24.4.2014

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

L 123/1

REGOLAMENT TAL-KUMMISSJONI (UE) Nru 379/2014

tas-7 ta’ April 2014

li jemenda r-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 965/2012 li jistabbilixxi rekwiżiti tekniċi u proċeduri amministrattivi relatati mal-operazzjonijiet bl-ajru skont ir-Regolament (KE) Nru 216/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill

IL-KUMMISSJONI EWROPEA,

Wara li kkunsidrat it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

Wara li kkunsidrat ir-Regolament (KE) Nru 216/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-20 ta’ Frar 2008 dwar regoli komuni fil-kamp tal-avjazzjoni ċivili u li jistabblixxi Aġenzija Ewropea tas-Sikurezza tal-Avjazzjoni, u li jħassar id-Direttiva tal-Kunsill 91/670/KEE, ir-Regolament (KE) Nru 1592/2002 u d-Direttiva 2004/36/KE (1), u b’mod partikolari l-Artikolu 8(5) tagħha,

Billi:

(1)	L-operaturi u l-persunal involuti fl-operat ta’ ċerti inġenji tal-ajru għandhom jikkonformaw mar-rekwiżiti essenzjali rilevanti stabbiliti fl-Anness IV tar-Regolament (KE) Nru 216/2008.

(2)

Skont ir-Regolament (KE) Nru 216/2008, il-Kummissjoni għandha tadotta r-regoli ta’ implimentazzjoni meħtieġa sabiex ikunu stabbiliti l-kundizzjonijiet għat-tħaddim sikur tal-inġenji tal-ajru. Dawk ir-regoli għandhom jieħdu f’kunsiderazzjoni primarjament il-kumplessità tal-inġenji tal-ajru, tal-organizzazzjonijiet u tal-operazzjonijiet tal-inġenji tal-ajru, kif ukoll ir-riskji marbutin mat-tipi differenti ta’ operazzjonijiet.

(3)

Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 965/2012 (2) jistabbilixxi regoli ta’ implimentazzjoni għal operazzjonijiet tat-trasport kummerċjali bl-ajru b’ajruplani u ħelikopters. Regoli għal operazzjonijiet tat-trasport kummerċjali bl-ajru bi blalen tal-arja u bi glajders għandhom ukoll jiġu pprovduti għall-konformità mal-prinċipji bażiċi tar-Regolament (KE) Nru 216/2008. Barra minn hekk, l-ispeċifiċitajiet ta’ ċerti operazzjonijiet kummerċjali b’ajruplani u ħelikopters, li jibdew u jintemmu fl-istess ajrudrom jew sit tal-operat, iridu jiġu indirizzati b’mod xieraq skont l-iskala u l-kamp ta’ applikazzjoni tagħhom u r-riskju involut.

(4)

Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 800/2013 (3) li jemenda ir-Regolament (UE) Nru 965/2012 biex jinkludi regoli għal operazzjonijiet mhux kummerċjali skont il-kumplessita tal-inġenji tal-ajru. Jeħtieġ ukoll li r-Regolament (UE) Nru 965/2012 jiġi emendat biex jirrifletti l-aktar teknoloġija avvanzata attwali u biex ikunu żgurati miżuri proporzjonali għal ċerti attivitajiet definiti b’mod strett b’inġenji tal-ajru li mhumiex kumplessi u li jaħdmu bil-magni kif ukoll għall-organizzazzjonijiet involuti.

(5)

Ir-regoli għal operazzjonijiet speċjalizzati b’ajruplani, ħelikopters, blalen tal-arja u glajders għandhom jiġu inklużi wkoll filwaqt li jittieħdu f’kunsiderazzjoni l-aspetti partikolari tat-tali operazzjonijiet u r-riskju involut. Għal raġunijiet ta’ proporzjonalità, ma jkunx xieraq li l-operaturi kummerċjali kollha jsiru soġġetti għal ċertifikazzjoni, b’mod partikolari l-operaturi kummerċjali speċjalizzati. Għad li huma ta’ natura kummerċjali, dawn l-operaturi jkunu soġġetti għal dikjarazzjoni tal-kapaċità minflok ċertifikat. Minkejja dan, il-kundizzjonijiet għal ċerti operazzjonijiet kummerċjali speċjalizzati ta’ riskju għoli, li jipperikolaw partijiet terzi fuq l-art, għandhom ikunu speċifikati fl-interess tas-sikurezza u għalhekk, dawk l-operazzjonijiet għandhom ikunu sottomessi għal awtorizzazzjoni.

(6)	Għalhekk, ir-Regolament (UE) Nru 965/2012 għandu jiġu emendat skont dan.

(7)

Sabiex jiġu żgurati tranżizzjoni bla xkiel u livell għoli ta’ sikurezza fl-avjazzjoni ċivili fl-Unjoni Ewropea, il-miżuri ta’ implimentazzjoni għandhom jirriflettu l-aktar teknoloġija avvanzata, inklużi l-aqwa prattiki, kif ukoll il-progress xjentifiku u tekniku fil-qasam tal-operazzjonijiet bl-ajru. Għalhekk, għandhom jitqiesu r-rekwiżiti tekniċi u l-proċeduri amministrattivi miftiehma taħt l-awspiċi tal-Organizzazzjoni tal-Avjazzjoni Ċivili Internazzjonali (minn hawn ‘il quddiem imsejħa “l-ICAO”) u tal-Awtoritajiet Konġunti Ewropej tal-Avjazzjoni sat-30 ta’ Ġunju 2009, kif ukoll il-leġiżlazzjoni eżistenti b’rabta ma’ ambjent nazzjonali speċifiku.

(8)	Jeħtieġ li jingħata żmien biżżejjed lill-industrija arjunawtika u lill-amministrazzjonijiet tal-Istati Membri biex jadattaw rwieħhom għall-qafas regolatorju l-ġdid;

(9)	L-Aġenzija Ewropea tas-Sikurezza tal-Avjazzjoni ħejjiet abbozz ta’ regoli ta’ implimentazzjoni u ressqithom bħala opinjoni lill-Kummissjoni skont l-Artikolu 19(1) tar-Regolament (KE) Nru 216/2008.

(10)	Il-miżuri previsti f’dan ir-Regolament huma skont l-opinjoni tal- Kumitat stabbilit skont l-Artikolu 65 tar-Regolament (KE) Nru 216/2008.

ADOTTAT DAN IR-REGOLAMENT:

Artikolu 1

Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 965/2012 huwa emendat kif ġej:

(1)

L-Artikolu 1 huwa sostitwit b’dan li ġej:

“Artikolu 1

Suġġett u kamp ta’ applikazzjoni

1. Dan ir-Regolament jistabbilixxi regoli dettaljati għal operazzjonijiet tal-ajru b’ajruplani, ħelikopters, blalen tal-arja u glajders, inklużi spezzjonijiet fir-rampa tal-inġenji tal-ajru ta’ operaturi bis-sorveljanza tas-sikurezza ta’ Stat ieħor meta jinżlu f’ajrudromi li jinsabu fit-territorju soġġett għad-dispożizzjonijiet tat-Trattat.

2. Dan ir-Regolament jistabbilixxi wkoll regoli dettaljati dwar il-kundizzjonijiet għall-ħruġ, iż-żamma, l-emendar, il-limitazzjoni, is-sospensjoni jew ir-revoka taċ-ċertifikati tal-operaturi ta’ inġenji tal-ajru msemmijin fl-Artikolu 4(1)(b) u (c) tar-Regolament (KE) Nru 216/2008 attivi f’operazzjonijiet tat-trasport kummerċjali bl-ajru, il-privileġġi u r-responsabilitajiet tad-detenturi taċ-ċertifikati kif ukoll il-kundizzjonijiet li fihom l-operazzjonijiet għandhom ikunu pprojbiti, limitati jew soġġetti għal ċerti kundizzjonijiet fl-interess tas-sikurezza.

3. Dan ir-Regolament jistipula wkoll ir-regoli ddettaljati dwar il-kondizzjonijiet u l-proċeduri għad-dikjarazzjoni minn, u għas-sorveljanza ta’ operaturi involuti f’operazzjonijiet kummerċjali speċjalizzati u l-operat mhux kummerċjali ta’ inġenji tal-ajru kumplessi u li jaħdmu bil-magni, inklużi operazzjonijiet mhux kummerċjali speċjalizzati ta’ inġenji tal-ajru kumplessi u li jaħdmu bil-magni.

4. Dan ir-Regolament jistabbilixxi wkoll regoli dettaljati dwar il-kundizzjonijiet li bihom ċerti operazzjonijiet kummerċjali speċjalizzati ta’ riskju għoli għandhom ikunu soġġetti għal awtorizzazzjoni fl-interess tas-sikurezza, u dwar il-kundizzjonijiet għall-ħruġ, iż-żamma, l-emendar, il-limitazzjoni, is-sospensjoni jew ir-revoka tal-awtorizzazzjonijiet.

5. Dan ir-Regolament ma japplikax għal operazzjonijiet tal-ajru li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 1(2)(a) tar-Regolament (KE) Nru 216/2008.

6. Dan ir-Regolament ma japplikax għal operazzjonijiet tal-ajru bi blalen tal-arja u diriġibbli bis-sonda u lanqas għal titjiriet bi blalen tal-ajru bis-sonda.”.

(2)

L-Artikolu 2 huwa emendat kif ġej:

(a)

Fl-ewwel paragrafu, jiżdiedu l-punti li ġejjin:

“(7)	‘Operazzjoni speċjalizzata’ tfisser kwalunkwe operazzjoni minbarra tat-trasport kummerċjali bl-ajru li fiha l-inġenju tal-ajru jintuża għal attivitajiet speċjalizzati bħal agrikoltura, kostruzzjoni, fotografija, servejing, osservazzjoni u pattulja, riklamar fl-ajru.

(8)

‘Operazzjoni kummerċjali speċjalizzata ta’ riskju għoli’ tfisser kwalunkwe operazzjoni kummerċjali speċjalizzata b’inġenju tal-ajru mwettqa fuq żona fejn is-sikurezza ta’ partijiet terzi fuq l-art aktarx li tkun fil-periklu f’każ ta’ emerġenza, jew, kif determinat mill-awtorità kompetenti tal-post fejn issir l-operazzjoni, kwalunkwe operazzjoni kummerċjali speċjalizzata b’inġenju tal-ajru li, minħabba n-natura speċifika tagħha u l-ambjent lokali li fih titwettaq, tkun ta’ riskju għoli, b’mod partikolari għal partijiet terzi fuq l-art.

(9)

‘Titjira introduttorja’ tfisser kwalunkwe titjira bi ħlas jew xi kunsiderazzjoni oħra ta’ valur li tikkonsisti f’mawra bl-ajru b’tul ta’ żmien qasir, offruta minn organizzazzjoni tat-taħriġ approvata jew minn organizzazzjoni maħluqa bil-għan li tippromwovi sport tal-ajru jew avjazzjoni ta’ divertiment, bl-iskop li jinġibdu studenti ġodda jew membri ġodda.

(10)

‘Titjira ta’ kompetizzjoni’ tfisser kwalunkwe attività ta’ titjir li fiha l-inġenju tal-ajru jintuża fi tlielaq jew kompetizzjonijiet tal-ajru, kif ukoll attività li fiha l-inġenju tal-ajru jintuża bħala prattika għal tlielaq jew kompetizzjonijiet tal-ajru u bħala mezz għat-titjir lejn u minn avvenimenti ta’ tlielaq jew kompetizzjoni.

(11)

‘Wirja tat-titjir’ tfisser kwalunkwe attività ta’ titjir imwettqa b’mod deliberat għall-fini ta’ wiri jew divertiment f’avveniment irreklamat miftuħ għall-pubbliku, anki meta l-inġenju tal-ajru jintuża matul il-prattika għal wirja tat-titjir u bħala mezz għat-titjir lejn u mill-avveniment reklamat.”;

(b)	Fit-tieni paragrafu, “VII” hija sostitwita ma’ “VIII”.

(3)

L-Artikolu 5 huwa emendat kif ġej:

(a)	Jiddaħħal il-paragrafu 1a li ġej: “1 a. Operaturi attivi f’operazzjonijiet CAT li jibdew u jintemmu fl-istess ajrudrom/sit tal-operat b’ajruplani bi Prestazzjoni tal-klassi B jew b’ħelikopters mhux kumplessi għandhom jikkonformaw mad-dispożizzjonijiet rilevanti tal-Annessi III u IV.”;

(b)

Il-paragrafi 3, 4 u 5 huma sostitwiti b’dawn li ġejjin:

“3. L-operaturi ta’ ajruplani u ta’ ħelikopters kumplessi u li jaħdmu bil-magni involuti f’operazzjonijiet mhux kummerċjali għandhom jiddikjaraw il-kapaċità u l-mezzi tagħhom li jaqdu r-responsabbiltajiet tagħhom assoċjati mal-operat ta’ inġenju tal-ajru u għandhom joperaw l-ajruplan skont id-dispożizzjonijiet speċifikati fl-Anness III u fl-Anness VI. Meta jkunu attivi f’operazzjonijiet mhux kummerċjali speċjalizzati, dawn l-operaturi minflok għandhom joperaw l-inġenju tal-ajru skont id-dispożizzjonijiet speċifikati fl-Anness III u VIII.

4. L-operaturi ta’ ajruplani u ta’ ħelikopters li mhumiex kumplessi u li jaħdmu bil-magni kif ukoll blalen tal-arja u glajders involuti f’operazzjonijiet mhux kummerċjali, inklużi operazzjonijiet mhux kummerċjali speċjalizzati, għandhom joperaw l-inġenju tal-ajru skont id-dispożizzjonijiet speċifikati fl-Anness VII.

5. L-organizzazzjonijiet tat-taħriġ li jkollhom is-sede prinċipali tan-negozju tagħhom fi Stat Membru u li huma approvati skont ir-Regolament (UE) Nru 1178/2011 meta jwettqu t-taħriġ fit-titjir lejn, ġewwa jew barra mill-Unjoni għandhom joperaw:

(a)	ajruplani u ħelikopters kumplessi u li jaħdmu bil-magni skont id-dispożizzjonijiet speċifikati fl-Anness VI;

(b)	ajruplani u ħelikopters li mhumiex kumplessi u li jaħdmu bil-magni kif ukoll blalen tal-ajru u glajders skont id-dispożizzjonijiet speċifikati fl-Anness VII.”;

(c)

Jiżdiedu l-paragrafi 6 u 7 li ġejjin:

“6. L-operaturi għandhom joperaw inġenju tal-ajru biss għall-fini ta’ operazzjonijiet kummerċjali speċjalizzati kif speċifikat fl-Annessi III u VIII.

7. Titjiriet li jseħħu eżatt qabel, matul jew eżatt wara operazzjonijiet speċjalizzati u li huma direttament marbutin ma’ dawk l-operazzjonijiet għandhom ikunu operati skont il-paragrafi 3, 4 u 6, kif ikun applikabbli. Ħlief f’operazzjonijiet bil-paraxut, ma jistgħux jinġarru abbord iktar minn sitt persuni indispensabbli għall-missjoni, esklużi l-membri tal-ekwipaġġ.”.

(4)

L-Artikolu 6 huwa emendat kif ġej:

(a)	Jitħassar il-paragrafu 1;

(b)

Jiddaħħal il-paragrafu 4a li ġej:

“4 a. B’deroga mill-Artikolu 5(1) u (6) l-operazzjonijiet li ġejjin b’inġenji tal-ajru li mhumiex kumplessi u li jaħdmu bil-magni jistgħu jsiru skont l-Anness VII:

(a)	titjiriet bl-ispejjeż maqsumin minn individwi privati, bil-kundizzjoni li l-ispiża diretta tinqasam bejn l-okkupanti kollha tal-inġenju tal-ajru, inkluż il-bdot u li n-numru ta’ persuni li qed jaqsmu l-ispejjeż diretti huwa limitat għal sitta;

(b)

titjiriet ta’ kompetizzjoni jew wirjiet tat-titjir, bil-kundizzjoni li r-remunerazzjoni jew kwalunkwe kunsiderazzjoni ta’ valur mogħtija għat-tali titjiriet tkun limitata għall-irkupru tal-ispejjeż diretti u kontribuzzjoni proporzjonata għall-ispejjeż annwali, kif ukoll premji ta’ mhux iktar minn valur speċifikat mill-awtorità kompetenti;

(c)

titjiriet introduttorji, qbiż bil-paraxut, irmunkar ta’ glajders jew titjiriet ajrubatiċi mwettqa jew minn organizzazzjoni tat-taħriġ bis-sede prinċipali tagħha fi Stat Membru u approvata skont ir-Regolament (UE) Nru 1178/2011, jew minn organizzazzjoni maħluqa bil-għan li tippromwovi sport tal-ajru jew avjazzjoni ta’ divertiment, bil-kundizzjoni li l-inġenju tal-ajru jkun operat mill-organizzazzjoni fuq il-bażi ta’ sjieda jew kiri mingħajr ekwipaġġ, li t-titjira ma tiġġenerax profitti mqassmin barra l-organizzazzjoni, u li kull meta jkunu involuti persuni li mhumiex membri tal-organizzazzjoni, it-tali titjiriet jirrappreżentaw biss attività marġinali tal-organizzazzjoni.”;

(5)

L-Artikolu 8 huwa emendat kif ġej:

(a)	Il-paragrafu 3 hu sostitwit b’li ġej: “3. Operazzjonijiet tal-CAT bil-ħelikopters, operazzjonijiet tal-CAT bi blalen tal-arja u operazzjonijiet tal-CAT bi glajders jikkonforma mar-rekwiżiti nazzjonali”;

(b)

Jiżdied il-paragrafu 4 li ġej:

“4. Operazzjonijiet mhux kummerċjali, inklużi operazzjonijiet mhux kummerċjali speċjalizzati kumplessi u li jaħdmu bil-magni, inklużi operazzjonijiet kummerċjali speċjalizzati b’ajruplani, b’ħelikopters, bi blalen tal-arja u bi glajders għandhom ikomplu jsiru skont il-leġiżlazzjoni nazzjonali applikabbli dwar il-limitazzjoni fil-ħin tat-titjira sakemm jiġu adottati u japplikaw ir-regoli ta’ implimentazzjoni relatati.”.

(6)

Fl-Artikolu 10, il-paragrafu 3 huwa emendat kif ġej:

(a)	fil-punt (a) il-kelma “Anness III” hija sostitwita ma’ “Annessi II u III”;

(b)	fil-punt (b) il-kliem “Annessi V, VI u VII” huwa sostitwit ma’ “Annessi II, V, VI u VII”.

(7)

Fl-Artikolu 10, jiżdiedu l-paragrafi 4, 5, 6 u 7 li ġejjin:

“4. B’deroga mit-tieni subparagrafu tal-paragrafu 1, l-Istati Membri jistgħu jiddeċiedu li ma japplikawx id-dispożizzjonijiet tal-Annessi II, III, VII u VIII għal operazzjonijiet speċjalizzati sal-21 ta’ April 2017.

5. B’deroga mit-tieni subparagrafu tal-paragrafu 1, l-Istati Membri jistgħu jiddeċiedu li ma japplikawx id-dispożizzjonijiet tal-Annessi II, III u IV għal:

(a)	operazzjonijiet CAT li jibdew u jintemmu fl-istess ajrudrom/sit tal-operat b’ajruplani bi prestazzjoni tal-klassi B jew ħelikopters mhux kumplessi sal-21 ta’ April 2017; u

(b)	operazzjonijiet CAT bi blalen tal-arja u glajders sal-21 ta’ April 2017.

6. Meta Stat Membru jagħżel użu mid-deroga stipulata fil-paragrafu 5 punt (a), għandhom japplikaw ir-regoli li ġejjin:

(a)	għall-ajruplani, l-Anness III tar-Regolament (KEE) Nru 3922/91 u eżenzjonijiet nazzjonali relatati b’konformità mal-Artikolu 8(2) tar-Regolament (KEE) Nru 3922/91;

(b)	għall-ħelikopters, ir-rekwiżiti nazzjonali.

7. Meta Stat Membru jagħmel użu mid-derogi stipulati fil-paragrafi 3, 4 u 5, għandu jinnotifika lill-Kummissjoni u lill-Aġenzija. Din in-notifika għandha tiddeskrivi r-raġunijiet għad-deroga u t-tul ta’ żmien tagħha, kif ukoll il-programm għall-implimentazzjoni li fih l-azzjonijiet previsti u l-iskedar relatat.”.

(8)	L-Annessi I sa VII tar-Regolament (UE) Nru 965/2012 huma emendati kif stabbilit fl-Anness I ta’ dan ir-Regolament.

(9)	Jiżdied Anness VIII (il-Parti-SPO) mar-Regolament (UE) Nru 965/2012, kif stabbilit fl-Anness II ta’ dan ir-Regolament.

Artikolu 2

Dan ir-Regolament għandu jidħol fis-seħħ fit-tielet jum wara dak tal-pubblikazzjoni tiegħu f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

Għandu japplika mill-1 ta’ Lulju 2014.

Dan ir-Regolament jorbot fl-intier tiegħu u japplika direttament fl-Istati Membri kollha.

Magħmul fi Brussell, is-7 ta’ April 2014.

Għall-Kummissjoni

Il-President

José Manuel BARROSO

(1) ĠU L 79, 19.3.2008, p. 1.

(2) Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 965/2012 tal-5 ta’ Ottubru 2012 li jistabbilixxi rekwiżiti tekniċi u proċeduri amministrattivi relatati mal-operazzjonijiet bl-ajru skont ir-Regolament (KE) Nru 216/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ĠU L 296, 25.10.2012, p. 1).

(3) Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 800/2013 tal-14 ta’ Awwissu 2013 li jemenda r-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 965/2012 li jistabbilixxi rekwiżiti tekniċi u proċeduri amministrattivi relatati mal-operazzjonijiet bl-ajru skont ir-Regolament (KE) Nru 216/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ĠU L 227, 24.8.2013, p. 1).

ANNESS I

(1)

L-Anness I tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 965/2012 huwa emendat kif ġej:

(a)	It-titlu huwa sostitwit bid-“Definizzjonijiet għat-termini li jintużaw fl-Annessi II sa VIII”.

(b)

Jiddaħħal il-punt li ġej:

“(11 a)

‘Massa tal-ballun tal-arja bażi’ tfisser il-massa determinata bl-ippeżar tal-ballun tal-arja bit-tagħmir kollu installat kif speċifikat fl-AFM.”.

(c)

Il-punt 40 huwa sostitwit b’dan li ġej:

“(40)

‘Ftehim ta’ kiri mingħajr ekwipaġġ’ tfisser ftehim bejn impriżi li skont dan l-inġenju tal-ajru jkun operat skont iċ-ċertifikat tal-operatur tal-ajru (AOC) tal-parti li tħallas il-kera (lessee) jew, fil-każ ta’ operazzjonijiet kummerċjali li mhumiex CAT, taħt ir-responsabilità tal-parti li tħallas il-kera (lessee).”.

(d)

Jiddaħħal il-punt li ġej:

“(117a)

‘Speċjalist fil-kompitu’ tfisser persuna assenjata mill-operatur jew parti terza, jew li taġixxi bħala impriża, li twettaq kompiti fuq l-art direttament marbutin ma’ kompitu speċjalizzat jew li twettaq kompiti speċjalizzati abbord jew mill-inġenju tal-ajru.”.

(e)

Il-punt 120 huwa sostitwit b’dan li ġej:

“(120)

‘Tagħbija tat-traffiku (traffic load)’ tfisser il-massa totali ta’ passiġġieri, bagalji, merkanzija u tagħmir tal-ispeċjalisti portabbli u, ħlief għall-blalen tal-arja, inkluża kwalunkwe saborra.”.

(f)

Il-punt 127 huwa sostitwit b’dan li ġej:

“(127)

‘Ftehim ta’ kiri bl-ekwipaġġ’ tfisser ftehim:

—	fil-każ ta’ operazzjonijiet CAT, bejn operaturi tal-ajru li skont dan l-inġenju tal-ajru huwa operat skont l-AOC tal-parti li tirċievi l-kera (lessor); jew

—	fil-każ ta’ operazzjonijiet kummerċjali minbarra CAT, bejn operaturi li skontu l-inġenju tal-ajru huwa operat taħt ir-responsabilità tal-parti li tirċievi l-kera (lessor).”.

(2)

L-Anness II tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 965/2012 huwa emendat kif ġej:

(a)	F’ARO.GEN.120 (d) (1), virgola u l-kliem “l-awtorizzazzjoni ta’ operazzjoni speċjalizzata” jiddaħħlu wara “l-approvazzjoni,”.

(b)	F’ARO.GEN.200 (c), il-kliem “jew awtorizzati” jiddaħħlu wara “ċċertifikati”.

(c)	F’ARO.GEN.205 (a), virgola u l-kliem “mal-awtorizzazzjoni ta’ operazzjoni speċjalizzata” jiddaħħlu wara “maċ-ċertifikazzjoni inizjali,”.

(d)	F’ARO.GEN.205 (b), virgola u l-kliem “ta’ awtorizzazzjoni” jiddaħħlu wara “ċertifikazzjoni,”.

(e)

F’ARO.GEN.220 (a):

(i)

jiddaħħal il-punt li ġej:

“(4a)

il-proċess ta’ awtorizzazzjoni ta’ operazzjoni kummerċjali speċjalizzata ta’ riskju għoli u s-sorveljanza kontinwa ta’ detentur tal-awtorizzazzjoni;”:

(ii)

il-punt (7) jinbidel b'dan li ġej

“(7)	sorveljanza ta' persuni u organizzazzjonijiet li jeżerċitaw attivitajiet fi ħdan it-territorju tal-Istati Membri, iżda sorveljati, iċċertifikati jew awtorizzati mill-awtorità kompetenti ta' Stat Membru ieħor jew l-Aġenzija, kif mifthiem bejn dawn l-awtoritajiet;”;

(iii)

fil-punt (9), virgola u l-kliem “jew awtorizzazzjoni” jiddaħħlu wara “ċertifikazzjoni”.

(f)

F’ARO.GEN.220, il-punt (b) huwa sostitwit b’dan li ġej:

“(b)	L-awtorità kompetenti għandha żżomm aġġornata lista taċ-ċertifikati tal-organizzazzjoni u l-awtorizzazzjonijiet ta’ operazzjonijiet speċjalizzati kollha li ħarġet kif ukoll id-dikjarazzjonijiet li rċiviet”.

(g)

F’ARO.GEN.300 (a), il-punti (1) u (2) huma sostitwiti b’dan li ġej:

“(1)	il-konformità tal-organizzazzjonijiet mar-rekwiżiti applikabbli għalihom jew għat-tip ta’ operazzjonijiet qabel ma toħroġ ċertifikat jew approvazzjoni tal-organizzazzjoni, skont kif ikun applikabbli;

(2)	il-konformità kontinwa mar-rekwiżiti applikabbli tal-organizzazzjonijiet li hija ċċertifikat, tal-operazzjonijiet speċjalizzati li hija awtorizzat u tal-organizzazzjonijiet li mingħandhom irċeviet dikjarazzjoni;”

(h)

F’ARO.GEN.305, isiru l-emendi li ġejjin:

(i)

il-punt (d) huwa sostitwit b’dan li ġej:

“(d)

Għall-organizzazzjonijiet li jiddikjaraw l-attività tagħhom lill-awtorità kompetenti, il-programm ta’ sorveljanza għandu jkun ibbażat fuq in-natura speċifika tal-organizzazzjoni, fuq il-kumplessità tal-attivitajiet tagħha u d-dejta tal-attivitajiet ta’ sorveljanza tal-passat u fuq il-valutazzjoni tar-riskji assoċjati mat-tip ta’ attività mwettqa. Dan għandu jinkludi audits u spezzjonijiet, inklużi spezzjonijiet tar-rampa u spezzjonijiet għall-għarrieda, skont kif xieraq.”;

(ii)

jiddaħħal il-punt (d1) kif ġej:

“(d1)

Għal organizzazzjonijiet b’awtorizzazzjoni ta’ operazzjonijiet speċjalizzati, il-programm ta’ sorveljanza għandu jiġi stabbilit b’konformità ma’ (d) u għandu jqis ukoll il-proċess ta’ awtorizzazzjoni tal-imgħoddi u dak attwali u l-perjodu ta’ validità tal-awtorizzazzjoni.”.

(i)

ARO.GEN.350 (b) tiġi sostitwita b'dan li ġej:

“(b)

Sejba ta' livell 1 għandha tinħareġ mill-awtorità kompetenti meta kwalunkwe nuqqas ta' konformità sinnifikanti tkun identifikata mar-rekwiżiti applikabbli tar-Regolament (KE) Nru 216/2008 u r-Regoli ta' Implimentazzjoni tiegħu, mal-proċeduri u l-manwali tal-organizzazzjoni jew mat-termini ta' approvazzjoni, ċertifikat, awtorizzazzjoni ta' operazzjoni speċjalizzata jew mal-kontenut ta' dikjarazzjoni li tbaxxi s-sikurezza jew tkun ta' perikolu serju għas-sikurezza tat-titjira.”.

(j)	F’ARO.GEN.350 (b)(2) u (3) rispettivament, il-kliem “jew l-awtorizzazzjoni ta’ operazzjonijiet speċjalizzati” jiddaħħlu wara l-kliem “ċertifikat tal-organizzazzjoni”.

(k)

ARO.GEN.350(c) tiġi sostitwita b'dan li ġej:

“(c)

Sejba ta' livell 2 għandha tinħareġ mill-awtorità kompetenti meta kwalunkwe nuqqas ta' konformità tkun identifikata mar-rekwiżiti applikabbli tar-Regolament (KE) Nru 216/2008 u r-Regoli ta' Implimentazzjoni tiegħu, mal-proċeduri u l-manwali tal-organizzazzjoni jew mat-termini ta' approvazzjoni, ċertifikat, awtorizzazzjoni ta' operazzjoni speċjalizzata jew mal-kontenut ta' dikjarazzjoni li tista' tbaxxi s-sikurezza jew tista' tkun ta' perikolu serju għas-sikurezza tat-titjira.”.

(l)	F’ARO.GEN.350 (d)(1), virgola u l-kliem “l-awtorizzazzjoni ta’ operazzjonijiet speċjalizzati” jiddaħħlu wara “ċertifikat,”.

(m)	F’ARO.GEN.350 (e), virgola u l-kliem “jew awtorizzata” jiddaħħlu wara l-kliem “organizzazzjoni ċertifikata”.

(n)	F’ARO.GEN.355 (a), ir-referenza għar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 290/2012 hija sostitwita b’referenza għar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 1178/2011.

(o)

Tiżdied il-parti ARO.GEN.360 li ġejja:

“ARO.GEN.360 Sejbiet u miżuri ta’ infurzar – l-operaturi kollha

Jekk, matul is-sorveljanza jew b’xi mezz ieħor, tinstab evidenza li turi nuqqas ta’ konformità mar-rekwiżiti applikabbli minn operatur soġġett għar-rekwiżiti stabbiliti fir-Regolament (KE) Nru 216/2008 u r-Regoli ta’ Implimentazzjoni tiegħu, l-awtorità kompetenti li identifikat in-nuqqas ta’ konformità għandha tieħu kwalunkwe miżura ta’ infurzar neċessarja biex tevita milli jibqa’ dak in-nuqqas ta’ konformità.”

(p)

F’ARO.OPS.100, jiżdied il-punt (c) li ġej:

“(c)	L-awtorità kompetenti tista’ tiddetermina limitazzjonijiet operazzjonali speċifiċi. It-tali limitazzjonijiet għandhom ikunu dokumentati fl-ispeċifikazzjonijiet tal-operazzjonijiet.”.

(q)

Fis-SUBPARTI OPS iddaħħlet it-TAQSIMA Ia li ġejja:

“TAQSIMA Ia

L-awtorizzazzjoni ta’ operazzjonijiet kummerċjali speċjalizzati ta’ riskju għoli

ARO.OPS.150 L-awtorizzazzjoni ta’ operazzjonijiet kummerċjali speċjalizzati ta’ riskju għoli

(a)

Malli tirċievi applikazzjoni għall-ħruġ ta’ awtorizzazzjoni ta’ operazzjonijiet kummerċjali speċjalizzati ta’ riskju għoli, l-awtorità kompetenti tal-operatur għandha tirrevedi d-dokumentazzjoni ta’ valutazzjoni tar-riskju u l-proċeduri operattivi standard (SOP) tal-operatur, relatati ma’ operazzjoni ppjanata waħda jew iktar u żviluppati skont ir-rekwiżiti rilevanti tal-Anness VIII (Parti-SPO).

(b)

Meta tkun issodisfata bil-valutazzjoni tar-riskju u l-SOP, l-awtorità kompetenti tal-operatur għandha toħroġ l-awtorizzazzjoni, kif stabbilit fl-Appendiċi VI. L-awtorizzazzjoni tista’ tinħareġ għal tul ta’ żmien limitat jew mhux limitat. Il-kundizzjonijiet li fihom operatur huwa awtorizzat iwettaq operazzjoni kummerċjali speċjalizzata waħda jew iktar ta’ riskju għoli għandhom jiġu speċifikati fl-awtorizzazzjoni.

(c)

Malli tirċievi applikazzjoni għal bidla fl-awtorizzazzjoni, l-awtorità kompetenti tal-operatur għandha tikkonforma ma’ (a) u (b). Għandha tippreskrivi l-kundizzjonijiet li fihom l-operatur jista’ jopera matul il-bidla, sakemm l-awtorità kompetenti ma tiddeterminax li l-awtorizzazzjoni għandha bżonn tiġi sospiża.

(d)

Malli tirċievi applikazzjoni għat-tiġdid tal-awtorizzazzjoni, l-awtorità kompetenti tal-operatur għandha tikkonforma ma’ (a) u (b). Tista’ tieħu f’kunsiderazzjoni l-proċess ta’ awtorizzazzjoni u l-attivitajiet ta’ sorveljanza tal-imgħoddi.

(e)

Mingħajr ħsara għal kwalunkwe miżura addizzjonali ta’ infurzar, meta l-operatur jimplimenta bidliet bla ma jippreżenta valutazzjoni tar-riskju emendata u SOP, l-awtorità kompetenti tal-operatur għandha tissospendi, tillimita jew tirrevoka l-awtorizzazzjoni.

(f)

Malli tirċievi applikazzjoni għall-ħruġ ta’ awtorizzazzjoni għal operazzjoni kummerċjali speċjalizzata transfruntiera ta’ riskju għoli, l-awtorità kompetenti tal-operatur għandha tirrevedi d-dokumentazzjoni ta’ valutazzjoni tar-riskju u l-proċeduri operattivi standard (SOP) tal-operatur f’koordinazzjoni mal-awtorità kompetenti tal-post li fih hemm il-pjan li titwettaq l-operazzjoni. Meta ż-żewġ awtoritajiet ikunu ssodisfati bil-valutazzjoni tar-riskju u l-SOP, l-awtorità kompetenti tal-operatur għandha toħroġ l-awtorizzazzjoni.

ARO.OPS.155 Il-ftehimiet ta’ kiri

(a)

(a) L-awtorità kompetenti għandha tapprova ftehim ta’ kiri li jinvolvi inġenju tal-ajru rreġistrat f’pajjiż terz jew operatur ta’ pajjiż terz meta l-operatur tal-SPO jkun wera konformità ma’ ORO.SPO.100.

(b)

(b) L-approvazzjoni ta’ ftehim ta’ kiri mingħajr ekwipaġġ għandha tiġi sospiża jew revokata kull meta jiġi sospiż jew revokat iċ-ċertifikat tal-ajrunavigabbiltà tal-inġenju tal-ajru.”.

(r)	F’ARO.OPS.200 (b)(2), il-kliem “u operazzjonijiet speċjalizzati” jiddaħħal wara l-kliem “operazzjonijiet mhux kummerċjali”.

(s)	ARO.OPS.210 huwa sostitwit b’dan li ġej: “ARO.OPS.210 Determinazzjoni tad-distanza jew iż-żona lokali L-awtorità kompetenti tista’ tiddetermina distanza jew żona lokali għall-fini tal-operazzjonijiet.”.

(t)

Fis-Subparti OPS tiddaħħal it-TAQSIMA III li ġejja:

“TAQSIMA III

Sorveljanza tal-operazzjonijiet

ARO.OPS.300 Titjiriet introduttorji

L-awtorità kompetenti tista’ tistabbilixxi kundizzjonijiet addizzjonali għal titjiriet introduttorji mwettqa skont il-Parti-NCO fit-territorju tal-Istat Membru. It-tali kundizzjonijiet għandhom jiżguraw operazzjonijiet sikuri u jkunu proporzjonati.”.

(u)

Fl-Appendiċi I:

(i)	is-sottotitolu huwa mibdul permezz ta’ “(Skeda tal-approvazzjoni għall-operaturi tat-trasport tal-ajru)”;

(ii)	jitħassru l-kliem “Operazzjonijiet kummerċjali speċjalizzati (SPO)” u n-nota 2 f’qiegħ il-paġna.

(v)

Fl-Appendiċi II, titħassar il-kelma mtennija “Tlugħ” u n-nota 10 f’qiegħ il-paġna hija sostitwita b’dan li ġej:

“10.	Id-dħul tal-kategorija applikabbli ta’ avviċinament bi preċiżjoni: LTS CAT I, CAT II, OTS CAT II, CAT IIIA, CAT IIIB jew CAT IIIC. Id-dħul tal-medda viżwali minima tar-runway (RVR) f’metri u l-għoli tad-deċiżjoni (DH) f’piedi. Tintuża linja waħda għal kull kategorija ta’ avviċinament elenkata.”.

(w)	Fl-Appendiċi V, il-kliem “Operazzjonijiet speċjalizzati” jiżdiedu taħt il-kliem “Operazzjonijiet mhux kummerċjali”.

(x)

Jiżdied l-Appendiċi VI li ġej:

“Appendiċi VI

Test ta 'immaġni

AWTORIZZAZZJONI TA' OPERAZZJONIJIET KUMMERĊJALI SPEĊJALIZZATI TA' RISKJU GĦOLI

Awtorità Emittenti (1):

Nru tal-Awtorizzazzjoni (2):

Isem l-Operatur (3):

Indirizz tal-Operatur (4):

Telefown (5):

Faks:

Posta Elettronika:

Mudell tal-Inġenju tal-Ajru u Marki ta’ Reġistrazzjoni (6):

Operazzjonijiet Speċjalizzati Awtorizzati (7):

Żona awtorizzata jew sit tal-operat (8):

Limitazzjonijiet speċjali (9):

Dan sabiex jiġi kkonfermat li … hu/hi awtorizzat(a) j/twettaq operazzjoni(jiet) kummerċjali speċjalizzata/i ta’ riskju għoli skont din l-awtorizzazzjoni, il-proċeduri operattivi standard tal-operatur, l-Anness IV tar-Regolament (KE) Nru 216/2008 u r-Regoli ta’ Implimentazzjoni tiegħu.

Data tal-ħruġ (10):

Isem u Firma (11):

Titlu:

IL-FORMOLA 151 tal-EASA, Verżjoni numru 1

(1) Isem u dettalji ta’ kuntatt tal-awtorità kompetenti

(2) Jiddaħħal in-numru tal-awtorizzazzjoni assoċjat.

(3) Tidħil tal-isem irreġistrat tal-operatur u l-isem kummerċjali tal-operatur, jekk ikun differenti. Daħħal “Dba” qabel l-isem kummerċjali (għal “Doing business as”).

(4) L-indirizz tas-sede prinċipali tal-operatur.

(5) Id-dettalji tat-telefown u tal-fax tas-sede prinċipali tal-operatur, inkluż il-kodiċi tal-pajjiż. L-indirizz tal-posta elettronika għandu jiġi pprovdut jekk ikun disponibbli.

(6) Jiddaħħlu d-deżinjazzjoni tal-inġenju tal-ajru, il-mudell u s-serje, jew il-master serje kif stabbiliti mill-Commercial Aviation Safety Team(CAST)/mill-ICAO, fil-każ li ġiet iddeżinjata serje (preżempju Boeing-737-3K2 jew Boeing-777-232). It-Tassonomija CAST/ICAO hija disponibbli fuq: http://www.intlaviationstandards.org/H.

Il-marki ta’ reġistrazzjoni għandhom jew jiġu elenkati fil-Lista ta’ Approvazzjonijiet Speċifiċi jew fil-Manwal tal-Operat. Fil-każ tal-aħħar il-lista tal-approvazzjonijiet speċifiċi għandhom jirreferu għall-paġna relatata fil-manwal tal-operat.

(7) Speċifika t-tip ta’ operazzjoni, pereżempju agrikoltura, kostruzzjoni, fotografija, “surveying”, osservazzjoni u ppattuljar, riklamar bl-ajru.

(8) Elenkar taż-żona/i jew sit(i) ġeografiku/ċi ta’ operazzjoni awtorizzata (permezz ta’ koordinati ġeografiċi jew ir-reġjun tal-informazzjoni dwar it-titjira jew il-fruntieri nazzjonali jew reġjonali).

(9) Elenkar tal-limitazzjonijiet speċjali applikabbli (eż. VFR biss, Binhar biss, eċċ.).

(10) Id-data tal-ħruġ tal-awtorizzazzjoni (jj-xx-ssss).

(11) It-titlu, l-isem u l-firma ta’ rappreżentant tal-awtorità kompetenti. Barra minn hekk, fuq l-awtorizzazzjoni jista’ jiġi applikat timbru uffiċjali.”

(3)

L-Anness III tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 965/2012 huwa emendat kif ġej:

(a)	Ir-referenzi kollha għar-Regolament (KE) Nru 1702/2003 huma sostitwiti b’referenzi għar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 748/2012 (1).

(b)	Ir-referenzi kollha għar-Regolament (KE) Nru 290/2012 huma sostitwiti b’referenzi għar-Regolament (UE) Nru 1178/2011.

(c)

It-test ta’ ORO.GEN.005 huwa sostitwit b’dan li ġej:

“Dan l-Anness jistabbilixxi r-rekwiżiti li għandhom jiġu segwiti minn operatur tal-ajru li jwettaq:

(a)	operazzjonijiet tat-trasport kummerċjali bl-ajru (CAT)

(b)	operazzjonijiet kummerċjali speċjalizzati;

(c)	operazzjonijiet mhux kummerċjali b’inġenji tal-ajru kumplessi u li jaħdmu bil-magni.

(d)	operazzjonijiet mhux kummerċjali speċjalizzati b’inġenji tal-ajru kumplessi u li jaħdmu bil-magni.”.

(d)	F’ORO.GEN.105, il-kliem “jew awtorizzazzjoni ta’ operazzjoni speċjalizzata” jiddaħħlu wara “obbligu ta’ dikjarazzjoni”.

(e)

F’ORO.GEN.110, il-punt (a) huwa sostitwit b’dan li ġej:

“(a)

L-operatur huwa responsabbli għat-tħaddim tal-inġenju tal-ajru skont l-Anness IV tar-Regolament (KE) Nru 216/2008, kif applikabbli, skont ir-rekwiżiti rilevanti ta’ dan l-Anness u ċ-ċertifikat tal-operatur tal-ajru (AOC) jew l-awtorizzazzjoni ta’ operazzjoni speċjalizzata (awtorizzazzjoni SPO) jew id-dikjarazzjoni tiegħu.”.

(f)	F’ORO.GEN.110 (c), virgola u l-kliem “tal-awtorizzazzjoni SPO” jiddaħħlu wara l-kelma “ċertifikat”.

(g)

F’ORO.GEN.110, jiżdied il-punt li ġej:

“(k)

Minkejja (j), l-operatur ta’ glajder jew ballun tal-arja jew ta’ titjiriet li jitilqu u jinżlu fl-istess ajrudrom jew sit tal-operat, skont il-VFR binhar, b’

(i)	ajruplani b’magna waħda li jaħdmu bl-iskrejjen b’massa massima ta’ tlugħ iċċertifikata ta’ 5 700 kg jew inqas u b’MOPSC ta’ 5 jew inqas; jew

(ii)	ħelikopters li mhumiex ħelikopters kumplessi u li jaħdmu bil-magni, b’magna waħda, b’MOPSC ta’ 5 jew inqas,

għandu jiżgura li l-ekwipaġġ tat-titjira rċieva taħriġ jew struzzjonijiet xierqa biex ikun jista’ jagħraf oġġetti perikolużi mhux iddikjarati mtellgħin abbord minn passiġġieri jew bħala merkanzija.”.

(h)

F’ORO.GEN.115:

(i)	it-titlu huwa sostitwit b’dan li ġej: “Applikazzjoni għal AOC”;

(ii)	fil-punt (a) il-kelma “ajru” tiddaħħal qabel “ċertifikat tal-operatur”.

(i)

F’ORO.GEN.120, jiżdied il-punt li ġej:

“(d)

Meta operatur soġġett għal awtorizzazzjoni SPO jkun jixtieq juża mezzi alternattivi ta’ konformità, għandu jikkonforma ma’ (b) kull meta t-tali mezzi alternattivi ta’ konformità jaffettwaw il-proċeduri operattivi standard li huma parti mill-awtorizzazzjoni u ma’ (c) għall-parti ddikjarata tal-organizzazzjoni u l-operazzjoni tiegħu.”.

(j)	It-titlu ta’ ORO.GEN.125 huwa sostitwit b’dan li ġej: “Termini ta’ approvazzjoni u privileġġi ta’ detentur ta’ AOC”.

(k)	It-titlu ta’ ORO.GEN.130 huwa sostitwit b’dan li ġej: “Bidliet relatati ma’ detentur ta’ AOC”.

(l)	It-titlu ta’ ORO.GEN.135 huwa sostitwit b’dan li ġej: “Validità ssoktata ta’ AOC”.

(m)	F’ORO.GEN.140 (a), virgola u l-kliem “tal-awtorizzazzjoni SPO” jiddaħħlu wara l-kelma “ċertifikazzjoni”.

(n)	F’ORO.GEN.140 (b), il-kliem “fil-każ ta’ CAT” jiddaħħlu, mdawwra b'virgoli, wara l-kliem “L-aċċess għall-inġenji tal-ajru msemmi fil-punt (a) għandu”.

(o)

ORO.GEN.205 huwa sostitwit b’dan li ġej:

“ORO.GEN.205 Attivitajiet ikkuntrattati

(a)

(a) L-operatur għandu jiżgura li meta jikkuntratta jew jixtri xi parti tal-attività tiegħu, is-servizz jew prodott ikkuntrattat jew mixtri jikkonforma mar-rekwiżiti applikabbli.

(b)

Meta l-operatur iċċertifikat jew id-detentur ta’ awtorizzazzjoni SPO jikkuntratta xi parti mill-attività tiegħu lill-organizzazzjoni li mhijiex iċċertifikata jew awtorizzata skont din il-Parti sabiex twettaq it-tali attività, l-organizzazzjoni kkuntrattata għandha taħdem bl-approvazzjoni tal-operatur. L-organizzazzjoni kontraenti għandha tiżgura li l-awtorità kompetenti tingħata aċċess għall-organizzazzjoni kkuntrattata, sabiex tara li tinżamm konformità kontinwa mar-rekwiżiti applikabbli.”.

(p)	F’ORO.AOC.100 (a), il-kelma “tat-trasport” tiddaħħal qabel il-kelma “operazzjonijiet”.

(q)

F’ORO.AOC.100, il-punti (b) u (c) huma sostitwiti b’dan li ġej:

“(b)

L-operatur għandu jipprovdi t-tagħrif li ġej lill-awtorità kompetenti:

(1)	l-isem uffiċjali u l-isem kummerċjali, l-indirizz u l-indirizz tal-posta tal-applikant;

(2)	deskrizzjoni tal-operazzjoni proposta, inklużi t-tip(i), u n-numru ta’ inġenji tal-ajru li se jiġu operati;

(3)	deskrizzjoni tas-sistema ta’ ġestjoni, inkluża l-istruttura organizzazzjonali;

(4)	l-isem tal-maniġer responsabbli;

(5)	l-ismijiet tal-persuni nnominati meħtieġa minn ORO.AOC.135(a) flimkien mal-kwalifiki u l-esperjenza tagħhom;

(6)	kopja tal-manwal tal-operat meħtieġ minn ORO.MLR.100;

(7)	dikjarazzjoni li d-dokumentazzjoni kollha mibgħuta lill-awtorità kompetenti ġiet verifikata mill-applikant u nstabet konformi mar-rekwiżiti applikabbli.

(c)

L-applikanti għandhom juru lill-awtorità kompetenti li:

(1)	jikkonformaw mar-rekwiżiti kollha applikabbli tal-Anness IV tar-Regolament (KE) Nru 216/2008, ma’ dan l-Anness, l-Anness IV (il-Parti-CAT) u l-Anness V (il-Parti-SPA) ta’ dan ir-Regolament;

(2)	kull inġenju tal-ajru operat għandu ċertifikat tal-ajrunavigabbiltà (CofA) skont ir-Regolament (UE) Nru 748/2012; u

(3)	l-organizzazzjoni u l-ġestjoni tagħhom hija xierqa u taqbel kif suppost mal-iskala u l-kamp ta’ applikazzjoni tal-operazzjoni.”.

(r)	F’ORO.AOC.125 (a) (1) (ii), il-kliem “tat-trasport bl-ajru” jiddaħħlu wara l-kelma “kummerċjali”.

(s)	F’ORO.DEC.100, l-ewwel sentenza hija sostitwita b’dan li ġej: “L-operatur ta’ inġenji tal-ajru kumplessi u li jaħdmu bil-magni attiv f’operazzjonijiet mhux kummerċjali jew operazzjonijiet mhux kummerċjali speċjalizzati, u l-operatur kummerċjali speċjalizzat għandhom:”.

(t)

Is-Subparti li ġejja tiddaħħal wara s-SUBPARTI DEC — DIKJARAZZJONI:

“SUBPARTI SPO

OPERAZZJONIJIET KUMMERĊJALI SPEĊJALIZZATI

ORO.SPO.100 Rekwiżiti komuni għal operaturi kummerċjali speċjalizzati

(a)

Operatur kummerċjali speċjalizzat għandu jikkonforma wkoll ma’ ORO.AOC.135, ma’ ORO.AOC.140 u ma’ ORO.AOC.150 minbarra ORO.DEC.100.

(b)

L-inġenju tal-ajru għandu jkollu ċertifikat tal-ajrunavigabbiltà (CofA) skont ir-Regolament (UE) Nru 748/2012 jew għandu jinkera skont (c).

(c)

Operatur kummerċjali speċjalizzat għandu jikseb l-approvazzjoni minn qabel mill-awtorità kompetenti u jikkonforma mal-kundizzjonijiet li ġejjin, jekk:

(1)

Jikri inġenju tal-ajru ta’ operatur ta’ pajjiż terz bl-ekwipaġġ:

(i)	L-istandards tas-sikurezza ta’ operatur ta’ pajjiż terz fir-rigward tal-ajrunavigabbiltà kontinwa u l-operazzjonijiet tal-ajru huma ekwivalenti għar-rekwiżiti applikabbli stabbiliti mir-Regolament (KE) Nru 2042/2003 u minn dan ir-Regolament;

(ii)	L-inġenju tal-ajru ta’ operatur ta’ pajjiż terz għandu CofA standard maħruġ skont l-Anness 8 tal-ICAO;

(iii)

It-tul ta’ żmien tal-kirja bl-ekwipaġġ ma jaqbiżx is-seba’ xhur fi kwalunkwe perjodu ta’ 12-il xahar konsekuttivi; jew

(2)

Jikri inġenju tal-ajru rreġistrat f’pajjiż terz mingħajr ekwipaġġ:

(i)	Ġie identifikat bżonn operazzjonali li ma jistax jiġi ssodisfat bil-kiri ta’ inġenju tal-ajru rreġistrat fl-UE;

(ii)	It-tul ta’ żmien tal-kirja mingħajr ekwipaġġ ma jaqbiżx is-seba’ xhur fi kwalunkwe perjodu ta’ 12-il xahar konsekuttivi;

(iii)

Il-konformità mar-rekwiżiti applikabbli tar-Regolament (KE) Nru 2042/2003 hija żgurata;

(iv)	L-inġenju tal-ajru huwa mgħammar skont l-Anness VIII [il-Parti SPO].

ORO.SPO.110 Awtorizzazzjoni ta’ operazzjonijiet kummerċjali speċjalizzati ta’ riskju għoli

(a)

Operatur kummerċjali speċjalizzat għandu japplika għal awtorizzazzjoni, u jiksibha, mill-awtorità kompetenti tal-operatur qabel jibda b’operazzjoni kummerċjali speċjalizzata ta’ riskju għoli:

(1)	li titwettaq fuq żona fejn is-sikurezza ta’ partijiet terzi fuq l-art aktarx li tkun fil-periklu fil-każ ta’ emerġenza, jew

(2)	li, kif determinat mill-awtorità kompetenti tal-post fejn titwettaq l-operazzjoni, minħabba n-natura speċifika tagħha u l-ambjent lokali li fih titwettaq, din tkun ta’ riskju għoli, b’mod partikolari għal partijiet terzi fuq l-art.

(b)

L-operatur għandu jipprovdi t-tagħrif li ġej lill-awtorità kompetenti:

(1)	l-isem uffiċjali u l-isem kummerċjali, l-indirizz u l-indirizz tal-posta tal-applikant;

(2)	deskrizzjoni tas-sistema ta’ ġestjoni, inkluża l-istruttura organizzazzjonali;

(3)	deskrizzjoni tal-operazzjoni proposta, inklużi t-tip(i), u n-numru ta’ inġenji tal-ajru li se jiġu operati;

(4)	id-dokumentazzjoni ta’ valutazzjoni tar-riskju u l-proċeduri operattivi standard relatati, meħtieġa minn SPO.OP.230;

(5)	dikjarazzjoni li d-dokumentazzjoni kollha mibgħuta lill-awtorità kompetenti ġiet verifikata mill-operatur u nstabet b’konformità mar-rekwiżiti applikabbli.

(c)

L-applikazzjoni għal awtorizzazzjoni jew l-emenda tagħha għandha ssir f’forma u b’mod stabbiliti mill-awtorità kompetenti, filwaqt li jittieħdu f’kunsiderazzjoni r-rekwiżiti applikabbli tar-Regolament (KE) Nru 216/2008 u r-Regoli ta’ Implimentazzjoni tiegħu.

ORO.SPO.115 Bidliet

(a)

Kwalunkwe bidla li taffettwa l-kamp ta’ applikazzjoni tal-awtorizzazzjoni jew l-operazzjonijiet awtorizzati teħtieġ approvazzjoni minn qabel tal-awtorità kompetenti. Kwalunkwe bidla mhux koperta mill-valutazzjoni tar-riskju inizjali teħtieġ is-sottomissjoni ta’ valutazzjoni tar-riskju emendata u SOP lill-awtorità kompetenti.

(b)

L-applikazzjoni għal approvazzjoni ta’ bidla għandha tkun sottomessa qabel ma sseħħ kwalunkwe bidla, sabiex l-awtorità kompetenti tkun tista’ tiddetermina l-konformità ssoktata mar-Regolament (KE) Nru 216/2008 u r-Regoli ta’ Implimentazzjoni tiegħu u sabiex, jekk ikun hemm bżonn, temenda l-awtorizzazzjoni. L-operatur għandu jipprovdi lill-awtorità kompetenti bi kwalunkwe dokumentazzjoni rilevanti.

(c)

Il-bidla għandha tkun implimentata biss mal-wasla tal-approvazzjoni formali mill-awtorità kompetenti skont ARO.OPS.150.

(d)

L-operatur għandu jopera bil-kundizzjonijiet preskritti mill-awtorità kompetenti matul it-tali bidliet, skont kif ikun applikabbli.

ORO.SPO.120 Validità ssoktata

(a)

Operatur b’awtorizzazzjoni ta’ operazzjoni speċjalizzata għandu jikkonforma mal-kamp ta’ applikazzjoni u l-privileġġi definiti fl-awtorizzazzjoni.

(b)

L-awtorizzazzjoni tal-operatur għandha tibqa’ valida soġġetta:

(1)	għaż-żamma tal-konformità mill-operatur mar-rekwiżiti rilevanti tar-Regolament (KE) Nru 216/2008 u r-Regoli ta’ Implimentazzjoni tiegħu, filwaqt li jittieħdu f’kunsiderazzjoni d-dispożizzjonijiet relatati mat-trattament tas-sejbiet kif speċifikat f’ORO.GEN.150;

(2)	għall-għoti tal-aċċess lill-awtorità kompetenti għall-operatur kif definit f’ORO.GEN.140 biex din tiżgura li tinżamm konformità mar-rekwiżiti rilevanti tar-Regolament (KE) Nru 216/2008 u r-Regoli ta’ Implimentazzjoni tiegħu; u

(3)	għan-nuqqas ta’ ċediment jew revoka tal-awtorizzazzjoni.

(b)

Mar-revoka jew iċ-ċediment, l-awtorizzazzjoni għandha tintradd lura lill-awtorità kompetenti bla dewmien.”.

(u)

ORO.MLR.100 (b) huwa sostitwit b’dan li ġej:

“(b)

Il-kontenut tal-OM għandu jirriflettu r-rekwiżiti stabbiliti f’dan l-Anness, fl-Anness IV (il-Parti-CAT), fl-Anness V (il-Parti-SPA), fl-Anness VI (il-Parti-NCC) u fl-Anness VIII (il-Parti-SPO), kif applikabbli, u ma għandux jikser il-kondizzjonijiet li hemm fl-ispeċifikazzjonijiet tal-operazzjonijiet mehumiżin maċ-ċertifikat tal-Operatur tal-Ajru (l-AOC), fl-awtorizzazzjoni SPO jew fid-dikjarazzjoni u l-lista ta’ approvazzjonijiet speċifiċi, kif applikabbli.”.

(v)

F’ORO.MLR.100, jiddaħħal il-punt (g1) li ġej:

“(g1)

Għall-awtorizzazzjoni ta’ detenturi tal-SPO, kwalunkwe emenda assoċjata mal-proċeduri operattivi standard awtorizzati, l-approvazzjoni minn qabel għandha tinkiseb qabel ma l-emenda ssir effettiva.”

(w)	F’ORO.MLR.100 (h), il-kliem “u l-punt (g1)” jiddaħħlu wara “Minkejja l-punt (g)”.

(x)

F’ORO.MLR.101, l-ewwel sentenza hija sostitwita b’dan li ġej:

“Ħlief għal operazzjonijiet b’ajruplani b’magna waħda jaħdmu bl-iskrejjen b’MOPSC ta’ 5 jew ħelikopters mhux kumplessi b’magna waħda b’MOPSC ta’ 5, li jitilqu u jinżlu fl-istess ajrudrom jew sit tal-operat, skont il-VFR binhar, u għal operazzjonijiet bi glajders u bi blalen tal-arja, l-istruttura ewlenija tal-OM għandha tkun kif ġej:”.

(y)

ORO.MLR.115 (a) huwa sostitwit b’dan li ġej:

“(a)

Dawn ir-rekords għandhom jinżammu għal mill-inqas 5 snin.

(1)	għall-operaturi tal-CAT ir rekords tal-attivitajiet imsemmija fil-ORO.GEN.200;

(2)	għal operaturi dikjarati, kopja tad-dikjarazzjoni tal-operatur, id-dettalji tal-approvazzjonijiet miżmuma u l-manwal tal-operat;

(3)	għad-detenturi ta’ awtorizzazzjoni SPO, minbarra (a)(2), ir-rekords relatati mal-valutazzjoni tar-riskju mwettqa skont SPO.OP.230 u l-proċeduri operattivi standard relatati.”

(z)	F’ORO.MLR.115 (b)(4), virgola u l-kliem “jekk applikabbli’ jiżdied wara “oġġetti perikolużi”.

(aa)	F’ORO.SEC.100.A it-titlu huwa sostitwit b’dan li ġej “ORO.SEC.100 Sigurtà tal-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira – ajruplani”.

(ab)	F’ORO.SEC.100.H, it-titlu huwa sostitwit b’dan li ġej “ORO.SEC.105 Sigurtà tal-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira – ħelikopters”.

(ac)

ORO.FC.005 huwa sostitwit b’dan li ġej:

“ORO.FC.005 Kamp ta’ applikazzjoni

Din is-Subparti tistabbilixxi r-rekwiżiti li jridu jiġu ssodisfati mill-operatur b’rabta mat-taħriġ, mal-esperjenza u mal-kwalifiki tal-ekwipaġġ tat-titjira u hija kkostitwita minn:

(a)	TAQSIMA 1 li tispeċifika r-rekwiżiti komuni applikabbli kemm għal operazzjonijiet mhux kummerċjali ta’ inġenji tal-ajru kumplessi u li jaħdmu bil-magni kif ukoll għal kwalunkwe operazzjoni kummerċjali;

(b)

TAQSIMA 2 li tispeċifika r-rekwiżiti addizzjonali applikabbli għal operazzjonijiet tat-trasport kummerċjali bl-ajru bl-eċċezzjoni ta’:

(1)	operazzjonijiet tat-trasport kummerċjali bl-ajru bi glajders u bi blalen tal-arja jew

(2)

—	ajruplani b’magna waħda li jaħdmu bl-iskrejjen b’massa massima ta’ tlugħ iċċertifikata ta’ 5 700 kg jew inqas u b’MOPSC ta’ 5; jew

—	ħelikopters li mhumiex kumplessi u li jaħdmu bil-magni, b’magna waħda, u b’MOPSC ta’ 5.

(c)	TAQSIMA 3 li tispeċifika r-rekwiżiti addizzjonali għal operazzjonijiet kummerċjali speċjalizzati u għal dawk imsemmija f’b(1) u (2).”.

(ad)

F’ORO.FC.105:

(i)	fil-punt (c), l-ewwel sentenza, jiddaħħlu fil-bidu l-kliem “Fil-każ ta’ operazzjonijiet kummerċjali ta’ ajruplani u ħelikopters,” segwiti minn virgola;

(ii)

(ii) il-punt (d) huwa sostitwit b’dan li ġej:

“(d)

Il-punt (c) ma għandux japplika fil-każ ta’:

(1)	ajruplani bil-klassi tal-prestazzjoni B involuti f’operazzjonijiet tat-trasport kummerċjali bl-ajru skont il-VFR binhar; u

(2)

operazzjonijiet tat-trasport kummerċjali bl-ajru ta’ passiġġieri li jsiru skont il-VFR binhar, li jibdew u jintemmu fl-istess ajrudorm jew sit tal-operat u fi ħdan żona lokali speċifikata mill-awtorità kompetenti, b’ħelikopters li mhumiex kumplessi u li jaħdmu bil-magni, b’magna waħda, b’MOPSC ta’ 5.”.

(ae)

ORO.FC.145(c) huwa sostitwit b’dan li ġej:

“(c)	Fil-każ ta’ operazzjonijiet CAT, it-taħriġ u l-programmi ta’ verifika, inklużi s-sillabi u l-użu ta’ tagħmir individwali tat-taħriġ għas-simulazzjoni tat-titjir (FSTDs), għandhom ikunu approvati mill-awtorità kompetenti.”.

(af)

Wara ORO.FC.H.250, tiżdied it-TAQSIMA li ġejja:

“TAQSIMA 3

Rekwiżiti addizzjonali għall-operazzjonijiet kummerċjali speċjalizzati u għal operazzjonijiet CAT imsemmija f’ORO.FC.005 b (1) u (2)

ORO.FC.330 Taħriġ u kontrolli perjodiċi — kontroll tal-profiċjenza tal-operatur

(a)

Kull membru tal-ekwipaġġ tat-titjira għandu jkun għadda mill-kontrolli tal-profiċjenza tal-operatur biex juri l-kompetenza tiegħu fit-twettiq ta’ proċeduri normali, anormali u ta’ emerġenza, li jkopru l-aspetti rilevanti assoċjati mal-kompiti speċjalizzati deskritti fil-manwal tal-operat.

(b)

Għandha tingħata kunsiderazzjoni xierqa meta l-operazzjonijiet jitwettqu skont l-IFR jew billejl.

(c)

Il-perjodu ta’ validità tal-kontroll tal-profiċjenza tal-operatur għandu jkun ta’ 12-il xahar tal-kalendarju. Il-perjodu ta’ validità għandu jibda jgħodd minn tmiem ix-xahar ta’ meta sar l-aħħar kontroll. Meta l-kontroll tal-profiċjenza tal-operatur isir fi żmien l-aħħar tliet xhur tal-perjodu ta’ validità, il-perjodu ta’ validità l-ġdid għandu jibda jgħodd mid-data tal-iskadenza oriġinali.”.

(ag)	F’ORO.CC.100 (a) it-tieni sentenza, jiddaħħlu fil-bidu l-kliem “Ħlief għal blalen tal-arja” segwiti minn virgola.

(ah)

L-Appendiċi I huwa sostitwit b’dan li ġej:

“Appendiċi I

Test ta 'immaġni

DIKJARAZZJONI

skont ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 965/2012 dwar l-Operazzjonijiet bl-ajru

Operatur

Isem:

Post li fih l-operatur huwa stabbilit jew residenti u post minn fejn l-operazzjonijiet huma ġestiti

Isem u dettalji ta’ kuntatt tal-maniġer responsabbli:

Organizzazzjoni ta’ ġestjoni tal-ajrunavigabbiltà kontinwa skont ir-Regolament (KE) Nru 2042/2003

Isem u indirizz tal-organizzazzjoni u r-referenza tal-approvazzjoni (skont il-Formola 14 tal-EASA)

Operazzjoni ta’ inġenji tal-ajru

Data tal-bidu tal-operazzjoni/data tal-applikabbiltà tal-bidla:

Tip/i ta’ operazzjoni:

 Parti-NCC: (speċifika jekk tal-passiġġieri u/jew tal-merkanzija)

 Parti-SPO: (speċifika liema tip ta’ attività)

Tip/i ta’ inġenju tal-ajru, ir-reġistrazzjoni/jiet u l-bażi ewlenija:

Dettalji tal-approvazzjonijiet miżmuma (ehmeż lista ta’ approvazzjonijiet speċifiċi mad-dikjarazzjoni, jekk applikabbli)

Dettalji tal-awtorizzazzjoni ta’ operazzjonijiet speċjalizzati fil-pussess (ehmeż l-approvazzjonijiet, jekk applikabbli)

Lista ta’ mezzi alternattivi ta’ konformità b’referenzi għall-AMCs li jissostitwixxu (ehmeż mad-dikjarazzjoni)

Dikjarazzjonijiet

 Id-dokumentazzjoni tas-sistema ta’ ġestjoni inkluż il-manwal tal-operat jirriflettu r-rekwiżiti applikabbli stipulati fil-Parti-ORO, fil-Parti-NCC fil-Parti-SPO u fil-Parti-SPA.

It-titjiriet kollha se jsiru skont il-proċeduri u l-istruzzjonijiet speċifikat fil-manwal tal-operat.

 L-inġenji tal-ajru kollha li jitħaddmu għandhom ċertifikat validu tal-ajrunavigabbiltà u jikkonformaw mar-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 2042/2003.

 Il-membri tal-ekwipaġġ tat-titjira u l-membri tal-ekwipaġġ tal-kabina kollha, skont kif applikabbli, huma mħarrġa skont ir-rekwiżiti applikabbli.

 (Jekk applikabbli)

L-operatur implimenta u wera konformità ma’ standard tal-industrija rikonoxxut uffiċjalment.

Referenza tal-istandard:

Korp taċ-ċertifikazzjoni

Data tal-aħħar kontroll tal-konformità:

 Kwalunkwe bidla fl-operazzjoni li jaffettwa l-informazzjoni żvelata f’din id-dikjarazzjoni se tiġi nnotifikata lill-awtorità kompetenti.

 L-operatur jikkonferma li l-informazzjoni żvelata f’din id-dikjarazzjoni hija korretta.

Data, isem, firma tal-maniġer responsabbli,”

(4)

L-Anness IV tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 965/2012 huwa emendat kif ġej:

(a)	Ir-referenzi kollha għar-Regolament (KE) Nru 1702/2003 huma sostitwiti b’referenzi għar-Regolament (UE) Nru 748/2012.

(b)

Jiżdied CAT.GEN.105 li ġej:

“CAT.GEN.105 Touring motor gliders, il-glajders bil-mutur u l-blalen tal-arja mħallta

(a)

Il-glajders bil-mutur, esklużi t-TMGs, għandhom jitħaddmu u għandhom ikunu mgħammra b’konformità mar-rekwiżiti għall-glajders.

(b)

It-touring motor glajders (TMGs) għandhom jitħaddmu f’konformità mar-rekwiżiti għal:

(1)	ajruplani meta jiħaddmu b’magna; u

(2)	glajders meta jitħaddmu mingħajr magna.

(c)

It-TMGs għandhom ikunu mgħammra f’konformità mar-rekwiżiti applikabbli għall-ajruplani sakemm mhux speċifikat mod ieħor fil-CAT.IDE.A.

(d)

Il-blalen tal-arja mħallta għandhom ikunu operati skont ir-rekwiżiti għall-blalen tal-arja sħuna.”.

(c)

CAT.GEN.MPA.180 (a) (5) u (6) huma sostitwiti b’dan li ġej:

“(5)	kopja vera ċċertifikata taċ-ċertifikat tal-operatur tal-ajru (AOC), inkluża traduzzjoni fl-Ingliż meta l-AOC jinħareġ f’lingwa oħra;

(6)	l-ispeċifikazzjonijiet tal-operazzjonijiet rilevanti għat-tip ta’ inġenju tal-ajru, maħruġin mal-AOC, inkluża traduzzjoni fl-Ingliż meta l-ispeċifikazzjonijiet tal-operazzjonijiet jinħarġu f’lingwa oħra;”.

(d)

Fis-SUBPARTI A – REKWIŻITI ĠENERALI, tiddaħħal it-TAQSIMA li ġejja:

“TAQSIMA 2

Inġenji tal-ajru li ma jaħdmux bil-magni

CAT.GEN.NMPA.100 Responsabbiltajiet tal-kmandant

(a)

Il-kmandant għandu:

(1)	ikun responsabbli għas-sikurezza tal-membri tal-ekwipaġġ u l-passiġġieri kollha abbord, malli l-kmandant jasal abbord l-inġenju tal-ajru, sa ma l-kmandant iħalli l-inġenju tal-ajru fi tmiem it-titjira;

(2)

ikun responsabbli għall-operazzjoni u s-sikurezza tal-inġenju tal-ajru:

(i)	għall-blalen tal-ajru, mill-mument li fih jinbeda l-infiħ tal-envelopp sakemm titneħħa l-arja mill-envelopp, sakemm il-kmandant ma jkunx iddelega r-responsabbiltà lil persuna oħra kkwalifikata matul il-fażi ta’ mili sakemm il-kmandant jasal kif speċifikat fil-manwal tal-operat (OM);

(ii)	għall-glajders, mill-mument li fih tinbeda l-proċedura ta’ tluq sakemm il-glajder jieqaf fi tmiem it-titjira;

(3)	ikollu l-awtorità li jagħti l-ordnijiet kollha u jieħu kwalunkwe azzjoni xierqa sabiex jiggarantixxi s-sikurezza tal-inġenju tal-ajru u tal-persuni u/jew tal-proprjetà li jinġarru fih skont 7.c. tal-Anness IV tar-Regolament (KE) Nru 216/2008;

(4)	jkollu l-awtorità li jirrifjuta l-ġarr jew l-iżbark ta’ kwalunkwe persuna li tista’ tirrappreżenta periklu potenzjali għas-sikurezza tal-inġenju tal-ajru jew tal-okkupanti tiegħu.

(5)	ma jħallix li persuna tittella’ fl-inġenju tal-ajru li tidher li tkun taħt l-influwenza ta’ alkoħol jew drogi sal-punt li aktarx li din tkun ta’ periklu għas-sikurezza tal-inġenju tal-ajru jew tal-okkupanti tiegħu;

(6)	jiżgura li l-passiġġieri kollha rċevew struzzjonijiet dwar is-sikurezza;

(7)	jiżgura li tinżamm konformità mal-proċeduri operattivi u l-listi ta’ kontroll kollha skont il-manwal tal-operat;

(8)	jiżgura li l-ispezzjoni ta’ qabel it-titjira twettqet skont ir-rekwiżiti tal-Anness I (il-Parti-M) tar-Regolament (KE) Nru 2042/2003;

(9)	ikun issodisfat li t-tagħmir ta’ emerġenza rilevanti għadu faċilment aċċessibbli biex jintuża minnufih;

(10)	jikkonforma mar-rekwiżiti rilevanti tal-iskemi ta’ rapportar tal-okkorrenzi tal-operatur;

(11)	jikkonforma mal-limitazzjonijiet kollha tal-ħinijiet tat-titjir u tas-servizz (FTL) u r-rekwiżiti tal-mistrieħ applikabbli għall-attivitjiet tiegħu;

(12)

meta jwettaq kompiti ma’ iktar minn operatur wieħed:

(i)	iżomm rekords individwali tiegħu rigward il-ħinijiet tat-titjir u tas-servizz u l-perjodi tal-mistrieħ kif imsemmija fir-rekwiżiti FTL applikabbli; u

(ii)	jagħti lil kull operatur id-dejta meħtieġa sabiex jiskeda l-attivitajiet skont ir-rekwiżiti applikabbli tal-FTL.

(b)

Il-kmandant ma għandux iwettaq kompiti fuq inġenju tal-ajru:

(1)	meta jkun taħt l-influwenza ta’ sustanzi psikoattivi jew alkoħol jew meta ma jkunx f’sikktu minħabba korriment, għejja, mediċini, mard jew kawżi simili oħrajn;

(2)	sakemm jgħaddi perjodu raġonevoli ta’ żmien wara li jogħdos f’ilma fond jew wara li jagħti d-demm;

(3)	jekk ma jissodisfax ir-rekwiżiti mediċi applikabbli;

(4)	jekk ikollu xi dubju dwar jekk hux se jkun kapaċi jwettaq id-dmirijiet assenjati lilu; jew

(5)	jekk ikun jaf jew jissuspetta li qed ibati minn gћeja kbira, kif imsemmi fil-punt 7.f. tal-Anness IV tar-Regolament (KE) Nru 216/2008 jew jekk ma jkunx jiflaħ, tant li t-titjira tista’ tiġi pperikolata.

(c)

Il-kmandant gћandu, f’sitwazzjoni ta’ emerġenza li teħtieġ deċiżjoni u azzjoni immedjati, jieћu kwalunkwe azzjoni li huwa jikkunsidra meħtieġa fiċ-ċirkostanzi skont il-punt 7.d. tal-Anness IV tar-Regolament (KE) Nru 216/2008. F’dawn il-każijiet, huwa jista’ jiddevja mir-regoli u mill-proċeduri operattivi u mill-metodi stabbiliti fl-interess tas-sikurezza.

(d)

Il-kmandant ta’ ballun tal-arja għandu:

(1)	ikun responsabbli għall-għoti tal-informazzjoni ta’ qabel it-titjira lil dawk il-persuni li jassistu fl-infazzjoni u fid-deflazzjoni tal-istruttura tal-ballun tal-arja;

(2)	jiżgura li l-ebda persuna ma hi qed tpejjep abbord jew fil-viċinanzi tal-ballun tal-arja; u

(3)	jiżgura li l-persuni li jassistu fl-infazzjoni u fid-deflazzjoni tal-istruttura tal-ballun tal-arja jilbsu lbies protettiv.

CAT.GEN.NMPA.105 Membru tal-ekwipaġġ addizzjonali tal-ballun tal-arja

(a)

Meta ballun tal-arja jġorr iktar minn 19-il passiġġier, tal-inqas membru tal-ekwipaġġ addizzjonali b’esperjenza u taħriġ xierqa għandu jkun preżenti abbord biex jassisti lill-passiġġieri fil-każ ta’ emerġenza.

(b)

Il-membru tal-ekwipaġġ addizzjonali ma għandux iwettaq kompiti fuq ballun tal-arja:

(1)	meta jkun taħt l-influwenza ta’ sustanzi psikoattivi jew alkoħol;

(2)	meta ma jkunx f’sikktu minħabba korriment, għejja, mediċina, mard jew kawżi simili oħrajn; jew

(3)	sakemm jgħaddi perjodu raġonevoli ta’ żmien wara li jogħdos f’ilma fond jew wara li jagħti d-demm.

CAT.GEN.NMPA.110 Responsabbiltà tal-kmandant

L-operatur għandu jieħu l-miżuri raġonevoli kollha biex jiżgura li l-persuni kollha li jinġarru fl-inġenju tal-ajru jobdu l-ordnijiet legali kollha mogħtija mill-kmandant sabiex tkun żgurata s-sikurezza tal-inġenju tal-ajru u tal-persuni jew il-proprjetà li jinġarru fih.

CAT.GEN.NMPA.115 Lingwa komuni

L-operatur għandu jiżgura li l-membri tal-ekwipaġġ ikunu jistgħu jikkomunikaw ma’ xulxin b’lingwa komuni.

CAT.GEN.NMPA.120 Tagħmir elettroniku portabbli

L-operatur ma għandu jippermetti l-ebda persuna milli tuża tagħmir elettroniku portabbli (portable electronic device - PED) abbord inġenju tal-ajru li jista’ jaffettwa b’mod negattiv il-prestazzjoni tas-sistemi u tat-tagħmir tal-ajruplan u għandu jieħu kull miżura raġonevoli biex jevita tali użu.

CAT.GEN.NMPA.125 Informazzjoni dwar it-tagћmir tal-emerġenza u tas-sopravivenza li jinġarr abbord

L-operatur għandu jkollu dejjem disponibbli listi bl-informazzjoni dwar it-tagћmir tal-emerġenza u tas-sopravivenza li jinġarr abbord kwalunkwe inġenju tal-ajru tiegħu, sabiex jiġu kkomunikati minnufih liċ-ċentri tal-koordinazzjoni tas-salvataġġ (RCCs).

CAT.GEN.NMPA.130 Alkoħol u drogi

L-operatur għandu jieħu l-miżuri raġonevoli kollha biex jiżgura li l-ebda persuna ma tidħol jew tkun f’inġenju tal-ajru waqt li tkun taħt l-influwenza ta’ alkoħol jew drogi sal-punt li aktarx li tkun fil-periklu s-sikurezza tal-inġenju tal-ajru jew tal-okkupanti tiegħu.

CAT.GEN.NMPA.135 Periklu għas-sikurezza

L-operatur għandu jieħu l-miżuri raġonevoli kollha biex jiżgura li l-ebda persuna ma taġixxi bi traskuraġni jew negliġenza jew tonqos milli taġixxi sabiex:

(a)	tipperikola inġenju tal-ajru jew persuna fih jew fuq l-art; jew

(b)	tikkawża jew tippermetti sabiex inġenju tal-ajru jipperikola kwalunkwe persuna jew proprjetà.

CAT.GEN.NMPA.140 Dokumenti, manwali u informazzjoni li għandhom jinġarru abbord

(a)

Id-dokumenti, il-manwali u l-informazzjoni li ġejjin għandhom jinġarru abbord waqt kull titjira, bħala oriġinali jew kopji, sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor:

(1)	il-manwal tat-titjir tal-inġenju tal-ajru (AFM), jew dokument/i ekwivalenti;

(2)	iċ-ċertifikat oriġinali tar-reġistrazzjoni;

(3)	iċ-ċertifikat oriġinali tal-ajrunavigabbilità (CofA);

(4)	iċ-ċertifikat tal-istorbju, jekk applikabbli;

(5)	kopja taċ-ċertifikat tal-operatur tal-ajru (AOC);

(6)	l-ispeċifikazzjonijiet tal-operazzjonijiet rilevanti għat-tip ta’ inġenju tal-ajru, maħruġin mal-AOC, jekk applikabbli;

(7)	il-liċenzja oriġinali tar-radju tal-inġenju tal-ajru, jekk ikun applikabbli;

(8)	iċ-ċertifikat(i) tal-assigurazzjoni tar-responsabbiltà fil-konfront ta’ terzi persuni;

(9)	il-ġurnal tal-vjaġġ tal-inġenju tal-ajru, jew dokument ekwivalenti;

(10)	il-logg tekniku tal-inġenju tal-ajru, b’konformità mal-Anness I (il-Parti-M) tar-Regolament (KE) Nru 2042/2003, jekk applikabbli;

(11)	il-MEL jew is-CDL, jekk applikabbli;

(12)	id-dettalji tal-pjan tat-titjira tal-ATS li jkun ġie ffajljat, jekk ikun applikabbli;

(13)	mapep ajrunawtiċi attwali u xierqa għar-rotta tat-titjira proposta u għar-rotot kollha li fuqhom wieħed jista’ jistenna b’mod raġonevoli li tista’ tiġi ddevjata t-titjira;

(14)	il-proċeduri u l-informazzjoni dwar is-sinjali viżwali għall-użu min-naħa ta’ inġenji tal-ajru interċettati u ta’ inġenji tal-ajru ta’ interċettazzjoni;

(15)	informazzjoni dwar is-servizzi ta’ tiftix u ta’ salvataġġ għaż-żona tat-titjira ppjanata;

(16)	l-avviżi xierqa lill-membri tal-ekwipaġġ tal-inġenju tal-ajru (NOTAMs) u d-dokumentazzjoni għall-għoti ta’ informazzjoni dwar is-servizzi ta’ informazzjoni ajrunawtika (AIS);

(17)	l-informazzjoni meteoroloġika xierqa;

(18)	manifesti għall-passiġġieri, jekk applikabbli;

(19)	għal glajders, dokumentazzjoni dwar il-bilanċ u l-massa u għal blalen tal-arja, dokumentazzjoni dwar il-massa;

(20)	il-pjan tat-titjira operazzjonali, jekk dan ikun applikabbli; u

(21)	kwalunkwe dokument ieħor li jista’ jkun rilevanti għat-titjira jew li huwa meћtieġ mill-Istati li għandhom x’jaqsmu mat-titjira.

(b)

Minkejja (a), id-dokumenti, il-manwali u l-informazzjoni speċifikati hemm jistgħu jinġarru fil-vettura ta’ sejbien jew jinżammu fl-ajrudrom jew fis-sit tal-operat għal titjiriet li:

(1)	it-tlugħ u l-inżul tagħhom huma ppjanati fl-istess ajrudrom/sit tal-operat; jew

(2)	jibqgħu fi ħdan żona lokali speċifikata fil-manwal tal-operat.

CAT.GEN.NMPA.145 Forniment ta’ dokumentazzjoni u ta’ rekords

Fi żmien raġenevoli minn meta jintalab minn persuna awtorizzata minn awtorità, il-kmandant għandu jagħmel disponibbli lil dik il-persuna d-dokumentazzjoni meħtieġa li għandha tinġarr abbord.

CAT.GEN.NMPA.150 Trasport ta’ oġġetti perikolużi

(a)

It-trasport ta’ oġġetti perikolużi ma għandux ikun permess, ħlief meta:

(1)	mhumiex soġġetti għall-Istruzzjonijiet Tekniċi għat-Trasport Sikur ta’ Oġġetti Perikolużi bl-Ajru (Dok 9284-AN/905 tal-ICAO) skont il-Parti 1 ta’ dawk l-Istruzzjonijiet; jew

(2)	dawn jinġarru mill-passiġġieri jew mill-membri tal-ekwipaġġ, jew ikunu f’bagalja, skont il-Parti 8 tal-Istruzzjonijiet Tekniċi.

(b)

L-operatur għandu jistabbilixxi l-proċeduri li bihom jiżgura li jittieħdu l-miżuri raġonevoli kollha sabiex jiġi evitat il-ġarr bi żball ta’ oġġetti perikolużi abbord.

(c)

L-operatur għandu jipprovdi lill-persunal bl-informazzjoni meħtieġa biex huma jkunu jistgħu jwettqu r-responsabbiltajiet tagħhom.”.

(e)

F’CAT.OP.MPA.151, jiddaħħal il-punt (a1) li ġej:

“(a1)

Minkejja CAT.OP.MPA.150 (b) sa (d), għal operazzjonijiet li jitilqu u jinżlu fl-istess ajrudrom jew sit tal-operat b’ajruplani ELA2 skont il-VFR binhar, l-operatur għandu jispeċifika l-fjuwil ta’ riżerva minimu finali fl-OM. Dan il-fjuwil ta’ riżerva minimu finali, ma jistax ikun inqas mill-ammont meħtieġ biex itir għal perjodu ta’ 45 minuta.”

(f)

Fis-SUBPARTI B – PROĊEDURI OPERATTIVI, tiddaħħal it-TAQSIMA li ġejja:

“TAQSIMA 2

Inġenji tal-ajru li ma jaħdmux bil-magni

CAT.OP.NMPA.100 Użu ta’ ajrudromi u ta’ siti tal-operat

L-operatur gћandu juża biss ajrudromi u siti tal-operat li jkunu xierqa gћat-tip(i) ta’ inġenju tal-ajru u ta’ operazzjoni(jiet) konċernata(i).

CAT.OP.NMPA.105 Proċeduri għat-tnaqqis tal-istorbju – blalen tal-arja u glajders bil-mutur

Il-kmandant għandu jqis l-effett tal-istorbju tal-inġenju tal-ajru filwaqt li jiżgura li s-sikurezza jkollha prijorità fuq it-tnaqqis tal-istorbju.

CAT.OP.NMPA.110 Provvista u ppjanar tal-fjuwil u tas-saborra - il-blalen tal-arja

(a)

L-operatur għandu jiżgura li l-fjuwil jew is-saborra li jinġarru huma biżżejjed għal kemm iddum it-titjira ppjanata b’żieda ta’ riżerva ta’ 30 minuta titjir.

(b)

Il-kalkoli tal-fjwuil jew tas-saborra għandhom ikunu bbażati mill-anqas fuq il-kundizzjonijiet operattivi li bihom għandha titwettaq it-titjira kif ġej:

(1)	id-dejta mogħtija mill-manifattur tal-ballun tal-arja;

(2)	il-mases antiċipati;

(3)	il-kundizzjonijiet meteoroloġiċi mistennija; u

(4)	il-proċeduri u r-restrizzjonijiet tal-fornitur(i) tas-servizzi tan-navigazzjoni bl-ajru.

(c)

Il-kalkoli għandhom ikunu ddokumentati fi pjan operattiv tat-titjira.

CAT.OP.NMPA.115 Ġarr ta’ kategoriji speċjali ta’ passiġġieri (special categories of passengers - SCPs)

Il-persuni li jeħtieġu kundizzjonijiet, assistenza u/jew apparati speċjali meta jinġarru abbord titjira għandhom jitqiesu bħala SCPs u jinġarru bil-kundizzjonijiet li jiżguraw is-sikurezza tal-inġenju tal-ajru u tal-okkupanti tiegħu skont il-proċeduri stabbiliti mill-operatur.

CAT.OP.NMPA.120 Struzzjonijiet lill-passiġġieri

L-operatur għandu jiżgura li l-passiġġieri jingħataw struzzjonijiet dwar is-sikurezza qabel jew, meta xieraq, matul it-titjira.

CAT.OP.NMPA.125 Preparazzjoni tat-titjira

Qabel ma jibda b’titjira, il-kmandant għandu:

(a)

jiżgura b’kull mezz raġonevoli disponibbli li l-faċilitajiet fl-art inklużi l-faċilitajiet tal-komunikazzjoni u l-għajnuniet għan-navigazzjoni disponibbli u meħtieġa b’mod dirett fuq tali titjira, għall-operat sikur tal-inġenju tal-ajru, huma adegwati għat-tip ta’ operazzjoni li għaliha se titwettaq it-titjira. u

(b)

ikun midħla tal-informazzjoni meteoroloġika disponibbli kollha xierqa għat-titjira ppjanata. Il-preparazzjoni tat-titjira lil hinn mill-viċinanza tal-post tat-tluq għandha tinkludi:

(1)	studju tar-rapporti u tat-tbassir tat-temp attwali disponibbli; u

(2)	l-ippjanar ta’ azzjoni alternattiva li tipprovdi għall-possibbiltà li t-titjira ma tkunx tista’ tintemm kif kienet ippjanata, minħabba l-kundizzjonijiet tat-temp.

CAT.OP.NMPA.130 Preżentazzjoni tal-pjan tat-titjira tal-ATS

(a)

Jekk pjan tat-titjira tal-ATS ma jkunx ippreżentat għaliex mhuwiex meħtieġ mir-regoli tal-ajru, għandha tiġi ddepożitata informazzjoni adegwata sabiex is-servizzi ta’ twissija jkunu jistgħu jiġu attivati jekk ikun hemm bżonn.

(b)

Meta ssir operazzjoni minn sit fejn huwa impossibbli li jiġi ppreżentat pjan tat-titjira tal-ATS, il-pjan tat-titjira tal-ATS għandu jintbagħat malajr kemm jista’ jkun wara t-tlugħ mill-kmandant jew mill-operatur.

CAT.OP.NMPA.135 Għeluq sikur tal-kompartiment tal-passiġġieri u tal-bdoti - blalen tal-arja

Il-kmandant għandu jiżgura li qabel it-tlugħ u l-inżul, u kull meta jqis li dan huwa neċessarju fl-interess tas-sikurezza:

(a)	it-tagħmir u l-bagalji kollha huma stivati b’mod sikur; u

(b)	għadu possibbli ssir evakwazzjoni f’emerġenza.

CAT.OP.NMPA.140 Tipjip abbord.

Għall-ebda presuna ma hu permess it-tipjip abbord glajder jew ballun tal-arja.

CAT.OP.NMPA.145 Kundizzjonijiet meteoroloġiċi

Il-kmandant għandu jibda b’titjira skont il-VFR jew għandu jkompli biha biss meta l-aktar informazzjoni meteorolġika riċenti disponibbli tkun turi li fil-ħin mistenni tal-użu, il-kundizzjonijiet tat-temp tul ir-rotta u fid-destinazzjoni ppjanata se jkunu fil-livell tal-valuri minimi operattivi applikabbli tal-VFR jew f’livell ogħla minnhom.

CAT.OP.NMPA.150 Silġ u kontaminanti oћrajn – il-proċeduri ta’ fuq l-art

Il-kmandant gћandu jagћti bidu gћat-tlugħ biss jekk l-inġenju tal-ajru ma jkollu l-ebda depożitu fuqu li jista’ jaffettwa b’mod ħażin il-prestazzjoni tal-inġenju tal-ajru jew is-setgħa tal-kontroll tiegħu, ħlief hekk kif inhu permess skont l-AFM.

CAT.OP.NMPA.155 Kundizzjonijiet tat-tlugħ

Qabel ma jagħti bidu gћat-tlugħ, il-kmandant gћandu jkun issodisfat li, skont l-informazzjoni li jkollu għad-dispożizzjoni tiegħu, it-temp fl-ajrudrom jew fis-sit tal-operat mhux se jostakola tlugħ u tluq sikur.

CAT.OP.NMPA.160 Sitwazzjonijiet simulati waqt it-titjir

Il-kmandant għandu jiżgura li meta jġorr passiġġieri ma jiġux simulati sitwazzjonijiet anormali jew ta’ emerġenza li jeħtieġu l-applikazzjoni ta’ proċeduri anormali jew ta’ emerġenza.

CAT.OP.NMPA.165 Ġestjoni matul it-titjira tal-fjuwil jew tas-saborra - blalen tal-arja

Il-kmandant għandu jivverifika f’intervalli regolari li l-ammont ta’ fjuwil u saborra li jistgħu jintużaw u li fadal fit-titjira mhuwiex inqas mill-fjuwil u s-saborra meħtieġa sabiex ilesti t-titjira maħsuba u r-riżerva ppjanata għall-inżul.

CAT.OP.NMPA.170 Użu ta’ ossiġnu supplimentari

Il-kmandant gћandu jiżgura li l-membri tal-ekwipaġġ tat-titjira li jkunu qed iwettqu kompiti li jkunu essenzjali gћat-tћaddim sikur ta’ inġenju tal-ajru waqt it-titjira, jużaw ossiġnu supplimentari b’mod kontinwu kull meta l-altitudni taqbeż l-10 000 pied gћal perjodu ta’ iktar minn 30 minuta u kull meta l-altitudni taqbeż it-13 000 pied.

CAT.OP.NMPA.175 Kundizzjonijiet għall-avviċinament u għall-inżul

Qabel ma jibda l-avviċinament għall-inżul, il-kmandant gћandu jkun issodisfat li, skont l-informazzjoni disponibbli għalih, it-temp fl-ajrudrom jew fis-sit tal-operat u l-kundizzjoni tal-wiċċ ippjanat li jintuża ma għandhomx jostakolaw avviċinament u nżul sikuri.

CAT.GEN.NMPA.180 Limitazzjonijiet operattivi — il-blalen tal-arja sħuna

(a)

Ballun tal-arja sħuna ma għandux jinżel billejl, ħlief f’sitwazzjoni ta’ emerġenza.

(b)

It-tlugħ ta’ ballun tal-arja sħuna jista’ jsir billejl, sakemm jinġarr biżżejjed fjuwl għall-inżul binhar.

CAT.OP.NMPA.185 Limitazzjonijiet operattivi - glajders

glajder jista’ jkun operat biss binhar.”.

(g)	F’CAT.POL.A.240 (b) (4), “ORO.OPS” huwa sostitwit b’“ORO.FC”.

(h)

F’CAT.POL.A.310, jiżdied il-punt (e) li ġej:

“(e)	(e) Ir-rekwiżiti f’(a)(3), (a)(4), (a)(5), (b)(2) u (c)(2) ma għandhomx ikunu applikabbli għal operazzjonijiet VFR binhar.”

(i)	F’CAT.POL.A.405 (b), ir-referenza għal “CAT.POL.A.405 (b) jew (c)” hija sostitwita b’referenza għal “CAT.POL.A.400 (b) jew (c)”.

(j)

Fis-SUBPARTI C – LIMITAZZJONIJIET OPERATTIVI U TA’ PRESTAZZJONI TAL-INĠENJU TAL-AJRU jiddaħħlu t-TAQSIMIET 4 u 5 li ġejjin:

“TAQSIMA 4

Glajders

CAT.POL.S.100 Limitazzjonijiet operattivi

(a)

Matul kull fażi tal-operazzjoni, it-tagħbija, il-massa u l-pożizzjoni taċ-ċentru tal-gravità (centre of gravity - CG) tal-glajder għandhom ikunu konformi ma’ kwalunkwe limitazzjoni speċifikata fl-AFM, jew fil-manwal tal-operat (OM), jekk dan ikun iktar restrittiv.

(b)

Kartelluni, elenki, immarkar ta’ strumenti, jew taħlit ta’ dawn kollha, li fihom dawk il-limitazzjonijiet operattivi preskritti mill-AFM bl-iskop ta’ preżentazzjoni viżwali, għandhom jintwerew fuq il-glajder.

CAT.POL.S.105 Użin

(a)

L-operatur għandu jiżgura li l-massa u ċ-ċentru tal-gravità tal-glajder ikunu ġew stabbiliti permezz ta’ użin reali qabel ma jintuża għall-ewwel darba. L-effetti akkumulati tal-modifiki u t-tiswijiet fuq il-massa u l-bilanċ għandhom jitqiesu u jiġu ddokumentati kif xieraq. It-tali informazzjoni għandha ssir disponibbli għall-kmandant. Il-glajder għandu jerġa’ jintiżen jekk l-effett tal-modifiki fuq il-massa u l-bilanċ ma jkunx magħruf b’mod preċiż.

(b)

L-użin għandu jsir mill-manifattur tal-glajder jew skont ir-Regolament (KE) Nru 2042/2003 skont kif ikun applikabbli.

CAT.POL.S.110 Prestazzjoni

Il-kmandant għandu jħaddem il-glajder biss jekk il-prestazzjoni tkun adegwata biżżejjed biex tikkonforma mar-regoli applikabbli tal-ajru u ma’ kwalunkwe restrizzjoni oħra applikabbli għat-titjira, għall-ispazju tal-ajru jew għall-ajrudromi jew is-siti tal-operat użati, billi titqies il-preċiżjoni fl-immappjar ta’ kwalunkwe ċart jew mappa użata.

TAQSIMA 5

Blalen tal-arja

CAT.POL.B.100 Limitazzjonijiet operattivi

(a)

Matul kull fażi tal-operazzjoni, it-tagħbija, il-massa tal-ballun tal-arja għandhom ikunu konformi ma’ kwalunkwe limitazzjoni speċifikata fl-AFM, jew fil-manwal tal-operat (OM), jekk dan ikun iktar restrittiv.

(b)

CAT.POL.B.105 Użin

(a)

L-operatur għandu jiżgura li l-massa tal-ballun tal-arja tkun ġiet stabbilita permezz ta’ użin reali qabel ma’ jintuża għall-ewwel darba. L-effetti akkumulati tal-modifiki u t-tiswijiet fuq il-massa għandhom jitqiesu u jiġu ddokumentati kif xieraq. It-tali informazzjoni għandha ssir disponibbli għall-kmandant. Il-ballun tal-arja għandu jerġa’ jintiżen jekk l-effett tal-modifiki fuq il-massa ma jkunx magħruf b’mod preċiż.

(b)

L-użin għandu jsir mill-manifattur tal-ballun tal-arja jew skont ir-Regolament (KE) Nru 2042/2003 skont kif ikun applikabbli.

CAT.POL.B.110 Sistema biex tiġi ddeterminata l-massa

(a)

L-operatur ta’ ballun tal-arja għandu jistabbilixxi sistema li tispeċifika kif l-affarijiet li ġejjin huma determinati bl-eżatt għal kull titjira sabiex il-kmandant ikun jista’ jivverifika li tinżamm konformità mal-limitazzjonijiet tal-AFM:

(1)	il-massa tal-ballun tal-arja bażi;

(2)	il-massa tat-tagħbija tat-traffiku (traffic load);

(3)	il-massa tat-tagħbija ta’ fjuwil jew saborra;

(4)	il-massa tat-tlugħ;

(5)	it-tagħbija tal-ballun tal-arja ssir taħt is-superviżjoni tal-kmandant jew persunal ikkwalifikat;

(6)	it-tħejjija u d-dispożizzjoni tad-dokumentazzjoni kollha.

(b)

Il-kalkolu tal-massa bbażat fuq kalkoli elettroniċi għandu jkun replikabbli mill-kmandant.

(c)

Id-dokumentazzjoni dwar il-massa għandha titħejja qabel kull titjira u tiġi ddokumentata fi pjan operattiv tat-titjira.

CAT.POL.B.115 Prestazzjoni

Il-kmandant għandu jħaddem il-ballun tal-arja biss jekk il-prestazzjoni tkun adegwata biżżejjed biex tikkonforma mar-regoli applikabbli tal-ajru u ma’ kwalunkwe restrizzjoni oħra applikabbli għat-titjira, għall-ispazju tal-ajru jew għall-ajrudromi jew is-siti tal-operat użati, billi titqies il-preċiżjoni fl-immappjar ta’ kwalunkwe ċart jew mappa użata.”.

(k)	F’CAT.IDE.A.100 (c), CAT.IDE.A.215 (d) u f’CAT.IDE.H.100 (c), il-kliem “għandu jiġi installat”, “iridu jinżammu” u “għandu jkun jista’ jintuża” huma sostitwiti ma’ “jiġi installat”, “jinżammu” u “għandu jintuża”.

(l)	F’CAT.IDE.A.260, il-Figura 1 hija sostitwita b’din il-figura li ġejja: Figura 1

(m)

Fis-SUBPARTI D – STRUMENTI, DEJTA U TAGĦMIR jiddaħħlu t-TAQSIMIET 3 u 4 li ġejjin:

“TAQSIMA 3

Glajders

CAT.IDE.S.100 Strumenti u tagħmir – punti ġenerali

(a)

L-istrumenti u t-tagħmir li huma meħtieġa skont din is-Subparti għandhom jiġu approvati skont ir-Regolament (UE) Nru 748/2012 fil-każ li:

(1)	jintużaw mill-ekwipaġġ tat-titjira biex jikkontrollaw il-passaġġ tat-titjira;

(2)	jintużaw biex jikkonformaw ma’ CAT.IDE.S.140;

(3)	jintużaw biex jikkonformaw ma’ CAT.IDE.S.145; jew

(4)	huma installati fil-glajder.

(b)

L-oġġetti li ġejjin, meta meħtieġa minn din is-Subparti, ma jeħtiġux approvazzjoni ta’ tagħmir:

(1)	id-dawl portabbli indipendenti;

(2)	arloġġ preċiż; u

(3)	it-tagħmir tas-sopravivenza u għas-sinjalar.

(c)

L-istrumenti u t-tagħmir li mhumiex meħtieġa skont din is-Subparti kif ukoll kull tagħmir ieħor li mhuwiex meħtieġ skont Annessi oħrajn, iżda li jinġarr fuq it-titjira, għandhom jikkonformaw ma’ dawn li ġejjin:

(1)	l-informazzjoni pprovduta minn dawn l-istrumenti, jew minn dan it-tagħmir ma għandhiex tintuża mill-ekwipaġġ tat-titjira, sabiex jikkonforma mal-Anness I tar-Regolament (KE) Nru 216/2008; u

(2)	l-istrumenti u t-tagħmir ma għandhomx jaffettwaw l-ajrunavigabbiltà tal-glajder, anki f’każ li jkollhom xi ħsara jew li ma jaħdmux tajjeb.

(d)

L-istrumenti u t-tagħmir għandhom ikunu operabbli jew aċċessibbli fil-pront minn dak il-post fejn il-membru tal-ekwipaġġ li jeħtieġ li jużah jinsab bilqiegħda.

(e)

It-tagħmir tal-emerġenza kollu meħtieġ għandu jkun faċilment aċċessibbli għall-użu immedjat.

CAT.IDE.S.105 Tagħmir minimu għat-titjira

Meta kwalunkwe wieħed mill-istrumenti tal-glajder, mill-oġġetti tat-tagħmir jew mill-funzjonijiet meħtieġa għat-titjira prevista ma jkunx qed jaħdem jew ikun nieqes, it-titjira ma għandhiex tinbeda, sakemm il-glajder ma jkunx imħaddem skont il-lista ta’ tagħmir minimu (MEL):

CAT.IDE.S.110 Operazzjonijiet ta’ titjir skont il-VFR — strumenti tat-titjir u tan-navigazzjoni

(a)

Il-glajders li jitħaddmu skont il-VFR binhar għandhom ikunu mgħammra b’mezz għall-kejl u għall-wiri ta’ dawn li ġejjin:

(1)	fil-każ tal-glajders bil-mutur, id-direzzjoni manjetika;

(2)	il-ħin f’sigħat, minuti u sekondi;

(3)	l-altitudni skont il-pressjoni; u

(4)	il-veloċità tal-ajru indikata.

(b)

Il-glajders li jitħaddmu f’kundizzjonijiet li fihom il-glajder ma jkunx jista’ jinżamm fil-passaġġ tat-titjira mixtieq mingħajr referenza għal strument addizzjonali wieħed jew aktar, minbarra (a), għandhom ikunu mgħammra b’mezz għall-kejl u għall-wiri ta’ dawn li ġejjin:

(1)	il-veloċità vertikali;

(2)	il-pożizzjoni jew id-dawran u ż-żliq; u

(3)	id-direzzjoni manjetika.

CAT.IDE.S.115 Titjir fil-livell tas-sħab – tagħmir tat-titjir u tan-navigazzjoni

Il-glajders li jittajru fil-livell tas-sħab għandhom ikunu mgħammra b’mezz għall-kejl u għall-wiri ta’ dawn li ġejjin:

(a)	id-direzzjoni manjetika;

(b)	il-ħin f’sigħat, minuti u sekondi;

(c)	l-altitudni skont il-pressjoni;

(d)	il-veloċità tal-ajru indikata;

(e)	il-veloċità vertikali; u

(f)	il-pożizzjoni jew id-dawran u ż-żliq.

CAT.IDE.S.120 Sits u sistemi ta’ restrizzoni

(a)

Il-glajders għandhom ikunu mgħammra:

(1)	b’sit għal kull persuna abbord; u

(2)	b’ċinturin tas-sikurezza li jkollu sistema ta’ restrizzjoni għan-naħa ta’ fuq tat-torso skont l-AFM.

(b)

Iċ-ċinturin tas-sikurezza li jkollu sistema ta’ restrizzjoni għan-naħa ta’ fuq tat-torso għandu jkun jinfetaħ permezz ta’ molla waħda

CAT.IDE.S.125 Ossiġenu supplimentari

Il-glajders li jitħaddmu f’altitudnijiet tal-pressjoni ’l fuq minn 10 000 pied għandhom ikunu mgħammra b’tagħmir tal-ossiġnu li jkun jista’ jaħżen u jqassam ossiġnu suffiċjenti biex jissupplixxi:

(a)	il-membri tal-ekwipaġġ għal kwalunkwe perjodu li jaqbeż it-30 minuta li matulu l-altitudni tal-pressjoni tkun bejn l-10 000 u t-13 000 pied; u

(b)	il-membri tal-ekwipaġġ u l-passiġġieri kollha għal kwalunkwe perjodu li matulu l-altitudni tal-pressjoni tkun taqbeż it-13 000 pied.

CAT.IDE.S.130 Titjir fuq l-ilma

Il-kmandant ta’ glajder li jitħaddem fuq l-ilma għandu jiddetermina r-riskji għas-sopravivenza tal-okkupanti tal-glajder fil-każ ta’ nżul ta’ emerġenza, u fuq il-bażi ta’ dan huwa għandu jiddetermina l-ġarr ta’:

(a)	ġakketta tas-salvataġġ jew apparat ekwivalenti li jżomm f’wiċċ l-ilma għal kull persuna li tkun abbord, li għandhom jintlibsu jew ikunu stivati f’pożizzjoni li tkun faċilment aċċessibbli mis-sit jew mill-post tal-persuna li għaliha jkunu pprovduti;

(b)	trażmettitur għas-sejbien waqt emerġenza (ELT) jew apparat ta’ sinjalar personalizzat għas-sejbien (PLB), li jinġarr minn membru tal-ekwipaġġ jew minn passiġġier, li jkun jista’ jittrażmetti simultanjament fuq il-frekwenzi 121,5 MHz u 406 MHz; u

(c)

tagħmir sabiex ikunu jistgħu jsiru s-sinjali ta’ allarm, waqt titjira:

(1)	fuq l-ilma lil hinn mid-distanza ta’ gglajdjar mill-art: jew

(2)	fejn il-passaġġ tat-tlugħ jew tal-avviċinament ikun qiegħed b’tali mod fuq l-ilma li f’każ ta’ aċċident x’aktarx ikun se jkun hemm inżul ta’ emerġenza.

CAT.IDE.S.135 Tagħmir tas-sopravivenza

Il-glajders li jitħaddmu fuq żoni li fihom it-tiftix u s-salvataġġ ikunu partikularment diffiċli, għandhom ikunu mgħammra b’tagħmir għas-sinjali u b’tagħmir li jsalva l-ħajja, skont kif ikun xieraq għaż-żona li fuqha se titwettaq it-titjira.

CAT.IDE.S.140 Tagħmir tal-komunikazzjoni permezz tar-radju

(a)

Fejn ikun meħtieġ mill-ispazju tal-ajru fejn jittajru, il-glajders għandhom ikunu mgħammra bit-tagħmir għall-komunikazzjoni permezz tar-radju, li jkun jista’ jittrażmetti komunikazzjoni fiż-żewġ direzzjonijiet ma’ dawk l-istazzjonijiet ajrunawtiċi jew f’dawk il-frekwenzi biex jissodisfaw ir-rekwiżiti tal-ispazju tal-ajru.

(b)

It-tagħmir għall-komunikazzjoni permezz tar-radju, jekk meħtieġ skont (a), għandu jippermetti l-komunikazzjoni fuq il-frekwenza għall-emerġenzi ajrunawtiċi 121,5 MHz.

CAT.IDE.S.145 Tagħmir tan-navigazzjoni

Il-glajders għandhom ikunu mgħammra bi kwalunkwe tagħmir tan-navigazzjoni neċessarju biex jipproċedu skont:

(a)	il-pjan tat-titjira tal-ATS, jekk dan ikun applikabbli; u

(b)	ir-rekwiżiti tal-ispazju tal-ajru applikabbli.

CAT.IDE.S.150 Transponder

Fejn ikun meħtieġ mill-ispazju tal-ajru fejn jittajru, il-glajders għandhom ikunu mgħammra bi transponder ta’ radar sekondarju ta’ sorveljanza (SSR) bil-kapaċitajiet kollha meħtieġa.

TAQSIMA 4

Blalen tal-arja

CAT.IDE.B.100 Strumenti u tagħmir – punti ġenerali

(a)

L-istrumenti u t-tagħmir li huma meħtieġa skont din is-Subparti għandhom jiġu approvati skont ir-Regolament (KE) Nru 748/2012, fil-każ li:

(1)	jintużaw mill-ekwipaġġ tat-titjira biex jiddeterminaw il-passaġġ tat-titjira;

(2)	jintużaw biex jikkonformaw ma’ CAT.IDE.B.155; jew

(3)	huma installati fil-ballun tal-arja.

(b)

L-oġġetti li ġejjin, meta meħtieġa minn din is-Subparti, ma jeħtiġux approvazzjoni ta’ tagħmir:

(1)	id-dawl portabbli indipendenti;

(2)	arloġġ preċiż;

(3)	il-kaxxa tal-ewwel għajnuna;

(4)	it-tagħmir tas-sopravivenza u għas-sinjali;

(5)	b’sors alternattiv għall-ignixin;

(6)	bi gverta ta’ kontra n-nar jew għata ta’ materjal reżistenti għan-nar;

(7)	ħabel għall-inżul; u

(8)

sikkina.

(c)

(1)	l-informazzjoni pprovduta minn dawn l-istrumenti, jew minn dan it-tagħmir ma għandhiex tintuża mill-ekwipaġġ tat-titjira, sabiex jikkonforma mal-Anness I tar-Regolament (KE) Nru 216/2008; u

(2)	l-istrumenti u t-tagħmir ma għandhomx jaffettwaw l-ajrunavigabbiltà tal-ballun tal-arja, anki f’każ li jkollhom xi ħsara jew li ma jaħdmux tajjeb.

(d)

L-istrumenti u t-tagħmir għandhom ikunu operabbli jew aċċessibbli fil-pront minn dak il-post fejn il-membru tal-ekwipaġġ li jeħtieġ huwa assenjat.

(e)

It-tagħmir tal-emerġenza kollu meħtieġ għandu jkun faċilment aċċessibbli għall-użu immedjat.

CAT.IDE.B.105 Tagħmir minimu għat-titjira

Meta kwalunkwe wieħed mill-istrumenti, mill-oġġetti tat-tagħmir jew mill-funzjonijiet tal-ballun tal-arja meħtieġa għat-titjira prevista ma jkunx qed jaħdem jew ikun nieqes, it-titjira ma għandhiex tinbeda, sakemm il-ballun ma jkunx imħaddem skont il-lista ta’ tagħmir minimu (MEL):

CAT.IDE.B.110 Dwal operattivi

Il-blalen tal-arja li jitħaddmu billejl għandhom ikunu mgħammra:

(a)	bi dwal għal kontra l-kolliżjonijiet;

(b)	b’mezz li jipprovdi dawl xieraq għall-istrumenti u għat-tagħmir kollha essenzjali għat-tħaddim sikur tal-ballun tal-arja; u

(c)	b’dawl portabbli indipendenti.

CAT.IDE.B.115 Operazzjonijiet ta’ titjir skont il-VFR – strumenti tat-titjir u tan-navigazzjoni u tagħmir assoċjat magħhom

Il-blalen tal-arja li jitħaddmu skont il-VFR għandhom ikunu mgħammra:

(a)	b’mezz għall-wiri tad-direzzjoni tad-drift; u

(b)

b’mezz għall-kejl u għall-wiri ta’:

(1)	il-ħin f’sigħat, minuti u sekondi;

(2)	il-veloċità vertikali, jekk meħtieġ skont l-AFM, u

(3)	l-altitudni tal-pressjoni, jekk meħtieġ skont l-AFM, jekk meħtieġ skont ir-rekwiżiti tal-ispazju tal-ajru jew meta l-altitudni teħtieġ li tiġi kkontrollata għall-fini tal-użu tal-ossiġenu. u

(4)	ħlief fil-każ taL-blalen tal-arja tal-gass, il-pressjoni ta’ kull linja tal-provvista tal-gass imqabbda.

CAT.IDE.B.120 Sistemi ta’ trażżin

Il-blalen tal-arja b’kompartiment separat għall-kmandant għandhom ikunu mgħammra b’sistema ta’ trażżin għall-kmandant.

CAT.IDE.B.125 Kaxex għall-ewwel għajnuna

(a)

Il-blalen tal-arja għandhom ikunu mgħammra b’kaxex għall-ewwel għajnuna.

(b)

Fil-vettura ta’ sejbien għandha tinġarr kaxxa tal-ewwel għajnuna addizzjonali.

(c)

Il-kaxex għall-ewwel għajnuna għandhom:

(1)	ikunu faċilment aċċessibbli għall-użu; u

(2)	jinżammu f’kundizzjoni tajba.

CAT.IDE.B.130 Ossiġenu supplimentari

Il-blalen tal-arja li jitħaddmu f’altitudnijiet tal-pressjoni ’l fuq minn 10 000 pied għandhom ikunu mgħammra b’tagħmir tal-ossiġnu li jkun jista’ jaħżen u jqassam ossiġnu suffiċjenti biex jissupplixxi:

(a)	il-membri tal-ekwipaġġ għal kwalunkwe perjodu li jaqbeż it-30 minuta li matulu l-altitudni tal-pressjoni tkun bejn l-10 000 u t-13 000 pied; u

(b)	il-membri tal-ekwipaġġ u l-passiġġieri kollha għal kwalunkwe perjodu li matulu l-altitudni tal-pressjoni tkun taqbeż it-13 000 pied.

CAT.IDE.B.135 Tagħmir portabbli għat-tifi tan-nar

Il-blalen tal-arja sħuna għandhom ikunu mgħammra tal-inqas b’ċilindru wieħed jew pompa waħda għat-tifi tan-nar, kif meħtieġ skont il-kodiċi applikabbli tal-ajrunavigabbiltà.

CAT.IDE.B.140 Titjir fuq l-ilma

Il-kmandant ta’ ballun tal-arja li jitħaddem fuq l-ilma għandu jiddetermina r-riskji għas-sopravivenza tal-okkupanti tal-ballun tal-arja fil-każ ta’ nżul ta’ emerġenza, u fuq il-bażi ta’ dan huwa għandu jiddetermina l-ġarr ta’:

(a)	ġakketta tas-salvataġġ għal kull persuna li tkun abbord, jew apparat ekwivalenti li jżomm f’wiċċ l-ilma għal kull persona abbord li jkollha inqas minn 24 xahar, li għandhom jintlibsu jew ikunu stivati f’pożizzjoni li tkun faċilment aċċessibbli mill-post tal-persuna li għaliha jkunu pprovduti:

(b)	trażmettitur għas-sejbien waqt emerġenza (ELT) jew apparat ta’ sinjalar personalizzat għas-sejbien (PLB), li jinġarr minn membru tal-ekwipaġġ jew minn passiġġier, li jkun jista’ jittrażmetti simultanjament fuq il-frekwenzi 121,5 MHz u 406 MHz; u

(c)	tagħmir sabiex isiru s-sinjali ta’ allarm.

CAT.IDE.B.145 Tagħmir tas-sopravivenza

Il-blalen tal-arja li jitħaddmu fuq żoni li fihom it-tiftix u s-salvataġġ ikunu partikularment diffiċli, għandhom ikunu mgħammra b’tagħmir għas-sinjali u b’tagħmir li jsalva l-ħajja, skont kif ikun xieraq għaż-żona li fuqha se titwettaq it-titjira.

CAT.IDE.B.150 Tagħmir mixxellanju

(a)

Il-blalen tal-arja għandhom ikunu mgħammra b’ingwanti protettivi għal kull membru tal-ekwipaġġ.

(b)

Il-blalen tal-arja sħuna għandhom ikunu mgħammra:

(1)	b’sors alternattiv għall-ignixin;

(2)	b’mezz li jkejjel u jindika l-kwantità tal-fjuwil;

(3)	bi gverta ta’ kontra n-nar jew għata ta’ materjal reżistenti għan-nar; u

(4)	b’ħabel għall-inżul tat-tul ta’ mill-anqas 25 metru.

(c)

Il-blalen tal-gass għandhom ikunu mgħammra:

(1)	b’sikkina; u

(2)	ħabel għall-inżul tat-tul ta’ mill-anqas 20 m magħmul minn fibra naturali jew materjal konduttiv elettrostatiku.

CAT.IDE.B.155 Tagħmir għall-komunikazzjoni bir-radju

(a)

Fejn ikun meħtieġ mir-rekwiżiti tal-ispazju tal-ajru, il-blalen tal-arja għandhom ikunu mgħammra bit-tagħmir għall-komunikazzjoni permezz tar-radju fil-post tal-bdot, li jkun jista’ jittrażmetti komunikazzjoni fiż-żewġ direzzjonijiet ma’ dawk l-istazzjonijiet ajrunawtiċi jew f’dawk il-frekwenzi biex jissodisfaw ir-rekwiżiti tal-ispazju tal-ajru.

(b)

It-tagħmir għall-komunikazzjoni permezz tar-radju, jekk meħtieġ skont (a), għandu jippermetti l-komunikazzjoni fuq il-frekwenza għall-emerġenzi ajrunawtiċi 121,5 MHz.

CAT.IDE.B.160 Transponder

Fejn ikun meħtieġ mill-ispazju tal-ajru fejn jittajru, il-blalen tal-arja għandhom ikunu mgħammra bi transponder ta’ radar sekondarju ta’ sorveljanza (SSR) bil-kapaċitajiet kollha meħtieġa.”.

(5)

L-Anness V tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 965/2012 huwa emendat kif ġej:

(a)	Ir-referenzi kollha għar-Regolament (KE) Nru 1702/2003 huma sostitwiti b’referenzi għar-Regolament (UE) Nru 748/2012.

(b)	Fi SPA.GEN.100 (a)(1), jitħassru l-kliem “tat-trasport bl-ajru”.

(c)

SPA.DG.100 huwa sostitwit b’dan li ġej:

“SPA.DG.100 Trasport ta’ oġġetti perikolużi

Ħlief kif stipulat fl-Anness IV (il-Parti-CAT), fl-Anness VI (il-Parti-NCC), l-Anness VII (il-Parti-NCO) u l-Anness VIII (il-Parti-SPO), l-operatur għandu jittrasporta biss oġġetti perikolużi bl-ajru jekk l-operatur ikun ġie approvat mill-awtorità kompetenti.”.

(6)

Fl-Anness VI tar-Regolament (UE) Nru 965/2012, il-punt (b) ta’ NCC.POL.125 huwa sostitwit b’dan li ġej:

“(b)

Ħlief għal ajruplan mgħammar b’magni turboprop u b’massa massima tat-tlugħ ta’ jew inqas minn 5 700 kg, fil-każ ta’ ħsara fil-magna fit-tlugħ, il-bdot fil-kmand għandu jiżgura li l-ajruplan jista’:

(1)	iwaqqaf it-tlugħ u jieqaf fi ħdan id-distanza ta’ aċċelerazzjoni u waqfien disponibbli jew ir-‘runway’ disponibbli; jew

(2)	ikompli bit-tlugħ u jevita l-ostakli kollha mnejn se tgħaddi t-titjira b’marġni adegwat sakemm l-ajruplan ikun f’pożizzjoni li jikkonforma ma’ NCC.POL.130.”.

(7)

L-Anness VII tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 965/2012 huwa emendat kif ġej:

(a)	Ir-referenzi kollha għar-Regolament (KE) Nru 1702/2003 huma sostitwiti b’referenzi għar-Regolament (UE) Nru 748/2012.

(b)

NCO.GEN.102 huwa emendat kif ġej:

(i)	it-titlu huwa sostitwit b’dan li ġej: “Touring motor gliders (TMGs), glajders bil-mutur (powered sailplanes) u blalen tal-arja mħallta (mixed balloons)”;

(ii)

jiżdied il-punt (d) li ġej:

“(d)	Il-blalen tal-arja mħallta għandhom ikunu operati skont ir-rekwiżiti għall-blalen tal-arja sħuna.”.

(c)

Jiddaħħal il-punt NCO.GEN.103 li ġej:

“NCO.GEN.103 Titjiriet introduttorji

It-titjiriet introduttorji msemmija fl-Artikolu 6 (5)(c) ta’ dan ir-Regolament meta jitwettqu skont dan l-Anness, għandhom:

(a)	jibdew u jintemmu fl-istess ajrudrom jew sit tal-operat, ħlief għal blalen tal-arja u glajders;

(b)	ikunu operati skont il-VFR binhar;

(c)	ikunu sorvejlati minn persuna nominata responsabbli għas-sikurezza tagħhom; u

(d)	jikkonformaw ma’ kwalunkwe kundizzjoni oħra stipulata mill-awtorità kompetenti.”.

(d)

NCO.GEN.106 huwa sostitwit b’dan li ġej:

“NCO.GEN.106 Responsabbiltajiet u awtorità tal-bdot fil-kmand — blalen tal-arja

Minbarra l-punt NCO.GEN.105, il-bdot fil-kmand għandu:

(a)	ikun responsabbli għall-għoti tal-informazzjoni ta’ qabel it-titjira lil dawk il-persuni li jassistu fl-infazzjoni u fid-deflazzjoni tal-istruttura tal-ballun tal-arja;

(b)	jiżgura li l-ebda persuna ma hi qed tpejjep abbord jew fil-viċinanzi tal-ballun tal-arja; u

(c)	jiżgura li l-persuni li jassistu fl-infazzjoni u fid-deflazzjoni tal-istruttura tal-ballun tal-arja jilbsu lbies protettiv.”.

(e)	F’NCO.GEN.135 (a) (10), wara il-kliem “għar-rotta” jiddaħħal “għaż-żona”.

(f)	F’NCO.OP.110 (c), l-ewwel sentenza, il-kelma “biss” tiddaħħal wara “għandhom jintużaw”.

(g)	It-titlu ta’ NCO.OP.113 huwa sostitwit b’dan li ġej: “Valuri minimi operattivi tal-ajrudrom — operazzjonijiet ta’ dawran fuq l-art bil-ħelikopters”.

(h)	F’NCO.OP.127 (a) u (b), jitħassru l-kliem “gass” u “tal-gass”.

(i)

NCO.OP.215 huwa sostitwit b’dan li ġej:

“NCO.OP.215 Limitazzjonijiet operattivi — il-blalen tal-arja sħuna

(a)

Ballun tal-arja sħuna ma għandux jinżel billejl, ħlief f’emerġenza.

(b)

It-tlugħ ta’ ballun tal-arja sħuna jista’ jsir billejl, sakemm jinġarr biżżejjed fjuwl għall-inżul binhar.”.

(j)

NCO.POL.105 (b) huwa sostitwit b’dan li ġej:

“(b)

L-użin għandu jitwettaq:

(1)	mill-manifattur tal-inġenju tal-ajru jew minn organizzazzjoni tal-manutenzjoni approvata, fil-każ tal-ajruplani u tal-ħelikopters; u

(2)	għal glajders u blalen tal-arja, mill-manifattur tal-inġenju tal-ajru jew skont ir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 2042/2003, skont kif applikabbli.”.

(k)

NCO.IDE.B.110 huwa sostitwit b’dan li ġej:

“NCO.IDE.B.110 Dwal operattivi

Il-blalen tal-arja li jitħaddmu billejl għandhom ikunu mgħammra:

(a)	bi dwal għal kontra l-kolliżjonijiet;

(b)	b’mezz li jipprovdi dawl xieraq għall-istrumenti u għat-tagħmir kollha essenzjali għat-tħaddim sikur tal-ballun tal-arja; u

(c)	b’dawl portabbli indipendenti.”.

(l)

NCO.IDE.B.125 huwa sostitwit b’dan li ġej:

“NCO.IDE.B.125 Ċilindri jew pompi tal-idejn għat-tifi tan-nar

Il-blalen tal-arja sħuna għandhom ikunu mgħammra tal-inqas b’ċilindru wieħed jew pompa waħda tal-idejn għat-tifi tan-nar, jekk meħtieġ skont l-ispeċifikazzjonijiet ta’ ċertifikazzjoni applikabbli.”.

(m)

NCO.IDE.B.140 huwa sostitwit b’dan li ġej:

“NCO.IDE.B.140 Tagħmir mixxellanju

(a)

Il-blalen tal-arja għandhom ikunu mgħammra b’ingwanti protettivi għal kull membru tal-ekwipaġġ.

(b)

Il-blalen tal-arja sħuna għandhom ikunu mgħammra:

(1)	b’sors alternattiv għall-ignixin;

(2)	b’mezz li jkejjel u jindika l-kwantità tal-fjuwil;

(3)	bi gverta ta’ kontra n-nar jew għata ta’ materjal reżistenti għan-nar; u

(4)	b’ħabel għall-inżul tat-tul ta’ mill-anqas 25 metru.

(c)

Il-blalen tal-gass għandhom ikunu mgħammra:

(1)	b’sikkina; u

(2)	ħabel għall-inżul tat-tul ta’ mill-anqas 20 m magħmul minn fibra naturali jew materjal konduttiv elettrostatiku.”.

(n)

Tiżdied is-SUBPARTI E li ġejja:

“IS-SUBPARTI E

REKWIŻITI SPEĊIFIĊI

TAQSIMA 1

Punti ġenerali

NCO.SPEC.100 Kamp ta’ applikazzjoni

Din is-subparti tistabbilixxi r-rekwiżiti speċifiċi li għandhom jiġu segwiti mill-bdot fil-kmand li jwettaq operazzjonijiet mhux kummerċjali speċjalizzati b’inġenji tal-ajru li mhumiex kumplessi u li jaħdmu bil-magni.

NCO.SPEC.105 Lista ta’ kontroll

(a)

Qabel ma jibda operazzjoni speċjalizzata, il-bdot fil-kmand għandu jwettaq valutazzjoni tar-riskji, li fiha jivvaluta l-kumplessità tal-attività biex jiddetermina l-perikli u r-riskji assoċjati inerenti fl-operazzjoni u jistabbilixxi miżuri ta’ mitigazzjoni.

(b)

Operazzjoni speċjalizzata għandha ssir skont lista ta’ kontroll. Fuq il-bażi tal-valutazzjoni tar-riskju, il-bdot fil-kmand għandu jistabbilixxi lista ta’ kontroll xierqa għall-attività speċjalizzata u l-inġenju tal-ajru użat, filwaqt li jieħu f’kunsiderazzjoni kwalunkwe taqsima ta’ din is-subparti.

(c)

Il-lista ta’ kontroll li hija rilevanti għad-dmirijiet tal-bdot fil-kmand, tal-membri tal-ekwipaġġ u tal-ispeċjalisti fil-kompitu għandha tkun disponibbli faċilment fuq kull titjira.

(d)

Il-lista ta’ kontroll għandha tkun riveduta u aġġornata regolarment, kif xieraq.

NCO.SPEC.110 Responsabbiltajiet u awtorità tal-bdot fil-kmand

Kull meta membri tal-ekwipaġġ jew speċjalisti fil-kompitu jkunu involuti fl-operazzjoni, il-bdot fil-kmand

(a)	għandu jiżgura l-konformità tal-membri tal-ekwipaġġ u tal-ispeċjalisti fil-kompitu ma’ NCO.SPEC.115 u NCO.SPEC.120;

(b)	li ma jibdix b’titjira fil-każ li kwalunkwe membru tal-ekwipaġġ jew speċjalist fil-kompitu ma jkunx jista’ jwettaq il-kompiti tiegħu għal kwalunkwe raġuni bħal dannu, mard, għeja jew minħabba l-effetti ta’ kwalunkwe sustanza psikoattiva;

(c)

ikun responsabbli li ma jkomplix b’titjira li tmur lil hinn mill-eqreb ajrudrom jew sit tal-operat funzjonali li jista’ jintlaħaq fil-kundizzjonijiet tat-temp attwali, meta l-kapaċità ta’ kwalunkwe membru tal-ekwipaġġ jew speċjalist fil-kompitu biex iwettaq il-kompiti tiegħu hija mnaqqsa b’mod sinifikanti għal raġunijiet bħal għeja, mard jew nuqqas ta’ ossiġnu;

(d)	Il-bdot fil-kmand għandu jiżgura li l-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti f’kompiti jkunu konformi mal-liġijiet, mar-regolamenti u mal-proċeduri ta’ dawk l-Istati fejn l-operazzjonijiet isiru.

(e)	għandu jiżgura li l-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu kollha jkunu jistgħu jikkomunikaw ma’ xulxin b’lingwa komuni; u

(f)	għandu jiżgura li l-ispeċjalisti fil-kompitu u l-membri tal-ekwipaġġ jużaw ossiġenu supplimentari kontinwament kull meta l-altitudni tal-kabina taqbeż l-10 000 pied għal perjodu ta’ iktar minn 30 minuta u kull meta l-altitudni tal-kabina taqbeż it-13 000 pied.

NCO.SPEC.115 Responsabbiltajiet tal-ekwipaġġ

(a)

Il-membru tal-ekwipaġġ għandu jkun responsabbli għat-twettiq tajjeb tal-kompiti tiegħu: Il-kompiti tal-ekwipaġġ għandhom ikunu speċifikati fil-lista ta’ kontroll.

(b)

Ħlief għal blalen tal-arja, matul il-fażijiet kritiċi tat-titjira jew kull meta dan jitqies neċessarju mill-bdot fil-kmand fl-interess tas-sikurezza, il-membru tal-ekwipaġġ għandu jkun marbut fil-post assenjat lilu sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor fil-lista ta’ kontroll.

(c)

Matul it-titjira, il-membru tal-ekwipaġġ tat-titjira għandu jżomm iċ-ċintorin tas-sigurtà tiegћu/tagћha maqful waqt li jkun f’postu.

(d)

Matul it-titjira, mill-inqas membru ikkwalifikat wieħed tal-ekwipaġġ tat-titjira għandu jibqa’ fil-kmand tal-inġenju tal-ajru f’kull ħin.

(e)

Il-membru tal-ekwipaġġ ma għandux iwettaq kompiti fuq inġenju tal-ajru:

(1)	jekk ikun jaf jew jissuspetta li qed ibati minn gћeja kbira, kif imsemmi fil-punt 7.f. tal-Anness IV tar-Regolament (KE) Nru 216/2008 jew jekk ma jkunx jiflaħ biex iwettaq il-kompiti tiegħu; jew

(2)	meta jkun taħt l-influwenza ta’ sustanzi psikoattivi jew ta’ alkoħol jew għal raġunijiet oħra kif imsemmi fil-punt 7.g. tal-Anness IV tar-Regolament (KE) Nru 216/2008.

(f)

Il-membru tal-ekwipaġġ li jwettaq kompiti ta’ aktar minn operatur wieħed għandu:

(1)	iżomm rekords individwali tiegħu rigward il-ħinijiet tat-titjir u tas-servizz u l-perjodi tal-mistrieħ kif imsemmija fl-Anness III (il-Parti-ORO), is-Subparti FTL tar-Regolament (UE) Nru 965/2012, jekk ikun japplika; u

(2)	jagħti lil kull operatur id-dejta meħtieġa sabiex jiskeda l-attivitajiet skont ir-rekwiżiti applikabbli tal-FTL.

(g)

Il-membru tal-ekwipaġġ għandu jirrapporta lill-bdot fil-kmand:

(1)	kwanlunkwe ћsara, nuqqas, nuqqas ta’ funzjonament jew difett li jemmen li jista’ jaffettwa l-ajrunavigabbiltà jew it-tħaddim sikur tal-inġenju tal-ajru, inklużi s-sistemi tal-emerġenza. kif ukoll u

(2)	kwalunkwe inċident li kien qed ipoġġi fil-periklu, jew li jista’ jpoġġi fil-periklu, is-sikurezza tal-operat.

NCO.SPEC.120 Responsabbiltajiet tal-ispeċjalisti fil-kompitu

(a)

L-ispeċjalist fil-kompitu għandu jkun responsabbli għat-twettiq tajjeb tal-kompitu tiegħu. Id-dmirijiet tal-ispeċjalisti fil-kompitu għandhom ikunu speċifikati fil-lista ta’ kontroll.

(b)

Ħlief għal blalen tal-arja, matul il-fażijiet kritiċi tat-titjira jew kull meta dan jitqies neċessarju mill-bdot fil-kmand fl-interess tas-sikurezza, l-ispeċjalist fil-kompitu għandu jkun marbut fil-post assenjat lilu sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor fil-lista ta’ kontroll.

(c)

L-ispeċjalist fil-kompitu għandu jiżgura li jkun marbut meta jwettaq kompiti speċjalizzati b’bibien esterni miftuħin jew imneħħija.

(d)

L-ispeċjalist fil-kompitu għandu jirrapporta lill-bdot fil-kmand:

(1)	kwanlunkwe ћsara, nuqqas, nuqqas ta’ funzjonament jew difett li jemmen li jista’ jaffettwa l-ajrunavigabbiltà jew it-tħaddim sikur tal-inġenju tal-ajru, inklużi s-sistemi tal-emerġenza. kif ukoll u

(2)	kwalunkwe inċident li kien qed ipoġġi fil-periklu, jew li jista’ jpoġġi fil-periklu, is-sikurezza tal-operat.

NCO.SPEC.125 Istruzzjonijiet dwar is-sikurezza

(a)

Qabel it-tlugħ, il-bdot fil-kmand għandu jagħti struzzjonijiet lill-ispeċjalisti fil-kompitu dwar:

(1)	tagħmir u proċeduri ta’ emerġenza;

(2)	proċeduri operattivi assoċjati mal-kompitu speċjalizzat qabel kull titjira jew serje ta’ titjiriet

(b)

L-istruzzjonijiet imsemmija f’(a)(2) jistgħu ma jkunux meħtieġa jekk l-ispeċjalisti fil-kompitu jkunu ngħataw struzzjonijiet fuq il-proċeduri operattivi qabel ma beda l-istaġun operattiv f’dik is-sena kalendarja.

NCO.SPEC.130 Altitudnijiet minimi tad-distanza mill-ostakli — titjiriet IFR

Il-bdot fil-kmand għandu jistabbilixxi l-altitudnijiet minimi għal kull titjira li jipprovdu d-distanza meħtieġa mill-art għas-segmenti tar-rotot kollha li gћandhom jiġu koperti b’IFR. L-altitudnijiet minimi tat-titjira ma għandomx ikunu aktar baxxi minn dawk ippubblikati mill-Istat li fuqu tkun se tgħaddi t-titjira.

NCO.SPEC.135 Provvista ta’ fjuwil u ta’ żejt — l-ajruplani

NCO.OP.125 (a)(1)(i) ma japplikax għal irmunkar ta’ glajders, wirjiet tat-titjir, titjiriet ajrubatiċi jew titjiriet ta’ kompetizzjoni.

NCO.SPEC.140 Provvista ta’ fjuwil u ta’ żejt — il-ħelikopters

Minkejja NCO.OP.126(a)(1), il-bdot fil-kmand ta’ ħelikopter jista’ jibda titjira skont il-VFR binhar biss billi jibqa’ fi ħdan 25 mil nawtiku mill-ajrudrom/sit tal-operat tat-tluq bi fjuwil ta’ riżerva ta’ mhux inqas minn 10 minuti bil-veloċità ta’ awtonomija massima (best-range speed).

NCO.SPEC.145 Sitwazzjonijiet simulati waqt it-titjir

Sakemm ma jkunx hemm abbord l-inġenju tal-ajru speċjalist fil-kompitu għat-taħriġ, il-bdot fil-kmand, meta jġorr speċjalisti fil-kompitu, ma għandux jissimula:

(a)	sitwazzjonijiet li jeħtieġu l-applikazzjoni ta’ proċeduri anormali jew ta’ emerġenza; jew

(b)	titjir f’kundizzjonijiet meteoroloġiċi bl-instrument (instrument meteorological conditions - IMC).

NCO.SPEC.150 Individwazzjoni tal-qrubija lejn l-art

Jekk tkun installata, is-sistema ta’ twissija tal-individwazzjoni tal-qrubija lejn l-art tista’ tiġi diżattivata matul dawk il-kompiti speċjalizzati, li minħabba l-n-natura tagħhom jeħtieġu li l-inġenju tal-ajru jkun operat fi ħdan distanza mill-art li tkun inqas minn dik li tiskatta s-sistema ta’ twissija tal-individwazzjoni tal-qrubija lejn l-art.

NCO.SPEC.155 Sistema għall-prevenzjoni tal-ħabtiet fl-ajru (Airborne collision avoidance system - ACAS II)

Minkejja NCO.OP.200, l-ACAS II tista’ tiġi diżattivata matul dawk il-kompiti speċjalizzati, li minħabba n-natura tagħhom jeħtieġu li l-inġenju tal-ajru jkun operat fi ħdan distanza minn xulxin li tiskatta l-ACAS.

NCO.SPEC.160 Rilaxx ta’ oġġetti perikolużi

Il-bdot fil-kmand ma għandux jopera inġenju tal-ajru fuq żoni ta’ bliet, irħula jew insedjamenti f’konġestjoni jew fuq ġemgħa fil-miftuħ ta’ persuni meta jirrilaxxa oġġetti perikolużi.

NCO.SPEC.165 Ġarr u użu ta’ armi

(a)

Il-bdot fil-kmand għandu jiżgura li, meta jinġarru armi fuq titjira għall-fini ta’ kompitu speċjalizzat, dawn jinżammu b’mod sikur meta ma jkunux qed jintużaw.

(b)

L-ispeċjalist fil-kompitu li juża l-arma għandu jieħu l-miżuri kollha neċessarji sabiex jevita milli jipperikola l-inġenju tal-ajru u l-persuni abbord jew fuq l-art.

NCO.SPEC.170 Prestazzjoni u kriterji operattivi — l-ajruplani

Meta jkun qed jiġi operat ajruplan f’għoli ta’ inqas minn 150 m (500 pied) fuq żona mhux f’konġestjoni, għal operazzjonijiet b’ajruplani li mhumiex kapaċi jsostnu titjira f’livell fil-każ ta’ ħsara kritika fil-magna, il-bdot fil-kmand għandu jkun:

(a)	stabbilixxa proċeduri operattivi biex inaqqas kemm jista’ jkun il-konsegwenzi ta’ ħsara fil-magna; u

(b)	ta struzzjonijiet lill-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu kollha abbord dwar il-proċeduri li għandhom jitwettqu fil-każ ta’ nżul sfurzat.

NCO.SPEC.175 Prestazzjoni u kriterji operattivi — il-ħelikopters

(a)

Il-bdot fil-kmand jista’ jopera inġenju tal-ajru fuq żoni f’konġestjoni diment li:

(1)	il-ħelikopter huwa ċċertifikat fil-kategorija A jew B; u

(2)	huma stabbiliti miżuri ta’ sikurezza biex jiġi evitat periklu żejjed għal persuni jew proprjetà fuq l-art

(b)

Il-bdot fil-kmand għandu jkun:

(1)	stabbilixxa proċeduri operattivi biex inaqqas kemm jista’ jkun il-konsegwenzi ta’ ħsara fil-magna; u

(2)	ta struzzjonijiet lill-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu kollha abbord dwar il-proċeduri li għandhom jitwettqu fil-każ ta’ nżul sfurzat.

(c)

Il-bdot fil-kmand għandu jiżgura li l-massa fit-tlugħ, l-inżul jew is-sospensjoni stazzjonarja ma taqbiżx il-massa massima speċifikata għal:

(1)	effett ta’ sospensjoni stazzjonarja mingħajr effett tal-art (HOGE) bil-magni kollha li joperaw bil-grad xieraq ta’ qawwa; jew

(2)

jekk jidher li se jkun hemm kundizzjonijiet li fihom aktarx li mhux se tiġi stabbilita HOGE, il-massa tal-ħelikopter ma għandhiex taqbeż il-massa massima speċifikata għal sospensjoni stazzjonarja b’effett tal-art (HIGE) bil-magni kollha li joperaw bil-grad xieraq ta’ qawwa, diment li l-kundizzjonijiet attwali jippermettu sospensjoni stazzjonarja b’effett tal-art bil-massa massima speċifikata.

TAQSIMA 2

Operazzjonijiet ta’ tagħbija esterna bi braga bil-ħelikopter (HESLO)

NCO.SPEC.HESLO.100 Lista ta’ kontroll

Il-lista ta’ kontroll għall-HESLO għandu jkun fiha:

(a)	il-proċeduri normali, anormali u ta’ emerġenza;

(b)	id-dejta rilevanti dwar il-prestazzjoni;

(c)	it-tagħmir meħtieġ;

(d)	kwalunkwe limitazzjoni; u

(e)	ir-responsabilitajiet u d-dmirijiet tal-bdot fil-kmand, u, jekk applikabbli, tal-membri tal-ekwipaġġ u tal-ispeċjalisti fil-kompitu.

NCO.SPEC.HESLO.105 Tagħmir speċifiku għal HESLO

Il-ħelikopter għandu jkun mgħammar b’tal-inqas:

(a)	mera ta’ sikurezza waħda għall-merkanzija jew mezz alternattiv biex wieħed jara l-ganċ(ijiet)/it-tagħbija; u

(b)	miżien wieħed tat-tagħbija, sakemm ma jkunx hemm mod ieħor kif jiġi ddeterminat il-piż tat-tagħbija.

SPO.SPEC.HESLO.110 Trasportazzjoni ta’ oġġetti perikolużi

L-operatur li jittrasporta l-oġġetti perikolużi lejn jew minn siti bla ekwipaġġ jew żoni remoti għandu japplika mal-awtorità kompetenti għal eżenzjoni mid-dispożizzjonijiet tal-Istruzzjonijiet Tekniċi jekk ikun beħsiebu ma jikkonformax mar-rekwiżiti ta’ dawk l-Istruzzjonijiet.

TAQSIMA 3

Operazzjonijiet bi bnedmin bħala merkanzija esterna (human external cargo operations - HEC)

NCO.SPEC.HEC.100 Lista ta’ kontroll

Il-lista ta’ kontroll għall-HEC għandu jkun fiha:

(a)	il-proċeduri normali, anormali u ta’ emerġenza;

(b)	id-dejta rilevanti dwar il-prestazzjoni;

(c)	it-tagħmir meħtieġ;

(d)	kwalunkwe limitazzjoni; u

(e)	ir-responsabilitajiet u d-dmirijiet tal-bdot fil-kmand, u, jekk applikabbli, il-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu.

NCO.SPEC.HEC.105 Tagħmir speċifiku għall-HEC

(a)

Il-ħelikopters għandhom ikunu mgħammra:

(1)	tagħmir għall-operazzjonijiet bil-parank jew ganċ tal-merkanzija;

(2)	mera ta’ sikurezza waħda għall-merkanzija jew mezz alternattiv biex wieħed jara l-ganċ; u

(3)	miżien wieħed tat-tagħbija, sakemm ma jkunx hemm mod ieħor kif jiġi ddeterminat il-piż tat-tagħbija.

(b)

L-installazzjoni tat-tagħmir kollu tal-parank u tal-ganċ tal-merkanzija u kwalunkwe modifika sussegwenti għandu jkollha approvazzjoni tal-ajrunavigabbiltà xierqa għall-funzjoni maħsuba.

TAQSIMA 4

Operazzjonijiet bil-paraxut (Parachute operations - PAR)

NCO.SPEC.PAR.100 Lista ta’ kontroll

Il-lista ta’ kontroll għall-PAR għandu jkun fiha:

(a)	il-proċeduri normali, anormali u ta’ emerġenza;

(b)	id-dejta rilevanti dwar il-prestazzjoni;

(c)	it-tagħmir meħtieġ;

(d)	kwalunkwe limitazzjoni; u

(e)	ir-responsabilitajiet u d-dmirijiet tal-bdot fil-kmand, u, jekk applikabbli, il-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu.

NCO.SPEC.PAR.105 Ġarr ta’ membri tal-ekwipaġġ u ta’ speċjalisti fil-kompitu

Ir-rekwiżit stabbilit f’NCO.SPEC.120(c) ma għandux ikun applikabbli għall-ispeċjalisti fil-kompitu li jwettqu qabżiet bil-paraxut.

NCO.SPEC.PAR.110 Sits

Minkejja NCO.IDE.A.140 (a)(1) u NCO.IDE.H.140 (a)(1), l-art tal-inġenju tal-ajru tista’ tintuża bħala sit, diment li hemm mezzi disponibbli li l-ispeċjalist fil-kompitu jista’ jżomm jew jintrabat magħhom.

SPO.SPEC.PAR.115 Ossiġenu supplimentari

Minkejja NCO.SPEC.110(f), ir-rekwiżit biex jintuża l-ossiġenu supplimentari ma għandux ikun applikabbli għall-membri tal-ekwipaġġ minbarra l-bdot fil-kmand u għall-ispeċjalisti fil-kompitu li jwettqu dmirijiet essenzjali għall-kompitu speċjalizzat, kull meta l-altitudni tal-kabina:

(a)	taqbeż it-13 000 pied, għal perjodu ta’ mhux iktar minn 6 minuti; jew

(b)	taqbeż il-15 000 pied, għal perjodu ta’ mhux iktar minn 3 minuti.

NCO.SPEC.PAR.120 Rilaxx ta’ oġġetti perikolużi

Minkejja NCO.SPEC.160, dawk li jużaw il-paraxut jistgħu joħorġu mill-inġenju tal-ajru għall-fini ta’ wirja bil-paraxut fuq żoni f’konġestjoni ta’ bliet, irħula jew insedjamenti jew fuq ġemgħa fil-miftuħ ta’ persuni filwaqt li jġorru apparati li jħallu d-duħħan warajhom, diment li dawn huma manifatturati għal dan l-għan.

TAQSIMA 5

Titjiriet ajrubatiċi (Aerobatic flights - ABF)

NCO.SPEC.ABF.100 Lista ta’ kontroll

Il-lista ta’ kontroll għall-ABF għandu jkun fiha:

(a)	il-proċeduri normali, anormali u ta’ emerġenza;

(b)	id-dejta rilevanti dwar il-prestazzjoni;

(c)	it-tagħmir meħtieġ;

(d)	kwalunkwe limitazzjoni; u

(e)	ir-responsabilitajiet u d-dmirijiet tal-bdot fil-kmand, u, jekk applikabbli, il-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu.

NCO.SPEC.ABF.105 Dokumenti u informazzjoni

Id-dokumenti u l-informazzjoni li ġejjin elenkati f’NCO.GEN.135 (a) ma hemmx bżonn li jinġarru matul titjiriet ajrubatiċi:

(a)	id-dettalji tal-pjan tat-titjira tal-ATS li jkun ġie ffajljat, jekk ikun applikabbli;

(b)	mapep ajrunawtiċi attwali u xierqa għar-rotta/għaż-żona tat-titjira proposta u għar-rotot kollha li fuqhom wieħed jista’ jistenna b’mod raġonevoli li tista’ tiġi ddevjata t-titjira; u

(c)	il-proċeduri u l-informazzjoni dwar is-sinjali viżwali għall-użu min-naħa ta’ inġenji tal-ajru interċettati u ta’ inġenji tal-ajru ta’ interċettazzjoni.

NCO.SPEC.ABF.110 Tagħmir

Ma hemmx għaliex jiġu applikati r-rekwiżiti li ġejjin dwar it-tagħmir għal titjiriet ajrubatiċi:

(a)	kaxxa tal-ewwel għajnuna kif stabbilit f’NCO.IDE.A.145 u f’NCO.IDE.H.145;

(b)	apparati portabbli tat-tifi tan-nar kif stabbilit f’NCO.IDE.A.160 u f’NCO.IDE.H.180; u

(c)	trażmettituri għas-sejbien waqt emerġenza jew apparat ta’ sinjalar personalizzat għas-sejbien (personal locator beacons) kif stabbilit f’NCO.IDE.A.170 u NCO.IDE.H.170.”.

(1) Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 748/2012 tat-3 ta’ Awwissu 2012 li jistabbilixxi regoli ta’ implimentazzjoni għaċ-ċertifikazzjoni tal-airworthiness u ambjentali ta’ inġenji tal-ajru u ta’ prodotti, partijiet u tagħmir relatati, kif ukoll għaċ-ċertifikazzjoni ta’ organizzazzjonijiet relatati mad-disinn u l-produzzjoni (ĠU L 224, 21.8.2012, p. 1).

ANNESS II

“ANNESS VIII

OPERAZZJONIJIET SPEĊJALIZZATI

[PARTI-SPO]

SPO.GEN.005 Kamp ta’ applikazzjoni

(a)

Dan l-Anness japplika għal kwalunkwe operazzjoni speċjalizzata li fiha l-inġenju tal-ajru jintuża għall-attivitajiet speċjalizzati bħal agrikoltura, kostruzzjoni, fotografija, stħarriġ, osservazzjoni u pattulja, riklamar fl-ajru.

(b)

Minkejja (a), operazzjonijiet mhux kummerċjali speċjalizzati b’inġenji tal-ajru li mhumiex inġenji tal-ajru kumplessi u li jaħdmu bil-magni għandhom jikkonformaw mal-Anness VII (il-Parti-NCO).

(c)

Minkejja (a), l-operazzjonijiet li ġejjin b’inġenji tal-ajru li mhumiex inġenji tal-ajru kumplessi u li jaħdmu bil-magni jistgħu jsiru skont l-Anness VII (Parti-NCO):

(1)

(2)

qbiż bil-paraxut, irmunkar ta’ glajders jew titjiriet ajrubatiċi mwettqa jew minn organizzazzjoni tat-taħriġ bis-sede prinċipali tagħha fi Stat Membru u approvata skont ir-Regolament (UE) Nru 1178/2011, jew inkella minn organizzazzjoni maħluqa bil-għan li tippromwovi sport tal-ajru jew avjazzjoni ta’ divertiment, bil-kundizzjoni li l-inġenju tal-ajru jkun operat mill-organizzazzjoni fuq il-bażi ta’ sjieda jew kiri mingħajr ekwipaġġ, li t-titjira ma tiġġenerax profitti distribwiti barra l-organizzazzjoni, u li kull meta jkunu involuti nies li mhumiex membri tal-organizzazzjoni, it-tali titjiriet ikunu jirrappreżentaw biss attività marġinali tal-organizzazzjoni.

IS-SUBPARTI A

REKWIŻITI ĠENERALI

SPO.GEN.100 Awtorità kompetenti

L-awtorità kompetenti għandha tkun l-awtorità maħtura mill-Istat Membru li fih l-operatur għandu l-post prinċipali tan-negozju tiegħu.

SPO.GEN.101 Mezzi ta’ konformità

Operatur jista juża mezzi alternattivi ta’ konformità minn dawk adottati mill-Aġenzija biex jistabbilixxi l-konformità mar-Regolament (KE) Nru 216/2008 u mar-Regoli ta’ Implimentazzjoni tiegħu.

SPO.GEN.102 Touring motor glajders, glajders bil-mutur u blalen tal-arja mħallta

(a)

It-TMGs għandhom jitħaddmu f’konformità mar-rekwiżiti għal:

(1)	ajruplani meta jitħaddmu b’magna; u

(2)	glajders meta jitħaddmu mingħajr magna.

(b)

It-TMGs għandhom ikunu mgħammra f’konformità mar-rekwiżiti applikabbli għall-ajruplani sakemm mhux speċifikat mod ieħor fis-Subparti D.

(c)

Il-glajders bil-mutur, esklużi t-TMGs, għandhom jitħaddmu u għandhom ikunu mgħammra f’konformità mar-rekwiżiti għall-glajders.

(d)

Il-blalen tal-arja mħallta għandhom ikunu operati skont ir-rekwiżiti għal blalen tal-arja sħuna.

SPO.GEN.105 Responsabbiltajiet tal-ekwipaġġ

(a)

Il-membru tal-ekwipaġġ għandu jkun responsabbli għat-twettiq tajjeb tal-kompiti tiegħu: Id-dmirijiet tal-ekwipaġġ għandhom ikunu speċifikati fil-proċeduri operattivi standard (SOP) u, fejn xieraq, fil-manwal tal-operat.

(b)

(c)

Matul it-titjira, il-membru tal-ekwipaġġ tat-titjira għandu jżomm iċ-ċintorin tas-sigurtà tiegћu/tagћha maqful waqt li jkun f’postu.

(d)

Matul it-titjira, mill-inqas membru ikkwalifikat wieħed tal-ekwipaġġ tat-titjira għandu jibqa’ fil-kmand tal-inġenju tal-ajru f’kull ħin.

(e)

Il-membru tal-ekwipaġġ ma għandux iwettaq kompiti fuq inġenju tal-ajru:

(1)	jekk ikun jaf jew jissuspetta li qed ibati minn gћeja kbira, kif imsemmi fil-punt 7.f. tal-Anness IV tar-Regolament (KE) Nru 216/2008 jew jekk ma jkunx jiflaħ biex iwettaq il-kompiti tiegħu; jew

(2)	meta jkun taħt l-influwenza ta’ sustanzi psikoattivi jew ta’ alkoħol jew għal raġunijiet oħra kif imsemmi fil-punt 7.g. tal-Anness IV tar-Regolament (KE) Nru 216/2008.

(f)

Il-membru tal-ekwipaġġ li jwettaq kompiti ta’ aktar minn operatur wieħed għandu:

(1)	iżomm rekords individwali tiegħu rigward il-ħinijiet tat-titjir u tas-servizz u l-perjodi tal-mistrieħ kif imsemmija fl-Anness III (il-Parti-ORO), is-Subparti FTL tar-Regolament (UE) Nru 965/2012, jekk ikun japplika; u

(2)	jagħti lil kull operatur id-dejta meħtieġa sabiex jiskeda l-attivitajiet skont ir-rekwiżiti applikabbli tal-FTL.

(g)

Il-membru tal-ekwipaġġ għandu jirrapporta lill-bdot fil-kmand:

(1)	kwanlunkwe ћsara, nuqqas, nuqqas ta’ funzjonament jew difett li jemmen li jista’ jaffettwa l-ajrunavigabbiltà jew it-tħaddim sikur tal-inġenju tal-ajru, inklużi s-sistemi tal-emerġenza. kif ukoll u

(2)	kwalunkwe inċident li kien qed ipoġġi fil-periklu, jew li jista’ jpoġġi fil-periklu, is-sikurezza tal-operat.

SPO.GEN.106 Responsabbiltajiet tal-ispeċjalisti fil-kompitu

(a)

L-ispeċjalist fil-kompitu għandu jkun responsabbli għat-twettiq tajjeb fil-kompitu tiegħu. Id-dmirijiet tal-ispeċjalisti fil-kompitu għandhom ikunu speċifikati fl-SOP.

(b)

(c)

L-ispeċjalist fil-kompitu għandu jiżgura li jkun marbut meta jwettaq kompiti speċjalizzati b’bibien esterni miftuħin jew imneħħija.

(d)

L-ispeċjalist fil-kompitu għandu jirrapporta lill-bdot fil-kmand:

(1)	kwanlunkwe ћsara, nuqqas, nuqqas ta’ funzjonament jew difett li jemmen li jista’ jaffettwa l-ajrunavigabbiltà jew it-tħaddim sikur tal-inġenju tal-ajru, inklużi s-sistemi tal-emerġenza. kif ukoll u

(2)	kwalunkwe inċident li kien qed ipoġġi fil-periklu, jew li jista’ jpoġġi fil-periklu, is-sikurezza tal-operat.

SPO.GEN.107 Responsabbiltajiet u awtorità tal-bdot fil-kmand

(a)

Il-bdot fil-kmand għandu jkun responsabbli:

(1)	għas-sikurezza tal-inġenju tal-ajru u tal-membri kollha tal-ekwipaġġ, l-ispeċjalisti fil-kompitu u l-merkanzija abbord matul l-operazzjonijiet tal-inġenju tal-ajru;

(2)	għall-bidu, għall-kontinwazzjoni, għat-terminazzjoni jew għad-devjazzjoni ta’ titjira fl-interess tas-sikurezza;

(3)	għall-iżgurar li tinżamm konformità mal-proċeduri operattivi kollha u mal-listi ta’ kontroll skont il-manwal xieraq;

(4)

li jibda b’titjira biss jekk hu jkun sodisfatt li l-limitazzjonijiet operattivi kollha msemmija f’2.a.3. tal-Anness IV tar-Regolament (KE) Nru 216/2008 huma mħarsa, kif ġej:

(i)	l-ajruplan huwa ajrunavigabbli;

(ii)	l-inġenju tal-ajru huwa rreġistrat kif dovut;

(iii)

l-istrumenti u t-tagħmir meħtieġa għall-eżekuzzjoni ta’ dik it-titjira huma installati fuq l-inġenju tal-ajru u huma operattivi, sakemm mhix permessa l-operazzjoni b’tagħmir mhux operattiv bil-lista ta’ tagħmir minimu (MEL) jew b’dokument ekwivalenti, kif mitlub fil-punt SPO.IDE.A.105, SPO.IDE.H.105, SPO.IDE.S.105 jew SPO.IDE.B.105;

(iv)	il-massa tal-inġenju tal-ajru u, għajr fil-każ tal-blalen tal-arja, il-punt taċ-ċentru tal-gravità huma tali li t-titjira tista’ tiġi eżegwita fil-limiti preskritti fid-dokumentazzjoni tal-ajrunavigabbiltà;

(v)	it-tagħmir u l-bagalji kollha tgħabbew u ġew stivati kif suppost; u

(vi)	il-limitazzjonijiet operattivi tal-inġenju tal-ajru kif speċifikat fil-manwal tat-titjir tal-inġenju tal-ajru (aircraft flight manual - AFM) fl-ebda ħin ma huma se jinqabżu matul it-titjira;

(5)	li ma jibdix b’titjira fil-każ li hu, jew kwalunkwe membru tal-ekwipaġġ tat-titjira jew speċjalist fil-kompitu ma jkunx jista’ jwettaq il-kompiti tiegħu għal kwalunkwe raġuni bħal dannu, mard, għeja jew minħabba l-effetti ta’ kwalunkwe sustanza psikoattiva;

(6)	li ma jkomplix b’titjira li tmur lil hinn mill-eqreb ajrudrom jew sit tal-operat funzjonali li jista’ jintlaħaq fil-kundizzjonijiet tat-temp attwali, meta l-kapaċità tiegħu biex iwettaq il-kompiti hija mnaqqsa b’mod sinifikanti għal raġunijiet bħal għeja, mard jew nuqqas ta’ ossiġnu;

(7)	li jiddeċiedi li jaċċetta l-inġenju tal-ajru li jkollu ħsarat li ma jippermettulux li jaħdem tajjeb, skont il-lista ta’ devjazzjonijiet tal-konfigurazzjoni (configuration deviation list/CDL) jew il-lista ta’ tagħmir minimu (MEL), jekk applikabbli;

(8)	għar-reġistrazzjoni tad-dejta tal-utilizzazzjoni u tad-difetti kollha magħrufa jew suspettati fl-inġenju tal-ajru fit-tmiem tat-titjira, jew serje ta’ titjiriet, fir-reġistru tekniku tal-inġenju tal-ajru jew fil-ġurnal tal-vjaġġ għall-inġenju tal-ajru; u

(9)

li jiżgura li r-reġistraturi tat-titjira, meta jkunu installati:

(i)	ma jiġux diżattivati jew mitfija matul it-titjira; u

(ii)

fil-każ ta’ aċċident jew ta’ inċident li jkun suġġett gћar-rappurtar obbligatorju:

(A)	li dawn ma jitħassrux apposta;

(B)	li dawn jiġu diżattivati minnufih wara li titlesta t-titjira; u

(C)	li dawn jerġgħu jiġu attivati biss bil-qbil mal-awtorità li tkun qed twettaq l-investigazzjoni;

(b)

Il-bdot fil-kmand għandu jkollu l-awtorità li jirrifjuta l-ġarr jew l-iżbark ta’ kwalunkwe persuna jew merkanzija li tista’ tirrappreżenta periklu potenzjali għas-sikurezza tal-inġenju tal-ajru jew tal-okkupanti tiegħu.

(c)

Il-bdot fil-kmand għandu, malajr kemm jista’ jkun, jirrapporta lill-unità xierqa tas-servizzi tat-traffiku tal-ajru (ATS) dwar kwalunkwe kundizzjoni perikoluża tat-temp jew tat-titjira li magħha huwa ltaqa’ u li x’aktarx taffettwa s-sikurezza ta’ inġenji tal-ajru oħrajn.

(d)

Minkejja d-dispożizzjoni (a)(6), f’operazzjoni ta’ aktar minn ekwipaġġ wieħed, immexxija l-bdot fil-kmand jista’ jkompli titjira lil hinn mill-eqreb ajrudrom funzjonali li jista’ jintlaħaq fil-kundizzjonijiet tat-temp attwali meta jkunu fis-seħħ proċeduri ta’ mitigazzjoni adegwati.

(e)

Il-bdot fil-kmand gћandu, f’sitwazzjoni ta’ emerġenza li teħtieġ deċiżjoni u azzjoni immedjati, jieћu kwalunkwe azzjoni li huwa jikkunsidra meħtieġa fiċ-ċirkostanzi skont il-punt 7.d. tal-Anness IV tar-Regolament (KE) Nru 216/2008. F’dawn il-każijiet, huwa jista’ jiddevja mir-regoli u mill-proċeduri operattivi u mill-metodi stabbiliti fl-interess tas-sikurezza.

(f)

Il-bdot fil-kmand għandu mingħajr dewmien jissottometti rapport ta’ att ta’ interferenza illegali lill-awtorità kompetenti u għandu jinforma lill-awtorità lokali maħtura.

(g)

Il-bdot fil-kmand għandu jinnotifika lill-eqreb awtorità xierqa bil-mezzi disponibbli l-aktar rapidi dwar kull aċċident li jinvolvi l-inġenju tal-ajru li jirriżulta f’dannu serju jew fil-mewt ta’ xi persuna jew fil-ħsara sostanzjali tal-inġenju tal-ajru jew ta’ proprjetà.

SPO.GEN.108 Responsabbiltajiet u awtorità tal-bdot fil-kmand — il-blalen tal-arja

Minbarra l-punt SPO.GEN.107, il-bdot fil-kmand ta’ ballun tal-arja għandu:

(a)	ikun responsabbli għall-għoti tal-informazzjoni ta’ qabel it-titjira lil dawk il-persuni li jassistu fl-infazzjoni u fid-deflazzjoni tal-istruttura tal-ballun tal-arja;

(b)	jiżgura li l-ebda persuna ma hi qed tpejjep abbord jew fil-viċinanzi tal-ballun tal-arja; u

(c)	jiżgura li l-persuni li jassistu fl-infazzjoni u fid-deflazzjoni tal-istruttura tal-ballun tal-arja jilbsu lbies protettiv.

SPO.GEN.110 Konformità mal-liġijiet, mar-regolamenti u mal-proċeduri

Il-bdot fil-kmand għandu jkun konformi mal-liġijiet, mar-regolamenti u mal-proċeduri ta’ dawk l-Istati fejn l-operazzjonijiet isiru.

SPO.GEN.115 Lingwa komuni

L-operatur għandu jiżgura li l-membri tal-ekwipaġġ ikunu jistgħu jikkomunikaw ma’ xulxin b’lingwa komuni.

SPO.GEN.120 “Taxiing” tal-ajruplani

L-operatur għandu jiżgura li ajruplan jinsaq biss fiż-żona tal-moviment ta’ ajrudrom jekk il-persuna fil-post tal-kontroll:

(a)	tkun bdot ikkwalifikat b’mod xieraq; jew

(b)

tkun inħatret mill-operatur u:

(1)	tkun imħarrġa biex issuq l-inġenju tal-ajru;

(2)	tkun imħarrġa biex tuża t-telefonija bir-radju, fil-każ li komunikazzjonijiet bir-radju huma meħtieġa;

(3)	tkun irċeviet struzzjonijiet dwar it-tqassim tal-ajrudrom, ir-rotot, is-sinjali, il-marki, id-dwal, is-sinjali u l-istruzzjonijiet tal-kontroll tat-traffiku tal-ajru (ATC), il-lingwaġġ u l-proċeduri; u

(4)	tkun kapaċi tikkonforma mal-istandards operattivi meћtieġa gћall-moviment sikur tal-ajruplan fl-ajrudrom.

SPO.GEN.125 Użu tar-rotor

Ir-rotor tal-ħelikopter għandu jitqabbad bil-magni biss għall-għanijiet ta’ titjira li fiha jkun hemm bdot ikkwalifikat fil-post tal-kontroll.

SPO.GEN.130 Tagħmir elettroniku portabbli

SPO.GEN.135 Informazzjoni dwar it-tagћmir tal-emerġenza u tas-sopravivenza li jinġarr abbord

L-operatur għandu jkollu listi bl-informazzjoni dwar it-tagћmir tal-emerġenza u tas-sopravivenza li jinġarr abbord kwalunkwe inġenju tal-ajru tiegħu, li għandhom ikunu dejjem disponibbli sabiex jiġu kkomunikati minnufih liċ-ċentri tal-koordinazzjoni tas-salvataġġ (RCCs).

SPO.GEN.140 Dokumenti, manwali u informazzjoni li għandhom jinġarru abbord

(a)

Id-dokumenti, il-manwali u l-informazzjoni li ġejjin għandhom jinġarru abbord waqt kull titjira, bħala oriġinali jew kopji, sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor hawn taħt:

(1)	il-manwal tat-titjir tal-inġenju tal-ajru (AFM), jew dokument/i ekwivalenti;

(2)	iċ-ċertifikat oriġinali tar-reġistrazzjoni;

(3)	iċ-ċertifikat oriġinali tal-ajrunavigabbilità (CofA);

(4)	iċ-ċertifikat tal-istorbju, jekk applikabbli;

(5)	kopja tad-dikjarazzjoni kif speċifikat f’ORO.DEC.100 u, jekk applikabbli, kopja tal-awtorizzazzjoni kif speċifikat f’ORO.SPO.110;

(6)	il-lista tal-approvazzjonijiet speċifiċi, jekk applikabbli;

(7)	il-liċenzja oriġinali tar-radju tal-inġenju tal-ajru, jekk ikun applikabbli;

(8)	iċ-ċertifikat(i) tal-assigurazzjoni tar-responsabbiltà fil-konfront ta’ terzi persuni;

(9)	il-ġurnal tal-vjaġġ tal-inġenju tal-ajru, jew dokument ekwivalenti;

(10)	il-logg tekniku tal-inġenju tal-ajru, b’konformità mal-Anness I (il-Parti-M) tar-Regolament (KE) Nru 2042/2003, jekk applikabbli;

(11)	id-dettalji tal-pjan tat-titjira tal-ATS li jkun ġie ffajljat, jekk ikun applikabbli;

(12)	mapep ajrunawtiċi attwali u xierqa għar-rotta/għaż-żona tat-titjira proposta u għar-rotot kollha li fuqhom wieħed jista’ jistenna b’mod raġonevoli li tista’ tiġi ddevjata t-titjira;

(13)	il-proċeduri u l-informazzjoni dwar is-sinjali viżwali għall-użu min-naħa ta’ inġenji tal-ajru interċettati u ta’ inġenji tal-ajru ta’ interċettazzjoni;

(14)	informazzjoni dwar is-servizzi ta’ tiftix u ta’ salvataġġ għaż-żona tat-titjira ppjanata;

(15)	il-partijiet attwali tal-manwal tal-operatu/jew tal-SOP jew tal-AFM li huma rilevanti għall-kompiti tal-membri tal-ekwipaġġ u tal-ispeċjalisti fil-kompitu, li għandhom ikunu aċċessibbli b’mod faċli għalihom;

(16)	il-MEL jew is-CDL, jekk applikabbli;

(17)	l-avviżi xierqa lill-membri tal-ekwipaġġ tal-inġenju tal-ajru (NOTAMs) u d-dokumentazzjoni għall-għoti ta’ informazzjoni dwar is-servizzi ta’ informazzjoni ajrunawtika (AIS);

(18)	l-informazzjoni meteoroloġika xierqa, jekk applikabbli;

(19)	l-elenki tal-merkanzija, jekk applikabbli; u

(20)	kwalunkwe dokument ieħor li jista’ jkun rilevanti għat-titjira jew li huwa meћtieġ mill-Istati li għandhom x’jaqsmu mat-titjira.

(b)

Minkejja (a), id-dokumenti u l-informazzjoni f’(a)(2) sa (a)(11) u (a)(14), (a)(17), (a)(18) u (a)(19) jistgħu jinżammu fl-ajrudrom jew fis-sit tal-operat għat-titjiriet:

(1)	li t-tlugħ u l-inżul tagħhom huma ppjanati fl-istess ajrudrom/sit tal-operat; jew

(2)	li jibqgħu f’distanza jew f’żona kif determinata mill-awtorità kompetenti, skont ARO.OPS.210.

(c)

Minkejja l-punt (a), għal titjiriet f’blalen tal-arja jew fuq glajders, esklużi t-TMGs, id-dokumenti u l-informazzoni fil-punti (a)(1) sa (a)(10) u (a)(13) sa (a)(19) jistgħu jinġarru fuq il-vettura li tiġbor kollox lura.

(d)

F’każ ta’ telf jew ta’ serq tad-dokumenti speċifikati fil-punt (a)(2) sal-punt (a)(8), l-operazzjoni tista’ titkompla sakemm it-titjira tilħaq id-destinazzjoni tagħha jew post fejn ikunu jistgħu jingħataw dokumenti ta’ sostituzzjoni.

(e)

Fi żmien raġenevoli minn meta jintalab mill-awtorità kompetenti, l-operatur għandu jagħmel disponibbli d-dokumentazzjoni meħtieġa li għandha tinġarr abbord.

SPO.GEN.145 Preservazzjoni, produzzjoni u użu tar-reġistrazzjonijiet tar-reġistratur tat-titjiriet — operazzjonijiet b’inġenji tal-ajru kumplessi u li jaħdmu bil-magni

(a)

Wara aċċident jew inċident li jkun suġġett gћar-rappurtar obbligatorju, l-operatur ta’ inġenju tal-ajru gћandu jippreserva d-dejta oriġinali li tkun ġiet irreġistrata gћal perjodu ta’ 60 jum, sakemm l-awtorità li tkun qed twettaq l-investigazzjoni ma tkunx ordnatlu jagħmel mod ieћor.

(b)

L-operatur għandu jwettaq kontrolli u evalwazzjonijiet operattivi fuq ir-reġistrazzjonijiet tar-reġistratur tad-dejta tat-titjira (FDR), ir-reġistrazzjonijiet tar-reġistratur tal-vuċi fil-kabina tal-pilota (CVR) u r-reġistrazzjonijiet tal-kollegamenti bejn id-dejta biex jiżgura l-funzjonament tajjeb kontinwu tar-reġistraturi.

(c)

L-operatur għandu jaħżen ir-reġistrazzjonijiet gћall-perjodu ta’ ћin operattiv tal-FDR, hekk kif mitlub mill-punt SPO.IDE.A.145 jew mill-punt SPO.IDE.H.145, ħlief għall-fatt li, għall-ittestjar u l-manutenzjoni tal-FDR, jista’ jitћassar sa siegћa (1) mill-eqdem materjal li jkun ġie rreġistrat waqt il-ћin tal-ittestjar.

(d)

L-operatur għandu jaħżen u jżomm aġġornata d-dokumentazzjoni li tippreżenta l-informazzjoni meħtieġa sabiex id-dejta tal-FDR li ma tkunx ipproċessata tinqaleb f’parametri espressi f’unitajiet tal-inġinerija.

(e)

L-operatur għandu jqiegħed għad-dispożizzjoni kwalunkwe reġistrazzjoni tar-reġistratur tat-titjira li tkun ġiet ippreservata, jekk l-awtorità kompetenti tiddeċiedi hekk.

(f)

ir-reġistrazzjonijiet tas-CVR għandhom jintużaw gћal finijiet oħrajn, gћajr gћall-investigazzjoni dwar aċċident jew inċident li jkun suġġett gћar-rappurtar obbligatorju, biss jekk il-membri tal-ekwipaġġ u l-persunal tal-manutenzjoni kkonċernati kollha jkunu taw il-kunsens tagħhom.

(g)

ir-reġistrazzjonijiet tal-FDR jew ir-reġistrazzjonijiet tal-kollegamenti bejn id-dejta għandhom jintużaw gћal finijiet oħrajn, gћajr gћall-investigazzjoni dwar aċċident jew inċident li jkun suġġett gћar-rappurtar obbligatorju jekk dawn ir-reġistrazzjonijiet:

(1)	jintużaw mill-operatur għall-finijiet tal-ajrunavigabbiltà jew tal-manutenzjoni biss;

(2)	ikun tneħħilhom kull sors ta’ identifikazzjoni; jew

(3)	ikunu żvelati skont proċeduri sikuri.

SPO.GEN.150 Trasport ta’ oġġetti perikolużi

(a)

It-trasport ta’ oġġetti perikolużi bl-ajru għandu jitwettaq skont l-Anness 18 għall-Konvenzjoni ta’ Chicago, kif emendata l-aħħar u estiża bil-“Technical Instructions for the Safe Transport of Dangerous Goods by Air” (id-dokument 9284-AN/905 tal-ICAO), inklużi l-annessi, is-supplimenti tagħha u kwalunkwe addenda jew rettifika oħra għaliha.

(b)

L-oġġetti perikolużi għandhom jinġarru biss mill-operatur approvat skont l-Anness V (il-Parti-SPA), is-Subparti G, tar-Regolament (UE) Nru 965/2012 ħlief meta:

(1)	dawn ma jkunux suġġetti għall-Istruzzjonijiet Tekniċi skont il-Parti 1 ta’ dawk l-Istruzzjonijiet;

(2)	dawn jinġarru mill-ispeċjalisti fil-kompitu jew mill-membri tal-ekwipaġġ, jew ikunu f’bagalja li ġiet isseparata mis-sid, skont il-Parti 8 tal-Istruzzjonijiet Tekniċi.

(3)	ikunu meħtieġa abbord l-inġenju tal-ajru għal skopijiet speċjalizzati skont l-Istruzzjonijiet Tekniċi;

(4)

jintużaw biex iħaffu s-sikurezza tat-titjira fejn it-trasport abbord l-inġenju tal-ajru jkun raġonevoli biex tiġi żgurata d-disponibbiltà fil-ħin tagħhom għal skopijiet operattivi, kemm jekk dawn l-oġġetti u s-sustanzi huma meħtieġa jew le li jinġarru jew maħsubin sabiex jintużaw b’rabta ma’ titjira partikolari.

(c)

L-operatur għandu jistabbilixxi l-proċeduri li bihom jiżgura li jittieħdu l-miżuri raġonevoli kollha sabiex jiġi evitat il-ġarr bi żball ta’ oġġetti perikolużi abbord.

(d)

L-operatur għandu jipprovdi lill-persunal bl-informazzjoni meħtieġa biex huma jkunu jistgħu jwettqu r-responsabbiltajiet tagħhom, kif meħtieġ mill-Istruzzjonijiet Tekniċi.

(e)

Skont l-Istruzzjonijiet Tekniċi, l-operatur għandu jirrapporta mingħajr dewmien lill-awtorità kompetenti u lill-awtorità kompetenti u lill-awtorità xierqa tal-Istat tal-okkorrenza fil-każ ta’:

(1)	kwalunkwe aċċident jew inċident marbut ma’ oġġetti perikolużi.

(2)	sejbien ta’ oġġetti perikolużi li jinġarru minn speċjalisti fil-kompitu jew mill-ekwipaġġ, jew fil-bagalji tagħhom, meta ma jkunux konformi mal-Parti 8 tal-Istruzzjonijiet Tekniċi.

(f)

L-operatur għandu jiżgura li l-ispeċjalisti fil-kompitu jingħataw informazzjoni dwar l-oġġetti perikolużi.

(g)

L-operatur għandu jiżgura li fil-postijiet tal-aċċettazzjoni tal-merkanzija jingħataw avviżi b’informazzjoni dwar it-trasport tal-oġġetti perikolużi kif meħtieġ mill-Istruzzjonijiet Tekniċi.

SPO.GEN.155 Rilaxx ta’ oġġetti perikolużi

L-operatur ma għandux jopera inġenju tal-ajru fuq żoni ta’ bliet, irħula jew insedjamenti f’konġestjoni jew fuq ġemgħa fil-miftuħ ta’ nies meta jirrilaxxa oġġetti perikolużi.

SPO.GEN.160 Ġarr u użu ta’ armi

(a)

L-operatur għandu jiżgura li, meta jinġarru armi fuq titjira għall-fini ta’ kompitu speċjalizzat, dawn jinżammu b’mod sikur meta ma jkunux qed jintużaw.

(b)

L-ispeċjalist fil-kompitu li juża l-arma għandu jieħu l-miżuri kollha neċessarji sabiex jevita milli jipperikola l-inġenju tal-ajru u l-persuni abbord jew fuq l-art.

SPO.GEN.165 Ammissjoni fil-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira

Il-bdot fil-kmand għandu jieħu d-deċiżjoni finali dwar l-ammissjoni fil-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira u għandu jiżgura li:

(a)	ammissjoni fil-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira ma tikkawżax tfixkil jew xkiel fit-tħaddim tat-titjira; u

(b)	(b) il-persuni kollha li jinġarru fil-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira saru midħla tal-proċeduri rilevanti dwar is-sikurezza.

IS-SUBPARTI B

PROĊEDURI OPERATTIVI

SPO.OP.100 Użu ta’ ajrudromi u ta’ siti tal-operat

L-operatur gћandu juża biss ajrudromi u siti tal-operat li jkunu xierqa gћat-tip ta’ inġenju tal-ajru u ta’ operazzjoni kkonċernata.

SPO.OP.105 Speċifikazzjoni ta’ ajrudromi iżolati — l-ajruplani

Għall-għażla ta’ ajrudromi alternattivi u l-politika tal-fjuwil, l-operatur għandu jikkunsidra ajrudrom bħala ajrudrom iżolat jekk il-ħin tat-titjira lejn l-ajrudrom alternattiv fl-eqreb destinazzjoni xierqa hija aktar minn:

(a)	għall-ajruplani b’magni bil-pistuni, 60 minuta; jew

(b)	għall-ajruplani b’magni bit-turbina, 90 minuta.

SPO.OP.110 Valuri minimi operattivi tal-ajrudrom — l-ajruplani u l-ħelikopters

(a)

Għat-titjiriet li jsiru skont ir-regoli tat-titjir bl-istrumenti (IFR) l-operatur jew il-bdot fil-kmand għandu jistabbilixxi l-valuri minimi operattivi tal-ajrudrom għal kull tluq, destinazzjoni jew ajrudrom alternattiv li għandu jntuża. Dawn il-valuri minimi:

(1)	ma għandhomx ikunu aktar baxxi minn dawk stabbiliti mill-Istat li fihom l-ajrudrom ikun jinstab, ћlief meta dawn jiġu approvati speċifikament minn dak l-Istat; u

(2)	għal operazzjonijiet b’viżibilità baxxa, għandhom jiġu approvati mill-awtorità kompetenti skont l-Anness V (il-Parti SPA), is-Subparti E tar-Regolament (UE) Nru 965/2012.

(b)

Huwa u jagħżel il-valuri minimi operattivi tal-ajrudrom, l-operatur jew il-bdot fil-kmand għandu jqis dawn li ġejjin:

(1)	it-tip, il-prestazzjoni u l-karatteristiċi tal-immaniġġjar tal-inġenju tal-ajru;

(2)	il-kompetenza u l-esperjenza tal-ekwipaġġ tat-titjira u, jekk applikabbli, il-kompożizzjoni tiegħu;

(3)	id-dimensjonijiet u l-karatteristiċi tar-runways jew taż-żoni ta’ tlugħ u ta’ avviċinament finali (FATOs) li jistgћu jintgћażlu biex jintużaw;

(4)	l-adegwatezza u l-prestazzjoni tal-għajnuna viżwali u mhux viżwali li tkun disponibbli fuq l-art;

(5)	it-tagћmir disponibbli fl-inġenju tal-ajru gћall-fini tan-navigazzjoni u/jew tal-kontroll tal-passaġġ tat-titjira matul it-tlugħ, l-avviċinament, il-flare, l-inżul, ir-roll-out u l-avviċinament mhux milћuq;

(6)	l-ostakli fl-avviċinament, l-avviċinament mhux milћuq u ż-żoni tat-tlugћ inizjali (climb-out areas) meћtieġa gћat-twettiq tal-proċeduri ta’ kontinġenza;

(7)	l-altitudni/l-gћoli tad-distanza mill-ostakli gћall-proċeduri ta’ avviċinament bi strument;

(8)	il-mezzi biex jiġu stabbiliti u rrappurtati l-kundizzjonijiet meteoroloġiċi; u

(9)	it-teknika ta’ titjir li għandha tintuża matul l-avviċinament finali.

(c)

Il-valuri minimi għal tip speċifiku ta’ proċedura ta’ avviċinament u ta’ nżul għandhom jintużaw biss jekk:

(1)	it-tagћmir ta’ fuq l-art meћtieġ gћall-proċedura maћsuba jkun qed jaħdem;

(2)	is-sistemi tal-inġenju tal-ajru li jkunu meћtieġa gћat-tip ta’ avviċinament ikunu qed jaħdmu;

(3)	il-kriterji tal-prestazzjoni tal-inġenju tal-ajru li jkunu meћtieġa jkunu ntlaћqu; u

(4)	l-ekwipaġġ tat-titjira jkun ikkwalifikat kif xieraq.

SPO.OP.111 Valuri minimi operattivi tal-ajrudrom — operazzjonijiet NPA, APV, CAT I

(a)

L-għoli tad-deċiżjoni (DH) biex jintuża għall-avviċinament mhux ta’ preċiżjoni (NPA) li jsir bit-teknika tal-avviċinament finali bi nżul kontinwu (CDFA), il-proċedura ta’ avviċinament bi gwida vertikali (APV) jew operazzjoni tal-kategorija I (CAT I) ma għandhomx ikunu anqas mill-ogħla kejl ta’:

(1)	l-gћoli minimu li gћalih tista’ tintuża l-għajnuna tal-avviċinament mingћajr ir-referenza viżwali meћtieġa;

(2)	l-għoli tad-distanza mill-ostakli (obstacle clearance height - OCH) għall-kategorija ta’ inġenji tal-ajru;

(3)	id-DH tal-proċedura ta’ avviċinament ippubblikata fejn applikabbli;

(4)	Il-valur minimu tas-sistema speċifikat fit-Tabella 1 jew

(5)	id-DH minimu speċifikat fl-AFM, jekk ikun iddikjarat jew dokument ekwivalenti.

(b)

L-għoli minimu ta’ nżul (MDH) għal operazzjoni NPA li tittajar mingħajr it-teknika CDFA ma għandux ikun aktar baxx mill-ogħla kejl ta’:

(1)	l-OCH gћall-kategorija ta’ inġenji tal-ajru;

(2)	Il-valur minimu tas-sistema speċifikat fit-Tabella 1 jew

(3)	il-MDH minimu speċifikat fl-AFM, jekk ikun iddikjarat.

Tabella 1

Valuri minimi tas-sistema

Faċilità	DH/MDH minimu (f’piedi)
Sistema għall-inżul bl-istrumenti (Instrument landing system - ILS)	200
Sistema bis-satellita għan-navigazzjoni globali (global navigation satellite system/GNSS)/sistema ta’ awmentazzjoni bbażata fuq is-satelliti (satellite-based augmentation system/SBAS) (Preċiżjoni laterali b’avviċinament bi gwida vertikali (lateral precision with vertical guidance approach/LPV))	200
GNSS (Navigazzjoni Laterali (LNAV))	250
Navigazzjoni GNSS/Barovertikali (VNAV) (LNAV/VNAV)	250
Lokalizzatur (LOC) b’tagħmir għall-kejl tad-distanza (DME) jew mingħajru	250
Avviċinament b’radar ta’ sorveljanza (SRA) (jintemm f’½ NM))	250
SRA (jintemm f’1 NM)	300
SRA (li jintemm f’2 NM jew iżjed)	350
Firxa tar-radju VHF omnidirezzjonali (VOR)	300
VOR/DME	250
Stazzjon tas-sinjalar bir-radju nondirezzjonali (Non Directional Beacon - NDB).	350
NDB/DME	300
Radjugonjometru VHF (VDF) (VHF direction finder/VDF)	350

SPO.OP.112 Valuri minimi operattivi tal-ajrudrom – Operazzjonijiet ta’ dawran b’ajruplani

(a)

L-MDH għal operazzjoni ta’ dawran b’ajruplani ma jistgħux ikunu anqas mill-ogħla ta’:

(1)	L-OCH/l-OCL tad-dawran ippubblikat gћall-kategorija tal-ajruplan;

(2)	l-għoli minimu tad-dawran imniżżel fit-Tabella 1; jew

(3)	id-DH/l-MDH tal-proċedura ta’ avviċinament bi strument preċedenti.

(b)

Il-viżibilità minima għal operazzjoni ta’ dawran b’ajruplani għandu jkun l-ogħla minn:

(1)	il-viżibilità tad-dawran gћall-kategorija tal-ajruplan, jekk tkun ippubblikata;

(2)	il-viżibilità minima mniżżla fit-Tabella 2; jew

(3)	il-medda viżwali tar-runway/il-viżibilità meteoroloġika kkonvertita (RVR/CMV) tal-proċedura tal-avviċinament bi strument preċedenti.

Tabella 1

L-MDH u l-viżibilità minima gћad-dawran vs. il-kategorija tal-ajruplan

	Kategorija tal-ajruplan
	A	B	C	D
L-MDH (f’piedi)	400	500	600	700
Il-viżibilità meteoroloġika minima (m)	1 500	1 600	2 400	3 600

SPO.OP.113 Valuri minimi operattivi tal-ajrudrom — operazzjonijiet ta’ dawran fuq l-art (onshore circling operations) bil-ħelikopters

L-MDH għal operazzjoni ta’ dawran fuq l-art bil-ħelikopters ma għandux ikun inqas minn 250 pied u l-viżibilità meteoroloġika mhux inqas minn 800 m.

SPO.OP.115 Proċeduri tat-tluq u tal-avviċinament— l-ajruplani u l-ħelikopters

(a)

Il-bdot fil-kmand għandu juża l-proċeduri tat-tluq u tal-avviċinament stabbiliti mill-Istat tal-ajrudrom, jekk dawn il-proċeduri ġew ippubblikati għar-runway jew għall-FATO li għandu jintuża.

(b)

Il-bdot fil-kmand jista’ jiddevja minn rotta tat-tluq ippubblikata, minn rotta tal-wasla ppubblikata jew minn proċedura ta’ avviċinament ippubblikata:

(1)	sakemm ikunu jistgħu jitħarsu l-kriterji tad-distanza mill-ostakli, sakemm jitqiesu b’mod sħiħ il-kundizzjonijiet operattivi u sakemm tkun rispettata kull awtorizzazzjoni mill-kontroll tat-traffiku tal-ajru (ATC); jew

(2)	meta jkun qed jiġi “radar-vectored” minn unità tal-ATC.

(c)

Fil-każ tal-operazzjonijiet b’inġenji tal-ajru kumplessi li jaħdmu bil-magni, is-segment tal-avviċinament finali għandu jittajjar b’mod viżwali jew skont il-proċeduri ta’ avviċinament ippubblikati.

SPO.OP.120 Proċeduri tat-tnaqqis tal-istorbju

Il-bdot fil-kmand għandu jqis il-proċeduri tat-tnaqqis tal-istorbju ppubblikati sabiex jiġi minimizzat l-effett tal-istorbju tal-inġenju tal-ajru filwaqt li jiżgura li s-sikurezza jkollha prijorità fuq it-tnaqqis tal-istorbju.

SPO.OP.121 Proċeduri tat-tnaqqis tal-istorbju — il-blalen tal-arja

Il-bdot fil-kmand għandu jqis il-proċeduri operattivi sabiex jiġi minimizzat l-effett tal-istorbju tas-sistema tat-tisħin filwaqt li jiżgura li s-sikurezza jkollha prijorità fuq it-tnaqqis tal-istorbju.

SPO.OP.125 Altitudnijiet minimi tad-distanza mill-ostakli — titjiriet IFR

(a)

L-operatur għandu jispeċifika metodu li jistabbilixxi l-altitudnijiet minimi tat-titjira li jipprovdi d-distanza meħtieġa mill-art għar-rotot kollha li gћandhom jiġu koperti b’IFR.

(b)

Il-bdot fil-kmand għandu jistabbilixxi l-altitudnijiet minimi tat-titjira għal kull titjira bbażata fuq dan il-metodu. L-altitudnijiet minimi tat-titjira ma għandomx ikunu aktar baxxi minn dawk ippubblikati mill-Istat li fuqu tkun se tgħaddi t-titjira.

SPO.OP.130 Provvista ta’ fjuwil u ta’ żejt — l-ajruplani

(a)

Il-bdot fil-kmand għandu jibda b’titjira biss jekk l-ajruplan iġorr fjwuil u żejt suffiċjenti għal dawn li ġejjin:

(1)

għal titjiriet bir-regoli tat-titjir viżwali (VFR):

(i)	għal titjira binhar, lejn l-ajrudrom tal-inżul ippjanat u wara dan għal titjira ta’ mill-inqas 30 minuta f’altitudni regolari normali; jew

(ii)	għal titjira billejl, lejn l-ajrudrom tal-inżul ippjanat u wara dan għal titjira ta’ mill-inqas 45 minuta f’altitudni regolari normali;

(2)

għal titjiriet skont l-IFR:

(i)	meta ma jkun meħtieġ l-ebda destinazzjoni alternattiva, għal titjira lejn l-ajrudrom tal-inżul ippjanat, u wara dan għal titjira ta’ mill-inqas 45 minuta f’altitudni regolari normali; jew

(ii)	meta tkun meħtieġa destinazzjoni alternattiva, għal titjira lejn l-ajrudrom tal-inżul ippjanat, u wara dan għal titjira ta’ mill-inqas 45 minuta f’altitudni regolari normali.

(b)

Fil-komputazzjoni tal-fjuwil meħtieġ inkluż biex jipprovdu għal kontinġenza, dan li ġej għandu jittieħed f’kunsiderazzjoni:

(1)	il-kundizzjonijiet meteoroloġiċi mbassra;

(2)	ir-rotot mill-kontroll tat-traffiku tal-ajru (ATC) antiċipati u d-dewmien tat-traffiku

(3)	il-proċeduri għat-telf tal-pressjoni jew għall-ħsara f’magna waħda tul ir-rotta, fejn applikabbli; u

(4)	kwalunkwe kundizzjoni oħra li tista’ ttawwal l-inżul tal-ajruplan jew li żżid il-konsum tal-fjuwil u/jew taż-żejt.

(c)

Xejn ma għandu jipprekludi emenda fi pjan ta’ titjira waqt titjira, sabiex it-titjira tiġi ippjanata mill-ġdid lejn destinazzjoni oħra, sakemm ir-rekwiżiti kolha jkunu jistgħu jitħarsu mill-punt mnejn it-titjira tiġi ppjanata mill-ġdid

SPO.OP.131 Provvista ta’ fjuwil u ta’ żejt — il-ħelikopters

(a)

Il-bdot fil-kmand għandu jibda b’titjira biss jekk il-ħelikopter ikun qed iġorr biżżejjed fjuwil u żejt kif ġej:

(1)

għal titjiriet skont il-VFR:

(i)	biex itir lejn l-ajrudrom/is-sit tal-operat tal-inżul ippjanat u mbagħad biex itir għal mill-anqas 20 minuta bil-veloċità ta’ awtonomija massima (best-range speed); jew

(ii)	għal titjiriet skont il-VFR binhar, fjuwil ta’ riżerva ta’ 10 minuti bil-veloċità ta’ awtonomija massima (best-range speed) diment li jibqa’ fi ħdan 25 mil nawtiku mill-ajrudrom/sit tal-operat tat-tluq u

(2)

għal titjiriet skont l-IFR:

(i)

meta ma jkun meħtieġ l-ebda sit alternattiv jew meta ma jkunx hemm id-disponibbiltà ta’ ajrudrom/sit tal-operat funzjonali li jista’ jintlaħaq fil-kundizzjonijiet tat-temp attwali, u mbagħad biex itir għal 30 minuta b’veloċità regolari normali fi 450 m (1 500 pied) ’il fuq mill-ajrudrom/mis-sit tal-operat tad-destinazzjoni f’kundizzjonijiet tat-temperatura standard u javviċina u jinżel; jew

(ii)

meta ma jkun meħtieġ l-ebda sit alternattiv, biex itir lejn u jwettaq avviċinament u avviċinament interrott fl-ajrudrom/fis-sit tal-operat għall-inżul ippjanat, u mbagħad:

(A)	biex itir lejn is-sit alternattiv speċifikat; u

(B)	biex itir għal 30 minuta bil-veloċità normali tal-istennija biex imissu jillandja (holding speed) fi 450 m (1 500 pied) ’il fuq mill-ajrudrom/mis-sit tal-operat f’kundizzjonijiet tat-temperatura standard u javviċina u jinżel

(b)

Fil-komputazzjoni tal-fjuwil meħtieġ inkluż biex jipprovdu għal kontinġenza, dan li ġej għandu jittieħed f’kunsiderazzjoni:

(1)	il-kundizzjonijiet meteoroloġiċi mbassra;

(2)	ir-rotot mill-kontroll tat-traffiku tal-ajru (ATC) antiċipati u d-dewmien tat-traffiku

(3)	ħsara f’magna waħda matul it-titjira, fejn applikabbli; u

(4)	kwalunkwe kundizzjoni oħra li tista’ ttawwal l-inżul tal-ajruplan jew li żżid il-konsum tal-fjuwil u/jew taż-żejt.

(c)

SPO.OP.132 Provvista u ppjanar tal-fjuwil u tas-saborra — il-blalen tal-arja

(a)

Il-bdot fil-kmand għandu jibda b’titjira biss jekk ikun qed iġorr riżerva ta’ fjwuil jew ta’ saborra suffiċjenti għal titjira ta’ 30 minuta.

(b)

Il-kalkoli tal-fjwuil jew tas-saborra għandhom ikunu bbażati mill-anqas fuq il-kundizzjonijiet operattivi li bihom għandha titwettaq it-titjira kif ġej:

(1)	id-dejta mogħtija mill-manifattur tal-ballun tal-arja;

(2)	il-mases antiċipati;

(3)	il-kundizzjonijiet meteoroloġiċi mistennija; u

(4)	il-proċeduri u r-restrizzjonijiet tal-fornitur tas-servizzi tan-navigazzjoni bl-ajru.

SPO.OP.135 Struzzjonijiet dwar is-sikurezza

(a)

L-operatur għandu jiżgura li, qabel it-tlugħ, l-ispeċjalisti fil-kompitu jingħataw struzzjonijiet dwar:

(1)	tagħmir u proċeduri ta’ emerġenza;

(2)	proċeduri operattivi assoċjati mal-kompitu speċjalizzat qabel kull titjira jew serje ta’ titjiriet

(b)

L-istruzzjonijiet imsemmija f’(a)(2) jistgħu jiġu sostitwiti ma’ programm ta’ taħriġ inizjali u rikorrenti. F’dan il-każ, l-operatur għandu jiddefinixxi wkoll rekwiżiti aġġornati.

SPO.OP.140 Preparazzjoni tat-titjira

(a)

Qabel ma jibda b’titjira, il-bdot fil-kmand għandu jiżgura b’kull mezz raġonevoli disponibbli li l-faċilitajiet fl-art u/jew fl-ilma inklużi l-faċilitajiet tal-komunikazzjoni u l-għajnuniet għan-navigazzjoni disponibbli u meħtieġa b’mod dirett fuq tali titjira, għall-operazzjoni sikura tal-inġenju tal-ajru, huma adegwati għat-tip ta’ operazzjoni li għaliha se titwettaq it-titjira.

(b)

Qabel ma jibda b’titjira, il-bdot fil-kmand għandu jkun familjari mal-informazzjoni meteoroloġika kollha disponibbli xierqa għat-titjira ppjanata. Il-preparazzjoni tat-titjira lil hinn mill-viċinanza tal-post tat-tluq, u għal kull titjira skont l-IFR, għandha tinkludi:

(1)	studju tar-rapporti u tat-tbassir tat-temp attwali disponibbli; u

(2)	l-ippjanar ta’ azzjoni alternattiva li tipprovdi għall-possibbiltà li t-titjira ma tkunx tista’ tintemm kif kienet ippjanata, minħabba l-kundizzjonijiet tat-temp.

SPO.OP.145 Ajrudromi alternattivi għat-tlugħ — l-ajruplani kumplessi u li jaħdmu bil-magni

(a)

Għal titjiriet skont l-IFR, il-bdot fil-kmand għandu jispeċifika fil-pjan tat-titjira mill-anqas ajrudrom alternattiv funzjonali wieħed għat-tlugħ fil-każ li l-kundizzjonijiet tat-temp attwali fl-ajrudrom tat-tluq ikunu fil-valuri minimi operattivi tal-ajrudrom operattiv applikabbli jew anqas jew fil-każ li ma jkunx possibbli li l-ajruplan jirritorna lejn l-ajrudrom tat-tluq minħabba raġunijiet oħrajn.

(b)

L-ajrudrom alternattiv għat-tlugħ għandu jkun jinsab fid-distanza li ġejja mill-ajrudrom tat-tluq:

(1)	għal ajruplani b’żewġ magni, f’distanza li ma tkunx aktar mid-distanza li tkun ekwivalenti għal siegħa ta’ titjir (1) f’veloċità normali b’magna waħda u f’kundizzjonijiet standard ta’ arja kalma; u

(2)	għal ajruplani bi tliet magni jew aktar, f’distanza li ma tkunx aktar mid-distanza ekwivalenti għal sagħtejn titjir (2) f’veloċità normali b’magna waħda (OEI) u skont l-AFM f’kundizzjonijiet standard ta’ arja kalma.

(c)

Sabiex ajrudrom jintagħżel bħala ajrudrom alternattiv għat-tlugh, l-informazzjoni disponibbli għandha tindika li, fil-ħin tal-użu stmat, il-kundizzjonijiet se jkunu fil-valuri minimi operattivi tal-ajrudorm jew aħjar għal dik l-operazzjoni.

SPO.OP.150 Ajrudromi alternattivi ta’ destinazzjoni — l-ajruplani

Għal titjiriet skont l-IFR, il-bdot fil-kmand għandu jispeċifika fil-pjan tat-titjira mill-anqas ajrudrom alternattiv funzjonali ta’ destinazzjoni wieħed li jista’ jintlaħaq fil-kundizzjonijiet tat-temp attwali, sakemm:

(a)

l-informazzjoni meteoroloġika attwali disponibbli ma tkunx tindika li, għall-perjodu ta’ minn siegħa (1) qabel sa siegħa (1) wara l-ħin stmat tal-wasla, jew mill-ħin reali tat-tluq sa siegħa (1) wara l-ħin stmat tal-wasla, liema minnhom ikun l-iqsar perjodu, l-avviċinament u l-inżul jistgħu jsiru f’kundizzjonijiet meteoroloġiċi viżwali (VMC); jew

(b)

il-post tal-inzul ippjanat ma jkunx iżolat u:

(1)	proċedura tal-avviċinament bi strument ma jkunx preskritt għall-ajrudrom tal-inżul ippjanat; u

(2)

l-informazzjoni metoeroloġika attwali tindika l-eżistenza tal-kundizzjonijiet meteoroloġiċi li ġejjin minn sagħtejn (2) qabel sa sagħtejn (2) wara l-ħin stmat tal-wasla, jew mill-ħin reali tat-tluq sa sagħtejn (2) wara l-ħin stmat tal-wasla, liema minnhom ikun l-iqsar perjodu:

(i)	bażi tas-sħab ta’ mill-anqas 300 metru (1 000 pied) ’l fuq mill-minimu assoċjat mal-proċedura tal-avviċinament bi strument; u

(ii)	viżibilità ta’ mill-anqas 5,5 km jew ta’ 4 km aktar mill-minimu assoċjat mal-proċedura.

SPO.OP.151 Ajrudromi alternattivi ta’ destinazzjoni — il-ħelikopters

(a)

proċedura ta’ avviċinament bi strument ma jkunx preskritt għall-ajrudrom tal-inżul ippjanat u l-informazzjoni metoeroloġika attwali tindika l-eżistenza tal-kundizzjonijiet meteoroloġiċi li ġejjin minn sagħtejn (2) qabel sa sagħtejn (2) wara l-ħin stmat tal-wasla, jew mill-ħin reali tat-tluq sa sagħtejn (2) wara l-ħin stmat tal-wasla, liema minnhom ikun l-iqsar perjodu

(1)	bażi tas-sħab ta’ mill-anqas 120 metru (400 pied) ’il fuq mill-minimu assoċjat mal-proċedura tal-avviċinament bi strument; u

(2)	il-viżibilità tkun ta’ mill-anqas 1 500 metru jew aktar mill-minimu assoċjat mal-proċedura. u jew

(b)

il-post tal-inzul ippjanat ma jkunx iżolat u:

(1)	proċedura tal-avviċinament bi strument ma jkunx preskritt għall-ajrudrom tal-inżul ippjanat;

(2)

l-informazzjoni meteoroloġika attwali disponibbli ma tkunx tindika l-eżistenza tal-kundizzjonijiet meteoroloġiċi li ġejjin minn sagħtejn (2) qabel sa sagħtejn (2) wara l-ħin stmat tal-wasla:

(i)	il-bażi tas-sħab tkun ta’ mill-anqas 120 metru (400 pied) ’il fuq mill-minimu assoċjat mal-proċedura tal-avviċinament bi strument;

(ii)	il-viżibilità tkun ta’ mill-anqas 1 500 metru jew aktar mill-minimu assoċjat mal-proċedura. u u

(3)	ma jkunx stabbilit punt tal-ebda ritorn (point of no return – PNR) f’każ ta’ destinazzjoni lil hinn mill-kosta.

SPO.OP.155 Mili tal-fjuwil waqt li l-persuni jkunu qed jitilgħu abbord, meta dawn ikunu abbord jew meta jkunu qed jiżbarkaw

(a)

L-inġenju tal-ajru m’għandux jingħatalu jew jitneħħilu fjuwil tat-tip “AVGAS” (gażolina tal-avjazzjoni) jew tat-tip “wide-cut” jew taħlita ta’ dawn it-tipi ta’ fjuwils, meta l-persuni jkunu qed jitilgħu abbord, meta dawn ikunu abbord jew meta jkunu qed jiżbarkaw.

(b)

Għat-tipi ta’ fjuwils l-oħra kollha, għandhom jittieħdu l-prekawzjonijiet kollha meħtieġa u l-inġenju tal-ajru għandu jkun mgħammar b’persunal ikkwalifikat li jkunu lesti jibdew u jidderieġu evakwazzjoni tal-inġenju tal-ajru bl-iktar mod prattiku u effettiv disponibbli.

SPO.OP.160 Użu tal-kuffji tal-widna

Ħlief għal blalen tal-arja, kull membru tal-ekwipaġġ tat-titjira li huwa meħtieġ li jkun fis-servizz fil-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira għandu jilbes kuffji tal-widna b’mikrofonu boom, jew ekwivalenti, u jużah bħala l-apparat primarju biex jikkomunika mal-ATS, ma’ membri oħrajn tal-ekwipaġġ u mal-ispeċjalisti fil-kompitu.

SPO.OP.165 Tipjip

Il-bdot fil-kmand ma għandux jippermetti tipjip abbord jew matul ir-riforniment jew it-tneħħija ta’ fjuwil tal-inġenju tal-ajru.

SPO.OP.170 Kundizzjonijiet meteoroloġiċi

(a)

Il-bdot fil-kmand għandu jibda b’titjira skont il-VFR jew għandu jkompli biha biss meta l-aktar informazzjoni meteorolġika riċenti disponibbli tkun turi li fil-ħin mistenni tal-użu, il-kundizzjonijiet tat-temp tul ir-rotta u fid-destinazzjoni ppjanata se jkunu fil-livell tal-valuri minimi operattivi applikabbli tal-VFR jew f’livell ogħla minnhom.

(b)

Il-bdot fil-kmand għandu jibda b’titjira skont il-VFR jew għandu jkompli biha lejn l-ajrudrom tad-destinazzjoni ppjanat biss meta l-iktar informazzjoni meteorolġika riċenti disponibbli tkun tindika li, fil-ħin mistenni tal-wasla, il-kundizzjonijiet tat-temp fid-destinazzjoni, jew tal-inqas f’ajrudrom alternattiv tad-destinazzjoni wieħed, ikunu fil-livell tal-valuri minimi operattivi tal-ajrudrom applikabbli jew f’livell ogħla minnhom.

(c)

Fil-każ li titjira jkun fiha segmenti VFR u IFR, l-informazzjoni meteoroloġika msemmija fil-punti (a) u (b) għandha tkun applikabbli safejn dan ikun rilevanti.

SPO.OP.175 Silġ u kontaminanti oћrajn — il-proċeduri ta’ fuq l-art

(a)

Il-bdot fil-kmand gћandu jagћti bidu gћat-tlugħ biss jekk l-inġenju tal-ajru ma jkollu l-ebda depożitu fuqu li jista’ jaffettwa b’mod ħażin il-prestazzjoni tal-inġenju tal-ajru jew is-setgħa tal-kontroll tiegħu, ħlief hekk kif inhu permess skont l-AFM.

(b)

Fil-każ ta’ operazzjonijiet b’inġenji tal-ajru kumplessi u li jaħdmu bil-magni, l-operatur għandu jistabbilixxi l-proċeduri li għandhom jiġu segwiti meta jkun hemm bżonn isiru l-proċeduri ta’ fuq l-art għat-tneħħija tas-silġ u għal kontra l-formazzjoni tas-silġ fuq inġenju tal-ajru, u l-ispezzjonijiet relatati magħhom, sabiex l-inġenju tal-ajru jkun jista’ jitħaddem b’mod sikur.

SPO.OP.176 Silġ u kontaminanti oћrajn — il-proċeduri waqt it-titjir

(a)

Il-bdot fil-kmand għandu jagћti bidu gћal titjira jew għandu jtajjar l-ajruplan intenzjonalment f’kundizzjonijiet ta’ silġ mistennija jew reali biss jekk l-inġenju tal-ajru jkun iċċertifikat għal dan u jkun mgħammar biex ilaħħaq ma’ kundizzjonijiet bħal dawn kif imsemmi fil-punt 2.a.5 tal-Anness IV tar-Regolament (KE) Nru 216/2008.

(b)

Jekk il-formazzjoni tas-silġ taqbeż l-intensità tal-formazzjoni ta’ silġ li għaliha jkun iċċertifikat l-inġenju tal-ajru, jew jekk inġenju tal-ajru li ma jkunx iċċertifikat għat-titjir f’kundizzjonijiet ta’ formazzjoni tas-silġ magħrufa jiltaqa’ mal-formazzjoni tas-silġ, il-bdot fil-kmand għandu joħroġ l-inġenju tal-ajru minn dawk il-kundizzjonijiet ta’ formazzjoni tas-silġ minnufih, billi jibdel il-livell u/jew ir-rotta, u jekk ikun neċessarju billi jiddikjara stat ta’ emerġenza lill-ATC.

(c)

Fil-każ ta’ operazzjonijiet b’inġenji tal-ajru kumplessi u li jaħdmu bil-magni, l-operatur għandu jistabbilixxi proċeduri għal titjiriet f’kundizzjonijiet mistennija jew attwali ta’ silġ.

SPO.OP.180 Kundizzjonijiet tat-tlugћ — l-ajruplani u l-ħelikopters

Qabel ma jagħti bidu gћat-tlugħ, il-bdot fil-kmanda gћandu jkun issodisfat li:

(a)	skont l-informazzjoni li jkollu għad-dispożizzjoni tiegħu, it-temp fl-ajrudrom jew fis-sit tal-operat u l-kundizzjoni tar-“runway” jew tal-FATO ppjanat li jintuża mhux se jostakolaw tlugħ u tluq sikur; u

(b)	se jitħarsu l-valuri minimi operattivi applikabbli tal-ajrudrom.

SPO.OP.181 Kundizzjonijiet tat-tlugћ — il-blalen tal-arja

Qabel ma jagħti bidu gћat-tlugħ, il-bdot fil-kmanda gћandu jkun issodisfat li, skont l-informazzjoni disponibbli, it-temp fl-ajrudrom jew fis-sit tal-operat mhux se jostakola tlugħ u tluq sikur.

SPO.OP.185 Sitwazzjonijiet simulati waqt it-titjir

Sakemm ma jkunx hemm abbord l-inġenju tal-ajru speċjalist fil-kompitu għat-taħriġ, il-bdot fil-kmand, meta jġorr speċjalisti fil-kompitu, ma għandux jissimula:

(a)	sitwazzjonijiet li jeħtieġu l-applikazzjoni ta’ proċeduri anormali jew ta’ emerġenza; jew

(b)	titjir f’kundizzjonijiet meteorolġiċi bl-instrument (IMC).

SPO.OP.190 Ġestjoni tal-fjuwil matul it-titjira

(a)

L-operatur ta’ inġenju tal-ajru kumpless li jaħdem bil-magni gћandu jistabbilixxi proċedura biex jiżgura li waqt it-titjira jitwettqu kontrolli tal-ammont tal-fjuwil u tal-ġestjoni tal-fjuwil.

(b)

F’intervalli regolari l-bdot fil-kmand għandu jikkontrolla li l-ammont ta’ fjuwil li jista’ jintuża li jkun għad fadal għal waqt it-titjira, mhuwiex anqas mill-fjuwil meħtieġ biex jipproċedi lejn ajrudorm jew lejn sit tal-operat funzjonali li jista’ jintlaħaq fil-kundizzjonijiet tat-temp attwali u li r-riżerva tal-fjuwil ippjanata hija skont kif meħtieġ fil-punti SPO.OP.130 u SPO.OP.131.

SPO.OP.195 Użu ta’ ossiġnu supplimentari

(a)

L-operatur għandu jiżgura li l-ispeċjalisti fil-kompitu u l-membri tal-ekwipaġġ jużaw ossiġenu supplimentari b’mod kontinwu kull meta l-altitudni tal-kabina taqbeż l-10 000 pied għal perjodu ta’ iktar minn 30 minuta u kull meta l-altitudni tal-kabina taqbeż it-13 000 pied, sakemm ma jkunx approvat mod ieħor mill-awtorità kompetenti u b’konformità mal-SOPs.

(b)

Minkejja (a) u ħlief għall-operazzjonijiet bil-paraxut, titjiriet qosra ta’ tul ta’ żmien speċifiku u ’l fuq minn 13 000 pied mingħajr l-użu tal-ossiġenu supplimentari f’ajruplani u f’ħelikopters li mhumiex kumplessi u li jaħdmu bil-magni, jistgħu jsiru bl-approvazzjoni minn qabel tal-awtorita kompetenti fuq il-bażi tal-kunsiderazzjoni ta’ dan li ġej:

(1)	it-tul ta’ żmien tat-titjira ogħla minn 13 000 pied mhuwiex ta’ iktar minn 10 minuti jew, jekk ikun hemm bżonn għal perjodu itwal, il-ħin strettament neċessarju għat-twettiq tal-kompitu speċjalizzat;

(2)	it-titjira ma ssirx f’għoli ta’ iktar minn 16 000 pied;

(3)	l-istruzzjonijiet dwar is-sikurezza skont SPO.OP.135 jinkludu informazzjoni adegwata għall-membri tal-ekwipaġġ u għall-ispeċjalisti fil-kompitu dwar l-effetti tal-ipossija;

(4)	l-SOPs għall-operazzjoni kkonċernata li jirriflettu (1), (2) u (3);

(5)	l-esperjenza preċedenti tal-operatur fit-twettiq ta’ operazzjonijiet ogħla minn 13 000 pied bla ma jintuża ossiġenu supplimentari;

(6)	l-esperjenza individwali tal-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu u l-adattament fiżjoloġiku tagħhom għal altitudnijiet għoljin; u

(7)	l-altitudni tal-bażi fejn l-operatur huwa stabbilit jew mnejn isiru l-operazzjonijiet.

SPO.OP.200 Individwazzjoni tal-qrubija lejn l-art

(a)

Meta qrubija eċċessiva lejn l-art tiġi nnutata minn membru tal-ekwipaġġ tat-titjira jew permezz ta’ sistema ta’ twissija ta’ qrubija lejn l-art, il-bdot tat-titjira gћandu jieħu azzjoni korrettiva minnufih biex ikunu stabbiliti kundizzjonijiet sikuri tat-titjir.

(b)

Is-sistema ta’ twissija tal-qrubija lejn l-art tista’ tiġi diżattivata matul dawk il-kompiti speċjalizzati, li min-natura tagħhom jeħtieġu li l-inġenju tal-ajru jkun operat fi ħdan distanza mill-art inqas minn dik li tiskatta s-sistema ta’ twissija tal-qrubija lejn l-art.

SPO.OP.205 Sistema għall-prevenzjoni tal-ħabtiet fl-ajru (Airborne collision avoidance system - ACAS)

(a)

L-operatur għandu jistabbilixxi proċeduri operattivi u programmi tat-taħriġ meta fl-inġenju tal-ajru tkun installata ACAS u din tkun tista’ tintuża. Meta tintuża ACAS tat-tip II, it-tali proċeduri u taħriġ għandhom ikunu skont ir-Regolament (UE) Nru 1332/2011.

(b)

L-ACAS II tista’ tiġi diżattivata matul dawk il-kompiti speċjalizzati, li minħabba n-natura tagħhom jeħtieġu li l-inġenju tal-ajru jkun operat fi ħdan distanza minn xulxin li tiskatta l-ACAS.

SPO.OP.210 Kundizzjonijiet għall-avviċinament u għall-inżul — l-ajruplani u l-ħelikopters

Qabel ma jibda l-avviċinament għall-inżul, il-bdot fil-kmand gћandu jkun issodisfat li, skont l-informazzjoni disponibbli, it-temp fl-ajrudrom jew fis-sit tal-operat u l-kundizzjoni tar-runway jew tal-FATO ppjanat li jintuża m’għandhomx jostakolaw avviċinament, inżul jew avviċinament mhux milћuq, sikuri.

SPO.OP.215 Bidu u kontinwazzjoni tal-avviċinament — l-ajruplani u l-ħelikopters

(a)

Il-bdot fil-kmand jista’ jibda avviċinament bi strument minkejja l-valuri minimi tal-medda viżwali tar-runway/viżibilità (RVR/VIS) rrappurtati.

(b)

Jekk l-RVR/il-VIS irrappurtata tkun inqas mill-valuri minimi applikabbli, l-avviċinament ma għandux jitkompla:

(1)	taħt l-1 000 pied ’il fuq mill-ajrudrom; jew

(2)	fis-segment tal-avviċinament finali f’każijiet fejn l-altitudni/l-għoli tad-deċiżjoni (DA/H) jew l-altitudni minima tal-inżul/l-għoli (MDA/H) ikunu iktar minn 1 000 pied ’il fuq mill-ajrudrom,

(c)

Fejn l-RVR ma tkunx disponibbli, il-valuri tal-RVR jistgħu jinkisbu billi wieħed jaqleb il-viżibilità rrappurtata.

(d)

Jekk, wara li jinqabżu l-1 000 pied ’il fuq mill-ajrudrom, il-RVR/il-VIS irrappurtata taqa’ taħt il-valuri minimi applikabbli, l-avviċinament jista’ jitkompla sad-DA/H jew sal-MDA/H.

(e)

L-avviċinament jista’ jitkompla taħt id-DA/H jew l-MDA/H u l-inżul jista’ jintemm, sakemm ir-referenza viżwali x-xierqa għat-tip ta’ operazzjoni ta’ avviċinament u għar-runway ippjanata tkun ġiet stabbilita fid-DA/H jew fl-MDA/H u tibqa’ tinżamm.

(f)

L-RVR fiż-żona ta’ kuntatt mal-art dejjem għandha tkun waħda li torbot.

SPO.OP.225 Limitazzjonijiet operattivi — il-blalen tal-arja sħuna

(a)

Ballun tal-arja sħuna ma għandux jinżel billejl, ħlief f’sitwazzjonijiet ta’ emerġenza.

(b)

It-tlugħ ta’ ballun tal-arja sħuna jista’ jsir billejl, sakemm jinġarr biżżejjed fjuwl għall-inżul binhar.

SPO.OP.230 Proċeduri operattivi standard

(a)

Qabel ma jibda operazzjoni speċjalizzata, l-operatur għandu jwettaq valutazzjoni tar-riskji, li fiha jivvaluta l-kumplessità tal-attività biex jiddetermina l-perikli u r-riskji assoċjati inerenti fl-operazzjoni u jistabbilixxi miżuri ta’ mitigazzjoni.

(b)

Fuq il-bażi tal-valutazzjoni tar-riskji, l-operatur għandu jistabbilixxi proċeduri operattivi standard (SOP) xierqa għall-attività speċjalizzata u l-inġenju tal-ajru użat filwaqt li jittieħdu f’kunsiderazzjoni r-rekwiżiti tas-subparti E. L-SOP għandhom ikunu parti mill-manwal tal-operat jew dokument separat. L-SOP għandhom ikunu riveduti u aġġornati b’mod regolari, kif xieraq.

(c)

L-operatur għandu jiżgura li l-operazzjonijiet speċjalizzati jsiru skont l-SOP.

IS-SUBPARTI C

PRESTAZZJONI TAL-INĠENJI TAL-AJRU U LIMITAZZJONIJIET OPERATTIVI

SPO.POL.100 Limitazzjonijiet operattivi — l-inġenji tal-ajru kollha

(a)

Matul kull fażi tal-operazzjoni, it-tagħbija, il-massa u, għajr fil-każ tal-blalen tal-arja, il-pożizzjoni taċ-ċentru tal-gravità (CG) tal-inġenju tal-ajru għandhom ikunu konformi ma’ kwalunkwe limitazzjoni speċifikata fil-manwal korrispondenti.

(b)

SPO.POL.105 Massa u bilanċ

(a)

L-operatur għandu jiżgura li l-massa u, għajr fil-każ tal-blalen tal-arja, iċ-ċentru tal-gravità tal-inġenju tal-ajru jiġu stabbiliti permezz ta’ użin reali qabel ma jintuża għall-ewwel darba. L-effetti akkumulati tal-modifiki u t-tiswijiet fuq il-massa u l-bilanċ għandhom jitqiesu u jiġu ddokumentati kif xieraq. It-tali informazzjoni għandha ssir disponibbli għall-bdot fil-kmand. L-inġenju tal-ajru għandu jerġa’ jintiżen jekk l-effett tal-modifiki fuq il-massa u l-bilanċ ma jkunx magħruf b’mod preċiż.

(b)

L-użin għandu jsir:

(1)	mill-manifattur tal-inġenju tal-ajru jew minn organizzazzjoni tal-manutenzjoni approvata, fil-każ tal-ajruplani u tal-ħelikopters. u

(2)	għal glajders u għal blalen tal-arja, mill-manifattur tal-inġenju tal-ajru jew skont ir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 2042/2003, skont kif applikabbli.

SPO.POL.110 Sistema ta’ massa u bilanċ — operazzjonijiet kummerċjali b’ajruplani u ħelikopters u operazzjonijiet mhux kummerċjali b’inġenji tal-ajru kumplessi u li jaħdmu bil-magni

(a)

L-operatur għandu jistabbilixxi sistema ta’ massa u bilanċ għal kull titjira jew serje ta’ titjiriet:

(1)	il-massa operattiva tal-inġenju tal-ajru mingħajr tagħbija ta’ ekwipaġġ, ta’ merkanzija u passiġġieri u ta’ fjuwil (DOM);

(2)	il-massa tat-tagħbija skont il-piż (traffic load);

(3)	il-massa tat-tagħbija tal-fjuwil;

(4)	it-tagħbija tal-inġenju tal-ajru u d-distribuzzjoni tat-tagħbija;

(5)	il-massa waqt it-tlugħ, il-massa tal-inżul u l-massa meta ma jkun hemm l-ebda fjuwil; u

(6)	il-pożizzjonijiet applikabbli taċ-ċentru tal-gravità tal-inġenju tal-ajru, u

(b)

L-ekwipaġġ tat-titjira għandu jingħata mezzi biex jirrepeti u jivverifika kwalunkwe kalkolu tal-massa u l-bilanċ fuq il-bażi ta’ kalkoli elettroniċi.

(c)

L-operatur għandu jistabbilixxi proċeduri li jippermettu lill-bdot fil-kmand jiddetermina l-massa tat-tagħbija tal-fjuwil billi juża d-densità reali jew, jekk din ma tkunx magħrufa, billi juża d-densità kkalkulata skont metodu speċifikat fil-manwal tal-operat.

(d)

Il-bdot fil-kmand għandu jiżgura:

(1)	li l-inġenju tal-ajru tiegħu jitgħabba taħt is-superviżjoni ta’ persunal ikkwalifikat; u

(2)	li t-tagħbija tat-traffiku (traffic load) titgħabba b’tali mod li jkun konsistenti mad-dejta użata għall-kalkolu tal-massa u tal-bilanċ tal-inġenju tal-ajru.

(e)

Fil-manwal tal-operat, l-operatur għandu jispeċifika l-prinċipji u l-metodi involuti fit-tagħbija u fis-sistema tal-massa u l-bilanċ li jissodisfaw ir-rekwiżiti mogħtija fil-punti (a) sa (i). Din is-sistema għandha tkopri t-tipi kollha ta’ operazzjonijiet previsti.

SPO.POL.115 Dejta u dokumentazzjoni dwar il-massa u l-bilanċ — operazzjonijiet kummerċjali b’ajruplani u ħelikopters u operazzjonijiet mhux kummerċjali b’inġenji tal-ajru kumplessi u li jaħdmu bil-magni

(a)

L-operatur għandu jistabbilixxi d-dejta tal-massa u tal-bilanċ u għandu jipproduċi d-dokumentazzjoni dwar il-massa u l-bilanċ qabel kull titjira li tispeċifika t-tagħbija u d-distribuzzjoni tagħha b’tali mod li l-limiti tal-massa u tal-bilanċ tal-inġenju tal-ajru ma jinqabżux. Id-dokumentazzjoni dwar il-bilanċ u l-massa għandu jkun fiha l-informazzjoni li ġejja:

(1)	ir-reġistrazzjoni u t-tip ta’ inġenju tal-ajru;

(2)	l-identifikazzjoni, in-numru u d-data tat-titjira, kif applikabbli;

(3)	l-isem tal-bdot fil-kmand;,

(4)	l-isem tal-persuna li jkun ħejja d-dokument,

(5)	il-massa operattiva mingħajr tagħbija (DOM) u ċ-ċentru tal-gravità korrispondenti tal-inġenju tal-ajru,

(6)	il-massa tal-fjuwil fit-tlugħ u l-massa tal-fjuwil tal-vjaġġ;

(7)	il-massa tal-oġġetti tal-konsum, minbarra l-fjuwil, jekk dan ikun applikabbli,

(8)	il-komponenti tat-tagħbija;

(9)	il-massa waqt it-tlugħ, il-massa tal-inżul u l-massa meta ma jkun hemm l-ebda fjuwil;

(10)	il-pożizzjonijiet applikabbli taċ-ċentru tal-gravità tal-inġenju tal-ajru, u u

(11)	il-valuri tal-limitu tal-massa u taċ-ċentru tal-gravità.

(b)

F’każijiet fejn id-dokumentazzjoni u d-dejta dwar il-bilanċ u l-massa jiġu ġġenerati permezz ta’ sistema kkompjuterizzata għall-bilanċ u l-massa, l-operatur gћandu jivverifika l-integrità tad-dejta prodotta.

SPO.POL.116 Dejta u dokumentazzjoni dwar il-bilanċ u l-massa — mitigazzjonijiet

Minkejja l-punt SPO.POL.115 (a)(5), il-pożizzjoni taċ-ċentru tal-gravità ma għandhiex għalfejn titniżżel fid-dokumentazzjoni dwar il-bilanċ u l-massa jekk, pereżempju, id-distribuzzjoni tat-tagħbija ssegwi tabella tal-bilanċ ikkalkulata minn qabel jew jekk ikun jista’ jintwera li għall-operazzjonijiet previsti jista’ jiġi żgurat bilanċ korrett, tkun xi tkun it-tagħbija reali;

SPO.POL.120 Prestazzjoni — punti ġenerali

Il-bdot fil-kmand għandu jopera l-inġenju tal-ajru biss jekk il-prestazzjoni tkun adegwata biżżejjed biex tikkonforma mar-regoli applikabbli tal-ajru u ma’ kwalunkwe restrizzjoni oħra applikabbli għat-titjira, għall-ispazju tal-ajru jew għall-ajrudromi jew siti tal-operat użati, billi titqies il-preċiżjoni fl-immappjar ta’ kwalunkwe ċart jew mappa użata.

SPO.POL.125 Limitazzjonijiet tal-massa tat-tlugħ — l-ajruplani kumplessi u li jaħdmu bil-magni

L-operatur għandu jiżgura li:

(a)

il-massa tal-ajruplan fil-bidu tat-tlugħ ma għandhiex taqbeż il-limitazzjonijiet fuq il-massa:

(1)	fit-tlugħ kif meħtieġ fil-punt SPO.POL.130;

(2)	waqt ir-rotta b’magna waħda wieqfa (OEI) kif meħtieġ fil-punt SPO.POL.135; u

(3)	fl-inżul kif meħtieġ fil-punt SPO.POL.140,

filwaqt li jistgħu jitqiesu wkoll it-tnaqqis mistenni fil-massa hija u tipproċedi t-titjira u r-rimi tal-fjuwil;

(b)

il-massa fil-bidu tat-tlugħ ma għandha qatt taqbeż il-massa massima waqt it-tlugħ speċifikata fl-AFM għall-altitudni tal-pressjoni adegwata għall-elevazzjoni, tal-ajrudrom jew tas-sit tal-operat, u jekk dan jintuża baħala parametru għad-determinazzjoni tal-massa tat-tlugħ massima, kwalunkwe kundizzjoni atmosferika lokali oħra; u

(c)

il-massa stmata għall-ħin mistenni tal-inżul fl-ajrudrom jew fis-sit tal-operat tal-inżul ippjanat u fi kwalunkwe ajrudrom alternattiv ta’ destinazzjoni ma għandha qatt taqbeż il-massa massima tal-inżul speċifikata fl-AFM għall-altitudni tal-pressjoni adegwata għall-elevazzjoni, ta’ dawk l-ajrudromi jew is-siti tal-operat, u jekk dan jintuża baħala parametru għad-determinazzjoni tal-massa massima tal-inżul, kwalunkwe kundizzjoni atmosferika lokali oħra.

SPO.POL.130 Tlugħ — l-ajruplani kumplessi u li jaħdmu bil-magni

(a)

Meta jiddetermina l-massa massima waqt it-tlugħ, il-bdot fil-kmand għandu jqis dan li ġej:

(1)	id-distanza tat-tlugħ ma għandhiex taqbeż id-distanza disponibbli għat-tlugħ, u d-distanza tal-mogħdija tal-ikklerjar ma għandhiex taqbeż nofs il-ġirja tat-tlugħ disponibbli;

(2)	il-ġirja tat-tlugħ ikkalkulata ma għandhiex taqbeż il-ġirja tat-tlugħ disponibbli;

(3)	valur wieħed ta’ V1 għandu jintuża għat-tlugħ interrott u għal dak issoktat, meta V1 ikun speċifikat fl-AFM; u

(4)	fuq runway imxarrba jew ikkontaminata, il-massa waqt it-tlugħ ma għandhiex taqbeż dik awtorizzata għat-tlugħ fuq runway xotta mwettaq bl-istess kundizzjonijiet.

(b)

Ħlief għal ajruplan mgħammar b’magni “turboprop” u b’massa massima tat-tlugħ ta’ jew inqas minn 5 700 kg, fil-każ ta’ ħsara fil-magna waqt it-tlugħ, il-bdot fil-kmand għandu jiżgura li l-ajruplan jista’:

(1)	iwaqqaf it-tlugħ u jieqaf fi ħdan id-distanza ta’ aċċelerazzjoni u waqfien disponibbli jew ir-“runway” disponibbli; jew

(2)	ikompli bit-tlugħ u jevita l-ostakli kollha mnejn se tgħaddi t-titjira b’marġni adegwat sakemm l-ajruplan ikun f’pożizzjoni li jikkonforma ma’ SPO.POL.135.

SPO.POL.135 Tul ir-rotta — magna waħda inoperattiva — l-ajruplani kumplessi u li jaħdmu bil-magni

Il-bdot fil-kmand għandu jżigura li f’każ fejn magna tieqaf taħdem fi kwalunkwe punt tul ir-rotta, ajruplan b’magni multipli għandu jkun jista’ jkompli t-titjira lejn ajrudrom jew sit tal-operat adegwat mingħajr ma jtir fi kwalunkwe punt, taħt l-altitudni tad-distanza minima mill-ostakli.

SPO.POL.140 Nżul — l-ajruplani kumplessi u li jaħdmu bil-magni

Fi kwalunkwe ajrudrom jew sit tal-operat, il-bdot fil-kmand għandu jiżgura, wara li jkun ikklerja b’marġni sikura l-ostakli kollha fil-passaġġ tal-avviċinament, li l-ajruplan ikun jista’ jinżel u jieqaf, jew fil każ ta’ idroplan li dan jikseb veloċità baxxa b’mod sodisfaċenti, fid-distanza li jkun hemm disponibbli biex l-art tkun tista’ tintlaħaq. Għandhom jitqiesu wkoll b’mod xieraq il-varjazzjonijiet mistennija fit-tekniki tal-avviċinament u tal-inżul, jekk it-tali kalkolu ma sarx fil-iskedar tad-dejta tal-prestazzjoni.

SPO.POL.145 Prestazzjoni u kriterji operattivi — l-ajruplani

Meta jopera ajruplan f’għoli ta’ inqas minn 150 m (500 pied) fuq żona mhux f’konġestjoni, għal operazzjonijiet ta’ ajruplani li mhumiex kapaċi jsostnu titjira f’livell fil-każ ta’ ħsara kritika fil-magna, l-operatur għandu:

(a)	jistabbilixxi proċeduri operattivi biex inaqqas kemm jista’ jkun il-konsegwenzi ta’ ħsara fil-magna;

(b)	jistabbilixxi programm ta’ taħriġ għall-membri tal-ekwipaġġ; u

(c)	jiżgura li l-membri kollha tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu abbord jingħataw struzzjonijiet dwar il-proċeduri li għandhom jitwettqu fil-każ ta’ nżul sfurzat.

SPO.POL.146 Prestazzjoni u kriterji operattivi — il-ħelikopters

(a)

Il-bdot fil-kmand jista’ jopera inġenju tal-ajru fuq żoni f’konġestjoni diment li:

(1)	il-ħelikopter huwa ċċertifikat fil-kategorija A jew B; u

(2)	huma stabbiliti miżuri ta’ sikurezza biex jiġi evitat periklu żejjed għal persuni jew proprjetà fuq l-art u għall-operazzjoni u l-SOP tagħha huma awtorizzati.

(b)

L-operatur għandu:

(1)	jistabbilixxi proċeduri operattivi biex inaqqas kemm jista’ jkun il-konsegwenzi ta’ ħsara fil-magna;

(2)	jistabbilixxi programm ta’ taħriġ għall-membri tal-ekwipaġġ; u

(3)	jiżgura li l-membri kollha tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu abbord jingħataw struzzjonijiet dwar il-proċeduri li għandhom jitwettqu fil-każ ta’ nżul sfurzat.

(c)

L-operatur għandu jiżgura li l-massa fit-tlugħ, fl-inżul jew fis-sospensjoni stazzjonarja ma taqbiżx il-massa massima speċifikata għal:

(1)	effett ta’ sospensjoni stazzjonarja mingħajr effett tal-art (HOGE) bil-magni kollha li joperaw bil-grad xieraq ta’ qawwa; jew

(2)

IS-SUBPARTI D

STRUMENTI, DEJTA U TAGĦMIR

TAQSIMA 1

Ajruplani

SPO.IDE.A.100 Strumenti u tagħmir — punti ġenerali

(a)

L-istrumenti u t-tagħmir li huma meħġtieġa skont din is-Subparti għandhom jiġu approvati skont ir-rekwiżiti tal-ajrunavigabbiltà applikabbli fil-każ li:

(1)	jintużaw mill-ekwipaġġ tat-titjira biex jikkontrollaw il-passaġġ tat-titjira;

(2)	jintużaw biex jikkonformaw ma’ SPO.IDE.A.215;

(3)	jintużaw biex jikkonformaw ma’ SPO.IDE.A.220; jew

(4)	huma installati fil-ħelikopter.

(b)

L-oġġetti li ġejjin, meta meħtieġa minn din is-Subparti, ma jeħtiġux approvazzjoni ta’ tagħmir:

(1)	il-fjusis ta’ fuq ir-riħ;

(2)	id-dwal portabbli indipendenti,

(3)	arloġġ preċiż,

(4)	il-kontenitur tal-mapep,

(5)	il-kaxxi tal-ewwel għajnuna.

(6)	it-tagħmir tas-sopravivenza u għas-sinjalar, u

(7)	l-ankri tal-wiċċ u t-tagħmir għall-irmiġġ.

(c)

L-istrumenti u t-tagħmir li mhumiex meħtieġa skont din is-Subparti kif ukoll kull tagħmir ieħor li mhuwiex meħtieġ skont Annessi applikabbli oħrajn, iżda li jinġarr fuq it-titjira, għandhom jikkonformaw ma’ dawn li ġejjin:

(1)	l-informazzjoni pprovduta minn dawn l-istrumenti, minn dan it-tagħmir jew minn dawn l-aċċessorji m’għandhiex tintuża mill-ekwipaġġ tat-titjira sabiex jikkonforma mal-Anness I tar-Regolament (KE) Nru 216/2008 jew mal-punti SPO.IDE.A.215 u SPO.IDE.A.220;

(2)	l-istrumenti u t-tagħmir m’għandhomx jaffettwaw l-ajrunavigabbiltà tal-ajruplan, anki f’każ li jkollhom xi ħsara jew li ma jaħdmux tajjeb.

(d)

L-istrumenti u t-tagħmir għandhom ikunu operabbli jew aċċessibbli fil-pront minn dak il-post fejn il-membru tal-ekwipaġġ li jeħtieġ li jużah jinsab bilqiegħda.

(e)

Dawk l-istrumenti li jintużaw minn kwalunkwe membru tal-ekwipaġġ tat-titjira għandhom ikunu organizzati b’tali mod li jippermettu lill-membru tal-ekwipaġġ tat-titjira jara l-indikazzjonijiet faċilment mill-post tiegħu, bl-inqas devjazzjoni prattika mill-pożizzjoni u mil-linja ta’ viżjoni li huwa normalment jassumi meta jħares ’il quddiem fid-direzzjoni tal-passaġġ tat-titjira.

(f)

It-tagħmir tal-emerġenza kollu meħtieġ għandu jkun faċilment aċċessibbli għall-użu immedjat.

SPO.IDE.A.105 Tagħmir minimu għat-titjira

Meta kwalunkwe wieħed mill-istrumenti tal-ajruplan, mill-oġġetti tat-tagħmir jew mill-funzjonijiet meħtieġa għat-titjira prevista ma jkunx qed jaħdem jew ikun nieqes, it-titjira m’għandhiex tinbeda, sakemm:

(a)	l-ajruplan ma jkunx qed jitħaddem skont il-MEL, jekk stabbilita;

(b)	l-operatur ma jkunx approvat mill-awtorità kompetenti sabiex jopera l-ajruplan fi ħdan limiti il-lista ta’ tagħmir minimu ta’ referenza (MMEL) għal ajruplani kumplessi u li jaħdmu bil-magni u kwalunkwe ajruplan użat f’operazzjonijiet kummerċjali; jew

(c)	l-ajruplan ma jkunx soġġett għal permess għat-titjir maħruġ skont ir-rekwiżit tal-ajrunavigabbiltà applikabbli.

SPO.IDE.A.110 Fjusis tal-elettriku ta’ fuq ir-riħ

L-ajruplani għandhom ikunu mgħammra bi fjusis tal-elettriku ta’ fuq ir-riħ, li jkunu tar-rata ta’ qawwa meħtieġa għal ħarsien sħiħ taċ-ċirkwit, sabiex ikunu jistgħu jinbidlu dawk il-fjusis li jistgħu jinbidlu waqt it-titjira.

SPO.IDE.A.115 Dwal operattivi

L-ajruplani li jitħaddmu billejl għandhom ikunu mgħammra:

(a)	b’sistema ta’ dwal għal kontra l-ħabtiet;

(b)	bi dwal tan-navigazzjoni/tal-pożizzjoni;

(c)	b’dawl għall-inżul;

(d)	bi dwal fornuti mis-sistema tal-elettriku tal-ajruplan biex jipprovdu dawl xieraq għall-istrumenti kollha u t-tagħmir kollu li huma essenzjali għat-tħaddim sikur tal-ajruplan;

(e)	bi dwal fornuti mis-sistema tal-elettriku tal-ajruplan biex jipprovdu dwal fil-kompartimenti kollha tal-kabina;

(f)	b’dawl portabbli indipendenti għall kull post tal-membri tal-ekwipaġġ; u

(g)	bi dwal biex jitħarsu l-International Regulations for Preventing Collisions at Sea (ir-Regolamenti Internazzjonali għall-Prevenzjoni tal-Ħabtiet Fil-Baħar) jekk l-ajruplan jitħaddem bħala idroplan.

SPO.IDE.A.120 Operazzjonijiet ta’ titjir skont il-VFR — strumenti tat-titjir u tan-navigazzjoni u tagħmir assoċjat magħhom

(a)

L-ajruplani li jitħaddmu skont il-VFR binhar għandhom ikunu mgħammra b’mezz għall-kejl u għall-wiri ta’ dawn li ġejjin:

(1)	id-direzzjoni manjetika,

(2)	il-ħin f’sigħat, minuti u sekondi,

(3)	l-altitudni skont il-pressjoni,

(4)	il-veloċità tal-ajru indikata,

(5)	in-numru “Mach” kull meta l-limitazzjonijiet tal-veloċità jingħataw bħala numri “Mach”;

(6)	iż-żliq għall-ajruplani kumplessi u li jaħdmu bil-magni.

(b)

Minbarra (a), l-ajruplani li joperaw skont il-VMC billejl għandhom ikunu mgħammrin:

(1)

b’mezz għall-kejl u l-wiri ta’ dawn li ġejjin:

(i)	id-dawran u ż-żliq,

(ii)	il-pożizzjoni tal-ħelikopter,

(iii)

il-veloċità vertikali; u

(iv)	id-direzzjoni stabbilizzata;

(2)	b’mezz biex ikun indikat meta l-provvista ta’ qawwa għall-istrumenti ġiroskopiċi ma tkunx biżżejjed.

(c)

Minbarra (a) u (b), l-ajruplani kumplessi u li jaħdmu bil-magni li joperaw skont il-VMC fuq l-ilma u ’l bogħod mill-art għandhom ikunu mgħammrin b’mezz li jevita malfunzjoni tas-sistema ta’ indikazzjoni tal-veloċità tal-ajru minħabba kondensazzjoni jew silġ.

(d)

L-ajruplanli li jitħaddmu f’kundizzjonijiet fejn ma jkunx jistgħu jinżammu fil-passaġġ tat-titjira mixtieq mingħajr referenza għal strument addizzjonali wieħed jew aktar, minbarra (a) u (b), għandhom ikunu mgħammra b’mezz għall-prevenzjoni ta’ funzjonament ħażin fis-sistema li tindika l-veloċità tal-ajru meħtieġa skont il-punt (a)(4) minħabba l-kondensazzjoni jew is-silġ.

(e)

Kull meta għall-operazzjoni jkunu meħtieġa żewġ bdoti, l-ajruplani għandhom ikunu mgħammra b’mezz separat addizzjonali għat-tieni bdot għall-wiri ta’ dawn li ġejjin:

(1)	l-altitudni skont il-pressjoni,

(2)	il-veloċità tal-ajru indikata,

(3)	iż-żliq, jew id-dawran u ż-żliq, kif applikabbli,

(4)	il-pożizzjoni tal-ħelikopter, jekk applikabbli

(5)	il-veloċità vertikali; jekk applikabbli, u

(6)	id-direzzjoni stabbilizzata, jekk applikabbli, u

(7)	in-numru “Mach” kull meta l-limitazzjonijiet tal-veloċità jingħataw bħala numri “Mach”, jekk applikabbli.

SPO.IDE.A.125 Operazzjonijiet ta’ titjir skont l-IFR — strumenti tat-titjir u tan-navigazzjoni u tagħmir assoċjat magħhom

L-ajruplani li jitħaddmu skont l-IFR għandhom ikunu mgħammra:

(a)

b’mezz għall-kejl u l-wiri ta’ dawn li ġejjin:

(1)	id-direzzjoni manjetika,

(2)	il-ħin f’sigħat, minuti u sekondi,

(3)	l-altitudni skont il-pressjoni,

(4)	il-veloċità tal-ajru indikata,

(5)	il-veloċità vertikali,

(6)	id-dawran u ż-żliq,

(7)	il-pożizzjoni tal-ħelikopter,

(8)	id-direzzjoni stabbilizzata;

(9)	it-temperatura tal-arja ta’ barra, u

(10)	in-numru “Mach” kull meta l-limitazzjonijiet tal-veloċità jingħataw bħala numri “Mach”;

(b)	b’mezz biex ikun indikat meta l-provvista ta’ qawwa għall-istrumenti ġiroskopiċi ma tkunx biżżejjed.

(c)

kull meta għall-operazzjoni jkunu meħtieġa żewġ bdoti, b’mezz separat addizzjonali għat-tieni bdot għall-wiri ta’ dawn li ġejjin:

(1)	l-altitudni skont il-pressjoni,

(2)	il-veloċità tal-ajru indikata,

(3)	il-veloċità vertikali,

(4)	id-dawran u ż-żliq,

(5)	il-pożizzjoni tal-ħelikopter,

(6)	id-direzzjoni stabbilizzata; u

(7)	in-numru “Mach” kull meta l-limitazzjonijiet tal-veloċità jingħataw bħala numri “Mach”, jekk applikabbli;

(d)	b’mezz għall-prevenzjoni ta’ kwalunkwe funzjonament ħażin fis-sistemi li jindikaw il-veloċità tal-ajru meħtieġa skont il-punti (a)(4) u (h)(2), minħabba l-kondensazzjoni jew is-silġ; u

(e)

minbarra (a), (b), (c) u (d), l-ajruplani kumplessi u li jaħdmu bil-magni meta operati skont l-IFR għandhom ikunu mgħammrin:

(1)	b’sors alternattiv ta’ pressjoni statika;

(2)	b’kontenitur tal-mapep li jkun jinsab f’pożizzjoni li minnha wieħed ikun jista’ jaqra l-mapep faċilment u li jkun jista’ jiddawwal għall-operazzjonijiet li jitwettqu billejl.

(3)	b’mezz indipendenti ieħor għall-kejl u l-wiri tal-altitudni sakemm ma jkunx diġà installat biex tinżamm konformità ma’ (e)(1); u

(4)

bi provvista tal-enerġija tal-emerġenza, li tkun indipendenti mis-sistema tal-ġenerazzjoni tal-elettriku prinċipali għall-finijiet tat-tħaddim u tal-illuminazzjoni tas-sistema tal-wiri tal-pożizzjoni tal-ajruplan għal perjodu minimu ta’ 30 minuta. Il-provvista tal-enerġija tal-emerġenza għandha tkun operattiva awtomatikament wara s-sistema prinċipali li tiġġenera l-elettriku tieqaf taħdem għalkollox u għandha tingħata indikazzjoni ċara fuq l-istrument li l-indikatur tal-altitudni qed jitħaddem mill-provvista tal-enerġija tal-emerġenza.

SPO.IDE.A.126 Tagħmir addizzjonali għall-operazzjonijiet bi bdot wieħed imwettqin skont l-IFR

L-ajruplani kumplessi li jaħdmu bil-magni u li jitħaddmu skont l-IFR bi bdot wieħed għandhom ikunu mgħammra b’awtobdot li jkun kapaċi jżomm tal-inqas l-altitudni u l-modalità tad-direzzjoni.

SPO.IDE.A.130 Sistema ta’ twissija u ta’ għarfien tat-terren (Terrain awareness warning system - TAWS)

L-ajruplani li jaħdmu b’magna b’turbina u li jkollhom MCTOM (maximum certified take-off mass) ta’ iktar minn 5 700 kilogramma jew b’MOPSC ta’ iktar minn disa’ sits għandhom ikunu mgħammra b’TAWS li tissodisfa r-rekwiżiti għal:

(a)	tagħmir tal-kategorija A, kif speċifikat fi standard aċċettabbli, fil-każ ta’ ajruplani li għalihom ikun inħareġ ċertifikat tal-ajrunavigabbiltà individwali (CofA) wara l-1 ta’ Jannar 2011; jew

(b)	tagħmir tal-kategorija B, kif speċifikat fi standard aċċettabbli, fil-każ ta’ ajruplani li għalihom ikun inħareġ ċertifikat tal-ajrunavigabbiltà individwali (CofA) fl-1 ta’ Jannar 2011 jew qabel dik id-data;

SPO.IDE.A.131 Sistema għall-prevenzjoni tal-ħabtiet fl-ajru (ACAS II)

Sakemm ma jkunx previst mod ieħor bir-Regolament (UE) Nru 1332/2011, l-ajruplani li jaħdmu b’magna b’turbina u li jkollhom MCTOM ta’ iktar minn 5 700 kilogramma għandhom ikunu mgħammra b’ACAS II.

SPO.IDE.A.132 Tagħmir għall-identifikazzjoni tat-temp abbord — ħelikopters kumplessi li jaħdmu bil-magni

L-ajruplani li ġejjin għandhom ikunu mgħammra b’tagħmir għall-identifikazzjoni tat-temp abbord meta jitħaddmu billejl jew f’IMC f’żoni fejn, tul ir-rotta, ikunu mistennija maltempati bir-ragħad jew kundizzjonijiet tat-temp oħrajn li jistgħu jkunu perikolużi, u li huma meqjusa bħala kundizzjonijiet li jistgħu jiġu identifikati mit-tagħmir għall-identifikazzjoni tat-temp abbord:

(a)	l-ajruplani bi pressjoni;

(b)	l-ajruplani mingħajr pressjoni li jkollhom MCTOM ta’ iktar minn 5 700 kilogramma.

SPO.IDE.A.133 Tagħmir addizzjonali għal operazzjonijiet f’kundizzjonijiet tas-silġ billejl — l-ajruplani kumplessi u li jaħdmu bil-magni

(a)

L-ajruplani li jitħaddmu billejl f’kundizzjonijiet ta’ silġ mistenni jew attwali għandhom ikunu mgħammra b’mezzi li jdawlu jew jidentifikaw il-formazzjoni tas-silġ.

(b)

Il-mezzi li jdawlu l-formazzjoni tas-silġ ma għandhom jikkawżaw l-ebda dija jew riflessjoni li tista’ tfixkel lill-membri tal-ekwipaġġ fil-qadi fil-kompitu tagħhom.

SPO.IDE.A.135 Sistema ta’ telefonija interna għall-ekwipaġġ tat-titjira

L-ajruplani li jitħaddmu minn iżjed minn membru wieħed tal-ekwipaġġ tat-titjira għandhom ikunu mgħammra b’sistema ta’ telefonija interna għall-ekwipaġġ tat-titjira, li tinkludi kuffji tal-widna u mikrofoni għall-użu mill-membri kollha tal-ekwipaġġ tat-titjira.

SPO.IDE.A.140 Reġistratur tal-vuċi fil-kabina tal-pilota (cockpit voice recorder - CVR)

(a)

L-ajruplani li ġejjin għandhom ikunu mgħammra b’reġistratur tal-vuċi (CVR):

(1)	l-ajruplani li għandhom MCTOM ta’ iktar minn 27 000 kilogramma u li jkun inħarġilhom ċertifikat tal-ajrunavigabbiltà individwali għall-ewwel darba fl-1 ta’ Jannar 2016 jew wara dik id-data; u

(2)

l-ajruplani li għandhom MCTOM ta’ iktar minn 2 250 kilogramma;

(i)	iċċertifikati biex joperaw b’ekwipaġġ minimu ta’ mill-inqas żewġ bdoti;

(ii)	mgħammra b’magna(i) turbojet jew iktar minn magna turboprop waħda; u

(iii)

u li jkun inħarġilhom ċertifikat tat-tip għall-ewwel darba fl-1 ta’ Jannar 2016 jew wara dik id-data.

(b)

Is-CVR għandu jkun kapaċi li jikseb id-dejta rreġistrata matul mill-inqas is-sagħtejn ta’ qabel (2).

(c)

Is-CVR għandu jirreġistra, b’referenza għal skala tal-ħin:

(1)	il-komunikazzjonijiet tal-vuċi trażmessi bir-radju mill-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira jew li jkunu waslu bir-radju f’dak il-kompartiment;

(2)	il-komunikazzjonijiet tal-vuċi tal-membri tal-ekwipaġġ tat-titjira li jsiru permezz tas-sistema ta’ telefonija interna u tas-sistema għall-avviżi lill-pubbliku, jekk dawn ikunu installati;

(3)	l-ambjent tas-smigħ tal-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira, inkluż, mingħajr interruzzjoni, is-sinjali akustiċi li jkunu waslu minn kull mikrofonu tal-kuffja jew tal-maskra and mask li jkun qed jintuża; u

(4)	is-sinjali tal-vuċi jew akustiċi li jidentifikaw l-għajnuniet għan-navigazzjoni jew għall-avviċinament introdotti fil-kuffji tal-widna jew fuq lawdspiker.

(d)

Is-CVR għandu jibda r-reġistrazzjoni awtomatikament qabel ma l-ajruplan jibda jimxi bil-qawwa tiegħu stess u għandu jkompli bir-reġistrazzjoni sa tmiem it-titjira meta l-ajruplan ma jkunx għadu jista’ jkompli jimxi bil-qawwa tiegħu stess.

(e)

Minbarra l-punt (d), skont id-disponibbiltà tal-enerġija elettrika, is-CVR għandu jibda r-reġistrazzjoni malajr kemm jista’ jkun waqt il-kontrolli li jsiru fil-kabina tal-pilota qabel ma tinxtegħel il-magna fil-bidu tat-titjira u sal-kontrolli li jsiru fil-kabina tal-pilota immedjatament wara li l-magna tintefa fi tmiem it-titjira.

(f)

Is-CVR għandu jkollu apparat li jgħin biex dan jinstab meta jkun fl-ilma.

SPO.IDE.A.145 Reġistratur tad-dejta tat-titjira (flight data recorder)

(a)

L-ajruplani li għandhom MCTOM ta’ iktar minn 5 700 kilogramma u li jkun inħarġilhom ċertifikat tal-ajrunavigabbiltà individwali għall-ewwel darba fl-1 ta’ Jannar 2016 jew wara dik id-data, għandhom ikunu mgħammra b’reġistratur tad-dejta tat-titjira (FDR) li juża metodu diġitali biex jirreġistra u jaħżen id-dejta kif ukoll li għalih huwa disponibbli metodu biex tinstab minnufih dik id-dejta mill-mezz tal-ħażna.

(b)

L-FDR għandu jirreġistra l-parametri meħtieġa biex jiġu stabbiliti b’mod preċiż il-passaġġ tat-titjira, il-veloċità, il-pożizzjoni, il-qawwa tal-magna, il-konfigurazzjoni u l-operazzjoni tal-ajruplan u għandu jkun kapaċi jżomm id-dejta rreġistrata tal-anqas matul l-aħħar 25 sigħat.

(c)

Id-dejta għandha tinkiseb minn sorsi tal-ajruplan li jippermettu korrelazzjoni eżatta mal-informazzjoni murija lill-ekwipaġġ tat-titjira.

(d)

L-FDR għandu jibda jirreġistra d-dejta qabel ma l-ajruplan ikun jista’ jimxi bil-qawwa tiegħu stess u għandu jieqaf awtomatikament meta l-ajruplan ma jkunx jista’ jimxi iktar bil-qawwa tiegħu stess.

(e)

L-FDR għandu jkollu apparat li jgħin biex dan jinstab meta jkun fl-ilma.

SPO.IDE.A.150 Registrazzjoni tal-kollegament tad-dejta (data link recording)

(a)

L-ajruplani li jkun inħarġilhom ċertifikat tal-ajrunavigabbiltà individwali għall-ewwel darba fl-1 ta’ Jannar 2016 jew wara, li għandhom il-kapaċità jwettqu komunikazzjonijiet ta’ kollegament tad-dejta u li jridu jkunu mgħammra b’CVR, għandhom jirreġistraw fuq reġistratur, fejn ikun applikabbli:

(1)

il-messaġġi ta’ komunikazzjoni ta’ kollegament tad-dejta marbutin mal-komunikazzjonijiet tal-ATS lill-ajruplan u minnu, inklużi l-messaġġi li japplikaw għall-applikazzjonijiet li ġejjin:

(i)	il-bidu tal-kollegament tad-dejta;

(ii)	il-komunikazzjonijiet bejn il-bdot u l-kontrollur;

(iii)

is-sorveljanza indirizzata;

(iv)	l-informazzjoni dwar it-titjira;

(v)	is-sorveljanza tax-xandir tal-inġenju tal-ajru, safejn dan ikun possibbli minħabba l-arkitettura tas-sistema;

(vi)	id-dejta tal-kontroll operattiv tal-inġenju tal-ajru, safejn dan ikun possibbli minħabba l-arkitettura tas-sistema; u

(vii)

il-grafika, safejn dan ikun possibbli minħabba l-arkitettura tas-sistema;

(2)	l-informazzjoni li tippermetti l-korrelazzjoni ma’ kull rekord assoċjat li huwa marbut mal-komunikazzjonijiet ta’ kollegament tad-dejta u li huwa maħżun f’post differenti mill-ajruplan; u

(3)	l-informazzjoni dwar il-ħin u l-prijorità tal-messaġġi ta’ komunikazzjoni ta’ kollegament tad-dejta, filwaqt li titqies l-arkitettura tas-sistema.

(b)

Ir-reġistratur għandu juża metodu diġitali biex jirreġistra u jaħżen id-dejta u l-informazzjoni, u għandu juża metodu biex tiġi estratta faċilment dik id-dejta. Il-metodu tar-reġistrazzjoni għandu jkun tali li jippermetti li d-dejta tkun taqbel mad-dejta rreġistrata fuq l-art.

(c)

Ir-reġistratur għandu jkun kapaċi jżomm id-dejta rreġistrata mill-inqas għall-istess tul ta’ ħin stabbilit għas-CVRs fil-punt SPO.IDE.A.140.

(d)

Ir-reġistratur għandu jkollu apparat li jgħin biex dan jinstab meta jkun fl-ilma.

(e)

Ir-rekwiżiti applikabbli għal-loġika tal-bidu u tal-waqfien tar-reġistratur huma l-istess bħar-rekwiżiti applikabbi għal-loġika tal-bidu u tal-waqfien tas-CVR mogħtija fil-punti SPO.IDE.A.140 (d) u (e).

SPO.IDE.A.155 Reġistratur ikkombinat għad-dejta tat-titjira u għall-komunikazzjonijiet tal-vuċi tal-kabina tal-pilota

Tista’ tintlaħaq konformità mar-rekwiżiti tas-CVR u mar-rekwiżiti tal-FDR permezz ta’:

(a)	reġistratur wieħed ikkombinat għad-dejta tat-titjira u għall-komunikazzjonijiet tal-vuċi tal-kabina tal-pilota, fil-każ li l-ajruplan jeħtieġ li jkun mgħammar b’CVR jew b’FDR; jew

(b)	żewġ reġistraturi kkombinat għad-dejta tat-titjira u għall-komunikazzjonijiet tal-vuċi tal-kabina tal-pilota, fil-każ li l-ajruplan jeħtieġ li jkun mgħammar b’CVR jew b’FDR;

SPO.IDE.A.160 Sits, ċinturini tas-sikurezza u sistemi ta’ restrizzjoni

L-ajruplani għandhom ikunu mgħammra:

(a)	b’sit jew post għal kull membru tal-ekwipaġġ jew speċjalist fil-kompitu abbord;

(b)	b’ċinturin tas-sikurezza f’kull sit u b’apparat ta’ restrizzjoni għal kull post;

(c)	għall-ajruplani li mhumiex kumplessi u li jaħdmu bil-magni, b’ċinturin tas-sikurezza li jkollu sistema ta’ restrizzjoni għan-naħa ta’ fuq tat-torso f’kull sit tal-ekwipaġġ tat-titjira, li jkun jinfetaħ permezz ta’ molla waħda.

(d)

għall-ajruplani kumplessi u li jaħdmu bil-magni, b’ċinturin tas-sikurezza li jkollu sistema ta’ restrizzjoni għan-naħa ta’ fuq tat-torso li jkun fih apparat li jżomm, b’mod awtomatiku, lit-torso tal-okkupant f’każ ta’ tnaqqis rapidu tal-veloċità:

(1)	f’kull sit tal-ekwipaġġ tat-titjira u f’kull sit li jkun ħdejn is-sit tal-bdot; u

(2)	f’kull sit tal-osservatur li jkun jinsab fil-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira.

SPO.IDE.A.165 Kaxex għall-ewwel għajnuna

(a)

L-ajruplani għandhom ikunu mgħammra b’kaxex għall-ewwel għajnuna.

(b)

Il-kaxex għall-ewwel għajnuna għandhom ikunu:

(1)	ikunu faċilment aċċessibbli għall-użu; u

(2)	jinżammu f’kundizzjoni tajba.

SPO.IDE.A.170 Ossiġnu supplimentari — l-ajruplani bi pressjoni

(a)

L-ajruplani mingħajr pressjoni li jitħaddmu f’livelli tal-altitudni fejn hija meħtieġa l-provvista tal-ossiġenu skont il-punt (b) għandhom ikunu mgħammra b’tagħmir tal-ossiġnu li jkun jista’ jaħżen u jqassam il-provvisti tal-ossiġnu meħtieġa.

(b)

L-ajruplani mingħajr pressjoni li jitħaddmu f’livelli tal-altitudni ta’ titjira fejn l-altitudni tal-pressjoni fil-kompartimenti tal-kabina hija ’l fuq minn 10 000 pied għandhom ikollhom ossiġnu suffiċjenti li jkun jista’ jissupplixxi mill-anqas il-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti f’kompiti kollha:

(1)	għal kwalunkwe perjodu li matulu l-altitudni tal-pressjoni tal-kabina tkun taqbeż il-15 000 pied, iżda fl-ebda każ inqas minn provvista għal 10 minuti.

(2)	għal kwalunkwe perjodu li matulu, f’każ ta’ telf ta’ pressjoni u meta wieħed iqis iċ-ċirkostanzi tat-titjira, l-altitudni tal-pressjoni fil-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira u tal-kabina se tkun bejn 14 000 u 15 000 pied;

(3)	għal kwalunkwe perjodu li jaqbeż it-30 minuta li matulu l-altitudni tal-pressjoni tkun bejn 10 000 u 14 000 pied; u

(4)	għal mhux anqas minn 10 minuti, fil-każ ta’ ajruplani li jitħaddmu f’altitudnijiet ’il fuq minn 25 000 pied, jew taħt dik l-altitudni, iżda f’kundizzjonijiet li ma jippermettilhomx jinżlu b’mod sikur għal altitudni tal-pressjoni ta’ 13 000 pied f’temp ta’ 4 minuti.

(c)

Minbarrra dan, l-ajruplani bi pressjoni li jitħaddmu f’livelli tal-altitudni tal-pressjoni ’l fuq minn 25 000 pied għandhom ikunu mgħammra:

(1)	b’apparat li jwissi lill-ekwipaġġ tat-titjira dwar kwalunkwe telf fil-pressjoni; u

(2)	fil-każ ta’ ajruplani kumplessi u li jaħdmu bil-magni, b’maskli ta’ użu immedjat għall-membri tal-ekwipaġġ tat-titjira.

SPO.IDE.A.175 Ossiġnu supplimentari — l-ajruplani mingħajr pressjoni

(a)

(b)

L-ajruplani mingħajr pressjoni li jitħaddmu f’livelli tal-altitudni ta’ titjira fejn l-altitudni tal-pressjoni fil-kompartimenti tal-passiġġieri hija ’l fuq minn 10 000 pied għandhom ikollhom ossiġnu suffiċjenti li jkun jista’ jissupplixxi:

(1)	il-membri tal-ekwipaġġ kollha għal kwalunkwe perjodu li jaqbeż it-30 minuta li matulu l-altitudni tal-pressjoni tkun bejn l-10 000 u t-13 000 pied; u

(2)	il-persuni kollha abbord għal kwlaunkwe perjodu meta l-altitudni tal-pressjoni fil-kompartiment tal-passiġġieri tkun ’il fuq minn 13 000 pied.

(c)

Minkejja (b), titjiriet b’tul ta’ żmien speċifikat bejn 13 000 pied u 16 000 pied jistgħu jsiru bla provvisti tal-ossiġenu, skont SPO.OP.195(b).

SPO.IDE.A.180 Ċilindri jew pompi tal-idejn għat-tifi tan-nar

(a)

L-ajruplani, għajr għall-glajders bil-mutur li jistgħu jintużaw għal distanzi twal (touring motor glajder - TMG) u l-ajruplani ELA1, għandhom ikunu mgħammra tal-inqas b’ċilindru wieħed jew pompa tal-idejn waħda għat-tifi tan-nar:

(1)	fil-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-tijira; u

(2)	f’kull kompartiment tal-kabina li huwa separat mill-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira, għajr jekk il-kompartiment huwa aċċessibbli faċilment għall-ekwipaġġ tat-titjira.

(b)

It-tip ta’ sustanza tat-tifi tan-nar użata fiċ-ċilindri jew fil-pompi għat-tifi tan-nar meħtieġa u l-kwantità tagħha għandhom ikunu xierqa għat-tipi ta’ nirien li jistgħu jiżviluppaw fil-kompartiment fejn ikun maħsub li jintuża ċ-ċilindru jew il-pompa għat-tifi tan-nar u għandhom inaqqsu l-periklu tal-konċentrazzjoni ta’ gassijiet tossiċi fil-kompartimenti li fihom ikun hemm in-nies.

SPO.IDE.A.181 Imnanar tas-salvataġġ u skarpellini

L-ajruplani li jkollhom MCTOM ta’ iktar minn 5 700 kilogramma għandhom ikunu mgħammra tal-inqas b’mannara waħda tas-salvataġġ jew bi skarpellina waħda li tkun tinsab fil-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira.

SPO.IDE.A.185 Immarkar tal-postijiet minn fejn jista’ jkun hemm dħul

Jekk iż-żoni tal-qafas tal-ajruplan li jkunu adattati għad-dħul mill-ekwipaġġi tas-salvataġġ waqt emerġenza jkunu mmarkati, dawn iż-żoni għandhom jiġu mmarkati hekk kif inhu muri fil-Figura 1.

Figura 1

Immarkar tal-postijiet minn fejn jista’ jkun hemm dħul

SPO.IDE.A.190 Trażmettitur għas-sejbien waqt emerġenza (Emergency locator transmitter - ELT)

(a)

L-ajruplani għandhom ikunu mgħammra:

(1)	b’trażmettitur għas-sejbien waqt emerġenza (ELT) ta’ kwalunkwe tip, li għalih ikun inħareġ ċertifikat tal-ajrunavigabbiltà individwali għall-ewwel darba wara l-1 ta’ Lulju 2008;

(2)	b’ELT awtomatiku wieħed li għalih ikun inħareġ ċertifikat tal-ajrunavigabbiltà (CofA) individwali għall-ewwel darba wara l-1 ta’ Lulju 2008; jew

(3)	ELT tas-sopravivenza wieħed (ELT(S)) jew apparat ta’ sinjalar personalizzat għas-sejbien (personal locator beacon - PLB) li jinġarr minn membru tal-ekwipaġġ jew minn speċjalist fil-kompitu, meta l-ajruplan ikun iċċerifikat għal konfigurazzjoni massima ta’ sitt sits jew anqas.

(b)

ELTs ta’ kwalunkwe tip u PLBs għandhom ikunu jistgħu jittrażmettu b’mod simultanju kemm fuq il-frekwenza 121,5 MHz kif ukoll fuq il-frekwenza 406 MHz.

SPO.IDE.A.195 Titjir fuq l-ilma

(a)

L-ajruplani li ġejjin għandhom ikunu mgħammra b’ġakketta tas-salvataġġ għal kull persuna abbord, li tkun abbord, li għandhom jintlibsu jew ikunu stivati f’pożizzjoni li tkun faċilment aċċessibbli mis-sit jew mill-post tal-persuna li għaliha jkunu pprovduti;

(1)

l-ajruplani tal-art b’magna waħda:

(i)	li jtiru fuq l-ilma lil hinn mid-distanza ta’ gglajdjar mill-art; jew

(ii)	li jitilqu jew jinżlu f’ajrudrom jew f’sit tal-aoperat li fih, skont l-opinjoni tal-bdot fil-kmand, il-passaġġ tat-tlugħ jew tal-avviċinament ikun qiegħed b’tali mod fuq l-ilma li x’aktarx ikun se jkun hemm inżul ta’ emerġenza;

(2)	l-idroplani li jitħaddmu fuq l-ilma; u

(3)	l-ajruplani li jitħaddmu minn distanza ’l bogħod mill-art li tkun adattata għal inżul ta’ emerġenza li tkun akbar mid-distanza li tikkorrispondi għal 30 minuta ta’ titjir f’veloċità regolari normal jew ta’ 50 mil nawtiku, skont liema minnhom tkun l-anqas.

(b)

Kull ġakketta tas-salvataġġ għandu jkun mgħammar b’mezz ta’ tidwil elettriku sabiex il-persuni jkunu jistgħu jinstabu b’mod faċli.

(c)

L-idroplani li jitħaddmu fuq l-ilma għandhom ikunu mgħammra:

(1)	b’ankra tal-wiċċ u tagħmir ieħor meħtieġ sabiex jiffaċilita l-irmiġġ, l-ankrar jew l-immanuvrar tal-idroplan fuq l-ilma, li jkunu adattati għad-daqs, il-piż u l-karatteristiċi tal-immaniġġjar tiegħu; u

(2)	b’tagħmir biex jagħmel is-sinjali tal-ħoss kif preskritt fl-International Regulations for Preventing Collisions at Sea (ir-Regolamenti Internazzjonali għall-Prevenzjoni tal-Ħabtiet Fil-Baħar), fejn dan ikun applikabbli.

(d)

Il-bdot fil-kmand ta’ ajruplan li jitħaddem minn distanza ’l bogħod mill-art li tkun adattata għal inżul ta’ emerġenza li tkun akbar mid-distanza li tikkorrispondi għal 30 minuta ta’ titjir f’veloċità regolari jew ta’ 50 mil nawtiku, skont liema minnhom tkun l-anqas, għandu jiddetermina r-riskji għas-sopravivenza tal-persuni abbord l-ajruplan f’każ ta’ nżul ta’ emerġenza, u fuq il-bażi ta’ dan huwa għandu jiddetermina l-ġarr ta’:

(1)	tagħmir sabiex ikunu jistgħu jsiru s-sinjali ta’ allarm;

(2)	biżżejjed ċattri tas-salvataġġ sabiex fihom jinġarru l-persuni kollha abbord, li għandhom ikunu stivati b’tali mod li jiffaċilita l-użu fil-pront tagħhom f’każ ta’ emerġenza; u

(3)	tagħmir li jsalva l-ħajja, inklużi l-mezzi għall-manteniment tal-ħajja, skont kif ikun xieraq għat-titjira li tkun se titwettaq.

SPO.IDE.A.200 Tagħmir tas-sopravivenza

(a)

L-ajruplani li jitħaddmu fuq żoni li fihom it-tiftix u s-salvataġġ ikunu partikularment diffiċli, għandhom ikunu mgħammra:

(1)	b’tagħmir għas-sinjali sabiex ikunu jistgħu jsiru s-sinjali ta’ allarm;

(2)	tal-inqas ELT tas-sopravivenza wieħed (ELT(S)); u

(3)	b’tagħmir ieħor tas-sopravivenza għar-rotta li minnha għandu jittajjar il-ħelikopter, filwaqt li jitqies l-għadd ta’ persuni abbord.

(b)

It-tagħmir l-ieħor tas-sopravivenza speċifikat fil-punt (a)(3) m’hemmx għalfejn jinġarr abbord meta l-ajruplan:

(1)

jibqa’ f’distanza ’l bogħod miż-żona fejn it-tiftix u s-salvataġġ ma jkunux partikularment diffiċli li tkun tikkorrispondi għal:

(i)	120 minuta ta’ titjir f’veloċità regolari b’magna waħda wieqfa (OEI), għall-ajruplani li jistgħu jkomplu jtiru lejn ajrudrom, f’każ li l-magna/l-magni kritika/kritiċi tkun waqfet taħdem/ikunu waqfu jaħdmu fi kwalunkwe punt tul ir-rotta jew ir-rotot ta’ devjazzjoni previsti; jew

(ii)	30 minuta ta’ titjir f’veloċità regolari għall-ajruplani l-oħra kollha; jew

(2)	jibqa’ f’distanza li ma tkunx akbar minn dik li tikkorrispondi għal 90 minuta ta’ titjir f’veloċità regolari minn żona li tkun adattata għal inżul ta’ emerġenza, għall-ajruplani ċċertifikati skont l-istandard tal-ajrunavigabbiltà applikabbli.

SPO.IDE.A.205 Tagħmir protettiv individwali

Kull persuna abbord għandha tilbes tagħmir protettiv individwali li huwa adegwat għat-tip ta’ operazzjoni li tkun qed issir.

SPO.IDE.A.210 Kuffji tal-widna

(a)

L-ajruplani għandhom ikunu mgħammra b’kuffji tal-widna li jkollhom mikrofonu tal-kuffja jew apparat ekwivalenti għal kull membru tal-ekwipaġġ tat-titjira fil-post assenjat lilhom fil-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira.

(b)

L-ajruplani li jitħaddmu skont l-IFR jew billejl għandhom ikunu mgħammra b’buttuna ta’ trażmissjoni fuq is-sistema manwali għall-kontroll tal-“pitch” u r-“roll” għal kull membru tal-ekwipaġġ tat-titjira meħtieġ.

SPO.IDE.A.215 Tagħmir għall-komunikazzjoni permezz tar-radju

(a)

L-ajruplani li jitħaddmu billejl jew skont l-IFR, jew meta jkun meħtieġ mir-rekwiżiti tal-ispazju tal-ajru applikabbli, għandhom ikunu mgħammra bit-tagħmir għall-komunikazzjoni permezz tar-radju, li jkun jista’:

(1)	jwettaq komunikazzjoni fiż-żewġ direzzjonijiet għall-finijiet tal-kontroll tal-ajrudrom

(2)	jirċievi informazzjoni meteoroloġika fi kwalunkwe ħin matul it-titjira;

(3)	jwettaq komunikazzjoni fiż-żewġ direzzjonijiet fi kwalunkwe ħin matul it-titjira ma’ dawk l-istazzjonijiet ajrunawtiċi u fuq dawk il-frekwenzi preskritti mill-awtorità xierqa; u

(4)	jipprovdi kommunikazzjoni fuq il-frekwenza tal-emerġenza ajrunawtika 121,5 MHz.

(b)

Meta jkun hemm il-ħtieġa ta’ aktar minn tagħmir wieħed ta’ komunikazzjoni, kull wieħed għandu jkun indipendenti mill-ieħor jew mill-oħrajn sal-punt li l-ħsara f’wieħed ma jirriżultax fil-ħsara tal-ieħor jew tal-oħrajn.

SPO.IDE.A.220 Tagħmir tan-navigazzjoni

(a)

L-ajruplani għandhom ikunu mgħammra b’tagħmir tan-navigazzjoni li jiffaċilita li jipproċedu skont:

(1)	il-pjan tat-titjira tal-ATS, jekk dan ikun applikabbli; u

(2)	ir-rekwiżiti tal-ispazju tal-ajru applikabbli.

(b)

L-ajruplani għandu jkollhom biżżejjed tagħmir tan-navigazzjoni sabiex jiġi żgurat li, f’każ li tiżviluppa ħsara f’apparat minnhom matul kwalunkwe fażi tat-titjira, il-kumplament tat-tagħmir jippermetti li n-navigazzjoni sikura skont il-punt (a), jew skont azzjoni ta’ kontinġenza xierqa, titwettaq b’mod sikur.

(c)

L-ajruplani li jintużaw f’titjiriet li fihom ikun previst inżul f’IMC għandhom ikunu mgħammra b’tagħmir tan-navigazzjoni adattat li jkun jista’ jipprovdi gwida sa punt li minnu jkun jista’ jitwettaq inżul viżwali. Dan it-tagħmir għandu jkun jista’ jipprovdi tali gwida għal kull ajrudrom li għalih huwa ppjanat l-inżul f’IMC u għal kull ajrudom alternattiv magħżul.

SPO.IDE.A.225 Transponder

Fejn ikun meħtieġ mill-ispazju tal-ajru fejn jittajru, l-ajruplani għandhom ikunu mgħammra bi transponder ta’ radar sekondarju ta’ sorveljanza (SSR) bil-kapaċitajiet kollha meħtieġa.

TAQSIMA 2

Ħelikopters

SPO.IDE.H.100 Strumenti u tagħmir — punti ġenerali

(a)

L-istrumenti u t-tagħmir li huma meħġtieġa skont din is-Subparti għandhom jiġu approvati skont ir-rekwiżiti tal-ajrunavigabbiltà applikabbli fil-każ li:

(1)	jintużaw mill-ekwipaġġ tat-titjira biex jikkontrollaw il-passaġġ tat-titjira;

(2)	jintużaw biex jikkonformaw ma’ SPO.IDE.H.215;

(3)	jintużaw biex jikkonformaw ma’ SPO.IDE.H.220; jew

(4)	huma installati fil-ħelikopter.

(b)

L-oġġetti li ġejjin, meta meħtieġa minn din is-Subparti, ma jeħtiġux approvazzjoni ta’ tagħmir:

(1)	id-dawl portabbli indipendenti,

(2)	arloġġ preċiż,

(3)	il-kontenitur tal-mapep,

(4)	il-kaxxa tal-ewwel għajnuna,

(5)	it-tagħmir tas-sopravivenza u għas-sinjalar, u

(6)	l-ankri tal-wiċċ u t-tagħmir għall-irmiġġ.

(c)

(1)	l-informazzjoni pprovduta minn dawn l-istrumenti, minn dan it-tagħmir jew minn dawn l-aċċessorji m’għandhiex tintuża mill-ekwipaġġ tat-titjira sabiex jikkonforma mal-Anness I tar-Regolament (KE) Nru 216/2008 jew mal-punti SPO.IDE.H.215 u SPO.IDE.H.220; u

(2)	l-istrumenti u t-tagħmir m’għandhomx jaffettwaw l-ajrunavigabbiltà tal-ħelikopter, anki f’każ li jkollhom xi ħsara jew li ma jaħdmux tajjeb.

(d)

L-istrumenti u t-tagħmir għandhom ikunu operabbli jew aċċessibbli fil-pront minn dak il-post fejn il-membru tal-ekwipaġġ li jeħtieġ li jużah jinsab bilqiegħda.

(e)

(f)

It-tagħmir tal-emerġenza kollu meħtieġ għandu jkun faċilment aċċessibbli għall-użu immedjat.

SPO.IDE.H.105 Tagħmir minimu għat-titjira

Meta kwalunkwe wieħed mill-istrumenti tal-ħelikopter, mill-oġġetti tat-tagħmir jew mill-funzjonijiet meħtieġa għat-titjira prevista ma jkunx qed jaħdem jew ikun nieqes, it-titjira m’għandhiex tinbeda, sakemm:

(a)	il-ħelikopter qed jitħaddem skont il-lista ta’ tagħmir minimu (MEL), jekk stabbilita;

(b)	l-operatur mhuwiex approvat mill-awtorità kompetenti sabiex jopera l-ħelikopter fi ħdan il-lista ta’ tagħmir minimu ta’ referenza (MMEL) għal ħelikopters kumplessi u li jaħdmu bil-magni, u għal kwalunkwe ħelikopter użat f’operazzjonijiet kummerċjali; jew

(c)	il-ħelikopter ma jkunx soġġett għal permess għat-titjir maħruġ skont ir-rekwiżiti tal-ajrunavigabbiltà applikabbli.

SPO.IDE.H.115 Dwal operattivi

Il-ħelikopters li jitħaddmu billejl għandhom ikunu mgħammra:

(a)	b’sistema ta’ dwal għal kontra l-ħabtiet;

(b)	bi dwal tan-navigazzjoni/tal-pożizzjoni;

(c)	b’dawl għall-inżul;

(d)	bi dwal fornuti mis-sistema tal-elettriku tal-ħelikopter biex jipprovdu dawl xieraq għall-istrumenti kollha u t-tagħmir kollu li huma essenzjali għat-tħaddim sikur tal-ħelikopter;

(e)	bi dwal fornuti mis-sistema tal-elettriku tal-ħelikopter biex jipprovdu dawl fil-kompartimenti kollha tal-kabina;

(f)	b’dawl portabbli indipendenti għall kull post tal-membri tal-ekwipaġġ; u

(g)	bi dwal biex jitħarsu l-International Regulations for Preventing Collisions at Sea (ir-Regolamenti Internazzjonali għall-Prevenzjoni tal-Ħabtiet Fil-Baħar) jekk il-ħelikopter ikun wieħed anfibju.

SPO.IDE.H.120 Operazzjonijiet ta’ titjir skont il-VFR — strumenti tat-titjir u tan-navigazzjoni u tagħmir assoċjat magħhom

(a)

Il-ħelikopters li jitħaddmu skont il-VFR binhar għandhom ikunu mgħammra b’mezz għall-kejl u għall-wiri ta’ dawn li ġejjin:

(1)	id-direzzjoni manjetika,

(2)	il-ħin f’sigħat, minuti u sekondi,

(3)	l-altitudni skont il-pressjoni,

(4)	il-veloċità tal-ajru indikata, u

(5)

iż-żliq.

(b)

Il-ħelikopters operati skont il-VMC fuq l-ilma u lil hinn mill-art jew skont il-VMC billejl, minbarra (a), għandhom ikunu mgħammrin:

(1)

b’mezz għall-kejl u għall-wiri ta’:

(i)	il-pożizzjoni tal-ħelikopter,

(ii)	il-veloċità vertikali; u

(iii)

id-direzzjoni stabbilizzata;

(2)	b’mezz biex ikun indikat meta l-provvista ta’ qawwa għall-istrumenti ġiroskopiċi ma tkunx biżżejjed; u

(3)	b’mezz għall-prevenzjoni ta’ funzjonament ħażin fis-sistema li tindika l-veloċità tal-ajru meħtieġa skont il-punt (a)(4) minħabba l-kondensazzjoni jew is-silġ;

(c)

Il-ħelikopters li jitħaddmu meta l-viżibilità tkun anqas minn 1 500 m, jew f’kundizzjonijiet fejn ma jkunx jistgħu jinżammu fil-passaġġ tat-titjira mixtieq mingħajr referenza għal strument addizzjonali wieħed jew aktar, minbarra (a) u (b), għandhom ikunu mgħammra b’mezz għall-prevenzjoni ta’ funzjonament ħażin fis-sistema li tindika l-veloċità tal-ajru meħtieġa skont il-punt (a)(4) minħabba l-kondensazzjoni jew is-silġ.

(d)

Kull meta għall-operazzjoni jkunu meħtieġa żewġ bdoti, il-ħelikopters għandhom ikunu mgħammra b’mezz separat addizzjonali għall-wiri ta’ dawn li ġejjin:

(1)	l-altitudni skont il-pressjoni,

(2)	il-veloċità tal-ajru indikata,

(3)

iż-żliq,

(4)	il-pożizzjoni tal-ħelikopter, jekk applikabbli

(5)	il-veloċità vertikali; jekk applikabbli, u

(6)	id-direzzjoni stabbilizzata, jekk applikabbli.

SPO.IDE.H.125 Operazzjonijiet ta’ titjir skont l-IFR — strumenti tat-titjir u tan-navigazzjoni u tagħmir assoċjat magħhom

Il-ħelikopters li jitħaddmu skont l-IFR għandhom ikunu mgħammra:

(a)

b’mezz għall-kejl u għall-wiri ta’:

(1)	id-direzzjoni manjetika,

(2)	il-ħin f’sigħat, minuti u sekondi,

(3)	l-altitudni skont il-pressjoni,

(4)	il-veloċità tal-ajru indikata,

(5)	il-veloċità vertikali,

(6)

iż-żliq,

(7)	il-pożizzjoni tal-ħelikopter,

(8)	id-direzzjoni stabbilizzata; u

(9)	it-temperatura tal-arja ta’ barra;

(b)	b’mezz biex ikun indikat meta l-provvista ta’ qawwa għall-istrumenti ġiroskopiċi ma tkunx biżżejjed;

(c)

kull meta għall-operazzjoni jkunu meħtieġa żewġ bdoti, b’mezz separat addizzjonali għall-wiri ta’ dawn li ġejjin:

(1)	l-altitudni skont il-pressjoni,

(2)	il-veloċità tal-ajru indikata,

(3)	il-veloċità vertikali,

(4)

iż-żliq,

(5)	il-pożizzjoni tal-ħelikopter; u

(6)	id-direzzjoni stabbilizzata;

(d)	b’mezz għall-prevenzjoni ta’ kwalunkwe funzjonament ħażin fis-sistema li tindika l-veloċità tal-ajru meħtieġa skont il-punti (a)(4) u (c)(2), minħabba l-kondensazzjoni jew is-silġ;

(e)	b’mezz addizzjonali għall-kejl u għall-wiri tal-pożizzjoni tal-ħelikopter bħala strument “stand-by”; u

(f)

dawn li ġejjin għal-ħelikopters kumplessi u li jaħdmu bil-magni:

(1)	b’sors alternattiv ta’ pressjoni statika; u

(2)	b’kontenitur tal-mapep li jkun jinsab f’pożizzjoni li minnha wieħed ikun jista’ jaqra l-mapep faċilment u li jkun jista’ jiddawwal għall-operazzjonijiet li jitwettqu billejl.

SPO.IDE.H.126 Tagħmir addizzjonali għall-operazzjonijiet bi bdot wieħed imwettqin skont l-IFR

Il-ħelikopters li jitħaddmu skont l-IFR bi bdot wieħed għandhom ikunu mgħammra b’awtobdot li jkun kapaċi jżomm tal-inqas l-altitudni u d-direzzjoni.

SPO.IDE.H.132 Tagħmir għall-identifikazzjoni tat-temp abbord — ħelikopters kumplessi li jaħdmu bil-magni

Il-ħelikoptersli jitħaddmu skont l-IFR jew billejl għandhom ikunu mgħammra b’tagħmir għall-identifikazzjoni tat-temp abbord meta r-rapporti attwali tat-temp ikunu jindikaw li, tul ir-rotta li minnha għandu jittajjar il-ħelikopter, ikunu mistennija maltempati bir-ragħad jew kundizzjonijiet tat-temp oħrajn li jistgħu jkunu perikolużi, u li huma meqjusa bħala kundizzjonijiet li jistgħu jiġu identifikati mit-tagħmir għall-identifikazzjoni tat-temp abbord.

SPO.IDE.H.133 Tagħmir addizzjonali għal operazzjonijiet f’kundizzjonijiet ta’ silġ billejl — il-ħelikopters kumplessi u li jaħdmu bil-magni

(a)

Il-ħelikopters li jitħaddmu billejl f’kundizzjonijiet ta’ silġ mistenni jew attwali għandhom ikunu mgħammra b’mezzi li jdawlu jew jidentifikaw il-formazzjoni tas-silġ.

(b)

Il-mezzi li jdawlu l-formazzjoni tas-silġ ma għandhom jikkawżaw l-ebda dija jew riflessjoni li tista’ tfixkel lill-membri tal-ekwipaġġ fil-qadi fil-kompitu tagħhom.

SPO.IDE.H.135 Sistema ta’ telefonija interna għall-ekwipaġġ tat-titjira

Il-ħelikopters li jitħaddmu minn iżjed minn membru wieħed tal-ekwipaġġ tat-titjira għandhom ikunu mgħammra b’sistema ta’ telefonija interna għall-ekwipaġġ tat-titjira, li tinkludi kuffji tal-widna u mikrofoni għall-użu mill-membri kollha tal-ekwipaġġ tat-titjira.

SPO.IDE.H.140 Reġistratur tal-vuċi fil-kabina tal-pilota (cockpit voice recorder - CVR)

(a)

Il-ħelikopters b’MCTOM ta’ aktar minn 7 000 kg u li jkun inħarġilhom ċertifikat tal-ajrunavigabbiltà individwali (CofA) għall-ewwel darba fl-1 ta’ Jannar 2016 jew wara dik id-data għandhom jiġu mgħammra b’CVR.

(b)

Is-CVR għandu jkun kapaċi li jikseb id-dejta rreġistrata matul mill-inqas is-sagħtejn ta’ qabel (2).

(c)

Is-CVR għandu jirreġistra, b’referenza għal skala tal-ħin:

(1)	il-komunikazzjonijiet tal-vuċi trażmessi bir-radju mill-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira jew li jkunu waslu bir-radju f’dak il-kompartiment;

(2)	il-komunikazzjonijiet tal-vuċi tal-membri tal-ekwipaġġ tat-titjira li jsiru permezz tas-sistema ta’ telefonija interna u tas-sistema għall-avviżi lill-pubbliku, jekk dawn ikunu installati;

(3)	L-ambjent tas-smigħ tal-kabina tal-pilota, inkluż mingħajr interruzzjoni, is-sinjali akustiċi li jkunu waslui minn kull mikrofonu tal-ekwipaġġ; u

(4)	is-sinjali tal-vuċi jew akustiċi li jidentifikaw l-għajnuniet għan-navigazzjoni jew għall-avviċinament introdotti fil-kuffji tal-widna jew fuq lawdspiker.

(d)

Is-CVR għandu jibda r-reġistrazzjoni qabel ma l-ħelikopter jibda jimxi bil-qawwa tiegħu stess u għandu jkompli bir-reġistrazzjoni sa tmiem it-titjira meta l-ħelikopter ma jkunx għadu jista’ jkompli jimxi bil-qawwa tiegħu stess.

(e)

(f)

Is-CVR għandu jkollu apparat li jgħin biex dan jinstab meta jkun fl-ilma.

SPO.IDE.H.145 Reġistratur tad-dejta tat-titjira (flight data recorder)

(a)

Il-ħelikopters b’MCTOM ta’ aktar minn 3 175 kg u li jkun inħarġilhom ċertifikat tal-ajrunavigabbiltà individwali (CofA) għall-ewwel darba fl-1 ta’ Jannar 2016 jew wara dik id-data għandhom jiġu mgħammra b’reġistratur tad-dejta tat-titjira (FDR) li juża metodu diġitali biex jirreġistra u jaħżen id-dejta kif ukoll li għalih huwa disponibbli metodu biex tinstab minnufih dik id-dejta mill-mezz tal-ħażna.

(b)

L-FDR għandu jirreġistra l-parametri meħtieġa biex jiġu stabbiliti b’mod preċiż il-passaġġ tat-titjira, il-veloċità, il-pożizzjoni, il-qawwa tal-magna, il-konfigurazzjoni u l-operazzjoni tal-ħelikopter u għandu jkun kapaċi jżomm id-dejta rreġistrata tal-anqas matul l-aħħar 10 sigħat.

(c)

Id-dejta għandha tinkiseb minn sorsi tal-ħelikopter li jippermettu korrelazzjoni eżatta mal-informazzjoni murija lill-ekwipaġġ tat-titjira.

(d)

L-FDR għandu jibda jirreġistra d-dejta b’mod awtomatiku qabel ma l-ħelikopter ikun jista’ jimxi bil-qawwa tiegħu stess u għandu jieqaf b’mod awtomatiku meta l-ħelikopter ma jkunx jista’ jimxi iktar bil-qawwa tiegħu stess.

(e)

L-FDR għandu jkollu apparat li jgħin biex dan jinstab meta jkun fl-ilma.

SPO.IDE.H.150 Registrazzjoni tal-kollegament tad-dejta (data link recording)

(a)

Il-ħelikopters li jkun inħarġilhom ċertifikat tal-ajrunavigabbiltà individwali għall-ewwel darba fl-1 ta’ Jannar 2016 jew wara, li għandhom il-kapaċità jwettqu komunikazzjonijiet ta’ kollegament tad-dejta u li jridu jkunu mgħammra b’CVR, għandhom jirreġistraw fuq reġistratur, fejn ikun applikabbli:

(1)

il-messaġġi ta’ komunikazzjoni ta’ kollegament tad-dejta marbutin mal-komunikazzjonijiet tal-ATS lill-ħelikopter u minnu, inklużi l-messaġġi li japplikaw għall-applikazzjonijiet li ġejjin:

(i)	il-bidu tal-kollegament tad-dejta;

(ii)	il-komunikazzjonijiet bejn il-bdot u l-kontrollur;

(iii)

is-sorveljanza indirizzata;

(iv)	l-informazzjoni dwar it-titjira;

(v)	is-sorveljanza tax-xandir tal-inġenju tal-ajru, safejn dan ikun possibbli minħabba l-arkitettura tas-sistema;

(vi)	id-dejta tal-kontroll operattiv tal-inġenju tal-ajru, safejn dan ikun possibbli minħabba l-arkitettura tas-sistema; u

(vii)

il-grafika, safejn dan ikun possibbli minħabba l-arkitettura tas-sistema;

(2)	l-informazzjoni li tippermetti l-korrelazzjoni ma’ kull rekord assoċjat li huwa marbut mal-komunikazzjonijiet ta’ kollegament tad-dejta u li huwa maħżun f’post differenti mill-ħelikopter; u

(3)	l-informazzjoni dwar il-ħin u l-prijorità tal-messaġġi ta’ komunikazzjoni ta’ kollegament tad-dejta, filwaqt li titqies l-arkitettura tas-sistema.

(b)

(c)

Ir-reġistratur għandu jkun kapaċi jżomm id-dejta rreġistrata mill-inqas għall-istess tul ta’ ħin stabbilit għas-CVRs fil-punt SPO.IDE.H.140.

(d)

Ir-reġistratur għandu jkollu apparat li jgħin biex dan jinstab meta jkun fl-ilma.

(e)

SPO.IDE.H.155 Reġistratur ikkombinat għad-dejta tat-titjira u għall-komunikazzjonijiet tal-vuċi tal-kabina tal-pilota

Tista’ tintlaħaq konformità mar-rekwiżiti tas-CVR u tal-FDR billi abbord jinġarr reġistratur wieħed ikkombinat għad-dejta tat-titjira u għall-komunikazzjonijiet tal-vuċi tal-kabina tal-pilota.

SPO.IDE.H.160 Sits, ċinturini tas-sikurezza u sistemi ta’ restrizzjoni

(a)

Il-ħelikopters għandhom ikunu mgħammra:

(1)	sit jew post għal kull membru tal-ekwipaġġ jew speċjalist fil-kompitu abbord;

(2)	b’ċinturin tas-sikurezza f’kull sit u b’apparat ta’ restrizzjoni għal kull post;

(3)	b’ċinturin tas-sikurezza li jkollu sistema ta’ restrizzjoni għan-naħa ta’ fuq tat-torso għal kull sit, fil-każ ta’ ħelikopters li jkun inħarġilhom ċertifikat tal-ajrunavigabbiltà individwali għall-ewwel darba wara l-31 ta’ Diċembru 2012; u

(4)	b’ċinturin tas-sikurezza li jkollu sistema ta’ restrizzjoni għan-naħa ta’ fuq tat-torso li jkun fih apparat li jżomm, b’mod awtomatiku, lit-torso tal-okkupant f’każ ta’ tnaqqis rapidu tal-veloċità f’kull sit tal-ekwipaġġ tat-titjira.

(b)

Iċ-ċinturin tas-sikurezza li jkollu sistema ta’ restrizzjoni għan-naħa ta’ fuq tat-torso għandu jkun jinfetaħ permezz ta’ molla waħda

SPO.IDE.H.165 Kaxex għall-ewwel għajnuna

(a)

Il-ħelikopters għandhom ikunu mgħammra b’kaxex għall-ewwel għajnuna.

(b)

Il-kaxex għall-ewwel għajnuna għandhom ikunu:

(1)	ikunu faċilment aċċessibbli għall-użu; u

(2)	jinżammu f’kundizzjoni tajba.

SPO.IDE.H.175 Ossiġenu supplimentari — il-ħelikopters mingħajr pressjoni

(a)

Il-ħelikopters mingħajr pressjoni li jitħaddmu f’livelli tal-altitudni fejn hija meħtieġa l-provvista tal-ossiġenu skont il-punt (b) għandhom ikunu mgħammra b’tagħmir tal-ossiġnu li jkun jista’ jaħżen u jqassam il-provvisti tal-ossiġnu meħtieġa.

(b)

Il-ħelikopters mingħajr pressjoni li jitħaddmu f’livelli tal-altitudni ta’ titjira fejn l-altitudni tal-pressjoni fil-kompartimenti tal-passiġġieri hija ’l fuq minn 10 000 pied għandhom ikollhom ossiġnu suffiċjenti li jkun jista’ jissupplixxi:

(1)	il-membri tal-ekwipaġġ kollha għal kwalunkwe perjodu li jaqbeż it-30 minuta li matulu l-altitudni tal-pressjoni tkun bejn l-10 000 u t-13 000 pied; u

(2)	il-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu kollha għal kwlaunkwe perjodu meta l-altitudni tal-pressjoni fil-kompartiment tal-kabina tkun ’il fuq minn 13 000 pied.

(c)

Minkejja (b), titjiriet b’tul ta' żmien speċifikat ta’ bejn 13 000 pied u 16 000 pied jistgħu jitwettqu bla provvisti tal-ossiġenu, skont SPO.OP.195(b).

SPO.IDE.H.180 Ċilindri jew pompi tal-idejn għat-tifi tan-nar

(a)

Il-ħelikopters, għajr għall-ħelikopters ELA2 għandhom ikunu mgħammra tal-inqas b’ċilindru wieħed jew pompa waħda għat-tifi tan-nar:

(1)	fil-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-tijira; u

(2)	f’kull kompartiment tal-kabina li huwa separat mill-kompartiment tal-ekwipaġġ tat-titjira, għajr jekk il-kompartiment huwa aċċessibbli faċilment għall-ekwipaġġ tat-titjira.

(b)

SPO.IDE.H.185 Immarkar tal-postijiet minn fejn jista’ jkun hemm dħul

Jekk iż-żoni tal-qafas tal-ħelikopter li jkunu adattati għad-dħul mill-ekwipaġġi tas-salvataġġ waqt emerġenza jkunu mmarkati, dawn iż-żoni għandhom jiġu mmarkati hekk kif inhu muri fil-Figura 1.

Figura 1

Immarkar tal-postijiet minn fejn jista’ jkun hemm dħul

SPO.IDE.H.190 Trażmettitur għas-sejbien waqt emerġenza (ELT)

(a)

Il-ħelikopters li huma ċċertifikati għal konfigurazzjoni massima ta’ aktar minn sitt sits għandhom ikunu mgħammra:

(1)	b’ELT awtomatiku; u

(2)	ELT tas-sopravivenza wieħed (ELT(S)) f’ċattra tas-salvataġġ jew f’ġakketta tas-salvataġġ meta l-ħelikopter jitħaddem minn distanza ’l bogħod mill-art li tikkorrispondi għal aktar minn 3 minuti ħin ta’ titjir b’veloċità regolari normali.

(b)

Il-ħelikopters li huma ċċertifikati għal konfigurazzjoni massima ta’ sitt sits jew anqas għandhom ikunu mgħammra b’trażmettitur għas-sejbien waqt emerġenza (ELT) jew b’apparat ta’ sinjalar personalizzat għas-sejbien (PLB) li jinġarr minn membru tal-ekwipaġġ jew minn speċjalist fil-kompitu:

(c)

ELTs ta’ kwalunkwe tip u PLBs għandhom ikunu jistgħu jittrażmettu b’mod simultanju kemm fuq il-frekwenza 121,5 MHz kif ukoll fuq il-frekwenza 406 MHz.

SPO.IDE.H.195 Titjir fuq l-ilma — il-ħelikopters li mhumiex kumplessi u li jaħdmu bil-magni

(a)

Il-ħelikopters għandhom ikunu mgħammra b’ġakketta tas-salvataġġ għal kull persuna li tkun abbord, li għandhom jintlibsu jew ikunu stivati f’pożizzjoni li tkun faċilment aċċessibbli mis-sit jew mill-post tal-persuna li għaliha jkunu pprovduti;

(1)	fuq titjira fuq l-ilma lil hinn mid-distanza awtorotazzjonali mill-art, fejn fil-każ ta’ ħsara fil-magna kritika, il-ħelikopter ma jkunx jista’ jżomm titjir f’livell; jew

(2)	fuq titjira fuq l-ilma minn distanza ’l bogħod mill-art li tikkorrispondi għal aktar minn 10 minuti ta’ titjir f’veloċita regolari normali, fejn fil-każ ta’ ħsara fil-magna kritika, il-ħelikopter ikun jista’ jżomm titjir f’livell; jew

(3)	waqt tlugħ jew inżul f’ajrudrom jew f’sit tal-operat li fih il-passaġġ tat-tlugħ jew tal-avviċinament ikun qiegħed fuq l-ilma.

(b)

Kull ġakketta tas-salvataġġ għandu jkun mgħammar b’mezz ta’ tidwil elettriku sabiex il-persuni jkunu jistgħu jinstabu b’mod faċli.

(c)

Il-bdot fil-kmand ta’ ħelikopter li jitħaddem minn distanza ’l bogħod mill-art li tikkorrispondi għal 30 minuta ta’ titjir f’veloċità regolari normali jew ta’ 50 mil nawtiku, skont liema minnhom tkun l-anqas, għandu jiddetermina r-riskji għas-sopravivenza tal-persuni abbord l-ajruplan f’każ ta’ nżul ta’ emerġenza, u fuq il-bażi ta’ dan huwa għandu jiddetermina l-ġarr ta’:

(1)	tagħmir sabiex ikunu jistgħu jsiru s-sinjali ta’ allarm;

(2)	biżżejjed ċattri tas-salvataġġ sabiex fihom jinġarru l-persuni kollha abbord, li għandhom ikunu stivati b’tali mod li jiffaċilita l-użu fil-pront tagħhom f’każ ta’ emerġenza; u

(3)	tagħmir li jsalva l-ħajja, inklużi l-mezzi għall-manteniment tal-ħajja, skont kif ikun xieraq għat-titjira li tkun se titwettaq.

(d)

The pilot-in-command shall determine the risks to survival of the occupants of the helicopter in the event of a ditching, when deciding if the life-jackets required in (a) shall be worn by all occupants.

SPO.IDE.H.197 Ġakketti tas-salvataġġ — il-ħelikopters kumplessi u li jaħdmu bil-magni

(a)

(1)	fuq titjira fuq l-ilma minn distanza ’l bogħod mill-art li tikkorrispondi għal aktar minn 10 minuti ta’ titjir b’veloċita regolari normali, fejn fil-każ ta’ ħsara fil-magna kritika, il-ħelikopter ikun jista’ jżomm titjir f’livell;

(2)	fuq titjira fuq l-ilma lil hinn mid-distanza awtorotazzjonali mill-art, fejn fil-każ ta’ ħsara fil-magna kritika, il-ħelikopter ma jkunx jista’ jżomm titjir f’livell; jew

(3)	fejn il-passaġġ tat-tlugħ jew tal-avviċinament ikun qiegħed b’tali mod fuq l-ilma li f’każ ta’ aċċident x’aktarx ikun se jkun hemm inżul ta’ emerġenza.

(b)

Kull ġakketta tas-salvataġġ għandu jkun mgħammar b’mezz ta’ tidwil elettriku sabiex il-persuni jkunu jistgħu jinstabu b’mod faċli.

SPO.IDE.H.198 Lbies tas-sopravivenza — il-ħelikopters kumplessi u li jaħdmu bil-magni

Kull persuna abbord għandha tilbes libsa ta’ sopravvivenza meta topera:

(a)

fuq titjira b’appoġġ għal operazzjonijiet lil hinn mill-kosta fuq l-ilma, minn distanza ’l bogħod mill-art li tikkorrispondi għal aktar minn 10 minuti ta’ titjir b’veloċita regolari normali, fejn fil-każ ta’ ħsara fil-magna kritika, il-ħelikopter ikun jista’ jżomm titjir f’livell u meta:

(1)	ir-rapport jew it-tbassir tat-temp għad-disponibbiltà tal-bdot fil-kmand jindikaw li t-temperatura tal-baħar se tkun taħt il-plus 10 °C matul it-titjira; jew

(2)	il-ħin stmat għas-salvataġġ ikun jaqbez il-ħin stmat ta’ sopravivenza; jew

(b)

jekk jiddeċiedi hekk il-bdot fil-kmand fuq il-bażi ta’ valutazzjoni tar-riskju billi jqis il-kundizzjonijiet li ġejjin

(1)	titjiriet fuq l-ilma lil hinn mid-distanza awtorotazzjonali mill-art jew inżul ta’ emerġenza sikur, fejn fil-każ ta’ ħsara fil-magna kritika, il-ħelikopter ma jkunx jista’ jżomm titjir f’livell; u

(2)	ir-rapport jew it-tbassir tat-temp għad-disponibbiltà tal-bdot fil-kmand jindikaw li t-temperatura tal-baħar se tkun taħt il-plus 10 °C matul it-titjira.

SPO.IDE.H.199 Ċattri ta’ salvataġġ, ELTs tas-sopravvivenza u tagħmir tas-sopravvivenza fuq titjiriet estiżi fuq l-ilma — il-ħelikopters kumplessi u li jaħdmu bil-magni

Il-ħelikopters li jitħaddmu:

(a)	fuq titjira fuq l-ilma minn distanza ’l bogħod mill-art li tikkorrispondi għal aktar minn 10 minuti ta’ titjir f’veloċita regolari normali, fejn fil-każ ta’ ħsara fil-magna kritika, il-ħelikopter ikun jista’ jżomm titjir f’livell; jew

(b)

fuq titjira fuq l-ilma minn distanza ’l bogħod mill-art li tikkorrispondi għal aktar minn 3 minuti ta’ titjir f’veloċita regolari normali, fejn fil-każ ta’ ħsara fil-magna kritika, il-ħelikopter ma jkunx jista’ jżomm titjir f’livell, u jekk jiddeċiedi hekk il-bdot fil-kmand permezz ta’ valutazzjoni tar-riskju, għandhom ikunu mgħammra:

(1)	b’tal-inqas ċattra waħda tas-salvataġġ b’kapaċità mkejla ta’ mhux inqas mill-għadd massimu ta’ persuni abbord, li għandha tkun stivata b’tali mod li jiffaċilita l-użu fil-pront tagħha f’każ ta’ emerġenza;

(2)	b’tal-inqas ELT tas-sopravivenza (ELT(S)) wieħed għal kull ċattra tas-salvataġġ meħtieġa; u

(3)	b’tagħmir li jsalva l-ħajja, inklużi l-mezzi għall-manteniment tal-ħajja, skont kif ikun xieraq għat-titjira li tkun se titwettaq.

SPO.IDE.H.200 Tagħmir tas-sopravivenza

Il-ħelikopters li jitħaddmu fuq żoni li fihom it-tiftix u s-salvataġġ ikunu partikularment diffiċli, għandhom ikunu mgħammra:

(a)	b’tagħmir għas-sinjali sabiex ikunu jistgħu jsiru s-sinjali ta’ allarm;

(b)	b’tal-inqas ELT tas-sopravivenza wieħed (ELT(S)); u

(c)	b’tagħmir ieħor tas-sopravivenza għar-rotta li minnha għandu jittajjar il-ħelikopter, filwaqt li jitqies l-għadd ta’ persuni abbord.

SPO.IDE.H.201 Rekwiżiti addizzjonali għal ħelikopters li jagħmlu operazzjonijiet lil hinn mill-kosta f’żona ostili tal-baħar — il-ħelikopters kumplessi u li jaħdmu bil-magni

Il-ħelikopters li jitħaddmu f’operazzjonijiet lil hinn mill-kosta f’żona tal-baħar ostili f’distanza li tkun tikkorrispondi għal iktar minn 10 minuti ta’ titjir f’veloċità regolari normali ’l bogħod mill-art, għandhom jikkonformaw mal-affarijiet li ġejjin:

(a)

Meta r-rapporti tat-temp jew it-tbassir tat-temp li l-bdot fil-kmand ikollu għad-dispożizzjoni tiegħu jkunu jindikaw li, matul it-titjira, it-temperatura tal-baħar se tkun inqas minn + 10 °C, jew meta l-ħin stmat ta’ salvataġġ ikun jaqbeż il-ħin ikkalkulat ta’ sopravivenza, jew meta t-titjira hi ppjanata li ssir billejl, il-persuni kollha abbord għandhom jilbsu lbies ta’ sopravivenza.

(b)

Iċ-ċattri tas-salvataġġ kollha li jkunu qed jinġarru abbord skont il-punt SPO.IDE.H.199 għandhom ikunu installati b’tali mod li jkunu jistgħu jintużaw fil-kundizzjonijiet tal-baħar li fihom ikunu ġew evalwati l-karatteristiċi tal-inżul ta’ emerġenza, tal-għawm f’wiċċ l-ilma u tat-“trim” tal-ħelikopter sabiex ikun hemm konformità mar-rekwiżiti tal-inżul ta’ emerġenza għaċ-ċertifikazzjoni.

(c)	il-ħelikopter għandu jkun mgħammar b’sistema ta’ dawl tal-emerġenza li jkollha provvista tal-enerġija indipendenti, sabiex tipprovdi sors ta’ tidwil ġenerali tal-kabina ħalli titħaffef l-evakwazzjoni tal-ħelikopter;

(d)

Il-ħruġ kollu tal-emerġenza, inkluż il-ħruġ tal-emerġenza tal-ekwipaġġ, u l-mezzi biex jinfetħu bihom, għandhom ikunu mmarkati b’mod evidenti biex jipprovdu gwida lill-okkupanti li jkunu qed jużawhom fid-dawl tax-xemx jew fid-dlam. Dawn il-marki għandhom ikunu ddisinjati b’tali mod li jibqgħu jidhru f’każ li l-ħelikopter jinqaleb ta’ taħt fuq u l-kabina tkun taħt wiċċ il-baħar;.

(e)

Il-bibien kollha li ma jkunux jistgħu jintremew u li jkunu ddisinjati bħala ħruġ ta’ emerġenza f’każ ta’ nżul ta’ emerġenza għandhom ikollhom mezz biex jinżammu miftuħin, sabiex ma jfixklux il-ħruġ tal-okkupanti fil-kundizzjonijiet kollha tal-baħar, sal-punt massimu meħtieġ għall-evalwazzjoni tal-inżul ta’ emerġenza u tal-għawm f’wiċċ l-ilma;

(f)	Il-bibien u t-twieqi kollha jew il-ftuħ l-ieħor kollu fil-kompartiment tal-passiġġieri intenzjonati għall-iskop ta’ evakwazzjoni taħt l-ilma, għandhom ikunu mgħammra b’tali mod li jkunu jistgħu jintużaw f’emerġenza.

(g)	Il-ġkieket tas-salvataġġ għandhom jintlibsu l-ħin kollu, sakemm l-ispeċjalist fil-kompitu jew il-membru tal-ekwipaġġ ma jkunx liebes ilbies ta’ sopravivenza integrat li jkun jissodisfa r-rekwiżiti kkombinati tal-ilbies ta’ sopravivenza u tal-ġkieket tas-salvataġġ.

SPO.IDE.H.202 Ħelikopters iċċertifikati biex joperaw fuq l-ilma — tagħmir mixxellanju

Il-ħelikopters li jkunu ċċertifikati biex joperaw fuq l-ilma għandhom ikunu mgħammra:

(a)	b’ankra tal-wiċċ u tagħmir ieħor meħtieġ sabiex jiffaċilita l-irmiġġ, l-ankrar jew l-immanuvrar tal-ħelikopter fuq l-ilma, li jkunu adattati għad-daqs, il-piż u l-karatteristiċi tal-immaniġġjar tiegħu; u

(b)	b’tagħmir biex jagħmel is-sinjali tal-ħoss preskritti fil-International Regulations for Preventing Collisions at Sea (ir-Regolamenti Internazzjonali għall-Prevenzjoni tal-Ħabtiet fil-Baħar), fejn dan ikun applikabbli.

SPO.IDE.H.203 Il-ħelikopters kollha li jkunu qed iwettqu titjiriet fuq l-ilma — nżul ta’ emerġenza

Ħelikopters kumplessi u li jaħdmu bil-magni li jitħaddmu fuq titjira fuq l-ilma f’ambjent ostili b’distanza mill-art li tikkorrispondi għal aktar minn 10 minuti ta’ titjir b’veloċita regoli normali u ħelikopters li mhumiex kumplessi u li jaħdmu bil-magni li jtiru fuq l-ilma f’ambjent ostili lil hinn mid-distanza ta’ 50 mil nawtiku mill-art għandhom ikunu:

(a)	iddiżinjati għall-inżul fuq l-ilma skont il-kodiċi tal-ajrunavigabbiltà rilevanti;

(b)	iċċertifikati għall-inżul ta’ emerġenza skont il-kodiċi tal-ajrunavigabbiltà rilevanti; jew

(c)	mgħammra b’tagħmir ta’ emerġenza li jżomm f’wiċċ l-ilma.

SPO.IDE.H.205 Tagħmir protettiv individwali

Kull persuna abbord għandha tilbes tagħmir protettiv individwali li huwa adegwat għat-tip ta’ operazzjoni li tkun qed issir.

SPO.IDE.H.210 Kuffji tal-widna

Kull meta tkun meħtieġa sistema ta’ komunikazzjoni permezz tar-radju u/jew sistema tan-navigazzjoni bir-radju, il-ħelikopters għandhom ikunu mgħammra b’kuffji tal-widna li jkollhom mikrofonu tal-kuffja jew apparat ekwivalenti u buttuna ta’ trażmissjoni fuq il-kontrolli tat-titjira għal kull bdot, membru tal-ekwipaġġ u/jew speċjalist fil-kompitu meħtieġ fil-post assenjat lilu.

SPO.IDE.H.215 Tagħmir tal-komunikazzjoni permezz tar-radju

(a)

Il-ħelikopters li jitħaddmu billejl jew skont l-IFR, jew meta jkun meħtieġ mir-rekwiżiti tal-ispazju tal-ajru applikabbli, għandhom ikunu mgħammra bit-tagħmir għall-komunikazzjoni permezz tar-radju li jkun jista’:

(1)	jwettaq komunikazzjoni fiż-żewġ direzzjonijiet għall-finijiet tal-kontroll tal-ajrudrom

(2)	jirċievi informazzjoni meteoroloġika.

(3)	jwettaq komunikazzjoni fiż-żewġ direzzjonijiet fi kwalunkwe ħin matul it-titjira ma’ dawk l-istazzjonijiet ajrunawtiċi u fuq dawk il-frekwenzi preskritti mill-awtorità xierqa; u

(4)	jipprovdi kommunikazzjoni fuq il-frekwenza tal-emerġenza ajrunawtika 121,5 MHz.

(b)

(c)

Meta jkun hemm il-ħtieġa ta’ sistema ta’ komunikazzjoni bir-radju, u minbarra s-sistema ta’ telefonija interna għall-ekwipaġġ tat-titjira meħtieġa fil-punt SPO.IDE.H.135, il-ħelikopters għandhom ikunu mgħammra b’buttuna ta’ trażmissjoni fuq is-sistema tal-kontroll ta’ kull bdot u membru tal-ekwipaġġ meħtieġ fil-posta assenjat tiegħu.

SPO.IDE.H.220 Tagħmir tan-navigazzjoni

(a)

Il-ħelikopters għandhom ikunu mgħammra b’tagħmir tan-navigazzjoni li jiffaċilita li jipproċedu skont:

(1)	il-pjan tat-titjira tal-ATS, jekk dan ikun applikabbli; u

(2)	ir-rekwiżiti tal-ispazju tal-ajru applikabbli.

(b)

Il-ħelikopters għandu jkollhom biżżejjed tagħmir tan-navigazzjoni sabiex jiġi żgurat li, f’każ li tiżviluppa ħsara f’apparat minnhom matul kwalunkwe fażi tat-titjira, il-kumplament tat-tagħmir jippermetti li n-navigazzjoni sikura skont il-punt (a), jew skont azzjoni ta’ kontinġenza xierqa titwettaq b’mod sikur.

(c)

Il-ħelikopters li jintużaw f’titjiriet li fihom ikun previst inżul f’IMC għandhom ikunu mgħammra b’tagħmir tan-navigazzjoni adattat li jkun jista’ jipprovdi gwida sa punt li minnu jkun jista’ jitwettaq inżul viżwali. Dan it-tagħmir għandu jkun jista’ jipprovdi tali gwida għal kull ajrudrom li għalih huwa ppjanat l-inżul f’IMC u għal kull ajrudom alternattiv magħżul.

SPO.IDE.H.225 Transponder

Fejn ikun meħtieġ mill-ispazju tal-ajru fejn jittajru, il-ħelikopters għandhom ikunu mgħammra bi transponder ta’ radar sekondarju ta’ sorveljanza (SSR) bil-kapaċitajiet kollha meħtieġa.

TAQSIMA 3

Glajders

SPO.IDE.S.100 Strumenti u tagħmir — punti ġenerali

(a)

L-istrumenti u t-tagħmir li huma meħġtieġa skont din is-Subparti għandhom jiġu approvati skont ir-rekwiżiti tal-ajrunavigabbiltà applikabbli fil-każ li:

(1)	jintużaw mill-ekwipaġġ tat-titjira biex jikkontrollaw il-passaġġ tat-titjira;

(2)	jintużaw biex jikkonformaw ma’ SPO.IDE.S.145;

(3)	jintużaw biex jikkonformaw ma’ SPO.IDE.S.150; jew

(4)	huma installati fil-glajder.

(b)

L-oġġetti li ġejjin, meta meħtieġa minn din is-Subparti, ma jeħtiġux approvazzjoni ta’ tagħmir:

(1)	id-dawl portabbli indipendenti,

(2)	arloġġ preċiż, u

(3)	it-tagħmir tas-sopravivenza u għas-sinjalar.

(c)

(1)	l-informazzjoni pprovduta minn dawn l-istrumenti, minn dan it-tagħmir jew aċċessjorji ma għandhiex tintuża mill-ekwipaġġ tat-titjira, sabiex jikkonforma mal-Anness I tar-Regolament (KE) Nru 216/2008; u

(2)	l-istrumenti u t-tagħmir ma għandhomx jaffettwaw l-ajrunavigabbiltà tal-glajder, anki f’każ li jkollhom xi ħsara jew li ma jaħdmux tajjeb.

(d)

L-istrumenti u t-tagħmir għandhom ikunu operabbli jew aċċessibbli fil-pront minn dak il-post fejn il-membru tal-ekwipaġġ li jeħtieġ li jużah jinsab bilqiegħda.

(e)

It-tagħmir tal-emerġenza kollu meħtieġ għandu jkun faċilment aċċessibbli għall-użu immedjat.

SPO.IDE.S.105 Tagħmir minimu għat-titjira

(a)	il-glajder ma jkunx qed jitħaddem skont il-MEL, jekk stabbilita; jew

(b)	il-glajder ma jkunx soġġett għal permess għat-titjir maħruġ skont ir-rekwiżiti tal-ajrunavigabbiltà applikabbli.

SPO.IDE.S.115 Operazzjonijiet ta’ titjir skont il-VFR — strumenti tat-titjir u tan-navigazzjoni

(a)

Il-glajders li jitħaddmu skont il-VFR binhar għandhom ikunu mgħammra b’mezz għall-kejl u għall-wiri ta’ dawn li ġejjin:

(1)	fil-każ tal-glajders bil-mutur, id-direzzjoni manjetika,

(2)	il-ħin f’sigħat, minuti u sekondi,

(3)	l-altitudni skont il-pressjoni, u

(4)	il-veloċità tal-ajru indikata.

(b)

(1)	il-veloċità vertikali,

(2)	il-pożizzjoni jew id-dawran u ż-żliq, u

(3)	id-direzzjoni manjetika.

SPO.IDE.S.120 Titjir fil-livell tas-sħab — strumenti tat-titjir u tan-navigazzjoni

Il-glajders li jittajru fil-livell tas-sħab għandhom ikunu mgħammra b’mezz għall-kejl u għall-wiri ta’ dawn li ġejjin:

(a)	id-direzzjoni manjetika,

(b)	il-ħin f’sigħat, minuti u sekondi,

(c)	l-altitudni skont il-pressjoni,

(d)	il-veloċità tal-ajru indikata,

(e)	il-veloċità vertikali; u

(f)	il-pożizzjoni jew id-dawran u ż-żliq.

SPO.IDE.S.125 Sits u sistemi ta’ restrizzoni

(a)

Il-glajders għandhom ikunu mgħammra:

(1)	b’sit għal kull persuna abbord; u

(2)	b’ċinturin tas-sikurezza li jkollu sistema ta’ restrizzjoni għan-naħa ta’ fuq tat-torso skont l-AFM.

(b)

Iċ-ċinturin tas-sikurezza li jkollu sistema ta’ restrizzjoni għan-naħa ta’ fuq tat-torso għandu jkun jinfetaħ permezz ta’ molla waħda

SPO.IDE.S.130 Ossiġenu supplimentari

(a)	il-membri tal-ekwipaġġ għal kwalunkwe perjodu li jaqbeż it-30 minuta li matulu l-altitudni tal-pressjoni tkun bejn l-10 000 u t-13 000 pied; u

(b)	il-membri tal-ekwipaġġ u l-passiġġieri kollha għal kwalunkwe perjodu li matulu l-altitudni tal-pressjoni tkun taqbeż it-13 000 pied.

SPO.IDE.S.135 Titjir fuq l-ilma

Il-bdot fil-kmand ta’ glajder li jitħaddem fuq l-ilma għandu jiddetermina r-riskji għas-sopravivenza tal-okkupanti tal-glajder fil-każ ta’ nżul ta’ emerġenza, u fuq il-bażi ta’ dan huwa għandu jiddetermina l-ġarr ta’

(a)	ġakketta tas-salvataġġ jew apparat ekwivalenti li jżomm f’wiċċ l-ilma għal kull persuna li tkun abbord, li għandhom jintlibsu jew ikunu stivati f’pożizzjoni li tkun faċilment aċċessibbli mis-sit jew mill-post tal-persuna li għaliha jkunu pprovduti;

(b)	trażmettitur għas-sejbien waqt emerġenza (ELT) jew apparat ta’ sinjalar personalizzat għas-sejbien (PLB), li jinġarr minn membru tal-ekwipaġġ jew minn speċjalist fil-kompitu, li jkun jista’ jittrażmetti simultanjament fuq il-frekwenzi 121,5 MHz u 406 MHz; u

(c)

tagħmir sabiex ikunu jistgħu jsiru s-sinjali ta’ allarm, waqt titjira:

(1)	li jtiru fuq l-ilma lil hinn mid-distanza ta’ gglajdjar mill-art; jew

(2)	fejn il-passaġġ tat-tlugħ jew tal-avviċinament ikun qiegħed b’tali mod fuq l-ilma li f’każ ta’ aċċident x’aktarx ikun se jkun hemm inżul ta’ emerġenza.

SPO.IDE.S.140 Tagħmir tas-sopravivenza

SPO.IDE.S.145 Tagħmir għall-komunikazzjoni permezz tar-radju

(a)

(b)

It-tagħmir għall-komunikazzjoni permezz tar-radju, jekk meħtieġ skont (a), għandu jippermetti l-komunikazzjoni fuq il-frekwenza għall-emerġenzi ajrunawtiċi 121,5 MHz.

SPO.IDE.S.150 Tagħmir tan-navigazzjoni

Il-glajders għandhom ikunu mgħammra bi kwalunkwe tagħmir tan-navigazzjoni neċessarju biex jipproċedu skont:

(a)	il-pjan tat-titjira tal-ATS, jekk dan ikun applikabbli; u

(b)	ir-rekwiżiti tal-ispazju tal-ajru applikabbli.

SPO.IDE.S.155 Transponder

Fejn ikun meħtieġ mill-ispazju tal-ajru fejn jittajru, il-glajders għandhom ikunu mgħammra bi transponder ta’ radar sekondarju ta’ sorveljanza (SSR) bil-kapaċitajiet kollha meħtieġa.

TAQSIMA 4

Blalen tal-arja

SPO.IDE.B.100 Strumenti u tagħmir — punti ġenerali

(a)

L-istrumenti u t-tagħmir li huma meħġtieġa skont din is-Subparti għandhom jiġu approvati skont ir-rekwiżiti tal-ajrunavigabbiltà applikabbli fil-każ li:

(1)	jintużaw mill-ekwipaġġ tat-titjira biex jiddeterminaw il-passaġġ tat-titjira;

(2)	jintużaw biex jikkonformaw ma’ SPO.IDE.B.145; jew

(3)	huma installati fil-ballun tal-arja.

(b)

L-oġġetti li ġejjin, meta meħtieġa minn din is-Subparti, ma jeħtiġux approvazzjoni ta’ tagħmir:

(1)	id-dawl portabbli indipendenti,

(2)	arloġġ preċiż,

(3)	il-kaxxa tal-ewwel għajnuna, u

(4)	it-tagħmir tas-sopravivenza u għas-sinjalar,

(c)

(1)	l-informazzjoni pprovduta minn dawn l-istrumenti, jew minn dan it-tagħmir ma għandhiex tintuża mill-ekwipaġġ tat-titjira, sabiex jikkonforma mal-Anness I tar-Regolament (KE) Nru 216/2008; u

(2)	l-istrumenti u t-tagħmir ma għandhomx jaffettwaw l-ajrunavigabbiltà tal-ballun tal-arja, anki f’każ li jkollhom xi ħsara jew li ma jaħdmux tajjeb.

(d)

L-istrumenti u t-tagħmir għandhom ikunu operabbli jew aċċessibbli fil-pront minn dak il-post fejn il-membru tal-ekwipaġġ li jeħtieġ huwa assenjat.

(e)

It-tagħmir tal-emerġenza kollu meħtieġ għandu jkun faċilment aċċessibbli għall-użu immedjat.

SPO.IDE.B.105 Tagħmir minimu għat-titjira

Meta kwalunkwe wieħed mill-istrumenti tal-ballun tal-arja, mill-oġġetti tat-tagħmir jew mill-funzjonijiet meħtieġa għat-titjira prevista ma jkunx qed jaħdem, it-titjira ma għandhiex tinbeda, sakemm:

(a)	il-ballun tal-arja ma jkunx qed jitħaddem skont il-MEL, jekk stabbilita; jew

(b)	il-ballun tal-arja ma jkunx soġġett għal permess għat-titjir maħruġ skont ir-rekwiżiti tal-ajrunavigabbiltà applikabbli.

SPO.IDE.B.110 Dwal operattivi

Il-blalen tal-arja li jitħaddmu billejl għandhom ikunu mgħammra:

(a)	bi dwal għal kontra l-kolliżjonijiet;

(b)	b’mezz li jipprovdi dawl xieraq għall-istrumenti u għat-tagħmir kollha essenzjali għat-tħaddim sikur tal-ballun tal-arja;

(c)	b’dawl portabbli indipendenti.

SPO.IDE.B.115 Operazzjonijiet ta’ titjir skont il-VFR — strumenti tat-titjir u tan-navigazzjoni u tagħmir assoċjat magħhom

Il-blalen tal-arja li jaħdmu skont il-VFR binhar għandhom ikunu mgħammra:

(a)	b’mezz għall-wiri tad-direzzjoni tad-drift; u

(b)

b’mezz għall-kejl u għall-wiri ta’:

(1)	il-ħin f’sigħat, minuti u sekondi;

(2)	il-veloċità vertikali, jekk meħtieġ skont l-AFM, u u

(3)	l-altitudni tal-pressjoni, jekk meħtieġ skont l-AFM, jekk meħtieġ skont ir-rekwiżiti tal-ispazju tal-ajru jew meta l-altitudni teħtieġ li tiġi kkontrollata għall-fini tal-użu tal-ossiġenu.

SPO.IDE.B.120 Kaxex għall-ewwel għajnuna

(a)

Il-blalen tal-arja għandhom ikunu mgħammra b’kaxex għall-ewwel għajnuna.

(b)

Il-kaxex għall-ewwel għajnuna għandhom ikunu:

(1)	ikunu faċilment aċċessibbli għall-użu; u

(2)	jinżammu f’kundizzjoni tajba.

SPO.IDE.B.121 Ossiġenu supplimentari

(a)	il-membri tal-ekwipaġġ għal kwalunkwe perjodu li jaqbeż it-30 minuta li matulu l-altitudni tal-pressjoni tkun bejn l-10 000 u t-13 000 pied; u

(b)	il-membri tal-ekwipaġġ u l-passiġġieri kollha għal kwalunkwe perjodu li matulu l-altitudni tal-pressjoni tkun taqbeż it-13 000 pied.

SPO.IDE.B.125 Ċilindri jew pompi tal-idejn għat-tifi tan-nar

Il-blalen tal-arja għandhom ikunu mgħammra tal-inqas b’ċilindru wieħed jew pompa waħda għat-tifi tan-nar, jekk meħtieġ skont l-ispeċifikazzjonijiet ta’ ċertifikazzjoni applikabbli.

SPO.IDE.B.130 Titjir fuq l-ilma

Il-bdot fil-kmand ta’ ballun tal-arja li jitħaddem fuq l-ilma għandu jiddetermina r-riskji għas-sopravivenza tal-okkupanti tal-ballun tal-arja fil-każ ta’ nżul ta’ emerġenza, u fuq il-bażi ta’ dan huwa għandu jiddetermina l-ġarr ta’:

(a)	ġakketta tas-salvataġġ għal kull persuna li tkun abbord, li għandhom jintlibsu jew ikunu stivati f’pożizzjoni li tkun faċilment aċċessibbli mis-sit jew mill-post tal-persuna li għaliha jkunu pprovduti;

(b)	trażmettitur għas-sejbien waqt emerġenza (ELT) jew apparat ta’ sinjalar personalizzat għas-sejbien (PLB), li jinġarr minn membru tal-ekwipaġġ jew minn speċjalist fil-kompitu, li jkun jista’ jittrażmetti simultanjament fuq il-frekwenzi 121,5 MHz u 406 MHz; u

(c)	tagħmir sabiex isiru s-sinjali ta’ allarm.

SPO.IDE.B.135 Tagħmir tas-sopravivenza

SPO.IDE.B.140 Tagħmir mixxellanju

Il-blalen tal-arja għandhom ikunu mgħammra b’ingwanti protettivi għal kull membru tal-ekwipaġġ.

(a)

Il-blalen tal-arja sħuna għandhom ikunu mgħammra:

(1)	b’sors alternattiv għall-ignixin;

(2)	b’mezz li jkejjel u jindika l-kwantità tal-fjuwil;

(3)	bi gverta ta’ kontra n-nar jew għata ta’ materjal reżistenti għan-nar; u

(4)	b’ħabel għall-inżul tat-tul ta’ mill-anqas 25 metru.

(b)

Il-blalen tal-gass għandhom ikunu mgħammra:

(1)	b’sikkina; u

(2)	ħabel għall-inżul tat-tul ta’ mill-anqas 20 m magħmul minn fibra naturali jew materjal konduttiv elettrostatiku.

SPO.IDE.B.145 Tagħmir għall-komunikazzjoni permezz tar-radju

(a)

Fejn ikun meħtieġ mill-ispazju tal-ajru fejn jittajru, il-blalen tal-arja għandhom ikunu mgħammra bit-tagħmir għall-komunikazzjoni permezz tar-radju, li jkun jista’ jittrażmetti komunikazzjoni fiż-żewġ direzzjonijiet ma’ dawk l-istazzjonijiet ajrunawtiċi jew f’dawk il-frekwenzi biex jissodisfaw ir-rekwiżiti tal-ispazju tal-ajru.

(b)

It-tagħmir għall-komunikazzjoni permezz tar-radju, jekk meħtieġ skont (a), għandu jippermetti l-komunikazzjoni fuq il-frekwenza għall-emerġenzi ajrunawtiċi 121,5 MHz.

SPO.IDE.B.150 Transponder

SUBPARTI E

REKWIŻITI SPEĊIFIĊI

TAQSIMA 1

Operazzjonijiet ta’ tagħbija esterna bi braga bil-ħelikopter (HESLO)

SPO.SPEC.HESLO.100 Proċeduri operattivi standard

Il-proċeduri operattivi standard għall-HESLO għandhom jispeċifikaw:

(a)	it-tagħmir li għandu jinġarr, inklużi l-limitazzjonijiet operattivi u l-entrati xierqa tiegħu fl-MEL, kif applikabbli;

(b)	il-kompożizzjoni tal-ekwipaġġ u r-rekwiżiti tal-esperjenza tal-membri tal-ekwipaġġ u tal-ispeċjalisti fil-kompitu;

(c)	it-taħriġ rilevanti għall-membri tal-ekwipaġġ u għall-ispeċjalisti fil-kompitu biex iwettqu dmirijiethom u l-kwalifika u n-nomina ta’ persuni li jipprovdu t-tali taħriġ lill-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu;

(d)	ir-responsabilitajiet u d-dmirijiet tal-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu;

(e)	il-kriterji tal-prestazzjoni meħtieġa li għandhom jiġu ssodisfati biex isiru operazzjonijiet ta’ HESLO;

(f)	il-proċeduri normali, anormali u ta’ emerġenza.

SPO.SPEC.HESLO.105 Tagħmir speċifiku għal HESLO

Il-ħelikopter għandu jkun mgħammar b’tal-inqas:

(a)	mera ta’ sikurezza waħda għall-merkanzija jew mezz alternattiv biex wieħed jara l-ganċ(ijiet)/it-tagħbija; u

(b)	miter wieħed tat-tagħbija, sakemm ma jkunx hemm mod ieħor kif jiġi ddeterminat il-piż tat-tagħbija.

SPO.SPEC.HESLO.110 Trasportazzjoni ta’ oġġetti perikolużi

TAQSIMA 2

Operazzjonijiet bi bnedmin bħala merkanzija esterna (HEC)

SPO.SPEC.HEC.100 Proċeduri operattivi standard

Il-proċeduri operattivi standard għall-HEC għandhom jispeċifikaw:

(a)	it-tagħmir li għandu jinġarr, inklużi l-limitazzjonijiet operattivi u l-entrati xierqa tiegħu fl-MEL, kif applikabbli;

(b)	il-kompożizzjoni tal-ekwipaġġ u r-rekwiżiti tal-esperjenza tal-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu;

(c)	it-taħriġ rilevanti għall-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu biex iwettqu dmirijiethom u l-kwalifika u n-nomina ta’ persuni li jipprovdu t-tali taħriġ lill-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu;

(d)	ir-responsabilitajiet u d-dmirijiet tal-membri tal-ekwipaġġ u tal-ispeċjalisti fil-kompitu;

(e)	il-kriterji tal-prestazzjoni meħtieġa li għandhom jiġu ssodisfati biex isiru operazzjonijiet ta’ HEC;

(f)	il-proċeduri normali, anormali u ta’ emerġenza.

SPO.SPEC.HEC.105 Tagħmir speċifiku għall-HEC

(a)

Il-ħelikopters għandhom ikunu mgħammra:

(1)	tagħmir għall-operazzjonijiet bil-parank jew ganċ tal-merkanzija;

(2)	mera ta’ sikurezza waħda għall-merkanzija jew mezz alternattiv biex wieħed jara l-ganċ; u

(3)	miter wieħed tat-tagħbija, sakemm ma jkunx hemm mod ieħor kif jiġi ddeterminat il-piż tat-tagħbija.

(b)

L-installazzjoni tat-tagħmir kollu tal-parank u tal-ganċ tal-merkanzija u kwalunkwe modifika sussegwenti għandu jkollha approvazzjoni tal-ajrunavigabbiltà xierqa għall-funzjoni maħsuba.

TAQSIMA 3

Operazzjonijiet bil-paraxut (PAR)

SPO.SPEC.PAR.100 Proċeduri operattivi standard

Il-proċeduri operattivi standard għall-PAR għandhom jispeċifikaw:

(a)	it-tagħmir li għandu jinġarr, inklużi l-limitazzjonijiet operattivi u l-entrati xierqa tiegħu fl-MEL, kif applikabbli;

(b)	il-kompożizzjoni tal-ekwipaġġ u r-rekwiżiti tal-esperjenza tal-membri tal-ekwipaġġ u tal-ispeċjalisti fil-kompitu;

(c)	it-taħriġ rilevanti għall-membri tal-ekwipaġġ u għall-ispeċjalisti fil-kompitu biex iwettqu dmirijiethom u l-kwalifika u n-nomina ta’ persuni li jipprovdu t-tali taħriġ lill-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu;

(d)	ir-responsabilitajiet u d-dmirjiet tal-membri tal-ekwipaġġ u tal-ispeċjalisti fil-kompitu;

(e)	il-kriterji tal-prestazzjoni meħtieġa li għandhom jiġu ssodisfati biex isiru operazzjonijiet bil-paraxut;

(f)	il-proċeduri normali, anormali u ta’ emerġenza.

SPO.SPEC.PAR.105 Ġarr ta’ membri tal-ekwipaġġ u ta’ speċjalisti fil-kompitu

Ir-rekwiżit għar-responsabilitajiet tal-ispeċjalisti fil-kompitu kif stabbilit f’SPO.GEN.106(c) ma għandux ikun applikabbli għall-ispeċjalisti fil-kompitu li jwettqu qabżiet bil-paraxut.

SPO.SPEC.PAR.110 Sits

Minkejja SPO.IDE.A.160 (a) u SPO.IDE.H.160 (a)(1), l-art tal-inġenju tal-ajru tista’ tintuża bħala sit, diment li hemm mezzi disponibbli li l-ispeċjalist fil-kompitu jista’ jżomm jew jintrabat magħhom.

SPO.SPEC.PAR.115 Ossiġenu supplimentari

Minkejja SPO.OP.195 (a), ir-rekwiżit biex jintuża l-ossiġenu supplimentari ma għandux ikun applikabbli għall-membri tal-ekwipaġġ minbarra l-bdot fil-kmand u għall-ispeċjalisti fil-kompitu li jwettqu dmirijiet essenzjali għall-kompitu speċjalizzat, kull meta l-altitudni tal-kabina:

(a)	taqbeż it-13 000 pied, għal perjodu ta’ mhux iktar minn 6 minuti.

(b)	taqbeż il-15 000 pied, għal perjodu ta’ mhux iktar minn 3 minuti.

SPO.SPEC.PAR.120 Titjir fuq l-ilma

Meta jkun qed iġorr aktar minn 6 persuni, il-bdot fil-kmand ta’ ballun tal-arja li jitħaddem fuq l-ilma għandu jiddetermina r-riskji għas-sopravivenza tal-okkupanti tal-ballun tal-arja fil-każ ta’ nżul ta’ emerġenza, u fuq il-bażi ta’ dan huwa għandu jiddetermina l-ġarr ta’ trażmettitur għas-sejbien waqt emerġenza (ELT) li jkun kapaċi jittrażmetti simultanjament fuq 121,5 MHz u fuq 406 MHz.

SPO.SPEC.PAR.125 Rilaxx ta’ oġġetti perikolużi

Minkejja SPO.GEN.155, dawk li jużaw il-paraxut jistgħu joħorġu mill-inġenju tal-ajru għall-fini ta’ wirja bil-paraxut fuq żoni f’konġestjoni ta’ bliet, irħula jew insedjamenti jew fuq ġemgħa fil-miftuħ ta’ persuni filwaqt li jġorru apparati li jħallu d-duħħan warajhom, diment li dawn huma manifatturati għal dan l-għan.

TAQSIMA 4

Titjiriet ajrubatiċi (ABF)

SPO.SPEC.ABF.100 Proċeduri operattivi standard

Il-proċeduri operattivi standard għall-ABF għandhom jispeċifikaw:

(a)	it-tagħmir li għandu jinġarr, inklużi l-limitazzjonijiet operattivi u l-entrati xierqa tiegħu fl-MEL, kif applikabbli;

(b)	il-kompożizzjoni tal-ekwipaġġ u r-rekwiżiti tal-esperjenza tal-membri tal-ekwipaġġ u tal-ispeċjalisti fil-kompitu;

(c)	it-taħriġ rilevanti għall-membri tal-ekwipaġġ u għall-ispeċjalisti fil-kompitu biex iwettqu dmirijiethom u l-kwalifika u n-nomina ta’ persuni li jipprovdu t-tali taħriġ lill-membri tal-ekwipaġġ u l-ispeċjalisti fil-kompitu;

(d)	ir-responsabilitajiet u d-dmirijiet tal-membri tal-ekwipaġġ u tal-ispeċjalisti fil-kompitu;

(e)	il-kriterji tal-prestazzjoni meħtieġa li għandhom jiġu ssodisfati biex isiru titjiriet ajrubatiċi;

(f)	il-proċeduri normali, anormali u ta’ emerġenza.

SPO.SPEC.ABF.105 Dokumenti, manwali u informazzjoni li għandhom jinġarru abbord

Id-dokumenti li ġejjin elenkati f’SPO.GEN.140 (a) ma hemmx bżonn li jinġarru matul titjiriet ajrubatiċi:

(a)	id-dettalji tal-pjan tat-titjira tal-ATS li jkun ġie ffajljat, jekk ikun applikabbli;

(b)	mapep ajrunawtiċi attwali u xierqa għar-rotta/għaż-żona tat-titjira proposta u għar-rotot kollha li fuqhom wieħed jista’ jistenna b’mod raġonevoli li tista’ tiġi ddevjata t-titjira;

(c)	il-proċeduri u l-informazzjoni dwar is-sinjali viżwali għall-użu min-naħa ta’ inġenji tal-ajru interċettati u ta’ inġenji tal-ajru ta’ interċettazzjoni; u

(d)	informazzjoni dwar is-servizzi ta’ tiftix u ta’ salvataġġ għaż-żona tat-titjira ppjanata.

SPO.SPEC.ABF.115 Tagħmir

Ma hemmx bżonn li jiġu applikati r-rekwiżiti li ġejjin dwar it-tagħmir għal titjiriet ajrubatiċi:

(a)	kaxex tal-ewwel għajnuna kif stabbilit f’SPO.IDE.A.165 u SPO.IDE.H.165;

(b)	apparati portabbli tat-tifi tan-nar kif stabbilit f’SPO.IDE.A.180 u f’SPO.IDE.H.180; u

(c)	trażmettituri għas-sejbien waqt emerġenza (ELT) jew apparat ta’ sinjalar personalizzat għas-sejbien (personal locator beacons) kif stabbilit f’SPO.IDE.A.190 u SPO.IDE.H.190.”

		ISSN 1977-074X
Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea		L 123

Edizzjoni bil-Malti	Leġiżlazzjoni	Volum 57 24 ta' April 2014

Werrej		II Atti mhux leġiżlattivi	Paġna
		REGOLAMENTI
	*	Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 379/2014 tas-7 ta’ April 2014 li jemenda r-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 965/2012 li jistabbilixxi rekwiżiti tekniċi u proċeduri amministrattivi relatati mal-operazzjonijiet bl-ajru skont ir-Regolament (KE) Nru 216/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill	1