(1)

Fil-5 ta' Lulju 2011 l-awtoritajiet Spanjoli nnotifikaw lill-Kummissjoni dwar żewġ miżuri ta' għajnuna mill-Istat. Il-Miżura I kienet tirrigwarda sussidji għar-residenti ta' binjiet kollettivi li, sabiex jibqgħu jirċievu l-kanali li jittrażmettu bla ħlas (Free-to-air, “FTA”) (2) li s'issa kienu jiġu mxandra fuq il-banda 790-862 MHz (“800 MHz”), kellhom jaġġornaw l-infrastruttura eżistenti tagħhom tat-Televiżjoni Diġitali Terrestri (Digital Terrestrial Television — “DTT”) jew jaqilbu għal pjattaforma oħra tal-għażla tagħhom. Il-Miżura II kienet tipprovdi kumpens lix-xandara pubbliċi u privati għall-ispejjeż addizzjonali mġarrba minħabba l-obbligu li jxandru simultanjament waqt il-proċess tal-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali (3) (“simulcast”).

(2)

Wara skambji bil-miktub mal-awtoritajiet Spanjoli dwar il-miżuri nnotifikati, fil-25 ta' April 2012 il-Kummissjoni adottat deċiżjoni (4) li ma toġġezzjonax għal Miżura I u li tagħti bidu għall-proċedura ta' investigazzjoni formali stipulata fl-Artikolu 108(2) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (“it-Trattat”) b'rabta mal-Miżura II kemm fir-rigward tax-xandara pubbliċi kif ukoll dawk privati. Id-deċiżjoni tal-Kummissjoni li tibda l-proċedura (“id-Deċiżjoni tal-ftuħ”) kienet ippubblikata f'Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea fid-19 ta' Lulju 2012 (5). Il-Kummissjoni stiednet lill-partijiet interessati sabiex jippreżentaw il-kummenti tagħhom dwar il-miżura inkwistjoni.

(3)

L-awtoritajiet Spanjoli ppreżentaw il-kummenti tagħhom dwar id-Deċiżjoni tal-ftuħ permezz tal-ittri datati d-29 ta' Ġunju 2012, it-12 ta' Diċembru 2012 u s-6 ta' Ġunju 2013. Barra minn hekk kien hemm żewġ telekonferenzi organizzati mal-awtoritajiet Spanjoli: l-ewwel waħda fl-24 ta' Ġunju 2013 u t-tieni waħda fit-3 ta' Ġunju 2014. Barra minn hekk saru tliet laqgħat magħhom: l-ewwel waħda f'Ġunju 2014, it-tieni waħda f'Diċembru 2014 u t-tielet waħda f'Marzu 2015.

(4)

Il-Kummissjoni rċeviet ukoll kummenti mingħand Abertis Telecom (6) (“Abertis”) permezz tal-ittra datata s-7 ta' Awwissu 2012, mingħand Sociedad Gestora de Televisión NET TV (“NET TV”) permezz tal-ittra datata l-14 ta' Awwissu 2012, mingħand Broadcast Networks Europe (“BNE”) permezz tal-ittra datata s-17 ta' Awwissu 2012, mill-Unjoni Ewropea tax-Xandir (“EBU”) permezz tal-ittri datati l-20 ta' Awwissu 2012 u l-21 ta' Ġunju 2013, u finalment mingħand SES Astra (“Astra”) permezz tal-ittri datati d-19 ta' Awwissu 2012 u t-30 ta' Ottubru 2012. Matul l-investigazzjoni saru bosta telekonferenzi u laqgħat: bejn il-Kummissjoni u l-EBU f'Ġunju u f'Diċembru 2013 u f'Ġunju u f'Diċembru 2014, u bejn il-Kummissjoni u Astra f'Ġunju, f'Lulju u f'Diċembru 2013 u f'April u f'Novembru 2014. L-awtoritajiet Spanjoli bagħtu l-osservazzjonijiet tagħhom dwar il-kummenti ta' Astra fit-12 ta' Diċembru 2012.

(5)

Fit-3 ta' Settembru 2014 l-awtoritajiet Spanjoli rtiraw in-notifika dwar il-kumpens tal-ispejjeż tax-xandir simultanju mġarrba mix-xandara pubbliċi (iżda mhux mix-xandara privati). Huma informaw lill-Kummissjoni li d-Digriet Irjali 677/2014 dwar l-għoti ta' għotjiet diretti lix-xandara pubbliċi kellu l-għan li jkopri l-kumpens imsemmi fuq il-bażi tal-kunċett ta' Servizzi ta' Interess Ekonomiku Ġenerali (“SIEĠ”). Id-Digriet ġie ppubblikat fil-Ġurnal Uffiċjali ta' Spanja (7) fis-6 ta' Awwissu 2014 (8).

(6)

L-awtoritajiet Spanjoli ma ssottomettew ebda emenda oħra għan-notifika dwar il-Miżura II.

(7)

Peress li l-awtoritajiet Spanjoli rtiraw il-parti tal-Miżura II li kienet tirrigwarda lix-xandara pubbliċi f'Settembru 2014, il-proċedura ta' investigazzjoni formali rigward dik il-parti ta' Miżura II saret mingħajr skop. Għaldaqstant, il-Kummissjoni ddeċidiet li tagħlaq il-proċedura ta' investigazzjoni formali dwar dik il-parti ta' Miżura II. Din id-deċiżjoni tkopri esklussivament il-kumpens innotifikat tal-ispejjeż tax-xandir simultanju lix-xandara privati (“Miżura”).

(8)

Għan importanti tal-Aġenda Diġitali għall-Ewropa (9) huwa li jitgawdew il-benefiċċji tad-Dividend Diġitali bl-użu ta' broadband bla fili biex tiġi żgurata l-kopertura taż-żoni kollha, inklużi r-reġjuni mbiegħda u rurali, u għalhekk huwa parti mill-Istrateġija Ewropa 2020 (10). Biex jibnu n-netwerks bla fili tagħhom, l-operaturi mobbli jeħtieġu frekwenzi tar-radju skarsi sabiex jittrażmettu s-sinjali tagħhom. Jekk fl-Istati Membri dawn il-frekwenzi jkunu okkupati minn netwerks tat-televiżjoni terrestri, ix-xandara terrestri jridu jiġu trasferiti jew fuq pjattaforma ta' trażmissjoni oħra (broadband, kejbil jew satellita) jew fuq frekwenza oħra (mhux użata) fl-ispettru disponibbli adattat għal dan il-għan. Fl-2009, il-Kummissjoni rrakkomandat li l-Istati Membri jiżguraw li s-servizzi kollha tax-xandir televiżiv terrestri ma jibqgħux jużaw it-teknoloġija tat-trażmissjoni analoga u jappoġġjaw l-isforzi regolatorji biex il-banda ta' frekwenza siewja ta' 800Mhz tkun magħmula disponibbli għas-servizzi tal-komunikazzjoni elettronika. Dan il-proċess jissejjaħ il-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali (11) u jirrigwarda biss lis-servizzi tax-xandir televiżiv terresti.

(9)

Il-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali tiġġenera spejjeż ta' tranżizzjoni għax-xandara terrestri li jinkludu spejjeż għax-xandir simultanju tas-sinjal fuq il-baned ta' frekwenza l-qodma u l-ġodda. (12)

(10)

Fil-passat is-settur tax-xandir għadda minn bidliet kbar minħabba l-introduzzjoni ta' teknoloġiji diġitali. B'paragun mat-televiżjoni analoga, it-trażmissjoni diġitali tat-televiżjoni tipprovdi għal użu aħjar tal-ispettru tal-frekwenzi skarsi, u għalhekk għal aktar kanali tat-televiżjoni. Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-2003 dwar it-tranżizzjoni mix-xandir analogu għax-xandir diġitali (13) enfasizzat il-benefiċċji tal-qlib għax-xandir diġitali u fetħet id-dibattitu dwar l-orjentazzjonijiet tal-politika tal-UE dwar kwistjonijiet bħall-ammont ta' spettru li għandu jiġi liberat u l-użu futur tiegħu.

(11)

Il-bidla mix-xandir analogu għal dak diġitali wassal għal-liberazzjoni ta' parti tal-ispettru tal-frekwenza tar-radju (“FR”) li sa dak iż-żmien kienet tintuża għax-xandir tat-televiżjoni. Din kienet possibbli bis-saħħa taż-żieda fl-effiċjenza tat-teknoloġija diġitali meta mqabbla ma' dik analoga. Il-parti liberata tal-ispettru li rriżultat minn dan it-titjib ġiet imsejħa “Dividend Diġitali”.

(12)

Il-ftehimiet internazzjonali, bħal dawk li ġew miftiehma fil-Konferenza Internazzjonali (RRC-06) tal-Unjoni Internazzjonali tat-Telekomunikazzjoni (UIT) f'Ġunju 2006 u l-Konferenza Dinjija tal-UIT dwar ir-Radjukomunikazzjoni (WRC-07) f'Novembru 2007, ikkonkludew dwar l-allokazzjoni koprimarja tal-banda 800 MHz għas-servizzi mobbli b'żieda mas-servizzi tax-xandir u dawk fissi (14). Madankollu, fuq il-bażi tal-allokazzjoni preċedenti ta' dawn il-frekwenzi lis-servizzi tax-xandir waqt l-ippjanar bikri tal-bidla mit-teknoloġija analoga għal dik diġitali ċerti Stati Membri, bħal Spanja, ma kkunsidrawx il-possibbiltà li jużaw mill-ġdid l-ispettru liberat ta' 800 MHz għal servizzi oħrajn minbarra x-xandir terrestri.

(13)

Lejn l-aħħar tal-2007, fid-dawl taż-żieda globali fid-domanda għall-ispettru tal-FR u tat-teknoloġiji aktar effiċjenti, il-Kummissjoni studjat il-possibbiltajiet u l-potenzjal enormi, kemm kummerċjali kif ukoll f'termini ta' innovazzjoni u tkabbir, li d-Dividend Diġitali seta' joffri kieku kellu jintuża sabiex jipprovdi servizzi ta' komunikazzjoni elettronika avvanzata. Il-Kummissjoni kkonkludiet li t-tgawdija tal-benefiċċji kollha tad-Dividend Diġitali tkun teħtieġ li l-Istati Membri jassenjaw simultanjament l-ispettru rilevanti għas-servizzi ta' komunikazzjoni elettronika fl-iqsar perjodu ta' żmien possibbli (15).

(14)

Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-2009 dwar it-trasformazzjoni tad-Dividend Diġitali f'benefiċċji soċjali u tkabbir ekonomiku (16) irrakkomandat li l-Istati Membri għandhom jieqfu jużaw il-banda ta' 800 MHz għas-servizzi tax-xandir b'qawwa għolja u jimplimentaw bis-sħiħ id-deċiżjoni tal-UE dwar l-armonizzazzjoni teknika minn ċerta data miftiehma fil-livell tal-UE.

(15)

Finalment, id-Deċiżjoni Nru 243/2012/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (17) li tistabbilixxi programm pluriennali tal-politika tal-ispettru tar-radju kienet titlob li l-Istati Membri kollha jassenjaw il-banda ta' 800 MHz għall-komunikazzjonijiet elettroniċi sal-1 ta' Jannar 2013 (18). Id-deċiżjoni awtorizzat lill-Kummissjoni tagħti derogi speċifiċi sal-31 ta' Diċembru 2015 f'każ ta' ċirkustanzi lokali jew nazzjonali eċċezzjonali jew problemi ta' koordinazzjoni ta' frekwenza transfruntieri (19).

(16)

Spanja lestiet it-tranżizzjoni tagħha għad-DTT fit-3 ta' April 2010, li temmet ix-xandir analogu. Minħabba li l-bażi legali għall-qlib mix-xandir analogu għad-diġitali terrestri — il-Pjan Tekniku Nazzjonali tad-DTT (“PTN”) (20) — kienet tmur lura għall-2005, f'dak iż-żmien ma kienu saru ebda pjanijiet biex l-ispettru (allokat mill-UIT għat-televiżjoni terrestri) jintuża għal skopijiet oħrajn. Dan il-fatt kellu żewġ konsegwenzi:

(17)

Il-PTN u miżuri regolatorji sussegwenti qasmu t-territorju ta' Spanja fi tliet żoni:

(18)

Il-bidla diġitali kienet timponi wkoll xi spejjeż fuq it-telespettaturi. Il-familji individwali fiż-Żoni I u II kellhom iħallsu għall-apparat tad-decoder sabiex jadattaw is-settijiet tat-televiżjoni tagħhom għad-DTT. Ir-residenti ta' binjiet kollettivi kellhom iħallsu wkoll biex jadattaw l-infrastruttura tar-riċezzjoni tagħhom għas-sinjal diġitali. Ir-residenti ta' Żona III min-naħa tagħhom kellhom jixtru t-tagħmir ta' riċezzjoni bis-satellita, f'ċerti każijiet dan kien iffinanzjat kompletament jew parzjalment mill-awtoritajiet reġjonali jew lokali (22).

(19)

F'Novembru 2007, aktar minn sentejn wara l-approvazzjoni tal-PTN, il-UIT iddeċidiet li talloka l-banda ta' 800 Mhz lis-servizzi tal-komunikazzjoni elettronika fuq bażi koprimarja. F'dik id-data, il-kopertura DTT permezz tal-banda ta' 800 MHz kienet laħqet diġà bejn 80 % u 90 % tal-popolazzjoni fi Spanja.

(20)

Imbagħad, f'Mejju 2009, Spanja ddeċidiet li tuża l-banda ta' 800 MHz għall-komunikazzjonijiet elettroniċi. It-tħabbira kellha sostenn regolatorju permezz tal-Att dwar l-Ekonomija Sostenibbli (23). L-Att jipprovdi li l-banda ta' frekwenza ta' 800 MHz għandha tintuża prinċipalment għall-provvediment ta' servizzi avvanzati tal-komunikazzjoni elettronika, skont l-użijiet armonizzati miftiehma fl-UE (24). L-Artikolu 51 tal-Att dwar l-Ekonomija Sostenibbli jistabbilixxi d-dritt kemm tas-servizz pubbliku kif ukoll tax-xandara privati għall-kumpens finanzjarju għall-ispejjeż kollha marbuta mal-allokazzjoni mill-ġdid tal-użu tal-ispettru meħtieġ għal-liberazzjoni tal-banda ta' frekwenza ta' 800 MHz, l-aktar l-ispejjeż tax-xandir simultanju (25). Din id-dispożizzjoni tal-liġi nazzjonali hija għalhekk il-bażi legali tal-Miżura.

(21)

Peress li l-banda ta' 800 MHz kienet tintuża mix-xandara tad-DTT fiż-żmien meta ġiet adattata mill-ġdid għas-servizzi tal-komunikazzjoni elettronika (26), dawn ix-xandara riedu jkunu ttrasferiti mill-kanali li kienu jintużaw dak iż-żmien għal kanali oħrajn fuq il-banda ta' 694-790 MHz (“700 MHz”). Dan il-proċess ġie stabbilit skont id-Digriet Irjali 365/2010 (27), li rregola l-assenjazzjoni ta' multiplessi ta' DTT wara d-diżattivazzjoni tal-analogu.

(22)

Id-Digriet Irjali 365/2010 jinvolvi l-forniment ta' ħames multiplessi (28) biex jieħdu post dawk użati fil-banda ta' 800 MHz. Din il-migrazzjoni ħolqot dawn id-diffikultajiet li ġejjin:

(23)

Id-Digriet Irjali 365/2010 stabbilixxa li l-kanali tax-xandir ikollhom jiġu ttrasferiti fuq frekwenzi oħrajn taħt is-790 MHz sal-aħħar tal-2014. Kien jimponi wkoll fuq ix-xandara l-obbligu li jxandru fl-istess ħin fuq iż-żewġ baned ta' frekwenzi sakemm jiġu assenjati b'mod definittiv il-multiplessi fil-banda ta' 700 MHz.

(24)

Fl-2011 Spanja ddeċidiet li tbigħ il-banda ta' 800 MHz b'irkant lill-operaturi tat-telekomunikazzjoni (29). L-operaturi ekonomiċi li ngħataw il-frekwenzi l-ġodda ħallsuhom sa Ġunju 2012 u ntrabtu li jiksbu kopertura (permezz ta' kwalunkwe teknoloġija jew fuq banda ta' frekwenza oħra) li tagħti aċċess b'veloċitajiet ta' 30 Mbps jew ogħla, lil mill-inqas 90 % tal-unitajiet ta' popolazzjoni ta' inqas minn 5 000 abitant sas-sena 2020.

(25)

L-awtoritajiet Spanjoli stmaw li l-Miżura kienet ser iddum bejn sitta (6) u 24 xahar skont it-territorju f'Żona I iżda mhux aktar tard mill-31 ta' Diċembru 2014 (30). Il-baġit totali għall-Miżura ġie stmat għal EUR 100-200 miljun (31). Il-kumpens ma kellux jaqbeż il-100 % tal-ispejjeż li x-xandara kellhom iħallsu minħabba l-obbligu tax-xandir simultanju.

(26)

Il-Miżura tirrigwarda lill-industrija tax-xandir, fejn hemm żewġ gruppi ta' atturi, kull wieħed attiv f'livell differenti tal-katina tal-prodott tas-servizzi tax-xandir: (i) xandara ta' kanali tat-televiżjoni u (ii) operaturi tal-pjattaformi.

(27)

Ix-xandara huma l-edituri tal-kanali tat-televiżjoni. Dawn jixtru jew jipproduċu kontenut tat-televiżjoni tagħhom stess, jiġbruhom f'kanali u jipprovduhom lill-pubbliku permezz ta' diversi pjattaformi (jiġifieri, bis-satellita, bid-DTT, bil-kejbil, bl-IPTV (32)). Minbarra li jxandru bid-DTT, ix-xandara jistgħu jxandru l-kanali bi ħlas skont kemm tara jew FTA permezz ta' pjattaformi oħrajn, pereżempju Movistar+ fuq is-satellita.

(28)

Ix-xandir ta' kanali FTA nazzjonali, reġjonali u lokali, ipprovdut mix-xandara pubbliċi (RTVE fil-livell nazzjonali) mingħajr ħlas lit-telespettaturi, ġie kkwalifikat mil-leġiżlatur bħala servizz pubbliku (33). Għall-kuntrarju, il-provvista ta' kanali FTA mix-xandara privati ma ġietx ikkwalifikata bħala servizz pubbliku (34). Ix-xandara privati ngħataw liċenzji għax-xandir fil-frekwenzi assenjati, li jibdew jiskadu mill-2025.

(29)

Biex tiżgura li l-popolazzjoni tista' tgawdi b'mod effettiv mis-servizzi tat-televiżjoni, il-Liġi Spanjola tobbliga kemm lix-xandara pubbliċi kif ukoll lil dawk privati biex jiżguraw kopertura minima permezz ta' netwerk terrestri. Dawn l-obbligi ta' kopertura huma marbutin mal-kompitu ta' servizz pubbliku fdat f'idejn ix-xandara pubbliċi u mal-liċenzji li għandhom ix-xandara privati. Ix-xandara pubbliċi jridu jkopru mill-inqas 98 % tal-popolazzjoni Spanjola, filwaqt li x-xandara privati jkopru mill-inqas 96 % tal-popolazzjoni.

(30)

L-operaturi tal-pjattaformi huma entitajiet ikkontrollati pubblikament jew mill-privat u li joperaw l-infrastruttura teknoloġika meħtieġa għat-trasport u x-xandir tal-kanali prodotti mix-xandara lill-pubbliku. Fil-passat, l-unika pjattaforma disponibbli kienet il-pjattaforma terrestri analoga. Bil-progress tat-teknoloġija, aktar pjattaformi saru disponibbli fuq is-suq, u fil-preżent fi Spanja hemm erba' pjattaformi tax-xandir:

(31)

Id-DTT hija l-pjattaforma dominanti fi Spanja u hija d-distributur ewlieni tat-televiżjoni FTA. In-netwerk terrestri jikkonsisti f'infrastruttura ta' trasport u ċentri tax-xandir (li min-naħa tagħhom, jikkonsistu f'torrijiet, trażmettituri eċċ.). Iċ-ċentri tax-xandir huma l-proprjetà ta' operturi ta' pjattaformi nazzjonali u reġjonali u tal-awtoritajiet pubbliċi (kunsilli lokali jew gvernijiet reġjonali). Minħabba restrizzjonijiet tekniċi, it-televiżjoni terrestri ma tilħaqx lill-popolazzjoni sħiħa ta' Spanja (pereż. xi postijiet ftit li xejn popolati jew postijiet fil-muntanji ma jirċevux is-sinjal — Area III). Madankollu, bis-saħħa tal-obbligi ta' kopertura imposti fuq ix-xandara (Żona I) u ta' fondi pubbliċi pprovduti għall-estensjoni tan-netwerk tad-DTT f'żoni mbiegħda jew inqas urbanizzati (Żona II), il-kopertura tad-DTT tilħaq madwar 98,85 % tal-popolazzjoni (36). Il-1,15 % li jifdal tal-popolazzjoni Spanjola hija moqdija bis-satellita. Skont Astra, is-satellita hija l-unika pjattaforma teknikament kapaċi tqassam is-sinjal lill-popolazzjoni kollha ta' Spanja (37).

(32)

Bħal fil-każ ta' pjattaformi oħrajn, skont id-dejta disponibbli tar-regolatur Spanjol tat-telekomunikazzjoni (38) (“CMT”), in-netwerk diġà attivat ta' televiżjoni bil-kejbil jista' jilħaq ftit aktar minn 20 % tal-popolazzjoni u n-netwerk tal-broadband diġà attivat (fuq FTTH u XDSL) jista' joffri servizzi tal-IPTV lil 16,5 % tal-popolazzjoni (39).

(33)

Is-servizz tat-trasport u d-distribuzzjoni tas-sinjal tad-DTT huwa pprovdut mill-operaturi tal-pjattaformi, (40) b'dak ewlieni jkun Abertis (41).

(34)

Madwar 10,8 % tal-popolazzjoni Spanjola (42) huma abbonati mat-televiżjoni bi ħlas. Il-parti l-kbira tal-kanali FTA disponibbli fuq id-DTT huma mxandra wkoll (bla ħlas jew bħala parti minn pakkett imħallas) fuq pjattaformi alternattivi. It-tieni pjattaforma predominanti għat-televiżjoni bi ħlas hija s-satellita (43), li għaliha hemm żewġ operaturi tal-pjattaforma ewlenin — Hispasat u Astra.

(35)

Id-drittijiet u l-obbligi tax-xandara privati li jxandru permezz ta' pjattaforma terrestri huma stipulati f'sensiela ta' atti legali: konċessjonijiet mogħtija lilhom għall-provvista ta' servizzi tat-televiżjoni, it-tiġdid rispettiv tagħhom u l-liċenzji sussegwenti. Dawk ix-xandara privati li xtaqu jużaw il-frekwenza skarsal-ewwel irċevew konċessjonijiet, wara proċess ta' sejħa għall-offerti mniedi mill-awtoritajiet. Sabiex jieħdu sehem fil-kompetizzjoni għall-konċessjonijiet, kellhom jippreżentaw offerti li jissodisfaw il-kundizzjonijiet speċifikati fis-sejħa għall-offerti (44). Ix-xandara mbagħad ingħataw id-dritt li jxandru l-kanali tagħhom fuq il-frekwenzi permezz tan-netwerk terrestri, li l-kapaċità tiegħu hija limitata u trid tiġi rregolata mill-Istat. Il-konċessjonijiet ġew imġedda u fl-2010 inbidlu f'liċenzji li se jibdew jiskadu fl-2025 (45). L-Istat huwa marbut bit-terminu tal-liċenzji, u jista' jirrevokahom biss f'każ li ma jiġux irrispettati l-obbligi mix-xandara (46). Ix-xandara jistgħu jagħtu l-liċenzji lura jekk ma jkunux jistgħu jissodisfaw l-obbligi tagħhom.

(36)

Ix-xandara privati huma obbligati li jipprovdu s-servizz permezz tan-netwerk terrestri lil perċentwal minimu tal-popolazzjoni, li fil-PTN huwa stabbilit għal 96 %. Id-Digriet Irjali 365/2010 stipula li fil-kuntest tal-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali x-xandara huma obbligati jipprovdu x-xandir simultanju fuq iż-żewġ frekwenzi, sakemm jiġu assenjati b'mod definit il-multiplessi l-ġodda (47).

(37)

Il-konċessjonijiet inizjali mogħtija lix-xandara privati għall-forniment tas-servizzi tat-televiżjoni, it-tiġdid rispettiv tagħhom u l-liċenzji sussegwenti ma kien fihom ebda referenza għad-dritt għal kumpens għall-ispiża tal-migrazzjoni jew tal-allokazzjoni mill-ġdid tal-użu tal-ispettru. Barra minn hekk, il-PTN ipprovda li l-awtoritajiet setgħu jistabbilixxu kundizzjonijiet speċjali għax-xandir, mhux previsti fil-konċessjonijiet, f'każ li jkun meħtieġ jinbidel il-mod tax-xandir minħabba l-evoluzzjoni tas-suq jew l-iżvilupp teknoloġiku (48). Il-PTN ma stabbilixxiex id-dritt għall-kumpens tax-xandara privati f'dan il-każ.

(38)

Fid-Deċiżjoni tal-ftuħ, il-Kummissjoni nnutat, l-ewwel nett, li l-Miżura kienet tidher li tissodisfa l-kriterji kollha tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat u għalhekk setgħet titqies bħala għajnuna mill-Istat fit-tifsira ta' dik id-dispożizzjoni.

(39)

Skont id-Deċiżjoni tal-ftuħ, il-benefiċjarji diretti tal-Miżura huma kemm ix-xandara tad-DTT pubbliċi kif ukoll dawk privati.

(40)

Barra minn hekk, id-Deċiżjoni tal-ftuħ ikkunsidrat li l-operaturi tal-pjattaformi tad-DTT, b'mod partikolari Abertis, setgħu jkunu benefiċjarji indiretti tal-Miżura.

(41)

Il-Kummissjoni esprimiet dubji dwar jekk il-Miżura tiġġustifikax il-kumpens li jkopri spiża li normalment tkun inkluża fil-baġit tax-xandara u għalhekk iddubitat il-kompatibbiltà tagħha. Hija kienet tal-fehma preliminari li l-Miżura kienet se tagħti vantaġġ lil ċerti impriżi u toħloq distorsjoni tal-kompetizzjoni fis-suq intern. Il-Kummissjoni kkonkludiet li “fuq il-bażi tal-informazzjoni eżistenti, dan l-appoġġ jista' ma jkunx kompatibbli sakemm ma jittiħdux miżuri adegwati biex jindirizzaw b'mod partikolari l-effett ta' distorsjoni fuq il-kompetizzjoni bejn l-operaturi tal-pjattaformi”.

(42)

Għaldaqstant il-Kummissjoni talbet lil Spanja tissottometti l-kummenti tagħha dwar il-Miżura u tipprovdi l-informazzjoni kollha utli għall-valutazzjoni tagħha.

(43)

Dettalji addizzjonali tal-fatti dwar ir-raġunijiet tat-tnedija tal-proċedura ta' investigazzjoni formali jinsabu fid-Deċiżjoni tal-ftuħ, li għandha titqies bħala parti integrali minn din id-Deċiżjoni.

(44)

Skont l-awtoritajiet Spanjoli, il-Miżura mhijiex għajnuna mill-Istat, peress li l-benefiċjarji mhumiex se jingħataw xi vantaġġ meta jittrasferixxu ruħhom fuq il-banda ta' frekwenza l-baxxa. Minn din il-perspettiva, il-Miżura hija kumpens skont it-tifsira tal-Artikolu 106(2) tal-Kostituzzjoni Spanjola, li jgħid li l-Istat huwa obbligat jikkumpensa għal kwalunkwe ħsara kkawżata minn azzjoni amministrattiva. Fi kwalunkwe każ, jekk jinstab li l-Miżura tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat, din tkun kompatibbli mas-suq intern skont l-Artikolu 107(2)(b) tat-Trattat — peress li, skont l-awtoritajiet Spanjoli, il-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali hija avveniment straordinarju.

(45)

Inkella, il-Miżura tista' tkun iddikjarata kompatibbli mas-suq intern skont l-Artikolu 107(3)(c) tat-Trattat, peress li skont l-awtoritajiet Spanjoli, il-Miżura: (i) tappoġġja l-politika Ewropea dwar it-tibdil tad-Dividend Diġitali f'benefiċċji soċjali u tkabbir ekonomiku; (ii) tirrimedja falliment tas-suq; (iii) hija l-istrument xieraq, peress li se tapplika biss għal dawk ix-xandara li huma obbligati jġarrbu spejjeż mhux dovuti minħabba l-impożizzjoni tax-xandir simultanju u l-kumpens ser ikun strettament limitat għall-ammont ta' dawn l-ispejjeż eċċezzjonali; (iv) għandha effett ta' inċentiv peress li kieku ma tingħatax l-għajnuna, ix-xandara jistgħu joqogħdu lura milli jieħdu sehem fl-allokazzjoni mill-ġdid tal-ispettru u li jipprovdu x-xandir simultanju; (v) hija proporzjonata, peress li tkopri biss l-ispejjeż addizzjonali mġarrba mix-xandara minħabba l-allokazzjoni mill-ġdid tal-kanali; (vi) hija teknoloġikament newtrali, peress li pjattaformi oħrajn mhumiex affettwati mill-bidla tal-kanali meħtieġa biex jiġi liberat id-Dividend Diġitali; u (vii) ma toħloqx distorsjoni fil-kompetizzjoni, peress li kieku x-xandara kellhom iġorru l-ispejjeż mingħajr kumpens, dan ifixkel l-aspettattivi tagħhom ta' tkabbir u minn dan igawdu parteċipanti fi swieq oħrajn.

(46)

Fid-Deċiżjoni tal-ftuħ, l-awtoritajiet Spanjoli ġew mistiedna jissottomettu l-kummenti dwar il-Miżura u li jipprovdu fost l-oħrajn din l-informazzjoni: (i) dokumenti (bħal korrispondenza max-xandara, dikjarazzjonijiet) li juru n-nuqqas ta' kapaċità tagħhom li jiffinanzjaw il-perjodu tax-xandir simultanju mir-riżorsi tagħhom stess; (ii) evidenza (bħal offerti, analiżi ex ante tal-ispejjeż/benefiċċji, konsultazzjoni pubblika dwar is-suġġett, eċċ.) li tiġġustifika l-għażla tal-pjattaforma terrestri (l-allokazzjoni mill-ġdid tax-xandir terrestri fuq il-banda ta' frekwenza terrestri aktar baxxa) sabiex tissolva l-problema ta' skarsezza ta' frekwenzi; (iii) sommarju tad-drittijiet u l-obbligi li x-xandara għandhom taħt il-liċenzji attwali, konċessjonijiet, il-kundizzjonijiet li taħthom dawn il-liċenzji/konċessjonijiet jistgħu jiġu mmodifikati u l-konsegwenzi ta' dawn il-modifiki (għall-Istat u għax-xandara); (iv) ħarsa ġenerali ddettaljata tal-ispejjeż relatati mal-aġġustament tal-infrastruttura li kull xandar qed jiffinanzja mir-riżorsi proprji; (v) spjega tal-impatt tat-terminu tal-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali; u (vi) aktar informazzjoni dwar l-eliġibbiltà tax-xandara tal-kanali li attwalment jixxandru permezz tad-DTT.

(47)

L-awtoritajiet Spanjoli wieġbu li ħafna minn din l-informazzjoni kienet diġà ġiet ipprovduta qabel ma bdiet il-proċedura ta' investigazzjoni formali. L-awtoritajiet Spanjoli għamlu kummenti speċifiċi fuq il-mistoqsija dwar l-evidenza meħtieġa biex tiġġustifika l-għażla tal-pjattaforma terrestri biex tissolva l-problema tal-iskarsezza tal-frekwenzi billi argumentaw li din il-kwistjoni tmur lil hinn mill-valutazzjoni tan-newtralità tal-Miżura u li mhumiex obbligati jiġġustifikaw miżuri kumpensatorji ppjanati li huma kompatibbli b'mod ċar mad-dritt tal-Unjoni. L-awtoritajiet Spanjoli żammew l-istess linja ta' argumenti f'dak li jirrigwarda l-liċenzji tax-xandara privati fis-sens li huwa d-dritt tal-Istat li jimponi liċenzji li mhumiex teknoloġikament newtrali sabiex jiżgura l-obbligu ta' kopertura preskritt ta' 96 % f'Żona I. Huma qalu wkoll li anki jekk dawn il-liċenzji ma jipprovdux id-dritt tax-xandara privati għall-kumpens għal kwalunkwe spiża relatata mal-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali, lanqas ma jeskludu tali kumpens. Barra minn hekk, huma spjegaw li x-xandara privati kollha li jipprovdu servizzi awdjoviżivi fl-interess pubbliku mingħajr liċenzja huma ħielsa li jagħżlu mit-teknoloġiji tal-pjattaformi disponibbli. Dan id-dritt japplika wkoll għax-xandara privati li għandhom liċenzja iżda biss lil hinn mill-obbligu ta' kopertura ta' 96 % u b'mod komplementari.

(48)

Rigward b'mod aktar speċifiku n-newtralità teknoloġika, l-awtoritajiet Spanjoli argumentaw li n-notifika tagħhom kienet tirrispetta dan il-prinċipju fis-sens li x-xandara privati kienu ħielsa li jagħżlu liema pjattaforma jridu biex jiżguraw l-obbligu tax-xandir simultanju (satellita, kejbil, ADSL, fibra ottika jew DTT). Madankollu, huma speċifikaw li l-Miżura tapplika esklussivament għall-perjodu tax-xandir simultanju u mhux għal wara. Ladarba l-perjodu (tranżitorju) tax-xandir simultanju jintemm, l-obbligu ta' dawn ix-xandara li jipprovdu l-kopertura ġeografika permezz tad-DTT, kif previst fil-liċenzji validi, jibqa' fis-seħħ. Barra minn hekk, l-awtoritajiet Spanjoli spjegaw li l-obbligu tax-xandara privati li jiżguraw l-obbligu ta' kopertura ta' 96 % f'Żona I permezz tad-DTT ma jfissirx li dan il-perċentwal eżatt effettivament jirċievi l-programmi tax-xandara terrestri permezz tas-sistemi ta' riċezzjoni tad-DTT. Dan għaliex iż-żona ta' kopertura ta' teknoloġiji alternattivi tista' tikkoinċidi ma' dik tad-DTT (49).

(49)

L-awtoritajiet Spanjoli kkonkludew li l-Miżura ma tagħtix xi vantaġġ ekonomiku lix-xandara privati li joperaw fuq il-pjattaforma tad-DTT peress li tillimita ruħha għar-rimborż tal-ispejjeż eċċezzjonali tax-xandir simultanju li jirriżultaw direttament mill-obbligu tagħhom li jilliberaw il-banda ta' 800 MHz.

(50)

Kif imsemmi fil-premessa 4, l-awtoritajiet Spanjoli ssottomettew l-osservazzjonijiet tagħhom dwar il-kummenti li Astra ressaq matul l-investigazzjoni formali. Huma saħqu li Astra ma jipprovdix informazzjoni addizzjonali minbarra l-argumenti li jinsabu fid-Deċiżjoni tal-ftuħ.

(51)

L-awtoritajiet Spanjoli enfasizzaw li l-kritika ta' Astra tmur lil hinn mill-ambitu tal-Miżura nnotifikata li hija limitata għal kumpens temporanju lix-xandara privati għall-ispejjeż imġarrba minħabba x-xandir simultanju. Fil-fehma tal-awtoritajiet Spanjoli, Astra jimmira lejn tibdil fil-qafas regolatorju Spanjol għat-trażmissjoni ta' kanali tat-televiżjoni f'Żona I li mhuwiex is-suġġett tan-notifika. L-awtoritajiet Spanjoli spjegaw ukoll li fil-prattika l-Miżura tapplika mhux biss għax-xandara privati li jużaw it-teknoloġija tad-DTT iżda għax-xandara kollha tal-kanali FTA li jeżistu fi Spanja. Dan għaliex ma hemmx xandara esklussivi fuq pjattaformi alternattivi, u b'mod partikolari fuq is-satellita. Is-satellita tintuża għax-xandir tal-kanali tat-televiżjoni bi ħlas (kanali barranin FTA u verżjonijiet internazzjonali ta' ċerti kanali), miġburin f'Canal+ (50). F'dan l-isfond, l-awtoritajiet Spanjoli jqisu li fi kwalunkwe każ ix-xandara tal-kanali FTA tad-DTT u l-pjattaforma Canal+ ibbażati fuq is-satellita mhumiex parti mill-istess suq.

(52)

L-awtoritajiet Spanjoli mbagħad irreaġixxew fid-dettall għall-opinjoni ta' Astra li l-Miżura ma għandha l-ebda sostenn fid-dritt tal-Unjoni, b'referenza għad-Deċiżjoni 243/2012/UE u d-Direttiva 2002/20/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (51) (id-“Direttiva ta' Awtorizzazzjoni”).

(53)

Rigward l-argumenti tagħhom b'referenza għad-Deċiżjoni Nru 243/2012/UE, huma enfasizzaw li skont l-Artikolu 6(5) tagħha “L-Istati Membri jistgħu jiżguraw li, fejn huwa adatt u f'konformità mal-liġi tal-Unjoni l-ispiża diretta għall-migrazzjoni jew l-allokazzjoni mill-ġdid tal-użu tal-ispettru tkun adegwatament ikkumpensata skont il-liġi nazzjonali”. L-awtoritajiet Spanjoli jaqraw din id-dispożizzjoni flimkien mal-premessa 18 li tgħid li “L-Istati Membri għandhom jitħallew, fejn ikun adatt, jintroduċu miżuri ta' kumpens relatati ma' spejjeż tal-migrazzjoni.”

(54)

Rigward l-argumenti li jikkonċernaw lid-Direttiva ta' Awtorizzazzjoni, l-awtoritajiet Spanjoli ma qablux mal-qari ta' Astra tal-Artikolu 14. Skont din id-dispożizzjoni, “L-Istati Membri għandhom jiżġuraw li d-drittijiet, kondizzjonijiet u proċeduri li jikkonċernaw awtorizzazzjonijiet ġenerali u drittijiet ta' użu jew drittijiet għall-installazzjoni ta' faċilitajiet jistgħu jiġu emendati biss f'każijiet oġġettivament ġustifikati u b'mod proporzjonat”. Dan l-Artikolu jippreskrivi wkoll li “L-Istati Membri m'għandhomx jirrestrinġu jew jirtiraw drittijiet għall-installazzjoni ta' faċilitajiet qabel ma jiskadi l-perjodu li għalih kienu ngħataw ħlief fejn ġustifikat u fejn applikabbli b'konformità mad-dispożizzjonijiet nazzjonali relevanti li jirrigwardaw kumpens għall-irtirar ta' drittijiet”.

(55)

F'dan il-kuntest, l-awtoritajiet Spanjoli argumentaw li kuntrarju għal dak li huwa ddikjarat fid-Deċiżjoni tal-ftuħ, il-liċenzji tax-xandara ma jeskludux il-kumpens għall-ispejjeż tax-xandir simultanju minħabba li ma kinux spejjeż prevedibbli meta nħarġu l-liċenzji (52). Rigward il-kompatibbiltà tal-Miżura mad-dritt tal-Unjoni, l-awtoritajiet Spanjoli ma jaqblux mal-eżempji ta' preċedenti tal-każistika tal-Qrati tal-UE kkwotati fil-premessi 65-67 tad-Deċiżjoni tal-ftuħ b'konnessjoni mal-Miżura, minħabba li: (1) il-kumpens previst mill-Miżura huwa konsegwenza diretta tal-obbligu impost ta' xandir simultanju; (2) dan l-obbligu huwa kompatibbli mad-Deċiżjoni Nru 243/2012/UE li, kif spjegat, tipprovdi d-dritt għall-kumpens; (3) il-qafas legali għall-kumpens kien adottat bħala konsegwenza tal-impożizzjoni tal-obbligu ta' xandir simultanju; (4) l-ispejjeż iġġenerati minn dan l-obbligu jikkorrispondu eżattament mal-ambitu tal-kumpens.

(56)

Fid-dawl tal-liberazzjoni ppjanata tal-banda ta' 700 MHz sal-2020, l-awtoritajiet Spanjoli huma tal-fehma li deċiżjoni negattiva tal-Kummissjoni dwar il-Miżura tista' toħloq ostakolu għall-iżvilupp bla xkiel ta' dik l-inizjattiva.

(57)

F'Settembru 2014, wara l-adozzjoni tad-Digriet Irjali 677/2014, l-awtoritajiet Spanjoli rtiraw in-notifika dwar il-kumpens għall-ispejjeż tax-xandir simultanju mġarrba mix-xandara pubbliċi. Id-Digriet Irjali jidentifika disa' xandara pubbliċi. Wieħed ikopri t-territorju kollu ta' Spanja (RTVE) u tmienja huma reġjonali. Għal dawn ix-xandara pubbliċi kollha, b'mandat ta' servizz pubbliku definit b'mod ċar, ix-xandir simultanju kien iddikjarat obbligatorju sabiex jippermetti l-adattament tas-sistemi ta' riċezzjoni tal-unitajiet domestiċi mingħajr ma jintilef is-servizz. L-ammont totali ta' finanzjament pubbliku kien aktar baxx minn dak li kien previst oriġinarjament fin-notifika tal-2011 u ż-żmien tax-xandir simultanju kien imqassar ukoll (53). L-awtoritajiet Spanjoli informaw lill-Kummissjoni li d-Digriet Irjali jikkonforma mad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2012/21/UE (54) u għaldaqstant m'għandux għalfejn jiġi nnotifikat.

(58)

Rigward il-kumpens għax-xandir simultanju għax-xandara privati (55), l-awtoritajiet Spanjoli ma rtirawx din il-parti tan-notifika taħt il-Miżura.

(59)

Il-partijiet interessati kollha identifikati fil-premessa 4, bl-eċċezzjoni ta' Astra, ippreżentaw argumenti kontra l-konklużjonijiet preliminari tal-Kummissjoni dwar il-Miżura.

(60)

L-operatur privat tas-satellita Astra jikkunsidra li l-Miżura hija bla dubju għajnuna mill-Istat, tmur kontra l-prinċipju tan-newtralità teknoloġika u ssaħħaħ lill-operatur dominanti tal-pjattaforma tad-DTT Abertis. Huwa jikkunsidra lil Abertis bħala benefiċjarju indirett tal-Miżura.

(61)

Rigward l-impatt tal-Miżura, Astra jemmen li minkejja li hija limitata għall-kumpens tax-xandir simultanju, fil-prattika tkopri l-ispejjeż kollha tax-xandara relatati mal-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali.

(62)

Astra jaqbel mal-Kummissjoni li l-obbligu tax-xandara privati li jxandru b'mod simultanju jirriżulta mil-liġi nazzjonali (miżura regolatorja) u bħala tali ma tagħtix lok għad-dritt ta' kumpens. Skont Astra, il-PTN jipprovdi li l-awtoritajiet pubbliċi jistgħu jistabbilixxu kundizzjonijiet speċjali għax-xandir mhux previsti fil-liċenzji bħala konsegwenza tar-regolazzjoni tas-suq jew żviluppi tekniċi mingħajr id-dritt għall-kumpens.

(63)

Astra jenfasizza wkoll il-fatt li x-xandara tad-DTT kienu konxji mil-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali u t-trasferiment relatat tal-frekwenzi qabel l-adozzjoni tad-Digriet Irjali 365/2010. Il-Miżura tibbenefika esklussivament lil dawn ix-xandara, bi ħsara għax-xandara li jużaw pjattaformi oħrajn.

(64)

Rigward il-valutazzjoni legali tal-Miżura, Astra ma jaqbilx li l-Miżura hija avveniment straordinarju li jiġġustifika l-applikazzjoni tal-Artikolu 107(2)(b) tat-Trattat. Ma jaqbilx ukoll li l-Miżura tissodisfa r-rekwiżiti tal-Artikolu 107(3)(c) tat-Trattat, peress li toħloq distorsjoni fil-kompetizzjoni bejn l-operaturi tal-pjattaformi minħabba li għandha karattru mhux teknoloġikament newtrali. F'dan ir-rigward, Astra jenfasizza li l-benefiċjarji diretti tal-Miżura għandhom inċentiv ċar li jxandru b'mod simultanju mingħajr kumpens sabiex iżommu l-udjenza tagħhom u d-dħul mir-reklamar; mingħajr ma jitqiesu l-vantaġġi addizzjonali tagħhom mil-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali (pereż. li joffri l-possibbiltà li wieħed jara t-televiżjoni mit-telefonija mobbli fuq il-banda liberata ta' 800 MHz). Astra jargumenta wkoll li l-awtoritajiet Spanjoli naqsu li jipproduċu studju indipendenti li jiġġustifika l-Miżura bħala għajnuna xierqa, meħtieġa u proporzjonata.

(65)

B'konklużjoni, Astra huwa favur il-ftuħ tas-suq tat-televiżjoni Spanjol fiż-Żona I u li jkun hemm kompetizzjoni fuq il-merti bejn pjattaformi teknoloġiċi alternattivi.

(66)

L-istess bħall-awtoritajiet Spanjoli Abertis ukoll ma jikkwalifikax il-Miżura bħala għajnuna mill-Istat minħabba n-nuqqas ta' vantaġġ ekonomiku selettiv u ta' distorsjoni fil-kompetizzjoni. Jekk il-Kummissjoni tiddeċiedi li tikkwalifika l-Miżura bħala għajnuna mill-Istat, għandha tiddikjaraha kompatibbli taħt l-Artikolu 107(3) tat-Trattat.

(67)

Abertis jinforma li huwa la se jibbenefika u lanqas jitlef mill-għażla tat-teknoloġija użata mix-xandara waqt ix-xandir simultanju. Huwa jikkunsidra li l-kumpens għax-xandir simultanju jista' fil-fatt iżid il-kompetittività bejn il-pjattaformi għall-benefiċċju tas-suq tax-xandir u l-konsumaturi.

(68)

Abertis jiddefendi l-effettività tat-teknoloġija tad-DTT iżda ma jaqbilx li l-użu ta' din it-teknoloġija partikolari waqt ix-xandir simultanju jiddetermina l-pjattaforma li għandha tintuża mix-xandara fil-futur. Min-naħa l-oħra, Abertis jammetti li s-sinjal tad-DTT se jibqa' jkun trażmess esklussivament permezz tat-teknoloġija tad-DTT taħt il-kundizzjonijiet li jinsabu fil-liċenzji tax-xandara.

(69)

B'konklużjoni, Abertis ma jaqbilx mal-konklużjonijiet preliminari tal-Kummissjoni dwar il-Miżura.

(70)

L-EBU ukoll ma tikkunsidrax il-Miżura bħala għajnuna mill-Istat. Jekk il-Kummissjoni tiddeċiedi li tikkwalifika l-Miżura bħala għajnuna mill-Istat, għandha tiddikjaraha kompatibbli taħt l-Artikolu 107(3) tat-Trattat peress li tirrispetta l-prinċipju tan-newtralità teknoloġika.

(71)

L-EBU titlob lill-Kummissjoni tillimita l-valutazzjoni għall-objettiv fattwali u għall-effetti tal-Miżura, jiġifieri, l-iżgurar tax-xandir simultanju waqt il-proċess ta' migrazzjoni tad-DTT fil-kuntest tal-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali. Skont l-EBU, id-Dividend Diġitali mhuwiex xi konsegwenza ta' att regolatorju mill-awtorità pubblika rilevanti għas-settur tax-xandir: mhuwiex relatat mal-mod kif is-servizz tad-DTT għandu jiġi pprovdut, mhuwiex ir-riżultat ta' żvilupp fis-suq jew fit-teknoloġija u mhux neċessarjament jaffettwa lill-industrija kollha tad-DTT.

(72)

L-EBU ma taqbilx li l-Miżura tista' tagħti xi vantaġġ reali lix-xandara tad-DTT jew lill-operaturi tal-pjattaformi u titlob li l-Kummissjoni tikkunsidra l-investiment konsiderevoli li x-xandara Spanjoli diġà għamlu biex jadattaw is-servizzi tagħhom għat-teknoloġija u l-infrastruttura tad-DTT waqt il-qlib mit-televiżjoni analoga għal dik diġitali.

(73)

Skont l-EBU, ix-xandara privati tad-DTT għandhom aspettattivi leġittimi għal kumpens għax-xandir simultanju peress li dan il-kumpens kien previst fil-liġi nazzjonali u fil-liċenzji validi.

(74)

L-EBU temmen li ma teżisti ebda alternattiva reali għat-teknoloġija tad-DTT li tippermetti l-konformità mal-obbligu ta' kopertura preskritt tax-xandara. Il-pjattaforma tad-DTT tirrappreżenta suq separat minn pjattaformi oħrajn, peress li l-użu u l-operat tagħha mhumiex sostitwibbli.

(75)

B'konklużjoni, l-EBU ma taqbilx mal-konklużjonijiet preliminari tal-Kummissjoni dwar il-Miżura.

(76)

BNE hija tal-fehma li l-Miżura ma tikkostitwixxix għajnuna mill-Istat. Jekk il-Kummissjoni tiddeċiedi li tikkwalifika l-Miżura bħala għajnuna mill-Istat, għandha tiddikjaraha kompatibbli taħt l-Artikolu 107(3) tat-Trattat u fi kwalunkwe każ teknoloġikament newtrali.

(77)

Skont il-BNE, l-ispejjeż tal-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali għax-xandara ma jinkludux biss l-ispejjeż addizzjonali tax-xandir waqt ix-xandir simultanju (li jridu jitħallsu lill-operatur tal-pjattaforma tad-DTT rispettiv) iżda wkoll l-ispejjeż li jirriżultaw mill-bidla meħtieġa tal-frekwenzi ta' trażmissjoni fin-netwerk terrestri. L-operaturi tal-pjattaforma tad-DTT la ser jibbenefikaw u lanqas ma hi se ssirilhom ħsara mill-Miżura, peress li mhix se tibdel l-obbligu tax-xandara li jxandru fuq il-pjattaforma tad-DTT b'kopertura miżmuma fuq frekwenzi aktar baxxi.

(78)

BNE titlob lill-Kummissjoni tillimita l-valutazzjoni tagħha għal kwistjonijiet ta' għajnuna mill-Istat u mhux tiddubita t-trattament tat-teknoloġija tad-DTT f'paragun mat-teknoloġija bis-satellita. BNE temmen li mingħajr il-Miżura x-xandara jitilfu l-inċentiv li jħallu l-banda ta' 800 MHz liberata mid-Dividend Diġitali fl-iskeda ta' żmien prevista. Dan iwassal għalhekk għal falliment tas-suq.

(79)

B'konklużjoni, BNE ma taqbilx mal-konklużjonijiet preliminari tal-Kummissjoni dwar il-Miżura.

(80)

NET TV jitlob lill-Kummissjoni ma tikkwalifikax il-Miżura bħala għajnuna mill-Istat u jekk iva, allura tiddikjaraha kompatibbli mas-suq intern.

(81)

NET TV jiddubita li x-xandara jkunu obbligati jkomplu jissodisfaw l-obbligu ta' interess pubbliku tagħhom sabiex iżommu l-liċenzji tagħhom fin-nuqqas tal-Miżura. Dan għaliex mhumiex se jirċievu xi vantaġġ billi jmorru fuq frekwenza oħra. Għaldaqstant ir-responsabbiltà tal-amministrazzjoni li tikkumpensa lix-xandara għall-ispejjeż tax-xandir simultanju hija ġġustifikata.

(82)

L-ispejjeż tax-xandir simultanju huma spejjeż “impossibbli” għal NET TV, meta wieħed iqis is-sehem mis-suq baxx tiegħu u l-istatus tiegħu ta' SME. Huwa jsostni li dan jista' jwassal biex NET TV joħroġ mis-suq rilevanti.

(83)

B'konklużjoni, NET TV ma jaqbilx mal-konklużjonijiet preliminari tal-Kummissjoni dwar il-Miżura.

(84)

Il-Kummissjoni eżaminat jekk il-Miżura inkwistjoni tistax tkun ikkwalifikata bħala għajnuna mill-Istat fit-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat, li jipprovdi li “kull għajnuna, ta' kwalunkwe forma, mogħtija minn Stat Membru jew permezz ta' riżorsi tal-Istat, li twassal għal distorsjoni jew theddida ta' distorsjoni għall-kompetizzjoni billi tiffavorixxi ċerti impriżi jew ċerti produtturi għandha, safejn tolqot il-kummerċ bejn l-Istati Membri, tkun inkompatibbli mas-suq intern”.

(85)

Isegwi li sabiex tikkwalifika bħala għajnuna mill-Istat, dawn il-kundizzjonijiet kumulattivi li ġejjin iridu jiġu ssodisfati: (1) il-miżura trid tingħata minn riżorsi tal-Istat, (2) trid tagħti vantaġġ ekonomiku lill-impriżi, (3) il-vantaġġ irid ikun selettiv u joħloq distorsjoni jew jhedded li joħloq distorsjoni fil-kompetizzjoni, (4) il-miżura trid taffettwa l-kummerċ bejn l-Istati Membri.

(86)

Kif diġà stabbilit fil-premessa 39 tad-Deċiżjoni tal-ftuħ, il-Miżura kkontestata se tiġi ffinanzjata direttament mill-baġit Spanjol permezz tad-dħul miksub mill-irkantar tal-frekwenzi liberati lill-operaturi tat-telekomunikazzjoni. L-awtoritajiet Spanjoli ma kkontestawx il-konstatazzjoni tad-Deċiżjoni tal-ftuħ li l-Miżura għandha tiġi ffinanzjata direttament mir-riżorsi baġitarji.

(87)

Il-Miżura, kif deskritta fis-Sezzjoni 2.3, hija deċiża mill-Istat u ffinanzjata direttament mill-baġit ċentrali tal-Istat. Għaldaqstant il-Kummissjoni tikkonkludi li hija imputabbli lill-Istat u tinvolvi l-użu tar-riżorsi tal-Istat.

(88)

Fid-deċiżjonijiet preċedenti tagħha, il-Kummissjoni kkonstatat li x-xandir kummerċjali (56) kif ukoll l-operat tan-netwerks tat-trażmizzjoni tat-televiżjoni (57) jikkostitwixxu attività ekonomika.

(89)

L-awtoritajiet Spanjoli u l-partijiet kollha interessati ħlief Astra jikkunsidraw li x-xandara privati ma jirċevux xi vantaġġ meta jmorru fuq il-banda ta' frekwenzi aktar baxxa u li huma sempliċiment ikkumpensati għall-ispejjeż żejda li jkollhom iġorru wara bidla regolatorja.

(90)

L-Artikolu 51 tal-Att dwar l-Ekonomija Sostenibbli jistabbilixxi d-dritt kemm tas-servizz pubbliku kif ukoll tax-xandara privati għall-kumpens finanzjarju għall-ispejjeż kollha marbuta mal-allokazzjoni mill-ġdid tal-użu tal-ispettru meħtieġ għal-liberazzjoni tal-banda ta' frekwenza ta' 800 MHz, l-aktar l-ispejjeż tax-xandir simultanju. Waqt l-investigazzjoni formali, l-awtoritajiet Spanjoli argumentaw li din id-dispożizzjoni leġiżlattiva hija bbażata fuq l-Artikolu 106(2) tal-Kostituzzjoni Spanjola (58), li jgħid li l-kumpens għandu jkun ikkaratterizzat bħala responsabbiltà patrimonjali tal-amministrazzjoni pubblika li jirriżulta f'obbligu ġenerali ta' kumpens għal kwalunkwe ħsara kkawżata minn azzjoni amministrattiva, anki meta ma jkunx possibbli li jiġu ddeterminati r-responsabbiltajiet.

(91)

Il-Kummissjoni tinnota f'dan ir-rigward li l-konċessjonijiet inizjali mogħtija lix-xandara privati għall-forniment tas-servizzi tat-televiżjoni, it-tiġdid rispettiv tagħhom u l-liċenzji sussegwenti ma kien fihom ebda referenza għad-dritt għal kumpens għall-ispiża tal-migrazzjoni jew tal-allokazzjoni mill-ġdid tal-użu tal-ispettru. Barra minn hekk, il-PTN ipprovda li l-awtoritajiet setgħu jistabbilixxu kundizzjonijiet speċjali għax-xandir, mhux previsti fil-konċessjonijiet, f'każ li jkun meħtieġ jinbidel il-mod ta' xandir minħabba l-evoluzzjoni tas-suq jew l-iżvilupp teknoloġiku f'konformità mal-prattiki ta' Stati Membri oħrajn tal-UE. Il-Kummissjoni tinnota wkoll li l-PTN ma stabbilixxiex id-dritt għall-kumpens tax-xandara privati f'dan il-każ.

(92)

Barra minn hekk, l-Artikolu 10 tar-Riżoluzzjoni tal-25 ta' Jannar 1989 (59) li fuqu huma bbażati l-konċessjonijiet u l-liċenzji sussegwenti tax-xandara privati b'obbligu ta' servizz pubbliku, jinkludi obbligu għax-xandara li jipprovdu s-servizz tax-xandir b'kontinwità u wkoll li jġorru l-ispejjeż kollha li jirriżultaw mill-konċessjonijiet oriġinali u l-liċenzji attwali.

(93)

Kif spjegat il-Kummissjoni fil-premessi 65 — 70 tad-Deċiżjoni tal-ftuħ, il-każistika tal-Qrati tal-Unjoni tikkonferma li l-ispejjeż li jirriżultaw mill-implimentazzjoni ta' obbligu legali normalment jinġarru mill-impriżi affettwati u allura kwalunkwe miżura ta' kumpens f'dan ir-rigward titqies bħala għajnuna mill-Istat (60). Bħala eżempju, fis-Sentenza tagħha fi Fleuren Compost BV vs il-Kummissjoni (61) il-QĠE iddeċidiet li “huwa irrilevanti li l-objettiv ta' dik l-iskema huwa li tassisti lill-impriżi jissodissfaw l-obbligi legali tagħhom ta' protezzjoni tal-ambjent. Skont każistika stabbilita, l-Artikolu 107(1) tat-Trattat ma jagħmilx distinzjoni bejn miżuri ta' intervent tal-Istat b'referenza għall-kawżi jew l-għanijiet tagħhom iżda jiddefinixxihom skont l-effetti tagħhom. Indipendentement mill-kwistjoni ta' jekk il-Linji Gwida Ambjentali japplikawx f'dan il-każ […] il-fatt li l-għajnuna mogħtija taħt l-iskema tal-BPM tippromwovi r-rispett lejn l-ambjent mhuwiex suffiċjenti biex jeskludiha immedjatament milli tkun kategorizzata bħala għajnuna għall-finijiet tal-Artikolu 107 tat-Trattat”.

(94)

Bl-istess mod, fi Franza vs il-Kummissjoni (62) il-QĠE speċifikat li l-ispejjeż tal-impriżi li jirriżultaw minn miżuri regolatorji huma inklużi min-natura tagħhom fil-baġits tal-impriżi. Hija ddikjarat: “għandu jkun imfakkar li l-ispejjeż għall-impriżi […] jinħolqu minn ftehimiet kollettivi konklużi bejn min iħaddem u t-trejdjunjins, li l-impriżi huma obbligati jirrispettaw, jew għax ikunu qablu ma' dawk il-ftehimiet jew għax dawk il-ftehimiet ġew estiżi b'regolament. Dawn l-ispejjeż huma inklużi, min-natura tagħhom, fil-baġits tal-impriżi”.

(95)

Peress li l-ispejjeż regolatorji huma min-natura tagħhom inklużi fil-baġits tal-impriżi, normalment jaqgħu taħt ir-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat. F'Cassa di Risparmio di Firenze (63), il-QĠE iddikjarat f'dan ir-rigward: “Id-definizzjoni ta' għajnuna hija usa' minn dik ta' sussidju, minħabba li tinkludi mhux biss benefiċċji pożittivi, bħas-sussidji stess iżda wkoll miżuri tal-Istat, li f'diversi forom jagħmlu tajjeb għall-imposti li normalment huma inklużi fil-baġit ta' impriża u li għalhekk, mingħajr mhuma sussidji fis-sens strett tal-kelma, huma simili fin-natura u għandhom l-istess effett.”

(96)

F'dan il-każ, il-Miżura tipprevedi kumpens għal spejjeż li x-xandara privati normalment ikollhom iħallsu mill-baġit tagħhom stess. Il-Miżura tippermetti lil dawk ix-xandara jissodisfaw l-obbligi tagħhom imposti fuqhom bil-liġi u għalhekk iżommu l-liċenzji u l-udjenza tagħhom u d-dħul mir-reklamar relatat. Barra minn hekk tnaqqsilhom ukoll b'mod sostanzjali l-ispejjeż tat-tranżizzjoni. Madankollu, fin-nuqqas tal-Miżura x-xandara jkunu obbligati wkoll, mill-att regolatorju, jissodisfaw l-obbligu li jipprovdu s-servizz tax-xandir b'kontinwità u allura li jġarrbu l-ispejjeż kollha li jirriżultaw mil-liċenzji. F'dawn iċ-ċirkustanzi wieħed jista' jikkonkludi li qegħdin jieħdu vantaġġ li ma kienx ikollhom mingħajr il-Miżura.

(97)

L-awtoritajiet Spanjoli argumentaw ukoll li l-kumpens tax-xandara għax-xandir simultanju huwa previst fid-dritt tal-Unjoni, b'mod partikolari fid-Deċiżjoni Nru 243/2012/UE, u għaldaqstant mhuwiex xi vantaġġ ekonomiku mhux dovut lill-benefiċjarji tal-għajnuna taħt il-Miżura. Il-Kummissjoni tinnota li l-Artikolu 6(5) tad-Deċiżjoni Nru 243/2012/UE jippermetti lill-Istati Membri jikkunsidraw il-possibbiltà li jagħtu kumpens għall-ispejjeż diretti tal-migrazzjoni jew tal-allokazzjoni mill-ġdid tal-użu tal-ispettru fil-kundizzjonijiet li ġejjin: (i) il-kumpens irid ikun miżura xierqa u (ii) irid ikun konformi mad-dritt tal-Unjoni, inkluża l-liġi tal-Unjoni fil-qasam tal-għajnuna mill-Istat. F'dan il-każ, il-possibbiltà għall-Istat Membru li jikkumpensa għall-ispejjeż diretti assoċjati mal-migrazzjoni jew mal-allokazzjoni mill-ġdid tal-użu tal-ispettru ma tistax ma taqax taħt il-kontroll tal-għajnuna mill-Istat.

(98)

Finalment, il-Kummissjoni tinnota li x-xandara privati mhumiex soġġetti għal xi obbligu legali li jipprovdu servizzi ta' xandir simultanju (64).

(99)

Għaldaqstant il-Kummissjoni tikkonkludi li l-Miżura tagħti vantaġġ ekonomiku fit-tifsira tal-Artikolu 107(1) TFUE lix-xandara privati. Dawn jirċievu sussidju li effettivament inaqqas l-ispiża li normalment ikollhom iġorru.

(100)

Il-vantaġġ kwantifikabbli lill-benefiċjarji diretti, ix-xandara privati tad-DTT, jirrappreżenta l-ammont totali tal-fondi pubbliċi magħmulin disponibbli għat-twettiq tal-obbligu ta' xandir simultanju.

(101)

Barra minn hekk, fir-rigward tad-determinazzjoni tal-benefiċjarju ta' miżura, huwa stabbilit li “għandha tingħata kunsiderazzjoni mhux biss lill-benefiċjarju immedjat tas-sussidju, iżda wkoll l-effetti tas-sussidju li jestendu lil hinn minn dik ir-relazzjoni” (65). Dan ifisser li l-benefiċjarju ta' Miżura jista' jkun kwalunkwe entità li effettivament ibbenefikat minnha (66).

(102)

F'dan ir-rigward ta' min jinnota li fil-każ ta' Mediaset, il-Qorti kkonfermat li “l-Artikolu 107 jipprojbixxi għajnuna, ta' kwalunkwe forma, mogħtija minn Stat Membru jew permezz ta' riżorsi tal-Istat, mingħajr ma jagħmel distinzjoni skont jekk il-vantaġġi relatati mal-għajnuna jingħatawx b'mod dirett jew indirett (67)”.

(103)

Bl-istess mod, fid-Deċiżjoni tagħha dwar id-dispaċċ Preferenzjali Spanjol ta' impjanti ta' faħam indiġenu (68), ikkonfermata mill-Qorti Ġenerali (69), il-Kummissjoni kkonstatat li minkejja l-fatt li kien hemm obbligu legali li jsir xiri mingħand il-minaturi tal-faħam u li l-kumpens kien stabbilit biss wara l-impożizzjoni tal-obbligu inkwistjoni, il-produtturi tal-faħam Spanjoli kienu benefiċjarji indiretti tal-għajnuna. Il-Kummissjoni rrikonoxxiet li l-vantaġġ tagħhom kien jirriżulta mill-obbligu fuq il-ġeneraturi li jixtru l-faħam tagħhom li kien ikkumpensat mis-sussidji mogħtija lill-produtturi tal-elettriku li jużaw faħam indiġenu.

(104)

Jista' jiġi argumentat li l-operaturi tal-pjattaforma tad-DTT jinsabu f'pożizzjoni simili għal dik tas-sidien tal-minjieri tal-faħam fil-każ tal-faħam fi Spanja fejn l-awtoritajiet Spanjoli imponew obbligu fuq il-ġeneraturi (f'dan il-każ ix-xandara) li jixtru faħam minn minjieri tal-faħam Spanjoli (f'dan il-każ li jagħmlu kuntratti ta' servizzi ta' xandir simultanju mal-operaturi tal-pjattaforma tad-DTT).

(105)

F'dan l-isfond, fid-Deċiżjoni tal-ftuħ il-Kummissjoni kkunsidrat li l-operaturi tal-pjattaforma tad-DTT jistgħu jkunu benefiċjarji indiretti tal-Miżura. L-investigazzjoni formali kkonfermat dik il-pożizzjoni, b'mod partikolari fuq il-bażi ta' dawn il-kunsiderazzjonijiet li ġejjin.

(106)

L-ewwel, minħabba l-intervent regolatorju tal-PTN li obbliga lix-xandara privati tad-DTT li jkopru 96 % tal-popolazzjoni fuq il-bażi tad-DTT, u għall-kuntrarju ta' dak li jargumentaw l-awtoritajiet Spanjoli, Abertis u NET TV, ix-xandara privati jkunu aktar imħeġġa jużaw din il-pjattaforma. Fil-fatt, skont il-liċenzji tagħhom, ix-xandara tad-DTT mhumiex awtorizzati jużaw pjattaformi alternattivi oħrajn (jiġifieri, is-satellita, il-kejbil jew l-IPTV) sabiex jiżguraw il-kopertura ġeografika minima preskritta f'Żona I (70).

(107)

It-tieni, b'konsegwenza tax-xandir simultanju, l-operaturi tal-pjattaforma tad-DTT jiksbu vantaġġ addizzjonali fil-forma ta' dħul garantit, li ma kinux jiksbu mingħajr il-Miżura. Tabilħaqq, mingħajr il-Miżura, ix-xandara privati setgħu pprovdew is-servizz ta' xandir simultanju sa punt inqas. Fil-fatt, ix-xandara privati setgħu anki ddeċidew li lanqas biss jipprovdu s-servizz (71).

(108)

Għalkemm il-Miżura tapplika irrispettivament minn jekk il-benefiċjarju għandux pożizzjoni dominanti jew le, meta l-benefiċjarju jkollu sehem mis-suq b'saħħtu jew ikun jiddomina, il-miżuri kompensatorji għandhom saħansitra impatt akbar (72).

(109)

F'dan il-każ, l-operaturi tal-pjattaforma tad-DTT jibbenefikaw mill-fatt li x-xandara privati huma kkompensati għall-forniment tas-servizz ta' xandir simultanju permezz tad-DTT u li ser ikomplu jużaw il-pjattaforma tad-DTT. B'hekk, kwalunkwe kumpens lix-xandara għat-trażmissjoni tat-televiżjoni simultanja jiġġenera kontinwazzjoni ta' dak il-vantaġġ peress li x-xandara jħallsu lill-operaturi tal-pjattaforma tad-DTT talli jittrażmettu l-programmi tagħhom fl-istess ħin fuq il-baned ta' 800 MHz u ta' 700 MHz waqt il-perjodu ta' tranżizzjoni.

(110)

Peress li l-Miżura tiggarantixxi l-benefiċċji li jirriżultaw mill-forniment tas-servizzi ta' xandir simultanju lix-xandara, u minħabba l-vantaġġ addizzjonali għall-operaturi tal-pjattaforma tad-DTT fil-forma ta' dħul garantit, il-Kummissjoni tkkunsidra li l-operaturi tal-pjattaforma tad-DTT huma benefiċjarji indiretti tal-Miżura.

(111)

Skont l-Artikolu 107(1) tat-Trattat, sabiex titqies bħala għajnuna mill-Istat, miżura trid tkun speċifika jew selettiva fis-sens li trid tiffavorixxi biss lil ċerti intrapriżi jew il-produzzjoni ta' ċerti prodotti.

(112)

Il-Miżura hija selettiva peress li hija mmirata speċifikament lejn impriżi privati li attwalment joperaw fis-settur tas-servizzi ta' trażmissjoni tax-xandir tat-televiżjoni permezz tat-teknoloġija tad-DTT. Minħabba f'dan, il-Miżura kkontestata tibbenefika biss lil kumpaniji li joperaw fuq il-pjattaforma tad-DTT meta mqabbla ma' kumpaniji oħrajn li joperaw fuq pjattaformi alternattivi bħas-satellita jew il-kejbil.

(113)

B'hekk, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-Miżura li tipprovdi għal kumpens għall-ispejjeż addizzjonali mġarrba minħabba l-obbligu tax-xandir simultanju hija miżura selettiva fit-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat.

(114)

Il-miżuri tal-Istat jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat sakemm joħolqu distorsjoni jew jheddu li joħolqu distorsjoni fil-kompetizzjoni billi jiffavorixxu lil ċerti impriżi jew lill-produzzjoni ta' ċerti oġġetti u jaffettwaw il-kummerċ bejn l-Istati Membri. Skont il-każistika tal-Qrati tal-Unjoni, il-kunċett ta' “effett fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri” huwa marbut mal-kunċett ta' distorsjoni fil-kompetizzjoni u t-tnejn li huma spiss ikunu marbuta b'mod indissoċjabbli. F'dan ir-rigward, il-Qorti ddikjarat li “iż-żewġ kundizzjonijiet għall-applikazzjoni tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat, jiġifieri li l-kummerċ bejn l-Istati Membri jrid ikun affettwat u l-kompetizzjoni mfixkla, huma bħala regola ġenerali marbuta b'mod indissoċjabbli. B'mod partikolari, meta għajnuna finanzjarja mill-Istat issaħħaħ il-pożizzjoni ta' impriża meta mqabbla ma' impriżi kompetituri oħra fil-kummerċ intrakomunitarju, dawn tal-aħħar għandhom jiġu kkunsidrati bħala affettwati minn din l-għajnuna” (73).

(115)

Barra minn hekk, skont il-każistika Philip Morris (74), l-impatt fuq il-kummerċ huwa preżunt meta l-għajnuna mogħtija mill-Istat issaħħaħ il-pożizzjoni ta' kumpanija fir-rigward ta' kompetituri oħrajn fil-kummerċ intra-UE.

(116)

Kif spjegat aktar 'il fuq, il-Miżura tiffavorixxi lix-xandara tad-DTT u b'mod indirett lill-operaturi tal-pjattaforma tad-DTT. Il-benefiċjarji tal-Miżura kkontestata jikkompetu ma' fornituri alternattivi oħrajn (satellita, kejbil, IPTV) li mhumiex sejrin jibbenefikaw mill-finanzjament tal-Istat. Għaldaqstant, il-Miżura ser toħloq distorsjoni fil-kompetizzjoni fost ix-xandara u l-operaturi tal-pjattaformi.

(117)

Il-Kummissjoni tikkunsidra li s-swieq għax-xandir kummerċjali u l-operat tan-netwerks ta' trażmissjoni tat-televiżjoni huma miftuħa għall-kompetizzjoni fi ħdan l-UE (75).

(118)

Ix-xandara joperaw fuq is-swieq tar-reklamar u jixtru drittijiet ta' kontenut minn pajjiżi oħrajn, waqt li jikkompetu ma' kumpaniji minn Stati Membri oħrajn. Is-swieq Spanjoli għax-xandir u l-operat tan-netwerks tat-televiżjoni jospitaw ukoll atturi barranin (pereż. dawk li jfornu l-kontenut u dawk li jirreklamaw).

(119)

L-operaturi tal-pjattaformi jikkompetu fuq livell transfruntier kontra xulxin kif ukoll kontra operaturi ta' pjattaformi ta' komunikazzjoni elettronika oħrajn.

(120)

Fid-dawl ta' dak li ntqal hawn fuq, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-Miżura tfikxel il-kompetizzjoni u għandha effett fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat.

(121)

Minħabba l-kunsiderazzjonijiet preċedenti, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-Miżura tissodisfa l-kriterji stipulati fl-Artikolu 107(1) tat-Trattat u għandha titqies bħala għajnuna mill-Istat fit-tifsira ta' dak l-Artikolu.

(122)

Mill-2002, il-Kummissjoni appoġġjat b'mod attiv id-diġitizzazzjoni tax-xandir fl-UE. Il-“Pjan ta' Azzjoni eEurope 2005” (76), l-“inizjattiva i2010” (77), il-Komunikazzjoni dwar it-tranżizzjoni mix-xandir analogu għax-xandir diġitali kif ukoll l-impenn tal-Kummissjoni li tlesti t-tneħħija gradwali tat-trażmissjonijiet analogi fl-UE fl-2012 huma evidenza ċara tal-istrateġija tal-Kummissjoni f'dan ir-rigward.

(123)

Madankollu, konxja mir-riskji assoċjati mal-proċess tad-diġitizzazzjoni, il-Kummissjoni enfasizzat ripetutament li r-regolamenti f'dan il-qasam la għandhom jimponu u lanqas jiddiskriminaw favur l-użu ta' pjattaforma diġitali speċifika, iżda jżommu mal-prinċipju tan-newtralità teknoloġika. Dan ifisser li kull pjattaforma għandha tikkompeti skont il-kapaċitajiet tagħha, b'mod partikolari l-kapaċità tagħha li toffri l-aqwa benefiċċju lill-konsumaturi.

(124)

F'konformità mal-approċċ ġenerali lejn l-użu ta' għajnuna biex jingħeleb falliment tas-suq speċifiku jew biex tkun żgurata koeżjoni soċjali u reġjonali (78), il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar it-tranżizzjoni mix-xandir analogu għal dak diġitali tipprovdi li, fil-qasam speċifiku tad-diġitizzazzjoni, l-intervent pubbliku jkun iġġustifikat taħt żewġ kundizzjonijiet: l-ewwel, meta l-interessi ġenerali jkunu f'periklu u t-tieni, f'każ ta' falliment tas-suq, jiġifieri meta l-forzi tas-suq waħedhom jonqsu milli jwasslu s-servizzi tagħhom f'termini ta' benesseri kollettiv. Tispeċifika wkoll li, fi kwalunkwe każ, l-intervent pubbliku għandu jkun appoġġjat minn analiżi soda tas-suq. Il-Komunikazzjoni tindika wkoll li t-tranżizzjoni lejn ix-xandir diġitali tirrappreżenta sfida industrijali kbira li trid titmexxa mis-suq. Fil-prinċipju, kull netwerk għandu jikkompeti bil-kapaċitajiet tiegħu stess. Biex dan il-prinċipju jiġi ssalvagwardjat, kwalunkwe intervent pubbliku għandu jkun teknoloġikament newtrali (79).

(125)

Il-Kummissjoni applikat ir-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat f'dan is-settur f'diversi deċiżjonijiet, ibbażati fuq il-prinċipji tal-Komunikazzjoni tagħha dwar it-tranżizzjoni diġitali (80).

(126)

Fi Spanja, il-gvern ċentrali kkoordina t-tranżizzjoni mix-xandir analogu għax-xandir diġitali u fil-fatt appoġġja lill-pjattaforma tad-DTT b'detriment għal pjattaformi alternattivi (81).

(127)

L-Artikolu 107(2)(b) tat-Trattat jgħid li l-għajnuna sabiex tirrimedja għall-ħsara kkawżata minn diżastri naturali jew avvenimenti oħra straordinarji hija kompatibbli mas-suq intern. F'dan il-każ, l-awtoritajiet Spanjoli jargumentaw li l-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali għandha titqies bħala avveniment straordinarju.

(128)

Madankollu, meta wieħed jikkunsidra l-eċċezzjonijiet mill-prinċipju ġenerali stipulat mill-Artikolu 107(1) tat-Trattat li l-għajnuna mill-Istat hija inkompatibbli mas-suq komuni, il-Qrati tal-UE jsostnu li l-kunċett ta' “avveniment straordinarju” fl-Artikolu 107(2)(b) tat-Trattat għandu jkun interpretat b'mod restrittiv (82). Sa issa, il-Qrati tal-UE aċċettaw bħala avvenimenti eċċezzjonali gwerer, tfixkil intern jew strajkijiet, u, b'ċerti riżervi u skont il-kobor tagħhom, aċċidenti u nirien nukleari jew industrijali kbar li jirriżultaw f'telf fuq skala kbira (83). Iżda l-Qrati tal-UE ma jqisux bħala tali kwalunkwe avveniment prevedibbli jew mhux prevedibbli li jseħħ minħabba riskji li normalment iġorru l-impriżi (84). L-istess jgħodd għal avvenimenti bbażati fuq żbalji politiċi, intraprenditorjali jew oħrajn, jew avvenimenti attribwiti għal riskji intraprenditorjali normali jew oħrajn ta' impriża.

(129)

Id-deċiżjoni tal-awtoritajiet Spanjoli li jilliberaw id-Dividend Diġitali kienet teħtieġ l-allokazzjoni mill-ġdid tal-ispettru b'impatt fuq l-obbligi tal-kumpaniji attivi fis-settur tax-xandir. Madankollu, peress li dawn l-obbligi ġejjin bla dubju ta' xejn minn miżuri regolatorji, ma jistgħux jitqiesu bħala avvenimenti straordinarji. Kif analizzat aktar 'il fuq, l-obbligi u l-ispejjeż marbutin b'obbligi legali normalment jinġarru mill-impriżi attivi fis-settur speċifiku u huma inklużi min-natura tagħhom fil-baġits ta' dawn l-impriżi (85).

(130)

Għaldaqstant il-Kummissjoni ma taqbilx mal-fehma li l-Miżura għandha l-għan li tagħmel tajjeb għal spejjeż imġarrba minħabba avvenimenti straordinarji u għaldaqstant ma tqisx il-Miżura kompatibbli taħt l-Artikolu 107(2)(b) tat-Trattat.

(131)

L-Artikolu 107(3)(c) tat-Trattat jistabbilixxi li: “għajnuna maħsuba sabiex tiffaċilita l-iżvilupp ta' ċerti attivitajiet jew ta' ċerti reġjuni ekonomiċi, basta dik l-għajnuna ma tfixkilx il-kundizzjonijiet tal-kummerċ sa grad li jkun kuntrarju għall-interess komuni”, tista' titqies bħala kompatibbli mas-suq intern.

(132)

Biex l-għajnuna tkun kompatibbli mas-suq intern taħt l-Artikolu 107(3)(c), il-Kummissjoni tibbilanċja l-effetti pożittivi u negattivi tal-għajnuna. Meta tkun qed tapplika dan it-test ta' bbilanċjar, il-Kummissjoni tivvaluta l-mistoqsijiet li ġejjin:

(133)

Minbarra t-test ta' bbilanċjar, il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar it-tranżizzjoni mix-xandir analogu għal dak diġitali tistipula kriterji li għandhom ikunu rrispettati meta jitħallsu s-sussidji fil-proċess ta' bidla diġitali; b'mod partikolari l-miżuri nazzjonali jridu jirrispettaw il-prinċipju tan-newtralità teknoloġika (86).

(134)

Ir-rispett tal-prinċipju tan-newtralità teknoloġika kif stabbilit f'din il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni meta tiġi vvalutata l-legalità tal-għajnuna mill-Istat ġie approvat ukoll mill-Qrati tal-UE (87).

(135)

Il-Kummissjoni hija tal-opinjoni li l-prinċipju tan-newtralità teknoloġika huwa rilevanti wkoll f'konnessjoni mal-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali. Il-kunsiderazzjoni ta' dik il-kwistjoni ser tifforma parti mill-valutazzjoni tal-każ inkwistjoni.

(136)

Il-Kummissjoni rrikonoxxiet l-importanza tad-Dividend Diġitali fl-ewwel Komunikazzjoni tagħha dwar id-Dividend Diġitali (88), fejn qalet li d-Dividend Diġitali kellu jitqies mis-sens usa' ta' bilanċ globali bejn il-provvista u d-domanda tal-ispettru tal-frekwenza tar-radju u enfasizzat il-ħtieġa li l-Ewropa tiggarantixxi l-aqwa użu possibbli tad-Dividend Diġitali. Il-promozzjoni ta' użu kkoordinat tad-Dividend Diġitali kompliet tissaħħaħ fil-Komunikazzjoni dwar it-trasformazzjoni tad-Dividend Diġitali f'benefiċċji soċjali u tkabbir ekonomiku (89).

(137)

Il-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali hija fattur importanti li jikkontribwixxi għall-kisba tal-objettivi tal-Aġenda Diġitali għall-Ewropa (90), li hija waħda mill-inizjattivi ewlenin tal-istrateġija Ewropa 2020 (91). Wieħed mill-objettivi tal-Aġenda Diġitali Ewropea msemmija qabel huwa li tiġi ggarantita kopertura ta' faxxa ta' frekwenza universali b'veloċitajiet dejjem akbar, u li minħabba f'hekk kien propost li jintużaw ċerti frekwenzi tad-Dividend Diġitali għall-broadband bla fili (92). F'dak ir-rigward, id-Deċiżjoni Nru 243/2012/UE titlob li l-Istati Membri kollha jipprovdu l-banda ta' 800 MHz għall-komunikazzjonijiet elettroniċi mill-1 ta' Jannar 2013. Il-Kummissjoni kienet awtorizzata tagħmel eċċezzjonijiet sal-2015 f'każ ta' avvenimenti nazzjonali jew lokali eċċezzjonali.

(138)

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, jista' jiġi konkluż li l-Miżura tikkontribwixxi għall-kisba ta' għan politiku definit sewwa.

(139)

Fil-Pjan ta' Azzjoni tagħha dwar l-Għajnuna mill-Istat (93) il-Kummissjoni tispjega l-approċċ ġenerali tagħha lejn l-għajnuna mill-Istat immirata lejn it-tkabbir sostenibbli, il-kompetittività u l-koeżjoni. Hija tinnota li l-Istati Membri jistgħu jużaw l-għajnuna mill-Istat sabiex jegħlbu falliment speċifiku tas-suq jew sabiex jiżguraw il-koeżjoni soċjali jew reġjonali. Madankollu f'dawn il-każijiet irid jintwera li l-għajnuna hija l-istrument xieraq biex jindirizza l-kwistjoni, hija limitata għall-minimu meħtieġ u ma toħloqx distorsjoni bla bżonn fil-kompetizzjoni.

(140)

L-awtoritajiet Spanjoli argumentaw li l-Miżura tirrimedja falliment tas-suq fis-suq tal-komunikazzjonijiet elettroniċi, jiġifieri l-iskarsezza fl-ispettru disponibbli għall-provvediment adegwat ta' servizzi ta' komunikazzjoni elettronika, b'mod speċjali għall-iżvilupp ta' applikazzjonijiet ta' servizzi ta' broadband bla fili tal-ġenerazzjoni li jmiss (4G). Din l-iskarsezza ġiet rikonoxxuta mill-Kummissjoni diġà fil-Komunikazzjoni tagħha dwar it-tranżizzjoni mix-xandir analogu għal dak diġitali u għaldaqstant fl-2009 hija rrakkomandat li tiġi liberata l-banda ta' frekwenza ta' 800 MHz li hija adattata ħafna għas-servizzi ta' komunikazzjoni elettronika.

(141)

Il-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali tixbah lill-qlib diġitali fejn il-frekwenzi terrestri analogi kellhom jiġu liberati u x-xandir inqaleb għall-frekwenzi terrestri diġitali. Il-Kummissjoni rrikonoxxiet fil-każijiet ta' qlib diġitali (94) li jista' jseħħ falliment tas-suq, pereżempju jekk l-atturi tas-suq ma kinux lesti li jaqblu dwar skeda ta' żmien komuni biex jaqilbu minn banda għal oħra (problema ta' koordinazzjoni) jew jekk l-atturi tas-suq ma jikkunsidrawx l-effetti pożittivi ta' dan il-proċess għas-soċjetà inġenerali għax ma jkollhomx l-inċentivi adatti biex jagħmlu dan (esternalitajiet pożittivi).

(142)

L-esternalitajiet pożittivi prodotti mil-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali huma diretti lejn l-operaturi tal-komunikazzjonijiet elettroniċi kif ukoll lejn l-ekonomija inġenerali u mhux speċifikament lejn ix-xandara.

(143)

F'dan ir-rigward, għandu jitfakkar li l-Miżura hija mmirata biex tikkumpensa lix-xandara privati għall-ispejjeż addizzjonali mġarrba minħabba l-obbligu li jipprovdu xandir simultanju.

(144)

Għaldaqstant, għall-finijiet tal-valutazzjoni ta' għajnuna mill-Istat, il-kwistjoni ta' falliment tas-suq hija relatata mal-kontinwità tas-servizzi pprovduti mix-xandara privati.

(145)

F'dan ir-rigward, wieħed għandu jinnota li, għall-kuntrarju tax-xandara pubbliċi, ix-xandara privati m'għandhomx mandat ta' servizz pubbliku.

(146)

Jeħtieġ ukoll li jiġi kkunsidrat li, jekk ix-xandara ma kinux ser ixandru b'mod simultanju, xorta waħda kien ser ikollhom jittrasferixxu l-kanali tagħhom fuq frekwenzi ġodda, li seta' jirriżulta f'telf konsiderevoli ta' udjenza sakemm l-antenni kollha jiġu adattati. Fi kliem ieħor, it-telf tal-udjenza huwa motivazzjoni ta' negozju soda għax-xandara biex ixandru b'mod simultanju anki mingħajr obbligu regolatorju. Fil-fatt, kieku x-xandara kellhom iġorru dan il-piż, kienu jaraw li l-perjodu ta' xandir simultanju jkun qasir kemm jista' jkun, waqt li jiżguraw l-akbar numru possibbli ta' telespettaturi fl-aħħar ta' dan il-perjodu, u b'hekk jallinjaw l-interessi tagħhom ma' dawk tal-awtoritajiet Spanjoli mingħajr il-bżonn ta' finanzjament pubbliku. Dan huwa kkonfermat mill-fatt li sadanittant il-qlib għall-banda ta' 700 MHz diġà seħħ u x-xandara privati diġà ħallsu għall-ispiża tax-xandir simultanju (95).

(147)

Barra minn hekk, l-awtoritajiet Spanjoli sadanittant neħħew l-obbligu tax-xandara privati li jxandru b'mod simultanju fid-Digriet Irjali 805/2014 (96), biex b'hekk ikkonfermaw ir-raġunament tal-Kummissjoni fid-Deċiżjoni tal-ftuħ tagħha li t-telf tal-udjenza huwa motivazzjoni ta' negozju soda għax-xandara biex ixandru b'mod simultanju u/jew li l-forniment tax-xandir simultanju jista' ma jkunx meħtieġ u/jew jista' jiġi ffinanzjat mix-xandara.

(148)

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti l-Kummissjoni tikkonkludi li ma ġiex stabbilit li jeżisti falliment tas-suq. Ebda objettiv ta' interess komuni definit sew ma ġie ddikjarat mill-awtoritajiet Spanjoli jew mill-partijiet interessati.

(149)

Fin-nuqqas ta' objettiv ta' interess komuni definit sew, il-Miżura mhijiex kompatibbli mas-suq intern skont l-Artikolu 107(3)(c) tat-TFUE.

(150)

Madankollu, l-elementi l-oħrajn tat-test ta' bbilanċjar (deskritti hawn fuq) ser ikunu kkunsidrati aktar 'l isfel. Kif se jintwera, dawn jitkellmu wkoll kontra l-pretensjoni tal-kompatibbiltà tal-Miżura mas-suq intern.

(151)

L-awtoritajiet pubbliċi għandhom mezzi differenti biex jimmaniġġjaw il-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali. F'dan il-każ, l-awtoritajiet Spanjoli ddeċidew li jimponu obbligu ta' xandir simultanju u li jikkumpensaw l-ispejjeż addizzjonali tax-xandara tad-DTT li jirriżultaw mill-obbligu.

(152)

B'mod aktar speċifiku, l-awtoritajiet Spanjoli ppjanaw fid-Digriet Irjali 365/2010 l-allokazzjoni mill-ġdid tal-frekwenzi u l-iskeda tagħha. Id-Digriet Irjali impona fuq ix-xandara l-obbligu li jxandru fl-istess waqt kemm fuq il-banda ta' frekwenza l-antika kif ukoll fuq il-ġdida (jiġifieri, il-banda ta' 800 MHz u ta' 700 MHz) sakemm jingħataw multiplessi definittivi (97) fil-banda ta' frekwenza aktar baxxa ta' 700 MHz, jiġifieri sakemm in-numru ta' infrastrutturi ta' riċezzjoni (l-antenni tax-xandir) adattat għall-multiplessi l-ġodda jkun l-istess bħal dak għall-multiplessi preċedenti (mogħtija fil-fażi tal-qlib). Aktar tard, fl-Att dwar l-Ekonomija Sostenibbli l-awtoritajiet Spanjoli rrikonoxxew id-dritt tax-xandara għal kumpens finanzjarju tal-ispejjeż assoċjati mal-obbligu tax-xandir simultanju.

(153)

Madankollu, l-obbligu regolatorju fih innifsu kien biżżejjed biex jikseb l-objettiv mixtieq li jiġi assigurat ix-xandir simultanju fuq għadd ta' frekwenzi waqt perjodu ta' tranżizzjoni. Fil-fatt, kif spjegat fil-premessa 147, l-iżvilupp tas-suq f'Żona I għamel lill-awtoritajiet Spanjoli konxji li anki l-obbligu regolatorju li jiġi pprovdut ix-xandir simultanju ma kienx meħtieġ biex jiżgura liberazzjoni tad-Dividend Diġitali mingħajr problemi. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti l-Kummissjoni tikkonkludi li l-Miżura mhijiex għodda xierqa.

(154)

Rigward l-effett ta' inċentiv u n-neċessità tal-Miżura, irid ikun eżaminat jekk ix-xandara privati jiddeċidux b'mod spontanju li jxandru simultanjament u jekk jagħmlux dan fl-istess skeda ta' żmien mingħajr għajnuna mill-Istat.

(155)

Waqt l-investigazzjoni formali l-awtoritajiet Spanjoli komplew jargumentaw li x-xandara privati ma jkunux lesti li jxandru b'mod simultanju: diġà ffinanzjaw l-ispiża kbira tal-qlib mix-xandir tat-televiżjoni analoga għal dak diġitali u solvew problemi li rriżultaw minn dak il-qlib pereż. interferenzi fuq il-kanali terrestri diġitali li ngħatawlhom oriġinarjament; u mhumiex se jieħdu xi benefiċċju ieħor meta jimxu fuq banda ta' frekwenza oħra.

(156)

Minkejja dawn l-affermazzjonijiet, ma ntweriex kif xieraq li x-xandara kienu se jopponu għax-xandir simultanju jekk ma jkollhomx għajnuna. Fil-fatt, l-imġiba tas-suq tagħhom uriet il-kuntrarju.

(157)

Fl-opinjoni tal-Kummissjoni, l-obbligu tax-xandara taħt il-liċenzji li jipprovdu s-servizz b'kontinwità u bi kwalità jimplika l-awtofinanzjament tax-xandir simultanju waqt perjodu temporanju ta' żmien (98). Fid-Deċiżjoni tal-ftuħ il-Kummissjoni kkunsidrat f'dan ir-rigward li l-impożizzjoni tal-obbligu fuq ix-xandara li jipprovdu xandir simultanju bi spejjeż tagħhom stess permezz ta' att regolatorju tidher suffiċjenti biex tassigura liberazzjoni bla xkiel tad-Dividend Diġitali. Il-fatt li anki dan l-obbligu espliċitu tneħħa aktar tard, kif spjegat fil-premessa 147, juri sempliċiment li l-impenn tax-xandara privati li jiżguraw il-kontinwità tas-servizz taħt il-liċenzji jeħtieġ l-awtofinanzjament tax-xandir simultanju u li fi kwalunkwe każ dawn ix-xandara għandhom biżżejjed inċentivi waħedhom sabiex jipprovdu s-servizz inkwistjoni u għalhekk il-Miżura mhijiex meħtieġa.

(158)

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-awtoritajiet Spanjoli naqsu milli juru l-effett ta' inċentiv u l-ħtieġa tal-Miżura.

(159)

Fil-kuntest ta' eżerċizzju ta' bbilanċjar, huwa importanti li jiġi vvalutat jekk il-miżura adottata mill-awtoritajiet hijiex proporzjonata mal-ħtieġa li jingħeleb il-falliment tas-suq u titrawwem il-kompetizzjoni fis-suq. Rigward il-proporzjonalità, fid-Deċiżjoni tagħha DVB-T Brandenburg (99), il-Kummissjoni sabet li kien jeħtieġ li tqabbel il-miżura adottata ma' alternattivi possibbli: “Ir-regolament la għandu jimponi u lanqas jiddiskrimina favur l-użu ta' pjattaforma diġitali partikolari bħall-kejbil, satellita, televiżjoni terrestri jew DSL u b'hekk jaderixxi mal-prinċipju tan-'newtralità teknoloġika'. Kif iddikjarat fid-Direttiva Qafas, dan ma jipprekludix Stat Membru milli jieħu passi proporzjonati sabiex jippromwovi ċerti servizzi speċifiċi fejn dan ikun iġġustifikat, pereżempju t-televiżjoni diġitali bħala mezz biex tiżdied l-effiċjenza tal-ispettru. Dan ifisser li kull pjattaforma għandha fil-prinċipju tikkompeti waħedha bil-kapaċitajiet tagħha stess, iżda li jista' jiġi previst l-immirar tal-intervent fil-korrezzjoni tal-fallimenti tas-suq li huma speċifiċi għal pjattaforma waħda. Fl-aħħar nett, għandhom jipprevalu dawk il-pjattaformi li joffru l-akbar benefiċċju lill-konsumaturi”. Il-Kummissjoni kkonkludiet f'dak il-każ li l-għajnuna la kienet meħtieġa u lanqas proporzjonata.

(160)

F'dan il-każ, il-Kummissjoni tinnota li l-Miżura hija limitata għall-ispejjeż straordinarji li x-xandara privati jkollhom iġarrbu minħabba l-obbligu tax-xandir simultanju fl-ambitu tal-obbligu ta' 96 % kopertura tagħhom fiż-Żona I. L-ammont ta' kumpens jiġi stabbilit sabiex ikopri esklussivament l-ispejjeż assoċjati mal-obbligu tax-xandir simultanju.

(161)

Il-Gvern Spanjol kellu l-ħsieb li jikkumpensa 100 % tal-ispejjeż addizzjonali relatati max-xandir simultanju. L-awtoritajiet Spanjoli argumentaw li l-kumpens ta' 100 % tal-ispejjeż addizzjonali kien meħtieġ minħabba s-sitwazzjoni finanzjarja tax-xandara li ffinanzjaw il-qlib għad-diġitali bil-mezzi tagħhom stess. Barra minn hekk, iddikjaraw li mingħajr il-finanzjament permezz tal-Miżura ċerti xandara lokali kienu jfallu. Madankollu, l-awtoritajiet Spanjoli ma ppreżentawx evidenza konvinċenti biżżejjed sabiex jiġġustifikaw l-appoġġ sa dan il-punt.

(162)

Fid-Deċiżjoni tal-ftuħ il-Kummissjoni kkunsidrat li ma setgħetx teskludi li l-falliment possibbli tas-suq seta' ġie rrimedjat b'inqas għajnuna, jew b'għajnuna mmirata biss lejn l-impriżi li jistgħu juru l-ħtieġa tal-appoġġ jew billi jitnaqqas il-perjodu tax-xandir simultanju. Madankollu, l-awtoritajiet Spanjoli mill-bidu nett ma kkunsidrawx dan l-approċċ.

(163)

L-awtoritajiet Spanjoli lanqas ma pprovdew evidenza konvinċenti, u b'mod partikolari studju tal-ispiża, li turi li l-għażla li jiġu allokati mill-ġdid il-multiplessi ta' 800 MHz lil banda ta' frekwenzi terrestri oħra kienet l-irħas u l-iqsar soluzzjoni għal-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali.

(164)

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-awtoritajiet Spanjoli naqsu milli juru li l-Miżura hija proporzjonata u limitata għall-minimu meħtieġ.

(165)

Il-Kummissjoni enfasizzat f'diversi okkażjonijiet l-importanza tan-newtralità teknoloġika fit-tranżizzjoni lejn ix-xandir diġitali. Fil-Komunikazzjoni tagħha dwar it-tranżizzjoni mix-xandir analogu għal dak diġitali l-Kummissjoni esprimiet l-intenzjoni tagħha li taġixxi b'mod konformi ma' “l-ispirtu ta' ‘qafas regolatorju ġdid għall-komunikazzjonijiet elettroniċi’, li huwa bbażat fuq inizjattiva tas-suq u newtralità teknoloġika” (100). Għaldaqstant, kwalunkwe intervent mill-Istati Membri għandu jevita li jfixkel bla bżonn il-kompetizzjoni bejn il-pjattaformi, sabiex kull pjattaforma titħalla tikkompeti “bis-saħħiet tagħha stess” f'“kundizzjonijiet ekwi regolatorji”.

(166)

Fl-istess vena, l-Artikolu 9(3) tad-Direttiva 2002/21/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (101) jobbliga lill-Istati Membri jiżguraw li t-tipi kollha ta' teknoloġija użati għall-komunikazzjonijiet elettroniċi jistgħu jintużaw fil-baned ta' frekwenza tar-radju, u ddikjarati disponibbli għas-servizzi ta' komunikazzjoni elettronika fil-Pjan ta' Allokazzjoni tal-Frekwenza Nazzjonali tagħhom skont id-dritt tal-Unjoni. Huwa minnu li l-istess dispożizzjoni tippermetti lill-Istati Membri jipprovdu għal restrizzjonijiet proporzjonati u nondiskriminatorji għat-tipi ta' teknoloġija għan-netwerks tar-radju jew għall-aċċess tal-wireless użati għas-servizzi ta' komunikazzjonjiet elettroniċi fejn dan ikun meħtieġ biex, fost l-oħrajn, jiżguraw (c) il-kwalità teknika tas-servizzi jew (f) l-issodisfar ta' objettiv ta' interess ġenerali bħall-evitar ta' użu ineffiċjenti tal-frekwenzi tar-radju jew is-sigurtà tal-ħajja. Madankollu, f'dan il-każ l-awtoritajiet Spanjoli la ddikjaraw u lanqas urew li l-Miżura tiġġustifika eċċezzjoni għall-prinċipju tan-newtralità teknoloġika għal dawk il-motivi.

(167)

Minflok, l-awtoritajiet Spanjoli argumentaw li l-Miżura hija teknoloġikament newtrali fis-sens li x-xandara privati huma liberi li jagħżlu kwalunkwe pjattaforma teknoloġika disponibbli għall-forniment tax-xandir simultanju. Dan l-argument kien ivverifikat mill-Kummissjoni waqt l-investigazzjoni formali, fejn sabet li xenarju bħal dan mhuwiex permess mil-liċenzji attwali li jimponu fuq ix-xandara privati l-użu tat-teknoloġija DTT sabiex jiżguraw il-kopertura ġeografika ta' 96 % fiż-Żona I.

(168)

Id-deċiżjonijiet tal-Kummissjoni fil-qasam tal-għajnuna mill-Istat għat-tranżizzjoni diġitali jikkonfermaw dan l-approċċ. Fid-deċiżjonijiet tagħha fil-każijiet DVB-T-Berlin Brandenburg (102) u Decoders diġitali (103), ikkonfermati mill-Qorti Ġenerali (104), kif ukoll fid-deċiżjonijiet tagħha kontra Spanja dwar it-tnedija tad-DTT fiż-Żona II (105), ikkonfermata mill-Qorti Ġenerali (106), il-Kummissjoni indikat li: 1) it-teknoloġija tad-DTT mhijiex superjuri għat-teknoloġiji l-oħrajn, 2) jekk jingħata appoġġ lill-pjattaforma, dan ikun eċċezzjoni mhux iġġustifikata għall-prinċipju tan-newtralità teknoloġika, u 3) diskriminazzjoni bi ksur tal-prinċipju tan-newtralità teknoloġika ma tippermettix li miżura speċifika tiġi ddikjarata kompatibbli mas-suq intern.

(169)

Kif spjegat hawn fuq, ix-xandara privati jħallsu għat-trażmissjoni tal-kontenut tagħhom lill-operaturi tal-pjattaforma tad-DTT li għalhekk indirettament jibbenefikaw mill-miżura. B'hekk ir-rispett tal-prinċipju tan-newtralità teknoloġika jrid jiġi eżaminat fir-rigward tal-operaturi tal-pjattaforma.

(170)

Fi Spanja, l-għażla teknoloġika saret fil-bidu nett tal-proċess amministrattiv, meta ġie approvat id-Digriet Irjali 365/2010. Waqt li d-Digriet Irjali kien esklussivament ibbażat fuq l-allokazzjoni mill-ġdid għal banda ta' frekwenza terrestri aktar baxxa, u, b'mod partikolari, it-trasferiment tax-xandir bid-DTT għall-frekwenzi ta' taħt il-banda ta' 800 MHz sal-aħħar tal-2014, kien biss meta ġie adottat l-Att dwar l-Ekonomija Sostenibbli fl-2011 li ġiet stabbilita l-liberazzjoni ta' dik il-banda għall-operaturi tat-telekomunikazzjoni u li l-kumpens finanzjarju tal-ispejjeż tax-xandir simultanju għall-benefiċċju esklussiv tal-pjattaforma tad-DTT u għad-detriment ta' pjattaformi alternattivi ġie stabbilit fil-liġi nazzjonali.

(171)

L-awtoritajiet Spanjoli argumentaw li l-Miżura tikkonsisti biss minn kumpens għal danni dovuti għall-allokazzjoni mill-ġdid tal-frekwenzi terrestri. Pjattaformi oħrajn (bħas-satellita, il-kejbil,l-IPTV, eċċ.) mhumiex affettwati peress li m'għandhomx għalfejn jagħmlu l-bidla fil-kanali meħtieġa għal-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali u għaldaqstant il-Miżura kompensatorja mhijiex meħtieġa għalihom. Argumentaw ukoll li s-satellita mhijiex adattata biex tittrażmetti programmi lokali u reġjonali bl-istess mod bħall-pjattaforma tad-DTT u żiedu li ċertu kontenut premium mixtri mix-xandara jista' biss jixxandar fit-territorju Spanjol jew saħansitra permezz tax-xandir terrestri biss.

(172)

Il-Kummissjoni tinnota fir-rigward ta' dawn l-argumenti li fil-livell tal-operaturi tal-pjattaformi, jeżistu pjattaformi differenti ta' trażmissjoni li jistgħu jipprovdu soluzzjonijiet alternattivi sabiex jirrimedjaw l-iskarsezza tal-frekwenzi fis-suq rilevanti Spanjol. Fil-każ tat-trażmissjoni bis-satellita, pereżempju, ma jkunx hemm ħtieġa li l-ispettru jiġi adattat mill-ġdid fuq il-banda UHF. Barra minn hekk, kif jirriżulta mill-informazzjoni pprovduta mill-awtoritajiet Spanjoli, dawn ma wettqux investigazzjoni ex ante (pereż. permezz ta' konsultazzjoni pubblika jew studju b'offerta) li tistieden lill-partijiet interessati jikkumentaw dwar dawn il-kwistjonijiet, u lanqas ma wettqu studju tal-kost u l-benefiċċju li jqabbel soluzzjonijiet alternattivi. Fil-fatt, ma ġiet ikkunsidrata ebda alternattiva għall-allokazzjoni mill-ġdid tal-frekwenzi.

(173)

Minflok, kif spjegat ukoll f'aktar dettall fil-premessi 179-181, il-Miżura toħloq distorsjoni fil-kompetizzjoni bejn id-diversi pjattaformi (jiġifieri soluzzjonijiet teknoloġiċi differenti) jekk jiġu kkumpensati l-ispejjeż inerenti għall-użu ta' pjattaforma partikolari biss. Jekk wieħed iqis li pjattaformi alternattivi ma jipproduċux spejjeż simili relatati mal-adattament mill-ġdid tal-ispettru u ma jiddependux fuq il-frekwenzi skarsi tar-radju fuq il-banda UHF, il-Miżura ma tappoġġjax l-aktar soluzzjoni teknoloġika effiċjenti.

(174)

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-awtoritajiet Spanjoli naqsu milli juru li l-Miżura hija teknoloġikament newtrali.

(175)

Il-Kummissjoni vvalutat għadd ta' miżuri mill-Istat relatati mal-qlib diġitali (107). Il-Kummissjoni spjegat li l-Istati Membri għandhom diversi possibbiltajiet biex jagħtu finanzjament pubbliku għall-qlib, inkluż ix-xandir simultanju, diment li l-miżuri ma jinvolvux distorsjoni bla bżonn bejn it-teknoloġiji jew il-kumpaniji, ikunu proporzjonati u limitati għall-minimu meħtieġ. B'analoġija mal-qlib diġitali, l-istess kundizzjonijiet għandhom japplikaw għall-Miżura nnotifikata mill-awtoritajiet Spanjoli.

(176)

F'dan il-każ, minħabba l-fatt li hemm benefiċjarji diretti u indiretti tal-għajnuna, id-distorsjoni fil-kompetizzjoni tista' sseħħ f'diversi livelli.

(177)

Kif diġà ġie konkluż, ix-xandara privati li jużaw il-pjattaforma tad-DTT jirċievu vantaġġ peress li huma kkumpensati għall-ispejjeż li normalment ikollhom iġarrbu. Il-Miżura tibdel l-imġiba tagħhom taħt kundizzjonijiet normali tas-suq. Tabilħaqq, mingħajr il-kumpens, kif argumentat mill-awtoritajiet Spanjoli, uħud mix-xandara involuti ma jkunux jistgħu jiffinanzjaw ix-xandir simultanju u jfallu, li jwassal biex ikollhom jirritornaw il-liċenzja tagħhom. F'dan il-każ, xandara oħra jistgħu japplikaw għal-liċenzja disponibbli. Bis-saħħa tal-Miżura, madankollu, ix-xandara privati terrestri jżommu s-sitwazzjoni attwali u wkoll liċenzji terrestri skarsi, b'hekk il-Miżura tipprevjeni lil xandara oħra milli jidħlu fis-suq. L-unika konklużjoni li wieħed jista' jasal għaliha fuq il-bażi tal-informazzjoni mogħtija lill-Kummissjoni hija li l-miżura tipproteġi l-pożizzjoni tal-atturi eżistenti fis-suq.

(178)

B'hekk, il-Miżura tfixkel il-kompetizzjoni fil-livell tax-xandara privati sa punt kuntrarju għall-interess komuni.

(179)

Bil-kumpens tal-ispejjeż tax-xandara għax-xandir simultanju permezz tal-infrastruttura tad-DTT, huma jkunu inkoraġġuti jkomplu jużaw il-pjattaforma terrestri minflok ma jikkunsidraw jekk il-qlib għal pjattaforma oħra jkunx fl-interessi tagħhom. Dan iwassal għal distorsjoni tal-kompetizzjoni fil-livell tal-pjattaformi tat-trażmissjoni.

(180)

Barra minn hekk, l-operaturi tad-DTT fiż-Żona I jibbenefikaw mill-intervent regolatorju tal-PTN li jobbliga lix-xandara jkopru 96 % tal-popolazzjoni fuq il-bażi tad-DTT. Barra minn hekk, skont il-liċenzji tagħhom, ix-xandara tad-DTT mhumiex awtorizzati jużaw kwalunkwe pjattaforma alternattiva oħra (jiġifieri, is-satellita, il-kejbil jew l-IPTV) sabiex jiżguraw il-kopertura ġeografika minima preskritta. Inkella jitilfu l-liċenzji tagħhom. Minħabba f'hekk, il-parti l-kbira tan-nefqa tax-xandir simultanju se tintefaq de facto għall-użu tal-pjattaforma tad-DTT ta' Abertis minħabba l-pożizzjoni tas-suq ta' dan tal-aħħar. Dan il-vantaġġ huwa għad-detriment ta' pjattaformi teknoloġiċi oħrajn li jikkompetu fuq l-istess suq, bħat-teknoloġija tas-satellita.

(181)

B'hekk, il-Miżura tfixkel il-kompetizzjoni fil-livell tal-operaturi tal-pjattaformi sa punt kuntrarju għall-interess komuni.

(182)

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti l-Kummissjoni tikkonkludi li l-vantaġġ mogħti kemm lix-xandara privati tad-DTT kif ukoll lill-operaturi tal-pjattaforma tad-DTT huwa ta' ħsara għal xandara privati oħrajn u għall-operaturi ta' pjattaformi teknoloġiċi alternattivi li jikkompetu fl-istess suq u joħloq distorsjoni fil-kompetizzjoni f'livelli differenti sa punt kuntrarju għall-interess komuni.

(183)

Huwa konkluż li l-Miżura mhijiex għodda xierqa, meħtieġa, proporzjonata u teknoloġikament newtrali, u li toħloq distorsjoni fil-kompetizzjoni u taffettwa l-kummerċ bejn l-Istati Membri sa punt li jmur kontra l-interess komuni.

(184)

Il-Kummissjoni ssib li l-Miżura mmirata li tikkumpensal-ispejjeż tax-xandir simultanju ta' xandara privati fil-kuntest tal-liberazzjoni tad-Dividend Diġitali ma tissodisfax ir-rekwiżiti tal-Artikolu 107(3) tat-Trattat u allura hija inkompatibbli mas-suq intern.