28.11.2017

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

L 312/6

REGOLAMENT TAL-KUMMISSJONI (UE) 2017/2195

tat-23 ta' Novembru 2017

li jistabbilixxi linja gwida dwar l-ibbilanċjar tal-elettriku

(Test b'rilevanza għaż-ŻEE)

IL-KUMMISSJONI EWROPEA,

Wara li kkunsidrat it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

Wara li kkunsidrat ir-Regolament (KE) Nru 714/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta' Lulju 2009 dwar kondizzjonijiet għall-aċċess għan-netwerks għall-bdil bejn il-fruntieri fl-elettriku u li jħassar ir-Regolament (KE) Nru 1228/2003 (1) u b'mod partikolari l-Artikoli 18(3)(b), 18(3)(d) u 18(5), tiegħu,

Billi:

(1)	Suq intern tal-enerġija li jiffunzjona b'mod sħiħ u li jkun kompletament interkonness huwa kruċjali biex tinżamm is-sigurtà tal-provvista tal-enerġija, biex tiżdied il-kompetittività u biex jiġi żgurat li l-konsumaturi kollha jkunu jistgħu jixtru l-enerġija bi prezzijiet affordabbli.

(2)

Jekk is-suq intern tal-elettriku jkun jiffunzjona sew, il-produtturi jkollhom inċentivi xierqa biex jinvestu f'ġenerazzjoni tal-enerġija ġdida, fosthom f'elettriku minn sorsi ta' enerġija rinnovabbli, filwaqt li tingħata attenzjoni speċjali lill-aktar Stati Membri u reġjuni iżolati fis-suq tal-enerġija tal-Unjoni. Lill-konsumaturi, suq li jkun jiffunzjona sew jagħtihom il-miżuri xierqa biex jippromwovu użu aktar effiċjenti tal-enerġija u dan jippresupponi provvista tal-enerġija sigura.

(3)

Ir-Regolament (KE) Nru 714/2009 jistabbilixxi regoli nondiskriminatorji għall-kundizzjonijiet tal-aċċess għan-netwerk għal skambji transfruntiera tal-elettriku u b'mod partikolari, regoli dwar l-allokazzjoni tal-kapaċità u l-ġestjoni tal-konġestjoni fir-rigward tal-interkonnessjonijiet u s-sistemi ta' trażmissjoni li jaffettwaw il-flussi tal-elettriku transfruntiera. Sabiex nersqu lejn suq tal-elettriku tabilħaqq integrat u biex niżguraw is-sigurtà operazzjonali, jeħtieġ li jiġu żviluppat regoli effiċjenti tal-ibbilanċjar u b'hekk ikun hemm inċentivi biex il-parteċipanti tas-suq jikkontribwixxu biex jissolvew l-iskarsezzi tas-sistema li għalihom huma responsabbli. B'mod partikolari, huwa meħtieġ li jiġu stabbiliti regoli relatati mal-aspetti tekniċi u operazzjonali tal-ibbilanċjar tas-sistema u l-kummerċ tal-enerġija. Jenħtieġ li regoli bħal dawn jinkludu regoli dwar ir-riżervi tal-enerġija marbuta mas-sistema.

(4)

Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2017/1485 (2) jistabbilixxi regoli armonizzati dwar it-tħaddim tas-sistema għall-operaturi tas-sistema ta' trażmissjoni (“TSOs”), il-koordinaturi reġjonali tas-sigurtà, l-operaturi tas-sistema ta' distribuzzjoni (“DSOs”) u l-utenti sinifikanti tal-grilja. Dan jidentifika stati kritiċi differenti tas-sistema (stat normali, stat ta' twissija, stat ta' emerġenza, stat ta' blackout u stat ta' restawr). Jistabbilixxi wkoll rekwiżiti u prinċipji biex tinżamm is-sigurtà operazzjonali fl-Unjoni kollha u jimmira wkoll li jippromwovi l-koordinazzjoni tar-rekwiżiti u l-prinċipji għal kontroll tal-frekwenza tat-tagħbija u r-riżervi għall-Unjoni kollha.

(5)

Dan ir-Regolament jistabbilixxi sett ta' regoli tekniċi, operazzjonali u marbuta mas-suq, applikabbli għall-UE kollha, biex jirregolaw il-funzjonament tas-swieq tal-ibbilanċjar tal-elettriku. Jistabbilixxi r-regoli għall-akkwist tal-kapaċità tal-ibbilanċjar, l-attivazzjoni tal-enerġija tal-ibbilanċjar u l-issetiljar finanzjarju tal-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar. Jeżiġi wkoll l-iżvilupp ta' metodoloġiji armonizzati għall-allokazzjoni tal-kapaċità tat-trażmissjoni transżonali għal finijiet tal-ibbilanċjar. Regoli bħal dawn iżidu l-likwidità tas-swieq għal perjodu qasir billi jippermettu aktar kummerċ transfruntier u jippermettu użu aktar effiċjenti tal-grilja eżistenti għall-finijiet tal-enerġija tal-ibbilanċjar. Hekk kif l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar jikkompetu fuq pjattaformi tal-ibbilanċjar madwar l-UE kollha kemm hi, dan ikollu effetti pożittivi fuq il-kompetizzjoni.

(6)

Dan ir-Regolament ifittex li jilħaq l-objettiv li tiġi żgurata tmexxija ottima u l-operazzjoni kkoordinata tas-sistema tat-trażmissjoni tal-elettriku Ewropea, filwaqt li jappoġġa l-ksib tal-miri tal-Unjoni għal l-penetrazzjoni tal-produzzjoni rinnovabbli, kif ukoll jipprovdi benefiċċji għall-klijenti. It-TSOs, li fejn rilevanti jaħdmu mad-DSOs, jenħtieġ li jkunu responsabbli biex jorganizzaw swieq tal-ibbilanċjar Ewropej u għandhom jaħdmu għall-integrazzjoni tagħhom, iżommu s-sistema f'bilanċ bl-aktar mod effiċjenti. Biex jagħmlu dan, it-TSOs jenħtieġ li jaħdmu mill-qrib ma' xulxin u mad-DSOs, jikkoordinaw l-attivitajiet tagħhom kemm jista' jkun biex tiġi żviluppata sistema tal-elettriku effiċjenti, li tkopri r-reġjuni u l-livelli ta' vultaġġ kollha, mingħajr preġudizzju għal-liġi tal-kompetizzjoni.

(7)

Jenħtieġ li TSO jkun jista' jiddelega l-kompiti kollha, jew partijiet minnhom skont dan ir-Regolament lil parti terza. Jenħtieġ li t-TSO deleganti jibqa' responsabbli mill-iżgurar tal-konformità mal-obbligi f'dan ir-Regolament. Bl-istess mod, jenħtieġ li l-Istati Membri jkunu jistgħu jassenjaw kompiti u obbligi skont dan ir-Regolament lil parti terza. Jenħtieġ li tali asssenjar ikun limitat għall-kompiti u l-obbligi esegwiti fuq livell nazzjonali (bħall-issetiljar tal-iżbilanċi). Jenħtieġ li l-limitazzjonijiet għall-assenjar ma jwasslux għal tibdil mhux meħtieġ għall-arranġamenti nazzjonali eżistenti. Madankollu, jenħtieġ li t-TSOs jibqgħu responsabbli għall-kompiti fdati lilhom skont id-Direttiva 2009/72/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (3) għall-iżvilupp ta' metodoloġiji mifruxa madwar l-Ewropa kollha, kif ukoll l-implimentazzjoni u t-tħaddim ta' pjattaformi Ewropej għall-ibbilanċjar. Fejn, fi Stat Membru, l-għarfien espert u l-esperjenza tat-tħaddim tal-issetiljar tal-iżbilanċi jkun għand parti terza, it-TSO tal-Istat Membru jista' jitlob TSOs oħra u lill-ENTSO-E biex jippermettu li din il-parti terza tgħin fl-iżvilupp tal-proposta. Madankollu, ir-responsabbiltà għal-iżvilupp tal-proposta tibqa' tat-TSO tal-Istat Membru flimkien mat-TSOs l-oħra kollha u tali responsabbiltà ma tistax tiġi ttrasferita lil parti terza.

(8)

Ir-regoli li jiddefinixxu r-rwol tal-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar u r-rwol tal-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar jiżguraw proċess ġust, trasparenti u mhux diskriminatorju. Barra minn hekk, ir-regoli dwar it-termini u l-kundizzjonijiet relatati mal-ibbilanċjar jistabbilixxu l-prinċipji u r-rwoli li bihom jitwettqu l-attivitajiet tal-ibbilanċjar irregolati minn dan ir-Regolament, u jiżguraw kompetizzjoni adegwata bbażata fuq kundizzjonijiet ġusti bejn il-parteċipanti fis-suq, inklużi l-aggregaturi tar-rispons tad-domanda u l-assi li jinsabu fil-livell ta' distribuzzjoni.

(9)	Kull fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar li beħsiebu jipprovdi enerġija tal-ibbilanċjar jew kapaċità tal-ibbilanċjar jenħtieġ li jgħaddi b'suċċess minn proċess ta' kwalifikazzjoni ddefinit mit-TSOs, b'kooperazzjoni mill-qrib mad-DSOs, fejn meħtieġ.

(10)

L-integrazzjoni tas-swieq tal-enerġija tal-ibbilanċjar jenħtieġ li tiġi ffaċilitata bl-istabbiliment ta' pjattaformi komuni Ewropej għat-tħaddim tal-proċess tan-nettjar tal-iżbilanċi u l-iffaċilitar tal-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi tar-restawr tal-frekwenza u r-riżervi ta' rimpjazzament. Il-kooperazzjoni bejn it-TSOs jenħtieġ li tkun strettament limitata għal dak li huwa neċessarju għat-tfassil, l-implimentazzjoni u l-operat siguri u effiċjenti ta' dawn il-pjattaformi Ewropej.

(11)

Il-pjattaformi għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi għar-restawr tal-frekwenza u r-riżervi ta' rimpjazzament jenħtieġ li japplikaw mudell b'listi tal-ordni tal-pertu sabiex tiġi żgurata l-attivazzjoni kosteffiċjenti tal-offerti. Huwa biss meta analiżi tal-kostijiet-benefiċċji mwettqa mit-TSOs kollha turi li l-mudell għall-pjattaforma għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika jenħtieġ li jinbidlu, li għandu jkun possibbli biex it-TSOs jimplimentaw u jrendu operazzjonali l-pjattaforma abbażi ta' mudell ieħor.

(12)

L-integrazzjoni tas-swieq tal-enerġija tal-ibbilanċjar jenħtieġ li tiffaċilita t-tħaddim effiċjenti tas-suq tal-istess ġurnata sabiex il-parteċipanti tas-suq jingħataw l-opportunità li jibbilanċjaw lilhom infushom mill-aktar qrib possibbli għall-ħin reali. Huma biss l-iżbilanċi li jibqgħu wara tmiem is-suq tal-istess ġurnata li jenħtieġ li jiġu bbilanċjati mit-TSOs mas-suq tal-ibbilanċjar. L-armonizzazzjoni tal-perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ għal 15-il minuta fl-Ewropa jenħtieġ li sservi ta' appoġġ għall-kummerċ fl-istess ġurnata u trawwem l-iżvilupp f'għadd ta' prodotti ta' negozju bl-istess perjodi ta' twassil.

(13)

Sabiex jitħalla jseħħ l-iskambju tas-servizzi tal-ibbilanċjar, il-ħolqien ta' lista komuni skont il-mertu u ta' likwidità adegwata fis-suq tal-ibbilanċjar, huwa meħtieġ li l-istandardizzazzjoni tal-prodotti tal-ibbilanċjar tiġi rregolata. Dan ir-Regolament jelenka sett minimu ta' karatteristiċi standard u ta' karatteristiċi addizzjonali li jiddefinixxu prodotti standard.

(14)

Il-metodu tal-ipprezzar għal prodotti standard għall-enerġija tal-ibbilanċjar jenħtieġ li joħloq inċentivi pożittivi għall-parteċipanti tas-suq fiż-żamma/għajnuna għar-restawr tal-bilanċ tas-sistema taż-żona tal-prezz tal-iżbilanċ, inaqqas l-iżbilanċi fis-sistema u l-kostijiet għas-soċjetà. Approċċ ta' pprezzar bħal dan jenħtieġ li jimmira għall-użu ekonomikament effiċjenti tar-rispons tad-domanda u riżorsi oħra tal-ibbilanċjar soġġetti għal limiti ta' sigurtà operazzjonali. Il-metodu ta' pprezzar użat fl-akkwist tal-kapaċità jenħtieġ li jimmira għall-użu ekonomikament effiċjenti tar-rispons tad-domanda u riżorsi oħra tal-ibbilanċjar soġġetti għal limiti ta' sigurtà operazzjonali.

(15)

Sabiex it-TSOs ikunu jistgħu jakkwistaw u jużaw kapaċità tal-ibbilanċjar b'mod effiċjenti, ekonomiku u bbażat fuq is-suq, jeħtieġ li titrawwem l-integrazzjoni tas-suq. F'dan ir-rigward, dan ir-Regolament jistabbilixxi tliet metodoloġiji li permezz tagħhom it-TSOs jistgħu jallokaw il-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar u l-qsim tar-riżervi, meta dawn ikunu appoġġati minn analiżi tal-kostijiet u l-benefiċċji: il-proċess ta' koottimizzazzjoni, il-proċess ta' allokazzjoni abbażi tas-suq u l-allokazzjoni bbażata fuq analiżi tal-effiċjenzaekonomika. Il-proċess ta' koottimizzazzjoni, jenħtieġ li jitwettaq fuq il-bażi tas-suq tal-ġurnata bil-quddiem filwaqt li l-proċess tal-allokazzjoni abbażi tas-suq jista' jitwettaq meta l-kuntratti jsiru mhux aktar minn ġimgħa qabel il-forniment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar u l-allokazzjoni li ssir abbażi tal-analiżi tal-effiċjenza ekonomika fejn il-kuntratti jsiru aktar minn ġimgħa qabel il-forniment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar, bil-patt li l-volumi allokati jkunu limitati u li sseħħ valutazzjoni darba kull sena.

(16)

Ladarba l-metodoloġija għall-proċess tal-allokazzjoni tal-kapaċità transżonali tiġi approvata mill-awtoritajiet regolatorji rilevanti, l-applikazzjoni bikrija tal-metodoloġija minn żewġ TSOs jew aktar tkun tista' sseħħ biex tinkiseb l-esperjenza u biex fil-ġejjieni aktar TSOs ikunu jistgħu japplikawha mingħajr xkiel. L-applikazzjoni ta' metodoloġija bħal din, fejn teżisti, jenħtieġ li madankollu tkun armonizzata mit-TSOs kollha sabiex titrawwem l-integrazzjoni tas-suq.

(17)

L-għan ġenerali tal-issetiljar tal-iżbilanċ huwa li jiġi żgurat li l-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar jappoġġaw il-bilanċ tas-sistema b'mod effiċjenti u biex il-parteċipanti fis-suq jiġu inċentivati fiż-żamma u/jew l-għajnuna biex jirrestawraw il-bilanċ tas-sistema. Dan ir-Regolament jiddefinixxi r-regoli dwar l-issetiljar tal-iżbilanċ, u l-iżgurar li dan isir b'mod mhux diskriminatorju, ġust, oġġettiv u trasparenti. Biex is-swieq tal-ibbilanċjar u s-sistema kumplessiva tal-enerġija jkunu tajbin għall-integrazzjoni ta' ishma dejjem ogħla ta' rinnovabbli varjabbli, il-prezzijiet tal-iżbilanċ jenħtieġ li jirriflettu l-valur tal-enerġija fil-ħin reali.

(18)

Dan ir-Regolament jenħtieġ li jipprevedi proċess biex it-TSOs ikunu jistgħu jidderogaw provviżorjament mill-applikazzjoni ta' ċerti regoli biex jitqiesu ċirkostanzi fejn eċċezzjonalment, pereżempju, il-konformità ma' dawk ir-regoli tista' twassal għal riskji marbuta mas-sigurtà operazzjonali jew twassal għar-rimpjazzament prematur tal-infrastruttura tal-grilja intelliġenti.

(19)

B'konformità mal-Artikolu 8 tar-Regolament (KE) Nru 713/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (4), l-Aġenzija għall-kooperazzjoni tar-Regolaturi tal-Enerġija (“l-Aġenzija”) jenħtieġ li tieħu deċiżjoni hi fejn l-awtoritajiet regolatorji rilevanti ma jkunux jistgħu jaqblu bejniethom fuq il-patti u l-kundizzjonijiet komuni jew fuq il-metodoloġiji.

(20)

Dan ir-Regolament ġie żviluppat b'kooperazzjoni mill-qrib mal-Aġenzija, man-Netwerk Ewropew għall-Operaturi tas-Sistema tat-Trażmissjoni tal-Elettriku (ENTSO-E) u mal-partijiet konċernati, sabiex jiġu adottati regoli effettivi, bilanċjati u proporzjonati b'mod trasparenti u parteċipattiv. Skont l-Artikolu 18(3) tar-Regolament (KE) Nru 714/2009, qabel ma tipproponi xi emenda għal dan ir-Regolament, il-Kummissjoni għandha tikkonsulta lill-Aġenzija, lill-ENTSO-E u lil partijiet konċernati rilevanti oħra.

(21)	Il-miżuri previsti f'dan ir-Regolament huma skont l-opinjoni tal-Kumitat imsemmi fl-Artikolu 23(1) tar-Regolament (KE) Nru 714/2009.

ADOTTAT DAN IR-REGOLAMENT:

TITOLU I

DISPOŻIZZJONIJIET ĠENERALI

Artikolu 1

Is-suġġett u l-kamp ta' applikazzjoni

1. Dan ir-Regolament jistabbilixxi linji gwida ddettaljati dwar l-ibbilanċjar tal-elettriku, inkluż l-istabbiliment ta' prinċipji komuni għall-akkwist u l-issetiljar tar-riżervi għall-konteniment tal-frekwenzi, tar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza u tar-riżervi ta' rimpjazzament kif ukoll metodoloġija komuni għall-attivazzjoni tar-riżervi tar-restawr tal-frekwenza u tas-sostituzzjoni.

2. Dan ir-Regolament għandu japplika għall-operaturi tas-sistemi tat-trażmissjoni (“TSOs”), operaturi tas-sistemi tad-distribuzzjoni (“DSOs”) inklużi sistemi tad-distribuzzjoni magħluqa, awtoritajiet regolatorji, l-Aġenzija għall-Kooperazzjoni tar-Regolaturi tal-Enerġija (“l-Aġenzija”), in-Netwerk Ewropew tal-Operaturi tas-Sistemi ta' Trażmissjoni (ENTSO-E), partijiet terzi li lilhom ġew delegati responsabbiltajiet jew assenjati u parteċipanti tas-suq oħra.

3. Dan ir-Regolament japplika għas-sistemi tat-trażmissjoni u l-interkonnessjonijiet fl-Unjoni ħlief is-sistemi tat-trażmissjoni fuq gżejjer li mhumiex konnessi ma' sistemi tat-trażmissjoni permezz ta' interkonnessjonijiet oħra.

4. F'każ li fi Stat Membru jkun hemm aktar minn TSO wieħed, dan ir-Regolament għandu japplika għat-TSOs kollha fih. Meta t-TSO ma jkollux funzjoni rilevanti għal obbligu wieħed jew aktar skont dan ir-Regolament, l-Istati Membri jistgħu jipprovdu li r-responsabbiltà għall-konformità ma' dawk l-obbligi tiġi assenjata lil TSO speċifiku wieħed jew aktar

5. Fejn żona ta' kontroll tal-frekwenza tat-tagħbija (“LFC”) tikkonsisti f'żewġ TSOs jew aktar, it-TSOs kollha ta' dik l-LFC jistgħu jiddeċiedu, soġġett għall-approvazzjoni mill-awtoritajiet regolatorji rilevanti, biex jeżerċitaw obbligu wieħed jew aktar skont dan ir-Regolament, b'mod koordinat għaż-żoni kollha ta' skedar fiż-żona LFC.

6. Il-pjattaformi Ewropej għall-iskambju tal-prodotti standard għall-ibbilanċjar tal-enerġija jistgħu jinfetħu għat-TSOs li joperaw l-Iżvizzera diment li l-liġi nazzjonali tagħha tkun timplimenta d-dispożizzjonijiet ewlenin tal-leġiżlazzjoni tal-Unjoni dwar is-suq tal-elettriku u diment li jkun hemm ftehim intergovernattiv dwar il-kooperazzjoni fir-rigward tal-elettriku bejn l-Unjoni u l-Iżvizzera, jew jekk l-esklużjoni tal-Iżvizzera tista' twassal għal flussi ta' enerġija fiżika mhux skedati minn ġewwa l-Iżvizzera u b'hekk tipperikola s-sigurtà tas-sistema fir-Reġjun.

7. Soġġett għall-kundizzjonijiet tal-paragrafu 6, il-parteċipazzjoni tal-Iżvizzera fil-pjattaformi Ewropej għall-iskambju ta' prodotti standard għall-enerġija tal-ibbilanċjar għandha tiddeċidiha l-Kummissjoni abbażi ta' opinjoni tal-Aġenzija u t-TSOs kollha f'konformità mal-proċeduri stipulati fil-paragrafu 3 tal-Artikolu 4. Id-drittijiet u r-responsabbiltajiet tat-TSOs Żvizzeri għandhom ikunu konsistenti mad-drittijiet u mar-responsabbiltajiet tat-TSOs li joperaw fl-Unjoni, sabiex ikun hemm funzjonament mingħajr xkiel tas-suq tal-ibbilanċjar fil-livell tal-Unjoni u sabiex ikun hemm kundizzjonijiet ekwi għall-partijiet konċernati kollha.

8. Dan ir-Regolament għandu japplika għal kull sistema ddefinita fl-Artikolu 18 tar-Regolament (UE) 2017/1485.

Artikolu 2

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta' dan ir-Regolament, għandhom japplikaw id-definizzjonijiet tal-Artikolu 2 tad-Direttiva 2009/72/KE, l-Artikolu 2 tar-Regolament (KE) Nru 714/2009, l-Artikolu 2 tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 543/2013 (5), l-Artikolu 2 tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2015/1222 (6), l-Artikolu 2 tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2016/631 (7), l-Artikolu 2 tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2016/1388 (8), l-Artikolu 2 tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2016/1447 (9), l-Artikolu 2 tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2016/1719 (10), l-Artikolu 3 tar-Regolament (UE) 2017/1485, u l-Artikolu 3 tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2017/2196 (11).

Għandhom japplikaw ukoll id-definizzjonijiet li ġejjin:

(1)

“ibbilanċjar” tfisser l-azzjonijiet u l-proċessi kollha, fil-perjodi kollha ta' żmien, li permezz tagħhom it-TSOs jiżguraw, b'mod kontinwu, iż-żamma tal-frekwenza tas-sistema b'firxa tal-istabbiltà predefinita kif stipulat fl-Artikolu 127 tar-Regolament (UE) 2017/1485 u l-konformità mal-ammont ta' riżervi meħtieġa fir-rigward tal-kwalità meħtieġa. kif stabbilit fil-Parti IV, Titolu V, Titolu VI u Titolu VII tar-Regolament (UE) 2017/1485;

(2)	“suq tal-ibbilanċjar” tfisser it-totalità tal-arranġamenti istituzzjonali, kummerċjali u operazzjonali li jistabbilixxu l-ġestjoni tal-ibbilanċjar abbażi tas-suq;

(3)	“servizzi tal-ibbilanċjar” tfisser l-ibbilanċjar tal-enerġija jew l-ibbilanċjar tal-kapaċità, jew it-tnejn li huma;

(4)	“enerġija tal-ibbilanċjar” tfisser enerġija li tintuża mit-TSOs biex iwettqu l-ibbilanċjar u li tiġi pprovduta minn fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar;

(5)

“kapaċità tal-ibbilanċjar” tfisser il-volum tal-kapaċità li fornitur tas-servizz tal-ibbilanċjar ikun qabel li jżomm u li fir-rigward tiegħu l-fornitur tas-servizz tal-ibbilanċjar ikun qabel li jippreżenta offerti għall-volum korrispondenti tal-enerġija tal-ibbilanċjar lit-TSO għat-tul kollu tal-kuntratt;

(6)	“fornitur tas-servizz tal-ibbilanċjar” tfisser parteċipant fis-suq b'unitajiet ta' forniment tar-riżerva jew gruppi ta' forniment tar-riżerva kapaċi li jipprovdu servizzi tal-ibbilanċjar lit-TSOs;

(7)	“parti responsabbli mill-ibbilanċjar” tfisser parteċipant fis-suq jew ir-rappreżentant magħżul minnu responsabbli mill-iżbilanċi tiegħu;

(8)

“żbilanċ” tfisser volum tal-enerġija kkalkulat għall-parteċipant responsabbli mill-ibbilanċjar u li jirrappreżenta d-differenza bejn il-volum allokat attribwit lil dik il-parti responsabbli mill-bilanċ u għall-pożizzjoni finali ta' dik il-parti responsabbli mill-ibbilanċjar, inkluż kwalunkwe aġġustament tal-iżbilanċ applikat fuq dik il-parti responsabbli għall-ibbilanċjar, f'perjodu partikolari tal-issetiljar tal-iżbilanċ;

(9)	“issetiljar tal-iżbilanċ” tfisser mekkaniżmu ta' setiljar finanzjarju għall-iċċarġjar jew il-ħlas ta' partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar għall-iżbilanċi tagħhom;

(10)	“perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ” tfisser l-unità ta' ħin li għalih jiġi kkalkulat l-iżbilanċ tal-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar;

(11)	“żona tal-iżbilanċ” tfisser iż-żona li fiha jiġi kkalkulat l-iżbilanċ;

(12)	“prezz tal-iżbilanċ” tfisser il-prezz, pożittiv, żero jew negattiv f'kull perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ għal żbilanċ f'kull direzzjoni;

(13)	“żona tal-prezz tal-iżbilanċ” tfisser iż-żona li għaliha jiġi kkalkulat il-prezz tal-iżbilanċ;

(14)

“aġġustament tal-iżbilanċ” tfisser volum tal-enerġija li jirrappreżenta l-enerġija tal-ibbilanċjar minn fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar u applikat mit-TSO ta' konnessjoni għal perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ lill-partijiet ikkonċernati responsabbli mill-ibbilanċjar, użat għall-kalkolu tal-iżbilanċ ta' dawn il-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar;

(15)	“volum allokat” tfisser volum tal-enerġija injettat jew irtirat fiżikament mis-sistema jew attribwit lil parti responsabbli mill-ibbilanċjar, għall-kalkolu tal-iżbilanċ ta' dak il-parti responsabbli mill-ibbilanċjar;

(16)	“pożizzjoni” tfisser il-volum tal-enerġija ddikjarat ta' parti responsabbli mill-ibbilanċjar użat għall-kalkolu ta' żbilanċ tagħha;

(17)	“mudell tal-awto-dispaċċ” tfisser mudell skedar u ta' dispaċċ fejn l-iskedi ta' ġenerazzjoni u ta' konsum, kif ukoll id-dispaċċ ta' faċilitajiet tal-ġenerazzjoni tal-enerġija u tal-faċilitajiet tad-domanda jiġu determinati mill-aġenti tal-iskedar ta' dawk il-faċilitajiet;

(18)

“mudell ta' dispaċċ ċentrali” tfisser mudell skedar u ta' dispaċċ fejn l-iskedi ta' ġenerazzjoni u ta' konsum, kif ukoll id-dispaċċ ta' faċilitajiet tal-ġenerazzjoni tal-enerġija u tal-faċilitajiet tad-domanda, fir-rigward tal-faċilitajiet li jistgħu ikunu suġġetti għal dispaċċ, jiġu determinati minn TSO fi ħdan il-proċess integrat għall-iskedar;

(19)

“proċess integrat għall-iskedar” tfisser proċess iterattiv tal-anqas juża offerti għall-proċess integrat għall-iskedar li jkun fihom dejta kummerċjali, dejta teknika kumplessa ta' faċilitajiet individwali tal-ġenerazzjoni tal-enerġija u li tinkludi karatteristiċi tal-istartjar, l-aħħar analiżi tal-adegwatezza taż-żona ta' kontroll u l-limiti tas-sigurtà operazzjonali bħala input għall-proċess;

(20)	“ħin tal-għeluq tan-negozju tal-proċess integrat għall-iskedar” tfisser il-mument meta ma jkunx għadu permess li jitressqu jew jiġu aġġornati l-offerti għall-proċess integrat għall-iskedar għall-iterazzjonijiet partikolari tal-proċess integrat għall-iskedar;

(21)	“mudell TSO-TSO” tfisser mudell għall-iskambju ta' servizzi tal-ibbilanċjar fejn il-fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar jipprovdi servizzi tal-ibbilanċjar lit-TSO tal-konnessjoni, li mbagħad jipprovdi dawn is-servizzi tal-ibbilanċjar lit-TSO rikjedenti;

(22)	“TSO tal-konnessjoni” tfisser lit-TSO li jopera ż-żona ta' skedar li fiha l-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar u l-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar għandhom ikunu konformi mat-termini u l-kundizzjonijiet marbuta mal-ibbilanċjar;

(23)	“skambju ta' servizzi tal-ibbilanċjar” tfisser l-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar jew l-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar, inkella t-tnejn li huma;

(24)	“skambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar” tfisser l-offerti tal-attivazzjoni tal-enerġija tal-ibbilanċjar għat-twassil tal-enerġija tal-ibbilanċjar lil TSO f'żona ta' skedar differenti minn dik li fiha huwa konness il-fornitur tas-servizz tal-ibbilanċjar attivat;

(25)	“skambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar” tfisser il-forniment ta' kapaċità tal-ibbilanċjar lil TSO f'żona ta' skedar differenti minn dik li fiha huwa konness il-fornitur tas-servizz tal-ibbilanċjar akkwistat;

(26)	“trasferiment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar” tfisser it-trasferiment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar minn fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar li jkun ġie mqabbad jagħmel hekk għall-bidu, għal fornitur ieħor tas-servizzi tal-ibbilanċjar;

(27)	“ħin tal-għeluq tan-negozju tal-enerġija tal-ibbilanċjar” tfisser il-mument meta ma jkunx għadu permess li titressaq jew tiġi aġġornata xi offerta għall-enerġija tal-ibbilanċjar għal prodott standard fuq lista komuni skont il-mertu;

(28)	“prodott standard” tfisser prodott tal-ibbilanċjar armonizzat definit mit-TSOs kollha għall-iskambju tas-servizzi tal-ibbilanċjar;

(29)	“perjodu ta' tħejjija” tfisser il-perjodu ta' żmien bejn it-talba mit-TSO fil-każ tal-mudell TSO-TSO inkella mit-TSO kontraenti fil-każ ta' mudell TSO-BSP u l-bidu tal-perjodu ta' varjazzjoni;

(30)	“ħin ta' attivazzjoni totali” tfisser il-perjodu ta' żmien bejn it-talba għall-attivazzjoni mit-TSO fil-każ tal-mudell TSO-TSO inkella mit-TSO kontraenti fil-każ ta' mudell TSO-BSP u t-twassil totali korrispondenti tal-prodott ikkonċernat;

(31)	“perjodu ta' diżattivazzjoni” tfisser il-perjodu ta' varjazzjoni gradwali (ramping) minn twassil sħiħ għal punt stabbilit, jew minn irtirar sħiħ lura għal punt stabbilit;

(32)	“perjodu ta' twassil” tfisser il-perjodu ta' twassil li fih il-fornitur tas-servizz tal-ibbilanċjar iwassal il-bidla totali mitluba ta' in-feed tal-enerġija, jew il-bidla totali mitluba ta' rtirar mis-sistema;

(33)	“perjodu ta' validità” tfisser il-perjodu meta tista' tiġi attivata l-offerta għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-fornitur tas-servizz tal-ibbilanċjar, li matulu jiġu rispettati l-karatteristiċi kollha tal-prodott. Il-perjodu ta' validità huwa definit mill-ħin tal-bidu sal-ħin tat-tmiem;

(34)	“modalità tal-attivazzjoni” tfisser il-modalità tal-attivazzjoni ta' offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar, manwali jew awtomatiċi, skont jekk l-enerġija tal-ibbilanċjar hijiex attivata manwalment minn operatur jew awtomatikament f'ċirkwit magħluq;

(35)	“diviżibilità” tfisser il-possibbiltà li TSO juża biss parti mill-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar jew l-offerti tal-kapaċità tal-ibbilanċjar mill-fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar, kemm f'termini ta' attivazzjoni tal-enerġija inkella tul ta' żmien;

(36)	“prodott speċifiku” tfisser prodott differenti minn prodott standard;

(37)	“lista komuni skont il-mertu” tfisser lista ta' offerta għall-enerġija tal-ibbilanċjar ordnata skont il-prezzijiet tal-offerti, li tintuża għall-attivazzjoni ta' dawn l-offerti;

(38)	“ħin tal-għeluq għat-tressiq tal-offerti tal-enerġija mit-TSOs” tfisser l-aħħar mument li fih TSO tal-konnessjoni jista' jgħaddi l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar li jkun irċieva mingħand fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar lill-funzjoni tal-ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni;

(39)	“funzjoni ta' ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni” tfisser il-funzjoni tat-tħaddim tal-algoritmu applikat biex jiġu ottimizzati l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar;

(40)	“funzjoni tal-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi” tfisser ir-rwol tat-tħaddim tal-algoritmu applikat għat-tħaddim tal-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi;

(41)	“funzjoni tal-issetiljar TSO-TSO” tfisser il-funzjoni tat-twettiq tal-issetiljar tal-proċessi ta' kooperazzjoni bejn it-TSOs;

(42)	“funzjoni tal-ottimizzazzjoni tal-akkwist tal-kapaċità” tfisser il-funzjoni tat-tħaddim tal-algoritmu applikat għall-ottimizzazzjoni tal-akkwist ta' kapaċità tal-ibbilanċjar għat-TSOs li jiskambjaw il-kapaċità tal-ibbilanċjar.

(43)	“mudell TSO-BSP” tfisser mudell għall-iskambju ta' servizzi tal-ibbilanċjar fejn il-fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar jipprovdi servizzi tal-ibbilanċjar direttament lit-TSO kontraenti, li mbagħad jipprovdi dawn is-servizzi tal-ibbilanċjar lit-TSO rikjedenti;

(44)	“TSO kontraenti” tfisser it-TSO li jkollu arranġament kuntrattwali għas-servizzi tal-ibbilanċjar ma' fornitur tas-servizz tal-ibbilanċjar f'żona ta' skedar oħra;

(45)	“TSO rikjedenti” tfisser it-TSO li jitlob it-twassil ta' enerġija tal-ibbilanċjar.

Artikolu 3

Għanijiet u aspetti regolatorji

1. Dan ir-Regolament għandu l-għan li:

(a)	jrawwem il-kompetizzjoni effettiva, in-nondiskriminazzjoni u t-trasparenza fis-swieq tal-ibbilanċjar;

(b)	jtejjeb l-effiċjenza tal-ibbilanċjar, kif ukoll l-effiċjenza tas-swieq Ewropej u nazzjonali tal-ibbilanċjar;

(c)	jintegra s-swieq tal-ibbilanċjar u jippromwovi l-opportunitajiet ta' skambji ta' servizzi tal-ibbilanċjar filwaqt li jikkontribwixxu għas-sigurtà operazzjonali;;

(d)	jikkontribwixxi għat-tħaddim u l-iżvilupp effiċjenti fit-tul tas-sistema tat-trażmissjoni tal-elettriku u tas-settur tal-elettriku fl-Unjoni filwaqt li jiffaċilita l-ħidma effiċjenti u konsistenti tas-swieq ta' ġurnata bil-quddiem, tal-istess ġurnata u tal-ibbilanċjar;

(e)	jiżgura li l-akkwist ta' servizzi tal-ibbilanċjar huwa ġust, oġġettiv, trasparenti u bbażat fuq is-suq, jevita ostakli żejda għad-dħul fis-suq għall-operaturi ġodda, jrawwem il-likwidità tas-swieq tal-ibbilanċjar filwaqt li jevita distorsjonijiet bla bżonn għas-suq intern tal-elettriku;

(f)

jiffaċilita l-parteċipazzjoni tar-rispons tad-domanda, inklużi l-faċilitajiet tal-aggregazzjoni u l-ġbir tal-enerġija filwaqt li jiżgura li jikkompetu ma' servizzi oħra tal-ibbilanċjar b'kundizzjonijiet ekwi tas-suq u, fejn meħtieġ, jaġixxu b'mod indipendenti meta jkunu qegħdin jaqdu faċilità unika tad-domanda;

(g)	jiffaċilita l-parteċipazzjoni ta' sorsi tal-enerġija rinnovabbli u jappoġġa l-ksib tal-mira tal-Unjoni Ewropea għall-penetrazzjoni tal-ġenerazzjoni rinnovabbli.

2. Huma u japplikaw dan ir-Regolament, l-Istati Membri, l-awtoritajiet regolatorji rilevanti u l-operaturi tas-sistemi għandhom:

(a)	japplikaw il-prinċipji tal-proporzjonalità u n-nondiskriminazzjoni;

(b)	jiżguraw it-trasparenza;

(c)	japplikaw il-prinċipju tal-ottimizzazzjoni bejn l-ogħla effiċjenza globali u l-kostijiet totali l-aktar baxxi għall-partijiet kollha involuti;

(d)	jiżguraw li safejn ikun possibbli t-TSOs jużaw mekkaniżmi bbażati fuq is-suq sabiex jassiguraw is-sigurtà u l-istabbiltà tan-netwerk;

(e)	jiżguraw li l-iżvilupp tas-swieq tal-allokazzjoni bil-quddiem, tal-ġurnata bil-quddiem u tal-istess ġurnata ma jkunx kompromess;

(f)	jirrispettaw ir-responsabbiltà assenjata lit-TSO rilevanti sabiex tiġi żgurata s-sigurtà tas-sistema, inkluż kif meħtieġ mil-leġiżlazzjoni nazzjonali;

(g)	jikkonsultaw mad-DSOs rilevanti u jqisu l-impatti potenzjali fuq is-sistema tagħhom;

(h)	iqisu l-istandards Ewropej u l-ispeċifikazzjonijiet tekniċi li ntlaħaq qbil dwarhom.

Artikolu 4

Il-patti u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji tat-TSOs

1. It-TSOs għandhom jiżviluppaw it-termini u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji meħtieġa minn dan ir-Regolament u jippreżentawhom għall-approvazzjoni tal-awtoritajiet regolatorji rilevanti skont l-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE fl-iskadenzi rispettivi stabbiliti f'dan ir-Regolament.

2. Meta proposta dwar it-termini u l-kundizzjonijiet jew dwar il-metodoloġiji skont dan ir-Regolament tkun trid tiġi żviluppata u maqbula minn aktar minn TSO wieħed, it-TSOs parteċipanti għandhom jaħdmu id f'id. It-TSOs, bl-għajnuna tal-ENTSO-E, għandhom jinfurmaw regolarment lill-awtoritajiet regolatorji u lill-Aġenzija dwar il-progress tal-iżvilupp ta' dawn il-patti u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji.

3. Meta ma jintlaħaq l-ebda kunsens fost it-TSOs li jkunu qed jiddeċiedu dwar il-proposti għall-patti u l-kundizzjonijiet jew għall-metodoloġiji skont l-Artikolu 5(2), dawn għandhom jiddeċiedu permezz ta' maġġoranza kwalifikata. Maġġoranza kwalifikata għal proposti skont l-Artikolu 5(2) għandha teħtieġ maġġoranza ta':

(a)	TSOs li jirrappreżentaw tal-anqas 55 % tal-Istati Membri; kif ukoll

(b)	TSOs li jirrappreżentaw Stati Membri li flimkien jinkludu tal-anqas 65 % tal-popolazzjoni tal-Unjoni.

Minoranza li timblokka d-deċiżjonijiet skont l-Artikolu 5(2) għandha tinkludi TSOs li jkunu jirrappreżentaw tal-anqas erba' Stati Membri u, fin-nuqqas ta' dan, il-maġġoranza kwalifikata għandha titqies li tkun inkisbet.

4. Meta r-reġjuni kkonċernati jkunu jinvolvu iktar minn ħames Stati Membri u ma jintlaħaq l-ebda kunsens fost it-TSOs li jkunu qed jiddeċiedu dwar il-proposti għall-patti u l-kundizzjonijiet jew għall-metodoloġiji skont l-Artikolu 5(3), dawn għandhom jiddeċiedu permezz ta' maġġoranza kwalifikata. Maġġoranza kkwalifikata għal proposti skont l-Artikolu 5(3), għandha teħtieġ maġġoranza ta':

(a)	TSOs li jirrappreżentaw tal-anqas 72 % tal-Istati Membri kkonċernati; kif ukoll

(b)	TSOs li jirrappreżentaw Stati Membri li flimkien jinkludu tal-anqas 65 % tal-popolazzjoni taż-żona kkonċernata.

Minoranza li timblokka d-deċiżjonijiet skont l-Artikolu 5(3) għandha tinkludi tal-anqas l-għadd minimu ta' TSOs li jirrappreżenta aktar minn 35 % tal-popolazzjoni tal-Istati Membri parteċipanti, kif ukoll TSOs li jirrappreżentaw tal-anqas Stat Membru wieħed ieħor ikkonċernat u, fin-nuqqas ta' dan, il-maġġoranza kwalifikata għandha titqies li tkun inkisbet.

5. It-TSOs li jiddeċiedu dwar il-proposti għat-termini u l-kundizzjonijiet jew għall-metodoloġiji skont l-Artikolu 5(3) fir-rigward ta' reġjuni li jkollhom anqas minn ħames Stati Membri għandhom jiddeċiedu b'kunsens.

6. Għad-deċiżjonijiet tat-TSOs skont il-paragrafi 3 u 4, għandu jingħata vot wieħed lil kull Stat Membru. Jekk fit-territorju ta' Stat Membru jkun hemm aktar minn TSO wieħed, l-Istati Membri għandhom jallokaw is-setgħat tal-votazzjoni fost it-TSOs.

7. Jekk xi TSOs ma jippreżentawx proposta għat-termini u l-kundizzjonijiet jew għall-metodoloġiji lill-awtoritajiet regolatorji rilevanti fl-iskadenzi ddefiniti f'dan ir-Regolament, dawn għandhom jipprovdu l-abbozzi rilevanti tat-termini u l-kundizzjonijiet jew tal-metodoloġiji lill-awtoritajiet regolatorji rilevanti u lill-Aġenzija, u jispjegaw għaliex ma jkunx intlaħaq ftehim. L-Aġenzija għandha tinforma lill-Kummissjoni b'dan u, fuq talba tal-Kummissjoni, għandha tinvestiga r-raġunijiet għal dan in-nuqqas b'kooperazzjoni mal-awtoritajiet regolatorji rilevanti u tinforma lill-Kummissjoni dwar dawn ir-raġunijiet. Il-Kummissjoni għandha tieħu l-passi xierqa sabiex ikunu jistgħu jiġu adottati t-termini u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji meħtieġa fi żmien erba' xhur minn meta tasal l-informazzjoni mingħand l-Aġenzija.

Artikolu 5

Approvazzjoni tal-patti u l-kundizzjonijiet jew tal-metodoloġiji tat-TSOs

1. F'konformità mal-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE, kull awtorità regolatorja regolatorja għandha tapprova t-termini u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji żviluppati mit-TSOs skont il-paragrafi 2, 3 u 4.

2. Il-proposti għat-termini u l-kundizzjonijiet jew għall-metodoloġiji li ġejjin iridu japprovawhom l-awtoritajiet regolatorji kollha:

(a)	l-oqsfa għall-istabbiliment ta' pjattaformi Ewropej skont l-Artikoli 20(1), 21(1) u 22(1);

(b)	l-immodifikar tal-oqsfa għall-istabbiliment ta' pjattaformi Ewropej skont l-Artikoli 20(5) u 21(5);

(c)	il-prodotti standard għall-kapaċità tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 25(2);

(d)	il-metodoloġija għall-ikklassifikar tal-finijiet tal-attivazzjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 29(3);

(e)	il-valutazzjoni dwar iż-żieda possibbli tal-volum minimu ta' offerti ta' enerġija tal-ibbilanċjar li għandu jgħaddi għal għand il-pjattaformi Ewropej skont l-Artikolu 29(11);

(f)	il-metodoloġija għall-ipprezzar tal-enerġija tal-ibbilanċjar u tal-kapaċita transżonali li jintużaw għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar jew it-tħaddim tal-proċess tan-nettjar skont l-Artikolu 30(1) u (5);

(g)	l-armonizzazzjoni tal-metodoloġija għall-proċess tal-allokazzjoni tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi skont l-Artikolu 38(3);

(h)	il-metodoloġija għal proċess tal-allokazzjoni koottimizzat tal-kapaċità transżonali skont l-Artikolu 40(1);

(i)	ir-regoli tal-issetiljar TSO-TSO għall-iskambju tal-enerġija intenzjonat skont l-Artikolu 50(1);

(j)	l-armonizzazzjoni tal-karatteristiċi ewlenin tal-issetiljar tal-iżbilanċ skont l-Artikolu 52(2);

li abbażi tagħhom Stat Membru jista' jagħti opinjoni lill-awtorità regolatorja kkonċernata.

3. Il-proposti għat-termini u l-kundizzjonijiet jew għall-metodoloġiji li ġejjin iridu japprovawhom l-awtoritajiet regolatorji kollha tar-reġjun ikkonċernat:

(a)	Il-qafas, għaż-żona ġeografika li tirrigwarda t-TSOs kollha li jwettqu l-proċess tar-rimpjazzament tar-riżervi skont il-Parti IV tar-Regolament (UE) 2017/1485, għall-istabbiliment tal-pjattaforma Ewropea għar-riżervi ta' rimpjazzament skont l-Artikolu 19(1);

(b)	għaż-żona ġeografika li tirrigwarda żewġ TSOs jew aktar li jiskambjaw, jew lesti li jiskambjaw reċiprokament il-kapaċità tal-ibbilanċjar, l-istabbiliment ta' regoli komuni u armonizzati u l-proċess għall-iskambju u l-akkwist tal-kapaċità tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 33(1);

(c)	għaż-żona ġeografika tkopri t-TSOs li jiskambjaw il-kapaċità tal-ibbilanċjar, il-metodoloġija għall-kalkolu tal-probabbiltà ta' kapaċità transżonali disponibbli wara l-ħin tal-għeluq tan-negozju transżonali tal-istess jum skont l-Artikolu 33(6);

(d)	l-eżenzjoni, għaż-żona ġeografika li fiha l-akkwist tal-kapaċità tal-ibbilanċjar ikun seħħ, biex il-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar ma jitħallewx jittrasferixxu l-obbligi tagħhom li jipprovdu l-kapaċità tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 34(1);

(e)	l-applikazzjoni ta' mudell TSO-BSP, f'żona ġeografika li tinkludi żewġ TSOs jew iktar, skont l-Artikolu 35(1);

(f)	il-metodoloġija tal-kalkolu tal-kapaċità transżonali għal kull reġjun ta' kalkolu tal-kapaċità skont l-Artikolu 37(3);

(g)	f'żona ġeografika li tinkludi żewġ TSOs jew aktar, l-applikazzjoni tal-proċess tal-allokazzjoni tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi skont l-Artikolu 38(1);

(h)	għal kull reġjun tal-kalkolu tal-kapaċità, il-metodoloġija għal proċess tal-allokazzjoni tal-kapaċità transżonali bbażat fis-suq skont l-Artikolu 41(1);

(i)

għal kull reġjun tal-kalkolu tal-kapaċità, il-metodoloġija għal proċess tal-allokazzjoni tal-kapaċità transżonali bbażat fuq analiżi tal-effiċjenza ekonomika u l-lista ta' kull allokazzjoni individwali tal-kapaċità transżonali abbażi ta' analiżi tal-effiċjenza ekonomika skont il-paragrafi 1 u 5 tal-Artikolu 42;

(j)	għaż-żona ġeografika li tinkludi t-TSOs kollha li intenzjalment jiskambjaw l-enerġija fi ħdan żona sinkronika, ir-regoli tal-issetiljar TSO-TSO għall-iskambju tal-enerġija intenzjonat skont l-Artikolu 50(3);

(k)	għaż-żona ġeografika li tinkorpora t-TSOs kollha konnessi asinkronament li jiskambjaw l-enerġija b'mod intenzjonali, ir-regoli tal-issetiljar TSO-TSO għall-iskambju tal-enerġija intenzjonat skont l-Artikolu 50(4);

(l)	għall-kull żona sinkronika, ir-regoli tal-issetiljar TSO-TSO għall-iskambju tal-enerġija mhux intenzjonat skont l-Artikolu 51(1);

(m)	għaż-żona ġeografika li tinkorpora t-TSOs kollha konnessi asinkronament, ir-regoli tal-issetiljar TSO-TSO għall-iskambju tal-enerġija mhux intenzjonat skont l-Artikolu 51(2);

(n)	l-eżenzjoni, fuq il-livell taż-żona sinkronika, għall-armonizzazzjoni tal-perjodi tal-issetiljar tal-iżbilanċ skont l-Artikolu 53(2);

(o)	għaż-żona ġeografika li tinkludi żewġ TSOs jew iktar li jiskambjaw il-kapaċità tal-ibbilanċjar, il-prinċipji għall algoritmi tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 58(3);

li abbażi tagħhom Stat Membru jista' jagħti opinjoni lill-awtorità regolatorja kkonċernata.

4. Il-proposti għat-termini u l-kundizzjonijiet jew għall-metodoloġiji li ġejjin iridu japprovawhom l-awtoritajiet regolatorji kollha ta' kull Stat Membri kkonċernat skont il-każ individwali:

(a)	l-eżenzjoni mill-pubblikazzjoni tal-informazzjoni dwar il-prezzijiet offruti għall-enerġija tal-ibbilanċjar jew tal-offerti tal-kapaċità tal-ibbilanċjar minħabba kwistjonijiet dwar abbuż tas-suq, skont l-Artikolu 12(4);

(b)	fejn xieraq, il-metodoloġija għall-allokazzjoni ta' kostijiet li jirriżultaw mill-azzjonijiet meħuda mid-DSOs, skont l-Artikolu 15(3);

(c)	it-termini u l-kundizzjonijiet relatati mal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 18;

(d)	id-definizzjoni u l-użu ta' prodotti speċifiċi skont l-Artikolu 26(1);

(e)	il-limitazzjoni tal-ammont ta' offerti li jgħaddi għand il-pjattaformi Ewropej skont l-Artikolu 29(10);

(f)	l-eżenzjoni minn akkwist separat ta' kapaċità tal-ibbilanċjar 'il fuq jew 'l isfel skont l-Artikolu 32(3);

(g)

fejn xieraq, il-mekkaniżmu tal-issetiljar addizzjonali separat mill-issetiljar tal-iżbilanċ, għall-issetiljar tal-kostijiet tal-akkwist tal-kapaċità tal-ibbilanċjar, kostijiet amministrattivi u kostijiet oħra marbuta mal-ibbilanċjar ma' partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar skont l-Artikolu 44(3);

(h)	id-derogi minn dispożizzjoni waħda jew aktar ta' dan ir-Regolament skont l-Artikolu 62(2);

(i)	il-kostijiet relatati mal-obbligi imposti fuq operaturi tas-sistema jew entitajiet terzi assenjati skont dan ir-Regolament, b'konformità mal-Artikolu 8(1);

li abbażi tagħhom Stat Membru jista' jagħti opinjoni lill-awtorità regolatorja kkonċernata.

5. Il-proposta għat-termini u l-kundizzjonijiet jew għall-metodoloġiji għandha tinkludi l-firxa proposta taż-żmien għall-implimentazzjoni tagħhom u deskrizzjoni tal-impatt li mistennija jħallu fuq l-għanijiet ta' dan ir-Regolament. Il-perjodu għall-implimentazzjoni m'għandux ikun itwal minn tnax-il xahar wara l-approvazzjoni mill-awtoritajiet regolatorji rilevanti, ħlief fejn l-awtoritajiet regolatorji rilevanti kollha jaqblu li l-perjodu għall-implimentazzjoni għandu jiġi estiżi jew fejn perjodi differenti huma stipulati f'dan ir-Regolament. Il-proposti dwar it-termini u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji li għandhom jiġu approvati minn diversi awtoritajiet regolatorji jew mill-awtoritajiet regolatorji kollha kemm huma għandhom jintbagħtu lill-Aġenzija fl-istess waqt li fih jintbagħtu lill-awtoritajiet regolatorji. Meta l-awtoritajiet regolatorji rilevanti jitolbu dan, l-Aġenzija għandha tagħti opinjoni dwar il-proposti għall-patti u l-kundizzjonijiet jew għall-metodoloġiji fi żmien tliet xhur minn meta ssir din it-talba.

6. Meta l-approvazzjoni tat-termini u tal-kundizzjonijiet jew tal-metodoloġiji tkun teħtieġ deċiżjoni li tittieħed minn aktar minn awtorità regolatorja waħda, l-awtoritajiet regolatorji rilevanti għandhom jikkonsultaw ma' xulxin u jikkooperaw u jikkoordinaw mill-qrib bejniethom sabiex jilħqu ftehim dwarha. Meta l-Aġenzija tagħti l-opinjoni tagħha dwarha, l-awtoritajiet regolatorji rilevanti għandhom iqisuha. L-awtoritajiet regolatorji għandhom jiddeċiedu dwar it-termini u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji mressqin skont il-paragrafi 2 u 3 fi żmien sitt xhur minn meta dawk il-patti u l-kundizzjonijiet jew dawk il-metodoloġiji jkunu waslu għand l-awtorità regolatorja jew, meta jkun applikabbli, għand l-aħħar awtorità regolatorja kkonċernata.

7. Meta l-awtoritajiet regolatorji rilevanti ma jkunux jistgħu jilħqu ftehim matul il-perjodu msemmi fil-paragrafu 6, jew fuq talba konġunta tagħhom, l-Aġenzija għandha tadotta deċiżjoni dwar il-proposti sottomessi għat-termini u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji fi żmien sitt xhur skont l-Artikolu 8(1) tar-Regolament (KE) Nru 713/2009.

8. Kwalunkwe parti tista' tilmenta kontra operatur ta' sistema jew TSO rilevanti fir-rigward tal-obbligi jew id-deċiżjonijiet ta' dak l-operatur ta' sistema jew tat-TSO skont dan ir-Regolament u tista' tirreferi l-ilment lill-awtorità regolatorja li, filwaqt li taġixxi bħala awtorità għas-soluzzjoni tat-tilwim, għandha toħroġ deċiżjoni fi żmien xahrejn wara l-wasla tal-ilment. Dak il-perjodu jista' jiġi estiż b'xahrejn oħra meta l-awtorità regolatorja rilevanti tkun teħtieġ iktar informazzjoni. Dan il-perijodu jista' jiġi estiż bil-qbil tal-persuna li tkun għamlet l-ilment. Id-deċiżjoni tal-awtorità regolatorja rilevanti għandha tkun vinkolanti sakemm din ma titħassarx permezz ta' appell u, f'dak il-każ, sa dak il-waqt.

Artikolu 6

Emendi għat-termini u l-kundizzjonijiet jew għall-metodoloġiji tat-TSOs

1. Meta awtorità regolatorja waħda jew aktar, b'konformità mal-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE ikunu jeħtieġu emenda biex japprovaw il-patti u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji li jkunu ġew ippreżentati skont il-paragrafi 2, 3 u 4 tal-Artikolu 5, it-TSOs rilevanti għandhom jippreżentaw proposta għal termini u kundizzjonijiet jew għal metodoloġiji emendati biex tiġi approvata fi żmien xahrejn wara r-rekwiżit li jkunu għamlulhom l-awtoritajiet regolatorji rilevanti. L-awtoritajiet regolatorji rilevanti għandhom jiddeċiedu dwar il-patti u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji emendati fi żmien xahrejn minn meta jitressqu.

2. Meta l-awtoritajiet regolatorji rilevanti ma jkunux jistgħu jilħqu ftehim dwar it-termini u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji fi żmien xahrejn, jew meta jitolbu dan b'mod konġunt, l-Aġenzija għandha tadotta deċiżjoni dwar it-termini u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji emendati fi żmien sitt xhur, skont l-Artikolu 8(1) tar-Regolament (KE) Nru 713/2009. Jekk it-TSOs rilevanti ma jippreżentawx proposta għall-patti u l-kundizzjonijiet jew għall-metodoloġiji emendati, għandha tapplika l-proċedura prevista fl-Artikolu 4.

3. It-TSOs responsabbli mill-iżvilupp ta' proposta għall-patti u l-kundizzjonijiet jew għall-metodoloġiji jew l-awtoritajiet regolatorji responsabbli mill-adozzjoni tagħhom skont il-paragrafi 2, 3 u 4 tal-Artikolu 5 jistgħu jitolbu emendi ta' dawk il-patti u l-kundizzjonijiet jew ta' dawk il-metodoloġiji. Il-proposti għall-emenda tat-termini u l-kundizzjonijiet jew tal-metodoloġiji għandhom jiġu preżentati għal konsultazzjoni skont il-proċedura stabbilita fl-Artikolu 10 u jiġu approvati skont il-proċedura stabbilita fl-Artikolu 4 u fl-Artikolu 5.

Artikolu 7

Pubblikazzjoni tat-termini u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji fuq l-Internet

It-TSOs responsabbli biex jistabbilixxu t-termini u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji skont dan ir-Regolament għandhom jippubblikawhom fuq l-Internet wara li jkunu approvawhom l-awtoritajiet regolatorji kompetenti jew, meta ma tkun meħtieġa l-ebda approvazzjoni ta' dan it-tip, wara li jiġu stabbiliti, ħlief meta din l-informazzjoni tkun titqies kunfidenzjali skont l-Artikolu 11.

Artikolu 8

Irkupru tal-kostijiet

1. Il-kostijiet relatati mal-obbligi imposti fuq operaturi tas-sistema jew entitajiet terzi assenjati b'konformità ma' dan ir-Regolament, għandhom jiġu vvalutati mill-awtoritajiet regolatorji rilevanti skont l-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE.

2. Kostijiet li jitqiesu bħala raġjonevoli, effiċjenti u proporzjonati mill-awtorità regolatorja rilevanti għandhom jiġu rkuprati mit-tariffi tan-netwerk jew mekkaniżmi oħra xierqa kif determinat mill-awtoritajiet kompetenti regolatorji.

3. Jekk jiġu mitluba mill-awtoritajiet regolatorji rilevanti, l-operaturi tas-sistema jew entitajiet assenjati għandhom, fi żmien tliet xhur mit-talba, jipprovdu l-informazzjoni meħtieġa biex tiġi ffaċilitata l-valutazzjoni tal-kostijiet imġarrba.

4. Kwalunkwe kostijiet imġarrba mill-parteċipanti tas-suq fl-ilħuq tar-rekwiżiti ta' dan ir-Regolament għandha titħallas minn dawk il-parteċipanti tas-suq.

Artikolu 9

Involviment tal-partijiet ikkonċernati

L-Aġenzija, f'kooperazzjoni mill-qrib mal-ENTSO-E, għandha torganizza l-involviment tal-partijiet konċernati dwar is-suq tal-ibbilanċjar u aspetti oħrajn tal-implimentazzjoni ta' dan ir-Regolament. Tali involviment għandu jinkludi laqgħat regolari mal-partijiet ikkonċernati sabiex jiġu identifikati l-problemi u jiġi propost titjib b'rabta mal-integrazzjoni tas-suq tal-ibbilanċjar.

Artikolu 10

Konsultazzjoni pubblika

1. It-TSOs responsabbli mill-preżentazzjoni ta' proposti għat-termini u l-kundizzjonijiet jew għall-metodoloġiji jew għall-emendi tagħhom skont dan ir-Regolament għandhom jikkonsultaw mal-partijiet konċernati, inklużi l-awtoritajiet rilevanti ta' kull Stat Membru, dwar l-abbozz tal-proposti għal termini u kundizzjonijiet jew metodoloġiji u miżuri oħra ta' implimentazzjoni għal perjodu ta' mhux inqas minn xahar.

2. Il-konsultazzjoni għandha ddum għal perjodu ta' mhux inqas minn xahar, ħlief fil-każ tal-abbozz tal-proposti skont il-punti (a), (b), (c), (d), (e), (f), (g), (h) u (j) tal-Artikolu 5(2) li għandhom jiġu kkonsultati għal perjodu ta' mhux inqas minn xahrejn.

3. Talanqas il-proposti skont il-punti (a), (b), (c), (d), (e), (f), (g), (h) u (j) tal-Artikolu 5(2) għandhom ikunu suġġetti għal konsultazzjoni pubblika fil-livell Ewropew.

4. Talanqas il-proposti skont il-punti (a), (b), (c), (d), (e), (f), (g), (h), (i), (n) u (o) tal-Artikolu 5(3) għandhom ikunu suġġetti għal konsultazzjoni pubblika fil-livell reġjonali konċernat.

5. Talanqas il-proposti skont il-punti (a), (b), (c), (d), (e), (f), (g) u (i) tal-Artikolu 5(4) għandhom ikunu suġġetti għal konsultazzjoni pubblika f'kull Stat Membru kkonċernat.

6. It-TSOs responsabbli mill-proposta għat-termini u l-kundizzjonijiet jew għall-metodoloġiji għandhom iqisu kif xieraq il-fehmiet tal-partijiet ikkonċernati li joħorġu mill-konsultazzjonijiet magħmula skont il-paragrafi 2 sa 5 qabel ma jippreżentaw il-proposta għall-approvazzjoni regolatorja. F'kull każ, flimkien mas-sottomissjoni għandha tingħata ġustifikazzjoni valida għall-inklużjoni jew le tal-fehmiet li joħorġu mill-konsultazzjoni u din għandha tiġi ppubblikata f'ħin xieraq qabel ma tiġi ppubblikata l-proposta għat-termini u l-kundizzjonijiet jew għall-metodoloġiji jew fl-istess ħin magħha.

Artikolu 11

Obbligi tal-kunfidenzjalità

1. Kwalunkwe informazzjoni kunfidenzjali li tasal, tiġi skambjata jew trażmessa skont dan ir-Regolament għandha tkun soġġetta għall-kundizzjonijiet tas-segretezza professjonali stabbiliti fil-paragrafi 2, 3 u 4.

2. L-obbligu tas-segretezza professjonali għandu japplika għal kull persuna soġġetta għad-dispożizzjonijiet ta' dan ir-Regolament.

3. L-informazzjoni kunfidenzjali li tasal għand il-persuni jew l-awtoritajiet regolatorji msemmijin fil-paragrafu 2 waqt il-qadi ta' dmirijiethom ma tistax tiġi żvelata lil xi persuna jew awtorità oħra, mingħajr preġudizzju għall-każijiet koperti mil-liġi nazzjonali, mid-dispożizzjonijiet l-oħrajn ta' dan ir-Regolament jew minn xi leġiżlazzjoni rilevanti oħra tal-Unjoni.

4. Mingħajr preġudizzju għall-każijiet koperti mil-liġi nazzjonali jew tal-Unjoni, l-awtoritajiet regolatorji, korpi jew persuni li jirċievu informazzjoni kunfidenzjali skont dan ir-Regolament, jistgħu jużawha biss għall-finijiet tal-qadi tad-dmirijiet tagħhom skont dan ir-regolament, ħlief f'każijiet fejn is-sid primarju tad-dejta jkun ipprovda l-kunsens tiegħu bil-miktub.

Artikolu 12

Il-pubblikazzjoni tal-informazzjoni

1. L-entitajiet kollha msemmija fl-Artikolu 1(2) għandhom jipprovdu lit-TSOs bl-informazzjoni rilevanti sabiex jissodisfaw l-obbligi tagħhom fil-paragrafi 3 sa 5.

2. L-entitajiet kollha msemmija f' Artikolu 1( 2) għandhom jiżguraw li l-informazzjoni fil-paragrafi 3 sa 5 tiġi ppubblikata f'ħin u format li ma joħolqux vantaġġ jew żvantaġġ kompetittiv, reali jew potenzjali għal xi individwu jew kumpaniji

3. Kull TSO għandu jippubblika l-informazzjoni li ġejja hekk kif din tkun disponibbli:

(a)	informazzjoni dwar il-qagħda attwali tal-ibbilanċjar tas-sistema fiż-żona jew żoni ta' skedar tiegħu, malajr kemm jista' jkun iżda mhux aktar tard minn 30 minuta wara l-ħin reali;

(b)

informazzjoni dwar l-offerti kollha għall-enerġija tal-ibbilanċjar miż-żona jew żoni ta' skedar, jekk meħtieġ anonimizzata, mhux aktar tard minn 30 minuta wara t-tmiem tal-unità temporali tas-suq rilevanti. L-informazzjoni għandha tinkludi:

(i)	tip ta' prodott;

(ii)	perjodu ta' validità;

(iii)

volumi offruti;

(iv)	prezzijiet offruti;

(v)	informazzjoni dwar jekk l-offerta kinitx iddikjarata bħala mhux disponibbli;

(c)	informazzjoni dwar jekk l-offerta għall-enerġija tal-ibbilanċjar ġietx konvertita minn prodott speċifiku jew minn proċess integrat għall-iskedar sa mhux aktar tard minn 30 minuta wara t-tmiem tal-unità temporali tas-suq rilevanti.

(d)	informazzjoni dwar kif l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn prodotti standard jew mill-proċess integrat għall-iskedar ġew ikkonvertiti f'enerġija tal-ibbilanċjar minn prodotti standard mhux aktar tard minn 30 minuta wara t-tmiem tal-unità temporali tas-suq rilevanti.

(e)

informazzjoni aggregata dwar l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar mhux aktar tard minn 30 minuta wara t-tmiem tal-unità temporali tas-suq rilevanti, li għandha tinkludi:

(i)	il-volum totali tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar offruti;

(ii)	il-volum totali tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar offruti separatament skont it-tip ta' riżerva;

(iii)

il-volum totali tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar offruti u attivati separatament għall-prodotti standard u għall-prodotti speċifiċi;

(iv)	volum tal-offerti li mhumiex disponibbli skont it-tip ta' riżervi;

(f)	informazzjoni dwar volumi offruti kif ukoll il-prezzijiet offruti għall-kapaċità tal-ibbilanċjar akkwistata, anonimizzata fejn meħtieġ, sa mhux aktar tard minn siegħa wara li r-riżultati tal-akkwist ikunu ġew notifikati lill offerenti;

(g)	it-termini u l-kundizzjonijiet inizzjali marbuta mal-ibbilanċjar imsemmija fl-Artikolu 18 tal-anqas xahar qabel l-applikazzjoni u kwalunkwe emendi lit-termini u l-kundizzjonijiet immedjatament wara l-approvazzjoni mill-awtorità regolatorja rilevanti skont l-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE;

(h)

informazzjoni dwar l-allokazzjoni tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi skont l-Artikolu 38 sa mhux aktar tard minn 24 siegħa wara l-allokazzjoni u mhux aktar tard minn 6 sigħat qabel l-użu tal-kapaċità transżonali allokata:

(i)	id-data u l-ħin meta tkun ittieħdet id-deċiżjoni dwar l-allokazzjoni;

(ii)	il-perjodu tal-allokazzjoni;

(iii)

il-volumi allokati;

(iv)	il-valuri tas-suq użati bħala bażi għall-proċess tal-allokazzjoni skont l-Artikolu 39;

(i)

informazzjoni dwar l-użu tal-kapaċità transżonali allokata għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi skont l-Artikolu 38 sa mhux aktar tard minn ġimgħa wara l-użu tal-kapaċità transżonali allokata:

(i)	il-volum tal-kapaċità transżonali allokata u użata għal kull unità ta' ħin tas-suq;

(ii)	il-volum tal-kapaċità transżonali rilaxxata għal perjodu sussegwenti għal kull unità ta' ħin tas-suq;

(iii)

kostijiet u benefiċċji realizzati stmati tal-proċess tal-allokazzjoni;

(j)	metodoloġiji approvati msemmija fl-Artikoli 40, 41 u 42 tal-anqas xahar qabel l-applikazzjoni;

(k)	deskrizzjoni tar-rekwiżiti ta' kwalunkwe algoritmu żviluppat u l-emendi li jsirulu kif imsemmi fl-Artikolu 58, tal-anqas xahar qabel l-applikazzjoni;

(l)	rapport annwali komuni msemmi fl-Artikolu 59.

4. Soġġett għall-approvazzjoni skont l-Artikolu 18, TSO jista' jżomm il-pubblikazzjoni ta' informazzjoni dwar il-prezzijiet u l-volumi offruti tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar jekk dan ikun ġustifikat għal raġunijiet ta' tħassib dwar abbuż tas-suq u jekk dan ma jkunx ta' detriment għall-funzjonament effettiv tas-swieq tal-elettriku. TSO għandu jirrapporta dwar tali limitazzjonijiet għallinqas darba fis-sena lill-awtorità regolatorja rilevanti skont l-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE.

5. Sa mhux aktar tard minn sentejn wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, kull TSO għandu jippubblika l-informazzjoni skont il-paragrafu 3 b'format armonizzat talanqas permezz tal-pjattaforma tal-informazzjoni għat-trasparenza, stabbilita skont l-Artikolu 3 tar-Regolament (UE) Nru 543/2013. Sa mhux aktar tard minn erba' xhur wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, l-ENTSO-E għandha taġġorna l-manwal ta' proċeduri kif imsemmi fl-Artikolu 5 tar-Regolament (UE) Nru 543/2013 u tippreżentah lill-Aġenzija għall-opinjoni tagħha, li l-Aġenzija għandha tipprovdi fi żmien xahrejn.

Artikolu 13

Delegar u assenjazzjoni tal-kompiti

1. TSO jista' jiddelega kwalunkwe kompitu jew parti minnu fdat lilu skont taħt dan ir-Regolament lil parti terza waħda jew aktar fil-każ li l-parti terza tista' twettaq il-funzjoni rispettiva tal-anqas b'mod effettiv bħat-TSO deleganti. It-TSO deleganti għandu jibqa' responsabbli li jiżgura l-konformità mal-obbligi skont dan ir-Regolament, inkluż li jiżgura l-aċċess għal informazzjoni meħtieġa għall-monitoraġġ mill-awtoritajiet regolatorji rilevanti skont l-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE.

2. Qabel id-delega, il-parti terza konċernata għandha tkun uriet lit-TSO deleganti l-kapaċità tagħha li twettaq il-kompiti delegati.

3. Fil-każ li kwalunkwe kompitu jew parti minnu speċifikat f'dan ir-Regolament jiġi delegat lil parti terza, it-TSO deleganti għandu jiżgura li qabel id-delega jkunu ġew stabbiliti ftehimiet xierqa ta' kunfidenzjalità skont l-obbligi tal-kunfidenzjalità tat-TSO deleganti. Wara li jiddelega kwalunkwe kompitu jew parti minnu lil parti terza, it-TSO deleganti jrid jinforma lill-awtorità regolatorja rilevanti u jippubblika din id-deċiżjoni fuq l-Internet.

4. Mingħajr preġudizzju għall-kompiti fdati lit-TSOs skont id-Direttiva 2009/72/KE, Stat Membru, jew fejn applikabbli, awtorità regolatorja rilevanti, jista' jassenja kompiti jew obbligi f'idejn it-TSOs skont dan ir-Regolament lil parti terza waħda jew aktar. L-Istat Membru kkonċernat, jew fejn applikabbli, l-awtorità regolatorja kkonċernata, jista' biss jassenja l-kompiti u l-obbligi tat-TSOs li ma jeħtiġux kooperazzjoni diretta, teħid ta' deċiżjonijiet konġunti jew l-involviment f'relazzjoni kuntrattwali ma' TSOs minn Stati Membri oħra. Qabel l-assenzjazzjoni, il-parti terza konċernata għandha tkun uriet lill-Istat Membru, jew fejn applikabbli, lil-awtorità regolatorja rilevanti, il-kapaċità tagħha li twettaq il-kompitu assenjat.

5. Fil-każ li l-kompiti u l-obbligi huma assenjati lil parti terza minn Stat Membru jew awtorità regolatorja, ir-referenzi għal TSO f'dan ir-Regolament għandhom jinftiehmu bħala referenzi għall-entità assenjata. L-awtorità regolatorja rilevanti għandha tiżgura s-superviżjoni regolatorja tal-entità assenjata fir-rigward tal-kompiti assenjati u l-obbligi tagħha.

TITOLU II

IS-SUQ TAL-IBBILANĊJAR TAL-ELETTRIKU

KAPITOLU 1

il-funzjonijiet u r-responsabbiltajiet

Artikolu 14

Rwol tat-TSOs

1. Kull TSO għandu jkun responsabbli mill-akkwist tas-servizzi tal-ibbilanċjar minn fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar sabiex tiġi żgurata s-sigurtà operazzjonali.

2. Kull TSO għandu japplika mudell ta' awto-dispaċċ għad-determinazzjoni tal-iskedi ta' ġenerazzjoni u l-iskedi tal-konsum. It-TSOs li japplikaw mudell ta' dispaċċ ċentrali fil-ħin tad-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament għandhom jinnotifikaw lill-awtorità regolatorja rilevanti skont l-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE sabiex ikomplu japplikaw mudell ta' dispaċċ ċentrali għad-determinazzjoni tal-iskedi tal-ġenerazzjoni u l-iskedi tal-konsum. L-awtorità regolatorja rilevanti għandha tivverifika jekk il-kompiti u r-responsabbiltajiet tat-TSO humiex konsistenti mad-definizzjoni fl-Artikolu 2(18).

Artikolu 15

Kooperazzjoni mad-DSOs

1. Id-DSOs, it-TSOs, il-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar u l-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar għandhom jikkooperaw sabiex jiżguraw ibbilanċjar effiċjenti u effettiv.

2. Kull DSO għandu jipprovdi, meta jkun il-waqt, l-informazzjoni kollha meħtieġa biex isir l-issetiljar tal-iżbilanċ lit-TSO tal-konnessjoni b'konformità mat-termini u l-kundizzjonijiet marbuta mal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 18.

3. Kull TSO jista', flimkien mad-DSOs tal-konnessjoni fiż-żona ta' kontroll tat-TSO, jiżviluppa b'mod konġunt pjan għall-allokazzjoni tal-kostijiet li jirriżultaw mill-azzjonijiet tad-DSOs b'konformità mal-paragrafi 4 u 5 tal-Artikolu 182 tar-Regolament (UE) 2017/1485. Il-metodoloġija għandha tipprevedi allokazzjoni ġusta tal-ispejjjeż fejn jitqiesu r-responsabbiltajiet tal-partijiet involuti.

4. Id-DSOs għandhom jirrappurtaw lit-TSO tal-konnessjoni kwalunkwe limitu definit skont il-paragrafi 4 u 5 tal-Artikolu 182 tar-Regolament (UE) 2017/1485 li kapaċi jaffettwa r-rekwiżiti stipulati f'dan ir-Regolament.

Artikolu 16

Rwol tal-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar

1. Fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar għandu jikkwalifika għall-għoti ta' offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar jew kapaċità tal-ibbilanċjar li jiġu attivati jew akkwistati mit-TSO tal-konnessjoni jew, f'mudell TSO-BSP, mit-TSO kontraenti. Prekwalifikazzjoni kompletata b'suċċess, żgurata mit-TSO tal-konnessjoni u pproċessata skont l-Artikolu 159 u 162 tar-Regolament (UE) 2017/1485 għandha titqies bħala prerekwiżit għall-ikkompletar b'suċċess tal-proċess ta' kwalifikazzjoni biex entità ssir fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar skont dan ir-Regolament.

2. Kull fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar għandu jippreżenta l-offerti għall-kapaċità tal-ibbilanċjar lit-TSOs tal-konnessjoni, l-offerti għall-kapaċità tal-ibbilanċjar li jolqtu parti waħda jew aktar responsabbli mill-ibbilanċjar.

3. Kull fornitu tas-servizzi tal-ibbilanċjar li jieħu sehem fil-proċess ta' akkwist għall-kapaċità tal-ibbilanċjar għandu jippreżenta u jkollu d-dritt li jaġġorna l-offerti għall-kapaċità tal-ibbilanċjar qabel il-ħin tal-għeluq tal-proċess tal-akkwist.

4. Kull fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar b'kuntratt għall-ibbilanċjar tal-kapaċità għandu jippreżenta lit-TSO tal-konnessjoni tiegħu l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar jew offerti għall-proċess integrat għall-iskedar li jikkorrispondu mal-volum, prodotti u rekwiżiti oħra stabbiliti fil-kuntratt tal-kapaċità tal-ibbilanċjar.

5. Kwalunkwe fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar għadu jkollu d-dritt li jibgħat lit-TSO tal-konnessjoni tiegħu, l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard jew il-prodotti speċifiċi jew l-offerti għall-proċess integrat għall-iskedar li għalih ikun għadda mill-proċess ta' prekwalifikazzjoni skont l-Artikolu 159 u l-Artikolu 162 tar-Regolament (UE) 2017/1485.

6. Il-prezz tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar jew tal-offerti għall-proċess integrat għall-iskedar minn prodotti standard u speċifiċi skont il-paragrafu 4 ma għandux ikun predeterminat fil-kuntratt għall-kapaċità tal-ibbilanċjar. TSO jista' jipproponi eżenzjoni minn din ir-regola fil-proposta għat-termini u l-kundizzjonijiet relatati mal-konfigurazzjoni tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 18. Eżenzjoni bħal din għandha tapplika biss għal prodotti speċifiċi skont l-Artikolu 26(3)(b) u tkun akkumpanjata minn ġustifikazzjoni li turi effiċjenza ekonomika ogħla.

7. Ma għandux ikun hemm diskrimazzjoni bejn l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar jew l-offerti għall-proċess integrat għall-iskedar imressqa skont il-paragrafu 4 jew l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar inkella l-offerti għall-proċess integrat għall-iskedar mressqa skont il-paragrafu 5.

8. Għal kull prodott ta' enerġija tal-ibbilanċjar jew tal-kapaċità tal-ibbilanċjar, l-unità tal-forniment tar-riżervi, il-grupp tal-forniment tar-riżervi, il-faċilità tad-domanda jew il-parti terza u l-partijiet assoċjati responsabbli mill-ibbilanċjar skont l-Artikolu 18(4)(d), għandhom jappartjenu għall-istess żona ta' skedar.

Artikolu 17

Ir-rwol tal-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar

1. F'ħin reali, kull parti responsabbli mill-ibbilanċjar għandha tfittex li tkun ibbilanċjata jew li tgħin lis-sistema tal-enerġija li tkun f'bilanċ. Ir-rekwiżiti dettaljati dwar dan l-obbligu għandhom jiġu ddefiniti fil-proposta għat-termini u l-kundizzjonijiet relatati mall-konfigurazzjoni tal-ibbilanċjar stipulata fl-Artikolu 18.

2. Kull parti responsabbli mill-ibbilanċjar għandha tkun finanzjarjament responsabbli mill-iżbilanċi li għandhom ikunu soġġetti għal setiljar mat-TSO tal-konnessjoni.

3. Qabel il-ħin tal-għeluq tan-negozju tal-kapaċità transżonali tal-istess ġurnata, kull parti inkarigata mill-ibbilanċjar tista' tbiddel l-iskedi meħtieġa għall-kalkolu tal-pożizzjoni tagħha skont l-Artikolu 54. TSOs li japplikaw mudell ta' sistema ċentrali jistgħu jistabbilixxu kundizzjonijiet speċifiċi u regoli sabiex jinbidlu l-iskedi ta' parti responsabbli fit-termini u l-kundizzjonijiet relatati mal-konfigurazzjoni tal-bilanċ skont l-Artikolu 18.

4. Wara l-ħin tal-għeluq tan-negozju tal-kapaċità transżonali tal-istess ġurnata, kull parti inkarigata mill-ibbilanċjar tista' tbiddel l-iskedi kummerċjali interni meħtieġa biex tiġi kkalkolata l-pożizzjoni tagħha skont l-Artikolu 54 b'konformità mar-regoli stipulati fit-termini u l-kundizzjonijiet marbuta mal-konfigurazzjoni tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 18.

Artikolu 18

Termini u kundizzjonijiet marbuta mal-ibbilanċjar

1. Sa mhux aktar tard minn sitt xhur wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament u għaż-żoni kollha ta' skedar ta' Stat Membru, it-TSOs ta' dan l-Istat Membru għandhom jiżviluppaw proposta rigward:

(a)	it-termini u l-kundizzjonijiet għall-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar;

(b)	it-termini u l-kundizzjonijiet għall-partijiet inkarigati mill-ibbilanċjar.

Fejn żona LFC tikkonsisti f'żewġ TSOs jew aktar, it-TSOs kolha ta' dik l-LFC jistgħu, soġġett għall-approvazzjoni mill-awtoritajiet regolatorji rilevanti, jiżviluppaw proposta komuni.

2. It-termini u l-kundizzjonijiet skont il-paragrafu 1 għandha tinkludi r-regoli għas-sospensjoni u r-restawrd tal-attivitajiet tas-suq skont l-Artikolu 36 tar-Regolament (UE) 2017/2196 u regoli għall-issetiljar f'każ ta' sospensjoni tas-suq skont l-Artikolu 39 tar-Regolament (UE) 2017/2196 ladarba dawk jiġu approvati skont l-Artikolu 4 tar-Regolament (UE) 2017/2196.

3. Hu u jiżviluppa proposti għat-termini u l-kundizzjonijiet għall-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar u l-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar, kull TSO għandu:

(a)	jikkoordina mat-TSOs u d-DSOs li jistgħu jintlaqtu minn dawk it-termini u l-kundizzjonijiet;

(b)	jirrispetta l-oqfsa għall-istabbiliment ta' pjattaformi Ewropej għall-iskambji tal-enerġija tal-ibbilanċjar u għall-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi skont l-Artikoli 19, 20, 21 u 22;

(c)	jinvolvi DSOs u partijiet ikkonċernati oħra matul l-iżvilupp tal-proposta u jqis il-fehmiet tagħhom mingħajr preġudizzju għall-konsultazzjoni pubblika skont l-Artikolu 10.

4. It-termini u l-kundizzjonijiet għall-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar għandhom:

(a)	jiddefinixxu rekwiżiti raġonevoli u ġustifikati għall-forniment ta' servizzi tal-ibbilanċjar;

(b)	jippermettu l-aggregazzjoni tal-faċilitajiet tad-domanda, tal-faċilitajiet tal-ħżin tal-enerġija u tal-faċilitajiet tal-ġenerazzjoni tal-enerġija f'żona tal-iskedar biex jiġu offruti servizzi tal-ibbilanċjar soġġetti għal kundizzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 5 (c);

(c)	jippermettu lis-sidien tal-faċilitajiet tad-domanda, lill-partijiet terzi u lis-sidien tal-faċilitajiet tal-ġenerazzjoni tal-enerġija minn sorsi tal-enerġija konvenzjonali u rinnovabbli kif ukoll sidien ta' unitajiet tal-ħżin tal-enerġija biex isiru fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar;

(d)	jesiġu li kull offerta għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar tkun assenjata lil parti waħda jew aktar responsabbli mill-ibbilanċjar sabiex isir il-kalkolu tal-aġġustament tal-iżbilanċ skont l-Artikolu 49.

5. It-termini u l-kundizzjonijiet għall-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar għandu jkun fihom:

(a)	ir-regoli tal-proċess biex wieħed jikkwalifika bħala fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 16;

(b)	ir-regoli, ir-rekwiżiti u l-perjodu taż-żmien għall-akkwist u t-trasferiment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar skont l-Artikoli 32, 33 u 34;

(c)	ir-regoli u l-kondizzjonijiet għall-aggregazzjoni tal-faċilitajiet tad-domanda, tal-faċilitajiet tal-ħżin tal-enerġija u tal-faċilitajiet tal-ġenerazzjoni tal-enerġija f'żona ta' skedar biex entità ssir fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar;

(d)	ir-rekwiżiti dwar id-dejta u l-informazzjoni li għandhom jitwasslu għand it-TSO tal-konnessjoni u, fejn rilevanti lid-DSO tal-konnessjoni tar-riżervi matul il-proċess tal-prekwalifikazzjoni u t-tħaddim tas-suq tal-ibbilanċjar;

(e)	ir-regoli u l-kundizzjonijiet għall-assenjazzjoni ta' kull offerta għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar lil parti waħda jew aktar responsabbli mill-ibbilanċjar skont il-paragrafu 4(d);

(f)

ir-rekwiżiti dwar id-dejta u l-informazzjoni li għandhom jingħataw lit-TSO tal-konnessjoni u, fejn rilevanti, lid-DSO tal-konnessjoni tar-riżervi sabiex jiġu vvalutati d-dispożizzjonijiet tas-servizzi tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 154(1), l-Artikolu 154(8), l-Artikolu 158(1)(e), l-Artikolu 158(4)(b), l-Artikolu 161(1)(f) u l-Artikolu 161(4)(b) tar-Regolament (UE) 2017/1485;

(g)	id-definizzjoni ta' post għal kull prodott standard u għal kull prodott speċifiku, fid-dawl tal-paragrafu 5(c);

(h)	ir-regoli għad-determinazzjoni tal-volum tal-enerġija tal-ibbilanċjar li għandu jkun suġġett għal setiljar mal-fornitur tas-servizz tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 45;

(i)	ir-regoli għall-issetiljar tal-fornituri tas-servizz tal-ibbilanċjar definiti fkont il-Kapitoli 2 u 5 tat-Titolu V;

(j)	perjodu massimu għall-finalizzazzjoni tal-issetiljar tal-enerġija tal-ibbilanċjar ma' fornitur tas-servizz tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 45 għal kwalunkwe perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ partikolari;

(k)	il-konsegwenzi fil-każ ta' nuqqas ta' konformità mat-termini u l-kundizzjonijiet applikabbli għall-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar.

6. It-termini u l-kundizzjonijiet għall-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar għandu jkun fihom:

(a)	id-definizzjoni ta' responsabbiltà għall-ibbilanċjar għal kull konnessjoni b'tali mod li tiġi evitata kull lakuna jew duplikazzjoni fir-responsabbiltà għall-ibbilanċjar tad-diversi parteċipanti fis-suq li jipprovdu servizzi għal dik il-konnessjoni;

(b)	ir-rekwiżiti biex entità ssir parti responsabbli mill-ibbilanċjar;

(c)	ir-rekwiżit li kull parti responsabbli mill-ibbilanċjar għandha tkun finanzjarjament responsabbli mill-iżbilanċi tagħha u li l-iżbilanċi għandhom ikunu soġġetti għal setiljar mat-TSO tal-konnessjoni.

(d)	ir-rekwiżiti dwar id-dejta u l-informazzjoni li għandhom jingħataw lit-TSO tal-konnessjoni għall-kalkolu tal-iżbilanċi;

(e)	ir-regoli għall-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar biex dawn jibdlu l-iskedi tagħhom qabel u wara l-ħin tal-għeluq tan-negozju tal-enerġija tal-istess ġurnata b'konformità mal-paragrafi 3 u 4 tal-Artikolu 17;

(f)	ir-regoli għall-issetiljar tal-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar definiti skont il-Kapitolu 4 tat-Titolu V;

(g)	id-delinjazzjoni ta' żona tal-iżbilanċ skont l-Artikolu 54(2) u żona tal-prezz tal-iżbilanċ;

(h)	perjodu massimu ta' żmien għall-finalizzazzjoni tal-issetiljar tal-iżbilanċi ma' partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar għal kwalunkwe perjodu partikolari għall-issetiljar tal-iżbilanċ skont l-Artikolu 54;

(i)	il-konsegwenzi fil-każ ta' nuqqas ta' konformità mat-termini u l-kundizzjonijiet applikabbli għall-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar;

(j)	obbligu biex il-partijiet responabbli għall-ibbilanċjar jippreżentaw kwalunkwe modifika tal-pożizzjoni; lit-TSO tal-konnessjoni;

(k)	ir-regoli tal-issetiljar skont l-Artikoli 52, 53, 54 u 55;

(l)	fejn jeżistu, id-dispożizzjonijiet għall-esklużjoni ta' żbilanċi minn setiljar tal-iżbilanċ meta dawn ikunu assoċjati mal-introduzzjoni ta' restrizzjonijiet għall-allevjazzjoni tal-varjazzjonijiet tal-frekwenza deterministiċi skont l-Artikolu 137(4) tar-Regolament (UE) 2017/1485.

7. Kull TSO tal-konnessjoni jista' jinkludi l-elementi li ġejjin fil-proposta għat-termini u l-kundizzjonijiet għall-fornituri tas-servizz tal-ibbilanċjar jew fit-termini u l-kundizzjonijiet għal partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar:

(a)	rekwiżit għall-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar biex jipprovdu informazzjoni dwar il-kapaċità ta' ġenerazzjoni u riżorsi oħra tal-ibbilanċjar, wara l-ħin tal-għeluq tan-negozju tas-suq ta' ġurnata bil-quddiem u wara l-ħin tal-għelqu tan-negozju transżonali tal-istess ġurnata;

(b)

fejn dan ikun ġustifikat, rekwiżit għall-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar biex joffru l-kapaċità tal-ġenerazzjoni mhux użata jew riżorsi oħra tal-ibbilanċjar tagħhom permezz ta' offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar jew offerti għall-proċess integrat għall-iskedar fis-swieq tal-ibbilanċjar wara l-ħin tal-għeluq tan-negozju tas-suq ta' ġurnata bil-quddiem, mingħajr preġudizzju għall-possibbiltà li l-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar jibdlu l-offerti tal-enerġija tal-ibbilanċjar qabel il-ħin tal-għeluq tas-suq tan-negozju tal-enerġija tal-ibbilanċjar jew il-ħin tal-għeluq tan-negozju fis-suq tal-proċess integrat għall-iskedar minħabba n-negozju fis-suq tal-istess ġurnata;

(c)

(d)

fejn rilevanti, rekwiżiti speċifiċi fir-rigward tal-pożizzjoni tal-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar imressqa wara l-perjodu ta' żmien tas-suq tal-ġurnata bil-quddiem, biex jiġi żgurat li t-total tal-iskedi ta' negozju kummerċjali interni u esterni jkun daqs it-total tal-iskedi tal-ġenerazzjoni u l-konsum fiżiċi, filwaqt li jitqies il-kumpens għat-telf elettriku.

(e)	eżenzjoni mill-pubblikazzjoni tal-informazzjoni dwar il-prezzijiet offruti għall-enerġija tal-ibbilanċjar jew tal-offerti tal-kapaċità tal-ibbilanċjar minħabba kwistjonijiet dwar abbuż tas-suq, skont l-Artikolu 12(4);

(f)	eżenzjoni għal prodotti speċifiċi definiti fl-Aritkolu 26(3)(b) sabiex jiġi predeterminat il-prezz tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn kuntratt tal-kapaċità tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 16(6);

(g)	applikazzjoni għall-użu tal-ipprezzar doppju għall-iżbilanċji kollha abbażi tal-kundizzjonijiet stabbiliti skont l-Artikolu 52(2)(d)(i) u l-metodoloġija għall-applikazzjoni tal-ipprezzar doppju skont l-Artikolu 52(2)(d)(ii).

8. TSOs li japplikaw mudell ta' dispaċċ ċentrali għandhom jinkludu wkoll l-elementi li ġejjin fit-termini u l-kundizzjonijiet marbuta mal-ibbilanċjar:

(a)	il-ħin tal-għeluq tan-negozju tal-proċess integrat għall-iskedar skont l-Artikolu 24(5);

(b)	ir-regoli għall-aġġornament tal-offerti għall-proċess integrat għall-iskedar wara kull ħin tal-għeluq tal-proċess integrat għall-iskedar skont l-Artikolu 24(6);

(c)	ir-regoli għall-użu tal-offerti għall-proċess integrat għall-iskedar qabel il-ħin tal-għeluq tan-negozju tal-enerġija tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 24(7);

(d)	ir-regoli għall-konverżjoni tal-offerti għall-proċess integrat għall-iskedar skont l-Artikolu 27.

9. Kull TSO għandu jissorvelja t-twettiq mill-partijiet kollha tar-rekwiżiti stipulati fit-termini u l-kundizzjonijiet għall-ibbilanċjar fiż-żona jew żoni ta' skedar tiegħu

KAPITOLU 2

pjattaformi ewropej għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar

Artikolu 19

Pjattaforma Ewropea għall-iskambju ta' enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi ta' rimpjazzament

1. Sa sitt xhur wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha li jwettqu l-proċess għar-rimpjazzament tar-riżervi skont il-Parti IV tar-Regolament (UE) 2017/1485 għandhom jiżviluppaw proposta għall-qafas ta' implimentazzjoni għal pjattaforma Ewropea għall-iskambju ta' enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi ta' rimpjazzament.

2. Il-pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi ta' rimpjazzament, imħaddma mit-TSOs jew permezz ta' entità maħluqa mit-TSOs infushom, għandha tkun ibbażata fuq il-prinċipji tal-governanza u proċessi tan-negozju komuni u għandha tinkludi, tal-anqas, il-funzjoni ta' ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni u l-funzjoni tal-issetiljar TSO-TSO. Dik il-pjattaforma Ewropea għandha tapplika mudell multilaterali bejn TSO-TSO, b'listi komuni skont il-mertu biex jiġu skambjati l-offerti kollha għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard għar-riżervi ta' rimpjazzament, ħlief għall-offerti li ma jkunux disponibbli skont l-Artikolu 29(14).

3. Il-proposta msemmija fil-paragrafu 1 għandha tinkludi tal-inqas l-affarijiet li ġejjin:

(a)	id-disinn ta' livell għoli tal-pjattaforma Ewropea;

(b)	il-pjan direzzjonali u l-iskeda ta' żmien għall-implimentazzjoni tal-pjattaforma Ewropea;

(c)	id-definizzjoni tal-funzjonijiet meħtieġa biex titħaddem il-pjattaforma Ewropea;

(d)

ir-regoli proposti dwar il-governanza u t-tħaddim tal-pjattaforma Ewropea, abbażi tal-prinċipju tan-nondiskriminazzjoni u li jiżguraw it-trattament ekwu tat-TSO membri kollha u li l-ebda TSO ma jibbenefika minn vantaġġi ekonomiċi mhux ġustifikati permezz tal-parteċipazzjoni f'funzjonijiet tal-pjattaforma Ewropea;

(e)

id-deżinjazzjoni proposta tal-entità jew entitajiet li jwettqu l-funzjonijiet definiti fil-proposta. Fejn it-TSOs jipproponu li jiddeżinjaw aktar minn entità waħda, il-proposta għandha turi u tiżgura:

(i)	allokazzjoni koerenti tal-funzjonijiet lill-entitajiet li jħaddmu l-pjattaforma Ewropea; Il-proposta għandha tqis bis-sħiħ il-ħtieġa li jiġu kkoordinati l-funzjonijiet differenti allokati lill-entitajiet li joperaw il-pjattaforma Ewropea;

(ii)	li l-konfigurazzjoni proposta tal-pjattaforma Ewropea u l-allokazzjoni ta' funzjonijiet tiżgura governanza, tħaddim u superviżjoni regolatorja effiċjenti u effettivi, tal-pjattaforma Ewropea kif ukoll jappoġġaw l-għanijiet ta' dan ir-Regolament;

(iii)

proċess effettiv għall-koordinazzjoni u t-teħid tad-deċiżjonijiet sabiex tissolva kull pożizzjoni konfliġġenti bejn l-entitajiet li joperaw il-pjattaforma Ewropea;

(f)	il-qafas għall-armonizzazzjoni tat-termini u l-kundizzjonijiet marbuta mal-konfigurazzjoni tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 18;

(g)	il-prinċipji dettaljati għall-kondiviżjoni tal-kostijiet komuni, inkluża l-kategorizzazzjoni dettaljata ta' kostijiet komuni, b'konformità mal-Artikolu 23;

(h)	il-ħin tal-għeluq tan-negozju ta' enerġija tal-ibbilanċjar għall-prodotti standard għar-riżervi ta' rimpjazzament b'konformità mal-Artikolu 24;

(i)	id-definizzjoni ta' prodotti standard għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi ta' rimpjazzament skont l-Artikolu 25;

(j)	il-ħin tal-għeluq għat-tfigħ tal-offerti għall-enerġija tat-TSO b'konformità mal-Artikolu 29(13);

(k)	il-listi komuni skont il-mertu li jiġu organizzati skont il-funzjoni ta' ottimizzazzjoni b'konformita mal-Artikolu 31;

(l)	id-deskrizzjoni tal-algoritmu għall-operazzjoni tal-funzjoni ta' ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni għall-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard kollha għar-riżervi ta' rimpjazzament skont l-Artikolu 58.

4. Sa sitt xhur wara l-approvazzjoni tal-proposta għal qafas ta' implimentazzjoni għal pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi ta' rimpjazzament, it-TSOs kollha li jwettqu l-proċess tar-rimpjazzament tar-riżervi skont il-Parti IV tar-Regolament (UE) 2017/1485 għandhom jiddeżinjaw lill-entità/ajiet proposti, inkarigati biex joperaw il-pjattaforma Ewropea b'konformità mal-paragrafu 3(e).

5. Sa sena wara l-approvazzjoni tal-proposta għall-qafas ta' implimentazzjoni għal pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi ta' rimpjazzament, it-TSOs kollha li jwettqu l-proċess ta' riżervi ta' rimpjazzament skont il-Parti IV tar-Regolament (UE) 2017/1485 u li għandhom tal-anqas TSO wieħed interkonness li jwettaq il-proċess ta' riżervi ta' rimpjazzament għandhom jimplimentaw u jagħmlu operazzjonali l-pjattaforma Ewropea għall-iskambju ta' enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi ta' rimpjazzament. Għandhom jużaw il-pjattaforma Ewropea biex:

(a)	jippreżentaw l-offerti kollha għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard għar-riżervi ta' rimpjazzament;

(b)	jissostitwixxu l-offerti kollha għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard kollha għal riżervi ta' rimpjazzament, ħlief għall-offerti li ma jkunux disponibbli skont l-Artikolu 29(14);

(c)	jagħmlu ħilithom biex jissodisfaw il-ħtiġijiet kollha tagħhom għall-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi ta' rimpjazzament.

Artikolu 20

Pjattaforma Ewropea għall-iskambju ta' enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali

1. Sa sena wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha għandhom jiżviluppaw proposta għall-qafas ta' implimentazzjoni għal pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali.

2. Il-pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali, imħaddma mit-TSOs jew permezz ta' entità maħluqa mit-TSOs infushom, għandha tkun ibbażata fuq il-prinċipji tal-governanza u proċessi tan-negozju komuni u għandha tinkludi, tal-anqas, il-funzjoni ta' ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni u l-funzjoni tal-issetiljar TSO-TSO. Din il-pjattaforma Ewropea għandha tapplika mudell multilaterali bejn TSO-TSO, b'listi komuni skont il-mertu biex jiġu skambjati l-offerti kollha għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali, ħlief għall-offerti li ma jkunux disponibbli skont l-Artikolu 29(14).

3. Il-proposta msemmija fil-paragrafu 1 għandha tinkludi tal-inqas l-affarijiet li ġejjin:

(a)	id-disinn ta' livell għoli tal-pjattaforma Ewropea;

(b)	il-pjan direzzjonali u l-iskeda ta' żmien għall-implimentazzjoni tal-pjattaforma Ewropea;

(c)	id-definizzjoni tal-funzjonijiet meħtieġa biex titħaddem il-pjattaforma Ewropea;

(d)

(e)

(i)	allokazzjoni koerenti tal-funzjonijiet lill-entitajiet li jħaddmu l-pjattaforma Ewropea; Il-proposta għandha tqis bis-sħiħ il-ħtieġa li jiġu kkoordinati l-funzjonijiet differenti allokati lill-entitajiet li joperaw il-pjattaforma Ewropea;

(ii)	li l-konfigurazzjoni proposta tal-pjattaforma Ewropea u l-allokazzjoni ta' funzjonijiet tiżgura governanza, tħaddim u superviżjoni regolatorja effiċjenti u effettivi, tal-pjattaforma Ewropea kif ukoll jappoġġaw l-għanijiet ta' dan ir-Regolament;

(iii)

proċess effettiv għall-koordinazzjoni u t-teħid tad-deċiżjonijiet sabiex tissolva kull pożizzjoni konfliġġenti bejn l-entitajiet li joperaw il-pjattaforma Ewropea;

(f)	il-qafas għall-armonizzazzjoni tat-termini u l-kundizzjonijiet marbuta mal-konfigurazzjoni tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 18;

(g)	il-prinċipji dettaljati għall-kondiviżjoni tal-kostijiet komuni, inkluża l-kategorizzazzjoni dettaljata ta' kostijiet komuni, b'konformità mal-Artikolu 23;

(h)	il-ħin tal-għeluq tan-negozju ta' enerġija tal-ibbilanċjar għall-prodotti standard għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali, b'konformità mal-Artikolu 24;

(i)	id-definizzjoni ta' prodotti standard għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali skont l-Artikolu 25;

(j)	il-ħin tal-għeluq għat-tfigħ tal-offerti għall-enerġija tat-TSO b'konformità mal-Artikolu 29(13);

(k)	il-listi komuni skont il-mertu li jiġu organizzati skont il-funzjoni ta' ottimizzazzjoni b'konformita mal-Artikolu 31;

(l)	id-deskrizzjoni tal-algoritmu għall-operazzjoni tal-funzjoni ta' ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni għall-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard kollha għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali skont l-Artikolu 58.

4. Sa sitt xhur wara l-approvazzjoni tal-proposta għal qafas ta' implimentazzjoni għal pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali, it-TSOs kollha għandhom jiddeżinjaw lill-entità/jiet proposti, inkarigati biex joperaw il-pjattaforma Ewropea b'konformità mal-paragrafu 3(e).

5. Sa tmintax-il xahar wara l-approvazzjoni tal-proposta għal qafas ta' implimentazzjoni għal pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali, it-TSOs kollha jistgħu jiżviluppaw proposta għall-modifika tal-pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali skont il-paragrafu 1. Il-modifiki proposti għandhom ikunu appoġġati minn analiżi tal-kostijiet u l-benefiċċji magħmula mit-TSOs kollha skont l-Artikolu 61. Il-proposta għandha tiġi nnotifikata lill-Kummissjoni.

6. Sa tletin xahar wara l-approvazzjoni tal-proposta għall-qafas ta'implimentazzjoni għal pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali, jew fejn it-TSOs kollha jippreżentaw proposta għall-emendar tal-pjattaforma Ewropea skont il-paragrafu 5, it-TSOs kollha għandhom jimplimentaw u jagħmlu operazzjonali l-pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali, u għandhom jużaw il-pjattaforma Ewropea biex:

(a)	jippreżentaw l-offerti kollha għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali;

(b)	jissostitwixxu l-offerti kollha għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard kollha għal riżervi tar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali, ħlief għall-offerti li ma jkunux disponibbli skont l-Artikolu 29(14);

(c)	jagħmlu ħilithom biex jissodisfaw il-ħtiġijiet kollha tagħhom għall-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi tar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali.

Artikolu 21

Pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika

2. Il-pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika, imħaddma mit-TSOs jew permezz ta' entità maħluqa mit-TSOs infushom, għandha tkun ibbażata fuq il-prinċipji tal-governanza u proċessi tan-negozju komuni u għandha tinkludi, tal-anqas, il-funzjoni ta' ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni u l-funzjoni tal-issetiljar TSO-TSO. Din il-pjattaforma Ewropea għandha tapplika mudell multilaterali bejn TSO-TSO, b'listi komuni skont il-mertu biex jiġu skambjati l-offerti kollha għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika, ħlief għall-offerti li ma jkunux disponibbli skont l-Artikolu 29(14).

3. Il-proposta msemmija fil-paragrafu 1 għandha tinkludi tal-inqas l-affarijiet li ġejjin:

(a)	id-disinn ta' livell għoli tal-pjattaforma Ewropea;

(b)	il-pjan direzzjonali u l-iskeda ta' żmien għall-implimentazzjoni tal-pjattaforma Ewropea;

(c)	id-definizzjoni tal-funzjonijiet meħtieġa biex titħaddem il-pjattaforma Ewropea;

(d)

(e)

(i)	allokazzjoni koerenti tal-funzjonijiet lill-entitajiet li jħaddmu l-pjattaforma Ewropea; Il-proposta għandha tqis bis-sħiħ il-ħtieġa li jiġu kkoordinati l-funzjonijiet differenti allokati lill-entitajiet li joperaw il-pjattaforma Ewropea;

(ii)	li l-konfigurazzjoni proposta tal-pjattaforma Ewropea u l-allokazzjoni ta' funzjonijiet tiżgura governanza, tħaddim u superviżjoni regolatorja effiċjenti u effettivi, tal-pjattaforma Ewropea kif ukoll jappoġġaw l-għanijiet ta' dan ir-Regolament;

(iii)

proċess effettiv għall-koordinazzjoni u t-teħid tad-deċiżjonijiet sabiex tissolva kull pożizzjoni konfliġġenti bejn l-entitajiet li joperaw il-pjattaforma Ewropea;

(f)	il-qafas għall-armonizzazzjoni tat-termini u l-kundizzjonijiet marbuta mal-konfigurazzjoni tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 18;

(g)	il-prinċipji dettaljati għall-kondiviżjoni tal-kostijiet komuni, inkluża l-kategorizzazzjoni dettaljata ta' kostijiet komuni, b'konformità mal-Artikolu 23;

(h)	il-ħin tal-għeluq tan-negozju ta' enerġija tal-ibbilanċjar għall-prodotti standard għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika, b'konformità mal-Artikolu 24;

(i)	id-definizzjoni ta' prodotti standard għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika skont l-Artikolu 25;

(j)	il-ħin tal-għeluq għat-tfigħ tal-offerti għall-enerġija tat-TSO b'konformità mal-Artikolu 29(13);

(k)	il-listi komuni skont il-mertu li jiġu organizzati skont il-funzjoni ta' ottimizzazzjoni b'konformita mal-Artikolu 31;

(l)	id-deskrizzjoni tal-algoritmu għall-operazzjoni tal-funzjoni ta' ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni għall-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard kollha għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika skont l-Artikolu 58.

4. Sa sitt xhur wara l-approvazzjoni tal-proposta għal qafas ta' implimentazzjoni għal pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika, it-TSOs kollha għandhom jiddeżinjaw lill-entità/jiet proposti, inkarigati biex joperaw il-pjattaforma Ewropea b'konformità mal-paragrafu 3(e).

5. Sa tmintax-il xahar wara l-approvazzjoni tal-proposta għal qafas ta' implimentazzjoni għal pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika, it-TSOs kollha jistgħu jiżviluppaw proposta għall-modifika tal-pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika skont il-paragrafu 1 u l-prinċipji stabbiliti fil-paragrafu 2. Il-modifiki proposti għandhom ikunu appoġġati minn analiżi tal-kostijiet u l-benefiċċji magħmula mit-TSOs kollha skont l-Artikolu 61. Il-proposta għandha tiġi nnotifikata lill-Kummissjoni.

6. Sa tletin xahar wara l-approvazzjoni tal-proposta għall-qafas ta'implimentazzjoni għal pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali, jew fejn it-TSOs kollha jippreżentaw proposta għall-emendar tal-pjattaforma Ewropea skont il-paragrafu 5, it-TSOs kollha għandhom jimplimentaw u jagħmlu operazzjonali l-pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika skont il-Parti IV tar-Regolament (UE) 2017/1485 għandhom jimplimentaw u jagħmlu operazzjonali l-pjattaforma Ewropea għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika, u għandhom jużaw il-pjattaforma Ewropea biex:

(a)	jippreżentaw l-offerti kollha għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika;

(b)	jissostiwixxu l-offerti kollha għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard kollha għal riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika, ħlief għall-offerti li ma jkunux disponibbli skont l-Artikolu 29(14);

(c)	jagħmlu ħilithom biex jissodisfaw il-ħtiġijiet kollha tagħhom għall-enerġija tal-ibbilanċjar mir-riżervi tgħar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika.

Artikolu 22

Pjattaforma Ewropea għall-proċess tan-nettjar tal-iżbilanċi

1. Sa sitt xhur wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha għandhom jiżviluppaw proposta għall-qafas ta' implimentazzjoni għal pjattaforma Ewropea għall-proċess tan-nettjar tal-iżbilanċi.

2. Il-pjattaforma Ewropea għall-proċess tan-nettjar tal-iżbilanċi, imħaddma mit-TSOs jew permezz ta' entità maħluqa mit-TSOs infushom, għandha tkun ibbażata fuq il-prinċipji tal-governanza u proċessi tan-negozju komuni u għandha tinkludi, tal-anqas, il-funzjoni tan-nettjar tal-iżbilanċi u l-funzjoni tal-issetiljar TSO-TSO. Il-pjattaforma Ewropea għandha tapplika mudell multilaterali TSO-TSO sabiex twettaq il-proċess tan-nettjar tal-iżbilanċi.

3. Il-proposta msemmija fil-paragrafu 1 għandha tinkludi tal-inqas l-affarijiet li ġejjin:

(a)	id-disinn ta' livell għoli tal-pjattaforma Ewropea;

(b)	il-pjan direzzjonali u l-iskeda ta' żmien għall-implimentazzjoni tal-pjattaforma Ewropea;

(c)	id-definizzjoni tal-funzjonijiet meħtieġa biex titħaddem il-pjattaforma Ewropea;

(d)

(e)

(i)	allokazzjoni koerenti tal-funzjonijiet lill-entitajiet li jħaddmu l-pjattaforma Ewropea; Il-proposta għandha tqis bis-sħiħ il-ħtieġa li jiġu kkoordinati l-funzjonijiet differenti allokati lill-entitajiet li joperaw il-pjattaforma Ewropea;

(ii)	li l-konfigurazzjoni proposta tal-pjattaforma Ewropea u l-allokazzjoni ta' funzjonijiet tiżgura governanza, tħaddim u superviżjoni regolatorja effiċjenti u effettivi, tal-pjattaforma Ewropea kif ukoll jappoġġaw l-għanijiet ta' dan ir-Regolament;

(iii)

proċess effettiv għall-koordinazzjoni u t-teħid tad-deċiżjonijiet sabiex tissolva kull pożizzjoni konfliġġenti bejn l-entitajiet li joperaw il-pjattaforma Ewropea;

(f)	il-qafas għall-armonizzazzjoni tat-termini u l-kundizzjonijiet marbuta mal-konfigurazzjoni tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 18;

(g)	il-prinċipji dettaljati għall-kondiviżjoni tal-kostijiet komuni, inkluża l-kategorizzazzjoni dettaljata ta' kostijiet komuni, b'konformità mal-Artikolu 23;

(h)	id-deskrizzjoni tal-algoritmu għall-operazzjoni tal-funzjoni tal-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi skont l-Artikolu 58.

4. Sa sitt xhur wara l-approvazzjoni tal-proposta għal qafas ta' implimentazzjoni għal pjattaforma Ewropea għall-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi, it-TSOs kollha għandhom jiddeżinjaw lill-entità/ajiet proposti, inkarigati biex joperaw il-pjattaforma Ewropea b'konformità mal-paragrafu 3(e).

5. Sa sena wara l-approvazzjoni tal-proposta għall-qafas ta' implimentazzjoni għal pjattaforma Ewropea għall-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi, it-TSOs kollha li jwettqu l-proċess tar-restawr tal-frekwenza awtomatiku skont il-Parti IV tar-Regolament (UE) 2017/1485 għandhom iwettqu u jagħmlu operazzjonali l-pjattaforma Ewropea għall-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi. Għandhom jużaw il-pjattaforma Ewropea biex iwettqu l-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi, tal-anqas għaż-żona sinkronika tal-Ewropa Kontinentali.

Artikolu 23

Kondiviżjoni tal-kostijiet bejn TSOs fi Stati Membri differenti

1. It-TSOs kollha għandhom jipprovdu rapport annwali lill-awtoritajiet regolatorji rilevanti b'konformità mal-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE li fih il-kostijiet tal-istabbiliment, l-emendar u l-operar tal-pjattaformi Ewropej skont l-Artikoli 19, 20, 21 u 22 huma spjegati fid-dettall. Dan ir-rapport għandu jiġi ppubblikat mill-Aġenzija filwaqt li jingħata l-kunsiderazzjoni xierqa għall-informazzjoni kummerċjali sensittiva.

2. Il-kostijiet imsemmija fil-paragrafu 1 għandhom jinqasmu kif ġej:

(a)	kostijiet komuni li jirriżultaw minn attivitajiet koordinati tat-TSOs kollha li jieħdu sehem fil-pjattaformi rispettivi;

(b)	kostijiet reġjonali li jirriżultaw minn attivitajiet ta' diversi TSOs, imma mhux kollha kemm huma, li jieħdu sehem fil-pjattaformi rispettivi;

(c)	kostijiet nazzjonali li jirriżultaw minn attivitajiet tat-TSOs f'dak l-Istat Membru li jieħu sehem fil-pjattaformi rispettivi;

3. Il-kostijiet komuni msemmija fil-paragrafu 2(a) għandhom jinqasmu bejn it-TSOs fl-Istati Membri u fil-pajjiżi terzi li jieħdu sehem fil-pjattaformi Ewropej. Sabiex jiġi kkalkulat l-ammont li għandu jitħallas mit-TSOs f'kull Stat Membru u, jekk applikabbli f'kull pajjiż terz, parti waħda minn tmienja tal-kostijiet komuni għandha tiġi kondiviża b'mod ugwali bejn kull Stat Membru u pajjiż terz, ħames partijiet minn tmienja jiġu kondiviżi bejn kull Stat Membru u pajjiż terz proporzjonalment għall-konsum tagħhom, u żewġ partijiet minn tmienja jiġu kondiviżi b'mod ugwali bejn it-TSOs parteċipanti skont il-paragrafu 2(a). Is-sehem tal-kostijiet tal-Istat Membru għandhom jiġġarbu mit-TSO jew it-TSOs li joperaw fit-territorju ta' dak l-Istat. Fil-każ li fi Stat Membru partikolari jkun hemm diversi TSOs li joperaw, is-sehem tal-kostijiet ta' dak l-IStat Membru għandu jitqassam bejn dawk it-TSOs proporzjonalment għall-konsum f'żoni ta' kontroll tat-TSOs.

4. Sabiex jiġu kkunsidrati bidliet fil-kostijiet komuni jew bidliet fit-TSOs parteċipanti, il-kalkolu tal-kostijiet komuni għandu jiġi adattat regolarment.

5. TSOs li jikkooperaw f'ċertu reġjun għandhom jaqblu b'mod konġunt fuq proposta għall-kondiviżjoni tal-kostijiet reġjonali skont il-paragrafu 2(b). Il-proposta għandha mbagħad tiġi approvata individwalment mill-awtoritajiet regolatorji rilevanti ta' kull wieħed mill-Istati Membri u, jekk applikabbli, kull pajjiż terz fir-reġjun. Inkella t-TSOs li jikkooperaw f'ċertu reġjun jistgħu jużaw l-allokazzjoni għall-kondiviżjoni tal-arranġamenti stabbiliti fil-paragrafu 3.

6. Il-prinċipji tal-kondiviżjoni tal-kostijiet għandhom japplikaw għall-kostijiet li jikkontribwixxu għall-istabbiliment, l-emendar u t-tħaddim tal-pjattaformi Ewropej mill-approvazzjoni tal-proposta għall-oqfsa ta' implimentazzjoni rilevanti skont l-Artikoli 19(1), 20(1), 21(1) u 22(1). Fil-każ li l-oqfsa ta' implimentazzjoni jipproponu li proġetti eżistenti jevolvu fi pjattaforma Ewropea, it-TSOs kollha li jieħdu sehem fil-proġetti eżistenti jistgħu jipproponu li sehem tal-kostijiet imġarrba qabel l-approvazzjoni tal-proposta għall-oqfsa ta' implimentazzjoni direttament marbuta mal-iżvilupp u mal-implimentazzjoni ta' dan il-proġett ikun jitqies bħala parti mill-kostijiet komuni skont il-paragrafu 2(a).

Artikolu 24

Il-ħin tal-għeluq tan-negozju tal-enerġija tal-ibbilanċjar

1. Bħala parti mill-proposti skont l-Artikoli 19, 20 u 21, it-TSOs kollha għandhom jarmonizzaw il-ħin tal-għeluq tan-negozju ta-enerġija tal-ibbilanċjar għal prodotti standard fil-livell tal-Unjoni, tal-anqas għal kull wieħed mill-proċessi li ġejjin:

(a)	ir-riżervi ta' rimpjazzament;

(b)	ir-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali;

(c)	ir-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika;

2. Il-ħin tal-għeluq tan-negozju tal-enerġija tal-ibbilanċjar għandu:

(a)	jkun viċin kemm jista' jkun għall-ħin reali:

(b)	ma jkunx qabel il-ħin tal-għeluq tan-negozju transżonali tal-istess ġurnata;

(c)	jippermetti biżżejjed ħin għall-proċessi tal-ibbilanċjar meħtieġa.

3. Wara l-ħin tal-għeluq tan-negozju tal-enerġija tal-ibbilanċjar, il-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar ma għandhomx jitħallew jippreżentaw l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar.

4. Wara l-ħin tal-għeluq tan-negozju tal-enerġija tal-ibbilanċjar, il-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar għandhom jirrappurtaw lit-TSOs tal-konnessjoni dwar kwalunkwe volumi mhux disponibbli tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar, mingħajr dewmien bla bżonn b'konformità ma' 158(4)(b) u 161(4)(b) tar-Regolament (UE) 2017/1485. Jekk il-fornitur tas-servizz tal-ibbilanċjar ikollu punt ta' konnessjoni ma' DSO, u jekk meħtieġ mid-DSO, il-fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar għandu jirrapporta wkoll dwar kwalunkwe volumi mhux disponibbli tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar lid-DSO mingħajr dewmien żejjed.

5. Sa sentejn wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, kull TSO li japplika mudell ta' dispaċċ ċentrali għandu jiddefinixxi tal-inqas ħin tal-għeluq wieħed għall-proċess integrat għall-iskedar li għandu:

(a)	jippermetti lill-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar jaġġornaw l-offerti għall-proċess integrat tal-iskedar mill-qrib kemm jista' jkun għall-ħin reali;

(b)	ma jkunx itwal minn tmien sigħat qabel il-ħin reali;

(c)	ikun stabbilit qabel il-ħin tal-għeluq għat-tfigħ tal-offerti għall-enerġija tat-TSO.

6. Wara kull ħin tal-għeluq tan-negozju tal-proċess integrat għall-iskedar, l-offerta għall-proċess integrat għall-iskedar tista' titbiddel biss b'konformità mar-regoli definiti mit-TSO tal-konnessjoni fit-termini u l-kundizzjonijiet għall-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar stabbiliti skont l-Artikolu 18. Dawk ir-regoli għandhom jiġu implimentati qabel it-TSO tal-konnessjoni jingħaqad ma' kwalunkwe proċess għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar u għandhom jippermettu lill-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar li jaġġornaw l-offerti għall-proċess integrat tal-iskedar kemm jista' jkun sal-ħin tal-għeluq tan-negozju tal-kapaċità transżonali tal-istess ġurnata, filwaqt li jiżguraw:

(a)	l-effiċjenza ekonomika tal-proċess integrat għall-iskedar;

(b)	is-sigurtà operazzjonali.

(c)	il-konsistenza tal-iterazzjonijiet kollha tal-proċess integrat għall-iskedar;

(d)	trattament ġust u indaqs għall-fornituri kollha tas-servizzi tal-ibbilanċjar fiż-żona ta' skedar;

(e)	l-ebda effett negattiv fuq il-proċess integrat għall-iskedar.

7. Kull TSO li japplika mudell ta' dispaċċ ċentrali għandu jistabbilixxi r-regoli għall-offerti għall-użu tal-offerti għall-proċess integrat għall-iskedar qabel il-ħin tal-għeluq tan-negozju tal-enerġija tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 18(8)(c) sabiex:

(a)	jiġi żgurat li t-TSO jissodisfa r-rekwiżiti tiegħu tal-kapaċità tar-riżerva f'ħin reali;

(b)	jiġi żgurat li jkun hemm biżżejjed riżorsi biex jissolvew il-konġestjonijiet interni;

(c)	tiġi żgurata l-possibbiltà ta' dispaċċ fattibbli tal-faċilitajiet tal-ġenerazzjoni tal-enerġija u tal-faċilitajiet tad-domanda f'ħin reali;

Artikolu 25

Ir-rekwiżiti għall-prodotti standard

1. Għandhom jiġu żviluppati prodotti standard għall-enerġija tal-ibbilanċjar bħala parti mill-proposti għall-oqfsa ta' implimentazzjoni għall-pjattaformi Ewropej b'konformità mal-Artikoli 19, 20 u 21. Wara l-approvazzjoni ta' kull qafas ta' implimentazzjoni u mhux aktar tard mill-ħin meta TSO juża l-pjattaforma Ewropea rispettiva, it-TSO għandu juża biss prodotti tal-enerġija standard, u fejn dak ikun ġustifikat, tal-ibbilanċjar, sabiex jinżamm il-bilanċ tas-sistema b'konformità mal-Artikolu 127, l-Artikolu 157 u l-Artikolu 160 tar-Regolament (UE) 2017/1485.

2. Sa sentejn wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha għandhom jiżviluppaw proposta għal lista ta' prodotti standard għall-kapaċità tal-ibbilanċjar għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza u r-riżervi ta' rimpjazzament.

3. Tal-anqas kull sentejn, it-TSOs kollha għandhom jirrevedu l-lista ta' prodotti standard għall-enerġija tal-ibbilanċjar u l-kapaċità tal-ibbilanċjar. Ir-reviżjoni tal-prodotti standard għandha tqis:

(a)	l-għanijiet stabbiliti fl-Artikolu 3(1);

(b)	jekk applikabbli, il-bidliet proposti għal-lista ta' prodotti standard u l-għadd ta' listi komuni skont il-mertu skont l-Artikolu 31(2);

(c)	il-lista ta' indikaturi tal-prestazzjoni stabbilita fl-Artikolu 59(4).

4. Il-lista ta' prodotti standard għall-enerġija tal-ibbilanċjar u għall-kapaċità tal-ibbilanjċar tista' tistabbilixxi tal-anqas il-karatteristiċi li ġejjin ta' offerta ta' prodott standard:

(a)	il-perjodu ta' tħejjija;

(b)	il-perjodu ta' varjazzjoni;

(c)	il-ħin ta' attivazzjoni totali;

(d)	il-kwantità minima u massima;

(e)	il-perjodu ta' diżattivazzjoni;

(f)	it-tul ta' żmien minimu u massimu tal-perjodu tat-twassil;

(g)	perjodu ta' validità;

(h)	il-modalità ta' attivazzjoni.

5. Il-lista ta' prodotti standard għall-enerġija tal-ibbilanċjar u għall-kapaċità tal-ibbilanċjar għandha tistabbilixxi tal-anqas il-karatteristiċi li ġejjin għall-prodotti standard, li għandhom jiġu determinati mill-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar matul il-prekwalifikazzjoni jew meta jkunu qegħdin jippreżentaw l-offerta għal prodott standard:

(a)	il-prezz tal-offerta;

(b)	id-diviżibilità;

(c)

il-post;

(d)	id-durata minima bejn tmiem il-perjodu ta' diżattivazzjoni u l-attivazzjoni ta' wara.

6. Il-prodotti standard għall-enerġija tal-ibbilanċjar u l-kapaċità tal-ibbilanċjar għandhom:

(a)	jiżguraw standardizzazzjoni effiċjenti, irawmu l-kompetizzjoni transfruntiera u l-likwidità u jevitaw frammentazzjoni tas-suq bla bżonn;

(b)

jiffaċilitaw il-parteċipazzjoni tas-sidien tal-faċilitajiet tad-domanda, tal-partijiet terzi u tas-sidien tal-faċilitajiet tal-ġenerazzjoni tal-enerġija minn sorsi tal-enerġija konvenzjonali u rinnovabbli kif ukoll tas-sidien ta' unitajiet tal-ħżin tal-enerġija bħala fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar;

Artikolu 26

Rekwiżiti għall-prodotti speċifiċi

1. Wara l-approvazzjoni tal-oqfsa ta' implimentazzjoni għall-pjattaformi Ewropej skont l-Artikoli 19, 20 u 21, kull TSO jista jiżviluppa proposta biex jiġu definiti u jintużaw prodotti speċifiċi għall-enerġija tal-ibbilanċjar u kapaċità tal-ibbilanċjar. Din il-proposta għandha tinkludi tal-anqas:

(a)	definizzjoni ta' prodotti speċifiċi u tal-perjodu ta' ħin li fihom se jintużaw;

(b)	dimostrazzjoni li l-prodotti standard mhumiex biżżejjed biex tiġi żgurata s-sigurtà operazzjonali u sabiex jinżamm il-bilanċ tas-sistema b'mod effiċjenti jew prova li ċerti riżorsi tal-ibbilanċjar ma jistgħux jieħdu sehem fis-suq tal-ibbilanċjar permezz ta' prodotti standard;

(c)	deskrizzjoni tal-miżuri proposti sabiex jiġi minimizzat l-użu ta' prodotti speċifiċi soġġetti għall-effiċjenza ekonomika;

(d)	fejn applikabbli, ir-regoli għall-konverżjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn prodotti speċifiċi f'offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn prodotti standard;

(e)	fejn applikabbli, l-informazzjoni dwar il-proċess għall-konverżjoni ta' offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn prodotti speċifiċi f'offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn prodotti standard, u l-informazzjoni dwar liema lista komuni skont il-mertu tkun soġġetta għall-konverżjoni;

(f)	prova li l-prodotti speċifiċi ma joħolqux ineffiċjenzi u distorsjonijiet sinifikanti fis-suq tal-ibbilanċjar fi jew barra ż-żona ta' skedar.

2. Kull TSO li juża prodotti speċifiċi għandu jirrevedi, kull sentejn, il-ħtieġa li juża prodotti speċifiċi, b'konformità mal-kriterji stabbiliti fil-paragrafu 1.

3. Il-prodotti speċifiċi għandhom jiġu implimentati b'mod parallel mal-implimentazzjoni tal-prodotti standard. Wara l-użu tal-prodotti speċifiċi, it-TSO ta' konnessjoni jista' jew:

(a)	jikkonverti l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn prodotti speċifiċi f'offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn prodotti standard;

(b)	inkella jattiva l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn prodotti speċifiċi lokalment mingħajr ma jikkondividihom.

4. ir-regoli għall-konverżjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn prodotti speċifiċi f'offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn prodotti standard skont il-paragrafu 1(d) għandhom:

(a)	ikunu ġusti, trasparenti u mhux diskriminatorji;

(b)	ma joħolqux ostakli għall-iskambju ta' servizzi tal-ibbilanċjar;

(c)	jiżguraw in-newtralità finanzjarja tat-TSOs.

Artikolu 27

Konverżjoni ta' offerti f'mudell ta' dispaċċ ċentrali

1. Kull TSO li japplika mudell ta' dispaċċ ċentrali għandu juża l-offerti għall-proċess integrat għall-iskedar għall-iskambju tas-servizzi tal-ibbilanċjar jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi.

2. Kull TSO li japplika mudell ta' dispaċċ ċentrali għandu juża l-offerti għall-proċess integrat għall-iskedar li hemm disponibbli għall-ġestjoni tas-sistema fil-ħin reali sabiex jiġu pprovduti servizzi lil TSOs oħra filwaqt li jiġu rrispettati l-limiti tas-sigurtà operazzjonali.

3. Kull TSO li japplika l-mudell ta' dispaċċ ċentrali għandu jikkonverti, kemm jista' jkun, jikkonverti l-offerti għall-proċess integrat għall-iskedar skont il-paragrafu 2 fi prodotti standard, filwaqt li titqies is-sigurtà operazzjonali. Ir-regoli għall-konverżjoni tal-offerti għall-proċess integrat għall-iskedar fi prodotti standard għandhom:

(a)	ikunu ġusti, trasparenti u mhux diskriminatorji;

(b)	ma joħolqux ostakli għall-iskambju ta' servizzi tal-ibbilanċjar;

(c)	jiżguraw in-newtralità finanzjarja tat-TSOs.

Artikolu 28

Il-proċeduri ta' rimedju

1. Kull TSO għandu jiżgura li jeżistu soluzzjonijiet ta' rimedju fil-każ li l-proċeduri msemmija fil-paragrafi 2 u 3 ma jirnexxux.

2. Fejn l-akkwist ta' servizzi tal-ibbilanċjar ma jirnexxix, it-TSOs ikkonċernati għandhom jirrepetu l-proċess tal-akkwist. It-TSOs għandhom jinfurmaw lill-parteċipanti tas-suq li jkunu se jintużaw il-proċeduri ta' rimedju malajr kemm jista' jkun.

3. Fejn l-attivazzjoni kkoordinata tal-enerġija tal-ibbilanċjar ma tirnexxix, kull TSO jista' jiddevja mill-lista komuni skont il-mertu u għandu jinforma lill-parteċipanti tas-suq malajr kemm jista' jkun.

TITOLU III

L-AKKWIST TAS-SERVIZZI TAL-IBBILANĊJAR

KAPITOLU 1

l-enerġija tal-ibbilanċjar

Artikolu 29

Attivazzjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn lista komuni skont il-mertu

1. Sabiex jinżamm il-bilanċ tas-sistema skont l-Artikolu 127, l-Artikolu 157 u l-Artikolu 160 tar-Regolament (UE) 2017/1485, kull TSO għandu juża offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar kosteffikaċi li jkunu disponibbli għat-twassil fiż-żona ta' kontroll tiegħu abbażi ta' listi komuni skont il-mertu jew mudell ieħor kif stabbilit bil-proposta mit-TSOs kollha skont il-paragrafu 5 tal-Artikolu 21.

2. It-TSOs ma għandhomx jattivaw l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar qabel il-ħin tal-għeluq tan-negozju tal-enerġija tal-ibbilanċjar korrispondenti, ħlief fl-istat ta' allert jew fl-istat ta' emerġenza meta attivazzjonijiet bħal dawn jgħinu biex tittaffa s-serjetà ta' dawn l-istati tas-sistema u ħlief fejn l-offerti jaqdu finijiet minbarra l-ibbilanċjar skont il-paragrafu 3.

3. Sa sena wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha għandhom jiżviluppaw proposta għal metodoloġija għall-klassifikazzjoni għall-finijiet ta' attivazzjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar. Din il-metodoloġija għandha:

(a)	tiddeskrivi l-finijiet kollha possibbli għall-attivazzjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar;

(b)	tiddefinixxi kriterji tal-klassifikazzjoni għal kull fini possibbli tal-attivazzjoni.

4. Għal kull offerta għall-enerġija tal-ibbilanċjar attivata mil-lista komuni skont il-mertu, it-TSO li jattiva l-offerta għandu jiddefinixxi l-għan tal-attivazzjoni abbażi tal-paragrafu 3. L-għan tal-attivazzjoni għandu jiġi mgħarraf u għandu jkun viżibbli għat-TSOs kollha permezz tal-funzjoni tal-ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni.

5. Fil-każ li l-attivazzjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar tiddevja mir-riżultati tal-funzjoni tal-ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni, it-TSO għandhom jippubblikaw mingħajr dewmien żejjed informazzjoni dwar ir-raġunijiet għal din id-devjazzjoni.

6. It-talba għall-attivazzjoni tal-enerġija tal-ibbilanċjar mill-funzjoni tal-ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni għandha tobbliga lit-TSO rikjedenti u lit-TSO tal-konnessjoni biex jaċċettaw l-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar. Kull TSO tal-konnessjoni għandu jiżgura l-attivazzjoni tal-offerta għall-enerġija tal-ibbilanċjar permezz tal-funzjoni tal-ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni. L-issetiljar tal-enerġija tal-ibbilanċjar għandu jsir skont l-Artikolu 50 u bejn it-TSO tal-konnessjoni u l-fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar skont il-Kapitolu 2 tat-Titolu V.

7. L-attivazzjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar għandu jkun ibbażat fuq mudell TSO-TSO b'lista komuni skont il-mertu.

8. Kull TSO għandu jippreżenta d-dejta kollha meħtieġa għall-operazzjoni tal-algoritmu fil-paragrafi 1 u 2 tal-Artikolu 58 dwar il-funzjoni tal-ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni b'konformità mar-regoli stabbiliti skont l-Artikou 31(1).

9. Kull TSO tal-konnessjoni għandu jippreżenta, qabel il-ħin tal-għeluq għat-tfigħ tal-offerti tal-enerġija mit-TSO, l-offerti kollha għall-enerġija tal-ibbilanċjar li jaslulu mingħand fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar għall-funzjoni tal-ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni, filwaqt li jitqiesu r-rekwiżiti tal-Artikoli 26 u 27. It-TSOs tal-konnessjoni ma għandhomx jimmodifikaw jew iżommu offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar, ħlief għal:

(a)	offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar marbuta mal-Artikoli 26 u 27;

(b)	offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar li huma ovvjament żbaljati u li jinkludu volum tat-twassil mhux fattibbli;

(c)	offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar li ma jgħaddux għal għand il-pjattaformi Ewropej skont l-paragrafu 10.

10. Kull TSO li japplika mudell ta' awtodispaċċ u li jopera f'żona tal-iskedar b'ħin lokali tal-għeluq tan-negozju tal-istess ġurnata wara l-ħin tal-għeluq tan-negozju għall-enerġija tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 24 jista' jiżviluppa proposta biex jiġi limitat l-ammont ta' offerti li jgħaddi għal għand il-pjattaformi Ewropej skont l-Artikoli 19 sa 21. L-offerti mgħoddija lill-pjattaformi Ewropej dejjem għandhom ikunu l-orħos offerti. Din il-proposta għandha tinkludi:

(a)

id-definizzjoni tal-volum minimu li jista' jgħaddi għal għand il-pjattaformi Ewropej. Il-volum minimu ta' offerti mressqa mit-TSO għandu jkun ugwali għal jew ogħla mit-total tar-rekwiżiti għall-kapaċità tar-riżerva għall-blokka LFC skont l-ARtikolu 157 u 160 tar-Regolament (UE) 2017/1485 u l-obbligi tagħhom li jirriżultaw mill-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi.

(b)	ir-regoli biex jiġu rilaxxati l-orrferti li ma jitressqux lill-pjattaformi Ewropej u d-definizzjoni tal-mument li fih il-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar ikkonċernati għandhom ikunu informati dwar ir-rilaxx tal-offerti tagħhom.

11. Talanqas darba kull sentejn wara l-approvazzjoni tal-proposta fil-paragrafu 10 mill-awtorità regolatorja rispettiva, it-TSOs kollha għandhom jivvalutaw l-impatt tal-limitar tal-volum tal-offerti mibgħuta lill-pjattaformi Ewropej u l-funzjonament tas-suq tal-istess ġurnata. Din il-valutazzjoni għandha tinkludi:

(a)	evalwazzjoni mit-TSOs rilevanti dwar il-volum minimu ta' offerti li għandhom jintbagħtu lill-pjattaformi Ewropej skont l-Artikolu 10(a);

(b)	rakkomandazzjoni lit-TSOs rilevanti li tillimita l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar.

Abbażi ta' din il-valutazzjoni, it-TSOs kollha għandhom jagħmlu proposta lill-awtoritajiet regolatorji kollha sabiex jirrevedu l-volum minimu tal-offerti tal-enerġija tal-ibbilanċjar li għandu jitressaq lill-pjattaformi Ewropej skont il-paragrafu 10(a).

12. Kull TSO rikjedenti jista' jitlob l-attivazzjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar mil-listi komuni skont il-mertu sakemm jintlaħaq il-volum totali tal-enerġija tal-ibbilanċjar. Il-volum totali tal-enerġija tal-ibbilanċjar li jista' jiġi attivat mit-TSO rikjedenti mill-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar fil-listi komuni skont il-mertu jiġi kkalkulat bħala t-total tal-volumi ta':

(a)	offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar imressqa mit-TSO rikjedenti li ma jirriżultawx mill-kondiviżjoni tar-riżervi jew l-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar;

(b)	l-offerti tal-enerġija tal-ibbilanċjar imressqa minn TSOs oħra b'riżultat tal-kapaċità tal-ibbilanċjar akkwistata f'isem it-TSO rikjedenti;

(c)	l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar li jirriżultaw mill-kondiviżjoni tar-riżervi bil-kundizzjoni li t-TSOs l-oħra li jieħdu sehem fil-kondiviżjoni tar-riżervi ma jkunux diġà talbu l-attivazzjoni ta' dawk il-volumi kondiviżi.

13. It-TSOs kollha jistgħu jistabbilixxu, fil-proposti għall-oqfsa ta' implimentazzjoni għall-pjattaformi Ewropej skont l-Artikoli 19, 20 u 21, il-kundizzjonijiet jew sitwazzjonijiet li fihom il-limiti stabbiliti fil-paragrafu 12 ma japplikawx. Meta TSO jitlob offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar li jisbqu l-limitu stabbilit fil-paragrafu 12, it-TSOs kollha l-oħra għandhom jiġu infurmati.

14. Kull TSO jista' jiddikjara l-offerti kollha għall-enerġija tal-ibbilanċjar ippreżentati lill-funzjoni tal-ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni bħala mhux disponibbli għall-attivazzjoni mit-TSOs l-oħra, għaliex huma ristretti minħabba l-konġestjoni interna jew minħabba restrizzjonijiet marbuta mas-sigurtà operazzjonali fiż-żona ta' skedar tat-TSO tal-konnessjoni.

Artikolu 30

L-ipprezzar tal-enerġija tal-ibbilanċjar u tal-kapaċita transżonali li jintuża għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar jew it-tħaddim tal-proċess tan-nettjar tal-iżbilanċi

1. Sa sena wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha għandhom jiżviluppaw proposta għal regoli tal-issetiljar komuni applikabbli għall-iskambji intenzjonati kollha tal-enerġija b'riżultat tal-attivazzjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar għall-proċess tar-restawr tal-frekwenza skont l-Artikoli 143 u 147 tar-Regolament (UE) 2017/1485, u l-proċess għar-rimpjazzament tar-riżervi skont l-Artikoli 144 u 148 tar-Regolament (UE) 2017/1485. Tali metodoloġija għandha:

(a)	tkun ibbażata fuq l-ipprezzar marġinali (pay-as-cleared);

(b)

tiddefinixxi kif l-attivazzjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar attivati għal finijiet oħra minbarra l-ibbilanċjar tolqot il-prezz tal-enerġija, filwaqt li jiġi żgurat li tal-anqas l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar attivati għall-ġestjoni tal-konġestjoni interna ma għandhomx jiffissaw il-prezz marġinali tal-enerġija tal-ibbilanċjar;

(c)	tistabbilixxi tal-anqas prezz wieħed għall-enerġija tal-ibbilanċjar, għal kull perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ;

(d)	tagħti sinjali tal-prezzijiet u inċentivi korretti lill-parteċipanti tas-suq;

(e)	tqis il-metodu tal-ipprezzar fil-perjodi ta' żmien tal-ġurnata bil-quddiem u tal-istess ġurnata.

2. Fil-każ li t-TSO jidentifikaw li huma meħtieġa limiti tekniċi tal-prezzijiet għall-funzjonament effiċjenti tas-suq, bħala parti mill-proposta skont il-paragrafu 1a, jistgħu jiżviluppaw b'mod konġunt proposta għal prezzijiet massimi u minimi armonizzati għall-enerġija tal-ibbilanċjar, li jkunu jinkludu prezzijiet tal-offerti u tal-ikklerjar, li għandhom jiġu applikati fiż-żoni kollha ta' skedar. F'każ bħal dan, il-prezzijiet armonizzati minimi u massimi tal-enerġija tal-ibbilanċjar għandhom iqisu l-prezz tal-ikklerjar massimu u minimu għall-perjodi ta' żmien tal-ġurnata bil-quddiem u tal-istess ġurnata skont ir-Regolament (UE) 2015/1222

3. Il-proposta skont il-paragrafu 1 għandha tiddefinixxi wkoll metodoloġija għall-ipprezzar tal-kapaċità transżonali li tintuża għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar jew għat-tħaddim tal-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi. Tali metodoloġija għandha tkun konsistenti mar-rekwiżiti stabbiliti skont ir-Regolament (UE) 2015/1222, u:

(a)	tirrifletti l-konġestjoni tas-suq;

(b)	tkun ibbażata fuq il-prezzijiet tal-enerġija tal-ibbilanċjar minn offerti attivati għall-enerġija tal-ibbilanċjar, determinati skont il-metodu tal-ipprezzar tal-paragrafu 1(a), inkella, jekk applikabbli, dak imsemmi fil-paragrafu 5;

(c)	ma tapplika l-ebda tariffa addizzjonali għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar jew għat-tħaddim tal-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi, ħlief tariffa għall-kumpens tat-telf jekk din it-tariffa titqies ukoll f'oqfsa ta' żmien oħra.

4. Il-metodu ta' pprezzar armonizzat definit fil-paragrafu 1 għandu japplika għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard u speċifiċi kollha stkon l-Artikolu 26(3)(a). Għal prodotti speċifiċi skont l-Artikolu 26(3)(b), it-TSO konċernat jista' jipproponi metodu ta' pprezzar differenti fil-proposta għal prodotti speċifiċi skont l-Artikolu 26.

5. Fejn it-TSOs kollha jidentifikaw ineffiċjenzi fl-applikazzjoni tal-metodoloġija proposta skont il-paragrafu 1(a), jistgħu jitolbu emenda u jipproponu metodu ta' pprezzar alternattiv għal dak imsemmi fil-paragrafu 1(a). F'tali każ, it-TSOs kollha għandhom jagħmlu analiżi dettaljata li turi li metodu ta' pprezzar alternattiv huwa aktar effiċjenti.

Artikolu 31

Funzjoni ta' ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni

1. It-TSOs kollha għandhom jistabbilixxu funzjoni ta' ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni skont l-Artikolu 29 u dan l-Artikolu għall-ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn listi komuni skont il-mertu. Din il-funzjoni għandha tqis tal-anqas l-affarijiet li ġejjin:

(a)	il-proċessi ta' attivazzjoni u restrizzjonijiet tekniċi minn prodotti differenti tal-enerġija tal-ibbilanċjar;

(b)	is-sigurtà operazzjonali.

(c)	l-offerti kollha għall-enerġija tal-ibbilanċjar inklużi fil-listi komuni skont il-mertu li huma kompatibbli;

(d)	il-possibbiltà li t-talbiet tal-attivazzjoni b'kontroazzjoni li jsiru mit-TSOs jiġu nnettjati.

(e)	it-talbiet ta' attivazzjoni mressqa mit-TSOs kollha;

(f)	il-kapaċità transżonali disponibbli.

2. Il-listi komuni skont il-mertu għandhom jikkonsistu minn offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard. It-TSOs kollha għandhom jistabbilixxu l-listi komuni skont il-mertu meħtieġa għalll-prodotti standard. L-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar 'il fuq u 'l isfel għandhom ikunu separati f'listi komuni skont il-mertu differenti.

3. Kull funzjoni tal-ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni għandha tuża tal-anqas lista komuni skont il-mertu waħda għall-offerti tal-enerġija tal-ibbilanċjar 'il fuq u lista komuni skont il-mertu waħda għall-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar 'l isfel.

4. It-TSOs għandhom jiżguraw li l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar imressqa għal-listi komuni skont il-mertu jkunu espressi f'euro u jirreferu għall-unità temporali tas-suq.

5. Skont ir-rekwiżit għal prodotti standard għall-enerġija tal-ibbilanċjar, it-TSOs jistgħu joħolqu listi komuni skont il-mertu oħrajn.

6. Kull TSO għandu jippreżenta t-talbiet għall-attivazzjoni tiegħu tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar lill-funzjoni tal-ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni.

7. Il-funzjoni tal-ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni għandha tagħżel l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar u titlob l-attivazzjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar magħżula mit-TSOs tal-konnessjoni fejn il-fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar, assoċjat mal-offerta għall-enerġija tal-ibbilanċjar, ikun konness.

8. Il-funzjoni tal-ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni għandha tippreżenta l-konferma tal-offerti attivati għall-enerġija tal-ibbilanċjar lit-TSO li jitlob l-attivazzjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar. Il-fornituri tas-servizz tal-ibbilanċjar attivat għandhom ikunu responsabbli li jwasslu l-volum mitlub sa tmiem il-perjodu ta' twassil.

9. It-TSOs kollha li joperaw il-proċess għar-restawr tal-frekwenza u l-proċess tar-rimpjazzament tar-riżervi biex jibbilanċjaw iż-żona LFC, għandhom jagħmlu ħilithom biex jużaw l-offerti kollha għall-enerġija tal-ibbilanċjar mil-listi komuni skont il-mertu rilevanti sabiex jibbilanċjaw is-sistema bl-aktar mod effiċjenti, filwaqt li titqies is-sigurtà operazzjonali.

10. It-TSOs li ma jużawx l-proċess tar-rimpjazzament tar-riżervi biex jibbilanċjaw iż-żona LFC, għandhom jagħmlu ħilithom biex jużaw l-offerti kollha għall-enerġija tal-ibbilanċjar mil-listi komuni skont il-mertu rilevanti għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenzasabiex jibbilanċjaw is-sistema bl-aktar mod effiċjenti, filwaqt li titqies is-sigurtà operazzjonali.

11. Ħlief fl-istat normali, it-TSOs jistgħu jiddeċiedu li jibbilanċjaw is-sistema billi jużaw biss l-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar mill-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar fiż-żona ta' kontroll tagħhom jekk tali deċiżjoni tgħin biex tittaffa s-severità tal-qagħda attwali tas-sistema. It-TSO għandu għandu jippubblika ġustifikazzjoni għal tali deċiżjoni mingħajr dewmien żejjed.

KAPITOLU 2

Il-kapaċità tal-ibbilanċjar

Artikolu 32

Ir-regoli tal-akkwist

1. It-TSOs tal-blokka tal-LFC għandhom, regolarment u tal-anqas darba fis-sena, jirrevedu u jiddefinixxu r-rekwiżiti tar-riżerva tal-kapaċità għall-blokka LFC jew iż-żoni ta' skedar tal-blokka LFC skont ir-regoli ta' dimensjonament kif jissemmew fl-Artikoli 127, 157 u 160 tar-Regolament (UE) 2017/1485. Kull TSO għandu jwettaq analiżi dwar il-provvista ottimali tal-kapaċità tar-riżerva li timmira għall-minimizzazzjoni tal-kostijiet marbuta mal-forniment tal-kapaċità tar-riżerva. Din l-analiżi għandha tqis l-għażliet li ġejjin għall-provvista tal-kapaċità tar-riżerva:

(a)	l-akkwist tal-kapaċità tal-ibbilanċjar fiż-żona ta' kontroll u l-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar ma' TSOs ġirien, fejn applikabbli;

(b)	il-qsim tar-riżervi, fejn applikabbli;

(c)	il-volum tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar mhux kuntrattati u li mistennija jkunu disponibbli kemm fiż-żona ta' kontroll tagħhom u fi ħdan il-pjattaformi Ewropej fid-dawl tal-kapaċità transżonali disponibbli.

2. Kull TSO li jakkwista l-kapaċità tal-ibbilanċjar għandu jiddefinixxi r-regoli għall-akkwist tal-kapaċità tal-ibbilanċjar fil-proposta għat-termini u l-kundizzjonijiet marbuta mal-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar żviluppati skont l-Artikolu 18. Ir-regoli għall-akkwist tal-kapaċità tal-ibbilanċjar għandhom jikkonformaw mal-prinċipji li ġejjin:

(a)	il-metodu tal-akkwist għandu jkun ibbażat fis-suq tal-anqas għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza u r-riżervi ta' rimpjazzament;

(b)	il-proċess tal-akkwist għandu jitwettaq fuq bażi ta' żmien qasir sa fejn jista' jkun u fejn dan ikun ekonomikament effiċjenti;

(c)	il-volum kuntrattat jista' jinqasam f'diversi perjodi kuntrattwali.

3. L-akkwisti tal-kapaċità tal-bbilanċjar 'il fuq u 'l isfel għallinqas għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza u għar-riżervi ta' rimpjazzament għandhom isiru separatament. Kull TSO jista' jippreżenta proposta lill-awtorità regolatorja rilevanti skont l-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE fejn jitlob eżenzjoni minn dan ir-rekwiżit. Il-proposta għall-eżenzjoni għandha tinkludi:

(a)	speċifikazzjoni tal-perjodu ta' żmien li matulu tapplika l-eżenzjoni;

(b)	speċifikazzjoni tal-volum tal-kapaċità tal-ibbilanċjar li għalih tapplika l-eżenzjoni;

(c)	analiżi tal-impatt ta' tali eżenzjoni fuq il-parteċipazzjoni tar-riżorsi tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 25(6)(b);

(d)	ġustifikazzjoni għall-eżenzjoni li turi li tali eżenzjoni twassal għal effiċjenza ekonomika ogħla.

Artikolu 33

L-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar

1. Żewġ TSOs jew iktar li reċiprokament jiskambjaw jew lesti li jiskambjaw il-kapaċità tal-ibbilanċjar għandhom jiżviluppaw proposta għall-istabbiliment ta' regoli u proċessi komuni u armonizzati għall-iskambju u l-akkwist tal-kapaċità tal-ibbilanċjar filwaqt li jirrispettaw ir-rekwiżiti stipulati fl-Artikolu 32.

2. Għajr meta jiġi applikat il-mudell TSO-BSP skont l-Artikolu 35, l-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar dejjem għandu jsir abbażi tal-mudell TSO-TSO fejn żewġ TSOs jew aktar jistabbilixxu metodu għall-akkwist komuni tal-kapaċità tal-ibbilanċjar fid-dawl tal-kapaċità transżonali disponibbli u l-limiti operazzjonali definiti fil-Kapitoli 1 u 2 tal-Parti IV tat-Titolu VIII tar-Regolament (UE) 2017/1485.

3. It-TSOs kollha li jiskambjaw fil-kapaċità tal-ibbilanċjar għandhom jippreżentaw l-offerti kollha għall-kapaċità tal-ibbilanċjar mill-prodotti standard għall-funzjoni tal-ottimizzazzjoni tal-akkwist tal-kapaċità. It-TSOs m'għandhom jimmodifikaw jew iżommu l-ebda offerta għall-kapaċità tal-ibbilanċjar u għandhom jinkluduhom fil-proċess tal-akkwist, ħlief fil-kundizzjonijiet stipulati fl-Artikolu 26 u l-Artikolu 27.

4. It-TSOs kollha li jiskambjaw il-kapaċità tal-ibbilanċjar għandhom jiżguraw kemm id-disponibbiltà tal-kapaċità transżonali kif ukoll li ir-rekwiżiti tas-sigurtà operazzjonali stipulati fir-Regolament (UE) 2017/1485 huma ssodisfati, jew permezz ta':

(a)	il-metodoloġija għall-kalkolu tal-probabbiltà ta' kapaċità transżonali disponibbli wara ħin tal-għeluq tan-negozju transżonali tal-istess jum skont il-paragrafu 6;

(b)	il-metodoloġiji għall-allokazzjoni tal-kapaċità transżonali għall-perjodu taż-żmien tal-ibbilanċjar skont il-Kapitolu 2 tat-Titolu IV.

5. Kull TSO li juża l-metodoloġija għall-kalkolu tal-probabbiltà tal-kapaċità transżonali disponibbli wara l-ħin tal-għeluq tan-negozju tal-kapaċità transżonali għandu jinforma lit-TSOs l-oħra fil-blokka LFC dwar ir-riskju ta' nuqqas ta' kapaċità ta' riżerva fiż-żona/i ta' skedar fiż-żona ta' kontroll tiegħu li jista' jolqot il-konformità mar-rekwiżiti skont l-Artikolu 157(2)(b) tar-Regolament (UE) 2017/1485.

6. It-TSOs li jiskambjaw il-kapaċità tal-ibbilanċjar għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza u għar-riżervi ta' rimpjazzament jistgħu jiżviluppaw proposta għal metodoloġija għall-kalkolu tal-probabbiltà tal-kapaċità transżonali disponibbli wara l-ħin tal-għeluq tan-negozju tal-kapaċità transżonali tal-istess ġurnata. Il-metodoloġija għandha tiddeskrivi, tal-anqas:

(a)	il-proċeduri għan-notifikar ta' TSOs oħra fil-blokka LFC;

(b)	deskrizzjoni tal-proċess biex issir valutazzjoni għall-perjodu rilevanti għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar;

(c)	il-metodu għall-valutazzjoni tar-riskju tan-nuqqas ta' disponibbiltà tal-kapaċità transżonali minħabba qtugħ ippjanat jew mhux ippjanat u minħabba l-konġestjonijiet;

(d)	il-metodu għall-valutazzjoni tar-riskju ta' kapaċità tar-riżerva mhux suffiċjenti minħabba n-nuqqas ta' disponibbiltà tal-kapaċità transżonali;

(e)	ir-rekwiżiti għal soluzzjoni ta' rimedju fil-każ ta' nuqqas ta' disponibbiltà ta' kapaċità transżonali jew kapaċità ta' riżerva mhux suffiċjenti;

(f)	ir-rekwiżiti għall-analiżi ex-post u l-monitoraġġ tar-riskji;

(g)	ir-regoli sabiex jiġi żgurat l-issetiljar skont it-Titolu V.

7. It-TSOs ma għandhomx iżidu l-marġni tal-affidabbiltà kkalkulat skont ir-Regolament (UE) 2015/1222 minħabba l-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza u għar-riżervi ta' rimpjazzament.

Artikolu 34

Trasferiment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar

1. Fiż-żona ġeografika li fiha l-akkwist tal-kapaċità tal-ibbilanċjar ikun seħħ, it-TSOs għandhom jippermettu lill-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar jittrasferixxu l-obbligi tagħhom li jipprovdu l-kapaċità tal-ibbilanċjar. It-TSO jew it-TSOs ikkonċernati jistgħu jitolbu eżenzjoni jekk il-perjodi tal-kuntratti għall-kapaċità tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 32(2)(b) ikunu strettament ta' inqas minn ġimgħa.

2. It-trasferiment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar għandu jkun permess jekk jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet li ġejjin:

3. It-trasferiment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar għandha tkun permessa jekk jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet li ġejjin:

(a)	il-fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar riċeventi jkun għadda l-proċess ta' kwalifikazzjoni għall-kapaċità tal-ibbilanċjar fejn iseħħ it-trasferiment;

(b)	it-trasferiment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar ma tkunx mistennija tipperikola s-sigurtà operazzjonali;

(c)	it-trasferiment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar ma tisboqx il-limiti operazzjonali stabbiliti fil-Kapitoli 1 u 2 tal-Parti IV Titolu VIII tar-Regolament (UE) 2017/1485.

4. Fil-każ li t-trasferiment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jesiġi l-użu tal-kapaċità transżonali, tali trasferiment għandu jkun permess biss fil-każ li:

(a)	il-kapaċità transżonali meħtieġa biex isir it-trasferiment tkun diġà disponibbli minn proċessi ta' allokazzjoni preċedenti skont il-Kapitolu 2 tat-Titolu IV;

(b)	il-kapaċità transżonali hija disponibbli abbażi tal-metodoloġija għall-kalkolu tal-probabbiltà ta' kapaċità transżonali disponibbli wara ħin tal-għeluq tan-negozju transżonali tal-istess jum skont l-Artikolu 33(6);

5. Jekk TSO ma jippermettix it-trasferiment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar, it-TSO ikkonċernat għandu jispjega għaliex it-trasferiment ġie rifjutat lill-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar involuti.

KAPITOLU 3

Il-mudell TSO-BSP

Artikolu 35

Skambju tas-servizzi tal-ibbilanċjar

1. Żewġ TSOs jew aktar jistgħu, fuq inizjattiva tagħhom stess jew fuq talba tal-awtoritajiet regolatorji rilevanti tagħhom, skont l-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE, jiżviluppaw proposta għall-applikazzjoni tal-mudell TSO-BSP.

2. Il-proposta għal applikazzjoni ta' mudell TSO-BSP għandha tinkludi:

(a)	analiżi tal-kostijiet u l-benefiċċji magħmula skont l-Artikolu 61, fejn jiġu identifikati l-effiċjenzi tal-mudell TSO-BSP applikat f'tal-anqas iż-żona/żoni ta' skedar tat-TSOs involuti;

(b)	il-perjodu ta' applikazzjoni mitlub;

(c)	deskrizzjoni tal-metodoloġija biex tiġi żgurata biżżejjed kapaċità transżonali skont l-Artikolu 33(6).

3. Fejn japplika l-mudell TSO-BSP, it-TSOs rispettivi u l-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar jistgħu jiġu eżentati mill-applikazzjoni tar-rekwiżiti fl-Artikolu 16(2), l-Artikolu 16(4), l-Artikolu 16(5) u l-Artikolu 29(9) għall-proċessi rilevanti.

4. Fejn japplika l-mudell TSO-BSP, it-TSOs involuti għandhom jaqblu dwar ir-rekwiżiti tekniċi u kuntrattwali u dwar l-iskambji tal-informazzjoni għall-attivazzjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar. It-TSO kontraenti u l-fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar għandhom jistabbilixxu arranġamenti kontrattwali abbażi tal-mudell TSO-BSP.

5. Il-mudell TSO-BSP għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza jista' jiġi applikat biss fejn il-mudell TSO-BSP jiġi applikat ukoll għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza.

6. Il-mudell TSO-BSP għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi ta' rimpjazzament jista' jiġi applikat fejn il-mudell TSO-BSP jiġi applikat għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar għar-riżervi ta' rimpjazzament jew fejn wieħed miż-żewġ TSOs involuti ma joperax il-proċess tar-rimpjazzament tar-riżervi bħala parti mill-istruttura għall-kontroll tat-frekwenza tat-tagħbija skont il-Parti IV tar-Regolament (UE) 2017/1485.

7. Sa erba' snin wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, l-iskambji kollha tal-kapaċità tal-ibbilanċjar għandhom ikunu bbażati fuq il-mudell TSO-TSO. Dan ir-rekwiżit ma għandux japplika għall-mudell TSO-BSP għar-riżervi ta' rimpjazzament jekk wieħed miż-żewġ TSOs involuti ma joperax il-proċess tar-rimpjazzament tar-riżervi bħala parti mill-istruttura tal-kontroll tal-frekwenza tat-tagħbija skont il-Parti IV tar-Regolament (UE) 2017/1485.

TITOLU IV

IL-KAPAĊITÀ TRANSŻONALI GĦAS-SERVIZZI TAL-IBBILANĊJAR

KAPITOLU 1

L-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar jew il-proċess tan-nettjar tal-iżbilanċi

Artikolu 36

L-użu tal-kapaċità transżonali

1. It-TSOs kollha għandhom jużaw il-kapaċità transżonali disponibbli, ikkalkulata skont il-paragrafi 2 u 3 tal-Artikolu 37 għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar jew għat-tħaddim tal-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi.

2. Żewġ TSOs jew aktar li jiskambjaw il-kapaċità tal-ibbilanċjar jistgħu jużaw il-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar meta l-kapaċità transżonali tkun:

(a)	disponibbli skont l-Artikolu 33(6);

(b)	rilaxxata skont il-paragrafi 8 u 9 tal-Artikolu 38.

(c)	allokata skont l-Artikoli 40, 41 u 42.

Artikolu 37

Il-kalkolu tal-kapaċità transżonali

1. Wara l-ħin tal-għeluq tan-negozju transżonali tal-istess ġurnata, it-TSOs għandhom jaġġornaw kontinwament id-disponibbiltà tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar jew għat-tħaddim tal-proċess tan-nettjar tal-iżbilanċi. Il-kapaċità transżonali għandha tiġi aġġornata kull darba li porzjon tal-kapaċità transżonali tkun intużat jew fejn il-kapaċità transżonali tkun ġiet ikkalkulata mill-ġdid.

2. Qabel l-implimentazzjoni tal-metodoloġija tal-kalkolu tal-kapaċità skont il-paragrafu 3, it-TSOs għandhom jużaw il-kapaċità transżonali li jifdal wara l-ħin tal-għeluq tan-negozju transżonali tal-istess ġurnata.

3. Sa ħames snin wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha ta' reġjun tal-kalkolu tal-kapaċità għandhom jiżviluppaw metodoloġija għall-kalkolu tal-kapaċità transżonali fil-perjodu taż-żmien tal-ibbilanċjar għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar jew għat-tħaddim tal-proċess tan-nettjar tal-iżbilanċi. Tali metodoloġija għandha tevita d-distorsjonijiet tas-suq u għandha tkun konsistenti mal-kalkolu tal-kapaċità transżonali applikat fil-perjodu taż-żmien tal-istess ġurnata stabbilit skont ir-Regolament (UE) 2015/1222.

KAPITOLU 2

L-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew kondiviżjoni tar-riżervi

Artikolu 38

Ir-rekwiżiti ġenerali

1. Żewġ TSOs jew aktar jistgħu, fuq inizjattiva tagħhom stess jew fuq talba tal-awtoritajiet regolatorji rilevanti tagħhom, skont l-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE, iħejju proposta għall-applikazzjoni ta' wieħed mill-proċessi li ġejjin.

(a)	il-proċess koottimizzat tal-allokazzjoni skont l-Artikolu 40;

(b)	il-proċess ta' allokazzjoni abbażi tas-suq skont l-Artikolu 41;

(c)	il-proċess ta' allokazzjoni abbażi tal-analiżi tal-effiċjenza ekonomika skont l-Artikolu 42.

Il-kapaċità transżonali allokata għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi qabel id-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament tista' tibqa' tintuża għal dak l-għan sal-iskadenza tal-perjodu tal-kuntratt.

2. Il-proposta għal applikazzjoni tal-proċess tal-allokazzjoni għandha tinkludi:

(a)	il-konfini taż-żoni tal-offerti, il-perjodu taż-żmien tas-suq, id-dewmien tal-applikazzjoni u l-metodoloġija li għandha tiġi applikata;

(b)	fil-każ ta' proċess tal-allokazzjoni bbażat fuq analiżi tal-effiċjenza ekonomika, il-volum ta' kapaċità transżonali allokata u l-analiżi tal-effiċjenza ekonomika reali li jiġġustifikaw l-effiċjenza ta' allokazzjoni bħal din.

3. Sa ħames snin wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha għandhom jiżviluppaw proposta biex jarmonizzaw il-metodoloġija għall-proċess tal-allokazzjoni tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi skont il-perjodu ta' żmien f'konformità mal-Artikolu 40 u, fejn rilevanti, f'konformita mal-Artikoli 41 u 42.

4. Il-kapaċità transżonali allokata għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi għandha tintuża esklussivament għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali, għar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika u għar-riżervi ta' rimpjazzament. Il-marġni tal-affidabbiltà kkalkulat skont ir-Regolament (UE) 2015/1222 għandu jintuża għat-tħaddim u l-iskambju tar-riżervi għall-konteniment tal-frekwenzi, ħlief fuq l-interkonnetturi tal-Kurrent Dirett (DC) li għalihom il-kapaċità transżonali għat-tħaddim u l-iskambju tar-riżervi tista' tiġi wkoll allokata skont il-paragrafu 1.

5. It-TSOs jistgħu jallokaw il-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi biss jekk il-kapaċità transżonali tiġi kkalkulata skont il-metodoloġiji għall-kalkolu tal-kapaċità żviluppati skont ir-Regolamenti (UE) 2015/1222 u (UE) 2016/1719.

6. It-TSOs għandhom jinkludu l-kapaċità transżonali allokata għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi bħala kapaċità transżonali diġà allokata fil-kalkolu tal-kapaċità transżonali.

7. Jekk id-detenturi tad-drittijiet ta' trażmissjoni fiżiċi jużaw il-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar, il-kapaċità għandha titqies bħala nnominata biss bl-għan li tiġi eskluża mill-applikazzjoni tal-prinċipju “uża jew bigħ” (UIOSI).

8. It-TSOs kollha li jiskambjaw il-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi għandhom jivvalutaw regolarment jekk il-kapaċità transżonali allokata għall-iskambju tal-kapaċità jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi għadhiex meħtieġa għal dak l-għan. Fejn jiġi allokat il-proċess tal-allokazzjoni abbażi tal-analiżi tal-effiċjenza ekonomika, din il-valutazzjoni għandha ssir tal-anqas darba kull sena. Meta l-kapaċità transżonali allokata għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi ma tibqax meħtieġa, għandha tiġi rilaxxata malajr kemm jista' jkun u rritornata fil-meded taż-żmien sussegwenti tal-allokazzjoni tal-kapaċità. Kapaċità transżonali bħal din m'għandhiex tibqa' inkluża bħala kapaċità transżonali diġà allokata fil-kalkolu tal-kapaċità transżonali.

9. Fejn il-kapaċità transżonali allokata għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi ma tkunx intużat għall-iskambju assoċjat tal-enerġija tal-ibbilanċjar, din għandha tiġi rilaxxata għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar b'ħinijiet tal-attivazzjoni iqsar jew għat-tħaddim tal-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi.

Artikolu 39

Kalkolu tal-valur tas-suq tal-kapaċità transżonali

1. Il-valur tas-suq tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-enerġija u għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għall-qsim tar-riżervi użat fil-proċess koottimizzat tal-allokazzjoni jew fil-proċess tal-allokazzjoni bbażat fis-suq għandu jkun imsejjes fuq il-valuri reali jew previsti tas-suq tal-kapaċità transżonali.

2. Il-valur tas-suq reali tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-enerġija għandu jiġi kkalkulat abbażi tal-offerti tal-parteċipant fis-swieq tal-ġurnata bil-quddiem, u fejn dan ikun rilevanti u possibbli, għandhom jitqiesu l-offerti mistennija mill-parteċipanti fis-swieq tal-istess ġurnata.

3. Il-valur tas-suq reali tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar użata fil-proċess koottimizzat tal-allokazzjoni jew fil-proċess tal-allokazzjoni bbażat fis-suq għandu jiġi kkalkulat abbażi tal-offerti ppreżentati lill-funzjoni tal-ottimizzazzjoni tal-akkwist tal-kapaċità skont l-Artikolu 33(3).

4. Il-valur tas-suq reali tal-kapaċità transżonali għall-kondiviżjoni tar-riżervi użat fil-proċess kootimizzat tal-allokazzjoni jew fil-proċess tal-allokazzjoni bbażat fis-suq għandu jiġi kkalkulat abbażi tal-kostijiet evitati tal-akkwist tal-kapaċità tal-ibbilanċjar.

5. Il-valur previst tas-suq tal-kapaċità transżonali għandu jkun ibbażat fuq wieħed mill-prinċipji alternattivi li ġejjin:

(a)	l-użu ta' indikaturi trasparenti tas-suq li jiżvelaw il-valur tas-suq tal-kapaċità transżonali; jew

(b)	l-użu ta' metodoloġija tat-tbassir li tippermetti l-valutazzjoni akkurata u affidabbli tal-valur tas-suq tal-kapaċità transżonali.

Il-valur tas-suq previst tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-enerġija bejn iż-żoni tal-offerti għandu jiġi kkalkulat abbaż tad-differenzi mistennija fil-prezzijiet tas-suq tas-suq ta' ġurnata bil-quddiem u, fejn rilevanti u possibbli, is-swieq tal-istess ġurnata bejn iż-żoni tal-offerti. Meta jkun qiegħed jiġi kkalkulat il-valur tas-suq previst, għandhom jiġu kkunsidrati kif xieraq fatturi azzjonali rilevanti li jinfluwenzaw ix-xejriet tad-domanda u tal-ġenerazzjoni fiż-żoni tal-offerti differenti.

6. L-effiċjenza tal-metodoloġija tat-tbassir skont il-paragrafu 5(b), inkluż tqabbil tal-valuri tas-suq imbassra u dawk reali tal-kapaċità transżonali, tista' tiġi riveduta mill-awtoritajiet regolatorji rilevanti. Fejn il-kuntrattar isir mhux aktar minn jumejn qabel il-forniment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar, l-awtoritajiet regolatorji rilevanti jistgħu, wara din ir-reviżjoni, jistabilixxu limitu ieħor għajr dak speċifikat fl-Artikolu 41(2).

Artikolu 40

Proċess koottimizzat tal-allokazzjoni

1. Sa sentejn wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs għandhom jiżviluppaw proposta għall-metodoloġija tal-proċess koottimizzat tal-allokazzjoni tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi. Din il-metodoloġija għandha tapplika għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi b'perjodu tal-kuntratt ta' mhux aktar min ġurnata u fejn il-kuntratt isir mhux aktar minn jum qabel il-forniment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar. Il-metodoloġija għandha tinkludi:

(a)	il-proċess ta' notifika għall-użu tal-proċess koottimazat tal-allokazzjoni:

(b)

deskrizzjoni dettaljata ta' kif għandha tiġi allokata l-kapaċità transżonali għal offerti għall-iskambju tal-enerġija u offerti għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi fi proċess uniku ta' ottimizzazzjoni mwettaq kemm għall-irkanti impliċi kif ukoll dawk espliċiti;

(c)

deskrizzjoni dettaljata tal-metodu tal-ipprezzar, ir-reġim taċ-ċertezza u l-kondiviżjoni tal-introjtu mill-konġestjoni għall-kapaċità transżonali li tkun ġiet allokata għal offerti għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi permezz tal-proċess koottimizzat għall-allokazzjoni;

(d)	il-proċess biex jiġi definit il-volum massimu ta' kapaċità transżonali allokata għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi.

2. Din il-metodoloġija għandha tkun ibbażata fuq tqabbil tal-valur tas-suq reali tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi u l-valur tas-suq reali tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-enerġija.

3. Il-metodu tal-ipprezzar, ir-reġim taċ-ċertezza u l-kondiviżjoni tal-introjtu mill-konġestjoni għall-kapaċità transżonali li tkun ġiet allokata għal offerti għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi permezz tal-proċess koottimizzat tal-allokazzjoni għandhom jiżguraw it-trattament ugwali mal-kapaċità transżonali allokata għal offerti għall-iskambju tal-enerġija.

4. Il-kapaċità transżonali, allokata għal offerti għall-iskambju tal-kapaċità transżonali jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi permezz tal-proċess koottimizzat tal-allokazzjoni, għandha tintuża biss għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi u l-iskambju assoċjat tal-enerġija tal-ibbilanċjar.

Artikolu 41

Proċess ta' allokazzjoni bbażat fis-suq

1. Sa sentejn wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha ta' reġjun tal-kalkolu tal-kapaċità jistgħu jiżviluppaw proposta għal metodoloġija tal-proċess għall-allokazzjoni bbażat fuq is-suq tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi. Din il-metodoloġija għandha tapplika għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi b'perjodu tal-kuntratt ta' mhux aktar min ġurnata u fejn il-kuntratt isir mhux aktar minn ġimgħa qabel il-forniment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar. Il-metodoloġija għandha tinkludi:

(a)	il-proċess ta' notifika għall-użu tal-proċess għall-allokazzjoni bbażat fis-suq:

(b)

deskrizzjoni dettaljata ta' kif jiġi ddeterminat il-valur tas-suq reali tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi, u l-valur tas-suq imbassar għall-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-enerġija, u jekk applikabbli, il-valur tas-suq reali tal-kapaċità transżonali għalll-iskambji tal-enerġija u l-valur tas-suq imbassar għall-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi.

(c)

(d)	il-proċess biex jiġi definit il-volum massimu ta' kapaċità transżonali allokata għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi skont il-paragrafu 2.

2. Il-kapaċità transżonali allokata fi proċess ibbażat fis-suq għandha tkun limitata għal 10 % tal-kapaċità disponibbli għall-iskambju tal-enerġija tas-sena kalendarja rilevanti preċedenti bejn iż-żoni tal-offerti rispettivi jew, fil-każ ta' interkonnetturi ġodda, 10 % tal-kapaċità teknika totali installata ta' dawk l-interkonnetturi l-ġodda.

Il-limitazzjoni tal-volum tista' ma tapplikax fejn il-kuntrattar isir mhux aktar tard minn jumejn qabel il-forniment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għal konfini taż-żoni tal-offerti konnessi permezz ta' interkonnetturi DC sakemm jiġi armonizzat il-proċess koottimizzat tal-allokazzjoni fuq il-livell tal-UE skont l-Artikolu 38(3).

3. Din il-metodoloġija għandha tkun ibbażata fuq paragun bejn il-valur tas-suq reali tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi, u l-valur tas-suq imbassar tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar, jew fuq paragun tal-valur tas-suq stmat tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi, u l-valur tas-suq reali tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-enerġija.

4. Il-metodu tal-ipprezzar, ir-reġim taċ-ċertezza u l-kondiviżjoni tal-introjtu mill-konġestjoni għall-kapaċità transżonali li tkun ġiet allokata għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi permezz tal-proċess ibbażat fis-suq għandhom jiżguraw it-trattament ugwali mal-kapaċità transżonali allokata għall-iskambju tal-enerġija.

5. Il-kapaċità transżonali, allokata għall-iskambju tal-kapaċità transżonali jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi permezz tal-proċess għall-allokazzjoni bbażat fis-suq, għandha tintuża biss għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi u l-iskambju assoċjat tal-enerġija tal-ibbilanċjar.

Artikolu 42

Proċess ta' allokazzjoni abbażi tal-analiżi tal-effiċjenza ekonomika

1. Sa sentejn wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha ta' reġjun tal-kalkolu tal-kapaċità jistgħu jiżviluppaw proposta għal metodoloġija għall-allokazzjoni tal-kapaċità transżonali abbażi ta' analiżi tal-effiċjenza ekonomika. Tali metodoloġija għandha tapplika għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi b'perjodu tal-kuntratt ta' aktar min ġurnata u fejn il-kuntratt isir aktar minn ġimgħa qabel il-forniment tal-kapaċità tal-ibbilanċjar. Il-metodoloġija għandha tinkludi:

(a)	ir-regoli u l-prinċipji għall-allokazzjoni tal-kapaċità abbażi ta' analiżi tal-effiċjenza ekonomika;

(b)	deskrizzjoni dettaljata ta' kif jiġi ddeterminat il-valur imbassar tas-suq tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi, u valutazzjoni tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-enerġija.

(c)	deskrizzjoni dettaljata tal-metodu tal-ipprezzar, ir-reġim taċ-ċertezza u l-kondiviżjoni tal-introjtu mill-konġestjoni għall-kapaċità transżonali li tkun ġiet allokata abbażi ta' analiżi tal-effiċjenza ekonomika;

(d)	il-volum massimu ta' kapaċità transżonali allokata għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi skont il-paragrafu 2.

2. L-allokazzjoni tal-kapaċità transżonali abbażi ta' analiżi tal-effiċjenza ekonomika għandha tkun limitata għal 5 % tal-kapaċità disponibbli għall-iskambju tal-enerġija tas-sena kalendarja rilevanti preċedenti bejn iż-żoni tal-offerti rispettivi jew, fil-każ ta' interkonnetturi ġodda, 10 % tal-kapaċità teknika totali installata ta' dawk l-interkonnetturi l-ġodda. Din il-limitazzjoni tal-volum tista' ma tapplikax għal konfini taż-żoni tal-offerti konnessi permezz ta' interkonnetturi DC sakemm jiġi armonizzat il-proċess koottimizzat tal-allokazzjoni fuq il-livell tal-UE skont l-Artikolu 38(3).

3. Il-metodoloġija għall-allokazzjoni tal-kapaċità transżonali abbażi ta' analiżi tal-effiċjenza ekonomika għandha tkun ibbażata fuq tqabbil tal-valur tas-suq imbassar tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi u l-valur tas-suq previst tal-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-enerġija.

4. Il-metodu tal-ipprezzar, ir-reġim taċ-ċertezza u l-kondiviżjoni tal-introjtu mill-konġestjoni għall-kapaċità transżonali li tkun ġiet allokata għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi abbażi tal-analiżi tal-effiċjenza ekonomika għandhom jiżguraw it-trattament ugwali mal-kapaċità transżonali allokata għall-iskambju tal-enerġija.

5. It-TSOs li jissemmew fil-paragrafu 1 għandhom jiżviluppaw proposta għal lista għal kull allokazzjoni individwali tal-kapaċità transżonali abbażi ta' analiżi tal-effiċjenza ekonomika. Dik il-lista għandha tinkludi:

(a)	L-ispeċifikazzjoni tal-konfini taż-żona tal-offerti;

(b)	il-volum tal-kapaċità transżonali allokata;

(c)	il-perjodu li fih il-kapaċità transżonali tkun allokata għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew għall-kondiviżjoni tar-riżervi;

(d)	l-analiżi ekonomika li tiġġustifika l-effiċjenza ta' din l-allokazzjoni.

6. It-TSOs li jissemmew fil-paragrafu 1 għandhom jerġgħu jivvalutaw mill-ġdid il-valur tal-kapaċità transżonali allokata fil-proċess tal-akkwist tal-kapaċità tal-ibbilanċjar u jirrilaxxar il-kapaċità transżonali allokata li ma tkunx baqgħet ta' benefiċċju għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi.

Artikolu 43

Użu tal-kapaċità transżonali mill-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar

1. Il-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar li jkollhom kuntratt għall-kapaċità tal-ibbilanċjar ma' TSO abbażi ta' mudell TSO-BSP skont l-Artikolu 35 għandu jkollhom id-dritt li jużaw il-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jekk ikunu d-detenturi ta' drittijiet fiżiċi tat-trażmissjoni.

2. Il-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar li użaw il-kapaċità transżonali għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar abbażi ta' mudell TSO-BSP skont l-Artikolu 35 għandhom jinnominaw id-drittijiet fiżiċi tat-trażmissjoni tagħhom għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar lit-TSOs ikkonċernati. Drittaijiet fiżiċi tat-trażmissjoni bħal dawn għandhom jagħtu d-dritt lid-detenturi tagħhom biex jinnominaw l-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar lit-TSOs ikkonċernati u għalhekk għandhom jiġu esklużi mill-prinċipju UIOSI.

3. Fil-kalkoli tal-kapaċità transżonali, il-kapaċità transżonali allokata għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar skont il-paragrafu 2 għandha tiġi inkluża bħala kapaċità transżonali diġà allokata.

TITOLU V

SETILJAR

KAPITOLU 1

Il-prinċipji tal-issetiljar

Artikolu 44

Il-prinċipji ġenerali

1. Il-proċess tal-issetiljar għandu:

(a)	jistabbilixxi sinjali ekonomiċi adegwati li jirriflettu s-sitwazzjoni tal-iżbilanċ;

(b)	jiżgura li l-iżbilanċi jitħallsu bi prezz li jirrifletti l-valur tal-enerġija f'ħin reali;

(c)	jagħti inċentiv lill-partijiet inkarigati mill-ibbilanċjar sabiex ikunu bilanċjati jew jgħinu lis-sistema sabiex tirrestawra l-bilanċ tagħha;

(d)	jiffaċilita l-armonizzazzjoni tal-mekkaniżmi għall-issetiljar tal-iżbilanċ;

(e)	jagħti inċentivi lit-TSOs biex jissodisfaw l-obbligi tagħhom skont l-Artikolu 127, l-Artikolu 153, l-Artikolu 157 u l-Artikolu 160 tar-Regolament (UE) 2017/1485;

(f)	jevita kull distorsjoni tal-inċentivi għall-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar, il-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar u t-TSOs;

(g)	jappoġġa l-kompetizzjoni fost il-parteċipanti fis-suq;

(h)	jagħti inċentivi lill-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar biex joffru u jipprovdu servizzi tal-ibbilanċjar lit-TSO tal-konnessjoni;

(i)	jiżgura n-newtralità finanzjarja tat-TSOs kollha.

2. Kull awtorità regolatorja rilevanti skont l-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE għandha tiżgura li t-TSOs kollha fil-kompetenza tagħha ma jagħmlu qligħ jew iġarrbu telf fir-rigward tar-riżultat finanzjarju tal-issetiljar skont il-Kapitoli 2, 3 u 4 ta' dan it-Titolu, matul il-perjodu regolatorju kif definit mill-awtorità regolatorja rilevanti, u għandha tiżgura li kwalunkwe riżultat finanzjarju pożittiv jew negattiv li jirriżulta mill-issetiljar skont il-Kapitoli 2, 3 u 4 ta' dan it-Titolu jgħaddu għand l-utenti tan-netwerk skont ir-regoli nazzjonali applikabbli.

3. Kull TSO jista' jiżviluppa proposta għal mekkaniżmu tal-issetiljar addizzjonali separat mill-issetiljar tal-iżbilanċ, għall-ħlas tal-kostijiet tal-akkwist tal-kapaċità tal-ibbilanċjar skont il-Kapitolu 5 ta' dan it-Titolu, kostijiet amministrattivi u kostijiet oħra marbuta mal-ibbilanċjar. Il-mekkaniżmu tal-issetiljar addizzjonali għandu japplika għall-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar. Dan għandu jinkiseb preferibbilment bl-introduzzjoni ta' funzjoni ta' pprezzar f'każ ta' nuqqas. Jekk it-TSOs jagħżlu mekkaniżmu ieħor, għandhom jiġġustifikawh fil-proposta. Tali proposta għandha tkun soġġetta għall-approvazzjoni mill-awtorità regolatorja rilevanti.

4. Kull injezzjoni jew ġbid, fi jew minn żona ta' skedar ta' TSO, għandha titħallas skont il-Kapitolu 3 jew il-Kapitolu 4 tat-Titolu V.

KAPITOLU 2

L-issetiljar tal-enerġija tal-ibbilanċjar

Artikolu 45

Kalkolu tal-enerġija tal-ibbilanċjar

1. Fir-rigward tal-issetiljar tal-enerġija tal-ibbilanċjar tal-anqas għall-proċess għar-restawr tal-frekwenza u l-proċess tar-rimpjazzament tar-riżervi, kull TSO għandu jistabbilixxi proċedura għall-:

(a)	kalkolu tal-volum attivat ta' enerġija tal-ibbilanċjar abbażi tal-attivazzjoni mitluba jew imkejla;

(b)	ikklejmjar tal-kalkolu mill-ġdid tal-volum attivat ta' enerġija tal-ibbilanċjar.

2. Kull TSO għandu jikkalkula l-volum attivat tal-enerġija tal-ibbilanċjar skont il-proċeduri tal-paragrafu 1(a), tal-anqas għal:

(a)	kull perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ;

(b)	iż-żoni tal-iżbilanċ tiegħu;

(c)	kull direzzjoni, b'sing li jindika l-ġbid minn fornitur tas-servizzi tal-ibbilanċjar, u salib li jindika injezzjoni relattiva mill-fornitur tas-servizz tal-ibbilanċjar.

3. Kull TSO tal-konnessjoni għandu jħallas lill-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar kkonċernati, għall-volumi attivati tal-enerġija tal-ibbilanċjar ikkalkulati skont il-paragrafu 2.

Artikolu 46

Ibbilanċjar tal-enerġija għall-proċess għall-konteniment tal-frekwenza

1. Kull TSO tal-konnessjoni jista' jikkalkula u jħallas lill-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar għall-volum tal-enerġija tal-ibbilanċjar fil-proċess għall-konteniment tal-frekwenza, skont il-paragrafu 1 u 2 tal-Artikolu 45.

2. Il-prezz, hux pożittiv, żero jew negattiv tal-volum tal-enerġija tal-ibbilanċjar attivat fil-proċess għall-konteniment tal-frekwenza għandu jkun definit għal kull direzzjoni kif definit fit-Tabella 1:

Tabella 1

Ħlas għall-enerġija tal-ibbilanċjar

	Prezz pożittiv għall-ibbilanċjar tal-enerġija	Prezz negattiv għall-ibbilanċjar tal-enerġija
Enerġija tal-ibbilanċjar pożittiva	Ħlas mit-TSO lill-BSP	Ħlas mill-BSP lit-TSO
Enerġija tal-ibbilanċjar negattiva	Ħlas mill-BSP lit-TSO	Ħlas mit-TSO lill-BSP

Artikolu 47

Enerġija tal-ibbilanċjar għall-proċess għar-restawr tal-frekwenza

1. Kull TSO tal-konnessjoni għandu jikkalkula u jħallas lill-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar għall-volum tal-enerġija tal-ibbilanċjar fil-proċess għar-restawr tal-frekwenza, skont il-paragrafu 1 u 2 tal-Artikolu 45.

2. Il-prezz, hux pożittiv, żero jew negattiv tal-volum tal-enerġija tal-ibbilanċjar attivat fil-proċess għar-restawr tal-frekwenza għandu jkun definit għal kull direzzjoni skont l-Artiklu 30 kif definit fit-Tabella 1.

Artikolu 48

Enerġija tal-ibbilanċjar għall-proċess tar-rimpjazzament tar-riżervi

1. Kull TSO tal-konnessjoni għandu jikkalkula u jħallas lill-fornituri tas-servizzi tal-ibbilanċjar għall-volum tal-enerġija tal-ibbilanċjar fil-proċess tar-rimpjazzament tar-riżervi, skont il-paragrafu 1 u 2 tal-Artikolu 45.

2. Il-prezz, hux pożittiv, żero jew negattiv tal-volum tal-enerġija tal-ibbilanċjar attivat fil-proċess tar-rimpjazzament tar-riżervi għandu jkun definit għal kull direzzjoni skont l-Artiklu 30 kif definit fit-Tabella 1.

Artikolu 49

Aġġustament tal-iżbilanċ għall-parti responsabbli mill-ibbilanċjar

1. Kull TSO għandu jikkalkula l-aġġustament tal-iżbilanċ li għandu jiġi applikat għall-partijiet responsabbli mill-bilanċ ikkonċernati għal kull offerta għall-enerġija tal-ibbilanċjar attivata.

2. Għal żoni tal-iżbilanċ fejn jiġu kkalkulati diversi pożizzjonijiet finali għal parti waħda responsabbli mill-bilanċ skont l-Artikolu 54(3), jista' jiġi kkalkulat aġġustament tal-iżbilanċ wieħed għal kull pożizzjoni.

3. Għal kull aġġustament tal-iżbilanċ, kull TSO għandu jiddetermina l-volum attivat ta' enerġija tal-ibbilanċjar, ikkalkulat skont l-Artikolu 45, kif ukoll kwalunkwe volum attivat għal finijiet oħra għajr l-ibbilanċjar.

KAPITOLU 3

L-issetiljar tal-iskambji tal-enerġija bejn it-tso

Artikolu 50

Skambji intenzjonati tal-enerġija

1. Sa sena wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha għandhom jiżviluppaw proposta għal regoli tal-issetiljar komuni applikabbli għall-iskambji intenzjonati kollha tal-enerġija b'riżultata ta' wieħed jew aktar mill-proċessi li ġejjin skont l-Artikoli 146, 147 u 148 tar-Regolament (UE) 2017/1485, għal kull wieħed minn dawn:

(a)	il-proċess tar-rimpjazzament tariżervi;

(b)	il-proċess għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni manwali;

(c)	il-proċess għar-restawr tal-frekwenza b'attivazzjoni awtomatika;

(d)	il-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi.

2. Kull funzjoni tal-issetiljar TSO-TSO għandha twettaq l-issetiljar f'konformità mar-regoli tal-issetiljar skont il-paragrafu 1.

3. Sa tmintax-il xahar wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha li jiskambjaw l-enerġija intenzjonalment f'żona sinkronika għandhom jiżviluppaw proposta għal regoli tal-issetiljar komuni applikabbli għall-iskambji intenzjonati tal-enerġija, b'riżultat ta' wieħed minn dawn, jew it-tnejn li huma:

(a)	il-proċess għall-konteniment tal-frekwenza skont l-Artikolu 142 tar-Regolament (UE) 2017/1485;

(b)	il-perjodu ta' varjazzjoni skont l-Artikolu 136 tar-Regolament (UE) 2017/1485;

4. Sa tmintax-il xahar wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha konnessi asinkronament i jiskambjaw l-enerġija intenzjonalment bejn iż-żoni sinkroniċi għandhom jiżviluppaw proposta għal regoli tal-issetiljar komuni applikabbli għall-iskambji intenzjonati tal-enerġija, b'riżultat ta' wieħed minn dawn, jew it-tnejn li huma:

(a)	il-proċess għall-konteniment tal-frekwenza għall-output tal-potenza attiva fuq il-livell taż-żona sinkronika skont l-Artikoli 172 u 173 tar-Regolament (UE) 2017/1485;

(b)	ir-restrizzjonijiet tal-varjazzjonijiet għall-output tal-potenza attiva fuq il-livell taż-żona sinkronika skont l-Artikolu 137 tar-Regolament (UE) 2017/1485;

5. Ir-regoli tal-issetiljar komuni skont il-paragrafu 1 għandhom jipprevedu tal-anqas li l-iskambju intenzjonati tal-enerġija jiġi kkalkulat abbażi tal-kriterji li ġejjin:

(a)	fuq perjodu maqbula fost it-TSOs rilevanti;

(b)	skont id-direzzjoni;

(c)	bħala l-parti integrali tal-interkambju tal-potenza kkalkulat matul il-perjodi stipulati skont il-paragrafu 5(a).

6. Ir-regoli tal-issetiljar komuni tal-iskambji intenzjonali tal-enerġija f'konformità mal-paragrafi 1(a), 1(b) u 1(c) għandhom iqisu:

(a)	il-prezzijiet kollha tal-enerġija tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 30(1);

(b)	il-metodoloġija għall-ipprezzar tal-kapaċità transżonali użata għall-iskambju tal-enerġija tal-ibbilanċjar f'konformita mal-Artikolu 30(3).

7. Ir-regoli tal-issetiljar komuni tal-iskambji intenzjonali tal-enerġija skont il-paragrafu 1(d) għandhom iqisu l-metodoloġija għall-ipprezzar tal-kapaċità transżonali iżata għat-tħaddim tal-proċess tan-nettjar tal-iżbilanċi skont l-Artikolu 30(3).

8. It-TSOs kollha għandhom jistabbilixxu mekkaniżmu koordinat għall-aġġustamenti tal-issetiljar bejn it-TSOs kollha.

Artikolu 51

Skambji mhux intenzjonati tal-enerġija

1. Sa tmintax-il xahar wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha f'żona sinkronika għandhom jiżviluppaw proposta għal regoli tal-issetiljar komuni applikabbli għall-iskambji tal-enerġija mhux intenzjonati. Il-proposta għandha tinkludi r-rekwiżiti li ġejjin:

(a)	il-prezz għall-iskambji tal-enerġija mhux intenzjonati miġbuda miż-żona sinkronika għandu jirrifletti l-prezzijiet għall-enerġija tal-ibbilanċjar attivata 'l fuq għall-proċess għar-restawr tal-frekwenza jew għall-proċess tar-rimpjazzament tar-riżervi għal din iż-żona sinkronika;

(b)	il-prezz għall-iskambji tal-enerġija mhux intenzjonati injettati fiż-żona sinkronika għandu jirrifletti l-prezzijiet għall-enerġija tal-ibbilanċjar attivata 'l isfel għall-proċess għar-restawr tal-frekwenza jew għall-proċess tar-rimpjazzament tar-riżervi għal din iż-żona sinkronika.

2. Sa tmintax-il xahar wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha konnessi asinkronikament għandhom jiżviluppaw proposta għal regoli tal-issetiljar komuni applikabbli għall-iskambji tal-enerġija mhux intenzjonati bejn TSOs konnessi asinkronikament.

3. Il-proposti għal regoli komuni tal-issetiljar għal skambji mhux intenzjonati tal-enerġija bejn it-TSOs għandhom jiżguraw distribuzzjoni ġusta u ekwa tal-kostijiet u l-benefiċċji bejniethom.

4. It-TSOs kollha għandhom jistabbilixxu mekkaniżmu koordinat għall-aġġustamenti tal-issetiljar bejniethom.

KAPITOLU 4

L-issetiljar tal-iżbilanċi

Artikolu 52

L-issetiljar tal-iżbilanċi

1. Kull TSO, jew, fejn rilevanti, parti terza, għandu, fiż-żona jew żoni ta' skedar tiegħu u meta dan ikun xieraq, jagħmel setiljar ma' kull parti responsabbli mill-ibbilanċjar għal kull perjodu ta' żbilanċ skont l-Artikolu 53, għall-iżbilanċi kollha kkalkulati skont l-Artikolu 49 u 54, fid-dawl tal-prezz xieraq tal-iżbilanċ ikkalkulat skont l-Artikolu 55.

2. Sa sena wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha għandhom jiżviluppaw proposta biex ikomplu jispeċifikaw u jarmonizzaw tal-anqas:

(a)	il-kalkolu ta' aġġustament tal-iżbilanċ skont l-Artikolu 49 u l-kalkolu ta' pożizzjoni, żbilanċ u volum allokat skont wieħed mill-approċċi msemmija fl-Artikolu 54(3);

(b)	il-komponenti ewlenin użati għall-kalkolu tal-prezz tal-iżbilanċ għall-iżbilanċi kollha msemmija fl-Artikolu 55, inkluż, fejn xieraq, definizzjoni tal-valur tal-attivazzjoni evitata tal-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza jew riżervi ta' rimpjazzament;

(c)	l-użu tal-ipprezzar tal-iżbilanċi uniku għall-iżbilanċi kollha skont l-Artikolu 55, li jiddefinixxi prezz uniku għall-iżbilanċi pożittivi u żbilanċi negattivi għal kull żona tal-prezz tal-iżbilanċ f'perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ; kif ukoll

(d)

id-definizzjoni tal-kundizzjonijiet u l-metodoloġija għall-applikazzjoni tal-ipprezzar doppju tal-iżbilanċ għall-iżbilanċi kollha skont l-Artikolu 55, li jiddefinixxi prezz wieħed għall-iżbilanċi pożittivi u prezz għall-iżbilanċi negattivi għal kull żona tal-prezz tal-iżbilanċ f'perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċi, li jinkludu:

(i)	kundizzjonijiet dwar meta TSO jista' jipproponi lill-awtorità regolatorja rilevanti skont l-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE li jiġi applikat l-ipprezzar doppju u l-ġustifikazzjoni li trid tiġi pprovduta;

(ii)	il-metodoloġija għall-applikazzjoni tal-ipprezzar doppju.

3. Il-proposta skont il-paragrafu 2 tista' tiddistingwi bejn mudelli tal-awtodispaċċ u dawk tad-dispaċċ ċentrali.

4. Il-proposta skont il-paragrafu 2 għandha tipprovdi data tal-implimentazzjoni mhux aktar tard minn tmintax-il xahar wara l-approvazzjoni mill-awtoritajiet regolatorji rilevanti kolha skont l-Artikolu 5(2).

Artikolu 53

Perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċi

1. Sa tliet snin wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, it-TSOs kollha għandhom japplikaw il-perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ ta' 15-il minuta fiż-żoni ta' skedar kollha filwaqt li jiżguraw li l-konfini kollha tal-unità temporali tas-suq jikkoinċidu mal-konfini tal-perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ.

2. It-TSOs ta' żona sinkronika jistgħu jitolbu, flimkien, eżenzjoni mir-rekwiżit stipulat fil-paragrafu 1.

3. Fejn l-awtoritajiet regolatorji ta' żona sinkronika jagħtu eżenzjoni mir-rekwiżit stipulat fil-paragrafu 1 fuq talba konġunta mingħand it-TSOs fiż-żona sinkronika kkonċernata jew fuq inizjattiva tagħhom stess, għandhom iwettqu, b'koperazzjoni mal-Aġenzija u tal-anqas darba kull tliet snin, analiżi tal-kostijiet u l-benefiċċji rigward l-armonizzazzjoni tal-perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ fiż-żoni sinkroniċi u bejniethom.

Artikolu 54

Kalkolu tal-iżbilanċ

1. Kull TSO għandu jikkalkula fiż-żona jew żoni ta' skedar tieħu u meta jkun xieraq, il-pożizzjoni finali, il-volum allokat, l-aġġustament tal-iżbilanċ u l-iżbilanċ:

(a)	għal kull parti responsabbli mill-ibbilanċjar;

(b)	għal kull perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ;

(c)	għal kull żona tal-iżbilanċ.

2. Iż-żona tal-iżbilanċ għandha tkun ugwali għaż-żona ta' skedar, ħlief fil-każ ta' mudell ta' dispaċċ ċentrali, fejn iż-żona tal-iżbilanċ tista' tikkostitwixxi parti minn żona ta' skedar.

3. Sal-implimentazzjoni tal-proposta skont l-Artikolu 52(2), kull TSO għandu jikkalkula l-pożizzjoni finali ta' parti responsabbli mill-ibbilanċjar permezz ta' wieħed mill-approċċi li ġejjin:

(a)	il-parti responsabbli mill-ibbilanċjar ikollha pożizzjoni finali unika ugwali għat-total tal-iskedi kummerċjali esterni tan-negozjar u l-iskedi kummerċjali interni tan-negozjar;

(b)

il-parti responsabbli mill-ibbilanċjar ikollha żewġ pożizzjonijiet finali;: l-ewwel waħda tkun daqs it-total tal-iskedi kummerċjali esterni tan-negozjar tagħha u l-iskedi kummerċjali interni tan-negozjar mill-ġenerazzjoni, u t-tieni tkun daqs it-total tal-iskedi kummerċjali esterni tan-negozjar tagħha u l-iskedi kummerċjali interni tan-negozjar mill-konsum;

(c)	f'mudell ta' dispaċċ ċentrali, parti resonsabbli mill-ibbilanċjar jista' jkollha diversi pożizzjonijiet finali għal kull żona tal-iżbilanċ ugwali għall-iskedi tal-ġenerazzjoni tal-faċilitajiet tal-ġenerazzjoni tal-enerġija jew l-iskedi tal-konsum tal-faċilitajiet tad-domanda.

4. Kull TSO għandu jistabbilixxi r-regoli għal:

(a)	il-kalkolu tal-pożizzjoni finali;

(b)	id-determinazzjoni tal-volum allokat;

(c)	id-determinazzjoni tal-aġġustament tal-iżbilanċi skont l-Artikolu 49;

(d)	il-kalkolu tal-iżbilanċ;

(e)	ikklejmjar biex jerġa' jiġi kkalkulat l-iżbilanċ minn parti responsabbli mill-ibbilanċjar.

5. Il-volum allokat ma għandux jiġi kkalkulat għal parti responsabbli mill-ibbilanċjar li ma tkoprix injezzjonijiet jew ġbid.

6. Żbilanċ għandu jindika d-daqs u d-direzzjoni tat-tranżazzjoni tal-issetiljar bejn il-parti responsabbli mill-ibbilanċjar u t-TSO; żbilanċ jista' jkollu, alternattivament:

(a)	sinjal negattiv, li jindika kwantità nieqsa fuq in-naħa tal-parti responsabbli mill-ibbilanċjar;

(b)	sinjal pożittiv, li jindika kwantità żejda fuq in-naħa tal-parti responsabbli mill-ibbilanċjar;

Artikolu 55

Prezz tal-iżbilanċ

1. Kull TSO għandu jistabbilixxi r-regoli għall-kalkolu tal-prezz tal-iżbilanċ, li jista' jkun pożittiv, żero jew negattiv, kif definit fit-Tabella 2:

Tabella 2

Ħlas għall-iżbilanċ

	Prezz pożittiv tal-iżbilanċ	Prezz negattiv tal-iżbilanċ
Żbilanċ pożittiv	Ħlas mit-TSO lill-BRP	Ħlas mill-BRP lit-TSO
Żbilanċ negattiv	Ħlas mill-BRP lit-TSO	Ħlas mit-TSO lill-BRP

2. Ir-regoli skont il-paragrafu 1 għandhom jinkludu definizzjoni tal-valur ta' attivazzjoni evitata tal-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza jew riżervi ta' rimpjazzament.

3. Kull TSO għandu jiddetermina l-prezz tal-iżbilanċ għall:

(a)	kull perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ;

(b)	iż-żoni tal-prezz tal-iżbilanċ tiegħu;

(c)	kull direzzjoni tal-iżbilanċ.

4. Il-prezz tal-iżbilanċ għal żbilanċ negattiv m'għandux ikun inqas minn:

(a)	il-prezz medju ponderat għall-enerġija tal-ibbilanċjar pożittiva attivata minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza u riżervi ta' rimpjazzament; inkella,

(b)	fil-każ li ma tkun seħħet l-ebda attivazzjoni tal-enerġija tal-ibbilanċjar fi kwalunkwe direzzjoni matul il-perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ, il-valur tal-attivazzjoni tal-enerġija tal-ibbilanċjar evitata minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza jew riżervi ta' rimpjazzament.

5. Il-prezz tal-iżbilanċ għal żbilanċ pożittiv m'għandux ikun aktar minn:

(a)	il-prezz medju ponderat għall-enerġija tal-ibbilanċjar negattiva attivata minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza u riżervi ta' rimpjazzament; inkella,

(b)	fil-każ li ma tkun seħħet l-ebda attivazzjoni tal-enerġija tal-ibbilanċjar fi kwalunkwe direzzjoni matul il-perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ, il-valur tal-attivazzjoni tal-enerġija tal-ibbilanċjar evitata minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza jew riżervi ta' rimpjazzament.

6. Fil-każ li tkun ġiet attivata kemm enerġija tal-ibbilanċjar pożittiva kif ukoll negattiva minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza jew minn riżervi ta' rimpjazzament matul l-istess perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ, il-prezz tal-issetiljar tal-iżbilanċ għandu jiġi ddeterminat għal żbilanċ pożittiv u żbilanċ negattiv abbażi ta' mill-anqas wieħed mill-prinċipji msemmija fil-paragrafi 4 u 5.

KAPITOLU 5

L-issetiljar tal-kapaċità tal-ibbilanċjar

Artikolu 56

Akkwist fi ħdan żona tal-iskedar

1. Kull TSO ta' żona tal-iskedar li juża l-offerti għall-kapaċità tal-ibbilanċjar għandu jistabbilixxi regoli għal tal-anqas l-issetiljar tar-riżervi għar-restawr tal-frekwenza u r-riżervi ta' rimpjazzament skont ir-rekwiżiti stipulati fl-Artikolu 32.

2. Kull TSO ta' żona tal-iskedar li juża l-offerti għall-kapaċità tal-ibbilanċjar għandu jwettaq l-issetiljar tar-riżervi kollha akkwistati għar-restawr tal-frekwenza u ta' rimpjazzament skont ir-rekwiżiti stipulati fl-Artikolu 32.

Artikolu 57

Akkwist barra miż-żona tal-iskedar

1. It-TSOs kollha li jiskambjaw il-kapaċità tal-ibbilanċjar għandhom jistabbilixxu regoli għall-issetiljar tal-kapaċità tal-ibbilanċjar akkwistata skont l-Artikolu 33 u l-Artikolu 35.

2. It-TSOs kollha li jiskambjaw il-kapaċità tal-ibbilanċjar għandhom flimkien iwettqu setiljar tal-kapaċità tal-ibbilanċjar akkwistata permezz tal-funzjoni tal-issetiljar TSO-TSO msemmija fl-Artikolu 33. It-TSOs li jiskambjaw il-kapaċità tal-ibbilanċjar abbażi ta' mudell TSO-BSP għandhom iwettqu setiljar tal-kapaċità tal-ibbilanċjar akkwistata skont l-Artikolu 35.

3. It-TSOs kollha li jiskambjaw il-kapaċità tal-ibbilanċjar għandhom jistabbilixxu regoli għall-issetiljar tal-kapaċità transżonali allokata skont il-Kapitolu 2 tat-Titolu IV.

4. It-TSOs kollha li jiskambjaw il-kapaċità tal-ibbilanċjar għandhom iwettqu setiljar tal-kapaċità transżonali allokata skont il-Kapitolu 2 tat-Titolu IV.

TITOLU VI

ALGORITMU

Artikolu 58

Algoritmi tal-ibbilanċjar

1. Fil-proposti skont l-Artikoli 19, 20 u 21, it-TSOs kollha għandhom jiżviluppaw l-algoritmi li għandhom jitħaddmu mill-funzjonijiet tal-ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni għall-attivazzjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar. Dawk l-algoritmi għandhom:

(a)	jirrispettaw il-metodu tal-attivazzjoni tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 29;

(b)	jirrispettaw il-metodu tal-ipprezzar għall-enerġija tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 30;

(c)	iqisu d-deskrizzjonijiet tal-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi u l-attivazzjoni transfruntiera skont il-Parti IV Titolu III tar-Regolament (UE) 2017/1485.

2. Fil-proposta skont l-Artikolu 22, it-TSOs kollha għandhom jiżviluppaw algoritmu li għandu jitħaddem permezz tal-funzjoni tal-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi. Dan l-algoritmu għandu jnaqqas il-kontroattivazzjoni tar-riżorsi tal-ibbilanċjar permezz tal-proċess għan-nettjar tal-iżbilanċi skont il-Parti IV tar-Regolament (UE) 2017/1485.

3. Fil-proposta skont l-Artikolu 33 żewġ TSOs jew aktar li jiskambjaw il-kapaċità tal-ibbilanċjar għandhom jiżviluppaw l-algoritmi li għandhom jitħaddmu mill-funzjonijiet tal-ottimizzazzjoni tal-akkwist tal-kapaċità għall-akkwist tal-offerti tal-kapaċità tal-ibbilanċjar. Dawk l-algoritmi għandhom:

(a)	jimminimizzaw il-kostijiet kumplessivi tal-akkwist għall-kapaċità tal-ibbilanċjar kollha akkwistata b'mod konġunt;

(b)	jekk applikabbli, iqisu d-disponibbiltà tal-kapaċità transżonali inklużi l-kostijiet possibbli biex tiġi pprovduta.

4. L-algoritmi kollha żviluppati skont dan l-Artikolu għandhom:

(a)	jirrispettaw ir-restrizzjonijiet kollha tas-sigurtà operazzjonali;

(b)	iqisu r-restrizzjonijiet tekniċi u tan-netwerk;

(c)	jekk dan ikun rilevanti, iqisu l-kapaċità transżonali disponibbli.

TITOLU VII

RAPPURTAR

Artikolu 59

Rapport Ewropew dwar l-integrazzjoni tas-swieq tal-ibbilanċjar

1. L-ENTSO-E għandha tippubblika rapport Ewropew li jiffoka fuq il-monitoraġġ, id-deskrizzjoni u l-analiżi tal-implimentazzjoni ta' dan ir-Regolament, kif ukoll ir-rappurtar dwar il-progress li sar rigward l-integrazzjoni tas-swieq tal-ibbilanċjar fl-Ewropa, b'rispett għall-kunfidenzjalità tal-informazzjoni skont l-Artikolu 11.

2. Il-format tar-rapport għandu jvarja b'dan il-mod:

(a)	sentejn wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament, u sussegwentement kull sentejn wara dan, għandu jiġi ppubblikat rapport dettaljat;

(b)	tliet snin wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament u sussegwentament kull sentejn wara dan, għandha tiġi ppublikata verżjoni qasira tar-rapport sabiex tingħata ħarsa lejn il-progress li jkun sar u jiġu aġġornati l-indikaturi tal-prestazzjoni.

3. Ir-rapport skont il-paragrafu 2(a) għandu:

(a)	jiddeskrivi u janalizza l-proċess tal-armonizzazzjoni u l-integrazzjoni kif ukoll il-progress li jkun sar f'termini tal-armonizzazzjoni u l-integrazzjoni tas-swieq tal-ibbilanċjar permezz tal-applikazzjoni ta' dan ir-Regolament;

(b)	jiddeskrivi l-istatus tal-proġetti ta' implimentazzjoni skont dan ir-Regolament;

(c)	jivvaluta l-kompatibbiltà bejn il-proġetti tal-implimentazzjoni u jinvestiga kwalunkwe żviluppi li setgħu seħħew li jippreżentaw riskju għall-integrazzjoni futura;

(d)	janalizza l-iżvilupp tal-iskambji tal-kapaċità tal-ibbilanċjar u l-kondiviżjoni tar-riżervi u jiddeskrivi l-ostakli possibbli, kif ukoll il-prerekwiżiti u l-azzjonijiet biex ikomplu jittejbu l-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar u l-kondiviżjoni tar-riżervi;

(e)	jiddeskrivi l-iskambji reali u janalizza l-iskambji potenzjali tas-servizzi tal-ibbilanċjar;

(f)	janalizza kemm huma xierqa l-prodotti standard fir-rigward tal-aħħar żviluppi u l-evoluzzjoni tar-riżorsi tal-ibbilanċjar differenti u jipproponi titjib tal-prodotti standard;

(g)	jivvaluta l-ħtieġa għal armonizzazzjoni ulterjuri tal-prodotti standard u effetti possibbli tan-nuqqas ta' armonizzazzjoni fuq l-integrazzjoni tas-swieq tal-ibbilanċjar;

(h)	jivvaluta l-eżistenza ta', u l-ġustifikazzjoni għal, prodotti speċifiċi użati mit-TSOs u l-effett tagħhom fuq l-integrazzjoni tas-swieq tal-ibbilanċjar;

(i)	jivvaluta l-progress tal-armonizzazzjoni tal-karatteristiċi ewlenin tal-issetiljar tal-iżbilanċ kif ukoll il-konsegwenzi u d-distorsjonijiet possibbli minħabba n-nuqqas ta' armonizzazzjoni;

(j)	jirrapporta dwar ir-riżultati tal-analiżijiet tal-kostijiet u l-benefiċċji skont l-Artikolu 61.

4. L-ENTSO-E għandha tistabbilixxi indikaturi tal-prestazzjoni għas-swieq tal-ibbilanċjar li jintużaw fir-rapporti. Dawn l-indikaturi tal-prestazzjoni għandhom jirriflettu:

(a)	id-disponibbiltà tal-offerti għall-enerġija tal-ibbilanċjar, inklużi l-offerti mill-kapaċità tal-ibbilanċjar;

(b)	il-kisbiet u l-iffrankar f'termini ta' flus, minħabba n-nettjar tal-iżbilanċi, l-iskambju tas-servizzi tal-ibbilanċjar u l-kondiviżjoni tar-riżervi;

(c)	il-benefiċċji li jirriżultaw mill-użu tal-prodotti standard;

(d)	il-kost totali tal-ibbilanċjar;

(e)	l-effiċjenza ekonomika u l-affidabbiltà tas-swieq tal-ibbilanċjar;

(f)	l-ineffiċjenzi u d-distorsjonijiet possibbli fis-swieq tal-ibbilanċjar;

(g)	it-telf fl-effiċjenza minħabba prodotti speċifiċi;

(h)	il-volum u l-prezz tal-enerġija tal-ibbilanċjar li jintużaw għall-finijiet tal-ibbilanċjar, kemm disponibbli kif ukoll attivati minn prodotti standard u minn prodotti speċifiċi;

(i)	il-prezzijiet tal-iżbilanċ u l-iżbilanċi fis-sistema;

(j)	l-evoluzzjoni tal-prezzijiet ta' servizzi tal-ibbilanċjar fis-snin ta' qabel;

(k)	il-paragun tal-kostijiet u l-benefiċċji mistennija u dawk realizzati mill-allokazzjonijiet kollha tal-kapaċità transżonali għall-finijiet tal-ibbilanċjar.

5. Qabel ma jitressaq ir-rapport finali, l-ENTSO-E għandha tħejji proposta għal abbozz ta' rapport. Din il-proposta għandha tiddefinixxi l-istruttura tar-rapport, kif ukoll il-kontenut tiegħu u l-indikatur tal-prestazzjoni li jintużaw fih. Il-proposta għandha tingħata lill-Aġenzija li għandha tkun tista' titlob emendi fi żmien xahrejn minn meta titressaq il-proposta.

6. Ir-rapport skont il-paragrafu 2(a) għandu jkun fih ukoll sommarju eżekuttiv bl-Ingliż ta' kull rapport tat-TSOs dwar l-ibbilanċjar skont l-Artikolu 60.

7. Ir-rapporti għandhom jipprovdu informazzjoni diżaggregata u indikaturi għal kull żona tal-iskedar, kull konfini taż-żona tal-offerti jew kull blokka LFC.

8. L-ENTSO-E għandha tippubblika r-rapporti fuq l-Internet u għandha tippreżentahom lill-Aġenzija sa mhux aktar tard minn sitt xhur wara tmiem is-sena li jirreferu għaliha.

9. Wara l-iskadenzi sa liema it-TSOs kollha għandhom jużaw il-pjattaformi Ewropej skont l-Artikoli 19(5), 20(6), 21(6) u 22(5), it-TSOs kollha għandhom janalizzaw il-kontenut tar-rapporti u l-kundizzjonijiet għall-pubblikazzjoni tagħhom. Abbażi tar-riżultati ta' dik l-analiżi, l-ENTSO-E għandha tiżviluppa proposta għal struttura ġdida u skeda ta' żmien għall-pubblikazzjoni tar-rapporti u tippreżentahom lill-Aġenzija. L-Aġenzija għandha tkun tista' titlob emendi fi żmien tliet xhur minn meta titressaq il-proposta.

Artikolu 60

Rapport tat-TSO dwar l-ibbilanċjar

1. Talanqas darba kull sentejn, kull TSO għandu jippubblika rapport dwar l-ibbilanċjar li jkopri s-sentejn kalendarji preċedenti, b'rispett għall-kunfidenzjalità tal-informazzjoni skont l-Artikolu 11.

2. Ir-rapport dwar l-ibbilanċjar għandu:

(a)	jinkludi informazzjoni dwar il-volumi tal-prodotti speċifiċi disponibbli, akkwistati u użati, kif ukoll ġustifikazzjoni tal-prodotti speċifiċi soġġetti għall-kundizzjonijiet skont l-Artikolu 26;

(b)	jipprovdi analiżi fil-qosor tad-dimesjonament tal-kapaċità tar-riżerva li tkun tinkludi ġustifikazzjoni u spjega għar-rekwiżiti kkalkulati tal-kapaċità tar-riżerva;

(c)	jipprovdi analiżi fil-qosor tal-forniment ottimali tal-kapaċità tar-riżerva, li tkun tinkludi l-ġustifika għall-volum tal-kapaċità tal-ibbilanċjar;

(d)

janalizza l-kostijiet u l-benefiċċji, u l-ineffiċjenzi u d-distorsjonijiet possibbli li jirriżultaw minn prodotti speċifiċi f'termini tal-kompetizzjoni u l-frammentazzjoni tas-suq, il-parteċipazzjoni fir-rispons tad-domanda u s-sorsi ta' enerġija rinnovabbli, l-integrazzjoni tas-swieq tal-ibbilanċjar u l-effetti kollaterali fuq swieq oħra tal-elettriku;

(e)	janalizza l-opportunitajiet għall-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar u l-kondiviżjoni tar-riżervi;

(f)	jipprovdi spjega u ġustifikazzjoni għall-akkwist tal-kapaċità tal-ibbilanċjar mingħajr l-iskambju tal-kapaċità tal-ibbilanċjar jew il-kondiviżjoni tar-riżervi;

(g)	janalizza l-effiċjenza tal-funzjonijiet tal-ottimizzazzjoni tal-attivazzjoni għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi għar-restawr tal-frekwenza u, jekk applikabbli, għall-enerġija tal-ibbilanċjar minn riżervi ta' rimpjazzament.

3. Ir-rapport dwar il-ibbilanċjar għandu jkun bl-Ingliż, inkella tal-anqas ikun fih sommarju eżekuttiv bl-Ingliż.

4. Abbażi ta' rapporti ppubblikati qabel, l-awtorità regolatorja rilevanti, skont l-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE, għandha tkun intitolata tesiġi bidliet fl-istruttura u l-kontenut tar-rapport li jkun imiss tat-TSO dwar l-ibbilanċjar.

TITOLU VIII

ANALIŻI TAL-KOSTIJIET U L-BENEFIĊĊJI

Artikolu 61

Analiżi tal-kostijiet u l-benefiċċji

1. Meta t-TSOs ikunu meħtieġa jwettqu analiżi tal-kostijiet u l-benefiċċji skont dan ir-Regolament, dawn għandhom jistabbilixxu l-kriterji u l-metodoloġija għall-analiżi tal-kostijiet u l-benefiċċji u jippreżentawhom lill-awtoritajiet regolatorji rilevanti skont l-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE sa sitt xhur qabel il-bidu tal-analiżi tal-kostijiet u l-benefiċċji. L-awtoritajiet regolatorji rilevanti għandhom ikunu intitolati jesiġi emendi b'mod konġunt għall-kriterji u l-metodoloġija.

2. L-analiżi tal-kostijiet u l-benefiċċji għandha tqis tal-anqas:

(a)	il-fattibbiltà teknika;

(b)	l-effiċjenza ekonomika;

(c)	l-impatt fuq il-kompetizzjoni u l-integrazzjoni tas-swieq tal-ibbilanċjar;

(d)	il-kostijiet u l-benefiċċji tal-implimentazzjoni;

(e)	l-impatt fuq il-kostijiet tal-ibbilanċjar Ewropej u nazzjonali;

(f)	l-impatt potenzjonali fuq il-prezzijiet tas-suq tal-elettriku Ewropew;

(g)	il-kapaċità tat-TSOs u l-partijiet responsabbli mill-ibbilanċjar biex jissodisfaw l-obbligi tagħhom;

(h)	l-impatt fuq il-parteċipanti tas-suq f'termini ta' rekwiżiti tekniċi jew tal-IT addizzjonali vvalutati b'kooperazzjoni mal-partijiet ikkonċernati milquta.

3. It-TSOs kollha kkonċernati għandhom jipprovdu r-riżultati tal-analiżi tal-kostijiet u l-benefiċċji lill-awtoritajiet regolatorji rilevanti kollha, flimkien ma' proposta ġustifikata dwar kif għandhom jiġu indirizzati kwistjonijiet possibbli identifikati mill-analiżi tal-kostijiet u l-benefiċċji.

TITOLU IX

DEROGI U MONITORAĠĠ

Artikolu 62

Id-derogi

1. Awtorità regolatorja, b'konformità mal-Aritkolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE u fuq talba mit-TSO jew b'inizjattiva tagħha stess, tista' tagħti deroga lit-TSOs rilevanti minn dispożizzjoni waħda jew aktar ta' dan ir-Regolament skont il-paragrafi 2 sa 12.

2. TSO jista' jitlob deroga mir-rekwiżiti li ġejjin:

(a)	l-iskadenzi sa meta t-TSO għandu juża l-pjattaformi Ewropej skont l-Artikoli 19(5), 20(6), 21(6) u 22(5);

(b)	id-definizzjoni tal-ħin tal-għeluq tan-negozju għall-proċess integrat għall-iskedar f'mudell ta' dispaċċ ċentrali skont l-Artikolu 24(5) u l-possibbiltà li jinbidlu l-offerti għall-proċess integrat għall-iskedar skont l-Artikolu 24(6);

(c)	il-volum massimu tal-kapaċità transżonali allokata fi proċess ibbażat fis-suq skont l-Artikolu 41(2) jew proċess abbażi ta' analiżi tal-effiċjenza ekonomika skont l-Artikolu 42(2);

(d)	l-armonizzazzjoni tal-perjodu tal-issetiljar tal-iżbilanċ skont l-Artikolu 53(1);

(e)	l-implimentazzjoni tar-rekwiżiti skont l-Artikoli 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 54, 55, 56 u 57.

3. Il-proċess ta' deroga għandu jkun trasparenti, mhux diskriminatorju, ibbilanċjar, dokumentat tajjeb u bbażat fuq talba motivata.

4. It-TSOs għandhom jippreżentaw talba bil-miktub għal deroga lill-awtorità regolatorja rilevanti sa mhux aktar tard minn sitt xhur qabel il-jum tal-applikazzjoni ta' dawk id-dispożizzjonijiet li minnhom tkun qed tintalab id-deroga.

5. It-talba għal deroga għandha tinkludi l-informazzjoni li ġejja:

(a)	id-dispożizzjonijiet li minnhom qed tintalab deroga;

(b)	il-perjodu tad-deroga mitlub;

(c)	pjan dettaljat u skeda ta' żmien li jispeċifikaw kif għandha tiġi indirizzata u żgurata l-implimentazzjoni tad-dispożizzjonijiet ikkonċernati ta' dan ir-Regolament wara l-iskadenza tal-perjodu tad-deroga;

(d)	valutazzjoni tal-konsegwenzi tad-deroga mitluba fuq is-swieq ta' biswit;

(e)	valutazzjoni tar-riskji possibbli għall-integrazzjoni tas-swieq tal-ibbilanċjar madwar l-Ewropa kkawżati mid-deroga mitluba.

6. L-awtorità regolatorja għandha tadotta deċiżjoni li tikkonċerna kwalunkwe talba għal deroga fi żmien sitt xhur mill-ġurnata li fiha tirċievi t-talba. Dak il-limitu jista' jiġi estiż bi tliet xhur qabel ma jiskadi fil-każ li l-awtorità regolatorja rilevanti tkun teħtieġ aktar informazzjoni mit-TSO li jitlob id-deroga. Il-perjodu addizzjonali għandu jibda meta tasal l-informazzjoni kollha.

7. It-TSO li jitlob id-deroga għandu jressaq kwalunkwe informazzjoni addizzjonali mitluba mill-awtorità regolatorja fi żmien xahrejn minn din it-talba. Jekk it-TSO ma jipprovdix l-informazzjoni mitluba f'dak il-limitu taż-żmien, it-talba għal deroga għandha titqies irtirata sakemm, qabel ma tiskadi, jew:

(a)	l-awtorità regolatorja ma tiddeċidix li tagħti estensjoni; inkella,

(b)	dak it-TSO jinforma lill-awtorità regolatorja rilevanti permezz ta' sottomissjoni motivata li t-talba għal deroga hija sħiħa.

8. Hija u tivvaluta t-talba għal deroga jew qabel ma tagħti deroga bl-inizjattiva tagħha stess, l-awtorità regolatorja rilevanti għandha tqis l-aspetti li ġejjin:

(a)	id-diffikultajiet relatati mal-implimentazzjoni tad-dispożizzjoni jew dispożizzjonijiet ikkonċernati;

(b)	ir-riskji u l-implikazzjonijiet tad-dispożizzjoni jew id-dispożizzjonijiet ikkonċernati, f'termini ta' sigurtà operazzjonali;

(c)	l-azzjonijiet meħuda biex tiġi ffaċilitata l-implimentazzjoni tad-dispożizzjoni jew dispożizzjonijiet ikkonċernati;

(d)	l-impatti tan-nuqqas ta' implimentazzjoni tad-dispożizzjoni jew dispożizzjonijiet, f'terminita' nuqqas ta' diskriminazzjoni u kompetizzjoni ma' parteċipant fis-suq Ewropej oħra, b'mod partikolari fir-rigward tar-rispons tad-domanda u s-sorsi tal-enerġija rinnovabbli;

(e)	l-impatti fuq l-effiċjenza ekonomika globali u l-infrastruttura tal-grilja intelliġenti;

(f)	l-impatti fuq żoni oħra ta' skedar u l-konsegwenzi ġenerali fuq il-proċess tal-integrazzjoni tas-suq Ewropew.

9. L-awtorità regolatorja rilevanti għandha toħroġ deċiżjoni motivata dwar talba għal deroga jew deroga mogħtija b'inizjattiva tagħha stess. Meta l-awtorità regolatorja tagħti deroga, din għandha tispeċifika t-tul tagħha. Id-deroga tista' tingħata biss darba u għal perjodu massimu ta' sentejn, ħlief fil-każ tad-derogi fil-paragrafi 2(c) u 2(d) li jistgħu jingħataw sal-1 ta' Jannar 2025.

10. L-awtorità regolatorja rilevanti għandha tinnotifika d-deċiżjoni tagħha lit-TSO, lill-Aġenzija u lill-Kummissjoni Ewropea. Din id-deċiżjoni għandha tiġi ppubblikata wkoll fuq is-sit web tagħha.

11. L-awtoritajiet regolatorji għandhom iżommu reġistru bid-derogi kollha li approvaw jew irrifjutaw u għandhom jipprovdu lill-Aġenzija b'reġistru aġġornat u kkonsolidat tal-anqas darba kull sitt xhur, li kopja tiegħu għandha tingħata lill-ENTSO-E.

12. Ir-reġistru għandu b'mod partikolari, jinkludi:

(a)	id-dispożizzjonijiet li għalihom id-deroga qed tingħata jew tiġi rifjutata;

(b)	il-kontenut tad-deroga;

(c)	ir-raġunijiet għall-għoti jew ir-rifjut tad-deroga;

(d)	il-konsegwenzi li jirriżultaw mill-għoti tad-deroga.

Artikolu 63

Il-monitoraġġ

1. In-Netwerk Ewropew għall-Operaturi tas-Sistema tat-Trażmissjoni tal-Elettriku għandu jissorvelja l-implimentazzjoni ta' dan ir-Regolament skont l-Artikolu 8(8) tar-Regolament (KE) Nru 714/2009. Il-monitoraġġ tal-implimentazzjoni ta' dan ir-Regolament mill-ENTSO-E għandu jkopri tal-anqas il-kwistjonijiet li ġejjin:

(a)	it-tħejjija ta' rapport Ewropew dwar l-integrazzjoni tas-swieq tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 59;

(b)	it-tħejjija ta' rapport dwar il-monitoraġġ tal-implimentazzjoni ta' dan ir-Regolament, li jkun jinkludi l-effett fuq l-armonizzazzjoni tar-regoli applikabbli mmirati lejn il-faċilitazzjoni tal-integrazzjoni tas-suq.

2. L-ENTSO-E għandu jippreżenta pjan għall-monitoraġġ dwar ir-rapporti li għandhom jitħejjew u kwalunkwe aġġornament lill-Aġenzija għal opinjoni sitt xhur wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament.

3. L-Aġenzija, b'kooperazzjoni mal-ENTSO għall-Elettriku, għandha tħejji sa sitt xhur wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament lista tal-informazzjoni rilevanti li għandha tiġi kkomunikata mill-ENTSO għall-Elettriku lill-Aġenzija skont l-Artikoli 8(9) u 9(1) tar-Regolament (KE) Nru 714/2009. Il-lista ta' informazzjoni rilevanti tista' tkun soġġetta għal aġġornamenti. L-ENTSO-E għandu jżomm format komprensiv standardizzat, arkivju tad-dejta diġitali tal-informazzjoni meħtieġa mill-Aġenzija.

4. It-TSOs kollha għandhom jippreżentaw lin-Netwerk Ewropew għall-Operaturi tas-Sistema tat-Trażmissjoni tal-Elettriku l-informazzjoni meħtieġa sabiex iwettqu l-kompiti skont il-paragrafi 1 u 3.

5. B'talba konġunta tal-Aġenzija u l-ENTSO-E, il-parteċipanti fis-suq u l-organizzazzjonijiet rilevanti għall-integrazzjoni tas-swieq tal-ibbilanċjar tal-elettriku għandhom jippreżentaw lill-ENTSO-E l-informazzjoni meħtieġa għall-monitoraġġ skont il-paragrafi 1 u 3, ħlief għal informazzjoni li tkun diġà nkisbet mill-awtoritajiet regolatorji rilevanti skont l-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE, l-Aġenzija jew l-ENTSO-E, fil-kuntest tal-kompiti rispettivi tagħhom ta' monitoraġġ tal-implimentazzjoni.

TITOLU X

DISPOŻIZZJONIJIET TRANŻIZZJONALI U FINALI

Artikolu 64

Dispożizzjonijiet tranżizzjonali għall-Irlanda u l-Irlanda ta' Fuq

Ħlief għall-parteċipazzjoni fl-iżvilupp tat-termini u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji, li għalihom għandhom japplikaw id-dati tal-iskadenza rispettivi, ir-rekwiżiti ta' dan ir-Regolament ma japplikawx fl-Irlanda u l-Irlanda ta' Fuq, qabel il-31 ta' Diċembru 2019.

Artikolu 65

Id-dħul fis-seħħ

1. Dan ir-Regolament għandu jidħol fis-seħħ fl-għoxrin jum wara dak tal-pubblikazzjoni tiegħu f'Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

2. Għall-Artikoli 14, 16, 17, 28, 32, 34 sa 36, 44 sa 49, u 54 sa 57, dan ir-Regolament għandu japplika minn sena wara d-dħul fis-seħħ ta' dan ir-Regolament.

Dan ir-Regolament għandu jorbot fl-intier tiegħu u japplika direttament fl-Istati Membri kollha.

Magħmul fi Brussell, it-23 ta' Novembru 2017.

Għall-Kummissjoni

Il-President

Jean-Claude JUNCKER

(1) ĠU L 211, 14.8.2009, p. 15.

(2) Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2017/1485 tat-2 ta' Awwissu 2017 li jistabbilixxi linja gwida dwar it-tħaddim tas-sistema ta' trażmissjoni tal-elettriku (ĠU L 220, 25.8.2017, p. 1).

(3) Id-Direttiva 2009/72/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat- 13 ta' Lulju 2009 dwar ir-regoli komuni għas-suq intern fil-qasam tal-elettriku u li temenda d-Direttiva 2003/54/KE (ĠU L 211, 14.8.2009, p. 55).

(4) Ir-Regolament (KE) Nru 713/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta' Lulju 2009 li jistabbilixxi Aġenzija għall-kooperazzjoni tar-Regolaturi tal-Enerġija (ĠU L 211, 14.8.2009, p. 1).

(5) Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 543/2013 tal-14 ta' Ġunju 2013 dwar is-sottomissjoni u l-pubblikazzjoni ta' dejta fis-swieq tal-elettriku u li jemenda l-Anness I tar-Regolament (KE) Nru 714/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ĠU L 163, 15.6.2013, p. 1).

(6) Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2015/1222 tal-24 ta' Lulju 2015 li jistabbilixxi Linji Gwida dwar l-Allokazzjoni tal-Kapaċità u l-Ġestjoni tal-Konġestjoni (ĠU L 197, 25.7.2015, p. 24).

(7) Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2016/631 tal-14 ta' April 2016 li jistabbilixxi kodiċi tan-netwerk dwar rekwiżiti għall-konnessjoni tal-ġeneraturi mal-grilja (ĠU L 112, 27.4.2016, p. 1).

(8) Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2016/1388 tas-17 ta' Awwissu 2016 li jistabbilixxi kodiċi tan-netwerk dwar rekwiżiti għall-konnessjoni tad-domanda (ĠU L 223, 18.8.2016, p. 10).

(9) Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2016/1447 tas-26 ta' Awwissu 2016 li jistabbilixxi kodiċi tan-netwerk dwar ir-rekwiżiti għall-konnessjoni mal-grilja ta' sistemi ta' kurrent dirett b'vultaġġ għoli u ta' moduli ta' parks tal-enerġija konnessi b'kurrent dirett (ĠU L 241, 8.9.2016, p. 1).

(10) Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2016/1719 tas-26 ta' Settembru 2016 li jistabbilixxi linja gwida dwar l-allokazzjoni bil-quddiem tal-kapaċità (ĠU L 259, 27.9.2016, p. 42).

(11) Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2017/2196 tal-24 ta' Novembru 2017 li jistabbilixxi kodiċi tan-netwerk dwar l-emerġenza u r-restawr tal-elettriku (Ara l-paġma 54 ta' dan il-Ġurnal Uffiċjali).

28.11.2017

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

L 312/54

REGOLAMENT TAL-KUMMISSJONI (UE) 2017/2196

tal-24 ta' Novembru 2017

li jistabbilixxi kodiċi tan-netwerk dwar l-emerġenza u r-restawr tal-elettriku

(Test b'rilevanza għaż-ŻEE)

IL-KUMMISJONI EWROPEA,

Wara li kkunsidrat it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

Wara li kkunsidrat ir-Regolament (KE) Nru 714/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta' Lulju 2009 dwar kondizzjonijiet għall-aċċess għan-networks għall-bdil bejn il-fruntieri fl-elettriku u li jħassar ir-Regolament (KE) Nru 1228/2003 (1), u b'mod partikolari l-Artikolu 6(11) tiegħu,

Billi:

(1)	Suq intern tal-enerġija li jiffunzjona b'mod sħiħ u li jkun kompletament interkonness huwa kruċjali biex tinżamm is-sigurtà tal-provvista tal-enerġija, biex tiżdied il-kompetittività u biex jiġi żgurat li l-konsumaturi kollha jkunu jistgħu jixtru l-enerġija bi prezzijiet affordabbli.

(2)	Ir-Regolament (KE) Nru 714/2009 jistabblixxi regoli nondiskriminatorji li jirregolaw l-aċċess għan-netwerk għal skambji transfruntiera fl-elettriku bil-għan li jiġi żgurat il-funzjonament xieraq tas-suq intern fl-elettriku.

(3)

Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2017/1485 (2) jistabbilixxi regoli armonizzati dwar it-tħaddim tas-sistema għall-operaturi tas-sistema ta' trażmissjoni (“TSOs”), il-koordinaturi reġjonali tas-sigurtà (“RSCs”), l-operaturi tas-sistema ta' distribuzzjoni (“DSOs”) u l-utenti sinifikanti tal-grilja (“SGUs”). Huwa jidentifika stati kritiċi differenti tas-sistema (stat normali, stat ta' twissija, stat ta' emerġenza, stat ta' blekawt u restawr). Huwa jinkludi wkoll rekwiżiti u prinċipji sabiex jassiguraw il-kundizzjonijiet għaż-żamma tas-sigurtà operazzjonali madwar l-Unjoni u jippromwovu l-koordinazzjoni tat-tħaddim tas-sistema, rekwiżiti u prinċipji għall-ippjanar operazzjonali u l-proċessi ta' skedar meħtieġa sabiex jiġu antiċipati d-diffikultajiet tas-sigurtà operazzjonali f'ħin reali u rekwiżiti u prinċipji għall-kontroll tal-frekwenza tat-tagħbija u r-riservi madwar l-Unjoni kollha.

(4)	Jeħtieġ li jiġi żviluppat sett komuni ta' rekwiżiti minimi u prinċipji għall-proċeduri u l-azzjonijiet li għandhom jitwettqu speċifikament fl-istati ta' emerġenza, blekawt u restawr.

(5)

Għalkemm kull TSO huwa responsabbli għaż-żamma tas-sigurtà operazzjonali fiż-żona ta' kontroll tiegħu, it-tħaddim sigur u effiċjenti tas-sistema tal-elettriku tal-Unjoni huwa kompitu kondiviż bejn it-TSOs kollha tal-Unjoni billi s-sistemi nazzjonali kollha huma, sa ċertu punt, interkonnessi u ħsara f'xi żona ta' kontroll tista' taffettwa żoni oħra. It-tħaddim effiċjenti tas-sistema tal-elettriku tal-Unjoni jeħtieġ ukoll kollaborazzjoni u koordinazzjoni mill-qrib bejn il-partijiet ikkonċernati.

(6)

Għalhekk huwa neċessarju li jiġu stabbiliti rekwiżiti armonizzati rigward il-miżuri tekniċi u organizzattivi sabiex jiġu evitati l-propagazzjoni jew id-deterjorament ta' inċident fis-sistema nazzjonali u sabiex jiġi evitat it-tixrid tal-istat ta' disturb u blekawt għal sistemi oħra. Huwa neċessarju wkoll li jiġu stabbiliti proċeduri armonizzati li t-TSOs jenħtieġ li jimplimentaw sabiex jirrestawraw l-istat ta' twissija jew normali wara t-tixrid tal-istat ta' disturb jew ta' blekawt.

(7)

Kull TSO jenħtieġ li jistabbilixxi pjan ta' difiża tas-sistema u pjan ta' restawr, permezz ta' approċċ fi tliet passi: fażi tat-tfassil, li tikkonsisti fid-definizzjoni tal-kontenut dettaljat tal-pjan; fażi tal-implimentazzjoni, li tikkonsisti fl-iżvilupp u l-installazzjoni tal-mezzi u s-servizzi neċessarji kollha għall-attivazzjoni tal-pjan; u fażi ta' attivazzjoni, li tikkonsisti mill-użu operazzjonali ta' miżura waħda jew aktar mill-pjan.

(8)	L-armonizzazzjoni tar-rekwiżiti għall-istabbiliment, min-naħa tat-TSOs, tal-pjan ta' difiża tas-sistema u l-pjan ta' restawr rispettivi tagħhom, jeħtieġ li tiżgura l-effiċjenza globali ta' dawk il-pjanijiet fil-livell tal-Unjoni.

(9)

It-TSOs jenħtieġ li jassiguraw il-kontinwità tat-tranżazzjonijiet tal-enerġija waqt stat ta' emerġenza, blekawt jew restawr u jissospendu l-attivitajiet tas-suq u l-proċessi ta' akkumpanjament tas-suq biss bħala l-aħħar alternattiva. Jenħtieġ li jiġu stabbiliti kundizzjonijiet ċari, oġġettivi u armonizzati li fihom it-tranżazzjonijiet tal-enerġija jistgħu jiġu sospiżi u suċċessivament restawrati.

(10)	Jekk jiġi mitlub, kull TSO jenħtieġ li jappoġġa lil kwalunkwe TSO ieħor fi stat ta' emerġenza, blekawt jew restawr, meta tali appoġġ ma jwassalx lis-sistema tat-TSO mitlub fl-istat ta' emerġenza jew ta' blekawt.

(11)	Fl-Istati Membri fejn jintużaw is-sistemi ta' komunikazzjoni pubblika, it-TSOs, id-DSOs, l-SGUs u l-fornituri tas-servizz ta' restawr jenħtieġ li jistinkaw biex jiksbu l-istatus ta' prijorità tat-telekomunikazzjoni mill-fornitur tat-telekomunikazzjoni rispettiv tagħhom.

(12)	Fl-20 ta' Lulju 2015, l-Aġenzija għall-Kooperazzjoni tar-Regolaturi tal-Enerġija (“l-Aġenzija”) irrakkomandat l-adozzjoni, min-naħa tal-Kummissjoni, tal-Kodiċi tan-Netwerk dwar l-Ibbilanċjar tal-Elettriku, soġġetta għar-rekwiżiti mniżżla fir-rakkomandazzjoni tal-Aġenzija Nru 3/2015.

(13)

Minbarra d-dispożizzjonijiet ġenerali tar-Regolament (UE) 2017/1485, huma meħtieġa rekwiżiti speċifiċi sabiex jiggarantixxu l-iskambju ta' informazzjoni u l-komunikazzjoni waqt l-istati ta' emerġenza, blekawt jew restawr, kif ukoll id-disponibbiltà tal-għodod u l-faċilitajiet kritiċi neċessarji sabiex titħaddem u tiġi restawrata s-sistema.

(14)	Dan ir-Regolament ġie adottat abbażi tar-Regolament (KE) Nru 714/2009 li jissupplimenta u li jifforma parti integrali minnu. Ir-referenzi għar-Regolament (KE) Nru 714/2009 f'atti legali oħrajn jenħtieġ li jinftiehmu li jirreferu wkoll għal dan ir-Regolament.

(15)	Il-miżuri stipulati f'dan ir-Regolament huma konformi mal-opinjoni tal-Kumitat imsemmi fl-Artikolu 23(1) tar-Regolament (KE) Nru 714/2009,

ADOTTAT DAN IR-REGOLAMENT:

KAPITOLU I

DISPOŻIZZJONIJIET ĠENERALI

Artikolu 1

Suġġett

Sabiex tiġi salvagwardjata s-sigurtà operazzjonali, jiġu pprevenuti l-propagazzjoni jew id-deterjorament ta' inċident biex jiġi evitat disturb estensiv u l-istat ta' blekawt kif ukoll għar-restawr rapidu u effiċjenti tas-sistema tal-elettriku mill-istati ta' emerġenza jew ta' blekawt, dan ir-Regolament jistabbilixxi kodiċi tan-netwerk li jistabbilixxi r-rekwiżiti dwar:

(a)	il-ġestjoni tal-istati ta' emerġenza, blekawt u restawr mit-TSOs;

(b)	il-koordinazzjoni tat-tħaddim tas-sistema madwar l-Unjoni fl-istati ta' emerġenza, blekawt u restawr;

(c)	is-simulazzjonijiet u t-testijiet sabiex ikun iggarantit restawr affidabbli, effiċjenti u rapidu tas-sistemi interkonnessi ta' trażmissjoni għall-istat normali mill-istati ta' emerġenza jew ta' blekawt;

(d)	l-għodod u l-faċilitajiet meħtieġa sabiex ikun iggarantit restawr affidabbli, effiċjenti u rapidu tas-sistemi interkonnessi ta' trażmissjoni għall-istat normali mill-istati ta' emerġenza jew ta' blekawt.

Artikolu 2

Kamp ta' Applikazzjoni

1. Dan ir-Regolament għandu japplika għat-TSOs, għad-DSOs, għall-SGUs, għall-fornituri tas-servizz ta' difiża, għall-fornituri tas-servizz ta' restawr, għall-partijiet inkarigati mill-ibbilanċjar, għall-fornituri ta' servizzi ta' bbilanċjar, għall-operaturi nominati tas-suq tal-elettriku (“NEMO”) u entitajiet oħra nnominati biex iwettqu funzjonijiet tas-suq skont ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2015/1222 (3) u r-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2016/1719 (4).

2. B'mod partikolari, dan ir-Regolament għandu japplika għall-SGUs li ġejjin:

(a)	moduli eżistenti u ġodda tal-ġenerazzjoni tal-enerġija kklassifikati bħala tip C u D skont il-kriterji stabbiliti fl-Artikolu 5 tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2016/631 (5);

(b)	il-moduli eżistenti u ġodda tal-ġenerazzjoni tal-enerġija kklassifikati bħala tip B skont il-kriterji stabbiliti fl-Artikolu 5 tar-Regolament (UE) 2016/631, meta dawn jiġu identifikati bħala SGUs skont l-Artikolu 11(4) u l-Artikolu 23(4);

(c)	faċilitajiet eżistenti u ġodda tad-domanda konnessi mat-trażmissjoni;

(d)	sistemi ta' distribuzzjoni magħluqa eżistenti u ġodda konnessi mas-sistema tat-trażmissjoni;

(e)	fornituri tar-ridispaċċ ta' moduli tal-ġenerazzjoni tal-enerġija jew ta' faċilitajiet tad-domanda permezz ta' aggregazzjoni u fornituri ta' riserva ta' potenza attiva skont it-Titolu 8 tar-Regolament (UE) 2017/1485; u

(f)	sistemi eżistenti u ġodda ta' kurrent dirett b'vultaġġ għoli (“HVDC”) u moduli ta' parks tal-enerġija konnessi b'kurrent dirett skont il-kriterji stabbiliti fl-Artikolu 4(1) tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2016/1447 (6).

3. Dan ir-Regolament għandu japplika għal moduli eżistenti u ġodda tal-ġenerazzjoni tal-enerġija tat-tip A, b'konformità mal-kriterji stabbiliti fl-Artikolu 5 tar-Regolament (UE) 2016/631, għal moduli eżistenti u ġodda tal-ġenerazzjoni tal-enerġija tat-tip B għajr dawk imsemmija fil-paragrafu 2(b), kif ukoll għall-faċilitajiet eżistenti u ġodda tad-domanda, is-sistemi ta' distribuzzjoni magħluqa u partijiet terzi li jipprovdu rispons tad-domanda meta jikkwalifikaw bħala fornituri tas-servizz ta' difiża jew fornituri tas-servizz ta' restawr skont l-Artikolu 4(4).

4. Il-moduli tal-ġenerazzjoni tal-enerġija tat-tip A u tat-tip B imsemmija fil-paragrafu 3, il-faċilitajiet tad-domanda u s-sistemi ta' distribuzzjoni magħluqa li jipprovdu rispons tad-domanda jistgħu jissodisfaw ir-rekwiżiti ta' dan ir-Regolament jew direttament jew indirettament permezz ta' parti terza, skont il-patti u l-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 4(4).

5. Dan ir-Regolament għandu japplika għall-unitajiet ta' ħażna tal-enerġija ta' SGU, ta' fornitur tas-servizz ta' difiża jew ta' fornitur tas-servizz ta' restawr, li jistgħu jintużaw biex jibbilanċjaw is-sistema, bil-kundizzjoni li jiġu identifikati bħala tali fil-pjanijiet ta' difiża tas-sistema, fil-pjanijiet ta' restawr jew fil-kuntratt tas-servizz rilevanti.

6. Dan ir-Regolament għandu japplika għas-sistemi ta' trażmissjoni, is-sistemi ta' distribuzzjoni u l-interkonnessjonijiet kollha fl-Unjoni ħlief is-sistemi ta' trażmissjoni u s-sistemi ta' distribuzzjoni jew partijiet mis-sistemi ta' trażmissjoni u mis-sistemi ta' distribuzzjoni ta' gżejjer ta' Stati Membri li s-sistemi tagħhom ma jkunux operati b'mod sinkroniku maż-żona sinkronika tal-Ewropa Kontinentali, tal-Gran Brittanja, Nordika, tal-Irlanda u tal-Irlanda ta' Fuq jew Baltika, bil-kundizzjoni li dan it-tħaddim mhux sinkroniku ma jirriżultax minn disturb.

7. Fl-Istati Membri fejn ikun hemm aktar minn operatur ta' sistema ta' trażmissjoni wieħed, dan ir-Regolament għandu japplika għall-operaturi tas-sistema ta' trażmissjoni kollha f'dak l-Istat Membru. Meta operatur ta' sistema ta' trażmissjoni ma jkollux funzjoni rilevanti għal obbligu wieħed jew aktar skont dan ir-Regolament, l-Istati Membri jistgħu jipprevedu li r-responsabbiltà li jkun hemm konformità ma' dawn l-obbligi tiġi assenjata lil operatur wieħed jew iktar tas-sistema ta' trażmissjoni speċifiċi differenti.

8. Sakemm ikunu qegħdin joperaw b'mod sinkroniku f'żona sinkronika fejn mhux il-pajjiżi kollha jkunu marbuta bil-leġislazzjoni tal-Unjoni, it-TSOs tal-Litwanja, tal-Latvja u tal-Estonja huma eżentati mill-applikazzjoni tal-Artikoli 15, 29 u 33, sakemm ma jkunx previst mod ieħor fi ftehim ta' kooperazzjoni ma' TSOs ta' pajjiż terz li jikkostitwixxi l-bażi għall-kooperazzjoni tagħhom għat-tħaddim sigur tas-sistema skont l-Artikolu 10.

Artikolu 3

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta' dan ir-Regolament għandhom japplikaw id-definizzjonijiet previsti fl-Artikolu 2 tad-Direttiva 2009/72/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (7), l-Artikolu 2 tar-Regolament (KE) Nru 714/2009, l-Artikolu 2 tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 543/2013 (8), l-Artikolu 2 tar-Regolament (UE) 2015/1222, l-Artikolu 2 tar-Regolament (UE) 2016/631, l-Artikolu 2 tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2016/1388 (9), l-Artikolu 2 tar-Regolament (UE) 2016/1447, l-Artikolu 2 tar-Regolament (UE) 2016/1719 u l-Artikolu 2 tar-Regolament (UE) 2017/1485.

Barra minn hekk, għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

(1)	“fornitur ta' servizz ta' difiża” tfisser entità ġuridika b'obbligu legali jew kuntrattwali sabiex tipprovdi servizz li jikkontribwixxi għal miżura waħda jew diversi tal-pjan ta' difiża tas-sistema;

(2)	“fornitur ta' servizz ta' restawr” tfisser entità ġuridika b'obbligu legali jew kuntrattwali sabiex tipprovdi servizz li jikkontribwixxi għal miżura waħda jew diversi tal-pjan ta' restawr;

(3)	“utent tal-grilja sinifikanti ta' prijorità għolja” tfisser l-utent sinifikanti tal-grilja li għalih japplikaw kundizzjonijiet speċjali għall-iskonnessjoni u r-rienerġizzazzjoni;

(4)	“domanda netta” tfisser il-valur nett tal-potenza attiva meqjus minn punt partikolari tas-sistema, ikkalkolat bħala (tagħbija - ġenerazzjoni), ġeneralment espress f'kilowatts (kW) jew megawatts (MW) f'mument partikolari jew bħala medja fuq kwalunkwe intervall ta' ħin iddeżinjat;

(5)	“pjan ta' restawr” tfisser il-miżuri tekniċi u organizzattivi kollha neċessarji sabiex is-sistema tiġi restawrata għall-istat normali;

(6)	“rienerġizzazzjoni” tfisser ir-rikonnessjoni tal-ġenerazzjoni u tat-tagħbija sabiex jiġu enerġizzati l-partijiet tas-sistema li jkunu ġew skonnettjati;

(7)	“strateġija ta' rienerġizzazzjoni minn fuq għal isfel” tfisser strateġija li teħtieġ l-assistenza ta' TSOs oħra sabiex jiġu rienerġizzati partijiet mis-sistema ta' TSO;

(8)	“strateġija ta' rienerġizzazzjoni minn isfel għal fuq” tfisser strateġija fejn parti mis-sistema ta' TSO tista' tiġi rienerġizzata mingħajr l-assistenza minn TSOs oħrajn;

(9)	“risinkronizzazzjoni” tfisser is-sinkronizzazzjoni u l-konnessjoni mill-ġdid ta' żewġ reġjuni sinkronizzati fil-punt ta' risinkronizzazzjoni;

(10)	“mexxej tal-frekwenza” tfisser it-TSO maħtur u responsabbli għall-ġestjoni tal-frekwenza tas-sistema fi ħdan reġjun sinkronizzat jew żona sinkronika bil-għan li l-frekwenza tas-sistema titreġġa' lura għall-frekwenza nominali;

(11)	“reġjun sinkronizzat” tfisser il-frazzjoni ta' żona sinkronika koperta minn TSOs interkonnessi bi frekwenza komuni tas-sistema u li ma tkunx sinkronizzata mal-bqija taż-żona sinkronika;

(12)	“mexxej tar-risinkronizzazzjoni” tfisser it-TSO maħtur u responsabbli għar-risinkronizzazzjoni ta' żewġ reġjuni sinkronizzati;

(13)	“punt ta' risinkronizzazzjoni” tfisser l-istrument użat sabiex jiġu konnessi żewġ reġjuni sinkronizzati, ġeneralment salvavita.

Artikolu 4

Aspetti regolatorji

1. Meta jkunu qegħdin japplikaw dan ir-Regolament, l-Istati Membri, l-awtoritajiet regolatorji, l-entitajiet kompetenti u l-operaturi tas-sistema għandhom:

(a)	japplikaw il-prinċipji ta' proporzjonalità u nondiskriminazzjoni;

(b)	jiżguraw it-trasparenza;

(c)	japplikaw il-prinċipju ta' ottimizzazzjoni bejn l-ogħla effiċjenza globali u l-ispejjeż totali l-aktar baxxi għall-partijiet kollha involuti;

(d)	jiżguraw li safejn ikun possibbli t-TSOs jużaw mekkaniżmi bbażati fuq is-suq sabiex jassiguraw is-sigurtà u l-istabbiltà tan-netwerk;

(e)	jirrispettaw ir-restrizzjonijiet tekniċi, legali, tas-sigurtà personali u tas-sikurezza;

(f)	jirrispettaw ir-responsabbiltà assenjata lit-TSO rilevanti sabiex tiġi żgurata s-sigurtà tas-sistema, inkluż kif meħtieġ mil-leġiżlazzjoni nazzjonali;

(g)	jikkonsultaw mad-DSOs rilevanti u jqisu l-impatti potenzjali fuq is-sistema tagħhom; u

(h)	iqisu l-istandards Ewropej u l-ispeċifikazzjonijiet tekniċi li ntlaħaq qbil dwarhom.

2. Kull TSO għandu jippreżenta l-proposti li ġejjin lill-aworità regolatorja rilevanti b'konformità mal-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE għall-approvazzjoni:

(a)	il-patti u l-kundizzjonijiet sabiex jaġixxu bħala fornituri ta' servizz ta' difiża fuq bażi kuntrattwali skont il-paragrafu 4;

(b)	il-patti u l-kundizzjonijiet sabiex jaġixxu bħala fornituri ta' servizz ta' difiża fuq bażi kuntrattwali skont il-paragrafu 4;

(c)

il-lista ta' SGUs responsabbli li jimplimentaw fuq l-installazzjonijiet tagħhom il-miżuri li jirriżultaw mir-rekwiżiti obbligatorji kif stabbilti fir-Regolamenti (UE) 2016/631, (UE) 2016/1388 u (UE) 2016/1447 u/jew mil-leġiżlazzjoni nazzjonali u l-lista tal-miżuri li jridu jiġu implimentati minn dawn l-SGUs, identifikati mit-TSOs skont l-Artikoli 11(4)(c) u 23(4)(c);

(d)

il-lista tal-utenti sinifikanti tal-grilja ta' prijorità għolja msemmija fl-Artikoli 11(4)(d) u 23(4)(d) u l-prinċipji applikati għad-definizzjoni tagħhom u l-patti u l-kundizzjonijiet għall-iskonnessjoni u r-rienerġizzazzjoni tal-utenti tal-grilja ta' prijorità għolja, sakemm ma jkunux iddefiniti mil-leġiżlazzjoni nazzjonali tal-Istati Membri.

(e)	ir-regoli għas-sospensjoni u r-restawr tal-attivitajiet tas-suq skont l-Artikolu 36(1);

(f)	ir-regoli speċifiċi għas-saldu tal-iżbilanċ u s-saldu tal-enerġija ta' bbilanċjar f'każ ta' sospensjoni tal-attivitajiet tas-suq, skont l-Artikolu 39(1);

(g)	il-pjan tal-ittestjar skont l-Artikolu 43(2).

3. Meta Stat Membru jkun ippreveda dan, il-proposti msemmija fil-punti (a) sa (d) u (g) tal-paragrafu 2 jistgħu jiġu sottomessi għall-approvazzjoni lil entità li ma tkunx l-awtorità regolatorja. L-awtoritajiet regolatorji u l-entitajiet iddeżinjati mill-Istati Membri skont dan il-paragrafu għandhom jiddeċiedu dwar il-proposti msemmija fil-paragrafu 2 fi żmien sitt xhur mid-data tal-preżentazzjoni mit-TSO.

4. Il-patti u l-kundizzjonijiet sabiex jaġixxu bħala fornitur ta' servizz ta' difiża u bħala fornitur ta' servizz ta' restawr għandhom jiġu stabbiliti jew fil-qafas legali nazzjonali jew fuq bażi kuntrattwali. Jekk jiġu stabbiliti fuq bażi kuntrattwali, kull TSO għandu jiżviluppa mhux aktar tard mit-18 ta' Diċembru 2018 proposta għall-patti u l-kundizzjonijiet rilevanti, li għandha tiddefinixxi mill-inqas:

(a)	il-karatteristiċi tas-servizz li għandu jiġi pprovdut;

(b)	il-possibbiltà ta' aggregazzjoni u l-kundizzjonijiet għaliha; u

(c)	għall-fornituri ta' servizz ta' restawr, id-distribuzzjoni ġeografika fil-mira tas-sorsi tal-enerġija b'abilitajiet ta' startjar minn mitfi totali u ta' operat ta' netwerk iżolat.

5. Mhux aktar tard mit-18 ta' Diċembru 2018, kull TSO għandu jinnotifika lill-awtorità regolatorja jew lill-entità maħtura mill-Istat Membru, il-pjan ta' difiża tas-sistema mfassal skont l-Artikolu 11 u l-pjan ta' restawr imfassal skont l-Artikolu 23, jew tal-anqas l-elementi li ġejjin ta' dawk il-pjani:

(a)	l-objettivi tal-pjan ta' difiża tas-sistema u tal-pjan ta' restawr, inklużi l-fenomeni li għandhom jiġu mmaniġġjati jew is-sitwazzjonijiet li għandhom jiġu solvuti;

(b)	il-kundizzjonijiet li jwasslu għall-attivazzjoni tal-miżuri tal-pjan ta' difiża tas-sistema u tal-pjan ta' restawr;

(c)	il-ħsieb ta' kull miżura, fejn jiġi spjegat kif din tikkontribwixxi għall-objettivi tal-pjan ta' difiża tas-sistema u tal-pjan ta' restawr, u l-parti responsabbli għall-implimentazzjoni ta' dawk il-miżuri; u

(d)	l-iskadenzi stabbiliti skont l-Artikoli 11 u 23 għall-implimentazzjoni tal-miżuri.

6. Fejn TSO jkun meħtieġ jew permess skont dan ir-Regolament, li jispeċifika, jistabbilixxi jew jiftiehem dwar ir-rekwiżiti, il-patti u l-kundizzjonijiet jew il-metodoloġiji li ma jkunux soġġetti għall-approvazzjoni skont il-paragrafu 2, l-Istati Membri jistgħu jitolbu l-approvazzjoni bil-quddiem mill-awtorità regolatorja, l-entità maħtura mill-Istat Membru jew awtoritajiet kompetenti oħra tal-Istati Membri, ta' dawk ir-rekwiżiti, patti u kundizzjonijiet jew metodoloġiji.

7. Jekk TSO jħoss li jkun hemm il-ħtieġa ta' emenda għad-dokumenti, approvati skont il-paragrafu 3, ir-rekwiżiti stipulati fil-paragrafi 2 sa 5 għandhom japplikaw għall-emenda proposta. It-TSOs li jkunu qegħdin jipproponu emenda għandhom iqisu, jekk ikun meħtieġ, l-aspettattivi leġittimi tas-sidien tal-faċilità tal-ġenerazzjoni tal-enerġija, tas-sidien tal-faċilità tad-domanda u partijiet ikkonċernati oħra abbażi tar-rekwiżiti jew il-metodoloġiji inizjalment speċifikati jew maqbula.

8. Kwalunkwe parti tista' tilmenta kontra operatur ta' sistema jew TSO rilevanti fir-rigward tal-obbligi jew id-deċiżjonijiet ta' dak l-operatur ta' sistema jew tat-TSO rilevanti skont dan ir-Regolament u tista' tirreferi l-ilment lill-awtorità regolatorja li, filwaqt li taġixxi bħala awtorità għas-soluzzjoni tat-tilwim, għandha toħroġ deċiżjoni fi żmien xahrejn wara l-wasla tal-ilment. Dak il-perjodu jista' jiġi estiż b'xahrejn oħra meta l-awtorità regolatorja tkun teħtieġ iktar informazzjoni. Dan il-perjodu estiż jista' jkompli jiġi estiż bil-ftehim tal-persuna li tkun għamlet l-ilment. Id-deċiżjoni tal-awtorità regolatorja għandha tkun vinkolanti sakemm din ma titħassarx permezz ta' appell u, f'dak il-każ, sa dak il-waqt.

Artikolu 5

Konsultazzjoni u koordinazzjoni

1. Meta dan ir-Regolament jistipula li TSO għandu jikkonsulta lill-partijiet ikkonċernati għall-azzjonijiet li jiddefinixxi qabel il-ħin reali jew f'ħin reali, għandha tapplika l-proċedura li ġejja:

(a)	it-TSO għandu jikkomunika tal-anqas mal-partijiet identifikati fl-Artikoli ta' dan ir-Regolament li jeħtieġu konsultazzjoni;

(b)	it-TSO għandu jispjega l-ħsieb u l-objettiv tal-konsultazzjoni u tad-deċiżjoni li jrid jieħu;

(c)	it-TSO għandu jiġbor mingħand il-partijiet imsemmija fil-punt (a), kwalunkwe informazzjoni rilevanti u l-valutazzjoni tagħhom;

(d)	it-TSO għandu jqis l-opinjonijiet, is-sitwazzjonijiet u r-restrizzjonijiet tal-partijiet ikkonsultati;

(e)	qabel ma jieħu deċiżjoni, it-TSO għandu jipprovdi spjegazzjoni lill-partijiet ikkonsultati, tar-raġunijiet għaliex segwa jew ma segwiex l-opinjonijiet tagħhom.

2. Fejn dan ir-Regolament jistipula li TSO għandu jikkoordina l-eżekuzzjoni ta' sett ta' azzjonijiet f'ħin reali ma' diversi partijiet, għandha tapplika l-proċedura li ġejja:

(a)	it-TSO għandu jikkomunika tal-anqas mal-partijiet identifikati fl-Artikoli ta' dan ir-Regolament li jeħtieġu koordinazzjoni f'ħin reali;

(b)	it-TSO għandu jispjega l-ħsieb u l-objettiv tal-koordinazzjoni u tal-azzjonijiet li għandhom jittieħdu;

(c)	it-TSO għandu jagħmel proposta inizjali dwar l-azzjonijiet li għandhom jittieħdu minn kull parti;

(d)	it-TSO għandu jiġbor mingħand il-partijiet imsemmija fil-punt (a), kwalunkwe informazzjoni rilevanti u l-valutazzjoni tagħhom;

(e)

it-TSO għandu jagħmel proposta finali dwar l-azzjonijiet li għandhom jittieħdu minn kull parti, billi jqis l-opinjonijiet, is-sitwazzjonijiet u r-restrizzjonijiet tal-partijiet ikkonċernati u billi jistabbilixxi skadenza għall-partijiet sabiex jesprimu l-oppożizzjoni tagħhom għall-azzjonijiet proposti mit-TSO;

(f)	fejn il-partijiet ikkonċernati ma jopponux it-twettiq tal-azzjonijiet proposti mit-TSO, kull parti, inkluż it-TSO, għandha twettaq l-azzjonijiet f'konformità mal-proposta;

(g)

fejn waħda jew aktar mill-partijiet tirrifjuta l-azzjoni proposta mit-TSO sal-iskadenza stabbilita, it-TSO għandu jirreferi l-azzjoni proposta lill-awtorità rilevanti għal deċiżjoni, flimkien ma' ġustifikazzjoni tal-ħsieb u l-objettivi tal-azzjoni proposta mit-TSO u tal-valutazzjoni u l-pożizzjoni tal-partijiet;

(h)	jekk ma jkunx possibbli r-riferiment f'ħin reali lill-awtorità rilevanti, it-TSO għandu jibda azzjoni ekwivalenti li jkollha l-anqas jew l-ebda impatt fuq il-partijiet li jkunu rrifjutaw li jwettqu l-azzjoni proposta.

3. Parti tista' tirrifjuta li twettaq azzjonijiet f'ħin reali proposti mit-TSO skont il-proċedura ta' koordinazzjoni deskritta fil-paragrafu 2 jekk din tiġġustifika li l-azzjoni proposta twassal għall-ksur ta' restrizzjoni teknika, legali, tas-sigurtà jew is-sikurezza pesonali waħda jew aktar.

Artikolu 6

Koordinazzjoni reġjonali

1. Meta jkun qiegħed ifassal il-pjan ta' difiża tas-sistema tiegħu skont l-Artikolu 11 u l-pjan ta' restawr tiegħu skont l-Artikolu 23 jew meta jkun qiegħed jirrieżamina l-pjan ta' difiża tas-sistema tiegħu skont l-Artikolu 50 u l-pjan ta' restawr tiegħu skont l-Artikolu 51, kull TSO għandu jiżgura l-konsistenza mal-miżuri korrispondenti fil-pjanijiet tat-TSOs fi ħdan iż-żona sinkronika tiegħu u fil-pjanijiet tat-TSOs ġirien li jappartjenu għal żona sinkronika oħra, tal-anqas tal-miżuri li ġejjin:

(a)	l-assistenza u l-koordinazzjoni bejn it-TSOs fi stat ta' emerġenza, skont l-Artikolu 14;

(b)	il-proċeduri għall-ġestjoni tal-frekwenza, skont l-Artikolu 18 u l-Artikolu 28, bl-esklużjoni tal-istabbiliment ta' frekwenza fil-mira fil-każ ta' strateġija ta' rienerġizzazzjoni minn isfel għal fuq, qabel kwalunkwe risinkronizzazzjoni tas-sistema interkonnessa ta' trażmissjoni;

(c)	l-assistenza għall-proċedura tal-potenza attiva, skont l-Artikolu 21;

(d)	l-istrateġija ta' rienerġizzazzjoni minn fuq għal isfel, skont l-Artikolu 27.

2. Il-valutazzjoni tal-konsistenza tal-pjan ta' difiża tas-sistema u tal-pjan ta' restawr skont il-paragrafu 1 għandha tinkludi l-kompiti li ġejjin:

(a)	l-iskambju ta' informazzjoni u dejta relatata mal-miżuri msemmija fil-paragrafu 1 bejn it-TSOs ikkonċernati;

(b)	l-identifikazzjoni ta' inkompatibbiltajiet tal-miżuri msemmija fil-paragrafu 1, fil-pjanijiet tat-TSOs involuti;

(c)	l-identifikazzjoni ta' theddidiet potenzjali għas-sigurtà operazzjonali fir-reġjun bil-kapaċità kkalkolata. Dawn it-theddidiet jinkludu, fost l-oħrajn, ħsarat reġjonali ta' modalità komuni b'impatt sinifikanti fuq is-sistemi ta' trażmissjoni tat-TSOs involuti;

(d)	valutazzjoni tal-effettività tal-miżuri msemmija fil-paragrafu 1 speċifikati fil-pjanijiet ta' difiża tas-sistema u fil-pjanijiet ta' restawr tat-TSOs involuti, sabiex jiġu mmaniġġjati t-theddidiet potenzjali msemmija fil-punt (c);

(e)	konsultazzjoni mal-RSCs sabiex tiġi vvalutata l-konsistenza tal-miżuri msemmija fil-paragrafu 1 fiż-żona sinkronika kkonċernata sħiħa;

(f)	l-identifikazzjoni ta' azzjonijiet ta' mitigazzjoni f'każ ta' inkompatibbiltajiet fil-pjanijiet ta' difiża tas-sistema u fil-pjanijiet ta' restawr tat-TSOs involuti jew f'każ li jkunu neqsin miżuri fil-pjanijiet ta' difiża tas-sistema u fil-pjanijiet ta' restawr tat-TSOs involuti.

3. Mhux aktar tard mit-18 ta' Diċembru 2018, kull TSO għandu jittrażmetti l-miżuri msemmija fil-paragrafu 1 lill-RSC(s) rilevanti stabbiliti skont l-Artikolu 77 tar-Regolament (UE) 2017/1485. Fi żmien tliet xhur mill-preżentazzjoni tal-miżuri, l-RSC(s) għandhom jipproduċu rapport tekniku dwar il-konsistenza tal-miżuri abbażi tal-kriterji stabbiliti fil-paragrafu 2. Kull TSO għandu jiżgura d-disponibbiltà tal-esperti mħarrġa proprji tiegħu sabiex jgħinu lill-RSC(s) fit-tħejjija ta' dan ir-rapport.

4. L-RSC(s) għandhom jittrażmettu mingħajr dewmien ir-rapport tekniku msemmi fil-paragrafu 3 lit-TSOs kollha involuti, li min-naħa tagħhom għandhom jittrażmettuh lill-awtoritajiet regolatorji rilevanti, kif ukoll lin-Netwerk Ewropew tal-Operaturi tas-Sistemi tat-Trażmissjoni (ENTSO) tal-Elettriku, għall-finijiet tal-Artikolu 52.

5. It-TSOs kollha ta' kull reġjun bil-kapaċità kalkolata għandhom jiftiehmu fuq soll li 'l fuq minnu l-impatt tal-azzjonijiet ta' TSO wieħed jew aktar fl-istati ta' emerġenza, blekawt jew restawr jitqies bħala sinifikanti għal TSOs oħra fir-reġjun bil-kapaċità kkalkolata.

Artikolu 7

Konsultazzjoni pubblika

1. It-TSOs rilevanti għandhom jikkonsultaw lill-partijiet ikkonċernati, inklużi l-awtoritajiet kompetenti ta' kull Stat Membru, dwar il-proposti soġġetti għall-approvazzjoni skont il-punti (a), (b), (e), (f) u (g) tal-Artikolu 4(2). Din il-konsultazzjoni għandha ddum għal perjodu ta' mhux anqas minn xahar.

2. It-TSOs rilevanti għandhom iqisu l-opinjonijiet tal-partijiet ikkonċernati li joħorġu mill-konsultazzjonijiet qabel ma jissottomettu l-abbozz ta' proposta. Fil-każijiet kollha, għandha tingħata ġustifikazzjoni soda għall-inklużjoni jew le tal-opinjonijiet tal-partijiet ikkonċernati u għandha tiġi ppubblikata fi żmien xieraq qabel, jew fl-istess ħin, mal-pubblikazzjoni tal-proposta.

Artikolu 8

Irkupru tal-ispejjeż

1. L-ispejjeż sostnuti mill-operaturi tas-sistema soġġetti għar-regolament dwar it-tariffi tan-netwerk u li jirriżultaw mill-obbligi stabbiliti f'dan ir-Regolament għandhom jiġu vvalutati mill-awtoritajiet regolatorji rilevanti b'konformità mal-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE. L-ispejjeż li jiġu stmati bħala raġonevoli, effiċjenti u proporzjonati għandhom jiġu rkuprati permezz ta' tariffi tan-netwerk jew permezz ta' mekkaniżmi xierqa oħra.

2. Jekk jiġu mitluba mill-awtoritajiet regolatorji rilevanti, l-operaturi tas-sistema msemmijin fil-paragrafu 1 għandhom, fi żmien tliet xhur mit-talba, jipprovdu l-informazzjoni meħtieġa biex tiġi ffaċilitata l-valutazzjoni tal-ispejjeż imġarrba.

Artikolu 9

Obbligi ta' kunfidenzjalità

2. L-obbligu tas-segretezza professjonali għandu japplika għal kwalunkwe persuna soġġetta għad-dispożizzjonijiet ta' dan ir-Regolament.

3. L-informazzjoni kunfidenzjali li tasal għand il-persuni msemmija fil-paragrafu 2 fil-qadi ta' dmirijiethom, ma tistax tiġi żvelata lil xi persuna jew awtorità oħra, mingħajr preġudizzju għall-każijiet koperti mil-leġiżlazzjoni nazzjonali, mid-dispożizzjonijiet l-oħra ta' dan ir-Regolament jew minn leġiżlazzjoni rilevanti oħra tal-Unjoni.

Artikolu 10

Ftehim ma' TSOs mhux marbuta b'dan ir-Regolament

Fejn żona sinkronika tinkludi kemm TSOs tal-Unjoni kif ukoll ta' pajjiżi terzi, sat-18 ta' Ġunju 2019, it-TSOs kollha tal-Unjoni f'dik iż-żona sinkronika għandhom jagħmlu ħilithom sabiex jikkonkludu mat-TSOs ta' pajjiżi terzi mhux marbuta b'dan ir-Regolament, ftehim li jistabbilixxi l-bażi għall-kooperazzjoni tagħhom dwar it-tħaddim sigur tas-sistema u li jistabbilixxi arranġamenti għall-konformità tat-TSOs tal-pajjiżi terzi mal-obbligi stipulati f'dan ir-Regolament.

KAPITOLU II

PJAN TA' DIFIŻA TAS-SISTEMA

TAQSIMA 1

Dispożizzjonijiet Ġenerali

Artikolu 11

Tfassil tal-pjan ta' difiża tas-sistema

1. Sat-18 ta' Diċembru 2018, kull TSO għandu jfassal pjan ta' difiża tas-sistema f'konsultazzjoni mad-DSOs, l-SGUs u l-awtoritajiet regolatorji nazzjonali rilevanti, jew l-entitajiet imsemmija fl-Artikolu 4(3), it-TSOs ġirien u t-TSOs l-oħra fiż-żona sinkronika tiegħu.

2. Fit-tfassil tal-pjan ta' difiża tas-sistema tiegħu, kull TSO għandu jikkunsidra tal-anqas l-elementi li ġejjin:

(a)	il-limiti ta' sigurtà operazzjonali stabbiliti skont l-Artikolu 25 tar-Regolament (UE) 2017/1485;

(b)	l-imġiba u l-kapaċitajiet ta' tagħbija u ġenerazzjoni fiż-żona sinkronika;

(c)	il-ħtiġijiet speċifiċi tal-utenti tal-grilja sinifikanti u ta' prijorità għolja elenkati skont il-punt (d) tal-paragrafu 4; u

(d)	il-karatteristiċi tas-sistema ta' trażmissjoni tiegħu u tas-sistemi tad-DSOs sottostanti.

3. Il-pjan ta' difiża tas-sistema għandu jinkludi tal-anqas id-dispożizzjonijiet li ġejjin:

(a)	il-kundizzjonijiet li fihom jiġi attivat il-pjan ta' difiża tas-sistema, skont l-Artikolu 13;

(b)	l-istruzzjonijiet tal-pjan ta' difiża tas-sistema li għandhom jinħarġu mit-TSO; u

(c)	il-miżuri soġġetti għal konsultazzjoni jew koordinazzjoni f'ħin reali mal-partijiet identifikati.

4. B'mod partikolari, il-pjan ta' difiża tas-sistema għandu jinkludi l-elementi li ġejjin:

(a)	lista tal-miżuri li għandhom jiġu implimentati mit-TSO fuq l-installazzjonijiet tiegħu;

(b)	lista tal-miżuri li għandhom jiġu implimentati mid-DSOs u tad-DSOs responsabbli għall-implimentazzjoni ta' dawk il-miżuri fuq l-installazzjonijiet tagħhom;

(c)

lista tal-SGUs responsabbli għall-implimentazzjoni fuq l-installazzjonijiet tagħhom, tal-miżuri li jirriżultaw mir-rekwiżiti obbligatorji stabbiliti fir-Regolamenti (UE) 2016/631, (UE) 2016/1388 u (UE) 2016/1447 jew mil-leġiżlazzjoni nazzjonali u lista tal-miżuri li għandhom jiġu implimentati minn dawk l-SGUs;

(d)	lista tal-utenti tal-grilja sinifikanti ta' prijorità għolja u l-patti u l-kundizzjonijiet għall-iskonnessjoni tagħhom, u

(e)	l-iskadenzi għall-implimentazzjoni ta' kull miżura elenkata fil-pjan ta' difiża tas-sistema.

5. Il-pjan ta' difiża tas-sistema għandu jinkludi tal-anqas il-miżuri tekniċi u organizzattivi li ġejjin speċifikati fit-Taqsima 2 tal-Kapitolu II:

(a)

l-iskemi ta' protezzjoni tas-sistema li jinkludu tal-anqas:

(i)	skema għall-kontroll awtomatiku ta' sottofrekwenza skont l-Artikolu 15;

(ii)	skema għall-kontroll awtomatiku ta' sovrafrekwenza skont l-Artikolu 16; u

(iii)

skema awtomatika kontra l-waqgħa tal-vultaġġ skont l-Artikolu 17.

(b)

il-proċeduri tal-pjan ta' difiża tas-sistema, li jinkludu tal-anqas:

(i)	il-proċedura għall-ġestjoni ta' devjazzjonijiet tal-frekwenza skont l-Artikolu 18;

(ii)	il-proċedura għall-ġestjoni ta' devjazzjonijiet tal-vultaġġ skont l-Artikolu 19;

(iii)

il-proċedura għall-ġestjoni tal-fluss tal-enerġija skont l-Artikolu 20;

(iv)	assistenza għall-proċedura tal-potenza attiva skont l-Artikolu 21; u

(v)	il-proċedura għall-iskonnessjoni manwali tad-domanda skont l-Artikolu 22.

6. Il-miżuri kontenuti fil-pjan ta' difiża tas-sistema għandhom jikkonformaw mal-prinċipji li ġejjin:

(a)	l-impatt tagħhom fuq l-utenti tas-sistema għandu jkun minimu;

(b)	huma għandhom ikunu ekonomikament effiċjenti;

(c)	għandhom jiġu attivati biss dawk il-miżuri li jkunu neċessarji; u

(d)	ma għandhomx iwasslu lis-sistema ta' trażmissjoni tat-TSO jew is-sistemi interkonnessi ta' trażmissjoni fl-istat ta' emerġenza jew fl-istat ta' blekawt.

Artikolu 12

Implimentazzjoni tal-pjan ta' difiża tas-sistema

1. Sat-18 ta' Diċembru 2019 kull TSO għandu jimplimenta dawk il-miżuri tal-pjan ta' difiża tas-sistema tiegħu li għandhom jiġu implimentati fuq is-sistema ta' trażmissjoni. Huwa għandu jżomm il-miżuri implimentati minn hemmhekk 'il quddiem.

2. Sat-18 ta' Diċembru 2018 kull TSO għandu jinnotifika lid-DSOs konnessi mat-trażmissjoni dwar il-miżuri, inklużi d-dati ta' skadenza għall-implimentazzjoni, li għandhom jiġu implimentati fuq:

(a)	l-installazzjonijiet tad-DSO skont l-Artikolu 11(4); jew

(b)	l-installazzjonijiet tal-SGUs identifikati skont l-Artikolu 11(4) imqabbdin mas-sistemi ta' distribuzzjoni tagħhom; jew

(c)	l-installazzjonijiet tal-fornituri ta' servizz ta' difiża mqabbdin mas-sistemi ta' distribuzzjoni tagħhom; jew

(d)	l-installazzjonijiet tad-DSOs imqabbdin mas-sistemi ta' distribuzzjoni tagħhom.

3. Sat-18 ta' Diċembru 2018 kull TSO għandu jinnotifika lill-SGUs identifikati skont il-punt (c) tal-Artikolu 11(4) jew lill-fornituri tas-servizz ta' difiża direttament konnessi mas-sistema ta' trażmissjoni tiegħu, dwar il-miżuri li għandhom jiġu implimentati fuq l-installazzjonijiet tagħhom, inklużi d-dati ta' skadenza għall-implimentazzjoni.

4. Meta jkun stipulat fil-leġiżlazzjoni nazzjonali, it-TSO għandu jinnotifika direttament lill-SGUs identifikati skont il-punt (c) tal-Artikolu 11(4), lill-fornituri ta' servizz ta' difiża jew lid-DSOs konnessi mas-sistemi ta' distribuzzjoni, dwar il-miżuri li għandhom jiġu implimentati fuq l-installazzjonijiet tagħhom, inklużi d-dati ta' skadenza għall-implimentazzjoni tagħhom. Huwa għandu jinforma lid-DSO kkonċernat dwar din in-notifika.

5. Fejn TSO jinnotifika DSO skont il-paragrafu 2, id-DSO mbagħad għandu jinnotifika, mingħajr dewmien, lill-SGUs, lill-fornituri ta' servizz ta' difiża u lid-DSOs konnessi mas-sistema ta' distribuzzjoni tiegħu, dwar il-miżuri tal-pjan ta' difiża tas-sistema li huma jridu jimplimentaw fuq l-installazzjonijiet rispettivi tagħhom, inklużi d-dati ta' skadenza għall-implimentazzjoni tagħhom.

6. Kull DSO, SGU u fornitur tas-servizz ta' difiża nnotifikat għandu:

(a)	jimplimenta l-miżuri nnotifikati skont dan l-Artikolu sa mhux aktar tard minn 12-il xahar mid-data tan-notifika;

(b)	jikkonferma l-implimentazzjoni tal-miżuri lill-operatur tas-sistema notifikanti, li, meta jkun differenti mit-TSO, għandu jinnotifika l-konferma lit-TSO; u

(c)	iżomm il-miżuri implimentati fuq l-installazzjonijiet tiegħu.

Artikolu 13

Attivazzjoni tal-pjan ta' difiża tas-sistema

1. Kull TSO għandu jattiva l-proċeduri tal-pjan ta' difiża tas-sistema tiegħu skont il-punt (b) tal-Artikolu 11(5) f'koordinazzjoni mad-DSOs u l-SGUs identifikati skont l-Artikolu 11(4) u mal-fornituri tas-servizz ta' difiża.

2. Minbarra l-iskemi attivati b'mod awtomatiku tal-pjan ta' difiża tas-sistema, skont il-punt (a) tal-Artikolu 11(5), kull TSO għandu jattiva proċedura tal-pjan ta' difiża tas-sistema meta:

(a)	is-sistema tkun fi stat ta' emerġenza skont il-kriterji stabbiliti fl-Artikolu 18(3) tar-Regolament (UE) 2017/1485 u ma jkun hemm l-ebda azzjoni ta' rimedju disponibbli sabiex is-sistema titreġġa' lura għall-istat normali; jew

(b)	fuq il-bażi tal-analiżi tas-sigurtà operazzjonali, is-sigurtà operazzjonali tas-sistema ta' trażmissjoni tkun teħtieġ l-attivazzjoni ta' miżura tal-pjan ta' difiża tas-sistema skont l-Artikolu 11(5) flimkien mal-azzjonijiet ta' rimedju disponibbli.

3. Kull DSO u SGU identifikat skont l-Artikolu 11(4), kif ukoll kull fornitur ta' servizz ta' difiża għandhom jeżegwixxu mingħajr dewmien l-istruzzjonijiet tal-pjan ta' difiża tas-sistema maħruġa mit-TSO skont il-punt (c) tal-Artikolu 11(3), skont il-proċeduri tal-pjan ta' difiża tas-sistema stipulati fil-punt (b) tal-Artikolu 11(5).

4. Kull TSO għandu jattiva l-proċeduri tal-pjan ta' difiża tas-sistema tiegħu msemmija fil-punt (b) tal-Artikolu 11(5) li jkollhom impatt transfruntier sinifikanti, f'koordinazzjoni mat-TSOs affettwati.

Artikolu 14

Assistenza u koordinazzjoni bejn it-TSOs fi stat ta' emerġenza

1. Fuq talba minn TSO fi stat ta' emerġenza, kull TSO għandu jipprovdi permezz tal-interkonnetturi kwalunkwe assistenza possibbli lit-TSO li jagħmel it-talba, bil-kundizzjoni li dan ma jwassalx biex is-sistema ta' trażmissjoni tiegħu jew is-sistemi interkonnessi ta' trażmissjoni jidħlu fi stat ta' emerġenza jew fi stat ta' blekawt.

2. Fejn l-assistenza tkun trid tiġi pprovduta permezz ta' interkonnetturi tal-kurrent dirett, din tista' tikkonsisti fit-twettiq tal-azzjonijiet li ġejjin, b'kont meħud tal-karatteristiċi tekniċi u l-kapaċità tas-sistema HVDC:

(a)

azzjonijiet ta' regolazzjoni manwali tal-potenza attiva trażmessa sabiex it-TSO fl-istat ta' emerġenza jiġi megħjun sabiex iġib il-flussi tal-enerġija fil-limiti tas-sigurtà operazzjonali jew il-frekwenza taż-żona sinkronika ġirien fil-limiti tal-frekwenza tas-sistema għall-istat ta' twissija definit skont l-Artikolu 18(2) tar-Regolament (UE) 2017/1485;

(b)	funzjonijiet ta' kontroll awtomatiku tal-potenza attiva trażmessa fuq il-bażi tas-sinjali u l-kriterji stabbiliti fl-Artikolu 13 tar-Regolament (UE) 2016/1447;

(c)	kontroll awtomatiku tal-frekwenza skont l-Artikoli 15 sa 18 tar-Regolament (UE) 2016/1447 fil-każ ta' operat ta' netwerk iżolat;

(d)	kontroll tal-vultaġġ u tal-potenza reattiva skont l-Artikolu 24 tar-Regolament (UE) 2016/1447, u

(e)	kwalunkwe azzjoni xierqa oħra.

3. Kull TSO jista' jipproċedi għall-iskonnessjoni manwali ta' kwalunkwe element tas-sistema ta' trażmissjoni li jkollu impatt transfruntier sinifikanti, inkluż interkonnettur, soġġett għar-rekwiżiti li ġejjin:

(a)	it-TSO għandu jikkoordina mat-TSOs ġirien; u

(b)	din l-azzjoni ma għandhiex iddaħħal is-sistema ta' trażmissjoni interkonnessa li jifdal, fi stat ta' emerġenza jew ta' blekawt.

4. Minkejja l-paragrafu 3, TSO jista' jiskonnettja manwalment kwalunkwe element tas-sistema ta' trażmissjoni li jkollu impatt transfruntier sinifikanti, inkluż interkonnettur, mingħajr koordinazzjoni, f'ċirkustanzi eċċezzjonali li jimplikaw ksur tal-limiti tas-sigurtà operazzjonali, biex jevita li tiġi pperikolata s-sikurezza tal-persunal jew li ssir ħsara fit-tagħmir. Fi żmien 30 jum mill-inċident, it-TSO għandu jipprepara rapport tal-anqas bl-Ingliż li jkun fih spjegazzjoni dettaljata tal-ħsieb, l-implimentazzjoni u l-impatt ta' din l-azzjoni u jippreżentah lill-awtorità regolatorja rilevanti b'konformità mal-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE u lit-TSOs ġirien, u jqiegħdu għad-dispożizzjoni tal-utenti tas-sistema affettwati b'mod sinifikanti.

TAQSIMA 2

Miżuri tal-Pjan ta' Difiża tas-Sistema

Artikolu 15

Skema għall-kontroll awtomatiku ta' sottofrekwenza

1. L-iskema għall-kontroll awtomatiku ta' sottofrekwenza, tal-pjan ta' difiża tas-sistema, għandha tinkludi skema għall-iskonnessjoni awtomatika tad-domanda f'każ ta' frekwenza baxxa u s-settings tal-modalità sensittiva għal frekwenza limitata–sottofrekwenza fiż-żona ta' kontroll tal-frekwenza tat-tagħbija (LFC) tat-TSO.

2. Fit-tfassil tal-pjan ta' difiża tas-sistema tiegħu, kull TSO għandu jipprovdi għall-attivazzjoni tal-modalità sensittiva għal frekwenza limitata–sottofrekwenza qabel ma tiġi attivata l-iskema għall-iskonnessjoni awtomatika tad-domanda f'każ ta' frekwenza baxxa, meta r-rata ta' tibdil tal-frekwenza tippermetti dan.

3. Qabel ma tiġi attivata l-iskema għall-iskonnessjoni awtomatika tad-domanda f'każ ta' frekwenza baxxa, kull TSO u DSO identifikat skont l-Artikolu 11(4) għandu jipprevedi li l-unitajiet ta' ħażna tal-enerġija li jaġixxu bħala tagħbija konnessa mas-sistema tiegħu:

(a)	jaqilbu awtomatikament għall-modalità ta' ġenerazzjoni fil-limitu taż-żmien u f'punt stabbilit ta' potenza attiva stabbilit mit-TSO fil-pjan ta' difiża tas-sistema; jew

(b)	meta l-unità ta' ħażna tal-enerġija ma tkunx kapaċi taqleb fil-limitu taż-żmien stabbilit mit-TSO fil-pjan ta' difiża tas-sistema, jiskonnettjaw awtomatikament l-unità ta' ħażna tal-enerġija li tkun qiegħda taġixxi bħala tagħbija.

4. Fil-pjan ta' difiża tas-sistema tiegħu, kull TSO għandu jistabbilixxi s-sollijiet tal-frekwenza li fihom għandhom iseħħu l-qlib awtomatiku jew l-iskonnessjoni tal-unitajiet ta' ħażna tal-enerġija. Dawn is-sollijiet tal-frekwenza għandhom ikunu aktar baxxi minn, jew daqs il-limitu ta' frekwenza tas-sistema definit għall-istat ta' emerġenza fl-Artikolu 18(3) tar-Regolament (UE) 2017/1485 u ogħla mil-limitu ta' frekwenza għal-livell obbligatorju tal-bidu għall-iskonnessjoni tad-domanda stabbilit fl-Anness.

5. Kull TSO għandu jfassal l-iskema għall-iskonnessjoni awtomatika tad-domanda f'każ ta' frekwenza baxxa skont il-parametri għat-tnaqqis tat-tagħbija f'ħin reali stabbiliti fl-Anness. L-iskema għandha tinkludi l-iskonnessjoni tad-domanda fi frekwenzi differenti, minn “livell obbligatorju tal-bidu” sa “livell obbligatorju finali”, f' medda ta' implimentazzjoni filwaqt li tirrispetta numru minimu u daqs massimu ta' passi. Il-medda ta' implimentazzjoni għandha tiddefinixxi d-devjazzjoni massima ammissibbli tad-domanda netta li għandha tiġi skonnettjata mid-domanda netta fil-mira li għandha tiġi skonnettjata fi frekwenza partikolari, ikkalkulata permezz ta' interpolazzjoni lineari bejn il-livelli obbligatorji tal-bidu u l-livelli obbligatorji finali. Il-medda ta' implimentazzjoni ma għandhiex tippermetti l-iskonnessjoni ta' anqas domanda netta mill-ammont tad-domanda netta li għandu jiġi skonnettjat fil-livell obbligatorju tal-bidu. Pass ma jistax jitqies bħala tali jekk l-ebda domanda netta ma tiġi skonnettjata ladarba jintlaħaq dan il-pass.

6. Kull TSO jew DSO għandu jinstalla r-rilejs neċessarji għall-iskonnessjoni tad-domanda f'każ ta' frekwenza baxxa billi jqis tal-anqas l-imġiba tat-tagħbija u l-ġenerazzjoni mxerrda.

7. Fl-implimentazzjoni tal-iskema għall-iskonnessjoni awtomatika tad-domanda f'każ ta' frekwenza baxxa f'konformità man-notifika skont l-Artikolu 12(2), kull TSO jew DSO għandu:

(a)	jevita li jissettja dewmien intenzjonali fil-ħin minbarra l-ħin operattiv tar-rilejs u tas-salvaviti;

(b)	jimminimizza l-iskonnessjoni tal-moduli tal-ġenerazzjoni tal-enerġija, speċjalment dawk li jipprovdu l-inerzja; u

(c)	jillimita r-riskju li l-iskema twassal għal devjazzjonijiet fil-fluss tal-enerġija u devjazzjonijiet fil-vultaġġ barra l-limiti tas-sigurtà operazzjonali.

Jekk DSO ma jkunx jista' jissodisfa r-rekwiżiti skont il-punti (b) u (c), huwa għandu jinnotifika lit-TSO u jipproponi liema rekwiżit għandu japplika. It-TSO, b'konsultazzjoni mad-DSO għandu jistabbilixxi r-rekwiżiti applikabbli abbażi ta' analiżi konġunta tal-kostijiet-benefiċċji.

8. L-iskema għall-iskonnessjoni awtomatika tad-domanda f'każ ta' frekwenza baxxa, tal-pjan ta' difiża tas-sistema, tista' tipprovdi għall-iskonnessjoni tad-domanda netta bbażata fuq gradjent tal-frekwenza bil-kundizzjoni li:

(a)

din tiġi attivata biss:

(i)	meta d-devjazzjoni tal-frekwenza tkun ogħla mid-devjazzjoni statika massima tal-frekwenza u l-gradjent tal-frekwenza jkun ogħla minn dak prodott mill-inċident ta' referenza;

(ii)	sakemm il-frekwenza tilħaq il-frekwenza tal-livell obbligatorju tal-bidu għall-iskonnessjoni tad-domanda;

(b)	tikkonforma mal-Anness; u

(c)	tkun meħtieġa u ġġustifikata sabiex tinżamm b'mod effiċjenti s-sigurtà operazzjonali.

9. F'każ li l-iskema għall-iskonnessjoni awtomatika tad-domanda f'każ ta' frekwenza baxxa tal-pjan ta' difiża tas-sistema tinkludi skonnessjoni tad-domanda netta bbażata fuq gradjent tal-frekwenza, kif deskritta fil-paragrafu 8, it-TSO għandu jippreżenta, fi żmien 30 jum mill-implimentazzjoni, rapport li jinkludi spjegazzjoni dettaljata tal-ħsieb, l-implimentazzjoni u l-impatt ta' din il-miżura, lill-awtorità regolatorja nazzjonali.

10. Fl-iskema għall-iskonnessjoni awtomatika tad-domanda f'każ ta' frekwenza baxxa, tal-pjan ta' difiża tas-sistema tiegħu, TSO jista' jinkludi passi addizzjonali għall-iskonnessjoni tad-domanda netta taħt il-livell obbligatorju finali tal-iskonnessjoni tad-domanda stabbilit fl-Anness.

11. Kull TSO għandu jkun intitolat li jimplimenta skemi addizzjonali għall-protezzjoni tas-sistema li jkunu attivati minn frekwenza iżgħar jew daqs il-frekwenza tal-livell obbligatorju finali tal-iskonnessjoni tad-domanda u li jfittxu proċess ta' restawr aktar mgħaġġel. It-TSO għandu jassigura li dawn l-iskemi addizzjonali ma jiddeterjorawx ulterjorment il-frekwenza.

Artikolu 16

Skema għall-kontroll awtomatiku ta' sovrafrekwenza

1. L-iskema għall-kontroll awtomatiku ta' sovrafrekwenza, tal-pjan ta' difiża tas-sistema, għandha twassal għal tnaqqis awtomatiku tal-potenza attiva totali injettata f'kull żona LFC.

2. F'konsultazzjoni mat-TSOs l-oħra taż-żona sinkronika tiegħu, kull TSO għandu jistabbilixxi l-parametri li ġejjin tal-iskema tiegħu għall-kontroll awtomatiku ta' sovrafrekwenza:

(a)	is-sollijiet tal-frekwenza għall-attivazzjoni tagħha; u

(b)	il-proporzjon tat-tnaqqis tal-injezzjoni tal-potenza attiva.

3. Kull TSO għandu jfassal l-iskema tiegħu għall-kontroll awtomatiku ta' sovrafrekwenza filwaqt li jqis il-kapaċitajiet tal-moduli tal-ġenerazzjoni tal-enerġija dwar il-modalità sensittiva għal frekwenza limitata – sovrafrekwenza u tal-unitajiet ħażna tal-enerġija, fiż-żona LFC tiegħu. Jekk il-modalità sensittiva għal frekwenza limitata – sovrafrekwenza ma tkunx teżisti jew ma tkunx biżżejjed biex tissodisfa r-rekwiżiti stabbiliti fil-punti (a) u (b) tal-paragrafu 2, kull TSO għandu jimplimenta wkoll skonnessjoni lineari pass pass tal-ġenerazzjoni fiż-żona LFC tiegħu. It-TSO għandu jistabbilixxi d-daqs massimu tal-passi għall-iskonnessjoni tal-moduli tal-ġenerazzjoni tal-enerġija u/jew tas-sistemi HVDC f'konsultazzjoni mat-TSOs l-oħra taż-żona sinkronika tiegħu.

Artikolu 17

Skema awtomatika kontra l-waqgħa tal-vultaġġ

1. L-iskema awtomatika kontra l-waqgħa tal-vultaġġ, tal-pjan ta' difiża tas-sistema, tista' tinkludi waħda jew aktar mill-iskemi li ġejjin skont ir-riżultati ta' valutazzjoni tas-sigurtà tas-sistema minn TSO:

(a)	skema għall-iskonnessjoni tad-domanda f'każ ta' vultaġġ baxx skont l-Artikolu 19(2) tar-Regolament (UE) 2016/1388;

(b)	skema tal-imblukkar għall-kommutatur tat-trasformatur fi stat ta' tagħbija skont l-Artikolu 19(3) tar-Regolament (UE) 2016/1388; u

(c)	skemi ta' protezzjoni tas-sistema għall-ġestjoni tal-vultaġġ.

2. Sakemm il-valutazzjoni skont il-paragrafu 1 ma turix li l-implimentazzjoni ta' skema tal-imblukkar għall-kommutatur tat-trasformatur ma tkunx meħtieġa sabiex tipprevjeni waqgħa tal-vultaġġ fiż-żona ta' kontroll tat-TSO, it-TSO għandu jistabbilixxi l-kundizzjonijiet li fihom il-kommutatur għat-trasformatur għandu jimblokka skont l-Artikolu 19(3) tar-Regolament (UE) 2016/1388, li jinkludu tal-anqas:

(a)	il-metodu tal-imblukkar (lokali jew mill-bogħod minn kamra tal-kontroll);

(b)	is-soll tal-livell ta' vultaġġ fil-punt ta' konnessjoni;

(c)	id-direzzjoni tal-fluss tal-potenza reattiva; u

(d)	il-ħin massimu li jgħaddi bejn is-sejbien tas-soll u l-imblukkar.

Artikolu 18

Proċedura għall-ġestjoni ta' devjazzjonijiet tal-frekwenza

1. Il-proċedura għall-ġestjoni ta' devjazzjonijiet tal-frekwenza, tal-pjan ta' difiża tas-sistema, għandha tinkludi sett ta' miżuri għall-ġestjoni ta' devjazzjoni tal-frekwenza barra l-limiti tal-frekwenza għall-istat ta' twissija fl-Artikolu 18(2) tar-Regolament (UE) 2017/1485. Il-proċedura għall-ġestjoni ta' devjazzjonijiet tal-frekwenza għandha tkun konformi mal-proċeduri stabbiliti għall-azzjonijiet ta' rimedju li jridu jiġu mmaniġġjati b'mod ikkoordinat skont l-Artikolu 78(4) tar-Regolament (UE) 2017/1485 u għandha tissodisfa tal-anqas ir-rekwiżiti li ġejjin:

(a)	it-tnaqqis tal-ġenerazzjoni għandu jkun iżgħar mit-tnaqqis tat-tagħbija waqt avvenimenti ta' sottofrekwenza; u

(b)	it-tnaqqis tal-ġenerazzjoni għandu jkun akbar mit-tnaqqis tat-tagħbija waqt avvenimenti ta' sovrafrekwenza.

2. Kull TSO għandu jaddatta l-modalità operattiva tal-LFC tiegħu sabiex jipprevjeni l-interferenza mal-attivazzjoni jew id-diżattivazzjoni manwali tal-potenza attiva kif stabbilit fil-paragrafi 3 u 5.

3. Kull TSO għandu jkun intitolat li jistabbilixxi punt fiss ta' potenza attiva li kull SGU identifikat skont il-punt (c) tal-Artikolu 11(4) għandu jżomm, bil-kundizzjoni li l-punt fiss jissodisfa r-restrizzjonijiet tekniċi tal-SGU. Kull TSO għandu jkun intitolat li jistabbilixxi punt fiss tal-potenza attiva li kull fornitur ta' servizz ta' difiża għandu jżomm, bil-kundizzjoni li din il-miżura tapplika għalihom skont il-patti u l-kundizzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 4(4) u l-punt fiss jirrispetta r-restrizzjonijiet tekniċi tal-fornitur ta' servizz ta' difiża. L-SGUs u l-fornituri ta' servizz ta' difiża għandhom jeżegwixxu mingħajr dewmien bla bżonn l-istruzzjonijiet mogħtija mit-TSO direttament jew indirettament permezz tad-DSOs u għandhom jibqgħu f'dak l-istat sakemm jinħarġu struzzjonijiet oħra. Meta l-istruzzjonijiet jingħataw direttament, it-TSO għandu jinforma lid-DSOs rilevanti mingħajr dewmien bla bżonn.

4. Kull TSO għandu jkun intitolat li jiskonnettja l-SGUs u l-fornituri ta' servizz ta' difiża, direttament jew indirettament permezz tad-DSOs. L-SGUs u l-fornituri tas-servizz ta' difiża għandhom jibqgħu skonnettjati sakemm jinħarġu aktar struzzjonijiet. Meta l-SGUs jiġu skonnettjati direttament, it-TSO għandu jinforma lid-DSOs rilevanti mingħajr dewmien bla bżonn. Fi żmien 30 jum mill-inċident, it-TSO għandu jipprepara rapport li jkun fih spjegazzjoni dettaljata tal-ħsieb, l-implimentazzjoni u l-impatt ta' din l-azzjoni u jippreżentah lill-awtorità regolatorja rilevanti b'konformità mal-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE kif ukoll iqiegħdu għad-dispożizzjoni tal-utenti tas-sistema affettwati b'mod sinifikanti.

5. Qabel ma tiġi attivata l-iskema għall-iskonnessjoni awtomatika tad-domanda f'każ ta' frekwenza baxxa, stipulata fl-Artikolu 15, u sakemm ir-rata ta' tibdil tal-frekwenza tippermetti dan, kull TSO għandu, direttament jew indirettament permezz tad-DSOs, jattiva rispons tad-domanda mill-fornituri tas-servizz ta' difiża rilevanti u:

(a)	jaqleb l-unitajiet ta' ħażna tal-enerġija li jaġixxu bħala tagħbija għall-modalità ta' ġenerazzjoni f'punt fiss ta' potenza attiva stabbilit mit-TSO fil-pjan ta' difiża tas-sistema; jew

(b)	meta l-unità ta' ħażna tal-enerġija ma tkunx kapaċi taqleb malajr biżżejjed sabiex tistabbilizza l-frekwenza, jiskonnettja manwalment l-unità ta' ħażna tal-enerġija.

Artikolu 19

Proċedura għall-ġestjoni ta' devjazzjonijiet tal-vultaġġ

1. Il-proċedura għall-ġestjoni ta' devjazzjonijiet tal-vultaġġ, tal-pjan ta' difiża tas-sistema, għandha tinkludi sett ta' miżuri għall-ġestjoni ta' devjazzjonijiet tal-vultaġġ barra l-limiti tas-sigurtà operazzjonali stabbiliti fl-Artikolu 25 tar-Regolament (UE) 2017/1485.

2. Kull TSO għandu jkun intitolat li jistabbilixxi medda ta' potenza reattiva jew medda ta' vultaġġ u jagħti struzzjoni lid-DSOs u lill-SGUs identifikati għal din il-miżura skont l-Artikolu 11(4) sabiex iżommuha, skont l-Artikoli 28 u 29 tar-Regolament (UE) 2017/1485.

3. Fuq talba minn TSO ġar fi stat ta' emerġenza, kull TSO għandu jagħmel disponibbli l-kapaċitajiet kollha ta' potenza reattiva li ma jwasslux is-sistema ta' trażmissjoni tiegħu fi stat ta' emerġenza jew ta' blekawt.

Artikolu 20

Proċedura għall-ġestjoni tal-fluss tal-enerġija

1. Il-proċedura għall-ġestjoni tal-fluss tal-enerġija, tal-pjan ta' difiża tas-sistema, għandha tinkludi sett ta' miżuri għall-ġestjoni tal-fluss tal-enerġija barra l-limiti tas-sigurtà operazzjonali stabbiliti fl-Artikolu 25 tar-Regolament (UE) 2017/1485.

2. Kull TSO għandu jkun intitolat li jistabbilixxi punt fiss ta' potenza attiva li kull SGU identifikat skont il-punt (c) tal-Artikolu 11(4) għandu jżomm, bil-kundizzjoni li l-punt fiss jirrispetta r-restrizzjonijiet tekniċi tal-SGU. Kull TSO għandu jkun intitolat li jistabbilixxi punt fiss tal-potenza attiva li kull fornitur ta' servizz ta' difiża għandu jżomm, bil-kundizzjoni li din il-miżura tapplika għalihom skont il-patti u l-kundizzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 4(4) u l-punt fiss jirrispetta r-restrizzjonijiet tekniċi tal-fornituri tas-servizz ta' difiża. L-SGUs u l-fornituri ta' servizz ta' difiża għandhom jeżegwixxu mingħajr dewmien bla bżonn l-istruzzjonijiet mogħtija mit-TSO direttament jew indirettament permezz tad-DSOs u għandhom jibqgħu f'dak l-istat sakemm jinħarġu struzzjonijiet oħra. Meta l-istruzzjonijiet jingħataw direttament, it-TSO għandu jinforma lid-DSOs rilevanti mingħajr dewmien bla bżonn.

3. Kull TSO għandu jkun intitolat li jiskonnettja l-SGUs u l-fornituri ta' servizz ta' difiża, direttament jew indirettament permezz tad-DSOs. L-SGUs u l-fornituri tas-servizz ta' difiża għandhom jibqgħu skonnettjati sakemm jinħarġu aktar struzzjonijiet. Meta l-SGUs jiġu skonnettjati direttament, it-TSO għandu jinforma lid-DSOs rilevanti mingħajr dewmien bla bżonn. Fi żmien 30 jum mill-inċident, it-TSO għandu jipprepara rapport li jkun fih spjegazzjoni dettaljata tal-ħsieb, l-implimentazzjoni u l-impatt ta' din l-azzjoni u jippreżentah lill-awtorità regolatorja rilevanti b'konformità mal-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE.

Artikolu 21

Assistenza għall-proċedura tal-potenza attiva

1. F'każ ta' nuqqas ta' adegwatezza taż-żona ta' kontroll f'perjodu ta' żmien ta' ġurnata bil-quddiem jew fl-istess ġurnata, identifikat skont il-paragrafi 1 u 2 tal-Artikolu 107 tar-Regolament (UE) 2017/1485, u qabel kwalunkwe sospensjoni potenzjali tal-attivitajiet tas-suq skont l-Artikolu 35, TSO għandu jkun intitolat li jitlob assistenza għall-potenza attiva mingħand:

(a)

kwalunkwe fornitur tas-servizz ta' bbilanċjar, li, fuq talba tat-TSO, għandu jibdel l-istatus ta' disponibbiltà tiegħu biex jagħmel disponibbli l-potenza attiva tiegħu kollha, bil-kundizzjoni li ma tkunx diġà ġiet attivata permezz tas-suq tal-ibbilanċjar, u jikkonforma mar-restrizzjonijiet tekniċi tiegħu;

(b)	kwalunkwe SGU konness fiż-żona LFC tiegħu, li ma jkunx diġà jipprovdi servizz ta' bbilanċjar lit-TSO, u li, fuq talba tat-TSO, għandu jagħmel disponibbli l-potenza attiva tiegħu kollha, filwaqt li jikkonforma mar-restrizzjonijiet tekniċi tiegħu; u

(c)	TSOs oħrajn li huma fl-istat normali jew ta' twissija.

2. TSO jista' jattiva l-assistenza għall-potenza attiva mingħand fornitur tas-servizz ta' bbilanċjar jew mingħand SGU, skont il-punti (a) u (b) tal-paragrafu 1, biss jekk ikun attiva l-offerti kollha għall-enerġija ta' bbilanċjar disponibbli, b'kont meħud tal-kapaċità transżonali disponibbli fil-mument tan-nuqqas ta' adegwatezza taż-żona ta' kontroll.

3. Kull TSO li jkun ġie soġġett għal talba għall-assistenza għal potenza attiva skont il-paragrafu 1(c) għandu:

(a)	jagħmel disponibbli l-offerti mhux kondiviżi tiegħu;

(b)	ikun intitolat li jattiva l-enerġija ta' bbilanċjar disponibbli, sabiex tiġi pprovduta l-enerġija korrispondenti lit-TSO li jagħmel it-talba; u

(c)

ikun intitolat li jitlob l-assistenza għall-potenza attiva mingħand il-fornituri ta' servizz ta' bbilanċjar tiegħu jew mingħand kwalunkwe SGU kkonnettjat fż-żona LFC tiegħu li ma jkunx diġà jipprovdi servizz ta' bbilanċjar lit-TSO, sabiex jipprovdi l-assistenza korrispondenti għall-potenza attiva lit-TSO rikjedenti.

4. Meta jkunu qegħdin jattivaw il-potenza attiva mitluba skont il-paragrafu 1(c), it-TSO rikjedenti u t-TSO mitlub għandhom ikunu intitolati li jużaw:

(a)	il-kapaċità transżonali disponibbli f'każ li l-attivazzjoni ssir qabel il-ħin tal-għeluq tan-negozju tal-kapaċità transżonali tal-istess ġurnata u jekk il-forniment tal-kapaċitajiet transżonali kkonċernati ma jkunx ġie sospiż skont l-Artikolu 35;

(b)	il-kapaċità addizzjonali li tista' tkun disponibbli minħabba l-istatus ta' ħin reali tas-sistema, f'liema każ it-TSO rikjedenti u t-TSO mitlub għandhom jikkoordinaw ma' TSOs oħra affettwati b'mod sinifikanti skont l-Artikolu 6(5).

5. Ladarba t-TSO mitlub u t-TSO rikjedenti jkunu qablu dwar il-kundizzjonijiet għall-għoti tal-assistenza għall-potenza attiva, l-ammont miftiehem ta' potenza attiva u l-ħinijiet allokati għall-forniment għandhom ikunu sodi, sakemm is-sistema tat-trażmissjoni tat-TSO li jipprovdi l-assistenza ma tidħolx fl-istat ta' emerġenza jew ta' blekawt.

Artikolu 22

Proċedura għall-iskonnessjoni manwali tad-domanda

1. Minbarra l-miżuri stabbiliti fl-Artikoli 18 sa 21, kull TSO jista' jistabbilixxi ammont tad-domanda netta li għandu jiġi skonnettjat manwalment, direttament mit-TSO jew indirettament permezz tad-DSOs, fejn ikun meħtieġ sabiex jiġu evitati l-propagazzjoni jew it-taħżin ta' stat ta' emerġenza. Meta d-domanda trid tiġi skonnettjata direttament, it-TSO għandu jinforma lid-DSOs rilevanti mingħajr dewmien.

2. It-TSO għandu jattiva l-iskonnessjoni manwali tad-domanda netta msemmija fil-paragrafu 1 biex:

(a)	isolvi sitwazzjonijiet ta' tagħbijiet eċċessivi jew ta' vultaġġ baxx; jew

(b)

isolvi sitwazzjonijiet fejn tkun intalbet assistenza għal potenza attiva skont l-Artikolu 21 iżda din ma tkunx suffiċjenti sabiex tinżamm l-adegwatezza fiż-żona ta' kontroll tiegħu fil-perjodu ta' żmien ta' ġurnata bil-quddiem u fl-istess ġurnata, skont l-Artikolu 107 tar-Regolament (UE) 2017/1485, li jwassal għal riskju ta' deterjorament tal-frekwenza fiż-żona sinkronika.

3. It-TSO għandu jinnotifika lid-DSOs dwar l-ammont tad-domanda netta stabbilita skont il-paragrafu 1 li għandha tiġi skonnettjata fis-sistemi ta' distribuzzjoni tagħhom. Kull DSO għandu jiskonnettja l-ammont innotifikat tad-domanda netta, mingħajr dewmien bla bżonn.

4. Fi żmien 30 jum mill-inċident, it-TSO għandu jipprepara rapport li jkun fih spjegazzjoni dettaljata tal-ħsieb, l-implimentazzjoni u l-impatt ta' din l-azzjoni u jippreżentah lill-awtorità regolatorja rilevanti b'konformità mal-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE.

KAPITOLU III

PJAN TA' RESTAWR

TAQSIMA 1

Dispożizzjonijiet Ġenerali

Artikolu 23

Tfassil tal-pjan ta' restawr

1. Sat-18 ta' Diċembru 2018 kull TSO għandu jfassal pjan ta' restawr f'konsultazzjoni mad-DSOs, l-SGUs, u l-awtoritajiet regolatorji nazzjonali rilevanti, jew l-entitajiet imsemmija fl-Artikolu 4(3), it-TSOs ġirien u t-TSOs l-oħra f'dik iż-żona sinkronika.

2. Fit-tfassil tal-pjan ta' restawr tiegħu, kull TSO għandu jikkunsidra, tal-anqas, l-elementi li ġejjin:

(a)	l-imġiba u l-kapaċitajiet ta' tagħbija u ġenerazzjoni;

(b)	il-ħtiġijiet speċifiċi tal-utenti sinifikanti tal-grilja ta' prijorità għolja elenkati skont il-paragrafu (4); u

(c)	il-karatteristiċi tan-netwerk tiegħu u tan-netwerks tad-DSOs sottostanti.

3. Il-pjan ta' restawr għandu jinkludi tal-anqas id-dispożizzjonijiet li ġejjin:

(a)	il-kundizzjonijiet li fihom jiġi attivat il-pjan ta' restawr, kif previst fl-Artikolu 25;

(b)	l-istruzzjonijiet tal-pjan ta' restawr li għandhom jinħarġu mit-TSO; u

(c)	il-miżuri soġġetti għal konsultazzjoni jew koordinazzjoni f'ħin reali mal-partijiet identifikati.

4. B'mod partikolari, il-pjan ta' restawr għandu jinkludi l-elementi li ġejjin:

(a)	lista tal-miżuri li għandhom jiġu implimentati mit-TSO fuq l-installazzjonijiet tiegħu;

(b)	lista tal-miżuri li għandhom jiġu implimentati mid-DSOs u tad-DSOs responsabbli għall-implimentazzjoni ta' dawk il-miżuri fuq l-installazzjonijiet tagħhom;

(c)

(d)	il-lista tal-utenti sinifikanti tal-grilja ta' prijorità għolja u l-patti u l-kundizzjonijiet għall-iskonnessjoni u r-rienerġizzazzjoni tagħhom;

(e)	lista tas-substazzjonijiet li huma essenzjali għall-proċeduri tal-pjan ta' restawr tiegħu;

(f)

in-numru ta' sorsi ta' enerġija fiż-żona ta' kontroll tat-TSO li huma neċessarji sabiex tiġi rienerġizzata s-sistema tiegħu bi strateġija ta' rienerġizzazzjoni minn isfel għal fuq li jkollha abilità ta' startjar minn mitfi totali, abilità ta' risinkronizzazzjoni ta' malajr (permezz ta' operat tad-domanda interna) u abilità ta' operat ta' netwerk iżolat; u

(g)	l-iskadenzi għall-implimentazzjoni ta' kull miżura elenkata.

5. Il-pjan ta' restawr għandu jinkludi tal-anqas il-miżuri tekniċi u organizzattivi li ġejjin speċifikati fil-Kapitolu III:

(a)	il-proċedura ta' rienerġizzazzjoni, skont it-Taqsima 2;

(b)	il-proċedura għall-ġestjoni tal-frekwenza, skont it-Taqsima 3; u

(c)	il-proċedura għar-risinkronizzazzjoni, skont it-Taqsima 4.

6. Il-miżuri kontenuti fil-pjan ta' restawr għandhom jikkonformaw mal-prinċipji li ġejjin:

(a)	l-impatt tagħhom fuq l-utenti tas-sistema għandu jkun minimu;

(b)	huma għandhom ikunu ekonomikament effiċjenti;

(c)	għandhom jiġu attivati biss dawk il-miżuri li jkunu neċessarji; u

(d)	ma għandhomx iwasslu lis-sistemi interkonnessi ta' trażmissjoni fi stat ta' emerġenza jew ta' blekawt.

Artikolu 24

Implimentazzjoni tal-pjan ta' restawr

1. Sat-18 ta' Diċembru 2019 kull TSO għandu jimplimenta dawk il-miżuri tal-pjan ta' restawr tiegħu li għandhom jiġu implimentati fuq is-sistema ta' trażmissjoni. Huwa għandu jżomm il-miżuri implimentati minn hemmhekk 'il quddiem.

(a)	l-installazzjonijiet tad-DSO skont l-Artikolu 23(4); u

(b)	l-installazzjonijiet tal-SGUs identifikati skont l-Artikolu 23(4) u konnessi mas-sistemi ta' distribuzzjoni tagħhom; u

(c)	l-installazzjonijiet tal-fornituri ta' servizz ta' restawr konnessi mas-sistemi ta' distribuzzjoni tagħhom; u

(d)	l-installazzjonijiet tad-DSOs konnessi mas-sistemi ta' distribuzzjoni tagħhom.

3. Sat-18 ta' Diċembru 2018 kull TSO għandu jinnotifika lill-SGUs identifikati skont l-Artikolu 23(4) u lill-fornituri ta' servizz ta' restawr konnessi direttament mas-sistema ta' trażmissjoni tiegħu, dwar il-miżuri li għandhom jiġu implimentati fuq l-installazzjonijiet tagħhom, inklużi l-iskadenzi għall-implimentazzjoni skont il-punt (g) tal-Artikolu 23(4).

4. Meta jkun stipulat fil-leġiżlazzjoni nazzjonali, it-TSO għandu jinnotifika direttament lill-SGUs identifikati skont l-Artikolu 23(4) u lill-fornituri tas-servizz ta' restawr u lid-DSOs konnessi mas-sistemi ta' distribuzzjoni u għandu jinforma lid-DSO kkonċernat dwar din in-notifika.

5. Fejn TSO jinnotifika DSO skont il-paragrafu 2, id-DSO mbagħad għandu jinnotifika, mingħajr dewmien, lill-SGUs, lill-fornituri tas-servizz ta' restawr u lid-DSOs konnessi mas-sistema ta' distribuzzjoni tiegħu, dwar il-miżuri tal-pjan ta' restawr li huma jridu jimplimentaw fuq l-installazzjonijiet rispettivi tagħhom, inklużi l-iskadenzi għall-implimentazzjoni skont il-punt (g) tal-Artikolu 23(4).

6. Kull DSO, SGU u fornitur tas-servizz ta' restawr innotifikat għandu:

(a)	jimplimenta l-miżuri nnotifikati sa mhux aktar tard minn 12-il xahar mid-data tan-notifika;

(b)	jikkonferma l-implimentazzjoni tal-miżuri lill-operatur tas-sistema notifikanti, li, meta jkun differenti mit-TSO, għandu jinnotifika lit-TSO; u

(c)	iżomm il-miżuri implimentati fuq l-installazzjonijiet tiegħu.

Artikolu 25

Attivazzjoni tal-pjan ta' restawr

1. Kull TSO għandu jattiva l-proċeduri tal-pjan ta' restawr tiegħu f'koordinazzjoni mad-DSOs u l-SGUs identifikati skont l-Artikolu 23(4) u mal-fornituri ta' servizz ta' restawr fil-każijiet li ġejjin:

(a)	meta s-sistema tkun fl-istat ta' emerġenza skont il-kriterji stabbiliti fl-Artikolu 18(3) tar-Regolament (UE) 2017/1485, ladarba s-sistema tiġi stabbilizzata wara l-attivazzjoni tal-miżuri tal-pjan ta' difiża tas-sistema; jew

(b)	meta s-sistema tkun fl-istat ta' blekawt skont il-kriterji stabbiliti fl-Artikolu 18(4) tar-Regolament (UE) 2017/1485.

2. Waqt ir-restawr tas-sistema, kull TSO għandu jidentifika u jimmonitorja:

(a)	id-daqs u l-konfini tar-reġjun sinkronizzat jew tar-reġjuni sinkronizzati li għalihom tappartjeni ż-żona ta' kontroll tiegħu;

(b)	it-TSOs li magħhom jaqsam reġjun sinkronizzat jew reġjuni sinkronizzati; u

(c)	ir-riserva ta' potenza attiva disponibbli fiż-żona ta' kontroll tiegħu.

3. Kull DSO u SGU identifikat skont l-Artikolu 23(4), kif ukoll kull fornitur ta' servizz ta' restawr għandu jesegwixxi mingħajr dewmien l-istruzzjonijiet tal-pjan ta' restawr maħruġa mit-TSO, skont il-punt (b) tal-Artikolu 23(3) skont il-proċeduri tal-pjan ta' restawr.

4. Kull TSO għandu jattiva dawk il-proċeduri tal-pjan ta' restawr tiegħu li jkollhom impatt transfruntier sinifikanti, f'koordinazzjoni mat-TSOs affettwati.

TAQSIMA 2

Rienerġizzazzjoni

Artikolu 26

Proċedura ta' rienerġizzazzjoni

1. Il-proċedura ta' rienerġizzazzjoni, tal-pjan ta' restawr, għandha tinkludi sett ta' miżuri li jippermettu lit-TSO li japplika:

(a)	strateġija ta' rienerġizzazzjoni minn fuq għal isfel; u

(b)	strateġija ta' rienerġizzazzjoni minn isfel għal fuq.

2. Rigward l-istrateġija ta' rienerġizzazzjoni minn isfel għal fuq, il-proċedura ta' rienerġizzazzjoni għandha mill-anqas tinkludi miżuri għal:

(a)	l-immaniġġjar ta' devjazzjonijiet tal-vultaġġ u tal-frekwenza minħabba r-rienerġizzazzjoni;

(b)	il-monitoraġġ u l-ġestjoni ta' operat ta' netwerk iżolat; u

(c)	ir-risinkronizzazzjoni ta' żoni b'operat ta' netwerk iżolat.

Artikolu 27

Attivazzjoni tal-proċedura ta' rienerġizzazzjoni

1. Meta jkun qiegħed jattiva l-proċedura ta' rienerġizzazzjoni, kull TSO għandu jistabbilixxi l-istrateġija li għandha tiġi applikata, b'kont meħud ta':

(a)	id-disponibbiltà ta' sorsi ta' enerġija li kapaċi jagħmlu rienerġizzazzjoni fiż-żona ta' kontroll tiegħu;

(b)	it-tul ta' żmien u r-riskji mistennija tal-istrateġiji possibbli ta' rienerġizzazzjoni;

(c)	il-kundizzjonijiet tas-sistemi tal-enerġija;

(d)	il-kundizzjonijiet tas-sistemi konnessi direttament, li jinkludu tal-anqas l-istatus tal-interkonnetturi;

(e)	l-utenti tal-grilja sinifikanti ta' prijorità għolja elenkati skont l-Artikolu 23(4); u

(f)	il-possibbiltà li jiġu kombinati strateġiji ta' rienerġizzazzjoni minn fuq għal isfel u minn isfel għal fuq.

2. Meta japplika strateġija ta' rienerġizzazzjoni minn fuq għal isfel, kull TSO għandu jimmaniġġja l-konnessjoni tat-tagħbija u tal-ġenerazzjoni bil-għan li l-frekwenza tiġi regolata lejn il-frekwenza nominali b'tolleranza massima tad-devjazzjoni statika massima tal-frekwenza. Kull TSO għandu japplika l-kundizzjonijiet għall-konnessjoni tat-tagħbija u l-ġenerazzjoni definiti mill-mexxej tal-frekwenza, meta jkun maħtur skont l-Artikolu 29.

3. Meta japplika strateġija ta' rienerġizzazzjoni minn isfel għal fuq, kull TSO għandu jimmaniġġja l-konnessjoni tat-tagħbija u tal-ġenerazzjoni bil-għan li l-frekwenza tiġi regolata lejn il-frekwenza fil-mira stabbilita skont il-punt (c) tal-Artikolu 28(3).

4. Waqt ir-rienerġizzazzjoni, it-TSO għandu, wara konsultazzjoni mad-DSOs, jistabbilixxi u jinnotifika l-ammont tad-domanda netta li għandu jiġi rikonness fuq in-netwerks ta' distribuzzjoni. Kull DSO għandu jikkonnettja mill-ġdid l-ammont innotifikat tad-domanda netta, filwaqt li jirrispetta t-tagħbija fi blokok u jqis ir-rikonnessjoni awtomatika tat-tagħbija u l-ġenerazzjoni fin-netwerk tiegħu.

5. Kull TSO għandu jinforma lit-TSOs ġirien tiegħu dwar l-abilità tiegħu li jappoġġa strateġija ta' rienerġizzazzjoni minn fuq għal isfel.

6. Għall-attivazzjoni ta' strateġija ta' rienerġizzazzjoni minn fuq għal isfel, it-TSO għandu jitlob lit-TSOs ġirien sabiex jappoġġaw ir-rienerġizzazzjoni. Dan l-appoġġ jista' jikkonsisti f'assistenza għall-potenza attiva, skont il-paragrafi 3 sa 5 tal-Artikolu 21. It-TSOs mitluba għandhom jipprovdu assistenza għar-rienerġizzazzjoni, sakemm din ma twassalx lis-sistemi tagħhom fl-istati ta' emerġenza jew ta' blekawt. F'dan il-każ, it-TSO rikjedenti għandu juża l-istrateġija ta' rienerġizzazzjoni minn isfel għal fuq.

TAQSIMA 3

Ġestjoni tal-Frekwenza

Artikolu 28

Proċedura għall-ġestjoni tal-frekwenza

1. Il-proċedura għall-ġestjoni tal-frekwenza tal-pjan ta' restawr għandha tinkludi sett ta' miżuri mmirati sabiex jirrestawraw il-frekwenza tas-sistema lura għall-frekwenza nominali.

2. Kull TSO għandu jattiva l-proċedura għall-ġestjoni tal-frekwenza tiegħu:

(a)	bi preparazzjoni għall-proċedura ta' risinkronizzazzjoni, meta żona sinkronika tkun maqsuma f'diversi reġjuni sinkronizzati;

(b)	f'każ ta' devjazzjoni tal-frekwenza fiż-żona sinkronika; jew

(c)	f'każ ta' rienerġizzazzjoni.

3. Il-proċedura ta' ġestjoni tal-frekwenza għandha tinkludi tal-anqas:

(a)	lista ta' azzjonijiet dwar l-issettjar tal-kontrollur tal-frekwenza tat-tagħbija qabel il-ħatra tal-mexxejja tal-frekwenza;

(b)	il-ħatra ta' mexxejja tal-frekwenza;

(c)	l-istabbiliment ta' frekwenza fil-mira fil-każ ta' strateġija ta' rienerġizzazzjoni minn isfel għal fuq;

(d)	il-ġestjoni tal-frekwenza wara devjazzjoni tal-frekwenza; u

(e)	il-ġestjoni tal-frekwenza wara qasma ta' żona sinkronika.

(f)	id-determinazzjoni tal-ammont ta' tagħbija u ġenerazzjoni li għandhom jiġu rikonnessi, b'kont meħud tar-riservi ta' potenza attiva disponibbli fir-reġjun sinkronizzat sabiex jiġu evitati devjazzjonijiet kbar tal-frekwenza.

Artikolu 29

Ħatra ta' mexxej tal-frekwenza

1. Waqt restawr tas-sistema, meta żona sinkronika tiġi maqsuma f'diversi reġjuni sinkronizzati, it-TSOs ta' kull reġjun sinkronizzat għandhom jaħtru mexxej tal-frekwenza, skont il-paragrafu 3.

2. Waqt restawr tas-sistema, meta żona sinkronika ma tiġix maqsuma iżda l-frekwenza tas-sistema taqbeż il-limiti tal-frekwenza għall-istat ta' twissija kif definit fl-Artikolu 18(2) tar-Regolament (UE) 2017/1485, it-TSOs kollha taż-żona sinkronika għandhom jaħtru mexxej tal-frekwenza, skont il-paragrafu 3.

3. It-TSO bl-ogħla fattur-K stmat f'ħin reali għandu jinħatar bħala l-mexxej tal-frekwenza, sakemm it-TSOs tar-reġjun sinkronizzat, jew taż-żona sinkronika, ma jiftehmux li jaħtru TSO ieħor bħala l-mexxej tal-frekwenza. F'dak il-każ, it-TSOs tar-reġjun sinkronizzat, jew taż-żona sinkronika, għandhom jikkunsidraw il-kriterji li ġejjin:

(a)	l-ammont ta' riservi ta' potenza attiva disponibbli u speċjalment ir-riservi tar-restrawr tal-frekwenza;

(b)	il-kapaċitajiet disponibbli fuq l-interkonnetturi;

(c)	id-disponibbiltà ta' kejlijiet tal-frekwenza tat-TSOs tar-reġjun sinkronizzat jew taż-żona sinkronika; u

(d)	id-disponibbiltà ta' kejlijiet dwar l-elementi kritiċi fi ħdan ir-reġjun sinkronizzat jew iż-żona sinkronika.

4. Minkejja l-paragrafu 3, meta d-daqs taż-żona sinkronika kkonċernata u s-sitwazzjoni ta' ħin reali jippermettu dan, it-TSOs taż-żona sinkronika jistgħu jaħtru mexxej tal-frekwenza predeterminat.

5. It-TSO maħtur bħala mexxej tal-frekwenza skont il-paragrafi 1 u 2 għandu jinforma mingħajr dewmien bil-ħatra tiegħu lit-TSOs l-oħra taż-żona sinkronika.

6. Il-mexxej tal-frekwenza li jinħatar għandu jaġixxi bħala tali sakemm:

(a)	jinħatar mexxej tal-frekwenza ieħor għar-reġjun sinkronizzat tiegħu;

(b)	jinħatar mexxej tal-frekwenza ġdid b'riżultat tar-risinkronizzazzjoni tar-reġjun sinkronizzat tiegħu ma' reġjun sinkronizzat ieħor; jew

(c)	iż-żona sinkronika tkun ġiet risinkronizzata kompletament, il-frekwenza tas-sistema tkun fil-medda standard tal-frekwenza u l-LFC operat minn kull TSO taż-żona sinkronika jkun lura għall-modalità operattiva normali tiegħu skont l-Artikolu 18(1) tar-Regolament (UE) 2017/1485.

Artikolu 30

Ġestjoni tal-frekwenza wara devjazzjoni tal-frekwenza

1. Waqt restawr tas-sistema, meta jkun inħatar mexxej tal-frekwenza skont l-Artikolu 29(3), it-TSOs taż-żona sinkronika, għajr il-mexxej tal-frekwenza, għandhom bħala l-ewwel miżura jissospendu l-attivazzjoni manwali tar-riservi tar-restawr tal-frekwenza u r-riservi ta' rimpjazzament.

2. Il-mexxej tal-frekwenza għandu jistabbilixxi, wara konsultazzjoni mat-TSOs l-oħra taż-żona sinkronika, il-mod operatorju li għandu jiġi applikat fuq l-LFC operat minn kull TSO taż-żona sinkronika.

3. Il-mexxej tal-frekwenza għandu jimmaniġġja l-attivazzjoni manwali tar-riservi tar-restawr tal-frekwenza u r-riservi ta' rimpjazzament fi ħdan iż-żona sinkronika, bil-għan li jirregola l-frekwenza taż-żona sinkronika lejn il-frekwenza nominali u billi jqis il-limiti tas-sigurtà operazzjonali definiti skont l-Artikolu 25 tar-Regolament (UE) 2017/1485. Fuq talba, kull TSO taż-żona sinkronika għandu jappoġġa lill-mexxej tal-frekwenza.

Artikolu 31

Ġestjoni tal-frekwenza wara qasma ta' żona sinkronika

1. Waqt restawr tas-sistema, meta jkun inħatar mexxej tal-frekwenza skont l-Artikolu 29(3), it-TSOs ta' kull reġjun sinkronizzat, bl-eċċezzjoni tal-mexxej tal-frekwenza, għandhom bħala l-ewwel miżura jissospendu l-attivazzjoni manwali tar-riservi tar-restawr tal-frekwenza u r-riservi ta' rimpjazzament.

2. Il-mexxej tal-frekwenza għandu jistabbilixxi, wara konsultazzjoni mat-TSOs l-oħra tar-reġjun sinkronizzat, il-mod operatorju li għandu jiġi applikat fuq l-LFC operat minn kull TSO tar-reġjun sinkronizzat.

3. Il-mexxej tal-frekwenza għandu jimmaniġġja l-attivazzjoni manwali tar-riservi tar-restawr tal-frekwenza u r-riservi ta' rimpjazzament fi ħdan ir-reġjun sinkronizzat, bil-għan li jirregola l-frekwenza tar-reġjun sinkronizzat lejn il-frekwenza fil-mira stabbilita mill-mexxej tar-risinkronizzazzjoni, jekk ikun hemm, skont il-punt (a) tal-Artikolu 34(1) u billi jqis il-limiti tas-sigurtà operazzjonali stabbiliti skont l-Artikolu 25 tar-Regolament (UE) 2017/1485. Meta ma jinħatar l-ebda mexxej tar-risinkronizzazzjoni għar-reġjun sinkronizzat, il-mexxej tal-frekwenza għandu jfittex li jirregola l-frekwenza lejn il-frekwenza nominali. Fuq talba, kull TSO tar-reġjun sinkronizzat għandu jappoġġa lill-mexxej tal-frekwenza.

TAQSIMA 4

Risinkronizzazzjoni

Artikolu 32

Proċedura ta' risinkronizzazzjoni

Il-proċedura ta' risinkronizzazzjoni, tal-pjan ta' restawr, għandha tinkludi tal-anqas:

(a)	il-ħatra ta' mexxej tar-risinkronizzazzjoni;

(b)	il-miżuri li jippermettu lit-TSO japplika strateġija ta' risinkronizzazzjoni; u

(c)	il-limiti massimi għad-differenzi fl-angolu tal-fażi, il-frekwenza u l-vultaġġ għal-linji ta' konnessjoni.

Artikolu 33

Ħatra ta' mexxej tar-risinkronizzazzjoni

1. Waqt restawr tas-sistema, meta żewġ reġjuni sinkronizzati jkunu jistgħu jiġu risinkronizzati mingħajr ma tiġi pperikolata s-sigurtà operazzjonali tas-sistemi ta' trażmissjoni, il-mexxejja tal-frekwenza ta' dawn ir-reġjuni sinkronizzati għandhom jaħtru mexxej tar-risinkronizzazzjoni b'konsultazzjoni tal-anqas mat-TSO(s) identifikat(i) bħala l-mexxej(ja) potenzjali tar-risinkronizzazzjoni u skont il-paragrafu 2. Kull mexxej tar-risinkronizzazzjoni għandu jinforma mingħajr dewmien lit-TSOs mir-reġjun sinkronizzat tiegħu, dwar il-mexxej tar-risinkronizzazzjoni li jkun inħatar.

2. Għal kull par ta' reġjuni sinkronizzati li għandhom jiġu risinkronizzati, il-mexxej tar-risinkronizzazzjoni għandu jkun it-TSO li:

(a)	ikollu operattiv mill-anqas substazzjon wieħed mgħammar bi strument ta' qlib parallel fuq il-fruntiera bejn iż-żewġ reġjuni sinkronizzati li għandhom jiġu risinkronizzati;

(b)	ikollu aċċess għall-kejlijiet tal-frekwenza miż-żewġ reġjuni sinkronizzati;

(c)	ikollu aċċess għall-kejlijiet tal-vultaġġ fuq is-substazzjonijiet li bejniethom ikun hemm punti potenzjali ta' risinkronizzazzjoni; u

(d)	ikun jista' jikkontrolla l-vultaġġ tal-punti potenzjali ta' risinkronizzazzjoni.

3. Fejn ikun hemm aktar minn TSO wieħed li jissodisfa l-kriterji skont il-paragrafu 2, it-TSO bl-ogħla numru ta' punti potenzjali ta' risinkronizzazzjoni bejn iż-żewġ reġjuni sinkronizzati għandu jinħatar bħala l-mexxej tar-risinkronizzazzjoni, sakemm il-mexxejja tal-frekwenza taż-żewġ reġjuni sinkronizzati ma jaqblux li jaħtru TSO ieħor bħala mexxej tar-risinkronizzazzjoni.

4. Il-mexxej tar-risinkronizzazzjoni li jinħatar għandu jaġixxi bħala tali sakemm:

(a)	jinħatar mexxej tar-risinkronizzazzjoni ieħor għaż-żewġ reġjuni sinkronizzati; jew

(b)	iż-żewġ reġjuni sinkronizzati jkunu ġew risinkronizzati, u l-passi kollha fl-Artikolu 34 ikunu tlestew.

Artikolu 34

Strateġija ta' risinkronizzazzjoni

1. Qabel ir-risinkronizzazzjoni, il-mexxej tar-risinkronizzazzjoni għandu:

(a)

jistabbilixxi, skont il-limiti massimi msemmija fl-Artikolu 32:

(i)	il-valur immirat tal-frekwenza għar-risinkronizzazzjoni;

(ii)	id-differenza massima fil-frekwenza bejn iż-żewġ reġjuni sinkronizzati;

(iii)

l-iskambju massimu ta' potenza attiva u reattiva; u

(iv)	il-modalità operattiva li għandha tiġi applikata fuq l-LFC;

(b)	jagħżel il-punt ta' risinkronizzazzjoni, billi jqis il-limiti tas-sigurtà operazzjonali fir-reġjuni sinkronizzati;

(c)	jistabbilixxi u jipprepara l-azzjonijiet neċessarji kollha għar-risinkronizzazzjoni taż-żewġ reġjuni sinkronizzati fil-punt ta' risinkronizzazzjoni;

(d)	jistabbilixxi u jipprepara sett sussegwenti ta' azzjonijiet sabiex jinħolqu konnessjonijiet addizzjonali bejn ir-reġjuni sinkronizzati; u

(e)	jivvaluta jekk ir-reġjuni sinkronizzati jkunux lesti għar-risinkronizzazzjoni, billi jqis il-kundizzjonijiet stabbiliti fil-punt (a).

2. Meta jkun qiegħed iwettaq il-kompiti elenkati fil-paragrafu 1, il-mexxej tar-risinkronizzazzjoni għandu jikkonsulta lill-mexxejja tal-frekwenza tar-reġjuni sinkronizzati involuti u, għall-kompiti elenkati fil-punti (b) sa (e), huwa għandu jikkonsulta wkoll lit-TSOs li joperaw is-substazzjonijiet użati għar-risinkronizzazzjoni.

3. Kull mexxej tal-frekwenza għandu jinforma lit-TSOs fir-reġjun sinkronizzat tiegħu, dwar ir-risinkronizzazzjoni ppjanata mingħajr dewmien bla bżonn.

4. Meta jkunu ssodisfati l-kundizzjonijiet kollha stabbiliti skont il-punt (a) tal-paragrafu 1, il-mexxej tar-risinkronizzazzjoni għandu jwettaq ir-risinkronizzazzjoni billi jattiva l-azzjonijiet stabbiliti skont il-punt (c) u (d) tal-paragrafu 1.

KAPITOLU IV

INTERAZZJONIJIET TAS-SUQ

Artikolu 35

Proċedura għas-sospensjoni tal-attivitajiet tas-suq

1. TSO jista' jissospendi temporanjament attività tas-suq waħda jew aktar stabbiliti fil-paragrafu 2 meta:

(a)	is-sistema tat-trażmissjoni tat-TSO tkun fi stat ta' blekawt; jew

(b)	it-TSO jkun eżawrixxa l-opzjonijiet kollha pprovduti mis-suq u l-kontinwazzjoni tal-attivitajiet tas-suq fl-istat ta' emerġenza tiddeterjora waħda jew aktar mill-kundizzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 18(3) tar-Regolament (UE) 2017/1485; jew

(c)	il-kontinwazzjoni tal-attivitajiet tas-suq tnaqqas b'mod sinifikanti l-effettività tal-proċess ta' restawr għall-istat normali jew ta' twissija; jew

(d)	l-għodod u l-mezzi ta' komunikazzjoni meħtieġa biex it-TSOs jiffaċilitaw l-attivitajiet tas-suq ma jkunux disponibbli.

2. L-attivitajiet tas-suq li ġejjin jistgħu jiġu sospiżi skont il-paragrafu 1:

(a)	il-forniment ta' kapaċità transżonali għall-allokazzjoni tal-kapaċità fuq il-konfini korrispondenti taż-żona tal-offerti għal kull unità temporali tas-suq meta jkun mistenni li s-sistema ta' trażmissjoni ma għandhiex tkun restawrata għall-istat normali jew ta' twissija;

(b)	is-sottomissjoni ta' offerti għall-kapaċità ta' bbilanċjar u ta' offerti għall-enerġija ta' bbilanċjar minn fornitur tas-servizz ta' bbilanċjar;

(c)	il-forniment ta' pożizzjoni bbilanċjata minn parti inkarigata mill-ibbilanċjar fi tmiem il-qafas taż-żmien ta' ġurnata bil-quddiem jekk ikun meħtieġ mill-patti u l-kundizzjonijiet relatati mal-ibbilanċjar;

(d)	il-forniment ta' modifiki tal-pożizzjoni tal-partijiet inkarigati mill-ibbilanċjar;

(e)	il-forniment tal-iskedi msemmija fl-Artikolu 111(1) u (2) tar-Regolament (UE) 2017/1485, u

(f)	attivitajiet tas-suq rilevanti oħra li s-sospensjoni tagħhom titqies meħtieġa biex is-sistema tiġi ppreservata u/jew restawrata.

3. F'każ ta' sospensjoni tal-attivitajiet tas-suq skont il-paragrafu 1, fuq talba tat-TSO, kull SGU għandu jopera, fejn ikun teknikament possibbli, f'punt fiss ta' potenza attiva stabbilit mit-TSO.

4. Meta jissospendi attivitajiet tas-suq skont il-paragrafu 1, it-TSO jista' jissospendi b'mod sħiħ jew parzjali l-operat tal-proċessi tiegħu affettwati minn dik is-sospensjoni.

5. Meta jissospendi attivitajiet tas-suq skont il-paragrafu 1, it-TSO għandu jikkoordina tal-anqas mal-partijiet li ġejjin:

(a)	it-TSOs tar-reġjuni bil-kapaċità kkalkolata li t-TSO jkun membru tagħhom;

(b)	it-TSOs li magħhom it-TSO għandu arranġamenti għall-koordinazzjoni tal-ibbilanċjar;

(c)	in-“NEMO” u entitajiet oħra assenjati jew iddelegati sabiex iwettqu funzjonijiet tas-suq skont ir-Regolament (UE) 2015/1222 fi ħdan iż-żona ta' kontroll tiegħu;

(d)	it-TSOs ta' blokka ta' kontroll tal-frekwenza tat-tagħbija li t-TSO jkun membru tagħha; u

(e)	il-kalkolatur tal-kapaċità kkoordinata tar-reġjuni bil-kapaċità kkalkolata li t-TSO jkun membru tagħhom.

6. F'każ ta' sospensjoni tal-attivitajiet tas-suq, kull TSO għandu jniedi l-proċedura ta' komunikazzjoni stipulata fl-Artikolu 38.

Artikolu 36

Regoli għas-sospensjoni u r-restawr tal-attivitajiet tas-suq

1. Sat-18 ta' Diċembru 2018, kull TSO għandu jiżviluppa proposta għal regoli dwar is-sospensjoni u r-restawr tal-attivitajiet tas-suq.

2. It-TSO għandu jippubblika dawn ir-regoli fuq is-sit web tiegħu wara li jiġu approvati mill-awtorità regolatorja relevanti b'konformità mal-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE.

3. Ir-regoli għas-sospensjoni u r-restawr tal-attivitajiet tas-suq għandhom ikunu kompatibbli safejn ikun possibbli ma':

(a)	ir-regoli dwar il-forniment ta' kapaċità transżonali fir-reġjuni bil-kapaċità kkalkolata kkonċernati;

(b)	ir-regoli għas-sottomissjoni mill-fornituri tas-servizz ta' bbilanċjar tal-kapaċità ta' bbilanċjar u tal-offerti għall-enerġija ta' bbilanċjar li jirriżultaw mill-arranġamenti ma' TSOs oħra għall-koordinazzjoni tal-ibbilanċjar;

(c)	ir-regoli għall-forniment ta' pożizzjoni bbilanċjata minn parti inkarigata mill-ibbilanċjar fi tmiem il-qafas taż-żmien ta' ġurnata bil-quddiem jekk ikun meħtieġ mill-patti u l-kundizzjonijiet relatati mal-ibbilanċjar;

(d)	ir-regoli għall-forniment ta' modifiki tal-pożizzjoni tal-partijiet inkarigati mill-ibbilanċjar; u

(e)	ir-regoli għall-forniment tal-iskedi msemmija fl-Artikolu 111(1) u (2) tar-Regolament (UE) 2017/1485.

4. Fl-iżvilupp tar-regoli għas-sospensjoni u r-restawr tal-attivitajiet tas-suq, kull TSO għandu jikkonverti s-sitwazzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 35(1) f'parametri definiti oġġettivament b'kont meħud tal-fatturi li ġejjin:

(a)

il-perċentwal ta' skonnessjoni tat-tagħbija fiż-żona LFC tat-TSO li jikkorrispondi għal:

(i)	l-inabilità ta' proporzjon sinifikanti ta' partijiet inkarigati mill-ibbilanċjar sabiex iżommu l-bilanċ tagħhom; jew

(ii)	il-ħtieġa li t-TSO ma jsegwix il-proċessi normali ta' bbilanċjar sabiex iwettaq rienerġizzazzjoni effiċjenti;

(b)	il-perċentwal ta' skonnessjoni tal-ġenerazzjoni fiż-żona LFC tat-TSO li jikkorrispondi għall-inabilità ta' proporzjon sinifikanti ta' partijiet inkarigati mill-ibbilanċjar sabiex iżommu l-bilanċ tagħhom;

(c)

is-sehem u d-distribuzzjoni ġeografika ta' elementi mhux disponibbli tas-sistema ta' trażmissjoni li jikkorrispondu għal:

(i)	id-desinkronizzazzjoni ta' parti sinifikanti taż-żona LFC li tirrendi l-proċessi ta' bbilanċjar tas-soltu kontroproduċenti; jew

(ii)	it-tnaqqis għal żero tal-kapaċità transżonali fuq il-fruntiera jew il-fruntieri taż-żona tal-offerti;

(d)

l-inabiliità tal-entitajiet affettwati li ġejjin li jwettqu l-attivitajiet tas-suq tagħhom għal raġuni(jiet) barra mill-kontroll tagħhom:

(i)	il-partijiet inkarigati mill-ibbilanċjar;

(ii)	il-fornituri ta' servizz ta' bbilanċjar;

(iii)

in-NEMOs u entitajiet oħra assenjati jew iddelegati sabiex iwettqu funzjonijiet tas-suq skont ir-Regolament (UE) 2015/1222;

(iv)	DSOs konnessi mat-trażmissjoni;

(e)

in-nuqqas ta' għodod u mezzi ta' komunikazzjoni li jiffunzjonaw sewwa li huma meħtieġa sabiex jitwettqu:

(i)	l-akkoppjament singolu ġurnata bil-quddiem u/jew fl-istess ġurnata jew kwalunkwe mekkaniżmu ta' allokazzjoni espliċita tal-kapaċità; jew

(ii)	il-proċess tar-restawr tal-frekwenza; jew

(iii)

il-proċess ta' rimpjazzament ta' riserva; jew

(iv)	il-forniment ta' pożizzjoni bbilanċjata ġurnata bil-quddiem mill-parti inkarigata mill-ibbilanċjar u l-forniment ta' bidla tal-pożizzjoni tiegħu; jew

(v)	il-forniment tal-iskedi msemmija fl-Artikolu 111(1) u (2) tar-Regolament (UE) 2017/1485.

5. Ir-regoli għas-sospensjoni u r-restawr tal-attivitajiet tas-suq għandhom jiddefinixxu ħin tad-dewmien li għandu jiġi rrispettat għal kull parametru definit skont il-paragrafu 4, qabel ma tinbeda l-proċedura għas-sospensjoni tal-attivitajiet tas-suq.

6. It-TSO kkonċernat għandu jivvaluta f'ħin reali l-parametri definiti skont il-paragrafu 4, abbażi tal-informazzjoni għad-dispożizzjoni tiegħu.

7. Mhux aktar tard miit-18 ta' Diċembru 2020, in-Netwerk Ewropew għall-Operaturi tas-Sistema ta' Trażmissjoni tal-Elettriku għandu jissottometti lill-Aġenzija rapport li jivvaluta l-livell ta' armonizzazzjoni tar-regoli għas-sospensjoni u r-restawr tal-attivitajiet tas-suq stabbiliti mit-TSOs u li jidentifika, kif xieraq, iż-żoni li jirrikjedu l-armonizzazzjoni.

8. Sat-18 ta' Ġunju 2019, kull TSO għandu jissottometti lill-ENTSO tal-Elettriku d-dejta meħtieġa sabiex jiġi ppreparat u sottomess ir-rapport skont il-paragrafu 7.

Artikolu 37

Proċedura għar-restawr tal-attivitajiet tas-suq

1. It-TSO kkonċernat, f'koordinazzjoni man-NEMO(s) attiv(i) fiż-żona ta' kontroll tiegħu u mat-TSOs ġirien, għandu jniedi l-proċedura għar-restawr tal-attivitajiet tas-suq sospiżi skont l-Artikolu 35(1) meta:

(a)	is-sitwazzjoni li wasslet għas-sospensjoni tkun intemmet u ma tkun tapplika l-ebda sitwazzjoni oħra msemmija fl-Artikolu 35(1); u

(b)	l-entitajiet imsemmija fl-Artikolu 38(2) ikunu ġew debitament infurmati minn qabel skont l-Artikolu 38.

2. It-TSO kkonċernat, f'koordinazzjoni mat-TSOs ġirien, għandu jniedi r-restawr tal-proċessi tat-TSO affettwati mis-sospensjoni tal-attivitajiet tas-suq meta jkunu ssodisfati l-kundizzjonijiet tal-paragrafu 1 jew qabel, jekk ikun meħtieġ sabiex jiġu restawrati l-attivitajiet tas-suq.

3. In-NEMO(s) ikkonċernati, b'koordinazzjoni mat-TSOs u l-entitajiet imsemmija fl-Artikolu 35(5), għandhom iniedu r-restawr tal-proċessi rilevanti għal akkoppjament singolu ġurnata bil-quddiem u/jew fl-istess ġurnata malli t-TSO(s) jinnotifikaw li l-proċessi tat-TSOs ikunu ġew restawrati.

4. Meta l-forniment ta' kapaċità transżonali jkun ġie sospiż u sussegwentement restawrat, kull TSO kkonċernat għandu jaġġorna l-kapaċitajiet transżonali għall-allokazzjoni tal-kapaċità billi juża, minn dawn li ġejjin, l-aktar opzjoni fattibbli u effiċjenti għal kull unità temporali tas-suq:

(a)	billi juża l-aħħar kapaċitajiet transżonali disponibbli kkalkulati bil-kalkolatur tal-kapaċità kkoordinata;

(b)	billi jniedi l-proċessi ta' kalkolu tal-kapaċità reġjonali applikabbli skont l-Artikoli 29 u 30 tar-Regolament (UE) 2015/1222; jew,

(c)	billi jistabbilixxi, f'koordinazzjoni mat-TSOs tar-reġjuni bil-kapaċità kalkolata, il-kapaċitajiet transżonali abbażi tal-kundizzjonijiet fiżiċi attwali tan-netwerk.

5. Meta parti miż-żona akkoppjata totali fejn ikunu ġew sospiżi l-attivitajiet tas-suq tkun lura fl-istat normali jew fl-istat ta' twissija, in-NEMO(s) ta' din iż-żona għandhom ikunu intitolati li jwettqu akkoppjament tas-suq f'parti miż-żona totali akkoppjata, f'konsultazzjoni mat-TSOs u l-entitajiet imsemmija fl-Artikolu 35(5), bil-kundizzjoni li t-TSO jkun irrestawra l-proċess ta' kalkolu tal-kapaċità.

6. Sa mhux aktar tard minn 30 ġurnata wara li jkunu ġew restawrati l-attivitajiet tas-suq, it-TSOs li jkunu ssospendew u rrestawraw l-attivitajiet tas-suq għandhom iħejju rapport tal-anqas bl-Ingliż li jinkludi spjegazzjoni dettaljata tar-raġunijiet, tal-impliemtnazzjoni u tal-impatt tas-sospensjoni tas-suq u referenza għall-konformità mar-regoli għas-sospensjoni u r-restawr tal-attivitajiet tas-suq u għandhom jissottomettuh lill-awtorità regolatorja rilevanti b'konformità mal-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE, u jpoġġuh għad-dispożizzjoni tal-entitajiet imsemmija fl-Artikolu 38(2).

7. L-awtoritajiet regolatorji tal-Istati Membri jew l-Aġenzija jistgħu joħorġu rakkomandazzjoni lit-TSO(s) ikkonċernat(i) sabiex jippromwovu prattiki tajba u jevitaw inċidenti simili fil-ġejjieni.

Artikolu 38

Proċedura ta' komunikazzjoni

1. Ir-regoli għas-sospensjoni u r-restawr tal-attivitajiet tas-suq skont l-Artikolu 36 għandhom jinkludu wkoll proċedura ta' komunikazzjoni li tispjega l-kompiti u l-azzjonijiet mistennija minn kull parti fir-rwoli differenti tagħha waqt is-sospensjoni u r-restawr tal-attivitajiet tas-suq.

2. Il-proċedura ta' komunikazzjoni għandha tipprovdi li l-informazzjoni tintbagħat, fl-istess ħin, lill-entitajiet li ġejjin:

(a)	il-partijiet imsemmija fl-Artikolu 35(5);

(b)	il-partijiet inkarigati mill-ibbilanċjar;

(c)	il-fornituri ta' servizz ta' bbilanċjar;

(d)	id-DSOs konnessi mat-trażmissjoni; u

(e)	l-awtorità regolatorja rilevanti tal-Istati Membri kkonċernati b'konformità mal-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE.

3. Il-proċedura ta' komunikazzjoni għandha tinkludi tal-anqas il-passi li ġejjin:

(a)	in-notifika, min-naħa tat-TSO, li l-attivitajiet tas-suq ikunu ġew sospiżi skont l-Artikolu 35;

(b)	in-notifika, min-naħa tat-TSO, tal-aħjar stima għall-ħin u d-data tar-restawr tas-sistema ta' trażmissjoni;

(c)	in-notifika, min-naħa tan-NEMO u entitajiet oħra nnominati biex iwettqu funzjonijiet tas-suq skont ir-Regolament (UE) 2015/1222 u r-Regolament (UE) 2016/1719 tas-sospensjoni tal-attivitajiet tagħhom, jekk ikun hemm;

(d)	l-aġġornamenti, min-naħa tat-TSOs, dwar il-proċess għar-restawr tas-sistema ta' trażmissjoni;

(e)	in-notifika, min-naħa tal-entitajiet imsemmija fil-punti (a) sa (d) tal-paragrafu 2, li l-għodod tas-suq u s-sistemi ta' komunikazzjoni tagħhom ikunu operattivi;

(f)	in-notifika, min-naħa tat-TSO(s), li s-sistema ta' trażmissjoni tkun treġġgħet lura għall-istat normali jew ta' twissija;

(g)	in-notifika, min-naħa tan-NEMO u entitajiet oħra assenjati jew iddelegati sabiex iwettqu funzjonijiet tas-suq skont ir-Regolament (UE) 2015/1222, tal-aħjar stima għall-ħin u d-data meta jkunu se jiġu restawrati l-attivitajiet tas-suq; u

(h)	il-konferma, min-naħa tan-NEMO u entitajiet oħra assenjati jew iddelegati sabiex iwettqu funzjonijiet tas-suq skont ir-Regolament (UE) 2015/1222, li l-attivitajiet tas-suq ikunu ġew restawrati.

4. In-notifiki u l-aġġornamenti kollha mit-TSO(s), in-NEMO(s) u entitajiet oħra assenjati jew iddelegati sabiex iwettqu l-funzjonijiet tas-suq imsemmija fil-paragrafu 3, għandhom jiġu ppubblikati fuq is-siti web ta' dawk l-entitajiet. Meta ma jkunux possibbli notifika jew aġġornament fuq is-sit web, l-entità soġġetta għall-obbligu ta' notifika, għandha tinnotifika permezz ta' email, jew bi kwalunkwe mezz ieħor disponibbli, tal-anqas lil dawk il-partijiet li jkunu qegħdin jipparteċipaw direttament fl-attivitajiet tas-suq sospiżi.

5. Għandha ssir notifika skont il-punt (e) tal-paragrafu 3, permezz ta' email jew bi kwalunkwe mezz ieħor disponibbli, lit-TSO kkonċernat.

Artikolu 39

Regoli għas-saldu f'każ ta' sospensjoni tal-attivitajiet tas-suq

1. Mhux aktar tard mit-18 ta' Diċembru 2018, kull TSO għandu jiżviluppa proposta għar-regoli għas-saldu tal-iżbilanċ u għas-saldu tal-kapaċità tal-ibbilanċjar u tal-enerġija tal-ibbilanċjar li għandhom ikunu applikabbli għall-perjodi ta' saldu tal-iżbilanċ li matulhom kienu sospiżi l-attivitajiet tas-suq. It-TSO jista' jipproponi l-istess regoli li japplika għall-operazzjonijiet normali.

It-TSO għandu jippubblika dawn ir-regoli fuq is-sit web tiegħu wara li jiġu approvati mill-awtorità regolatorja relevanti b'konformità mal-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE.

TSO jista' jiddelega l-kompiti tat-TSO(s) imsemmija f'dan l-Artikolu lil wieħed jew aktar partijiet terzi, bil-kundizzjoni li l-parti terza tista' twettaq il-funzjoni rispettiva tal-anqas b'mod effettiv daqs it-TSO(s). Stat Membru jew, fejn applikabbli, awtorità regolatorja, jistgħu jassenjaw il-kompiti msemmija f'dan l-Artikolu lil wieħed jew aktar partijiet terzi, bil-kundizzjoni li l-parti terza tista' twettaq il-funzjoni rispettiva tal-anqas b'mod effettiv daqs it-TSO(s).

2. Ir-regoli msemmija fil-paragrafu 1 għandhom jindirizzaw is-saldi tat-TSOs u tal-partijiet terzi, fejn rilevanti, mal-partijiet inkarigati mill-ibbilanċjar, u mal-fornituri tas-servizzi ta' bbilanċjar.

3. Ir-regoli żviluppati skont il-paragrafu 1 għandhom:

(a)	jiżguraw in-newtralità finanzjarja ta' kull TSO u parti terza rilevanti msemmija fil-paragrafu 1;

(b)	jevitaw distorsjonijiet tal-inċentivi jew inċentivi kontroproduċenti għall-partijiet inkarigati mill-ibbilanċjar, il-fornituri tas-servizzi ta' bbilanċjar u t-TSOs;

(c)	jinċentivaw lill-partijiet inkarigati mill-ibbilanċjar sabiex ikunu bilanċjati jew jgħinu lis-sistema sabiex tirrestawra l-bilanċ tagħha;

(d)	jevitaw kull penali finanzjarja imposta fuq il-partijiet inkarigati mill-ibbilanċjar u l-fornituri tas-servizz tal-ibbilanċjar minħabba t-twettiq tal-azzjonijiet mitluba mit-TSO;

(e)	jiskoraġġixxu lit-TSOs milli jissospendu l-attivitajiet tas-suq, sakemm ma jkunux verament meħtieġa, u jinċentivaw lit-TSOs biex jirrestawraw l-attivitajiet tas-suq kemm jista' jkun malajr; u

(f)	jinċentivaw lill-fornituri tas-servizzi ta' bbilanċjar biex joffru servizzi lit-TSO ta' konnessjoni li jgħin sabiex is-sistema tiġi restawrata għall-istat normali.

KAPITOLU V

SKAMBJU TA' INFORMAZZJONI U KOMUNIKAZZJONI, GĦODOD U FAĊILITAJIET

Artikolu 40

Skambju ta' informazzjoni

1. Minbarra d-dispożizzjonijiet tal-Artikoli 40 sa 53 tar-Regolament (UE) 2017/1485, kull TSO, meta jkun fl-istat ta' emerġenza, blekawt jew restawr, għandu jkun intitolat li jiġbor l-informazzjoni li ġejja:

(a)

mid-DSOs identifikati skont l-Artikolu 23(4), l-informazzjoni meħtieġa tal-anqas dwar:

(i)	il-parti tan-netwerk tagħhom li tkun f'operat ta' netwerk iżolat;

(ii)	l-abilità li jissinkronizzaw partijiet tan-netwerk tagħhom li jkun f'operat ta' netwerk iżolat; u

(iii)

l-abilità li jibdew operat ta' netwerk iżolat.

(b)

mill-SGUs identifikati skont l-Artikolu 23(4) u mill-fornituri tas-servizzi ta' restawr, informazzjoni tal-anqas dwar il-kundizzjonijiet li ġejjin:

(i)	l-istatus kurrenti tal-installazzjoni;

(ii)	il-limiti operazzjonali;

(iii)

il-ħin ta' attivazzjoni totali u l-ħin sabiex tiżdied il-ġenerazzjoni; u

(iv)	il-proċessi kritiċi għall-ħin.

2. Waqt l-istati ta' emerġenza, blekawt jew restawr, kull TSO għandu jipprovdi fi żmien debitu u għall-iskopijiet tal-proċeduri tal-pjan ta' difiża tas-sistema u tal-proċeduri tal-pjan ta' restawr, l-informazzjoni li ġejja, meta tkun disponibbli għat-TSO:

(a)

lit-TSOs ġirien, informazzjoni tal-anqas dwar:

(i)	id-daqs u l-konfini tar-reġjun sinkronizzat jew tar-reġjuni sinkronizzati li għalihom tappartjeni ż-żona ta' kontroll tiegħu;

(ii)	ir-restrizzjonijiet għall-operazzjoni tar-reġjun sinkronizzat;

(iii)

it-tul ta' żmien u l-ammont massimi ta' potenza attiva u reattiva li tista' tiġi pprovduta permezz tal-interkonnetturi; u

(iv)	kwalunkwe restrizzjoni teknika jew organizzattiva oħra;

(b)

lill-mexxej tal-frekwenza tar-reġjun sinkronizzat tiegħu, informazzjoni tal-anqas dwar:

(i)	ir-restrizzjonijiet għaż-żamma tal-operat tan-netwerk iżolat;

(ii)	it-tagħbija u l-ġenerazzjoni addizzjonali disponibbli; u

(iii)

id-disponibbiltà ta' riservi operazzjonali;

(c)

lid-DSOs konnessi mas-sistema tat-trażmissjoni identifikati skont l-Artikoli 11(4) u 23(4), l-informazzjoni meħtieġa tal-anqas dwar:

(i)	l-istat tas-sistema tas-sistema ta' trażmissjoni tiegħu;

(ii)	il-limiti tal-potenza attiva u reattiva, it-tagħbija fi blokok, il-pożizzjoni tal-punt ta' kuntatt u tas-salvavita fil-punti ta' konnessjoni;

(iii)

l-informazzjoni dwar l-istatus kurrenti u ppjanat tal-moduli tal-ġenerazzjoni tal-enerġija konnessi mad-DSO, jekk ma tkunx disponibbli għad-DSO direttament; u

(iv)	l-informazzjoni kollha neċessarja li twassal għal aktar koordinazzjoni mal-partijiet konnessi mad-distribuzzjoni;

(d)

lill-fornituri ta' servizz ta' difiża, informazzjoni tal-anqas dwar:

(i)	l-istat tas-sistema tas-sistema ta' trażmissjoni tiegħu; u

(ii)	il-miżuri skedati li jeħtieġu l-parteċipazzjoni tal-fornituri ta' servizz ta' difiża;

(e)

lid-DSOs u lill-SGUs identifikati skont l-Artikolu 23(4) u lill-fornituri tas-servizz ta' restawr, informazzjoni tal-anqas dwar:

(i)	l-istat tas-sistema tas-sistema ta' trażmissjoni tiegħu;

(ii)	l-abilità u l-pjanijiet għar-rienerġizzazzjoni tal-akkoppjamenti; u

(iii)

il-miżuri skedati li jeħtieġu l-parteċipazzjoni tagħhom.

3. It-TSOs fi stat ta' emerġenza, blekawt jew restawr għandhom jiskambjaw bejniethom informazzjoni tal-anqas dwar:

(a)	iċ-ċirkustanzi li wasslu għall-istat kurrenti tas-sistema ta' trażmissjoni tagħhom, safejn ikunu magħrufa; u

(b)	il-problemi potenzjali li jagħmlu l-assistenza għall-potenza attiva neċessarja.

4. TSO fl-istat ta' emerġenza, blekawt jew restawr għandu jipprovdi, fi żmien debitu, informazzjoni dwar l-istat tas-sistema ta' trażmissjoni tiegħu u, meta tkun disponibbli, informazzjoni addizzjonali li tispjega s-sitwazzjoni dwar is-sistema ta' trażmissjoni:

(a)	lin-NEMO(s), li għandhom jagħmlu din l-informazzjoni disponibbli għall-parteċipanti tagħhom tas-suq, kif previst fl-Artikolu 38;

(b)	lill-awtoritajiet regolatorji rilevanti tiegħu b'konformità mal-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE, jew meta jkun stipulat espliċitament fil-liġi nazzjonali, lill-entitajiet imsemmija fl-Artikolu 4(3); u

(c)	lil kwalunkwe parti rilevanti oħra, kif ikun xieraq.

5. It-TSOs għandhom jinfurmaw lil kull parti affettwata dwar il-pjan ta' ttestjar żviluppat skont l-Artikolu 43(2) u (3).

Artikolu 41

Sistemi ta' komunikazzjoni

1. Kull DSO u SGU identifikat skont il-punti (b) u (c) tal-Artikolu 23(4), kull fornitur tas-servizz ta' restawr u kull TSO għandu jkollhom fis-seħħ sistema ta' komunikazzjoni bil-vuċi b'ammont żejjed suffiċjenti ta' tagħmir u sorsi ta' provvista supplimentari ta' enerġija sabiex jippermettu l-iskambju tal-informazzjoni meħtieġa għall-pjan ta' restawr għal mill-anqas 24 siegħa, f'każ ta' nuqqas totali ta' provvista tal-enerġija elettrika esterna jew fil-każ ta' ħsara fi kwalunkwe tagħmir individwali tas-sistema ta' komunikazzjoni bil-vuċi. L-Istati Membri jistgħu jirrikjedu kapaċità minima ta' provvista supplimentari ta' enerġija ta' aktar minn 24 siegħa.

2. Kull TSO għandu jistabbilixxi, f'konsultazzjoni mad-DSOs u l-SGUs identifikati skont l-Artikolu 23(4) u mal-fornituri ta' servizz ta' restawr, ir-rekwiżiti tekniċi li għandhom jiġu ssodisfati mis-sistemi ta' komunikazzjoni bil-vuċi tagħhom kif ukoll mis-sistema ta' komunikazzjoni bil-vuċi tat-TSO nnifsu sabiex tkun permessa l-interoperabilità tagħhom u sabiex ikun iggarantit li t-telefonata li tidħol tat-TSO tkun tista' tiġi identifikata mill-parti l-oħra u titwieġeb immedjatament.

3. Kull TSO għandu jistabbilixxi, f'konsultazzjoni mat-TSOs ġirien tiegħu u t-TSOs l-oħra taż-żona sinkronika tiegħu, ir-rekwiżiti tekniċi li għandhom jiġu ssodisfati mis-sistemi ta' komunikazzjoni bil-vuċi tagħhom kif ukoll mis-sistema ta' komunikazzjoni bil-vuċi tat-TSO nnifsu sabiex tkun permessa l-interoperabilità tagħhom u sabiex ikun iggarantit li t-telefonata li tidħol tat-TSO tkun tista' tiġi identifikata mill-parti l-oħra u titwieġeb immedjatament.

4. Minkejja l-paragrafu 1, dawk l-SGUs identifikati skont l-Artikolu 23(4) li jkunu moduli tal-ġenerazzjoni tal-enerġija tat-tip B u dawk il-fornituri tas-servizz ta' restawr li jkunu moduli tal-ġenerazzjoni tal-enerġija tat-tip A jew B, għandu jkollhom il-possibbiltà li jkollhom biss sistema ta' komunikazzjoni tad-dejta, minflok sistema ta' komunikazzjoni bil-vuċi, jekk ikun hemm qbil dwar dan mat-TSO. Din is-sistema ta' komunikazzjoni tad-dejta għandha tissodisfa r-rekwiżiti stabbiliti fil-paragrafi 1 u 2.

5. L-Istati Membri jistgħu jirrikjedu li, minbarra s-sistema ta' komunikazzjoni bil-vuċi, tintuża sistema ta' komunikazzjoni komplementari biex tappoġġa l-pjan ta' restawr; f'dak il-każ, is-sistema ta' komunikazzjoni komplementari għandha tissodisfa r-rekwiżiti stabbiliti fil-paragrafu 1.

Artikolu 42

Għodod u faċilitajiet

1. Kull TSO għandu jagħmel disponibbli l-għodod u l-faċilitajiet kritiċi msemmija fl-Artikolu 24 tar-Regolament (UE) 2017/1485 għal mill-anqas 24 siegħa f'każ ta' telf tal-provvista primarja tal-enerġija.

2. Kull DSO u SGU identifikat skont l-Artikolu 23(4) kif ukoll fornitur ta' servizz ta' restawr għandu jagħmel disponibbli l-għodod u l-faċilitajiet kritiċi msemmija fl-Artikolu 24 tar-Regolament (UE) 2017/1485 u użati fil-pjan ta' restawr għal mill-anqas 24 siegħa f'każ ta' telf tal-provvista primarja tal-enerġija, kif definit mit-TSO.

3. Kull TSO għandu jkollu mill-anqas kamra ta' kontroll ta' riserva ġeografikament separata. Il-kamra ta' kontroll ta' riserva għandu jkun fiha tal-anqas l-għodod u l-faċilitajiet kritiċi msemmija fl-Artikolu 24 tar-Regolament (UE) 2017/1485. Kull TSO għandu jirranġa provvista supplimentari ta' enerġija għall-kamra ta' kontroll ta' riserva tiegħu għal mill-anqas 24 siegħa f'każ ta' telf tal-provvista primarja tal-enerġija.

4. Kull TSO għandu jħejji proċedura ta' trasferiment biex il-funzjonijiet tal-kamra ta' kontroll ewlenija jgħaddu fil-kamra ta' kontroll ta' riserva, kemm jista' jkun malajr, u fi kwalunkwe każ f'mhux aktar minn tliet sigħat. Il-proċedura għandha tinkludi t-tħaddim tas-sistema matul it-trasferiment.

5. Is-substazzjonijiet identifikati bħala essenzjali għall-proċeduri tal-pjan ta' restawr skont l-Artikolu 23(4) għandhom ikunu operattivi f'każ ta' telf tal-provvista primarja tal-enerġija għal mill-anqas 24 siegħa. Għas-substazzjonijiet fiż-żona sinkronika tal-Irlanda u l-Latvja, it-tul ta' ħin tat-tħaddim f'każ ta' telf tal-provvista primarja tal-enerġija jista' jkun anqas minn 24 siegħa u għandu jkun approvat mill-awtorità regolatorja jew minn awtorità kompetenti oħra tal-Istat Membru, fuq proposta tat-TSO.

KAPITOLU VI

KONFORMITÀ U RIEŻAMI

TAQSIMA 1

Ittestjar tal-konformità tal-kapaċitajiet tat-TSO, tad-DSO u tal-SGU

Artikolu 43

Prinċipji ġenerali

1. Kull TSO għandu jivvaluta perjodikament il-funzjonament korrett tat-tagħmir u l-kapaċitajiet kollha kkunsidrati fil-pjan ta' difiża tas-sistema u fil-pjan ta' restawr. Għal dan il-għan, kull TSO għandu jivverifika perjodikament il-konformità ta' dawn it-tagħmir u l-kapaċitajiet, skont il-paragrafu 2 u l-Artikolu 41(2) tar-Regolament (UE) 2016/631, l-Artikolu 35(2) tar-Regolament (UE) 2016/1388/] u l-Artikolu 69(1) u (2) tar-Regolament (UE) 2016/1447.

2. Mhux aktar tard miit-18 ta' Diċembru 2019, kull TSO għandu jiddefinixxi pjan ta' ttestjar f'konsultazzjoni mad-DSOs, l-SGUs identifikati skont l-Artikoli 11(4) u 23(4), il-fornituri tas-servizz ta' difiża u l-fornituri tas-servizz ta' restawr. Il-pjan ta' ttestjar għandu jidentifika t-tagħmir u l-kapaċitajiet rilevanti għall-pjan ta' difiża tas-sistema u għall-pjan ta' restawr li għandhom jiġu ttestjati.

3. Il-pjan ta' ttestjar għandu jinkludi l-perjodiċità u l-kundizzjonijiet tat-testijiet, billi jsegwi r-rekwiżiti minimi spjegati fl-Artikoli 44 sa 47. Il-pjan ta' ttestjar għandu jsegwi l-metodoloġija stabbilita fir-Regolament (UE) 2016/631, ir-Regolament (UE) 2016/1388 u r-Regolament (UE) 2016/1447 għall-kapaċità ttestjata korrispondenti. Għall-SGUs li mhumiex soġġetti għar-Regolament (UE) 2016/631, ir-Regolament (UE) 2016/1388 u r-Regolament (UE) 2016/1447, il-pjan ta' ttestjar għandu jsegwi d-dispożizzjonijiet tal-liġi nazzjonali.

4. Kull TSO, DSO, SGU, fornitur tas-servizz ta' difiża u fornitur tas-servizz ta' restawr ma għandux jipperikola s-sigurtà operazzjonali tas-sistema ta' trażmissjoni u tas-sistema interkonnessa ta' trażmissjoni waqt it-test. It-test għandu jitwettaq b'mod li jimminimizza l-impatt fuq l-utenti tas-sistema.

5. It-test jitqies li rnexxa meta jissodisfa l-kundizzjonijiet stabbiliti mill-operatur tas-sistema rilevanti skont il-paragrafu 3. Sakemm test jonqos milli jissodisfa dawn il-kriterji, it-TSO, id-DSO, l-SGU, il-fornitur tas-servizz ta' difiża u l-fornitur tas-servizz ta' restawr għandhom jirrepetu t-test.

Artikolu 44

Ittestjar tal-konformità tal-kapaċitajiet tal-modulu tal-ġenerazzjoni tal-enerġija

1. Kull fornitur tas-servizz ta' restawr li jkun modulu tal-ġenerazzjoni tal-enerġija li jipprovdi servizz ta' startjar minn mitfi totali għandu jwettaq test tal-abilità ta' startjar minn mitfi totali, mill-anqas kull tliet snin, billi jsegwi l-metodoloġija stabbilita fl-Artikolu 45(5) tar-Regolament (UE) 2016/631.

2. Kull fornitur ta' servizz ta' restawr li jkun modulu tal-ġenerazzjoni tal-enerġija li jipprovdi servizz ta' risinkronizzazzjoni ta' malajr għandu jwettaq test tal-ittrippjar għal fuq id-domanda interna wara kwalunkwe bidla fit-tagħmir li jkollha impatt fuq l-abilità ta' operat tad-domanda interna tiegħu, jew wara żewġ trippings wara xulxin bla suċċess f'operazzjoni reali, billi jsegwi l-metodoloġija stabbilita fl-Artikolu 45(6) tar-Regolament (UE) 2016/631.

Artikolu 45

Ittestjar tal-konformità tal-faċilitajiet tad-domanda li jipprovdu rispons tad-domanda

1. Kull fornitur ta' servizz ta' difiża li jipprovdi rispons tad-domanda għandu jwettaq test tal-modifika tad-domanda, wara żewġ risponsi konsekuttivi bla suċċess f'operazzjoni reali jew mill-anqas kull sena, billi jsegwi l-metodoloġija stabbilita fl-Artikolu 41(1) tar-Regolament (UE) 2016/1388.

2. Kull fornitur tas-servizz ta' difiża li jipprovdi skonnessjoni tad-domanda ta' frekwenza baxxa għar-rispons tad-domanda għandu jwettaq test tal-iskonnessjoni tad-domanda ta' frekwenza baxxa fi żmien perjodu li għandu jiġi definit fil-livell nazzjonali u billi jsegwi l-metodoloġija stabbilita fl-Artikolu 37(4) tar-Regolament (UE) 2016/1388 għal faċilitajiet tad-domanda konnessi mat-trażmissjoni jew skont metodoloġija simili definita mill-operatur tas-sistema rilevanti għal faċilitajiet oħra tad-domanda.

Artikolu 46

Ittestjar tal-konformità tal-kapaċitajiet HVDC

Kull fornitur tas-servizz ta' restawr li jkun sistema HVDC li tipprovdi servizz ta' startjar minn mitfi totali għandu jwettaq test tal-abilità ta' startjar minn mitfi totali, mill-anqas kull tliet snin, billi jsegwi l-metodoloġija stabbilita fl-Artikolu 70(11) tar-Regolament (UE) 2016/1447.

Artikolu 47

Ittestjar tal-konformità tar-rilejs tal-iskonnessjoni tad-domanda f'każ ta' frekwenza baxxa

Kull DSO u TSO għandu jwettaq testijiet fuq ir-rilejs tal-iskonnessjoni tad-domanda f'każ ta' frekwenza baxxa implimentati fuq l-installazzjonijiet tiegħu, fi żmien perjodu definit fil-livell nazzjonali u billi jsegwi l-metodoloġija stabbilita fl-Artikolu 37(6) u l-Artikolu 39(5) tar-Regolament (UE) 2016/1388.

Artikolu 48

Ittestjar tas-sistemi ta' komunikazzjoni

1. Kull DSO u SGU identifikat skont l-Artikolu 23(4), kull TSO u kull fornitur tas-servizz ta' restawr għandu jittestja s-sistemi ta' komunikazzjoni definiti fl-Artikolu 41, mill-anqas kull sena.

2. Kull DSO u SGU identifikat skont l-Artikolu 23(4), kull TSO u kull fornitur tas-servizz ta' restawr għandu jittestja l-provvista supplimentari tal-enerġija tas-sistemi ta' komunikazzjoni tiegħu mill-anqas kull ħames snin.

3. Sat-18 ta' Diċembru 2024 kull TSO, b'konsultazzjoni ma' TSOs oħrajn, għandu jiddefinixxi pjan tal-ittestjar biex tiġi ttestjata l-komunikazzjoni bejn it-TSOs.

Artikolu 49

Ittestjar tal-għodod u l-faċilitajiet

1. Kull TSO għandu jittestja l-abilità tas-sorsi prinċipali u supplimentari tal-enerġija li jfornu lill-kmamar ta' kontroll prinċipali u ta' riserva tiegħu, previsti fl-Artikolu 42, mill-anqas kull sena.

2. Kull TSO għandu jittestja l-funzjonalità tal-għodod u l-faċilitajiet kritiċi msemmija fl-Artikolu 24 tar-Regolament (UE) 2017/1485, mill-anqas kull tliet snin, u jkopri kemm l-għodod u l-faċilitajiet prinċipali kif ukoll dawk ta' riserva. Meta dawn l-għodod u l-faċilitajiet ikunu jinvolvu DSOs jew SGUs, dawn il-partijiet għandhom jipparteċipaw f'dan it-test.

3. Kull TSO għandu jittestja l-abilità tas-sorsi supplimentari ta' enerġija li jfornu s-servizzi essenzjali tas-substazzjonijiet identifikati bħala essenzjali għall-proċeduri tal-pjan ta' restawr skont l-Artikolu 23(4), mill-anqas kull ħames snin. Meta dawn is-substazzjonijiet ikunu f'sistemi ta' distribuzzjoni, id-DSOs għandhom iwettqu dan it-test.

4. Kull TSO għandu jittestja l-proċedura ta' trasferiment għat-trasferiment mill-kamra ta' kontroll prinċipali għall-kamra ta' kontroll ta' riserva, prevista fl-Artikolu 42(4), mill-anqas kull sena.

TAQSIMA 2

Ittestjar tal-konformità u rieżami tal-pjanijiet ta' difiża tas-sistema u tal-pjanijiet ta' restawr

Artikolu 50

Ittestjar tal-konformità u rieżami perjodiku tal-pjan ta' difiża tas-sistema

1. Kull DSO kkonċernat bl-implimentazzjoni tal-iskonnessjoni tad-domanda f'każ ta' frekwenza baxxa fuq l-installazzjonijiet tiegħu għandu jaġġorna darba fis-sena l-komunikazzjoni lill-operatur tas-sistema notifikanti prevista fil-punt (b) tal-Artikolu 12(6). Din il-komunikazzjoni għandha tinkludi s-settings tal-frekwenza li fihom tinbeda l-iskonnessjoni tad-domanda netta u l-perċentwal tad-domanda netta skonnettjat f'kull setting minn dawn.

2. Kull TSO għandu jimmonitorja l-implimentazzjoni xierqa tal-iskonnessjoni tad-domanda f'każ ta' frekwenza baxxa fuq il-bażi tal-komunikazzjoni bil-miktub annwali msemmija fil-paragrafu 1 u abbażi tad-dettalji dwar l-implimentazzjoni tal-installazzjonijiet tat-TSOs fejn ikun applikabbli.

3. Kull TSO għandu jirrieżamina, tal-anqas kull ħames snin, il-pjan ta' difiża tas-sistema sħiħ tiegħu sabiex jivvaluta l-effettività tiegħu. F'dan ir-rieżami, it-TSO għandu jikkunsidra tal-anqas:

(a)	l-iżvilupp u l-evoluzzjoni tan-netwerk tiegħu mill-aħħar rieżami jew l-ewwel tfassil;

(b)	il-kapaċitajiet tat-tagħmir ġdid installat fuq is-sistemi ta' trażmissjoni u ta' distribuzzjoni mill-aħħar rieżami jew l-ewwel tfassil;

(c)	l-SGUs ikkummissjonati mill-aħħar rieżami jew l-ewwel tfassil, il-kapaċitajiet tagħhom u s-servizzi rilevanti offruti;

(d)	it-testijiet imwettqa u l-analiżi tal-inċidenti fis-sistema skont l-Artikolu 56(5) tar-Regolament (UE) 2017/1485; u

(e)	id-dejta operazzjonali miġbura waqt il-ħidma normali u wara d-disturb.

4. Kull TSO għandu jirrieżamina l-miżuri rilevanti tal-pjan ta' difiża tas-sistema tiegħu skont il-paragrafu 3 qabel kwalunkwe tibdil sostanzjali fil-konfigurazzjoni tal-grilja.

5. Meta t-TSO jidentifika l-ħtieġa li jaddatta l-pjan ta' difiża tas-sistema, huwa għandu jemenda l-pjan ta' difiża tas-sistema u jimplimenta dawn l-emendi skont il-punti (c) u (d) tal-Artikolu 4(2) u l-Artikoli 11 u 12.

Artikolu 51

Ittestjar tal-konformità u rieżami perjodiku tal-pjan ta' restawr

1. Kull TSO għandu jirrieżamina l-miżuri tal-pjan ta' restawr tiegħu abbażi ta' testijiet ta' simulazzjoni fuq il-kompjuter, billi juża dejta mid-DSOs identifikati skont l-Artikolu 23(4) u l-fornituri tas-servizz ta' restawr, mill-anqas kull ħames snin. It-TSO għandu jiddefinixxi dawn it-testijiet ta' simulazzjoni fi proċedura ddedikata ta' ttestjar li tkopri tal-anqas:

(a)	il-mogħdija ta' restawr tal-enerġija minn fornituri tas-servizz ta' restawr b'abilitajiet ta' startjar minn mitfi totali jew ta' operat ta' netwerk iżolat;

(b)	il-forniment ta' awżiljarji prinċipali tal-moduli tal-ġenerazzjoni tal-enerġija;

(c)	il-proċess għar-rikonnessjoni tad-domanda; u

(d)	il-proċess għar-risinkronizzazzjoni ta' netwerks f'operat ta' netwerk iżolat.

2. Barra minn hekk, fejn ikun meqjus bħala neċessarju mit-TSO għall-effettività tal-pjan ta' restawr, kull TSO għandu jwettaq ittestjar operattiv ta' partijiet mill-pjan ta' restawr, f'koordinazzjoni mad-DSOs identifikati skont l-Artikolu 23(4) u mal-fornituri tas-servizz ta' restawr. It-TSO għandu jistabbilixxi, f'konsultazzjoni mad-DSOs u mal-fornituri ta' servizz ta' restawr, dawn it-testijiet operattivi fi proċedura dedikata ta' ttestjar.

3. Kull TSO għandu jirrieżamina l-pjan ta' restawr tiegħu sabiex jivvaluta l-effettività tiegħu, mill-anqas kull ħames snin.

4. Kull TSO għandu jirrieżamina l-miżuri rilevanti tal-pjan ta' restawr tiegħu skont il-paragrafu 1 u jirrieżamina l-effettività tagħhom qabel kwalunkwe tibdil sostanzjali fil-konfigurazzjoni tal-grilja.

5. Meta t-TSO jidentifika l-ħtieġa li jaddatta l-pjan ta' restawr, huwa għandu jemenda l-pjan ta' restawr u jimplimenta dawn l-emendi skont il-punti (c) u (d) tal-Artikolu 4(2) u l-Artikoli 23 u 24.

KAPITOLU VII

IMPLIMENTAZZJONI

Artikolu 52

Monitoraġġ

1. In-Netwerk Ewropew għall-Operaturi tas-Sistema ta' Trażmissjoni tal-Elettriku għandu jissorvelja l-implimentazzjoni ta' dan ir-Regolament skont l-Artikolu 8(8) tar-Regolament (KE) Nru 714/2009. Il-monitoraġġ għandu jkopri b'mod partikolari l-kwistjonijiet li ġejjin:

(a)	l-identifikazzjoni ta' kwalunkwe diverġenza fl-implimentazzjoni nazzjonali ta' dan ir-Regolament għall-punti elenkati fl-Artikolu 4(2);

(b)	il-valutazzjoni tal-konsistenza tal-pjanijiet ta' difiża tas-sistema u tal-pjanijiet ta' restawr imwettqa mit-TSOs skont l-Artikolu 6;

(c)	is-sollijiet li 'l fuq minnhom l-impatt tal-azzjonijiet ta' TSO wieħed jew aktar fl-istati ta' emerġenza, blekawt jew restawr jitqies bħala sinifikanti għal TSOs oħra fir-reġjun bil-kapaċità kkalkolata skont l-Artikolu 6;

(d)	il-livell ta' armonizzazzjoni tar-regoli għas-sospensjoni u r-restawr tal-attivitajiet tas-suq stabbiliti mit-TSOs skont l-Artikolu 36(1) u għall-iskopijiet tar-rapport previst fl-Artikolu 36(7);

(e)	il-livell ta' armonizzazzjoni tar-regoli għas-saldu tal-iżbilanċ u għas-saldu tal-enerġija ta' bbilanċjar f'każ ta' sospensjoni tas-suq, imsemmija fl-Artikolu 39.

2. L-Aġenzija, f'kooperazzjoni man-Netwerk Ewropew għall-Operaturi tas-Sistema ta' Trażmissjoni tal-Elettriku, għandha tipprovdi sat-18 ta' Diċembru 2018 lista tal-informazzjoni rilevanti li trid tiġi kkomunikata min-Netwerk Ewropew għall-Operaturi tas-Sistema ta' Trażmissjoni tal-Elettriku lill-Aġenzija skont l-Artikoli 8(9) u 9(1) tar-Regolament (KE) Nru 714/2009. Il-lista tal-informazzjoni rilevanti tista' tkun soġġetta għal aġġornamenti. In-Netwerk Ewropew għall-Operaturi tas-Sistema ta' Trażmissjoni tal-Elettriku għandu jżomm arkivju komprensiv tal-informazzjoni meħtieġa mill-Aġenzija fil-forma ta' dejta diġitali f'format standardizzat.

3. It-TSOs rilevanti għandhom jissottomettu lill-ENTSO tal-Elettriku l-informazzjoni meħtieġa sabiex jitwettqu l-kompiti msemmija fil-paragrafi 1 u 2.

4. Wara talba mill-awtorità regolatorja rilevanti b'konformità mal-Artikolu 37 tad-Direttiva 2009/72/KE, id-DSOs u l-entitajiet skont l-Artikolu 39(1) għandhom jipprovdu lit-TSOs l-informazzjoni skont il-paragrafu 2 sakemm dik l-informazzjoni ma tkunx diġà disponibbli għall-awtoritajiet regolatorji, it-TSOs, l-Aġenzija jew in-Netwerk Ewropew għall-Operaturi tas-Sistema ta' Trażmissjoni tal-Elettriku b'rabta mal-kompiti ta' monitoraġġ tal-implimentazzjoni rispettivi tagħhom, bil-għan li tiġi evitata d-duplikazzjoni tal-informazzjoni.

Artikolu 53

Involviment tal-partijiet ikkonċernati

L-Aġenzija, f'kooperazzjoni mill-qrib man-Netwerk Ewropew għall-Operaturi tas-Sistema ta' Trażmissjoni tal-Elettriku, għandha torganizza l-involviment tal-partijiet ikkonċernati rigward l-implimentazzjoni ta' dan ir-Regolament. Tali involviment għandu jinkludi laqgħat regolari mal-partijiet ikkonċernati sabiex jiġu identifikati l-problemi u jiġi propost titjib b'rabta mar-rekwiżiti ta' dan ir-Regolament.

KAPITOLU VIII

DISPOŻIZZJONIJIET FINALI

Artikolu 54

Emendi għall-kuntratti u l-patti u l-kundizzjonijiet ġenerali

Il-klawsoli rilevanti kollha fil-kuntratti u l-patti u l-kundizzjonijiet ġenerali tat-TSOs, id-DSOs u l-SGUs fir-rigward tat-tħaddim tas-sistema għandhom jikkonformaw mar-rekwiżiti ta' dan ir-Regolament. Għal dak il-għan, dawk il-kuntratti u l-patti u l-kundizzjonijiet ġenerali għandhom jiġu mmodifikati kif xieraq.

Artikolu 55

Dħul fis-seħħ

Dan ir-Regolament għandu jidħol fis-seħħ fl-għoxrin jum wara dak tal-pubblikazzjoni tiegħu f'Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

L-Artikolu 15(5) sa (8), l-Artikolu 41 u l-Artikolu 42(1), (2) u (5) għandhom japplikaw mit-18 ta' Diċembru 2022.

Dan ir-Regolament għandu jorbot fl-intier tiegħu u japplika direttament fl-Istati Membri kollha.

Magħmul fi Brussell, l-24 ta' Novembru 2017.

Għall-Kummissjoni

Il-President

Jean-Claude JUNCKER

(1) ĠU L 211, 14.8.2009, p. 15.

(2) Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2017/1485 tat-2 ta' Awwissu 2017 li jistabbilixxi linja gwida dwar it-tħaddim tas-sistema ta' trażmissjoni tal-elettriku (ĠU L 220, 25.8.2017, p. 1).

(3) Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2015/1222 tal-24 ta' Lulju 2015 li jistabbilixxi linji gwida dwar l-allokazzjoni tal-kapaċità u l-ġestjoni tal-konġestjoni (ĠU L 197, 25.7.2015, p. 24).

(4) Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2016/1719 tas-26 ta' Settembru 2016 li jistabbilixxi linja gwida dwar l-allokazzjoni bil-quddiem tal-kapaċità (ĠU L 259, 27.9.2016, p. 42).

(5) Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2016/631 tal-14 ta' April 2016 li jistabbilixxi kodiċi tan-netwerk dwar rekwiżiti għall-konnessjoni tal-ġeneraturi mal-grilja (ĠU L 112, 27.4.2016, p. 1).

(6) Ir-Regolament tal-Kummissjoni Nru (UE) 2016/1447 tas-26 ta' Awwissu 2016 li jistabbilixxi kodiċi tan-netwerk dwar ir-rekwiżiti għall-konnessjoni mal-grilja ta' sistemi ta' kurrent dirett b'vultaġġ għoli u ta' moduli ta' parks tal-enerġija konnessi b'kurrent dirett (ĠU L 241, 8.9.2016, p. 1).

(7) Id-Direttiva 2009/72/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta' Lulju 2009 dwar ir-regoli komuni għas-suq intern fil-qasam tal-elettriku u li temenda d-Direttiva 2003/54/KE (ĠU L 211, 14.8.2009, p. 55).

(8) Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 543/2013 tal-14 ta' Ġunju 2013 dwar is-sottomissjoni u pubblikazzjoni ta' data (dejta) fis-swieq tal-elettriku u li jemenda l-Anness I tar-Regolament (KE) Nru 714/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ĠU L 163, 15.6.2013, p. 1).

(9) Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2016/1388 tas-17 ta' Awwissu 2016 li jistabbilixxi Kodiċi tan-Netwerk dwar il-Konnessjoni tad-Domanda (ĠU L 223, 18.8.2016, p. 10).

ANNESS

Karatteristiċi tal-iskema ta' skonnessjoni awtomatika tad-domanda f'każ ta' frekwenza baxxa:

Parametru	Valuri SA tal-Ewropa Kontinentali	Valuri SA Nordiċi	Valuri SA tal-Gran Brittanja	Valuri SA tal-Irlanda	Unità ta' Kejl
Livell obbligatorju tal-bidu għall-iskonnessjoni tad-domanda: Frekwenza	49	48,7 – 48,8	48,8	48,85	Hz
Livell obbligatorju tal-bidu għall-iskonnessjoni tad-domanda: Domanda li għandha tiġi skonnettjata	5	5	5	6	% tat-Tagħbija Totali fil-livell nazzjonali
Livell obbligatorju finali għall-iskonnessjoni tad-domanda: Frekwenza	48	48	48	48,5	Hz
Livell obbligatorju finali għall-iskonnessjoni tad-domanda: Domanda Kumulattiva li għandha tiġi skonnettjata	45	30	50	60	% tat-Tagħbija Totali fil-livell nazzjonali
Medda ta' implimentazzjoni	± 7	± 10	± 10	± 7	% tat-Tagħbija Totali fil-livell nazzjonali, għal Frekwenza partikolari
Numru minimu ta' passi sabiex jintlaħaq il-livell obbligatorju finali	6	2	4	6	Numru ta' passi
Skonnessjoni Massima tad-Domanda għal kull pass	10	15	10	12	% tat-Tagħbija Totali fil-livell nazzjonali, għal pass partikolari

		ISSN 1977-074X
Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea		L 312

Edizzjoni bil-Malti	Leġiżlazzjoni	Volum 60 28 ta' Novembru 2017

Werrej		II Atti mhux leġiżlattivi	Paġna
		REGOLAMENTI
	*	Regolament Delegat tal-Kummissjoni (UE) 2017/2194 tal-14 ta' Awwissu 2017 li jissupplimenta r-Regolament (UE) Nru 600/2014 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar is-swieq tal-istrumenti finanzjarji rigward l-ordnijiet f'pakkett ( 1 )	1
	*	Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2017/2195 tat-23 ta' Novembru 2017 li jistabbilixxi linja gwida dwar l-ibbilanċjar tal-elettriku ( 1 )	6
	*	Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2017/2196 tal-24 ta' Novembru 2017 li jistabbilixxi kodiċi tan-netwerk dwar l-emerġenza u r-restawr tal-elettriku ( 1 )	54
	*	Regolament ta' Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2017/2197 tas-27 ta' Novembru 2017 dwar ir-rimborż, b'konformità mal-Artikolu 26(5) tar-Regolament (UE) Nru 1306/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal-approprjazzjonijiet riportati mis-sena finanzjarja tal-2017	86
		DEĊIŻJONIJIET
	*	Deċiżjoni ta' Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2017/2198 tas-27 ta' Novembru 2017 li tikkonċerna ċerti miżuri interim ta' protezzjoni marbuta mad-deni Afrikan tal-ħnieżer fil-Polonja (notifikata bid-dokument C(2017) 8039) ( 1 )	89
	*	Regolament (UE) 2017/2199 tal-Bank Ċentrali Ewropew tal-20 ta' Novembru 2017 li temenda d-Deċiżjoni BĊE/2014/40 dwar l-implimentazzjoni tat-tielet programm ta' xiri ta' bonds iggarantiti (BĊE/2017/37)	92

(ammonti f'EUR)
Il-Belġju	6 129 769
Il-Bulgarija	7 720 511
Ir-Repubblika Ċeka	10 764 025
Id-Danimarka	10 476 968
Il-Ġermanja	58 035 302
L-Estonja	1 288 878
L-Irlanda	13 229 176
Il-Greċja	16 182 344
Spanja	54 860 187
Franza	89 884 134
L-Italja	37 765 185
Ċipru	355 813
Il-Latvja	1 952 848
Il-Litwanja	3 923 157
Il-Lussemburgu	406 406
L-Ungerija	14 828 231
Malta	33 643
In-Netherlands	8 821 818
L-Awstrija	6 908 717
Il-Polonja	24 870 087
Il-Portugall	6 699 290
Is-Slovenja	931 120
Is-Slovakkja	5 554 196
Il-Finlandja	5 885 783
L-Iżvezja	7 897 927
Ir-Renju Unit	37 930 754

Iż-żoni stabbiliti bħala Żona Infettata fil-Polonja kif imsemmi fl-Artikolu 1	Id-data sa meta japplikaw
Il-gminy ta' Brochow, Kampinos, Leoncin, Leszno, Stare Babice, Izabelin, Czosnow, Lomianki (obszar Wiejski) u Lomianki (miasto)	Il-15 ta' Diċembru 2017


	(1) Test b'rilevanza għaż-ŻEE.