IL-FTEHIM EWRO-MEDITERRANJU DWAR L-AVJAZZJONI

bejn l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha, minn naħa waħda, u r-Renju Ħaxemita tal-Ġordan, min-naħa l-oħra

IR-RENJU TAL-BELĠJU,

IR-REPUBBLIKA TAL-BULGARIJA,

IR-REPUBBLIKA ĊEKA,

IR-RENJU TAD-DANIMARKA,

IR-REPUBBLIKA FEDERALI TAL-ĠERMANJA,

IR-REPUBBLIKA TAL-ESTONJA,

L-IRLANDA,

IR-REPUBBLIKA ELLENIKA,

IR-RENJU TA’ SPANJA,

IR-REPUBBLIKA FRANĊIŻA,

IR-REPUBBLIKA TALJANA,

IR-REPUBBLIKA TA’ ĊIPRU,

IR-REPUBBLIKA TAL-LATVJA,

IR-REPUBBLIKA TAL-LITWANJA,

IL-GRAN DUKAT TAL-LUSSEMBURGU,

IR-REPUBBLIKA TAL-UNGERIJA,

MALTA,

IR-RENJU TAL-PAJJIŻI L-BAXXI,

IR-REPUBBLIKA TAL-AWSTRIJA,

IR-REPUBBLIKA TAL-POLONJA,

IR-REPUBBLIKA PORTUGIŻA,

IR-RUMANIJA,

IR-REPUBBLIKA TAS-SLOVENJA,

IR-REPUBBLIKA SLOVAKKA,

IR-REPUBBLIKA TAL-FINLANDJA,

IR-RENJU TAL-ISVEZJA,

IR-RENJU UNIT TAL-GRAN BRITTANJA U L-IRLANDA TA’ FUQ,

Partijiet kontraenti għat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u għat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, minn hawn ’il quddiem imsejħin “l-Istati Membri”, u

L-UNJONI EWROPEA,

minn naħa waħda, u

IR-RENJU ĦAXEMITA TAL-ĠORDAN, minn hawn ’il quddiem imsejjaħ “il-Ġordan”,

min-naħa l-oħra,

XEWQANA li jippromovu sistema tal-avjazzjoni internazzjonali li tkun ibbażata fuq kompetizzjoni ġusta fis-suq bejn it-trasportaturi bl-ajru, b’indħil u kontroll minimu mill-gvern;

XEWQANA li jiffaċilitaw l-espansjoni tal-opportunitajiet tat-trasport internazzjonali bl-ajru, inkluż permezz tal-iżvilupp ta’ netwerks tat-trasport bl-ajru sabiex jaqdu l-ħtiġijiet tal-passiġġieri u tat-trasportaturi tal-merkanzija għal servizzi konvenjenti tat-trasport bl-ajru;

FILWAQT LI JAGĦRFU l-importanza tat-trasport bl-ajru fil-promozzjoni tal-kummerċ, tat-turiżmu u tal-investiment;

XEWQANA li joħolqu l-possibbiltà għat-trasportaturi bl-ajru li joffru prezzijiet u servizzi kompetittivi fi swieq miftuħa lill-passiġġieri u lit-trasportaturi tal-merkanzija;

FILWAQT LI JAGĦRFU l-benefiċċji potenzjali tal-konverġenza regolatorja u, sa fejn huwa prattiku, tal-armonizzazzjoni tar-regolamenti li għandhom x’jaqsmu mat-trasport bl-ajru;

XEWQANA li s-setturi kollha tal-industrija tat-trasport bl-ajru, inklużi l-ħaddiema tat-trasportaturi bl-ajru, jibbenefikaw minn ambjent liberalizzat;

XEWQANA li jiżguraw l-ogħla livell ta’ sikurezza u ta’ sigurtà fit-trasport internazzjonali bl-ajru u li jaffermaw mill-ġdid it-tħassib serju tagħhom dwar atti u theddid kontra s-sigurtà tal-inġenji tal-ajru li jipperikolaw is-sikurezza tal-persuni jew tal-proprjetà, jolqtu ħażin it-tħaddim tat-trasport bl-ajru, u jnaqqsu l-fiduċja tal-pubbliku fis-sikurezza tal-avjazzjoni ċivili;

FILWAQT LI JINNOTAW il-Konvenzjoni dwar l-Avjazzjoni Ċivili Internazzjonali, li nfetħet għall-firem f’Chicago fis-7 ta’ Diċembru 1944;

FILWAQT LI JAGĦRFU li dan il-Ftehim Ewro-Mediterranju dwar l-Avjazzjoni jaqa’ fi ħdan l-ambitu tas-sħubija Ewro-Mediterranja prevista fid-dikjarazzjoni ta’ Barċellona tat-28 ta’ Novembru 1995;

FILWAQT LI JINNUTAW ir-rieda komuni tagħhom li jippromwovu żona Ewro-Mediterranja tal-avjazzjoni msejsa fuq il-prinċipji tal-konverġenza regolatorja, tal-kooperazzjoni regolatorja u tal-liberalizzazzjoni tal-aċċess għas-suq;

FILWAQT LI JINNOTAW id-dikjarazzjoni konġunta tal-Kummissjoni Għarbija għall-avjazzjoni ċivili u tal-Organizzazzjoni tat-trasportaturi bl-ajru Għarab, minn naħa waħda, u tad-Direttorat Ġenerali għall-Enerġija u t-Trasport, min-naħa l-oħra, ffirmata fis-16 ta’ Novembru 2008 f’Sharm El Sheikh;

XEWQANA li jiżguraw li t-trasportaturi bl-ajru tagħhom ikollhom kondizzjonijiet ugwali, li jagħtuhom opportunitajiet ġusti u ugwali biex jipprovdu s-servizzi miftiehma;

FILWAQT LI JAGĦRFU l-importanza li l-allokazzjoni tas-slots ikunu rregolati abbażi ta’ opportunitajiet ġusti u ugwali għat-trasportaturi bl-ajru tagħhom, sabiex ikun żgurat trattament newtrali u mhux diskriminatorju għat-trasportaturi bl-ajru kollha;

FILWAQT LI JAGĦRFU li s-sussidji jistgħu jolqtu ħażin il-kompetizzjoni bejn it-trasportaturi bl-ajru u jistgħu jipperikolaw l-għanijiet bażiċi ta’ dan il-Ftehim;

FILWAQT LI JSOSTNU l-importanza li jiġu llimitati l-emissjonijiet tal-gassijiet b’effett ta' serra mill-avjazzjoni u l-importanza tal-ħarsien tal-ambjent fl-iżvilupp u fl-implimentazzjoni tal-politika dwar l-avjazzjoni internazzjonali;

FILWAQT LI JINNOTAW l-importanza li jitħarsu l-konsumaturi, inklużi l-protezzjonijiet mogħtija permezz tal-Konvenzjoni għall-Unifikazzjoni ta’ Ċerti Regoli tat-Trasport Internazzjonali bl-Ajru, magħmula f’Montreal fit-28 ta’ Mejju 1999, safejn iż-żewġ Partijiet Kontraenti huma partijiet f’din il-Konvenzjoni;

FILWAQT LI BEĦSIEBHOM jibnu fuq il-qafas ta’ ftehimiet eżistenti dwar it-trasport bl-ajru bil-għan li jiftħu l-aċċess għas-swieq u li jkabbru kemm jista’ jkun il-benefiċċji għall-konsumaturi, għat-trasportaturi bl-ajru, għall-ħaddiema, u għall-komunitajiet taż-żewġ Partijiet Kontraenti;

FILWAQT LI JINNOTAW li l-għan ta’ dan il-ftehim huwa li jkun applikat b’mod progressiv iżda integrali, u li mekkaniżmu adatt jista’ jiżgura armonizzazzjoni aktar mill-qrib tal-leġiżlazzjoni,

FTIEHMU KIF ĠEJ:

Artikolu 1

Definizzjonijiet

Għall-għanijiet ta’ dan il-Ftehim, sakemm ma jingħadx mod ieħor, it-terminu:

1)	“Servizzi miftiehma” u “Rotot speċifikati” ifissru t-trasport internazzjonali bl-ajru skont l-Artikolu 2 (id-drittijiet tat-traffiku) u l-Anness I għal dan il-Ftehim;

2)	“Ftehim” tfisser dan il-Ftehim, l-Annessi tiegħu, u kwalunkwe emenda tagħhom;

3)

“Trasport bl-ajru” tfisser il-ġarr b’inġenji tal-ajru ta’ passiġġieri, bagalji, merkanzija, u posta, b’mod separat jew flimkien, offrut lill-pubbliku bi ħlas jew kiri. Biex ikun evitat kull dubju, dan għandu jinkludi t-trasport bl-ajru skedat jew mhux skedat (“charter”), kif ukoll is-servizzi sħaħ tal-merkanzija;

4)	“Ftehim ta’ Assoċjazzjoni” tfisser il-Ftehim Ewro-Mediterranju li jistabbilixxi assoċjazzjoni bejn il-Komunitajiet Ewropej u l-Istati Membri tagħhom, min-naħa l-waħda, u r-Renju Ħaxemita tal-Ġordan, min-naħa l-oħra, li sar fi Brussell fl-24 ta’ Novembru 1997;

5)	“Ċittadinanza” tfisser jekk trasportatur bl-ajru jissodisfax ir-rekwiżiti dwar ċerti kwistjonijiet bħalma huma s-sjieda tiegħu, il-kontroll effettiv tiegħu, u l-post ewlieni tan-negozju tiegħu;

6)	“Awtoritajiet kompetenti” tfisser l-aġenziji tal-gvern jew l-entitajiet responsabbli għall-funzjonijiet amministrattivi skont dan il-Ftehim;

7)	“Partijiet Kontraenti” tfisser, minn naħa waħda, l-Unjoni Ewropea jew l-Istati Membri tagħha, jew l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha, skont is-setgħat rispettivi tagħhom, u, min-naħa l-oħra, il-Ġordan;

8)

“Konvenzjoni” tfisser il-Konvenzjoni dwar l-Avjazzjoni Ċivili Internazzjonali, li nfetħet għall-firem f’Chicago fis-7 ta’ Diċembru 1944, u tinkludi: (a) kwalunkwe emenda li daħlet fis-seħħ taħt l-Artikolu 94(a) tal-Konvenzjoni u li ġiet ratifikata kemm mill-Ġordan u kif ukoll mill-Istat Membru jew mill-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea, u (b) kwalunkwe Anness jew kwalunkwe emenda għalih adottata skont l-Artikolu 90 tal-Konvenzjoni, safejn it-tali Anness jew it-tali emenda j/tkun effettiv(a) fi kwalunkwe waqt partikolari kemm fil-Ġordan kif ukoll fl-Istat Membru jew fl-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea skont kif ikun rilevanti għas-suġġett fil-kwistjoni;

9)

“Adegwatezza” tfisser jekk it-trasportatur bl-ajru huwiex adegwat biex iħaddem servizzi internazzjonali tal-ajru, jiġifieri jekk għandux il-kapaċità finanzjarja u l-għarfien adatt tat-tmexxija u jekk hux lest ikun konformi mal-liġijiet, mar-regolamenti u mar-rekwiżiti li jirregolaw it-tħaddim tat-tali servizzi;

10)

“Pajjiż tal-ECAA” tfisser kwalunkwe pajjiż li huwa parti fil-ftehim multilaterali li jistabbilixxi ż-Żona Komuni Ewropea tal-Avjazzjoni (l-ECAA) (jiġifieri l-Istati Membri tal-UE, ir-Repubblika tal-Albanija, il-Bożnja u l-Ħerzegovina, ir-Repubblika tal-Kroazja, ir-Repubblika tal-Islanda, ir-Repubblika tal-Montenegro, ir-Renju tan-Norveġja, ir-Repubblika tas-Serbja u l-Kosovo skont ir-Riżoluzzjoni Nru 1244 tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti);

11)	“Pajjiż tal-Euromed” tfisser kwalunkwe pajjiż tal-Mediterran li huwa involut fil-Politika Ewropea tal-Viċinat (jiġifieri l-Marokk, l-Alġerija, it-Tuneżija, il-Libja, l-Eġittu, il-Libanu, il-Ġordan, l-Iżrael, it-territorju Palestinjan, is-Sirja u t-Turkija);

12)

“Dritt tal-ħames libertà” tfisser id-dritt jew il-privileġġ li jagħti stat partikolari (“l-Istat Donatur”) lit-trasportaturi bl-ajru ta’ stat ieħor (“l-Istat Riċeventi”), sabiex dawn jipprovdu servizzi internazzjonali tat-trasport bl-ajru bejn it-territorju tal-Istat Donaturu t-territorju ta’ pajjiż terz, suġġett għall-kondizzjoni li tali servizzi jkunu jibdew jew jispiċċaw fit-territorju tal-Istat Riċeventi;

13)	“Trasport internazzjonali bl-ajru” tfisser trasport bl-ajru li jgħaddi mill-ispazju tal-ajru fuq it-territorju ta’ mill-inqas żewġ stati;

14)

“Ċittadin” tfisser kwalunkwe persuna jew entità li jkollha nazzjonalità Ġordaniża għall-Parti tal-Ġordan, jew nazzjonalità ta’ Stat Membru għall-Parti Ewropea, kemm-il darba, f’każ ta’ entità legali, din tkun il-ħin kollu taħt il-kontroll effettiv, kemm direttament jew b’maġġoranza tal-ishma, ta’ persuni jew entitajiet li jkollhom nazzjonalità Ġordaniża għall-Parti tal-Ġordan, jew ta’ persuni jew entitajiet li jkollhom in-nazzjonalità ta’ Stat Membru jew ta’ wieħed mill-pajjiżi terzi mniżżlin fl-Anness IV għall-Parti Ewropea;

15)

“Liċenzji tal-operat” tfisser, fil-każ tal-Unjoni Ewropea u tal-Istati Membri tagħha, liċenzji tal-operat u kwalunkwe dokumenti u ċertifikati rilevanti oħra mogħtija skont ir-Regolament (KE) Nru 1008/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta' Settembru 2008 dwar regoli komuni għall-operat ta' servizzi tal-ajru fil-Komunità (1) u skont kwalunkwe strument li ġie warajh, u, fil-każ tal-Ġordan, liċenzji/ċertifikati/permessi jew eżenzjonijiet mogħtija skont il-Parti 119 tal-JCAR.

16)

“Prezz” tfisser: — “nollijiet tal-ajru” li għandhom jitħallsu lit-trasportaturi bl-ajru jew lill-aġenti tagħhom jew lil bejjiegħa oħra tal-biljetti għat-trasport ta’ passiġġieri u bagalji permezz tas-servizzi tal-ajru u kwalunkwe kondizzjonijiet li bihom japplikaw dawk il-prezzijiet, inklużi r-remunerazzjoni u l-kondizzjonijiet offruti lill-aġenzija u lil servizzi awżiljarji oħrajn; u — “rati tal-ajru” li għandhom jitħallsu għat-trasport tal-merkanzija u l-kondizzjonijiet li bihom japplikaw dawk il-prezzijiet, inklużi r-remunerazzjoni u l-kondizzjonijiet offruti lill-aġenzija u lil servizzi awżiljarji oħrajn. Din id-definizzjoni tkopri, fejn rilevanti, it-trasport bl-art b’rabta mat-trasport internazzjonali bl-ajru u l-kondizzjonijiet applikabbli.

17)	“Post ewlieni tan-negozju” tfisser is-sede ewlenija jew l-uffiċċju rreġistrat ta’ trasportatur bl-ajru fil-Parti Kontraenti li fiha jitwettqu l-funzjonijiet finanzjarji ewlenin u l-kontroll tat-tħaddim inkluża l-ġestjoni tal-ajrunavigabbiltà kontinwa tat-trasportatur bl-ajru;

18)

“Obbligu ta' servizz pubbliku” tfisser kwalunkwe obbligu impost fuq it-trasportaturi bl-ajru sabiex, fuq rotta speċifikata, jkun żgurat l-għoti minimu ta’ servizzi tal-ajru skedati li jkunu jissodisfaw l-istandards stabbiliti tal-kontinwità, tar-regolarità, tal-prezz u tal-kapaċità minima, li t-trasportaturi bl-ajru ma jassumux li kieku jqisu biss l-interessi kummerċjali tagħhom. It-trasportaturi bl-ajru jistgħu jingħataw kumpens mill-Parti Kontraenti kkonċernata talli jkunu wettqu l-obbligi ta' servizz pubbliku.

19)	“SESAR” tfisser l-implimentazzjoni teknika tal-Ajru Uniku Ewropew, li tipprovdi riċerka, żvilupp u użu kkoordinati u ssinkronizzati tal-ġenerazzjonijiet il-ġodda tas-sistemi għall-ġestjoni tat-traffiku tal-ajru;

20)

“Sussidju” tfisser kwalunkwe kontribut finanzjarju mogħti mill-awtoritajiet, minn organizzazzjoni reġjonali jew minn kwalunkwe organizzazzjoni pubblika oħra, jiġifieri meta: (a) prattika ta’ korp tal-gvern jew reġjonali jew ta’ organizzazzjoni pubblika oħra tinvolvi trasferiment dirett ta’ flus bħalma huma l-għotjiet, is-self jew l-infużjoni tal-kapital, trasferiment dirett potenzjali ta’ fondi lill-kumpanija, it-teħid tal-obbligazzjonijiet ta’ kumpanija bħalma huma l-garanziji fuq is-self, l-injezzjonijiet tal-kapital, is-sjieda, il-ħarsien mill-falliment jew l-assikurazzjoni; (b) jitħassar jew ma jinġabarx dħul minn korp tal-gvern jew reġjonali jew minn organizzazzjoni pubblika oħra li mill-bqija huwa dħul dovut; (c) korp tal-gvern jew reġjonali jew organizzazzjoni pubblika oħra tipprovdi prodotti u servizzi minbarra dawk tal-infrastruttura ġenerali, jew meta hija tixtri l-prodotti u s-servizzi; jew (d) korp tal-gvern jew reġjonali jew organizzazzjoni pubblika oħra twettaq pagamenti lil mekkaniżmu ta’ finanzjament jew tqabbad jew tmexxi lil entità privata biex twettaq funzjoni waħda jew iktar tat-tip spjegati fil-punti (a), (b) u (c), li normalment ikunu f’idejn il-gvern, u li, fil-prattika mhix differenti mill-prattiki li s-soltu jsegwu l-gvernijiet; u meta, b’hekk, jingħata benefiċċju.

21)

“Territorju” tfisser, għall-Ġordan, iż-żoni tal-art (iż-żoni kontinentali u l-gżejjer), l-ilmijiet interni u l-ibħra territorjali taħt is-sovranità jew il-ġuriżdizzjoni tiegħu, u, għall-Unjoni Ewropea, iż-żoni tal-art (iż-żoni kontinentali u l-gżejjer), l-ilmijiet interni u l-ibħra territorjali fejn japplikaw it-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u t-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea u skont il-kondizzjonijiet imniżżlin f’dak il-ftehim u fi kwalunkwe strument suċċessur. L-applikazzjoni ta’ dan il-Ftehim għall-ajruport ta’ Ġibiltà hija mifhuma li hi mingħajr preġudizzju għall-pożizzjonijiet legali rispettivi tar-Renju ta’ Spanja u tar-Renju Unit fir-rigward tat-tilwima dwar is-sovranità tat-territorju fejn jinsab l-ajruport, u għas-sospensjoni li għadha fis-seħħ tal-Ajruport ta’ Ġibiltà minn miżuri tal-avjazzjoni tal-UE li kienu eżistenti fit-18 ta’ Settembru 2006 bejn l-Istati Membri skont id-Dikjarazzjoni Ministerjali dwar l-Ajruport ta’ Ġibiltà miftiehma f’Kordoba fit-18 ta’ Settembru 2006; u

22)

“Ħlas fuq l-utent” tfisser ħlas impost fuq it-trasportaturi bl-ajru għall-forniment ta’ faċilitajiet jew servizzi tal-ajruport, l-ambjent tal-ajruport, in-navigazzjoni fl-ajru, jew faċilitajiet jew servizzi tas-sigurtà tal-avjazzjoni, inklużi servizzi u faċilitajiet relatati u, fejn xieraq, li jkun jirrifletti l-ispejjeż ambjentali marbutin mal-istorbju.

TITOLU I

DISPOŻIZZJONIJIET EKONOMIĊI

Artikolu 2

Drittijiet tat-traffiku

1.   Kull Parti Kontraenti għandha tagħti lill-Parti Kontraenti l-oħra, skont l-Anness I u l-Anness II ta’ dan il-Ftehim, id-drittijiet li ġejjin dwar kif it-trasportaturi bl-ajru tal-Parti Kontraenti l-oħra għandhom iġibu ruħhom f’dak li għandu x’jaqsam mat-trasport internazzjonali bl-ajru:

(a)	id-dritt li jtiru fuq it-territorju tagħha mingħajr inżul;

(b)	id-dritt li jieqfu fit-territorju tagħha għal kwalunkwe għan għajr dak li jgħabbu fuq l-ajruplani jew li jniżżlu minnhom passiġġieri, bagalji, merkanzija u/jew posta (għanijiet mhux tat-traffiku);

(c)	waqt li jkun qed isir servizz miftiehem fuq rotta speċifikata, id-dritt li jsiru waqfiet fit-territorju tagħha biex ikun jista’ jibda jew jintemm it-traffiku internazzjonali tal-passiġġieri, tal-merkanzija u/jew tal-posta, b’mod separat jew b’mod ikkombinat; u

(d)	id-drittijiet li huma speċifikati mod ieħor f’dan il-Ftehim.

2.   Xejn f’dan il-Ftehim m’għandu jitqies li qed jagħti lit-trasportaturi bl-ajru:

(a)	tal-Ġordan, id-dritt li jtellgħu abbord, fit-territorju ta’ xi Stat Membru, passiġġieri, bagalji, merkanzija u/jew posta għall-ġarr b’kumpens u ddestinati għal punt ieħor fit-territorju ta’ dak l-Istat Membru;

(b)	tal-Unjoni Ewropea, id-dritt li jtellgħu abbord, fit-territorju tal-Ġordan, passiġġieri, bagalji, merkanzija u/jew posta għall-ġarr b’kumpens u ddestinati għal punt ieħor fit-territorju tal-Ġordan.

Artikolu 3

Awtorizzazzjoni

1.   Meta jirċievu l-applikazzjonijiet għall-awtorizzazzjoni tal-operat minn trasportatur bl-ajru ta’ waħda mill-Partijiet Kontraenti, l-awtoritajiet kompetenti għandhom jagħtu l-awtorizzazzjonijiet xierqa bl-inqas dewmien proċedurali possibbli, bil-kondizzjoni li:

(a)

għal trasportatur bl-ajru tal-Ġordan: — il-post prinċipali tan-negozju tiegħu jkun fil-Ġordan u huwa jkun irċieva l-liċenzja tal-operat tiegħu skont il-liġijiet tar-Renju Ħaxemita tal-Ġordan; — ir-Renju Ħaxemita tal-Ġordan ikun jeżerċita u jżomm kontroll regolatorju effettiv fuqu; u — it-trasportatur bl-ajru jkun, direttament jew b’maġġoranza ta’ ishma, tal-Ġordan u/jew taċ-ċittadini tiegħu, u jkun ikkontrollat b’mod effettiv mill-Ġordan u/jew miċ-ċittadini tiegħu;

(b)

għal trasportatur bl-ajru tal-Unjoni Ewropea: — il-post prinċipali tan-negozju tiegħu jkun fit-territorju ta’ Stat Membru skont it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, u huwa jkun irċieva l-liċenzja tal-operat tiegħu; u — l-Istat Membru li huwa responsabbli għall-ħruġ taċ-Ċertifikat tal-Operatur tal-Ajru tiegħu jeżerċita u jżomm kontroll regolatorju effettiv fuqu u l-awtorità ajrunawtika rilevanti hija identifikata b’mod ċar; — it-trasportatur bl-ajru jkun, direttament jew b’maġġoranza ta’ ishma, tal-Istati Membri u/jew taċ-ċittadini tagħhom, jew ta’ Stati oħra mniżżlin fl-Anness IV u/jew taċ-ċittadini ta’ dawn l-Istati l-oħra;

(c)	it-trasportatur bl-ajru jkun jissodisfa l-kondizzjonijiet mogħtija fil-liġijiet u fir-regolamenti li normalment tapplika l-awtorità kompetenti għat-tħaddim tat-trasport internazzjonali bl-ajru; u

(d)	jkunu qed jitħarsu u jiġu amministrati d-dispożizzjonijiet mogħtija fl-Artikolu 13 (Sikurezza tal-Avjazzjoni) u fl-Artikolu 14 (Sigurtà tal-avjazzjoni) ta’ dan il-Ftehim.

Artikolu 4

Rifjut, Revoka, Sospensjoni u Limitazzjoni tal-Awtorizzazzjoni

1.   L-awtoritajiet kompetenti ta’ kwalunkwe waħda mill-Partijiet Kontraenti jistgħu jirrifjutaw, jirrevokaw, jissospendu jew jillimitaw l-awtorizzazzjonijiet tal-operat jew inkella jissospendu jew jillimitaw l-operat tat-trasportatur bl-ajru ta’ Parti Kontraenti oħra f’każ li:

(a)

għal trasportatur bl-ajru tal-Ġordan: — il-post prinċipali tan-negozju tat-trasportatur bl-ajru ma jkunx fil-Ġordan jew huwa ma jkunx irċieva l-liċenzja tal-operat tiegħu skont il-liġi applikabbli tal-Ġordan; — il-Ġordan ma jkunx jeżerċita u jżomm kontroll regolatorju effettiv fuq it-trasportatur bl-ajru; jew — it-trasportatur bl-ajru ma jkunx il-proprjetà ta’, u ma jkunx ikkontrollat b’mod effettiv, direttament jew b’maġġoranza ta’ ishma, mill-Ġordan u/jew miċ-ċittadini tiegħu;

(b)

għal trasportatur bl-ajru tal-Unjoni Ewropea: — il-post prinċipali tan-negozju tat-trasportatur bl-ajru, jew l-uffiċċju reġistrat tiegħu, jekk ikollu, ma jkunx fit-territorju ta’ Stat Membru skont it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, jew ma jkunx irċieva l-liċenzja tal-operat tiegħu skont il-liġijiet tal-Unjoni; — l-Istat Membru li huwa responsabbli għall-ħruġ taċ-Ċertifikat tal-Operatur tal-Ajru tiegħu ma jkunx jeżerċita u jżomm kontroll regolatorju effettiv fuqu jew l-awtorità ajrunawtika rilevanti ma tkunx identifikata b’mod ċar; jew — it-trasportatur bl-ajru ma jkunx il-proprjetà ta’, u ma jkunx ikkontrollat b’mod effettiv, direttament jew b’maġġoranza ta’ ishma, mill-Istati Membri u/jew miċ-ċittadini tagħhom, jew mill-Istati l-oħra mniżżlin fl-Anness IV u/jew miċ-ċittadini ta’ dawn l-Istati l-oħra;

(c)	it-trasportatur bl-ajru jkun naqas milli jkun konformi mal-liġijiet u r-regolamenti msemmija fl-Artikolu 6 ta’ dan il-Ftehim (Konformità mal-Liġijiet u r-Regolamenti); jew

(d)	ma jkunux qed jitħarsu jew jiġu amministrati d-dispożizzjonijiet mogħtija fl-Artikolu 13 (Sikurezza tal-Avjazzjoni) u fl-Artikolu 14 (Sigurtà tal-avjazzjoni) ta’ dan il-Ftehim.

2.   Sakemm ma jkunx jeħtieġ li tittieħed azzjoni immedjata biex ma tkomplix isseħħ in-nuqqas ta’ konformità mal-punti (c) jew (d) tal-paragrafu 1, id-drittijiet stabbiliti b’dan l-Artikolu li wieħed jirrifjuta, jirrevoka, jissospendi jew jillimita l-awtorizzazzjonijiet jew il-permessi ta’ kwalunkwe trasportatur bl-ajru ta’ Parti Kontraenti għandhom ikunu eżerċitati biss skont il-proċedura prevista fl-Artikolu 23 ta’ dan il-Ftehim (Miżuri ta’ Salvagwardja). Fil-każijiet kollha, dawn id-drittijiet għandhom jitħaddmu b’mod xieraq, proporzjonat u ristrett għal dak li hu meħtieġ biss fl-ambitu u fit-tul tagħhom. Huma għandhom ikunu indirizzati biss lejn it-trasportatur jew it-trasportaturi bl-ajru kkonċernati, u għandhom ikunu mingħajr preġudizzju għad-dritt ta’ kwalunkwe Parti Kontraenti biex tieħu azzjoni skont l-Artikolu 22 (Riżoluzzjoni tat-Tilwim u Arbitraġġ).

3.   L-ebda Parti Kontraenti ma għandha tuża d-drittijiet tagħha stabbiliti minn dan l-Artikolu biex tirrifjuta, tirrevoka, tissospendi jew tillimita l-awtorizzazzjonijiet jew il-permessi ta’ xi trasportatur bl-ajru ta’ Parti Kontraenti għaliex dan ikun proprjetà, bl-akbar sehem azzjonarju, ta’, jew ikun ikkontrollat b’mod effettiv minn pajjiż Ewro-Mediterranju ieħor jew miċ-ċittadini tat-tali pajjiż, dejjem jekk it-tali pajjiż Ewro-Mediterranju jkun parti għal Ftehim Ewro-Mediterranju simili dwar l-avjazzjoni u jkun joffri trattament reċiproku.

Artikolu 4 bis

Rikonoxximent Reċiproku tad-Deċiżjonijiet Regolatorji fir-rigward tal-Adegwatezza l-Linja tal-Ajru u ċ-Ċittadinanza

1.   Meta tasal applikazzjoni għall-awtorizzazzjoni mibgħuta minn trasportatur bl-ajru ta’ waħda mill-Partijiet Kontraenti, l-awtoritajiet kompetenti tal-Parti Kontraenti l-oħra għandhom jirrikonoxxu kwalunkwe deċiżjoni li jkunu ħadu l-awtoritajiet kompetenti tal-ewwel Parti Kontraenti dwar l-adegwatezza u/jew iċ-ċittadinanza fir-rigward ta' dak it-trasportatur bl-ajru daqs li kieku tali deċiżjoni kienet meħudha mill-awtoritajiet kompetenti tagħha stess, u m’għandhomx jistħarrġu tali kwistjonijiet iktar, ħlief kif previst fil-paragrafu 2 hawn isfel.

2.   Jekk, wara li tasal applikazzjoni għall-awtorizzazzjoni mibgħuta minn trasportatur bl-ajru, jew wara li tingħata t-tali awtorizzazzjoni, l-awtoritajiet kompetenti tal-Parti Kontraenti li tkun irċeviet l-applikazzjoni jkollhom raġuni speċifika għat-tħassib, imsejsa fuq dubju raġonevoli, li, minkejja d-deċiżjoni meħuda mill-awtoritajiet kompetenti tal-Parti Kontraenti l-oħra, ma jkunux ġew issodisfati l-kondizzjonikondizzjonijiet mogħtija fl-Artikolu 3 ta’ dan il-Ftehim (Awtorizzazzjoni) għall-għoti tal-awtorizzazzjonijiet u tal-permessi xierqa, allura huma għandhom javżaw minnufih lil dawk l-awtoritajiet u jagħtu r-raġunijiet sostantivi għat-tħassib tagħhom. F’dak il-każ, kwalunkwe waħda mill-Partijiet Kontraenti tista’ titlob li jsiru konsultazzjonijiet, li jistgħu jinkludu rappreżentanti mill-awtoritajiet kompetenti taż-żewġ Partijiet Kontraenti, u/jew iktar informazzjoni li tkun rilevanti għal dan it-tħassib, u t-tali talbiet għandhom jintlaqgħu mill-iktar fis possibbli. Jekk tibqa’ ma tinstabx soluzzjoni għall-kwistjoni, kwalunkwe waħda mill-Partijiet Kontraenti tista’ tressaq il-kwistjoni quddiem il-Kumitat Konġunt imwaqqaf bl-Artikolu 21 ta’ dan il-Ftehim (Kumitat Konġunt).

3.   Dan l-Artikolu ma jkoprix ir-rikonoxximent ta’ deċiżjonijiet marbutin ma’:

—	Ċertifikati jew liċenzji dwar is-sikurezza;

—	Arranġamenti tas-sigurtà; jew

—	Kopertura tal-assigurazzjoni.

Artikolu 5

Investiment

1.   Il-Ġordan jista’ jagħmel arranġamenti sabiex jippermetti l-proprjetà tal-maġġoranza tal-ishma u/jew il-kontroll effettiv tat-trasportaturi bl-ajru tal-Ġordan mill-Istati Membri jew miċ-ċittadini tagħhom.

2.   Wara li l-Kumitat Konġunt jivverifika li jeżistu arranġamenti reċiproċi skont l-Artikolu 21(10) (il-Kumitat Konġunt), il-Partijiet Kontraenti għandhom jippermettu l-proprjetà tal-maġġoranza tal-ishma u/jew il-kontroll effettiv tat-trasportaturi bl-ajru tal-Ġordan mill-Istati Membri jew miċ-ċittadini tagħhom, jew tat-trasportaturi bl-ajru tal-Unjoni Ewropea mill-Ġordan jew miċ-ċittadini tiegħu.

3.   Proġetti speċifiċi tal-investiment skont dan l-Artikolu għandhom ikunu awtorizzati permezz ta’ deċiżjonijiet preliminari tal-Kumitat Konġunt stabbilit minn dan il-Ftehim. Dawn id-deċiżjonijiet jistgħu jispeċifikaw il-kondizzjonijiet marbutin mat-tħaddim tas-servizzi miftiehma skont dan il-Ftehim u tas-servizzi bejn pajjiżi terzi u l-Partijiet Kontraenti. Id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 21(9) ta’ dan il-Ftehim (Kumitat Konġunt) m’għandhomx japplikaw għal din it-tip ta’ deċiżjoni.

Artikolu 6

Konformità mal-Liġijiet u r-Regolamenti

1.   Meta jidħlu jew iħallu t-territorju ta’ Parti Kontraenti jew meta jkunu fih, it-trasportaturi bl-ajru tal-Parti Kontraenti l-oħra għandhom josservaw il-liġijiet u r-regolamenti li huma applikabbli f’dak it-territorju li jikkonċernaw id-dħul fi jew it-tluq mit-territorju tagħha ta’ inġenji tal-ajru li jkunu qed iwettqu ħidma ta’ trasport internazzjonali bl-ajru, jew dawk dwar l-operat u n-navigazzjoni tal-inġenji tal-ajru.

2.   Meta jidħlu jew iħallu t-territorju ta’ Parti Kontraenti jew meta jkunu fih, il-liġijiet u r-regolamenti applikabbli f’dak it-territorju li jikkonċernaw id-dħul fi jew it-tluq mit-territorju tagħha ta’ passiġġieri, ekwipaġġ jew merkanzija fuq l-inġenji tal-ajru (inklużi r-regolamenti li jikkonċernaw id-dħul, il-permessi, l-immigrazzjoni, il-passaporti, id-dwana u l-kwarantina jew, fil-każ tal-posta, ir-regolamenti postali), għandhom jitħarsu minn, jew f’isem, it-tali passiġġieri, ekwipaġġ jew merkanzija tat-trasportaturi bl-ajru tal-Parti Kontraenti l-oħra.

Artikolu 7

Ambjent kompetittiv

1.   Il-Partijiet Kontraenti jerġgħu jikkonfermaw li l-prinċipji fil-Kapitolu II tat-Titolu IV tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni japplikaw għal dan il-Ftehim.

2.   Il-Partijiet Kontraenti jagħrfu li l-għan konġunt tagħhom huwa li jiżguraw li jkun hemm opportunitajiet ġusti u ugwali għat-trasportaturi bl-ajru taż-żewġ partijiet biex iħaddmu s-Servizzi Miftiehma. Sabiex dan iseħħ, jeħtieġ li jkun hemm ambjent kompetittiv u ġust għat-tħaddim tas-servizzi tal-ajru. Il-Partijiet Kontraenti jagħrfu li prattiki kompetittivi ġusti mit-trasportaturi bl-ajru x'aktarx li jirriżultaw meta t-tali trasportaturi jipprovdu servizzi tal-ajru fuq bażi kompletament kummerċjali u meta ma jingħatawx sussidji.

3.   Meta Parti Kontraenti tqis li jeħtieġ li jingħataw sussidji pubbliċi lil trasportatur bl-ajru li jkun qed jopera skont dan il-Ftehim sabiex jintlaħaq għan leġittimu, hija għandha tiżgura li t-tali sussidji jkunu fi proporzjon mal-għan, u li dawn ikunu trasparenti u mfassla b’tali mod li jnaqqsu, kemm jista’ jkun, l-impatt negattiv tagħhom fuq it-trasportaturi bl-ajru tal-Parti Kontraenti l-oħra. Il-Parti Kontraenti li jkun beħsiebha tagħti t-tali sussidju għandha tgħarraf lill-Parti Kontraenti l-oħra bil-ħsieb tagħha u għandha tiżgura li t-tali sussidju jkun konsistenti mal-kriterji mniżżlin f’dan il-Ftehim.

4.   Jekk Parti Kontraenti ssib li jeżistu kondizzjonijiet fit-territorju tal-Parti Kontraenti l-oħra, b’mod partikolari minħabba sussidju, li ma jkunux konsistenti mal-kriterji mniżżlin fil-paragrafu 3 u li se jaffettwaw b’mod negattiv l-opportunità ġusta u ugwali tat-trasportaturi bl-ajru tagħha biex jikkompetu, tista’ tibgħat l-osservazzjonijiet tagħha lill-Parti Kontraenti l-oħra. Barra minn hekk, hija tista’ titlob li ssir laqgħa tal-Kumitat Konġunt, hekk kif previst fl-Artikolu 21 ta’ dan il-Ftehim (il-Kumitat Konġunt). Il-konsultazzjonijiet għandhom jibdew fi żmien 30 jum minn meta tasal it-tali talba. Meta l-Kumitat Konġunt ma jkunx jista’ jsolvi tilwima, il-Partijiet Kontraenti jżommu l-possibbiltà li japplikaw il-miżuri rispettivi tagħhom ta’ kontra s-sussidju.

5.   L-azzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 4 ta’ dan l-Artikolu għandhom ikunu xierqa, proporzjonati u ristretti għal dak li hu meħtieġ biss fl-ambitu u fit-tul tagħhom. Huma għandhom ikunu indirizzati biss lejn it-trasportatur jew it-trasportaturi bl-ajru li jkunu qed jibbenefikaw minn sussidju jew mill-kondizzjonijiet imsemmija f’dan l-Artikolu, u għandhom ikunu mingħajr preġudizzju għad-dritt ta’ kwalunkwe Parti Kontraenti biex tieħu azzjoni skont l-Artikolu 23 (Miżuri ta’ Salvagwardja) ta’ dan il-Ftehim.

6.   Kull Parti Kontraenti, meta tkun innotifikat lill-Parti Kontraenti l-oħra, tista’ tavviċina lill-entitajiet governattivi responsabbli fit-territorju tal-Parti Kontraenti l-oħra, inklużi entitajiet fil-livell statali, provinċjali jew lokali, sabiex tiddiskuti kwistjonijiet relatati ma’ dan l-Artikolu.

7.   Id-dispożizzjonijiet ta’ dan l-Artikolu għandhom japplikaw mingħajr preġudizzju għal-liġijiet u r-regolamenti tal-Partijiet Kontraenti li għandhom x’jaqsmu mal-obbligi ta' servizz pubbliku fit-territorji tagħhom.

Artikolu 8

Opportunitajiet Kummerċjali

1.   It-trasportaturi bl-ajru ta’ kull Parti Kontraenti għandu jkollhom id-dritt li jwaqqfu uffiċċji fit-territorju tal-Parti Kontraenti l-oħra għall-promozzjoni u l-bejgħ tat-trasport bl-ajru u għal attivitajiet relatati oħra.

2.   It-trasportaturi bl-ajru ta’ kull Parti Kontraenti għandhom ikunu intitolati, f’konformità mal-liġijiet u r-regolamenti tal-Parti Kontraenti l-oħra dwar id-dħul, ir-residenza, u l-impjieg, li jdaħħlu u jżommu fit-territorju tal-Parti Kontraenti l-oħra persunal maniġerjali, tal-bejgħ, tekniku, operattiv u persunal speċjalizzat ieħor li jkun meħtieġ biex jappoġġa l-provvista tat-trasport bl-ajru.

3.

(a) Mingħajr preġudizzju għall-punt (b) t’hawn taħt, b’rabta mal-ground handling fit-Territorju tal-Parti Kontraenti l-oħra, kull trasportatur bl-ajru għandu jkollu: (i) id-dritt li jwettaq il-ground handling tiegħu stess (“self-handling”) jew, jekk ikun irid, (ii) id-dritt li jagħżel minn fost il-fornituri kompetituri li jipprovdu s-servizzi tal-ground handling b’mod sħiħ jew parzjali f’każ fejn it-tali fornituri jingħataw aċċess għas-suq skont il-liġijiet u r-regolamenti ta’ kull Parti Kontraenti u f’każ li t-tali fornituri jkunu jinsabu fis-suq. (b) Għall-kategoriji ta’ servizzi ta’ ground handling li ġejjin, jiġifieri il-ġestjoni tal-bagalji, il-ġestjoni fuq ir-rampa, il-ġestjoni tal-fjuwil u taż-żejt, il-ġestjoni tal-merkanzija u tal-posta, b’mod partikolari f’dak li għandu x’jaqsam mal-ġestjoni fiżika tal-merkanzija u tal-posta bejn it-terminal tal-ajru u l-inġenju tal-ajru, id-drittijiet skont il-punt (a)(i) u (ii) għandhom ikunu suġġetti biss għal-limiti fiżiċi u operattivi skont il-liġijiet u r-regolamenti applikabbli fit-territorju tal-Parti Kontraenti l-oħra. Fejn dawn il-limiti jipprekludu is-self-handling u fejn ma jkun hemm l-ebda kompetizzjoni effettiva bejn il-fornituri li jipprovdu s-servizzi ta’ ground handling, dawn is-servizzi kollha għandhom ikunu disponibbli għat-trasportaturi bl-ajru kollha b’mod ugwali u mhux diskriminatorju; il-prezzijiet ta’ dawn is-servizzi m’għandhomx jaqbżu l-ispiża kollha tagħhom inkluż qligħ raġonevoli fuq l-assi, wara d-deprezzament.

4.   Kwalunkwe trasportatur bl-ajru ta’ kull Parti Kontraenti jista' jwettaq servizzi ta’ bejgħ ta’ trasport bl-ajru fit-territorju tal-Parti Kontraenti l-oħra. Dan il-bejgħ jista’ jsir b’mod dirett u/jew, jekk it-trasportatur bl-ajru jkun irid, permezz tal-aġenti tal-bejgħ tiegħu, permezz ta’ intermedjarji oħra li jkunu maħtura mit-trasportatur bl-ajru jew permezz tal-internet. Kull trasportatur bl-ajru għandu jkollu d-dritt li jbigħ dawn is-servizzi ta’ trasport, u kull persuna għandha tkun libera li tixtri dawn is-servizzi ta’ trasport fil-munita ta’ dak it-territorju jew f’muniti li jistgħu jiġu skambjati b’mod ħieles.

5.   Kull trasportatur bl-ajru għandu jkollu d-dritt li jsarraf u li jibgħat id-dħul lokali mit-territorju tal-Parti Kontraenti l-oħra lejn it-territorju ta’ pajjiżu kif ukoll, fuq talba, lejn il-pajjiż jew il-pajjiżi li jagħżel huwa stess, ħlief meta dan ma jkunx konsistenti mal-liġi jew mar-regolament li japplika b’mod ġenerali. It-tisrif u l-bgħit ta’ flus għandhom ikunu permessi fil-pront mingħajr restrizzjonijiet jew taxxi fuqhom bir-rata tal-kambju li tkun tgħodd għat-transazzjonijiet u għall-bgħit kurrenti fid-data li fiha t-trasportatur jagħmel l-applikazzjoni inizjali għall-bgħit.

6.   It-trasportaturi bl-ajru ta’ kull Parti Kontraenti għandhom jitħallew iħallsu l-ispejjeż lokali, inkluż ix-xiri ta’ fjuwil, fit-territorju tal-Parti Kontraenti l-oħra, bil-munita lokali. Jekk ikunu jridu, it-trasportaturi bl-ajru ta’ kull Parti Kontraenti jistgħu jħallsu dawn l-ispejjeż fit-territorju tal-Parti Kontraenti l-oħra f’muniti li jistgħu jiġu skambjati b’mod ħieles, skont ir-regolamenti tal-kambju lokali.

7.   Huwa u jħaddem jew joffri servizzi skont dan il-Ftehim, kwalunkwe trasportatur bl-ajru ta’ Parti Kontraenti jista’ jidħol f’arranġamenti ta’ kummerċjalizzazzjoni kooperattiva, bħalma huma l-ftehimiet ta’ spazju riżervat jew l-arranġamenti tal-qsim tal-kodiċi, ma’:

(a)	kwalunkwe trasportatur jew trasportaturi bl-ajru tal-Partijiet Kontraenti; u

(b)	kwalunkwe trasportatur jew trasportaturi bl-ajru ta’ pajjiż terz; u

(c)	kwalunkwe trasportatur bis-superfiċje, bil-baħar jew ta’ fuq l-art;

dejjem jekk (i) il-parteċipanti kollha f’dawn l-arranġamenti jkollhom l-awtorità adatta għar-rotta bażika u (ii) l-arranġamenti jkunu jissodisfaw ir-rekwiżiti tas-sikurezza u tal-kompetizzjoni li normalment ikunu japplikaw għalihom. F’dak li għandu x’jaqsam mal-bejgħ tat-trasport ta’ passiġġieri li jinvolvi l-qsim ta’ kodiċi, ix-xerrej għandu jkun infurmat waqt il-bejgħ, jew fi kwalunkwe każ qabel ma jitla’ abbord, dwar liema fornitur tat-trasport se jkun qed jopera kull parti tas-servizz.

8.

(a) F’dak li għandu x’jaqsam mat-trasport tal-passiġġieri, il-fornituri tat-trasport bis-superfiċje m’għandhomx ikunu suġġetti għal-liġijiet u għar-regolamenti li jirregolaw it-trasport bl-ajru minħabba li dan it-trasport bis-superfiċje jkun qed isir minn trasportatur bl-ajru f’ismu stess. Il-fornituri tat-trasport bis-superfiċje għandhom id-dritt jiddeċiedu jekk jidħlux f’arranġamenti kooperattivi jew le. Meta jiddeċiedu dwar arranġament partikulari, il-fornituri tat-trasport bis-superfiċje jistgħu jqisu, fost l-oħrajn, l-interessi tal-konsumatur kif ukoll il-limiti tekniċi, ekonomiċi, tal-ispazju, u tal-kapaċità. (b) Barra minn hekk, u minkejja kull dispożizzjoni oħra ta’ dan il-Ftehim, it-trasportaturi bl-ajru u l-fornituri indiretti tat-trasport tal-merkanzija tal-Partijiet Kontraenti għandhom jitħallew jużaw, mingħajr restrizzjoni u b’rabta mat-trasport internazzjonali bl-ajru, kwalunkwe trasport bis-superfiċje għall-merkanzija lejn jew minn kwalunkwe punt fit-territorji tal-Ġordan u tal-Unjoni Ewropea, jew f’pajjiżi terzi. Dan jinkludi t-trasport lejn u mill-ajruporti kollha li jkollhom il-faċilitajiet ta’ dwana kif ukoll, fejn jgħodd, id-dritt[ijiet] biex iġorru l-merkanzija fid-dwana skont il-liġijiet u r-regolamenti applikabbli. Din il-merkanzija, kemm jekk tinġarr bis-superfiċje kif ukoll jekk tinġarr bl-ajru, għandu jkollha aċċess għall-ipproċessar tad-dwana tal-ajruport u għall-faċilitajiet tiegħu. It-trasportaturi bl-ajru jistgħu jagħżlu li jwettqu t-trasport bis-superfiċje tagħhom stess jew li jipprovduh permezz ta’ arranġamenti ma’ trasportaturi bis-superfiċje oħrajn, inkluż trasport bis-superfiċje li jsir minn trasportaturi bl-ajru oħrajn u minn fornituri indiretti tal-ġarr tal-merkanzija bl-ajru. Dawn is-servizzi li fihom jintużaw diversi mezzi tat-trasport għall-ġarr tal-merkanzija jistgħu jiġu offruti bi prezz wieħed, li jinkludi t-trasport bl-ajru u bis-superfiċje flimkien, dejjem jekk it-trasportaturi tal-merkanzija ma jkunux żgwidati dwar il-fatti marbutin mat-tali trasport.

9.

(a) It-trasportaturi bl-ajru ta’ kull Parti Kontraenti għandu jkollhom id-dritt jipprovdu s-servizzi miftiehma billi jużaw inġenji tal-ajru u ekwipaġġ mikri mingħand kwalunkwe trasportatur bl-ajru, inkluż minn pajjiżi terzi, sakemm il-parteċipanti kollha fit-tali arranġamenti jkunu jissodisfaw il-kondizzjonijiet preskritti fil-liġijiet u fir-regolamenti li l-Partijiet il-Kontraenti s-soltu japplikaw għat-tali arranġamenti. (b) L-ebda Parti Kontraenti m’għandha teħtieġ lit-trasportaturi bl-ajru li jkunu qed jagħtu t-tagħmir tagħhom b’kera li jkollhom drittijiet tat-traffiku skont dan il-Ftehim. (c) Il-kiri bl-ekwipaġġ (“wet-leasing”), minn trasportatur bl-ajru tal-Partijiet Kontraenti, ta’ inġenji tal-ajru ta’ trasportatur bl-ajru ta’ pajjiż terz, għajr dawk imsemmija fl-Anness IV, sabiex dan jisfrutta d-drittijiet previsti f’dan il-Ftehim, għandu jkun wieħed eċċezzjonali jew temporanju. Dan il-kiri bl-ekwipaġġ għandu jkollu l-approvazzjoni minn qabel tal-awtorità li tkun ħarġet il-liċenzja lit-trasportatur bl-ajru li jkun qed jikri kif ukoll tal-awtorità kompetenti tal-Parti Kontraenti l-oħra, ’il fejn dan it-trasportatur bl-ajru jkun beħsiebu jħaddem l-inġenji tal-ajru mikrijin bl-ekwipaġġ.

10.   It-trasportaturi bl-ajru ta’ kull Parti Kontraenti għandu jkollhom id-dritt jidħlu f’arranġamenti ta' franchising u branding ma’ kumpaniji ta’ kull Parti Kontraenti jew ta’ pajjiżi terzi, inklużi ma’ trasportaturi bl-ajru, dejjem jekk it-trasportaturi bl-ajru jkollhom l-awtorità adatta u jkunu jissodisfaw il-kondizzjonijiet preskritti fil-liġijiet u fir-regolamenti li l-Partijiet il-Kontraenti japplikaw għat-tali arranġamenti, b’mod partikolari f’dawk li jeħtieġu li tiġi żvelata l-identità tat-trasportatur bl-ajru li qed iħaddem is-servizz.

11.   L-allokazzjoni tas-slots fl-ajruporti fit-territorji tal-Partijiet Kontraenti għandha titwettaq b’mod indipendenti, trasparenti u mhux diskriminatorju. It-trasportaturi bl-ajru kollha ser jiġu ttrattati b’mod ġust u ugwali. Parti Kontraenti tista’ titlob li ssir laqgħa tal-Kumitat Konġunt skont l-Artikolu 21(5) (il-Kumitat Konġunt), sabiex tipprova ssolvi kwalunkwe kwistjoni li jista’ jkun hemm b’rabta mal-applikazzjoni ta’ dan il-paragrafu.

Artikolu 9

Id-dazji u l-ħlasijiet tad-dwana

1.   Meta jaslu fit-territorju ta’ waħda mill-Partijiet Kontraenti, inġenji tal-ajru li jitħaddmu fit-trasport internazzjonali bl-ajru mit-trasportaturi bl-ajru tal-Parti Kontraenti l-oħra, it-tagħmir regolari tagħhom, il-fjuwil, il-lubrikanti, il-provvisti tekniċi konsumibbli, it-tagħmir ta’ fuq l-art, il-partijiet tal-bdil (inklużi l-magni), il-provvisti ta’ fuq l-inġenji tal-ajru (inklużi iżda mhux limitati għal oġġetti bħall-ikel, ix-xorb u x-xorb alkoħoliku, it-tabakk u l-prodotti l-oħrajn maħsubin biex jinbiegħu lill-passiġġieri jew biex dawn jużawhom fi kwantitajiet limitati waqt it-titjira), u oġġetti oħrajn maħsubin għal, jew użati biss b’rabta mat-tħaddim jew mat-tiswija tal-inġenji tal-ajru li jkunu qed iwettqu t-trasport internazzjonali bl-ajru għandhom ikunu eżentati, fuq bażi reċiproka, mir-restrizzjonijiet kollha fuq l-importazzjoni, mit-taxxi fuq il-proprjetà u mid-dazji kapitali, mid-dazji tad-dwana, mit-taxxi tas-sisa, u minn miżati u ħlasijiet oħrajn simili li (a) huma imposti mill-awtoritajiet nazzjonali jew lokali jew mill-Unjoni Ewropea, u li (b) mhumiex ibbażati fuq kemm jiswew is-servizzi pprovduti, dejjem jekk it-tali tagħmir u t-tali provvisti jibqgħu abbord l-inġenji tal-ajru.

2.   Dawn li ġejjin għandhom ikunu eżentati wkoll, fuq bażi reċiproka, mit-taxxi, mill-imposti, mid-dazji, mill-miżati u mill-ħlasijiet imsemmijin fil-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu, ħlief għall-ħlasijiet ibbażati fuq kemm jiswa s-servizz ipprovdut:

(a)

il-provvisti ta’ fuq l-inġenji tal-ajru mdaħħlin jew fornuti fit-territorju ta’ Parti Kontraenti u mtellgħin abbord, f’limiti raġonevoli, għall-użu fuq l-inġenji tal-ajru li jkunu se jitilqu u li jkunu ta’ trasportatur bl-ajru tal-Parti Kontraenti l-oħra involuta fit-trasport internazzjonali bl-ajru, anke meta dawn il-provvisti jkunu se jintużaw waqt parti mill-vjaġġ imwettqa fit-territorju msemmi;

(b)	it-tagħmir ta’ fuq l-art u l-partijiet tal-bdil (inklużi l-magni) imdaħħlin fit-territorju ta’ Parti Kontraenti għat-tiswija, għall-manutenzjoni jew għaż-żamma ta’ inġenji tal-ajru ta’ trasportatur bl-ajru tal-Parti Kontraenti l-oħra użati għat-trasport internazzjonali bl-ajru;

(c)

il-fjuwil, il-lubrikanti u l-provvisti tekniċi konsumabbli mdaħħlin jew fornuti fit-territorju ta’ Parti Kontraenti biex jintużaw f’inġenji tal-ajru ta’ trasportatur bl-ajru tal-Parti Kontraenti l-oħra involuta fit-trasport internazzjonali bl-ajru, anke meta dawn il-provvisti jkunu se jintużaw waqt parti mill-vjaġġ imwettqa fit-territorju msemmi;

(d)

materjal stampat, kif imsemmi fil-liġijiet tad-dwana ta’ kull Parti Kontraenti, imdaħħal jew fornut fit-territorju ta’ Parti Kontraenti u mtella’ abbord għall-użu fuq l-inġenji tal-ajru li jkunu se jitilqu u li jkunu ta’ trasportatur bl-ajru tal-Parti Kontraenti l-oħra involuta fit-trasport internazzjonali bl-ajru, anke meta dawn il-provvisti jkunu se jintużaw waqt parti mill-vjaġġ imwettqa fit-territorju msemmi; u

(e)	it-tagħmir tas-sikurezza u tas-sigurtà biex jintuża fl-ajruporti jew fit-terminali tal-merkanzija.

3.   Minkejja kull dispożizzjoni oħra li tgħid mod ieħor, xejn f’dan il-Ftehim m’għandu jżomm lil Parti Kontraenti milli timponi taxxi, imposti, dazji, miżati jew ħlasijiet fuq il-fjuwil fornut fit-territorju tagħha fuq bażi mhux diskriminatorja biex jintuża f’inġenji tal-ajru ta’ trasportatur bl-ajru li jopera bejn żewġ punti fit-territorju tagħha.

4.   It-tagħmir u l-provvisti msemmija fil-paragrafi 1 u 2 ta’ dan l-Artikolu jistgħu jkunu meħtieġa li jinżammu taħt is-superviżjoni jew il-kontroll tal-awtoritajiet rilevanti.

5.   L-eżenzjonijiet imsemmija f’dan l-Artikolu għandhom ikunu applikabbli wkoll f’każ fejn it-trasportaturi bl-ajru ta’ Parti Kontraenti jkunu għamlu ftehim ma’ trasportatur bl-ajru ieħor, li bħalhom ikun qed igawdi mill-eżenzjonijiet tal-Parti Kontraenti l-oħra, għas-self jew it-trasferiment tal-oġġetti speċifikati fil-paragrafi 1 u 2 fit-territorju tal-Parti Kontraenti l-oħra.

6.   Xejn f’dan il-Ftehim m’għandu jżomm lil Parti Kontraenti milli timponi taxxi, imposti, dazji, miżati jew ħlasijiet fuq l-oġġetti mibjugħa lill-passiġġieri, ħlief għal dawk għall-konsum abbord, matul parti mis-servizz bl-ajru bejn żewġ punti fit-territorju tagħha li fihom in-nies jitħallew jitilgħu fuq l-ajruplan jew jinżlu minnu.

7.   Id-dispożizzjonijiet ta’ dan il-Ftehim m’għandhomx jaffettwaw il-qasam tal-VAT, ħlief għat-taxxa fuq il-qligħ fuq l-importazzjonijiet. Dan il-Ftehim ma jaffettwax id-dispożizzjonijiet tal-konvenzjonijiet rispettivi li huma fis-seħħ bejn xi Stati Membri partikolari u l-Ġordan biex tkun evitata t-tassazzjoni doppja fuq id-dħul u fuq il-kapital.

Artikolu 10

Ħlasijiet fuq l-Utent għall-Ajruporti u għall-Faċilitajiet u s-Servizzi tal-Avjazzjoni

1.   Kull Parti Kontraenti għandha tiżgura li l-ħlasijiet fuq l-utent li jistgħu jkunu imposti mill-awtoritajiet jew mill-korpi kompetenti tagħha li jitolbu ħlas mingħand it-trasportaturi bl-ajru tal-Parti Kontraenti l-oħra għall-użu tas-servizzi tan-navigazzjoni fl-ajru u tas-servizzi tal-kontroll tat-traffiku tal-ajru, għandhom ikunu ġusti, raġonevoli, marbutin mal-ispejjeż u mhux diskriminatorji b’mod inġust. F’kull każ, dawn il-ħlasijiet fuq l-utentgħandhom jiġu vvalutati fuq it-trasportaturi bl-ajru tal-Parti Kontraenti l-oħra skont termini li ma jkunux inqas favorevoli mit-termini l-aktar favorevoli disponibbli għal kwalunkwe trasportatur bl-ajru ieħor.

2.   Kull Parti Kontraenti għandha tiżgura li l-ħlasijiet fuq l-utentli jistgħu jkunu imposti mill-awtoritajiet jew mill-korpi kompetenti tagħha li jitolbu ħlas mingħand it-trasportaturi bl-ajru tal-Parti Kontraenti l-oħra għall-użu tal-faċilitajiet jew tas-servizzi tal-ajruport u tas-sigurtà tal-avjazzjoni u tal-faċilitajiet u s-servizzi relatati għandhom ikunu ġusti, raġonevoli, mhux diskriminatorji b’mod inġust u mqassmin b’mod ġust fost il-kategoriji tal-utenti. Dawn il-ħlasijiet jistgħu jirriflettu, imma m’għandhomx jaqbżu, l-ispiża sħiħa magħmula mill-awtoritajiet jew mill-korpi kompetenti li jitolbu ħlas biex jipprovdu l-faċilitajiet u s-servizzi adatti tal-ajruport u tas-sigurtà tal-avjazzjoni f’dak l-ajruport jew fis-sistema ta’ dak l-ajruport. Dawn il-ħlasijiet jistgħu jinkludu qligħ raġonevoli fuq l-assi, wara d-deprezzament. Il-faċilitajiet u s-servizzi li għalihom jintalbu l-ħlasijiet fuq l-utentgħandhom ikunu pprovduti fuq bażi effiċjenti u ekonomika. F’kull każ, dawn il-ħlasijiet għandhom jiġu vvalutati fuq it-trasportaturi bl-ajru tal-Parti Kontraenti l-oħra skont termini li ma jkunux inqas favorevoli mit-termini l-aktar favorevoli disponibbli għal kwalunkwe trasportatur bl-ajru ieħor fiż-żmien meta dawn il-ħlasijiet jiġu vvalutati.

3.   Kull Parti Kontraenti għandha tiżgura li jkun hemm konsultazzjonijiet bejn l-awtoritajiet jew il-korpi kompetenti li jitolbu l-ħlas fit-territorju tagħha u t-trasportaturi bl-ajru jew il-korpi li jirrappreżentawhom li jkunu qed jużaw is-servizzi u l-faċilitajiet, u għandha tiżgura li l-awtoritajiet jew il-korpi kompetenti li jitolbu l-ħlas u t-trasportaturi bl-ajru jew il-korpi li jirrappreżentawhom jiskambjaw dak it-tagħrif li jista’ jkun meħtieġ biex tkun tista’ ssir analiżi eżatta ta’ kemm huma raġonevoli l-ħlasijiet skont il-prinċipji tal-paragrafi 1 u 2 ta’ dan l-Artikolu. Kull Parti Kontraenti għandha tiżgura li l-awtoritajiet kompetenti li jitolbu l-ħlas jagħtu lill-utenti preavviż raġonevoli dwar kull proposta ta’ bidliet fil-ħlasijiet fuq l-utenti sabiex dawk l-awtoritajiet ikunu jistgħu jqisu l-fehmiet tal-utenti qabel ma jsiru l-bidliet.

4.   Fil-proċeduri tas-soluzzjoni tat-tilwim skont l-Artikolu 22 ta’ dan il-Ftehim (Riżoluzzjoni tat-Tilwim u Arbitraġġ), l-ebda Parti Kontraenti m’għandha titqies li qed tikser xi dispożizzjoni ta’ dan l-Artikolu, sakemm (a) ma tonqosx li, fi żmien raġonevoli, tagħmel analiżi tal-ħlas jew tal-prattika li hija s-suġġett ta’ lment mill-Parti Kontraenti l-oħra; jew (b) jekk, wara t-tali analiżi, ma tonqosx milli tieħu l-passi kollha fis-setgħa tagħha biex tirrimedja kull ħlas jew prattika li ma tkunx konformi ma’ dan l-Artikolu.

Artikolu 11

Iffissar tal-Prezzijiet

1.   Il-Partijiet Kontraenti għandhom jippermettu lit-trasportaturi bl-ajru jistabbilixxu l-prezzijiet b’mod ħieles abbażi ta’ kompetizzjoni ħielsa u ġusta.

2.   Il-Partijiet Kontraenti m’għandhomx jitolbu li l-prezzijiet ikunu rreġistrati.

3.   Jista’ jkun hemm diskussjonijiet bejn l-awtoritajiet kompetenti dwar kwistjonijiet bħal, imma mhux limitati għal, prezzijiet li jistgħu jkunu inġusti, mhux raġonevoli, jew diskriminatorji.

Artikolu 12

Statistika

1.   Kull Parti Kontraenti għandha tagħti lill-Parti Kontraenti l-oħra l-istatistika meħtieġa mil-liġijiet u r-regolamenti nazzjonali, u, meta jintalab, tagħrif statistiku ieħor disponibbli, skont il-bżonn, b’mod raġonevoli, għall-għanijiet tal-analiżi tat-tħaddim tas-servizzi bl-ajru.

2.   Il-Partijiet Kontraenti għandhom jikkooperaw fil-qafas tal-Kumitat Konġunt skont l-Artikolu 21 ta’ dan il-Ftehim (il-Kumitat Konġunt) biex iħaffu l-iskambju tat-tagħrif statistiku bejniethom għall-għanijiet tal-monitoraġġ tal-iżvilupp tas-servizzi bl-ajru skont dan il-Ftehim.

TITOLU II

KOOPERAZZJONI REGOLATORJA

Artikolu 13

Sikurezza tal-avjazzjoni

1.   Il-Partijiet Kontraenti għandhom jiżguraw li l-liġijiet tagħhom iwasslu mill-inqas għall-istandards speċifikati fil-Parti A tal-Anness III skont il-kondizzjonijiet mogħtija hawn taħt.

2.   Il-Partijiet Kontraenti għandhom jiżguraw li meta inġenju tal-ajru rreġistrat f’Parti Kontraenti waħda li dwaru jkun hemm suspett li mhuwiex konformi mal-istandards internazzjonali dwar is-sikurezza tal-avjazzjoni stabbiliti skont il-Konvenzjoni jinżel f’ajruporti miftuħa għat-traffiku internazzjonali tal-ajru fit-territorju tal-Parti Kontraenti l-oħra, dan għandu jiġi suġġett għall-ispezzjonijiet tar-rampa li jsiru abbord jew madwar l-inġenju tal-ajru mill-awtoritajiet kompetenti tal-Parti Kontraenti l-oħra. Dawn l-ispezzjonijiet isiru biex ikunu vverifikati kemm il-validità tad-dokumenti tal-inġenju tal-ajru u tal-ekwipaġġ kif ukoll il-kondizzjonijiet viżibbli tal-inġenju tal-ajru u tat-tagħmir tiegħu.

3.   Kull Parti Kontraenti tista’ titlob, fi kwalunkwe żmien, li jsiru konsultazzjonijiet dwar l-istandards tas-sikurezza miżmuma mill-Parti Kontraenti l-oħra.

4.   L-awtoritajiet kompetenti ta’ kull Parti Kontraenti jistgħu jieħdu l-miżuri kollha xierqa u fil-pront kull meta jkunu ċerti li inġenju tal-ajru, prodott jew operazzjoni tista’:

(a)	tonqos milli tilħaq l-istandards minimi stabbiliti fil-Konvenzjoni, fil-liġijiet speċifikati fil-Parti A tal-Anness III, jew fil-liġijiet ekwivalenti tal-Ġordan li huma konformi mal-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu, skont liema minn dawn ikunu applikabbli,

(b)

twassal għal tħassib serju — stabbilit bl-ispezzjoni msemmija fil-paragrafu 2 — li l-inġenju tal-ajru jew l-operat tiegħu ma jkunx konformi mal-istandards minimi stabbiliti fil-Konvenzjoni, fil-liġijiet speċifikati fil-Parti A tal-Anness III jew fil-liġijiet ekwivalenti tal-Ġordan li huma konformi mal-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu, skont liema minn dawn ikunu applikabbli, jew

(c)

twassal għal tħassib serju li hemm nuqqas ta’ manutenzjoni u ta’ amministrazzjoni effettiva tal-istandards minimi stabbiliti fil-Konvenzjoni, fil-liġijiet speċifikati fil-Parti A tal-Anness III, jew fil-liġijiet ekwivalenti tal-Ġordan li huma konformi mal-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu, skont liema minn dawn ikunu applikabbli.

5.   Meta l-awtoritajiet kompetenti ta’ Parti Kontraenti jieħdu azzjoni skont il-paragrafu 4, dawn għandhom jgħarrfu minnufih lill-awtoritajiet kompetenti tal-Parti Kontraenti l-oħra dwar it-teħid tat-tali azzjoni u jagħtu r-raġunijiet għal dan.

6.   Meta l-miżuri meħuda biex jiġi applikat il-paragrafu 4 jissoktaw anke jekk il-bażi biex dawn jittieħdu ma tkunx għadha teżisti, kwalunkwe Parti Kontraenti tista’ tirreferi din il-kwistjoni lill-Kumitat Konġunt.

Artikolu 14

Sigurtà tal-avjazzjoni

1.   Il-Partijiet Kontraenti għandhom jiżguraw li l-liġijiet tagħhom iwasslu mill-inqas għall-istandards speċifikati fil-Parti B tal-Anness III għal dan il-Ftehim, skont il-kondizzjonijiet mogħtija hawn taħt.

2.   Minħabba li l-garanzija tas-sikurezza għall-inġenji tal-ajru ċivili, għall-passiġġieri u għall-ekwipaġġ tagħhom hija prerekwiżit fundamentali għat-tħaddim tas-servizzi internazzjonali bl-ajru, il-Partijiet Kontraenti jaffermaw mill-ġdid l-obbligi reċiproki tagħhom li jipprovdu għas-sigurtà tal-avjazzjoni ċivili kontra atti ta’ interferenza illegali, u b’mod partikulari l-obbligi tagħhom skont il-Konvenzjoni ta’ Chicago, il-Konvenzjoni dwar ir-Reati u Ċerti Atti Oħra li Jsiru Abbord l-Inġenji tal-Ajru, iffirmata f’Tokjo fl-14 ta’ Settembru 1963, il-Konvenzjoni għat-Trażżin tal-Ħtif Illegali tal-Inġenji tal-Ajru, iffirmata f’The Hague fis-16 ta’ Diċembru 1970, il-Konvenzjoni għat-Trażżin ta’ Atti Illegali kontra s-Sikurezza tal-Avjazzjoni Ċivili, iffirmata f’Montreal fit-23 ta’ Settembru 1971, il-Protokoll għat-Trażżin ta’ Atti Illegali ta’ Vjolenza fl-Ajruporti li Jservu l-Avjazzjoni Ċivili Internazzjonali, iffirmata f’Montreal fl-24 ta’ Frar 1988 u l-Konvenzjoni dwar l-Immarkar ta’ Splussivi tal-Plastik għall-Għanijiet ta’ Skoperta, iffirmata f’Montreal fl-1 ta’ Marzu 1991, safejn iż-żewġ Partijiet Kontraenti huma firmatarji ta’ dawn il-konvenzjonijiet kif ukoll tal-konvenzjonijiet u l-protokolli l-oħra kollha li għandhom x’jaqsmu mas-sigurtà fil-qasam tal-avjazzjoni ċivili u li ż-żewġ Partijiet Kontraenti huma partijiet għalihom.

3.   Fuq talba, il-Partijiet għandhom jagħtu lil xulxin l-għajnuna kollha meħtieġa biex ikunu evitati atti ta’ ħtif illegali ta’ inġenji tal-ajru ċivili u atti illegali oħrajn kontra s-sikurezza ta’ dawn l-inġenji tal-ajru, il-passiġġieri u l-ekwipaġġ tagħhom, l-ajruporti u l-faċilitajiet tan-navigazzjoni fl-ajru, u kwalunkwe theddida oħra li jista’ jkun hemm għas-sigurtà tal-avjazzjoni ċivili.

4.   Fir-relazzjonijiet reċiproki tagħhom, il-Partijiet Kontraenti għandhom jaġixxu b’mod li huwa konformi mal-Istandards tas-sigurtà tal-avjazzjoni u, safejn ikunu japplikawhom, mal-Prattiki Rrakkomandati stabbiliti mill-Organizzazzjoni għall-Avjazzjoni Ċivili Internazzjonali (l-ICAO) u li jidhru bħala Annessi għall-Konvenzjoni ta’ Chicago, safejn dawn id-dispożizzjonijiet dwar is-sigurtà jkunu japplikaw għall-Partijiet Kontraenti. Iż-żewġ Partijiet Kontraenti għandhom jitolbu lill-operaturi tal-inġenji tal-ajru tar-reġistru tagħhom, lill-operaturi li jkollhom il-post prinċipali tan-negozju tagħhom jew ir-residenza permanenti tagħhom fit-territorju tagħhom u lill-operaturi tal-ajruporti fit-territorju tagħhom, biex ikunu konformi ma’ dawn id-dispożizzjonijiet dwar is-sigurtà tal-avjazzjoni.

5.   Kull Parti Kontraenti għandha tiżgura li fit-territorju tagħha jittieħdu miżuri effettivi biex ikunu mħarsa l-inġenji tal-ajru, biex ikunu eżaminati l-passiġġieri u l-oġġetti li dawn iġorru magħhom, u biex isiru l-verifiki x-xierqa fuq l-ekwipaġġ, il-merkanzija (inklużi l-bagalji li jkun hemm fl-istiva) u l-provvisti ta’ fuq l-inġenji tal-ajru qabel ma dawn jitilgħu jew jitgħabbew abbord, u waqt li jsir dan. Kull Parti Kontraenti għandha tiżgura wkoll li dawk il-miżuri jkunu aġġustati għal każijiet fejn jista’ jkun hemm livell ogħla ta’ theddid. Kull Parti Kontraenti taqbel li t-trasportaturi bl-ajru tagħha jistgħu jintalbu jħarsu d-dispożizzjonijiet dwar is-sigurtà tal-avjazzjoni msemmija fil-paragrafu 4 li jkunu meħtieġa mill-Parti Kontraenti l-oħra għad-dħul fit-territorju ta’ dik il-Parti Kontraenti l-oħra, għat-tluq minnu, jew waqt li l-inġenji tal-ajru jkunu fit-territorju tagħha.

6.   Kull meta ssir talba mill-Parti Kontraenti l-oħra biex jittieħdu miżuri speċjali tas-sigurtà li jkunu jilqgħu għal theddida partikolari, il-Parti l-oħra għandha taġixxi b’mod pożittiv. Ħlief fil-każ ta’ emerġenza, kull Parti Kontraenti se tgħarraf lill-Parti Kontraenti l-oħra bil-quddiem dwar kwalunkwe miżura speċjali tas-sigurtà li jkun beħsiebha ddaħħal li jista’ jkollha impatt finanzjarju jew operattiv sinifikanti fuq is-servizzi tat-trasport bl-ajru pprovduti skont dan il-Ftehim. Kull Parti Kontraenti tista’ titlob li ssir laqgħa tal-Kumitat Konġunt biex ikunu diskussi dawn it-tipi ta’ miżuri tas-sigurtà, hekk kif previst fl-Artikolu 21 ta’ dan il-Ftehim (il-Kumitat Konġunt).

7.   Meta jkun hemm inċident jew meta jkun hemm theddida ta’ inċident ta’ ħtif illegali ta’ inġenju tal-ajru ċivili jew atti illegali oħrajn kontra s-sikurezza ta’ dak l-inġenju tal-ajru, tal-passiġġieri u tal-ekwipaġġ tiegħu, tal-ajruporti jew tal-faċilitajiet tan-navigazzjoni fl-ajru, il-Partijiet Kontraenti għandhom jgħinu lil xulxin billi jiffaċilitaw il-komunikazzjonijiet u l-miżuri x-xierqa l-oħra maħsubin biex itemmu malajr u bla periklu t-tali inċident jew it-theddida tat-tali inċident.

8.   Kull Parti Kontraenti għandha tieħu l-miżuri kollha li tqis li huma prattikabbli biex tiżgura li inġenju tal-ajru li jkun suġġett għal att ta’ ħtif illegali jew għal atti oħrajn ta’ interferenza illegali u li jkun qiegħed fuq l-art fit-territorju tagħha jinżamm fuq l-art sakemm it-tluq tiegħu ma jkunx meħtieġ mid-dmir iktar importanti li titħares il-ħajja umana. Kull fejn ikun prattikabbli, it-tali miżuri għandhom jittieħdu abbażi ta’ konsultazzjonijiet reċiproki.

9.   Meta Parti Kontraenti jkollha raġunijiet biżżejjed biex temmen li l-Parti Kontraenti l-oħra ma tkunx segwiet id-dispożizzjonijiet tas-sigurtà tal-avjazzjoni f’dan l-Artikolu, dik il-Parti Kontraenti tista’ titlob li jsiru konsultazzjonijiet immedjati mal-Parti Kontraenti l-oħra.

10.   Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 4 ta’ dan il-Ftehim (Rifjut, Revoka, Sospensjoni u Limitazzjoni tal-Awtorizzazzjoni), in-nuqqas li jintlaħaq ftehim sodisfaċenti fi żmien (15) ħmistax-il ġurnata mid-data ta’ din it-talba għandu jikkostitwixxi raġunijiet biex tinżamm, tiġi rrevokata jew limitata l-awtorizzazzjoni tal-operat ta’ trasportatur bl-ajru wieħed jew iktar tat-tali Parti Kontraenti, jew biex jiġu imposti ċerti kondizzjonijiet fuq it-tali awtorizzazzjonijiet.

11.   Meta meħtieġ minħabba theddida immedjata jew straordinarja, Parti Kontraenti tista’ tieħu azzjoni temporanja qabel ma jiskadi l-perijodu ta’ (15) ħmistax-il ġurnata.

12.   Kwalunkwe azzjoni li tittieħed skont il-paragrafu 10 ta’ dan l-Artikolu għandha titwaqqaf hekk kif il-Parti Kontraenti l-oħra tikkonforma mad-dispożizzjonijiet ta’ dan l-Artikolu.

Artikolu 15

Ġestjoni tat-traffiku tal-ajru

1.   Il-Partijiet Kontraenti għandhom jiżguraw li l-liġijiet tagħhom iwasslu għall-istandards speċifikati fil-Parti C tal-Anness III għal dan il-Ftehim, skont il-kondizzjonijiet mogħtija hawn taħt.

2.   Il-Partijiet Kontraenti jintrabtu bl-ogħla grad ta’ kooperazzjoni fil-qasam tal-ġestjoni tat-traffiku tal-ajru, bil-ħsieb li jestendu l-Ajru Uniku Ewropew għall-Ġordan sabiex isaħħu l-istandards preżenti tas-sikurezza u l-effiċjenza ġenerali għall-istandards ġenerali tat-traffiku tal-ajru fl-Ewropa, sabiex jisfruttaw il-kapaċitajiet u sabiex inaqqsu d-dewmien. Għal dan il-għan, għandu jkun żgurat li l-Ġordan jieħu sehem kif xieraq fil-kumitat dwar l-ajru uniku. Il-monitoraġġ u l-iffaċilitar tal-kooperazzjoni fil-qasam tal-ġestjoni tat-traffiku tal-ajru għandhom ikunu r-responsabbiltà tal-Kumitat Konġunt.

3.   Sabiex iħaffu l-applikazzjoni tal-liġijiet dwar l-Ajru Uniku Ewropew fit-territorji tagħhom:

(a)

il-Ġordan għandu jieħu l-miżuri meħtieġa biex jaġġusta l-istrutturi istituzzjonali tiegħu tal-ġestjoni tat-traffiku tal-ajru għall-Ajru Uniku Ewropew, b’mod partikolari billi jistabbilixxi l-korpi nazzjonali rilevanti tas-sorveljanza li jkunu joperaw għall-inqas b’mod indipendenti mill-fornituri tas-servizzi tan-navigazzjoni fl-ajru; u

(b)

L-Unjoni Ewropea għandha tassoċja lill-Ġordan mal-inizjattivi rilevanti tal-operat fl-oqsma tas-servizzi tan-navigazzjoni fl-ajru, tal-ispazju tal-ajru u tal-interoperabbiltà li ġejjin mill-Ajru Uniku Ewropew, b’mod partikolari permezz tal-involviment bikri tal-isforzi tal-Ġordan biex jistabbilixxi taqsimiet funzjonali tal-ispazju tal-ajru, jew permezz tal-koordinazzjoni xierqa tas-SESAR.

Artikolu 16

Ambjent

1.   Il-Partijiet Kontraenti jagħrfu l-importanza li jitħares l-ambjent meta tkun qed tiġi żviluppata u implimentata l-politika tal-avjazzjoni internazzjonali.

2.   Il-Partijiet Kontraenti jagħrfu l-importanza li jaħdmu flimkien, u fil-qafas ta’ diskussjonijiet multilaterali, sabiex iqisu l-effetti li l-avjazzjoni jkollha fuq l-ambjent u fuq l-ekonomija, u sabiex jiżguraw li kwalunkwe miżura ta’ taffija tkun konsistenti b’mod sħiħ mal-għanijiet ta’ dan il-Ftehim.

3.   Xejn f’dan il-Ftehim m’għandu jitqies li qed jillimita s-setgħa tal-awtoritajiet kompetenti ta’ Parti Kontraenti biex dawn jieħdu l-miżuri xierqa kollha, fi ħdan il-ġurisdizzjoni sovrana tagħhom, sabiex jevitaw jew inkella jindirizzaw l-impatti ambjentali tat-trasport bl-ajru, dejjem jekk dawn il-miżuri jkunu konsistenti b’mod sħiħ mad-drittijiet u l-obbligi tagħhom skont il-liġi internazzjonali u jekk ikunu applikati mingħajr distinzjoni ta’ nazzjonalità.

4.   Il-Partijiet Kontraenti għandhom jiżguraw li l-liġijiet tagħhom iwasslu għall-istandards speċifikati fil-Parti D tal-Anness III għal dan il-Ftehim.

Artikolu 17

Protezzjoni tal-konsumaturi

Il-Partijiet Kontraenti għandhom jiżguraw li l-liġijiet tagħhom iwasslu għall-istandards dwar it-trasport bl-ajru speċifikati fil-Parti E tal-Anness III għal dan il-Ftehim.

Artikolu 18

Sistemi ta’ prenotazzjoni kompjuterizzati

Il-Partijiet Kontraenti għandhom jiżguraw li l-liġijiet tagħhom iwasslu għall-istandards speċifikati fil-Parti F tal-Anness III għal dan il-Ftehim.

Artikolu 19

Aspetti soċjali

Il-Partijiet Kontraenti għandhom jiżguraw li l-liġijiet tagħhom iwasslu għall-istandards dwar it-trasport bl-ajru speċifikati fil-Parti G tal-Anness III għal dan il-Ftehim.

TITOLU III

DISPOŻIZZJONIJIET ISTITUZZJONALI

Artikolu 20

Interpretazzjoni u Infurzar

1.   Il-Partijiet Kontraenti għandhom jieħdu l-miżuri xierqa kollha, kemm jekk ikunu ġenerali kif ukoll jekk ikunu speċifiċi, sabiex jiżguraw li jintlaħqu l-obbligi li joriġinaw minn dan il-Ftehim. L-istess Partijiet għandhom jevitaw kwalunkwe miżura li tipperikola b’xi mod il-ksib tal-għanijiet ta’ dan il-Ftehim.

2.   Kull Parti Kontraenti għandha tkun responsabbli, fit-territorju tagħha stess, li tinforza b’mod xieraq dan il-Ftehim u, b’mod partikulari, il-liġijiet li jwasslu għall-istandards speċifikati fl-Anness III għal dan il-Ftehim.

3.   Kull Parti Kontraenti għandha tagħti lill-Parti Kontraenti l-oħra t-tagħrif u l-għajnuna kollha meħtieġa fil-każ ta’ investigazzjonijiet dwar ksur possibbli ta’ regolamenti li dik il-Parti Kontraenti l-oħra tkun qed twettaq skont il-kompetenzi rispettivi tagħha kif ipprovdut f’dan il-Ftehim.

4.   Kull meta l-Partijiet Kontraenti jaġixxu skont is-setgħat li jagħtihom dan il-Ftehim fuq kwistjonijiet li jkunu ta’ interess għall-Parti Kontraenti l-oħra u li jkollhom x’jaqsmu mal-awtoritajiet jew mal-kumpaniji tal-Parti Kontraenti l-oħra, l-awtoritajiet kompetenti tal-Parti Kontraenti l-oħra għandhom ikunu infurmati bis-sħiħ u għandhom jingħataw l-opportunità li jikkummentaw qabel ma tittieħed deċiżjoni finali.

Artikolu 21

Il-Kumitat Konġunt

1.   B'dan qed jiġi stabbilit kumitat li huwa magħmul mir-rappreżentanti tal-Partijiet Kontraenti (minn hawn ’il quddiem imsejjaħ il-Kumitat Konġunt). Dan se jkollu f’idejh l-amministrazzjoni ta’ dan il-Ftehim u għandu jiżgura l-implimentazzjoni xierqa tiegħu. Għal dan il-għan, dan għandu jagħmel rakkomandazzjonijiet u jieħu deċiżjonijiet fil-każijiet imsemmija f’dan il-Ftehim.

2.   Id-deċiżjonijiet tal-Kumitat Konġunt għandhom jiġu adottati b’kunsens u jkunu jorbtu lill-Partijiet Kontraenti. Il-Partijiet Kontraenti għandhom iqegħduhom fis-seħħ skont ir-regoli proprji tagħhom.

3.   Il-Kumitat Konġunt għandu jadotta, b’deċiżjoni, ir-regoli tal-proċedura tiegħu.

4.   Il-Kumitat Konġunt għandu jiltaqa’ kif u meta jkun meħtieġ. Kull Parti Kontraenti tista’ titlob biex issir laqgħa.

5.   Parti Kontraenti tista’ titlob ukoll li l-Kumitat Konġunt jiltaqa’ biex ifittex soluzzjoni għal kwalunkwe kwistjoni marbuta mal-interpretazzjoni jew mal-applikazzjoni ta’ dan il-Ftehim. Laqgħa bħal din għandha tibda fl-eqreb data possibbli, iżda mhux iktar tard minn xahrejn mid-data li fiha tkun waslet it-talba, sakemm il-Partijiet Kontraenti ma jiftehmux mod ieħor.

6.   Għall-għanijiet tal-implimentazzjoni xierqa ta’ dan il-Ftehim, il-Partijiet Kontraenti għandhom jiskambjaw it-tagħrif u, fuq talba ta’ kwalunkwe waħda mill-Partijiet Kontraenti, għandhom iwettqu l-konsultazzjonijiet fi ħdan il-Kumitat Konġunt.

7.   Jekk skont waħda mill-Partijiet Kontraenti, id-deċiżjoni tal-Kumitat Konġunt ma tkunx implimentata kif xieraq mill-Parti Kontraenti l-oħra, din tal-ewwel tista’ titlob lill-Kumitat Konġunt biex jiddiskuti l-kwistjoni. Jekk il-Kumitat Konġunt ma jkunx jista’ jsolvi l-kwistjoni fi żmien xahrejn minn mindu tkun saret it-talba, il-Parti Kontraenti li tkun għamlet it-talba tista’ tieħu l-miżuri ta’ salvagwardja li jkunu xierqa skont l-Artikolu 23 ta’ dan il-Ftehim (Miżuri ta’ Salvagwardja).

8.   Id-deċiżjonijiet tal-Kumitat Konġunt għandhom juru d-data ta’ meta dawn iridu jiġi implimentati mill-Partijiet Kontraenti kif ukoll kwalunkwe tagħrif ieħor li jista’ jikkonċerna lill-operaturi ekonomiċi.

9.   Mingħajr preġudizzju għall-paragrafu 2, jekk il-Kumitat Konġunt ma jiddeċidix dwar kwistjoni li tkun tressqet quddiemu fi żmien sitt xhur minn mindu tkun saret it-talba, il-Partijiet Kontraenti jistgħu jieħdu l-miżuri temporanji ta’ salvagwardja li jkunu xierqa skont l-Artikolu 23 ta’ dan il-Ftehim (Miżuri ta’ Salvagwardja).

10.   Il-Kumitat Konġunt għandu jistħarreġ il-kwistjonijiet marbutin mal-investimenti bilaterali ta’ sjieda maġġoritarja jew ma’ bidliet fil-kontroll effettiv tat-trasportaturi bl-ajru tal-Partijiet Kontraenti.

11.   Il-Kumitat Konġunt għandu jiżviluppa wkoll il-kooperazzjoni billi:

(a)	irawwem skambji fil-livell tal-esperti dwar inizjattivi u żviluppi leġiżlattivi jew regolatorji ġodda, inklużi fl-oqsma tas-sigurtà, tas-sikurezza, tal-ambjent, tal-infrastruttura tal-avjazzjoni (inklużi s-slots), tal-ambjent kompetittiv u tal-ħarsien tal-konsumatur;

(b)	jeżamina b’mod regolari l-effetti soċjali ta’ dan il-Ftehim skont il-mod kif ikun qed jiġi implimentat, l-aktar fil-qasam tal-impjiegi, u billi jiżviluppa tweġibiet xierqa għat-tħassib li jinstab li huwa leġittimu;

(c)	jqis l-oqsma potenzjali li fihom dan il-Ftehim jista’ jkompli jiġi żviluppat, inkluża r-rakkomandazzjoni ta’ emendi għal dan il-Ftehim; u

(d)	jaqbel, abbażi ta’ kunsens, fuq proposti, approċċi jew dokumenti ta’ natura proċedurali li huma marbutin b’mod dirett mal-funzjonament ta’ dan il-Ftehim.

12.   Il-Partijiet Kontraenti għandhom l-istess għan li jkabbru kemm jista’ jkun il-benefiċċji għall-konsumaturi, għal-linji tal-ajru, għall-ħaddiema, u għall-komunitajiet billi jestendu dan il-Ftehim biex jinkludi wkoll pajjiżi terzi. Għal dan il-għan, il-Kumitat Konġunt għandu jaħdem sabiex jiżviluppa proposta dwar il-kondizzjonijiet u l-proċeduri meħtieġa sabiex il-pajjiżi terzi jkunu jistgħu jissieħbu f’dan il-Ftehim, inklużi kwalunkwe emendi meħtieġa għal dan il-Ftehim.

Artikolu 22

Riżoluzzjoni tat-tilwim u Arbitraġġ

1.   Kwalunkwe Parti Kontraenti tista’ titlob lill-Kunsill ta’ Assoċjazzjoni stabbilit skont il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni jeżamina kwalunkwe tilwima marbuta mal-applikazzjoni jew mal-interpretazzjoni ta’ dan il-Ftehim, jekk din ma tkunx issolviet skont l-Artikolu 21 ta’ dan il-Ftehim (il-Kumitat Konġunt).

2.   Il-Kunsill ta’ Assoċjazzjoni stabbilit skont il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni jista’ jsolvi t-tilwima billi jieħu deċiżjoni dwarha.

3.   Il-Partijiet Kontraenti għandhom jieħdu l-miżuri meħtieġa biex jimplimentaw id-deċiżjoni msemmija fil-paragrafu 2.

4.   Jekk il-Partijiet Kontraenti ma jkunux jistgħu jsolvu t-tilwima la permezz tal-Kumitat Konġunt u lanqas skont il-paragrafu 2, il-kwistjoni għandha, fuq talba ta’ waħda mill-Partijiet Kontraenti, titressaq quddiem bord tal-arbitraġġ li jkun magħmul minn tliet arbitri skont il-proċedura stabbilita hawn taħt:

(a)

kull Parti Kontraenti għandha taħtar arbitru fi żmien sittin (60) jum mid-data li fiha tirċievi notifika mibgħuta mill-Parti Kontraenti l-oħra b’mezzi diplomatiċi li saret talba lill-bord tal-arbitraġġ għall-proċess ta’ arbitraġġ; it-tielet arbitru għandu jinħatar miż-żewġ arbitri l-oħra fi żmien sittin (60) jum ieħor. Jekk waħda mill-Partijiet Kontraenti ma tkunx ħatret arbitru fiż-żmien miftiehem, jew jekk it-tielet arbitru ma jinħatarx fiż-żmien miftiehem, kull Parti Kontraenti tista’ titlob lill-President tal-Kunsill tal-ICAO biex jaħtar arbitru jew arbitri, skont liema minn dawn tkun applikabbli;

(b)	it-tielet arbitru li jinħatar skont it-termini tal-paragrafu a) t’hawn fuq għandu jkun ċittadin ta’ Stat terz u għandu jaġixxi bħala l-President tal-bord tal-arbitraġġ;

(c)	il-bord tal-arbitraġġ għandu jaqbel dwar ir-regoli tal-proċedura tiegħu; u

(d)	suġġett għad-deċiżjoni finali tal-bord tal-arbitraġġ, l-ispejjeż inizjali tal-arbitraġġ għandhom jinqasmu b’mod ugwali bejn il-Partijiet.

5.   Fuq talba ta’ Parti Kontraenti u dejjem sakemm tittieħed id-deċiżjoni finali tal-bord tal-arbitraġġ, il-bord tal-arbitraġġ jista’ jordna lill-Parti Kontraenti l-oħra timplimenta miżuri temporanji ta’ rimedju.

6.   Kwalunkwe deċiżjoni proviżorja jew finali tal-bord tal-arbitraġġ għandha torbot lill-Partijiet Kontraenti.

7.   Jekk waħda mill-Partijiet Kontraenti ma taġixxix skont id-deċiżjoni tal-bord tal-arbitraġġ li tkun ittieħdet skont it-termini ta’ dan l-Artikolu fi żmien tletin (30) jum min-notifika tad-deċiżjoni msemmija hawn fuq, il-Parti Kontraenti l-oħra tista’, sakemm idum għaddej dan in-nuqqas, tillimita, tissospendi jew tirrevoka d-drittijiet jew il-privileġġi li tkun tat lill-Parti Kontraenti li tkun qed tonqos skont it-termini ta’ dan il-Ftehim.

Artikolu 23

Miżuri ta’ Salvagwardja

1.   Il-Partijiet Kontraenti għandhom jieħdu kwalunkwe miżura ġenerali jew speċifika li hija meħtieġa biex iwettqu l-obbligi tagħhom skont dan il-Ftehim. Huma għandhom jiżguraw li jintlaħqu l-għanijiet stabbiliti f’dan il-Ftehim.

2.   Jekk waħda mill-Partijiet Kontraenti tqis li l-Parti Kontraenti l-oħra tkun naqset milli twettaq xi obbligu skont dan il-Ftehim, din tista’ tieħu l-miżuri li jkunu xierqa. Il-miżuri ta’ salvagwardja għandhom ikunu illimitati, fl-ambitu u fiż-żmien tagħhom, għal dak li huwa strettament meħtieġ sabiex titranġa s-sitwazzjoni jew sabiex jinżamm il-bilanċ ta’ dan il-Ftehim. Għandha tingħata prijorità għal dawk il-miżuri li jfixklu l-inqas it-tħaddim ta’ dan il-Ftehim.

3.   Kwalunwe Parti Kontraenti li tkun qed tqis li tieħu miżuri ta’ salvagwardja għandha tavża lill-Partijiet Kontraenti l-oħra permezz tal-Kumitat Konġunt u għandha tforni t-tagħrif rilevanti kollu.

4.   Il-Partijiet Kontraenti għandhom minnufih jibdew konsultazzjonijiet fil-Kumitat Konġunt bil-għan li tinstab soluzzjoni aċċettabbli għal kulħadd.

5.   Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 3(d) (Awtorizzazzjoni), l-Artikolu 4(d) (Rifjut, Revoka, Sospensjoni u Limitazzjoni tal-Awtorizzazzjoni) u l-Artikolu 13 (Sikurezza tal-Avjazzjoni) u l-Artikolu 14 (Sigurtà tal-Avjazzjoni) ta’ dan il-Ftehim, il-Parti Kontraenti kkonċernata ma tistax tieħu miżuri ta’ salvagwardja qabel ma jkun għadda xahar mid-data tan-notifika skont il-paragrafu 3, sakemm il-proċedura ta’ konsultazzjoni skont il-paragrafu 4 ma tkunx intemmet qabel ma jiskadi l-limitu taż-żmien iddikjarat.

6.   Il-Parti Kontraenti kkonċernata għandha tavża lill-Kumitat Konġunt dwar il-miżuri meħuda mingħajr dewmien u għandha tforni t-tagħrif rilevanti kollu.

7.   Kwalunkwe azzjoni li tkun ittieħdet skont it-termini ta’ dan l-Artikolu għandha tiġi sospiża hekk kif il-Parti Kontraenti li tkun qed tonqos tissodisfa d-dispożizzjonijiet ta’ dan il-Ftehim.

Artikolu 24

Estensjoni ġeografika tal-Ftehim

Il-Partijiet Kontraenti jintrabtu li jwettqu djalogu kontinwu sabiex jiżguraw li dan il-Ftehim ikun koerenti mal-proċess ta’ Barċellona u jimmiraw li, fl-aħħar mill-aħħar joħolqu żona komuni Ewro-Mediterranja tal-avjazzjoni. Għalhekk, fi ħdan il-Kumitat Konġunt se tkun eżaminata l-possibbiltà li jsiru emendi, miftiehma b’mod reċiproku, sabiex jitqiesu ftehimiet Ewro-Mediterranji simili dwar l-Avjazzjoni, skont l-Artikolu 21(11) (il-Kumitat Konġunt).

Artikolu 25

Relazzjoni ma’ Ftehimiet oħrajn

1.   Id-dispożizzjonijiet ta’ dan il-Ftehim qed jieħdu post id-dispożizzjonijiet rilevanti tal-ftehimiet bilaterali li jeżistu bejn il-Ġordan u l-Istati Membri. Madanakollu, id-drittijiet tat-traffiku eżistenti li ġejjin minn dawn il-ftehimiet bilaterali u li mhumiex koperti minn dan il-Ftehim jistgħu jkomplu jiġu eżerċitati, dejjem jekk ma jkun hemm l-ebda diskriminazzjoni bejn it-trasportaturi bl-ajru tal-Unjoni Ewropea abbażi tan-nazzjonalità.

2.   Minkejja l-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu, u suġġett għall-Artikolu 27 (Terminazzjoni), jekk dan il-Ftehim jintemm jew ma jibqax jiġi applikat b’mod proviżorju, il-Partijiet Kontraenti jistgħu jaqblu dwar l-iskema li tibda tapplika wara għas-servizzi tal-ajru bejn it-territorji rispettivi tagħhom qabel it-terminazzjoni.

3.   Jekk il-Partijiet Kontraenti jsiru parti għal xi ftehim multilaterali jew japprovaw deċiżjoni adottata mill-ICAO jew minn xi organizzazzjoni internazzjonali oħra li tindirizza kwistjonijiet koperti minn dan il-Ftehim, huma għandhom jikkonsultaw ma’ xulxin fil-Kumitat Konġunt sabiex jistabbilixxu jekk dan il-Ftehim għandux jiġi rrivedut sabiex jieħu kont ta' tali żviluppi.

4.   Dan il-Ftehim għandu jkun mingħajr preġudizzju għal kwalunkwe deċiżjoni li jistgħu jieħdu ż-żewġ Partijiet Kontraenti biex jimplimentaw ir-rakkomandazzjonijiet li tista’ tagħmel l-ICAO fil-ġejjieni. Il-Partijiet Kontraenti m’għandhomx jikkwotaw dan il-Ftehim, jew xi parti minnu, bħala l-bażi biex jopponu strateġiji politiċi alternattivi fl-ICAO dwar kwalunkwe kwistjoni koperta minn dan il-Ftehim.

Artikolu 26

Emendi

1.   Jekk waħda mill-Partijiet Kontraenti tkun tixtieq temenda d-dispożizzjonijiet ta’ dan il-Ftehim, għandha tinnotifika lill-Kumitat Konġunt dwar dan. L-emendi għal dan il-Ftehim għandhom jidħlu fis-seħħ wara li jkunu tlestew il-proċeduri interni rispettivi ta’ kull Parti Kontraenti.

2.   Il-Kumitat Konġunt jista’, fuq proposta li tagħmel waħda mill-Partijiet Kontraenti u skont dan l-Artikolu, jiddeċiedi li jimmodifika l-Annessi għal dan il-Ftehim.

3.   Dan il-Ftehim għandu jkun mingħajr preġudizzju għad-dritt ta’ kull Parti Kontraenti, suġġett għall-konformità mal-prinċipju tan-nuqqas ta’ diskriminazzjoni, li tadotta, b’mod unilaterali, leġiżlazzjoni ġdida jew li temenda l-leġiżlazzjoni eżistenti tagħha fil-qasam tat-trasport bl-ajru jew f’qasam relatat imsemmi fl-Anness III għal dan il-Ftehim.

4.   Hekk kif xi waħda mill-Partijiet Kontraenti tkun qed tfassal leġiżlazzjoni ġdida fil-qasam tat-trasport bl-ajru jew f’qasam relatat kopert mill-Anness III li tista’ taffettwa t-tħaddim tajjeb ta’ dan il-Ftehim, hija għandha tgħarraf lill-Parti Kontraenti l-oħra u tikkonsulta kemm jista’ jkun mill-qrib magħha. Fuq talba ta’ waħda mill-Partijiet Kontraenti, jista’ jsir skambju preliminari ta’ ideat fi ħdan il-Kumitat Konġunt.

5.   Hekk kif Parti Kontraenti tkun adottat leġiżlazzjoni ġdida jew emenda għal-leġiżlazzjoni tagħha fil-qasam tat-trasport bl-ajru jew f’qasam relatat imsemmi fl-Anness III li tista’ taffettwa l-funzjonament adatt ta’ dan il-Ftehim, hija għandha tgħarraf lill-Parti Kontraenti l-oħra sa mhux aktar tard minn tletin jum wara li tkun adottataha. Fuq talba ta’ kwalunkwe Parti Kontraenti, il-Kumitat Konġunt għandu, fi żmien sittin jum minn meta ssir it-talba, iwettaq skambju tal-ideat dwar l-implikazzjonijiet li din il-leġiżlazzjoni jew l-emenda l-ġdida jista’ jkollha fuq il-funzjonament adatt ta’ dan il-Ftehim.

6.   Wara li jsir l-iskambju tal-ideat imsemmi fil-paragrafu 5 t’hawn fuq, il-Kumitat Konġunt għandu:

(a)	jadotta deċiżjoni li tirrevedi l-Anness III għal dan il-Ftehim biex jintegra fih, jekk ikun meħtieġ fuq il-bażi tar-reċiproċità, il-leġiżlazzjoni jew l-emenda l-ġdida kkonċernata;

(b)	jadotta deċiżjoni fis-sens li l-leġiżlazzjoni jew l-emenda l-ġdida kkonċernata għandha titqies bħala konformi ma’ dan il-Ftehim; jew

(c)	jirrakkomanda kwalunkwe miżura oħra, li għandha tkun adottata fi ħdan perijodu raġonevoli ta' żmien, biex ikun salvagwardjat il-funzjonament adatt ta’ dan il-Ftehim.

Artikolu 27

Terminazzjoni

1.   Dan il-Ftehim huwa konkluż għal perijodu illimitat.

2.   Kull Parti Kontraenti tista’, f’kull waqt, tinnotifika bil-miktub b’mezzi diplomatiċi lill-Parti Kontraenti l-oħra dwar id-deċiżjoni tagħha li tittermina dan il-Ftehim. It-tali notifika għandha tintbagħat simultanjament lill-ICAO. Dan il-Ftehim għandu jintemm f’nofsillejl GMT fi tmiem l-istaġun tat-traffiku tal-IATA li jkun għaddej sena wara d-data tan-notifika bil-miktub dwar it-terminazzjoni tiegħu, sakemm:

(a)	in-notifika ma tiġix irtirata bi qbil bejn il-Partijiet Kontraenti qabel it-tmiem ta’ dan il-perijodu; jew

(b)

il-Parti Kontraenti li ma tkunx dik li tkun bagħtet l-avviż dwar it-terminazzjoni tal-Ftehim, ma titlobx perijodu itwal taż-żmien, li ma jistax jaqbeż it-18-il xahar, sabiex tiżgura li jkun hemm negozjati sodisfaċenti dwar l-iskema li għandha tapplika għas-servizzi tal-ajru bejn it-territorji rispettivi taż-żewġ Partijiet wara li jintemm dan il-Ftehim.

Artikolu 28

Reġistrazzjoni mal-Organizzazzjoni għall-Avjazzjoni Ċivili Internazzjonali u mas-Segretarjat tan-Nazzjonijiet Uniti

Dan il-Ftehim u l-emendi kollha tiegħu għandhom jiġu rreġistrati mal-ICAO u mas-Segretarjat tan-Nazzjonijiet Uniti.

Artikolu 29

Dħul fis-seħħ

1.   Dan il-Ftehim għandu jidħol fis-seħħ xahar wara d-data tal-aħħar nota fi skambju ta’ noti diplomatiċi bejn il-Partijiet Kontraenti li jikkonfermaw li l-proċeduri kollha meħtieġa biex dan il-Ftehim jidħol fis-seħħ ikunu tlestew. Għall-għanijiet ta’ dan l-iskambju, ir-Renju Ħaxemita tal-Ġordan għandu jwassal lis-Segretarjat Ġenerali tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea n-nota diplomatika tiegħu lill-Unjoni Ewropea u lill-Istati Membri tagħha, u s-Segretarjat Ġenerali tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea għandu jwassal lir-Renju Ħaxemita tal-Ġordan in-nota diplomatika tiegħu mingħand l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha. In-nota diplomatika mill-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha għandu jkun fiha l-komunikazzjonijiet minn kull Stat Membru li jikkonfermaw li l-proċeduri tagħhom meħtieġa biex dan il-Ftehim jidħol fis-seħħ ikunu tlestew.

2.   Minkejja l-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu, il-Partijiet Kontraenti jaqblu li japplikaw dan il-Ftehim b’mod proviżorju mill-ewwel jum tax-xahar ta’ wara d-data li tiġi l-ewwel minn dawn it-tnejn: (i) id-data tal-aktar nota tard li biha l-Partijiet ikunu għarrfu lil xulxin li l-proċeduri meħtieġa biex dan il-Ftehim jiġi applikat b’mod proviżorju jkunu tlestew, u (ii) id-data li tiġi 12-il xahar wara d-data li fiha jiġi ffirmat dan il-ftehim, suġġetta għall-proċeduri u/jew għal-leġiżlazzjoni domestika interna tal-Partijiet Kontraenti, kif applikabbli.

---

(1)  ĠU L 293, 31.10.2008, p. 3.

ANNESS

Il-valuri standard tal-importazzjoni għad-determinazzjoni tal-prezz ta' dħul ta' ċertu frott u ħxejjex

(EUR/100 kg)
Kodiċi tan-NM	Kodiċi tal-pajjiż terz (1)	Valur standard tal-importazzjoni
0702 00 00	AL	55,3
	MA	55,8
	TN	76,3
	TR	72,4
	ZZ	65,0
0707 00 05	AL	74,8
	JO	174,9
	MA	133,1
	TR	146,9
	ZZ	132,4
0709 93 10	MA	129,9
	TR	100,5
	ZZ	115,2
0805 10 20	AR	49,7
	TR	74,4
	ZA	63,7
	ZW	52,1
	ZZ	60,0
0805 20 10	MA	69,0
	ZZ	69,0
0805 20 30 , 0805 20 50 , 0805 20 70 , 0805 20 90	CN	71,1
	HR	85,6
	MA	95,7
	TR	78,9
	ZZ	82,8
0805 50 10	TR	76,3
	ZZ	76,3
0808 10 80	MK	39,0
	US	174,2
	ZA	136,9
	ZZ	116,7
0808 30 90	CN	53,2
	TR	112,1
	US	160,6
	ZZ	108,6

---

(1)  In-nomenklatura tal-pajjiżi stabbilita bir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 1833/2006 (ĠU L 354, 14.12.2006, p. 19). Il-kodiċi “ZZ” jirrappreżenta “ta’ oriġini oħra”.

ANNESS

L-Anness I tad-Deċiżjoni 2009/177/KE huwa emendat kif ġej:

(1)

Il-Parti B tiġi mibdula b’li ġej: “PARTI B Stati Membri, żoni u kompartimenti soġġetti għal programmi ta’ qerda approvati Marda Stat Membru Kodiċi ISO Dimarkazzjoni ġeografika taż-żona taħt programm ta’ qerda (Stati Membri, żoni jew kompartimenti) Settiċemija emorraġika virali (VHS) Id-Danimarka DK Iż-żoni tal-ġbir tal-ilma li ġejjin: Tim Å, Hover Å, Heager Å, Velling Å, Skjern Å, Hemmet Mølle Bæk, Lydum Å, Kongeå, Kolding Å, Vejle Å u Holmsland Klit. Il-Finlandja FI Il-Provinċja ta’ Åland Nekrożi ematopojetika infettiva (IHN)       Il-marda tal-vajrus tal-erpete tal-koi (KHV) Il-Ġermanja DE Is-Sassonja” L-infezzjoni mill-Marteilia refringens       L-infezzjoni mill-Bonamia ostreae       Il-marda tal-white spot

(2)

Il-Parti C hija emendata kif ġej: (a) L-entrata għall-Finlandja dwar settiċemija emorraġika virali (VHS) hija sostitwita b’dan li ġej: “Il-Finlandja FI Iż-żoni kontinentali u kostali kollha ġewwa t-territorju tagħha, ħlief il-Provinċja ta’ Åland” (b) Fir-ringiela għar-Renju Unit rigward l-anemija infettiva tas-salamun (ISA), il-kliem “minbarra l-Gżejjer Shetland tal-Lbiċ” huma mħassra.

“Deċiżjoni ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni tat-23 ta’ Novembru 2012 li temenda d-Deċiżjoni 2008/866/KE, dwar miżuri ta’ emerġenza li jissospendu l-importazzjonijiet mill-Perù ta’ ċerti molluski bivalvi maħsuba għall-konsum mill-bniedem, fir-rigward tal-perjodu tal-applikazzjoni tagħha

(notifikata bid-dokument numru C(2012) 8459)

(Test b'relevanza għaż-ŻEE)”

“Deċiżjoni ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni tat-23 ta’ Novembru 2012 li temenda d-Deċiżjoni 2008/866/KE, dwar miżuri ta’ emerġenza li jissospendu l-importazzjonijiet mill-Perù ta’ ċerti molluski bivalvi maħsuba għall-konsum mill-bniedem, fir-rigward tal-perjodu tal-applikazzjoni tagħha

(notifikata bid-dokument numru C(2012) 8459)

(Test b'relevanza għaż-ŻEE)

(2012/729/UE)”