Artikolu uniku

Id-dokument uniku u r-referenza għall-pubblikazzjoni tal-ispeċifikazzjoni tal-prodott imsemmijin fl-Artikolu 50(2)(a) tar-Regolament (UE) Nru 1151/2012 għall-isem “Istra” (DOP) jinsabu fl-Anness ta’ din id-Deċiżjoni.

Skont l-Artikolu 51 tar-Regolament (UE) Nru 1151/2012, il-pubblikazzjoni ta’ din id-Deċiżjoni għandha tagħti d-dritt ta’ oppożizzjoni għar-reġistrazzjoni tal-isem imsemmi fl-ewwel paragrafu ta’ dan l-Artikolu fi żmien tliet xhur mid-data tal-pubblikazzjoni ta’ din id-Deċiżjoni f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

ANNESS

DOKUMENT UNIKU

“ISTRA”

Nru tal-UE: HR-PDO-0005-01358 — 30.7.2015

DOP ( X ) IĠP ( )

1.   Isem

“Istra”

2.   Stat Membru jew Pajjiż Terz

Il-Kroazja

Is-Slovenja

3.   Deskrizzjoni tal-prodott agrikolu jew tal-oġġett tal-ikel

3.1.   Tip ta' prodott

Klassi 1.5. Żjut u xaħmijiet (butir, marġerina, żejt, eċċ.)

3.2.   Deskrizzjoni tal-prodott li għalih japplika l-isem f'(1)

“Istra” huwa żejt taż-żebbuġa straverġni miksub direttament mill-frotta tas-siġra taż-żebbuġ (Olea europaea L.) permezz ta' mezzi mekkaniċi biss.

Meta l-prodott jitqiegħed fis-suq irid ikollu l-karatteristiċi fiżikokimiċi u organolettiċi li ġejjin:

—	kontenut ta' aċidu xaħmi liberu mogħti bħala aċidu olejku: ≤ 0,4 %;

—	valur tal-perossidu: ≤ 12 meq O2/k;

—	K232: ≤ 2,25;

—	K270: ≤ 0,20;

—	Delta-K: ≤ 0,01;

—	aroma: aroma minn moderata sa qawwija ħafna ta' żebbuġ frisk, frott, ħaxix jew veġetazzjoni ħadra oħra, bħal weraq aħdar, ħaxix aħdar, eċċ. (medja ta' togħma ta' frott fuq skala lineari kontinwa ta' > 3,0);

—	togħma: togħma ta' żebbuġ frisk u b'saħħtu, li tkun morra u qawwija bil-valuri li ġejjin: — togħma morra: ħafifa, moderata jew intensa (medja fuq skala lineari kontinwa ta' ≥ 2,0); — togħma qawwija: ħafifa, moderata jew intensa (medja fuq skala lineari kontinwa ta' ≥ 2,0).

3.3.   Għalf (għall-prodotti li joriġinaw mill-annimali biss) u materja prima (għall-prodotti pproċessati biss)

Biex isir iż-żejt taż-żebbuġa tat-tip “Istra” jistgħu jintużaw il-varjetajiet taż-żebbuġ li ġejjin: “buga” (sinonimu “črna”), “buža”, “črnica”, “drobnica”, “istarska belica” (sinonimi “istrska belica”, “istarska bjelica” u “bianchera”), “karbonaca”, “mata”, “plominka”, “puntoža”, “rošinjola”, “štorta”, “žižolera”, “frantoio”, “leccino”, “maurino”, “moraiolo”, “pendolino” u “picholine”. Fi kwantità partikulari taż-żejt taż-żebbuġa tat-tip “Istra”, 80 % miż-żejt irid ikun ġej minn varjetà waħda jew aktar minn fost dawk imsemmijin hawn fuq.

Fiż-żejt magħmul minn varjetà waħda, tal-inqas 80 % miż-żejt irid ikun ġej minn varjetà waħda taż-żebbuġ.

3.4.   Passi speċifiċi tal-produzzjoni li jridu jsiru fiż-żona ġeografika ddefinita

L-istadji kollha tal-produzzjoni taż-żejt taż-żebbuġa tat-tip “Istra”, mit-tkabbir taż-żebbuġ sal-ipproċessar tiegħu, iridu jsiru fiż-żona ġeografika ddefinita fil-punt 4.

3.5.   Regoli speċifiċi dwar it-tqattigħ, it-taħkik, l-ippakkjar, eċċ.

Iż-żejt irid jiġi ppakkjat fiż-żona ġeografika ddefinita fil-punt 4 sabiex jiġu ppreservati l-karatteristiċi speċifiċi tiegħu u l-kwalità tiegħu. Meta ż-żejt jiġi ppakkjat fiż-żona tal-produzzjoni jonqos ir-riskju li l-kwalità tal-prodott tiġi affettwata ħażin minħabba t-trasport u d-dikantar multiplu, li matulhom iż-żejt jista' jiġi espost għall-varjazzjonijiet fit-temperatura, għall-ossiġnu atmosferiku u għad-dawl. Barra minn hekk, meta l-ippakkjar isir biss fiż-żona tal-produzzjoni, l-awtoritajiet ta' spezzjoni rilevanti jkunu jistgħu jwettqu l-kontrolli tal-konformità fil-preżenza tal-produtturi kkonċernati, li tradizzjonalment jibbottiljaw iż-żejt huma stess. Iċ-ċertifikazzjoni tal-konformità u d-dritt li jużaw denominazzjoni tal-oriġini huma importanti ferm għal dawn il-produtturi, minħabba li dawn iżidu l-fiduċja tal-konsumaturi fihom, jagħtuhom vantaġġ kompetittiv u, fl-aħħar mill-aħħar, iwassluhom biex jagħmlu iktar qligħ.

L-ippakkjar taż-żejt fiż-żona tal-produzzjoni jiffaċilita ħafna t-traċċabbiltà u l-kontroll tal-kwalità, li diffiċli jitwettqu 'l barra minnha.

3.6.   Regoli speċifiċi dwar it-tikkettar

Ħdejn l-indikazzjoni “Istra DOP” jistgħu jingħataw l-ismijiet tal-azjendi agrikoli jew il-postijiet fejn jinsabu l-imsaġar taż-żebbuġ, iżda dan jista' jsir biss meta l-prodott jinkiseb b'mod esklużiv minn żebbuġ imkabbar fl-azjenda agrikola kkonċernata, jiġifieri fl-imsaġar taż-żebbuġ imsemmijin fuq it-tikketta.

Tista' tiġi indikata wkoll il-kompożizzjoni tal-varjetajiet li minnhom hu magħmul iż-żejt, iżda dan jista' jsir biss jekk ikunu jistgħu jingħataw provi ddokumentati ta' dan. Fil-każ taż-żejt magħmul minn varjetà waħda, jistgħu jintużaw l-ismijiet uffiċjali tal-varjetajiet mogħtija fil-punt 3.3.

Meta l-prodott jitqiegħed fis-suq, ikun kif ikun ippakkjat, l-isem “Istra” jrid ikun jingħaraf minn kull kelma oħra li jkun hemm fuqu bis-saħħa tad-daqs tal-ittri li jintużaw, tat-tip tagħhom u tal-lewn tagħhom (jiġifieri bis-saħħa tat-tipografija li tintuża).

Barra minn hekk, fuq it-tikketta trid tkun indikata wkoll is-sena tal-ħsad.

Meta l-prodott jitqiegħed fis-suq, kull pakkett irid ikollu fuqu wkoll timbru li jeħel miegħu bis-simbolu komuni u bin-numru uniku tal-ippakkjar. L-utenti kollha tad-denominazzjoni “Istra DOP” li jqiegħdu l-prodott fis-suq skont l-ispeċifikazzjoni tiegħu għandhom id-dritt jużaw it-timbru bl-istess kundizzjonijiet.

Hemm żewġ verżjonijiet tas-simbolu komuni: waħda Kroata u oħra Slovena. Is-simbolu komuni juri żebbuġa wieqfa stilizzata f'ċirku skur. Minn nofs iż-żebbuġa tidher ħierġa qatra żejt. Taħt dik il-qatra żejt hemm miktuba l-kelma “ISTRA” b'ittri kbar. Fuq l-ittra “A” tal-kelma “ISTRA”, fil-verżjoni Kroata nsibu l-ittri “ZOI” miktubin b'tipa iżgħar, filwaqt li f'dik Slovena nsibu l-ittri “ZOI”, ukoll miktubin b'tipa iżgħar.

4.   Definizzjoni fil-qosor taż-żona ġeografika

Iż-żona tal-produzzjoni taż-żejt taż-żebbuġa tat-tip “Istra” tinkludi parti mill-peniżola ta' Istrija.

Iż-żona ġeografika tal-produzzjoni taż-żejt taż-żebbuġa tat-tip “Istra” tibda mill-Port ta' Preluk, kemm kemm lejn it-Tramuntana tal-post tal-kampeġġ ta' Preluk, fuq il-fruntiera ta' bejn il-belt ta' Rijeka u l-belt ta' Opatija. Il-konfini tagħha jgħaddu minn mal-fruntiera ta' bejn Rijeka u Opatija, iduru mal-post tal-kampeġġ, u jaslu sal-punt fit-Tramuntana fejn jiltaqgħu l-konfini tat-tlett ibliet ta' Opatija, Matulji u Kastav. Huma jgħaddu mill-muniċipalità ta' Baredi u jitilgħu lejn il-linja ferrovjarja sal-punt fejn jiltaqgħu l-konfini tat-tlett ibliet ta' Matulji, Kastav u Rijeka. Il-konfini tagħha mbagħad isegwu l-linja ferrovjarja lejn il-belt ta' Rijeka, mal-fruntiera ta' bejn din il-belt u l-belt ta' Kastav. Lejn il-Lvant taż-żona tas-servizzi fl-awtostrada ta' Vrata Jadrana, il-konfini jduru lejn it-Tramuntana u jgħaddu mill-irħula ta' Bačići u Murini, u lejn il-punt fejn jiltaqgħu l-konfini tat-tlett ibliet ta' Rijeka, Viškovo u Kastav kemm kemm lejn il-Lvant ta' Tuhtani. Il-konfini mbagħad isegwu l-fruntiera ta' bejn il-muniċipalità ta' Viškovo u l-belt ta' Kastav billi jgħaddu minn Duževo (fil-punt trigonometriku bin-numru 281), sa ma jaslu sat-triq ta' bejn Viškovo u Kastav, taħt id-distrett ta' Ranjevac, minn fejn isegwu t-triq lejn Viškovo għal ftit qabel ma jduru lejn it-Tramuntana u jgħaddu minn bejn l-irħula ta' Jardasi u Kosi sa ma jilħqu l-punt fejn jiltaqgħu l-konfini tat-tlett ibliet ta' Viškovo, Kastav u Klana lejn il-Lvant ta' Sohi (fil-punt trigonometriku bin-numru 452). Imbagħad iduru lejn il-Punent u wara lejn il-Lbiċ, jgħaddu minn Sohi u jgħaddu minn bejn Prkačine u Plas sa ma jilħqu l-Għolja ta' Majevi (li hija għolja 411-il metru) fil-punt fejn jiltaqgħu l-konfini tat-tlett ibliet ta' Kastav, Matulji u Klana. Il-konfini jkomplu għaddejjin lejn it-Tramuntana tul il-fruntiera tal-muniċipalità ta' Matulji sa dejl l-Għolja ta' Stanić (li hija għolja 465 metru), minn fejn iduru kemm kemm lejn il-Punent qabel ma jerġgħu jduru lejn it-Tramuntana, u jgħaddu fuq in-naħa tal-Lvant tar-raħal ta' Mučići, minn Kapužnjak, fuq in-naħa tal-Lvant tar-raħal ta' Ružići u tal-Għolja ta' Vela Rebra (li hija għolja 446 metru) u jaqsmu Pišćevati Breg, Turinski Dol, Raspravica u Popenac, imbagħad jgħaddu minn fuq il-quċċata ta' 738 metru u minn Liskovac qabel ma jaslu sal-Għolja ta' Visoč (li hija għolja 756 metru). Fl-Għolja ta' Visoč il-konfini jduru lejn il-Punent, jgħaddu mit-Tramuntana ta' Klanac u minn fuq il-punt trigonometriku bin-numru 547 u l-punt ta' elevazzjoni ta' 657 metru, jgħaddu l-belt ta' Rupa lejn it-Tramuntana u jaqsmu minn Lešćina sal-punt trigonometriku bin-numru 447, minn fejn iduru lejn it-Tramuntana. Imbagħad il-konfini jgħaddu fuq in-naħa tal-Punent tal-Għolja ta' Gradina (li hija għolja 562 metru) tul il-linja ferrovjarja sal-punt trigonometriku bin-numru 519 li jinsab f'Velika Reber, u wara jduru l-ewwel lejn il-Punent u mbagħad lejn in-Nofsinhar u jgħaddu minn Barišča u Kališča (fil-punt trigonometriku bin-numru 602) u jinżlu 'l isfel lejn Buričine. Fl-Għolja ta' Buričine, il-konfini jduru lejn il-Punent u jaqsmu l-Għolja ta' Kovnica (li hija għolja 901 metru) u jgħaddu minn bejn Jankovac u l-Għolja ta' Osik, minn fuq Surinova Glavica u l-Għolja ta' Strahovica (li hija għolja 771 metru). Imbagħad il-konfini jgħaddu lejn in-Nofsinhar ta' Ravni Kot minn fuq il-Muntanja Ribnik (li hija għolja 1 023 metru) u l-punt trigonometriku bin-numru 1 028,5, minn fejn iduru lejn il-Majjistral u jgħaddu minn Vinćarija sa ma jaslu sa Glavičorka fin-Nofsinhar (fil-punt trigonometriku bin-numru 1083). Wara l-konfini jduru ftit lejn il-Punent u mbagħad lejn il-Majjistral, u jitilgħu 'il fuq lejn Lipica u jkomplu billi jgħaddu lejn il-Lbiċ tal-punti trigonometriċi bin-numri 979 u 953 (li jinsabu f'Lipica u f'Mala Plešivica rispettivament) u jkomplu sejrin iktar lejn il-Majjistral lejn Mala Vrata (lejn il-punt trigonometriku bin-numru 695). F'Mala Vrata, il-konfini jduru lejn il-Punent lejn Jelovščina, jaqbżu l-Għolja ta' Mali Grižan (il-punt trigonometriku bin-numru 851) u jkomplu sejrin lejn il-Lbiċ, imbagħad iduru lejn ix-Xlokk u jgħaddu fuq in-naħa tal-Majjistral tal-Għolja Blažinov, minn fejn iduru lejn il-Punent biex ikomplu għaddejjin mit-Tramuntana ta' Stružnjak u Gnojina (li huma għoljin 781 metru u 776 metru rispettivament) u mbagħad lejn il-Majjistral sat-triq ta' bejn Jelovica u Podgorje. Imbagħad il-konfini jsegwu t-triq lejn il-Majjistral u jgħaddu mill-irħula ta' Podgorje, Praproče u Črnotiče u jieqfu kemm kemm lejn in-Nofsinhar tal-Għolja ta' Gaber (li hija għolja 447 metru). Minn hemm, il-konfini jkomplu lejn it-Tramuntana u jgħaddu mir-raħal ta' Kastelec lejn il-belt ta' Socerb, minn fuq il-punt trigonometriku bin-numru 447, sa ma jaslu sal-fruntiera bejn l-Italja u s-Slovenja.

Fl-aħħar nett, il-konfini jgħaddu lejn il-Punent tul il-fruntiera internazzjonali sa San Bartolomeo u mbagħad minn hemm jgħaddu mal-kosta l-kosta lejn ix-Xlokk sa ma jaslu sal-punt tal-bidu fil-Port ta' Preluk.

5.   Rabta maż-żona ġeografika

Speċifiċità taż-żona ġeografika

F'termini tal-karatteristiċi ġeoloġiċi u topografiċi tiegħu u, sa ċertu punt, tal-karatteristiċi klimatiċi tiegħu, ir-reġjun ta' Istrija huwa magħmul minn erba' partijiet differenti, li huma t-tarf żgħir muntanjuż fit-Tramuntana u fil-Grigal tal-peniżola, il-parti kostali tal-Majjistral magħmula mill-flysch karbonat, il-parti ċentrali bl-għoljiet bid-depożiti tal-flysch, u l-qortin tal-franka mal-kosta tan-Nofsinhar u tal-Punent. Il-partijiet tal-Majjistral, tal-Punent u tat-Tramuntana u dik ċentrali, li għandhom klima Mediterranja, huma l-iktar importanti mil-lat tat-tkabbir taż-żebbuġ. Għalkemm il-peniżola ta' Istrija tinsab fit-tarf tal-latitudni li hija adattata għat-tkabbir taż-żebbuġ, minħabba l-forma u l-orjentazzjoni tagħha hija tgawdi minn klima aktar moderata meta mqabbla ma' żoni oħrajn li jinsabu fl-istess latitudni. Fin-Nofsinhar ta' Istrija, il-klima għandha karatteristiċi Ewro-Mediterranji, b'influwenza marittima qawwija, bi staġun tas-sajf xott ħafna, b'temperatura annwali medja ta' madwar 16-il °C u b'ammont annwali totali ta' xita ta' madwar 820 mm. Iż-żoni lejn il-Punent u lejn il-Majjistral huma kkaratterizzati minn klima sub-Mediterranja, bi staġun tas-sajf mhux xott daqshekk, b'temperaturi annwali medji ta' madwar 14-il °C u b'ammont annwali totali ta' xita ta' madwar 1 000 mm.

Il-fatt li l-ħamrija u l-klima ta' Istrija jiffavorixxu t-tkabbir taż-żebbuġ ilu rrikonoxxut sa minn żmien ir-Rumani tal-Qedem. Għalhekk, għal 2 000 sena jew iktar, iż-żebbuġ u ż-żejt taż-żebbuġa ma kinux biss fattur ekonomiku importanti f'Istrija, iżda kienu wkoll il-marka kummerċjali ta' dan ir-reġjun. Uħud mill-anfori li nstabu għad għandhom fuqhom l-iskrizzjonijiet “Olei Histrici” (żejt ta' Istrija) u “Olei flos” (żejt tal-ewwel għasra), li juru li anke dak iż-żmien kellhom tikketti apposta għaż-żjut ta' kwalità. Iż-żejt taż-żebbuġa ta' Istrija kien jiġi ttrasportat tul rotot kummerċjali lejn it-Tramuntana tal-Italja, lejn Noricum u lejn Pannonia.

Fit-tieni nofs tas-seklu 20, it-tkabbir taż-żebbuġ f'Istrija beda jiżdied b'pass iktar mgħaġġel. Bl-għajnuna ta' istituzzjonijiet xjentifiċi u professjonali, tħawlu msaġar taż-żebbuġ ġodda, żdiedu xi ftit mill-varjetajiet taż-żebbuġ, u ddaħħlu tekniki ġodda għat-tkabbir taż-żebbuġ u għall-ipproċessar tiegħu. It-tradizzjoni antika tat-tkabbir taż-żebbuġ u l-ħolqien ta' xejriet ġodda bil-mod il-mod wasslu biex dawk li jkabbru ż-żebbuġ f'Istrija u dawk li jipproċessawh f'dan ir-reġjun saru iktar speċjalizzati f'dan il-qasam. Immexxija mill-kurżità kbira tagħhom, mit-tendenza tagħhom li joħolqu l-innovazzjoni u mill-karattru kompetittiv tagħhom, huma malajr ħadu vantaġġ mill-opportunità l-ġdida biex jipperfezzjonaw l-għarfien u l-ħiliet li kienu ngħaddew minn ġenerazzjoni għall-oħra.

Speċifiċità tal-prodott

Iż-żejt taż-żebbuġa tat-tip “Istra” huwa apprezzat għall-kwalità għolja tiegħu u għall-karatteristiċi organolettiċi tiegħu li ġejjin minn diversi fatturi u li jiddistingwuh minn tipi ta' żjut taż-żebbuġa oħrajn. Dan it-tip ta' żejt għandu aroma ta' żebbuġ frisk li tvarja minn medja sa intensa, li ta' spiss tkun imħallta wkoll, b'intensitajiet differenti, mal-aroma tal-frott, tal-ħaxix jew tal-veġetazzjoni ħadra (pereżempju tal-weraq aħdar u tal-ħaxix aħdar, eċċ.). Iż-żejt taż-żebbuġa tat-tip “Istra” għandu togħma armonjuża, li tfakkrek fiż-żebbuġ frisk b'saħħtu u li s-soltu tkun moderatament qawwija u morra.

Dan it-tip ta' żejt għandu kontenut għoli tal-komposti volatili C6 u C5 li huma marbutin mal-aromi tal-ħdura tiegħu u mat-togħma qawwija u morra tiegħu. Madankollu, it-togħma morra u qawwija taż-żejt taż-żebbuġa tat-tip “Istra” mhix marbuta biss mal-kontenut għoli ta' komposti volatili tiegħu, iżda wkoll mal-proporzjon għoli ta' sustanzi fenoliċi tiegħu, li minbarra li jtejbu l-karatteristiċi organolettiċi taż-żejt, itejbu wkoll il-karatteristiċi nutrizzjonali u l-istabbiltà tiegħu u b'hekk jagħmluh aktar reżistenti għall-ossidazzjoni.

Barra minn hekk, snin ta' riċerka fuq iż-żjut taż-żebbuġa straverġni ta' Istrija wrew il-valur nutrizzjonali tagħhom mil-lat xjentifiku u kkonfermaw li, minbarra li dawn it-tipi ta' żjut għandhom kontenut għoli ta' sustanzi fenoliċi, huma għandhom ukoll kontenut għoli ta' aċidu olejku. Bħala medja, iż-żejt taż-żebbuġa tat-tip “Istra” jkollu kontenut għoli ta' aċidu olejku (li ħafna drabi jkun ta' aktar minn 74 %), filwaqt li jkollu proporzjon ta' aċidu linoleniku fih li jkun ta' inqas minn 10 %. Din il-kompożizzjoni kimika speċifika taż-żejt taż-żebbuġa tat-tip “Istra”, jiġifieri, il-proporzjon għoli ta' aċidu olejku meta mqabbel mal-proporzjon ta' aċidu linoleniku fih (> 7), flimkien mal-kontenut għoli ta' sustanzi fenoliċi li jkollu, itejbu l-istabbilità tal-ossidazzjoni tiegħu.

Karatteristika oħra distintiva taż-żejt taż-żebbuġa tat-tip “Istra” hija l-kontenut baxx ħafna ta' aċidu xaħmi liberu fih u l-valur baxx tal-perossidu tiegħu.

Rabta kawżali bejn iż-żona ġeografika u l-prodott

Minħabba li l-peniżola ta' Istrija tinsab fil-konfini tat-Tramuntana tar-reġjun tat-tkabbir taż-żebbuġ, dak li jkun jista' jaħseb li l-kundizzjonijiet li hemm hemmhekk mhumiex favorevoli għat-tkabbir taż-żebbuġ. Madankollu, Istrija ilha rrikonoxxuta bħala post ideali għat-tkabbir taż-żebbuġ u għall-produzzjoni ta' żejt taż-żebbuġa ta' kwalità għolja sa minn żmien ir-Rumani. Il-firxa wiesgħa ta' varjetajiet taż-żebbuġ li jitkabbru fiha jservu ta' prova diretta ta' dan. Il-fatt li ż-żejt taż-żebbuġa tat-tip “Istra” dejjem jissodisfa l-kriterji organolettiċi u kimiċi stabbiliti fil-punt 3.2, irrispettivament mill-kompożizzjoni tal-varjetajiet li minnhom ikun magħmul, jindika li l-kundizzjonijiet pedoklimatiċi tal-Peniżola ta' Istrija jikkontribwixxu bil-kbir għall-kwalità u għall-karatteristiċi taż-żebbuġ imkabbar fiha u għall-karatteristiċi kimiċi u organolettiċi taż-żejt.

Il-konsegwenza ewlenija tal-kundizzjonijiet klimatiċi speċifiċi ta' Istrija hija l-proporzjon għoli ta' aċidu olejku monoinsaturat li nsibu fost l-aċidi xaħmin kollha li jinsabu fiż-żejt taż-żebbuġa tat-tip “Istra”. Dan jiġri minħabba li s-siġar taż-żebbuġ jadattaw għall-klimi aktar kesħin billi jipproduċu aktar aċidu olejku (Pannelli et al., 1993, f'O. Koprivnjak, I. Vrhovnik, T. Hladnik, Ž. Prgomet, B. Hlevnjak u V. Majetić Germek: Obilježja prehrambene vrijednosti djevičanskih maslinovih ulja sorti Buža, Istarska bjelica, Leccino i Rosulja, Hrvatski časopis za prehrambenu tehnologiju, biotehnologiju i nutricionizam Nru 7, (2012), p. 174).

Il-kompożizzjoni kimika rikka tal-komposti volatili fiż-żejt taż-żebbuġa tat-tip “Istra”, li taffettwa l-aromi tal-ħdura tiegħu, li xi ftit minnhom iwasslu wkoll għat-togħma morra u qawwija tiegħu, mhix ġejja biss mill-varjetajiet taż-żebbuġ użati biex dan jiġi prodott u mill-kundizzjonijiet klimatiċi, iżda wkoll mill-proċessi tal-produzzjoni li adottaw dawk li jkabbru ż-żebbuġ, jiġifieri li jaqtgħu ż-żebbuġ meta jkun għadu kemm sar u li jużaw prattiki tajbin biex iżommuh u biex jipproċessawh u wkoll biex jaħżnu ż-żejt. Għalhekk, l-għarfien espert u l-ħiliet fit-tkabbir taż-żebbuġ u fil-produzzjoni u fil-ħżin taż-żejt li nġabru tul il-ġenerazzjonijiet minn dawk li jkabbru ż-żebbuġ u li jipproċessawh f'dan ir-reġjun u li ġew ipperfezzjonati minnhom matulhom, għandhom rwol ewlieni fl-iżgurar tal-kwalità tal-prodott.

Ħsad bikri, li jsir meta l-frott ikun għadu aħdar jew parzjalment aħdar u iebes, jaffettwa bil-kbir il-karatteristiċi taż-żejt. Din il-prattika tal-produzzjoni saret waħda stabbilita fost dawk li jkabbru ż-żebbuġ fir-reġjun ta' Istrija. Minbarra li l-ħsad bikri jgħin biex jiġu evitati t-temperaturi baxxi, li jistgħu jwasslu biex il-frott jiffriża, dan jevita wkoll li ż-żebbuġ jiġi infestat mit-tieni u mit-tielet ġenerazzjoni tad-dubbiena taż-żebbuġ, li t-tnejn li huma jistgħu jaffettwaw bil-kbir il-kwalità taż-żejt. Barra minn hekk, ħsad bikri huwa magħruf li jtejjeb b'mod dirett l-indikaturi tal-kwalità kimika u l-karatteristiċi speċifiċi tat-togħma u tal-aroma taż-żejt taż-żebbuġa tat-tip “Istra”: dan huwa marbut ma' livelli baxxi ta' aċidi xaħmin liberi, ma' valur baxx tal-perossidu u ma' valuri K baxxi, kif ukoll ma' intensità għolja ta' karatteristiċi organolettiċi pożittivi f'termini tat-togħma u tal-aroma tiegħu (K. Brkić Bubola, O. Koprivnjak, B. Sladonja, D. Škevin, I. Belobrajić: Chemical and sensorial changes of Croatian monovarietal olive oils during ripening, European Journal of Lipid Science and Technology, il-volum 114 (2012), p. 1400).

L-interazzjoni tad-diversi fatturi naturali u umani lokali msemmijin hawn fuq tagħti lill-prodott bid-denominazzjoni “Istra DOP” il-karattru distintiv tiegħu, jiġifieri t-togħma armonjuża tiegħu u l-bilanċ bejn it-togħma qawwija, morra u ta' frott taż-żebbuġ tiegħu.

Referenza għall-pubblikazzjoni tal-Ispeċifikazzjoni tal-prodott

(it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 6(1) ta' dan ir-Regolament)

http://www.mps.hr/datastore/filestore/87/2017-03-29_-_ZOI_Istra_2017_03_08.pdf

http://www.mkgp.gov.si/fileadmin/mkgp.gov.si/pageuploads/podrocja/Kmetijstvo/zascita_kmetijskih_pridelkov_zivil/ZOI_Istra_2017.pdf

“Ix-xarbiet mhux alkoħoliċi ta’ din l-intestatura huma likwidi adattati direttament għall-konsum mill-bniedem permezz tal-inġestjoni u maħsuba għal dan l-użu, irrispettivament mill-kwantità assorbita jew mill-iskopijiet partikolari li jistgħu jintużaw it-tipi differenti ta’ likwidi kkonsmati, sakemm ma jiġux inklużi f’intestatura oħra aktar speċifika. Il-fatturi purament soġġettivi u varjabbli, bħall-mod li bih jittieħdu dawn ix-xarbiet jew l-iskop għalfejn jiġu kkonsmati, eż. biex jinqatal-għatx jew biex titjieb is-saħħa, mhumiex rilevanti għall-klassifikazzjoni tagħhom (ara s-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea fil-kawża 114/80).

Din l-intestatura tinkludi, fost l-oħrajn, il-prodotti likwidi lesti biex jinxtorbu għan-nutrizzjoni tat-trabi.”

“2.

L-espressjoni “żjut simili” tinkludi fost l-oħrajn, it-taħlitiet li ġejjin ta’ idrokarburi: — diżil paraffiniku sintetiku, b’mod partikolari “Żjut Veġetali Idrotrattati” (HVO) u “Fjuwils GTL (gas to liquid - gass għal likwidu)”; — prodotti minn sorsi rinnovabbli li jirriżultaw mill-proċessi li ġejjin: “Fjuwils BTL (biomass to liquid - bijomassa għal likwidu)” jew “Fjuwils Bio-GTL (biogass to liquid - bijogass għal likwidu)”; — prodotti mill-koproċessar ta’ materja prima rinnovabbli f’raffineriji b’materja prima petrolifera. Japplikaw id-definizzjonijiiet li ġejjin rigward il-produzzjoni ta’ “żjut simili”: — “Idrotrattament” tfisser il-konverżjoni termokimika ta’ trigliċeridi bl-idroġenu għall-produzzjoni ta’ alkani; jirreferi għall-ipproċessar tal-fjuwil. B’mod ġenerali, is-sorsi tat-trigliċeridi huma x-xaħmijiet u ż-żjut, l-iskart adattat, il-frazzjonijiet xaħmija tar-residwi u x-xaħam li joriġina mill-alga. — “Fjuwils GTL (gas to liquid - gass għal likwidu)”, “Fjuwils BTL (biomass to liquid - bijomassa għal likwidu)” u “Fjuwils Bio-GTL (biogass to liquid - bijogass għal likwidu)” ifissru l-konverżjoni tal-gass fi fjuwils likwidi bil-proċess Fischer-Tropsch jew bi proċessi ekwivalenti. Fil-każ ta’ “Fjuwils BTL (biomass to liquid - bijomassa għal likwidu)” jeżisti pass preċedenti li jikkonsisti fil-konverżjoni tal-bijomassa f’gass.”

“Din is-subintestatura tinkludi poli(akrilonitril) u elastomeri poliakriliċi (ACM) f’forom primarji (mhux vulkanizzati).”