(1)

It-tifqigħa tal-COVID-19 u l-miżuri eċċezzjonali meħtieġa biex irażżnu t-tixrid tal-virus u biex jipproteġu l-ħajjiet ikkawżaw xokk ekonomiku kbir u fit-tul fl-Unjoni Ewropea. Fit-tielet kwart tal-2020, il-PDG tal-UE kien kważi 4,2 % inqas meta mqabbel mal-istess kwart tas-sena preċedenti. Mit-tieni nofs tal-2020, kien hemm irkupru qawwi iżda mhux komplut, iżda ż-żieda mill-ġdid fl-infezzjonijiet hija mistennija li twassal għal kontrazzjoni moderata u dewmien fl-irkupru għat-tieni nofs tal-2021 (1).

(2)

Ir-rispons tal-politika għall-pandemija tal-COVID-19 kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll fil-livell tal-UE kien strumentali biex jiġi limitat l-impatt soċjoekonomiku tal-pandemija tal-COVID-19. L-użu ta’ skemi ta’ xogħol għal żmien qasir u miżuri simili għaż-żamma tal-impjiegi s’issa għen biex tiġi limitata ż-żieda fil-qgħad dovuta għat-tnaqqis fl-attività ekonomika. Fil-livell tal-UE, ir-rata tal-qgħad żdiedet b’inqas minn punt perċentwali wieħed bejn l-ewwel u t-tielet kwart tal-2020. Il-politiki bbenefikaw minn finanzjament flessibbli mill-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej skont l-Inizjattivi ta’ Investiment fir-Rispons għall-Coronavirus (CRII (2) u CRII Plus (3)) u mill-istrument Ewropew għal appoġġ temporanju biex jiġu mtaffija r-riskji tal-qgħad f’emerġenza (SURE) (4).

(3)

Meta wieħed iħares ’il quddiem, il-bidliet ikkawżati mill-kriżi fix-xejriet tal-konsum u t-tranżizzjonijiet tewmin ekoloġiċi u diġitali, megħjuna mill-Patt Ekoloġiku Ewropew (5) u mill-Istrateġija Diġitali Ewropea (6), se jittrasformaw l-ekonomiji tagħna. Xi setturi jistgħu ma jirkuprawx għalkollox għal xi żmien, jew jistgħu ma jirkupraw xejn, u l-kumpaniji jistgħu joħorġu minn din il-kriżi f’diffikultà finanzjarja (7). Filwaqt li Patt Ekoloġiku Ewropew jixpruna l-istrateġija tat-tkabbir tagħna u filwaqt li t-tranżizzjoni lejn ekonomija aktar ekoloġika hija mistennija li toħloq sa 2 miljun impjieg addizzjonali sal-2050 madwar l-UE (8), l-impjiegi f’ċerti setturi u reġjuni se jkunu f’riskju li jiġu spostati. Dawn l-iżviluppi jistgħu jwasslu għal żieda fil-qgħad fuq perjodu ta’ żmien qasir, filwaqt li l-ħolqien ta’ impjiegi ġodda ta’ kwalità jista’ jieħu ż-żmien, skont il-perspettiva ekonomika u d-disponibbiltà ta’ forza tax-xogħol b’ħiliet. Iż-żieda fil-qgħad u ż-żieda fl-inattività jimplikaw telf ta’ ħiliet, li jista’ jkollhom effetti ċikatriċi għall-individwi kkonċernati u għall-ekonomija kollha kemm hi. Mingħajr miżuri effettivi ta’ titjib u ta’ taħriġ mill-ġdid, il-qgħad jirriskja li jsir persistenti.

(4)

Huma ż-żgħażagħ li x’aktarx li jħallsu l-ogħla prezz fin-nuqqas ta’ rispons politiku adegwat. Iż-żieda fir-rata tal-qgħad fost iż-żgħażagħ saret it-tripplu tar-rata ġenerali tal-qgħad bejn l-ewwel u t-tielet kwart tal-2020 (9). Dħul ittardjat fis-suq tax-xogħol jista’ jħalli marka fuq din il-ġenerazzjoni għas-snin li ġejjin.

(5)

Il-kriżi x’aktarx li taffettwa ħażin ukoll is-sitwazzjoni tas-suq tax-xogħol ta’ gruppi li jinsabu f’pożizzjoni vulnerabbli jew li mhumiex rappreżentati biżżejjed fis-suq tax-xogħol, bħan-nisa, il-ħaddiema akbar fl-età, il-ħaddiema b’livell baxx ta’ ħiliet, il-persuni b’diżabbiltà, il-persuni li jgħixu f’żoni rurali u remoti, il-persuni LGBTIQ, ir-Roma u minoritajiet etniċi jew razzjali oħra li jinsabu partikolarment f’riskju ta’ esklużjoni jew ta’ diskriminazzjoni kif ukoll dawk ġejjin minn kuntest ta’ migrazzjoni. B’mod partikolari, filwaqt li r-rata medja ta’ impjieg tan-nisa fl-UE llum hija ogħla minn qatt qabel, ħafna nisa għadhom jesperjenzaw ostakli biex jidħlu u jibqgħu fis-suq tax-xogħol u r-rati ta’ impjieg tagħhom jenħtieġ li jittejbu (10).

(6)

Hemm bżonn ta’ approċċ strateġiku fil-livelli tal-UE u nazzjonali biex issir tranżizzjoni gradwali bejn il-miżuri ta’ emerġenza, meħudin fil-kuntest tal-pandemija, u dawk meħtieġa biex jiġi ffaċilitat il-proċess tar-riallokazzjoni tax-xogħol u tal-kapital fl-irkupru. Jenħtieġ li l-UE u l-Istati Membri jaġixxu flimkien biex jippromwovu rkupru dinamiku, rikk fl-impjiegi u inklużiv u jiffaċilitaw it-tranżizzjoni ekoloġika u diġitali fis-suq tax-xogħol Ewropew. Jenħtieġ li tingħata attenzjoni għar-riskji tal-eliminazzjoni gradwali tal-miżuri ta’ emerġenza mingħajr politiki ġodda effettivi fis-seħħ biex jappoġġaw lill-ħaddiema u lid-ditti matul l-irkupru.

(7)

Hemm bżonn ta’ sett koerenti ta’ politiki attivi tas-suq tax-xogħol li jikkonsisti minn inċentivi temporanji ta’ reklutaġġ u ta’ tranżizzjoni, politiki dwar il-ħiliet u servizzi tal-impjiegi mtejba (minn hawn ’il quddiem imsejħa “Appoġġ Attiv Effettiv għall-Impjiegi” jew il-miżuri EASE) sabiex jiġu appoġġati t-tranżizzjonijiet tas-suq tax-xogħol fil-kuntest tal-irkupru u t-tranżizzjonijiet tewmin, filwaqt li jsir użu sħiħ mill-fondi disponibbli tal-UE għal dan il-għan.

(8)

Appoġġ f’waqtu u mfassal tajjeb għall-impjiegi jista’ jkun ta’ benefiċċju għall-ħaddiema u għall-kumpaniji u għall-ekonomija u għas-soċjetà inġenerali. Jekk jingħata appoġġ f’waqtu u attiv, il-ħaddiema f’setturi ekonomiċi milqutin mill-kriżi huma aktar probabbli li jsibu impjiegi ta’ kwalità f’setturi li qed jespandu bħas-setturi ekoloġiċi u diġitali jew f’setturi b’mudelli ta’ negozju innovattivi iżda wkoll fl-ekonomija soċjali u f’setturi li għandhom nuqqas ta’ forza tax-xogħol b’ħiliet bħas-setturi tas-saħħa u tal-kura.

(9)

Inċentivi temporanji ta’ reklutaġġ fis-suq tax-xogħol jistgħu jkunu effettivi fil-promozzjoni tal-ħolqien ta’ impjiegi ta’ kwalità fost tkabbir ekonomiku baxx matul l-istadji inizjali tal-irkupru. Dawn jenħtieġ li jkunu mmirati u mfassla biex jiffaċilitaw it-tranżizzjonijiet tal-impjiegi u l-ħolqien ta’ impjiegi li ma kinux iseħħu fin-nuqqas ta’ dawk l-inċentivi. Il-gruppi fil-mira jistgħu jinkludu popolazzjonijiet vulnerabbli u sottorappreżentati, inklużi ż-żgħażagħ li qed jidħlu fis-suq tax-xogħol. B’mod partikolari, l-appoġġ għall-apprendistati jista’ jkun effettiv biex jiġu żviluppati l-ħiliet meħtieġa fis-suq tax-xogħol u biex iż-żgħażagħ jiġu megħjunin isibu impjieg. Barra minn hekk, l-inċentivi ta’ tranżizzjoni, li jħeġġu r-reklutaġġ ta’ ħaddiema f’riskju ta’ spostament minn impjegaturi ġodda, jistgħu jikkontribwixxu biex itaffu dawk it-tranżizzjonijiet u jżidu l-provvista ta’ ħiliet f’setturi li qed jespandu. L-appoġġ għall-intraprenditorija, b’enfasi speċjali fuq iż-żgħażagħ, in-nisa u l-imprendituri soċjali, jista’ jikkomplementa dawn il-miżuri, inkluż l-appoġġ biex jgħinhom jittrattaw mal-akbar sfidi tal-SMEs, bħall-obbligi regolatorji, il-pagamenti tard u l-aċċess għall-finanzi.

(10)

Il-letteratura ekonomika turi li l-inċentivi ta’ reklutaġġ jistgħu jinvolvu kisbiet medji akbar fl-impjiegi minn tipi oħra ta’ politiki attivi tas-suq tax-xogħol. Flimkien ma’ programmi ta’ taħriġ, dawn għandhom l-akbar effetti fuq perjodu ta’ żmien medju sa twil, peress li jtejbu l-impjegabbiltà tal-ħaddiema u l-ħiliet tagħhom. Inċentivi ta’ reklutaġġ u ta’ tranżizzjoni flimkien ma’ taħriġ fuq il-post tax-xogħol jistgħu jkunu aktar effettivi biex jipprovdu ħiliet rilevanti għas-suq tax-xogħol minn forom oħra ta’ taħriġ. Ir-riskju li dawn l-inċentivi jistgħu jikkontribwixxu għall-impjiegi li kieku jinħolqu xorta waħda jista’ jiġi mmitigat permezz ta’ mmirar, monitoraġġ u rekwiżiti ta’ impjieg kontinwati. Barra minn hekk, dan ir-riskju huwa aktar baxx f’kuntest ta’ kriżi, meta huwa aktar probabbli li l-miżuri ta’ reklutaġġ u ta’ taħriġ mill-ġdid ikollhom impatt pożittiv (11).

(11)

It-titjib tal-ħiliet u t-taħriġ mill-ġdid ta’ opportunitajiet immirati lejn il-ħtiġijiet tas-suq tax-xogħol jistgħu jkunu ta’ benefiċċju għad-ditti u għall-ħaddiema kollha iżda b’mod partikolari dawk spostati jew f’riskju ta’ spostament fl-isfond ta’ bidliet strutturali sinifikanti fis-swieq tax-xogħol. Dawn il-miżuri jenħtieġ li jkunu bbażati fuq l-intelliġenza tal-ħiliet rilevanti u fuq approċċ individwalizzat, filwaqt li jiġi żgurat li l-ħaddiema jkollhom aċċess għal intitolamenti ta’ taħriġ individwali. Korsijiet qosra ta’ taħriġ jista’ jkollhom rwol importanti u jistgħu jiġu ċċertifikati mill-mikrokredenzjali, flimkien ma’ sħubijiet ta’ appoġġ bejn il-partijiet interessati pubbliċi u privati.

(12)

Politiki effettivi li jrawmu t-tranżizzjonijiet tal-impjiegi jenħtieġ li jkunu akkumpanjati minn servizzi tal-impjiegi bi prestazzjoni tajba, b’kapaċità istituzzjonali msaħħa u li kapaċi jipprovdu appoġġ imfassal apposta lil dawk li jkunu qed ifittxu impjieg, inkluż permezz ta’ użu akbar ta’ għodod diġitali.

(13)

Il-Qafas Ewropew għall-Apprendistati ta’ Kwalità u Effettivi (12) u l-Qafas ta’ Kwalità għat-Traineeships (13) jipprovdu gwida u l-aħjar prattiki li se jsiru dejjem aktar rilevanti fil-kuntest tal-irkupru. L-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju (SMEs) jenħtieġ li jkunu appoġġati b’mod partikolari biex jipprovdu apprendistati, inkluż permezz ta’ bonusijiet ta’ reklutaġġ temporanji jew tnaqqis fl-ispejjeż tax-xogħol fejn xieraq.

(14)

Is-sħab soċjali għandhom rwol vitali x’jaqdu biex jgħinu jibnu lura u aħjar l-ekonomiji tagħna filwaqt li jikkontribwixxu biex jindirizzaw, permezz ta’ djalogu, il-konsegwenzi soċjali u tal-impjiegi tal-pandemija u l-isfidi tat-tranżizzjonijiet tewmin. Il-Qafas ta’ Kwalità tal-UE għall-antiċipazzjoni tal-bidla u għar-ristrutturar jippromwovi, fost l-oħrajn, l-involviment tagħhom fl-operazzjonijiet ta’ ristrutturar, fl-antiċipazzjoni tal-bidla u fl-identifikazzjoni tal-ħtiġijiet ta’ ħiliet.

(15)

Fil-kuntest tar-ristrutturar tan-negozju, it-tnaqqis tar-riallokazzjoni tax-xogħol se jkun kruċjali. Id-Direttiva (UE) 2019/1023 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (14) tiżgura li intrapriżi vijabbli li jinsabu f’diffikultajiet finanzjarji jkollhom aċċess għal għodod effettivi ta’ twissija bikrija u oqfsa ta’ ristrutturar preventiv biex ikomplu joperaw. Il-Qafas ta’ Kwalità tal-UE għall-antiċipazzjoni tal-bidla u r-ristrutturar (15) jiddeskrivi prattiki tajbin għall-antiċipazzjoni tal-ħiliet u l-ħtiġijiet tat-taħriġ fil-proċessi ta’ ristrutturar tan-negozju.

(16)

L-Istrateġija Industrijali l-Ġdida għall-Ewropa (16) għandha l-għan li tibni industrija Ewropea kompetittiva, b’newtralità klimatika, nadifa, ċirkolari u diġitalizzata fuq livell globali. Hija ddur madwar ekosistemi industrijali Ewropej, li jinkludu l-atturi kollha li joperaw f’katina tal-valur: min-negozji sal-akkademja, l-entitajiet tar-riċerka, il-fornituri tas-servizzi u l-fornituri. L-identifikazzjoni tal-ekosistemi tista’ tipprovdi qafas utli biex jiġu mmappjati l-ħtiġijiet tal-ħiliet.

(17)

Skont il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali, kulħadd għandu d-dritt li jappoġġa t-titjib tal-prospetti ta’ impjieg jew ta’ impjieg indipendenti, inkluż l-appoġġ għat-tiftix ta’ impjieg u għat-taħriġ, filwaqt li l-kundizzjonijiet tal-impjieg jenħtieġ li jirrispettaw il-kriterji tal-kwalità (17).

(18)

Il-promozzjoni tal-inklussività teħtieġ l-għoti ta’ opportunitajiet indaqs fit-tranżizzjonijiet tas-suq tax-xogħol irrispettivament mis-sess, l-oriġini razzjali jew etnika, ir-reliġjon jew it-twemmin, id-diżabbiltà, l-età jew l-orjentazzjoni sesswali. Adulti bi kwalifiki baxxi/ħiliet baxxi u persuni bi sfond ta’ migrazzjoni jenħtieġ li jibqgħu fil-mira. Bl-istess mod, jenħtieġ li l-ebda territorju ma jitħalla lura, minn bliet kbar għal żoni rurali, kostali jew remoti madwar l-UE kollha, inkluż ir-reġjuni ultraperiferiċi.

(19)

Il-pakkett ta’ Appoġġ għall-Impjieg taż-Żgħażagħ (18) ġie adottat fid-dawl tad-diffikultajiet li qed jiffaċċjaw iż-żgħażagħ madwar l-UE, biex dawn jiġu pprovduti b’passi li jikkontribwixxu għall-integrazzjoni stabbli tagħhom fis-suq tax-xogħol. B’rispons għal dan, l-Istati Membri adottaw żewġ rakkomandazzjonijiet tal-Kunsill biex isaħħu kemm il-Garanzija għaż-Żgħażagħ (19) kif ukoll l-edukazzjoni u t-taħriġ vokazzjonali (20) u issa qed jimplimentawhom.

(20)

L-Aġenda għall-Ħiliet għall-Ewropa għall-Kompetittività Sostenibbli, il-Ġustizzja Soċjali u r-Reżiljenza (21) tistabbilixxi pjan komprensiv biex jiġi appoġġat l-iżvilupp ta’ aktar ħiliet u ħiliet aħjar biex jiġi ffaċilitat l-adattament għal suq tax-xogħol li qed jinbidel. Barra minn hekk, il-Patt għall-Ħiliet (22) jistieden lill-organizzazzjonijiet pubbliċi u privati biex jingħaqdu flimkien u jieħdu azzjoni konkreta biex itejbu l-ħiliet u jagħtu ħiliet ġodda lin-nies fl-Ewropa.

(21)

Pakketti ta’ politika tal-miżuri EASE se jkunu l-aktar effettivi jekk ikunu appoġġati mill-kundizzjonijiet ta’ qafas ix-xierqa, inkluż istituzzjonijiet moderni tas-suq tax-xogħol, it-tneħħija ta’ ostakli għall-investiment, id-dħul, it-tkabbir u l-ħruġ ta’ ditti, sistema effiċjenti ta’ benefiċċji tat-taxxa, amministrazzjoni pubblika li tiffunzjona tajjeb, f’kuntest ġenerali ta’ finanzi pubbliċi sostenibbli. L-implimentazzjoni tar-rakkomandazzjonijiet relatati speċifiċi għall-pajjiżi, adottati mill-Kunsill fil-qafas tas-Semestru Ewropew, hija dejjem aktar importanti biex jitrawwem l-irkupru ekonomiku u jiġi żgurat li dan iwassal għal effetti dejjiema.

(22)

L-indirizzar tal-isfidi tas-suq tax-xogħol fil-kuntest tal-irkupru u t-tranżizzjonijiet tewmin jeħtieġ id-dedikazzjoni ta’ riżorsi adegwati għall-finanzjament tal-miżuri EASE. Bħala prinċipju orizzontali, l-Istati Membri għandhom jiżguraw in-nuqqas ta’ finanzjament doppju pprovdut mill-programmi u mill-istrumenti tal-Unjoni. Dawn iridu jiżguraw ukoll li dawn il-miżuri ta’ appoġġ ikunu mfassla biex jikkonformaw mar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat, skont kif japplika.

(23)

Miżuri tas-suq tax-xogħol attivi u miżuri mmirati lejn it-tisħiħ tal-kapaċità tas-servizzi pubbliċi tal-impjiegi jistgħu jkunu eliġibbli għal appoġġ taħt il-fondi strutturali, b’mod partikolari l-Fond Soċjali Ewropew Plus (FSE+) (23) u l-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali (FEŻR) (24), kif ukoll il-Fond għal Tranżizzjoni Ġusta (25), il-Fond Ewropew ta’ Aġġustament għall-Globalizzazzjoni għall-ħaddiema spostati (FEG) (26), l-Assistenza fl-Irkupru għall-Koeżjoni u għat-Territorji tal-Ewropa (REACT-UE) (27) u r-Riżerva ta’ Aġġustament għall-Brexit (28). L-Istati Membri jistgħu jibbenefikaw ukoll minn appoġġ mill-Istrument ta’ Appoġġ Tekniku (TSI) (29) għat-tfassil u għall-implimentazzjoni ta’ riformi fl-oqsma tal-ħiliet u l-politiki attivi tas-suq tax-xogħol.

(24)

Il-miżuri deskritti f’din ir-rakkomandazzjoni biex jappoġġaw il-ħolqien tal-impjiegi u l-impjiegi, b’mod partikolari dawk li jindirizzaw sfidi rilevanti identifikati fir-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiż relatati, jistgħu jiġu appoġġati mill-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza bħala parti minn pakketti koerenti ta’ riformi u investimenti. Il-miżuri EASE proposti mill-Istati Membri fil-Pjanijiet għall-Irkupru u r-Reżiljenza tagħhom jenħtieġ li jirrispettaw il-kriterji ta’ eliġibbiltà u ta’ valutazzjoni stabbiliti fir-Regolament li jistabbilixxi l-Faċilità (30). Bħala regola, il-Faċilità ma tistax tiffinanzja nefqiet rikorrenti, sakemm ma jkunux għal każijiet debitament iġġustifikati, u tista’ tiffinanzja biss riformi u investimenti li għandhom impatt dejjiemi u li jwasslu għal bidla strutturali fl-amministrazzjoni jew f’politiki rilevanti. Il-finanzjament taħt il-Faċilità se jiġi pprovdut biss wara valutazzjoni pożittiva mill-Kummissjoni tal-miżuri individwali proposti mill-Istat Membru, l-approvazzjoni tal-Pjanijiet mill-Kunsill u t-twettiq sodisfaċenti tal-għanijiet u l-miri relatati.

(25)

Il-Konklużjonijiet tal-Kunsill dwar is-Semestru Ewropew tal-2021 (31) iħeġġu lill-Istati Membri jinkludu riformi u investimenti essenzjali fis-suq tax-xogħol, fil-politika soċjali, fil-kura tas-saħħa u fl-oqsma edukattivi u ta’ taħriġ fil-Pjanijiet għall-Irkupru u r-Reżiljenza tagħhom. Il-gwida tal-Kummissjoni lill-Istati Membri dwar il-Pjanijiet (32) tenfasizza li dawn jenħtieġ li jkunu l-opportunità għall-promozzjoni ta’ rispons politiku b’saħħtu billi jappoġġaw bidla fil-politiki dwar l-impjiegi mill-preservazzjoni tal-impjiegi għall-ħolqien ta’ impjiegi ta’ kwalità u jappoġġaw it-tranżizzjonijiet minn impjieg għal ieħor sabiex jiffaċilitaw u jaċċelleraw il-bidliet strutturali,

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.