(1)

Permezz ta’ ittra datata t-30 ta’ Settembru 2010, Carpatair (2), kumpanija attiva fis-suq Ewropew tat-trasport bl-ajru (l-“Ilmentatur” jew “Carpatair”), ressqet ilment (l-“Ilment”) li allega għajnuna illegali mill-Istat mogħtija mill-awtoritajiet Rumeni fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara (“Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara” jew l-“Ajruport”) favur Wizz Air Hungarian Airlines Ltd (“Wizz Air”) (3). L-Ilment ġie rreġistrat taħt il-każ dwar għajnuna mill-Istat Nru SA.31662 (ex CP 237/2010).

(2)

Il-Kummissjoni osservat li l-Ilment deher li kien marbut man-notifika tal-awtoritajiet Rumeni datata s-17 ta’ Mejju 2010 (in-“Notifika”) li tikkonċerna pjanijiet biex jingħata appoġġ pubbliku favur ajruporti reġjonali. In-Notifika ġiet irreġistrata taħt il-każ Nru N 185/2010. Fil-15 ta’ Settembru 2010, l-awtoritajiet Rumeni informaw lill-Kummissjoni li l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara ma jaqax taħt l-ajruporti eliġibbli skont l-iskema notifikata. Madankollu, billi l-Kummissjoni kisbet informazzjoni dwar ċertu finanzjament pubbliku tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara matul il-perjodu 2007 - 2009, il-finanzjament pubbliku għal dan il-perjodu qed jiġi analizzat fil-każ preżenti.

(3)

Permezz ta’ ittra datata l-21 ta’ Ottubru 2010, il-Kummissjoni bagħtet l-Ilment lir-Rumanija u talbet informazzjoni. L-awtoritajiet Rumeni wieġbu b’ittra datata l-15 ta’ Diċembru 2010.

(4)

L-Ilmentatur ipprovda informazzjoni addizzjonali permezz tal-ittri datati l-24 ta’ Novembru 2010, il-25 ta’ Novembru 2010, l-14 ta’ Jannar 2011 u t-3 ta’ Frar 2011. Permezz ta’ ittri datati d-9 ta’ Frar 2011 u t-2 ta’ Marzu 2011, il-Kummissjoni informat lill-Ilmentatur dwar l-istat tal-każ u talbet informazzjoni addizzjonali. L-Ilmentatur wieġeb b’ittri datati t-22 ta’ Frar 2011, id-9 ta’ Marzu 2011 u t-28 ta’ Marzu 2011, u pprovda informazzjoni addizzjonali.

(5)

Il-Kummissjoni talbet informazzjoni addizzjonali mingħand l-awtoritajiet Rumeni permezz ta’ ittri datati s-16 ta’ Frar 2011, it-3 ta’ Marzu 2011 u s-16 ta’ Marzu 2011. L-awtoritajiet Rumeni wieġbu b’ittri datati l-10 ta’ Marzu 2011 u l-5 ta’ April 2011. Fis-16 ta’ Marzu 2011, il-Kummissjoni informat lill-awtoritajiet Rumeni li kienet għadha meħtieġa aktar informazzjoni u talbet li din tintbagħat sal-15 ta’ April 2011. L-awtoritajiet Rumeni wieġbu b’ittra datata l-21 ta’ April 2011.

(6)

Permezz ta’ ittra datata t-12 ta’ Mejju 2011, l-Ilmentatur qabel li jiżvela l-identità tiegħu u s-sitwazzjoni finanzjarja tiegħu u pprovda informazzjoni addizzjonali f’dan ir-rigward.

(7)

Permezz ta’ ittra datata l-24 ta’ Mejju 2011, il-Kummissjoni nnotifikat lir-Rumanija bid-deċiżjoni tagħha li tibda proċedura ta’ investigazzjoni formali fir-rigward tal-finanzjament marbut mal-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara, il-ftehim tal-2008 bejn l-operatur ta’ dak l-ajruport u Wizz Air, in-nuqqas ta’ ħlas tal-imposti tal-ajruport minn Wizz Air kif ukoll l-iskontijiet u r-ribassi fl-iskeda tal-imposti tal-ajurport tal-2007, l-2008 u l-2010 (id-“Deċiżjoni tal-Ftuħ”).

(8)

Permezz ta’ ittra datata s-16 ta’ Ġunju 2011, l-awtoritajiet Rumeni indikaw liema informazzjoni xtaqu li titneħħa mid-Deċiżjoni tal-Ftuħ qabel il-pubblikazzjoni tagħha.

(9)

Fit-23 ta’ Ġunju 2011, il-Kummissjoni bagħtet proposta għal verżjoni mhux kunfidenzjali tad-Deċiżjoni tal-Ftuħ lir-Rumanija. Il-Kummissjoni indikat lir-Rumanija liema informazzjoni ma aċċettatx bħala kunfidenzjali.

(10)

Permezz ta’ ittra datata s-27 ta’ Ġunju 2011, ir-Rumanija wieġbet lill-Kummissjoni filwaqt li kkonfermat it-talba tagħha biex titħassar ċerta informazzjoni.

(11)

Abbażi tal-korrispondenza mar-Rumanija, il-Kummissjoni ħadet deċiżjoni finali dwar it-test li hija kellha l-intenzjoni li tippubblika, skont il-punt 33 tal-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar is-segretezza professjonali f’deċiżjonijiet dwar l-għajnuna mill-Istat (4). Permezz ta’ ittra datata l-25 ta’ Lulju 2011, il-Kummissjoni informat lir-Rumanija dwar id-deċiżjoni tagħha li tirrifjuta t-talba tar-Rumanija biex titħassar ċerta informazzjoni. Ir-Rumanija ngħatat 15-il jum biex tirreaġixxi għal dik id-deċiżjoni u tipprovdi elementi addizzjonali biex tiġġustifika t-talba tagħha.

(12)

Permezz ta’ ittra datata l-11 ta’ Awwissu 2011, ir-Rumanija informat lill-Kummissjoni li hija tikkonferma l-pożizzjoni tagħha rigward it-tħassir ta’ ċerta informazzjoni iżda ma baqgħetx toġġezzjona għall-pubblikazzjoni tad-Deċiżjoni tal-Ftuħ.

(13)

Id-Deċiżjoni tal-Ftuħ ġiet ippubblikata f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea (5) fit-13 ta’ Settembru 2011. Il-Kummissjoni stiednet lill-partijiet interessati sabiex jippreżentaw il-kummenti tagħhom dwar il-miżura inkwistjoni fi żmien xahar mid-data tal-pubblikazzjoni.

(14)

Il-Kummissjoni rċiviet kummenti dwar id-Deċiżjoni tal-Ftuħ mir-Rumanija permezz ta’ ittri datati s-27 ta’ Ġunju 2011 u l-14 ta’ Ottubru 2011. Ir-Rumanija ssottomettiet aktar informazzjoni fis-27 ta’ Lulju 2011 u fit-12 ta’ Ġunju 2012.

(15)

Il-Kummissjoni rċiviet kummenti dwar id-Deċiżjoni tal-Ftuħ minn Societatea Nationala Aeroportul International Timișoara – Traian Vuia – S. A. (“Il-Maniġer tal-Ajruport”) fis-27 ta’ Ottubru 2011, minn Carpatair fit-8 ta’ Awwissu 2011, u minn Wizz Air fl-24 ta’ Ġunju 2011 u fis-27 ta’ Ottubru 2011. Il-Kummissjoni rċiviet ukoll osservazzjonijiet dwar id-Deċiżjoni tal-Ftuħ mill-Assoċjazzjoni Rumena tal-Ajruport, l-ex direttur tal-Maniġer tal-Ajruport, Eurojet, Austrian Airlines u l-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Linji tal-Ajru Reġjonali.

(16)

Il-Kummissjoni bagħtet il-kummenti tal-parti terza dwar id-Deċiżjoni tal-Ftuħ lir-Rumanija fl-4 ta’ Settembru 2012 u fl-20 ta’ Settembru 2012. Hija rċiviet it-tweġiba tar-Rumanija għal dawn il-kummenti permezz ta’ ittri datati l-5 ta’ Ottubru 2012 u s-17 ta’ Ottubru 2012.

(17)

Il-Kummissjoni talbet informazzjoni addizzjonali mingħand l-awtoritajiet Rumeni permezz ta’ ittri datati t-12 ta’ Ottubru 2011, l-24 ta’ Frar 2012, is-27 ta’ Lulju 2012, id-9 ta’ Awwissu 2012, it-3 ta’ Novembru 2012, it-30 ta’ Ottubru 2014 u t-28 ta’ Lulju 2015. L-awtoritajiet Rumeni wieġbu b’ittri datati s-16 ta’ Novembru 2011, it-13 ta’ April 2012, it-3 ta’ Mejju 2012, it-3 ta’ Settembru 2012, il-5 ta’ Ottubru 2012, it-12 ta’ Diċembru 2012, it-2 ta’ Diċembru 2014, id-9 ta’ Diċembru 2014, u l-21 ta’ Settembru 2015 rispettivament.

(18)

B’ittra datata s-27 ta’ Lulju 2012, il-Kummissjoni talbet informazzjoni addizzjonali mingħand l-Ilmentatur. Dan tal-aħħar wieġeb b’informazzjoni addizzjonali fit-3 ta’ Settembru 2012. L-Ilmentatur ipprovda wkoll informazzjoni fis-7 ta’ Ġunju 2011, fit-30 ta’ Ġunju 2011, fit-8 ta’ Awwissu 2011, fl-14 ta’ Ottubru 2011, fid-19 ta’ Marzu 2012, fl-14 ta’ Mejju 2012, fit-13 ta’ Lulju 2012, fid-19 ta’ Ottubru 2012, fit-3 ta’ Diċembru 2012, fl-1 ta’ Lulju 2013, fis-6 ta’ Ġunju 2014, fl-10 ta’ Lulju 2014, fl-10 ta’ Ottubru 2014, fil-15 u fis-16 ta’ Ottubru 2014, fl-10 ta’ Novembru 2014, fit-12 ta’ Novembru 2014, fl-14 ta’ Novembru 2014, fil-25 ta’ Frar 2015, fil-25 ta’ Mejju 2015, fit-28 ta’ Mejju 2015, fid-29 ta’ Settembru 2015, fl-10 ta’ Diċembru 2015, fit-22 ta’ Diċembru 2015, fit-13 ta’ April 2016, fit-28 ta’ April 2016, fis-27 ta’ Frar 2018 u fl-20 ta’ April 2018.

(19)

Wizz Air issottomettiet informazzjoni addizzjonali fil-11 ta’ Frar 2015 u fit-3 ta’ Lulju 2015, li kienet tinkludi rapport imħejji minn Oxera għal Wizz Air, li japplika l-prinċipju (l-“MEOP”) tal-operatur f’ekonomija tas-suq (l-“MEO”) għad-diversi ftehimiet bejn Wizz Air u l-Maniġer tal-Ajruport. Oxera ssottomettiet aġġornamenti tar-rapporti u noti ulterjuri fl-14 ta’ Mejju 2015, fl-10 ta’ Awwissu 2015, fil-21 ta’ Settembru 2015, fl-20 ta’ Ottubru 2015, fil-15 ta’ Settembru 2017 u fit-22 ta’ Settembru 2017. Fl-10 ta’ Novembru 2017, il-Kummissjoni talbet verżjoni mhux kunfidenzjali tat-tweġibiet ta’ Oxera tal-15 u tat-22 ta’ Settembru 2017. Oxera informat lill-Kummissjoni fil-15 ta’ Novembru 2017 li Wizz Air ma talbet l-ebda editjar ta’ xi informazzjoni u wara kjarifika ulterjuri ma’ Oxera fit-23 ta’ Novembru 2017, il-Kummissjoni bagħtet it-tweġibiet ta’ Oxera tal-15 u tat-22 ta’ Settembru 2017 lir-Rumanija fl-1 ta’ Diċembru 2017. L-awtoritajiet Rumeni ssottomettew il-kummenti tagħhom fir-rigward tal-istudju ta’ Oxera fl-1 ta’ Frar 2018.

(20)

Fl-14 ta’ Marzu 2014, il-Kummissjoni informat lir-Rumanija u lill-partijiet interessati dwar l-adozzjoni tal-Komunikazzjoni “Linji Gwida tal-UE dwar l-Għajnuna mill-Istat għall-Ajruporti u l-Linji tal-Ajru” (6) (“Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014”) u talbithom jipprovdu kummenti fi żmien 20 jum ta’ xogħol mid-data tal-pubblikazzjoni tal-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014. Fl-4 ta’ April 2014, il-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014 ġew ippubblikati f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea. Il-Kummissjoni rċiviet kummenti mingħand Carpatair fil-25 ta’ Marzu 2014, minn Wizz Air fit-30 ta’ April 2014 u mingħand l-Operatur tal-Maniġer tal-Ajruport fit-8 ta’ Mejju 2014.

(21)

Il-Kummissjoni bagħtet il-kummenti tal-partijiet terzi dwar il-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014 lir-Rumanija fit-28 ta’ Mejju 2014. Il-Kummissjoni rċiviet l-osservazzjonijiet tar-Rumanija dwar il-kummenti tal-partijiet interessati b’ittra datata t-3 ta’ Lulju 2014.

(22)

Il-Maniġer tal-Ajruport issottometta informazzjoni addizzjonali fil-11 ta’ Novembru 2011, fl-24 ta’ Novembru 2016 u fis-16 ta’ Diċembru 2016. Il-Kummissjoni rċiviet ukoll sottomissjonijiet addizzjonali mill-Maniġer tal-Ajruport fit-18 ta’ Jannar 2016, fil-31 ta’ Jannar 2016 u fis-7 ta’ Marzu 2016. Fil-11 ta’ Marzu 2016, il-Kummissjoni bagħtet dawn is-sottomissjonijiet lir-Rumanija li ma kellha l-ebda kumment.

(23)

Permezz ta’ ittra datata s-17 ta’ Lulju 2015, il-Kummissjoni bagħtet aktar kummenti mill-Ilmentatur u minn Wizz Air lir-Rumanija, li kkummentat dwar dawn l-osservazzjonijiet fil-21 ta’ Settembru 2015.

(24)

Permezz ta’ ittra datata l-11 ta’ Marzu 2016, il-Kummissjoni bagħtet aktar sottomissjonijiet minn Oxera lir-Rumanija, li kkummentat dwar dawn is-sottomissjonijiet fil-15 ta’ April 2016.

(25)

Il-Kummissjoni talbet informazzjoni addizzjonali mingħand l-awtoritajiet Rumeni fit-30 ta’ Ottubru 2017. Il-verżjoni tradotta tat-talba bir-Rumen intbagħtet lill-awtoritajiet Rumeni fid-9 ta’ Novembru 2017. L-awtoritajiet Rumeni wieġbu wara żewġ estensjonijiet ta’ skadenza approvati fil-15 ta’ Jannar 2018. Il-Kummissjoni bagħtet talba għal aktar kjarifiki lill-awtoritajiet Rumeni fis-26 ta’ Marzu 2018 u fil-31 ta’ Ottubru 2018 li għalihom dawn tal-aħħar wieġbu fl-4 ta’ Ġunju 2018 u fil-21 ta’ Novembru 2018 rispettivament. Fit-8 ta’ April 2019, l-awtoritajiet Rumeni pprovdew it-traduzzjoni tat-tweġibiet tagħhom tal-4 ta’ Ġunju 2018.

(26)

Fis-17 ta’ Mejju 2019, Wizz Air bagħtet ittra lill-Kummissjoni fejn talbet id-dritt ta’ aċċess għall-fajl u d-dritt għal smigħ li għaliha l-Kummissjoni wieġbet fil-11 ta’ Ġunju 2019.

(27)

L-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara huwa ajruport internazzjonali li jinsab fil-parti tal-Punent tar-Rumanija.

(28)

L-Ajruport huwa mmexxi mill-Maniġer tal-Ajruport (il-premessa (15)), kumpanija b’ishma konġunti li fiha l-Istat Rumen għandu 80 % tal-ishma fid-data ta’ din id-Deċiżjoni (7). Il-bqija tal-ishma huma proprjetà ta’ Fondul Proprietatea (8). Qabel, l-istokk kapitali inizjali kien sottoskritt għalkollox mir-Rumanija u mħallas kompletament fid-data li fiha twaqqaf il-Maniġer tal-Ajruport (9).

(29)

Il-Maniġer tal-Ajruport huwa sid l-infrastruttura tal-ajruport, għajr ir-runway, it-taxiway u r-rampa li huma proprjetà tal-Istat Rumen. Din l-aħħar infrastruttura tingħata b’konċessjoni lill-Maniġer tal-Ajruport mill-Istat.

(30)

L-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara għandu runway waħda, li hija twila 3 500 metru u wiesgħa 45 metru. Ir-rampi jipprovdu 22 post ta’ parkeġġ. Il-kapaċità tal-ajruport tammonta għal 1 300 passiġġier internazzjonali fis-siegħa u 500 passiġġier domestiku fis-siegħa. L-ajruport għandu wkoll terminal tal-merkanzija.

(31)

Fis-snin 2007 sal-2009, jiġifieri l-perjodu li qed jiġi vvalutat, l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara kien it-tieni l-akbar ajruport fir-Rumanija f’termini ta’ traffiku (Table 1). Table 1 tinkludi wkoll l-evoluzzjoni sussegwenti tat-traffiku sal-2017.

Tabella 1: Traffiku fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara bejn l-2007 u l-2018

(32)

Fiż-żmien ta’ din id-Deċiżjoni, l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara kellu servizzi skedati għall-passiġġieri bl-ajru minn diversi linji tal-ajru bi prezzijiet baxxi. Wizz Air tkopri l-ogħla numru ta’ destinazzjonijiet Ewropej, b’Ryanair u Blue Air joffru offerta aktar limitata. L-Ajruport jintuża wkoll minn żewġ trasportaturi ta’ servizzi sħaħ: Tarom u Lufthansa. Hemm ukoll titjiriet noleġġati staġjonali u diversi operaturi tal-merkanzija.

(33)

Mill-2007 sal-2009, l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara kien hub reġjonali għal Carpatair, trasportatur reġjonali ta’ servizzi sħaħ li kien jopera madwar 32 destinazzjoni domestika u Ewropea. Linji tal-ajru oħra li kienu qed jaqdu l-ajruport matul dak il-perjodu kienu jinkludu Tarom, Lufthansa, Austrian Airlines, Malev, Alitalia u Moldavian Airlines.

(34)

L-eqreb ajruporti għall-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara huma:

(35)

It-Table 2 tiġbor fil-qosor is-sitwazzjoni finanzjarja (10) tal-Maniġer tal-Ajruport fil-perjodu li qed jiġi vvalutat:

Tabella 2: Indikaturi finanzjarji ewlenin (f’eluf ta’ RON)

(36)

Il-pjan ta’ żvilupp 2006-2015 (“Pjan ta’ Żvilupp”) ippreveda żieda fit-traffiku tal-passiġġieri minn 611 705 fl-2005 għal 1 661 332 fl-2010 u għal 2 565 494 passiġġier fl-2015. L-adeżjoni tar-Rumanija mal-UE fl-2007 kienet mistennija żżid it-traffiku b’16-18 %.

(37)

Il-Pjan ta’ Żvilupp osserva li matul il-perjodu 2001-2005, it-traffiku tal-passiġġieri u l-għadd ta’ movimenti tal-inġenji tal-ajru żdiedu b’250 %. Huwa sab ukoll li fl-2006 il-kapaċità eżistenti laħqet livell kritiku rigward it-terminal tal-passiġġieri, ir-rampa, ir-runway, it-triq ta’ aċċess u l-parkeġġ, li pperikolaw il-possibbiltà li jinfetħu rotot ġodda u jiżdied l-għadd ta’ passiġġieri fuq rotot eżistenti. Ix-xogħlijiet bdew fl-2003 fir-rigward tal-estensjoni tat-terminal tal-passiġġieri u fl-2004 għall-estensjoni tar-rampa. Il-Pjan ta’ Żvilupp ikkonferma l-ħtieġa li l-estensjoni u l-iżvilupp tal-infrastruttura jitkomplew biex tiġi akkomodata ż-żieda fit-traffiku prevista.

(38)

Il-Maniġer tal-Ajruport irċieva għotjiet annwali mill-Istat (“Miżura 1”). Skont ir-Rumanija, il-finanzjament mogħti lill-Maniġer tal-Ajruport fil-perjodu 2007 - 2009 kien relatat ma’ investimenti tat-tipi u l-ammonti li ġejjin (Table 3).

Tabella 3: Finanzjament pubbliku mogħti lill-Maniġer tal-Ajruport fl-2007 - 2009

(39)

Skont ir-Rumanija, il-finanzjament tal-investimenti kellu l-bażijiet ġuridiċi li ġejjin:

(40)

Abbażi tal-informazzjoni mir-Rumanija, kull maniġer tal-ajruport għandu s-setgħa, skont il-qafas legali nazzjonali applikabbli, li jistabbilixxi l-imposti tal-ajruport tiegħu. L-imposti stabbiliti mill-maniġer tal-ajruport huma soġġetti għall-pubblikazzjoni formali kif meħtieġ mir-regoli tal-avjazzjoni internazzjonali, fil-Pubblikazzjoni ta’ Informazzjoni Ajrunawtika (l-“AIP”). Għaldaqstant, il-politika dwar l-imposta għall-użu tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara ġiet stabbilita biss fir-rigward ta’ dak l-Ajruport u mhijiex applikabbli fir-rigward ta’ kwalunkwe ajruport ieħor fit-territorju reġjonali jew nazzjonali. L-AIPs jiġu proposti mill-maniġment eżekuttiv tal-Maniġer tal-Ajruport, u jiġu approvati mill-Bord, f’konformità mal-prerogattivi inkarigati b’mod espliċitu skont l-istatut tal-kumpanija.

(41)

L-imposti applikabbli ġew ippubblikati fl-AIP fis-7 ta’ Ġunju 2007 bir-referenza GEN 4.1-17 (“AIP tal-2007”) kif ġej:

Tabella 4: Imposti tal-ajruport tal-AIP tal-2007 (f’EUR)

(42)

L-AIP tal-2007 tipprovdi għat-tnaqqis fuq l-imposti tal-inżul ibbażati fuq in-numru ta’ nżul kif miġbur fil-qosor fit-tabella li ġejja:

Tabella 5: Tnaqqis tal-imposti tal-ajruport tal-AIP tal-2007

(43)

Barra minn hekk, jingħata skont ta’ 50 % fuq l-imposti tal-inżul għal perjodu ta’ sitt xhur għal operaturi tal-ajru ġodda li jwettqu mill-inqas żewġ titjiriet fil-ġimgħa u għal destinazzjonijiet ġodda li għadhom mhumiex konnessi mal-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara.

(44)

L-imposti tal-ajruport applikabbli tal-2008 ġew ippubblikati fl-AIP fit-23 ta’ Ottubru 2008 taħt ir-referenza GEN 4.1-17 (“AIP tal-2008”) kif ġej:

Tabella 6: Imposti tal-ajruport applikabbli (AIP tal-2008) f’EUR

(45)

L-AIP tal-2008 żiedet l-imposti tas-sigurtà tal-passiġġieri minn EUR 7 fl-2007 għal EUR 10 għal kull passiġġier. It-tariffa tal-passiġġieri għall-passiġġieri fi tranżitu jew fi trasferiment tnaqqset minn EUR 5 għal kull passiġġier għal EUR 1,50. Barra minn hekk, il-Maniġer tal-Ajruport introduċa imposta li tammonta għal EUR 0,20 għall-persuni b’mobbiltà mnaqqsa.

(46)

L-AIP tal-2008 tipprovdi għat-tnaqqis fuq l-imposti tal-inżul ibbażati fuq in-numru ta’ nżul tas-sena ta’ qabel kif ġej:

Tabella 7: Tnaqqis fl-imposti tal-ajruport (AIP tal-2008)

(47)

L-AIP tal-2008 tipprovdi wkoll għal skont ta’ 50 % fuq l-imposti tal-inżul għal perjodu ta’ 12-il xahar għal operaturi tal-ajru ġodda fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara li jwettqu mill-inqas tliet titjiriet fil-ġimgħa minn inġenju tal-ajru ta’ mill-inqas 70 sit. Għal kull destinazzjoni miftuħa ġdida, l-iskont applikat fuq l-imposti tal-inżul huwa ta’ 50 % għal perjodu ta’ sitt xhur.

(48)

Minbarra l-iskontijiet u t-tnaqqis preċedenti, il-Maniġer tal-Ajruport jagħti wkoll rimborż parzjali tal-ħlasijiet li jirċievi li oriġinaw mill-imposta tal-imbarkazzjoni (Table 8).

Tabella 8: Ir-rimborż tad-dħul oriġina mill-imposta tal-imbarkazzjoni skont l-AIP tal-2008

(49)

Fis-26 ta’ Awwissu 2010, ġiet ippubblikata emenda għall-imposti tal-ajruport fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara (l-“AIP tal-2010”). Il-Maniġer tal-Ajruport introduċa kategorija ġdida ta’ skontijiet għall-inġenji tal-ajru ta’ aktar minn 70 tunnellata ta’ piż massimu meħud (maximum takeover weight “MTOW”):

Tabella 9: L-iskontijiet tal-AIP tal-2010 għall-inġenji tal-ajru ta’ aktar minn 70 tunnellata MTOW

(50)

F’nofs l-2008, il-Maniġer tal-Ajruport u Wizz Air iffirmaw sensiela ta’ ftehimiet, li jiddeterminaw il-prinċipji tal-kooperazzjoni tagħhom kif ukoll it-termini u l-kundizzjonijiet tal-użu tal-infrastruttura u tas-servizzi tal-ajruport mil-linja tal-ajru. Il-ftehimiet iffirmati kienu jikkonsistu f’(i) memorandum ta’ qbil, (ii) ftehim ta’ kummerċjalizzazzjoni, (iii) ftehim operazzjonali, u (iv) ftehim ta’ groundhandling (flimkien il- “Ftehimiet tal-2008”). Abbażi tal-Ftehimiet tal-2008, Wizz Air bdiet l-operazzjonijiet tagħha mill-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara fi tmiem l-2008. Fl-2009, il-kumpanija gradwalment żiedet l-għadd ta’ destinazzjonijiet internazzjonali moqdija b’inġenji tal-ajru tat-tip A320 (280 sit).

(51)

Il-memorandum ta’ qbil (“Memorandum ta’ Qbil” jew “MtQ”) ġie ffirmat fil-25 ta’ Ġunju 2008 mill-Maniġer tal-Ajruport u Wizz Air. Dan ġie ffirmat għal perjodu inizjali ta’ tliet snin u sena li matulha l-partijiet setgħu jitterminawh għal ksur ta’ kuntratt. Il-MtQ stabbilixxa l-prinċipji ġenerali tal-kooperazzjoni tagħhom, u t-termini u l-kundizzjonijiet għall-użu tal-infrastruttura u s-servizzi tal-ajruport minn Wizz Air.

(52)

Il-Maniġer tal-Ajruport qabel li jespandi t-terminal tal-passiġġieri sabiex dan ikun jista’ jlaħħaq ma’ tliet miljun passiġġier fis-sena sa mhux aktar tard mill-1 ta’ Jannar 2011. Qabel ukoll li jaġġorna l-kategorija tal-inżul u tat-tlugħ tar-runway għall-kategorija III fiż-żewġ direzzjonijiet qabel tmiem l-2009 u li jagħmel l-islots disponibbli skont it-talba ta’ Wizz Air.

(53)

Wizz Air qablet li twettaq attivitajiet ta’ kummerċjalizzazzjoni għall-Maniġer tal-Ajruport. B’mod partikolari, ġie miftiehem li jiġu promossi d-destinazzjonijiet tat-titjiriet ta’ Wizz Air minn jew lejn l-Ajruport biex jiżdied in-numru ta’ passiġġieri li jitilqu u li jaslu fl-Ajruport. Min-naħa tiegħu, il-Maniġer tal-Ajruport qabel li jħallas it-tariffi tal-kummerċjalizzazzjoni, skont in-numru ta’ nżul u n-numri ta’ passiġġieri li jitwasslu.

(54)

Il-ftehim ta’ kummerċjalizzazzjoni (“Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni”) ġie ffirmat mill-partijiet fit-30 ta’ Lulju 2008 u ġie konkluż għal terminu inizjali ta’ tliet snin, li jibda mill-11 ta’ Diċembru 2008. It-tul ta’ żmien tal-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni jista’ jiġi estiż b’sena wara perjodu inizjali ta’ tliet snin.

(55)

Il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni stabbilixxa t-termini u l-kundizzjonijiet tal-attivitajiet ta’ kummerċjalizzazzjoni mwettqa minn Wizz Air, bl-għan li jiżdied in-numru ta’ passiġġieri li jitilqu u li jaslu fl-Ajruport.

(56)

Il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni jagħti dettalji dwar l-attivitajiet ta’ kummerċjalizzazzjoni li ġejjin li għandhom jitwettqu minn Wizz Air:

(57)

L-attivitajiet ta’ kummerċjalizzazzjoni kellhom jitwettqu bir-Rumen u f’media barranija.

(58)

Bħala kumpens għall-attivitajiet ta’ kummerċjalizzazzjoni ta’ Wizz Air, il-Maniġer tal-Ajruport kellu jħallas lil Wizz Air tariffa tal-kummerċjalizzazzjoni li kienet tiddependi fuq in-numru ta’ passiġġieri li jitilqu li jitwasslu.

(59)

Il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni stipula li, f’każ ta’ żieda fl-imposti regolati fil-ftehim operazzjonali jew fil-ftehim ta’ groundhandling, it-tariffa tal-kummerċjalizzazzjoni kellha tiġi modifikata b’mod ugwali għall-bidla fl-imposti tal-ajruport.

(60)

B’żieda ma’ dan, il-Maniġer tal-Ajruport għandu l-obbligi li ġejjin lejn Wizz Air:

(61)

Il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni kien jipprovdi li Wizz Air kellha toħroġ fattura għat-tariffa tal-kummerċjalizzazzjoni wara li tirċievi “fattura proforma” mill-Maniġer tal-Ajruport fuq l-imposti tal-ftehim operazzjonali u l-ftehim ta’ groundhandling.

(62)

Skont il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni, Wizz Air kienet obbligata tipprovdi lill-Maniġer tal-Ajruport mill-inqas kull sena b’rapporti li jiddeskrivu l-attivitajiet ta’ kummerċjalizzazzjoni mwettqa tagħha (jiġifieri deskrizzjoni tal-attivitajiet ta’ kummerċjalizzazzjoni, il-gruppi fil-mira, ir-reklamar, il-frekwenza, l-għażla tal-media, l-ammonti li ntefqu fuq l-attivitajiet ta’ kummerċjalizzazzjoni).

(63)

Fil-11 ta’ Frar 2010, il-Maniġer tal-Ajruport iddeċieda li jittermina l-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni.

(64)

Fir-rigward tar-regoli dwar l-akkwist pubbliku, l-Awtorità Nazzjonali Rumena għar-Regolamentazzjoni u għall-Monitoraġġ ta’ Akkwist Pubbliku kkonkludiet li l-għoti tal-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni, mingħajr ma ġiet applikata kwalunkwe waħda mill-proċeduri ta’ għoti stabbiliti fil-leġiżlazzjoni nazzjonali, kien jikkostitwixxi ksur ta’ dawn ir-regoli u kien punibbli b’multa bejn RON 70 000 u 100 000.

(65)

Il-Maniġer tal-Ajruport kien irċieva fatturi mingħand Wizz Air li jammontaw għal total ta’ EUR 2 560 992,90 għas-servizzi ta’ kummerċjalizzazzjoni għall-perjodu minn Ottubru 2008 sa Jannar 2010. L-awtoritajiet Rumeni jsostnu li l-Maniġer tal-Ajruport ma ħallasx dan l-ammont u li l-obbligazzjoni ta’ ħlas mill-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni titħallas skont il-liġi kummerċjali.

(66)

Il-fatturi ta’ Wizz Air lill-Maniġer tal-Ajruport juru li t-tariffi tal-kummerċjalizzazzjoni ġew fatturati ftit xhur tard.

(67)

Il-ftehim operazzjonali ġie konkluż fl-1 ta’ Awwissu 2008 għall-perjodu mill-11 ta’ Diċembru 2008 sal-10 ta’ Diċembru 2009, b’tiġdid awtomatiku għal perjodi ulterjuri ta’ 12-il xahar f’kull anniversarju tad-dħul fis-seħħ tiegħu (il-“Ftehim Operazzjonali”) (12). Il-Ftehim Operazzjonali ddeskriva fid-dettall ir-rekwiżiti għas-servizzi li għandhom jiġu pprovduti mill-Maniġer tal-Ajruport lil Wizz Air (servizzi tal-passiġġieri, servizzi ta’ sigurtà, servizzi ta’ tranżitu/trasferiment) u stabbilixxa l-imposti tal-ajruport applikabbli li għandhom jitħallsu minn Wizz Air kif ukoll l-iskontijiet u l-eżenzjonijiet għall-imposti.

(68)

L-imposti kienu essenzjalment (13) l-istess kif stabbiliti fl-AIP tal-2008. Barra minn hekk, il-linja tal-ajru kienet intitolata għal skont ta’ 50 % għal sitt xhur għal żieda fil-frekwenzi.

(69)

Il-ħlasijiet għas-servizzi kienu dovuti 30 jum wara l-wasla tal-fattura “mingħajr ebda tnaqqis minħabba kwalunkwe kontrotalba allegata jew inkella b’xi mod ieħor”. L-imgħax penali fuq pagament tard ġie stabbilit fil-livell ta’ 6,5 % fis-sena. Il-penali kellhom jitniżżlu f’fattura.

(70)

Il-ksur tal-kunfidenzjalità tal-kuntratt kellu jiġi ssanzjonat b’penali fl-ammont ta’ EUR 10 000.

(71)

Fil-25 ta’ Ġunju 2010, il-Ftehim Operazzjonali ġie emendat bi skema ġdida ta’ skontijiet, li kopriet il-perjodu sas-6 ta’ Frar 2011. Din l-iskema l-ġdida ta’ skontijiet tikkorrispondi għal dik stabbilita fl-AIP tal-2010.

(72)

Il-ftehim ta’ groundhandling (il-“GHA”) kien jikkostitwixxi anness għall-Ftehim Standard ta’ Groundhandling ta’ April 2004 u kien effettiv mill-11 ta’ Diċembru 2008 sal-10 ta’ Diċembru 2009 b’tiġdid awtomatiku għal perjodi ulterjuri ta’ 12-il xahar f’kull anniversarju tad-dħul fis-seħħ tiegħu (14).

(73)

Il-GHA stabbilixxa l-imposti tal-immaniġġjar għal inġenju tal-ajru tal-passiġġieri tat-tip Airbus A320 għal EUR 150 għal groundhandling wieħed li jikkonsisti minn wasla u minn tluq sussegwenti. Is-servizzi “fuq talba” ma ġewx inklużi u kellhom jitħallsu separatament.

(74)

Il-fatturi għas-servizzi tal-immaniġġjar kellhom jinħarġu mhux aktar tard mill-5 jum tax-xahar ta’ wara. Il-pagamenti kellhom isiru fi żmien 30 jum mid-data tal-wasla tal-fattura. L-imgħax fuq pagament tard ġie stabbilit b’rata ta’ 6,5 % fis-sena.

(75)

Fl-1 ta’ Frar 2010, il-GHA ġie estiż għal perjodu ta’ sena li jibda mis-6 ta’ Frar 2010. Id-dispożizzjoni fil-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni, li ppermettiet terminazzjoni immedjata tal-GHA u tal-Ftehim Operazzjonali mingħajr ebda danni meta jiskadi jew jiġi tterminat il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni, ġiet iddikjarata nulla.

(76)

Fil-25 ta’ Ġunju 2010, il-GHA ġie emendat bi skema ġdida ta’ skontijiet applikabbli għall-imposti tal-immaniġġjar u għas-servizzi fuq talba li kopriet il-perjodu sas-6 ta’ Frar 2011. L-iskema l-ġdida ta’ skontijiet ġiet introdotta b’deċiżjoni tal-Bord tad-Diretturi tal-Maniġer tal-Ajruport fil-15 ta’ Ġunju 2010. Din l-iskema l-ġdida ta’ skontijiet tikkorrispondi għal dik stabbilita fl-AIP tal-2010.

(77)

Fit-28 ta’ April 2010, il-Maniġer tal-Ajruport bagħat ċitazzjoni lil Wizz Air biex tħallas EUR 2 825 360 għal fatturi li jikkonċernaw it-tariffi dovuti taħt il-Ftehim Operazzjonali u l-GHA datati minn Ottubru 2009 sa Frar 2010.

(78)

Fiż-żmien tad-Deċiżjoni tal-Ftuħ, Wizz Air ħallset biss EUR 264 367,10 fl-ewwel nofs tal-2010 u deher li ma kienet ittieħdet ebda azzjoni ulterjuri mill-Maniġer tal-Ajruport biex jiġbor l-ammonti dovuti.

(79)

Fid-Deċiżjoni tal-Ftuħ, il-Kummissjoni kkonkludiet li r-rata bażi tal-imposti tal-ajruport li tinsab fl-AIP tal-2007, l-AIP tal-2008, u l-AIP tal-2010 ma kinitx tammonta għal għajnuna mill-Istat.

(80)

Madankollu, id-Deċiżjoni tal-Ftuħ qajmet il-kwistjoni dwar jekk il-miżuri li ġejjin ingħatawx bil-kundizzjonijiet tas-suq, u għalhekk ma kinux jinvolvu għajnuna mill-Istat. U jekk le, jekk tali għajnuna mill-Istat tistax tiġi kkunsidrata bħala kompatibbli mas-suq intern:

(81)

Il-Kummissjoni kienet tal-fehma preliminari li l-finanzjament annwali mogħti lill-Maniġer tal-Ajruport ma jikkonformax mal-MEOP minħabba l-fatt li ma kienu pprovduti l-ebda pjan ta’ direzzjoni tan-negozju jew projezzjoni ta’ profittabbiltà, il-fatt li l-azzjonist minoritarju (Fondul Proprietatea) ma kienx jidher li kkontribwixxa għall-finanzjament taħt l-istess kundizzjonijiet u l-fatt li ma kienx ċar li l-Maniġer tal-Ajruport konsistentement ħallas id-dividendi korrispondenti lill-azzjonisti.

(82)

Il-Kummissjoni kienet tal-fehma preliminari li l-iskontijiet u r-ribassi fl-AIP tal-2007 kienu jammontaw għal għajnuna mill-Istat u ma setgħetx teskludi li l-AIP tal-2008 u l-AIP tal-2010 kienu jinvolvu għajnuna mill-Istat. Il-Kummissjoni ma setgħetx teskludi li xi utenti tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara kienu rċivew vantaġġ selettiv mogħti permezz ta’ tali ribassi u skontijiet. Fir-rigward tar-ribass il-ġdid għal inġenji tal-ajru ta’ aktar minn 70 MTOW stabbilit fl-AIP tal-2010, il-Kummissjoni kienet tal-fehma li dan kien jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat peress li prima facie ma kienx biżżejjed biex ikopri l-kostijiet tal-Maniġer tal-Ajruport. Barra minn hekk, id-differenza fl-imposti għall-passiġġieri nazzjonali u l-passiġġieri internazzjonali kif ukoll għall-passiġġieri ta’ tranżitu wasslet lill-Kummissjoni biex tiddubita n-natura mhux diskriminatorja tal-iskemi.

(83)

Il-Kummissjoni kienet tal-fehma preliminari li l-Ftehimiet tal-2008 ma’ Wizz Air ma ġewx konklużi taħt kundizzjonijiet normali tas-suq u, għalhekk, Wizz Air irċiviet vantaġġ ekonomiku selettiv. Għalhekk, il-Kummissjoni kienet tal-fehma preliminari li l-Ftehimiet tal-2008 kienu jammontaw għal għajnuna mill-Istat.

(84)

Il-Kummissjoni kienet tal-fehma preliminari li hija ma setgħetx teskludi li l-qtugħ ta’ imposti tal-ajruport jinvolvi għajnuna mill-Istat peress li ma kienet ittieħdet l-ebda miżura ta’ infurzar.

(85)

Ir-Rumanija spjegat li l-allegata għajnuna operatorja mogħtija lill-Maniġer tal-Ajruport fil-fatt tirrigwarda kostijiet ta’ investiment u ma kinitx tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat. Il-proġetti ta’ investiment huma indikati fit-Table 3 ta’ din id-deċiżjoni.

(86)

Rigward il-finanzjament tat-titjib tar-runway u tal-estensjoni tar-rampa tal-inġenji tal-ajru fl-2007, fl-2008 u fl-2009, ir-Rumanija argumentat li dan il-finanzjament twettaq f’konformità mal-MEOP. Skont ir-Rumanija, l-MEOP ikun imħares jekk l-investimenti jsiru f’assi li jkunu proprjetà tal-Istat u li jiġġeneraw dħul minn dividendi u minn tariffi ta’ konċessjoni. F’dan il-każ, ir-Rumanija kkalkolat tariffa ta’ konċessjoni ta’ 2 % tal-introjtu gross riċevut permezz tal-konċessjoni. Ir-Rumanija ddikjarat li l-Pjan ta’ Żvilupp u l-Valutazzjoni tal-Kapaċità fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara li saru fl-2006 (il-“Valutazzjoni tal-Kapaċità”) indikaw sostenibbiltà ekonomika tal-investimenti. Skont ir-Rumanija, is-sostenibbiltà ekonomika setgħet kienet mistennija hekk kif iż-żieda fin-numru ta’ passiġġieri u t-titjib fl-effiċjenza jżidu d-dħul mill-operat tal-infrastruttura tal-ajruport. Skont ir-Rumanija, l-investimenti kienu wkoll meħtieġa biex jiġu ssodisfati r-rekwiżiti tas-sigurtà tal-avjazzjoni (b’mod partikolari biex jiġi evitat aċċess mhux awtorizzat għall-ajruplani) u biex jiġu indirizzati l-ħtiġijiet operattivi li jirriżultaw miż-żieda fit-traffiku. Ir-Rumanija ddikjarat ukoll li minbarra l-attivitajiet kummerċjali, l-infrastruttura ntużat ukoll għal attivitajiet militari, missjonijiet uffiċjali, missjonijiet ta’ tiftix u salvataġġ, titjiriet għal għajnuna umanitarja u ta’ emerġenza, titjiriet tan-NU, tas-Salib l-Aħmar u tan-Nofs Qamar l-Aħmar u oħrajn simili. Ir-Rumanija ddikjarat li l-attivitajiet ta’ interess nazzjonali (l-armata u d-difiża nazzjonali, missjonijiet umanitarji u ta’ salvataġġ, u oħrajn simili) jaqgħu taħt il-mandat tas-servizz pubbliku. Ir-Rumanija sostniet li skont il-liġi Rumena, il-Maniġer tal-Ajruport kellu l-obbligu li jippermetti l-użu liberu tal-infrastruttura tal-ajruport għal attivitajiet mhux kummerċjali bħal dawn.

(87)

Rigward il-finanzjament ta’ tagħmir ta’ sigurtà fl-2008, ir-Rumanija argumentat li dan il-finanzjament huwa relatat ma’ attivitajiet li jaqgħu taħt il-mandat tas-servizz pubbliku. Ir-Rumanija ddikjarat li dawn l-investimenti kienu meħtieġa mir-Regolament (KE) Nru 2320/2002 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, mir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 622/2003 u mil-liġi nazzjonali. Barra minn hekk, ir-Rumanija ddikjarat li t-tagħmir ta’ sigurtà għen lill-Maniġer tal-Ajruport biex jikkonforma mar-rekwiżiti dwar is-sigurtà tal-fruntiera imposti bir-Regolament (KE) Nru 562/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill.

(88)

Rigward il-finanzjament tal-estensjoni u t-titjib tat-terminal mhux ta’ Schengen fl-2007, l-2008, l-2009 u l-2010, ir-Rumanija argumentat li dan il-finanzjament jew twettaq f’konformità mal-MEOP jew kien relatat ma’ attivitajiet li jaqgħu taħt il-mandat tal-politika pubblika. Skont ir-Rumanija, dawn l-investimenti kienu bbażati fuq kunsiderazzjonijiet ekonomiċi biex l-ajruport jitħejja għal numru ogħla ta’ passiġġieri. Ir-Rumanija ddikjarat li l-Istat kien iggwidat minn prospetti ta’ profittabbiltà fit-tul. Barra minn hekk, ir-Rumanija spjegat li l-investimenti kienu meħtieġa biex jiġu ssodisfati l-obbligi tar-Rumanija sabiex tissieħeb fiż-żona Schengen. B’mod partikolari, ir-Rumanija ddikjarat li l-investimenti kienu meħtieġa għall-konformità mar-Regolament (KE) Nru 2320/2002 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill u mar-Regolament (KE) Nru 562/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill.

(89)

Rigward il-finanzjament ta’ żvilupp ta’ triq ta’ aċċess u ta’ parkeġġ fl-2007, ir-Rumanija argumentat li dan il-finanzjament twettaq f’konformità mal-MEOP. Ir-Rumanija ddikjarat li fl-2005 sar studju ta’ fattibbiltà dwar dan l-investiment u li dan kien jinkludi pjan ta’ direzzjoni tan-negozju kif ukoll valutazzjoni tal-profittabbiltà tal-investiment. Skont ir-Rumanija, l-analiżi tal-profittabbiltà kienet tindika opportunità għal dħul sinifikanti.

(90)

Rigward il-finanzjament tat-tagħmir tad-dawl fl-2008, ir-Rumanija argumentat li dan il-finanzjament twettaq f’konformità mal-MEOP. Skont ir-Rumanija, l-investiment fit-tagħmir tad-dawl kien meħtieġ biex jiġu żgurati l-aħjar użu tal-infrastruttura tal-ajruport u s-sikurezza tal-passiġġieri u tal-inġenji tal-ajru. Ir-Rumanija ddikjarat li l-investiment kien ukoll profittabbli ex post.

(91)

Ir-Rumanija sostniet li l-Maniġer tal-Ajruport ilu jaħdem b’mod profittabbli mill-2007 u li l-profitti żdiedu b’mod kostanti minn dak iż-żmien ’l hawn. F’dan il-kuntest, it-tariffi applikati mill-Maniġer tal-Ajruport koprew il-kostijiet tas-servizzi mogħtija.

(92)

Ir-Rumanija ddikjarat li d-deċiżjonijiet dwar l-applikazzjoni tal-imposti tal-ajruport kienu bbażati fuq noti ta’ sfond ekonomiċi u finanzjarji li saru minn dipartiment speċjalizzat tal-Maniġer tal-Ajruport.

(93)

Skont ir-Rumanija, l-imposti tal-ajruport ġew ippubblikati fl-AIP u kienu applikabbli għall-utenti kollha fuq bażi mhux diskriminatorja.

(94)

Ir-Rumanija ċċarat li l-AIP tal-2007 u l-AIP tal-2008 kienu approvati mill-Bord tad-Diretturi tal-Maniġer tal-Ajruport madwar xahrejn qabel id-dħul fis-seħħ ta’ kull AIP rispettivament.

(95)

Skont ir-Rumanija, il-mudell kummerċjali ta’ Carpatair, jiġifieri l-mudell ta’ hub u spoke, wassal għal sitwazzjoni fejn, matul l-eqqel ħinijiet ta’ wasliet ta’ passiġġieri ta’ Carpatair, il-kapaċitajiet tal-ajruport kienu kważi eżawriti kompletament. Min-naħa l-oħra, fis-sigħat kwieti, il-kapaċità ma kinitx tintuża biżżejjed. Għalhekk, il-kostijiet inkrementali ta’ żieda fl-output ta’ passiġġieri fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara, mill-inqas fis-sigħat kwieti maħluqa bil-mudell operattiv ta’ Carpatair, kienet baxxa ħafna minħabba li l-biċċa l-kbira tal-kostijiet huma fissi. Konsegwentement, anke l-imposti ajrunawtiċi baxxi kienu stmati li kienu profittabbli b’mod inkrementali. Dan huwa muri biż-żieda ta’ 39 % fid-dħul operattiv osservat mill-Maniġer tal-Ajruport matul il-perjodu 2008-2010, li nkiseb b’żieda ta’ 22 % biss fil-kostijiet operatorji.

(96)

Skont ir-Rumanija, ir-ribassi u l-iskontijiet inklużi fl-AIP tal-2007 u fl-AIP tal-2008 jirriflettu l-ekonomiji ta’ skala għall-Maniġer tal-Ajruport li jirriżultaw min-natura ta’ kostijiet fissi għoljin tal-operazzjoni tal-ajruport. Dan ifisser li hemm inċentiv qawwi biex jiġu segwiti l-volumi inkrementali. Ir-ribassi u l-iskontijiet huma mfassla biex jinċentivaw u jżidu l-attività ekonomika li tagħmel l-aktar użu effiċjenti mill-infrastruttura tal-ajruport.

(97)

Skont ir-Rumanija, il-Maniġer tal-Ajruport aġixxa waħdu meta ddetermina l-imposti u t-tnaqqis ippubblikati fl-AIP tal-2010. Ir-Rumanija ddikjarat li l-imposti u t-tnaqqis mhumiex attribwibbli għall-Istat.

(98)

Ir-Rumanija sostniet li l-AIP tal-2010 ġiet adottata f’konformità mal-MEOP. Skont ir-Rumanija, id-dħul mhux mill-avjazzjoni, l-esternalizzazzjoni tan-network u ż-żieda fil-valur tal-kumpanija għandhom jiġu kkunsidrati meta tiġi analizzata l-konformità mal-MEOP. Madwar 14 % tad-dħul tal-Maniġer tal-Ajruport kien dħul minn attivitajiet mhux ajrunawtiċi. Skont ir-Rumanija, il-passiġġieri ta’ linji tal-ajru bi prezzijiet baxxi ħafna drabi huma aktar suxxettibbli li jixtru gazzetti, ikel, xorb jew oġġetti simili fil-ħwienet ta’ ajruport minn passiġġieri oħra billi l-linji tal-ajru bi prezzijiet baxxi normalment ma jipprovdux dawn l-oġġetti abbord.

(99)

Ir-Rumanija kienet tal-fehma li l-AIP tal-2010 ipprovdiet inċentiv lil-linji tal-ajru biex jattiraw aktar passiġġieri. Ir-Rumanija ddikjarat li tul l-applikazzjoni tal-AIP tal-2010, it-traffiku fl-Ajruport żviluppa b’mod pożittiv (ara Table 10).

Tabella 10: Ajruport ta’ Timișoara - Dħul u Numru ta’ passiġġieri

(100)

Ir-Rumanija spjegat li l-imposti tal-ajruport applikabbli għal Carpatair tnaqqsu b’70 % għall-inżul u b’50 % għad-dawl. Intalbu biss EUR 1,5 għal kull passiġġier fi trasferiment. Skont l-AIP tal-2010, it-tnaqqis massimu tal-imposti tal-ajruport applikabbli għal Wizz Air kien jammonta għal bejn 67 % u 72 %. Skontijiet li jammontaw għal 72 % sa 85 % qatt ma ġew applikati għal Wizz Air minħabba li din qatt ma kienet laħqet il-limiti rispettivi. Skont ir-Rumanija, linji tal-ajru oħra kienu intitolati wkoll għat-tnaqqis tal-imposti skont il-livell ta’ passiġġieri jew movimenti milħuqa.

(101)

Ir-Rumanija ddikjarat li t-tnaqqis tal-imposti tal-ajruport fl-AIP tal-2010 jirrifletti l-kostijiet ta’ opportunità tal-Maniġer tal-Ajruport biex jipprovdi servizzi lill-kumpaniji li jużaw inġenji tal-ajru żgħar u ħinijiet ta’ rotazzjoni itwal meta mqabbel mal-għoti ta’ servizzi lil inġenji tal-ajru akbar li jġibu numru akbar ta’ passiġġieri għal kull inżul. L-AIP tal-2010 kellha l-għan li tattira linji tal-ajru b’ħinijiet ta’ rotazzjoni iqsar sabiex tippermetti numru akbar ta’ rotazzjonijiet fis-siegħa u għalhekk ittejjeb il-kapaċità operattiva tal-Maniġer tal-Ajruport f’termini tan-numru ta’ nżul fis-siegħa.

(102)

Ir-Rumanija ddikjarat li l-iskontijiet applikati għal Wizz Air jirriflettu wkoll l-ammont iżgħar ta’ servizzi użati. Wizz Air offriet biss titjiriet diretti u għalhekk ma kinitx teħtieġ faċilitajiet u servizzi meħtieġa għat-trasferiment. Għal titjiriet ta’ tranżitu, il-Maniġer tal-Ajruport għandu jirdoppja l-faċilitajiet ta’ sigurtà. Skont ir-Rumanija, 60 % tal-passiġġieri ta’ Wizz Air jagħmlu check-in online, u dan ifisser tnaqqis sinifikanti ta’ persunal meħtieġ fiċ-check-in. Il-passiġġieri ta’ Wizz Air iġorru inqas bagalji, u b’hekk dan inaqqas il-persunal u l-faċilitajiet meħtieġa għall-immaniġġjar ta’ dawn il-bagalji. Skont ir-Rumanija, it-timijiet ta’ Wizz Air stess ipprovdew it-tindif ta’ rutina tal-inġenji tal-ajru matul il-ħin ta’ rotazzjoni.

(103)

Ir-Rumanija sostniet li l-ebda wieħed mill-investimenti fir-restawr tat-taxiway jew fl-estensjoni tar-rampa ma sar speċifikament minħabba l-preżenza ta’ Wizz Air. Skont ir-Rumanija, l-investimenti li saru mill-Istat bħala azzjonist ewlieni tnedew qabel ma Wizz Air ħabbret l-intenzjoni tagħha li topera fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara. Ir-Rumanija ddikjarat li, bl-istess mod, l-investimenti u t-tiswijiet magħmula mir-riżorsi proprji tal-Maniġer tal-Ajruport ma sarux minħabba l-preżenza ta’ Wizz Air jew ta’ kwalunkwe linja tal-ajru oħra fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara iżda pjuttost biex jiżguraw il-kundizzjonijiet ta’ sikurezza u ta’ sigurtà meħtieġa għat-twettiq kif suppost tal-attività tal-ajruport. Saru tiswijiet minħabba tkagħbir bl-użu normali u mhux għal xi linja tal-ajru jew minħabba fiha.

(104)

Skont ir-Rumanija, kif indikat fil-preambolu tiegħu, il-MtQ kien ftehim fil-prinċipju li ma kien jimponi l-ebda obbligu legali fuq il-partijiet. Ir-Rumanija sostniet li ħlief għall-ksur tal-klawżola ta’ kunfidenzjalità, il-ftehim ma stabbilixxa l-ebda sanzjoni għal ksur potenzjali. Minbarra n-nuqqas ta’ kwalunkwe obbligu validu fir-rigward tal-forniment tas-servizzi elenkati fil-MtQ, il-Maniġer tal-Ajruport ma wettaq ebda xogħol ta’ infrastruttura fil-perjodu kkonċernat minbarra x-xogħol ta’ infrastruttura li kien kompletament indipendenti mill-operazzjoni ta’ Wizz Air.

(105)

Ir-Rumanija ddikjarat li l-MtQ jesprimi l-intenzjoni tal-partijiet li jibdew negozjati in bona fide dwar kooperazzjoni potenzjali li kellha tiġi stabbilita fuq il-bażi ta’ ftehimiet obbligatorji. Ir-Rumanija sostniet li dawn il-ftehimiet obbligatorji ġew tabilħaqq konklużi, u li prattikament issostitwew il-MtQ: Il-Ftehim Operazzjonali, il-GHA u l-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni.

(106)

Skont ir-Rumanija, il-Maniġer tal-Ajruport aġixxa f’konformità mal-MEOP meta ffirma l-Ftehimiet tal-2008 ma’ Wizz Air. Sabiex tissostanzja l-argument, ir-Rumanija bagħtet lill-Kummissjoni pjan ta’ direzzjoni tan-negozju ex ante mibni mill-ġdid ex post, li wera li l-Ftehimiet tal-2008 ma’ Wizz Air kienu mistennija jiġġeneraw numru ogħla ta’ passiġġieri, kif ukoll profitti ogħla.

(107)

Ir-Rumanija ddikjarat li l-Maniġer tal-Ajruport aġixxa waħdu fir-rigward tal-ħlas tal-imposti tal-ajruport dovuti minn Wizz Air lill-Maniġer tal-Ajruport. Għalhekk, skont ir-Rumanija, id-deċiżjoni f’dan il-kuntest mhijiex attribwibbli għall-Istat Rumen.

(108)

Ir-Rumanija sostniet li d-deċiżjoni mill-Maniġer tal-Ajruport dwar il-ħlas ta’ imposti tal-ajruport dovuti minn Wizz Air lill-Maniġer tal-Ajruport irrispettat l-MEOP.

(109)

Skont ir-Rumanija, l-ammonti li kellhom jiġu rimborżati lil Wizz Air u rkuprati mingħandha ġew paċuti fl-1 ta’ Marzu 2014 fi ftehim ta’ riżoluzzjoni Nru 20310 (15) bejn il-Maniġer tal-Ajruport u Wizz Air (il-“Ftehim ta’ Riżoluzzjoni”).

(110)

Ir-Rumanija sostniet li mill-20 ta’ Novembru 2014, id-djun tal-Maniġer tal-Ajruport lil Wizz Air ammontaw għal EUR 0 u d-djun ta’ Wizz Air għall-Maniġer tal-Ajruport ammontaw għal EUR 122 861,67 għal operazzjonijiet mill-1 ta’ Ottubru 2014 sal-31 ta’ Ottubru 2014 u EUR 1 256,12 għall-kiri ta’ żona amministrattiva fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara. Skont ir-Rumanija dawn l-ammonti kienu dovuti fit-30 ta’ Novembru 2014.

(111)

Skont Carpatair, id-diversi skemi favur l-operazzjoni ta’ Wizz Air fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat. L-għajnuna allegata mogħtija lil Wizz Air hija stmata minn Carpatair li tammonta għal EUR 5,5 miljun bejn Ottubru 2008 u Diċembru 2010. Din allegatament ingħatat permezz tal-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni, fl-ammont ta’ EUR 2,6 miljun u skontijiet ibbażati fuq l-AIP u l-Ftehim Operazzjonali, fl-ammont ta’ EUR 2,9 miljun. Barra minn hekk, Carpatair sostniet li fl-2011 il-miżura kompliet tiġi pprovduta lil Wizz Air mill-Maniġer tal-Ajruport u kienet tammonta għal EUR 8,3 miljun sa tmiem l-2011.

(112)

Carpatair ikkummentat dwar l-MEOP. Skont Carpair, investitur li jopera f’ekonomija tas-suq kien jibbaża d-deċiżjonijiet tiegħu fuq l-ispeċifiċitajiet tal-ajruport. Minħabba l-pożizzjoni tagħha u l-isforzi ta’ Carpatair, mis-sena 2000 inħolqot sistema ta’ hub u spoke b’mod progressiv, u din wasslet għal sitwazzjoni li fiha Carpatair kienet tipprovdi 38 % tad-dħul tal-Maniġer tal-Ajruport fl-2008, fiż-żmien meta waslet Wizz Air. Dan huwa essenzjalment minħabba li Carpatair setgħet tattira traffiku stabbli ta’ nies tan-negozju li ġejjin mir-Rumanija, l-Italja, il-Moldova, l-Ukrajna u l-Ġermanja.

(113)

Carpatair sostniet ukoll li t-traffiku fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara kien ta’ 836 574 passiġġier fl-2007 u 890 704 passiġġieri fl-2008. Normalment dan kellu jkun il-bażi u r-referenza tad-dħul li fuqu investitur privat ikollu l-għan li jibni dħul marġinali. It-tħassib ewlieni tal-Maniġer tal-Ajruport kellu jkun li ma jintilfux in-negozju u d-dħul eżistenti. Madankollu, skont Carpatair, il-Maniġer tal-Ajruport ma kkunsidrax dan u, bħala riżultat, fl-2013 l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara pproċessa biss 757 009 passiġġieri. Dan kien 15 % inqas minn qabel il-wasla ta’ Wizz Air. Investitur prudenti kien għalhekk jikkunsidra li kien dan it-traffiku stess li ġab rendiment ta’ kwalità għolja, u kien jillimita l-vantaġġ mogħti lil Wizz Air għal rotot ġodda biss. Dan ma kienx il-każ. Il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni ta ribass ta’ 85 % fuq l-imposti kollha, fuq is-servizzi tal-immaniġġjar u anke fuq il-materjal użat għal tliet snin, fuq ir-rotot kollha, inkluż għalhekk nofshom li diġà jittajru minn Carpatair. Investitur għaqli kien ikun jaf li jekk idgħajjef il-klijent prinċipali tiegħu, Carpatair, kien se jeqred il-hub eżistenti u r-riżorsi marbuta magħha. Investitur privat għaqli kellu jkun konxju tal-marġni ta’ profittabbiltà reali fl-industrija, b’mod partikolari ta’ dawk il-linji tal-ajru li joperaw fuq mudell ta’ hub u spoke. Meta wieħed iqis li nofs id-dħul biss li ġej mill-operazzjoni fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara (20 % tad-dħul totali ta’ Carpatair) kien jintilef wara l-implimentazzjoni tal-għajnuna allegata, it-tnaqqis fir-ritmu tal-profittabbiltà jkun ta’ telf ta’ 15 % fuq id-dħul totali minn profitt ta’ 5 %. Meta espress f’ċifri assoluti, it-telf rispettiv kien ifisser impatt negattiv ta’ EUR 10 - 15-il miljun fis-sena.

(114)

Carpatair iddikjarat li investitur prudenti kien jiżvela r-riżultati ta’ studju kkummissjonat fl-2006 li wera l-ħtieġa li tissewwa r-runway b’kost ta’ EUR 30 miljun. Id-direttur tal-ajruport il-ġdid għamel l-informazzjoni disponibbli fl-2010. Investitur privat prudenti huwa ggwidat mill-prospett ta’ profittabbiltà fit-tul li jippermetti li jiġi evitat il-kunċett ta’ terminu qasir ta’ profitt marġinali li jirriżulta minn dħul inkrementali estremament baxx bħal EUR 1 għal kull passiġġier. Huwa ċar li l-Maniġer tal-Ajruport, meta injora l-kostijiet tat-tiswija u - għall-kuntrarju – ippermetta lil linja tal-ajru li bilfors kellha tgħabbi żżejjed u tagħmel ħsara fuq ir-runway, ma kkunsidrax il-profittabbiltà fit-tul. Investitur prudenti fl-industrija tal-linji tal-ajru kien jimponi ħlas addizzjonali fuq tali linja tal-ajru, għal kull moviment ta’ operazzjoni ta’ tagħbija żejda.

(115)

Carpatair sostniet li fil-bidu tal-2012, il-Maniġer tal-Ajruport ikkundizzjona t-tiġdid tal-kuntratt tiegħu bil-ftehim ta’ Carpatair bl-arranġamenti ma’ Wizz Air u t-termini tiegħu.

(116)

Carpatair allegat li l-MEOP mhuwiex sodisfatt. Carpatair sostniet li ma saret l-ebda analiżi ex ante u l-ebda pjan ta’ direzzjoni tan-negozju ma ġie ppreżentat lill-Kummissjoni skont il-Linji Gwida tal-2005 dwar il-finanzjament tal-ajruporti u l-għajnuna tal-bidu lil-linji tal-ajru li jitilqu minn ajruporti reġjonali (16) (il-“Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2005”).

(117)

Carpatair ċaħdet l-argumenti tar-Rumanija dwar il-fatt li l-introjtu minn attivitajiet mhux ajrunawtiċi għandu jiġi inkluż fl-analiżi tal-MEOP. Carpatair iddikjarat li r-Rumanija ma kinitx f’pożizzjoni li tissottometti analiżi ekonomika dettaljata ta’ kif is-sussidji lil Wizz Air ikunu ġġustifikati minn żieda fil-profitt minn attivitajiet mhux ajrunawtiċi.

(118)

Carpatair iddikjarat li l-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014 jikkonfermaw li l-miżuri kienu għajnuna mill-Istat. It-test tal-MEOP ma ġiex issodisfat peress li ma kienx hemm pjan ta’ direzzjoni tan-negozju ex ante u konsegwentement, l-awtoritajiet Rumeni ma pprovdewx lill-Kummissjoni b’tali pjan jew projezzjonijiet ta’ profittabbiltà tal-Ftehimiet tal-2008.

(119)

Carpatair sostniet li l-aħħar data finanzjarja tal-Maniġer tal-Ajruport tikkonferma li l-għajnuna hija inkompatibbli. Carpatair argumentat li l-għajnuna mill-Istat naqqset il-profittabbiltà tal-Maniġer tal-Ajruport u l-għajnuna ma kinitx konformi mal-kundizzjonijiet kumulattivi għall-għajnuna tal-bidu.

(120)

Carpatair informat ukoll lill-Kummissjoni li hija ressqet ilment quddiem il-Kunsill tal-Kompetizzjoni Rumen billi allegat li l-Maniġer tal-Ajruport abbuża mill-pożizzjoni dominanti tiegħu billi offra kundizzjonijiet diskriminatorji lil-linji tal-ajru.

(121)

Wizz Air sostniet li skont sa 85 % skont l-AIP tal-2010 qatt ma ġie applikat. Minflok, ġie applikat skont massimu medju ta’ 73 % wara li l-Ministeru tat-Trasport Rumen oppona l-iskema ta’ imposti msemmija hawn fuq.

(122)

Barra minn hekk, skont Wizz Air, ma hemm l-ebda selettività u vantaġġ favur tagħha skont l-AIP tal-2007, l-AIP tal-2008 u l-AIP tal-2010. Linji tal-ajru oħra joperaw inġenji tal-ajru tal-istess daqs u MTOW bħal dak ta’ Wizz Air u għalhekk jistgħu jibbenefikaw mill-istess livell ta’ skont.

(123)

Wizz Air allegat li sa mill-wasla tagħha, ix-xejra ġenerali lejn l-użu ta’ inġenji tal-ajru akbar kienet imħeġġa mill-Maniġer tal-Ajruport, u l-għadd ta’ passiġġieri żdied b’36 % fil-perjodu mill-2007 sal-2010, b’żieda fil-moviment ta’ 2 % biss.

(124)

Għall-kuntrarju ta’ Carpatair, Wizz Air offriet servizz ta’ nollijiet baxxi, u l-operazzjonijiet tagħha kienu effiċjenti. Konsegwentement, kien ekonomikament razzjonali li l-provvista ta’ infrastruttura u servizzi inqas għalja jwasslu għall-applikazzjoni ta’ imposti aktar baxxi minn ajruport li jaġixxi bħala MEO. Wizz Air iddikjarat li tat spinta lit-traffiku tal-Ajruport billi żiedet id-dħul minn attivitajiet ajrunawtiċi u mhux ajrunawtiċi.

(125)

Wizz Air argumentat li n-nuqqas ta’ pjan ta’ direzzjoni tan-negozju ex ante mhuwiex evidenza li l-awtoritajiet Rumeni naqsu milli jaġixxu bħala MEO.

(126)

Wizz Air ħatret konsulent ekonomiku, Oxera Consulting Ltd, sabiex tħejji l-Valutazzjoni Ekonomika tal-MEIP fir-rigward tal-Ajruport. Ir-rapport ta’ Oxera, li ġie ppreżentat lill-Kummissjoni fis-27 ta’ Ottubru 2011, kellu l-għan li jistabbilixxi jekk it-test tal-MEOP ġiex sodisfatt fil-ftehimiet bejn il-Maniġer tal-Ajruport u Wizz Air.

(127)

L-analiżi ta’ Oxera ffokat fuq il-Ftehimiet tal-2008 kif ukoll l-AIP tal-2007, l-AIP tal-2008 u l-AIP tal-2010.

(128)

Skont Oxera, l-imposti mħallsa minn Wizz Air fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara għandhom jitqabblu mal-imposti mħallsa minn Wizz Air f’ajruporti simili fuq perjodu ta’ żmien xieraq.

(129)

Fl-analiżi ta’ Oxera, intgħażlu tliet ajruporti bħala komparaturi rilevanti għall-finijiet ta’ din l-analiżi. Oxera sostniet li l-istruttura ta’ sjieda u finanzjament ta’ dawn l-ajruporti hija tali li kollha kemm huma x’aktarx iġibu ruħhom b’mod konsistenti mal-ajruporti ta’ “investituri privati”, u dawn huma destinazzjonijiet ta’ Wizz Air li huma ġeneralment komparabbli f’numru ta’ dimensjonijiet.

(130)

Abbażi tad-data riċevuta mingħand Wizz Air, Oxera kkonkludiet li l-imposti globali mħallsa mil-linja tal-ajru fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara jistgħu jitqabblu mal-imposti rispettivi mħallsa fit-tliet ajruporti komparaturi bejn 2008 - 2009 u 2010 - 2011, kemm fuq bażi ta’ kull passiġġier kif ukoll fuq bażi ta’ tlugħ u nżul.

(131)

Skont Oxera, l-analiżi wriet li l-livell globali tal-imposti mħallsa minn Wizz Air fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara, skont il-ftehimiet dettaljati, huwa ogħla, bħala medja, mil-livell medju komparabbli ta’ imposti mħallsa mil-linja tal-ajru fl-ajruporti komparaturi. Il-prezzijiet aktar baxxi mħallsa minn Wizz Air fl-ajruporti komparaturi jissuġġerixxu li investitur privat x’aktarx kien jidħol f’kuntratt fuq it-termini tal-ftehim bejn il-Maniġer tal-Ajruport u Wizz Air.

(132)

Il-valutazzjoni tal-profittabbiltà tal-ftehimiet turi li investitur razzjonali fis-settur privat ikun lest li jidħol fl-istess ftehim ma’ Wizz Air. Għalhekk, l-analiżi tal-profittabbiltà implikat li, billi kkonkluda diversi ftehimiet ma’ Wizz Air, il-Maniġer tal-Ajruport ġab ruħu b’mod konsistenti mal-MEOP.

(133)

B’mod ġenerali, Oxera kkonkludiet li r-riżultat tal-analiżi tal-komparatur u l-analiżi tal-profittabbiltà tal-ftehimiet issuġġerew li l-imposti mħallsa minn Wizz Air fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara kienu komparabbli ma’ livell ta’ imposti li kienu jiġu offruti lil Wizz Air minn investitur li jopera f’ekonomija tas-suq proprjetarju ta’ ajruport f’ċirkostanzi simili.

(134)

Fil-fehma ta’ Wizz Air, huwa ċar li l-allegat ammont pendenti dovut lill-Maniġer tal-Ajruport ma kienx jikkostitwixxi għajnuna. Wizz Air sostniet li kellha pretensjonijiet reċiproċi kontra l-Maniġer tal-Ajruport li rriżultaw mit-treġġigħ lura ta’ proċedura ta’ tpaċija bejn il-Maniġer tal-Ajruport u Wizz Air.

(135)

Wizz Air argumentat li l-imputabbiltà tal-Istat ma ġietx ippruvata għaliex il-Kummissjoni ma stabbilixxietx li l-Istat kien involut fin-nuqqas ta’ ħlas ta’ imposti dovuti.

(136)

L-għajnuna allegata mogħtija mill-Maniġer tal-Ajruport lil-linji tal-ajru mhijiex attribwibbli lill-Istat Rumen bi kwotazzjoni tal-ġurisprudenza tal-Qorti fi Stardust Marine (17). Skont Wizz Air, il-Maniġer tal-Ajruport jidher li aġixxa b’mod awtonomu u mingħajr l-approvazzjoni jew anke l-għarfien tal-Istat Rumen. L-intervent tal-gvern Rumen kien jikkonsisti biss f’ordnijiet biex jiġu invertiti ċerti miżuri adottati mill-Maniġer tal-Ajruport li ġew diżapprovati ex post mill-gvern.

(137)

Wizz Air tenniet li l-Ftehimiet tal-2008 mal-Maniġer tal-Ajruport ma kinux jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat skont il-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014.

(138)

Skont Wizz Air, il-ftehimiet bejn il-Maniġer tal-Ajruport u Wizz Air kienu konformi mat-test tal-MEOP. It-tqabbil mal-prezz tas-suq u l-analiżi tal-profittabbiltà ex ante, deskritti fil-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014, ġew applikati f’dan il-każ, kif intwera mir-rapport ta’ Oxera.

(139)

Wizz Air issib li l-allegata għajnuna mill-Istat lill-Maniġer tal-Ajruport, jekk kien hemm, ma ġietx mgħoddija lil Wizz Air. Hija rreferiet għall-punti 11 u 65 tal-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014 li skonthom meta ajruport ikun il-benefiċjarju ta’ għajnuna, il-vantaġġ li jirriżulta minn tali għajnuna ma jingħatax lil linja tal-ajru speċifika jekk l-infrastruttura rilevanti tkun miftuħa għal-linji tal-ajru kollha u ma jkunx iddedikat għal linja tal-ajru speċifika u l-linji tal-ajru jħallsu tariffi li jkopru mill-inqas il-kost inkrementali tal-operazzjoni tagħhom fl-ajruport.

(140)

Wizz Air iddikjarat li dawn il-kundizzjonijiet kienu ssodisfati. Wizz Air ma kinitx l-unika linja tal-ajru li topera inġenji tal-ajru ta’ aktar minn 70 tunnellata MTOW fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara matul il-perjodu rilevanti u, għalhekk, linji tal-ajru oħra possibbilment ibbenefikaw minn ribassi simili jew akbar fuq l-imposti tal-ajruport minn Wizz Air.

(141)

Wizz Air ikkonkludiet mill-punt 172 tal-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014, li anke jekk ikun instab li l-Maniġer tal-Ajruport ikun irċieva għajnuna, il-kompatibbiltà tagħha għandha tiġi vvalutata fuq il-bażi tal-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014, b’intensitajiet tal-għajnuna permessi għal ajruporti taħt 700 000 passiġġier.

(142)

Il-Maniġer tal-Ajruport iddikjara li l-ebda għajnuna mill-Istat skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE ma hija involuta fil-Ftehimiet tal-2008.

(143)

Skont il-Maniġer tal-Ajruport, ma kienx hemm selettività. L-għajnuna allegata pprovduta lil Wizz Air kienet disponibbli għal-linji tal-ajru komparabbli kollha fuq bażi trasparenti u mingħajr diskriminazzjoni.

(144)

Il-Maniġer tal-Ajruport sostna li l-arranġament ta’ kummerċjalizzazzjoni kien jikkonċerna s-servizzi ta’ kummerċjalizzazzjoni ta’ Wizz Air għall-Maniġer tal-Ajruport. Il-Maniġer tal-Ajruport kien se joffri tali arranġament lil linji tal-ajru oħra iżda ma setax, billi kien hemm limitazzjoni fuq kemm il-Maniġer tal-Ajruport seta’ jonfoq fuq ir-reklamar.

(145)

Il-Maniġer tal-Ajruport argumenta li ma kellu l-ebda aċċess għar-riżorsi tal-Istat. Ir-riżorsi tal-Istat intużaw biss għall-forniment ta’ infrastruttura mhux diskriminatorja bħal taxiways, rampi, tagħmir ta’ sigurtà, faċilitajiet tat-terminals u tagħmir tat-terminals.

(146)

Il-Maniġer tal-Ajruport allega li aġixxa b’mod awtonomu. Il-fatt li r-Rumanija hija azzjonista b’sehem ta’ 80 % fl-Ajruport ma jfissirx li l-Istat għandu kontroll dirett jew indirett fuq ir-riżorsi inkwistjoni.

(147)

L-MEOP ġie ssodisfat f’kull aspett fil-Ftehimiet tal-2008. Il-Maniġer tal-Ajruport iddikjara li kien wettaq kalkoli qabel ma kkonkluda l-Ftehimiet tal-2008. Skont il-Maniġer tal-Ajruport, ma kien hemm l-ebda obbligu legali li jħejji pjan ta’ direzzjoni tan-negozju. Il-Maniġer tal-Ajruport ma kellu l-ebda raġuni għaliex iżomm xi dokumentazzjoni.

(148)

Ir-Rapport ta’ RBB (18), mibgħut mill-Maniġer tal-Ajruport, fittex li jistma l-kostijiet u l-benefiċċji inkrementali għall-Maniġer tal-Ajruport skont il-Ftehimiet tal-2008. Skont ir-rapport, il-Ftehimiet tal-2008, anke matul it-tliet snin li fihom il-Maniġer tal-Ajruport ġarrab il-kost tal-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni, ipproduċew redditu pożittiv għall-Maniġer tal-Ajruport.

(149)

Ir-Rapport ta’ RBB ikkunsidra t-titjib fl-effiċjenza li gawda minnu l-Ajruport bħala riżultat tal-operazzjoni ta’ Wizz Air. Id-data wriet li Wizz Air ġarret għadd ferm akbar ta’ passiġġieri għal kull moviment ta’ inġenju tal-ajru minn linji tal-ajru oħra li joperaw fl-Ajruport. Għalhekk, iż-żieda ta’ Wizz Air mal-portafoll tal-klijenti tal-Maniġer tal-Ajruport tatu żieda sostanzjali fl-għadd ta’ passiġġieri għal żieda żgħira biss fil-movimenti tal-inġenji tal-ajru.

(150)

Dan ir-ritmu tat-tkabbir tejjeb il-profittabbiltà tal-Ajruport: matul il-perjodu 2008 sa 2010, id-dħul operattiv totali tal-Maniġer tal-Ajruport żdied b’39 %, filwaqt li l-kostijiet operatorji totali żdiedu biss bi 22 %.

(151)

Skont ir-Rapport ta’ RBB, id-data wriet li Wizz Air għandha sehem ta’ dħul minn attivitajiet ajrunawtiċi proporzjonat ma’ jew akbar mis-sehem tagħha kemm tal-passiġġieri kif ukoll tal-movimenti tal-inġenji tal-ajru fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara. B’kuntrast ma’ dan, ir-Rapport ta’ RBB iddikjara li d-data wriet li Carpatair konsistentement tat kontribuzzjoni iżgħar għad-dħul tal-Maniġer tal-Ajruport minn dik konsistenti mal-użu tagħha tal-faċilitajiet tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara kif imkejjel mis-sehem tagħha ta’ passiġġieri u ta’ movimenti tal-inġenji tal-ajru.

(152)

Ir-rapport issuġġerixxa li Carpatair kisbet termini aħjar mill-Maniġer tal-Ajruport minn linji tal-ajru oħra, inkluża Wizz Air. Dan il-ħlas insuffiċjenti konsistenti meta mqabbel mal-użu tal-kapaċità jirrifletti l-ineffiċjenza relattiva, f’termini ta’ użu tal-ajruport, tal-modali tan-negozju ta’ Carpatair ibbażat fuq għadd kbir ta’ movimenti tal-inġenji tal-ajru li kull wieħed minnhom iġorr relattivament ftit passiġġieri.

(153)

Skont l-istudju mill-Università ta’ Timișoara, l-investimenti magħmula mill-Maniġer tal-Ajruport kienu profittabbli u ta’ benefiċċju. L-istudju allega li l-Maniġer tal-Ajruport aġixxa f’konformità mal-MEOP.

(154)

L-istudju ddikjara li l-Maniġer tal-Ajruport kellu strateġija korretta li wasslet għaż-żieda fl-għadd ta’ passiġġieri kif ukoll fil-movimenti tal-inġenji tal-ajru. Għal dan, meta jitqiesu bħala eżempju l-imposti fuq ajruporti oħra fil-pajjiż u barra mill-pajjiż, ġiet prodotta skema vantaġġuża ta’ skontijiet, speċjalment għal-linji tal-ajru li jġorru numri kbar ta’ passiġġieri u li joperaw inġenji tal-ajru b’kapaċità kbira. Barra minn hekk, l-imposti tal-kiri għall-postijiet ġewwa l-bini tat-terminal jirrispettaw il-prezz tas-suq, filwaqt li l-imposti kienu kompatibbli ma’ dawk prattikati f’Timișoara għal postijiet tal-istess tip.

(155)

Il-Maniġer tal-Ajruport sostna li, abbażi tal-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014, ma kien hemm l-ebda għajnuna illegali mill-Istat. Anke li kieku kien hemm għajnuna, din kienet tkun kompatibbli mas-suq intern skont l-Artikolu 107(3)(c) tat-TFUE.

(156)

Skont il-Maniġer tal-Ajruport, l-għajnuna lill-Maniġer tal-Ajruport ikkontribwiet għal objettiv definit sew ta’ interess komuni peress li żiedet il-mobilità taċ-ċittadini tal-Unjoni Ewropea u l-konnettività tal-Kontea ta’ Timiș billi stabbiliet punti ta’ aċċess għal titjiriet ġewwa l-UE, indirizzat il-konġestjoni tat-traffiku tal-ajru f’ajruporti ċentrali ewlenin tal-UE, u ffaċilitat l-iżvilupp reġjonali fil-Kontea ta’ Timiș.

(157)

Il-Maniġer tal-Ajruport iddikjara li l-investiment kellu l-għan li joħloq kapaċità ġdida fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara, filwaqt li l-infrastruttura l-ġdida tissodisfa, fit-terminu medju, id-domanda prevista tal-linji tal-ajru, tal-passiġġieri u tal-ispedizjoniera fiż-żona ta’ kummerċ tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara.

(158)

Skont il-Maniġer tal-Ajruport, l-arranġamenti bejn Wizz Air u l-Maniġer tal-Ajruport ma kinux jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat skont it-test tal-MEOP.

(159)

Il-Maniġer tal-Ajruport applika ż-żewġ approċċi differenti deskritti fil-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014 għat-test tal-MEOP.

(160)

Il-Maniġer tal-Ajruport sostna li l-prezz mitlub minn ajruport lil linja tal-ajru partikolari jikkorrispondi għall-prezz tas-suq: il-Maniġer tal-Ajruport fakkar li r-Rapport ta’ RBB wera li t-tariffi ajrunawtiċi mħallsa minn Carpatair fl-2010 kienu aktar baxxi minn dawk li kellhom jitħallsu minn Wizz Air.

(161)

Fil-fehma tal-Maniġer tal-Ajruport, l-arranġamenti kkontribwew għall-profittabbiltà tal-Ajruport billi kkwantifikat il-kostijiet u l-benefiċċji inkrementali: skont ir-Rapport ta’ RBB, għall-perjodu 2008 sa 2010, l-arranġamenti ma’ Wizz Air urew profitt inkrementali għall-Maniġer tal-Ajruport.

(162)

Barra minn hekk, filwaqt li l-imposti ajrunawtiċi għal Wizz Air kienu jirrappreżentaw fluss ta’ introjtu kontinwu għall-Maniġer tal-Ajruport minħabba operazzjonijiet kontinwi, madwar 50 % tal-kostijiet inkrementali li kellu jiffaċċja l-Maniġer tal-Ajruport kienu jikkonsistu f’pagament ta’ kummerċjalizzazzjoni ta’ darba fl-2009.

(163)

Konsegwentement, il-Ftehimiet tal-2008 ma kinux jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat.

(164)

L-ERA (19) allegat li l-miżuri pprovduti lil Wizz Air huma għajnuna mill-Istat skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE.

(165)

L-ERA temmen li d-data finanzjarja hija evidenza essenzjali tal-ksur u għalhekk għandha tiġi żvelata.

(166)

Skont l-ERA, l-eżistenza ta’ pjan ta’ direzzjoni tan-negozju ċar għandha tifforma element essenzjali ta’ analiżi ta’ kwalunkwe għajnuna mogħtija. Pjan bħal dan għandu juri biċ-ċar il-vijabbiltà finanzjarja tar-rotta.

(167)

L-ERA enfasizzat li l-industrija tal-linji tal-ajru hija kkaratterizzata minn marġni tradizzjonalment baxx u minn rekwiżiti għoljin ta’ investiment kapitali. Għalhekk, vantaġġi kbar bħal dawn, iffinanzjati permezz ta’ fondi tal-Istat, malajr iwasslu biex dawk it-trasportaturi li ma jirċevux il-vantaġġ iħallu s-suq.

(168)

Fil-fehma tal-ERA, ir-riżultat mhuwiex biss distorsjoni tal-kompetizzjoni, iżda pożizzjoni dominanti potenzjali ta’ monopolju min-naħa tal-operatur tal-ajruport sussidjat li fadal. L-impatt fuq il-konsumatur fuq medda twila ta’ żmien huwa żieda fil-prezzijiet u tnaqqis fl-għażla.

(169)

Eurojet, kumpanija charter tan-negozju li topera wkoll fir-Rumanija, qablet li jingħata skont lil linja tal-ajru meta l-attivitajiet mhux tal-avjazzjoni jiffurmaw sehem importanti mid-dħul tal-ajruport.

(170)

Madankollu, fil-fehma ta’ Eurojet, l-iskont ta’ 85 % applikabbli għall-operaturi li jużaw inġenji tal-ajru b’massa akbar minn 70 tunnellata ġie introdott b’mod ċar għall-benefiċċju esklussiv ta’ operatur uniku.

(171)

Skont l-Artikolu 107(1) tat-TFUE “kull għajnuna, ta’ kwalunkwe forma, mogħtija minn Stat Membru jew permezz ta’ riżorsi tal-Istat, li twassal għal distorsjoni jew theddida ta’ distorsjoni għall-kompetizzjoni billi tiffavorixxi ċerti impriżi jew ċerti produtturi għandha, safejn tolqot il-kummerċ bejn l-Istati Membri, tkun inkompatibbli mas-suq intern.”

(172)

Għalhekk, il-kwalifikazzjoni ta’ miżura bħala għajnuna mill-Istat skont it-tifsira ta’ din id-dispożizzjoni tirrikjedi li jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet kumulattivi li ġejjin:

(173)

Fid-Deċiżjoni tal-Ftuħ, il-Kummissjoni kienet tal-fehma preliminari li l-finanzjament pubbliku mogħti lill-Maniġer tal-Ajruport kien jammonta għal għajnuna mill-Istat. Abbażi tal-informazzjoni disponibbli fiż-żmien tad-Deċiżjoni tal-Ftuħ, il-Kummissjoni kkunsidrat li tali finanzjament pubbliku jikkostitwixxi għajnuna operatorja.

(174)

Wara d-Deċiżjoni tal-Ftuħ, ir-Rumanija sostniet li l-għotjiet annwali ma kinux jikkostitwixxu għajnuna operatorja iżda kienu allokati għal investimenti fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara. Ir-Rumanija argumentat ukoll li l-investimenti li saru ma kinux jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat minħabba li dawn jew kienu jaqgħu taħt il-mandat tal-politika pubblika jew kienu konformi mal-MEOP.

(175)

Il-Kummissjoni tfakkar li jeħtieġ li ssir distinzjoni bejn l-għajnuna għall-investiment u l-għajnuna operatorja. Skont il-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014, l-għajnuna għall-investiment hija ddefinita bħala għajnuna maħsuba biex tiffinanzja l-assi kapitali fissi, speċifikament, sabiex tkopri d-“diskrepanza fil-finanzjament tal-ispejjeż kapitali”. L-għajnuna operatorja hija ddefinita bħala għajnuna biex tkopri d-“diskrepanza tal-likwidità operattiva”, jew fil-forma ta’ pagament bil-quddiem jew fil-forma ta’ pagamenti parzjali perjodiċi biex jiġu koperti l-kostijiet operatorji mistennija (ħlasijiet perjodiċi ta’ ammont f’daqqa).

(176)

Il-Kummissjoni tinnota li l-proġetti ta’ investiment ippreżentati mir-Rumanija (Table 3) huma relatati mal-finanzjament ta’ assi kapitali fissi u kienu kontabilizzati fin-nefqa kapitali fil-kontijiet tal-Maniġer tal-Ajruport. Abbażi tal-informazzjoni pprovduta mir-Rumanija wara d-Deċiżjoni tal-Ftuħ, b’mod partikolari l-atti legali li japprovaw il-proġetti ta’ investiment, il-Kummissjoni għalhekk tikkunsidra tali finanzjament bħala finanzjament ta’ proġetti ta’ investiment.

(177)

Il-Kummissjoni se tanalizza jekk l-investimenti ppreżentati mir-Rumanija (Table 3) jikkostitwixxux għajnuna mill-Istat. Imbagħad il-Kummissjoni se tnaqqas l-ammont annwali ta’ investimenti li ma jikkostitwux għajnuna mill-Istat mill-ammont annwali totali ta’ investimenti. Id-differenza, jekk ikun hemm, hija l-ammont annwali ta’ għajnuna għall-investiment mogħtija lill-Maniġer tal-Ajruport.

(178)

Imbagħad il-Kummissjoni se tanalizza jekk l-għajnuna għall-investiment mogħtija lill-Maniġer tal-Ajruport, jekk ikun hemm, tkunx kompatibbli.

(179)

Skont ġurisprudenza stabbilita, il-Kummissjoni l-ewwel għandha tistabbilixxi jekk il-Maniġer tal-Ajruport huwiex impriża skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE. Il-kunċett ta’ impriża jkopri kwalunkwe entità involuta f’attività ekonomika, irrispettivament mill-istatus legali tagħha u l-mod kif tiġi ffinanzjata (20). Kwalunkwe attività li tikkonsisti fl-offerta ta’ oġġetti jew servizzi f’suq partikolari hija attività ekonomika.

(180)

Hija ġurisprudenza stabbilita li l-operat u l-kostruzzjoni tal-infrastruttura ta’ ajruport għandhom jiġu kkunsidrati bħala attività ekonomika li taqa’ fl-ambitu tal-kontroll tal-għajnuna mill-Istat mit-12 ta’ Diċembru 2000, id-data tas-sentenza Aéroports de Paris (21). Ladarba operatur ta’ ajruport jipparteċipa f’attivitajiet ekonomiċi billi joffri servizzi tal-ajruport bi ħlas, irrispettivament mill-istatus legali tiegħu jew il-mod li bih jiġi ffinanzjat, dan jikkostitwixxi impriża skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE u, għaldaqstant, ir-regoli tat-Trattat dwar l-għajnuna mill-Istat ikunu kapaċi japplikaw għall-vantaġġi mogħtija mill-Istat jew permezz tar-riżorsi tal-Istat lil dak l-operatur tal-ajruport.

(181)

Filwaqt li l-operaturi tal-ajruporti għandhom jiġu kkunsidrati bħala li jikkostitwixxu impriżi fis-sens tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE, għandu jiġi mfakkar li mhux l-attivitajiet kollha ta’ operatur tal-ajruport huma neċessarjament ta’ natura ekonomika (22).

(182)

Il-Qorti tal-Ġustizzja sostniet li l-attivitajiet li normalment jaqgħu taħt ir-responsabbiltà tal-Istat fl-eżerċizzju tas-setgħat uffiċjali tagħha bħala awtorità pubblika mhumiex ta’ natura ekonomika u ma jaqgħux fil-kamp ta’ applikazzjoni tar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat (23).

(183)

Għalhekk, il-finanzjament tal-attivitajiet li jaqgħu fi ħdan il-mandat tal-politika pubblika jew tal-infrastruttura direttament relatata ma’ dawk l-attivitajiet b’mod ġenerali ma jikkostitwixxix għajnuna mill-Istat (24). F’ajruport, attivitajiet bħall-kontroll tat-traffiku tal-ajru, il-pulizija, id-dwana, it-tifi tan-nar, l-attivitajiet meħtieġa sabiex tiġi ssalvagwardjata l-avjazzjoni ċivili kontra atti ta’ interferenza illegali u l-investimenti relatati mal-infrastruttura u mat-tagħmir meħtieġa biex jitwettqu dawn l-attivitajiet ġeneralment jiġu kkunsidrati bħala li huma ta’ natura mhux ekonomika (25).

(184)

Madankollu, il-finanzjament pubbliku tal-attivitajiet mhux ekonomiċi ma għandux iwassal għal diskriminazzjoni bla bżonn bejn il-linji tal-ajru u l-maniġers tal-ajruporti. Tabilħaqq, hija ġurisprudenza stabbilita li jkun hemm vantaġġ meta l-awtoritajiet pubbliċi jeħilsu lill-impriżi mill-kostijiet inerenti għall-attivitajiet ekonomiċi tagħhom (26). Għalhekk, jekk f’ordinament ġuridiku partikolari tkun prassi normali li l-linji tal-ajru jew il-maniġers tal-ajruporti jġorru l-kostijiet ta’ ċerti servizzi, filwaqt li xi linji tal-ajru jew maniġers tal-ajruporti li jipprovdu l-istess servizzi f’isem l-istess awtoritajiet pubbliċi ma jkollhomx bżonn iġorru dawk il-kostijiet, dawn tal-aħħar jistgħu jkunu qegħdin igawdu minn vantaġġ, anke jekk dawk is-servizzi minnhom infushom jiġu kkunsidrati bħala mhux ekonomiċi (27).

(185)

Il-Maniġer tal-Ajruport huwa involut fil-kostruzzjoni, fil-manutenzjoni u fl-operat tal-infrastruttura tal-ajruport. Il-Maniġer tal-Ajruport joffri servizzi tal-ajruport u jitlob ħlas lill-utenti – operaturi tal-avjazzjoni kummerċjali kif ukoll utenti tal-avjazzjoni ġenerali mhux kummerċjali – għall-użu tal-infrastruttura tal-ajruport, sabiex b’hekk jisfruttaw l-infrastruttura b’mod kummerċjali. Għalhekk għandu jiġi konkluż li l-Maniġer tal-Ajruport kien involut f’attività ekonomika fil-perjodu li qed jiġi vvalutat u, għalhekk, jikkostitwixxi impriża skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE.

(186)

Ir-Rumanija sostniet li l-kostijiet li jirriżultaw mill-attivitajiet li ġejjin għandhom jiġu kkunsidrati bħala li jaqgħu fi ħdan il-mandat tal-politika pubblika (il-premessi (87) u (88)):

(187)

Rigward l-investimenti fir-restawr tar-runway u fl-estensjoni tar-rampa fl-2007, fl-2008 u fl-2009, il-Kummissjoni tfakkar li jekk l-infrastruttura tintuża kemm għal attivitajiet ekonomiċi kif ukoll għal dawk mhux ekonomiċi, il-finanzjament pubbliku se jaqa’ biss taħt ir-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat sa fejn dan ikopri l-kostijiet marbuta mal-attivitajiet ekonomiċi.

(188)

Madankollu, f’dan il-każ, l-investimenti fir-restawr tat-taxiway u fl-estensjoni tar-rampa kienu meħtieġa b’mod predominanti minħabba l-użu kummerċjali tal-faċilitajiet tal-ajruport. Ir-Rumanija argumentat li l-investimenti kienu meħtieġa biex jiġu ssodisfati t-talbiet ta’ żieda fil-previżjonijiet tat-traffiku kummerċjali, biex jiġi ġġenerat aktar dħul għall-Maniġer tal-Ajruport u biex tiżdied il-profittabbiltà tiegħu (il-premessa (86)). Il-Kummissjoni tfakkar li l-finanzjament tal-attività mhux ekonomika ta’ ajruport ma jistax iwassal għal sussidjar reċiproku tal-attivitajiet ekonomiċi tal-ajruport. Għall-finijiet ta’ din id-Deċiżjoni, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-investimenti fir-restawr tar-runway u l-estensjoni tar-rampa huma kompletament marbuta ma’ attivitajiet ekonomiċi u għalhekk ma jaqgħux taħt il-mandat tal-politika pubblika.

(189)

Rigward l-investimenti f’tagħmir ta’ sigurtà, il-Kummissjoni tfakkar li l-attivitajiet meħtieġa sabiex tiġi ssalvagwardjata l-avjazzjoni ċivili kontra atti ta’ interferenza illegali u l-investimenti relatati mal-infrastruttura u mat-tagħmir meħtieġa biex jitwettqu dawk l-attivitajiet ġeneralment jiġu kkunsidrati bħala ta’ natura mhux ekonomika. Il-Kummissjoni tikkunsidra l-kontroll tal-bagalji tal-istiva, tal-passiġġieri, tal-bagalji tal-kabina u l-kontroll tal-aċċess ta’ membri tal-pubbliku għaż-żona ta’ sigurtà ta’ ajruport bħala miżuri li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tas-salvagwardja tal-avjazzjoni ċivili kontra atti ta’ interferenza illegali (28).

(190)

Ir-Rumanija kkonfermat li skont l-ordni ġuridiku Rumen, l-Istat jiffinanzja t-tagħmir ta’ sigurtà tal-ajruporti kollha abbażi tad-Deċiżjoni tal-Gvern 1661 mis-6 ta’ Diċembru 2007.

(191)

Il-Kummissjoni tikkunsidra l-investimenti f’tagħmir ta’ sigurtà fl-2008 kif ippreżentat mir-Rumanija bħala meħtieġa sabiex tiġi ssalvagwardjata l-avjazzjoni ċivili kontra atti ta’ interferenza illegali. Għalhekk, l-investimenti jaqgħu taħt il-mandat tas-servizz pubbliku u b’hekk ma jikkostitwixxux għajnuna mill-Istat.

(192)

Rigward l-investimenti fl-iżvilupp tat-terminal mhux ta’ Schengen, ir-Rumanija tiddikjara li l-investimenti inizjali għal estensjoni tat-terminal kienu skattati minn kunsiderazzjonijiet ekonomiċi iżda kienu wkoll essenzjali għall-ħolqien ta’ terminal li jikkonforma mal-miżuri ta’ sikurezza meħtieġa mir-regoli tal-UE dwar is-sigurtà tal-avjazzjoni ċivili u l-kontroll tal-fruntieri ta’ Schengen. B’mod partikolari, dawn il-miżuri huma relatati mas-separazzjoni tal-passiġġieri. Ma kien hemm l-ebda speċifikazzjoni dwar liema investimenti kienu strettament meħtieġa għall-konformità ma’ tali regoli u għalhekk għall-eżerċitar tas-setgħat pubbliċi.

(193)

Il-Kummissjoni tfakkar li l-finanzjament tal-attività mhux ekonomika ta’ ajruport ma jistax iwassal għal sussidjar reċiproku tal-attivitajiet ekonomiċi tal-ajruport. Abbażi tas-sottomissjoni tar-Rumanija, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-investimenti fit-terminals twettqu fil-parti l-kbira tagħhom għal skopijiet ekonomiċi. Għall-finijiet ta’ din id-Deċiżjoni, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-investimenti f’terminals mhux ta’ Schengen ma jaqgħux taħt il-mandat tal-politika pubblika.

(194)

Bħala konlużjoni, il-Kummissjoni ssib li:

(195)

Sabiex jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat, il-miżuri inkwistjoni għandhom jiġu ffinanzjati minn riżorsi tal-Istat u d-deċiżjoni li tingħata l-miżura għandha tkun imputabbli lill-Istat.

(196)

Il-kunċett ta’ għajnuna mill-Istat japplika għal kwalunkwe vantaġġ mogħti permezz tar-riżorsi tal-Istat mill-Istat innifsu jew minn kwalunkwe korp intermedjarju li jaġixxi permezz tas-setgħat mogħtija lilu (29). Ir-riżorsi tal-awtoritajiet lokali huma, għall-applikazzjoni tal-Artikolu 107 tat-TFUE, riżorsi tal-Istat (30).

(197)

Il-finanzjament pubbliku mogħti lill-Maniġer tal-Ajruport ġie deċiż mid-deċiżjonijiet tal-Gvern 615/2002 u 1212/2007 (il-premessa (39)) u kien f’forma ta’ għotjiet diretti mill-baġit tal-awtorità nazzjonali, jiġifieri l-Ministeru tat-Trasport tar-Rumanija. Il-fondi ngħataw għall-proġetti ta’ investiment u ġew irreġistrati bħala nefqa kapitali. Il-fondi ġew allokati matul l-investiment kollu fuq il-bażi ta’ baġit approvat għas-sena kkonċernata.

(198)

Għal din ir-raġuni, il-Kummissjoni tikkunsidra li dawn iridu jiġu ffinanzjati permezz tar-riżorsi tal-Istat u li għandhom ikunu wkoll imputabbli lill-Istat.

(199)

Sabiex taqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE, miżura tal-Istat trid tiffavorixxi lil “ċerti impriżi jew il-produzzjoni ta’ ċerti oġġetti”. B’hekk, huma biss dawk il-miżuri tal-Istat li jiffavorixxu lill-impriżi li jagħtu vantaġġ b’mod selettiv li jaqgħu taħt il-kunċett ta’ għajnuna mill-Istat.

(200)

Kif ikkonfermat mill-Qorti tal-Ġustizzja, meta t-termini tal-ftehim konkluż kienu proposti b’mod selettiv mill-Istat lil operatur wieħed jew aktar minflok fuq il-bażi ta’ kriterji oġġettivi, stabbiliti b’test ta’ applikazzjoni ġenerali, applikabbli għal kwalunkwe operatur, flimkien ma’ elementi oħra, dan jista’ jkun indikazzjoni ta’ għajnuna mill-Istat (31).

(201)

F’dan il-każ, l-appoġġ finanzjarju ġie propost u mogħti mill-Istat lil impriża waħda, jiġifieri l-Maniġer tal-Ajruport biss. Din hija miżura individwali. Għalhekk, il-Miżura 1 kienet selettiva skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE.

(202)

Vantaġġ skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE huwa kwalunkwe benefiċċju ekonomiku li impriża ma kenitx tikseb taħt kundizzjonijiet normali tas-suq, jiġifieri fin-nuqqas ta’ intervent mill-Istat. Huwa biss l-effett tal-miżura fuq l-impriża li huwa rilevanti, mhux il-kawża jew l-għan tal-intervent mill-Istat. Kull meta s-sitwazzjoni finanzjarja tal-impriża titjieb bħala riżultat ta’ intervent mill-Istat, ikun hemm il-preżenza ta’ vantaġġ.

(203)

Barra minn hekk, riżorsi pubbliċi li jitqiegħdu għad-dispożizzjoni ta’ impriża mill-Istat, direttament jew indirettament, f’ċirkostanzi li jikkorrispondu għall-kundizzjonijiet normali tas-suq ma jistgħux jitqiesu bħala għajnuna mill-Istat (32) (il-“Prinċipju tal-MEO” jew l-“MEOP”).

(204)

Il-Prinċipju tal-MEO japplika biss jekk l-Istat ikun aġixxa bħala operatur tas-suq privat li jkun f’ċirkostanzi komparabbli.

(205)

Il-kunsiderazzjonijiet reġjonali jew ta’ politika ma jistgħux jiġu kkunsidrati għall-finijiet tat-test tal-MEOP. Kwalunkwe riperkussjoni pożittiva fuq l-ekonomija jew fuq l-aċċessibbiltà tar-reġjun li fih tinsab l-impriża għandha tiġi mwarrba (33).

(206)

It-test tal-MEOP jenħtieġ li jkun ibbażat fuq informazzjoni disponibbli u l-iżviluppi prevedibbli fiż-żmien meta ngħata l-finanzjament pubbliku u ma għandux jiddependi minn xi analiżi bbażata fuq sitwazzjoni posterjuri (34).

(207)

Konsegwentement, rigward il-finanzjament pubbliku lill-ajruporti, l-analiżi ta’ konformità mat-test tal-MEOP għandha tkun imsejsa fuq prospetti ta’ profittabbiltà ex ante soda għall-entità li tagħti l-finanzjament (35). Kwalunkwe previżjoni tat-traffiku użata għal dak l-iskop jenħtieġ li tkun realistika u soġġetta għal analiżi tas-sensittività raġonevoli. In-nuqqas ta’ pjan ta’ direzzjoni tan-negozju jikkostitwixxi indikazzjoni li t-test tal-MEOP jista’ ma jiġix issodisfat (36).

(208)

Fin-nuqqas ta’ pjan ta’ direzzjoni tan-negozju, l-Istati Membri jistgħu jipprovdu analiżi jew dokumenti interni mill-awtoritajiet pubbliċi jew mill-ajruport ikkonċernat li juru b’mod ċar li analiżi ex ante turi li t-test tal-MEOP huwa ssodisfat (37).

(209)

Skont il-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti, huwa l-Istat Membru nnifsu li għandu jistabbilixxi li huwa aġixxa bħala investitur privat prudenti (38) u ppreżenta lill-Kummissjoni l-evidenza f’dan ir-rigward (39).

(210)

Fil-każ preżenti, sabiex tiddetermina jekk il-finanzjament pubbliku jagħtix vantaġġ lill-Maniġer tal-Ajruport li kieku ma kienx jikseb taħt kundizzjonijiet normali tas-suq, il-Kummissjoni trid tqabbel l-imġiba tal-awtoritajiet pubbliċi li qed jipprovdu l-għotjiet għal investiment dirett u l-injezzjonijiet ta’ kapital ma’ dik ta’ operatur f’ekonomija tas-suq li, mingħajr ma jitqiesu l-kunsiderazzjonijiet soċjali, tal-politika reġjonali u settorjali kollha, huwa ggwidat minn prospetti ta’ profittabbiltà fit-tul, matul it-tul ta’ żmien tal-investiment (40). Dawn il-prospetti huma partikolarment rilevanti għall-investiment fl-infrastruttura, li spiss jinvolvu ammonti kbar ta’ riżorsi finanzjarji u jistgħu jipproduċu redditu pożittiv biss wara ħafna snin. Kwalunkwe valutazzjoni ta’ profittabbiltà ta’ ajruport għandha tikkunsidra d-dħul tal-ajruport.

(211)

Il-Kummissjoni tinnota li inizjalment, il-Gvern kellu 100 % tal-ishma tal-Maniġer tal-Ajruport (il-premessa (28)). Madankollu, il-parteċipazzjoni azzjonarja tiegħu naqset għal 80 % tal-ishma fi tmiem l-2008. Id-daqs tal-parteċipazzjoni azzjonarja tal-Gvern meta mqabbel mal-proporzjon tal-kostijiet li jkun iffinanzja jiġi kkunsidrat għall-finijiet tal-valutazzjoni tal-MEOP.

(212)

Il-Kummissjoni għandha tibbaża l-valutazzjoni tagħha fuq l-informazzjoni u s-suppożizzjonijiet li kienu għad-dispożizzjoni tal-awtoritajiet Rumeni rilevanti, fiż-żmien meta ngħata l-finanzjament pubbliku (41).

(213)

Skont ir-Rumanija, l-investimenti li ġejjin saru f’konformità mal-MEOP (il-premessa (86):

(214)

Skont ir-Rumanija, dawn l-investimenti kienu ggwidati minn prospetti ta’ profittabbiltà fit-tul li minnhom l-Istat jista’ jibbenefika f’pożizzjoni doppja: dik ta’ azzjonist li jirċievi dividendi u bħala sid li jirċievi tariffa ta’ konċessjoni (ikkalkolata bħala 2 % tal-introjtu gross riċevut permezz tal-isfruttament tal-konċessjoni) (il-premessa (86)). Ir-Rumanija tiddikjara li l-Pjan ta’ Żvilupp li sar fl-2006 u l-Valutazzjoni tal-Kapaċità li saret fl-2006 indikaw sostenibbiltà ekonomika tal-investimenti. Skont ir-Rumanija, is-sostenibbiltà ekonomika setgħet kienet mistennija hekk kif iż-żieda fin-numru ta’ passiġġieri u t-titjib fl-effiċjenza jżidu d-dħul mill-operat tal-infrastruttura tal-ajruport (il-premessa (86)).

(215)

Il-Kummissjoni l-ewwel se tqis jekk l-istudji ta’ fattibbiltà ex ante pprovduti mir-Rumanija għall-investimenti ta’ hawn fuq humiex biżżejjed biex tiġi ppruvata l-konformità mal-MEOP.

(216)

Ir-Rumanija ppreżentat studji ta’ fattibbiltà mħejjija fid-dawl tal-investimenti relatati mar-restawr tar-runway u mal-estensjoni tar-rampa, għall-iżvilupp tat-terminal mhux ta’ Schengen, għall-iżvilupp ta’ triq ta’ aċċess u ta’ żona tal-parkeġġ u għat-tagħmir tad-dawl. L-istudji ta’ fattibbiltà għandhom l-għan li jivvalutaw il-profittabbiltà globali tal-proġetti li rċevew investimenti mill-Istat. Għalhekk, dawn jintużaw biex jiġi analizzat jekk ir-Rumanija investietx fi proġetti li kienu mistennija li jkunu profittabbli.

(217)

L-istudju ta’ fattibbiltà għar-restawr tar-runway u l-estensjoni tar-rampa sab valur preżenti nett (il-“VPN”) ta’ EUR 3,791 miljun u rata ta’ redditu interna ta’ 10,56 % (bl-użu ta’ rata ta’ skont ta’ 5 %). Il-Kummissjoni sabet li dan l-istudju juri għadd ta’ nuqqasijiet. B’mod partikolari, il-valur tal-VPN juri diskrepanzi sinifikanti meta mqabbel mal-valuri tal-VPN stabbiliti fl-istudji ta’ fattibbiltà ex post. Il-perjodu ta’ previżjoni ta’ 25 sena huwa twil wisq, minħabba n-natura limitata tat-tip ta’ investimenti restorattivi mwettqa mir-Rumanija, speċjalment meta jiġi kkunsidrat il-kontribut limitat tagħha għaż-żieda globali fl-għadd ta’ passiġġieri. B’kuntrast ma’ dan, l-istudju ta’ fattibbiltà ex post iħares lejn perjodu ta’ previżjoni sostanzjalment iqsar għal dan l-investiment (6 snin). Barra minn hekk, l-istudju ma jinkludi l-ebda evoluzzjoni tat-traffiku li kellha tkun il-bażi għad-dħul previst. Ir-rati ta’ inflazzjoni previsti mhumiex spjegati u huma baxxi ħafna (1,5 % mis-sena 11), b’kunsiderazzjoni tar-rata ta’ inflazzjoni f’dak iż-żmien (4,7 % fl-2007, 7,9 % fl-2008). Ir-rata ta’ skont ta’ 5 % mhijiex spjegata u tidher baxxa wisq, speċjalment meta mqabbla ma’ investimenti kontemporanji oħra, bħall-modernizzazzjoni u l-estensjoni taż-żona ta’ parkeġġ. Għalhekk, il-Kummissjoni ma tikkunsidrax li dan l-istudju huwa raġonevoli. Barra minn hekk, filwaqt li parti kbira mill-investimenti twettqu fl-2007, l-istudju sar f’Lulju 2008. Għalhekk, dan l-istudju ta’ fattibbiltà ma jistax jikkonferma l-profittabbiltà tal-investimenti kif meħtieġ mit-test tal-MEOP (42).

(218)

Rigward l-istudju ta’ fattibbiltà għall-iżvilupp tat-terminal mhux ta’ Schengen, il-Kummissjoni sabet li meta kien qed jiġi kkalkolat il-VPN tat-terminal, l-istudju ma kkunsidrax l-investimenti bħala kostijiet. Għalhekk, il-Kummissjoni ma tistax taċċetta dan l-istudju ta’ fattibbiltà bħala prova ta’ konformità mal-MEOP. Barra minn hekk, l-istudju sar f’Ġunju 2008 u jidher li huwa relatat biss mal-investimenti fl-2009.

(219)

Rigward l-istudju ta’ fattibbiltà għall-modernizzazzjoni u l-estensjoni tal-parkeġġ li fuq il-bażi tiegħu saru l-investimenti relatati mal-iżvilupp ta’ triq ta’ aċċess u ta’ parkeġġ, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-istudju huwa raġonevoli. L-istudju jassumi żieda ta’ 15 % fid-dħul miż-żieda mistennija fl-utenti tal-parkeġġ marbuta maż-żieda fl-għadd ta’ passiġġieri. L-istudju sab VPN pożittiv bl-użu ta’ rata ta’ skont ta’ 15 % matul it-tul ta’ żmien mistenni tal-investiment ta’ tmien snin. Il-Kummissjoni ssib li r-rata ta’ skont ta’ 15 % hija raġonevoli u t-tul ta’ żmien tal-investiment huwa qasir b’mod konservattiv. L-istudju juri li l-investiment se jkun diġà amortizzat wara ħames snin. L-istudju sar f’Novembru 2005 u għalhekk huwa xieraq biex jindika l-konformità tal-MEOP tal-investiment fl-2007. Barra minn hekk, il-Kummissjoni tinnota li fiż-żmien meta ġie deċiż il-finanzjament tal-modernizzazzjoni u tal-estensjoni tal-parkeġġ, il-Gvern kellu 100 % tal-ishma fil-Maniġer tal-Ajruport. Għalhekk mhuwiex meħtieġ li l-VPN tal-proġett jiġi aġġustat b’mod proporzjonat.

(220)

Ir-Rumanija sostniet li d-data rilevanti għall-istudju ta’ fattibbiltà għat-tagħmir tad-dawl hija d-data meta tħejjiet minn IPTANA SA, li bdiet taħdem fuq l-istudju f’Awwissu 2007 taħt il-Kuntratt Nru 1016/22.8.2007 u ngħatat opinjoni favorevoli mill-Kunsill Tekniku u Ekonomiku tal-Ministeru tat-Trasport fl-Opinjoni Nru 33/1998, riveduta fl-2007. Madankollu, id-data eżatta ta’ meta sar l-istudju mhijiex disponibbli. Fi kwalunkwe każ, l-istudju ta’ fattibbiltà għat-tagħmir tad-dawl ma kienx jinkludi analiżi tal-profittabbiltà, iżda elabora l-istimi tal-kostijiet għal dan il-proġett. Għalhekk, dan ma wriex kif l-imġiba tal-Maniġer tal-Ajruport kienet iggwidata mill-prospetti ta’ profittabbiltà fit-tul. Għalhekk, il-Kummissjoni ma tistax taċċetta dan l-istudju ta’ fattibbiltà bħala prova ta’ konformità mal-MEOP.

(221)

Fuq il-bażi ta’ dan ta’ hawn fuq, il-Kummissjoni tqis li l-istudju ta’ fattibbiltà ex ante mħejji fid-dawl tal-investimenti relatati mat-triq ta’ aċċess u maż-żona tal-parkeġġ huwa suffiċjenti biex tiġi pprovata l-konformità mal-MEOP. Il-Kummissjoni ssib li l-istudji ta’ fattibbiltà għar-restawr tat-taxiway u għall-estensjoni tar-rampa, għad-dawl u għat-terminal mhux ta’ Schengen ma jurux konformità mal-MEOP.

(222)

Il-Maniġer tal-Ajruport ippreżenta wkoll studji ta’ profittabbiltà ex ante mibnija mill-ġdid ex post għall-investimenti elenkati fil-premessa (213).

(223)

Rigward l-investimenti fir-restawr tar-runway u l-estensjoni tar-rampa, l-istudju ta’ profittabbiltà mibni mill-ġdid ex post sab VPN ta’ EUR 1 784 600,12 u rata ta’ redditu interna ta’ 13,12 %. Ir-rata ta’ skont użata kienet ta’ 9,1 %. L-istudju ex post mibni mill-ġdid jassumi previżjoni differenti tat-traffiku tal-passiġġieri minn dak disponibbli ex ante fuq il-bażi tal-Pjan ta’ Żvilupp. Dawn il-previżjonijiet tal-passiġġieri huma aktar konservattivi u n-numru stmat ta’ passiġġieri huwa aktar baxx minn dak inkluż fil-Pjan ta’ Żvilupp. F’dan ir-rigward, il-profittabbiltà mistennija kienet għalhekk tkun saħansitra ogħla li kieku kellha tiġi kkunsidrata l-previżjoni tal-għadd ta’ passiġġieri fil-Pjan ta’ Żvilupp. Madankollu, il-Kummissjoni tinnota li l-kostijiet stmati ta’ investiment huma differenti mill-istudju ta’ fattibbiltà ex ante li sar f’Lulju 2008. Il-Kummissjoni ma tistax tivverifika jekk is-suppożizzjonijiet dwar il-kostijiet ta’ investiment humiex dawk li setgħu kienu mistennija ex ante. Konsegwentement, mhuwiex possibbli li jiġi konkluż li s-suppożizzjonijiet li ġew kkunsidrati huma dawk li kienu jkunu disponibbli qabel ma ngħata l-finanzjament pubbliku u li l-istudju mibni mill-ġdid ma jistax jiġi kkunsidrat bħala li jipprovdi analiżi tal-profittabbiltà ex ante affidabbli.

(224)

Rigward l-investiment fit-tagħmir tad-dawl, l-istudju ta’ profittabbiltà mibni mill-ġdid ex post ipprovdut mill-Maniġer tal-Ajruport sab VPN ta’ EUR 226 066,84 u rata ta’ redditu interna ta’ 26,9 %. Ir-rata ta’ skont użata kienet ta’ 9,1 %. L-istudju ex post mibni mill-ġdid jassumi previżjoni differenti tat-traffiku tal-passiġġieri minn dik disponibbli ex ante fil-Pjan ta’ Żvilupp. Dawn il-previżjonijiet tal-passiġġieri użati huma aktar konservattivi peress li n-numru stmat ta’ passiġġieri huwa aktar baxx minn dak inkluż fil-Pjan ta’ Żvilupp. F’dan ir-rigward, il-profittabbiltà mistennija kienet għalhekk tkun saħansitra ogħla li kieku kellha tiġi kkunsidrata l-previżjoni tal-għadd ta’ passiġġieri fil-Pjan ta’ Żvilupp. Din l-analiżi ex ante mibnija mill-ġdid ex post tidher raġonevoli biex tindika l-prospetti ta’ profittabbiltà ex ante tal-investiment fit-tagħmir tad-dawl fl-2008.

(225)

Il-Maniġer tal-Ajruport ipprovda studju ta’ profittabbiltà li nbena mill-ġdid ex post għall-investiment fit-terminal mhux ta’ Schengen. Dan l-istudju sab VPN ta’ EUR 2 536 094,92 u rata ta’ redditu interna ta’ 14,71 %. Ir-rata ta’ skont użata kienet ta’ 8,67 %. L-istudju ex post mibni mill-ġdid jassumi previżjoni differenti tat-traffiku tal-passiġġieri minn dik disponibbli ex ante fil-Pjan ta’ Żvilupp. Dawn il-previżjonijiet tal-passiġġieri użati huma aktar konservattivi u n-numru stmat ta’ passiġġieri huwa aktar baxx minn dak inkluż fil-Pjan ta’ Żvilupp. Madankollu, il-Kummissjoni ma tistax tivverifika jekk is-suppożizzjonijiet dwar il-kostijiet ta’ investiment humiex dawk li setgħu kienu mistennija ex ante. Barra minn hekk, mhuwiex ċar kif il-kostijiet ta’ investiment fl-istudju mibni mill-ġdid huma relatati mal-kostijiet ta’ investiment preżunti fl-istudju ta’ profittabbiltà ex ante li sar f’Ġunju 2008 (il-premessa (218)). Konsegwentement, mhuwiex possibbli li jiġi konkluż li s-suppożizzjonijiet li ġew ikkunsidrati huma dawk li kienu jkunu disponibbli qabel ma ngħata l-finanzjament pubbliku u għalhekk l-istudju mibni mill-ġdid ma jistax jiġi kkunsidrat bħala li jipprovdi analiżi tal-profittabbiltà ex ante affidabbli għall-investiment fit-terminal mhux ta’ Schengen.

(226)

Kif spjegat hawn fuq, il-Kummissjoni tikkunsidra li r-Rumanija aġixxiet f’konformità mal-MEOP meta investiet fil-proġett ta’ żvilupp ta’ triq ta’ aċċess u ta’ parkeġġ fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara kif jidher fit-Table 3. Għalhekk, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-finanzjament relatat ma’ dan l-investiment ma tax vantaġġ ekonomiku lill-Maniġer tal-Ajruport.

(227)

Rigward it-tliet proġetti l-oħra ta’ investiment (ir-restawr tat-taxiway u l-estensjoni tar-rampa, l-iżvilupp tat-terminal mhux ta’ Schengen u t-tagħmir tad-dawl), il-Kummissjoni tikkonkludi li l-finanzjament pubbliku għal dawn it-tliet proġetti ta’ investiment ipprovda vantaġġ ekonomiku lill-Maniġer tal-Ajruport.

(228)

Meta l-għajnuna mogħtija minn Stat Membru ssaħħaħ il-pożizzjoni ta’ impriża mqabbla ma’ impriżi oħra li jikkompetu fil-kummerċ fl-UE, dawn tal-aħħar għandhom jitqiesu bħala affettwati minn din l-għajnuna (43).

(229)

Billi l-operazzjoni ta’ ajruport hija attività ekonomika, minn naħa waħda, il-kompetizzjoni sseħħ bejn l-ajruporti sabiex jattiraw il-linji tal-ajru u t-traffiku tal-ajru korrispondenti (passiġġieri u merkanzija) u, min-naħa l-oħra, bejn il-maniġers tal-ajruporti, li jistgħu jikkompetu bejniethom sabiex jiġu fdati bil-ġestjoni ta’ ajruport partikolari. Barra minn hekk, b’mod partikolari fir-rigward ta’ trasportaturi bi prezzijiet baxxi u operaturi ta’ titjiriet noleġġati, ajruporti li ma jkunux jinsabu fl-istess żona ta’ kummerċ jew saħansitra li jkunu jinsabu fi Stati Membri differenti jistgħu wkoll ikunu f’kompetizzjoni ma’ xulxin sabiex jattiraw lil dawk il-linji tal-ajru.

(230)

Għalhekk, finanzjament pubbliku ta’ ajruport jista’ jwassal għal distorsjoni għall-kompetizzjoni bejn l-ajruporti. Il-kompetizzjoni bejn l-ajruporti tista’ tiġi vvalutata fid-dawl tal-kriterji tal-għażla tal-linji tal-ajru, u b’mod partikolari billi jitqabblu fatturi bħat-tip ta’ servizzi tal-ajruport ipprovduti u l-klijenti kkonċernati, il-popolazzjoni jew l-attività ekonomika, il-konġestjoni, jekk hemmx aċċess bl-art, u l-livell ta’ imposti għall-użu tal-infrastruttura u s-servizzi tal-ajruport (44).

(231)

Kif issemma fil-punt 40 tal-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2005 u kif affermat mill-ġdid fil-punt 45 tal-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014, lanqas ma huwa possibbli li jiġu esklużi ajruporti żgħar mill-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE. Barra minn hekk, il-punt 45 tal-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014 jiddikjara espliċitament li “d-daqs relattivament żgħir tal-impriża li tirċievi finanzjament pubbliku ma jeskludix, bħala tali, il-possibbiltà li jista’ jiġi affettwat il-kummerċ bejn l-Istati Membri.”

(232)

Fiż-żmien taħt valutazzjoni, l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara kien it-tieni l-akbar ajruport fir-Rumanija (il-premessa (31)). Huwa ġarr madwar 900 000 passiġġier fis-sena. Dan jinsab fil-viċinanza tal-Ajruport ta’ Arad li huwa 50 km ’il bogħod u sagħtejn ’il bogħod bil-karozza minn Caransebes (il-premessa (34)). Hemm titjiriet internazzjonali li jtiru mill-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara lejn partijiet oħra tal-Unjoni minn varjetà ta’ linji tal-ajru differenti li joperaw ukoll minn ajruporti differenti fir-Rumanija u Stati Membri oħra. Ir-runway fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara hija twila biżżejjed u tippermetti lil-linji tal-ajru biex iservu destinazzjonijiet internazzjonali fuq rotot medji u, b’hekk, biex jattiraw lil-linji tal-ajru għad-detriment ta’ ajruporti simili oħra li jinsabu fi Stati Membri oħra. Il-vantaġġ ekonomiku mogħti mill-għotjiet għal investiment dirett, f’dan il-każ lill-Maniġer tal-Ajruport, saħħaħ il-pożizzjoni ekonomika tiegħu, billi l-Maniġer tal-Ajruport seta’ jistabbilixxi n-negozju tiegħu mingħajr ma kellu jġarrab il-kostijiet kollha ta’ investiment inerenti.

(233)

Għalhekk, il-miżuri li qed jiġu vvalutati jridu jiġu kkunsidrati bħala li jistgħu jwasslu għal distorsjoni tal-kompetizzjoni u jaffettwaw il-kummerċ bejn l-Istati Membri.

(234)

Fuq il-bażi ta’ dan ta’ hawn fuq, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-finanzjament pubbliku tal-iżvilupp ta’ triq ta’ aċċess u ta’ żona tal-parkeġġ fl-2007 u tat-tagħmir ta’ sigurtà fl-2008 ma jikkostitwixxix għajnuna mill-Istat skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE.

(235)

Madankollu, il-Kummissjoni ssib li l-finanzjament pubbliku għall-iżvilupp tat-terminal mhux ta’ Schengen, għat-titjib tat-taxiway u għall-estensjoni tar-rampa u għat-tagħmir tad-dawl jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat lill-Maniġer tal-Ajruport skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE.

(236)

Il-Kummissjoni tinnota li skont id-dispożizzjonijiet tal-Anness V tal-Att dwar il-kondizzjonijiet tal-adeżjoni tar-Repubblika tal-Bulgarija u tar-Rumanija, (45)“l-iskemi ta’ għajnuna u l-għajnuna individwali mogħtija fis-settur tat-trasport, li bdew isseħħu fi Stat Membru ġdid qabel id-data tal-adeżjoni u li jkunu għadhom applikabbli wara dik id-data għandhom jiġu meqjusa bħala għajnuna eżistenti fis-sens tal-Artikolu 88(1) tat-Trattat KE soġġett għall-kondizzjoni li gejja: il-miżuri ta’ għajnuna għandhom jiġu komunikati lill-Kummissjoni fi żmien erba’ xhur mid-data tal-adeżjoni […] Dawn il-miżuri ta’ għajnuna għandhom jitqiesu bħala għajnuna “eżistenti” skont it-tifsira tal-Artikolu 88(1) tat-Trattat tal-KE sal-aħħar tat-tielet sena mid-data tal-adeżjoni.”

(237)

Minn dak li ntqal hawn fuq isegwi li fil-każ tar-Rumanija, ir-reġim previst fl-Anness V se japplika biss għal għajnuna li tkun daħlet fis-seħħ qabel l-1 ta’ Jannar 2007 u li kompliet sussegwentement jekk tali għajnuniet ikunu ġew ikkomunikati lill-Kummissjoni fi żmien erba’ xhur mid-data tal-adeżjoni.

(238)

Ir-Rumanija sostniet li l-finanzjament pubbliku għall-investimenti fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara għall-2007 ġie approvat f’Novembru 2006, u għalhekk qabel l-adeżjoni tar-Rumanija fl-Unjoni Ewropea. Madankollu, minħabba li dawn il-miżuri ma ġewx elenkati fost il-miżuri kkomunikati lill-Kummissjoni skont il-proċedura dettaljata hawn fuq, dawn ma jistgħux jikkostitwixxu għajnuna eżistenti. Għalhekk, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-finanzjament pubbliku għall-iżvilupp tat-terminal mhux ta’ Schengen, għat-titjib tat-taxiway u għall-estensjoni tar-rampa u għat-tagħmir tad-dawl jikkostitwixxi għajnuna ġdida.

(239)

Il-finanzjament pubbliku għall-iżvilupp tat-terminal mhux ta’ Schengen, għat-titjib tat-taxiway u għall-estensjoni tar-rampa u għat-tagħmir tad-dawl ġie implimentat mingħajr approvazzjoni formali minn qabel mill-Kummissjoni. Il-miżuri ma jissodisfawx ir-rekwiżiti ta’ eżenzjoni ta’ kategorija mill-obbligu ta’ notifika stabbilit fl-Artikolu 108 tat-Trattat. Dawn ġew implimentati mir-Rumanija bi ksur tal-obbligi tagħha skont l-Artikolu 108(3) tat-TFUE.

(240)

Konsegwentement, dawn il-miżuri jikkostitwixxu għajnuna illegali mill-Istat.

(241)

Il-finanzjament pubbliku għall-iżvilupp tat-terminal mhux ta’ Schengen, għat-titjib tat-taxiway u għall-estensjoni tar-rampa u għat-tagħmir tad-dawl (Table 3) ingħata qabel l-4 ta’ April 2014, li kienet id-data meta l-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014 saru applikabbli. Skont il-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014, il-Kummissjoni tapplika għall-għajnuna għall-investiment illegali lill-ajruporti r-regoli li kienu fis-seħħ fiż-żmien meta ngħatat l-għajnuna (46).

(242)

Il-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2005 kienu fis-seħħ meta ngħata dan il-finanzjament tal-investiment. Għalhekk, il-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2005 japplikaw għall-valutazzjoni tal-kompatibbiltà ta’ din l-għajnuna għall-investiment.

(243)

Abbażi tal-punt 61 tal-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2005, il-Kummissjoni se tivvaluta l-għajnuna f’termini tal-kriterji li ġejjin:

(244)

Skont il-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2005, il-kostijiet eliġibbli għal għajnuna għall-investiment lil ajruport għandhom ikunu limitati għall-kostijiet ta’ investiment relatati mal-infrastrutturi tal-ajruport infushom (runways, terminals, rampi, eċċ.) jew faċilitajiet li jappoġġawhom direttament (faċilitajiet tat-tifi tan-nar, tagħmir ta’ sikurezza jew ta’ sigurtà). Iżda l-kostijiet eliġibbli għandhom jeskludu l-kostijiet relatati mal-attivitajiet kummerċjali mhux direttament marbuta mal-attivitajiet bażiċi tal-ajruport, bħall-kostruzzjoni, il-finanzjament, l-operat u l-kiri ta’ spazji u proprjetà immobbli, mhux biss għal uffiċċji u ħażna, iżda wkoll għal-lukandi u l-impriżi industrijali fl-ajruport, kif ukoll il-ħwienet, ir-ristoranti u l-parkeġġi.

(245)

Il-kostijiet għall-investiment elenkati fit-Tabella 3, l-entrati nru 2, 3, 4, 5, 9, 12 u 13 huma eliġibbli għal għajnuna għall-investiment skont il-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2005 minħabba li huma parti mill-infrastruttura tal-ajruport.

(246)

Il-Maniġer tal-Ajruport isostni li l-intervent tiegħu wettaq objettiv ta’ interess ġenerali definit b’mod ċar, jiġifieri l-iżvilupp reġjonali, l-aċċessibbiltà tar-reġjun u s-sikurezza tat-trasport bl-ajru (il-premessa (156)).

(247)

B’mod partikolari, ir-Rumanija spjegat li l-investimenti matul il-perjodu 2007-2009 fir-restawr tat-taxiway u fl-estensjoni tar-rampa kienu ġġustifikati mill-ħtieġa li tittejjeb il-kapaċità operattiva tal-ajruport matul l-eqqel ħinijiet meta l-kapaċità tat-taxiway u tar-rampa kienet ristretta, b’mod partikolari fid-dawl taż-żieda sinifikanti fit-traffiku mistennija sal-2015 (il-premessa (36)). Barra minn hekk, ir-Rumanija ddikjarat li l-investimenti kienu wkoll xprunati minn raġunijiet ta’ sikurezza tal-avjazzjoni, jiġifieri l-ħtieġa li jiġu separati ż-żoni tal-parkeġġ tal-inġenji tal-ajru u l-aċċess għal tali żoni tal-parkeġġ kif ukoll il-ħtieġa li tiġi żgurata s-sikurezza tal-inġenji tal-ajru pparkjati (il-premessa (86)).

(248)

Rigward l-iżvilupp tat-terminal mhux ta’ Schengen, ir-Rumanija spjegat li inizjalment l-investimenti kellhom l-għan li jtejbu l-kapaċità tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara fid-dawl taż-żieda sinifikanti mistennija fit-traffiku tal-passiġġieri fil-perjodu sal-2015. Fil-mument tad-deċiżjoni li l-investiment jingħata fl-2006, il-kapaċità tat-terminal ġiet ikkunsidrata fil-limitu kritiku tagħha mill-perspettiva operazzjonali. It-traffiku tal-passiġġieri diġà żdied b’250 % matul il-perjodu 2001-2005 li jwassal għal konġestjoni fl-eqqel ħinijiet. It-terminal oriġinali mibni fl-1960 ma kienx maħsub biex jakkomoda livelli ta’ traffiku bħal dawn (il-premessa (37)).

(249)

Ir-Rumanija spjegat li sussegwentement il-ħtieġa ta’ aktar investimenti fit-terminal mhux ta’ Schengen kienet immirata biex tiżgura l-konformità mar-rekwiżiti ta’ sigurtà sabiex it-terminal ikun jista’ jirċievi titjiriet mhux ta’ Schengen. F’dak iż-żmien ir-Rumanija kienet qed tistenna li tissieħeb fiż-żona Schengen fl-2011. B’mod partikolari, kien hemm il-ħtieġa li l-flussi tal-passiġġieri jiġu separati bejn il-passiġġieri li jaslu miż-żona Schengen u dawk li ġejjin minn pajjiżi li mhumiex fiż-żona Schengen. Dan kien jiżgura wkoll li l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara jkun jista’ jżomm l-attività kummerċjali tiegħu fir-rigward kemm tat-titjiriet fiż-żona Schengen kif ukoll ta’ dawk barra minnha wara l-adeżjoni tar-Rumanija maż-żona Schengen (il-premessa (88)).

(250)

Skont ir-Rumanija, il-finanzjament tal-2008 tal-investimenti f’tagħmir tad-dawl kellu l-għan li juża aħjar l-infrastruttura eżistenti billi jippermetti nżul miż-żewġ direzzjonijiet minflok minn direzzjoni waħda f’każ ta’ kundizzjonijiet ħżiena tat-temp. Dan kellu wkoll l-għan li jiżgura s-sikurezza tat-traffiku tal-ajru u s-sikurezza tal-passiġġieri u tal-inġenji tal-ajru (il-premessa (90)).

(251)

Fid-dawl tal-argumenti ta’ hawn fuq, l-investimenti kienu maħsuba biex l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara jkun jista’ jlaħħaq mal-limiti tal-kapaċità fl-eqqel ħinijiet li kienu jeżistu dak iż-żmien kif ukoll biex jakkomoda ż-żieda sinifikanti prevista fit-traffiku. Huma kienu maħsuba wkoll biex jippromwovu s-sigurtà tal-avjazzjoni u l-konformità ma’ miżuri ta’ sikurezza meħtieġa mir-regoli tal-Unjoni dwar is-sigurtà tal-avjazzjoni ċivili u l-kontroll tal-fruntieri ta’ Schengen.

(252)

Barra minn hekk, it-traffiku mistenni ma setax jiġi assorbit minn ajruporti tal-viċinat. L-eqreb ajruport - l-Ajruport ta’ Arad - kellu traffiku limitat ħafna, kemm f’termini assoluti kif ukoll meta mqabbel mal-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara. L-għadd ta’ passiġġieri fis-sena fl-Ajruport ta’ Arad varja bejn 67 183 u 128 835 fil-perjodu 2007 - 2009, filwaqt li t-traffiku fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara varja bejn 859 329 u 991 758 passiġġier fis-sena, mingħajr ebda korrelazzjoni bejn il-bidliet fin-numru ta’ passiġġieri bejn dawk iż-żewġ ajruporti (47). L-Ajruport ta’ Arad ma kellux il-kapaċitajiet fiżiċi biex jakkomoda ż-żieda prevista fit-traffiku tal-passiġġieri peress li l-kapaċità massima ta’ passiġġieri tiegħu kienet inqas minn 200 000 passiġġier fis-sena.

(253)

L-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara kien it-tieni l-akbar ajruport tar-Rumanija fil-perjodu li qed jiġi vvalutat u bħalissa huwa t-tielet l-akbar ajruport tar-Rumanija. Skont il-Pjan ta’ Żvilupp li jkopri l-perjodu ta’ żmien 2006 - 2015, l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara serva r-reġjun tar-Rumanija tal-Punent, wieħed mir-reġjuni l-aktar żviluppati fir-Rumanija. Huwa serva wkoll ir-reġjuni mil-Lvant tal-Ungerija kif ukoll mis-Serbja u mill-Montenegro (ewroreġjun DKMT) (48). Għalhekk, l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara kellu rwol importanti għall-iżvilupp reġjonali. Fid-dawl tan-numru mistenni ta’ passiġġieri għall-perjodu 2006 - 2015, mingħajr l-investimenti biex tiżdied il-kapaċità, l-iżvilupp ekonomiku tar-reġjuni koperti u l-aċċessibbiltà tagħhom kienu jiġu affettwati b’mod negattiv, b’mod partikolari minħabba l-fatt li l-ebda ajruport ieħor fir-reġjun ma seta’ jassorbi t-traffiku eżistenti jew mistenni. Barra minn hekk, ma kien hemm l-ebda linja ferrovjarja ta’ veloċità għolja li tgħaddi minn Timișoara, u għalhekk ma kien hemm l-ebda kompetizzjoni intermodali għal xi waħda mir-rotot tal-ajru.

(254)

Fuq il-bażi ta’ dan ta’ hawn fuq, il-Kummissjoni tista’ tikkonkludi li l-finanzjament li qed jiġi eżaminat ikkontribwixxa għall-aċċessibbiltà tar-reġjuni koperti u għall-iżvilupp ekonomiku reġjonali u għalhekk serva objettiv definit sew ta’ interess komuni.

(255)

Skont il-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2005, ma hemm l-ebda limitazzjoni tal-intensità tal-għajnuna għal għajnuna għall-investiment. Il-finanzjament mill-Istat jinvolvi l-intensitajiet tal-għajnuna li ġejjin: 80,3 % għat-terminal mhux ta’ Schengen, 86,73 % għat-titjib tat-taxiway u għall-estensjoni tar-rampa u 100 % għat-tagħmir tad-dawl.

Tabella 11 Il-finanzjament tal-investimenti 2007-2009

(256)

Fid-dawl tal-profitti limitati tal-ajruport u d-dividendi mħallsa lill-Istat Rumen matul il-perjodu 2007 - 2009 meta mqabbla mad-daqs tal-investimenti meħtieġa, huwa raġonevoli li wieħed jassumi li l-Maniġer tal-Ajruport ma setax jagħmel kontribuzzjonijiet proprji ogħla. Dan huwa konsistenti mad-diffikultajiet ġenerali fl-aċċess għall-finanzi fis-suq fil-perjodu li qed jiġi vvalutat minħabba l-kriżi finanzjarja li kienet għaddejja dak iż-żmien. Il-Kummissjoni tirrikonoxxi wkoll li l-ajruporti bi traffiku tal-passiġġieri annwali ta’ mhux inqas minn 1 miljun passiġġier normalment ma jkunux kapaċi jkopru l-biċċa l-kbira tal-ispejjeż kapitali tagħhom.

(257)

Konsegwentement, il-finanzjament pubbliku kien meħtieġ sabiex ikunu jistgħu jsiru l-investimenti li jkun iffinanzja. Fi kliem ieħor, dan kellu effett ta’ inċentiv billi l-Maniġer tal-Ajruport ma kienx jagħmel dawn l-investimenti mingħajr il-finanzjament mill-Istat jew mhux sal-istess punt. Barra minn hekk, dan jikkonforma mal-prinċipju tal-proporzjonalità billi l-Maniġer tal-Ajruport seta’ ma jżidx il-kontribuzzjoni tiegħu għall-finanzjament ta’ dawn l-investimenti b’mod sinifikanti.

(258)

Skont il-Pjan ta’ Żvilupp, matul il-perjodu 2001-2005, it-traffiku tal-passiġġieri u l-għadd ta’ movimenti tal-inġenji tal-ajru żdiedu b’250 %. Il-Pjan ta’ Żvilupp ippreveda wkoll żieda fit-traffiku tal-passiġġieri minn 611 705 fl-2005 għal 1 661 332 fl-2010 u għal 2 565 494 passiġġier fl-2015. L-adeżjoni tar-Rumanija fl-UE fl-2007 kienet mistennija li żżid it-traffiku b’16-18 %.

(259)

Għalhekk, dawn il-prospetti iġġustifikaw l-investimenti mmirati biex jakkomodaw it-traffiku mistenni. Konsegwentement, l-infrastruttura kellha prospetti sodisfaċenti għall-użu fuq perjodu ta’ żmien medju meta ngħata l-finanzjament.

(260)

Ir-Rumanija kkonfermat li l-infrastruttura hija aċċessibbli għall-utenti kollha b’mod mhux diskriminatorju. L-unika restrizzjoni tal-użu tal-infrastruttura hija marbuta mal-limitazzjoni imposta mill-kapaċità ta’ akkoljenza tar-rampa u tat-terminal. Għalhekk, din l-infrastruttura tista’ tiġi aċċessata b’mod ugwali u mhux diskriminatorju skont it-tifsira tal-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2005.

(261)

L-eqreb ajruport -l-Ajruport ta’ Arad- seta’ ġie affettwat mill-finanzjament pubbliku fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara fil-perjodu li qed jiġi vvalutat. Madankollu, il-Kummissjoni tinnota li diversi fatturi wasslu għal impatt kompetittiv limitat tal-finanzjament tal-Maniġer tal-Ajruport fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara.

(262)

L-Ajruport ta’ Arad kellu kapaċità fiżika limitata għat-traffiku tal-passiġġieri. Kien biss fl-2014 li kien hemm pjanijiet biex tiġi estiża l-infrastruttura sabiex il-kapaċitajiet tat-terminal tal-passiġġieri joqorbu lejn jew jaqbżu bi ftit il-livell limitu ta’ 200 000 passiġġier fis-sena. Madankollu, anke tali żieda fil-potenzjal ma kinitx tkun taqbel mad-domanda prevista fil-Pjan ta’ Żvilupp għall-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara.

(263)

In-numri attwali tat-traffiku jikkonfermaw ukoll li l-Ajruport ta’ Arad kellu traffiku tal-passiġġieri limitat ħafna. It-traffiku fl-Ajruport ta’ Arad kien jirrappreżenta biss 7,8 % tat-traffiku fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara fl-2007, 14,5 % fl-2008 u 8,8 % fl-2009. Barra minn hekk, l-evoluzzjoni tat-traffiku fiż-żewġ ajruporti ma tidhirx korrelatata (49).

(264)

Għalhekk, iż-żieda sinifikanti mistennija fit-traffiku tal-passiġġieri prevista għall-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara ma setgħetx tiġi assorbita mill-Ajruport ta’ Arad.

(265)

Fid-dawl ta’ dan ta’ hawn fuq, il-Kummissjoni tikkunsidra li d-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni kkawżati mill-għajnuna kienu limitati u ma kinux jisbqu l-kontribuzzjoni tal-għajnuna għall-iżvilupp, għall-aċċessibbiltà u għas-sikurezza reġjonali.

(266)

Għar-raġunijiet stabbiliti fil-premessi (241) sa (265) ta’ hawn fuq, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-għajnuna mill-Istat għall-finanzjament tal-iżvilupp tat-terminal mhux ta’ Schengen, tat-titjib tar-runway u tal-estensjoni tar-rampa tal-inġenji tal-ajru u tat-tagħmir tad-dawl hija kompatibbli mas-suq intern fuq il-bażi tal-Artikolu 107(3)(c) tat-TFUE.

(267)

Il-prinċipji tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE kif stabbiliti fil-premessi (171) u (172) huma applikabbli wkoll għall-valutazzjoni tal-Miżura 2.

(268)

Il-Kummissjoni l-ewwel għandha tistabbilixxi jekk il-Miżura 2 tapplikax għal impriżi skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE. Il-kunċett ta’ impriża jkopri kwalunkwe entità involuta f’attività ekonomika, irrispettivament mill-istatus legali tagħha u l-mod kif tiġi ffinanzjata (50). Kwalunkwe attività li tikkonsisti fl-offerta ta’ oġġetti jew servizzi f’suq partikolari hija attività ekonomika (51).

(269)

L-AIPs stabbilixxew l-imposti li japplikaw għal-linji tal-ajru għall-użu tal-infrastruttura tal-Ajruport.

(270)

Il-linji tal-ajru jipprovdu servizzi tat-trasport bl-ajru. Billi jipprovdu servizzi bħal dawn, il-linji tal-ajru qegħdin iwettqu attività ekonomika u, għalhekk, jikkostitwixxu impriżi skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE.

(271)

Il-kunċett ta’ għajnuna mill-Istat japplika biss għal vantaġġi mogħtija direttament jew indirettament, permezz tar-riżorsi tal-Istat (52). Ir-riżorsi tal-Istat jinkludu r-riżorsi kollha tas-settur pubbliku, (53) inkluż ir-riżorsi ta’ entitajiet intra-Statali (deċentralizzati, federali, reġjonali jew oħrajn) (54) u, taħt ċerti ċirkostanzi, ir-riżorsi ta’ korpi privati. L-oriġini tar-riżorsi mhuwiex rilevanti sakemm, qabel ma jiġu ttrasferiti direttament jew indirettament lill-benefiċjarji, jiġu taħt kontroll pubbliku u għalhekk ikunu disponibbli għall-awtoritajiet nazzjonali, (55) anke jekk ir-riżorsi ma jsirux proprjetà tal-awtorità pubblika (56).

(272)

Barra minn hekk, il-kunċett ta’ għajnuna mill-Istat japplika biss jekk l-għoti tal-vantaġġ ikun imputabbli lill-Istat, jiġifieri mogħti mill-Istat innifsu jew minn kwalunkwe korp intermedjarju li jaġixxi permezz tas-setgħat mogħtija lilu.

(273)

Il-fatt li l-Istat jew entità tal-Istat huwa/hija l-azzjonist waħdieni jew maġġoritarju ta’ impriża mhuwiex biżżejjed sabiex jinstab li trasferiment tar-riżorsi minn dik l-impriża huwa imputabbli lill-azzjonisti pubbliċi tiegħu (57). Il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat ukoll li, anke jekk l-Istat ikun f’pożizzjoni li jikkontrolla impriża pubblika u li jeżerċita influwenza dominanti fuq l-operat tagħha, l-eżerċitar propju ta’ dak il-kontroll f’każ partikolari ma jistax jiġi preżunt b’mod awtomatiku. Impriża pubblika tista’ taġixxi b’aktar jew anqas indipendenza, skont il-grad ta’ awtonomija mogħtija lilha mill-Istat.

(274)

Għalhekk, is-sempliċi fatt li impriża pubblika taqa’ taħt il-kontroll tal-Istat mhuwiex biżżejjed sabiex miżuri meħuda minn dik l-impriża jkunu imputabbli lill-Istat. Huwa wkoll neċessarju li jiġi eżaminat jekk l-awtoritajiet pubbliċi għandhomx jitqiesu bħala li, b’xi mod jew ieħor, kienu involuti fl-adozzjoni ta’ din il-miżura. F’dak ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja indikat li l-imputabbiltà għall-Istat ta’ miżura meħuda minn impriża pubblika tista’ tiġi dedotta minn sett ta’ indikaturi li jirriżultaw miċ-ċirkostanzi tal-każ u l-kuntest li fih tkun ittieħdet dik il-miżura (58).

(275)

Dawn l-indikaturi jistgħu jkunu l-integrazzjoni tal-impriża fl-istrutturi tal-amministrazzjoni pubblika, in-natura tal-attivitajiet tagħha u l-eżerċizzju ta’ dawn fuq is-suq f’kundizzjonijiet normali ta’ kompetizzjoni ma’ operaturi privati, l-istat legali tal-impriża (fis-sens jekk din tkunx soġġetta għal-liġi pubblika jew għal-liġi ordinarja tal-kumpaniji), l-intensità tas-sorveljanza eżerċitata mill-awtoritajiet pubbliċi fuq il-maniġment tal-impriża, jew kwalunkwe indikatur ieħor li juri, fil-każ partikolari, involviment mill-awtoritajiet pubbliċi fl-adozzjoni ta’ miżura jew l-improbabbiltà li ma jkunux involuti, billi jitqies ukoll l-ambitu tal-miżura, il-kontenut tagħha jew il-kundizzjonijiet li tinkludi (59).

(276)

F’dan il-każ, l-Istat eżerċita kontroll dirett jew indirett fuq ir-riżorsi inkwistjoni f’kull ħin rilevanti. Fiż-żmien meta l-AIP tal-2010 ġiet approvata, l-Ajruport kien 80 % proprjetà diretta tal-Ministeru tat-Trasport tar-Rumanija, skont l-Artikolu 8 tal-Istatut tal-2008 (il-premessa (28)). Ir-riżorsi tal-Maniġer tal-Ajruport kienu jaqgħu taħt il-kontroll tal-Istat u għalhekk kienu għad-dispożizzjoni tiegħu. Ir-Rumanija kienet kapaċi, billi eżerċitat l-influwenza dominanti tagħha fuq il-Maniġer tal-Ajruport, tidderieġi l-użu tar-riżorsi tagħha sabiex tiffinanzja vantaġġi speċifiċi favur impriżi oħra. Barra minn hekk, meta l-AIP tal-2007 u l-AIP tal-2008 ġew approvati, (60) l-Istat Rumen kien l-uniku azzjonist tal-Maniġer tal-Ajruport. Fuq il-bażi tal-Artikolu 7 tal-Istatut tal-1998 (il-premessa (28)), l-istokk kapitali inizjali kien sottoskritt għalkollox mir-Rumanija u mħallas kompletament fid-data li fiha ġie stabbilit l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara. Konsegwentement, ir-riżorsi tal-Maniġer tal-Ajruport għandhom jiġu kkunsidrati bħala riżorsi tal-Istat għall-finijiet tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE.

(277)

Fir-rigward tal-imputabbiltà lill-Istat Rumen, l-awtoritajiet Rumeni jargumentaw li l-Maniġer tal-Ajruport jopera bħala investitur f’ekonomija tas-suq u li l-influwenza tal-Istat hija strettament limitata għar-rwol tiegħu bħala l-azzjonist tal-kumpanija skont il-memorandum ta’ assoċjazzjoni tal-kumpanija u l-Att Nru 31/1990 dwar il-kumpaniji. Il-politika tal-ipprezzar tal-Maniġer tal-Ajruport tiġi deċiża mill-Bord tad-Diretturi u l-maniġment eżekuttiv tal-Maniġer tal-Ajruport skont il-memorandum ta’ assoċjazzjoni tal-kumpanija.

(278)

Fir-rigward tas-superviżjoni tal-attivitajiet tal-Maniġer tal-Ajruport mill-Istat, il-Kummissjoni tosserva li, l-assemblea Ġenerali tal-Azzjonisti hija magħmula minn rappreżentanti tal-azzjonisti, l-Istat Rumen, irrappreżentat mill-Ministeru tat-Trasport, li huwa l-uniku azzjonist skont l-Istatut tal-1998 u l-azzjonist maġġoritarju (bi 80 % tal-ishma) skont l-Istatut tal-2008, u huwa kompetenti biex jiddeċiedi dwar l-attivitajiet u l-politika ekonomika segwiti mill-Maniġer tal-Ajruport. Fuq il-bażi tal-Artikolu 19 tal-Istatut tal-2008, id-deċiżjonijiet tal-assemblea Ġenerali tal-Azzjonisti għandhom jittieħdu bil-vot ta’ numru ta’ azzjonisti li jirrappreżentaw mill-inqas nofs il-kapital azzjonarju, mingħajr l-ebda drittijiet ta’ mblukkar minn minoranza.

(279)

Skont l-Artikolu 20 tal-Istatut tal-2008, il-Maniġer tal-Ajruport huwa amministrat minn Bord tat-Tmexxija magħmul minn seba’ membri, li tnejn minnhom huma rappreżentanti tal-Ministeru tat-Trasport u wieħed huwa rappreżentant tal-Ministeru tal-Finanzi. Barra minn hekk, il-Kummissjoni tosserva li l-Bord tat-Tmexxija huwa magħżul mill-Assemblea Ġenerali tal-Azzjonisti (li fih l-Istat kien azzjonist uniku skont l-Istatut tal-1998 u bħalissa għandu maġġoranza). Il-Bord tat-Tmexxija u l-President tiegħu huma maħtura b’ordni tal-Ministeru tat-Trasport.

(280)

Il-laqgħat tal-Bord tat-Tmexxija jistgħu jsiru fil-każ li jipparteċipaw mill-inqas nofs il-membri tal-bord u wieħed (61). Il-Bord tat-Tmexxija għandu jiddelibera fil-preżenza ta’ mill-inqas żewġ terzi tan-numru tal-membri tiegħu u għandu jadotta deċiżjonijiet b’maġġoranza tal-membri tal-Bord tat-Tmexxija (62).

(281)

Il-President tal-Bord tat-Tmexxija jwettaq ukoll dmirijiet ta’ direttur maniġerjali tal-Maniġer tal-Ajruport. L-istruttura organika u l-katina tal-influwenza huma indikatur ulterjuri tal-imputabbiltà tal-approvazzjoni tal-iskeda ta’ imposti u skontijiet lill-Istat. Fi kwalunkwe każ, u tal-inqas, l-Istat inżamm kontinwament informat dwar l-evoluzzjoni relatata mal-iskeda ta’ imposti u skontijiet permezz ta’ dawn il-membri tal-Bord tat-Tmexxija.

(282)

Barra minn hekk, fuq il-bażi tal-punt 2 tal-Artikolu 2 tal-Istatut tal-1998, il-Maniġer tal-Ajruport għandu bħala l-għan ewlieni tiegħu l-attivitajiet ta’ interess pubbliku nazzjonali. Skont l-Artikolu 5 tal-Istatut tal-1998, il-Maniġer tal-Ajruport huwa korp tekniku speċjalizzat maħtur mill-Ministeru tat-Trasport biex iwettaq prinċipalment attivitajiet ta’ interess pubbliku nazzjonali sabiex, skont il-kamp ta’ applikazzjoni tal-attività tiegħu, iwettaq benefiċċji, servizzi, xogħlijiet għall-amministrazzjoni u l-isfruttament ta’ assi li jappartjenu jew li huma proprjetà tal-Istat jew jinkrew minnu, bil-ħsieb tat-traffiku nazzjonali u internazzjonali tal-inġenji tal-ajru, filwaqt li jiżgura t-tranżitu ta’ persuni u ta’ oġġetti.

(283)

Fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet, il-Kummissjoni tikkunsidra li hemm biżżejjed indikaturi sabiex jinstab li l-AIP tal-2007, l-AIP tal-2008 u l-AIP tal-2010 huma imputabbli lill-Istat.

(284)

Sabiex taqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE, miżura tal-Istat trid tiffavorixxi lil “ċerti impriżi jew il-produzzjoni ta’ ċerti oġġetti”. B’hekk, huma biss dawk il-miżuri li jiffavorixxu lill-impriżi li jagħtu vantaġġ b’mod selettiv li jaqgħu taħt il-kunċett ta’ għajnuna mill-Istat.

(285)

Hija ġurisprudenza stabbilita li l-valutazzjoni tal-kundizzjoni ta’ selettività tirrikjedi li jiġi ddeterminat jekk, fil-kuntest ta’ sistema legali partikolari, miżura nazzjonali tkunx ta’ natura li tiffavorixxi ċerti impriżi jew il-produzzjoni ta’ ċerti oġġetti meta mqabbla ma’ oħrajn li, fid-dawl tal-għan imfittex minn din is-sistema, ikunu jinsabu f’sitwazzjoni fattwali u ġuridika paragunabbli. L-eżami tas-selettività jirrikjedi definizzjoni minn qabel tal-qafas ta’ referenza li fih tidħol il-miżura kkonċernata (63). Miżura tkun selettiva “biss […] jekk, fil-kuntest ta’ sistema legali partikolari, hija jkollha l-effett li tagħti vantaġġ lil ċerti impriżi meta mqabbla ma’ oħrajn li jappartjenu lil setturi oħra jew lill-istess settur u li, fir-rigward tal-għan imfittex minn din is-sistema, ikunu jinsabu f’sitwazzjoni fattwali u ġuridika komparabbli.” (64) Il-kunċett ta’ għajnuna mill-Istat ma jirreferix għal miżuri tal-Istat li jagħmlu distinzjoni bejn impriżi jekk din id-differenzjazzjoni tirriżulta min-natura jew l-istruttura ġenerali tas-sistema li jiffurmaw parti minnha (65).

(286)

Miżura li permezz tagħha impriża pubblika tistabbilixxi l-kundizzjonijiet għall-użu tal-oġġetti jew tas-servizzi tagħha mhux neċessarjament dejjem tkun miżura selettiva għall-finijiet tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE (66). L-Artikolu 107(1) tat-TFUE ma jagħmilx distinzjoni bejn miżuri ta’ intervent mill-Istat b’referenza għall-kawżi jew l-għanijiet tagħhom, iżda jiddefinixxihom skont l-effetti tagħhom, u għaldaqstant indipendentement mit-tekniki użati (67).

(287)

L-AIP tal-2007, l-AIP tal-2008 u l-AIP tal-2010 ipprovdew għal sistema ta’ rati bażi għall-imposti tal-ajruport (il-premessi (41) u (44) rispettivament). Barra minn hekk, l-AIP tal-2007, l-AIP tal-2008 u l-AIP tal-2010 inkludew ukoll skontijiet u ribassi fuq l-imposti skont in-numru ta’ nżul għal kull perjodu ta’ żmien partikolari, in-numru ta’ passiġġieri, il-piż tal-inġenju tal-ajru u/jew it-tip ta’ rotta koperta (il-premessi (42) sa (43), (46) sa (48) u (49) rispettivament).

(288)

L-AIP tal-2007, l-AIP tal-2008 u l-AIP tal-2010 ġew proposti, ivvalutati u stabbiliti mill-maniġment eżekuttiv tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara u ġew approvati mill-Bord tad-Diretturi (il-premessa (40)). Dan jikkonforma mar-rekwiżit li l-operatur ta’ ajruport, li jeżerċita setgħa tiegħu stess, ifassal l-iskala tat-tariffi tal-ajruport applikabbli għal dak l-ajruport (68). Għalhekk, il-qafas legali applikabbli kien l-imposti, l-iskontijiet u r-ribassi tal-ajruport applikabbli fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara stabbiliti mill-AIP tal-2007, mill-AIP tal-2008 u mill-AIP tal-2010 rispettivament.

(289)

Għalhekk, il-qafas ta’ referenza rilevanti biex jiġi eżaminat jekk l-AIP tal-2007, l-AIP tal-2008 u l-AIP tal-2010 kellhomx l-effett li jiffavorixxu ċerti linji tal-ajru meta mqabbla ma’ oħrajn li kienu f’sitwazzjoni fattwali u ġuridika paragunabbli kien dak tar-reġim applikabbli għall-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara biss.

(290)

Is-sistema ta’ imposti tal-ajruport u l-iskontijiet u r-ribassi kienu applikabbli għal-linji tal-ajru kollha li jużaw, jew li jistgħu jużaw, l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara li ssodisfaw il-kundizzjonijiet deskritti fl-AIP tal-2007, fl-AIP tal-2008 jew fl-AIP tal-2010 rispettivament.

(291)

Il-Kummissjoni analizzat ukoll jekk l-iskontijiet previsti mill-AIP tal-2007, mill-AIP tal-2008 jew mill-AIP tal-2010 rispettivament kinux selettivi billi ffavorixxew ċerti linji tal-ajru li jużaw l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara għad-detriment ta’ linji tal-ajru oħra li jkunu qed jagħmlu użu minnu.

(292)

L-iskontijiet applikabbli kienu fuq skala flessibbli, bl-inqas skont ikun ta’ 10 % għal 250 – 500 inżul fis-sena, jiġifieri madwar 5 inżul fil-ġimgħa. Il-Kummissjoni tinnota li fil-perjodu li qed jiġi vvalutat, minbarra Wizz Air, kien hemm numru ta’ linji tal-ajru oħra li joperaw fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara li fil-flotta tagħhom kellhom inġenji tal-ajru tad-daqsijiet rilevanti u/jew biżżejjed frekwenzi u għalhekk, ibbenefikaw jew setgħu bbenefikaw mill-iskontijiet rilevanti.

(293)

Minn dan isegwi li s-sistema ta’ imposti tal-ajruport u l-iskontijiet kienu applikabbli b’mod mhux diskriminatorju.

(294)

Għalhekk, ir-rata bażi, l-iskontijiet u r-ribassi stabbiliti fl-AIP tal-2007, l-AIP tal-2008 u l-AIP tal-2010 ma kinux selettivi.

(295)

Il-Kummissjoni tinnota li din il-konklużjoni tapplika biss fir-rigward tal-imposti, l-iskontijiet u r-ribassi li jirriżultaw direttament mill-AIP tal-2007, mill-AIP tal-2008 u mill-AIP tal-2010. Hija ma tapplikax għal kwalunkwe imposta, skont jew ribass pprovduti abbażi ta’ ftehimiet individwalizzati mal-linji tal-ajru, jekk ikun hemm.

(296)

Minn dak li ntqal hawn fuq isegwi li l-Miżura 2 ma tissodisfax il-kundizzjoni ta’ selettività tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE.

(297)

Il-kundizzjonijiet tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE huma kumulattivi. Jekk waħda minnhom ma tkunx issodisfata minn miżura li tkun qed tiġi vvalutata, tali miżura ma tikkostitwixxix għajnuna mill-Istat.

(298)

Għalhekk, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-Miżura 2 ma kinitx tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE billi ma kinitx selettiva.

(299)

Il-Kummissjoni tinnota li d-Deċiżjoni tal-Ftuħ qajmet il-kwistjoni li l-AIPs jistgħu jkunu inkompatibbli mas-suq intern minħabba trattament diskriminatorju potenzjali bejn tipi differenti ta’ passiġġieri. Dan il-prinċipju japplika għal miżuri li jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat u jżommhom milli jinstabu kompatibbli skont ir-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat (69). Bħal fil-każ attwali l-AIPs jinstabu li ma jikkostitwixxux għajnuna mill-Istat, b’hekk mhuwiex meħtieġ li jiġi analizzat aktar l-element ta’ konnessjoni indissolubbli li tqajjem fid-Deċiżjoni tal-Ftuħ.

(300)

Il-prinċipji tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE kif stabbiliti fil-premessi (171) u (172) huma applikabbli wkoll għall-valutazzjoni tal-Miżura 3, li tikkonċerna l-Ftehimiet tal-2008 bejn il-Maniġer tal-Ajruport u Wizz Air.

(301)

Wizz Air hija linja tal-ajru. Hija tipprovdi servizzi skedati għat-trasport bl-ajru tal-passiġġieri u twettaq attività ekonomika. Għalhekk, hija tikkostitwixxi impriża skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE.

(302)

Il-prinċipji spjegati fil-premessi (271) sa (275) huma applikabbli wkoll għal din il-miżura.

(303)

Għar-riżorsi tal-Istat, japplika l-istess kif iddikjarat fil-premessa (276).

(304)

Fir-rigward tal-imputabbiltà tal-Ftehimiet tal-2008 li ġew iffirmati matul il-validità tal-istatut tal-Ajruport tal-1998, ir-raġunament fil-premessi (277) sa (279) għall-AIP tal-2007, għall-AIP tal-2008 u għall-AIP tal-2010 japplika mutatis mutandis.

(305)

Fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet, il-Kummissjoni ssib li l-konklużjoni tal-Ftehimiet tal-2008 bejn Wizz Air u l-Maniġer tal-Ajruport hija imputabbli lill-Istat.

(306)

Il-prinċipji spjegati fil-premessa (199) huma applikabbli wkoll għal din il-miżura.

(307)

F’dan il-każ, il-Ftehimiet tal-2008 ġew konklużi ma’ impriża waħda - Wizz Air biss. Għalhekk, il-Miżura 3 kienet selettiva skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE.

(308)

Il-prinċipji dwar vantaġġ ekonomiku skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE stabbiliti fil-premessi (202) sa (206) japplikaw għal arranġamenti bejn l-ajruporti u l-linji tal-ajru. L-applikazzjoni tal-Prinċipju tal-MEO għal arranġamenti bħal dawn hija spjegata aktar fil-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014 (70).

(309)

Fis-sitwazzjoni speċifika tal-ajruporti u tal-linji tal-ajru, il-Kummissjoni tivvaluta jekk id-disponibbiltà tar-riżorsi pubbliċi għall-ajruport tagħtix vantaġġ lil-linji tal-ajru li jużaw dak l-ajruport. Tali għajnuna lil linja tal-ajru li tuża l-ajruport tista’, fil-prinċipju, tiġi eskluża meta r-relazzjoni bejn l-ajruport u dik il-linja tal-ajru tissodisfa t-test tal-MEO.

(310)

Skont il-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014, permezz tal-MEOP, l-għajnuna lil linja tal-ajru li tuża ajruport tista’, fil-prinċipju, tiġi eskluża meta:

(311)

Fir-rigward tal-ewwel approċċ deskritt fil-premessa (310) (jiġifieri tqabbil tal-prezz mitlub għas-servizzi tal-ajruport mal-prezz tas-suq), skont il-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014, l-identifikazzjoni ta’ valur referenzjarju tirrikjedi, l-ewwel nett, li jkun jista’ jintgħażel numru suffiċjenti ta’ ajruporti komparabbli li jipprovdu servizzi komparabbli taħt kundizzjonijiet normali tas-suq. F’dan ir-rigward il-Kummissjoni tinnota li għalissa, maġġoranza kbira ta’ ajruporti fl-Unjoni tibbenefika minn finanzjament pubbliku sabiex tkopri l-kostijiet tal-investiment u dawk operatorji. Ajruporti li huma proprjetà pubblika kienu tradizzjonalment kkunsidrati mill-awtoritajiet pubbliċi bħala infrastrutturi biex jiffaċilitaw l-iżvilupp lokali u mhux bħala impriżi li joperaw skont ir-regoli tas-suq. Il-prezzijiet ta’ dawn l-ajruporti konsegwentement ma jkunux ġeneralment definiti fir-rigward ta’ kunsiderazzjonijiet tas-suq u b’mod partikolari prospetti ta’ profittabilità ex ante tajba, iżda essenzjalment fil-kunsiderazzjonijiet soċjali jew reġjonali. Anke jekk ċerti ajruporti jkunu proprjetà privata jew ġestiti mingħajr kunsiderazzjonijiet soċjali jew reġjonali, il-prezzijiet mitluba minn dawn l-ajruporti jistgħu jkunu influwenzati bis-sħiħ mill-prezzijiet imposti mill-maġġoranza ta’ ajruporti ssussidjati pubblikament minħabba li l-prezzijiet ta’ dawn tal-aħħar jiġu kkunsidrati mil-linji tal-ajru matul in-negozjati tagħhom mal-ajruporti li jkunu proprjetà privata jew ġestiti b’mod privat. F’dawk iċ-ċirkostanzi, il-Kummissjoni esprimiet id-dubji tagħha fil-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014 jekk bħalissa, jistax jiġi identifikat valur referenzjarju xieraq biex jiġi stabbilit prezz tas-suq realistiku għal servizzi pprovduti mill-ajruporti (71).

(312)

Fi kwalunkwe każ, il-Kummissjoni tikkunsidra li eżerċizzju ta’ valutazzjoni komparattiva għandu jkun ibbażat fuq tqabbil tal-imposti tal-ajruporti, eskluż kwalunkwe benefiċċju pprovdut lil-linja tal-ajru (bħal sostenn għall-kummerċjalizzazzjoni, skontijiet jew kwalunkwe inċentiv ieħor), madwar numru suffiċjenti ta’ “ajruporti komparaturi” adattati, li l-maniġers tagħhom jaġixxu bħala Maniġers tal-Ajruport f’ekonomija tas-suq. B’mod partikolari, għandhom jintużaw l-indikaturi li ġejjin: il-volum tat-traffiku; it-tip ta’ traffiku (fuq xogħol jew btala jew destinazzjoni ’il barra); l-importanza relattiva tal-merkanzija u l-importanza relattiva tad-dħul li jirriżulta mill-attivitajiet mhux ajrunawtiċi tat-tip ta’ ajruport u l-livell tas-servizzi tal-ajruport ipprovduti; il-viċinanza tal-ajruport għal belt kbira, in-numru ta’ abitanti fiż-żona ta’ kummerċ tal-ajruport; il-prosperità taż-żona tal-madwar (PDG per capita); iż-żoni ġeografiċi differenti li jistgħu jattiraw lill-passiġġieri.

(313)

Fuq il-bażi ta’ dak li ntqal hawn fuq, il-Kummissjoni tikkunsidra l-analiżi tal-profittabbiltà inkrementali ex ante bħala l-aktar kriterju rilevanti għall-valutazzjoni tal-arranġamenti konklużi mill-ajruporti ma’ linji tal-ajru individwali.

(314)

Barra minn hekk, il-Kummissjoni tikkunsidra li arranġamenti konklużi bejn il-linji tal-ajru u ajruport jisgħu jitqiesu li jissodisfaw it-test tal-MEOP meta dawn jikkontribwixxu b’mod inkrementali, minn perspettiva ex ante, għall-profittabbiltà tal-ajruport, tal-inqas fuq medda twila ta’ żmien (72). L-ajruport irid juri li, meta jikkonkludi arranġament ma’ linja tal-ajru (pereżempju, kuntratt individwali jew skema ġenerali tal-imposti tal-ajruport), huwa jkun kapaċi jkopri l-kostijiet kollha li jirriżultaw mill-arranġament, tul id-durata tal-arranġament, b’marġni ta’ profitt raġonevoli fuq il-bażi ta’ prospetti sodi fuq perjodu ta’ żmien medju (73).

(315)

F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni tikkunsidra li d-differenzazzjoni tal-prezz hija prassi standard tan-negozju, sakemm tkun konformi mal-leġiżlazzjoni rilevanti kollha dwar il-kompetizzjoni u dik settorjali. Madanakollu, tali politiki ta’ pprezzar iddifferenzjat jenħtieġ li jkunu ġustifikati mil-lat kummerċjali b’tali mod li jissodisfaw it-test tal-MEOP (74).

(316)

Il-Kummissjoni tikkunsidra li għall-fini tal-applikazzjoni tal-MEOP, il-Ftehimiet tal-2008 iridu jiġu vvalutati flimkien bħala miżura waħda. Hemm diversi indikazzjonijiet għalfejn dan jenħtieġ li jkun il-każ.

(317)

L-ewwel nett, il-ftehimiet ġew konklużi mill-istess partijiet.

(318)

It-tieni, il-Memorandum ta’ Qbil mill-25 ta’ Ġunju 2008 jelenka l-kamp ta’ applikazzjoni tas-servizzi li għandhom jiġu pprovduti mill-Maniġer tal-Ajruport kif ukoll is-servizzi ta’ kummerċjalizzazzjoni li għandhom jiġu pprovduti minn Wizz Air. Il-Memorandum ta’ Qbil jipprevedi l-istess formula għall-kalkolu tat-tariffa tal-kummerċjalizzazzjoni u l-istess ammont miżmum għal kull passiġġier li jitlaq bħala l-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni tat-30 ta’ Lulju 2008. Konsegwentement, il-Memorandum ta’ Qbil u l-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni huma marbuta mill-qrib u direttament f’termini ta’ kontenut. Il-Memorandum ta’ Qbil jipprovdi wkoll il-prinċipji ġenerali ta’ kooperazzjoni bejn il-Maniġer tal-Ajruport u Wizz Air li sussegwentement huma spjegati f’termini aktar operazzjonali fil-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni, il-Ftehim Operazzjonali u l-GHA. Il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni jagħmel ukoll referenza diretta għall-Memorandum ta’ Qbil fil-preambolu tiegħu (il-premessa (55)). Il-Memorandum ta’ Qbil ġie eventwalment sostitwit mill-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni, mill-Ftehim Operazzjonali u mill-GHA.

(319)

It-tielet, il-Ftehim Operazzjonali u l-GHA ġew iffirmati fl-istess jum (l-1 ta’ Awwissu 2008) għall-istess perjodu ta’ żmien, jiġifieri mill-11 ta’ Diċembru 2008 sal-10 ta’ Diċembru 2009, b’tiġdid awtomatiku għal 12-il xahar ieħor f’kull anniversarju tad-dħul fis-seħħ tiegħu, u mingħajr il-possibbiltà li jintemmu qabel it-tielet anniversarju tal-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni. Il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni wkoll daħal fis-seħħ fl-istess jum, jiġifieri fil-11 ta’ Diċembru 2008 (il-premessa (54)).

(320)

Ir-raba’, il-Ftehimiet tal-2008 kienu marbutin ma’ xulxin. Il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni jagħmel diversi referenzi għall-Ftehim Operazzjonali u għall-GHA: i) il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni ppreveda li l-partijiet setgħu jitterminaw immedjatament il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni jekk il-Ftehim Operazzjonali jkun skada mingħajr tiġdid jew ikun ġie tterminat; ii) il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni stipula li l-partijiet setgħu jitterminaw immedjatament il-Ftehim Operazzjonali u l-GHA mingħajr ebda dannu meta l-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni jkun skada jew ikun ġie tterminat; iii) il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni stipula li f’każ ta’ żieda fl-imposti regolati fil-Ftehim Operazzjonali jew fil-GHA, jenħtieġ li t-tariffa tal-kummerċjalizzazzjoni tiġi modifikata b’mod ugwali għall-bidla fl-imposti tal-ajruport (il-premessa (59)).

(321)

Abbażi tal-argumenti ta’ hawn fuq, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-Memorandum ta’ Qbil, il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni, il-Ftehim Operazzjonali u l-GHA mhumiex separabbli. Għalhekk, il-Kummissjoni ssib li jeħtieġ li jiġu analizzati flimkien il-Ftehimiet tal-2008, bl-għan li jiġi ddeterminat jekk tali tranżazzjoni tikkostitwixxix għajnuna mill-Istat.

(322)

Fil-każ preżenti, sabiex tiddetermina jekk il-Ftehimiet tal-2008 tawx vantaġġ lil Wizz Air li kieku ma kinitx tikseb taħt kundizzjonijiet normali tas-suq, il-Kummissjoni trid teżamina jekk f’ċirkustanzi simili ajruport li jopera f’kundizzjonijiet normali tal-ekonomija tas-suq u ggwidat minn prospetti ta’ profittabbiltà fit-tul (75) kienx jidħol fl-istess arranġament kummerċjali jew ieħor simili ma’ linja tal-ajru. Il-Kummissjoni trid tpoġġi lilha nnifisha fiż-żmien meta ttieħdet id-deċiżjoni biex jiġu konklużi l-Ftehimiet tal-2008 bejn il-Maniġer tal-Ajruport u Wizz Air u tibbaża l-valutazzjoni tagħha fuq l-informazzjoni u s-suppożizzjonijiet li kienu għad-dispożizzjoni tal-Maniġer tal-Ajruport f’dak iż-żmien.

(323)

Fir-rigward tal-analiżi tal-MEO applikabbli, Wizz Air sostniet li t-tqabbil mal-approċċ tal-prezz tas-suq, jiġifieri l-ewwel approċċ spjegat fil-premessa (310)(1), jenħtieġ li japplika għal dan il-każ flimkien mat-tieni approċċ (jiġifieri analiżi tal-profittabbiltà) fil-premessa (310)(2).

(324)

Wizz Air ippreżentat rapport imħejji minn Oxera dwar il-“Valutazzjoni ekonomika tal-MEIP” datat is-27 ta’ Ottubru 2011, li fih l-imposti mħallsa minn Wizz Air fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara tqabblu mal-imposti mħallsa minn Wizz Air fi tliet ajruporti fir-Renju Unit, li Oxera kkunsidrat bħala ajruporti komparabbli: l-ajruporti ta’ Liverpool, ta’ Prestwick u ta’ Doncaster. L-analiżi fl-istudju hija bbażata fuq id-data pprovduta mill-Maniġer tal-Ajruport u minn Wizz Air. Skont l-istudju ta’ Oxera, dawn l-ajruporti x’aktarx iġibu ruħhom skont l-istruttura ta’ sjieda u ta’ finanzjament tagħhom bħala ajruporti ta’ “investitur privat”. L-istudju ppreżenta wkoll tqabbil bejn il-karatteristiċi ġenerali tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara u t-tliet ajruporti komparabbli (eż. id-daqs tal-popolazzjoni tal-belt ta’ oriġini, id-distanza mill-belt ta’ oriġini, il-popolazzjoni tal-akbar belt f’distanza ta’ 150 km, l-eqreb ajruport kbir), id-daqs tal-miżuri fil-livell tal-introjtu skont il-PDG per capita kif ukoll il-pagi medji ta’ kull ġimgħa, ix-xejriet fin-numri tat-traffiku, id-dħul tal-ajruporti kkonċernati u l-istatus ta’ finanzjament (jiġifieri jekk dan irċiviex finanzjament pubbliku jew le). Ir-rapport ikkalkola l-imposti mħallsa minn Wizz Air fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara meta mqabbla mat-tliet ajruporti tar-Renju Unit (l-analiżi kkunsidrat imposti differenti fl-erba’ ajruporti esklużi l-benefiċċji pprovduti lil Wizz Air). L-analiżi ppreżentat l-imposti totali mħallsa minn Wizz Air fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara u fl-ajruporti komparaturi espressi f’euro għal kull tlugħ u nżul u f’euro għal kull passiġġier. Fuq dik il-bażi, din sabet li l-livell globali tal-imposti mħallsa minn Wizz Air fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara matul il-perjodu 2008 - 2011, espressi kemm fuq bażi ta’ kull tlugħ u nżul kif ukoll fuq bażi ta’ kull passiġġier, huwa ogħla bħala medja mil-livell medju komparabbli ta’ imposti mħallsa mil-linja tal-ajru fl-ajruporti komparaturi. Skont ir-rapport ta’ Oxera, il-prezzijiet aktar baxxi mħallsa minn Wizz Air fl-ajruporti komparaturi jissuġġerixxu li investitur privat x’aktarx kien jidħol f’kuntratt fuq it-termini tal-ftehim bejn il-Maniġer tal-Ajruport u Wizz Air.

(325)

Rigward ir-rapport ta’ Oxera li qabbel l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara ma’ tliet ajruporti tar-Renju Unit ipprovdut minn Wizz Air, il-Kummissjoni tfakkar li l-valutazzjoni komparattiva mhijiex metodu xieraq biex jiġu stabbiliti l-prezzijiet tas-suq jekk il-valuri referenzjarji disponibbli ma jkunux ġew identifikati fir-rigward tal-kunsiderazzjonijiet tas-suq jew jekk il-proċessi eżistenti jkunu distorti b’mod sinifikanti minn interventi pubbliċi. Jidher li tali distorsjonijiet huma preżenti fl-industrija tal-avjazzjoni, għar-raġunijiet spjegati fil-premessi (311) sa (312).

(326)

Barra minn hekk, il-Kummissjoni ssib li l-kriterju ta’ numru suffiċjenti ta’ ajruporti komparaturi li jipprovdu servizzi komparabbli taħt kundizzjonijiet normali stabbiliti fil-punt 55 tal-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014 mhuwiex issodisfat. Minħabba li hemm ftit mijiet ta’ ajruporti fl-Ewropa, (76) tliet ajruporti ma jistgħux jiġu kkunsidrati bħala numru suffiċjenti li jippermetti l-identifikazzjoni ta’ valur referenzjarju xieraq għall-prezzijiet tas-suq rilevanti. Barra minn hekk, tnejn mit-tliet ajruporti ta’ valutazzjoni komparattiva (Liverpool u Doncaster) huma wkoll proprjetà tal-istess grupp – Peel Airports Group. Dan ikompli jdgħajjef in-numru u l-varjetà tal-ajruporti komparaturi meħtieġa sabiex jiġi pprovdut parametru referenzjarju affidabbli.

(327)

Barra minn hekk, it-tliet ajruporti komparaturi kollha jinsabu fir-Renju Unit u tnejn minnhom (Liverpool u Doncaster) huma qrib l-istess belt kbira – Manchester. Barra minn hekk, ir-rapport ta’ Oxera ma jispjegax jekk it-tliet ajruporti komparaturi kif ukoll l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara jipprovdux servizzi komparabbli. L-istudju jipprovdi biss informazzjoni dwar il-mument meta Wizz Air bdiet topera f’kull ajruport u għal liema destinazzjonijiet u janalizza t-tariffi totali mħallsa minn Wizz Air f’dawn l-ajruporti (esklużi l-pagamenti għas-servizzi ta’ kummerċjalizzazzjoni). Madankollu, dan ma jippermettix li ssir valutazzjoni dwar jekk l-ajruporti jipprovdux servizzi komparabbli.

(328)

Barra minn hekk, kif jindika r-rapport ta’ Oxera stess, hemm għadd ta’ differenzi bejn l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara u żewġ ajruporti oħra tar-Renju Unit (l-Ajruport ta’ Liverpool u l-Ajruport ta’ Prestwick). B’mod partikolari, l-Ajruport ta’ Liverpool huwa sostanzjalment akbar mill-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara (madwar 5,5 miljun passiġġier fl-2007), l-Ajruport ta’ Prestwick serva aktar minn 2 miljun passiġġier. Għalhekk, f’termini ta’ volum tat-traffiku, l-uniku wieħed li kien komparabbli kien l-ajruport ta’ Doncaster (sa miljun). In-numru ta’ passiġġieri li Wizz Air stess ittrasportat minn kull wieħed minn dawn l-ajruporti jvarja.

(329)

Fir-rigward tal-prosperità taż-żona tal-madwar (PDG per capita), kien hemm differenza kbira bejn dak ta’ Timișoara (indiċi tal-PDG per capita (77) taħt 50 fl-2007) u r-Renju Unit (indiċi tal-PDG ta’ madwar 120 fl-2007), fejn jinsabu t-tliet ajruporti komparaturi. Barra minn hekk, il-parti tat-tqabbil tar-rapport ta’ Oxera fiha l-informazzjoni dwar il-pagi medji ta’ kull ġimgħa fis-swieq tax-xogħol reġjonali f’Timișoara u t-tlett ibliet fir-Renju Unit fejn jinsabu l-ajruporti komparaturi (Liverpool, Prestwick and Doncaster) u dawn huma wkoll differenti ħafna (Timișoara huwa inqas minn 50, filwaqt li t-tlett ibliet l-oħra laħqu l-livell ta’ aktar minn 500).

(330)

Barra minn hekk, ir-rapport ma jikkunsidrax ċerti indikaturi kif speċifikat fil-punt 60 tal-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014 (eż. it-tip ta’ traffiku jew it-tip u l-livell ta’ servizzi tal-ajruport ipprovduti).

(331)

Fl-aħħar nett, anke jekk wieħed jassumi li, abbażi ta’ analiżi komparabbli valida, il-“prezz” applikat fid-diversi tranżazzjonijiet koperti minn din il-valutazzjoni kienu ekwivalenti għall-“prezzijiet tas-suq” jew ogħla minnhom, il-Kummissjoni ma setgħetx, madankollu, tikkonkludi li dawk it-tranżazzjonijiet kienu jikkorrispondu neċessarjament għall-prezz tas-suq. Ma jkunx prezz tas-suq jekk, wara l-konklużjoni ta’ dawn l-arranġamenti, l-operatur seta’ jistenna li dawn iwasslu għal kostijiet inkrementali ogħla mid-dħul inkrementali. MEO fil-fatt ma jkunx interessat li joffri oġġetti jew servizzi bil-“prezz tas-suq” jekk dan iwassal għat-telf inkrementali tiegħu.

(332)

Il-Kummissjoni tikkunsidra li huwa xieraq li fil-kuntest ta’ din l-analiżi ttenni li, wara l-adozzjoni tal-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014, kemm ir-Rumanija kif ukoll il-partijiet interessati ġew mistiedna jressqu kummenti dwar l-applikazzjoni ta’ dawn il-linji gwida għall-każ preżenti. Minbarra Wizz Air, la r-Rumanija u lanqas il-partijiet interessati l-oħra ma kkontestaw l-approċċ tal-Kummissjoni li abbażi tiegħu, meta ma jkunx jista’ jiġi identifikat valur referenzjarju xieraq sabiex jiġi stabbilit prezz tas-suq realistiku għas-servizzi pprovduti mill-ajruporti lil-linji tal-ajru, l-aktar kriterju rilevanti sabiex jiġu vvalutati l-arranġamenti konklużi bejn dawn iż-żewġ partijiet ikun analiżi tal-profittabbiltà inkrementali ex ante.

(333)

Għalhekk, fuq il-bażi ta’ dak li ntqal hawn fuq, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-approċċ ġeneralment rakkomandat fil-Linji Gwida dwar l-Avjazzjoni tal-2014 għall-applikazzjoni tat-test tal-MEOP għal relazzjonijiet bejn ajruporti u linji tal-ajru, jiġifieri l-analiżi tal-profittabilità inkrementali ex ante, irid jiġi applikat f’dan il-każ (78).

(334)

Meta jiġi biex jiddeċiedi dwar jekk jidħolx fi ftehimiet ma’ linja tal-ajru, MEO jagħżel skeda ta’ żmien għall-valutazzjoni tiegħu abbażi tat-termini tal-ftehimiet inkwistjoni jew tat-terminu stabbilit f’kull ftehim individwali. Fi kliem ieħor, huwa jivvaluta l-kostijiet u d-dħul inkrementali għat-terminu tal-applikazzjoni tal-ftehimiet. Fid-data li fiha jiffirma l-ftehimiet, MEO prudenti ma jserraħx fuq il-probabbiltà li l-ftehimiet se jiġġeddu ladarba jiskadu, kemm jekk bl-istess termini jew b’termini ġodda.

(335)

Abbażi tal-approċċ deskritt fil-premessa (334), il-Kummissjoni se tivvaluta l-kostijiet u d-dħul inkrementali tal-Ftehimiet tal-2008 għall-perjodu mill-11 ta’ Diċembru 2008 sal-10 ta’ Diċembru 2011, li huwa l-perjodu inizjali tal-applikazzjoni tal-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni. L-estensjoni fakultattiva tal-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni bi 12-il xahar ieħor wara l-iskadenza tal-ewwel tliet snin mhux se tiġi kkunsidrata. Din kienet biss għażla ta’ estensjoni, u għalhekk, operatur tas-suq ma setax jibbaża fuq il-fatt li għażla bħal din tiġi eżegwita.

(336)

Kemm il-Ftehim Operazzjonali kif ukoll il-GHA kienu validi għal perjodu inizjali ta’ sena, jiġifieri mill-11 ta’ Diċembru 2008 sal-10 ta’ Diċembru 2009. Kull wieħed minnhom ippreveda tiġdid awtomatiku għal perjodi ulterjuri ta’ 12-il xahar f’kull anniversarju tad-dħul fis-seħħ rispettiv tagħhom. Il-Maniġer tal-Ajruport ma kienx intitolat li jittermina b’mod unilaterali dawn iż-żewġ kuntratti qabel it-tielet perjodu ta’ tiġdid (79). Billi t-tiġdid tal-Ftehim Operazzjonali u l-GHA kien awtomatiku mill-perspettiva tal-Maniġer tal-Ajruport, il-Kummissjoni għalhekk tikkunsidra li MEO prudenti kien jassumi li l-Ftehim Operazzjonali u l-GHA jkunu validi tal-inqas għat-tul ta’ żmien tal-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni, jekk mhux aktar.

(337)

Għall-kuntrarju, is-suppożizzjoni ta’ perjodu inizjali ta’ tliet snin tal-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni u perjodu inizjali ta’ sena għall-Ftehim Operazzjonali ma kinitx tkun loġika, peress li mingħajr l-operat tal-linja tal-ajru fl-ajruport, il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni jibqa’ mingħajr skop. Bl-istess mod, it-tul ta’ żmien tal-applikazzjoni tal-GHA jeħtieġ li jiġi allinjat mat-tul ta’ żmien tal-Ftehim Operazzjonali billi s-servizzi tal-groundhandling ikunu possibbli biss jekk il-linja tal-ajru topera fl-ajruport. Barra minn hekk, kif spjegat fil-premessa (319), it-tul ta’ żmien tal-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni minn naħa u t-tul ta’ żmien tal-Ftehim Operazzjonali u tal-GHA min-naħa l-oħra huma marbuta flimkien.

(338)

Il-Kummissjoni tinnota li l-Memorandum ta’ Qbil iffirmat fil-25 ta’ Ġunju 2008 kien il-qafas li stabbilixxa l-prinċipji ġenerali ta’ kooperazzjoni bejn il-Maniġer tal-Ajruport u Wizz Air. Dawn ġew spjegati f’termini operazzjonali fil-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni, il-Ftehim Operazzjonali u l-GHA. Għalhekk, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-perjodu qabel l-iffirmar tal-Memorandum ta’ Qbil, jiġifieri l-25 ta’ Ġunju 2008, għandu jiġi kkunsidrat bħala l-punt ta’ referenza ex ante għall-finijiet tal-analiżi tal-profittabbiltà.

(339)

Kemm il-Ftehim Operazzjonali kif ukoll il-GHA ġew emendati fil-25 ta’ Ġunju 2010 bi skema ġdida ta’ skontijiet miftiehma bejn Wizz Air u l-Maniġer tal-Ajruport li kopriet il-perjodu sas-6 ta’ Frar 2011 (il-“Ftehimiet ta’ Emenda tal-2010”). Din l-iskema l-ġdida ta’ skontijiet tikkorrispondi għall-AIP tal-2010. Minħabba l-fatt li l-emendi ġabu modifiki fit-termini taż-żewġ ftehimiet, il-Kummissjoni se tapplika l-prinċipju tal-MEO b’mod separat għall-Ftehimiet ta’ Emenda tal-2010 li għandhom l-għan li jivvalutaw jekk MEO kienx jidħol fil-ftehimiet ta’ emenda. Għalhekk il-valutazzjoni ta’ hawn taħt tagħmel distinzjoni bejn l-analiżi tal-profittabbiltà għall-perjodu inizjali tal-Ftehimiet tal-2008 u l-analiżi tal-profittabbiltà tal-Ftehimiet ta’ Emenda tal-2010.

(340)

Il-Ftehimiet tal-2008 kienu arranġamenti nnegozjati b’mod individwali li kienu japplikaw biss għaż-żewġ partijiet kontraenti. Din mhijiex skema ġenerali tal-imposti tal-ajruport li tapplika għal-linji tal-ajru kollha li jużaw l-ajruport (80). Il-kostijiet u d-dħul rilevanti li huma inkrementali għall-Ftehimiet tal-2008 huma dawk li l-Maniġer tal-Ajruport kien mistenni jġarrab minħabba l-operat ta’ Wizz Air fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara.

(341)

Il-kwistjoni ewlenija hija jekk id-dħul inkrementali, li jirriżulta mill-attività tal-linja tal-ajru, jaqbiżx il-kostijiet inkrementali. Għalhekk, l-investimenti li saru fl-Ajruport qabel il-ftehimiet u l-kostijiet operatorji fissi mhumiex rilevanti.

(342)

Dħul inkrementali li investitur privat jistenna b’mod raġonevoli mill-Ftehimiet tal-2008 jirriżulta minn dħul addizzjonali minn attivitajiet ajrunawtiċi mill-imposti tal-ajruport imħallsa minn Wizz Air u minn dħul addizzjonali minn attivitajiet mhux ajrunawtiċi minn, pereżempju, parkeġġ tal-karozzi, ħwienet ta’ frankiġja, jew ħwienet operati direttament.

(343)

Il-kostijiet inkrementali f’dan il-każ huma l-kostijiet operatorji, il-kostijiet tal-kummerċjalizzazzjoni u kwalunkwe kost ta’ investiment li jista’ jiġi attribwit għall-preżenza ta’ Wizz Air fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara.

(344)

Wara t-talba tal-Kummissjoni, fid-9 ta’ Diċembru 2014, ir-Rumanija pprovdiet analiżi tal-profittabbiltà ex ante mibnija mill-ġdid ex post abbażi tad-data disponibbli qabel il-konklużjoni tal-Ftehimiet tal-2008 ma’ Wizz Air. L-analiżi pprovdiet ħarsa ġenerali lejn id-dħul inkrementali li seta’ kien mistenni fiż-żmien meta ġew konklużi l-ftehimiet.

(345)

Il-Ftehimiet tal-2008 kienu stmati li jiġġeneraw id-dħul li ġej:

Tabella 12: Dħul stmat ex ante ġġenerat permezz tal-Ftehimiet tal-2008 (bl-esklużjoni tal-ftehim ta’ kummerċjalizzazzjoni)

(346)

L-analiżi tuża l-previżjonijiet ta’ Wizz Air tan-numru ta’ passiġġieri li kellhom jiġu ttrasportati fl-2009, fl-2010 u fl-2011.

(347)

Id-dħul minn attivitajiet ajrunawtiċi għal kull passiġġier li jitlaq ġie kkalkolat kif muri fit-Table 13. Id-dħul minn attivitajiet ajrunawtiċi għal kull passiġġier ta’ Wizz Air ġie kkalkolat bħala d-dħul minn attivitajiet ajrunawtiċi għal kull passiġġier li jitlaq ta’ Wizz Air (madwar EUR 24) diviż bi 2, peress li nofs il-passiġġieri ta’ Wizz Air biss huma passiġġieri li jitilqu. Il-kostijiet ta’ unità jirrappreżentaw l-imposti kollha (jiġifieri mingħajr l-ebda skont) kif stabbilit fil-Ftehim Operazzjonali u fil-GHA.

Tabella 13: Dħul minn attivitajiet ajrunawtiċi għal kull titjira u għal kull passiġġier li jitlaq ta’ Wizz Air

(348)

Skont ir-Rumanija, abbażi tal-esperjenza tal-Ajruport fis-snin preċedenti, id-dħul minn attivitajiet mhux ajrunawtiċi jirrappreżenta biss 15 - 20 % tad-dħul totali tal-Maniġer tal-Ajruport, li kien jammonta għal EUR 2,5 fi dħul mhux minn attivitajiet ajrunawtiċi għal kull passiġġier. Dan l-ammont kien preżunt ukoll għall-passiġġier ta’ Wizz Air (kif muri fil-kolonna 4 tat-Table 12).

(349)

Meta l-pagamenti ta’ kummerċjalizzazzjoni kif stabbiliti fil-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni ġew inklużi fl-istimi, kien mistenni d-dħul li ġej. Il-pagamenti ta’ kummerċjalizzazzjoni huma inklużi fit-tabella mir-Rumanija bħala “l-investiment ta’ kummerċjalizzazzjoni tal-Ajruport”.

Tabella 14: Dħul nett stmat ex ante ġġenerat permezz tal-Ftehimiet tal-2008 (inkluż il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni)

(350)

L-ammont miżmum mill-Maniġer tal-Ajruport għal kull passiġġier imbarkat (il-kolonna 6 tat-Table 14) ġie kkalkolat fuq il-bażi tal-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni. Il-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni ppreveda ammont li għandu jinżamm mill-Maniġer tal-Ajruport (81)skont in-numru ta’ passiġġieri kull xahar li jitwasslu minn Wizz Air lejn/mill-ajruport kif ġej.

Tabella 15 Ammont miżmum għal kull passiġġier li jitlaq

(351)

Minħabba n-numru ta’ passiġġieri ta’ Wizz Air stmati fis-sena ta’ 200 000 fl-2009, ta’ 300 000 fl-2010 u ta’ 350 000 fl-2011, ġie stmat li n-numru ta’ passiġġieri ta’ Wizz Air fix-xahar kien ikun ta’ 16 666 fl-2009, ta’ 25 000 fl-2010 u ta’ 29 166 fl-2011. Fuq dik il-bażi, ġie kkunsidrat li l-Maniġer tal-Ajruport kien iżomm EUR 5 għal kull passiġġier imbarkat fl-2009 u EUR 4 fl-2010 u fl-2011.

(352)

L-analiżi pprovduta mir-Rumanija ma tinkludix kalkoli tal-kostijiet inkrementali. Skont l-awtoritajiet Rumeni, il-maġġoranza tal-kostijiet tal-ajruport hija fissa (madwar 80 %). Barra minn hekk, il-kostijiet tal-ajruport kienu stmati li jibqgħu kostanti jew ikunu soġġetti għal modifiki żgħar biss minħabba konsum akbar ta’ fjuwil u ta’ enerġija u possibbilment minħabba l-użu fiżiku ta’ tagħmir assoċjat ma’ operazzjonijiet ta’ Wizz Air fl-ajruport. Ir-Rumanija spjegat li ma kien mistenni l-ebda kost addizzjonali ieħor b’rabta mat-tagħmir, mal-materjali jew mal-infrastruttura billi l-operazzjonijiet ta’ Wizz Air jużaw l-assi u l-infrastruttura eżistenti matul l-intervalli ta’ ħin li sa dak iż-żmien kienu għadhom ma ntużawx. L-attività tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara kienet iffokata fuq l-operazzjonijiet ta’ Carpatair li użaw ċerti intervalli ta’ ħin biss matul il-jum. L-ebda kost addizzjonali tal-persunal ma kien mistenni għal raġunijiet simili. Skont ir-Rumanija, ma ġie allokat l-ebda kost ta’ investiment lil Wizz Air, minħabba li l-investimenti kollha tal-ajruport kienu ppjanati qabel ma bdew in-negozjati ma’ Wizz Air. Konsegwentement, skont l-analiżi, minħabba s-sehem għoli ta’ kostijiet fissi, il-Maniġer tal-Ajruport jibbenefika minn żieda fil-profittabbiltà minħabba ż-żieda fil-volum ta’ passiġġieri, anke meta jiġu applikati tariffi mnaqqsa.

(353)

Il-Kummissjoni tikkunsidra l-approċċ fir-rigward tan-numru ta’ passiġġieri stmati bħala raġonevoli peress li huwa konsistenti mal-Pjan ta’ Żvilupp. Il-Pjan ta’ Żvilupp ippreveda żieda ta’ 244 348 passiġġier mill-2008 sal-2009. Peress li l-ftehim operazzjonali ta’ Wizz Air daħal fis-seħħ fil-11 ta’ Diċembru 2008, jista’ jingħad li bejn wieħed u ieħor miż-żieda ta’ 244 348 passiġġier prevista fil-Pjan ta’ Żvilupp, 200 000 passiġġier inġiebu minn Wizz Air. Il-Pjan ta’ Żvilupp ikkalkola wkoll żieda ta’ 253 423 passiġġier fit-traffiku tal-passiġġieri mill-2009 sal-2010 u ta’ 215 973 passiġġier mill-2010 sal-2011. Għalhekk, iż-żieda ta’ 100 000 passiġġier mill-2009 sal-2010 u ta’ 50 000 rispettivament mill-2010 sal-2011 għal Wizz Air prevista fl-analiżi ex ante tar-Rumanija tidher raġonevoli.

(354)

Il-Kummissjoni ssib li d-dħul minn attivitajiet ajrunawtiċi huwa sopravvalutat minħabba li l-iskontijiet għall-imposti tal-ajruport previsti fil-Ftehim Operazzjonali mhumiex ikkunsidrati. Madankollu, minħabba l-formula għall-kalkolu tal-pagament ta’ kummerċjalizzazzjoni, id-dħul aktar baxx minn attivitajiet ajrunawtiċi kien jirriżulta f’pagament ta’ kummerċjalizzazzjoni aktar baxx bl-istess ammont eżatt (82). Konsegwentement, id-dħul u l-kostijiet ikunu aktar baxxi bl-istess ammont u għalhekk ma jaffettwawx il-profittabbiltà.

(355)

Madankollu, il-Kummissjoni ssib li l-analiżi ex ante mibnija mill-ġdid ex post ipprovduta mir-Rumanija fiha għadd ta’ nuqqasijiet kif ġej:

(356)

Fuq il-bażi ta’ dan ta’ hawn fuq, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-analiżi tal-profittabbiltà ex ante mibnija mill-ġdid ex post mir-Rumanija ma turix konformità mal-Prinċipju tal-MEO tal-Ftehimiet tal-2008.

(357)

Wizz Air ippreżentat rapport imħejji minn Oxera, datat l-10 ta’ Frar 2015 (flimkien mal-emenda ulterjuri tiegħu “Rapport ta’ Oxera”), li jivvaluta l-profittabbiltà mistennija tal-Ftehimiet tal-2008 ma’ Wizz Air mibnija mill-ġdid ex post abbażi tad-data li kienet tkun disponibbli fil-mument meta ġew iffirmati l-ftehimiet. Ir-Rapport ta’ Oxera intitolat “Economic MEOP assessment: Timișoara airport. Profitability analysis (Valutazzjoni tal-MEOP ekonomika: l-Ajruport ta’ Timișoara. Analiżi tal-Profittabbiltà) huwa bbażat fuq id-data mill-analiżi pprovduta mir-Rumanija (il-premessa (344)) ikkomplementata mid-data addizzjonali pprovduta mill-Maniġer tal-Ajruport lil Oxera.

(358)

L-iskeda ta’ żmien tal-Ftehimiet tal-2008 ikkunsidrata hija ta’ tliet snin, jiġifieri l-iskeda ta’ żmien inizjali prevista fil-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni mingħajr l-estensjoni possibbli tiegħu.

(359)

Fl-14 ta’ Mejju 2015, Oxera ppreżentat mill-ġdid il-kalkoli ta’ profittabbiltà mistennija biex tikkoreġi problema fid-data li nstabet fir-rapport tal-10 ta’ Frar 2015. Il-korrezzjoni kienet tikkonċerna stima eċċessiva tal-kostijiet totali tal-investimenti li jirriżultaw minn għadd doppju tal-investiment iffinanzjat mill-Istat fis-sottomissjoni oriġinali. Din il-problema tad-data affettwat il-profittabbiltà mistennija tal-Ftehimiet tal-2008, li oriġinarjament kienet sottovalutata.

(360)

Skont ir-Rapport emendat ta’ Oxera, ir-riżultati tal-kostijiet, id-dħul u l-profitti inkrementali li setgħu kienu mistennija dak iż-żmien meta ġew iffirmati l-Ftehimiet tal-2008 huma miġbura fil-qosor fit-Table 16 hawn taħt. Oxera kkonkludiet li l-Ftehimiet tal-2008 kienu mistennija li jkollhom valur preżenti nett (“VPN”) ta’ RON 7,62 miljun.

Tabella 16: Id-dħul inkrementali, il-kostijiet inkrementali u l-profitti inkrementali ta’ Oxera mistennija mill-Ftehimiet tal-2008

(361)

Ir-riżultati fit-Table 16 huma bbażati fuq il-kunsiderazzjonijiet li ġejjin:

(362)

Fir-rigward tal-kostijiet ta’ investiment inkrementali, ġew ikkunsidrati s-suppożizzjonijiet li ġejjin:

(363)

Skont ir-Rapport ta’ Oxera, ir-riżultati tal-analiżi tal-profittabbiltà tal-Ftehimiet tal-2008 issuġġerew li l-imposti mħallsa minn Wizz Air fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara taħt il-Ftehimiet tal-2008 kienu komparabbli ma’ livell ta’ imposti li kieku kienu jiġu offruti lil Wizz Air minn MEO proprjetarju tal-ajruport f’ċirkostanzi simili.

(364)

Il-Kummissjoni ssib li l-għadd ta’ passiġġieri stmati fl-istudju ta’ Oxera huwa raġonevoli. Dawn l-istimi tat-traffiku jidhru li huma konsistenti mal-previżjoni tat-traffiku prevista mill-Pjan ta’ Żvilupp. L-istima tal-passiġġieri ta’ Wizz Air fir-Rapport ta’ Oxera żdiedet b’188 826 passiġġier (89) mill-2008 sal-2009, b’100 000 passiġġier mill-2009 sal-2010 (90) u b’29 864 passiġġier mill-2010 sal-2011 (91). Il-Pjan ta’ Żvilupp ippreveda żieda ta’ 244 348 passiġġier mill-2008 sal-2009, 253 423 passiġġier mill-2009 sal-2010 u 215 973 passiġġier mill-2011 sal-2010. Konsegwentement, meta mqabbel maż-żieda prevista mill-Pjan ta’ Żvilupp, iż-żieda stmata fl-għadd ta’ passiġġieri ta’ Wizz Air preżunti fir-Rapport ta’ Oxera tidher li hija raġonevoli u konservattiva.

(365)

Il-Kummissjoni tikkunsidra li l-iskontijiet preżunti għall-kalkolu tad-dħul minn attivitajiet ajrunawtiċi huma raġonevoli. Il-Ftehim tal-Operazzjoni ppermetta skont ta’ 50 % fuq l-imposti tal-inżul għal linji tal-ajru ġodda jew destinazzjonijiet ġodda jew żieda fil-frekwenzi lejn/minn destinazzjonijiet eżistenti. Minħabba li Wizz Air kienet għadha kif se tibda topera fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara, kien raġonevoli li wieħed jassumi li kienu se jinfetħu destinazzjonijiet ġodda u/jew jiżdiedu frekwenzi matul il-perjodu tal-Ftehimiet tal-2008 u għalhekk jibbenefikaw minn skont ta’ 50 %.

(366)

Ir-Rapport ta’ Oxera jassumi wkoll tnaqqis ta’ 10 % fuq l-imposta tal-passiġġieri għall-perjodu kollu ta’ validità tal-Ftehimiet tal-2008. Għas-snin 2010 u 2011, l-iskont preżunt ta’ 10 % huwa konformi mat-tnaqqis previst fil-Ftehim Operazzjonali għan-numru stmat ta’ passiġġieri imbarkati ta’ Wizz fis-sena. Madankollu, għas-snin 2008 u 2009, ma kellu jkun previst l-ebda skont minħabba li n-numru stmat ta’ passiġġieri imbarkati kien inqas minn 150 000 fis-sena (u l-iskont huwa applikabbli biss għal ċifri ogħla minn dan in-numru). Madankollu, l-iskont preżunt ta’ 10 % għall-2008 u l-2009 inaqqas id-dħul għal dawk is-snin u, għalhekk, l-approċċ jista’ jiġi kkunsidrat bħala konservattiv u, għalhekk, aċċettabbli.

(367)

Il-Kummissjoni taqbel ukoll mal-esklużjoni tal-imposta tas-sigurtà. L-imposta tas-sigurtà tiffinanzja attivitajiet li huma kkunsidrati ta’ natura mhux ekonomika u għalhekk ma jaqgħux fil-kamp ta’ applikazzjoni tar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat, li hija waħda mill-opzjonijiet deskritti fil-premessa (354) hawn fuq. Il-Kummissjoni tifhem li, skont il-leġiżlazzjoni Rumena, l-imposta tas-sigurtà tiffinanzja esklussivament investiment, xogħol ta’ manutenzjoni u tagħmir li huwa relatat direttament mas-sigurtà. Sa fejn l-imposta tiffinanzja wkoll tali infrastruttura jew tagħmir li jintuża wkoll għal skopijiet kummerċjali (u għalhekk huwa inerenti għan-negozju tal-ajruport), l-esklużjoni tal-imposta mill-kalkolu tad-dħul hija konservattiva u għalhekk tissottovaluta d-dħul kollu.

(368)

Il-Kummissjoni ssib li l-istima tad-dħul inkrementali minn attivitajiet mhux ajrunawtiċi hija aċċettabbli. Din hija bbażata fuq l-istima ex ante tal-Maniġer tal-Ajruport tad-dħul mhux minn attivitajiet ajrunawtiċi għal kull passiġġier u żdied permezz tal-inflazzjoni mistennija.

(369)

Il-Kummissjoni taqbel ukoll mar-rata ta’ skont użata għall-kalkolu, peress li hija konformi mar-rati ta’ referenza tal-Kummissjoni.

(370)

Fir-rigward tal-kostijiet tal-kummerċjalizzazzjoni inkrementali mġarrba mill-Maniġer tal-Ajruport, l-istimi huma bbażati fuq id-dispożizzjonijiet tal-Ftehim ta’ Kummerċjalizzazzjoni, filwaqt li jiġi kkunsidrat l-ammont stmat tal-imposti tal-ajruport. Il-Kummissjoni ssib għalhekk li huma aċċettabbli.

(371)

Fir-rigward tal-kostijiet operatorji inkrementali, ir-Rapport ta’ Oxera huwa bbażat fuq is-suppożizzjoni pprovduta mir-Rumanija li skontha 80 % tal-kostijiet operatorji huma fissi u 20 % biss ivarjaw skont l-għadd ta’ passiġġieri. Il-Kummissjoni ssib li din is-suppożizzjoni hija raġonevoli. (92) Ir-Rapporti ta’ Oxera jistmaw il-kostijiet operatorji inkrementali billi jużaw data tar-riżultati għall-kostijiet operatorji għal kull passiġġier li jitlaq qabel l-iffirmar tal-Ftehimiet tal-2008 u li jiżdiedu permezz tal-inflazzjoni mistennija. Din imbagħad tapplika kostijiet operatorji għal kull passiġġier għan-numru stmat ta’ passiġġieri ta’ Wizz Air. Għalhekk, il-Kummissjoni ssib li l-approċċ fl-istima tal-kostijiet operatorji inkrementali huwa tajjeb.

(372)

Fir-rigward tal-kostijiet ta’ investiment inkrementali, il-Kummissjoni taċċetta s-suppożizzjoni li skontha ma kien mistenni l-ebda investiment addizzjonali minħabba l-operazzjoni ta’ Wizz Air fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara. Fil-Memorandum ta’ Qbil, il-Maniġer tal-Ajruport impenja ruħu li:

(373)

Barra minn hekk, il-Ftehim Operazzjonali ffirmat sussegwentement ippreveda obbligu għall-Maniġer tal-Ajruport li jtemm il-proċess ta’ titjib tal-kategorija tal-inżul u t-tlugħ tal-ajruport għall-Kategorija II biss sa tmiem l-2009.

(374)

Rigward l-impenn li jiġi estiż it-terminal tal-passiġġieri (il-premessa (372)(i)), il-Kummissjoni tinnota li l-estensjoni tat-terminal ġiet deċiża f’żewġ passi u ż-żmien għat-teħid tad-deċiżjonijiet kien qabel l-iffirmar tal-Memorandum ta’ Qbil. L-ewwel estensjoni tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara kienet xprunata mill-ħtieġa li tiżdied il-kapaċità tat-terminal minħabba żieda mistennija fit-traffiku matul is-snin ta’ wara. Din l-estensjoni kienet prevista mill-Pjan ta’ Żvilupp li tfassal f’Marzu 2006 u li ġie approvat formalment mid-Deċiżjoni tal-Gvern nru 1212 tal-4 ta’ Ottubru 2007. Id-Deċiżjoni tal-Gvern ipprevediet estensjoni tat-terminal matul il-perjodu 2008 - 2009. It-tieni estensjoni ġiet ikkawżata mill-ħtieġa li jkun hemm konformità mar-rekwiżiti tas-sigurtà ta’ Schengen. Skont l-informazzjoni pprovduta mir-Rumanija, l-istudju ta’ fattibbiltà għal din l-estensjoni tnieda f’Jannar 2008 fuq il-bażi ta’ kuntratt ma’ konsulent minn Marzu 2008 u ġie ffinalizzat f’Ġunju 2008, jiġifieri qabel l-iffirmar tal-Memorandum ta’ Qbil.

(375)

Il-Kummissjoni tinnota li l-Ftehim Operazzjonali rreveda l-impenn meħud fil-Memorandum ta’ Qbil biex il-kategorija tal-inżul u t-tlugħ tal-Ajruporti tiġi aġġornata għall-Kategorija III taż-żewġ direzzjonijiet sa tmiem l-2009 b’impenn biex jiġi ffinalizzat l-aġġornament għall-Kategorija II sa tmiem l-2009 (il-premessa (372)(ii)) (93). Skont l-informazzjoni disponibbli pubblikament, (94) fl-2015 sar l-aġġornament tal-kategorija tal-inżul u t-tlugħ tal-Ajruport għall-Kategorija III dwar id-direzzjoni tal-inżul fil-Lvant, permezz ta’ aġġornament tas-sistema ta’ navigazzjoni bir-radju. Bħalissa, l-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara jinsab fil-Kategorija III dwar id-direzzjoni tal-inżul fil-Lvant u fil-Kategorija II għad-direzzjoni tal-inżul fil-Punent. Skont l-informazzjoni ppreżentata mir-Rumanija, fl-2008 l-Ajruport ġie aġġornat għall-Kategorija II mill-Kategorija I f’direzzjoni waħda permezz ta’ investiment fid-dwal tal-Ajruport (id-direzzjoni l-oħra kienet diġà tal-Kategorija II). Id-deċiżjoni dwar l-investiment fis-sistema tad-dawl ittieħdet fil-Pjan ta’ Żvilupp u l-istudju ta’ fattibbiltà tnieda f’Awwissu 2007 fuq il-bażi ta’ kuntratt mit-22 ta’ Awwissu 2007. Kuntratt għall-akkwist tat-tagħmir tad-dawl ġie ffirmat f’Ottubru 2008. Għalhekk id-deċiżjoni dwar it-titjib fit-tagħmir tad-dawl ittieħdet qabel l-iffirmar tal-Ftehimiet tal-2008. Abbażi ta’ dan, huwa raġonevoli li wieħed jassumi li l-impenn tal-Ftehim Operazzjonali biex jiġi ffinalizzat l-aġġornament għall-Kategorija II sa tmiem l-2009 kien qed jirreferi għall-aġġornament għall-Kategorija II immirat lejn it-tagħmir tad-dawl li kien diġà ġie deċiż.

(376)

Rigward l-impenn li jiġi żgurat l-għadd meħtieġ ta’ postijiet ta’ parkeġġ għall-passiġġieri (il-premessa (372)(iii)), il-Kummissjoni tinnota li l-investiment fil-parkeġġi sar fl-2007 u wara l-iffirmar tal-MtQ u matul il-perjodu tal-applikazzjoni tiegħu ma sar l-ebda investiment ieħor fil-parkeġġ.

(377)

Rigward l-impenn li minn stand tal-inġenju tal-ajru wieħed disponibbli fi Frar 2009 ikun hemm tnejn jew tliet stands tal-inġenji tal-ajru minn Ottubru 2009 (il-premessa (372)(iv)), ix-xogħlijiet biex tiġi estiża r-rampa tal-ajruport ittieħdet f’Ottubru 2007 u x-xogħlijiet saru matul l-2007, l-2008 u l-2009.

(378)

Konsegwentement, il-Kummissjoni ssib li l-impenji meħuda fil-Memorandum ta’ Qbil u l-Ftehim Operazzjonali ma twettqux jew ma ttiħditx deċiżjoni dwarhom qabel id-data tal-Ftehimiet tal-2008. Ma sar l-ebda investiment li kien dovut għall-preżenza ta’ Wizz Air fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara.

(379)

Il-Kummissjoni tinnota li r-Rapport ta’ Oxera inkluda l-kostijiet ta’ deprezzament inkrementali tal-investimenti li saru mir-riżorsi proprji tal-Maniġer tal-Ajruport ibbażati fuq is-sehem mistenni ta’ Wizz Air fil-kapaċità tal-ajruport. Madankollu, kif spjegat hawn fuq, il-Kummissjoni ssib li l-Maniġer tal-Ajruport ma kellu jħallas l-ebda kost ta’ investiment minħabba l-preżenza tal-linja tal-ajru fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Timișoara. Konsegwentement, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-analiżi ma għandhiex tinkludi xi kostijiet ta’ deprezzament assoċjati mal-Ftehimiet tal-2008.

(380)

Fuq il-bażi ta’ dan ta’ hawn fuq, il-kostijiet, id-dħul u l-profitti inkrementali li setgħu kienu mistennija dak iż-żmien meta ġew iffirmati l-Ftehimiet tal-2008 kif ikkalkulati mill-ġdid mill-Kummissjoni abbażi tar-Rapport ta’ Oxera huma miġbura fil-qosor fit-Table 17.

Tabella 17: Id-dħul inkrementali, il-kostijiet inkrementali u l-profitti inkrementali ta’ Oxera mistennija mill-Ftehimiet tal-2008 – ikkalkulati mill-ġdid mill-Kummissjoni Ewropea

(381)

B’konklużjoni għar-Rapport ta’ Oxera kif ikkalkulat mill-ġdid mill-Kummissjoni, il-Ftehimiet tal-2008 kienu mistennija li jkunu profittabbli b’mod inkrementali għall-Maniġer tal-Ajruport.

(382)

Fl-10 ta’ Novembru 2014, Carpatair ressqet studju lill-Kummissjoni li jistabbilixxi l-fehma ta’ Carpatair dwar l-analiżi ex ante u l-valutazzjoni tal-konformità mat-test tal-MEO tal-Maniġer tal-Ajruport meta stabbilixxa l-arranġament ma’ Wizz Air fil-25 ta’ Ġunju 2008.

(383)

L-istudju ppreżenta xenarju bażi li huwa x-xenarju fejn ma kien jeżisti l-ebda ftehim ma’ Wizz Air u kien hemm tliet xenarji li assumew l-eżistenza tal-ftehimiet ma’ Wizz Air (xenarju ottimist, realistiku u pessimist).

(384)

Carpatair tassumi li fin-nuqqas ta’ kwalunkwe impenn mil-linja tal-ajru fir-rigward ta’ ċertu perjodu ta’ żmien biex iżżomm l-operazzjonijiet tagħha, il-ftehim ma għandux tul ta’ żmien definit u t-tul xieraq tal-analiżi tal-profittabbiltà huwa l-perjodu ta’ żmien tal-Pjan ta’ Żvilupp li kopra l-perjodu sal-2015. Abbażi ta’ din il-kunsiderazzjoni, l-iskeda ta’ żmien tal-analiżi inkluża fl-istudju tagħha hija bejn l-2009 u l-2015.

Tabella 18: Xenarju “BAŻI”: dħul, kostijiet, flussi tal-flus

(385)

Fix-xenarju bażi, jiġifieri “L-ebda arranġament ta’ Wizz Air”, l-investiment fil-PCN (numru ta’ klassifikazzjoni tal-paviment), it-tisħiħ tal-infrastruttura taż-żona tal-ajru kien ikkunsidrat bħala meħtieġ biss fl-2011 u ma ġiex ikkunsidrat li kien hemm bżonn ta’ investiment fiż-żieda tal-kapaċità tat-terminal (ara l-premessa (388) għal aktar spjegazzjonijiet).

(386)

Ma ntużat l-ebda rata ta’ skont u l-ebda VPN ma ġie kkalkulat għax-xenarju bażi.

(387)

Kif spjegat hawn fuq, l-istudju ta’ Carpatair jippreżenta tliet xenarji taħt l-ipoteżi “Arranġament ma’ Wizz Air”. Il-Kummissjoni se tippreżenta f’aktar dettall ix-xenarju realistiku (95).

Tabella 19: Xenarju realistiku “Dħul f’arranġament ma’ Wizz Air”: profitti, kostijiet, flussi tal-flus