10.3.2017   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 75/1

Relatur:

is-Sur Thierry LIBAERT

1.1.

B’din l-Opinjoni, il-KESE jesprimi x-xewqa tiegħu li jara lis-soċjetà tidħol fi tranżizzjoni ekonomika biex tgħaddi minn fażi ta’ sfruttament żejjed tar-riżorsi u ta’ ħela lejn fażi aktar sostenibbli, ibbażata fuq il-valur tal-kwalità iktar milli tal-kwantità, u rikka fl-impjiegi. Il-KESE jafferma r-rieda tiegħu li jara li l-Ewropa tieħu l-inizjattiva fir-rigward ta’ invenzjoni ta’ forom ġodda ta’ ekonomija.

1.2.

Il-KESE jemmen li għandha tiġi appoġġjata l-ekonomija funzjonali sa fejn din tippermetti li jiġu indirizzati l-isfidi kollha jew parti minnhom. Din mhijiex għan fiha nnifisha, iżda mezz biex jintlaħqu għanijiet ġodda tal-mudell ta’ konsum.

1.3.

Peress li jeżistu ħafna inċertezzi jew fatturi mhux magħrufa fir-rigward ta’ dawk li suppost huma benefiċċji ekonomiċi, ambjentali u soċjali tal-ekonomija funzjonali, hemm bżonn ta’ valutazzjoni sħiħa ta’ tipi ta’ prodotti jew ta’ servizzi sabiex ikunu jistgħu jiġu definiti l-vantaġġi u fejn applikabbli, il-kundizzjonijiet li għandhom jiġu rispettati fl-ekonomija funzjonali għall-benefiċċju taċ-ċittadini.

1.4.

Sussegwentement jeħtieġ li jiġi promoss it-tikkettar li jindika l-impatti (ambjentali, soċjali, ekonomiċi, eċċ.) tal-prodott jew tas-servizz akkwistat skont approċċ tal-ekonomija funzjonali – “aċċess” jew “użu” kontra “sjieda”. Tikkettar bħal dan għandu jippermetti lill-konsumatur ikun jaf jekk huwiex iktar xieraq li jagħżel li jixtri prodott jew servizz u biex jagħmel għażliet informati. Il-kwalità u l-affidabbiltà tal-informazzjoni pprovduta mill-intrapriżi huma kruċjali f’dan ir-rigward. Għalhekk jeħtieġ li jiġu stabbiliti awtoritajiet u mekkaniżmi li jiggarantixxu dan f’għajnejn il-konsumaturi.

1.5.

Il-KESE jirrakkomanda li l-Istati Membri u l-partijiet interessati jippromovu l-konsum responsabbli, qabel kollox matul il-fażi edukattiva, b’enfasi fuq l-ekonomija funzjonali. Jekk issir b’mod intelliġenti, l-ekonomija funzjonali tista’ tgħin biex jingħelbu bosta sfidi attwali marbuta mal-konsum.

1.6.

B’mod aktar ġenerali, il-KESE jirrakkomanda li jitħaffu r-riċerka u r-riżultati fir-rigward ta’ metodi ġodda ta’ produzzjoni u ta’ konsum b’konnessjoni mal-ekonomija funzjonali:

1.7.

Pakkett leġislattiv Ewropew għandu jipprovdi struttura għal servizzi mogħtija permezz tal-ekonomija funzjonali, b’rabta b’mod partikolari mal-kwistjonijiet ġodda tal-konsum – il-konsum kollaborattiv, l-obsolenza, il-fehim ta’ dawn il-mudelli mill-konsumatur, u kuntest legali u fiskali aktar favorevoli għall-kumpaniji innovattivi.

1.8.

It-territorjalizzazzjoni tal-ekonomija funzjonali tippermetti li tindirizza l-isfidi ġodda ta’ żvilupp reġjonali sostenibbli, permezz tal-esperimentazzjoni ta’ mudelli ekonomiċi ġodda. L-ekonomija funzjonali hija utli biex tenfasizza l-assi reġjonali, toħroġ mill-istandardizzazzjoni tal-produzzjoni tal-massa, li hija parzjalment responsabbli għad-diżillużjoni tal-konsum attwali, u tqis ir-riperkussjonijiet kollha tas-sistema ta’ produzzjoni. Barra minn hekk, minħabba li d-densità tagħhom twassal għal approċċi bbażati fuq il-pooling tar-riżorsi, il-bliet huma wieħed mit-territorji l-iktar adatti sabiex jiġu żviluppati soluzzjonijiet ta’ ekonomija funzjonali.

1.9.

Sabiex tiġi indirizzata t-tranżizzjoni fundamentali lejn mudell ekonomiku ġdid b’konsegwenzi prinċipali u sistematiċi f’diversi oqsma, huwa rrakkomandat li tinħoloq struttura trasversali permanenti ġdida fi ħdan il-KESE biex jiġu analizzati dawn l-iżviluppi.

1.10.

Ser tkun utli pjattaforma għall-iskambju li tagħmel l-inizjattivi tal-ekonomija funzjonali aktar viżibbli fil-livell Ewropew, f’kuntest fejn ma tantx hemm eżempji tajbin u dawn mhux dejjem jirċievu l-attenzjoni li tistħoqqilhom. Din il-pjattaforma tista’ tiddaħħal fil-pjattaforma Ewropea dwar l-ekonomija ċirkolari approvata mill-KESE fil-votazzjoni dwar l-Opinjoni tiegħu dwar il-pakkett tal-ekonomija ċirkolari, ippreżentat mill-Kummissjoni Ewropea.

1.11.

L-ekonomija funzjonali tista’ tippermetti li jerġgħu jingħaqdu l-valuri differenti li jagħmlu l-valur ta’ oġġett. Il-valuri ta’ użu, iżda wkoll il-valur tax-xogħol, għandhom isibu mezz biex jeżistu flimkien fi ħdan l-ekonomija funzjonali.

1.12.

Ser ikun kruċjali li jiġu ċċarati u ssemplifikati l-kwistjonijiet tal-assigurazzjoni relatati mal-mudelli ta’ ekonomija funzjonali, u jeħtieġ li dawn ikunu aktar espliċiti għall-konsumatur finali, sabiex ikunu jistgħu jiġu żviluppati s-servizzi l-ħodda tal-ekonomija funzjonali.

2.1.

L-ekonomija funzjonali għandha l-għan li tiżviluppa l-użu tal-prodotti minflok is-sjieda tagħhom. Madankollu dan ifisser aktar milli sempliċiment jiġu inkorporati “servizzi” miżjuda ma’ “prodott”. L-ekonomija funzjonali tqis l-isfidi kollha fil-konsum billi jitqies aħjar l-utent finali, mudelli ekonomiċi aktar effiċjenti fl-użu tar-riżorsi, saħansitra l-għotja ta’ benefiċċji konġunti għar-reġjuni. F’din il-perspettiva, l-intrapriżi ma jbigħux prodott iżda l-funzjonalità tal-prodott, li titħallas skont l-użu. Għalhekk, il-manifatturi għandhom interess a priori li jiżviluppaw prodotti solidi, li jissewwew u li jkollhom manutenzjoni faċli fil-kuntest tal-mudell ekonomiku tagħhom, kif ukoll li jiżguraw katina ta’ produzzjoni u loġistika adegwati.

2.1.1.

Il-paradigma ekonomika sottostanti turi li l-valur jinsab fil-benefiċċji li joħorġu mill-użu tiegħu, jiġifieri l-valur ta’ użu, iżda wkoll fl-oġġett jew fis-servizz stess jew fil-valur tiegħu f’għajnejn ħaddieħor, jiġifieri l-valur tax-xogħol jew il-valur ta’ skambju.

2.1.2.

Fil-mudell ekonomiku tradizzjonali, il-produtturi joħolqu l-valur u l-konsumaturi jeqirduh permezz tal-konsum. Fl-ekonomija funzjonali, l-interessi taż-żewġ partijiet għandhom jallinjaw ruħhom, jew fi kwalunkwe każ jingħaqdu, biex kulħadd iżomm, jew saħansitra joħloq, l-valur. Bir-rivoluzzjoni diġitali attwali, il-produzzjoni u l-isfruttament tad-data li ġejja mill-użi u l-għarfien tal-prodotti huma pereżempju waħda minn dawn ir-riżorsi u l-valuri l-ġodda maħluqa miż-żewġ partijiet.

2.1.3.

Id-dimaniki l-ġodda emerġenti madwar il-figura, li għadha ipotetika, tal-“prosumatur” (neoloġiżmu li jindika ż-żewġ rwoli storikament separati tal-produttur u tal-konsumatur), juru kif ir-relazzjonijiet ekonomiċi lineari jew vertikali ħafna qegħdin jinbidlu fi skemi jew strutturi aktar konnessi jew orizzontali.

2.1.4.

L-ekonomija funzjonali tista’ tippromovi d-dematerjalizzazzjoni tal-ekonomija, billi tintegra l-ispejjeż kollha fil-prezz finali. Din għandha tippermetti li jiġi promoss id-diżakkoppjament tal-attività ekonomika mill-impatt ambjentali.

2.2.

Hemm żewġ skejjel ta’ ħsieb, li joffru żewġ mudelli li ftit jew wisq kellhom suċċess fl-applikazzjoni tal-kunċett ta’ ekonomija funzjonali. L-ewwel skola ta’ ħsieb tkopri l-provvista ta’ servizz iffokata fuq l-użu u torbot mal-idea ġenerali ta’ ekonomija tas-servizzi. Din tirrevedi r-relazzjoni ta’ sjieda, iżda ftit li xejn titkellem dwar il-prodotti. It-tieni tikkonċentra fuq l-esternalitajiet tal-ekonomija funzjonali li jistgħu jwasslu għal soluzzjonijiet ġodda, fejn il-bejgħ ta’ oġġetti u ta’ servizzi jidher bħala pakkett integrat (fejn tingħata ħarsa lejn il-kwistjonijiet ta’ xogħol jew tal-produzzjoni tar-riżorsi intanġibbli, inklużi r-riżorsi reġjonali) u fejn il-konsumatur huwa parti integrali mis-soluzzjoni ddisinjata.

2.3.

L-approċċ li jirrakkomanda l-KESE huwa wieħed bilanċjat. L-idea mhijiex li tiġi promossa b’mod uniformi l-ekonomija funzjonali iżda li din issir biss meta tipprovdi tweġibiet għall-isfidi l-ġodda elenkati.

3.1.

L-ekonomija funzjonali hija interessanti peress li fit-teorija, jew, fi kwalunkwe każ, taħt ċerti kundizzjonijiet, hija kapaċi tindirizza diversi sfidi (kemm jekk ekonomiċi, soċjali, ambjentali kif ukoll kulturali) relatati mal-konsum attwali.

3.2.

Fil-kuntest ta’ approċċ integrat, b’mod partikolari fi ħdan ir-reġjuni, tista’ toħloq benefiċċji konġunti jew esternalitajiet pożittivi. Għalhekk, bħala eżempju, permezz ta’ metodi ta’ ħidma abbażi ta’ kooperattivi u dawk trasversali, l-awtoritajiet lokali jinkludu fil-provvista tagħhom tad-dawl pubbliku kunsiderazzjonijiet bħall-prestazzjoni ekonomika, is-sikurezza tal-ispazji pubbliċi, iżda wkoll it-tnaqqis tat-tniġġis tad-dawl, kif ukoll it-tnaqqis tal-konsum tal-enerġija. Billi jiġu integrati dawn l-għanijiet differenti, aktar milli jkun hemm enfasi fuq parametru wieħed, huwa possibbli li jintlaħqu diversi għanijiet u l-ispejjeż jinżammu taħt kontroll.

3.2.1.

Billi jiġu koordinati l-investimenti, l-ekonomija funzjonali hija għodda li tippromovi l-innovazzjoni għall-iżvilupp sostenibbli, u b’mod partikolari l-innovazzjonijiet teknoloġiċi nodfa jew ekoloġiċi. Dawn tal-aħħar, li ħafna drabi jkunu aktar intensivi fil-kapital mis-soluzzjonijiet konvenzjonali, isibu għalhekk mudell ekonomiku li jippromovi t-tixrid tagħhom permezz tal-konsumaturi li, individwalment m’għandhomx biżżejjed kapaċitajiet finanzjarji. Pereżempju, kuntratt għall-prestazzjoni tal-enerġija jista’ jippermetti lill-utent li jkollu aċċess għal teknoloġiji u servizzi effiċjenti fl-enerġija li kultant jiswew ħafna flus permezz ta’ ħlas baxx fix-xahar.

3.3.

Mil-lat ambjentali, il-metodi tal-konsum attwali bbażati fuq sjieda individwali jwasslu għal użu insuffiċjenti tal-oġġetti u konsegwentement għal ħela sinifikanti ta’ riżorsi naturali (pereżempju, attwalment karozza ma tintużax 95 % tal-ħin, u fil-bliet, ġeneralment tintuża minn ftit aktar minn persuna waħda 1,2).

3.3.1.

L-akkwist ta’ servizz tal-mobbiltà (siġġu għal numru ta’ kilometri partikolari, karozza għal perjodu u kilometraġġ definiti, eċċ.) jgħin jiżdied l-użu ta’ dawn ir-riżorsi. L-ekonomija funzjonali tista’ għalhekk iżżid l-intensità tal-użu ta’ bosta beni ta’ konsum, u b’hekk jinħolqu aktar valur għal impronta ambjentali baxxa.

3.3.2.

L-issettjar tal-prezzijiet tas-servizzi tal-ekonomija funzjonali, li tibni fuq l-ispejjeż kollha tal-prodotti u s-servizzi u mhux biss fuq l-ispejjeż marġinali, jippermetti li l-ispejjeż reali jinftiehmu aħjar mill-utent. Dan jagħti sinjal ta’ prezz li l-eqreb li jirrifletti l-impatt reali tal-produzzjoni, u jħeġġeġ għalhekk imġiba aktar responsabbli (pereżempju: meta tinxtara siegħa ta’ car-sharing, l-utent jikkontribwixxi għall-ispejjeż tat-tkagħbir bl-użu, l-assigurazzjoni, il-parkeġġ, il-karburant, eċċ., bl-ispejjeż kollha kkalkulati fuq bażi pro rata. Il-konsumatur għalhekk ser ikun iktar miftuħ għal użu raġonevoli ta’ din il-vettura meta mqabbel ma’ approċċ ibbażat fuq is-“sjieda” fejn huwa biss il-karburant li jitqies bħala spiża ta’ użu).

3.4.

F’termini soċjali, sabiex jitnaqqsu l-ispejjeż ta’ aċċess għal prodott jew servizz, sew jekk permezz tal-akkomunament ta’ investiment minn diversi partijiet jew billi tiġi limitata l-ispiża tal-użu maħsub għall-ispejjeż għall-aċċess, l-ekonomija funzjonali tista’ tippermetti lil għadd kbir ta’ konsumaturi jaċċessaw servizzi li qabel ma kienux disponibbli għalihom. Il-kwistjoni kruċjali, minn perspettiva kemm ekonomika kif ukoll legali jew ta’ assigurazzjoni, hija għalhekk dik li jiġi identifikat l-investitur jew id-detentur tal-kapital li jsir disponibbli għall-utenti. Dwar dawn il-kwistjonijiet, l-isfidi tal-leġislazzjoni l-ġdida li għandha tinħoloq jidhru kbar.

3.4.1.

Il-kwistjonijiet soċjali huma numerużi, u bl-istess mod bħall-kwistjonijiet ambjentali, għandhom jiġu esplorati serjament sabiex jiġi deċiż jekk l-ekonomija funzjonali hux ser tkun ta’ benefiċċju f’dan il-qasam u, fuq kollox, sabiex jiġu stabbiliti l-kundizzjonijiet li bihom għandha tiġi introdotta l-ekonomija funzjonali għal progress soċjali.

3.5.

Il-bidla radikali li tinvolvi t-tranżizzjoni minn “proprjetà” għal “aċċess” ma hijiex bla konsegwenzi. Hija tirfed il-bidla minn mudell ta’ konsum ibbażat fuq il-pretensjoni u x-xewqa imitattiva lejn konsum aktar moderat, li għandu inqas għeruq f’imġiba kompulsiva, u li fi kwalunkwe każ jiddependi inqas fuq is-sjieda ta’ beni materjali.

3.6.

Id-diġitalizzazzjoni tista’ tippermetti li jiġi estiż l-ambitu tal-ekonomija funzjonali, sabiex toħroġ mill-isfera esklużiva, fi kwalunkwe każ oriġinali, tal-B-to-B. Jekk jitnaqqsu b’mod partikolari l-ispejjeż tat-tixrid u tal-implimentazzjoni, is-soluzzjonijiet diġitali jistgħu jipprovdu soluzzjonijiet ta’ ekonomija funzjonali lil kulħadd f’oqsma diversi ħafna (mużika, mobbiltà, tagħmir, akkomodazzjoni, eċċ.). F’dawn il-perspettivi, sabiex jiġi żgurat li l-mudell ekonomiku l-ġdid jista’ jopera flimkien ma’ dak eżistenti, għandhom jiġu żviluppati u implimentati malajr qafas fiskali u regolatorju adatt.

3.7.

Il-ħidma u l-kontributi reċenti juru li l-prattiki ta’ ekonomija funzjonali għandhom suċċess u jiġu adottati meta s-soluzzjonijiet itejbu l-esperjenza tal-utent u l-kwalità tal-ħajja tal-konsumatur, aktar milli skont kriterji purament ekonomiċi jew ambjentali. Il-każ tal-car-sharing juri li din is-sistema tipprovdi soluzzjoni effettiva fil-kuntest tal-kwistjoni kruċjali tal-parkeġġ fiċ-ċentru tal-belt, kif ukoll standardizzazzjoni, li tipprovdi aċċess immedjat għal katalogu onlajn vast.

4.1.

L-ekonomija funzjonali tista’ twassal f’xi każijiet għal aċċelerazzjoni fir-rati ta’ konsum u ta’ tiġdid tal-prodotti. B’hekk, fir-rigward tat-telefonija mobbli jew il-kiri fit-tul b’għażla ta’ xiri (hire purchase) ta’ vetturi, mhuwiex ċertament ovvju li dawn il-mudelli (ġeneralment kiri fit-tul bl-għażla ta’ xiri) fil-fatt jikkontribwixxu biex jestendu l-ħajja ta’ prodotti jew itejbu r-riċiklaġġ fl-aħħar tal-ħajja.

4.2.

Jekk il-gruppi industrijali kbar huma l-aktar magħrufin biex jimplimentaw eżempji konkreti, setturi aktar tradizzjonali bħall-agrikoltura, pereżempju permezz ta’ xiri kollettiv, iżda wkoll l-istart-ups, għandhom rwol x’jaqdu sabiex jikkonsolidaw u jxerrdu l-ekonomija funzjonali fi ħdan is-soċjetà. Barra minn hekk jidher li l-SMEs jistgħu jsibu soluzzjonijiet ġodda għall-klijenti tagħhom f’dan il-kunċett u l-applikazzjoni tiegħu. Certi strutturi, fil-forma ta’ kooperattivi, jistgħu wkoll jippromovu forom ta’ governanza aktar orizzontali fejn l-utent huwa totalment involut.

4.3.

Billi jitnaqqsu l-ispejjeż ta’ aċċess għal prodott jew servizz, l-ekonomija funzjonali tista’ tkun ta’ benefiċċju għaċ-ċittadini bi dħul modest. B’mod partikolari hija tippermetti adattabbiltà u flessibbiltà fl-aċċess għas-servizzi u l-prodotti. Madankollu, fl-istess ħin, hija tista’ twassal biex dawn iċ-ċittadini bi dħul modest ikunu aktar vulnerabbli jekk ma jibqgħux f’pożizzjoni li jħallsu għall-aċċess, l-użu jew l-abbonament għal servizz. Minn din il-perspettiva, u fil-kuntest attwali ta’ prekarjetà dejjem tikber f’ħafna pajjiżi Ewropej, is-sjieda tista’ tidher preferibbli u għalhekk aktar sikura għaċ-ċittadini prekarji. Barra minn hekk, fir-rigward tal-aċċess għal ċerti beni u servizzi, l-inugwaljanza fl-aċċess mhix biss kwistjoni ta’ kapital ekonomiku (riżorsi finanzjarji) iżda wkoll ta’ kapital kulturali jew edukattiv (ambjent soċjali, taħriġ).

4.4.

Minn perspettiva soċjetali, l-ekonomija funzjonali tista’ tagħmel lill-konsumatur, u għalhekk liċ-ċittadin, ftit aktar dipendenti fuq organizzazzjonijiet ekonomiċi jew fuq sistema teknika u ekonomika partikolari. Ladarba wieħed ikun irreġistrat għal servizz partikolari, huwa diffiċli, jekk mhux impossibbli, li jsewwi, jemenda, jimmodifika, eċċ., il-prodott disponibbli. Għalhekk, l-ekonomija funzjonali tista’ ssaħħaħ il-kontroll estern jekk l-utenti mhumiex involuti biżżejjed fit-tfassil tal-prodotti u s-soluzzjonijiet żviluppati. Għandhom jitfittxu u jiġu promossi mudelli ekonomiċi u amministrattivi li jippromovu l-awtonomija tal-konsumatur (fl-għażliet, fl-imġiba u fl-użanzi tagħhom).

4.5.

Id-diġitalizzazzjoni tista’ tippermetti li jiġi estiż l-ambitu ta’ applikazzjoni tal-ekonomija funzjonali għall-konsumaturi kollha. Madankollu, din tqajjem diversi kwistjonijiet: il-qbid ta’ valur minn ċerti pjattaformi, l-ottimizzazzjoni jew l-evitar tat-taxxa, ir-rispett għall-ħajja privata (partikolarment permezz tal-użu tad-data miġbura), il-konċentrazzjoni ekonomika (monopolji ta’ pjattaformi) u kwistjonijiet relatati max-xogħol (kif imsemmi fil-paragrafu 1.6).

4.6.

Fir-rigward ta’ dawn ir-riskji jew ostakli kollha, is-sempliċi bidla għall-“ekonomija tas-servizzi” ma tistax tipproteġi l-ekonomija funzjonali minn riskji bħal dawn. Approċċ aktar integrat tal-ekonomija funzjonali, li minn naħa jitfa’ dubju fuq il-governanza tal-intrapriża, ix-xogħol, ir-rabta mar-reġjun, u min-naħa l-oħra jqis il-konsumatur sa mit-tfassil tas-servizz u matul iċ-ċiklu kollu tal-ħajja tal-prodott, jista’ jippermetti li dawn ir-riskji jingħelbu.

4.7.

Madankollu, huma ċertament neċessarji miżuri legali f’rabta ma’ ħafna minn dawn il-punti u b’mod partikolari fil-qasam tal-kompetizzjoni jew il-privatezza.

5.1.

Huma bosta r-raġunijiet għala l-Unjoni Ewropea għandha tindirizza t-tema tal-ekonomija funzjonali. Dawn huma ta’ natura ambjentali, soċjali, kulturali iżda wkoll ekonomika. Barra minn hekk, l-isfidi diġitali, u b’mod ġenerali r-rabta mal-mudelli ekonomiċi ġodda, bħall-ekonomija kollaborattiva, ċirkolari, eċċ., huma importanti hawnhekk, b’mod partikolari b’rabta mal-pass tal-bidla.

5.2.

Fl-Ewropa, l-ekonomija funzjonali tidher bħala mezz biex l-intrapriżi jerġgħu joħolqu l-valur miżjud u jippromovu soluzzjonijiet rikki fl-impjieg (partikolarment mill-iktar livell baxx, fil-qasam tal-manutenzjoni, it-tiswija, eċċ., iżda wkoll mill-iktar livell għoli, fit-tfassil ta’ mudelli ekonomiċi innovattivi u d-disinn ta’ servizzi assoċjati), u b’mod partikolari biex tissaħħaħ il-kompetittività ta’ ċerti setturi. Bl-iżvilupp ta’ servizzi li jirriflettu mill-eqreb possibbli l-bżonnijiet tal-konsumaturi aktar milli produzzjoni standardizzata u li ftit li xejn tkun adattata, hija tista’ tgħin biex terġa’ tinkiseb il-fiduċja bejn l-intrapriżi u l-konsumaturi u terġa’ tingħata tifsira lill-konsum.

5.3.

Filwaqt li s-servizzi ta’ innovazzjoni tal-intrapriżi l-kbar, l-awtoritajiet reġjonali u għadd kbir ta’ esperti jappoġġjaw l-ekonomija funzjonali, huwa ta’ stagħġib li wieħed jara kemm huma dgħajfa l-isforzi tal-Ewropa. Minkejja li l-ekonomija funzjonali tinsab fil-qalba tal-ekonomija ċirkolari, bl-ebda mod ma hija msemmija fir-rapport reċenti tal-Kummissjoni bit-titolu “L-għeluq taċ-ċirku” dwar dan is-suġġett.

5.3.1.

Minkejja dawn l-inċertezzi u l-limiti, fis-sitwazzjoni politika u ekonomika inċerta attwali fl-Ewropa, l-ekonomija funzjonali hija opportunità biex l-Ewropa tivvalorizza u tiżviluppa l-għarfien u l-kompetenzi ta’ bosta atturi.

10.3.2017   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 75/6

Relatur:

is-Sur Antonio GARCÍA DEL RIEGO

1.1.

Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tkompli tagħmel sforzi biex jiġu żviluppati proposti ta’ politika bl-għan li jippromovu l-ħolqien ta’ kumpaniji innovattivi u bi tkabbir sostanzjali u jirrakkomanda li dawn l-inizjattivi huma mmexxija, ġestiti u kkoordinati minn unità unika responsabbli għall-valutazzjoni, il-monitoraġġ u l-ksib ta’ sinerġiji bejn politiki innovattivi mfasslin minn Direttorati Ġenerali differenti. Dawn il-proposti ta’ politika għandhom isaħħu s-suq uniku, isaħħu ir-raggruppamenti u l-ekosistemi li fihom jinħolqu negozji ġodda innovattivi, jiżviluppaw il-komponent tal-ekwità tas-swieq kapitali Ewropej, iħeġġu iffukar tal-aġenda akkademika fuq l-impjieg għall-futur u jimminimizzaw l-ispejjeż u l-burokrazija involuti sabiex tinbeda impriża intraprenditorjali ġdida.

1.1.1.

Il-Kummissjoni għandha tkompli fix-xogħol tagħha ta’ tisħiħ tar-regoli eżistenti dwar is-suq uniku: proġetti ta’ armonizzazzjoni fit-tul bħal standards ta’ kontabbiltà u insolvenza, rikonoxximent awtomatiku tal-kwalifiki professjonali u akkademiċi, implimentazzjoni aċċellerata tal-istrateġija tas-suq uniku diġitali u l-użu sħiħ tal-inizjattiva tal-Unjoni tas-Swieq Kapitali (1) għandhom jgħinu ħafna lill-UE biex tibbenefika mill-potenzjal kollu ta’ suq uniku ġenwin. Regoli kuntrattwali transkonfinali sempliċi u effettivi għandhom jagħtu spinta lill-kummerċ elettroniku transkonfinali, inaqqsu frammentazzjoni legali fil-liġi tal-konsumatur kif ukoll l-ispejjeż ta’ konformità għan-negozju.

1.1.2.

Il-finanzjament tal-ekwità għandu jkun estiż aktar biex jappoġġja negozji ġodda fil-fażi tat-tfassil tagħhom. Fost fatturi oħrajn, dan jimplika sistema tat-taxxa aktar newtrali li tittratta d-dejn u l-finanzjament tal-ekwità b’mod ugwali billi tippermetti t-tnaqqis tal-pagamenti kemm tal-imgħax kif ukoll tal-pagamenti tad-dividendi (2). In-negozji ġodda għandhom ikunu jistgħu jużaw pakketti ta’ “opzjoni fuq l-ishma” biex jattiraw u jżommu t-talent.

1.1.3.

Għandha tinħoloq u tiġi promossa kultura ta’ ekwità, li tinkludi inizjattivi edukattivi u mhux leġislattivi. Is-sistema finanzjarja Ewropea għandha bżonn tiżviluppa prodotti ta’ investiment likwidu adattati għal investituri individwali sabiex tħeġġiġhom jinvestu f’negozji żgħar innovattivi.

1.1.4.

It-tnaqqis tal-burokrazija żejda u r-regolamentazzjoni żejda huma wkoll kruċjali biex jitnaqqsu l-piżijiet amministrattivi u jiġu evitati spejjeż żejda u ħela ta’ ħin għall-intraprendituri.

1.1.5.

L-iżvilupp ta’ tipi ġodda ta’ kollaborazzjoni bejn l-universitajiet u n-negozji li jinvolvu kemm l-industrija kbira kif ukoll kumpaniji iżgħar jeħtieġ li jiġi msaħħaħ u jitħaffef fost l-Istati Membri li jieħdu miżuri ta’ politika ġodda bl-għan li jagħmlu l-UE kalamita għat-talent.

1.1.5.1.

Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tneħħi kull xkiel legali għal skambji bejn studenti u intraprendituri żgħażagħ (3), pereżempju bil-ħolqien ta’ programm ta’ Erasmus għal intraprendituri żgħażagħ.

1.1.5.2.

Sabiex iqajjem sensibilizzazzjoni ta’ kumpaniji promettenti, il-KESE jappella għat-twaqqif ta’ bażi ta’ data ta’ informazzjoni appoġġjata minn pjattaformi li huma integrati fiċ-Ċentru Ewropew ta’ Konsulenza għall-Investimenti u l-Portal Ewropew ta’ Proġetti ta’ Investiment (EIPP) (4). Din għandha tinkludi l-kumpaniji tal-UE bi tkabbir sostanzjali, f’setturi differenti, magħżulin skont kriterji oġġettivi u trasparenti u li jippermettu tqabbil bejn kumpanija u oħra u valutazzjoni komparattiva.

1.1.6.

Il-KESE jemmen li l-iskambju u l-evalwazzjoni ta’ prattiki tajbin joffru tagħrif utli għal sperimentar b’politiki ġodda (5).

1.2.

Il-Fond Ewropew tal-Investiment (EIF) u l-Bank Ewropew tal-Investiment (BEI) huma mitlubin jappoġġjaw kumpaniji innovattivi b’kapital ta’ riskju u kapital inizjali speċifiku biex jiffaċilitaw it-trasferiment teknoloġiku mill-universitajiet u ċ-ċentri ta’ riċerka. Dawn jistgħu jiġu strutturati fil-forma ta’ garanziji tal-ewwel parti tas-self li se jgħinu biex tingħeleb ir-reżistenza inizjali għal finanzjament privat.

1.3.

Il-Fond Ewropew għal Investimenti Strateġiċi (FEIS), fond ta’ EUR 21 biljun li jikkonsisti minn garanziji tal-Unjoni Ewropea u kapital tal-Bank Ewropew tal-Investiment għandu jaqdi rwol kritiku biex jgħin lill-proġetti innovattivi jilħqu skala u jipparteċipaw fis-suq. Barra minn hekk, il-FEIS jista’ jkun mudell għal baġits tal-UE futuri, billi jaqleb minn metodu bbażat fuq fondi tradizzjonali għal mudell aktar effiċjenti xprunat mill-investiment, li għandu “jattira” ħafna fondi għal proġetti. Il-FEIS iffinanzja b’suċċess oqsma relattivament riskjużi li faċilment setgħu ġew injorati (6).

1.4.

Il-KESE jappella għall-bini ta’ għodda ta’ investiment usa’ biex jiġi stimulat investiment fl-istadju ta’ tkabbir, li jinkludi “fondi asimmetriċi” li jipprovdu redditu differenti għal klassijiet differenti ta’ investituri ta’ assi, u mekkaniżmi vetturi finanzjarji alternattivi, bħall-finanzjament kollettiv (7). Il-ħolqien ta’ swieq sekondarji għandu jiġi kkunsidrat sabiex jiġi ffaċilitat l-aċċess għal swieq għal SMEs Ewropej.

1.5.

Il-Kummissjoni għandha tindirizza l-asimmetriji regolatorji bejn l-Ewropa u l-Istati Uniti rigward it-trattament ta’ investiment f’softwer u tneħħi l-limitazzjonijiet regolatorji li jfixklu lis-settur finanzjarju Ewropew milli jinvesti fi żvilupp diġitali.

2.1.

L-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju (SMEs) huma element ewlieni tal-ekonomija Ewropea, u b’hekk jikkontribwixxu b’mod sinifikanti għall-ħolqien tal-impjiegi u t-tkabbir ekonomiku (8).

2.1.1.

Fl-2015 aktar minn 22,3 miljun SME fl-Unjoni Ewropea rrappreżentaw 99,8 % tal-għadd totali ta’ intrapriżi mhux finanzjarji, kienu jimpjegaw 90 miljun ruħ (66,9 % tat-total ta’ impjiegi), iġġeneraw 57,8 % tal-valur miżjud globali (9) u pprovdew 85 % tal-impjiegi l-ġodda. L-Ewropa għandha tiżgura li jinħoloq tip ġdid ta’ SME biex jikkumpensa lill-200 000 li jfallu kull sena (10), li jaffettwa fuq 1,7 miljun ħaddiem. Madankollu, jiswew aktar għal tkabbir ekonomiku futur dawk in-negozji li jixtiequ jkunu innovattivi, jikbru u jesportaw.

2.2.

Il-ħolqien ta’ negozji ġodda b’rati għolja ta’ tkabbir huwa ta’ importanza kruċjali minħabba l-enfasi tagħhom fuq l-innovazzjoni f’setturi li qegħdin jikbru malajr b’valur miżjud għoli. Dawn huma l-intrapriżi li ser joħolqu impjiegi fil-futur u li jixprunaw it-tkabbir tal-produttività, li huwa ċentrali għat-titjib tal-istandards tal-għajxien. Filwaqt li l-Ewropa qed tirrapporta progress f’xi oqsma, għadha lura fil-pass mill-fażi tal-bidu għal fażi tat-tkabbir, li fl-aħħar mill-aħħar għandu jwassal għal tkabbir u ħolqien tal-impjiegi li l-Ewropa għandha bżonn (11).

2.3.

Dan ir-rapport fuq inizjattiva proprja jiffoka fuq in-negozji li qegħdin jespandu: kumpaniji b’rata sostanzjali ta’ tkabbir bi tkabbir annwali medju ta’ impjegati (jew dħul) li huwa ikbar minn 20 % fuq perjodu ta’ tliet snin, u b’10 jew iżjed impjegati fil-bidu tal-perjodu ta’ osservazzjoni (12). Karatteristika ewlenija tan-negozji li qegħdin jespandu hija li dawn imexxu mudelli tan-negozju li huma skalabbli ħafna. L-iskalabbiltà hija l-kapaċità għat-tkabbir f’termini ta’ aċċess għas-suq, dħul, u struttura kkawżata minn, pereżempju, replikazzjoni rapida tal-mudell kummerċjali fi swieq differenti jew prattiki ta’ ġestjoni ġodda.

2.3.1.

Studju tal-OECD ta’ 11-il pajjiż (13) ikkonkluda li l-kumpaniji li qegħdin jespandu ammontaw għal inqas minn 10 % tad-ditti f’kull wieħed mill-11-il pajjiż iżda ħolqu sa żewġ terzi tal-impjiegi ġodda kollha (14).

2.4.

L-istartups għandhom it-tendenza li jkunu inqas ta’ profitt fi żmien qasir u huma dipendenti fuq il-finanzi esterni. Jekk dawn in-negozji innovattivi ma jkunux jistgħu jiffinanzjaw il-pjani tagħhom għall-espansjoni, ma jirnexxilhomx jespandu u mbagħad il-potenzjal sottostanti għat-tkabbir tal-produttività u l-ħolqien tal-impjieg x’aktarx li se jkun imxekkel.

2.4.1.

Analiżi tal-Bank Dinji (15) tistma li r-rata medja ta’ self improduttiv tal-SMEs fis-swieq żviluppati fl-2007 kienet ta’ 6,93 %, jiġifieri aktar mid-doppju ta’ self kummerċjali kbir fil-livell ta’ 2,54 %. Is-self improduttiv żdied b’mod drammatiku matul il-kriżi fil-Portugall, Spanja, l-Italja u l-Irlanda għal bejn 10 % u 25 %.

2.4.1.1.

Il-politiki li jħeġġu lill-banek sabiex jestendu self lil kumpaniji aktar riskjużi, b’mod partikolari ditti fl-istadji bikrija b’kollateral limitat, jistgħu joħolqu sett ta’ banek riskjużi, limitazzjoni tal-kreditu u jżidu l-instabbiltà finanzjarja (16).

2.5.

L-Ewropa għandha bżonn tiffoka fuq il-funzjonament bla xkiel tat-tranżizzjoni tal-finanzjament, li hija attwalment miksura.

2.5.1.

It-tranżizzjoni tal-finanzjament hija magħmula minn 4 kapitoli: il-fażi tal-bidu (finanzjata minn għotjiet, kapital inizjali, familja u ħbieb); fażi tat-tkabbir tal-ekwità (finanzjament kollettiv, mikrofinanzjament, investituri informali); tkabbir sostenut (titolizzazzjoni, ekwità privata, kapital ta’ riskju, investituri istituzzjonali, pjazzament ta’ dejn privat) u ħruġ (akwiżizzjoni, swieq ta’ ekwità pubblika)

3.1.

L-ekosistemi tal-innovazzjoni ta’ suċċess li jrawmu kumpaniji li qed jespandu huma kkaratterizzati minn netwerks interkonnessi b’saħħithom ta’ istituzzjonijiet ta’ riċerka u edukazzjoni, industriji kbar, investituri ta’ kapital ta’ riskju, u l-preżenza ta’ talent kreattiv u intraprenditorjali (17).

3.1.1.

Normalment, impriżi ġodda huma maħluqin f’ċentri ta’ teknoloġija mibnijin madwar l-universitajiet tal-ewwel klassi li jaġixxu bħala atturi ewlenin fl-iżvilupp ta’ ambjent dinamiku għan-negozju peress li huma sors ta’ talent f’termini kemm ta’ studenti kif ukoll ta’ akkademiċi. Raggruppamenti qawwija u konnessi sew itejbu l-produttività tan-negozju fir-reġjun ta’ influwenza tiegħu, jixprunaw id-direzzjoni u l-pass tal-innovazzjoni u jistimulaw il-ħolqien ta’ negozji ġodda. L-Istati Uniti u ċ-Ċina, kif ukoll ċerti ċentri fl-Ewropa, qed imexxu battalja fit-tul biex jattiraw talent u kapital u jrawmu l-innovazzjoni.

3.1.2.

Madankollu, il-frammentazzjoni tas-suq Ewropew tfixkel it-tranżizzjoni minn negozji ġodda għal negozji li qegħdin jespandu. F’dan ir-rigward, huma essenzjali li tiġi ffaċilitata l-mobbiltà tal-forza tax-xogħol fl-UE kollha kif ukoll sabiex jiġi attirat talent minn pajjiżi terzi li jservi bħala kalamita, u b’hekk jinħoloq ċirku virtuż.

3.1.3.

Jista’ jitħeġġeġ programm ta’ Erasmus għal intraprendituri żgħażagħ. Dan huwa adattat ħafna għall-prinċipju gwida tat-tkabbir u l-impjiegi, u hija inizjattiva li se tiffaċilita l-mobbiltà u tintlaqa’ b’mod tajjeb min-negozji.

3.1.3.1.

Xi politiki ġew adottati reċentement biex jattiraw talent minn barra l-UE. Il-Karta l-Blu, li ġiet introdotta fl-2009, diġà ħaffet id-dħul ta’ ħaddiema tas-sengħa ma’ min iħaddem fl-UE (18). Fil-livell nazzjonali, xi pajjiżi Ewropej diġà ħolqu proċeduri tal-viża speċifiċi għal intraprendituri u pajjiżi oħrajn qegħdin jintroduċuhom (19).

3.1.4.

Suċċess notevoli fil-każ ta’ ċentru tat-teknoloġija huwa Oxbridge, li jirreferi għar-reġjun ta’ influwenza li jinkludi l-universitajiet ta’ Oxford u Cambridge fir-Renju Unit. Il-komunità ta’ teknoloġija avvanzata fir-Renju Unit kompliet tikber u ġġedded ruħha matul il-perjodu twil ta’ staġnar u riċessjoni ekonomika bejn l-2008 u l-2012 (20).

3.1.4.1.

Madankollu, ħafna mill-universitajiet Ewropej m’għandhomx l-istatura, l-istruttura, jew l-inklinazzjoni li joħolqu kundizzjonijiet għat-tkabbir ta’ negozji intraprenditorjali f’kampus universitarju, jew jippromovu din l-aġenda lill-gvernijiet (21). Il-mexxejja universitarji u l-Gvern għandhom jiżviluppaw rabtiet mal-industrija, l-investiment f’uffiċċji ta’ trasferiment ta’ teknoloġija u l-edukazzjoni intraprenditorjali (22).

3.1.5.

Spin-offs li jinħolqu bħala konsegwenza tat-trasferimenti teknoloġiċi mill-universitajiet iħabbtu wiċċhom ma’ diffikultajiet ta’ espansjoni minħabba nuqqas ta’ flus u ġestjoni speċjalizzata. Għalhekk huwa essenzjali li huma jistgħu jiddependu fuq l-appoġġ pubbliku istituzzjonali biex jegħlbu l-eżitazzjoni inizjali ta’ fornituri ta’ finanzjament privat biex jinvestu fi spin-offs bi profil tekniku, peress li dawn huma perċepiti bħala wisq tekniċi u riskjużi u sikwit ma jiġux mifhuma sew.

3.2.

Minkejja li għandhom livell simili ta’ edukazzjoni, l-Ewropej iwaqqfu negozji ġodda notevolment b’inqas frekwenza mill-Amerikani. Id-diversi raġunijiet għal dan jistgħu jinkludu livell għoli ta’ averżjoni għar-riskju, il-piżijiet amministrattivi, kultura sottożviluppata fejn wieħed ikollu ċans ieħor, is-sottożvilupp ta’ programmi ta’ edukazzjoni intraprenditorjali u n-nuqqas ta’ kultura ta’ ekwità privata. Għandha tingħata attenzjoni wkoll għall-iżvilupp bikri ta’ kultura intraprenditorjali fil-livell tal-iskola primarja u sekondarja.

3.2.1.

Fil-fatt, ir-riskju tal-falliment huwa l-akbar biża’ tal-Ewropej meta jibdew negozju: 43 % fl-Ewropa vs 19 % fl-Istati Uniti. Fl-Istati Uniti (23), ir-reġim ta’ falliment korporattiv li huwa kemmxejn effiċjenti u mhux punittiv, kif ukoll l-aċċettazzjoni akbar, b’mod ġenerali, ta’ fallimenti korporattivi, jikkontribwixxu għar-rieda li wieħed jieħu iżjed riskji. L-iżviluppar ta’ kultura aktar intraprenditorjali għandha ssir prijorità ta’ dawk li jfasslu l-politika kif ukoll tal-istituzzjonijiet tal-edukazzjoni.

3.2.1.1.

Studju reċenti juri li l-kumpaniji mwaqqfin minn dawk li jerġgħu jibdew mill-ġdid għandhom dħul u tkabbir fl-impjiegi ogħla u jkollhom aktar ċans li jiksbu finanzjament estern (24). Fi Spanja, 20 % biss tal-intraprendituri li joħolqu l-ewwel negozju ġdid tagħhom jirnexxu; għal dawk li jerġgħu jippruvaw, ir-rata ta’ suċċess titla’, sorprendentement, għal 80 %.

3.3.

In-negozji innovattivi b’rata għolja ta’ tkabbir huma ħafna drabi iktar probabbli li jkunu miċħudin minn self bankarju minħabba li ma jkollhomx il-kapital, li huwa parti ewlenija tal-valutazzjonijiet tal-kreditu tal-banek (25). Il-finanzjament b’ekwità għalhekk huwa fundamentali għal negozji ġodda bi pjani ta’ espansjoni sinifikanti iżda bi flussi tal-flus mhux ċerti jew previsti b’mod negattiv. Is-self bankarju għandu għalhekk jiġi kkumplementat bit-titjib tad-diversità u flessibbiltà tas-sorsi ta’ finanzjament, b’enfasi speċjali fuq ir-rwol ta’ finanzjament ta’ ekwità.

3.4.

Kultura ta’ ekwità għandha tinħoloq u tiġi promossa fl-Ewropa, u s-sistemi finanzjarji Ewropej għandhom jiżviluppaw prodotti ta’ investiment li huma adattati għal investituri individwali u jipprovdu l-likwidità neċessarja sabiex jkunu jinvestu f’negozji żgħar innovattivi.

3.4.1.

Minħabba n-nuqqas ta’ finanzjament fi stadju iktar tard, kumpaniji Ewropej ġodda ma jistgħux ilaħħqu mal-pass tat-tkabbir tal-kontropartijiet tagħhom fl-Istati Uniti, u jew jeħtieġ li jiġġeneraw dħul iktar kmieni sabiex jibqgħu ħajjin jew jinbiegħu fi stadju prematur bi skont fil-prezz. Fil-fatt, sal-2009, 5 % biss tal-kumpaniji Ewropej maħluqin mix-xejn mill-1980 kienu fost l-ewwel 1 000 f’termini ta’ kapitalizzazzjoni tas-suq. Fl-Istati Uniti dan is-sehem kien ta’ 22 % (26).

3.4.1.1.

B’mod notevoli, iktar minn nofs il-kapital ta’ riskju kollu mogħti madwar id-dinja huwa mogħti fl-Istati Uniti bi 15 % biss fl-Ewropa. Fl-2013, EUR 26 biljun f’kapital ta’ riskju kien ipprovdut fl-Istati Uniti u EUR 5 biljun fl-Ewropa, filwaqt li l-investituri informali pprovdew EUR 6 biljun għal negozji ġodda fl-Ewropa u EUR 20 biljun fl-Istati Uniti.

3.4.1.2.

B’hekk, l-UE iġġarrab defiċit kbir fil-każ ta’ investituri informali u fondi ta’ kapital ta’ riskju li huma rispettivament bejn tlieta u ħames darbiet ogħla fl-Istati Uniti. Din hija differenza determinanti peress li dan huwa t-tip ta’ kapital li huwa meħtieġ biex jittrasforma kumpaniji f’intrapriżi akbar u aktar ta’ suċċess.

3.4.1.3.

Ir-raġuni ewlenija ta’ din hija l-frammentazzjoni għolja tal-industrija ta’ kapital ta’ riskju tul il-fruntieri nazzjonali. Fond ta’ riskju medju Ewropew, b’madwar EUR 60 miljun huwa biss nofs id-daqs ta’ fond medju fl-Istati Uniti, u 90 % tal-investiment ta’ kapital ta’ riskju tal-UE huwa kkonċentrat fi tmien Membri Stati biss (id-Danimarka, il-Finlandja, Franza, il-Ġermanja, in-Netherlands, Spanja, l-Iżvezja u r-Renju Unit) (27). Minħabba d-diversità tar-regoli fl-Istati Membri, kumpaniji ta’ kapital ta’ riskju jiffaċċjaw spejjeż għoljin biex jiġbru fondi madwar l-Ewropa. Għalhekk, huma żgħar u għandhom inqas kapital biex jappoġġjaw negozji li qed jikbru. Kieku s-swieq ta’ kapital ta’ riskju kienu kbar daqs dawk fl-Istati Uniti, sa EUR 90 biljun ta’ fondi addizzjonali kienu jkunu disponibbli għal kumpaniji finanzjarji bejn l-2008 u l-2013 (28).

3.4.1.4.

Problematiku wkoll huwa n-nuqqas ta’ involviment ta’ investituri privati. Matul l-aħħar deċenju, is-settur ta’ kapital ta’ riskju Ewropew sar jiddependi dejjem iżjed fuq l-istituzzjonijiet tas-settur pubbliku, li kkontribwixxew 31 % (29) tal-investiment totali fl-2015, żieda ta’ 15 % (30) biss mill-2007. L-għan m’għandux ikun inqas fondi pubbliċi iżda iżjed sorsi privati. Il-bażi ta’ investituri għandha titwessa’ u tiġi diversifikata jekk l-industrija trid issir awtonoma fuq medda twila ta’ żmien.

3.4.1.5.

Fondi asimmetriċi għandhom jiġu kkunsidrati biex jinċentivaw lil sħubijiet pubbliċi-privati. Dawn huma fondi ta’ kapital ta’ riskju fejn l-investituri jingħataw kundizzjonijiet u redditi differenti bbażati fuq l-għanijiet ta’ investiment tagħhom, li jirrikonoxxu l-interessi varji ta’ msieħba f’kollaborazzjonijiet differenti. Dawn diġà jeżistu fil-Finlandja, il-Greċja, ir-Renju Unit u n-Netherlands.

3.4.2.

Il-ħolqien ta’ swieq sekondarji għandu jiġi kkunsidrat sabiex jiġi ffaċilitat l-aċċess għal swieq għal SMEs Ewropej. Dawn għandhom jippermettu spejjeż għall-elenkar baxxi u approċċ iżjed speċifiku flessibbli għall-bżonnijiet ta’ kumpaniji iżgħar u dinamiċi. Eżempji tajbin huma Alternative Investment Market ta’ Londra (AIM), Nouveau Marché ta’ Pariġi jew Mercado Alternativo Bursatil (MAB) ta’ Madrid. Din is-sistema ta’ regolazzjoni flessibbli jista’ jkollha vantaġġi u żvantaġġi. Kumpaniji żgħar jista’ jkollhom aċċess aktar faċli għall-borża biex jinnegozjaw ishma disponibbli iżda, min-naħa l-oħra, investituri mingħajr esperjenza jistgħu jħabbtu wiċċhom ma’ diffikultajiet meta jevalwaw il-profil ta’ riskju preċiż ta’ kumpanija.

3.4.3.

Ir-regolament speċifiku għas-settur xi daqqiet ifixkel il-kapaċità ta’ negozji tal-UE biex jinvestu fl-iżvilupp tat-teknoloġija meta mqabblin mal-kontropartijiet tagħhom fl-Istati Uniti. Pereżempju, hemm asimmetrija regolatorja bejn l-entitajiet finanzjarji Ewropej, Amerikani u Żvizzeri rigward l-investimenti meħtieġa fis-softwer u assi intanġibbli oħrajn li huma kritiċi għall-iżvilupp diġitali.

3.4.3.1.

Is-settur bankarju huwa bil-bosta l-akbar settur tal-IT fid-dinja: USD 700 biljun jintefqu fuq innovazzjoni fl-IT – 1 minn kull 5 ewro jintefqu mis-settur finanzjarju u 5 sa 10 % tal-investiment (31). Bħala konsegwenza, il-banek huma kemm attur prinċipali fit-trasformazzjoni diġitali kif ukoll il-finanzjatur ewlieni fl-ekonomija diġitali.

3.4.3.2.

Madankollu, il-qafas regolatorju qed jippenalizza l-investimenti tant meħtieġa tagħhom fl-IT. Ir-regolament finanzjarju għandu jittratta s-softwer bħala assi ordinarju u m’għandux jisforza lill-banek tal-UE milli jnaqqsu dan l-investiment għal skopijiet ta’ rekwiżiti tal-kapital.

3.5.

Trattament fiskali differenti madwar l-Istati Membri u bejn tipi differenti ta’ finanzjament joħolqu ostaklu għall-iżvilupp ta’ swieq kapitali pan-Ewropej, b’impatt fuq l-investituri u l-emittenti.

3.5.1.

Il-biċċa l-kbira tas-sistemi ta’ taxxa korporattiva jippreferu finanzjament bis-self iżjed milli ekwità billi jippermettu tnaqqis ta’ spejjeż tal-imgħax; m’hemmx tnaqqis għal pagamenti tal-imgħax fil-każ ta’ ekwità. Dan il-preġudizzju tad-dejn jista’ jiġi indirizzat permezz ta’ tnaqqis fit-taxxa fuq l-ispiża tal-ekwità u l-finanzjament tad-dejn (32).

3.5.1.1.

L-inċentivi fiskali għandhom rwol importanti fil-forniment ta’ finanzjament ta’ kumpaniji fi stadju bikri ta’ tkabbir sostanzjali, u diversi gvernijiet madwar id-dinja jippermettu tnaqqis tat-taxxa għal individwi u kumpaniji investiti f’negozji ġodda ta’ teknoloġija għolja jew f’fondi ta’ kapital ta’ riskju kwalifikati (33).

3.5.1.2.

Benefiċċju li huwa tradizzjonalment attraenti għall-impjegati u intraprendituri ta’ negozji ġodda huwa li jitwaqqfu programmi ta’ opzjoni fuq l-ishma peress li ħafna minnhom se jirrinunzjaw il-kumpens tas-salarju. Fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri, it-trattament tat-taxxa ta’ opzjonijiet fuq l-ishma huwa punittiv ħafna peress li huma meqjusin bħala dħul normali u ttaxxati bir-rata marġinali. Għandu jitħeġġeġ trattament tat-taxxa preferut għal opzjonijiet fuq l-ishma, b’mod simili għal Opzjonijiet ta’ stokk għall-impjegati (ISOs) (34) fl-Istati Uniti.

3.5.2.

Dan iqum il-flus għall-impriżi li josservaw l-obbligi tal-VAT, b’mod partikolari jekk il-kumpanija tbiegħ oġġetti jew servizzi b’mod transkonfinali. Il-KESE huwa sodisfatt li sar jaf li l-Kummissjoni ħabbret, bħala parti mill-istrateġija tagħha għal Suq Uniku Diġitali, li ser tressaq proposti leġislattivi sa tmiem l-2016 biex tnaqqas il-piż amministrattiv fuq in-negozji kkawżati minn reġimi differenti tal-VAT. Fost dawn il-miżuri, il-Kummissjoni tipproponi l-introduzzjoni ta’ limitu mingħajr VAT biex jgħin lil negozji ġodda u mikrointrapriżi (35).

3.6.

L-isfruttar tal-potenzjal sħiħ tas-suq uniku huwa essenzjali b’tali mod li n-negozji l-ġodda jkunu jistgħu joffru l-prodotti u s-servizzi tagħhom madwar l-UE kollha fi stadju bikri u javvanzaw rapidament biex ikunu jistgħu jikkompetu fis-swieq globali.

3.6.1.

Regoli kuntrattwali transkonfinali sempliċi u effettivi għall-konsumaturi u n-negozji huma prijorità fl-istrateġija tas-suq uniku diġitali. Huma se jrawmu kummerċ elettroniku transkonfinali fl-UE billi jeliminaw il-frammentazzjoni legali fil-qasam tal-liġi kuntrattwali tal-konsumatur. It-tneħħija ta’ ostakli minħabba differenzi fil-liġi kuntrattwali se tagħti spinta lill-konsum fl-UE ta’ EUR 18-il biljun u l-prodott domestiku gross se jiżdied b’EUR 4 biljun mill-livell attwali tiegħu (36).

3.7.

Il-piżijiet amministrattivi bla bżonn huma wkoll kawża ta’ spejjeż żejda u ineffiċjenza ta’ ħin għall-intraprendituri.

3.7.1.

Bejn l-2013 u l-2015, l-ispiża medja biex jinbeda negozju fl-UE kienet ta’ 4,1 % tal-PDG per capita, filwaqt li fl-Istati Uniti kienet 1,17 % (37).

3.7.2.

F’termini taż-żmien li jittieħed biex tiġi stabbilita kumpanija fl-UE, bħala medja, ir-reġistrazzjoni tlestiet fi żmien 11,6 jum. Fl-Istati Uniti, tieħu biss 6 ijiem biex tibda negozju.

3.8.

Asimetrija ta’ informazzjoni hija raġuni oħra għalfejn l-Ewropa ma tipproduċix biżżejjed kumpaniji bi tkabbir sostanzjali. L-investituri huma neqsin minn viżjoni ġenerali tal-opportunitajiet kollha ta’ investiment. Barra minn hekk, investituri mhux Ewropej iħabbtu wiċċhom ma’ limitazzjonijiet addizzjonali meta jippruvaw jifhmu l-ispeċifitajiet tas-swieq nazzjonali differenti. Portal dedikat, integrat maċ-Ċentru Ewropew ta’ Konsulenza għall-Investimenti (EIAH) u l-Portal Ewropew ta’ Proġetti ta’ Investiment (EIPP) (38) se jgħin biex jipprovdi viżibilltà għall-proġetti bi tkabbir sostanzjali u jnaqqas l-asimetrija ta’ informazzjoni.

4.1.

Għadd ta’ pajjiżi żviluppaw prattiki tajbin biex jappoġġjaw negozji ġodda u negozji li qegħdin jespandu. Il-KESE jirrakkomanda li l-Kummissjoni tistudja b’reqqa l-possibbiltajiet għall-implimentazzjoni tagħhom fil-livell Ewropew

4.1.1.

Il-Ġermanja tesiġi li l-kumpaniji jissieħbu mal-Kamra tal-Kummerċ Ġermaniża (IHK) li min-naħa tagħha tipprovdi appoġġ u tagħti pariri (39).

4.1.2.

Skemi ta’ garanziji fuq is-self mill-gvern bħal dawk fl-Italja, ir-Renju Unit, il-Polonja u Franza għandhom jiġu esplorati, kif ukoll kofinanzjament mill-pajjiż bħal fil-Ġermanja u l-Iżvezja (40).

4.1.3.

Ir-Renju Unit qed jipprovdi skemi ta’ inċentivi fiskali biex jiżdied il-fluss ta’ fondi f’assi aktar riskjużi permezz tal-iskemi tal-EIS, SEIS u VCT (41).

4.1.4.

Ir-reġjun ta’ Piemonte fl-Italja żviluppa netwerks fi 12-il raggruppament industrijali filwaqt li ġabar flimkien kumpaniji, universitajiet u l-gvern lokali (42).

4.1.5.

Fir-reġjun Bask fi Spanja, il-kooperattiva Elkar-Lan tħeġġeġ il-ħolqien ta’ kooperattivi oħrajn permezz ta’ analiżi sħiħa tal-vijabbiltà tal-proġett, taħriġ, u aċċess għal sussidji u għajnuna finanzjarja (43).

4.1.6.

Id-diġitalizzazzjoni tas-servizzi tal-gvern, kif juri l-każ tal-Estonja, tista’ ġġib magħha progress sinifikanti sabiex jiġi ffaċilitat it-tkabbir ta’ kumpaniji innovattivi u ta’ teknoloġija għolja. Fuq skala pan-Ewropea, l-iżvilupp tal-gvern elettroniku jista’ jkollu impatt enormi.

4.1.7.

Fl-era tal-ekonomija xprunata mid-data, vantaġġ kompetittiv jista’ jiddependi fuq assi intanġibbli, li huma diffiċli biex tevalwa u tivvaluta bl-użu ta’ mekkaniżmi finanzjarji tradizzjonali. L-Uffiċċju tal-Proprjetà Intellettwali tar-Renju Unit żviluppa modi biex jidentifika u jkejjel dawn l-assi f’termini ta’ flussi tal-flus (44).

4.1.8.

Fir-Renju Unit, tim dedikat fi ħdan Tech City UK li jismu Future Fifty jappoġġja l-aqwa 50 kumpanija diġitali fl-istadju ta’ tkabbir tar-Renju Unit. Il-programm jipprovdi aċċess għal għarfien espert fi ħdan is-settur privat u tal-gvern, jibni rabtiet mal-bażi tal-investituri istituzzjonali tar-Renju Unit u joffri appoġġ adatt biex jgħin lill-kumpaniji jikbru b’pass mgħaġġel u jistabbilixxu l-bażi għal preparazzjoni tal-IPO (45), M&A u espansjoni globali (46).

4.1.9.

Fl-2015, il-gvern federali Amerikan implimenta l-iskema STEM, li timmira biex tnebbaħ it-tfal biex jistudjaw ix-xjenza, it-teknoloġija, l-inġinerija u l-matematika. Pilastru essenzjali huwa ddedikat biex iħejji l-istudenti għal bżonnijiet futuri fis-suq tax-xogħol (47). Hemm iffukar li dejjem qed jikber fuq ħiliet trasferibbli u STEAM, bl- “A” tirreferi għall-Arti.

5.1.

Il-Kummissjoni Ewropea għamlet sforz notevoli biex tappoġġja l-intraprendituri, tintroduċi diversi inizjattivi f’dawn l-aħħar snin, b’numru ta’ Direttorati Ġenerali differenti li jmexxu l-proċess, jiġifieri, DĠ CONNECT (48), DĠ EAC (49), DĠ GROW (50) DĠ RTD (51) u DĠ FISMA (52).

5.2.

Ħafna minn dawn l-inizjattivi huma reċenti u għadu kmieni wisq biex jiġu evalwati l-effetti tagħhom. Madankollu, il-KESE huwa tal-fehma li l-Kummissjoni qed issegwi d-direzzjoni t-tajba u jħeġġiġha biex tkompli taħdem f’din id-direzzjoni, dejjem f’konsultazzjoni mal-partijiet interessanti Ewropej u nazzjonali rilevanti.

10.3.2017   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 75/14

Relatur:

Vladimíra DRBALOVÁ

1.1.

Il-Kumitat iqis li huwa essenzjali li l-kumpaniji jkunu trasparenti, u jappoġġja l-inizjattivi kollha li jwasslu lejn is-sostenibbiltà u l-prevedibbiltà tan-negozju fit-tul. It-trasparenza hija importanti għall-partijiet kollha, għall-kumpaniji nnifishom, u biex ittejjeb l-immaġni tagħhom u ssaħħaħ il-fiduċja tal-ħaddiema, tal-konsumaturi u tal-investituri.

1.2.

Il-Kumitat jirrikonoxxi li ħafna kumpaniji li joperaw fl-UE huma tassew trasparenti. Madankollu, għadd ta’ skandli reċenti wrew li hemm bżonn ta’ titjib fit-trasparenza sabiex issir ġeneralment parti mill-istrateġiji sostenibbli tal-kumpaniji. L-investituri u l-azzjonisti huma dejjem aktar attenti mhux biss għall-indikaturi tal-profitabilità tal-kumpaniji iżda wkoll għall-indikaturi kwalitattivi tas-CSR (1) li jgħinu biex jitnaqqsu r-riskji soċjali u biex jiġi żgurat li l-kumpaniji jistgħu jiżviluppaw b’mod sostenibbli. Biex jintlaħqu l-ħtiġijiet tal-impriżi u ta’ partijiet interessati oħra, l-informazzjoni trid tkun materjali, u trid tkun li tinġabar b’mod kosteffikaċi.

1.3.

Il-Kumitat jinnota li l-gvernijiet tal-Istati Membri għandhom jimmotivaw u jinkoraġġixxu lill-kumpaniji biex jifhmu li t-trasparenza hija utli peress li hija wkoll opportunità tajba għan-negozju u jappoġġjawhom fl-issodisfar ta’ dawn ir-rekwiżiti.

1.4.

Il-Kumitat iqis li huwa importanti li ssir enfasi b’mod simultanju kemm fuq l-effikaċja u l-ambitu tal-informazzjoni li qed tiġi ppreżentata u l-kwalità u l-awtentiċità tagħha. It-titjib tat-trasparenza għandu jiffoka kemm fuq ir-riżultati miksuba kif ukoll fuq il-proċess ta’ rappurtar u żvelar ta’ informazzjoni. Ir-rappurtar għandu jħares ‘il quddiem kif ukoll għandu jipprovdi informazzjoni dwar il-prestazzjoni fl-imgħoddi.

1.5.

Il-Kumitat jirrakkomanda li l-Kummissjoni tistabbilixxi passi ulterjuri biex tippermetti lill-kumpaniji jissodisfaw l-obbligi ta’ trasparenza tagħhom u biex jibqgħu globalment kompetittivi.

1.6.

B’mod ġenerali, il-KESE jifhem li kumpaniji żgħar u ta’ daqs medju joperaw f’kondizzjonijiet differenti. Għal din ir-raġuni, ir-regoli għalihom għandhom jiġu ssemplifikati biex ikunu jistgħu jirrappurtaw b’mod iktar adegwat sabiex tiġi żgurata trasparenza sħiħa. Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon il-proġett tal-bini ta’ kapaċità biex jgħin lill-SMEs jilħqu dawn l-isfidi.

1.7.

Il-Kumitat jemmen li kwalunkwe inizjattiva ulterjuri dwar l-iżvelar tal-informazzjoni għandha tiffoka fuq l-informazzjoni li verament għandhom bżonn il-partijiet interessati li għandha tinkludi sett komuni ta’ indikaturi u fl-istess ħin għandha tqis in-natura tal-kumpanija u tas-settur li fiha hija topera.

1.8.

Il-Kumitat jenfasizza li r-responsabbiltà soċjali tal-kumpaniji (CSR) u l-politika ta’ trasparenza fi ħdan impriża mhumiex effettivi mingħajr l-impenn tal-impjegati tagħha u għalhekk dawn għandhom jiġu involuti f’konsultazzjonijiet bejn is-sħab soċjali.

1.9.

Filwaqt li l-udjenza ta’ rappurtar korporattiv qiegħda tiżdied, aktar gruppi ta’ partijiet interessati huma interessati f’aspetti oħra ta’ affarijiet korporattivi. Għalhekk il-Kumitat jemmen li huwa importanti li jiġi evalwat il-mudell ta’ rappurtar attwali u biex dan ikun xieraq għall-iskop tiegħu.

2.1.

Fl-2010, il-Kummissjoni ppubblikat komunikazzjoni li fiha ħamsin proposta għal titjib tas-suq intern. Hija indikat li n-negozji wkoll għandhom jagħtu sehemhom fi sforz kollettiv billi juru r-responsabbiltà u t-trasparenza tagħhom, kemm fir-rigward tal-impjegati tagħhom u l-azzjonisti tagħhom iżda wkoll lejn is-soċjetà b’mod ġenerali. Il-Kummissjoni enfasizzat li kien hemm lok għal titjib fit-tmexxija tal-intrapriżi, b’mod partikolari l-kompożizzjoni u d-diversità fi ħdan il-bordijiet tad-diretturi, inkluż ir-rappreżentanti tan-nisa, biex jitjiebu l-impjiegi, in-negozju u l-kummerċ (2). L-etika tan-negozju u l-valuri ġew rikonoxxuti bħala kontribut għall-irkupru ekonomiku.

2.2.

Fl-2011, il-Kummissjoni ppubblikat strateġija rinnovata tal-UE 2011-2014 għar-Responsabbiltà Soċjali Korporattiva (CSR) (3) li fiha ressqet definizzjoni ġdida bħala “ir-responsabbiltà tal-intrapriżi għall-impatt tagħhom fuq is-soċjetà”. Parti mis-sisien fl-istrateġija kienet pjan ta’ azzjoni li jsegwi l-integrazzjoni tar-rappurtar finanzjarju u soċjali.

2.3.

Fl-2012, il-Kumitat adotta l-opinjoni tiegħu dwar l-istrateġija rinnovata tal-UE għas-CSR (4) li tenfasizza li fil-klima ekonomika u politika diffiċli, l-inizjattiva ta’ politika tas-CSR tipprovdi opportunità sabiex ikun hemm kuntatt pożittiv mal-komunità kummerċjali. Huwa importanti li wara attività tas-CSR wieħed jirrikonoxxi motivazzjonijiet differenti. Il-komunikazzjoni toffri deskrizzjoni ta’ diversi benefiċċji, li għandhom jiġu promossi aħjar flimkien ma’ eżempji ta’ prattika tajba biex l-impriżi jiġu infurmati u jiġu mħeġġa jwettqu impenn aktar b’saħħtu lejn is-CSR.

2.4.

F’dawn l-aħħar snin, il-Kumitat ipproduċa ħafna opinjonijiet oħra, li jissemmew f’din l-opinjoni. Dawn l-opinjonijiet jenfasizzaw l-importanza tar-responsabbiltà soċjali korporattiva, it-trasparenza tal-kumpaniji, l-iżvelar tal-informazzjoni mhux finanzjarja u l-involviment tal-partijiet interessati rilevanti – l-investituri, il-konsumaturi, l-impjegati u r-rappreżentanti tat-trade union tagħhom, l-NGOs – matul il-proċess. F’din l-opinjoni l-Kumitat jixtieq jagħmel enfasi fuq qafas xieraq għall-proċess kollu.

3.1.

Sa ċertu punt il-kriżi ekonomika tal-2008 u l-konsegwenzi soċjali tagħha dgħajfu l-fiduċja taċ-ċittadini fin-negozju, u l-attenzjoni pubblika u tal-investituri ffukat fuq l-imġiba etika u soċjali tal-kumpaniji. Aktar gruppi ta’ partijiet interessati issa huma interessati f’aspetti oħra tal-affarijiet korporattivi.

3.2.

L-investituri jridu trasparenza u kontroll tal-investiment tagħhom u jixtiequ jkunu jafu kif il-flus tagħhom qed jaffettwaw l-ambjent u s-soċjetà b’mod negattiv jew pożittiv. L-aktar sorsi importanti ta’ informazzjoni mhux finanzjarja għall-investituri huma r-rapporti tas-sostenibbiltà/tas-CSR u r-rapporti annwali. Dikjarazzjonijiet ta’ politika kwalitattiva huma importanti għall-valutazzjoni tal-ħlas finanzjarju, iżda l-indikaturi kwantitattivi ewlenin tal-prestazzjoni (KPIs) huma meqjusa bħala essenzjali.

3.3.

Il-ħaddiema huma dawk li jintlaqtu ħażin l-ewwel mill-kumpaniji li ma jikkunsidrawx ir-regoli legali u n-nuqqas ta’ trasparenza tagħhom. U madankollu, l-impjegati għandhom rwol ċentrali fl-iżvilupp tal-kumpaniji tagħhom: is-sigurtà tax-xogħol tagħhom, il-paga tagħhom, is-saħħa tagħhom u l-kundizzjonijiet tax-xogħol tagħhom jiddependu fuq dan. Huma għandhom id-dritt li jirrikjedu trasparenza u li jiġu infurmati u involuti fid-deċiżjoni dwar is-sitwazzjoni finanzjarja u l-politiki soċjali, ambjentali u ekonomiċi fil-kumpaniji tagħhom.

3.4.

Il-konsumaturi jridu t-trasparenza u jistennewha f’oqsma speċifiċi li huma importanti għalihom. Huwa verament fl-interess tal-kumpaniji, f’termini ta’ relazzjonijiet tagħhom ma’ partijiet interessati oħra (ħaddiema, ċittadini u konsumaturi) biex isegwu politika ta’ trasparenza. Ta’ spiss dan ifisser sempliċiment li l-konsumaturi jingħataw il-fatti li jgħinuhom jagħmlu deċiżjonijiet ta’ xiri infurmati. Fl-aħħar nett, huma dawn in-negozji li se jibbenefikaw mil-lealtà ta’ konsumaturi aktar infurmati  (5). L-industrija tal-ikel hija qasam sensittiv ħafna f’dan ir-rigward. L-aktar riċerka riċenti miċ-Ċentru għall-Integrità tal-Ikel (CFI) (6) turi li aktar trasparenza tfisser li l-konsumaturi għandhom fiduċja akbar fl-ikel u tfassal triq ċara biex dan jintlaħaq.

3.5.

Minħabba l-globalizzazzjoni, għadd kbir ta’ msieħba kummerċjali u partijiet interessati huma interessati f’aktar informazzjoni fuq firxa usa’ tal-affarijiet korporattivi minn għadd kbir ta’ pajjiżi.

3.6.

It-trasparenza tibni fiduċja u n-negozji jeħtieġu l-fiduċja tas-soċjetà. Madankollu, ta’ sikwit ikun hemm differenza bejn dak li l-pubbliku jistenna u l-perċezzjoni tiegħu ta’ kif in-negozji jġibu ruħhom. Din id-differenza hija parzjalment ikkawżata minn każijiet ta’ mġiba irresponsabbli ta’ xi intrapriżi, kif ukoll minn każijiet meta xi intrapriżi jeżaġeraw il-kredenzjali tagħhom fil-kamp ambjentali jew soċjali. Nuqqas ta’ kuxjenza pubblika tal-kisbiet tal-intrapriżi u r-restrizzjonijiet li bihom iridu jaħdmu wkoll jikkontribwixxi għal din id-diskrepanza.

3.7.

Din hija r-raġuni għalfejn fl-2009, il-Kummissjoni Ewropea bdiet sensiela ta’ sessjonijiet ta’ ħidma dwar it-trasparenza korporattiva. In-negozji Ewropej laqgħu din bħala inizjattiva li ġiet eżattament f’waqtha – matul il-kriżi, meta t-trasparenza u r-responsabbiltà soċjali korporattiva (CSR) b’mod ġenerali jista’ jkollhom il-potenzjal li jgħinu biex terġa’ tinkiseb il-fiduċja pubblika fin-negozju, li sa ċertu punt ukoll kienet intlaqtet minħabba l-kriżi li għadha għaddejja. L-inizjattiva mmirata lejn bosta gruppi ta’ partijiet interessati (l-impjegaturi, it-trade unions, l-NGOs u l-mezzi tax-xandir) u s-sonda kellha sservi bħala linja gwida għal aktar passi li għandhom jittieħdu mill-Kummissjoni.

3.7.1.

Il-lezzjonijiet li ttieħdu mill-inizjattiva:

4.1.

Fl-Istrateġija tal-UE dwar is-CSR, il-Kummissjoni ssostni li l-iżvelar ta’ informazzjoni soċjali u ambjentali, inkluża l-informazzjoni marbuta mal-klima, jista’ jiffaċilita l-kooperazzjoni bejn il-kumpaniji u l-partijiet interessati, u l-identifikazzjoni tar-riskji materjali tas-sostenibbiltà. Dan huwa element importanti tar-responsabbiltà li jista’ jikkontribwixxi biex tiżdied il-fiduċja tal-pubbliku fl-intrapriżi. Biex jintlaħqu l-ħtiġijiet tal-intrapriżi u ta’ partijiet interessati oħrajn, l-informazzjoni għandha tkun materjali.

4.1.1.

Il-Kummissjoni tirrikonoxxi wkoll li numru dejjem jiżdied ta’ kumpaniji jiżvelaw informazzjoni soċjali u ambjentali. L-SMEs ta’ sikwit jgħaddu din l-informazzjoni b’mod informali u fuq bażi volontarja. Sors wieħed jistma li madwar 2 500 kumpanija Ewropea jippubblikaw ir-rapporti tas-CSR jew rapporti tas-sostenibbiltà, u dan iqiegħed l-UE f’pożizzjoni ta’ tmexxija globali (7).

4.2.

Fl-2013, il-Kummissjoni, fuq inizjattiva tal-Parlament Ewropew, fasslet proposta leġislattiva dwar it-trasparenza tal-informazzjoni soċjali u ambjentali pprovduta mill-impriżi fis-setturi kollha  (8). L-għan tal-emenda għal “direttivi dwar il-kontabilità” kien li jiġi stabbilit rekwiżit għal ċerti kumpaniji kbar (bħalissa madwar 6 000 kumpanija u entità fl-UE) biex jiżvelaw informazzjoni mhux finanzjarja u dwar id-diversità li hija rilevanti fir-rapporti annwali tagħhom.

4.2.1.

Id-direttiva f’ċerti pajjiżi hija trasposta fil-liġi nazzjonali f’konsultazzjoni man-negozji, sabiex l-implimentazzjoni tieħu vantaġġ mill-flessibbiltà ta’ direttiva, ma tmurx lil hinn mill-kamp ta’ applikazzjoni tagħha, tipprovdi sigurtà legali għan-negozji u tissodisfa r-rekwiżiti reali tagħhom. F’dan ir-rigward, il-KESE fassal opinjoni (9) li fiha huwa jenfasizza d-dritt li wieħed jibbenefika minn dan il-mekkaniżmu flessibbli u adegwat biex titjieb il-komunikazzjoni mal-azzjonisti, mal-investituri, mal-ħaddiema, u ma’ partijiet interessati oħra u jilqa’ l-fatt li din il-proposta tindirizza biss lill-kumpaniji l-kbar.

4.2.2.

Attwalment, il-Kummissjoni qed tipprepara linji gwida mhux vinkolanti dwar ir-rappurtar mhux finanzjarju abbażi tar-riżultati tal-konsultazzjoni pubblika. Sabiex tiffaċilita l-konsultazzjoni ta’ segwitu mal-partijiet interessati (10), il-KE introduċiet dokument ta’ sfond illustrattiv li jiddeskrivi l-prinċipji ewlenin dwar l-iżvelar mhux finanzjarju. L-informazzjoni mhux finanzjarja rrappurtata għandha tkun materjali, affidabbli, ibbilanċjata u li tinftiehem, komprensiva u konċiża, strateġika u tħares ‘il quddiem, għandha tkun ukoll orjentata lejn il-partijiet interessati, speċifika għall-kumpanija/għas-settur, kwalitattiva u kwantitattiva, u konsistenti.

4.3.

F’konformità mal-Istrateġija Ewropa 2020, li titlob għal titjib fl-ambjent tan-negozju fl-Ewropa, fl-2014, il-Kummissjoni ppubblikat proposta għal direttiva, li l-għan tagħha hu li tappoġġja l-ħolqien ta’ qafas ta’ governanza korporattiva modern u effiċjenti għall-impriżi, l-investituri u l-impjegati Ewropej  (11) li tikkorrispondi għall-ħtiġijiet tas-soċjetà tal-lum u għall-ambjent ekonomiku li qed jinbidel.

4.3.1.

Il-proposta għandha tikkontribwixxi għas-sostenibbiltà fit-tul tal-kumpaniji fl-UE u għal perspettiva aktar fit-tul tal-azzjonisti li tiżgura kundizzjonijiet ta’ ħidma aħjar għall-kumpaniji li l-ishma tagħhom huma nnegozjati fi swieq regolati fl-UE. Fl-opinjoni tiegħu (12) l-Kumitat jenfasizza li l-proposta se twassal għal governanza korporattiva u ambjent ta’ investiment aktar stabbli, u sostenibbli fl-Ewropa u jinnota wkoll li fil-valutazzjoni tal-impatt tagħha, il-Kummissjoni targumenta li l-proposti tagħha se jwasslu biss għal żieda marġinali fil-piż amministrattiv fuq kumpaniji elenkati. Fil-valutazzjoni tad-Direttiva, se jkun importanti li jiġi evalwat dan il-bilanċ.

4.4.

F’Ottubru 2015, il-Kummissjoni ppubblikat strateġija ġdida bit-titlu “Kummerċ għal Kulħadd: Lejn politika aktar responsabbli għall-kummerċ u l-investiment”, li toffri viżjoni tal-politika tal-UE bil-għan li tirrifletti l-ħtieġa ta’ politika tal-kummerċ aktar responsabbli u aktar trasparenti.

4.4.1.

Fil-kapitolu bit-titlu “Politika tal-kummerċ u l-investiment ibbażata fuq valuri”, il-Kummissjoni tħabbar it-tisħiħ tad-drittijiet tal-konsumaturi billi jissaħħu mill-ġdid l-inizjattivi ta’ responsabbiltà soċjali korporattiva u ta’ diliġenza dovuta tul il-katina tal-produzzjoni b’enfasi fuq ir-rispett tad-drittijiet tal-bniedem u d-drittijiet soċjali – inklużi dawk tax-xogħol – u aspetti ambjentali ta’ ktajjen ta’ valur. Il-Kummissjoni trid tkompli billi ttejjeb id-dimensjonijiet ta’ żvilupp sostenibbli tal-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles.

4.4.2.

Fl-opinjoni tiegħu (13) ffukata fuq xogħol diċenti fil-ktajjen tal-provvista globali (GSCs) Il-Kumitat jgħid: “Il-KESE għandu ħafna esperjenza fil-qasam tas-sostenibbiltà, b’parteċipazzjoni fl-implimentazzjoni u l-monitoraġġ ta’ kapitoli ddedikati fil-Ftehimiet ta’ Kummerċ Ħieles (l-FTAs), involviment f’firxa wiesgħa ta’ Kumitati tas-Soċjetà Ċivili li jippermettulu li jipproponi bilanċ ġust bejn ir-rekwiżiti legali meħtieġa fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem u tax-xogħol, tat-trasparenza, tal-ġlieda kontra l-korruzzjoni u tal-flessibbiltà meħtieġa tal-MNEs (intrapriżi multinazzjonali) biex jorganizzaw u jiżviluppaw il-ktajjen tal-provvista diġitali (GSCs) tagħhom b’mod effettiv adattat għas-sitwazzjonijiet lokali varji”.

4.4.3.

Standards ogħla għall-pubblikazzjoni ta’ rapporti dwar kwistjonijiet mhux finanzjarji jistgħu jkunu kwistjoni importanti fil-politika tal-kummerċ. Ir-regolamentazzjoni fil-livell globali, inklużi l-ftehimiet kummerċjali, għandhom isaħħu t-trasparenza dwar il-pubblikazzjoni ta’ informazzjoni mhux finanzjarja f’pajjiżi bħall-Istati Uniti u ċ-Ċina sabiex jiġu żgurati kundizzjonijiet ekwivalenti għall-kumpaniji Ewropej.

4.4.4.

Il-KE għandha l-ħsieb li ssaħħaħ l-inċentivi, b’mod partikolari għall-multinazzjonali, li jipprovdu informazzjoni dwar id-diliġenza dovuta, u approċċ aktar ambizzjuż għal estrazzjoni tal-minerali f’żoni affettwati minn kunflitt  (14), tfittxija għal oqsma ġodda ta’ sħubija msaħħa għal ktajjen ta’ valur responsabbli u l-pubblikazzjoni ta’ ħarsa ġenerali tar-rapporti tal-kumpaniji fil-katina tal-valur responsabbli.

4.4.5.

Sa fejn huma kkonċernati r-rekwiżiti tal-Kummissjoni dwar il-kummerċ etiku u l-promozzjoni u l-protezzjoni tad-drittijiet tal-bniedem, jistgħu jkunu wkoll mistennija rekwiżiti ġodda dwar in-negozji bħala riżultat tal-implimentazzjoni tal-Pjan ta’ Azzjoni tagħha dwar id-Drittijiet tal-Bniedem 2015-2018 (15). Fil-konklużjonijiet tiegħu l-Kunsill Affarijiet Barranin (Ġunju 2016) jenfasizza r-rwol kruċjali li taqdi t-trasparenza kummerċjali sabiex is-swieq ikunu jistgħu jirrikonoxxu, jinċentivaw u jippremjaw ir-rispett għad-drittijiet tal-bniedem.

4.5.

F’Jannar 2016 il-Kummissjoni ppreżentat il-Pakkett tagħha Kontra l-Evitar tat-Taxxa, bil-għan li tiżgura tassazzjoni effikaċi u żieda fit-trasparenza fiskali.

4.5.1.

Wieħed mill-oqsma li qed jiġu skrutinizzati b’attenzjoni li se jaffettwaw intrapriżi multinazzjonali u gruppi huwa r-rappurtar pajjiż b’pajjiż (l-obbligu li titħejja dikjarazzjoni li fiha t-tranżazzjonijiet fil-grupp, data dwar dħul, qligħ, taxxa fuq l-introjtu mħallsa, eċċ. u tintbagħat lill-awtoritajiet tat-taxxa). F’dan l-istadju, il-pakkett ikopri l-iskambju ta’ informazzjoni bejn l-awtoritajiet tat-taxxa tal-Istati Membri.

4.6.

Fil-bidu ta’ April 2016 (16), il-Kummissjoni pproponiet li l-kumpaniji multinazzjonali jippubblikaw rapport separat dwar it-taxxa fuq id-dħul li jħallsu, flimkien ma’ informazzjoni dwar it-taxxa. Kumpaniji multinazzjonali b’fatturat nett konsolidat ta’ aktar minn EUR 750 miljun iridu jissodisfaw dawn ir-rekwiżiti ta’ trasparenza addizzjonali, kemm jekk dawn huma domiċiljati fl-UE jew le. Dan l-obbligu japplika wkoll għall-fergħat u s-sussidjarji tagħhom. F’dan ir-rigward il-Kumitat għadu kif adotta opinjoni dwar il-ġlieda kontra l-evażjoni tat-taxxa (17) li fiha hu jħeġġeġ lill-Kummissjoni tkun aktar ambizzjuża meta tesiġi trasparenza fiskali mill-kumpaniji billi tnaqqas il-limitu ta’ fatturat ta’ EUR 750 miljun jew billi titħejja skeda li tistipula tnaqqis gradwali fil-limitu.

4.6.1.

Madankollu l-Kummissjoni għandha tqis il-prinċipji tas-suq intern tal-UE u l-kompetittività tal-Unjoni. Ir-rekwiżiti unilaterali fi ħdan l-UE jistgħu jwasslu għal konsegwenzi mhux intenzjonati jekk intrapriżi li mhumiex fl-UE jkunu ġew eżentati minn dan l-obbligu. Għalhekk, intrapriżi li mhumiex fl-UE għandhom jiġu koperti minn dan l-obbligu permezz tan-negozjar ta’ ftehimiet kummerċjali internazzjonali.

4.7.

Il-Kummissjoni Ewropea taħdem ma’ organizzazzjonijiet internazzjonali oħrajn, bħalma huma l-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni Ekonomika u l-Iżvilupp Ekonomiċi (OECD), l-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO), id-WHO u l-Bank Dinji u ssaħħaħ is-sinerġiji mal-istrumenti tagħhom għal governanza korporattiva tajba, trasparenza u r-responsabbiltà korporattiva (18). Dawn l-istrumenti huma riveduti regolarment u jistabbilixxu rekwiżiti ta’ responsabbiltà u trasparenza ta’ kumpaniji b’politiki soċjali, ambjentali u tad-drittijiet tal-bniedem. Huma jinkoraġġixxu wkoll il-prevenzjoni u l-analiżi tar-riskju u jipprevedu miżuri ta’ diliġenza dovuta. L-istrumenti huma primarjament maħsuba għal kumpaniji multinazzjonali, imma huma wkoll intiżi sabiex iservu bħala linji gwida għall-kumpaniji li joperaw fil-livelli nazzjonali. Kwalunkwe reviżjoni ta’ tali strumenti għandha tiffoka b’mod partikolari fuq l-implimentazzjoni aħjar tagħhom.

4.8.

Iż-żieda globali u l-esiġenzi Ewropej għal trasparenza korporattiva jiġu ttrasferiti lil kumpaniji li joperaw fl-Istati Membri. Ir-rwol tal-KE għandu jkun li tmexxi u tikkoordina l-politiki tal-Istati Membri tal-UE u għaldaqstant tnaqqas ir-riskju ta’ approċċi diverġenti (19).

4.8.1.

L-istrateġija tal-Kummissjoni għal kummerċ responsabbli u r-rakkomandazzjonijiet għall-Istati Membri spiss twassal għas-suppożizzjoni fil-livell nazzjonali li intraprenditorija u trasparenza responsabbli għandha tiġi amministrata u ssorveljata biss mill-Istat.

4.8.2.

In-negozju jagħraf lilu nnifsu bħala mutur għal imġiba responsabbli u trasparenti. Dan ġie rikonoxxut ukoll fil-komunikazzjoni tal-Kummssjoni dwar “L-implimentazzjoni tas-Sħubija għat-Tkabbir u l-Impjieg: Nagħmlu l-Ewropa punt ta’ eċċellenza fir-Responsabbiltà Soċjali tal-Impriżi” (20).

4.8.3.

Ir-responsabbiltà ewlenija ta’ kull kumpanija hija li toħloq valur mhux biss għall-azzjonisti tagħha, iżda wkoll għall-impjegati tagħha, l-ambjent tagħha u l-komunità tagħha u tiġġenera u tippreserva l-impjiegi. L-Istati Membri għandhom joħolqu l-kundizzjonijiet adatti biex jiffaċilitaw u jappoġġjaw l-isforzi tal-kumpaniji biex ikunu responsabbli u trasparenti.

5.1.

Il-Kumitat jirrikonoxxi li r-rappurtar mhux finanzjarju huwa importanti ħafna għal rappurtar korporattiv billi jgħin biex tinħoloq stampa sħiħa tal-affarijiet korporattivi.

5.2.

Għall-kumpaniji, l-abmjent regolatorju għan-negozju qiegħed isir dejjem aktar kumpless. Biex ikunu indirizzati aħjar il-bżonnijiet tal-partijiet interessati għandu jiġi stabbilit qafas adegwat għar-rappurtar korporattivu, fl-istess ħin, għandu jiġi evitat piż amministrattiv u finanzjarju żejjed. Is-CSR u t-trasparenza għandhom ukoll jiġu promossi u użati bħala opportunità għall-kumpaniji biex jiġi evitat ir-riskju soċjali u jiġi żgurat l-iżvilupp sostenibbli tagħhom.

5.3.

Matul l-aħħar għaxar snin, il-fokus fuq aspetti differenti ta’ Informazzjoni Mhux Finanzjarja (NFI) baqa’ jiżdied. Jeżisti numru ta’ oqfsa internazzjonali għall-iżvelar ta’ informazzjoni soċjali u ambjentali, inkluża l-Inizjattiva Globali ta’ Rappurtar (GRI).

5.4.

Il-kwistjoni mqajma hija jekk dawn il-partijiet interessati kollha jistgħux jinqdew permezz tal-istess rapport jew b’sett ta’ rapporti? Għandu jkun hemm taħlita ta’ rapporti jew kunċett ta’ rapport wieħed komprensiv – bħal pereżempju l-kunċett Core&More (21) propost mill-Federazzjoni Ewropea tal-Kontabilisti (FEE) fl-2015?

5.5.

Id-diskussjoni ta’ rappurtar korporattiv futur teħtieġ li tqis id-differenzi fil-ħtiġijiet ta’ informazzjoni ta’ gruppi ta’ partijiet interessati differenti skont id-daqs u n-natura tal-entità li tirrapporta.

5.6.

Peress li l-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew jenfasizza fl-opinjoni tiegħu dwar “L-Iżvelar ta’ informazzjoni mhux finanzjarja”, il-Kummissjoni hija mitluba tniedi jew tiffaċilita proċess li jġib flimkien il-“partijiet interessati multipli” (22) sabiex jiġu definiti aħjar il-prinċipji ta’ gwida kif ukoll il-punti ta’ riferiment li se jgħinu għat-tqabbil u, fit-terminu twil, għall-istandardizzazzjoni”.

5.6.1.

F’dan ir-rigward, il-Kumitat diġà enfasizza l-bżonn ta’ azzjoni korrettiva kontra t-tfixkil tal-valuri korporattivi minħabba viżjoni fuq perjodu qasir. Fl-opinjoni tiegħu dwar “L-involviment tal-impjegati” (23) huwa saħaq ukoll li hemm bżonn li jiġu identifikati mezzi ta’ kif il-politika Ewropea tkun tista’ tegħleb it-tendenza attwali ta’ trasparenza korporattiva fuq direzzjoni waħda fl-interess tal-azzjonisti permezz ta’ fehim usa’ ta’ intrapriża bħala “kumpanija sostenibbli”, li hija fl-interess tal-iżvilupp korporattiv fit-tul.

5.7.

Anki jekk il-futur tan-negozju sostenibbli se jkun marbut sew mar-rispett tal-ambjent soċjali u tal-konsumatur, kwalunkwe inizjattiva ulterjuri dwar l-iżvelar tal-informazzjoni għandha tiffoka fuq il-ħtiġijiet reali tal-partijiet interessati.

10.3.2017   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 75/21

Relatur:

is-Sur Simo TIAINEN

1.1.

Għal nofs seklu, il-PAK għenet fil-bini tal-Unjoni Ewropea. Attwalment, li nerġgħu nżuru s-sisien tagħna għandha tkun opportunità għal viżjoni ġdida fit-tul biex il-PAK tipprovdi gwida ċara u konkreta mhux biss lill-bdiewa, iżda lil miljuni ta’ ċittadini. Kif qal b’mod konsistenti l-Kumitat, il-PAK tal-ġejjieni għandha tiddefendi l-mudell agrikolu Ewropew, li huwa bbażat fuq il-prinċipji tas-sovranità tal-ikel, is-sostenibbiltà u r-rispons għall-ħtiġijiet reali taċ-ċittadini Ewropej, humiex bdiewa, impjegati agrikoli jew konsumaturi.

1.2.

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon id-diskussjonijiet inizjali dwar il-ġejjieni tal-PAK wara l-2020. Għalkemm l-għanijiet tal-PAK kif stipulati fit-Trattat – li baqgħu ma nbidlux mill-1957 ‘l hawn – u l-isfidi l-ġodda li trid tindirizza qatt ma kienu daqstant rilevanti, huwa tal-akbar importanza li ssir analiżi bir-reqqa tal-PAK attwali u r-riżultat tar-riforma preċedenti. L-għan ta’ din l-Opinjoni huwa li nagħmlu xi suġġerimenti u nieħdu sehem fid-diskussjoni dwar il-ġejjieni tal-PAK.

1.3.

L-ewwel nett, fid-dawl tal-kumplessità tal-PAK u d-diffikultà li tiġi implimentata l-aħħar riforma, il-bdiewa jeħtieġu stabbiltà politika u viżjoni fit-tul tal-politika agrikola. B’mod partikolari taħt it-Trattat ta’ Lisbona, inevitabbilment ser ikun hemm bżonn ta’ għadd ta’ snin biex nirriflettu, naqsmu l-għanijiet, niddiskutu l-isfidi u nsibu s-soluzzjonijiet. Għalhekk, l-istituzzjonijiet Ewropej għandhom jilħqu ftehim mill-iżjed fis biex jestendu t-terminu tal-PAK attwali b’tal-inqas sentejn.

1.4.

Il-PAK għandha tagħti iżjed attenzjoni lill-emerġenza ta’ bdiewa nisa u rġiel żgħażagħ u ġodda, mhux biss permezz ta’ għodod speċifiċi, iżda wkoll permezz ta’ stabbiltà ġenwina fil-politika. Il-bdiewa jeħtieġu iżjed stabbiltà biex ikunu jistgħu jinvestu għal għexieren ta’ snin u jilqgħu l-isfida tat-tiġdid tal-ġenerazzjonijiet.

1.5.

Il-PAK tal-ġejjieni għandha, minn naħa, tqis id-diversità tal-mudelli tal-biedja u l-ispeċifiċitajiet reġjonali u, min-naħa l-oħra, id-diversità tal-għanijiet tagħha: ekonomiċi, soċjali u ambjentali. Il-produzzjoni proprja tal-ikel u l-agrikoltura proprja huma importanti u jagħmlu parti mill-kultura ta’ kull nazzjon fid-dinja. Kwalunkwe politika Ewropea tal-ikel għandha tkun ibbażata fuq ikel tajjeb għas-saħħa u ta’ kwalità tajba u għandha toħloq sinerġiji mal-PAK. Wieħed mill-prinċipji ewlenin tal-PAK għandu jkun dak li l-agrikoltura tinżamm ħajja u tibqa’ sostenibbli f’kull reġjun tal-UE.

1.6.

Is-semplifikazzjoni għandha tkun l-ewwel prijorità bażika għall-perjodu li jmiss ta’ riforma tal-PAK. L-implimentazzjoni tal-PAK għandha tkun aktar faċli u għandhom jiġu żviluppati sistemi aktar raġonevoli ta’ kontroll u sanzjoni. Huwa ta’ importanza kbira li jiġi żgurat il-ħlas fil-ħin lill-bdiewa.

1.7.

Meta nqisu li l-PAK hija politika b’intervent dirett fil-livell Ewropew u li l-kollass tal-preferenza Komunitarja ser iwassal għal tnaqqis fil-prezzijiet tal-produtturi, jeħtieġ li l-PAK tal-ġejjieni tkun kapaċi tindirizza l-isfidi kollha li tiffaċċja, fosthom it-taqlib fis-swieq. Għalhekk, jeħtieġ li l-qafas ta’ politika jiġi orjentat mill-ġdid sabiex jiġu indirizzati dawn l-isfidi l-ġodda kollha, u li jiġu pprovduti għodod adegwati fil-livell Ewropew.

1.8.

Fl-2017, il-Kummissjoni Ewropea se tmexxi ‘l quddiem il-ħidma tagħha u tikkonsulta b’mod wiesa’ dwar is-semplifikazzjoni u l-modernizzazzjoni tal-PAK. Huwa importanti li s-soċjetà ċivili Ewropea taqdi rwol attiv f’dan il-proċess. Il-KESE għandu jwaqqaf grupp ta’ studju biex isegwi dan il-proċess u jikkontribwixxi għalih.

2.1.

L-agrikoltura hija ċentrali għall-isfidi strateġiċi, ekonomiċi, ambjentali u soċjali ta’ għada. Il-PAK kienet storja ta’ suċċess għall-Ewropa, l-iżjed għax il-konsumaturi Ewropej ibbenefikaw minn ikel iżjed sigur bi prezzijiet dejjem jonqsu tul dawn l-aħħar għexieren ta’ snin. Madankollu, f’xi oqsma qed niffaċċjaw problemi marbutin mal-bijodiversità, l-ambjent u l-pajsaġġi li jeħtieġ li jiġu indirizzati. Il-produzzjoni ta’ ikel ta’ kwalità għolja permezz tal-agrikoltura sostenibbli hija fil-qalba tal-preokkupazzjonijiet taċ-ċittadini u l-konsumaturi. Sabiex jiġu ssodisfati dawn l-aspettattivi, hemm bżonn ta’ Politika Agrikola Komuni sabiex jiġu ggarantiti ikel tajjeb għas-saħħa u sigur, kwalità għolja bi prezz ġust, il-ħarsien ambjentali, il-konservazzjoni tal-pajsaġġ u ekonomija dinamika fiż-żoni rurali.

2.2.

Meta l-bdiewa jipproduċu l-ikel fis-soċjetà tagħna li hija orjentata lejn is-suq, ħalli b’hekk jiżguraw is-sigurtà tal-ikel, huma jinfluwenzaw ukoll id-disponibbiltà u l-kwalità tal-ilma u l-kwalità tal-arja u l-ħamrija, jew l-ambjent naturali inġenerali, filwaqt li jipprovdu impjieg fiż-żoni rurali u jippreservaw il-pajsaġġi rurali. Bosta minn dawn il-prodotti sekondarji għandhom jitqiesu bħala beni pubbliċi.

2.3.

L-agrikoltura u l-forestrija huma marbutin ma’ xulxin mill-qrib peress li jirrappreżentaw parti kbira mill-użu tal-art fl-UE. Għalhekk, il-forestrija ta’ spiss tieħu sehem fil-forniment ta’ beni pubbliċi.

2.4.

Il-fatturi li jinfluwenzaw il-PAK wara l-2020 huma l-ewwel nett l-isfidi li tiffaċċja l-agrikoltura, iżda wkoll il-fatt li hija kwistjoni Ewropea, bi proċess speċifiku ta’ riforma u disponibbiltà tal-baġit u, fuq kollox, viżjoni ċara għall-għexieren ta’ snin li ġejjin.

2.5.

Il-Politika Agrikola Komuni minn dejjem kienet waħda mill-politiki ewlenin tal-UE. B’mod ġenerali, il-PAK hija fl-interess tas-soċjetà ċivili Ewropea. Għalhekk, huwa importanti li l-KESE jkun proattiv fit-tħejjija tar-riforma li jmiss tal-PAK li hija marbuta mal-perjodu wara l-2020.

3.1.

Fid-dawl tat-tendenzi demografiċi globali mistennija, fl-2050 ser ikun hemm bżonn ta’ ikel li jitma’ madwar 9 biljun ruħ. Fid-dawl tat-titjib fl-istandards tal-għajxien f’għadd ta’ reġjuni tad-dinja, qegħdin nosservaw żieda fid-domanda għall-ikel u tendenza lejn dieti li jinkludu iżjed prodotti mill-annimali. Dawn l-iżviluppi għandhom iwasslu għall-irduppjar tad-domanda għall-ikel fl-2050. L-UE għandha terfa’ r-responsabbiltà tagħha għas-sigurtà tal-ikel fid-dinja, iżda l-esportazzjoni tal-prodotti agrikoli Ewropej ma ssolvix il-problema tal-ġuħ fid-dinja. Ta’ min jinnota li s-sigurtà tal-ikel għandha tkun ibbażata fuq sistemi sostenibbli tal-ikel lokali. Jeħtieġ li kull nazzjon jerfa’ r-responsabbiltà proprja tiegħu għas-sigurtà tal-ikel, ħaġa li hija rakkomandata wkoll mill-FAO. Il-KESE huwa tal-fehma li jeħtieġ li l-UE tiffoka fuq it-trasferiment tal-għarfien u l-iskambju ta’ esperjenzi dwar kif iżjed ikel u ikel ta’ kwalità aħjar jista’ jiġi prodott b’mod sostenibbli u lokalment fi nħawi oħra tad-dinja.

3.2.

Fl-istess ħin, l-istennija hija li d-domanda għall-ikel fl-Ewropa ser tibqa’ pjuttost stabbli iżda diversa f’dak li jirrigwarda l-kwalità, is-saħħa, l-etika, l-oriġini, eċċ.

3.3.

L-agrikoltura u l-ambjent huma marbutin mill-qrib ħafna ma’ xulxin f’firxa ta’ modi fir-reġjuni kollha. L-agrikoltura u l-forestrija huma essenzjali għall-konservazzjoni tan-natura, il-protezzjoni tal-bijodiversità, il-kwalità tal-ilma, il-kwalità tal-ħamrija u inqas tniġġis.

3.4.

Il-qafas tal-UE għall-klima u l-enerġija stabbilixxa l-mira li l-proporzjon tas-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli jiżdied għal tal-anqas 27 % tal-konsum tal-enerġija sal-2030. Dan il-proporzjon ser jiżdied fil-ġejjieni. L-agrikoltura u l-forestrija jistgħu jipprovdu l-bijomassa biex tintlaħaq din il-mira fi ħdan ekonomija ta’ tkabbir ekoloġiku. Jeħtieġ li jtejbu wkoll l-effiċjenza tagħhom fl-użu tal-enerġija.

3.5.

Fl-20 ta’ Lulju 2016, il-Kummissjoni ressqet pakkett ta’ proposti leġislattivi li jistabbilixxu regoli dettaljati għall-qafas ta’ politika tal-UE fil-qasam tal-klima u l-enerġija minn issa sal-2030. Din ser tkun it-tweġiba tal-UE sabiex ittaffi t-tibdil fil-klima skont il-qbil li ntlaħaq fil-ftehim ta’ COP21 f’Diċembru 2015. L-agrikoltura u l-forestrija huma parti mis-soluzzjoni biex jitnaqqsu l-emissjonijiet u biex jinħażen il-karbonju fil-ħamrija u l-injam. Sabiex nirreaġixxu kif imiss għall-isfida tas-sigurtà tal-ikel u biex jittaffa t-tibdil fil-klima, ser jinħtieġu tkabbir ekoloġiku, approċċ agroekoloġiku u l-intensifikazzjoni sostenibbli fi ħdan produzzjoni agrikola effiċjenti. Barra minn hekk, l-adattament għat-tibdil fil-klima ser ikun kruċjali għall-agrikoltura tal-ġejjieni.

3.6.

L-agrikoltura u l-forestrija kif ukoll il-forom kollha tal-bijoekonomija marbutin magħhom huma fundamentali biex jinżamm id-dinamiżmu rurali u jissaħħaħ l-iżvilupp rurali bbilanċjat. Dawn huma importanti mil-lat tal-impjieg, il-kultura, il-koeżjoni territorjali u t-turiżmu fiż-żoni rurali fl-UE. Id-depopolazzjoni u t-tixjiħ f’bosta żoni remoti, reġjuni muntanjużi jew żoni żvantaġġati għadhom it-tendenza demografika dominanti. Il-politiki pubbliċi, b’mod partikolari l-PAK, għandhom jaġixxu biex iżommu l-agrikoltura u jappoġġjaw lill-produtturi fl-UE, inklużi r-reġjuni bi problemi speċifiċi. Il-ħlasijiet lill-irziezet f’żoni rurali bi żvantaġġi naturali huma essenzjali għall-iżvilupp rurali. Jekk dan ma jsirx, il-biedja f’żoni bħal dawn ma tkunx vijabbli.

3.7.

Is-sinerġiji bejn iż-żewġ pilastri tal-PAK huma importanti u għandhom jissaħħu. L-aħħar riforma ssaħħaħ ir-rabta u l-koerenza bejn il-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej kollha, u dan għandu jitkompla.

3.8.

Il-KESE huwa favur li l-Iżvilupp Lokali Mmexxi mill-Komunità (CLLD) jiġi estiż u li jsir obbligatorju għall-Fondi SIE kollha sabiex ikun hemm żvilupp bilanċjat taż-żoni rurali. Ir-rikors għall-Gruppi ta’ Azzjoni Lokali (GAL) bħala sħubijiet lokali, bil-parteċipazzjoni tal-bdiewa, biex jinstabu u jiġu ffinanzjati proġetti lokali huwa ta’ benefiċċju għall-kwalità tal-ħajja tal-popolazzjonijiet. Dan jista’ jgħin biex jiġu miġġielda b’mod effettiv id-depopolazzjoni u t-tixjiħ tal-popolazzjoni fiż-żoni rurali tal-UE.

3.9.

Biex tinżamm l-agrikoltura, it-tiġdid ġenerazzjonali huwa kwistjoni ewlenija u l-istabbiliment ta’ bdiewa żgħażagħ u/jew bdiewa rġiel u nisa ġodda għandu jissaħħaħ permezz tal-għodod kollha disponibbli. Il-pagamenti akkoppjati huma meħtieġa wkoll għal dawk is-setturi jew reġjuni fejn tipi speċifiċi ta’ biedja jew setturi agrikoli speċifiċi huma partikolarment importanti għal raġunijiet ekonomiċi, soċjali jew ambjentali. Il-PAK għandha tiffoka wkoll b’mod ċar fuq it-tħeġġiġ ta’ bdiewa u produzzjoni attivi.

3.10.

L-agrikoltura hija attività ekonomika speċifika li ma tikkonformax mal-liġi ekonomika abitwali. F’ekonomija tas-suq, il-varjazzjonijiet fil-prezzijiet u d-dħul huma r-riżultat ta’ ċaqliq fil-provvista u d-domanda. Iżda n-natura tal-ikel bħala bżonn bażiku tfisser li, abbażi tad-definizzjoni tiegħu stess, il-prezz tal-ikel mhuwiex flessibbli. Lanqas ma tistal-provvista tal-ikel tirreaġixxi malajr għat-tibdil fil-prezz. Għalhekk, kwalunkwe tibdil mhux mistenni fil-volum tal-produzzjoni ta’ spiss jitlob perjodu itwal ta’ żmien u tibdil kbir fil-prezz biex jintradd lura l-bilanċ lis-suq. Għal dawn ir-raġunijiet, is-swieq agrikoli jitqiesu bħala volatili ferm. Jistgħu jiġu ttestjati wkoll mekkaniżmi tas-suq innovattivi oħra.

3.11.

Il-konsumaturi jitolbu ikel sigur, sostenibbli, nutrittiv u ta’ kwalità għolja. Huma jridu wkoll ikel bi prezzijiet raġonevoli u dan issaħħaħ mill-kriżi ekonomika. Bosta konsumaturi japprezzaw it-traċċabbiltà tal-ikel prodott lokalment. L-Ewrobarometru Speċjali 410 juri li l-biċċa l-kbira tal-kontributuri fl-Istati Membri kollha jemmnu li hemm bżonn li jkunu jafu minn fejn joriġina l-laħam. Huwa d-dmir tal-partijiet interessati kollha fil-katina tal-ikel li jindirizzaw din l-isfida.

3.12.

Il-PAK li jmiss, bħal politiki oħra tal-UE, għandha tkun konsistenti mal-għanijiet tal-iżvilupp sostenibbli (SDGs). Il-PAK hija rilevanti għal bosta għanijiet, iżda l-iżjed wieħed rilevanti huwa l-Għan 2: “Jintemm il-ġuħ, tintlaħaq is-sigurtà tal-ikel u nutrizzjoni mtejba u tiġi promossal-agrikoltura sostenibbli”.

3.13.

Inevitabbilment, il-kummerċ internazzjonali ser jiżdied fil-ġejjieni. Madankollu, il-projbizzjoni reċenti Russa fuq prodotti tal-ikel li joriġinaw mill-Unjoni Ewropea wasslet għal inċertezzi kbar fir-rigward tal-kummerċ internazzjonali. L-embargo tar-Russja poġġa pressjoni enormi fuq is-swieq agrikoli tal-UE, speċjalment f’ċerti Stati Membri. Il-ġlieda kontra l-isfidi marbutin ma’ inċertezzi fil-kummerċ internazzjonali se tkun ta’ importanza kbira għall-futur tal-agrikoltura.

3.14.

F’dawn l-aħħar snin, kien hemm bidla fis-setgħa tan-negozjar fil-katina tal-provvista tal-ikel, l-aktar għall-vantaġġ tas-settur tal-bejgħ bl-imnut u xi kumpaniji transnazzjonali u għad-detriment tal-fornituri, b’mod partikolari bdiewa. Il-PAK tal-futur għandha ssaħħaħ is-setgħa tan-negozjar tal-bdiewa.

4.1.

L-agrikoltura hija prijorità prinċipali għall-UE. L-għanijiet tal-Politika Agrikola Komuni ġew stabbiliti fi-Trattat inizjali ta’ Ruma fl-1957. Dawn għadhom validi. Feġġew ukoll sfidi ġodda, bħat-tħassib ambjentali, kwistjonijiet marbutin mal-iżvilupp taż-żoni rurali. kif ukoll kif ukoll kwistjonijiet marbutin mal-kwalità u s-saħħa u l-ġuħ fid-dinja, u t-Trattati għadhom ma ġewx adattati biex jirriflettuhom.

4.2.

Il-PAK hija politika Ewropea u integrata fundamentali, li hija dejjem iżjed interkonnessa ma’ politiki oħra bħall-impjieg, l-ambjent, il-klima, il-kompetizzjoni, il-baġit, il-kummerċ u r-riċerka b’valur miżjud Ewropew speċifiku.

4.3.

Il-PAK hija prerekwiżit biex jinkiseb suq uniku fis-settur tal-ikel fl-UE. L-industrija Ewropea tal-ikel hija l-ikbar settur industrijali fl-UE, u tipprovdi ‘l fuq minn 5 miljun impjieg.

4.4.

Il-kumplessità u s-sussidjarjetà huma kelmiet ewlenija fl-adattament għas-setturi u t-territorji kollha. Dawn l-aspetti ssaħħew fl-aħħar riforma. It-tħejjija u n-negozjar ta’ regoli komuni taħt it-Trattat ta’ Lisbona, bis-sehem ta’ 28 Stat Membru u l-Parlament Ewropew, kienu kompitu partikolarment kumpless.

4.5.

Għad ma sarux evalwazzjonijiet tal-miżuri attwali ta’ politika. L-evalwazzjoni tal-implimentazzjoni tal-ewwel sena tal-obbligi tal-ekoloġizzazzjoni għadha għaddejja. L-istess jgħodd għall-Erjas b’Fokus Ekoloġiku. Huwa importanti li ma ngħaġġlux u nidħlu f’riforma oħra tal-PAK mingħajr evalwazzjoni ċara u dettaljata tal-PAK attwali, sabiex nidentifikaw sa liema punt il-miżuri ta’ politika laħqu l-għanijiet ta’ politika tagħhom. Dan jitlob evalwazzjoni kif imiss, b’mod partikolari għall-miżuri fejn jinħtieġ iżjed żmien biex joħorġu fid-dieher ir-riżultati, eż. l-obbligi tal-ekoloġizzazzjoni.

4.6.

Meta nqisu li l-aħħar riforma tnediet fl-2010 u li l-implimentazzjoni tagħha bdiet fl-2015, ir-riforma ħadet ħames snin biex tkun konkluża. Matul il-mandat attwali tal-Kummissjoni u l-PE, mhux ser ikun hemm biżżejjed żmien biex ir-riforma li jmiss tal-PAK tiġi konkluża b’mod li l-implimentazzjoni tkun possibbli fl-2021. Għaldaqstant, jinħtieġ perjodu ta’ tranżizzjoni biex il-PAK attwali titkompla għal perjodu suffiċjenti ta’ żmien wara l-2020.

4.7.

Il-PAK ilha mwaqqfa sa mill-1962 fuq tliet prinċipji bażiċi: l-unità tas-suq, il-preferenza Komunitarja u s-solidarjetà finanzjarja. Is-suq uniku huwa fatt illum il-ġurnata, iżda l-preferenza Komunitarja u s-solidarjetà finanzjarja jridu jiġu affermati mill-ġdid fil-livell politiku.

4.8.

Bil-globalizzazzjoni, l-Istati Uniti tuża l-appoġġ pubbliku biex tippromovi l-agrikoltura tagħha permezz tal-konsumaturi bil-programm tal-vawċers tal-ikel u l-“Buy American Act”. L-Unjoni Ewropea għandha timplimenta miżuri reċiproċi u tista’ tenfasizza l-importanza strateġika tal-preferenza Ewropea permezz ta’ “Buy European Act”.

5.1.

Il-Brexit ser ikollu impatt kbir fuq l-UE, b’mod partikolari fuq is-suq uniku u l-kummerċ internazzjonali, u għaldaqstant fuq il-ġejjieni tal-PAK. Matul in-negozjati tal-Brexit, jekk ir-Renju Unit ser iħalli l-unjoni doganali tal-UE, il-flussi attwali tal-kummerċ għandhom jintużaw bħala l-kriterju ewlieni biex il-kwota tad-WTO għall-UE-28 titqassam bejn ir-Renju Unit u l-UE l-ġdida.

5.2.

Mir-riforma tal-1992 ‘l hawn, il-kompetittività saret l-ewwel prijorità tal-PAK bl-introduzzjoni tal-pagamenti diretti. Iżda biex jitkomplew il-kompetittività, il-produttività u s-sostenibbiltà, jinħtieġu inċentivi ġodda biex jikkonċentraw fuq il-promozzjoni tal-innovazzjoni (żvilupp, tixrid u użu tat-teknoloġiji ġodda).

5.3.

Is-settur tal-biedja jeħtieġ investiment massiv li jista’ jinkiseb biss jekk id-dħul mistenni jkun biżżejjed u r-riskji ekonomiċi jkunu jistgħu jiġu ġestiti. Fil-qagħda attwali, huwa indispensabbli li d-dħul tal-azjendi agrikoli jiġi appoġġjat bis-saħħa tal-pagamenti diretti.

5.4.

Il-produtturi tal-UE ma għadhomx iżolati mis-suq dinji u l-volatilità ogħla tiegħu tal-prezzijiet. Barra minn hekk, l-agrikoltura hija soġġetta għal avvenimenti naturali estremi, u iżjed problemi tas-saħħa minħabba żieda fil-mobbiltà tal-beni u l-persuni (pandemiċi) b’telf konsiderevoli għall-produzzjoni. Il-PAK għandha tipprovdi għodod speċifiċi li jippermettu li s-settur agrikolu jrażżan u jimmaniġġja dawn ir-riskji.

5.5.

Hemm xi għodod għall-ġestjoni tar-riskji disponibbli fil-PAK attwali. Il-prezz tal-intervent, il-ħżin privat, il-promozzjoni, is-swieq tal-futuri u l-għodod ipprovduti mill-OKS unika għandhom jinżammu jew jiġu żviluppati.

5.6.

Iżda hemm ħtieġa ċara li jiġu żviluppati għodod ġodda:

5.7.

Il-preokkupazzjonijiet ambjentali huma prijorità evidenti fil-biedja. Għaldaqstant, fl-aħħar riforma ġiet introdotta l-ekoloġizzazzjoni. Dawk responsabbli għat-tfassil tal-politika jenfasizzaw kemm-il darba din l-evoluzzjoni maġġuri tal-PAK. Id-dimensjoni ambjentali tal-PAK hija kemm globali kif ukoll kumplessa peress li l-biedja tittratta mal-ħamrija, l-ilma, il-bijodiversità, il-forestrija u l-emissjonijiet tad-CO2. Politika li tkun iżjed effiċjenti għandha tkun tista’ tinftiehem aħjar mill-bdiewa, u tkun iżjed fattibbli u sempliċi għalihom.

5.8.

Hemm bżonn ta’ pagamenti li jikkumpensaw lill-bdiewa talli jipprovdu beni pubbliċi (b’mod partikolari servizzi marbutin mal-ekosistema).

5.9.

Il-Presidenza Netherlandiża tal-UE, b’mod partikolari, ippromoviet l-idea ta’ politika komuni tal-ikel. Permezz tal-PAK il-ġdida, l-UE tirrikonoxxi li l-agrikoltura Ewropea jeħtieġ li tikseb livelli ogħla ta’ produzzjoni sostenibbli ta’ ikel sigur u ta’ kwalità tajba. Il-PAK tippromovi skemi għat-tqassim ta’ frott u ħalib fl-iskejjel għat-tfal tal-iskola, bil-għan li jitħeġġu drawwiet ta’ dieta tajba minn età bikrija. Hija tippromovi wkoll il-produzzjoni organika billi tiżgura għażla infurmata b’regoli ċari dwar it-tikkettar u skemi ta’ appoġġ speċifiku taħt il-politika għall-iżvilupp rurali.

5.10.

Attwalment, il-promozzjoni tas-saħħa pubblika u ta’ dieti u stili ta’ ħajja tajbin għas-saħħa hija fil-kompetenza tal-livell nazzjonali. Iżda l-Unjoni Ewropea għandha tiżgura l-aċċess għal ikel tajjeb għas-saħħa u ta’ kwalità tajba għaċ-ċittadini kollha tal-Ewropa permezz ta’ sistemi sostenibbli tal-ikel. Filwaqt li l-azzjonijiet Ewropej jikkomplementaw u jikkoordinaw l-isforzi nazzjonali, għandhom ikunu żviluppati aktar sinerġiji bejn il-PAK u kwalunkwe politika Ewropea futura dwar l-ikel.

5.11.

Fid-dawl tal-aspettattivi taċ-ċittadini u d-domanda tal-konsumaturi, għandu jsir sforz partikolari biex jiġu żviluppati Sistemi Lokali tal-Ikel u b’hekk ktajjen tal-provvista qosra, b’mod partikolari fis-settur tal-forniment tal-ikel u x-xorb għall-massa.

5.12.

Mill-1990 ‘l hawn, l-impronta ambjentali tal-agrikoltura ċkienet. Madankollu, għad hemm bżonn li jitnaqqsu l-emissjonijiet agrikoli sal-2030. Dan jeħtieġ li jsir b’konformità ma’ mudell Ewropew tal-agrikoltura u permezz ta’ politika kosteffiċjenti għat-tnaqqis tal-emissjonijiet. Hemm potenzjal biex jiżdied il-kontenut tal-karbonju fil-ħamrija u sabiex l-enerġija mill-fossili u l-petrokimiċi tiġi sostitwita minn prodotti agrikoli u tal-forestrija.

5.13.

L-għanijiet multipli tas-settur agrikolu u tal-użu tal-art, bil-potenzjal aktar baxx tagħhom ta’ mitigazzjoni, għandhom jiġu rikonoxxuti, kif ukoll il-ħtieġa li tkun żgurata l-koerenza bejn l-għanijiet tal-UE marbutin mas-sigurtà tal-ikel u t-tibdil fil-klima (1).

5.14.

Fil-livell tal-azjendi agrikoli, fl-istazzjonijiet sperimentali u fil-laboratorji, jiġu skoperti innovazzjonijiet importanti l-ħin kollu. Għandhom jiġu intensifikati l-isforzi fil-qasam tar-riċerka u l-iżvilupp sabiex jappoġġjaw l-evoluzzjoni tal-biedja lejn sistemi aktar sostenibbli. Huwa kruċjali wkoll li dawn l-innovazzjonijiet jiġu mgħarrfa lil partijiet interessati oħra. Għandhom jiġu promossi s-servizzi tal-estensjoni, il-kooperazzjoni bejn il-partijiet interessati u mezzi oħra għat-tixrid tal-innovazzjoni u l-kondiviżjoni tal-aqwa prattiki.

5.15.

Il-programm tal-UE għar-riċerka fil-qasam tal-agrikoltura għandu jissaħħaħ fil-perjodu ta’ programmazzjoni li jmiss sabiex jitqiesu l-isfidi u l-importanza ġeostrateġika tal-ikel fis-seklu 21. L-ekonomija diġitali tista’ tkun “ir-rivoluzzjoni agrikola” li jmiss wara r-rivoluzzjoni ekoloġika tas-seklu 20.

5.16.

Hemm evidenza ċara li l-katina tal-provvista mhux qed taħdem tajjeb fi kważi kull Stat Membru minħabba l-livell għoli ta’ konċentrazzjoni iktar ‘l isfel fil-katina. Id-distribuzzjoni tal-valur miżjud fost il-partijiet interessati fil-katina tal-provvista tal-ikel hija inġusta.

5.17.

Fid-dawl tal-kompetenza tal-UE fi kwistjonijiet marbutin mal-kompetizzjoni u s-suq uniku, din il-problema għandha tiġi indirizzata f’livell Ewropew. Il-Kummissjoni Ewropea għandha tipproponi oqfsa regolatorji Ewropej għat-twaqqif ta’ relazzjonijiet kuntrattwali fi ħdan il-katina u possibbiltajiet legali għall-organizzazzjoni ta’ azzjoni kollettiva mill-bdiewa. L-organizzazzjonijiet tal-produtturi huma atturi importanti fil-katina tal-provvista tal-ikel u jgħinu biex tissaħħaħ il-pożizzjoni tal-produtturi. Il-PAK li jmiss għandha ssaħħaħ is-setgħa għan-negozjar tal-organizzazzjonijiet tal-produtturi. Għandhom jiġu kkunsidrati r-riżultati tal-ħidma mwettqa mit-Task Force tas-Suq Agrikolu.

5.18.

Il-PAK għandha tiġi adattata għar-realtà u r-rapidità tat-tibdil ekonomiku. Fil-PAK, jeħtieġ li l-Artikoli 219 sa 222 tar-Regolament (UE) Nru 1308/2013 jiġu żviluppati biex ikunu jistgħu jiffunzjonaw u jinkisbu min-naħa tal-Kummissjoni Ewropea u l-produtturi.

5.19.

Il-kummerċ dinji u s-swieq miftuħa jsaħħu l-kompetittività u jistgħu jnaqqsu l-prezz tal-ikel. Madankollu, il-kummerċ ġust huwa tal-akbar importanza għall-UE sabiex tikkompeti bl-istess metodi u regoli tal-produzzjoni mal-pajjiżi terzi. L-ostakli nontariffarji jistgħu jipperikolaw l-iżvilupp internazzjonali. Fil-bosta soluzzjonijiet diversi biex tinkiseb sigurtà dinjija tal-ikel, il-kummerċ għandu rwol x’jaqdi fir-rigward taż-żieda tal-esportazzjonijiet agrikoli.

5.20.

Madankollu, il-PAK u l-politika kummerċjali għandhom jagħmluha possibbli li l-produtturi Ewropej jikkompetu mal-prodotti impurtati taħt kundizzjonijiet ekwivalenti ta’ kompetizzjoni. Għaldaqstant, l-UE għandha tesiġi li l-prodotti impurtati jirrispettaw l-istess standards.

5.21.

Storikament, il-PAK tiġi ffinanzjata fil-livell Ewropew. Il-PAK tirrappreżenta proporzjon sostanzjali tal-baġit tal-UE (38 % fl-2015), iżda madwar 0,4 % biss tal-infiq pubbliku Ewropew. Il-baġit tal-PAK huwa inqas minn dak tal-Istati Uniti u taċ-Ċina. Barra minn hekk, kien stabbli inkella kien qed jonqos għal għadd ta’ snin, minkejja t-tkabbir tal-UE. Il-PAK għandha tirreaġixxi għall-bosta sfidi importanti li ser tiffaċċja fil-futur; jeħtieġ għalhekk li l-baġit għall-politika agrikola jiżdied fil-livell Ewropew.

5.22.

Ċerti aspetti speċifiċi tal-baġit Ewropew, bħall-annwalità, jirrappreżentaw limitazzjoni enormi għad-disinn tal-PAK. Il-fondi reċiproċi jew il-miżuri għall-kriżijiet jiġu limitati minn dawn ir-restrizzjonijiet. Barra minn hekk, id-distribuzzjoni tal-baġit hija sors ta’ tensjoni politika u tista’ twassal għall-ineffiċenzja.

5.23.

Is-semplifikazzjoni ilha prijorità għal ħafna snin fil-PAK, b’mod partikolari fl-ewwel snin tal-implimentazzjoni tar-riforma tal-PAK tal-2013. Madankollu, is-semplifikazzjoni għandha tkun l-ewwel prijorità bażika għar-riforma li jmiss. B’mod partikolari, għandhom jittejbu l-kontrolli adegwati u s-sistemi proporzjonati ta’ sanzjoni. Bħalissa, it-tnaqqis tal-pagamenti għall-ekoloġizzazzjoni u l-miżuri ta’ kundizzjonalità jistgħu jkunu irraġonevoli u sproporzjonati. Huwa ta’ importanza kbira li jiġi żgurat il-ħlas fil-ħin tal-appoġġi diretti.

5.24.

Matul dawn l-aħħar għexieren ta’ snin, l-istruttura tal-PAK kienet ibbażata fuq żewġ pilastri. Filwaqt li l-Pilastru I huwa ffinanzjat għalkollox mill-UE, il-Pilastru II huwa kkofinanzjat u adattat għall-bżonnijiet ta’ kull Stat Membru permezz ta’ programmi pluriennali. Id-diversità tal-Istati Membri u r-reġjuni u l-bżonnijiet differenti tagħhom titlob li tinżamm l-istruttura ta’ żewġ pilastri fil-PAK tal-ġejjieni.

5.25.

Fil-programm ta’ ħidma tagħha tal-2017 ippubblikat fil-25 ta’ Ottubru 2016, il-Kummissjoni tgħid li ser taħdem u tikkonsulta b’mod wiesa’ dwar is-semplifikazzjoni u l-modernizzazzjoni tal-PAK biex tagħmel l-aqwa kontribut possibbli għall-għaxar prijoritajiet tal-Kummissjoni u għall-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli. Huwa importanti li s-soċjetà ċivili Ewropea tiġi involuta b’mod attiv f’dan il-proċess.

10.3.2017   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 75/28

Relatur:

is-Sur Thierry LIBAERT

1.1.

In-nudges jidhru li huma għodda ta’ politika pubblika komplementari għal dawk li diġà jintużaw mill-awtoritajiet pubbliċi Ewropej (l-informazzjoni u s-sensibilizzazzjoni, l-inċentiv finanzjarju, il-leġislazzjoni u l-azzjoni eżemplari). Madankollu jidhru li huma għodda partikolarment interessanti biex jiġu indirizzati ċerti sfidi soċjali, ambjentali u ekonomiċi.

1.2.

Promozzjoni tal-użu tan-nudges fil-politiki pubbliċi bħala komplement għall-għodod tradizzjonali, u b’mod partikolari bħala bidla fl-approċċ li dawn jipproponu għall-imġiba individwali. Għaldaqstant in-nudges jistgħu jiġu integrati fil-qafas ta’ politiki pubbliċi globali u jaċċelleraw l-implimentazzjoni bl-inqas spiża. Il-flessibbiltà u s-sempliċità tagħhom ifissru li jistgħu jintużaw f’kuntesti differenti u minn kategoriji differenti ta’ atturi fl-istess ħin: minn korp intergovernattiv; fil-kuntest ta’ unitajiet interni f’kull ministeru; mill-awtoritajiet reġjonali; minn NGOs; minn atturi privati, eċċ.

1.3.

Preferenza b’mod partikolari għan-nudges li jissodisfaw l-objettivi ambjentali, soċjali, eċċ. (it-tranżizzjoni tal-enerġija/ambjentali, il-ġlieda kontra l-ħela ta’ riżorsi, il-benessri soċjali, it-titjib fl-istat tas-saħħa tal-popolazzjoni, eċċ.). Dawn għalhekk jistgħu jitqiesu bħala parti mill-qafas ta’ miżuri li jindirizzaw għanijiet kollettivi predefiniti, iżda li għalihom l-għodod tradizzjonali tal-politiki pubbliċi jirriżultaw li mhumiex effettivi u/jew jiswew ħafna.

1.4.

Preferenza għall-iskambju ta’ informazzjoni u ta’ prattiki tajbin dwar in-nudges bejn it-tipi kollha ta’ atturi potenzjalment ikkonċernati (l-awtoritajiet pubbliċi, l-awtoritajiet lokali, l-intrapriżi, l-assoċjazzjonijiet, l-NGOs…) fil-livell Ewropew. Jistgħu jiġu previsti pjattaforma li tidentifika l-inizjattivi u/jew osservatorju iddedikat.

1.5.

Analiżi approfondita tal-impatti divrenzjati tan-nudges skont il-kulturi, il-profili soċjoekonomiċi, it-territorji… Dan jgħin sabiex jiġu mifhuma aħjar il-benefiċċji u l-limiti tat-tqassim u t-traspożizzjoni tan-nudges fost il-pajjiżi, is-setturi, eċċ. B’mod partikolari, il-kwistjoni tat-tul tal-impatt tan-nudges fuq l-imġiba jistħoqqilha tiġi studjata aktar bir-reqqa.

1.6.

Identifikazzjoni tal-kondizzjonijiet ġenerali għall-użu tan-nudges biex jitnaqqsu l-impatti negattivi tagħhom u tiġi żgurata l-aċċettabbiltà tagħhom mil-lat etiku. Dawn jistgħu jiġu raggruppati fi ħdan karta tal-aħjar prattiki mfassla flimkien mad-diversi partijiet interessati, li tiġi adottata fil-livell Ewropew u wara applikata mill-pajjiżi membri. Tista’ tiġi ppubblikata wkoll gwida li titqassam fost il-partijiet interessati.

1.7.

Introduzzjoni ta’ proċeduri ta’ informazzjoni dwar l-użu ta’ tipi differenti ta’ nudges filwaqt li tiġi żgurata t-trasparenza għall-persuni li għalihom ikunu indirizzati n-nudges. In-nudges għandhom jiġu mifhuma, diskussi u kondiviżi sabiex jiġu aċċettati aħjar. Dan jevita li jkun hemm “konsegwenzi” u riskji ta’ manipulazzjoni fl-użu tan-nudges.

1.8.

Adozzjoni ta’ kodiċi ta’ etika għan-nudges sabiex jiġi evitat l-abbuż tagħhom għal skopijiet irresponsabbli. L-implimentazzjoni ta’ approċċ ta’ nudge għandha tosserva erba’ kundizzjonijiet: it-trasparenza tal-proċess, il-flessibbiltà għall-persuni kkonċernati, li għandu dejjem ikollhom l-għażla li jaġixxu flimkien f’direzzjoni waħda jew oħra, l-affidabbiltà tal-informazzjoni li tingħatalhom, u li ma tintefax ħtija fuq l-individwi.

1.9.

Tfassil ta’ arranġamenti ta’ monitoraġġ u evalwazzjoni tan-nudges skont kriterji differenti (soċjali, ambjentali u ekonomiċi). Dan jista’ jitqies bħala l-ewwel fażi ta’ ttestjar sabiex tiġi mifhuma l-influwenza eżatta tan-nudge skont in-natura tiegħu, il-pubbliku rilevanti, il-kuntest… Dan jippermetti aġġustament rapidu jekk ir-riżultati tan-nudge jirriżultaw qarrieqa u saħansitra l-abbandun tan-nudge jekk jitqies mhux effikaċi.

1.10.

Promozzjoni tad-dixxiplini tal-ekonomija komportamentali fil-korsijiet ta’ taħriġ (inizjali u kontinwu). Dan għandu jtejjeb l-għarfien dwar din l-għodda u jippromovi l-użu għaqli u l-kritika minn diversi atturi tal-pubbliku (ħaddiema taċ-ċivil, impjegati ta’ intrapriżi, persuni eletti, eċċ.). Jinvolvi wkoll d-dekompartimentalizzazzjoni tad-dixxiplini akkademiċi peress li l-kunċett tan-nudge huwa bbażat fuq approċċ trasversali.

1.11.

Żgurar ta’ ċerta flessibbiltà fl-użu tan-nudges sabiex il-potenzjal tagħhom jiġi sfruttat bl-aħjar mod. Fil-fatt, bħall-għodod l-oħra għad-dispożizzjoni tal-awtoritajiet pubbliċi, in-nudge mhuwiex għodda mirakoluża jew ġdida għal kollox, iżda jista’ jkun komplementari u siewi ħafna biex tiġi żviluppata ċerta mġiba. L-għan prinċipali tiegħu huwa li, fit-tfassil tal-politiki pubbliċi, titqies id-dimensjoni psikoloġika tal-imġiba u mhux biss “r-razzjonalità ekonomika”.

1.12.

L-organizzazzjoni tal-ewwel konferenza Ewropea dwar il-kunċett tan-nudge fuq inizjattiva tal-KESE, u din għandha sservi ta’ opportunità unika għall-iskambju ta’ esperjenzi bejn l-atturi kkonċernati minn din l-għodda fi ħdan l-Unjoni Ewropea.

1.13.

Il-ħolqien fi ħdan il-KESE, sabiex ilaħħqu mal-bidla radikali lejn mudell ekonomiku ġdid li se jkollu konsegwenzi sistemiċi importanti f’ħafna oqsma, ta’ entità ġdida, permanenti ta’ natura orizzontali, li għandha tanalizza dawn l-iżviluppi, inkluż in-nudge u kwistjonijiet oħrajn relatati bħalma huma l-ekonomija ċirkolari, l-ekonomija kollaborattiva u l-ekonomija ta’ funzjonalità.

2.1.

Għal tibdil fl-imġiba tal-individwi, l-awtoritajiet pubbliċi tradizzjonalment jużaw erba’ tipi ta’ għodod: l-informazzjoni u s-sensibilizzazzjoni; l-inċentiv finanzjarju; il-leġislazzjoni (projbizzjoni jew obbligu) u l-eżempju. Iżda dawn l-erba’ għodod urew li għandhom limitazzjonijiet, b’mod partikolari fir-rigward tal-imġiba u l-konsum responsabbli, jiġifieri anqas konsum ta’ riżorsi naturali. Fil-fatt, ħafna drabi għad hemm qabża bejn is-sensibilizzazzjoni tal-individwi u l-imġiba tagħhom ta’ kuljum.

2.2.

Ir-raġunijiet għal din id-diskrepanza bejn l-intenzjonijiet u l-azzjoni ġew analizzati mill-ekonomija u x-xjenzi komportamentali, dixxiplina speċjalizzata fuq il-fehim tal-fatturi li jinfluwenzaw l-imġiba tal-individwi. Skont ir-riċerkaturi ta’ din id-dixxiplina, l-azzjonijiet individwali huma ddeterminati minn bosta fatturi. Aħna esseri kumplessi, b’razzjonalità limitata, emozzjonali ħafna, influwenzati mill-oħrajn u mill-interazzjonijiet soċjali iżda wkoll mill-kuntest u l-ambjent li fih nieħdu d-deċiżjonijiet.

2.3.

Finalment, id-deċiżjonijiet u l-imġiba tagħna jirriżultaw prinċipalment minn dak li Daniel Kahneman, li ngħata l-premju Nobel għall-ekonomija, isejjaħ is-“sistema 1” tagħna: mod ta’ riflessjoni fil-biċċa l-kbira inkonxju, awtomatiku u ultraveloċi li jippermettilna nieħdu diversi deċiżjonijiet ta’ kuljum bl-inqas sforzi jew riżorsi ta’ attenzjoni tagħna, iżda li jiffavorixxi l-isterjotipi u l-assoċjazzjonijiet u fl-istess ħin ibiegħedna minn razzjonalità matematika.

3.1.

L-ekonomija komportamentali għalhekk tikkunsidra li l-mezzi tradizzjonali tal-politiki pubbliċi jistgħu jirriżultaw mhux biżżejjed biex ibiddlu l-imġiba, peress li dawn ma jqisux d-dimensjonijiet differenti li jistgħu jinfluwenzaw it-teħid tad-deċiżjonijiet. Huwa abbażi ta’ din il-konstatazzjoni li żewġ professuri Amerikani, Richard Thaler (professur tal-ekonomija f’Chicago u wieħed mill-mexxejja fl-ekonomija komportamentali) u Cass Sunstein (professur tal-liġi f’Harvard) ħarġu l-ewwel ktieb dwar in-nudges (1) fl-2008, li huwa bbażat fuq l-idea li bidla fl-imġiba għandha tkun ibbażata fuq inċentivi ħfief. L-awturi jiddefinixxu n-nudge bħala kwalunkwe aspett tal-arkitettura tal-għażla li jimmodifika b’mod prevedibbli l-imġiba tal-persuni mingħajr ma jipprojbixxi l-ebda alternattiva jew ibiddel b’mod sinifikanti l-inċentivi finanzjarji. Biex jitqies bħala nudge sempliċi, l-att għandu jkun jista’ jiġi evitat faċilment, peress li n-nudges ma jkollhom l-ebda kwalità obbligatorja.

3.2.

In-nudge għandu l-għan li jiżviluppa “arkitetturi ta’ għażliet”, li jenfasizzaw l-għażla li titqies bħala ta’ benefiċċju għall-individwu u/jew tal-kollettività, mingħajr ma jibdlu l-għadd jew in-natura tal-għażliet disponibbli. Dan ifisser pressjoni fuq il-konsumatur jew l-utent biex jagħżel l-alternattiva li titqies l-aħjar waħda. Dan għandu tliet karatteristiċi: il-libertà ta’ għażla totali li titħalla f’idejn l-individwi, is-sempliċità tal-implimentazzjoni, il-prezz baxx tal-intervent.

3.3.

In-nudges qed iqajmu interess dejjem akbar fost l-awtoritajiet pubbliċi f’ċerti pajjiżi, peress li jippreżentaw żewġ vantaġġi kbar: ma jirrestrinġux il-libertajiet individwali u għandhom spejjeż limitati, filwaqt li l-impatt tagħhom jista’ jkun sinifikanti. Dawn għalhekk jistgħu jirrappreżentaw għodda komplementari, li tidħol fil-kuntest tal-politiki pubbliċi li għandhom l-għan li l-imġiba individwali ssir aktar “responsabbli” għas-saħħa, l-ambjent, eċċ. Għall-individwu, in-nudge jippermettilu għażla semplifikata li tiffaċilita t-teħid ta’ deċiżjoni.

4.1.

L-għażla prestabbilita. Dan jinvolvi l-proposta ta’ soluzzjoni awtomatika prestabbilita, li tkun titqies bħala l-aktar mixtieqa mill-awtorità li tintroduċiha, iżda tkun ukoll l-aktar sempliċi biex tiġi applikata. Hija bbażata fuq il-forza tal-inerzja tal-individwi. Dan huwa l-każ, pereżempju, fid-dikjarazzjonijiet tat-taxxa fuq id-dħul fi Franza fejn, sa mill-2005, jitqies b’mod awtomatiku li kull unità domestika għandha sett tat-televiżjoni. Dan ippermetta li r-rata ta’ frodi stmata tinżel minn 6 % għal 1 %. L-għażla prestabbilita qed tintuża wkoll dejjem aktar mill-banek, il-fornituri tal-enerġija u minn intrapriżi oħra li joffru kontijiet elettroniċi minflok f’format stampat, l-istampar fuq iż-żewġ naħat tal-karta, eċċ.

4.2.

Dan jirrappreżenta l-forza tal-istandard soċjali, li jitqies bħala fattur determinanti tal-imġiba minn dawk li jappoġġjaw in-nudge. Din il-forza tista’ għalhekk tintuża biex tħeġġeġ lill-individwi jaġixxu f’direzzjoni partikolari. B’mod partikolari dan jinvolvi l-promozzjoni ta’ mġiba diġà mwettaq mill-maġġoranza tal-individwi u dawk ta’ madwarhom (ġirien, kollegi…). Dan il-messaġġ huwa maħsub biex iħeġġeġ lill-individwi biex jaġixxu bl-istess mod biex b’hekk jikkonformaw mal-istandard soċjali. Fl-2011, sar esperiment mill-fornitur tal-enerġija OPOWER fl-Istati Uniti. Fuq il-bażi tal-informazzjoni dwar il-konsum tal-elettriku ta’ 600 000 unità domestika, dawn intbagħtetilhom ittra li tindika pereżempju: “ix-xahar li għadda, użajt 15 % iżjed elettriku mill-ġirien tiegħek li jiffrankaw l-enerġija”. Tabelli grafiċi kienu jippermettu li l-konsum tal-enerġija jitqabbel ma’ dak tal-ġirien u ta’ konsumaturi oħra, flimkien ma’ “smiley” kuntent f’każ ta’ tnaqqis fil-konsum. Wara dawn l-ittri, ġie rreġistrat tnaqqis medju tal-konsum tal-elettriku ta’ 2 % fost l-unitajiet domestiċi parteċipanti, li ġġenera ffrankar totali ta’ USD 250 miljun skont OPOWER (2). Għadd kbir ta’ esperjenzi simili wasslu għal riżultati li jvarjaw bejn 1 u 20 % ta’ tnaqqis fil-konsum tal-enerġija.

4.3.

Ir-riskju tat-telf, li għandu l-għan li jenfasizza t-telf (partikolarment dak finanzjarju) li l-individwu jkun qed jirriskja jekk ma jibdilx l-imġiba tiegħu, pereżempju f’termini ta’ konsum tal-enerġija. Dan jinkludi pereżempju li lill-konsumatur jintwerielu l-ammont indikattiv li jitlef jekk ma jbiddilx il-prattiki tiegħu jew, għall-kuntrarju, is-somma li jista’ jiffranka. Din il-viżwalizzazzjoni tat-telf tista’ tintwera wkoll b’indikaturi mhux finanzjarji (kaloriji, emissjonijiet tas-CO2…).

4.4.

Il-pressjoni fuq il-pari, li tikkonsisti pereżempju fl-organizzazzjoni ta’ kompetizzjonijiet li jinkoraġġixxu ċerti prattiki, bħall-ġlieda kontra l-ħela. Permezz ta’ dan, l-NGO Franċiża Prioriterre hija favur sensibilizzazzjoni dwar l-iffrankar tal-enerġija. Għal dan l-għan, torganizza kull sena l-isfida “Familja b’enerġija pożittiva”, li fl-2014 ġabret madwar 7 500 familja, li kellhom inaqqsu l-konsum tal-enerġija b’8 % biex jirbħu premijiet differenti (3).

4.5.

L-użu ta’ logħob u ta’ preżentazzjonijiet ta’ logħob. Wieħed min-nudges l-aktar magħrufa ġie stabbilit mill-ajruport ta’ Amsterdam: dubbien ta’ fittizju ġie miżbugħ fuq ġewwa tal-awrinari, sabiex jinkoraġġixxu lill-irġiel jimmiraw aħjar. Fl-2009 fi Stokkolma, Volkswagen ittrasformat taraġ li jwassal lejn il-ħruġ tal-istazzjoni Odenplan f’tastiera kbira tal-pjanu. Kull għafsa fuq tarġa kienet toħloq nota mużikali (4). L-għan kien li jservi ta’ inċentiv biex it-taraġ jintuża minflok it-taraġ mobbli. Fil-Korea t’Isfel, marki fl-art jindikaw ir-riskju ta’ piż żejjed tal-persuni li jużaw taraġ mobbli.

4.6.

In-nudge jista’ jkun orjentat ukoll biex ibiddel il-preżentazzjoni tal-għażla jew id-dehra ta’ ċerti prodotti, bl-għan li jiġu enfasizzati dawk li jitqiesu l-aktar tajbin għas-saħħa, l-aktar ekoloġiċi, eċċ. Dan it-tip ta’ nudge jista’ xi kultant iqarreb lejn il-prinċipju tat-tikketta. Saru wkoll diversi esperimenti f’kantins bl-għan li l-klijenti jitħeġġu jikkonsmaw ikel tajjeb għas-saħħa. Għal dan l-għan, l-ikel tajjeb għas-saħħa kien ippreżentat fil-bidu tal-imwejjed, li f’xi każijiet wassal biex il-konsum tiegħu żdied b’darbtejn meta mqabbel ma’ sitwazzjoni fejn kien ippreżentat fin-nofs jew fit-tarf l-ieħor tal-imwejjed. Kantins oħrajn għamlu sforzi biex inaqqsu l-ħela billi naqqsu d-daqs tal-platti użati: dawn tal-aħħar ikunu mimlija xorta, iżda l-ammont li jitqassam huwa iżgħar (peress li l-klijenti dejjem jistgħu jieħdu aktar jekk ikunu jixtiequ) (5).

5.1.

Mill-2008, aktar u aktar pajjiżi qed juru interess fil-potenzjal tal-għodod ta’ politiki pubbliċi li jaqgħu fil-kategorija tan-nudges, li joffru wegħda tripla, jiġifieri li għall-opinjoni pubblika huma aktar aċċettabbli mill-istandards jew it-taxxi, jiswew ftit, u huma effikaċi. Il-paragrafi li ġejjin jagħtu eżempji mhux eżawrjenti.

5.2.

Fl-2010, il-gvern Britanniku taħt David Cameron waqqaf “Behavioural Insights Team”, immexxi minn David Halpern u nkarigat biex japplika x-xjenzi komportamentali fil-politiki pubbliċi tar-Renju Unit. Dan it-tim, pereżempju, immodifika l-paġna tas-sit tal-Internet tal-gvern biex titħeġġeġ id-donazzjoni ta’ organi. Fiha kien hemm indikat: “Kuljum, eluf ta’ persuni li jaraw din il-paġna jiddeċiedu li jirreġistraw” u tqiegħed il-logo tal-NHS (National Health Service), is-sigurtà soċjali tar-Renju Unit. F’sena, ir-rata ta’ adeżjoni fil-programm żdiedet minn 2,3 % għal 3,2 % (+96 000 sħubija). Mill-2014, in-“Nudge Unit” tiffunzjona b’mod indipendenti u tagħti pariri lil gvernijiet barranin, awtoritajiet lokali, u intrapriżi, eċċ. (6)

5.3.

L-amministrazzjoni Obama nediet ukoll in-“Nudge Squad” fl-2014 taħt id-direzzjoni ta’ Maya Shankar. F’digriet ippubblikat f’Settembru 2015, il-President Obama “ħeġġeġ” lid-dipartimenti u ‘l-aġenziji tal-gvern biex jagħmlu użu mill-kontribut tax-xjenza komportamentali (7). Il-gvernijiet ta’ Singapor, tal-Awstralja u tal-Ġermanja waqqfu wkoll timijiet ta’ esperti fl-ekonomija komportamentali.

5.4.

Fi Franza, mill-2013, is-Segretarjat Ġenerali għall-modernizzazzjoni tal-azzjoni pubblika (SGMAP) u d-Direttorat Ġenerali għall-finanzi pubbliċi (DGFIP) (8) qed iżidu l-esperimentazzjoni b’rabta man-nudges.

5.5.

Il-Kummissjoni Ewropea ħolqot, fi ħdan iċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka, Unità tal-Prospettiva Xjentifika dwar ix-xjenzi komportamentali, taħt ir-responsabbiltà ta’ Xavier TROUSSARD. Din ħarġet rapport fl-2016, li jenfasizza li l-politiki pubbliċi fl-Unjoni Ewropea jintegraw dejjem aktar l-benefiċċji tal-ekonomija komportamentali (9). Tqis li huwa mixtieq li jiġu żviluppati l-iskambji dwar dan is-suġġett bejn il-qasam politiku u dak tal-akkademja. B’mod partikolari, hija tirrakkomanda li jiżdied l-użu tal-għodod tal-ekonomija komportamentali fl-istadji kollha tal-politiki pubbliċi, filwaqt li jittejbu l-komunikazzjoni dwar l-użu tagħhom u l-għarfien dwar l-impatti tagħhom.

6.1.

In-nudge għandu l-limiti tiegħu. Jirrikjedi livell għoli ta’ rigorożità fit-tfassil u l-implimentazzjoni, u jqajjem kwistjonijiet kemm tekniċi kif ukoll etiċi. Ma jieħux post l-obbligu li ċ-ċittadin tingħatalu l-informazzjoni u l-approċċi pedagoġiċi maħsuba biex jispjegaw l-għażliet, u lanqas ma jissostitwixxi l-liġi u l-lievi ta’ inċentivi ekonomiċi bħala l-mezzi ta’ azzjoni tradizzjonali tal-awtoritajiet pubbliċi. Barra minn hekk, ir-riskji u l-limiti marbutin mal-użu tan-nudges m’għandhomx jiġu sottovalutati.

6.2.

Bħalissa ftit hemm studji disponibbli dwar l-effikaċja tan-nudges, b’mod partikolari fuq perjodu ta’ żmien medju u fit-tul. Xi wħud jenfasizzaw l-eteroġeneità tar-reazzjonijiet individwali fir-rigward ta’ din l-għodda. Għalhekk, fl-esperjenza mmexxija minn OPOWER, l-unitajiet domestiċi li l-konsum tal-elettriku tagħhom kien diġà inferjuri mill-medja kellhom it-tendenza li jżiduh meta ġew mgħarrfa dwar il-pożizzjoni tagħhom. Min-naħa l-oħra, għall-abitanti li għarfu li jikkonsmaw ħafna iktar enerġija mill-ġirien tagħhom, in-nudge jista’ joħloq sens ta’ ħtija jew ta’ inferjorità. Skont ċerti studji, l-aċċettazzjoni tan-nudges tista’ tvarja wkoll skont il-valuri u l-opinjonijiet tal-individwi (10), iżda wkoll skont il-kuntest politiku u kulturali. B’mod aktar ġenerali, l-istudji li saru enfasizzaw l-impatti divrenzjati tan-nudges skont il-pubbliku, il-kulturi u l-kuntesti. Għalhekk huwa meħtieġ li l-effetti tan-nudges jiġu evalwati direttament jew b’mod aleatorju.

6.3.

Tqum ukoll il-kwistjoni dwar it-tul tal-impatt tan-nudges. Fil-qasam tal-konsum tal-ilma u tal-elettriku, l-istudji wrew li l-effett ripetut tal-istandards soċjali għandu t-tendenza li jonqos maż-żmien, anki jekk jista’ jinżamm wara diversi snin, b’mod aktar ħafif (11). L-effett tan-nudges fuq perjodu ta’ żmien twil jiddependi mill-kapaċità tagħhom li jibdlu d-drawwiet b’mod radikali. Ladarba tkun inbidlet għażla prestabbilita, jekk tinżamm, ma hemm l-ebda raġuni biex wieħed jassumi li l-imġiba mhix ser tippersisti. Il-problema hawnhekk hija pjuttost dwar il-possibbiltà ta’ aktar bidla, jew ta’ varjazzjoni. Fil-fatt jidher li huwa aktar faċli li taxxa jew standard jiġu aġġustati b’mod gradat milli permezz ta’ għażla prestabbilita.

6.4.

In-nudges jistgħu jkollhom effetti negattivi li jirriżultaw mill-fatt li persuna jista’ jkollha tendenza li taġixxi b’mod iktar onest wara li tkun aġixxiet ħażin, u bil-maqlub. Pereżempju, ċerti esperjenzi wrew li x-xiri ta’ oġġetti ta’ konsum “ekoloġiċi” jista’ jkun segwit, f’ċerti ċirkostanzi, minn żieda fil-frekwenza ta’ mġiba negattiva bħal qerq jew serq (12). L-isforzi biex jinkoraġġixxu attitudnijiet virtwużi f’ċerti oqsma jista’ għalhekk ikollhom konsegwenzi negattivi f’oqsma oħra. Dawn l-impatti negattivi, jekk jimmaterjalizzaw, jagħmluha ferm diffiċli li jiġi evalwat l-impatt kumplessiv tan-nudges. Huma probabbilment rari ħafna u ma jippreġudikawx l-interess fit-tnedija ta’ inizjattivi ta’ nudges. Madankollu, ma għandhiex tiġi eskluża l-possibbiltà ta’ dawn it-tipi ta’ effetti.

6.5.

L-effikaċja ta’ nudge hija stabbilita fil-konfront ta’ mġiba mixtieqa, u dan iqajjem il-kwistjoni tad-definizzjoni u l-kejl ta’ dak li jkun mixtieq. Fil-fatt jista’ jkun diffiċli ħafna li wieħed ikun jaf l-opinjoni taċ-ċittadini dwar il-kuntentizza tagħhom stess. In-nudge iqajjem ukoll il-kwistjoni dwar min jiddeċiedi dwar l-għan li jrid jintlaħaq, jiġifieri dak li hu mixtieq għall-individwu u/jew għas-soċjetà. Jekk ikun deċiżur pubbliku, dan jista’ jadatta l-għan u, għaldaqstant, in-nudge b’mod opportunistiku, iżda wkoll b’mod inqas intenzjonali, pereżempju minħabba nuqqas ta’ informazzjoni.

6.6.

Fl-aħħar nett, kultant ikun diffiċli ssir distinzjoni bejn informazzjoni, komunikazzjoni u manipulazzjoni. Għalhekk, fost il-ħafna lukandi li jħajru lill-klijenti tagħhom jerġgħu jużaw ix-xugamani, hemm minnhom li volontarjament jikkwotaw rati esaġerati ta’ utenti li diġà jagħmlu hekk (13). L-għan ta’ dawn il-messaġġi ma huwiex li jqarrqu bid-destinatarji, iżda li jagħmlu mezz biex b’xi mod profezija ssir realtà. Iżda, fil-fatt, il-klijenti jkunu qed jiġu ggwidatati biex jibbażaw l-imġiba tagħhom fuq gidba. Dan l-użu ta’ gideb, anki jekk iwassal għal bidliet għall-aħjar fl-imġiba, ma jidhirx aċċettabbli moralment, u ħafna aktar inqas min-naħa ta’ min jieħu deċiżjonijiet pubbliċi. Jista’ wkoll jolqot ħażin ir-reputazzjoni ta’ min jieħu d-deċiżjonijiet, u jnaqqas l-effikaċja tan-nudges peress li jittratta lill-konsumaturi bħala tfal żgħar.

10.3.2017   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 75/33

Relatur:

is-Sur Carlos TRIAS PINTÓ

Korelatur:

is-Sur Mihai MANOLIU

1.1.

Ix-xenarju emerġenti ta’ ekonomija diġitali deċentralizzata jissuġġerixxi li parti sinifikanti mill-iskambji ekonomiċi ġodda bejn pari ser ikunu marbuta mill-qrib mar-relazzjonijiet soċjali u ankrati fil-komunitajiet, li ser iwassal għal trasformazzjoni ta’ xi jfisser li jinbeda negozju jew li jkun hemm impjieg, skont il-loġika ta ’ “demokratizzazzjoni tal-mod kif nipproduċu, nikkunsmaw, niggvernaw u nsolvu l-problemi soċjali”. Fl-istess ħin għandu jiġi evitat strettament li dan iwassal għal xogħol prekarju jew għall-evażjoni tat-taxxa, u li l-valur miżjud jiġi ttrasferit bil-kbir mingħand l-aġenti industrijali għal għand is-sidien tal-pjattaformi diġitali privati (1).

1.2.

Fid-dawl ta’ din il-paradigma ġdida, il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tadotta approċċ kunċettwali aktar dettaljat u inklużiv tal-ekonomija kollaborattiva, sabiex jiġu evitati kunċetti żbaljati li jqisuha bħala ekwivalenti għall-ekonomija diġitali. B’dan il-mod, l-ekonomija kollaborattiva li, bl-istess mod tal-ekonomija soċjali, tadotta dinamika demokratika u parteċipattiva, turi l-karatteristiċi li ġejjin:

1.3.

Fl-aħħar mill-aħħar, l-ekonomija kollaborattiva tħaddan metodi differenti b’kontributi u sfidi differenti. Pereżempju, “l-ekonomija tal-aċċess” tqiegħed fis-suq oġġetti mhux użati biżżejjed, li joħloq offerta akbar għall-konsumatur u użu iżjed effiċjenti tar-riżorsi. Iżda dan iġib miegħu r-riskju li jistimula l-produzzjoni globali permezz tal-effett ta’ rikorrenza (rebound effect). Fl-“ekonomija ta’ talba baxxa”, il-forza tax-xogħol tkun frammentata, li joħloq iżjed flessibbiltà iżda jżid ukoll ir-riskju ta’ xogħol prekarju. U l-“ekonomija tar-rigali” (gift economy), fejn l-oġġetti u s-servizzi jiġu kondiviżi b’mod altruwist, issaħħaħ il-komunitajiet, iżda ta’ spiss tibqa’ inviżibbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi.

1.4.

Min-naħa tagħhom, il-pjattaformi diġitali, b’mod partikolari dawk li jsostnu attività b’redditu, jistħoqqilhom l-attenzjoni kollha tal-Kummissjoni Ewropea, bil-għan li tirregolarizza u tarmonizza l-attività tagħhom u tiggarantixxi kundizzjonijiet ekwi, abbażi tat-trasparenza, l-informazzjoni, l-aċċess sħiħ, in-nondiskriminazzjoni u l-użu adegwat tad-data. B’mod konkret, jirriżulta li huwa imperattiv li jiġi ddefinit mill-ġdid il-kunċett ta’ subordinazzjoni legali fid-dawl tad-dipendenza ekonomika tal-ħaddiema u sabiex jiġu ggarantiti d-drittijiet tax-xogħol irrispettivament mit-tip tal-attività.

1.5.

L-isfida għalhekk hija li jiġu ddefiniti l-forom differenti ta’ din l-ekonomija u jiġu proposti approċċi regolatorji differenti distinti (2), waqt li tingħata prijorità lil dawk l-inizjattivi diġitali li huma bbażati fuq il-governanza demokratika, solidali u inklużiva, f’armonija mal-innovazzjoni soċjali, li teħtieġ li l-konsumaturi jkunu infurmati dwar il-valuri tal-identità tagħhom u l-forom tagħhom ta’ organizzazzjoni u ġestjoni. F’dan ir-rigward, il-KESE jirrakkomanda riċerka kwalitattiva dwar in-netwerk tar-relazzjonijiet stabbiliti mill-aġenti tiegħu proprju fil-kuntest tal-ekonomija kollaborattiva.

1.6.

Għalhekk, il-KESE jappella li titfassal metodoloġija speċifika għar-regolazzjoni u l-kejl ta’ ekonomija ġdida bi standards differenti. Minn din il-perspettiva, il-valur tal-fiduċja, mil-lat tas-simetrija informattiva, għandu rwol ċentrali. Għandhom jissaħħu wkoll il-kriterji tat-trasparenza, l-onestà u l-oġġettività fil-valutazzjoni tal-prodott jew tas-servizz, waqt li jiġi ssuperat is-sempliċi użu awtomatiku tal-algoritmi.

1.7.

Il-KESE jirrakkomanda wkoll li tinħoloq aġenzija indipendenti Ewropea ta’ klassifikazzjoni għall-pjattaformi diġitali, b’kompetenzi armonizzati fl-Istati Membri kollha, li tista’ tivvaluta l-governanza tagħhom b’rabta mal-kompetizzjoni, l-impjieg u t-tassazzjoni.

1.8.

Min-naħa l-oħra, l-approċċ li l-Komunikazzjoni toffri għall-ekonomija kollaborattiva tinjora kwistjonijiet importanti fil-kuntest tal-ekonomija kollaborattiva bħal dawk li huma relatati mal-muniti virtwali u soċjali bħala strumenti operattivi tal-imsemmija ekonomija, jew ukoll f’dak li jirrigwarda l-għarfien, l-informazzjoni u l-enerġija bħala oġġetti tal-prattika tagħha, jew ir-rwol li jiżvolġu fl-ekonomija kollaborattiva l-ħolqien konġunt u l-innovazzjoni teknoloġika, fost affarijiet oħrajn.

1.9.

Fid-dawl tal-ġestjoni kumplessa tal-ekonomija kollaborattiva fil-kuntest attwali, il-KESE jirrakkomanda li tiġi garantita koeżistenza bilanċjata tal-mudelli, bil-għan li jiġi żgurat l-iżvilupp sħiħ tagħhom mingħajr ma jinħolqu effetti negattivi fis-suq, speċjalment fir-rigward tal-protezzjoni tal-kompetizzjoni, it-tassazzjoni u l-impjieg ta’ kwalità. Għal dan il-għan hemm bżonn li jkun hemm qafas adegwat sabiex jiġu segwiti u ssorveljati l-parametri ġodda tal-ekonomija kollaborattiva, bil-parteċipazzjoni tal-partijiet interessati (organizzazzjonijiet tal-impjegaturi, organizzazzjonijiet tat-trejdjunjins, assoċjazzjonijiet tal-konsumaturi, eċċ.).

1.10.

Fl-aħħar, bil-għan li tiġi indirizzata t-tranżizzjoni għal ekonomija ġdida b’konsegwenzi sistemiċi importanti, huwa rrakkomandat li l-KESE joħloq struttura permanenti orizzontali sabiex tanalizza dawn il-fenomeni emerġenti u tgħaqqad l-isforzi tiegħu ma’ dawk tal-Kummissjoni Ewropea, il-Kumitat tar-Reġjuni u l-Parlament Ewropew.

2.1.

Il-kultura soċjali, it-tendenzi tal-konsum u l-forom li bihom jiġu sodisfati l-bżonnijiet tal-konsumaturi għaddejjin minn proċess ta’ trasformazzjoni kbira, ta’ reviżjoni u razzjonalizzazzjoni tal-konsum minn perspettiva iktar inklużiva, fejn il-fatturi tal-prezz qegħdin jintrabtu mal-impatt ambjentali u l-impronta soċjali tal-prodotti u s-servizzi, u dan kollu jiġi influwenzat mill-effett distruttiv tal-Internet u n-netwerks soċjali.

2.2.

Il-pussess ta’ beni għall-użu personali, il-munita soda u l-impjieg fuq il-post, stabbilit u b’salarju, ser jagħtu lok għall-iskambji virtwali, l-aċċess kondiviż, il-flus diġitali u ż-żieda fil-flessibilità tal-forza tax-xogħol.

2.3.

Fit-tranżizzjoni għal forom ġodda ta’ produzzjoni u konsum, ċerti setturi tal-attività ekonomika nqabdu f’tsunami qawwi mqanqal mill-ħruġ fid-dieher ta’ atturi ġodda, xi wħud immotivati mill-kooperazzjoni u l-impenn lejn il-komunità, oħrajn sempliċement iggwidati mill-opportunità ta’ negozju (u mhux dejjem jirrispettaw il-kundizzjonijiet ekwi).

2.4.

Peress li ħafna kienu dawk li talbu qafas ġdid għar-regolazzjoni (3) tal-konsum kollaborattiv (li jippromovi l-użu tat-teknoloġija diġitali sabiex jittieħed vantaġġ mill-kapaċità żejda deċentralizzata, minflok ma jinħolqu monopolji ċentralizzati ġodda), il-Kummissjoni Ewropea ddeċidiet li tniedi “Aġenda Ewropea għall-ekonomija kollaborattiva” wara li osservat li l-entitajiet nazzjonali u lokali tal-Unjoni kienu qegħdin jindirizzaw is-sitwazzjoni permezz ta’ taħlita ta’ miżuri regolatorji differenti. Dan huwa minħabba l-fatt li l-konsum kollaborattiv għandu forom differenti skont is-settur ikkonċernat.

2.5.

Dan l-approċċ frammentat tal-mudelli ġodda ta’ negozju jiġġenera insigurtà (fil-livell ekonomiku jew regolatorju, fir-rigward tal-forza tax-xogħol, eċċ.) u inċertezza (mil-lat tal-fiduċja, l-istrumenti ġodda diġitali bħall-blockchains, in-netwerks ta’ sigurtà u l-privatezza), il-fornituri ġodda ta’ servizzi u l-konsumaturi, billi jillimitaw l-innovazzjoni, il-ħolqien tal-impjieg u t-tkabbir.

2.6.

B’hekk, il-Kummissjoni ppubblikat l-linji gwida li ġejjin sabiex tgħin lill-operaturi tas-suq u lill-awtoritajiet pubbliċi tad-diversi Stati Membri:

3.1.

Il-Kummissjoni twassal għal konfużjoni meta titfa’ fl-istess keffa l-pjattaformi diġitali u l-ekonomija kollaborattiva, mingħajr ma tagħti definizzjoni kunċettwali li torbot flimkien l-ekonomija kollaborattiva u l-interess ġenerali, mil-lat tar-rikonoxximent tal-effetti pożittivi tagħha fl-implimentazzjoni tal-valuri tal-kooperazzjoni u s-solidarjetà.

3.2.

Fil-Komunikazzjoni tagħha, il-Kummissjoni ma tindirizzax dak li għandu jkun l-għan prinċipali tagħha u ma tissodisfax l-istennijiet leġittimi tal-partijiet interessati involuti – id-definizzjoni tal-mudell u l-parametri għal qafas legali ċar u trasparenti li fi ħdanu l-forom diversi tal-ekonomija kollaborattiva jistgħu jiġu żviluppati u joperaw fiż-żona Ewropea, jiġu appoġġjati u implimentati u jiksbu l-kredibbiltà u l-fiduċja.

3.3.

Min-naħa l-oħra, il-mudell tal-ekonomija diġitali għandu erba’ karatteristiċi speċifiċi: id-delokalizzazzjoni tal-attivitajiet, ir-rwol ċentrali tal-pjattaformi diġitali, l-importanza tan-netwerks u l-użu massiv ta’ data. (4). Minkejja li huwa ta’ natura differenti, jikkoinċidi ma’ sezzjonijiet tal-ekonomija kollaborattiva, peress li ta’ spiss joperaw f’ambjenti simili: netwerks kollaborattivi, b’distinzjoni inqas netta bejn id-dimensjoni personali u professjonali, bejn impjieg stabbli u okkażjonali, bejn impjieg dipendenti u indipendenti, eċċ.

3.4.

Biex tiġi ffaċilitata din id-delimitazzjoni kunċettwali, il-KESE jipproponi li l-Kummissjoni Ewropea tinkorpora l-kunċett ta’ “mġiba prosoċjali mhux reċiproka” tal-ekonomija kollaborattiva, li jistabbilixxi distinzjoni ċara tal-użu kondiviż u mingħajr skop ta’ qligħ u jipprovdi spazju ta’ interazzjoni għall-konsum, il-produzzjoni, il-finanzjament u l-għarfien kollaborattiv.

3.5.

Fil-qosor, il-mudell tal-ekonomija kollaborattiva jippresupponi fih innifsu trasformazzjoni mhux biss ekonomika, iżda wkoll soċjali u ambjentali. Il-Komunikazzjoni tindikah b’dan il-mod waqt li tagħmel referenza għas-sostenibbiltà u t-tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari jew tiddeskrivi s-swieq soċjali bħala spazji proprji tal-ekonomija kollaborattiva.

3.6.

Jekk jiġu injorati dawn iċ-ċirkustanzi, dan ikun ifisser li qed tiġi indirizzata b’mod parzjali l-importanza li għandhom attwalment l-inizjattivi kollaborattivi, kif iseħħ ukoll jekk l-analiżi tiġi llimitata għall-iskambju ta’ servizzi jew għall-pjattaformi kollaborattivi, mingħajr ma jitqiesu aspetti bħar-riċirkolazzjoni u l-iskambju ta’ oġġetti, l-ottimizzazzjoni tal-użu ta ’ assi jew il-bini ta’ konnessjonijiet soċjali.

3.7.

Fir-rigward ta’ kwistjonijiet relatati mal-inċertezza fl-applikazzjoni tal-oqfsa legali sabiex jiġu rregolati l-inizjattivi tal-ekonomija kollaborattiva, għalkemm id-diffikultajiet li tqajjem il-Kummissjoni huma reali, daqstant huwa reali l-ħsieb ta’ “standardizzazzjoni” u “aġġustament” ta’ mudell ekonomiku ġdid għall-“kriterji ta’ evalwazzjoni tradizzjonali”. Dan jista’ jkun jeħtieġ sforz għall-produzzjoni ta’ kriterji u standards ġodda fit-trattament tagħha tal-leġislazzjoni, ix-xogħol u t-tassazzjoni, b’mod partikolari fir-rigward tat-tranżizzjoni għal mudell ġdid ta’ produzzjoni u ta’ konsum li jinvolvi definizzjoni mill-ġdid tal-atturi involuti.

3.8.

Barra minn hekk, wieħed jista’ jitkellem biss dwar ekonomija ġdida aktar inklużiva li tiġġenera koeżjoni soċjali jekk iċ-ċittadini kollha jiġu pprovduti bil-kapaċitajiet diġitali u finanzjarji sabiex ikunu jistgħu jaċċessawha u jagħmlu użu minnha. Barra minn hekk, il-politiki pubbliċi għandhom jiżguraw l-aċċessibilità sħiħa għall-persuni l-aktar vulnerabbli għall-esklużjoni diġitali, b’mod partikolari dawk b’diżabbiltà.

3.9.

Fl-aħħar nett, il-KESE ma jistax jinjora l-aspetti li ġejjin li mhumiex koperti mill-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni:

4.1.1.

Il-KESE jifhem li skont il-leġislazzjoni attwali tal-UE, b’mod partikolari d-Direttiva dwar is-servizzi u d-Direttiva dwar il-kummerċ elettroniku, l-Istati Membri għandhom jippromovu l-aċċess għas-swieq kollaborattivi hekk kif għażla aktar varjata tinċentiva l-konsum, minħabba li tistabbilixxi – fejn ikun hemm bżonn – restrizzjonijiet li huma motivati esklużivament mill-interess pubbliku, li għandhom ikunu ġustifikati kif xieraq. Wieħed jista’ jistenna li jkun hemm sitwazzjoni ta’ kunflitt leġislattiv, peress li l-ekonomija kollaborattiva toħloq forom ġodda kif jiġu pprovduti servizzi li tradizzjonalment kienu rregolati ħafna.

4.1.2.

Għandu jiġi nnotat f’dan ir-rigward li peress li l-ekonomija kollaborattiva hija taħlita ta’ inizjattivi li mhumiex limitati fl-ispazju jew fil-ħin, għandha tiġi ttrattata b’mod miftuħ u delokalizzat, u għaldaqstant kwalunkwe limitazzjoni bbażata fuq kriterji territorjali restrittivi tista’ tiġġenera kompetizzjoni fiskali u soċjali li toħloq distorsjoni fir-rigward tal-effetti favorevoli tagħha.

4.1.3.

Għaldaqstant, ħafna aktar milli sempliċement ikun hemm argument transnazzjonali ta’ aċċess għas-suq, l-ekonomija kollaborattiva għandha titqies bħala espressjoni ta’ kapaċità awtonoma min-naħa taċ-ċittadini (gwadann ta’ kapital uman) li għandha ssib il-parallel tagħha f’żewġ kwistjonijiet prinċipali: minn naħa, prinċipju ta’ armonizzazzjoni li jevita trattamenti differenti li jiġġeneraw asimmetriji ġodda; min-naħa l-oħra, il-ħtieġa li jkun hemm progress fil-prattiki regolatorji kondiviżi (5) (mudelli: regolamentazzjoni bejn il-pari, korpi awtoregolatorji u regolamentazzjoni delegata permezz tad-data).

4.1.4.

Bħall-Kummissjoni, il-KESE huwa favur regolamentazzjoni aktar flessibbli tas-swieq tas-servizzi (definizzjonijiet ġodda ta’ xogħol fl-ekonomija kollaborattiva) u għalhekk jitlob li ssir evalwazzjoni f’kull Stat Membru tal-ġustifikazzjoni u l-proporzjonalità tal-leġislazzjoni applikabbli għall-ekonomija kollaborattiva skont l-objettivi ta’ interess pubbliku (regolamentazzjoni intiża biex tindirizza n-nuqqasijiet tas-suq, li tiffaċilita t-trawwim tal-fiduċja), filwaqt li jitqiesu l-karatteristiċi speċifiċi tad-diversi mudelli ta’ negozju u l-istrumenti b’rabta mal-aċċess, il-kwalità jew is-sigurtà.

4.1.5.

Bl-istess mod, il-KESE jenfasizza li l-ispeċifiċitajiet tal-mudell jipproduċu għodod li jivvalutaw il-klassifikazzjoni u r-reputazzjoni tal-fornituri li, minkejja li jilħqu l-objettiv ta’ interess pubbliku li jnaqqsu għall-konsumaturi r-riskji marbuta mal-assimetriji fl-informazzjoni, jistgħu jwasslu wkoll għal “għażla avversa” u “periklu morali”. F’dan ir-rigward, l-awtoritajiet pubbliċi u l-amministraturi tal-pjattaformi diġitali għandhom jiżguraw il-kwalità u l-affidabbiltà tal-informazzjoni, l-evalwazzjonijiet u l-klassifikazzjoni tal-pjattaformi kollaborattivi, bl-użu ta’ korpi indipendenti ta’ kontroll.

4.1.6.

Il-KESE jaqbel mal-idea li l-istabbiliment ta’ limiti li jiddistingwixxu, skont is-settur, il-provvista ta’ servizzi professjonali minn persuni mhux professjonisti, tista’ tkun utli sabiex tingħeleb il-frammentazzjoni tas-swieq tal-UE. Madankollu, jista’ jkun li dan ma jirriżultax daqstant effikaċi jekk jipprova jinkludi l-attivitajiet mhux professjonali bejn il-parijiet.

4.2.1.

Il-KESE jifhem li ż-żamma tar-reġim attwali ta’ responsabbiltà (6) tal-intermedjarji hija essenzjali għall-iżvilupp tal-ekonomija diġitali tal-Unjoni Ewropea.

4.2.2.

Sabiex jissaħħu l-kredibilità u l-fiduċja, kruċjali għall-iżvilupp tal-ekonomija kollaborattiva, il-KESE, bħalma tagħmel il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni Ewropea, iħeġġeġ li jiġu adottati miżuri volontarji restrittivi sabiex jiġi miġġieled il-kontenut onlajn illegali permezz ta’ attivitajiet konnessi jew sottostanti, mingħajr ma madankollu jintilef il-benefiċċju ta’ eżenzjoni mir-responsabbiltà.

4.2.3.

Madankollu, il-KESE jtenni li huwa meħtieġ li tiġi indirizzata b’mod estensiv l-attività kollaborattiva irrispettivament mill-valurċentrali mogħti lill-pjattaformi diġitali, sabiex din ma tiġix imbiegħda mill-ispirtu ta’ ċittadinanza li jinspiraha.

4.3.1.

F’xenarju ġdid fejn jisfumaw il-konfini bejn il-produttur u l-konsumatur (“ġeneraturi li jagħtu setgħa lin-nies, kreaturi konġunti, mikrofinanzjaturi kollettivi, pari, klijenti”), il-KESE huwa favur sistema li tiggarantixxi d-drittijiet tal-konsumaturi. Madankollu, minħabba l-karatteristiċi partikolari tal-ekonomija kollaborattiva, m’għandhiex tiġi kkonfinata l-pluralità tal-inizjattivi li hija toffri.

4.3.2.

Għalhekk, ir-relazzjonijiet multilaterali li tiġġenera għandhom jinkorporaw fihom l-oħrajn idderivati mill-emerġenza tal-figura tal-prosumatur (dan huwa l-kontribut ekonomiku l-aktar importanti għall-ekonomija kollaborattiva, u għalhekk għandu jiġi protett, żgurat u ddefinit), li hija msejħa biex iżżomm rwol qawwi fl-ekonomija kollaborattiva, kif ukoll fil-proċessi ta’ ħolqien ta’ valur kondiviż, speċjalment mill-perspettiva tal-ekonomija ċirkolari u tal-funzjonalità.

4.3.3.

Il-KESE minn dejjem kien favur il-kundizzjonijiet ugwali fil-kompetizzjoni. Skont il-prinċipji li jirregolaw il-prattiċi kummerċjali żleali, il-fatturi li għandhom jiġu kkunsidrati sabiex jiġu identifikati l-konsumatur u n-negozjant b’mod mhux restrittiv (7) huma: il-frekwenza tas-servizzi, l-iskop ta’ qligħ u l-volum tal-kummerċ.

4.3.4.

Il-KESE jappoġġja dan l-approċċ, iżda jwissi li ser ikun meħtieġ li tiġi rriveduta l-kunsiderazzjoni tiegħu kif ukoll l-adegwatezza ta’ fatturi oħrajn fl-applikazzjoni ta’ kriterji għal kategorizzazzjoni xierqa, b’mod mhux eżawrenti minħabba l-kumplessità u l-varjabbiltà li bihom l-ekonomija kollaborattiva tista’ tesprimi lilha nnifisha u d-diffikultà biex jiġi ddelimitat il-futur tagħha (mudell li għandu jkun indipendenti, trasferibbli, universali u favorevoli għall-innovazzjoni).

4.3.5.

Il-KESE jtenni li l-aktar mod utli biex tittejjeb il-fiduċja tal-konsumaturi huwa li jiżdiedu l-kredibilità u l-fiduċja tas-servizzi bejn il-pari (“port kenni” għal pjattaformi speċifiċi tal-ekonomija kollaborattiva li jippermetti l-prestazzjonijiet, it-taħriġ, l-assigurazzjoni u forom oħra ta’ protezzjoni) permezz ta’ servizzi xierqa (8) ta’ valutazzjoni onlajn, u ċertifikati esterni (tikketta ta’ kwalità) u sistema ġdida ta’ “arbitraġġ ċivili”. Din l-affermazzjoni hija relatata mill-qrib mal-fiduċja u r-reputazzjoni tal-iżvilupp armonjuż tal-ekonomija kollaborattiva f’sistema ġdida ta’ koordinati ekonomiċi, soċjali u ambjentali.

4.4.1.

Fil-qafas tal-pilastru Ewropew tad-drittijiet soċjali, il-KESE b’mod inekwivoku jappoġġja r-reviżjoni tal-acquis legali sabiex ikunu żgurati kundizzjonijiet tax-xogħol ġusti u protezzjoni soċjali adegwata, ibbażata fuq il-kriterji – kumulattivi – ta’ subordinazzjoni tal-offerent tas-servizz, in-natura tax-xogħol u r-remunerazzjoni.

4.4.2.

B’mod iktar preċiż, waqt li jiġu rispettati l-kompetenzi nazzjonali, għandu jiġi stabbilit qafas legali għall-ħaddiema, li jiddetermina b’mod preċiż l-istatus rilevanti tal-impjieg: paga deċenti, u d-dritt li jipparteċipaw fin-negozjar kollettiv, il-protezzjoni kontra l-arbitrarjetà, id-dritt li wieħed jilloggja “l barra sabiex il-ħin tax-xogħol diġitali jibqa” fi ħdan il-parametri ta’ dinjità, eċċ.

4.4.3.

Il-KESE jirrakkomanda analiżi aktar profonda tal-mudelli tax-xogħol tal-ekonomija kollaborattiva li huma relatati mal-aġir prosoċjali mhux reċiproku.

4.4.4.

In-natura partikolari tal-ekonomija kollaborattiva bħala mutur tal-impjieg għandha tiġi indirizzata b’mod konverġenti fl-Istati Membri kollha sabiex il-politiki ppromulgati ma jikkawżawx distorsjoni tal-prattika kollaborattiva u jkollhom spirtu aktar intraprenditorjali f’termini ta’ inkubazzjoni, indipendenza u infrastruttura.

4.5.1.

Il-KESE, konxju tar-riskji ta’ ppjanar tat-taxxa aggressiv u opaċità fiskali fil-qasam tal-ekonomija diġitali, jirrakkomanda li tiġi stabbilita sistema ta’ kontroll tal-flussi kummerċjali permezz tal-pjattaformi diġitali peress li dawn jistgħu jittraċċaw il-prodott jew is-servizz u jiffaċilitaw il-ġbir tat-taxxi. Il-każ tal-Estonja għall-pjattaformi ta’ vetturi ta’ użu kondiviż huwa eżempju li għandu jiġi replikat fl-Istati Membri l-oħrajn.

4.5.2.

L-aġġustament tat-taxxa, b’mod partikolari tal-VAT, għall-mudelli ta’ ekonomija kollaborattiva ser jeħtieġ rieżami sinifikanti. B’mod simili, il-pjattaformi diġitali – li l-benefiċċji tagħhom huma fil-biċċa l-kbira marbuta mal-bejgħ ta’ data ta’ individwi lill-intrapriżi – iridu jkunu kompletament soġġetti għat-taxxa korporattiva fil-post fejn issir l-attività, bil-għan li tiġi evitata l-kompetizzjoni bejn l-Istati Membri fil-qasam tat-taxxa.

4.5.3.

Il-KESE, konxju mill-importanza ta’ governanza fiskali tajba, huwa impenjat favur il-ħolqien ta’ strumenti ad hoc (one-stop shops u skambju ta’ informazzjoni onlajn), kif ukoll miżuri ta’ semplifikazzjoni amministrattiva, armonizzazzjoni, trasparenza u kooperazzjoni bejn l-amministrazzjonijiet tat-taxxa.

4.6.1.

L-attivitajiet ta’ monitoraġġ proposti fil-Komunikazzjoni huma xierqa għall-għan segwit. B’mod partikolari, il-KESE jappella li jissaħħaħ id-djalogu bejn il-partijiet interessati (trejdjunjins, organizzazzjonijiet tal-impjegaturi, l-assoċjazzjonijiet tal-konsumaturi, eċċ.) bil-għan li jiġu identifikati l-aħjar prattiki u jiġu żviluppati inizjattivi ta’ awtoregolazzjoni u regolazzjoni konġunta li jindirizzaw il-parametri l-ġodda tal-ekonomija kollaborattiva (9) fil-livell Ewropew (pereżempju, fis-setturi tal-akkomodazzjoni, it-trasport, is-settur tal-proprjetà immobbli kummerċjali, il-kura tas-saħħa u l-provvista tal-enerġija).

10.3.2017   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 75/40

Relatur uniku:

is-Sinjura Elżbieta SZADZIŃSKA

1.1.

Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew jilqa’ b’sodisfazzjon il-programm ta’ ħidma annwali tal-Unjoni għall-istandardizzazzjoni Ewropea għall-2017, li huwa parti minn pakkett komprensiv tal-istandardizzazzjoni.

1.2.

Il-pjan annwali propost mill-Kummissjoni jibni fuq il-miżuri previsti fil-pjan tal-2016 – li l-Kumitat diġà esprima l-fehma tiegħu dwarhom f’Opinjonijiet preċedenti – u jikkomplementahom (1).

1.3.

Il-Kumitat jenfasizza mill-ġdid l-importanza tal-istandards għat-tisħiħ tal-kompetittività tas-suq intern, għall-iżvilupp ta’ prodotti u servizzi innovattivi, kif ukoll għat-titjib tal-kwalità u s-sigurtà tagħhom, li huwa ta’ benefiċċju għall-konsumaturi, il-ħaddiema, il-kumpaniji u l-ambjent.

1.4.

Bħala r-rappreżentant tas-soċjetà ċivili organizzata, il-Kumitat jappoġġja tali sistema ta’ standardizzazzjoni li tissodisfa l-ħtiġijiet kemm tas-soċjetà kif ukoll tal-ekonomija.

1.5.

Il-Kumitat jerġa’ jfakkar li l-iżgurar tal-pluraliżmu tas-sistemi Ewropej ta’ standardizzazzjoni permezz tal-inklużjoni tal-organizzazzjonijiet imsemmija fl-Anness III tar-Regolament (UE) Nru 1025/2012 jiggarantixxi aktar trasparenza u aċċess aħjar għal din is-sistema. L-involviment tar-rappreżentanti tas-soċjetà fis-sistema ta’ standardizzazzjoni m’għandux ikun limitat għal-livell tal-UE. Dawn il-partijiet interessati għandhom jiġu involuti wkoll fis-sistemi nazzjonali ta’ standardizzazzjoni.

1.6.

L-istandards jiġu żviluppati bħala appoġġ għal-leġislazzjoni u l-politiki tal-UE (standards relatati mal-“approċċ leġislattiv ġdid”, l-Unjoni tal-Enerġija, eċċ.). Barra minn hekk, l-iżvilupp tad-diġitalizzazzjoni fl-industrija, l-katina tal-provvista u s-servizzi jfisser li l-istandards tal-ICT u tas-servizzi huma essenzjali biex isir negozju fis-setturi differenti tal-ekonomija. F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni rrikonoxxiet li l-miżuri f’dawn iż-żewġ oqsma ser ikunu prijorità u dan il-fatt jintlaqa’ b’sodisfazzjon mill-Kumitat.

1.7.

Fl-istess ħin, il-Kumitat jinnota wkoll il-ħtieġa li l-kompetittività tal-SMEs tiġi promossa permezz tal-parteċipazzjoni tagħhom fl-iżvilupp u fl-implimentazzjoni tal-istandards, kif ukoll permezz ta’ miżuri edukattivi adegwati bil-għan li jkun hemm sensibilizzazzjoni fir-rigward tal-benefiċċji tal-istandards.

1.8.

Fir-rigward tan-negozjati TTIP li attwalment qegħdin jitmexxew mill-Kummissjoni, kif ukoll tan-negozjati CETA li diġà ġew konklużi, l-istandardizzazzjoni hija l-fokus tad-diskussjonijiet minħabba s-sistemi differenti involuti. Għalhekk, il-Kumitat jemmen li l-partijiet interessati għandhom jiġu infurmati dwar id-differenzi bejn is-sistemi ta’ standardizzazzjoni tal-partijiet fin-negozjati u għandhom jiġu enfasizzati r-riskji u l-benefiċċji potenzjali li jirriżultaw minn dawn id-differenzi.

1.9.

Il-Kumitat jappoġġja l-proposta li jiġi stabbilit djalogu interistituzzjonali dwar l-istandardizzazzjoni, li huwa diġà kien esprima f’ Opinjoni preċedenti tiegħu (2).

1.10.

Huwa jilqa’ b’sodisfazzjon ukoll il-proposta tal-Kummissjoni li tagħmel riċerka dwar l-impatt tal-istandards fuq l-ekonomija u s-soċjetà.

2.1.

B’konformità mar-Regolament (UE) Nru 1025/2012, il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tippreżenta l-programm ta’ ħidma annwali tal-UE fl-2017 dwar l-istandardizzazzjoni Ewropea.

2.2.

Il-programm ta’ ħidma annwali huwa parti minn pakkett komprensiv, inkluża l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar standards Ewropej għas-seklu 21, dokument ta’ ħidma tas-servizzi tal-Kummissjoni dwar l-istandardizzazzjoni fis-settur tas-servizzi, kif ukoll il-Komunikazzjoni dwar ir-rapport imsemmi fl-Artikolu 24 dwar l-implimentazzjoni tar-Regolament.

2.3.

Il-programm ta’ ħidma tal-2017 dwar l-istandardizzazzjoni jikkomplementa l-miżuri previsti fil-programm tal-2016, li ħafna minnhom qegħdin jiġu implimentati attwalment.

2.4.

Il-prijoritajiet strateġiċi tal-istandardizzazzjoni Ewropea għall-2017 jinkludu:

2.5.

Barra minn hekk, sabiex tespandi l-bażi ta’ evidenza taċ-ċiklu annwali ta’ governanza fil-qasam tal-politika tal-UE dwar l-istandardizzazzjoni, il-Kummissjoni ser:

3.1.

Il-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjon il-programm ta’ ħidma attwali għall-istandardizzazzjoni, minħabba li l-użu tal-istandards fis-settur tal-produzzjoni u tas-servizzi jikkontribwixxi għal żieda tal-kompetittività fis-suq intern – kif huwa diġà enfasizza kemm-il darba.

3.2.

Il-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjon il-fatt li ser jitkomplew il-miżuri deskritti fil-pjan annwali preċedenti tal-Kummissjoni, li jippermettu l-kontinwità u l-implimentazzjoni tal-prijoritajiet tal-istrateġija dwar is-suq uniku.

3.2.1.

Il-programm ta’ ħidma annwali tal-2017 jiddeskrivi f’iżjed dettall u jikkomplementa l-prijoritajiet li jinsabu fil-fażi tal-implimentazzjoni, bil-għan li s-sistema Ewropea ta’ standardizzazzjoni tiġi adattata għall-kundizzjonijiet li qegħdin jinbidlu tal-qafas internazzjonali u għall-isfidi fis-suq globali.

4.1.

Fi żmien ta’ żvilupp rapidu tat-teknoloġiji tal-informazzjoni, jinħtieġ li jiġu żviluppati standards adatti għall-iżgurar tal-interoperabbiltà u tas-sigurtà fiċ-ċiberspazju.

4.1.1.

It-teknoloġiji bħall-komunikazzjoni 5G, il-cloud computing, l-Internet tal-oġġetti (IoT) u t-tekonoloġiji tal-big data jintużaw f’dawn l-oqsma: is-saħħa elettronika, l-enerġija intelliġenti, il-bliet intelliġenti, it-teknoloġiji avvanzati u l-fabbriki intelliġenti, kif ukoll il-vetturi f’netwerk u dawk awtomatizzati u dawn jeħtieġu standards taċ-ċibersigurtà, tal-immaniġġjar tar-riskji u linji gwida ta’ kontroll għall-awtoritajiet superviżorji u dawk regolatorji.

4.1.2.

Hemm bżonn aktar titjib fil-livell tas-sigurtà, tal-protezzjoni tad-data u tal-aċċessibbiltà għall-IoT. L-istandardizzazzjoni f’dan il-qasam tista’ tkun prerekwiżit għall-interoperabbiltà tal-IoT, kif ukoll għall-iżgurar taċ-ċibersigurtà, il-protezzjoni tad-data u l-aċċessibilità għall-konsumaturi.

4.2.

Il-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjon il-fatt li l-Kummissjoni ser titlob lill-organizzazzjonijiet Ewropej tal-istandardizzazzjoni biex iwettqu inventarju tal-istandards adatti eżistenti, qabel ma titlob għall-iżvilupp ta’ standards ġodda għas-servizzi.

4.2.1.

Fl-istess ħin, il-Kumitat jemmen li tkun prattika tajba għall-ħidma futura jekk il-partijiet ikkonċernati jiġu infurmati dwar il-mandati tal-Kummissjoni li għad qed issir ħidma dwarhom u liema mandati tlestew jew ġew sospiżi.

4.2.2.

Fil-valutazzjoni tal-istandards eżistenti, huwa importanti li jiġi eżaminat jekk dawn jissodisfawx il-ħtiġijiet speċifiċi tal-gruppi vulnerabbli, pereżempju l-persuni b’diżabbiltà. Pereżempju, l-istandards fir-rigward tal-firem elettroniċi ma jissodisfawx il-ħtiġijiet tal-konsumaturi b’diżabbiltà. F’dan il-każ, huwa ġġustifikat li jiġi rrakkomandat l-iżvilupp ta’ standard ġdid.

4.2.3.

Meta jinbdew proċessi ġodda ta’ standardizzazzjoni, il-ħtiġijiet speċifiċi ta’ gruppi vulnerabbli, bħall-persuni b’diżabbiltà, għandhom jiġu kkunsidrati, fejn rilevanti, bħala parti mid-definizzjoni tat-termini għall-proċess ta’ standardizzazzjoni. Għandha tiġi adottata proċedura ġdida li tippermetti lill-esperti tal-aċċessibilità u lill-organizzazzjonijiet tal-persuni b’diżabbiltà li jipparteċipaw mingħajr ħlas fil-proċessi ta’ standardizzazzjoni fejn rilevanti.

4.3.

Il-Kumitat enfasizza kemm-il darba l-impatt sinifikanti tal-istandards fuq il-kwalità tal-prodotti u tas-servizzi fis-suq uniku. Għalhekk, huwa jilqa’ b’sodisfazzjon il-pjani tal-Kummissjoni li ttejjeb l-iżvilupp tal-istandards għas-servizzi billi tissorvelja l-istandards nazzjonali u l-ħtiġijiet tas-suq u billi tidentifika oqsma li fihom għandhom jiġu żviluppati standards ġodda.

4.3.1.

Il-Kumitat jaqbel mar-rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni li l-korpi nazzjonali tal-istandardizzazzjoni għandhom iqisu d-dimensjoni Ewropea meta jieħdu deċiżjonijiet dwar l-iżvilupp ta’ standard nazzjonali għas-servizzi u għandha tikkunsidra jekk ikunx preferibbli li jinħoloq standard Ewropew. Dan jista’ jgħin biex jingħelbu l-ostakli u l-kunflitti potenzjali fis-settur tas-servizzi.

4.4.

Iż-żieda dejjem akbar ta’ servizzi onlajn kemm privati kif ukoll pubbliċi (fost oħrajn sptarijiet, faċilitajiet ta’ kura u trasport intelliġenti) teħtieġ soluzzjonijiet tekniċi li jiggarantixxu anonimità akbar għall-konsumaturi u jillimitaw ir-riskju ta’ proċessar eċċessiv tad-data tagħhom.

4.5.

Il-ħidma futura fir-rigward tal-istandardizzazzjoni għandha tikkontribwixxi għat-titjib fil-kwalità, fl-aċċessibilità u fis-sigurtà tas-servizzi tat-trasport, kif ukoll għat-tnaqqis tat-tniġġis ambjentali kkawżat mit-trasport.

4.6.

Fis-settur tal-enerġija, il-miżuri tal-Kummissjoni huma mmirati lejn l-interkonnessjoni tal-infrastrutturi, id-diversifikazzjoni tas-sorsi tal-enerġija, it-tnaqqis tal-konsum tal-enerġija u l-promozzjoni ta’ teknoloġiji li jirrispettaw il-klima.

4.6.1.

Il-Kumitat jaqbel li l-iżvilupp ta’ standards komuni għal netwerks intelliġenti tal-enerġija ser itejjeb l-interoperabbiltà tan-netwerk, u li l-ottimizzazzjoni tal-komponenti kollha ta’ dan-netwerk ser tikkontribwixxi sabiex jitnaqqsu l-ispejjeż u tiżdied l-effettività filwaqt li tgħin biex tintegra s-sorsi tal-enerġija deċentralizzati, inkluża l-enerġija rinnovabbli. Dan ser jippermetti lill-utenti finali biex ikollhom aċċess sħiħ għal sistemi intelliġenti tal-enerġija.

4.7.

Il-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjon il-fatt li fid-dokument tal-Kummissjoni ser jiġu indirizzati l-problemi li ġejjin: il-bijodegradabbiltà tal-imballaġġ tal-plastik, il-produzzjoni ta’ sustanzi kimiċi sostenibbli magħmula minn materjal sekondarju u l-metodi għall-evalwazzjoni tar-riskji ta’ sustanzi li mhumiex elenkati fil-listi rilevanti, iżda li kienu jipproduċu prodotti tal-plastik maħsuba li jiġu f’kuntatt mal-ikel.

4.7.1.

Fid-dawl tar-riskji għolja involuti, l-istandards għall-oqsma msemmija hawn fuq għandhom jinkludu rekwiżiti stretti relatati mal-protezzjoni tal-konsumatur, kif ukoll tal-ambjent.

5.1.

Il-Kummissjoni tinkoraġġixxi lill-organizzazzjonijiet Ewropej tal-istandardizzazzjoni biex jippromovu standards internazzjonali u Ewropej fid-dinja kollha għall-appoġġ tal-industriji Ewropej u għall-iffaċilitar tal-aċċess għas-suq.

5.2.

Minħabba l-fatt li l-ftehim CETA nnegozjat mal-Kanada huwa kontroversjali fl-Istati Membri, u minħabba li n-negozjati TTIP għadhom għaddejjin, l-importanza tal-istandards fil-kummerċ internazzjonali għandha tiġi enfasizzata b’mod kontinwu.

5.2.1.

Apparti milli jikkontribwixxi għat-tnaqqis tal-ostakli tekniċi għall-kummerċ, id-djalogu mal-imsieħba mhux Ewropej (iċ-Ċina, l-Indja…) għandu jikkontribwixxi wkoll għall-użu tal-mudell Ewropew tal-istandardizzazzjoni, għall-iskambju tal-informazzjoni fost l-organizzazzjonijiet Ewropej u nazzjonali tal-istandardizzazzjoni u għall-implimentazzjoni tal-istandards tal-ISO u l-IEC u, fis-setturi li fihom l-istandardizzazzjoni internazzjonali mhijiex biżżejjed jew nieqsa għalkollox, għall-implimentazzjoni ta’ standards Ewropej.

6.1.

Il-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjon l-idea li l-istandardizzazzjoni tintrabat mill-qrib mar-riċerka xjentifika u li l-għarfien jinbidel fi standards.

6.2.

Id-djalogu bejn l-istituzzjonijiet tar-riċerka u l-kumitati tekniċi CEN u CENELEC u ETSI fil-qafas tal-programm Orizzont 2020 għandu jsaħħaħ l-innovattività.

10.3.2017   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 75/44

Relatur:

is-Sur Daniel MAREELS

1.1.

Fis-sitwazzjonijiet u l-kondizzjonijiet imsemmija hawn taħt, il-KESE jista’ jaċċetta l-proposta tal-Kummissjoni li tipposponi b’sena d-data tad-dħul fis-seħħ tar-Regolament PRIIP (1), jiġifieri sal-1 ta’ Jannar 2018.

1.2.

Ir-Regolament PRIIP jinkludi miżuri bil-għan li tissaħħaħ il-protezzjoni tal-konsumaturi u tal-investituri bl-imnut u terġa’ tinkiseb il-fiduċja tal-konsumaturi fis-settur tas-servizzi finanzjarji billi tiżdied it-trasparenza fis-suq tal-investimenti bl-imnut. B’mod partikolari, dan jobbliga lill-manifatturi tal-prodotti aggregati ta’ investiment għall-konsumaturi bbażati fuq l-assigurazzjoni (PRIIP) biex ifasslu dokument bit-tagħrif ewlieni (KID (2)).

1.3.

Il-posponiment ġie introdott fuq talba tal-Parlament Ewropew u l-maġġoranza tal-Istati Membri, wara li l-Parlament irrifjuta, nhar l-14 ta’ Settembru 2016, “att delegat” (3) tal-Kummissjoni dwar il-PRIIP. Dan l-att delegat kellu l-għan li jiddefinixxi l-istandards tekniċi regolatorji dwar il-KID għall-PRIIP, abbażi tal-abbozz imħejji b’mod konġunt mill-awtoritajiet superviżorji Ewropej.

1.4.

Il-KESE wera li hu favorevoli għall-ħolqien ta’ PRIIP f’opinjoni preċedenti (4), u enfasizza l-importanza ta’ att leġislattiv li għall-ewwel darba jirregola kull forma ta’ prodotti finanzjarji kumplessi u li jippermetti li jitqabblu, irrispettivament mit-tip ta’ promotur (il-banek, l-assigurazzjonijiet, il-kumpaniji tal-investiment).

1.5.

Fl-istess opinjoni, il-Kumitat ippropona wkoll li jiġi żviluppat suq finanzjarju uniku, li fih tiċċirkola informazzjoni ċara, preċiża u komparabbli. Ippropona wkoll sistema omoġenea, semplifikata u standardizzata ta’ informazzjoni li tiżgura li din l-informazzjoni tkun komparabbli u tinfiehem filwaqt li żżid it-trasparenza u l-effiċjenza tas-suq (5).

1.6.

Kieku ġie deċiż li ma jsirx il-posponiment, il-Kumitat iqis li l-objettivi ewlenin stabbiliti f’dan il-qasam (ara iktar ‘l fuq u iktar ‘l isfel) jirriskjaw li jiġu kompromessi, sitwazzjoni li hija meqjusa bħala mhux mixtieqa. Il-Kumitat jaqbel li ż-żieda fit-trasparenza prevista mir-Regolament PRIIP u l-armonizzazzjoni tal-obbligu dwar il-komunikazzjoni tal-informazzjoni huma ta’ benefiċċju għas-suq uniku tas-servizzi finanzjarji billi joħolqu kundizzjonijiet ekwi għall-prodotti u l-kanali tad-distribuzzjoni differenti. B’hekk dan ir-regolament ser ikunu ta’ benefiċċju mhux biss għall-konsumaturi u għall-investituri bl-imnut iżda ser jikkontribwixxi wkoll sabiex terġa’ tinkiseb il-fiduċja tal-konsumatur fis-settur tas-servizzi finanzjarji. Barra minn hekk, iċ-ċaħda tal-att delegat anqas minn 4 xhur qabel ma jidħlu fis-seħħ it-testi kienet tesponi lill-operaturi tas-suq għal inċertezza legali u problemi serji ħafna ta’ implimentazzjoni.

1.7.

Fir-rigward tal-għażla tal-perjodu ta’ sena, il-Kumitat jemmen, għall-istess raġunijiet, li dan huwa aċċettabbli sakemm id-dħul fis-seħħ tkun tikkoinċidi ma’ dik tar-Regolament il-ġdid MiFID II. Għall-Kumitat, hemm bżonn li dan il-posponiment jibqa’ eċċezzjonali u uniku u li l-perjodu intermedju jintuża sabiex jiġi stabbilit u ppubblikat l-att delegat definittiv u dan fl-iqsar żmien possibbli. Fil-fatt dan huwa sabiex l-operaturi tas-suq kif ukoll il-konsumaturi u l-investituri bl-imnut jiġu pprovduti mill-aktar fis possibbli b’ċarezza u ċertezza.

1.8.

Għall-Kumitat, l-għanijiet u l-kisbiet tar-Regolament PRIIP m’għandhomx jiġu kompromessi. Għalhekk huwa meħtieġ li f’dan il-qafas jiġu previsti aġġustamenti possibbli għall-att ddelegat. Dan huwa iktar u iktar il-każ peress li diġà ser issir evalwazzjoni tar-Regolament PRIIP wara sena u li jistgħu jitqajmu xi kwistjonijiet fid-dawl tal-ewwel esperjenzi fir-rigward tal-applikazzjoni u s-segwitu. L-aġġustamenti ta’ hawn fuq għandhom, mill-bidu, jikkontribwixxu biex il-fiduċja tal-konsumaturi tittejjeb b’mod effettiv. Fl-istess waqt dawn għandhom jibqgħu konformi mar-regoli li huma previsti fir-Regolament futur MiFID.

2.1.

Ir-Regolament (UE) Nru 1286/2014 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (6) (Regolament PRIIP) introduċa miżuri biex titjieb it-trasparenza fis-suq għall-investimenti bl-imnut. B’mod partikolari, dan ir-Regolament jimponi fuq il-manifatturi tal-PRIIP li jfasslu KID.

2.2.

Dan ir-Regolament għandu jagħti lill-Awtoritajiet Superviżorji Ewropej (7) (ASE) is-setgħa li jħejju standards tekniċi regolatorji li jispeċifikaw l-elementi tal-KID.

2.3.

Wara li l-ASE għaddewlha l-abbozz konġunt tagħhom dwar l-istandards imsemmija hawn fuq, il-Kummissjoni adottat, fl-aħħar ta’ Ġunju 2 016, l-att ddelegat għall-kisba effettiva tal-istandards tekniċi regolatorji stabbiliti.

2.4.

Il-Parlament Ewropew (PE) stabbilixxa, f’riżoluzzjoni tal-14 ta’ Settembru 2016, oġġezzjonijiet għall-att delegat adottat mill-Kummissjoni (8). Il-PE stieden lill-Kummissjoni tipprovdi evalwazzjoni tad-dispożizzjonijiet dwar il-PRIIP b’diversi għażliet, ix-xenarji ta’ prestazzjoni, u l-allert fir-rigward tal-komprensjoni.

2.5.

Barra minn hekk, il-PE, flimkien ma’ maġġoranza kbira tal-Istati Membri, talab li l-applikazzjoni tar-Regolament tiġi posposta.

2.6.

Il-proposta għal Regolament, attwalment sottomessa għal analiżi, għandha l-għan li tippostponi d-data tad-dħul fis-seħħ tar-Regolament b’sena, għall-1 ta’ Jannar 2018.

3.1.

B’mod ġenerali, ir-Regolament PRIIP għandu l-għan li jipproteġi aħjar lill-konsumaturi u lill-investituri bl-imnut, b’mod partikolari dawk li jinvestu fil-PRIIPs. Barra minn hekk, iż-żieda fit-trasparenza li hija prevista u l-armonizzazzjoni tal-obbligu dwar il-komunikazzjoni tal-informazzjoni huma wkoll ta’ benefiċċju għas-suq uniku tas-servizzi finanzjarji billi joħolqu kundizzjonijiet ekwi għall-prodotti u l-kanali tad-distribuzzjoni differenti. Dan jippermetti wkoll li tiġi rkuprata l-fiduċja tal-konsumaturi fl-industrija tas-servizzi finanzjarji.

3.2.

Sabiex jinkisbu dawn l-objettivi, it-test jeħtieġ li l-manifatturi tal-PRIIP jikkonformaw ma’ sett uniformi ta’ rekwiżiti dwar l-informazzjoni li jridu jikkomunikaw dwar il-prodotti u li l-klijenti bl-imnut u l-investituri jirċievu l-KID dwar il-PRIIP offerti. L-investituri bl-imnut iridu jkunu jistgħu jifhmu aħjar in-natura ekonomika u r-riskji ta’ prodott partikolari u jqabblu offerti differenti.

3.3.

Fil-forma oriġinali tiegħu, kien previst li r-Regolament jidħol fis-seħħ sa tmiem l-2016. Fil-prinċipju, din id-data tapplika wkoll għall-“miżuri ta’ implimentazzjoni” adottati mill-Kummissjoni f’nofs l-2016 permezz ta’ att delegat abbażi tal-abbozz tal-istandards tekniċi regolatorji mfassla mill-ASE. Dawn l-standards tekniċi regolatorji jikkonċernaw il-preżentazzjoni u l-kontenut tal-KID, il-format standardizzat tiegħu, il-metodu li għandu jintuża sabiex jiġu ppreżentati r-riskji u l-benefiċċji u l-kalkolu tal-ispejjeż, kif ukoll il-kondizzjonijiet u l-frekwenza minima tal-analiżi mill-ġdid tal-kontenut tal-KID u l-kondizzjonijiet li għandhom jiġu sodisfati biex jintlaħqu l-obbligi li jiġi pprovdut dan il-KID lill-investituri bl-imnut.

3.4.

Filwaqt li l-Kunsill ma qajjimx oġġezzjonijiet għall-att delegat tal-Kummissjoni matul il-perjodu ta’ investigazzjoni, dan it-test ġie rifjutat mill-PE fir-riżoluzzjoni tiegħu tal-14 ta’ Settembru 2016 (9).

3.5.

Għalkemm jidħol direttament fis-seħħ fi tmiem l-2016 u li t-tfassil ta’ KID mhuwiex marbut mal-adozzjoni tal-att delegat, il-PE talab fl-istess ħin li jiġi pospost id-dħul fis-seħħ tar-Regolament PRIIP. Maġġoranza kbira ta’ Stati Membri wkoll ressqu l-istess talba għall-posponiment. Inġibdet l-attenzjoni għall-fatt li n-nuqqas ta’ standards tekniċi ser ikun ta’ ostaklu għal applikazzjoni bla xkiel tar-Regolament.

3.6.

F’dawn iċ-ċirkostanzi, il-KESE huwa sodisfatt bil-prinċipju li jiġi pospost id-dħul fis-seħħ tar-Regolament. Kieku dan ma sarx, ikun hemm ir-riskju li l-għanijiet prinċipali (ara iktar ‘l fuq u iktar ‘l isfel) ma jinkisbux jew jinkisbu biss f’mod insuffiċjenti. Barra minn hekk, l-att delegat inċaħad anqas minn 4 xhur qabel ma jidħlu fis-seħħ it-testi, b’tali mod li kieku l-operaturi tas-suq kienu jiġu esposti għal inċertezza legali u problemi serji ħafna ta’ implimentazzjoni.

3.7.

Barra minn hekk, il-KESE jfakkar fl-opinjoni aktar bikrija tiegħu dwar il-PRIIPs, fejn kien favorevoli għall-proposti rilevanti u d-direzzjoni magħżula (10). F’dik l-okkażjoni, il-Kumitat enfasizza l-importanza ta’ att leġislattiv li għall-ewwel darba jirregola kull forma ta’ prodotti finanzjarji kumplessi u li jippermetti li jitqabblu, irrispettivament mit-tip ta’ promotur (il-banek, l-assigurazzjonijiet, il-kumpaniji tal-investiment).

3.8.

F’dan il-qasam, il-Kumitat ippropona wkoll li jiġi żviluppat suq finanzjarju uniku, li fih tiċċirkola informazzjoni ċara, preċiża u komparabbli (11). Iddikjara wkoll li sistema omoġenea, semplifikata u standardizzata ta’ informazzjoni tiżgura li din l-informazzjoni tkun komparabbli u tinfiehem filwaqt li żżid it-trasparenza u l-effiċjenza tas-suq (12). Il-Kumitat issa jżid li l-istandards tekniċi regolatorji tal-futur mill-bidu nett għandhom jikkontribwixxu sabiex il-fiduċja tal-konsumaturi tittejjeb b’mod effettiv.. B’hekk, għandu jiġi ċċarat liema prodotti huma kumplessi, il-konsumaturi għandhom jieħdu d-deċiżjonijiet tagħhom b’għarfien u għandha tingħata attenzjoni lill-aspetti relatati mal-ispejjeż u l-prestazzjoni. Sabiex jiġu evitati l-inkonsistenzi, madankollu jeħtieġ li jitqiesu r-regoli li ser ikunu previsti fid-dispożizzjonijiet futuri tar-Regolament MiFID (13).

3.9.

Barra minn hekk, il-Kumitat jemmen li l-għażla tal-perjodu ta’ sena huwa aċċettabbli jekk il-posponiment jibqa’ eċċezzjonali u uniku u li l-perjodu intermedju jintuża sabiex jiġi stabbilit u ppubblikat l-att delegat definittiv. Dan għandu jsir fl-iqsar żmien possibbli sabiex l-operaturi tas-suq, il-klijenti u l-investituri bl-imnut jiġu offruti ċarezza u ċertezza kemm jista’ jkun malajr.

3.10.

Barra minn hekk, billi intgħażel perjodu ta’ sena, id-dħul fis-seħħ tar-Regolament PRIIP ser jerġa’ jikkoinċidi ma’ dak tar-Regolament MiFID II (14), li wkoll ser jkun ta’ benefiċċju għall-konsumaturi. L-implimentazzjoni tar-Regolament MiFID II wkoll ġiet preċedentement ittardjata b’sena (15) u l-Kumitat kien ta l-approvazzjoni tiegħu (16).

3.11.

B’dan il-mod ma jiddgħajfux l-objettivi stabbiliti preċedentement, li huma approvati mill-Kummissjoni. Għalhekk huwa meħtieġ li l-aġustament possibbli għall-att delegat jiġu inklużi fil-qafas attwali tal-PRIIP.

3.12.

Għall-bqija, u fejn neċessarju, jidher aktar adegwat li nistennew l-evalwazzjoni tar-Regolament PRIIP, li minħabba l-posponiment tad-dħul fis-seħħ kif propost attwalment, issa ser issir biss sena wara d-dħul fis-seħħ tar-Regolament PRIIP (17). Għalhekk ser ikun possibbli li jitqiesu l-ewwel esperjenzi fir-rigward tal-applikazzjoni u s-segwitu.

“A.

billi huwa essenzjali li l-informazzjoni għall-konsumaturi dwar prodotti ta’ investiment tkun komparabbli sabiex tippromwovi kondizzjonijiet ekwivalenti fis-suq irrispettivament minn liema tip ta’ intermedjarju finanzjarju jipproduċi jew jikkummerċjalizza dawn il-prodotti;

B.

billi t-tneħħija tar-riskju ta’ kreditu mill-kalkolu ta’ kategorizzazzjoni tar-riskju tal-prodotti tal-assigurazzjoni tista’ tiżgwida lill-investituri;

C.

billi t-trattament ta’ prodotti li joffru ħafna għażliet għad irid jiġi ċċarat, b’mod partikolari fir-rigward ta’ eżenzjoni espliċita mogħtija lill-fondi tal-UCITS skont ir-Regolament (UE) Nru 1286/2014;

D.

billi l-att delegat adottat mill-Kummissjoni fih nuqqasijiet fil-metodoloġija għall-kalkolu ta’ xenarji ta’ prestazzjoni futura u għalhekk ma jissodisfax ir-rekwiżit skont ir-Regolament (UE) Nru 1286/2014 sabiex jipprovdi informazzjoni li hija ‘preċiża, ġusta, ċara u li ma tiżgwidax’ u, b’mod partikolari, ma jurix għal ċerti PRIIPs, anki fix-xenarju negattiv, u anke għal prodotti li regolarment wasslu għal telfiet matul il-perjodu minimu ta’ parteċipazzjoni rakkomandat, li l-investituri jistgħu jitilfu l-flus;

E.

billi n-nuqqas ta’ gwida ddettaljata fir-regolament delegat dwar ‘allert ta’ komprensjoni’ joħloq riskju serju ta’ implimentazzjoni inkonsistenti ta’ dan l-element fid-dokument bl-informazzjoni ewlenija fis-suq uniku kollu;

F.

billi l-Parlament jibqa’ tal-opinjoni li standardizzazzjoni ulterjuri tal-mument meta allert ta’ komprensjoni se jintuża għandha tiġi introdotta bħala mandat addizzjonali tal-RTS;

G.

billi, jekk ma jinbidlux, hemm riskju li r-regoli stabbiliti fir-regolament delegat imorru kontra l-ispirtu u l-għan tal-leġiżlazzjoni, li huwa li tipprovdi informazzjoni ċara, komparabbli, li tinftiehem u mhux qarrieqa dwar il-PRIIP lill-investituri fil-livell tal-konsumatur;

H.

billi fl-ittra tat-30 ta’ Ġunju 2016 mibgħuta lill-Kummissjoni mill-President tal-Kumitat għall-Affarijiet Ekonomiċi u Monetarji, it-tim tan-negozjar tal-Parlament talab lill-Kummissjoni biex tivvaluta jekk l-implimentazzjoni tar-Regolament (UE) Nru 1286/2014 għandhiex tiġi posposta.”

10.3.2017   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 75/48

Relatur:

is-Sur Giuseppe GUERINI

Korelatur:

is-Sur Michael IKRATH

1.1.

Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) jilqa’ l-isforzi tal-Kummissjoni Ewropea u tal-Istati Membri li twettqu dawn l-aħħar snin biex jingħeleb l-istaġnar ekonomiku. Madankollu, huwa ma jistax ma jitlobx għal aktar determinazzjoni mill-istituzzjonijiet tal-UE fl-istabbiliment u fl-implimentazzjoni ta’ strateġija għall-finanzjament tal-ekonomija reali.

1.2.

Il-KESE jemmen li huwa importanti li jiġi żgurat li l-investiment Ewropew, l-ewwel u qabel kollox, huwa ta’ benefiċċju għall-ekonomija reali li hija karatterizzata mill-innovazzjoni, it-tkabbir u r-responsabbiltà soċjali;

1.3.

L-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju (SMEs) huma s-sinsla tal-ekonomija Ewropea. L-iżgurar ta’ aċċess finanzjarju sodisfaċenti għall-SMEs u għall-kumpaniji li qegħdin jikbru b’rata mgħaġġla huwa għalhekk kruċjali għall-iżvilupp ta’ dawn il-kumpaniji, kif ukoll għall-innovazzjoni, it-tkabbir ekonomiku, l-impjiegi, l-iżgurar tal-kompetittività u r-responsabbiltà soċjali Ewropea. Fl-UE, il-finanzjament ta’ krediti huwa s-sors primarju ta’ finanzjament għall-SMEs. Fl-isfond tal-ħtieġa li jinħolqu oqsma ġodda tat-tkabbir u biex l-Ewropa tieħu l-pożizzjoni ta’ mexxejja tal-innovazzjoni, huwa essenzjali li jiġu adottati modi ġodda ta’ finanzjament għall-appoġġ ta’ negozji ġodda, SMEs innovattivi u għall-intrapriżi b’rata għolja ta’ tkabbir (Scale-ups).

1.4.

Il-KESE jippromovi l-espansjoni tal-Fond Ewropew ta’ Kapital ta’ Riskju (EuVECA) u l-Fond ta’ Intraprenditorija Soċjali Ewropew (EuSEF), u jirrimarka li jeħtieġ li tiġi żgurata l-protezzjoni tal-investitur.

1.5.

Għalhekk, il-KESE jirrikonoxxi li l-finanzjament ta’ krediti tradizzjonali tal-kumpaniji elenkati taħt punt 1.2 jeħtieġ li jiġi ssupplimentat b’metodi ta’ finanzjament alternattivi bħall-kapital ta’ riskju, il-finanzjament kollettiv, l-ekwità privata eċċ. Għaldaqstant, l-UE għandha tistabbilixxi miżuri konkreti u konsistenti biex, minn naħa waħda tippermetti li l-banek jissodisfaw il-kompitu prinċipali tagħhom tal-finanzjament tal-ekonomija reali, u min-naħa l-oħra ttejjeb il-possibbiltajiet tal-finanzjament tar-riżorsi proprji u tas-suq kapitali b’mod sinifikanti u biex f’dan ir-rigward tnaqqas l-ostakoli tul l-istabbiliment tal-unjoni tas-swieq kapitali.

1.6.

Il-KESE jilqa’ u jappoġġja l-inizjattiva tal-Kummissjoni Ewropea għar-reviżjoni tar-Regolament dwar Fond Ewropew ta’ kapital ta’ riskju (EuVECA) u tal-Fond ta’ Intraprenditorija Soċjali Ewropew (EuSEF).

1.7.

Il-KESE huwa tal-fehma li l-istrument tar-regolament jista’ jillimita l-periklu ta’ interpretazzjonijiet differenti fil-livell nazzjonali, u b’hekk jiġi promoss il-ħolqien ta’ Unjoni tas-Swieq Kapitali. Barra minn hekk, huwa jixtieq li jitneħħew id-differenzi fl-interpretazzjoni li jeżistu fil-livell nazzjonali.

1.8.

Il-KESE jistieden lill-Unjoni Ewropea taħdem fuq it-tisħiħ tas-sinerġiji bejn l-objettivi tal-Istrateġija Ewropa 2020, bħal pereżempju s-suq uniku diġitali u l-unjoni tal-enerġija/COP 21 u s-sbatax-il objettiv tan-Nazzjonijiet Uniti għall-iżvilupp sostenibbli, sabiex tipprovdi investimenti fit-tul b’aktar effettività. It-tisħiħ tal-integrazzjoni ekonomika għas-sigurtà tal-kompetittività globali tal-UE għandha tkun ukoll il-prijorità tal-istrateġiji kollha ta’ investiment.

1.9.

Il-KESE jinnota li, minflok ma jinvestu fl-ekonomija reali, partijiet mis-settur finanzjarju jippreferu objettivi ta’ investiment alternattivi. Ħafna drabi, dawn jiffavorixxu l-massimizzazzjoni ta’ redditu fuq l-investiment b’riskju konsiderevoli ta’ spekulazzjoni. Dan huwa appoġġjat ukoll permezz ta’ regoli tal-ekwità tal-banek Ewropej, li jiffavorixxu b’mod sinifikanti l-investimenti ta’ titoli, b’mod partikolari f’bonds tal-gvern, aktar milli l-finanzjament ta’ kreditu tal-kumpaniji. Għandu jiġi nnutat ukoll li s’issa, il-leġislazzjoni tal-UE ftit li xejn affettwat ir-Regolament dwar l-intrapriżi finanzjarji ta’ natura purament spekulattiva (Fondi Ħeġġ, shadow banks). Għalhekk, il-KESE jirrakkomanda lill-istituzzjonijiet tal-UE biex jiffavorixxu investimenti produttivi fl-ekonomija reali u biex jiġġieldu kontra l-ispekulazzjoni finanzjarja bi profil ta’ riskju għoli. Eżempju attwali ta’ dan l-iżvilupp: fil-laqgħa tal-FMI ta’ din is-sena f’Washington il-finanzjament tal-ekonomija ekoloġika “Green Finance” kien tema ċentrali. Iċ-Ċiniżi rrikonoxxew kmieni dan il-qasam ġdid u ppromwovewh fil-kuntest tal-Presidenza Ċiniża tal-G20. Għaldaqstant, l-UE ukoll ikollha tieħu miżuri fil-qafas tal-EuVECA/EuSEF, li jippromwovu u jsaħħu l-finanzjament tal-ekonomija ekoloġika (b’segwitu għall-COP 21), sabiex taffaċċja spekulazzjoni bikrija f’dan il-qasam (green finance) (1).

1.10.

Fil-każ speċifiku tar-Regolament attwali, il-KESE jinnota li attwalment hemm varjetà ta’ sorsi ta’ finanzjament sostanzjali fil-livell tal-UE, bħal InnovFin taħt Orizzont 2020, COSME jew EaSI, flimkien mal-FSIE u l-FEIS. Għaldaqstant, il-KESE jistenna li ssir koordinazzjoni mill-qrib matul l-orjentazzjoni mill-ġdid tal-EuVECA u l-EuSEF. Huwa importanti li jiġi żgurat li l-kriterji tal-aċċess tal-Kummissjoni, li s’issa kienu limitati ferm, kif ukoll kundizzjonijiet restrittivi oħrajn, jiġu ffaċilitati b’mod sinifikanti mill-Kummissjoni sabiex titjieb b’mod sostanzjali l-effettività tal-Fond f’konformità mal-objettivi. Linja gwida għandu jkollha grad għoli ta’ flessibbiltà.

1.11.

Il-KESE jittama li r-reviżjoni twassal għal bidliet fir-regoli ta’ kreditu tal-Ftehimiet Basel-III, sabiex flimkien mal-fattur għall-appoġġ tal-SME msejjaħ il-Fattur ta’ Sostenn għall-SMEs, jiġi implimentat ukoll fattur għall-appoġġ ta’ intrapriżi soċjali (Fattur ta’ Sostenn għall-Intrapriżi Soċjali). Dan huwa maħsub biex inaqqas ir-rekwiżiti ta’ kapital għar-riskju ta’ kreditu fir-rigward ta’ impenn finanzjarju f’intrapriżi soċjali.

1.12.

Sabiex tiġi estiża l-parteċipazzjoni f’tali fondi ta’ investiment, il-KESE jipproponi li jiġi permess it-twaqqif ta’ “Fond ta’ Fondi”. Dawn jistgħu jikkontribwixxu għal żieda fl-impenn ta’ investituri mhux statutorji – anke fil-forma ta’ assoċjazzjonijiet ta’ interess, billi jiġi maħluq “Fond ta’ Garanzija” iffinanzjat mill-fondi pubbliċi fil-livell tal-UE. Fondi bħal dawn għandhom jappoġġjaw investimenti f’intrapriżi u f’istituzzjonijiet b’orjentazzjoni soċjali b’saħħitha.

1.13.

Il-KESE jqis importanti wkoll li jinħolqu oqfsa li permezz tagħhom l-objettivi finanzjarji tal-fondi ta’ investiment soċjali, bħall-Intrapriżi Soċjali (SE) u l-Organizzazzjoni tas-Settur Soċjali (SSO), ikunu jistgħu jiżviluppaw b’mod pożittiv. Dan jeħtieġ it-tneħħija ta’ ostakoli bħal dawn li jagħmluha diffiċli b’mod sostanzjali għal dawn l-atturi biex joperaw f’“ambjent fil-livell tas-suq”. B’mod partikolari, huma meħtieġa strumenti innovattivi biex jippermettu lis-settur pubbliku jistabbilixxi inizjattivi soċjali f’rabtiet kummerċjali ma’ SE/SSO.

1.14.

Barra minn hekk, il-KESE jħeġġeġ l-iffaċilitar tal-aċċess finanzjarju għall-hekk imsejħa “ekonomija tal-anzjani” għall-finijiet tal-opinjoni TEN/584 “L-anzjani onlajn, potenzjal ta’ 25 % tal-popolazzjoni Ewropea” permezz tal-EuVECA, kif ukoll tal-EuSEF. Dan għandu effetti pożittivi fuq il-baġits tal-pajjiżi individwali, minħabba li s-sistema tal-pensjoni tiġi ffaċilitata minn intrapendituri attivi li huma nisa anzjani. Dan joħloq katina tal-valur ġdida, li tiftaħ sorsi ġodda ta’ dħul għall-istat. Dan jgħodd ukoll għan-nisa (2) bħala intraprendituri u fundaturi nisa ta’ negozji ġodda, intraprendituri soċjali, eċċ.

2.1.

Il-proposta għandha l-għan li tarmonizza l-fondi EuVECA u EuSEF mal-miżuri li diġà ġew miftehma fil-livell tal-UE biex jiġi stimulat l-irkupru ekonomiku (jiġifieri l-Pjan ta’ Investiment għall-Ewropa, Pjan ta’ Azzjoni għall-Bini ta’ Unjoni tas-Swieq Kapitali, il-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi).

2.2.

Skont il-Kummissjoni, l-aċċess għall-kapital ta’ riskju u għall-kapital għall-intrapriżi soċjali huwa l-aktar ħaġa importanti għall-finanzjament tat-tkabbir tan-negozji ġodda tal-UE, SMEs innovattivi u intrapriżi soċjali.

2.3.

Madankollu, l-UE għadha lura meta mqabbla mill-Istati Uniti fir-rigward tas-suq tal-kapital ta’ riskju, u mhux qed tlaħħaq mal-Istati Uniti.

2.4.

Għalhekk, il-Kummissjoni ser temenda l-oqfsa tal-EuVECA u tal-EuSEF qabel ir-reviżjoni ppjanata oriġinarjament (2017), sabiex tiżgura li – f’konformità ma’ miżuri oħrajn – dawn jikkontribwixxu aktar għat-tisħiħ tal-appoġġ tal-kapital ta’ riskju u investimenti soċjali fl-UE kollha kemm hi.

2.5.

L-emenda proposta tiffoka fuq id-dispożizzjonijiet li ġejjin: i) kif il-fondi jinvestu fl-assi; ii) it-tip u l-mod kif il-maniġer tal-fond jamministra l-fond; iii) kif iż-żewġ regolamenti jinteraġixxu ma’ liġijiet eżistenti tal-fondi tal-investiment; iv) ir-rekwiżiti li għandhom jiġu ssodisfati mill-fondi sabiex jużaw il-passaport transkonfinali.

2.6.

Il-proposta tal-Kummissjoni hija bbażata fuq l-Artikolu 114 tat-TFUE u hija bbażata fuq valutazzjoni tal-impatt estensiva (3).

3.1.

Il-KESE jilqa’ l-inizjattiva tal-Kummissjoni Ewropea għar-reviżjoni tar-Regolamenti dwar Fond Ewropew ta’ kapital tar-riskju (EuVECA) u tal-Fond ta’ Intraprenditorija Soċjali Ewropew (EuSEF); huwa diġà ikkummenta b’mod pożittiv fl-opinjonijiet tiegħu dwar il-“Fond Ewropej ta’ kapital ta’ riskju” (4) u l-“Fond ta’ Intraprenditorija Soċjali Ewropew” (5) fl-ewwel proposti għall-implimentazzjoni fl-2012. Dan huwa wkoll b’mod partikolari fid-dawl tal-“Pjan ta’ azzjoni tal-UE dwar il-ħolqien ta’ unjoni tas-swieq kapitali” (6).

3.2.

Il-KESE japprova u jappoġġja l-isforzi għall-infurzar tal-finanzjament ta’ intrapriżi ġodda. Il-gruppi fil-mira huma SMEs, b’mod partikolari negozji ġodda, EPU, li għandhom il-kapaċità għall-innovazzjoni. Dan mhux biss fil-fażi tal-bidu, iżda b’mod partikolari fit-tieni u fit-tielet fażi tat-tkabbir. B’mod partikolari, għandha tingħata prijorità lill-SMEs li jikbru b’rata mgħaġġla, iżda li huma żgħar wisq għas-suq kapitali u ma jissodisfawx il-kriterji għas-self. Il-fokus fuq intrapriżi li għandhom objettivi soċjali u mudell ta’ negozju sostenibbli (imprenditur soċjali) huwa daqstant importanti.

3.3.

Il-KESE jqis li huwa meħtieġ li l-istituzzjonijiet tal-UE u l-Istati Membri jimplimentaw miżuri għall-iżvilupp ta’ strumenti ta’ kapitalizzazzjoni, ta’ investiment u ta’ finanzjament għal attivitajiet intraprenditorjali, li jservu biex jissupplimentaw il-kreditu bankarju. Madankollu għandu jiġi rikonoxxut li bosta banek Ewropej – b’mod partikolari l-banek reġjonali bħall-kooperattivi u l-istituzzjonijiet finanzjarji fl-Istati Membri – implimentaw miżuri għall-appoġġ ta’ intrapriżi ġodda u huma fost l-aktar donaturi importanti għall-Imprendituri Soċjali għall-negozji ġodda innovattivi (7).

3.4.

Madankollu, għandu jiġi nnutat li ħafna drabi mhux biss l-SMEs ikollhom ftit kapital, iżda wkoll l-imprendituri soċjali u negozji ġodda. Għaldaqstant, dawn ma jkunux jistgħu jissodisfaw il-kriterji tal-klassifikazzjoni tal-kreditu estremament stretti minħabba s-CRD IV/CRR għas-self bankarju. Dan l-istat mhux sodisfaċenti jhedded li jġib miegħu aktar issikkar permezz ta’ Basel IV.

3.5.

F’dan il-kuntest, il-KESE jemmen li l-aġġornament tar-Regolamenti EuVECA u EuSEF huwa xieraq, iżda mhuwiex l-unika miżura meħtieġa. Flimkien mat-titjib ta’ dawn ir-Regolamenti, għandhom jittieħdu passi ulterjuri, sabiex tinħoloq kultura finanzjarja dinamika li tindirizza l-forom kollha tal-intrapriżi li attwalment jinsabu fis-suq. Minn naħa waħda, dan isaħħaħ l-intraprenditorija u min-naħa l-oħra jgħin fl-implimentazzjoni tal-pilastru soċjali tal-UE.

3.6.

Għandu jiġi nnutat b’mod kritiku li parti mid-dinja finanzjarja ma għandha l-ebda interess fil-finanzjament sostenibbli tal-ekonomija reali, iżda tinvesti b’mod esklużiv fejn jista’ jinkiseb rendiment għoli b’mod dirett, ħafna drabi f’perjodu ta’ żmien qasir, bħal pereżempju bejn ix-xiri u l-bejgħ mill-ġdid ta’ kumpaniji. L-istituzzjonijiet tal-UE ftit li xejn għamlu sforzi biex jillimitaw l-effetti ta’ tali fondi tal-investiment/tal-banek ta’ natura purament spekulattiva (Fondi Ħeġġ, shadow banks) u biex jissottoponu ruħhom għal reġim regolatorju rigoruż.

3.7.

L-istituzzjonijiet tal-UE għandhom jagħmlu l-investimenti f’attivitajiet kooperattivi tal-ekonomija reali aktar interessanti – mhux biss fi strumenti finanzjarji – anke permezz ta’ inċentivi u għandhom jippreżentaw aġenda dwar żvilupp ambizzjuż.

3.8.

Il-KESE huwa tal-istess fehma bħall-Kummissjoni, li permezz tal-iżvilupp ulterjuri tal-Fondi EuVECA u EuSEF, negozji innovattivi u imprendituri soċjali, kif ukoll SMEs jiksbu aċċess għall-kreditu bankarju u l-finanzjament jista’ jiġi kkombinat ma’ self u kapital ta’ riskju f’termini ta’ effett pożittiv. Il-KESE jirrakkomanda l-iżvilupp ta’ “Mod Ewropej tal-finanzjament ta’ kapital ta’ riskju”.

3.9.

Fl-analiżi tal-fond tal-kapital ta’ riskju Ewropew, għandu jiġi nnutat li 8 mill-11-il fond l-aktar attivi huma appoġġjati minn fondi pubbliċi jew mill-parteċipazzjoni sostanzjali ta’ istituzzjonijiet pubbliċi, filwaqt li l-Istati Membri individwali jaġixxu b’mod differenti. Għalhekk, il-KESE jirrakkomanda proġetti ewlenin Ewropej, bħall-pjan ta’ azzjoni għas-suq uniku diġitali, għall-unjoni tal-enerġija, kif ukoll għat-twaqqif tal-pilastru soċjali tal-UE li jkun orjentat lejn il-Fond.

3.10.

Huwa meħtieġ, li l-orjentazzjoni l-ġdida tal-miżuri EuVECA u EuSEF tiġi kkoordinata b’mod mgħaġġel ma’ dawn l-istrumenti li ġejjin: a) il-fond ta’ investiment Ewropew; b) l-inizjattiva għall-unjoni tas-swieq kapitali; c) il-fond Ewropew għall-investimenti strateġiċi (li dejjem qiegħed isir aktar importanti, iżda li forsi għandu jitqies aktar mis-sistemi ekonomiċi u bankarji nazzjonali, li għadhom mhumiex jagħmlu użu sħiħ mill-potenzjal tiegħu).

3.11.

Il-proposta għar-reviżjoni tar-Regolamenti EuVECA u EuSEF tikkontribwixxi biex jintlaħaq l-għan ċentrali tal-politika tal-UE: it-titjib fl-aċċess tal-SMEs u l-intrapriżi soċjali għall-kreditu. Il-KESE għalhekk jemmen li, r-regoli kreditarji rilevanti tal-Ftehim ta’ Basel-III, li huma implimentati fl-UE permezz ta’ Direttiva (CRD 4) u Regolament (CRR), għandhom jiġu emendati; għalhekk, minbarra l-fattur għall-appoġġ tal-SMEs (“Fattur ta’ Sostenn għalll-SME”), għandu jiġi inkluż ukoll fattur għall-appoġġ ta’ intrapriżi soċjali (Fattur ta’ Sostenn għall-Intrapriżi Soċjali”) fis-CRR, sabiex jitnaqqsu b’mod drastiku r-rekwiżiti tal-fondi proprji għar-riskju ta’ kreditu fl-impenn finanzjarju tal-intrapriżi soċjali. Dawn huma koeffiċjenti li jiġu determinati b’mod faċli, li ma jinvolvux spejjeż għall-finanzi pubbliċi tal-Istati Membri kkonċernati. Il-KESE jemmen li dawn huma essenzjali, minħabba li l-SMEs huma s-sinsla tal-ekonomija tal-UE u dawn jiżguraw il-kompetittività globali tal-UE. Għalhekk dawn huma l-aktar ħaġa importanti għat-tkabbir u għall-impjiegi.

3.12.

Wieħed għandu jiftakar li f’ħafna każijiet, mhux biss l-intrapriżi tal-ekonomija soċjali huma kkaratterizzati minn rabta qawwija mal-komunitajiet lokali, iżda wkoll l-SMEs differenti; dawn jistgħu jkunu interessati li jinvestu, pereżempju f’infrastrutturi soċjali jew fil-provvista tal-enerġija kooperattiva minn sorsi ta’ enerġija rinovabbli (8). Il-konfigurazzjoni attwali tar-Regolamenti għall-Fondi EuVECA u EuSEF tippermetti biss il-parteċipazzjoni ta’ investituri professjonali. Madankollu, meta jkun hemm il-ħtieġa li tinkiseb espansjoni b’saħħitha tal-investimenti, il-KESE jemmen li għandha tiġi estiża l-firxa tal-investituri li huma potenzjonalment interessati.

3.13.

Mingħajr preġudizzju għall-ħtieġa li tiġi żgurata protezzjoni xierqa għall-investituri, l-investituri motivati, mhux istituzzjonali huma permessi li jipparteċipaw f’dan il-fond. Diġà hemm metodi alternattivi ġodda tal-“ħolqien ta’ aktar kapital” bħal pereżempju iż-żieda ta’ finanzjament kollettiv, li ħafna drabi huma kompletament informali u mingħajr regoli ċari. Il-ftuħ moderat tal-Fondi EuVECA u EuSEF jista’ jkun ta’ interess ukoll għal investituri mhux istituzzjonali, u tista’ tiġi inkluża wkoll il-possibbiltà tal-organizzazzjoni ta’ investituri mhux istituzzjonali fi gruppi standardizzati.

3.14.

Għandha tingħata wkoll attenzjoni lil dawk l-intrapriżi ta’ daqs medju (sa 499 impjegat); dawn ma għandhom bl-ebda mod jiġu esklużi, sabiex it-tkabbir tagħhom, li ta’ spiss huwa r-riżultat tal-iżvilupp tal-kumpaniji li oriġinarjament bdew bħala SME – jiġi kkonsolidat u jissaħħaħ aktar jekk dan ikun possibbli.

3.15.

Il-prinċipju ta’ sussidjarjetà jitqies bis-sħiħ f’din il-proposta; miżuri fil-livell tal-UE (minflok fil-livell nazzjonali) bl-għajnuna tal-Fondi EuVECA u EuSEF huma għalhekk milqugħin biex joħolqu qafas armonizzat fil-livell Ewropew, mingħajr ma tiġi limitata b’mod sinifikanti l-libertà tal-Istati Membri fir-rigward tal-approċċ ġenerali dwar is-suġġett tar-riskju ta’ kapital. F’dan il-kuntest, il-KESE jilqa’ r-Regolament. Qafas armonizzat aktar b’saħħtu jista’ jgħin biex tiġi evitata l-konċentrazzjoni tal-kapital ta’ riskju f’ċertu Stati Membri u jikkontribwixxi għal firxa ġeografika akbar, kif ukoll għal impatt akbar. Attwalment, l-investimenti fil-forma ta’ kapital ta’ riskju, jirrappreżentaw biss 0,1 % tal-PDG tal-UE u jiffukaw fuq ftit Stati Membri.

3.16.

Soluzzjoni xierqa hi li l-maniġers ta’ fondi alternattivi ta’ investiment jiġu permessi jaċċessaw il-Fondi EuVECA u EuSEF skont id-Direttiva 2011/61/UE, sabiex l-applikazzjoni u l-effetti ta’ dawn il-fondi jiġu realizzati b’mezzi ta’ kontroreferenza għar-Regolamenti diġà eżistenti fil-livell Ewropew.

3.17.

L-espansjoni kwalitattiva u kwantitattiva tal-aċċess tal-intrapriżi għall-fondi hija kompletament konsistenti mal-approċċ ġenerali tal-Kummissjoni għat-tisħiħ taż-żewġ fondi.

3.18.

Tidher sinifikanti wkoll id-deċiżjoni li jinżamm livell minimu ta’ investiment għall-aċċess tal-fondi. Madankollu, il-mekkaniżmi għandhom jippromwovu l-espansjoni tal-parteċipazzjoni: proposta possibbli tista’ tkun l-istabbiliment ta’ “fond ta’ fondi” – possibbiltà li tissemma’ wkoll fl-analiżi tal-Kummissjoni Ewropea li tinsab fl-anness tal-proposta għar-reviżjoni ta’ dawn ir-Regolamenti.

3.19.

Għandu jiġi mfaħħar ferm it-tnaqqis propost tal-ispejjeż amministrattivi għar-reġistrazzjoni, b’mod partikolari dawk li jindirizzaw it-tneħħija tal-ostakoli burokratiċi għall-iżvilupp sħiħ tal-miżuri appoġġjati mill-Kummissjoni, sabiex jiġi evitat li l-ispejjeż tal-aċċess ikollhom effett negattiv fuq l-investituri potenzjalment interessati. Dawn tal-aħħar għandhom ikunu jistgħu jikkonċentraw fuq il-potenzjal tal-iżvilupp tal-intrapriżi li jirċievu l-aċċess għall-kapital u mhux fuq l-ispejjeż tal-aċċess għal sistema kumplessa b’mod eċċessiv.

3.20.

Ir-Regolament tekniku dwar ir-riżorsi proprji li l-investituri għandu jkollhom sabiex jiksbu aċċess għall-fondi ser jiġi trasferit b’mod korrett lil awtorità teknika bħall-ESMA. Dan huwa l-aħjar mod biex jiġi żgurat Regolament ta’ kwalità għolja f’qasam speċjalizzat ħafna. Il-KESE jistenna li dawn ir-regolamenti sekondarji jiġu implimentati fi djalogu mal-partijiet ikkonċernati u bl-involviment tas-sħab soċjali, billi dawn jingħataw l-opportunità li jagħtu s-suġġerimenti u l-kummenti tagħhom dwar verżjoni preliminari tat-testi, fost oħrajn inkluż is-semplifikazzjoni ta’ Regolamenti li xi kultant ikunu eżuberanti.

3.21.

Il-fondi EuVECA u EuSEF jista’ jkollhom rwol importanti fl-orjentazzjoni u t-tqegħid tal-investiment, b’mod partikolari fl-oqsma tal-innovazzjoni, l-innovazzjoni soċjali u s-sostenibbiltà ekoloġika, f’konformità mal-punt fokali li dejjem jinżamm mill-Kummissjoni tal-UE. F’dan il-kuntest, l-implimentazzjoni ta’ “Fond ta’ Garanzija” tista’ tkun sinifikanti għall-appoġġ u l-promozzjoni ta’ investimenti fl-oqsma li għandhom valur soċjali, politiku u ambjentali għoli, li huma ġestiti mill-fondi pubbliċi u li huma ġestiti l-aħjar fil-livell Ewropew. Il-KESE jenfasizza li l-Kummissjoni Ewropea għandha timpenja ruħha għal miżuri komprensivi, li jħeġġu t-tkabbir għall-iżvilupp ta’ strateġija olistika u komprensiva. L-ammont tal-miżuri speċifiċi ma għadux suffiċjenti biex tiżdied il-kompetittivtà tal-ekonomiji Ewropej f’ambjent globali li dejjem qiegħed isir aktar kumpless.

10.3.2017   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 75/53

Relatur:

is-Sur Petru Sorin DANDEA

1.1.

Il-KESE japprova u jappoġġja l-proposta tal-Kummissjoni biex jiġi estiż il-programm statistiku Ewropew (ESP) attwali biex ikopri l-perjodu 2018-2020.

1.2.

Il-KESE jaħseb li l-għażla ta’ politika preferuta magħżula mill-Kummissjoni hija l-aħjar tweġiba għas-sejħiet mill-utenti tad-data, u se tikkontribwixxi wkoll għall-iżvilupp ta’ prodotti statistiċi utli għal dawk li jfasslu l-politika, li b’hekk ikunu saħħew l-appoġġ statistiku meta jsawru l-politiki għas-Semestru Ewropew.

1.3.

Il-KESE jaħseb li t-titjib tal-prodotti eżistenti u l-iżvilupp ta’ prodotti ġodda huwa neċessarju sabiex jitkejjel il-progress tal-UE rigward is-17-il objettiv u l-169 mira tal-istrateġija tal-iżvilupp sostenibbli tan-NU, u għandu jkun prijorità għas-Sistema Ewropea tal-Istatistika (ESS).

1.4.

Il-KESE jtenni proposta mressqa preċedentement (1) u jirrakkomanda li l-Kummissjoni taħtaf l-opportunità pprovduta minn dan ir-regolament biex tintroduċi miżuri għall-iżvilupp tar-riċerka statistika fil-livell tal-UE u tal-Istati Membri, biex b’hekk ikun jista’ jiġi evalwat il-valur ekonomiku tal-volontarjat. Il-KESE huwa tal-fehma li l-approċċ metodoloġiku għandu jissejjes fuq il-Manwal dwar il-Kejl tal-Volontarjat tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol.

1.5.

Il-KESE jaħseb li l-prodotti statistiċi ġodda proposti mill-Kummissjoni li jkejlu l-globalizzazzjoni għandhom jinkludu sondaġġi statistiċi li jkejlu l-effetti pożittivi jew negattivi fuq is-suq uniku, bħall-impatt tar-rilokazzjonijiet fuq is-suq tax-xogħol tal-UE jew il-pressjoni ta’ kompetizzjoni mhux ġusta bbażata fuq xogħol bl-irħis u n-nonkonformità mal-istandards tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO) dwar ir-relazzjonijiet tal-impjieg, partikolarment fis-settur Ewropew tal-industrija u tas-servizzi.

1.6.

Il-KESE japprova l-proposta tal-Kummissjoni biex tibda ħidma esploratorja fuq sondaġġ soċjali futur tal-UE. Dan is-sondaġġ għandu jinkludi wkoll data dwar l-idoneità tas-sistemi tas-sigurtà soċjali u s-sostenibilità tagħhom fis-sitwazzjoni demografika ġdida.

1.7.

Fid-dawl tal-fatt li żdiedu l-flussi migratorji, il-KESE jirrakkomanda li n-nuqqasijiet fis-sondaġġi statistiċi dwar il-migrazzjoni u l-asil jiġu identifikati malajr, u li jiġu rimedjati. Il-programm dwar l-integrazzjoni tal-istatistika dwar il-migrazzjoni jrid jiġi implimentat bis-sħiħ, f’kooperazzjoni mal-istituzzjonijiet nazzjonali tal-istatistika.

1.8.

Il-KESE jirrakkomanda li l-Istati Membri jsaħħu l-investiment fl-iżvilupp tal-ESS sabiex tkun tista’ tittratta d-domanda dejjem tikber għall-istatistika, li għandha tkun kapaċi tiżviluppa u xxerred malajr.

1.9.

Il-KESE jtenni l-proposta mressqa f’Opinjonijiet preċedenti (2), fejn appella lill-Eurostat kif ukoll lill-awtoritajiet nazzjonali tal-istatistika biex ikollhom l-aqwa riżorsi possibbli umani, finanzjarji u tal-IT, peress li dan huwa essenzjali biex jitwettqu l-ħidmiet dejjem aktar diffiċli inerenti fl-għoti ta’ informazzjoni statistika ta’ kwalità għolja f’perjodu dejjem iqsar ta’ żmien.

1.10.

Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li l-isforzi li saru mill-Kummissjoni u l-ESS biex titjieb il-kwalità tal-istatistika u biex jiġu żviluppati prodotti statistiċi ġodda m’għandhomx iwasslu għal żieda eċċessiva tal-piż amministrattiv fuq il-fornituri tad-data, l-unitajiet domestiċi u n-negozji.

1.11.

Peress li l-imsieħba soċjali u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili jistgħu jagħtu kontribut ewlieni għat-titjib tal-prodotti statistiċi sabiex ikunu jistgħu jirreaġixxu b’mod aktar effettiv għat-talbiet għal-data, il-KESE jappoġġja l-proposta tal-Kummissjoni rigward id-djalogu regolari li għandu jseħħ bejn l-ESS u l-utenti tad-data.

2.1.

Il-Proposta tal-Kummissjoni Ewropea għal regolament (3) li jemenda r-Regolament (UE) Nru 99/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-programm statistiku Ewropew tal-2013-17, billi jestendih għall-2018-2020.

2.2.

Ir-Regolament (KE) Nru 223/2009 jistipula li l-programm statistiku Ewropew għandu jipprovdi l-qafas għall-iżvilupp, il-produzzjoni u t-tixrid ta’ statistika Ewropea għal perjodu li jikkorrispondi mal-qafas finanzjarju pluriennali. Ir-Regolament (UE) Nru 99/2013 ikopri biss il-perjodu 2013-2017, filwaqt li l-qafas finanzjarju pluriennali jintemm fl-2020. Konsegwentement, il-programm statistiku Ewropew għandu jiġi estiż sal-2020.

2.3.

L-għan tal-proposta huwa li testendi l-ESP biex ikopri l-perjodu 2018-2020 u jipprovdi l-appoġġ finanzjarju li l-ESS teħtieġ sabiex tkun kapaċi:

2.4.

Wara li wettqet evalwazzjoni tal-impatt u konsultazzjoni mal-partijiet interessati (4), il-Kummissjoni għażlet għażla ta’ politika ppreferuta minn fost il-ħamsa mħejjija inizjalment. L-opzjoni magħżula 2c għandu jkollha l-aktar impatt favorevoli fuq il-puntwalità, b’azzjonijiet ġodda li jiffukaw fuq it-tisħiħ tal-puntwalità għall-istatistika dwar l-inugwaljanza, il-faqar u l-privazzjoni materjali, u għad-data dwar l-enerġija u l-ambjent.

2.5.

Il-baġit allokat għall-estensjoni tal-programm (2018-2020) huwa ta’ EUR 218,1 miljun.

3.1.

Peress li l-programm statistiku Ewropew jeħtieġ li jiġi allinjat mal-qafas finanzjarju pluriennali, il-KESE japprova u jappoġġja l-proposta tal-Kummissjoni li jiġi estiż l-ESP attwali biex ikopri l-perjodu 2018-2020.

3.2.

L-għażla ta’ politika ppreferuta magħżula mill-Kummissjoni għandha tallinja aktar mill-qrib l-indikaturi statistiċi mal-10 prijoritajiet politiċi tal-Kummissjoni billi ttejjeb l-istrumenti statistiċi attwali u tiżviluppa prodotti ġodda. Il-KESE jaħseb li din l-għażla hija l-aħjar tweġiba għas-sejħiet mill-utenti tad-data, u se tikkontribwixxi wkoll għall-iżvilupp ta’ prodotti statistiċi utli għal dawk li jfasslu l-politika, li b’hekk ikunu saħħew l-appoġġ statistiku meta jsawru politiki għas-Semestru Ewropew.

3.3.

Il-KESE jappoġġja l-inizjattiva li jiġu inklużi sondaġġi li jkejlu l-progress dwar l-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli tan-NU fil-prodotti statistiċi l-ġodda. It-titjib ta’ prodotti eżistenti u l-iżvilupp ta’ prodotti ġodda huwa neċessarju sabiex jitkejjel il-progress tal-UE rigward is-17-il objettiv u l-169 mira tal-istrateġija tal-iżvilupp sostenibbli tan-NU, u għandu jkun prijorità għas-Sistema Ewropea tal-Istatistika.

3.4.

Għal żmien twil, il-prodott domestiku gross (PDG) kien l-indikatur statistiku użat fil-livell globali sabiex jikejjel l-iżvilupp. Il-Kummissjoni għarfet il-limitazzjonijiet ta’ dan l-indikatur meta ġiet biex tevalwa b’mod korrett l-iżvilupp soċjali jew ambjentali f’Komunikazzjoni (5) fl-2009. Il-KESE jtenni l-proposti mressqa f’Opinjonijiet kemm dak iż-żmien kif ukoll sussegwentement (6), u jqishom bħala pertinenti ħafna għall-Proposta tal-Kummissjoni għal Regolament.

3.5.

Il-KESE jtenni proposta mressqa preċedentement (7) u jirrakkomanda li l-Kummissjoni taħtaf l-opportunità pprovduta minn dan ir-regolament biex tintroduċi miżuri għall-iżvilupp tar-riċerka statistika fil-livell tal-UE u tal-Istati Membri, biex b’hekk ikun jista’ jiġi evalwat il-valur ekonomiku tal-volontarjat. L-approċċ metodoloġiku għandu jissejjes fuq il-Manwal tal-ILO dwar il-Kejl tal-Volontarjat, li jinkludi deskrizzjoni li tenfasizza tliet karatteristiċi fundamentali. Huwa jinkludi definizzjoni deskrittiva tal-volontarjat li tenfasizza tliet karatteristiċi fundamentali: il-volontarjat huwa definit bħala xogħol li: jinvolvi xogħol produttiv, ma jitħallasx, mhuwiex obbligatorju u mhuwiex utli għall-unitá domestika tal-persuna li qed tagħmel il-volontarjat.

3.6.

Il-kontijiet nazzjonali għandhom iqisu aktar l-indikaturi soċjali u ambjentali. Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni sabiex tkompli bl-isforzi tagħha f’dan il-qasam taħt l-ESP 2018-2020.

3.7.

Fir-rigward ta’ prodotti statistiċi ġodda li jkejlu l-globalizzazzjoni, il-KESE jaħseb li dawn għandhom jinkludu sondaġġi statistiċi li jkejlu l-effetti pożittivi jew negattivi fuq is-suq uniku, bħall-impatt tar-rilokazzjonijiet fuq is-suq tax-xogħol tal-UE jew il-pressjoni ta’ kompetizzjoni mhux ġusta bbażata fuq xogħol bl-irħis u n-nonkonformità mal-istandards tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO) dwar ir-relazzjonijiet tal-impjieg, partikolarment fis-settur Ewropew tal-industrija u tas-servizzi.

3.8.

Il-KESE jaħseb li l-utenti tad-data jistgħu jsiru iżjed fiduċjużi hekk kif il-gvernijiet tal-Istati Membri jimplimentaw ir-rakkomandazzjoni (8) mfassla mill-ESGAB (Bord Konsultattiv Ewropew għall-Governanza tal-Istatistika) dwar l-istabbiliment tal-CoCS (Impenji dwar il-Fiduċja fl-Istatistika).

3.9.

Il-KESE japprova l-proposta tal-Kummissjoni biex tibda ħidma esploratorja fuq sondaġġ soċjali futur tal-UE. Fid-dawl tal-fatt li l-popolazzjoni Ewropea qed tixjieħ, dan is-sondaġġ għandu jinkludi wkoll data dwar l-idoneità tas-sistemi tas-sigurtà soċjali u s-sostenibilità tagħhom fis-sitwazzjoni demografika ġdida. Għandhom ukoll jiġu identifikati b’mod rapidu u korreġġuti n-nuqqasijiet fis-sondaġġi statistiċi dwar il-migrazzjoni u l-asil.

3.10.

Il-KESE jtenni l-proposta mressqa f’Opinjonijiet preċedenti (9), fejn appella lill-Eurostat kif ukoll lill-awtoritajiet nazzjonali tal-istatistika biex ikollhom l-aqwa riżorsi disponibbli umani, finanzjarji u tal-IT, peress li dan huwa essenzjali biex jitwettqu l-ħidmiet dejjem aktar diffiċli inerenti fl-għoti ta’ informazzjoni statistika ta’ kwalità għolja f’perjodu dejjem iqsar ta’ żmien. Il-KESE jirrakkomanda li l-Istati Membri jsaħħu l-investiment fl-iżvilupp tal-ESS sabiex tkun tista’ tittratta d-domanda dejjem tikber għall-istatistika, li għandha tkun kapaċi tiżviluppa u xxerred malajr.

3.11.

Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li l-isforzi li saru mill-Kummissjoni u l-ESS biex titjieb il-kwalità tal-istatistika u biex jiġu żviluppati prodotti statistiċi ġodda m’għandhomx iwasslu għal żieda eċċessiva tal-piż amministrattiv fuq il-fornituri tad-data, l-unitajiet domestiċi u n-negozji.

3.12.

Il-KESE jappoġġja l-proposta tal-Kummissjoni Ewropea rigward id-djalogu regolari li għandu jseħħ bejn l-ESS u l-utenti tad-data. L-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili jistgħu jagħtu kontribut importanti għat-titjib tal-prodotti statistiċi sabiex ikunu jistgħu jirreaġixxu b’mod aktar effettiv għat-talbiet għal data. Fir-rapport annwali tiegħu għall-2016, l-ESGAB għamel proposta dwar dan.

10.3.2017   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 75/57

Relatur:

is-Sur Alberto MAZZOLA

1.1.

Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew jappoġġja b’mod qawwi l-inizjattiva tal-Kummissjoni li testendi d-durata u żżid il-finanzjament tal-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi (FEIS) u jaqbel mal-għan tagħha u l-importanza tagħha għall-iżgurar tal-istabilità u ċ-ċertezza għall-investituri u l-promoturi tal-proġetti. Il-Kumitat huwa wkoll favur l-estensjoni tal-għażla taż-żmien u l-finanzjament tal-FEIS biex tiġi inkluża perspettiva li tkun saħansitra għal żmien itwal, biex ikun żgurat li l-intervent huwa sistematiku u mhux interrott.

1.2.

Il-KESE jilqa’ r-riżultati pożittivi tal-ewwel sena tal-FEIS fl-immobilizzar immedjat tal-valur tal-investiment previst u jikkunsidra b’mod partikolari t-“tieqa ta’ investiment” tal-SME bħala suċċess. L-Osservatorju tas-Suq Uniku tal-Kumitat għandu jwettaq monitoraġġ kostanti tal-użu tal-FEIS għall-SMEs permezz ta’ indikaturi tal-impatt.

1.3.

Fil-fehma tal-Kumitat, l-FEIS 2.0 għandu jimmira lejn involviment dejjem akbar tal-kapital privat, u jaqbeż it-62 % miksub fl-ewwel sena. F’dak ir-rigward il-Kumitat jipproponi li jikkunsidra b’attenzjoni l-estensjoni tal-kamp ta’ applikazzjoni tiegħu għal fergħat oħra ta’ finanzi minbarra l-banek: is-suq tal-bonds u l-fondi tal-assigurazzjoni u tal-pensjonijiet. Il-fondi tal-assigurazzjoni u tal-pensjonijiet Ewropej u internazzjonali jista’ jkollhom parti kruċjali fl-investimenti.

1.4.

Il-KESE jenfasizza l-importanza li jinżamm enfasi mmexxi mis-suq, li jiġi kkunsidrat b’mod serju l-impatt soċjali u fuq l-impjiegi tal-FEIS, filwaqt li tiġi msaħħa l-addizzjonalità tal-FEIS fil-konfront ta’ strumenti oħra tal-UE u negozju normali tal-BEI. Il-KESE jiddispjaċih li l-FEIS ma jiżgurax li l-fondi ser jiġu investiti f’pajjiżi li l-aktar jeħtiġuhom. Jitlob biex l-FEIS jiżgura kopertura bilanċjata mill-aspett ġeografiku fl-UE kollha, filwaqt li jikkunsidra l-attività ekonomika globali ta’ kull pajjiż, il-ħolqien ta’ impjiegi ġodda u l-karattru mmexxi mis-suq u mid-domanda tal-inizjattiva, mingħajr ma jistabbilixxi kwoti bil-quddiem u jżomm biżżejjed flessibilità fost is-setturi li fih jintuża.

1.5.

Il-fehma tal-Kumitat hija li l-FEIS 2.0 għandu jiffoka l-interventi tiegħu stess fuq setturi tal-futur bħall-Industrija 4.0, in-netwerks intelliġenti tal-enerġija, diġitali u tal-infrastruttura tat-trasport u l-protezzjoni ambjentali, proġetti transfruntiera, inklużi proġetti Ewropej fuq skala kbira f’setturi bl-ogħla multiplikaturi ekonomiċi tal-PDG, abbażi tal-ammont tal-potenzjal tal-investiment, filwaqt li ma tiġix ittraskurata l-agrikoltura, sabiex jiġi massimizzat l-impatt tat-tkabbir u tal-impjiegi – inkluża l-possibilità li jinfetħu fondi oħra tal-UE, inklużi t-teknoloġiji b’użu doppju marbuta mal-industriji tas-sigurtà u tad-difiża u għandu jemenda l-lista tas-setturi esklużi mill-BEI.