KOMUNIKAZZJONIJIET MINN ISTITUZZJONIJIET, KORPI, UFFIĊĊJI U AĠENZIJI TAL-UNJONI EWROPEA

23.7.2016

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 269/1

AVVIŻ TAL-KUMMISSJONI

Gwida dwar l-iżgurar tar-rispett tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea fl-implimentazzjoni tal-Fondi Strutturali u ta' Investiment Ewropej (“il-Fondi SIE”)

(2016/C 269/01)

Werrej

Introduzzjoni

Il-kontenut u l-istatus legali tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali

2.1.

Il-kontenut tal-Karta

2.2.

L-istatus legali u l-applikabbiltà tal-Karta

2.2.1.

L-istatus legali tal-Karta

2.2.2.

L-applikabbiltà tal-Karta

L-Implimentazzjoni tal-FSIE u tal-Karta

3.1.

L-istabbiliment tal-istrateġija ta' intervent tal-Fondi SIE u t-tfassil tad-dokumenti ta' programmar (it-tħejjija ta' oqfsa ta' politika strateġiċi, Ftehimiet ta' Sħubija, programmi eċċ.)

3.2.

It-twaqqif ta' sistemi ta' ġestjoni, monitoraġġ u kontroll

3.3.

L-implimentazzjoni tal-programmi u t-twettiq ta' azzjonijiet konkreti ppreżentati f'deskrizzjoni tal-proġett għal xogħolijiet imwettqin fl-implimentazzjoni tal-Fondi SIE

3.4.

L-applikabbiltà tal-Karta fil-kuntest tal-Politika ta' Koeżjoni: għaliex hija relevanti l-Karta għall-awtoritajiet tal-Istati fil-ġestjoni tal-Fondi SIE?

Kif tivverifika l-konformità mal-Karta — il-lista ta' kontroll tad-drittijiet fundamentali

Annessi

—

Anness I — Eżempji ta' implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni mill-Istati Membri fil-kuntest tal-Fondi SIE

—

Anness II — Id-drittijiet fundamentali fl-UE lil hinn mill-Karta

—

Anness III — Mistoqsijiet ewlenin

1. INTRODUZZJONI

Il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (il-Karta) saret legalment vinkolanti fl-UE mad-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta' Lisbona, f'Diċembru 2009 u issa għandha l-istess valur legali bħat-Trattati tal-UE. Ir-rispett għad-drittijiet fundamentali minquxa fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea huwa għaldaqstant obbligu ġuridiku għall-istituzzjonijiet, il-korpi, l-aġenziji u l-uffiċċji tal-UE fl-azzjonijiet kollha tagħhom, u għall-Istati Membri tal-UE meta jkunu qed jimplimentaw id-dritt tal-Unjoni.

L-għan ta' din il-gwida huwa li tispjega lill-Istati Membri l-importanza li jiżguraw ir-rispett għall-Karta tad-Drittijiet Fundamentali meta jkunu qed jimplimentaw il-fondi SIE u li tipprovdi għodda prattika, “il-lista ta' kontroll tad-Drittijiet Fundamentali”, biex tgħin lill-Istati Membri jiskrinjaw il-miżuri ta' implimentazzjoni tal-FSIE f'konfront mal-Karta.

Il-gwida tinkludi spjegi dwar il-kontenut, l-istatus legali u l-applikabbiltà tal-Karta in ġenerali kif ukoll fil-qafas tal-Fondi SIE. Hija tispjega wkoll l-eżekuzzjoni tagħha fil-kuntest tal-FSIE u l-konsegwenzi possibbli f'każ ta' nuqqas ta' konformità mal-Karta. Din il-Gwida tinkludi wkoll rakkomandazzjonijiet lill-atturi rilevanti dwar kif iwettqu l-valutazzjoni ta' konformità tal-azzjonijiet mal-Karta u tidentifika l-azzjonijiet fil-kuntest tal-Fondi FSIE li huma kkunsidrati bħala l-azzjonijiet ta' implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni.

2. IL-KONTENUT U L-ISTATUS LEGALI TAL-KARTA TAD-DRITTIJIET FUNDAMENTALI

2.1. Il-kontenut tal-Karta

Il-Karta tinkludi d-drittijiet u l-prinċipji fir-rigward ta' sitt temi: Id-Dinjità, il-Libertajiet, l-Ugwaljanza, is-Solidarjetà, id-Drittijiet taċ-Ċittadini, u l-Ġustizzja kif imqassra fit-tabella hawn taħt.

Titolu I “Id-Dinjità” (l-Artikoli 1-5):

—	id-dinjità umana, id-dritt għall-ħajja, id-dritt għall-integrità tal-persuna, il-projbizzjoni tat-tortura u tat-trattament jew il-piena inumani jew degradanti, il-projbizzjoni tal-iskjavitù u x-xogħol furzat;

Titolu II “Il-Libertajiet” (l-Artikoli 6-19):

—

id-dritt għal-libertà u s-sigurtà, ir-rispett tal-ħajja privata u tal-familja, il-protezzjoni ta' dejta personali, id-dritt li persuna tiżżewweġ u tifforma familja, il-libertà tal-ħsieb, tal-kuxjenza u tar-reliġjon, il-libertà tal-espressjoni u tal-informazzjoni, il-libertà ta' għaqda u ta' assoċjazzjoni, il-libertà tal-arti u x-xjenzi, id-dritt għall-edukazzjoni, il-libertà professjonali u d-dritt għax-xogħol, il-libertà ta' intrapriża, id-dritt għall-proprjetà, id-dritt għall-asil, il-protezzjoni fl-eventwalità ta' tneħħija, it-tkeċċija u l-estradizzjoni;

Titolu III “L-Ugwaljanza” (l-Artikoli 20-26):

—	l-ugwaljanza f'għajnejn il-liġi, in-nondiskriminazzjoni, id-diversità kulturali, reliġjuża u lingwistika, l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, id-drittijiet tat-tfal, id-drittijiet tal-anzjani, l-integrazzjoni tal-persuni b'diżabbiltajiet;

Titolu IV “Is-Solidarjetà” (l-Artikoli 27-38):

—

id-dritt tal-ħaddiema għall-informazzjoni u l-konsultazzjoni fl-impriża, id-dritt ta' negozjar u ta' azzjoni kollettivi, id-dritt ta' aċċess għas-servizzi ta' impjieg, il-protezzjoni fl-eventwalità ta' tkeċċija inġusta, kundizzjonijiet tax-xogħol ġusti u xierqa, il-projbizzjoni tat-tħaddim tat-tfal u l-protezzjoni taż-żgħażagħ fix-xogħol, fil-familja u fil-ħajja professjonali, is-sigurtà soċjali u l-assistenza soċjali, il-kura tas-saħħa, l-aċċess għas-servizzi tal-interess ekonomiku ġenerali, il-ħarsien tal-ambjent, il-protezzjoni tal-konsumatur;

Titolu V “Id-Drittijiet taċ-Ċittadini” (l-Artikoli 39-46):

—

id-dritt għall-vot u għall-kandidatura fl-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u fl-elezzjonijiet muniċipali, id-dritt għal amministrazzjoni tajba, id-dritt għal aċċess għad-dokumenti, id-dritt ta' rikors għand l-Ombudsman Ewropew, id-dritt ta' petizzjoni, il-libertà ta' moviment u residenza, il-protezzjoni diplomatika u konsulari;

Titolu VI “Il-Ġustizzja” (l-Artikoli 47-50):

—	id-dritt għal rimedju effettiv u għal proċess ġust, is-suppożizzjoni tal-innoċenza u d-dritt ta' difiża, il-prinċipji ta' legalità u proporzjonalità ta' reati u ta' pieni, id-dritt li wieħed ma jiġix iġġudikat jew jingħata piena darbtejn fi proċedimenti kriminali għall-istess reat kriminali;

It-test tal-Karta jinstab f'din il-link:

http://eur-lex.europa.eu/legal-content/MT/TXT/?uri=CELEX:12012P/TXT

L-Ispjegazzjonijiet li jirrigwardaw il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali jipprovdu gwida dwar it-tifsira tad-dispożizzjonijiet tal-Karta u jinstabu f'din il-link:

http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.2007.303.01.0017.01.ENG

Sabiex tagħti kontribut għal sensibilizzazzjoni akbar dwar id-drittijiet fundamentali, l-Aġenzija tal-Unjoni Ewropea għad-Drittijiet Fundamentali (Fundamental Rights Agency, FRA) żviluppat għodda onlajn faċli għall-utent bl-isem Charterpedia, li tiġbor id-dritt kostituzzjonali internazzjonali, tal-UE u nazzjonali fil-qasam tad-drittijiet fundamentali marbutin mas-suġġetti, il-kapitoli u l-Artikoli tal-Karta (1).

2.2. L-istatus legali u l-applikabbiltà tal-Karta

2.2.1. L-istatus legali tal-Karta

It-Trattat ta' Lisbona ta lill-Karta l-istess valur legali bħat-Trattati tal-UE. Hija legalment vinkolanti u r-rispett għad-drittijiet fundamentali minquxa fil-Karta huwa rekwiżit legali.

Skont l-Artikolu 51(1) tal-Karta, id-dispożizzjonijiet tagħha huma indirizzati lill-istituzzjonijiet, il-korpi, l-uffiċċji u l-aġenziji tal-UE, soġġetti għall-prinċipju tas-sussidjarjetà, u lill-Istati Membri meta jkunu qed jimplimentaw id-dritt tal-Unjoni. Għaldaqstant, huma jridu jirrispettaw id-drittijiet u josservaw il-prinċipji minquxa fil-Karta u jmexxu 'l quddiem l-applikazzjoni tagħhom b'konformità mas-setgħat rispettivi tagħhom meta jkunu qed jadottaw u jimplimentaw xi regoli. L-Artikolu 6(1) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u l-Artikolu 51(2) tal-Karta jispeċifikaw li d-dispożizzjonijiet tal-Karta jistgħu ma jestendux b'xi mod il-kompetenzi tal-Unjoni kif iddefinit fit-Trattati.

Ir-rekwiżit tar-rispett għad-drittijiet iddefinit fil-Karta huwa vinkolanti fuq l-Istati Membri meta jkunu qed jaġixxu fil-kamp ta' applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni biss. Fir-rigward tal-Istati Membri, il-Karta tapplika għall-“emanazzjonijiet ta' Stat” kollha. Għalhekk hija tapplika għall-awtoritajiet ċentrali, kif ukoll għall-awtoritajiet reġjonali, lokali u oħrajn pubbliċi meta jimplimentaw id-dritt tal-Unjoni.

Fil-kuntest tal-implimentazzjoni tal-Fondi SIE, l-azzjonijiet kollha li jieħdu l-Istati Membri għall-implimentazzjoni tar-regolamenti applikabbli jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni. Il-Karta tista' tapplika għall-benefiċjarji tal-FSIE, irrispettivament mill-forma legali tagħhom, li jkunu maħtura bħala responsabbli, skont miżura adottata minn Stat Membru, sabiex jipprovdu servizz pubbliku taħt il-kontroll tal-Istat u li għal dan il-għan ikollhom setgħat speċjali lil hinn minn dawk li jirriżultaw mir-regoli normali applikabbli fir-relazzjonijiet bejn l-individwi.

Filwaqt li r-rispett għad-drittijiet fundamentali minquxa fil-Karta huwa rekwiżit legali, ma hemm l-ebda obbligu ġuridiku skont il-Karta biex jittieħdu miżuri ta' promozzjoni tad-drittijiet minquxa fil-Karta, iżda l-Istati Membri huma mħeġġa biex jadottaw dawn il-miżuri jekk ikunu jridu.

2.2.2. L-applikabbiltà tal-Karta

Skont l-Artikolu 51(1) tagħha, il-Karta hija indirizzata lill-Istati Membri biss meta jkunu qed jimplimentaw id-dritt tal-Unjoni.

B'konformità mal-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja fl-interpretazzjoni ta' dawn id-dispożizzjonijiet, il-kunċett ta' “implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni min-naħa tal-Istati Membri” ma jfissirx li l-Istati Membri jkunu awtomatikament qed jimplimentaw id-dritt tal-Unjoni meta jqassmu s-sostenn skont il-Fondi FSIE, irrispettivament mill-“miżura nazzjonali” jew “il-leġiżlazzjoni nazzjonali” li tkun wara dak l-att ikkontestat minn ilmentatur jew applikant.

Sabiex jiġi ddeterminat jekk miżura nazzjonali tinvolvix l-implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, skont il-Qorti tal-Ġustizzja huwa “meħtieġ li jiġi vverifikat, fost elementi oħra:

—	jekk il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni għandhiex bħala għan li timplementa dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni;

—	in-natura ta' din il-leġiżlazzjoni;

—	jekk il-leġiżlazzjoni nazzjonali għandhiex għanijiet oħra minbarra dawk koperti bid-dritt tal-Unjoni, anki jekk tista' taffettwa indirettament lid-dritt tal-Unjoni;

—	jekk teżistix leġiżlazzjoni tad-dritt tal-Unjoni speċifika fil-qasam jew li tista' taffettwaha.”

Ir-raġunament ta' dan ta' hawn fuq japplika mutatis mutandis għal kull miżura nazzjonali li timplimenta d-dritt tal-Unjoni, kemm jekk leġiżlattiva kemm jekk mhux.

Il-qorti kompliet tikkonferma li, fil-politika ta' koeżjoni bħal f'oqsma oħra, il-kunċett ta' “implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni” teħtieġ ċertu grad ta' konnessjoni ‘l fuq u lil hinn mill-fatt li l-kwistjonijiet koperti jkunu relatati mill-qrib jew li waħda minn dawk il-kwistjonijiet ikollha impatt dirett fuq l-oħra.

Il-konsegwenza ta' din il-każistika hija li se jkun neċessarju li jiġi studjat jekk f'każ prattiku miżura nazzjonali jkollhiex l-għan li timplimenta dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni jew le.

L-implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni fil-kuntest tal-implimentazzjoni tal-FSIE hija spjegata fit-Taqsima 3 hawn taħt u fl-Anness I.

3. L-IMPLIMENTAZZJONI TAL-FSIE U TAL-KARTA

Fil-kuntest tal-implimentazzjoni tal-politika ta' koeżjoni d-dispożizzjonijiet tal-Karta tad-drittijiet fundamentali japplikaw taħt il-kundizzjonijiet indikati hawn taħt.

Il-prinċipju ta' nondiskriminazzjoni ġie msaħħaħ fir-Regolament (UE) Nru 1303/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (2) (minn hawn 'il quddiem “is-CPR”) permezz tal-introduzzjoni ta' kontroll ex ante dwar l-eżistenza ta' arranġamenti biex ikun żgurat ir-rispett tiegħu.

Skont l-Artikolu 7 tar-Regolament (UE) Nru 1303/2013, l-Istati Membri u l-Kummissjoni jridu jiggarantixxu r-rispett tal-prinċipji tal-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel u n-nondiskriminazzjoni matul it-tħejjija u l-implimentazzjoni tal-programmi.

Rigward il-prinċipju tan-nondiskriminazzjoni bbażata fuq id-diżabbiltà u l-prinċipju tal-integrazzjoni ta' persuni b'diżabbiltajiet, wieħed għandu jinnota li l-UE hija parti għall-UNCRPD (3). Il-konsegwenzi legali tar-ratifika tal-UNCRPD mill-Unjoni għall-ġestjoni tal-fondi SIE huma deskritti hawn taħt fl-Anness II.

L-Artikolu 4(2) tar-Regolament (UE) Nru 1303/2013 jirrikjedi li l-Kummissjoni u l-Istati Membri jiżguraw li s-sostenn mill-Fondi ESI jkun konsistenti mal-politiki rilevanti u mal-prinċipji orizzontali kif imsemmija fost l-oħrajn fl-Artikolu 7 tar-Regolament (UE) Nru 1303/2013 u mal-prijoritajiet tal-Unjoni.

Il-qafas legali applikabbli għall-politika ta' koeżjoni ġie ulterjorment imsaħħaħ biex jiżgura li l-Istati Membri jkollhom fis-seħħ sistema għat-trattament tal-ilmenti, inklużi l-ilmenti li jallegaw ksur tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali.

Fil-kuntest tal-Fondi SIE, id-dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni li tattiva l-applikazzjoni tal-Karta tinstab fir-regolamenti u d-direttivi tal-UE li ġejjin:

is-CPR;

2.	Ir-Regolamenti speċifiċi għall-Fond;

3.	Ir-Regolamenti ddelegati u ta' implimentazzjoni tal-Kummissjoni adottati abbażi tas-CPR jew tar-Regolamenti speċifiċi għall Fond;

Regolamenti u direttivi oħra tal-UE, li huma applikabbli għall-azzjonijiet tal-Istati Membri fl-applikazzjoni tal-Fondi SIE. L-identifikazzjoni tal-miżuri nazzjonali ta' implimentazzjoni tar-regolamenti u d-direttivi, applikabbli għall-azzjonijiet tal-Istati Membri kollha l-oħra tal-UE fl-implimentazzjoni tal-Fondi SIE tmur lil hinn mill-għan ta' din il-gwida. Madankollu, l-awtoritajiet nazzjonali għandhom l-obbligu li jirrispettaw il-Karta f'dan il-kuntest ukoll.

F'dak li jirrigwarda l-qasam tal-Fondi SIE l-Istati Membri qed jimplimentaw id-dritt tal-Unjoni meta fl-istabbiliment tal-istrateġija ta' intervent tal-Fondi SIE u fit-tfassil tad-dokumenti ta' programmazzjoni (1), fl-istabbiliment tas-sistema ta' ġestjoni, monitoraġġ u kontroll (2), fl-implimentazzjoni tal-programmi (3) taħt is-sett ta' regolamenti msemmijin hawn fuq taħt il-punti minn 1 sa 3. Għalhekk fil-fażijiet li ġejjin l-Istati Membri jeħtieġ li jiggarantixxu l-konformità mal-Karta (4):

3.1. L-istabbiliment tal-istrateġija ta' intervent tal-Fondi SIE u t-tfassil tad-dokumenti ta' programmar (it-tħejjija ta' oqfsa ta' politika strateġiċi, Ftehimiet ta' Sħubija, programmi eċċ.)

Huwa kkunsidrat li l-Istati Membri jkunu qed jaġixxu fil-kamp ta' applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni meta jadottaw atti jew ifasslu dokumenti li jirriżultaw minn obbligu inkluż fis-CPR, jew kwalunkwe wieħed mill-atti ddelegati jew ta' implimentazzjoni tiegħu. Dan jinkludi, pereżempju, it-tfassil tal-Ftehim ta' Sħubija jew ta' programmi operazzjonali (PO).

Meta l-Istati Membri jfasslu tali dokumenti, jeħtieġ li jiżguraw, bl-għajnuna tal-“Lista ta' Kontroll tad-Drittijiet Fundamentali” li l-kontenut tad-dokument ikun f'konformità mad-dispożizzjonijiet tal-Karta. Il-kontenut tad-dokument jeħtieġ li jirrispetta d-drittijiet protetti mill-Karta u li jkun josserva l-prinċipji tagħha.

F'dan il-kuntest, l-aktar drittijiet u prinċipji relevanti huma l-ugwaljanza quddiem il-liġi, in-nondiskriminazzjoni, l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, l-integrazzjoni tal-persuni b'diżabbiltajiet, id-dritt għall-proprjetà, u l-ħarsien tal-ambjent.

3.2. It-twaqqif ta' sistemi ta' ġestjoni, monitoraġġ u kontroll

Huwa kkunsidrat li l-Istati Membri jkunu qed jaġixxu fil-kamp ta' applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni meta jistabbilixxu strutturi u proċeduri meħtieġa mis-CPR għall-ġestjoni, il-monitoraġġ u l-kontroll tal-fondi SIE jew jekk mhux espressament meħtieġ, meta jdaħħlu fis-seħħ tali strutturi bl-għan li jimplimentaw is-CPR, regoli speċifiċi għall-fond jew l-atti ddelegati jew ta' implimentazzjoni tagħhom. Dan ikopri l-ħatra tal-awtoritajiet u tal-korpi intermedji, l-arranġamenti ta' ħidma bejniethom, it-twaqqif tal-kumitat ta' monitoraġġ u l-adozzjoni ta' manwali ta' proċeduri.

Meta jagħmlu dan, l-awtoritajiet tal-Istati Membri jeħtieġ li jiżguraw li d-drittijiet u l-prinċipji tal-Karta jiġu rispettati. F'dan il-kuntest, l-aktar dispożizzjonijiet relevanti huma b'mod partikolari l-Artikoli 7, 8 u 41 u 47 tal-Karta.

L-Artikolu 47 jirrikonoxxi d-dritt għal rimedju effettiv u għal proċess imparzjali, inkluż id-dritt li jiġi mismugħ. L-Artikolu 7 jirrigwarda r-rispett tal-ħajja privata u tal-familja. L-Artikolu 8 jirrigwarda l-protezzjoni ta' dejta personali filwaqt li l-Artikolu 41 jirrigwarda l-obbligu tal-amministrazzjoni li tagħti r-raġunijiet għad-deċiżjonijiet tagħha.

Id-dritt għal rimedju effettiv u għal proċess ġust jeħtieġ li jkun żgurat matul il-proċeduri kollha li jkunu fis-seħħ biex jimplimentaw id-dispożizzjonijiet tas-CPR, ir-regoli speċifiċi għall-fond jew l-atti delegati jew ta' implimentazzjoni tiegħu.

Pereżempju, is-suġġett tal-Kawża tal-QtĠ-UE C-562/12 Liivimaa Lihaveis MTÜ v Eesti-Läti programmi 2007-2013, Seirekomitee skont il-programm ta' kooperazzjoni transfruntiera Estonja-Latvja kien kif ġej: Seirekomitee, korp magħmul minn rappreżentanti taż-żewġ Stati Membri, ħa d-deċiżjonijiet finali dwar il-valutazzjoni kwalitattiva tal-applikazzjonijiet tal-proġett skont dak il-programm. Dan il-kumitat kien adotta wkoll manwal ta' programm, li kien jistipula li d-deċiżjonijiet tiegħu jistgħu ma jkunux soġġetti għal appell quddiem qorti nazzjonali. Minkejja li l-adozzjoni ta' manwal tal-programm ma kienet espliċitament imsemmija la fil-leġiżlazzjoni applikabbli għall-perjodu ta' programmazzjoni 2007-2013 u lanqas f'xi waħda mid-dispożizzjonijiet ta' implimentazzjoni tal-UE, il-QtĠ-UE kkonkludiet li l-manwal kien b'mod ċar adottat bl-intenzjoni li tiġi implimentata l-leġiżlazzjoni tal-UE u li kien vinkolanti fuq kull persuna li tixtieq tikseb l-għajnuna skont l-imsemmi programm. Għaldaqstant il-Karta, inkluż l-Artikolu 47 tagħha, kienet ikkunsidrata applikabbli f'dan il-każ. Il-QtĠ-UE kkonkludiet li l-esklużjoni minn manwal ta' programm ta' stħarriġ ġudizzjarju quddiem qorti nazzjonali għal deċiżjoni li tiġi rrifjutata għotja mhijiex konformi mal-Artikolu 47.

Rigward l-organizzazzjoni tas-sħubija, l-aktar drittijiet u prinċipji relevanti tal-Karta jinkludu: in-nondiskriminazzjoni, id-diversità lingwistika, l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, l-integrazzjoni ta' persuni b'diżabbiltajiet, filwaqt li fir-rigward tal-formulazzjoni ta' regoli ta' sħubija pereżempju, ikun meħtieġ li tingħata attenzjoni paritkolari lid-drittijiet u l-prinċipji tan-nondiskriminazzjoni, id-diversità lingwistika, l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel.

Fir-rigward tal-funzjonijiet u l-obbligi tal-kumitat ta' monitoraġġ fil-qafas tal-istabbiliment ta' sistema ta' ġestjoni, monitoraġġ u kontroll, l-aktar drittijiet u prinċipji relevanti tal-Karta jkunu jinkludu l-protezzjoni tad-dejta personali, in-nondiskriminazzjoni, id-diversità lingwistika, l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, l-integrazzjoni ta' persuni b'diżabbiltajiet, l-ugwaljanza f'għajnejn il-liġi, id-dritt għal rimedju effettiv u għal proċess ġust.

3.3. L-implimentazzjoni tal-programmi u t-twettiq ta' azzjonijiet konkreti ppreżentati f'deskrizzjoni tal-proġett għal xogħolijiet imwettqin fl-implimentazzjoni tal-Fondi SIE

L-implimentazzjoni tal-programmi teħtieġ li jittieħdu azzjonijiet mill-awtorità ta' ġestjoni jew mill-korpi intermedji (5). Tali azzjonijiet, bħal pereżempju, it-tnedija ta' sejħiet għal proposti, l-għażla ta' operazzjonijiet, l-iffirmar ta' ftehimiet ta' għotja, is-segwitu tal-implimentazzjoni, il-kontroll tal-pretensjonijiet għall-ħlas mill-benefiċjarji, it-twettiq tal-verifiki fil-post, is-superviżjoni tax-xogħol li jagħmlu l-korpi intermedji, it-twassil ta' pretensjonijiet għall-ħlas, it-tħejjija u l-preżentazzjoni ta' rapporti huma azzjonijiet ta' implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni.

Ir-repsonsabbiltajiet tal-awtoritajiet ta' ċertifikazzjoni skont l-Artikolu 126 tas-CPR jimplikaw ukoll it-teħid ta' miżuri ta' implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni. L-awtoritajiet tal-awditjar ukoll, meta jfasslu strateġija tal-awditjar, meta jwettqu awditu, meta jabbozzaw rapporti dwar opinjonijiet tal-awditjar u l-kontroll

Barra minn hekk, kif spjegat fil-Kapitolu 2.2, l-Istatus Legali tal-Karta, il-Karta tista' tapplika għal ċerti benefiċjarji, meta jitwettqu l-kundizzjonijiet imsemmija fil-Kapitolu 2.2 (l-Istat Membru jadotta miżura li tagħmel lil dawk il-benefiċjarji, irrispettivament mill-forma legali tagħhom, responsabbli biex jipprovdu servizz pubbliku taħt il-kontroll tal-Istat. Għal dan il-għan ikollhom setgħat speċjali lil hinn minn dawk li jirriżultaw mir-regoli normali applikabbli fir-relazzjonijiet bejn l-individwi) (6).

Meta jwettqu l-kompiti tagħhom l-awtoritajiet nazzjonali jeħtieġ li jiżguraw li d-drittijiet u l-prinċipji tal-Karta jiġu rrispettati u f'dan il-kuntest, l-aktar drittijiet u prinċipji relevanti tal-Karta huma d-dritt għal rimedju effettiv u għal proċess imparzjali, id-dritt għall-protezzjoni ta' dejta personali, id-dritt għall-ugwaljanza f'għajnejn il-liġi u l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, id-dritt għan-nondsikriminazzjoni u d-drittijiet tat-tfal, l-integrazzjoni ta' persuni b'diżabbiltajiet u livell għoli ta' ħarsien tal-ambjent, id-diversità lingwistika, kundizzjonijiet siguri tax-xogħol, il-libertà tal-espressjoni u tal-informazzjoni, il-libertà ta' għaqda u ta' assoċjazzjoni, id-dritt għall-edukazzjoni, il-libertà tal-intrapriża, id-dritt għall-proprjetà, il-protezzjoni fl-eventwalità tat-tneħħija, it-tkeċċija u l-estradizzjoni, ir-rispett tal-ħajja privata u tal-familja.

3.4. L-applikabbiltà tal-Karta fil-kuntest tal-Politika ta' Koeżjoni: għaliex hija relevanti l-Karta għall-awtoritajiet tal-Istati fil-ġestjoni tal-Fondi SIE?

Ksur ta' dritt fundamentali minqux fil-Karta huwa soġġett għal stħarriġ ġudizzjarju mill-qrati tal-Istati Membri u mill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea (QtĠ-UE).

Id-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni u tad-dritt nazzjonali bbażati fuq id-dritt tal-Unjoni jridu jiġu interpretati f'koerenza mal-obbligi tal-Karta, sabiex jagħti effett lid-drittijiet iggarantiti minnha. Meta qorti nazzjonali jkollha dubji dwar l-applikabbiltà tal-Karta jew dwar l-interpretazzjoni korretta tad-dispożizzjonijiet tagħha, hija tista' — u, fil-każ ta' qorti nazzjonali tal-aħħar istanza, trid — tirreferi għall-QtĠ-UE għal deċiżjoni preliminari. It-tweġiba tal-QtĠ-UE tippermetti lill-qorti nazzjonali biex tiddeċiedi l-każ. Il-qrati nazzjonali jużaw din il-proċedura regolarment. Dan jgħin lill-iżvilupp tal-Karta fir-rigward tal-każisitka u jsaħħaħ l-irwol tal-qrati nazzjonali biex jiddefenduha.

Il-Kummissjoni, bħala l-gwardjan tat-Trattati, għandha s-setgħa li tipprova xxejjen il-vjolazzjoni tal-Karta. Hija tista' tiftaħ proċedimenti ta' ksur kontra l-Istati Membri għal nuqqas ta' konformità mal-Karta.

Minħabba li l-Karta tapplika għall-Istati Membri biss meta jkunu qed jimplimentaw id-dritt tal-Unjoni, il-Kummissjoni ma tistax tniedi proċedura ta' ksur għal nuqqas ta' konformità ta' liġi nazzjonali mal-Karta jekk dik il-liġi nazzjonali fil-kwistjoni ma timplimentax id-dritt tal-Unjoni. Fejn ma tapplikax il-Karta, id-drittijiet fundamentali jibqgħu jiġu ggarantiti fil-livell nazzjonali taħt it-tradizzjonijiet kostituzzjonali tal-Istati Membri u l-konvenzjonijiet internazzjonali li jkunu rratifikaw, li r-rispett għalihom huwa ggarantit mill-qrati nazzjonali.

Barra minn hekk, fil-kuntest tal-Fondi SIE, l-Artikolu 6 tar-Regolament (UE) Nru 1303/2013 jirrikjedi li l-operazzjonijiet appoġġati mill-FSIE jkunu konformi mad-dritt tal-Unjoni applikabbli u mad-dritt nazzjonali li jirrigwarda l-applikazzjoni tiegħu. Jekk Stat Membru ma jirrispettax il-Karta kif xieraq meta jieħu azzjonijiet jew miżuri ta' implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, dan jista' jikkostitwixxi irregolarità minn oepratur ekonomiku (l-Artikolu 2(36) tas-CPR. Il-Kummissjoni għalhekk, fejn xieraq, se tagħmel użu mill-mezzi li għandha għad-dispożizzjoni tagħha biex tiżgura li l-Fondi tal-UE jintużaw f'konformità mal-Karta, f'dawk il-każi fejn huwa applikabbli, inkluż interruzzjonijiet ta' skadenzi ta' ħlasijiet, sospensjonijiet ta' ħlasijiet u korrezzjonijiet finanzjarji kif ukoll proċedimenti ta' ksur skont l-Artikolu 258 TFUE.

Id-dover tal-awtoritajiet nazzjonali li jiggarantixxu r-rispett u l-protezzjoni għad-drittijiet fundamentali huwa partikolarment rilevanti fir-rigward tal-ilmenti li jistgħu jirċievu l-Istati Membri rigward vjolazzjoni possibbli tal-Karta. Relatat mal-kwistjoni ta' monitoraġġ tal-applikazzjoni u l-implimentazzjoni tal-Karta fl-Istati Membri hemm l-obbligu tal-Istati Membri li jirriżulta mill-Artikolu 74(3) tas-CPR, li jkollhom fis-seħħ arranġamenti effettivi għall-istudju tal-ilmenti rigward il-Fondi SIE imressqa minn persuni ġuridiċi jew fiżiċi. L-ilmenti rigward il-fondi SIE jistgħu jiġu indirizzati wkoll direttament lill-Kummissjoni.

4. KIF TIVVERIFIKA L-KONFORMITÀ MAL-KARTA — IL-LISTA TA' KONTROLL TAD-DRITTIJIET FUNDAMENTALI

L-awtoritajiet nazzjonali responsabbli għall-implimentazzjoni tal-Fondi SIE huma mistiedna biex jivvalutaw bir-reqqa jekk l-azzjonijiet u l-miżuri (ippjanati jew adottati diġà) jaqgħux fil-kamp ta' applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni u jivverifikaw jekk jistax ikollhom impatt fuq id-drittijiet fundamentali minquxa fil-Karta.

Bħala għodda prattika sabiex tgħinhom iwettqu din il-valutazzjoni, qed tiġi proposta l-lista ta' kontroll li ġejja iżda l-użu tagħha mhuwiex obbligatorju.

I. IVVERIFIKA — jekk l-azzjoni jew miżura nazzjonali prevista hijiex miżura ta' implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni u għalhekk tidħol fil-kamp ta' applikazzjoni tal-applikazzjoni tal-Karta

NB: dan il-kontroll mhuwiex neċessarju għal azzjonijiet u dokumenti identifikati f'din il-gwida bħala li jimplimentaw id-dritt tal-Unjoni.

(a)	Ivverifika jekk hemmx obbligu fid-dritt tal-Unjoni minbarra l-Karta applikabbli għall-azzjoni jew miżura nazzjonali.

(b)	Jekk hemm tali obbligu fid-dritt tal-Unjoni, ivverifika jekk l-azzjoni jew miżura nazzjonali hijiex maħsuba biex timplimentaha.

II. IVVERIFIKA — jekk hemmx ksur possibbli tad-drittijiet fundamentali

1.	Liema huma d-drittijiet fundamentali affettwati? (L-skrinjar tal-azzjoni jew miżura prevista fid-dawl tad-drittijiet fundamentali fil-Karta kif ukoll tal-“mistoqsijiet ewlenin dwar l-impatt” fl-Anness III jipprovdi l-ewwel indikazzjoni rigward liema drittijiet fundamentali se jkunu kkonċernati)

2.	Id-drittijiet fil-kwistjoni huma drittijiet assoluti? (Pereżempju, il-projbizzjoni tat-tortura u l-projbizzjoni tal-iskjavitù jew is-servitù).

Jekk jiġi konkluż li l-azzjoni jew miżura eżaminata tillimita dritt assolut, hija għandha titwarrab diġà f'dan l-istadju peress li d-drittijiet assoluti ma jistgħux jiġu llimitati u għalhekk ma hemmx bżonn ta' analiżi ulterjuri taħt l-punti 3-6.

3.	X'inhu l-impatt li għandha l-azzjoni jew miżura prevista taħt eżami fuq id-drittijiet fundamentali? Dan il-pass ifittex li jidentifika, għall-partijiet kollha kkonċernati kull impatt pożittiv (promozzjoni tad-drittijiet fundamentali) jew negattiv (limitazzjoni tad-drittijiet fundamentali)?

4.	L-azzjoni jew miżura prevista għandha impatt kemm ta' benefiċċju kif ukoll negattiv, skont id-drittijiet fundamentali kkonċernati (pereżempju, impatt negattiv fuq il-libertà tal-espressjoni u wieħed ta' benefiċċju fuq il-proprjetà intellettwali)

Jekk l-analiżi turi li l-azzjoni jew miżura prevista ma jkunx se jkollha impatt fuq id-drittijiet fundamentali jew impatti pożittivi biss fuq id-drittijiet fundamentali ma hemmx bżonn ta' analiżi ulterjuri taħt il-punti 5 u 6. Jekk tidentifika impatti negattivi, ikkunsidra dan li ġej:

5.	Il-limitazzjoni/impatt negattiv fuq id-drittijiet fundamentali huwa previst mil-liġi, b'mod ċar u prevedibbli?

Tali limitazzjoni/impatt negattiv:

—	Se jissodisfa b'mod ġenwin objettiv ta' interess ġenerali tal-Unjoni jew objettiv ta' protezzjoni tad-drittijiet jew tal-libertajiet ta' oħrajn (Dan il-pass għandu jidentifika liema objettiv ta' interess ġenerali jew ta' protezzjoni tad-drittijiet jew libertajiet ta' oħrajn)?

—	Huwa neċessarju biex jinkiseb l-għan mixtieq? (Dan il-pass jeħtieġ li jeżamina jekk il-miżura hijiex adatta u effettiva biex jintlaħaq l-objettiv segwit mingħajr ma wieħed imur lil hinn milli hu meħtieġ biex jintlaħaq? Għaliex ma hemmx miżura daqstant effettiva iżda inqas intrużiva?);

—	Huwa proporzjonat mal-għan mixtieq?

—	Iħares l-essenza tad-drittijiet fundamentali kkonċernati?

Jekk dawn il-mistoqsijiet jistgħu jitwieġbu kollha fl-affermattiv, allura l-limitazzjoni tad-dritt fundamentali effettwat tista' tiġi kkunsidrata leġittima.

Rigward l-użu tal-lista ta' kontroll, ara l-eżempju konkret ta' hawn taħt dwar kif din hija użata abbażi tal-fatti tal-kawża C-401/11 Blanka Soukupová v Ministerstvo zemědělství u tal-valutazzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja fid-deċiżjoni tagħha tal-11 ta' April 2013.

L-Istat Membru inkwistjoni stabbilixxa skema ta' sostenn għall-iritrar bikri għall-bdiewa kkofinanzjata mill-Fond Agrikolu Ewropew ta' Gwida u Garanzija (FAEGG). Il-kunċett ta' “età tal-pensjoni” sabiex wieħed ikun jista' jipparteċipa fl-iskema ġie definit mil-liġi nazzjonali. Il-leġiżlazzjoni nazzjonali ddeterminat l-età tal-pensjoni li kienet tvarja skont is-sess tal-applikant u, għan-nisa, fuq l-għadd ta' ulied li rabbew.

Meta tiġi applikata l-lista ta' kontroll għal dan il-każ, jistgħu jiġu analizzati l-mistoqsijiet li ġejjin:

Liema huma d-drittijiet fundamentali affettwati?

L-iskema ta' sostenn għall-irtirar bikri taffettwa l-prinċipju tat-trattament indaqs u n-nondiskriminazzjoni minquxa fl-Artikoli 20, 21(1) u 23 tal-Karta.

Id-drittijiet fil-kwistjoni huma drittijiet assoluti?

Le, id-drittijiet minquxa fl-Artikoli 20, 21(1) u 23 tal-Karta ma humiex drittijiet assoluti.

X'inhu l-impatt li għandha l-azzjoni jew miżura prevista taħt eżami fuq id-drittijiet fundamentali? Dan il-pass ifittex li jidentifika, għall-partijiet kollha kkonċernati kull impatt pożittiv (promozzjoni tad-drittijiet fundamentali) jew negattiv (limitazzjoni tad-drittijiet fundamentali)?

Minħabba l-fatt li l-età normali tal-pensjoni hija ddeterminata b'mod differenti skont is-sess tal-applikant għal sostenn għall-irtirar bikri mill-biedja u, fil-każ ta' applikanti nisa, fuq l-għadd ta' ulied li rabbew, l-iskema ta' sostenn għall-irtirar bikri jista' jkollha impatt negattiv bejn l-irġiel u n-nisa u tqiegħed lill-bdiewa nisa fi żvantaġġ partikolari fil-konfront mal-bdiewa rġiel.

L-azzjoni jew il-miżura prevista għandha impatt kemm ta' benefiċċju kif ukoll negattiv, skont id-drittijiet fundamentali kkonċernati?

L-azzjoni prevista għandha impatt negattiv biss fuq id-dritt ikkonċernat, l-aktar għan-nisa li rabbew iktar ulied. Nisa li rabbew iktar tfal oġġettivament igawdu minn perjodu iqsar li fih jistgħu jippreżentaw applikazzjoni għar-reġistrazzjoni taħt l-iskema ta' rtirar bikri mill-perjodu mogħti lill-irġiel jew lil nisa li rabbew inqas ulied.

Il-limitazzjoni/impatt negattiv fuq id-drittijiet fundamentali huwa previst mil-liġi, b'mod ċar u prevedibbli?

Iva, il-kunċett ta' “età normal tal-pensjoni” ġie definit fil-liġi nazzjonali.

Tali limitazzjoni/impatt negattiv:

—

Se jissodisfa b'mod ġenwin objettiv ta' interess ġenerali tal-Unjoni jew objettiv ta' protezzjoni tad-drittijiet jew tal-libertajiet ta' oħrajn

Le, id-differenza fit-trattament ma tissodisfax objettiv ta' interess ġenerali tal-Unjoni jew objettiv ta' protezzjoni tad-drittijiet jew tal-libertajiet ta' oħrajn.

—

Huwa neċessarju biex jinkiseb l-għan mixtieq? (Dan il-pass jeħtieġ li jeżamina jekk il-miżura hijiex addattata u effettiva biex jintlaħaq l-objettiv segwit mingħajr ma wieħed imur lil hinn milli hu meħtieġ biex jintlaħaq? Għaliex ma hemmx miżura daqstant effettiva iżda inqas intrużiva?);

Le, il-miżura mhix neċessarja biex jintlaħaq l-għan mixtieq, li huwa li tinkoraġġixxi tali bdiewa irrispettivament mis-sess u l-għadd ta' ulied li rabbew, biex jieqfu mill-attività tal-biedja kmieni u definittivament, bil-għan li tiġi żgurata l-vijabbiltà tal-azjendi agrikoli. Dawn il-bdiewa, kemm irġiel kif ukoll nisa, huma intitolati biex jitolbu tali sostenn, jekk ikunu definittivament waqfu minn kull attività agrikola kummerċjali wara li kienu fil-biedja għal aktar minn 10 snin qabel jieqfu u ma kellhomx inqas minn 55 sena iżda mhux ta' età tal-pensjoni qabel waqfu. L-għan mixtieq seta' jintlaħaq ukoll billi ma ssirx distinzjoni fuq il-bażi ta' sess jew l-għadd ta' ulied li trabbew.

Minħabba li dawn il-mistoqsijiet ma jistgħux jiġu mwieġba fl-affermattiv, il-limitazzjoni tad-dritt fundamentali affettwat (it-trattament indaqs) ma jistax jiġi kkunsidrat bħala leġittimu, u għalhekk jammonta għall-ksur tal-Artikoli 20, 21(1) u 23 tal-Karta.

(1) https://infoportal.fra.europa.eu/InfoPortal/infobaseFrontEndCountryHome.do?btnCountryLinkHome_1

(2) Ir-Regolament (UE) Nru 1303/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta' Diċembru 2013 li jistabbilixxi dispożizzjonijiet komuni dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew, il-Fond ta' Koeżjoni, il-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali u l-Fond Marittimu u tas-Sajd Ewropew u li jistabbilixxi d-dispożizzjonijiet ġenerali dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew, il-Fond ta' Koeżjoni u l-Fond Ewropew għall-Affarijiet Marittimi u s-Sajd u li jħassar ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1083/2006 (ĠU L 347, 20.12.2013, p. 320).

(3) Il-Konvenzjoni dwar id-Drittijiet ta' Persuni b'Diżabilità (adottata mill-Assemblea Ġenerali permezz tar-riżoluzzjoni tagħha 61/106 fit-13 ta' Diċembru 2006. Din daħlet fis-seħħ fit-3 ta' Mejju 2008 mal-20 ratifika) — https://www.un.org/development/desa/disabilities/conference-of-states-parties-to-the-convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities-2.html

(4) L-eżempji tal-azzjonijiet tal-Istati Membri li huma kkunsidrati li huma implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni huma mogħtija fil-kuntest tal-qafas legali għall-perjodu ta' programmazzjoni 2014-2020. Madankollu sa mill-2009 id-dispożizzjonijiet tal-Karta jridu jiġu applikati, fost l-oħrajn fil-kuntest tal-implimentazzjoni tal-FSIE skont il-kundizzjonijiet li huma mfakkra f'dan id-dokument ta' gwida.

(5) Pereżempju l-Gruppi ta' Azzjoni Lokali (GAL) imsemmijin fl-Artikoli 34(1) u 125 tas-CPR meta jaġixxu bħala korpi intermedji.

(6) Il-lista ta' kontroll mogħtija fil-Kapitolu 4 ta' din il-gwida tista' tintuża' biex jiġi vvalutat jekk ċerta azzjoni ta' dawn il-benefiċjarji tirrappreżentax azzjoni ta' implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni.

ANNESS I

Eżempji ta' implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni mill-Istati Membri fil-kuntest tal-Fondi SIE

Fil-Kapitolu 3 ta' din il-Gwida, ġew identifikati t-tliet fażijiet tal-implimentazzjoni tal-Fondi ESI li jirrikjedu konformità mal-Karta.

Il-lista tal-iktar dispożizzjonijiet rilevanti tas-CPR li jeħtieġu azzjonijiet u dokumenti minn awtorità/korp (ċentrali, reġjonali jew lokali) nazzjonali qed tingħata hawn taħt. Eżempji tal-Karta tad-dritt jew il-prinċipju li jistgħu jkunu rilevanti fil-każ speċifiku kif ukoll eżempji ta' kwistjonijiet possibbli relatati ma' drittijiet fundamentali huma indikati wkoll.

Meta l-Istati Membri jfasslu d-dokumenti u jadottaw atti li jimplimentaw il-liġi tal-UE (tkun xi tkun il-forma tagħhom: deċiżjoni, ittra, manwal, liġi, eċċ.), dan għandu jsir bl-attenzjoni dovuta lill-obbligi tagħhom li jirrispettaw id-drittijiet stabbiliti fil-Karta.

Pereżempju, id-dritt li ma jkunx hemm diskriminazzjoni, id-dritt għall-proprjetà, il-protezzjoni tad-data, kif ukoll id-dritt għal rimedju effettiv u għal proċess ġust jeħtieġ li jkunu żgurati matul il-proċeduri kollha li huma fis-seħħ biex jimplimentaw id-dispożizzjonijiet tas-CPR, jew l-atti delegati jew tal-implimentazzjoni tiegħu.

1. L-istabbiliment ta' strateġija ta' intervent tal-Fondi SIE u t-tfassil tad-dokumenti ta' programmar

Rigward it-tħejjija tal-istrateġija ta' intervent tal-Fondi SIE u d-dokumenti ta' programmar, is-CPR jipprevedi ċerti azzjonijiet tal-Istati Membri li jikkostitwixxu miżuri nazzjonali ta' implimentazzjoni tal-liġi tal-UE u jesiġu konformità mal-Karta. Azzjonijiet tal-Istati Membri:

—	it-tħejjija u l-modifika ta' Ftehim ta' Sħubija — l-Istati Membri għandhom jiżguraw ir-rispett tal-Karta f'dan il-proċess li jwassal għall-preżentazzjoni tad-dokument lill-Kummissjoni kif ukoll fid-dokument innifsu;

—

it-tħejjija u l-modifika ta' programmi (l-Artikolu 26(2) u 30 tas-CPR, l-Artikoli 4(4), 7, 8, 19(1) u l-Anness XI tas-CPR; FEŻR, FSE, FK: 96(2), 96(4)(a), 96(7), 96(10) tas-CPR; FEŻR: l-Artikolu 8(7) u (12) tar-Regolament (UE) Nru 1299/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (1); FAEŻR: l-Artikoli 10 u 11 tar-Regolament (UE) Nru 1305/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (2); FEMS: l-Artikoli 17, 18 u 20 tar-Regolament (UE) Nru 508/2014 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (3) u tar-Regolament ta' Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) Nru 771/2014 (4) u r-Regolament Delegat tal-Kummissjoni (UE) Nru 1046/2014 (5);

—	Programmi;

Dawn id-drittijiet/prinċipji tal-Karta jistgħu jkunu ta' importanza partikolari: l-ugwaljanza quddiem il-liġi, in-nondiskriminazzjoni, l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, l-integrazzjoni tal-persuni b'diżabbiltajiet, id-dritt għall-proprjetà, u l-ħarsien tal-ambjent.

2. It-twaqqif ta' sistemi ta' ġestjoni, monitoraġġ u kontroll

huwa rrakkomandat li l-Istati Membri jew l-awtoritajiet maħtura minnhom jagħtu attenzjoni partikolari għall-konformità mal-Karta meta jkunu qed jistabbilixxu s-sistema ta' ġestjoni, monitoraġġ u kontroll. Din il-lista ta' azzjonijiet u dokumenti mhux eżawrjenti hija mitluba mir-Regolamenti:

I. L-Istati Membri l-azzjonijiet rilevanti huma: it-twaqqif ta' sistemi ta' ġestjoni u kontroll għal programmi, l-organizzazzjoni ta' sħubija u l-ifformular ta' r-regoli tas-sħubija tal-kumitat ta' sorveljanza.

Il-ħolqien ta' sistemi ta' ġestjoni u kontroll għal programmi (l-Artikolu 74(2) tas-CPR), l-Artikoli 7, 72, 74(2) tas-CPR, il-FEŻR, il-FSE, il-Fond ta' Koeżjoni, il-FEMS: 123 tas-CPR, il-FAEŻR: l-Artikoli 65 u 66 tar-Regolament (UE) Nru 1305/2013 u d-dispożizzjonijiet rilevanti tar-Regolament (UE) Nru 1306/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (6); FEMS: l-Artikoli 97 u 99 tar-Regolament (UE) Nru 508/2014 u tar-Regolament Delegat tal-Kummissjoni (UE) Nru 1014/2014 (7).

Id-Dokumenti marbuta mal-ħolqien tas-sistemi ta' ġestjoni u ta' kontroll għall-programmi:

—	id-dokumenti li fihom ir-regoli li jistabbilixxu sistemi ta' ġestjoni u kontroll

—	id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri biex jiżguraw miżuri effettivi u proporzjonati kontra l-frodi (l-Artikolu 125(4)(c) tas-CPR)

—	id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri li jappoġġaw il-ħidma tal-kumitat ta ' monitoraġġ

—

id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri għal sistema li tiġbor, tirreġistra u taħżen f'forma kompjuterizzata dejta dwar kull operazzjoni neċessarja għall-monitoraġġ, l-evalwazzjoni, il-ġestjoni finanzjarja, il-verifika u l-awditjar, inkluża, fejn ikun applikabbli, dejta dwar parteċipanti individwali u analiżi statistika tad-dejta dwar l-indikaturi skont is-sess fejn ikun meħtieġ

—	il-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri ta' superviżjoni tal-funzjonijiet formalment delegati mill-awtorità maniġerjali skont l-Artikolu 123(6) u (7) tas-CPR

—

id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri għall-valutazzjoni, l-għażla u l-approvazzjoni tal-operazzjonijiet u għall-iżgurar tal-konformità tagħhom, matul il-perjodu ta' implimentazzjoni kollu kemm hu, mar-regoli applikabbli (l-Artikolu 125(3) tas-CPR), inklużi struzzjonijiet u gwida li jiżguraw il-kontribuzzjoni tal-operazzjonijiet għall-kisba tal-objettivi u r-riżultati speċifiċi tal-prijoritajiet rilevanti skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 125(3)(a)(i) tas-CPR u l-proċeduri li jiżguraw li l-operazzjonijiet ma jintgħażlux meta jkunu diġà ġew kompluti fiżikament jew implimentati b'mod sħiħ qabel l-applikazzjoni għall-finanzjament mill-benefiċjarju (inklużi l-proċeduri użati mill-korpi intermedji fejn il-valutazzjoni, l-għażla u l-approvazzjoni tal-operazzjonijiet tkun ġiet iddelegata)

—

id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri li jiżguraw li l-benefiċjarju jingħata dokument li jistipula l-kundizzjonijiet tal-appoġġ għal kull operazzjoni, inklużi proċeduri li jiżguraw li l-benefiċjarji jżommu jew sistema ta' kontabbiltà separata jew kodiċi ta' kontabbiltà adegwat għat-tranżazzjonijiet kollha relatati ma' operazzjoni

—

id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri għall-verifiki ta' operazzjonijiet (b'konformità mar-rekwiżiti skont l-Artikolu 125 minn (4) sa (7) tas-CPR), inkluż dawk li jiżguraw il-konformità tal-operazzjonijiet mal-politiki tal-Unjoni (bħal dawk relatati ma' sħubija u governanza f'diversi livelli, il-promozzjoni tal-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa, in-nondiskriminazzjoni, l-aċċessibbiltà għal persuni b'diżabbiltajiet, l-iżvilupp sostenibbli, l-akkwist pubbliku, l-għajnuna mill-Istat u r-regoli ambjentali), u l-identifikazzjoni tal-awtoritajiet jew korpi li jwettqu tali verifiki

—

id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri li permezz tagħhom jiġu riċevuti minn benefiċjarji, applikazzjonijiet ivverifikati, u vvalidati għar-rimborż, u li permezz tagħhom jiġu awtorizzati, esegwiti u ġġustifikati l-ħlasijiet lil benefiċjarji, b'konformità mal-obbligi stabbiliti fl-Artikolu 122(3) tas-CPR mill-2016 ‘il quddiem, (inklużi l-proċeduri użati mill-korpi intermedji fejn l-ipproċessar tal-applikazzjonijiet għar-rimborż ikun ġie ddelegat), bil-ħsieb li tiġi rrispettata l-iskadenza ta' 90 jum għall-ħlasijiet lil benefiċjarji skont l-Artikolu 132 tas-CPR

—

id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri sabiex jitfasslu u jiġu ppreżentati lill-Kummissjoni rapporti annwali u finali dwar l-implimentazzjoni (l-Artikolu 125(2)(b) tas-CPR), inklużi l-proċeduri għall-ġbir u r-rapportar ta' dejta kredibbli dwar l-indikaturi tal-prestazzjoni (l-Artikolu 125(2)(a) tas-CPR)

—	id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri għat-tfassil tad-dikjarazzjoni ta' ġestjoni (l-Artikolu 125(4)(e) tas-CPR)

—

id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri għat-tfassil ta' sommarju annwali tar-rapporti ta' awditjar finali u tal-kontrolli mwettqa, inkluża analiżi tan-natura u l-livell tal-iżbalji u d-dgħufijiet identifikati fis-sistemi, kif ukoll tal-azzjoni korrettiva meħuda jew ippjanata (l-Artikolu 125(4)(e) tas-CPR)

—	id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri li jikkonċernaw il-komunikazzjoni lill-persunal dwar il-proċeduri ta' hawn fuq, kif ukoll indikazzjoni tat-taħriġ organizzat/previst u kwalunkwe gwida maħruġa (data u referenza)

—	id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri użati mill-korpi intermedji sabiex iwettqu kompiti ddelegati, u tal-proċeduri tal-awtorità ta' ċertifikazzjoni sabiex tissorvelja l-effikaċja tal-kompiti ddelegati lill-korpi intermedji

—

id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċedura ta' rapportar u l-korrezzjoni ta' irregolaritajiet (inkluża frodi) u s-segwitu tagħhom u r-reġistrazzjoni tal-ammonti rtirati jew irkuprati, l-ammonti li għandhom jiġu rkuprati, ammonti irrekuperabbli u ammonti relatati ma' operazzjonijiet sospiżi minn proċediment ġudizzjarju jew minn appell amministrattiv b'effetti sospensivi

—	id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċedura għall-konformità mal-obbligu li l-irregolaritajiet jiġu nnotifikati lill-Kummissjoni skont l-Artikolu 122(2) tas-CPR

—	id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri għat-tfassil u s-sottomissjoni ta' applikazzjonijiet għal ħlas

—

id-dokumenti li jikkonċernaw l-arranġamenti eżistenti sabiex l-awtorità ta' ċertifikazzjoni tista' taċċessa kull informazzjoni dwar l-operazzjonijiet, kif meħtieġ għall-fini tat-tfassil u s-sottomissjoni ta' applikazzjonijiet għal ħlas, inklużi r-riżultati ta' verifiki tal-ġestjoni (b'konformità mal-Artikolu 125 tas-CPR u l-awditi rilevanti kollha

—	id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċedura li biha l-applikazzjonijiet għal ħlas jitfasslu u jiġu sottomessi lill-Kummissjoni, inkluża l-proċedura li tiżgura li tintbagħat l-applikazzjoni finali għall-ħlas interim sal-31 ta' Lulju wara tmiem is-sena ta' kontabbiltà preċedenti

—	id-dokumenti li jikkonċernaw is-sistema ta' kontabbiltà użata bħala bażi biex il-kontijiet dwar in-nefqa jiġu ċċertifikati lill-Kummissjoni (l-Artikolu 126(d) tas-CPR):

—	id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri fis-seħħ għat-tfassil tal-kontijiet imsemmija fl-Artikolu 59(5) tar-Regolament (UE, Euratom) Nru 966/2012 tal-Parlament Ewropew u tl-Kunsill (8) (l-Artikolu 126(b) tas-CPR)

—	id-dokumenti li jikkonċernaw l-arranġamenti għaċ-ċertifikazzjoni tal-kompletezza, l-eżattezza u l-veraċità tal-kontijiet u li n-nefqa mniżżla fil-kontijiet hija konformi mal-liġi applikabbli (l-Artikolu 126(c) tas-CPR) filwaqt li jitqiesu r-riżultati tal-verifiki u l-awditi kollha

—	id-dokumenti li jikkonċernaw is-sistema li tiżgura l-irkupru fil-pront tal-assistenza pubblika, inkluża l-assistenza tal-Unjoni

—

id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri adegwati għall-iżgurar ta' sekwenza adegwata tal-awditjar billi jinżammu rekords tal-kontabilità f'forma kompjuterizzata, inklużi l-ammonti rkuprati, l-ammonti li għandhom ikunu rkuprati, l-ammonti rtirati minn applikazzjoni għall-ħlasijiet, ammonti mhux rekuperabbli u ammonti relatati mal-operazzjonijiet sospiżi minn proċeduri legali jew permezz ta' appell amministrattiv li għandu effett ta' sospensjoni, għal kull operazzjoni, inklużi l-irkupri li jirriżultaw mill-applikazzjoni tal-Artikolu 71 tas-CPR dwar id-durabbiltà tal-operazzjonijiet

—	id-dokumenti li jikkonċernaw it-tnaqqis ta' ammonti rkuprati jew ammonti li għandhom jiġu rtirati min-nefqa li trid tiġi ddikjarata

—	id-dokumenti li jikkonċernaw is-sistemi ta' informazzjoni inkluża ċart tal-proċess (sistema tan-netwerk ċentrali jew komuni jew sistema deċentralizzata b'rabtiet bejn is-sistemi)

—	id-dokumenti li jikkonċernaw il-proċeduri li jivverifikaw li s-sigurtà tas-sistemi tal-IT hija żgurata

—	ir-regoli nazzjonali ta' eliġibbiltà għal programmi operazzjonali u programmi ta' żvilupp rurali

—	l-adozzjoni ta' regoli dwar l-eliġibbiltà tan-nefqa għall-programmi ta' kooperazzjoni

Meta l-Istati Membri jistabbilixxu strateġija ta' intervent tal-Fondi SIE u jfasslu d-dokumenti ta' programmar iridu jirrispettaw id-drittijiet protetti mill-Karta u josservaw il-prinċipji msemmijin fiha. F'dan il-kuntest, id-dispożizzjonijiet l-aktar rilevanti huma l-Artikolu 47 tal-karta li jirrikonoxxi d-dritt għal rimedju effettiv u għal proċess ġust, inkluż id-dritt għal smigħ, l-Artikolu 7 dwar ir-rispett għall-ħajja privata u tal-familja u l-Artikolu 8 dwar il-protezzjoni tad-dejta personali.

L-organizzazzjoni ta' sħubija (l-Artikolu 5(1) u (2) tas-CPR), l-Artikoli 5, 7, 15(1) (c) u (d) tas-CPR, l-Artikoli 2, 3, 4 tar-Regolament ta' Delega tal-Kummissjoni (UE) Nru 240/2014 (9)

Dokumenti rilevanti għall-organizzazzjoni ta' sħubija: id-dokumenti li jikkonċernaw l-arranġamenti għas-sħubija fil-Ftehim ta' Sħubija u dokumenti oħra li jikkonċernaw l-organizzazzjoni ta' sħubija

Id-drittijiet/il-prinċipji rilevanti tal-Karta jinkludu:

in-nondiskriminazzjoni, id-diversità lingwistika, l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, l-integrazzjoni ta' persuni b'diżabbiltajiet

It-tfassil tar-regoli tas-sħubija tal-kumitat ta' sorveljanza kif ukoll regoli ta' proċedura tal-kumitat ta' monitoraġġ (l-Artikolu 10(1) tar-Regolament (UE) Nru 240/2014), l-Artikoli 7, 47(1) sa (3) (10), 48(1) tas-CPR

Id-dokumenti rilevanti: dokumenti li jikkonċernaw ir-regoli dwar sħubija tal-kumitat ta' monitoraġġ u r-regoli ta' proċedura tal-kumitat ta' monitoraġġ

Id-drittijiet/il-prinċipji rilevanti tal-Karta jinkludu: in-nondiskriminazzjoni, l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, id-diversità lingwistika

II. Il-kumitat ta' monitoraġġ

—

L-Eżaminazzjoni u l-approvazzjoni tal-istrateġija ta' komunikazzjoni għall-programm operazzjonali u kull emenda tal-istrateġija, il-kriterji għall-għażla tal-operazzjonijiet (l-Artikolu 110(2 (a) u)(d) CPR, FAEŻR: L-Artikolu 21(74)(a) tar-Regolament (UE) Nru 1305/2013.)

Id-drittijiet/il-prinċipji rilevanti tal-Karta jinkludu: il-protezzjoni tad-dejta personali, in-nondiskriminazzjoni, id-diversità lingwistika, l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, l-integrazzjoni ta' persuni b'diżabbiltajiet

—

L-istabbiliment ta' regoli addizzjonali ta' eliġibbiltà tan-nefqa taħt il-programmi tal-ETC (l-Artikolu 18(2) ir-Regolament ETC)

Dokumenti rilevanti: dokument li jistabbilixxi regoli addizzjonali ta' eliġibbiltà tan-nefqa taħt il-programmi tal-ETC

Id-drittijiet/il-prinċipji rilevanti tal-Karta jinkludu: in-nondiskriminazzjoni, l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, id-diversità lingwistika, l-integrazzjoni ta' persuni b'diżabbiltajiet, l-ugwaljanza quddiem il-liġi, id-dritt għal rimedju effettiv u għal proċess ġust

3. Implimentazzjoni tal-programmi:

Fl-implimentazzjoni ta' programmi, hawn taħt hawn lista ta' eżempji ta' azzjonijiet u dokumenti li joħorġu mis-CPR, fejn l-Istati Membri jew l-awtoritajiet maħtura minnhom jeħtieġ li jagħtu attenzjoni partikolari għall-konformità mal-Karta.

I. L-awtorità maniġerjali/il-korp intermedju

L-azzjoni relevanti: it-tfassil u, wara l-approvazzjoni mill-kumitat ta' Monitoraġġ, l-applikazzjoni tal-proċeduri u l-kriterji xierqa tal-għażla, inkluża l-preparazzjoni ta' sejħiet għal proposti (125(3)(a) tas-CPR, l-Artikoli 4(4), 7, 8, 34, 36(3), 47(1) tas-CPR), l-FEŻR, l-FSE, il-Fond ta' Koeżjoni, l-FEMS: 125(3)(a) tas-CPR u r-Regolamenti Delegati (UE) 2015/288 (11) u (UE) 2015/852 (12), l-FAEŻR: L-Artikolu 49 tar-Regolament (UE) Nru 1305/2013, l-Artikolu 113 tar-Regolament (UE) Nru 508/2014, l-Artikolu 12 tar-Regolament ETC (13), l-Artikolu 19(1), it-tieni subparagrafu, tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea

Id-dokumenti rilevanti għal din l-azzjoni:

—	id-dokumenti dwar il-proċedura tal-għażla

—	id-dokumenti dwar il-kriterji tal-għażla

Id-drittijiet/il-prinċipji rilevanti tal-Karta jinkludu: il-protezzjoni tad-dejta personali, id-diversità lingwistika, l-ugwaljanza quddiem il-liġi, in-nondiskriminazzjoni, l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, l-integrazzjoni ta' persuni b'diżabbiltajiet, il-ħarsien tal-ambjent, id-dritt għal rimedju effettiv u għal proċess ġust, għal kundizzjonijiet tax-xogħol sikuri.

Azzjoni relevanti: l-implimentazzjoni ta' programmi, bil-forniment ta' dejta kumulattiva dwar l-operazzjonijiet magħżula għall-finanzjament, l-Artikoli 4(4) u (5), 7, 8, 74 tar-Regolament (UE) Nru 1305/2013, l-FEŻR, l-FSE, il-Fond ta' Koeżjoni, l-FEMS: 122, 123 tas-CPR, l-Artikolu 21 tar-Regolament ETC, FAEŻR: L-Artikoli 65 u 66 tar-Regolament (UE) Nru 1305/2013 u d-dispożizzjonijiet rilevanti tar-Regolament (UE) Nru 1306/2013, tal-Artikolu 97 tal-FEMS ir-Regolament (UE) Nru 508/2014 u r-Regolamenti ta' Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) Nru 1242/2014 (14) u (UE) Nru 1243/2014 (15).

Id-dokumenti rilevanti għal din l-azzjoni:

—	id-dokument li jistabbilixxu l-kundizzjonijiet għas-sostenn għal kull operazzjoni inkluż ir-rekwiżiti speċifiċi li jikkonċernaw il-prodotti jew is-servizzi li jridu jitwasslu taħt l-operazzjoni, il-pjan finanzjarju, u l-limitu ta' żmien għall-eżekuzzjoni (l-Artikolu 125(3)(c) tas-CPR)

—	in-notifiki ta' ċerti proġetti kbar magħżula (l-Artikolu 102(1), l-ewwel subparagrafu, tas-CPR, l-Artikolu 1 u l-Anness I tar-Regolament ta' Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) Nru 1011/2014 (16))

Id-drittijiet/il-prinċipji rilevanti tal-Karta jinkludu: il-protezzjoni tad-dejta personali, il-Libertà tal-espressjoni u tal-informazzjoni, il-Libertà ta' għaqda u ta' assoċjazzjoni, id-Dritt għall-edukazzjoni, il-Libertà ta' intrapriża, id-Dritt għall-proprjetà, il-Protezzjoni f'każ ta' tneħħija, tkeċċija jew estradizzjoni, l-Ugwaljanza quddiem il-liġi, in-Nondiskriminazzjoni, l-Ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, l-Integrazzjoni ta' persuni b'diżabbiltajiet, il-Ħarsien tal-ambjent, id-Dritt għal rimedju effettiv u għal proċess ġust

L-azzjoni relevanti: il-benefiċjarji potenzjali jiġu infurmati dwar l-opportunitajiet ta' finanzjament (l-Artikolu 115(1)(c) tas-CPR): l-Artikoli 7, FEŻR, FSE, FK: 115(1)(c) tas-CPR, FAEŻR: l-Artikolu 66(1)(e) tar-Regolament (UE) Nru 1305/2013 (17)

Id-drittijiet/il-prinċipji rilevanti tal-Karta jinkludu: l-ugwaljanza f'għajnejn il-liġi, in-Nondiskriminazzjoni

Azzjoni relevanti: jinżamm u jingħata aċċess għal-lista ta' operazzjonijiet aċċessibbli permezz ta' websajt unika jew portal ta' websajts uniku (l-Artikolu 115(2) tas-CPR): FEŻR, FSE, FK: l-Artikolu 115(2) tas-CPR (18); l-Anness V FEMS għar-Regolament 508/2014 u r-Regolament ta' Implimentazzjoni (UE) Nru 763/2014 (19).

Id-dokumenti rilevanti għal din l-azzjoni: informazzjoni fuq sit web jew il-portal tas-sit web

Id-drittijiet/il-prinċipji rilevanti tal-Karta jinkludu: ir-rispett għall-ħajja privata u tal-familja, il-protezzjoni tad-dejta personali

II. Il-kumitat ta' monitoraġġ

L-azzjoni relevanti: għażla tal-operazzjonijiet (l-Artikolu 12(1) tar-Regolament (UE) Nru 1299/2013): l-Artikoli 4(4), 7, 8, 29(4), 47(1) tas-CPR, FEŻR, FAEŻR: l-Artikolu 49 tar-Regolament (UE) Nru 1305/2013, l-Artikolu 19(1), it-tieni subparagrafu, tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea

Id-drittijiet/il-prinċipji rilevanti tal-Karta jinkludu: l-ugwaljanza quddiem il-liġi, in-Nondiskriminazzjoni, l-Ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, l-Integrazzjoni ta' persuni b'diżabbiltajiet, il-Ħarsien tal-ambjent, id-Dritt għal rimedju effettiv u għal proċess ġust

L-azzjoni relevanti: eżami u approvazzjoni tar-rapport annwali ta' implimentazzjoni

Id-drittijiet/il-prinċipji rilevanti tal-Karta jinkludu: il-protezzjoni tad-dejta personali

III. L-awtorita' ta' ċertifikazzjoni

L-azzjonijiet rilevanti: it-tfassil, iċ-ċertifikazzjoni u l-preżentazzjoni l-applikazzjonijiet għall-ħlas, it-tħejjija tal-kontijiet, iċ-ċertifikazzjoni tal-kompletezza, l-eżattezza u l-veraċità tal-kontijiet u li n-nefqa mniżżla fil-kontijiet hija konformi mal-liġi applikabbli u kienet imġarrba fir-rigward ta' operazzjonijiet magħżula għall-finanzjament b'konformità mal-kriterji applikabbli għall-programm operazzjonali u li tikkonforma mal-liġi applikabbli, jiġi żgurat li hemm sistema li tirreġistra u taħżen f'forma kompjuterizzata ir-rekords ta' kontabilità għal kull operazzjoni (u funzjonijiet oħra mill-Artikolu 126 tas-CPR

Id-drittijiet/il-prinċipji rilevanti tal-Karta jinkludu: il-protezzjoni tad-dejta personali

IV. L-awtorità tal-awditjar

L-azzjoni relevanti: it-twettiq ta' awditjar (l-Artikolu 127(1) u (2) tas-CPR)

I-d-dokumenti rilevanti l-istrateġija tal-awditjar (l-Artikolu 127(4) tas-CPR opinjoni tal-awditjar f'konformità mat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 59(5) tar-Regolament Finanzjarju, rapport dwar il-kontroll (l-Artikolu 127(5)(a) u (b) tas-CPR)

Id-drittijiet/il-prinċipji rilevanti tal-Karta jinkludu: il-protezzjoni tad-dejta personali, ir-rispett għall-ħajja privata u tal-familja, in-nondiskriminazzjoni

(1) ĠU L 347, 20.12.2013, p. 259.

(2) ĠU L 347, 20.12.2013, p. 487.

(3) ĠU L 149, 20.5.2014, p. 1.

(4) ĠU L 209, 16.7.2014, p. 20.

(5) ĠU L 291, 7.10.2014, p. 1.

(6) ĠU L 347, 20.12.2013, p. 549.

(7) ĠU L 283, 27.9.2014, p. 11.

(8) ĠU L 298, 26.10.2012, p. 1.

(9) ĠU L 74, 14.3.2014, p. 1.

(10) Għall-programmi tal-ETC.

(11) ĠU L 51, 24.2.2015, p. 1.

(12) ĠU L 135, 2.6.2015, p. 13.

(13) Skont l-Artikolu 12(1) tar-Regolament ETC l-operazzjonijiet skont il-programmi ETC jintgħażlu mill-kunutat ta' Monitoraġġ jew fejn rilevanti, mill-kumitat ta' tmexxija.

(14) ĠU L 334, 21.11.2014, p. 11.

(15) ĠU L 334, 21.11.2014, p. 39.

(16) ĠU L 286, 30.9.2014, p. 1.

(17) Skont l-Artikolu 23.(2) tar-Regolament ETC, dan huwa kompitu tas-segretarjat konġunt.

(18) Ara n-nota ta' qiegħ il-paġna 17.

(19) ĠU L 209, 16.7.2014, p. 1.

ANNESS II

Id-drittijiet fundamentali fl-UE lil hinn mill-Karta

Il-Karta hija konsistenti mal-Konvenzjoni għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali adottata fil-qafas tal-Kunsill tal-Ewropa. Meta l-Karta tkun tinkludi drittijiet li jirriżultaw minn din il-konvenzjoni, it-tifsir u l-kamp ta’ applikazzjoni tagħhom ikunu l-istess (l-Artikolu 52(3) tal-Karta) (1).

Rigward l-integrazzjoni ta’ persuni b’diżabbiltajiet (l-Artikolu 26 tal-Karta) f’Diċembru 2010 l-UE rratifikat il-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet ta’ Persuni b’Diżabilità (UNCRPD). Għalhekk il-UNCRPD tifforma “parti integrali mill-ordni ġuridiku tal-Unjoni Ewropea” (2). Barra minn hekk, il-ftehimiet internazzjonali konklużi mill-Unjoni Ewropea għandhom preċedenza fuq strumenti ta’ liġi sekondarja. Għaldaqstant, din tal-aħħar trid tiġi interpretata b’mod li huwa konsistenti mal-UN CRPD (3). Minħabba li kemm l-UE kif ukoll l-Istati Membri huma partijiet kontraenti separati, u kull wieħed għandu kompetenza fl-oqsma koperti mill-UN CRPD, il-konvenzjoni hija ftehim “imħallat” fil-kuntest tal-UE. Id-dispożizzjonijiet kollha tal-UN CRPD li jaqgħu fil-kompetenza tal-UE huma vinkolanti fuq l-istituzzjonijiet tal-UE. Barra minn hekk, id-dritt tal-Unjoni jobbliga lill-Istati Membri biex jimplimentaw il-konvenzjoni sal-punt li d-dispożizzjonijiet tagħha jaqgħu fil-kompetenza tal-UE. L-implimentazzjoni tal-Konvenzjoni f’oqsma li mhumiex fil-kompetenza tal-UE tistrieħ esklussivament fuq l-Istati Membri. Minkejja l-kompetenzi differenti tagħhom, l-Unjoni u l-Istati Membri huma soġġetti għad-dover ta’ kooperazzjoni sinċiera meta jkunu qed jaqdu l-obbligi stipulati f’tali ftehimiet “imħallta”. Fid-dikjarazzjoni tagħha mar-ratifika, l-UE pprovdiet lin-NU lista ta’ atti tal-Unjoni li “juru l-firxa tal-qasam ta’ kompetenza tal-Komunità f’konformità mat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea. (…)” Ir-Regolament (KE) Nru 1083/2006 tal-Kunsill tal-11 ta’ Lulju 2006 li jistabbilixxi d-dispożizzjonijiet ġenerali dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew u l-Fond ta’ Koeżjoni u li jħassar ir-Regolament (KE) Nru 1260/1999 (4) huwa espliċitament imsemmi fid-dikjarazzjoni. Sabiex jassistu lill-Istati Membri jirrispettaw l-obbligu tagħhom skont il-UNCRPD, is-servizzi tal-Kummissjoni Ewropea żviluppaw żewġ dokumenti ta’ Gwida (5) u sett ta’ għodod dwar id-deistituzzjonalizzazzjoni (6).

Rigward il-projbizzjoni ta’ diskriminazzjoni għal kwalunkwe raġuni bħal razza, kulur, u oriġini etnika jew soċjali (l-Artikolu 21 tal-Karta), il-Kummissjoni ħarġet dokument ta’ gwida dwar id-desegregazzjoni fil-qasam tad-djar u fl-edukazzjoni għal komunitajiet marġinalizzati (7).

Rigward il-ħarsien tal-ambjent u d-drittijiet fundamentali proċedurali, il-Konvenzjoni tal-UNECE dwar l-Aċċess għall-Informazzjoni, il-Parteċipazzjoni tal-Pubbliku fit-Teħid ta’ Deċiżjonijiet u l-Aċċess għall-Ġustizzja fi Kwistjonijiet Ambjentali tal-UNECE (il-Konvenzjoni ta’ Aarhus) ġiet iffirmata mill-Komunità u sussegwentement approvata bid-Deċiżjoni tal-Kunsill 2005/370/KE (8). Għalhekk, id-dispożizzjonijiet ta’ dik il-konvenzjoni jiffurmaw parti integrali tal-ordni legali tal-Unjoni Ewropea (9). Barra minn hekk, huma jieħdu preċedenza fuq il-liġi sekondarja u għaldaqstant din tal-aħħar trid tiġi interpretata b’mod li huwa konsistenti mal-Konvenzjoni ta’ Aarhus (10).

Barra minn hekk, l-Artikolu 7 TUE jista’ jiġi attivat f’każ ta’ riskju li Stat Membru jikkommetti ksur serju tal-valuri tal-Unjoni imsemmija fl-Artikolu 2, li jinkludu r-rispett għad-drittijiet umani u l-ugwaljanza f’għajnejn il-liġi. Il-proċedura tista’ tirriżulta fis-sospensjoni ta’ ċerti drittijiet li jirriżultaw mill-applikazzjoni tat-Trattati lill-Istat Membru fil-kwistjoni.

Fl-aħħar nett, wieħed jeħtieġ li jiftakar li l-prinċipji ġenerali tad-dritt tal-Unjoni stabbiliti fil-ġurisprudenza tal-QtĠ huma sors addizzjonali tad-drittijiet fundamentali fid-dritt primarju tal-Unjoni. Skont l-Artikolu 6 TUE u l-każistika QtĠ-UE, huma jibqgħu rilevanti għall-protezzjoni tad-drittijiet fundamentali fl-ordinament ġuridiku pari passu mal-Karta.

Il-prinċipji ġenerali japplikaw, pari passu mal-Karta, kull meta l-Istati Membri jaġixxu fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni. Pereżempju, l-Artikolu 41 tal-Karta li jinkludi d-dritt għal amministrazzjoni tajba mhuwiex indirizzat lill-Istati Membri, iżda biss lill-Unjoni. Madankollu, f’dawk il-każi fejn l-Istati Membri jaġixxu fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, il-prinċipju ġenerali tal-amministrazzjoni tajba jista’ japplika xorta waħda.

(1) L-Uffiċċju Stampa tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem ġabar skedi informattivi skont it-tema dwar il-każistika u l-kawżi pendenti tal-Qorti. Dawn l-iskedi informattivi huma utli ħafna fil-każ ta’ dubju dwar l-interpretazzjoni ta’ ċerti drittijiet fundamentali. Dawn issibhom hawnhekk:

http://www.echr.coe.int/Pages/home.aspx?p=press/factsheets&c=#n1347890855564_pointer

Ara b’mod partikolari, l-iskeda informattiva reċenti dwar l-ambjent u l-QEDB b’deskrizzjoni tal-kwistjonijiet relatati, fost oħrajn, ma’ fastidju (irwejjaħ, storbju u dħaħen li jniġġsu) li f’ċerti każi jammonta għall-ksur tal-Artikolu 8 QEDB dwar id-dritt tar-rispett għall-ħajja privata u tal-familja, li huwa minqux fl-Artikolu 7 tal-Karta (il-formulazzjoni tal-Artikolu 8 QEDB u tal-Artikolu 7 tal-Karta hija simili):

http://www.echr.coe.int/Documents/FS_Environment_ENG.pdf

(2) Ara pereżempju: QtĠ-UE Kawżi Magħquda C-335/11 u C-337/11 HK Danmark, Judgement tal-11 ta’ April 2013, paragrafu 30.

(3) Ara pereżempju: QtĠ-UE Kawżi Magħquda C-335/11 u C-337/11 HK Danmark, Judgement tal-11 ta’ April 2013, paragrafu 29.

(4) ĠU L 210, 31.7.2006, p. 25.

(5) Linji Gwida Komuni Ewropej dwar it-Tranżizzjoni mill-Kura Istituzzjonali għall-Kura Bbażata fil-Komunità, http://www.deinstitutionalisationguide.eu/wp-content/uploads/2016/04/Toolkit-07-17-2014-update-WEB.pdf u n-Nota ta’ gwida tematika dwar it-Tranżizzjoni mill-Kura Istituzzjonali għall-Kura Bbażata fil-Komunità (Deistituzzjonalizzazzjoni), http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/informat/2014/guidance_deinstitutionalistion.pdf

(6) Sett ta’ għodod dwar l-Użu tal-Fondi tal-Unjoni Ewropea għat-Tranżizzjoni mill-Kura Istituzzjonali għall-Kura Bbażata fil-Komunità, http://www.deinstitutionalisationguide.eu/wp-content/uploads/2016/04/GUIDELINES-Final-English.pdf

(7) http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/informat/2014/thematic_guidance_fiche_segregation_en.pdf

(8) ĠU L 124, 17.5.2005, p. 1.

(9) Kawża C-240/09 Lesoochranárske zoskupenie [2011] Ġabra I-01255, paragrafu 30.

(10) Ara n-nota ta’ qiegħ il-paġna 3.

ANNESS III

Mistoqsijiet prinċipali

Il-mistoqsijiet ta’ hawn taħt (1) jagħtu gwida ġenerali dwar liema kwistjonijiet jistgħu jiġu kkunsidrati meta tkun qed tiġi vverifikata l-konformità mad-Drittijiet Fundamentali tal-azzjonijiet u d-dokumenti msemmija fl-Anness I.

Impatti fuq id-drittijiet fundamentali

Mistoqsijiet prinċipali

Ġenerali

—	Liema drittijiet fundamentali huma affettwati?

—	Id-drittijiet inkwistjoni huma assoluti (li ma jistgħux ikunu soġġetti għal limitazzjonijiet, eżempji huma d-dinjità tal-bniedem u l-interdizzjoni tat-tortura)?

—	L-azzjoni għandha (2) kemm impatt ta’ benefiċċju kif ukoll impatt negattiv skont id-drittijiet fundamentali kkonċernati (pereżempju, impatt negattiv fuq il-libertà tal-espressjoni u impatt ta’ benefiċċju fuq il-proprjetà intellettwali)?

Dinjità

—	L-azzjoni għandha impatt fuq id-dinjità tal-bniedem, id-dritt għall-ħajja u l-integrità tal-persuna?

—	L-azzjoni tqajjem kwistjonijiet (bijo)etiċi (l-ikklownjar, l-użu tal-ġisem tal-bniedem jew partijiet minnu għal qligħ finanzjarju, ir-riċerka/l-ittestjar ġenetiku, l-użu ta’ informazzjoni ġenetika)?

—	L-azzjoni se tinvolvi riskji f’termini ta’ tortura u trattament jew piena inumani jew degradanti?

—	L-azzjoni se jkollha impatt f’termini ta’ xogħol furzat u t-traffikar tal-bnedmin?

Individwi, il-ħajja privata u tal-familja, il-libertà tal-kuxjenza u tal-espressjoni

—	L-azzjoni taffettwa d-dritt għal-libertà tal-individwi?

—	L-azzjoni taffettwa d-dritt għal privatezza fil-ħajja privata (inklużi darhom u l-komunikazzjonijiet tagħhom)?

—	L-azzjoni taffettwa d-dritt ta’ individwu għal moviment ħieles fl-UE?

—	L-azzjoni taffettwa d-dritt għaż-żwieġ u t-twaqqif ta’ familja jew il-protezzjoni legali, ekonomika jew soċjali tal-familja?

—	L-azzjoni taffettwa l-libertà tal-ħsieb, tal-kuxjenza u tar-reliġjon?

—	L-azzjoni taffettwa l-libertà tal-espressjoni u tal-informazzjoni?

—	L-azzjoni taffettwa l-libertà tal-għaqda u tal-assoċjazzjoni?

—	L-azzjoni taffettwa l-libertà tal-arti u x-xjenzi?

Dejta personali

—	L-azzjoni tinvolvi l-ipproċessar tad-dejta personali?

—	Min jipproċessaha d-dejta personali u għal liema raġuni?

—	Id-dritt tal-individwu għal aċċess, rettifika u oġġezzjoni huwa garantit?

—	L-attività tal-ipproċessar tad-dejta ġiet notifikata lill-awtorità kompetenti?

—	Il-katini tal-ipproċessar/trasferiment tad-dejta jimplikaw ukoll trasferimenti internazzjonali u jekk iva hemm xi salvagwardji speċifiċi fis-seħħ fil-każ ta’ trasferimenti internazzjonali?

—	Is-sigurtà tal-attivitajiet tal-ipproċessar tad-dejta hija prevista mill-aspett tekniku u organizzattiv?

—	Hemm previsti xi salvagwardji li jagħmlu l-interferenza fid-dritt tal-protezzjoni tad-dejta proporzjonali u neċessarja?

—	Hemm fis-seħħ mekkaniżmi xierqa/speċifiċi ta’ rieżami u sorveljanza?

Asil u protezzjoni minn tneħħija, tkeċċija jew estradizzjoni

—	L-azzjoni taffettwa d-dritt għall-asil u tiggarantixxi l-projbizzjoni kontra t-tkeċċija jew estradizzjonijiet kollettivi lejn Stati ta’ individwi fejn dawn jirriskjaw li jkunu soġġetti għal piena tal-mewt, tortura jew trattament degradanti.

Drittijiet ta’ proprjetà u d-dritt tal-intrapriża

—	Id-drittijiet ta’ proprjetà huma effettwati (l-art, il-proprjetà mobbli, l-assi tanġibbli/intanġibbli)? Id-drittijiet tal-akkwist, il-bejgħ jew l-użu tal-proprjetà, huma limitati?

—	Jekk iva, se jkun hemm telf komplet tal-proprjetà? Jekk hu hekk x’inhuma l-ġustifikazzjonijiet u l-mekkaniżmi ta’ kumpens?

—	L-azzjoni taffettwa l-libertà tal-intrapriża jew timponi rekwiżiti addizzjonali li jżidu l-ispejjeż tat-tranżazzjonijiet għall-operaturi ekonomiċi kkonċernati?

Ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, trattament u opportunitajiet indaqs, nondiskriminazzjoni, u drittijiet ta’ persuni b’diżabbiltajiet

—	L-azzjoni tħares il-prinċipju tal-ugwaljanza f’għajnejn il-liġi u taffettwa direttament jew indirettament, il-prinċipju tan-nondiskriminazzjoni, it-trattament ugwali, l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel u l-opportunitajiet indaqs għal kulħadd?

—	L-azzjoni għandha (direttament jew indirettament) impatt differenti fuq in-nisa u l-irġiel?

—	L-azzjoni kif tippromwovi l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel?

—	L-azzjoni kif tinvolvi xi trattament differenti ta’ gruppi jew individwi direttament fuq bażi ta’ sess, razza jew oriġini etnika, reliġjon jew twemmin, diżabbiltà, età u orjentazzjoni sesswali? Jew tista’ twassal għal diskriminazzjoni indiretta?

—	L-azzjoni tiżgura r-rispett għad-drittijiet ta’ persuni b’diżabbiltajiet f’konformità mal-Konvenzjoni tan-NU dwar id-drittijiet tal-persuni b’diżabbiltajiet? Kif? (ara http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32010D0048)

Drittijiet tat-tfal

—	L-azzjoni ssaħħaħ jew tillimita d-drittijiet tat-tfal (jew ta’ grupp)? X’inhi l-ġustifikazzjoni għall-possibbiltà ta’ restrizzjoni?

—	L-azzjoni tieħu inkunsiderazzjoni l-prinċipju tal-aħjar interessi tat-tfal?

—	L-azzjoni tgħin biex tippromwovi l-protezzjoni tad-drittijiet tat-tfal? Meta tagħmel dan, hija tikkunsidra wkoll id-drittijiet u l-prinċipji tal-Konvenzjoni dwar id-Drittijiet tat-Tfal tan-NU? Jekk iva, liema oġġetti jistgħu jkunu kkonċernati?

—	Kif inhuma promossi l-prinċipji ta’ gwida tal-KDT tan-NU fl-azzjoni?

—	L-azzjoni timpedixxi xi prinċipju gwida tal-KDT tan-NU?

—	X’passi ttieħdu biex jittejbu jew jikkumpensaw għal kull effett negattiv tal-azzjoni?

—	Ġie rrispettat id-dritt tat-tfal li jinstemgħu dwar il-kwistjonijiet kollha li jolqtu lilhom?

—	L-azzjoni tikkontribwixxi għall-promozzjoni ta’ sistemi ta’ ġustizzja adattati għat-tfal, adattati għall-ħtiġijiet, l-età u l-maturità tal-minuri?

Amministrazzjoni tajba/Rimedju effettiv/Ġustizzja

—	Il-proċeduri amministrattivi fis-seħħ se jsiru aktar ta’ piż?

—	Il-proċeduri se jiggarantixxu d-dritt ta’ smigħ, id-dritt ta’ aċċess għall-fajl bil-kunsiderazzjoni dovuta għas-segretezza professjonali u kummerċjali kif ukoll l-obbligu tal-amministrazzjoni li tagħti raġunijiet għad-deċiżjonijiet tagħha?

—	Hemm impatt fuq id-dritt tal-aċċess tal-individwu għall-ġustizzja?

—	Fil-każ li l-azzjoni taffettwa d-drittijiet u l-libertajiet iggarantiti mid-dritt tal-Unjoni, hemm previst id-dritt għal rimedju effettiv quddiem tribunal?

—

Jekk l-azzjoni tikkonċerna l-liġi kriminali jew tipprevedi sanzjonijiet tal-liġi kriminali ġew pprovduti salvagwardji li jiggarantixxu l-Preżunzjoni ta’ innoċenza u d-dritt għad-difiża, il-prinċipji tal-legalità u l-proporzjonalità tar-reati kriminali u l-pieni, kif ukoll id-dritt li wieħed ma jiġix iġġudikat jew jingħata piena darbtejn fi proċedimenti kriminali għall-istess reat kriminali?

Solidarjetà u drittijiet tal-ħaddiema

—

L-azzjoni tirrispetta d-drittijiet tal-ħaddiema bħal: id-dritt tal-ħaddiema għal informazzjoni u konsultazzjoni fl-intrapriża; id-dritt ta’ negozjar u azzjoni kollettivi; id-dritt ta’ aċċess għas-servizzi ta’ impjieg; il-protezzjoni f’każ ta’ tkeċċija mhux ġustifikata; kondizzjonijiet tax-xogħol ġusti u xierqa; il-projbizzjoni tat-tħaddim ta’ tfal u l-protezzjoni taż-żgħażagħ fuq il-post tax-xogħol, u d-dritt għall-benefiċċji tas-sigurtà soċjali u għas-servizzi soċjali?

Ħarsien tal-Ambjent

—	L-azzjoni tikkontribwixxi lejn livell għoli ta’ ħarsien ambjentali u titjib fil-kwalità tal-ambjent skont il-prinċipju ta’ żvilupp sostenibbli?

(1) Dawn il-mistoqsijiet ġew żviluppati u użati wkoll mill-Kummissjoni għall-fini tal-analiżi tal-valutazzjoni tal-impatt fil-kuntest tal-pakkett ta’ regolamentazzjoni aħjar.

(2) Azzjonijiet li jimplimentaw il-programmi u jwettqu azzjonijiet konkreti deskritti fil-qosor f’deskrizzjoni tal-proġett għax-xogħlijiet imwettqa fl-implimentazzjoni tal-fondi SIE (l-azzjoni).

INFORMAZZJONI MINN ISTITUZZJONIJIET, KORPI, UFFIĊĊJI U AĠENZIJI TAL-UNJONI EWROPEA

23.7.2016

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 269/21

Konklużjonijiet tal-Kunsill dwar it-titjib tal-prodotti tal-ikel

(2016/C 269/04)

IL-KUNSILL TAL-UNJONI EWROPEA,

IFAKKAR:

Fl-Artikolu 168 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE) (1), li jiddikjara li livell għoli ta’ ħarsien tas-saħħa fiżika u mentali għandu jkun assigurat fid-definizzjoni u l-implimentazzjoni tal-istrateġiji u l-attivitajiet kollha tal-Unjoni u li jipprevedi li l-Unjoni għandha tinkoraġġixxi l-kooperazzjoni bejn l-Istati Membri fl-oqsma kollha msemmija f’dan l-Artikolu u, jekk meħtieġ, tagħti sostenn lill-azzjoni tagħhom.

Fl-Artikolu 26 TFUE, li jiddikjara li s-suq intern għandu jikkomprendi arja bla fruntieri interni, li fiha l-moviment liberu ta’ merkanzija huwa żgurat.

Fil-konklużjonijiet tal-Kunsill tas-6 ta’ Diċembru 2007 dwar il-White Paper tal-Kummissjoni dwar strateġija għall-Ewropa dwar kwistjonijiet ta’ saħħa marbuta man-nutrizzjoni, il-piż żejjed u l-obeżità (2), li, fil-kuntest ta’ approċċ integrat biex jiġu indirizzati l-isfidi nutrizzjonali, appellat lill-Istati Membri biex jappoġġaw attivitajiet għar-riformulazzjoni tal-ikel biex jitnaqqsu l-livelli ta’ melħ, xaħam saturat, aċidi xaħmija trans, zokkor miżjud u d-densità enerġetika minħabba r-rwol li għandhom dawn l-elementi fl-iżvilupp ta’ mard kroniku, piż żejjed u obeżità.

Fil-konklużjonijiet tal-Kunsill tat-8 ta’ Ġunju 2010 dwar azzjoni biex jitnaqqas il-konsum tal-melħ mill-popolazzjoni għal saħħa aħjar (3), li appellaw lill-Istati Membri biex isaħħu jew jiżviluppaw politiki nazzjonali kkoordinati u sostenibbli ta’ alimentazzjoni, inkluż programmi ta’ tnaqqis tal-melħ, biex il-konsum tal-melħ jitnaqqas għal livell xieraq.

Fil-Qafas tal-UE għal Inizjattivi Nazzjonali dwar Nutrijenti Magħżula (4), stabbilit fl-2011 wara r-riżultati pożittivi għall-Qafas tal-UE għal Inizjattivi Nazzjonali dwar il-Melħ (5), li miegħu żdiedu, fl-2012, l-Anness I dwar ix-xaħam saturat (6) u, fl-2015, l-Anness II dwar zokkor miżjud (7), li jipprovdi gwida politika għal azzjoni.

Fil-konklużjonijiet tal-Kunsill tal-20 ta’ Ġunju 2014 dwar in-nutrizzjoni u l-attività fiżika (8), u l-Pjan ta’ Azzjoni dwar l-Obeżità fit-Tfulija, li waqt li jirrikonoxxu l-ġid li l-prevenzjoni tal-mard tħalli kemm fuq iċ-ċittadini kif ukoll fuq is-sistemi tas-saħħa, u l-importanza ta’ dieta tajba għas-saħħa fit-tnaqqis tar-riskju ta’ kundizzjonijiet kroniċi u ta’ mard li ma jitteħidx, stiednu lill-Istati Membri biex id-dieta tajba għas-saħħa jżommuha bħala prijorità ewlenija, b’hekk jikkontribwixxu għas-saħħa u l-kwalità ta’ ħajja aħjar taċ-ċittadini tal-UE u għas-sostenibbiltà tas-sistemi tas-saħħa.

Fl-appoġġ tal-Istati Membri tal-UE għall-pjan ta’ azzjoni globali tal-Organizzazzjoni Dinjija għas-Saħħa (WHO) għall-prevenzjoni u l-kontroll ta’ mard li ma jitteħidx għall-2013-2020, tas-27 ta’ Mejju 2013 (9), li appella għal tnaqqis fil-piż tal-morbidità, il-mortalità u d-diżabilità kkaġunati minn mard li ma jitteħidx u li jista’ jiġi prevenut u evitat b’kollaborazzjoni u kooperazzjoni multisettorjali fil-livelli nazzjonali, reġjonali u globali, sabiex il-popolazzjonijiet f’kull età jilħqu l-ogħla standards ta’ saħħa u produttività u dak il-mard ma jibqax ostaklu għall-benesseri u l-iżvilupp soċjoekonomiku.

Fil-konklużjonijiet tar-rapport tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar xaħmijiet trans fl-ikel u fid-dieta ġenerali tal-popolazzjoni tal-Unjoni (10).

Fil-Konferenza dwar it-Titjib tal-Prodotti tal-Ikel, organizzata mill-Presidenza f’Amsterdam fit-22 u t-23 ta’ Frar 2016 (11), fejn pjan direzzjonali għal azzjoni għat-titjib tal-prodotti tal-ikel (12), biex jiżviluppa azzjoni aktar miftehma li timxi progressivament lejn l-offerta ta’ prodotti itjeb għas-saħħa, ġie approvat mill-biċċa l-kbira tal-Istati Membri u min-Norveġja u l-Iżvizzera kif ukoll mill-operaturi fin-negozju tal-ikel u l-organizzazzjonijiet mhux governattivi marbuta mas-saħħa.

BI TĦASSIB JINNOTA LI:

Il-prevalenza tal-piż żejjed, l-obeżità u mard ieħor li ma jitteħidx marbut mad-dieta fil-popolazzjoni Ewropea hija għolja wisq u qed tkompli togħla. Din għandha impatt negattiv fuq l-istennija tal-għomor, billi tnaqqas il-kwalità tal-ħajja taċ-ċittadini tal-Unjoni u taffettwa s-soċjetà, pereżempju billi thedded id-disponibbiltà ta’ forza tax-xogħol b’saħħitha u sostenibbli u ġġiegħel lill-ispejjeż tal-kura tas-saħħa jogħlew li jistgħu jħallu effett fuq is-sostenibbiltà tas-sistemi tal-kura tas-saħħa. B’hekk timponi piż ekonomiku fuq l-Unjoni u l-Istati Membri tagħha.

10.

B’mod partikolari, il-prevalenza għolja u ż-żieda fil-piż żejjed u l-obeżità fost it-tfal hija ta’ tħassib serju, u din teħtieġ azzjoni miftiehma qawwija, kif diġà kienet indirizzata fil-livell tal-Istati Membri, l-Unjoni u l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) (13).

11.

In-nutrizzjoni għandha sehem importanti f’dan il-kuntest, flimkien ma’ temi oħra marbuta mal-istil tal-ħajja: id-dieta ta’ ħafna Ewropej fiha wisq melħ, xaħam saturat, zokkor, u valur enerġetiku, l-aktar bil-konsum ta’ ikel ipproċessat jew ippreparat, waqt li fl-istess ħin il-maġġoranza tan-nies ma jikkonsmawx biżżejjed frott, ħaxix u prodotti ta’ qamħ sħiħ. F’xi Stati Membri, in-nies għadhom esposti għal ammonti għolja ta’ aċidi xaħmija trans.

JIRRIKONOXXI LI:

12.

Sabiex titjieb id-dieta tan-nies, l-għażla tajba għas-saħħa għandha tkun l-għażla l-faċli.

Sabiex jintlaħaq dan l-objettiv, hemm bżonn ta’ approċċ olistiku: l-ambjenti fiżiċi u soċjali li jappoġġaw u jħeġġu xejriet fil-konsum tal-ikel li huma tajbin għas-saħħa, kif ukoll l-informazzjoni oġġettiva dwar in-nutrizzjoni u l-edukazzjoni mmexxija mis-saħħa pubblika huma kruċjali għall-politiki u l-azzjonijiet fil-livell nazzjonali u lokali.

It-titjib tal-prodotti tal-ikel, billi jitnaqqsu fost l-oħrajn il-livelli tal-melħ, ix-xaħam saturat, iz-zokkor miżjud (14) u l-valur enerġetiku, kif ukoll tittejjeb id-disponibblità ta’ daqsijiet tal-porzjonijiet żgħar u/jew imċekkna (15), huwa għodda importanti biex tiġi ffaċilitata l-għażla tajba għas-saħħa. B’mod ġenerali tali tnaqqis m’għandux iwassal għal żieda fil-valur enerġetiku (16) u m’għandux inaqqas il-kwalità u s-sikurezza tal-prodotti.

13.

Sabiex tintlaħaq il-maġġoranza tal-popolazzjoni, speċjalment it-tfal u l-gruppi vulnerabbli, tinħtieġ aktar azzjoni fuq prodotti li soltu jiġu kkonsmati mill-maġġoranza tal-popolazzjoni Ewropea kuljum.

14.

Prodotti tal-ikel imtejba li huma aċċessibbli u bi prezzijiet raġonevoli jistgħu jikkontribwixxu għall-għan li jonqsu l-inugwaljanzi fis-saħħa, billi għall-gruppi vulnerabbli, li jistgħu jsibuha diffiċli li jagħmlu l-għażliet tajba għas-saħħa, jista’ jkun eħfef li jagħżlu prodotti mtejba hekk kif ikunu aktar disponibbli.

15.

Il-gvernijiet għandhom ir-responsabbiltà li jistabbilixxu objettivi tas-saħħa pubblika, li, sussegwentement, għandhom jintlaħqu b’kooperazzjoni mal-operaturi tan-negozju tal-ikel u partijiet ikkonċernati rilevanti oħra. L-operaturi ta’ negozji tal-ikel (17) tul il-katina alimentari għandhom responsabbiltà biex itejbu l-prodotti u l-ikliet li joffru, u, billi jagħmlu dan, jagħtu kontribut biex l-għażla tajba għas-saħħa ssir l-għażla l-faċli. Linji gwida dwar il-kompożizzjoni tal-ikel li ser jiġi pprovdut minn korpi pubbliċi (bħal sptarijiet, skejjel u djar għall-anzjani jew għall-istudenti); inkluż permezz ta’ akkwist pubbliku, ukoll jista’ jkollhom sehem ewlieni fl-appoġġ ta’ dawn l-objettivi.

16.

Il-punt tat-tluq ivarja minn Stat Membru għal ieħor, b’uħud minnhom diġà għandhom esperjenza fit-titjib tal-prodotti tal-ikel, pereżempju billi jistipulaw kriterji għall-kompożizzjoni tal-prodotti, kriterji għall-ikliet fl-iskejjel u ikel ieħor ipprovdut permezz tal-akkwist pubbliku billi jivvalidaw il-proposti tal-operaturi tan-negozju tal-ikel, kriterji marbuta mal-ittikkettar jew mal-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti tal-ikel għat-tfal u kriterji għad-daqs tal-porzjon.

17.

Id-differenzi kulturali fil-preferenzi u x-xejriet tad-dieta jistgħu sa ċertu punt jiddeċiedu x’approċċ jittieħed, ir-rata tat-tnaqqis tal-melħ, ix-xaħam saturat u z-zokkor miżjud u r-riżultati finali. Kull approċċ għandu jirrikonoxxi dawk id-differenzi kulturali u x-xejriet tad-dieta. Ikel lokali u tradizzjonali, inkluż l-indikazzjonijiet ġeografiċi (18), intrinsikament marbut mal-kultura u l-patrimonju tal-pajjiż, jista’ jkun soġġett għal konsiderazzjoni speċjali, filwaqt li titqies is-sitwazzjoni nazzjonali, pereżempju l-kontribut tiegħu għall-konsum ġenerali tal-ikel.

18.

Il-melħ, ix-xaħam saturat u z-zokkor miżjud għandhom jitnaqqsu mill-ikel gradwalment biex jippermettu lill-konsumaturi jaċċettaw il-prodotti mtejba. L-ikel għat-trabi u t-tfal jeħtieġ attenzjoni speċifika sabiex idarrihom b’varjetà ta’ togħmiet, fosthom għall-frott u l-ħaxix u jkun evitat li minn kmieni tiżviluppa preferenza għat-togħma ta’ ikel b’ħafna zokkor jew melħ.

19.

Fis-suq intern iseħħ kummerċ transfruntier estensiv fl-ikel; għalhekk, it-titjib tal-prodotti tal-ikel jeħtieġ kooperazzjoni transfruntiera sabiex ikun effettiv mill-aspetti tas-saħħa pubblika u l-industrija, b’hekk jiżgura livell għoli ta’ protezzjoni għall-konsumatur u s-saħħa u s-suq intern jiffunzjona aħjar.

20.

L-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju (SMEs) li jixtiequ jipparteċipaw f’inizjattivi għat-titjib tal-prodotti tal-ikel jistgħu jkunu nieqsa mir-riżorsi jew il-ħiliet meħtieġa fil-ħidma għat-titjib tal-prodotti tal-ikel. Fid-dawl tas-sehem tagħhom fis-suq, huwa importanti li permezz tal-qsim volontarju tal-għarfien u l-aħjar prattiki, ikun hemm sensibilizzazzjoni fost l-SMEs u jingħataw appoġġ u attenzjoni.

21.

It-titjib fil-kompożizzjoni tal-prodotti tal-ikel jiftaħ possibbiltajiet kbar għall-innovazzjoni u l-opportunitatjiet ta’ negozju u jista’ jwassal għal vantaġġ fis-suq. Fi ħdan il-kumpanniji, il-koerenza akbar bejn l-iżvilupp ta’ prodotti tal-ikel imtejba u l-investiment fil-kummerċjalizzazzjoni hija mixtieqa u mistennija sabiex jiġu promossi l-aħjar għażliet għas-saħħa fil-portafoll tal-kumpanniji u tiffaċilita l-għażla tajba għas-saħħa.

22.

L-inklużjoni tal-attivitajiet tal-kumpanniji dwar in-nutrizzjoni u s-saħħa marbuta speċifikament mat-titjib tal-prodotti tal-ikel fl-inizjattivi ta’ awditjar marbuta mar-responsabbiltà soċjali tal-kumpanniji tista’ tkun inċentiv siewi.

23.

Ir-riċerka tipprovdi l-informazzjoni meħtieġa għal approċċ sod għat-titjib tal-prodotti tal-ikel. B’mod ġenerali, l-għarfien meħtieġ għall-ewwel passi importanti fit-titjib huwa disponibbli, iżda tali informazzjoni tista’ tkun imqassma u użata aħjar.

24.

Id-data dwar il-konsum attwali u l-kompożizzjoni tal-prodotti tagħmilha possibbli li l-azzjonijiet ikunu mmirati lejn il-gruppi ta’ prodotti l-aktar rilevanti. It-trasparenza u l-aċċessibbiltà ta’ data bħal din jiffaċilitaw l-adozzjoni ta’ prattiki tajba.

25.

Il-monitoraġġ regolari, trasparenti, kredibbli u indipendenti tal-kompożizzjoni tal-prodotti huwa essenzjali għall-kisba ta’ għarfien dwar is-sitwazzjoni tas-suq u dwar ir-riżultati tal-azzjonijiet imwettqa.

26.

Fatturi oħra, bħall-possibilitajiet teknoloġiċi, is-sikurezza tal-ikel u l-għanijiet għas-sostenibbiltà, jistgħu jinfluwenzaw ir-riżultati fit-titjib tal-prodotti tal-ikel.

JAPPELLA LILL-ISTATI MEMBRI BIEX:

27.

Sa tmiem l-2017 jistabbilixxu pjan nazzjonali għat-titjib tal-prodotti tal-ikel, jew bħala pjan ġdid inkella bħala pjan integrat f’ieħor eżistenti, b’kooperazzjoni mal-partijiet ikkonċernati rilevanti, biex sal-2020 l-għażla tajba għas-saħħa ssir aktar faċli għall-konsumaturi permezz ta’ żieda fid-disponibbiltà ta’ ikel b’livelli anqas ta’ melħ, xaħam saturat, zokkor miżjud, valur enerġetiku u, fejn xieraq, permezz ta’ porzjonijiet imċekkna u biex tingħata informazzjoni dwar il-kompożizzjoni nutrizzjonali tal-ikel ipproċessat. Ikel lokali u tradizzjonali, inkluż l-indikazzjonijiet ġeografiċi (19), intrinsikament marbut mal-kultura u l-patrimonju tal-pajjiż jista’ jkun soġġett għal konsiderazzjoni speċjali, filwaqt li titqies is-sitwazzjoni nazzjonali, pereżempju l-kontribut tiegħu għall-konsum ġenerali tal-ikel.

28.

Jagħmlu użu sħiħ mill-istrutturi u l-għodda kollha eżistenti, inkluż l-għodda online tal-Pjattaforma tal-Politika tas-Saħħa tal-UE (20), biex jikkondividu l-esperjenzi dwar l-inizjattivi u l-azzjonijiet ġodda, kif ukoll l-aħjar prattiki, immirati lejn il-promozzjoni tat-titjib tal-prodotti tal-ikel.

JAPPELLA LILL-ISTATI MEMBRI U LILL-KUMMISSJONI BIEX:

29.

B’mod regolari u mill-anqas kull sentejn, jirrapportaw dwar il-progress miksub fl-inizjattivi għat-titjib tal-prodotti tal-ikel u jikkondividu l-punti ta’ riferiment, jekk ikun hemm, l-aħjar prattiki fl-implimentazzjoni u r-riżultati, fi ħdan il-qafas tal-Grupp ta’ Livell Għoli (HLG) dwar in-Nutrizzjoni u l-Attività Fiżika (21).

30.

Jintegraw il-multidimensjonalità tat-titjib tal-prodotti tal-ikel billi jinvolvu r-rappreżentanti responsabbli għall-oqsma tas-saħħa, l-agrikoltura, l-ikel, l-ekonomija u d-distribuzzjoni, l-innovazzjoni, ir-riċerka u s-suq intern fl-azzjonijiet meħuda.

31.

Jappoġġaw proġetti teknoloġiċi u ta’ riċerka fil-qasam tat-titjib tal-prodotti tal-ikel li huma mmirati lejn l-iżvilupp u l-applikazzjoni ta’ għarfien xjentifiku tajjeb u aġġornat.

32.

Jissensibilizzaw lill-SMEs u jiffaċilitaw l-involviment tagħhom, eż. billi jappoġġaw proġetti ta’ riċerka mmirati lejn it-titjib tal-kompożizzjoni tal-ikel, ixerrdu informazzjoni dwar tekniki għat-titjib tal-prodotti tal-ikel u japplikaw il-kriterji marbuta mat-titjib tal-prodotti tal-ikel mal-fondi strutturali rilevanti, biex b’hekk jipprovdu soluzzjonijiet bi spejjeż raġonevoli għall-SMEs meta dawn itejbu l-prodotti tal-ikel.

JAPPELLA LILL-KUMMISSJONI BIEX:

33.

Tevalwa l-punti ta’ riferiment eżistenti għat-tnaqqis tal-melħ u x-xaħmijiet saturati fil-kuntest tal-Oqfsa tal-UE għall-Inizjattivi Nazzjonali dwar il-Melħ u Inizjattivi Nazzjonali dwar Nutrijenti Magħżulin u jappoġġaw l-iżvilupp ta’ punti ta’ riferiment possibbli ġodda fil-kuntest tal-Grupp ta’ Livell Għoli f’perijodu ta’ żmien ċar.

34.

Filwaqt li tirrispetta l-kompetenza tal-Istati Membri, tkompli tinvolvi lill-partijiet kkonċernati fil-livell tal-Unjoni, fosthom lill-operaturi tan-negozji tal-ikel, fil-proċess ta’ titjib tal-prodotti tal-ikel, billi:

(a)	tkompli tappoġġa l-koordinazzjoni u l-kooperazzjoni bejn il-HLG dwar in-Nutrizzjoni u l-Attività Fiżika u l-Pjattaforma tal-UE għal Azzjoni dwar id-Dieta, l-Attività Fiżika u s-Saħħa (22) għal diskussjonijiet iffokati aktar u skambji ta’ informazzjoni dwar it-titjib tal-prodotti tal-ikel;

(b)

fi ħdan il-Pjattaforma tal-UE għal Azzjoni dwar id-Dieta, l-Attività Fiżika u s-Saħħa, tistabbilixxi gruppi ta’ ħidma b’esperti kemm mill-Istati Membri kif ukoll mill-partijiet ikkonċernati biex:

—	jaħdmu għat-titjib tal-metodoloġija, il-kwalità u l-kondiviżjoni tar-riżultati tal-attivitajiet ta’ monitoraġġ (23);

—	jissuġġerixxu kriterji possibbli rigward il-melħ, ix-xaħam saturat, iz-zokkor miżjud u, fejn xieraq, id-daqs tal-porzjonijiet għal kategoriji tal-ikel tul il-katina alimentari;

—	ifittxu modi possibbli oħra biex tiżdied id-disponibbiltà ta’ għażliet tajbin għas-saħħa, b’mod partikolari billi jiżdiedu wkoll elementi nutrittivi ta’ benefiċċju li huwa rakkomandat li jiġu kkonsmati u b’mod ġenerali ma jiġux ikkonsmati biżżejjed;

(c)

tappoġġa proċeduri ta’ ħidma ċari, trasparenti u flessibbli (eż. l-iskambju ta’ informazzjoni b’mezzi elettroniċi u gwida għal kooperazzjoni bejn is-settur pubbliku u dak privat) u tqiegħed il-progress milħuq u r-riżultati miksuba mill-gruppi ta’ ħidma disponibbli pubblikament, pereżempju permezz tal-Pjattaforma online tal-Politika tas-Saħħa tal-UE, sabiex tottimizza l-ħidma tal-gruppi.

35.

Tkompli tappoġġa t-tisħiħ tal-bażi xjentifika, il-monitoraġġ u l-ġbir u t-tqassim ta’ data fuq livell tal-UE rigward il-prodotti mtejba, il-konsum u metodi ġodda ta’ produzzjoni.

Ir-riżultati tal-monitoraġġ tal-progress għandhom jinqasmu mal-Azzjoni Konġunta dwar in-Nutrizzjoni u l-Attività Fiżika (JANPA) (24) ikkoordinata minn Franza u għandhom jitqiesu fid-dawl tal-ħidma tal-attivitajiet li għaddejjin bħalissa minn WHO Ewropa, il-Kummissjoni Ewropea u ċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka (JRC).

36.

Tistieden lill-JRC jipparteċipa fil-verifika u l-monitoraġġ awtonomi tal-impenji tal-Pjattaforma tal-UE fir-rigward tat-titjib tal-prodotti tal-ikel, li għandu jkun jista’ jitkejjel, jitqabbel u jkun immonitorjat b’mod tajjeb u trasparenti.

37.

Iżżid il-koordinazzjoni u l-allinjament tal-attivitajiet ta’ riċerka u tad-data miftuħa tar-riċerka sabiex issaħħaħ l-iżvilupp tal-prodotti tal-ikel permezz tal-Inizjattiva ta’ Pprogrammar Konġunt: Dieta Tajba għal Ħajja b’Saħħitha.

38.

Meta possibbli, tikkoordina mill-qrib l-attivitajiet il-ġodda kollha li għandhom x’jaqsmu mat-titjib tal-prodotti tal-ikel ma’ gruppi u azzjonijiet eżistenti, bħall-JAPNA u n-Netwerk Ewropew tal-WHO ta’ Azzjoni dwar il-Melħ (ESAN, ikkoordinat mill-Iżvizzera).

39.

Tiffaċilita l-iskambju tal-aħjar prattiki, speċjalment permezz tal-azzjonijiet li ġejjin:

(a)

fuq il-Pjattaforma online tal-Politika tas-Saħħa tal-UE, li hija ta’ ħafna partijiet ikkonċernati, tistabbilixxi paġni speċjali dwar it-titjib tal-prodotti tal-ikel b’links ma’ bażijiet ta’ data eżistenti fejn possibbli, il-partijiet ikkonċernati involuti kollha jistgħu jaqsmu l-esperjenzi, l-isfidi u l-għarfien tagħhom, juru r-riżultati, jidentifikaw ostakli fis-suq intern tal-UE u jaqsmu bejniethom soluzzjonijiet possibbli għal dawn l-ostakli;

(b)	f’laqgħat regolari tal-HLG u tal-Pjattaforma tal-UE għal Azzjoni dwar id-Dieta, l-Attività Fiżika u s-Saħħa, taġġorna lill-partijiet ikkonċernati kollha dwar azzjonijiet ippjanati u implimentati.

(1) ĠU C 326, 26.10.2012, p. 47 (verżjoni konsolidata).

(2) 15612/07.

(3) ĠU C 305, 11.11.2010, p. 3.

(4) http://ec.europa.eu/health/nutrition_physical_activity/docs/euframework_national_nutrients_en.pdf

(5) http://ec.europa.eu/health/archive/ph_determinants/life_style/nutrition/documents/salt_initiative.pdf

(6) http://ec.europa.eu/health/nutrition_physical_activity/docs/satured_fat_eufnisn_en.pdf

(7) http://ec.europa.eu/health/nutrition_physical_activity/docs/added_sugars_en.pdf

(8) ĠU C 213, 8.7.2014, p. 1.

(9) http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/94384/1/9789241506236_eng.pdf

(10) http://ec.europa.eu/food/safety/docs/fs_labelling-nutrition_trans-fats-report_mt.pdf

(11) http://english.eu2016.nl/events/2016/02/22/thematic-conference-on-product-improvement

(12) https://www.rijksoverheid.nl/documenten/formulieren/2016/02/22/roadmap-for-action-on-food-product-improvement

(13) Lista mhux eżawrjenti: Strateġija tal-UE dwar kwistjonijiet relatati man-Nutrizzjoni, il-Piż Żejjed u l-Obeżità, 2007; Dikjarazzjoni Politika tal-Laqgħa ta’ Livell Għoli tal-Assemblea Ġenerali (tan-Nazzjonijiet Uniti) dwar il-Prevenzjoni u l-Kontroll ta’ Mard li ma Jitteħidx tal-2011; il-Pjan ta’ Azzjoni Ewropew tad-WHO dwar l-Ikel u n-Nutrizzjoni għall-2015–2020; id-Dikjarazzjoni ta’ Vienna dwar in-Nutrizzjoni u l-Mard li ma Jitteħidx fil-Kuntest ta’ Saħħa 2020; il-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE dwar l-Obeżità fit-Tfulija għall-perijodu 2014 – 2020.

(14) Fit-tifsira użata fl-Anness II tal-qafas tal-UE għall-inizjattivi nazzjonali dwar nutrijenti magħżula (http://ec.europa.eu/health/nutrition_physical_activity/docs/added_sugars_mt.pdf) “zokkor miżjud” ifisser preparazzjonijiet ta’ sukrożju, fruttożju, glukożju, idrolisati tal-lamtu (xropp tal-glukożju, xropp bi fruttożju għoli) u ta’ zokkor ieħor iżolat użati bħala tali jew miżjuda waqt il-preparazzjoni u l-manifattura tal-ikel, kif ukoll zokkor li jinsab fl-għasel, il-ġulepp, u l-meraq tal-frott jew konċentrati tal-meraq tal-frott.

(15) Għadd ta’ prodotti tal-ikel huma ppakkjati (gallettini, ċikkulati, xorb tal-ħalib, jogurt, lewż, insalati, ikel preservat, eċċ.) jew mibjugħa (ħamburgers, platti lesti f’kantin, eċċ.) f’porzjonijiet magħmulin biex jiġu kkonsmati immedjatament jew malli jinfetħu. Ma hemmx “daqs” wieħed għal tali porzjonijiet, iżda huwa ċar li d-daqs magħżul mill-produttur huwa stedina ċara għall-konsum, għax in-nies jevitaw milli jaħlu l-ikel. Porzjonijiet iżgħar joffru aktar flessibbiltà għall-konsumatur, għax it-tieni porzjon jittiekel biss bi ħsieb.

(16) Madankollu, anke jekk il-valur enerġetiku ma jinbidilx, it-tnaqqis fix-xaħam saturat jew iz-zokkor miżjud jista’ jiġi inkoraġġit permezz ta’ żieda fil-komponenti nutrittivi li huma rrakkomandati li ġeneralment ma jiġux ikkonsmati f’ammonti suffiċjenti (eż. il-fibra, il-frott u l-ħaxix).

(17) Dan jinkludi, fost l-oħrajn, manifatturi, bejjiegħa, caterers, bars, ristoranti u fornituri oħra tal-ikel.

(18) http://ec.europa.eu/trade/policy/accessing-markets/intellectual-property/geographical-indications/

(19) http://ec.europa.eu/trade/policy/accessing-markets/intellectual-property/geographical-indications/

(20) http://ec.europa.eu/health/interest_groups/policy_platform/index_en.htm

(21) http://ec.europa.eu/health/nutrition_physical_activity/high_level_group/index_mt.htm

(22) http://ec.europa.eu/health/nutrition_physical_activity/platform/index_mt.htm

(23) Għall-finijiet ta’ monitoraġġ l-enfasi għandha tkun fuq l-ammont totali ta’ zokkor minflok iz-zokkor miżjud, peress li (attwalment) jista’ jiġi analizzat biss l-ammont totali ta’ zokkor.

(24) http://www.janpa.eu/

23.7.2016

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 269/26

Konklużjonijiet tal-Kunsill dwar il-passi li jmiss fil-qafas ta’ approċċ “Saħħa Waħda” biex tiġi miġġielda r-reżistenza għall-antimikrobiċi

(2016/C 269/05)

IL-KUNSILL TAL-UNJONI EWROPEA

IFAKKAR fir-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill tal-15 ta’ Novembru 2001 dwar l-użu prudenti tal-aġenti antimikrobiċi fil-mediċina tal-bniedem (1) u r-rapporti ta’ Diċembru 2005, April 2010 mill-Kummissjoni lill-Kunsill dwar l-implimentazzjoni tagħha (2) u r-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill tad-9 ta’ Ġunju 2009 dwar is-sikurezza tal-pazjent, inkluż il-prevenzjoni minn u l-kontroll ta’ infezzjonijiet assoċjati mal-kura tas-saħħa (3) u r-rapporti ta’ Novembru 2012 u Ġunju 2014 mill-Kummissjoni lill-Kunsill dwar l-implimentazzjoni tagħha (4).

IFAKKAR fil-konklużjonijiet tal-Kunsill tal-10 ta’ Ġunju 2008 dwar ir-reżistenza għall-antimikrobiċi (RAM) (5), il-Konklużjonijiet tal-Kunsill tal-1 ta’ Diċembru 2009 dwar inċentivi innovattivi għal antibijotiċi effettivi (6), il-Konklużjonijiet tal-Kunsill tat-22 ta’ Ġunju 2012 dwar l-impatt tar-reżistenza antimikrobika fis-settur tas-saħħa tal-bniedem u fis-settur veterinarju — perspettiva ta’ “Saħħa Waħda” (7) u l-Konklużjonijiet tal-Kunsill tal-1 ta’ Diċembru 2014 dwar is-sikurezza tal-pazjenti u l-kwalità tal-kura, inklużi l-prevenzjoni u l-kontroll ta’ infezzjonijiet assoċjati mal-kura tas-saħħa u r-reżistenza antimikrobika (8).

IFAKKAR fir-Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta’ Mejju 2011 dwar ir-reżistenza għall-antibijotiċi (9), ir-Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tas-27 ta’ Ottubru 2011 dwar it-theddida għas-saħħa pubblika tar-reżistenza antimikrobika (10), ir-Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-11 ta’ Diċembru 2012 dwar l-Isfida Mikrobika — Theddid li qed jiżdied mir-Reżistenza Antimikrobika (11) u r-Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tad-19 ta’ Mejju 2015 dwar kura tas-saħħa aktar sikura fl-Ewropa: it-titjib tas-sikurezza tal-pazjent u l-ġlieda kontra r-reżistenza għall-antimikrobiċi (12).

IFAKKAR l-Istrateġija Komunitarja tal-2001 kontra r-RAM (13) u l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni Ewropea tal-15 ta’ Novembru 2011 dwar pjan ta’ azzjoni kontra t-theddid li qed jiżdied ta’ Reżistenza Antimikrobika (14) u l-eżitu tal-valutazzjoni tal-Pjan ta’ Azzjoni ta’ ħames snin tal-Kummissjoni Ewropea.

JILQA’ l-Pjan ta’ Azzjoni Globali (PAG) dwar ir-Reżistenza għall-Antimikrobiċi (15) żviluppat mill-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) bil-kontribut tal-Organizzazzjoni tal-Ikel u l-Agrikoltura (FAO) u l-Organizzazzjoni Dinjija għas-Saħħa tal-Annimali (OIE) u adottat unanimament f’Mejju 2015 mit-68 Assemblea Dinjija tas-Saħħa, li jitlob lill-Istati Membri kollha tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa sabiex jistabbilixxu pjanijiet ta’ azzjoni nazzjonali kontra r-RAM sa nofs l-2017.

JILQA’ r-Riżoluzzjoni dwar ir-Reżistenza għall-Antimikrobiċi adottata f’Ġunju 2015 mid-39 Konferenza tal-FAO u r-Riżoluzzjoni għall-ġlieda kontra r-Reżistenza għall-Antimikrobiċi u l-promozzjoni tal-użu prudenti ta’ aġenti antimikrobiċi fl-annimali f’Mejju 2015 fl-Assemblea Dinjija tad-Delegati tal-OIE.

7.	JILQA’ l-inizjattiva tal-Kummissjoni Codex Alimentarius (16) fir-rigward tal-ħtieġa li jiġu riveduti u aġġornati standards, kodiċijiet u linji gwida relatati mar-RAM.

8.	JILQA’ inizjattivi internazzjonali u reġjonali oħra, bħad-dikjarazzjoni tal-G7 dwar ir-Reżistenza għall-Antimikrobiċi (17) u d-deċiżjoni biex ir-reżistenza għall-antimikrobiċi tiġi inkluża fl-aġenda tal-G20.

9.	IFAKKAR li fir-rigward tas-saħħa tal-bniedem, l-azzjoni tal-Unjoni hija definita mill-Artikolu 168 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea.

10.

IFAKKAR li r-reżistenza għall-antimikrobiċi hija theddida għas-saħħa transkonfinali li ma tistax tiġi indirizzati b’mod suffiċjenti minn Stat Membru wieħed biss u ma tistax tiġi limitata għal xi reġjun ġeografiku jew Stat Membru u għalhekk jeħtieġ kooperazzjoni u koordinazzjoni intensivi bejn l-Istati Membri, kif iddikjarat fid-Deċiżjoni Nru 1082/2013/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-22 ta’ Ottubru 2013 dwar theddid transkonfinali serju għas-saħħa (18).

11.

IFAKKAR li fis-settur veterinarju diġà ttieħdu u qegħdin jittieħdu għadd ta’ miżuri leġiżlattivi u mhux leġiżlattivi fil-livell tal-UE biex jiġi kkoordinat u żgurat approċċ komuni tal-UE li jnaqqas ir-riskju tar-RAM. Dawn il-miżuri jinkludu speċjalment dawk stabbiliti fir-Regolament (KE) Nru 1831/2003 tal-Parlament Ewropew u l-Kunsill tat-22 ta’ Settembru 2003 fuq l-addittivi għall-użu fl-għalf tal-annimali (19), li jipprojbixxu l-użu ta’ antibijotiċi bħala promoturi tat-tkabbir, id-Deċiżjoni ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni 2013/652/UE tat-12 ta’ Novembru 2013 dwar il-monitoraġġ u r-rapportar ta’ reżistenza antimikrobika f’batterji żoonotiċi u kommensali (20), id-Deċiżjonijiet tal-Kummissjoni b’segwitu għal proċeduri ta’ referenza skont id-Direttiva 2001/82/KE, li rriżultaw f’modifiki ta’ awtorizzazzjonijiet ta’ kummerċjalizzazzjoni għal prodotti li fihom aġenti antimikrobiċi ta’ importanza kritika sabiex jiġu riflessi miżuri speċifiċi kontra l-iżvilupp ta’ RAM u fil-Linji Gwida għall-użu prudenti ta’ antimikrobiċi fil-mediċina veterinarja (2015/C 299/04) (21).

12.	JILQA’ l-ħidma li għaddejja tal-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni u l-Iżvilupp Ekonomiċi (OECD) u tal-Bank Dinji fuq l-impatt ekonomiku tar-RAM.

13.

JESPRIMI T-TĦASSIB TIEGĦU dwar id-data pprovduta mill-OECD, li skontha huwa stmat li madwar 700 000 imwiet jista’ jkun li jiġu kkawżati globalment kull sena mir-RAM. Meta dan jiġi mqabbel ma’ dinja mingħajr RAM, l-impatt ekonomiku assoċjat mar-rati attwali ta’ RAM jista’ jilħaq madwar 0,03 % tal-PDG fl-2020 fil-pajjiżi tal-OECD, 0,07 % fl-2030 u 0,16 % fl-2050. Dan jirriżulta f’telf kumulattiv ta’ madwar USD 2,9 triljun sal-2050 (22).

14.	JIRRIKONOXXI l-Opinjonijiet Xjentifiċi u r-rapporti dwar ir-reżistenza għall-antimikrobiċi ppubblikati miċ-Ċentru Ewropew għall-Prevenzjoni u l-Kontroll tal-Mard (ECDC), l-Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà fl-Ikel (EFSA) u l-Aġenzija Ewropea għall-Mediċini (EMA).

15.

JIRRIKONOXXI li minħabba l-kumplessità tal-problema, id-dimensjoni transkonfinali tagħha u l-piż ekonomiku għoli, l-impatt tar-reżistenza għall-antimikrobiċi jmur lil hinn mill-konsegwenzi gravi tagħha għas-saħħa tal-bniedem u tal-annimali u sar punt ta’ tħassib tas-saħħa pubblika globali li taffettwa lis-soċjetà kollha u jeħtieġ azzjoni intersettorjali urġenti u kkoordinata, fejn meħtieġ abbażi tal-prinċipju ta’ prekawzjoni (23).

16.

JISSOTTOLINJA li sabiex jiġi stimulat l-iżvilupp ta’ antimikrobiċi ġodda, terapiji alternattivi u dijanjostika (rapida), huma meħtieġa l-koordinazzjoni u l-kooperazzjoni tal-UE u globali fuq programmi ta’ riċerka u inċentivi u JIRRIKONOXXI l-ħidma mwettqa mill-proġett DRIVE-AB tal-Inizjattiva dwar Mediċini Innovattivi (IMI) (Inħeġġu l-investiment mill-ġdid fir-riċerka u l-iżvilupp u l-użu responsabbli tal-antibijotiċi), il-proposti tat-tim tal-Analiżi tar-Reżistenza għall-Antimikrobiċi (24) u l-Inizjattiva għall-Ipprogrammar Konġunt dwar ir-Reżistenza għall-Antimikrobiċi (25) fost oħrajn.

17.

JISĦAQ li huwa kruċjali li jkun hemm aktar kooperazzjoni bejn l-Istati Membri u mal-Kummissjoni u l-industrija farmaċewtika fir-rigward tad-disponibbiltà mnaqqsa inkluż it-tneħħija possibbli ta’ antimikrobiċi mis-suq li tista’ twassal għal nuqqas f’antimikrobiċi u terapija ta’ sostituzzjoni mhux adegwata.

18.	JENFASIZZA li biex isir progress fil-ġlieda kontra r-RAM, il-Pjan ta’ Azzjoni l-ġdid tal-UE għandu jkun fih għanijiet (kwantitattivi jew kwalitattivi li jkunu definiti b’mod ċar), punti ta’ riferiment u miżuri effettivi biex jinkisbu dawn l-għanijiet.

19.

JENFASIZZA li s-suċċess tal-ġlieda kontra r-reżistenza għall-antimikrobiċi jiddependi ħafna fuq l-impenn u r-rieda tal-gvernijiet li jieħdu azzjonijiet biex jiżguraw l-implimentazzjoni tal-inizjattivi taħt l-approċċ “Saħħa Waħda” filwaqt li jiġu involuti s-setturi rilevanti kollha u fuq ir-rieda tal-Istati Membri tal-UE li jikkooperaw fi ħdan l-UE u fil-livell internazzjonali.

20.

JILQA’ l-Konferenza Ministerjali “Saħħa Waħda” tal-UE dwar ir-RAM (26) li saret f’Amsterdam fid-9 u l-10 ta’ Frar 2016, li matulha ġiet espressa r-rieda politika li tiġi trattata l-problema tar-RAM permezz ta’ approċċ “Saħħa Waħda”, inkluż fost l-oħrajn kooperazzjoni msaħħa bejn l-Istati Membri permezz tan-Netwerk “Saħħa Waħda” tal-UE fuq ir-RAM. In-Netwerk “Saħħa Waħda” tal-UE mhux ser ikun struttura ta’ governanza ġdida, iżda ser jaħdem permezz ta’ laqgħat konġunti ta’ gruppi jew korpi eżistenti fil-qasam tas-saħħa tal-bniedem, fil-qasam tal-ikel u fil-qasam veterinarju, bħall-grupp ta’ ħidma RAM u l-Kumitat għas-Sigurtà tas-Saħħa. In-Netwerk “Saħħa Waħda” tal-UE ser jintuża fuq bażi regolari biex jiġu diskussi kwistjonijiet relatati mar-RAM minn perspettiva ta’ saħħa waħda, fost oħrajn l-iskambju ta’ informazzjoni bejn l-Istati Membri dwar il-progress li sar fl-implimentazzjoni tal-Pjanijiet ta’ Azzjoni Nazzjonali kontra r-RAM u l-iżvilupp u l-implimentazzjoni tal-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE.

21.

JAPPELLA LILL-ISTATI MEMBRI BIEX:

qabel nofs l-2017 ikollhom fis-seħħ pjan ta’ azzjoni nazzjonali kontra r-Reżistenza għall-Antimikrobiċi abbażi tal-approċċ “Saħħa Waħda” u f’konformità mal-objettivi tal-Pjan ta’ Azzjoni Globali tad-WHO. Il-pjan ta’ azzjoni nazzjonali, adattat għaċ-ċirkostanzi nazzjonali, għandu:

(a)	jiżgura li l-miżuri u l-azzjonijiet fl-oqsma differenti jieħdu kont tat-tħassib dwar is-saħħa pubblika marbut mar-RAM;

(b)	jiġi żviluppat u implimentat f’kooperazzjoni bejn il-ministeri rilevanti kollha u l-partijiet ikkonċernati rilevanti fis-settur pubbliku u f’dak privat;

(c)

jinkludi għanijiet li jistgħu jitkejlu biex jitnaqqsu l-infezzjonijiet fil-bnedmin u fl-annimali, l-użu ta’ antimikrobiċi fis-settur relatat mal-bnedmin u f’dak veterinarju u r-reżistenza antimikrobika fl-oqsma kollha. Dawn l-għanijiet jistgħu jkunu kwalitattivi u/jew kwantitattivi u għandhom jiġu indirizzati permezz ta’ miżuri effettivi adattati għas-sitwazzjonijiet nazzjonali tal-Istati Membri;

(d)

jinkludi miżuri biex jitnaqqas ir-riskju tar-RAM u jissaħħaħ l-użu prudenti ta’ antimikrobiċi fil-mediċina veterinarja skont linji gwida tal-UE (27) u nazzjonali, inklużi azzjonijiet biex jiġi evitat l-użu preventiv ta’ rutina ta’ antimikrobiċi veterinarji u azzjonijiet biex jiġi ristrett l-użu fl-annimali ta’ antimikrobiċi li huma ta’ importanza kritika għas-saħħa tal-bniedem (pereżempju l-użu abbażi tal-ittestjar tas-suxxettibbiltà antimikrobika);

(e)

jinkludi miżuri biex jitnaqqas ir-riskju tar-RAM u jissaħħaħ l-użu prudenti ta’ antimikrobiċi fil-mediċina tal-bniedem, inkluż azzjonijiet biex jittejbu l-prattiċi ta’ preskrizzjoni u l-użu prudenti ta’ antimikrobiċi li huma ta’ importanza kritika għas-saħħa tal-bniedem (pereżempju l-użu abbażi tal-ittestjar tas-suxxettibbiltà antimikrobika);

(f)

jinkludi l-mekkaniżmu għall-implimentazzjoni ta’ pjanijiet ta’ azzjoni nazzjonali u l-monitoraġġ tal-progress tagħhom, inkluż il-mod kif tissaħħaħ aktar is-sorveljanza u kif tittejjeb il-kwalità u l-komparabilità tad-data rrappurtata lill-ECDC, EFSA u l-EMA dwar l-użu tal-antimikrobiċi u dwar ir-reżistenza fil-bnedmin, l-annimali, fil-katina alimentari u possibbilment fl-ambjent;

(g)	jinkludi l-mod kif l-infurzar tal-leġiżlazzjoni rilevanti għar-RAM jiġi organizzat u żgurat fl-Istat Membru;

(h)	jinkludi programmi edukattivi, fejn xieraq, u kampanji mmirati biex titqajjem kuxjenza fost il-konsumaturi, l-indokraturi tal-annimali u l-professjonisti rilevanti;

fi ħdan in-Netwerk “Saħħa Waħda” tal-UE, jippreżentaw il-pjanijiet ta’ azzjoni nazzjonali tagħhom u jaqsmu l-aħjar prassi, jiddiskutu għażliet ta’ politika, modi kif jiġu kkoordinati aħjar ir-risponsi u jżommu lil xulxin aġġornati dwar il-progress li jkun sar fl-implimentazzjoni tal-pjanijiet ta’ azzjoni;

3.	jappoġġaw djalogu mal-industrija farmaċewtika sabiex jinżammu fis-suq antimikrobiċi effettivi eżistenti li jintużaw fil-mediċina tal-bnedmin u fil-mediċina veterinarja, u jesploraw soluzzjonijiet alternattivi biex tiġi żgurata d-disponibbiltà ta’ dawn l-antimikrobiċi fis-suq;

4.	jingħaqdu mal-Inizjattiva għall-Ipprogrammar Konġunt eżistenti dwar ir-RAM (28), jew isaħħu l-impenn tagħhom għaliha;

5.	jippromwovu u jiffaċilitaw l-implimentazzjoni ta’ miżuri biex jipprevjenu l-infezzjonijiet f’annimali bħall-użu ta’ titqib u miżuri ta’ bijosigurtà sabiex titnaqqas il-pressjoni tal-infezzjonijiet u għalhekk il-ħtieġa li jintużaw antibijotiċi;

6.	jippromwovu l-użu ta’ għodod dijanjostiċi, inklużi testijiet rapidi u l-adozzjoni tagħhom fis-settur tal-mediċina tal-bniedem u fis-settur veterinarju bħala mezz kif tittejjeb il-preskrizzjoni tal-antimikrobiċi.

22.

JAPPELLA LILL-ISTATI MEMBRI U LILL-KUMMISSJONI BIEX:

filwaqt li jirrispettaw il-kompetenzi tal-Istati Membri, jiżviluppaw flimkien Pjan ta’ Azzjoni tal-UE ġdid u komprensiv dwar ir-Reżistenza għall-Antimikrobiċi bbażat fuq l-approċċ “Saħħa Waħda”, waqt li jieħdu kont tal-evalwazzjoni tal-Pjan ta’ Azzjoni attwali, id-diskussjoni fil-Konferenza Ministerjali tal-UE “Saħħa Waħda” dwar ir-RAM tal-10 ta’ Frar 2016 u l-Pjan ta’ Azzjoni Globali tad-WHO. Il-pjan ta’ Azzjoni l-ġdid tal-UE għandu jinkludi l-miżuri u l-għanijiet li jistgħu jitkejlu (29) li ġejjin:

(a)	miżuri għall-prevenzjoni tal-infezzjonijiet u biex jiżguraw l-użu prudenti tal-antimikrobiċi fil-mediċina tal-bniedem u dik veterinarja;

(b)	miżuri biex jiġġieldu kontra l-prattiċi illegali relatati mal-kummerċ u mal-użu ta’ antimikrobiċi fil-mediċina tal-bniedem u dik veterinarja;

(c)	tiġi allinjata s-sorveljanza fuq ir-RAM fil-bnedmin, l-ikel, l-annimali u l-ambjent fil-livell tal-UE;

(d)	matul il-perijodu tal-Pjan ta’ Azzjoni l-ġdid tal-UE, titnaqqas ir-reżistenza għall-antimikrobiċi fil-bnedmin, fl-annimali u fl-ambjent fl-UE;

(e)

matul il-perijodu tal-Pjan ta’ Azzjoni l-ġdid tal-UE, jitnaqqsu d-differenzi bejn l-Istati Membri fl-użu tal-antimikrobiċi kemm fis-saħħa tal-bnedmin kif ukoll f’dik tal-annimali, filwaqt li l-Istati Membri b’użu relattivament baxx għandhom jippruvaw ukoll jinkoraġġixxu aktar l-użu prudenti tal-antimikrobiċi;

(f)	matul il-perijodu tal-Pjan ta’ Azzjoni l-ġdid tal-UE, jitnaqqsu l-infezzjonijiet assoċjati mal-kura tas-saħħa fl-UE;

(g)	jiżviluppaw indikaturi biex jivvalutaw il-progress li sar fl-indirizzar tar-RAM u fl-implimentazzjoni tal-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE.

isaħħu l-koordinazzjoni u l-kooperazzjoni bejn l-Istati Membri, bejn l-Istati Membri u l-Kummissjoni, u bejn is-settur tal-bnedmin, dak tal-ikel, dak veterinarju, dak ambjentali, dak tar-riċerka u setturi rilevanti oħra u jipparteċipaw b’mod attiv fid-diskussjonijiet konġunti tan-Netwerk “Saħħa Waħda” tal-UE kif definit fil-paragrafu 20;

3.	fi ħdan in-Netwerk “Saħħa Waħda”, jiddiskutu l-iżvilupp, il-progress u l-implimentazzjoni tal-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE;

4.	jistinkaw għal miżuri leġiżlattivi ambizzjużi li jindirizzaw ir-riskju għas-saħħa pubblika tar-RAM, fl-oqsma fejn hemm il-kompetenza li jsir dan, pereżempju fil-qasam tal-prodotti mediċinali veterinarji u l-għalf medikat;

5.	jiżviluppaw linji gwida tal-Unjoni Ewropea dwar l-użu prudenti ta’ antimikrobiċi fil-mediċina tal-bniedem biex jiġu appoġġati l-linji gwida u r-rakkomandazzjonijiet nazzjonali;

jistabbilixxu sistema volontarja ta’ evalwazzjoni bejn il-pari bejn il-pajjiżi li fiha rappreżentanti minn Stat Membru wieħed jew minn diversi Stati Membri jevalwaw il-pjan ta’ azzjoni nazzjonali ta’ xulxin, jirriflettu fuq l-għażliet tal-politika u jipprovdu rakkomandazzjonijiet biex jappoġġaw lill-Istati Membri biex itejbu l-miżuri li ħadu. Din is-sistema ta’ evalwazzjoni bejn il-pari bejn il-pajjiżi hija kumplementari għal għodod ta’ valutazzjoni jew attivitajiet ta’ verifika eżistenti (pereżempju l-ECDC, id-Direttorat għall-Awditi u l-Analiżi tas-Saħħa u l-Ikel (30) jew id-WHO);

jiżguraw li l-UE jkollha approċċ komuni fid-diskussjonijiet globali dwar ir-RAM, speċjalment dwar l-implimentazzjoni tal-PAG tad-WHO, ir-Riżoluzzjonijiet tal-FAO u l-OIE dwar ir-RAM u dwar l-implimentazzjoni u l-aġġornament tal-istandards intergovernattivi relatati mar-RAM ippubblikati mill-Codex Alimentarius u l-OIE;

fil-qafas tan-Netwerk “Saħħa Waħda” tar-RAM jallinjaw l-aġendi strateġiċi tar-riċerka ta’ inizjattivi tar-R&Ż tal-UE dwar antibijotiċi, alternattivi u dijanjostika ġodda, jistabbilixxu prijoritajiet ibbażati fuq il-ħtiġijiet tas-soċjetà fil-qasam tas-saħħa pubblika, is-saħħa tal-annimali u l-ambjent, b’kont meħud tal-analiżi tan-nuqqasijiet f’dan il-qasam;

9.	jimpenjaw ruħhom attivament f’inizjattivi u proposti biex jiġi implimentat mudell ġdid tan-negozju biex jinġiebu antibijotiċi ġodda fis-suq, inkluż mudelli fejn l-ispejjeż jew id-dħul tal-investiment ma jibqgħux marbuta mal-volumi tal-bejgħ;

10.

jinkoraġġixxu lis-sħab rilevanti kollha, inkluż l-awtoritajiet regolatorji nazzjonali biex iniedu riflessjoni, fil-fora adatti eżistenti (pereżempju n-Netwerk Saħħa Waħda), rigward il-qafas regolatorju fir-rigward tal-antibijotiċi biex jiġu stimolati r-riċerka u l-iżvilupp u biex tiġi ffaċilitata l-proċedura ta’ awtorizzazzjoni tal-kummerċjalizzazzjoni ta’ antimikrobiċi ġodda;

11.	jinkoraġġixxu l-użu ta’ għażliet alternattivi ta’ trattament u ta’ prevenzjoni inkluż titqib u l-iżvilupp u l-użu ta’ testijiet dijanjostiċi bi prezzijiet aċċessibbli fil-mediċina tal-bniedem u f’dik veterinarja;

12.

jappoġġaw, f’kooperazzjoni mill-qrib bejn l-Istati Membri u l-Kummissjoni, il-proposta biex ir-RAM titqiegħed fuq l-aġenda tal-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti f’Settembru 2016, skont il-mandat tal-PAG tad-WHO u r-Riżoluzzjonijiet tal-FAO dwar ir-RAM, sabiex titqajjem kuxjenza dwar il-kwistjoni fl-ogħla livell politiku, waqt li jiġu involuti l-Kapijiet ta’ Stat kollha u l-organizzazzjonijiet kollha rilevanti tan-NU u jkun hemm miri ta’ eżiti ambizzjużi.

23.

JITLOB LILL-KUMMISSJONI BIEX:

1.	tiffaċilita u tappoġġa lill-Istati Membri fl-iżvilupp, il-valutazzjoni u l-implimentazzjoni ta’ pjanijiet ta’ azzjoni nazzjonali kontra r-RAM, inkluż appoġġ biex jissaħħu s-sistemi ta’ monitoraġġ u ta’ sorveljanza u tikkunsidra appoġġ finanzjarju fi ħdan l-oqfsa eżistenti;

2.	tiffaċilita u tappoġġa l-laqgħat regolari tan-Netwerk “Saħħa Waħda” tal-UE dwar ir-RAM kif definit fil-paragrafu 20;

3.	tirrapporta lill-Kunsill mill-anqas darba fis-sena dwar l-attivitajiet tan-Netwerk “Saħħa Waħda” inkluż l-iżviluppi fil-qasam tal-implimentazzjoni tal-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE kontra r-RAM;

4.	tistabbilixxi approċċ armonizzat biex tiġi evitata l-introduzzjoni u t-tixrid tar-reżistenza għall-antimikrobiċi emerġenti fit-trobbija tal-annimali u l-katina alimentari b’impatt potenzjali fuq is-saħħa pubblika (pereżempju reżistenza għal carbapenem);

tiżviluppa, bħala kwistjoni ta’ prijorità, atti speċifiċi skont ir-Regolament dwar il-mard trasmissibbli tal-annimali (“Liġi dwar is-Saħħa tal-Annimali”) (31), inkluż miżuri ta’ prevenzjoni tal-infezzjonijiet, prattiki ta’ ġestjoni tajba fit-trobbija tal-annimali u sistemi ta’ sorveljanza armonizzati ta’ patoġeni tal-annimali rilevanti;

tippromwovi u tiddefendi b’mod attiv fi djalogi u ftehimiet multilaterali u bilaterali bejn l-UE u l-kontropartijiet tagħha, l-istandards tal-UE u l-politiki tal-UE dwar ir-RAM, speċjalment:

(a)	l-importanza tal-prevenzjoni tal-infezzjonijiet, l-użu prudenti tal-antimikrobiċi u t-tisħiħ tal-għarfien dwar ir-riskji tar-RAM fil-mediċina tal-bniedem u dik veterinarja;

(b)	il-projbizzjoni fuq l-użu tal-antibijotiċi bħala promoturi tat-tkabbir fit-trobbija tal-bhejjem;

(c)	l-evitar tal-użu preventiv ta’ rutina tal-antimikrobiċi fil-prattika veterinarja;

(d)	ir-restrizzjoni fuq l-użu fil-prattika veterinarja ta’ antimikrobiċi li mhumiex awtorizzati jew li l-użu tagħhom ġie ristrett fl-UE minħabba l-fatt li huma ta’ importanza kritika għall-prevenzjoni u t-trattament ta’ infezzjonijiet ta’ periklu għall-ħajja tal-bniedem;

(e)	ir-rekwiżiti tal-UE għall-importazzjoni ta’ annimali ħajjin u l-prodotti tagħhom;

(f)	il-kunċett tal-prinċipju ta’ prekawzjoni (32).

7.	il-promozzjoni tal-istudji tal-impatt ekonomiku fis-settur tal-bnedmin kif ukoll tal-annimali biex tiġi vvalutata l-ispiża tar-RAM.

(1) ĠU L 34, 5.2.2002, p. 13.

(2) 5427/06 [COM(2005)684 final] u 8493/10 [COM(2010)141 final].

(3) ĠU C 151, 3.7.2009, p. 1.

(4) COM(2012) 658 u COM(2014) 371.

(5) 9637/08.

(6) ĠU C 302, 12.12.2009, p. 10.

(7) ĠU C 211, 18.7.2012, p. 2.

(8) ĠU C 438, 6.12.2014, p. 7.

(9) P7_TA(2011)0238.

(10) P7_TA(2011)0473.

(11) 2012/2041 (INI).

(12) 2014/2207(INI).

(13) COM/2001/0333 final Volum I.

(14) 16939/11 [COM(2011)748].

(15) http://apps.who.int/gb/ebwha/pdf_files/WHA68/A68_ACONF1Rev1-en.pdf?ua=1

(16) CAC 39-CL2015/21.

(17) https://www.g7germany.de/Content/EN/Artikel/2015/06_en/g7-gipfel-dokumente_en.html

(18) ĠU L 293, 5.11.2013, p. 1.

(19) ĠU L 268, 18.10.2003, p. 29.

(20) ĠU L 303, 14.11.2013, p. 26.

(21) ĠU C 299, 11.9.2015, p. 7.

(22) http://www.oecd.org/els/health-systems/Antimicrobial-Resistance-in-G7-Countries-and-Beyond.pdf

NB: fir-rapport ikkwotat l-ammont “triljun” ifisser 1012.

(23) Komunikazzjoni mill-Kummissjoni dwar il-prinċipju ta’ prekawzjoni (COM(2000) 1 final tat-2 ta’ Frar 2000).

(24) Immexxi minn J. O’Neill (http://amr-review.org/)

(25) http://www.jpiamr.eu/

(26) http://english.eu2016.nl/events/2016/02/10/ministerial-conference-on-amr

(27) Linji gwida tal-Kummissjoni għall-użu prudenti ta’ antimikrobiċi fil-mediċina veterinarja (2015/C 299/04) http://ec.europa.eu/health/antimicrobial_resistance/docs/2015_prudent_use_guidelines_en.pdf

(28) http://www.jpiamr.eu/

(29) Ara l-paragrafu 18.

(30) Id-Direttorat għall-Awditi u l-Analiżi tas-Saħħa u l-Ikel tad-Direttorat Ġenerali tal-Kummissjoni Ewropea għas-Saħħa u s-Sikurezza Alimentari, li qabel kien l-“Uffiċċju Alimentari u Veterinarju”.

(31) Ir-Regolament (UE) 2016/429 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-9 ta’ Marzu 2016 dwar il-mard trasmissibbli tal-annimali u li jemenda u jħassar ċerti atti fil-qasam tas-saħħa tal-annimali (“Liġi dwar is-Saħħa tal-Annimali”) (ĠU L 84, 31.3.2016, p. 1).

(32) Ara wkoll il-paragrafu 15.

23.7.2016

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 269/31

Konklużjonijiet tal-Kunsill dwar it-tisħiħ tal-bilanċ fis-sistemi farmaċewtiċi fl-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha

(2016/C 269/06)

IL-KUNSILL TAL-UNJONI EWROPEA

IFAKKAR li skont l-Artikolu 168 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, għandu jiġi żgurat livell għoli ta’ protezzjoni tas-saħħa tal-bniedem fid-definizzjoni u l-implimentazzjoni tal-politika u l-attivitajiet kollha tal-Unjoni, li l-azzjoni tal-Unjoni, li għandha tikkomplementa l-politika nazzjonali, għandha tiġi diretta lejn it-titjib tas-saħħa pubblika, li l-Unjoni għandha tħeġġeġ il-kooperazzjoni bejn l-Istati Membri fil-qasam tas-saħħa pubblika u, jekk meħtieġ, tagħti appoġġ lill-azzjoni tagħhom, u tirrispetta b’mod sħiħ ir-responsabbiltajiet tal-Istati Membri għall-organizzazzjoni u l-għoti ta’ servizzi tas-saħħa u kura medika u l-allokazzjoni tar-riżorsi għalihom;

IFAKKAR li skont l-Artikolu 168(4)(c) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill jistgħu, sabiex jindirizzaw kwistjonijiet komuni ta’ sikurezza, jadottaw miżuri li jistabbilixxu standards għolja ta’ kwalità u sikurezza għall-prodotti mediċinali u t-tagħmir għall-użu mediku;

IFAKKAR li, skont l-Artikolu 4(3) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, l-Unjoni u l-Istati Membri għandhom jgħinu lil xulxin fit-twettiq tal-kompiti li jirriżultaw mit-Trattati skont, il-prinċipju tal-kooperazzjoni leali;

IFAKKAR li skont l-Artikolu 5(2) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, l-Unjoni għandha taġixxi biss fil-limiti tal-kompetenzi mogħtija lilha mill-Istati Membri fit-Trattati sabiex tilħaq l-għanijiet stabbiliti hemmhekk, u li l-kompetenzi mhux mogħtija lill-Unjoni fit-Trattati jibqgħu f’idejn l-Istati Membri;

IFAKKAR li skont l-Artikolu 3(1)(b) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, l-Unjoni għandha l-kompetenza esklussiva fir-rigward tar-regoli tal-kompetizzjoni neċessarji għall-funzjonament tas-suq intern għal prodotti mediċinali;

JENFASIZZA li hija l-kompetenza u r-responsabbiltà sħiħa tal-Istati Membri li jiddeċiedu liema prodotti mediċinali jiġu rimborżati u b’liema prezz u li kwalunkwe kooperazzjoni volontarja dwar l-ipprezzar u r-rimborż bejn l-Istati Membri għandha tibqa’ titmexxa mill-Istati Membri;

JIRRIKONOXXI li ambjent tal-proprjetà intellettwali li jkun bilanċjat u b’saħħtu, jiffunzjona u effettiv, li jkun konformi mal-impenji internazzjonali tal-Unjoni Ewropea, huwa importanti għall-appoġġ u l-promozzjoni tal-aċċess għal prodotti mediċinali innovattivi, sikuri, effettivi u ta’ kwalità fl-Unjoni Ewropea;

JINNOTA li s-settur farmaċewtiku fl-Unjoni Ewropea għandu l-potenzjal li jsir kontributur ewlieni għall-innovazzjoni u fis-settur tas-saħħa u x-xjenzi tal-ħajja, permezz tal-iżvilupp ta’ prodotti mediċinali ġodda;

JIRRIKONOXXI li madankollu prodotti mediċinali ġodda jistgħu wkoll joħolqu sfidi ġodda għal pazjenti[…] individwali u sistemi tas-saħħa pubblika, b’mod partikolari fir-rigward tal-valutazzjoni tal-valur miżjud tagħhom, il-konsegwenzi għall-ipprezzar u r-rimborż, is-sostenibbiltà finanzjarja tas-sistemi tas-saħħa, is-sorveljanza tagħhom wara t-tqegħid fis-suq u l-aċċess tal-pazjent u affordabbiltà;

10.

JISSOTTOLINJA li l-Valutazzjoni tat-Teknoloġija tas-Saħħa hija għodda importanti fil-ksib ta’ sistemi tal-kura tas-saħħa sostenibbli u għall-promozzjoni ta’ innovazzjoni li tagħti riżultati aħjar għall-pazjenti u għas-soċjetà inġenerali u JIRRIKONOXXI li l-kooperazzjoni tal-UE f’konformità mal-Istrateġija ta’ kooperazzjoni fl-UE dwar il-Valutazzjoni tat-Teknoloġija tas-Saħħa u l-programm ta’ ħidma adottat tal-EUnetHTA jistgħu jappoġġaw it-teħid tad-deċiżjonijiet ta’ Stati Membri, filwaqt li jiġi rikonoxxut il-valur miżjud potenzjali ta’ valutazzjonijiet tat-teknoloġija tas-saħħa fil-kuntest tas-sistemi tas-saħħa nazzjonali;

11.

JIEĦU NOTA li l-leġiżlazzjoni farmaċewtika tal-UE tipprevedi standards regolatorji armonizzati għall-awtorizzazzjoni u s-sorveljanza ta’ prodotti mediċinali għall-użu mill-bniedem u li tistabbilixxi ċerti skemi regolatorji għall-awtorizzazzjoni bikrija tat-tqegħid fis-suq ta’ mediċini b’inqas data komprensiva, bħal awtorizzazzjonijiet kondizzjonali għat-tqegħid fis-suq jew awtorizzazzjoni taħt “ċirkostanzi eċċezzjonali”;

12.

JIRRIKONOXXI li l-kondizzjonijiet eżatti għall-inklużjoni ta’ prodotti mediċinali innovattivi u speċjalizzati fl-iskemi eżistenti ta’ awtorizzazzjoni bikrija għat-tqegħid fis-suq jistgħu jiġu ċċarati aktar sabiex titjieb it-trasparenza, jiġi żgurat bilanċ pożittiv kontinwu tal-benefiċċji u r-riskji tal-prodotti mediċinali mqiegħda fis-suq taħt kondizzjonijiet speċjali u li jiffokaw fuq prodotti mediċinali ta’ interess terapewtiku tal-akbar importanza għas-saħħa pubblika jew biex jintlaħqu l-ħtiġijiet mediċi tal-pazjent li mhumiex indirizzati;

13.

B’KONT MEĦUD li ġiet stabbilita leġiżlazzjoni speċifika għall-promozzjoni tal-iżvilupp u l-awtorizzazzjoni għal kummerċjalizzazzjoni ta’ prodotti mediċinali li jolqtu – fost l-oħrajn – prodotti sabiex tingħata kura lil pazjenti li jsofru minn mard rari magħrufa komunement bħala prodotti mediċinali orfni, prodotti mediċinali għall-użu pedjatriku u prodotti mediċinali ta’ terapija avvanzata, li jinkorporaw inċentivi speċifiċi, inklużi ċertifikati ta’ protezzjoni supplimentari, l-esklussività tad-data jew l-esklussività tas-suq u għajnuna tal-protokoll għall-prodotti mediċinali orfni;

14.

B’KONT MEĦUD li l-inċentivi f’din il-leġiżlazzjoni speċifika jridu jkunu proporzjonati mal-għan li tiġi inkoraġġita l-innovazzjoni, it-titjib tal-aċċess tal-pazjenti għal mediċini innovattivi b’valur miżjud terapewtiku u l-impatt fuq il-baġit, u li għandu jiġi evitat li jinħolqu ċirkostanzi li jistgħu jinkoraġġixxu imġiba tas-suq mhux xieraq minn xi manifatturi u/jew ifixklu l-emerġenza ta’ prodotti mediċinali ġodda jew ġeneriċi u b’hekk potenzjalment jiġi limitat l-aċċess tal-pazjenti għal mediċini ġodda għal ħtiġijiet mediċi mhux issodisfati u li jista’ jaffettwa s-sostenibbiltà tas-sistemi tas-saħħa;

15.

JINNOTA li hemm indikazzjonijiet li l-konformità wara t-tqegħid fis-suq ma’ ċerti obbligi għad-detenturi tal-awtorizzazzjoni tat-tqegħid fis-suq mhijiex dejjem ottimali, li tista’ twassal sabiex data ta’ riċerka indipendenti u informazzjoni minn reġistri ta’ pazjenti ma jkunux ġenerati, miġbura b’mod strutturali, u ma jsirux disponibbli għar-riċerka u provi tal-effikaċja u s-sikurezza;

16.

JINNOTA BI TĦASSIB l-għadd dejjem jikber ta’ eżempji ta’ falliment tas-suq f’għadd ta’ Stati Membri, fejn l-aċċess tal-pazjenti għal mediċini essenzjali effikaċi u affordabbli huwa mhedded minn livelli għolja ħafna u mhux sostenibbli fil-prezzijiet, l-irtirar mis-suq ta’ prodotti li m’għandhomx privattiva, jew meta prodotti ġodda ma jiġux introdotti fis-swieq nazzjonali għal strateġiji ekonomiċi u kummerċjali li l-gvernijiet individwali xi drabi għandhom influwenza limitata f’dawn iċ-ċirkostanzi;

17.

JINNOTA t-tendenza dejjem tiżdied ta’ awtorizzazzjoni għat-tqegħid fis-suq ta’ prodotti mediċinali ġodda għal indikazzjonijiet żgħar, inkluż, f’ċerti każijiet, l-awtorizzazzjoni ta’ prodott uniku għal pazjenti minn qasam ta’ marda waħda “mqassmin” fi gruppi u l-awtorizzazzjoni ta’ sustanza waħda għal diversi mard rari u f’dan ir-rigward JINNOTA BI TĦASSIB li l-kumpanniji jistgħu jitolbu prezzijiet għoljin ħafna, filwaqt li l-valur miżjud ta’ xi wħud minn dawn il-prodotti mhuwiex dejjem ċar;

18.

JIRRIKONOXXI li għandha tingħata attenzjoni speċjali lill-aċċess għall-mediċini mill-pazjenti fi Stati Membri iżgħar;

19.

JISSOTTOLINJA l-importanza ta’ disponibbiltà f’waqtha ta’ prodotti ġeneriċi u bijosimili sabiex jiġi ffaċilitat l-aċċess tal-pazjenti għal terapiji farmakoloġiċi u sabiex tittejjeb is-sostenibbiltà tas-sistemi tas-saħħa nazzjonali;

20.

JENFASIZZA li kemm l-investimenti pubbliċi kif ukoll dawk privati huma essenzjali għar-riċerka u l-iżvilupp ta’ prodotti mediċinali innovattivi. F’dawk il-każijiet fejn l-investiment pubbliku kellu rwol ewlieni fl-iżvilupp ta’ ċerti prodotti mediċinali innovattivi, sehem ġust tad-dħul mill-investiment f’dawn il-prodotti għandu preferibbilment jintuża għal aktar riċerka innovattiva fl-interess tas-saħħa pubblika, pereżempju permezz ta’ ftehimiet li saru dwar il-qsim tal-benefiċċji matul il-fażi ta’ riċerka;

21.

JENFASIZZA li l-funzjonament tas-sistemi farmaċewtiċi fl-UE u fl-Istati Membri tagħha jiddependi minn bilanċ delikat u ġabra komplessa ta’ interattività bejn l-awtorizzazzjoni ta’ kummerċjalizzazzjoni u miżuri li jippromwovu l-innovazzjoni, is-suq tal-farmaċewtika, u l-approċċi nazzjonali dwar prezzijiet, rimborż u valutazzjoni ta’ prodotti mediċinali u li diversi Stati Membri esprimew tħassib li dawn is-sistemi jistgħu jkunu żbilanċjati u li mhux dejjem jistgħu jippromwovu l-aħjar eżiti possibbli għall-pazjenti u s-soċjetà;

22.

IFAKKAR fil-Konklużjonijiet tal-Kunsill dwar il-proċess ta’ riflessjoni fuq sistemi tas-saħħa moderni, reattivi u sostenibbli adottati fl-10 ta’ Diċembru 2013 (1), il-Konklużjonijiet tal-Kunsill dwar il-kriżi ekonomika u l-kura tas-saħħa adottati fl-20 ta’ Ġunju 2014 (2), il-Konklużjonijiet tal-Kunsill dwar l-innovazzjoni għall-benefiċċju tal-pazjenti adottati fl-1 ta’ Diċembru 2014 (3) u l-Konklużjonijiet tal-Kunsill dwar mediċina personalizzata għall-pazjenti adottati fis-7 ta’ Diċembru 2015 (4);

23.

IFAKKAR fid-diskussjoni fil-Laqgħa Informali tal-Ministri tas-Saħħa f’Amsterdam fit-18 ta’ April 2016 dwar “Mediċini innovattivi u għall-but ta’ kulħadd” li enfasizzat ir-rwol importanti għall-industrija tax-xjenzi tal-ħajja fl-Ewropa, b’mod partikolari, fl-iżvilupp ta’ trattamenti ġodda effettivi għal pazjenti bi ħtiġijiet mediċi għolja li mhumiex indirizzati; Fl-istess ħin l-isfidi f’sistemi farmaċewtiċi fl-UE u l-Istati Membri tagħha ġew innotati u li diversi Stati Membri jistgħu jikkooperaw u jieħdu azzjoni fuq bażi volontarja biex jindirizzaw sfidi komuni identifikati minn dawk id-diversi Stati Membri għas-sostenibbiltà tas-sistemi tal-kura tas-saħħa nazzjonali, li tista’ tkun marbuta ma’ għadd ta’ fatturi potenzjali, pereżempju l-affordabbiltà ta’ prodotti mediċinali relatati ma’ prezzijiet għoljin, konsegwenzi possibbli avversi jew li ma jkunux intenzjonati ta’ inċentivi u n-nuqqas ta’ ingranaġġ ta’ Stati Membri individwali f’negozjati mal-industrija;

24.

JILQA’ d-diskussjoni matul il-laqgħat informali ta’ livell għoli tar-rappreżentanti tal-Istati Membri responsabbli għall-politika farmaċewtika fil-11 ta’ Diċembru 2015 u fis-26 ta’ April 2016, li ltaqgħu għall-ewwel darba u rrikonoxxew il-valur miżjud ta’ riflessjoni informali u skambju ta’ fehmiet fuq livell ta’ politika strateġika bejn l-Istati Membri;

25.

JIRRIKONOXXI li għadd ta’ Stati Membri esprimew interess li titkompla l-kooperazzjoni volontarja bejn żewġ Stati Membri jew aktar fil-qasam tal-Valutazzjoni tat-Teknoloġija tas-Saħħa kif ukoll fl-esplorazzjoni ta’ kooperazzjoni volontarja f’oqsma differenti, pereżempju dwar kwistjonijiet marbuta mal-ipprezzar u r-rimborż tal-prodotti mediċinali, l-attivitajiet immirati lejn “skannjar tal-orizzont”, l-iskambju ta’ informazzjoni u għarfien, il-ġbir u l-iskambju tad-data dwar il-prezzijiet bħall-kollaborazzjoni EURIPID, u f’ċerti każijiet billi jingħaqdu flimkien il-faċilitajiet u r-riżorsi kif ukoll strumenti konġunti dwar il-prezzijiet u t-twettiq ta’ djalogu bikri ma’ kumpanniji li jiżviluppaw prodotti ġodda; dawn l-attivitajiet kollha għandhom jibqgħu volontarji, iffokati fuq valur miżjud ċar, u interessi u għanijiet komuni;

26.

JIRRIKONOXXI li aktar analiżi biex jiġi eżaminat il-funzjonament attwali tas-sistemi farmaċewtiċi fl-UE u l-Istati Membri tagħha tista’ tkun utli, b’mod partikolari b’rabta mal-impatt ta’ ċerti inċentivi skont il-leġiżlazzjoni farmaċewtika tal-UE, l-użu tagħha mill-operaturi ekonomiċi u l-konsegwenzi fuq l-innovazzjoni, id-disponibbiltà, l-aċċessibbiltà u l-affordabbiltà tal-prodotti mediċinali għall-benefiċċju tal-pazjenti inkluż fir-rigward ta’ soluzzjonijiet innovattivi ta’ trattament ta’ mard komuni li joħolqu piż kbir fuq l-individwi u s-sistemi tas-saħħa;

27.

IFAKKAR ukoll is-sejbiet rilevanti tar-Rapport ta’ Inkjesta tas-Settur Farmaċewtiku tal-Kummissjoni Ewropea tal-2009 (5), li enfasizza li suq b’saħħtu u kompetittiv għall-prodotti mediċinali jibbenefika minn skrutinju viġilanti tal-liġi tal-kompetizzjoni;

28.

JISSOTTOLINJA l-importanza li jitkompla djalogu miftuħ u kostruttiv ma’ diversi partijiet ikkonċernati mill-industrija farmaċewtika, l-organizzazzjonijiet tal-pazjenti u partijiet ikkonċernati oħra, li huwa neċessarju sabiex ikun żgurat li żviluppi futuri ta’ prodotti mediċinali ġodda u innovattivi kif ukoll is-sostenibbiltà tas-sistema farmaċewtika fl-UE u fl-Istati Membri tagħha, filwaqt li fl-istess ħin, jiġu msaħħa l-interessi tas-saħħa pubblika u tiġi garantita s-sostenibbiltà tas-sistemi tas-saħħa tal-Istati Membri tal-UE;

29.

JIRRIKONOXXI li s-sistemi farmaċewtiċi fl-UE u fl-Istati Membri tagħha, li huma kkaratterizzati minn tqassim ta’ kompetenzi bejn il-livell tal-Istati Membri u tal-UE, jistgħu jibbenefikaw minn djalogu u minn approċċ aktar olistiku fir-rigward tal-politika farmaċewtika, billi tissaħħaħ il-kooperazzjoni volontarja bejn l-Istati Membri mmirata lejn trasparenza akbar, biex jitħarsu l-interessi komuni, l-iżgurar tal-aċċess tal-pazjenti għal prodotti mediċinali sikuri, effettivi u affordabbli kif ukoll is-sostenibbiltà tas-sistemi tas-saħħa nazzjonali;

30.

IFAKKAR fir-Rapport dwar l-implimentazzjoni tal-pjan ta’ ħidma ta’ tliet snin tal-EMA-EUnetHTA għall-2012-2015 (6)ippubblikat mill-Aġenzija Ewropea għall-Mediċini u EUnetHTA;

31.

JIRRIKONOXXI l-benefiċċji potenzjali tal-iskambju ta’ informazzjoni madwar l-Istati Membri dwar l-implimentazzjoni u l-applikazzjoni ta’ Ftehimiet dwar Dħul Ġestit;

32.

JAGĦRAF li filwaqt li dawn il-konklużjonijiet tal-Kunsill jirreferu l-iktar għal prodotti mediċinali, minħabba n-natura speċifika tas-settur, l-istess preokkupazzjonijiet dwar is-sostenibbiltà u l-affordabbiltà, kif ukoll konsiderazzjonijiet dwar ir-riċerka u l-iżvilupp u l-Valutazzjoni tat-Teknoloġija tas-Saħħa (HTA) huma applikabbli wkoll għat-tagħmir mediku u apparat mediku dijanjostiku in-vitro.

JISTIEDEN LILL-ISTATI MEMBRI BIEX:

33.

Iqisu l-iżvilupp ulterjuri ta’ kooperazzjoni volontarja xprunata esklużivament mill-Istati Membri bejn l-awtoritajiet rilevanti u min iħallas mill-Istati Membri, inkluż il-kooperazzjoni fi ħdan gruppi ta’ Stati Membri, li jikkondividu interessi komuni fir-rigward tal-ipprezzar u r-rimborż ta’ prodotti mediċinali u biex jesploraw oqsma possibbli fejn kooperazzjoni volontarja bħal din tista’ tikkontribwixxi għal affordabbiltà akbar u aċċess aħjar għal prodotti mediċinali. Fejn rilevanti u xieraq, gruppi ta’ Stati Membri li jixtiequ jesploraw kooperazzjoni fuq bażi volontarja, jistgħu jagħmlu użu wkoll mill-għarfien espert internazzjonali, b’rispett sħiħ lejn il-kompetenzi tal-Istati Membri. Din il-kooperazzjoni volontarja tista’ tinkludi attivitajiet bħal:

—

Il-valutazzjoni tal-introduzzjoni futura ta’ prodotti mediċinali ġodda li possibbilment tħalli impatt finanzjarju sinifikanti fuq is-sistemi tas-saħħa fi stadju bikri permezz tal-hekk imsejjaħ “skannjar konġunt tal-orizzont”, li jinvolvi skannjar proattiv ta’ tendenzi emerġenti u żviluppi futuri tar-riċerka u l-iżvilupp farmaċewtiku mmirati biex jantiċipaw aħjar il-wasla ta’ prodotti mediċinali ġodda, jiswew ħafna flus, innovattivi li potenzjalment jistgħu jaffettwaw il-politika u l-prattika attwali;

—	L-iskambju proattiv ta’ informazzjoni bejn l-Istati Membri (pereżempju l-awtoritajiet nazzjonali tal-ipprezzar u r-rimborż), partikolarment fil-fażi ta’ qabel it-tnedija, bir-rispett dovut tar-regoli u l-oqfsa nazzjonali eżistenti, pereżempju fir-rigward tal-kunfidenzjalità tal-kummerċ;

—	Jesploraw strateġiji possibbli dwar negozjati konġunti volontarji dwar il-prezzijiet f’koalizzjonijiet bejn l-Istati Membri, li esprimew interess biex jagħmlu dan;

—	Jikkunsidraw it-tisħiħ tal-iskemi eżistenti ta’ kooperazzjoni u inizjattivi biex jitrawwem ftehim dwar approċċi biex jiġi indirizzat in-nuqqas ta’ prodotti mediċinali disponibbli u sitwazzjonijiet ta’ falliment tas-suq.

34.

L-iskambju ta’ metodoloġiji HTA u l-valutazzjoni tal-eżiti permezz tal-EUNetHTA u n-Netwerk tal-HTA kif diġà previst taħt l-Azzjoni Konġunta EUNetHTA, filwaqt li jagħrfu li l-impatt finanzjarju u l-ipprezzar għandhom jiġu indirizzati separatament mill-HTA, u li l-applikabbiltà tar-riżultati tal-HTA għandhom jiġu evalwati permezz ta’ sistemi tas-saħħa nazzjonali.

35.

Mingħajr preġudizzju għall-kooperazzjoni eżistenti fil-kuntest tal-EUnetHTA, u fejn xieraq, tiġi esplorata aktar kooperazzjoni volontarja mill-qrib dwar l-HTA bejn żewġ Stati Membri jew aktar bħala inizjattiva tal-Istati Membri, bħar-rikonoxximent reċiproku tar-rapporti tal-HTA u/jew rapporti konġunti tal-HTA.

36.

Matul kull Presidenza tal-UE jikkunsidraw li jorganizzaw laqgħa informali ta’ livell għoli tar-rappreżentanti rilevanti tal-Istati Membri responsabbli għall-politika farmaċewtika (pereżempju, diretturi nazzjonali tal-politika farmaċewtika), li tinkoraġġixxi riflessjoni u diskussjoni strateġika dwar żviluppi attwali u futuri fis-sistema farmaċewtika fl-UE u fl-Istati Membri tagħha, biex b’hekk tiġi evitata d-duplikazzjoni u tiġi rispettata d-diviżjoni tal-kompetenzi. Dawn id-diskussjonijiet huma purament informali u, fejn rilevanti u xieraq, jistgħu jintużaw bħala kontribut għal aktar riflessjoni f’fora xierqa tal-UE, b’mod partikolari fil-Grupp ta’ Ħidma dwar il-Farmaċewtiċi u l-Apparat għal Użu Mediku meta jkunu jirrigwardjaw l-oqsma ta’ kompetenza tal-UE.

37.

It-Triju ta’ Presidenzi (in-Netherlands, is-Slovakkja u Malta) huma mistiedna biex jidentifikaw mal-Istati Membri għadd ta’ preokkupazzjonijiet u sfidi reċiproċi li jkunu ġew esperjenzati li jistgħu jiġu kkunsidrati u/jew modifikati mill-Presidenzi futuri fil-perijodu mill-2017 sal-2020, b’rispett sħiħ lejn il-kompetenzi fil-livell tal-Istati Membri u tal-UE.

38.

Fejn xieraq, dawn il-preokkupazzjonijiet u sfidi komuni ser jiġu segwiti b’mod konkret permezz ta’ djalogu, skambju u kooperazzjoni (internazzjonali) kif ukoll permezz ta’ skambju ta’ informazzjoni, monitoraġġ u riċerka fil-livell tal-Istati Membri u tal-UE fil-fora xierqa u, b’mod partikolari, meta jkunu jirrigwardjaw il-kompetenzi tal-UE, permezz tal-Grupp ta’ Ħidma dwar il-Farmaċewtiċi u l-Apparat għal Użu Mediku, bil-kontribut tal-Istati Membri, il-fora tekniċi u ta’ politika eżistenti u, fejn rilevanti, il-Kummissjoni Ewropea.

JISTIEDEN LILL-ISTATI MEMBRI U L-KUMMISSJONI BIEX:

39.

Jesploraw sinerġiji possibbli bejn il-ħidma tal-korpi regolatorji, il-korpi tal-HTA u min iħallas, filwaqt li jirrispettaw ir-responsabbiltajiet speċifiċi tagħhom fil-katina farmaċewtika u fir-rispett sħiħ tal-kompetenzi tal-Istati Membri, sabiex jiġi żgurat l-aċċess f’waqtu u affordabbli tal-pazjenti għal prodotti mediċinali innovattivi li jilħqu s-suq speċjalment permezz ta’ għodod regolatorji tal-UE ta’ valutazzjoni aċċellerata, awtorizzazzjoni għat-tqegħid fis-suq f’ċirkostanzi eċċezzjonali u awtorizzazzjoni għat-tqegħid fis-suq b’kondizzjoni filwaqt li janalizzaw ukoll l-effettività ta’ dawn l-għodod u jiġu eżaminati l-(pre)kondizzjonijiet possibbli ċari u infurzabbli u għażliet ta’ ħruġ għall-prodotti li jidħlu fis-suq permezz ta’ dawn il-mekkaniżmi sabiex ikun żgurat livell għoli ta’ kwalità, effikaċja u sikurezza tal-prodott mediċinali rispettiv. Dawn il-prodotti għalhekk ser ikomplu jiġu evalwati u eżaminati b’mod xieraq fir-rigward tal-benefiċċji u r-riskji u l-adegwatezza tagħhom biex jiġu inklużi f’dawn l-għodod.

40.

Irawmu kooperazzjoni mill-qrib bejn l-Istati Membri skont it-Tielet Azzjoni Konġunta tan-Netwerk Ewropew għall-Valutazzjoni tat-Teknoloġija tas-Saħħa (EUnetHTA) kif adottata u biex jirriflettu dwar il-futur tal-kooperazzjoni dwar l-HTA fil-livell Ewropew għall-perijodu wara l-2020 meta l-Azzjoni Konġunta attwali tasal fi tmiemha.

41.

Itejbu u jsaħħu d-djalogu u l-kooperazzjoni eżistenti bejn l-Istati Membri u fil-livell tal-UE, b’mod partikolari permezz ta’ u fi ħdan fora eżistenti u korpi ta’ ħidma tekniċi u billi jitkompla l-investiment u tiġi ffaċilitata l-ħidma tan-Netwerk tal-Awtoritajiet Kompetenti dwar l-Ipprezzar u r-Rimborż (NCAPR), il-Kumitat Farmaċewtiku u l-Grupp ta’ Esperti dwar l-Aċċess Sikur u f’Waqtu għall-Mediċini tal-Pazjenti (STAMP).

42.

Jevalwaw ir-rilevanza u l-funzjonament tal-korpi tekniċi differenti li joperaw fil-livell tal-UE fi ħdan il-qafas farmaċewtiku tal-UE, inklużi dawk li joperaw taħt l-awspiċji tal-Kummissjoni Ewropea, sabiex jiċċaraw u jikkonfermaw il-kompiti, ir-rwoli u l-mandati eżistenti bl-għan li jiġu evitati d-duplikazzjoni u l-frammentazzjoni tax-xogħol, u biex l-Istati Membri jingħataw informazzjoni aħjar dwar dak li jkun għaddej u ħarsa ġenerali lejn l-iżviluppi u d-diskussjonijiet li jkunu għaddejjin f’dawn il-fora.

43.

Jikkunsidraw investimenti ulterjuri fil-livell nazzjonali u tal-UE fid-disponibbiltà tar-reġistri u fl-iżviluppi ta’ metodi biex tiġi evalwata l-effettività ta’ farmaċewtiċi inkluż permezz tal-użu ta’ mezzi diġitali rilevanti. L-implimentazzjoni ta’ mezzi biex jinfurmaw dwar l-effikaċja ta’ wara t-tqegħid fis-suq tal-mediċini għandha tippermetti skambju ta’ informazzjoni bejn l-Istati Membri għalkemm b’rispett sħiħ tal-kompetenzi individwali, il-leġiżlazzjoni applikabbli dwar il-protezzjoni tad-data u leġiżlazzjoni oħra.

44.

Jikkunsidraw investimenti ulterjuri fil-livell nazzjonali u tal-UE fl-iżvilupp ta’ mediċini innovattivi għal ħtiġijiet mediċi li mhumiex indirizzati, b’mod partikolari wkoll permezz tal-Orizzont 2020 u l-Inizjattiva tal-Mediċini Innovattivi (IMI) u bl-involviment tal-Aġenzija Ewropea tal-Mediċini, filwaqt li jiġi promoss l-aċċess miftuħ għad-data tar-riċerka filwaqt li tiġi rispettata b’mod sħiħ il-leġiżlazzjoni applikabbli dwar il-protezzjoni tad-data u, fejn applikabbli, l-informazzjoni li hi meqjusa bħala kummerċjalment kunfidenzjali, u l-konsiderazzjoni ta’ kondizzjonijiet bħal-liċenzjar ekwitabbli biex jiġi żgurat redditu ġust fuq l-investiment għal riċerka ffinanzjata minn fondi pubbliċi li tat kontribut importanti għall-iżvilupp ta’ prodotti mediċinali.

45.

Jesploraw l-ostakli għall-użu ta’ metodi eżistenti u jikkunsidraw soluzzjonijiet ġodda li jindirizzaw il-falliment tas-suq, b’mod partikolari fi swieq żgħar ukoll, meta prodotti stabbiliti ma jibqgħux disponibbli jew prodotti ġodda ma jiġux introdotti fis-swieq nazzjonali, pereżempju minħabba raġunijiet ekonomiċi kummerċjali.

JISTIEDEN LILL-KUMMISSJONI EWROPEA BIEX:

46.

Tkompli bl-attivitajiet li għaddejjin biex tiġi simplifikata l-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni attwali dwar prodotti mediċinali orfni u biex jiżguraw tiġi żgurata l-applikazzjoni korretta tar-regoli attwali u t-tqassim ġust ta’ inċentivi u premjijiet u jekk ikun meħtieġ, tikkunsidra r-reviżjoni tal-qafas regolatorju dwar il-prodotti mediċinali orfni mingħajr ma tiskoraġġixxi l-iżvilupp ta’ prodotti mediċinali meħtieġa għat-trattament ta’ mard rari.

47.

Tħejji malajr kemm jista’ jkun u bl-involviment mill-qrib tal-Istati Membri, filwaqt li jiġu rrispettati b’mod sħiħ il-kompetenzi tal-Istati Membri, u dan li ġej:

ħarsa ġenerali lejn l-istrumenti leġiżlattivi attwali tal-UE u inċentivi relatati li għandhom l-għan li jiffaċilitaw l-investiment fl-iżvilupp ta’ prodotti mediċinali u l-awtorizzazzjoni tat-tqegħid fis-suq ta’ prodotti mogħtija lil detenturi ta’ awtorizzazzjoni għat-tqegħid fis-suq kif implimentati fi ħdan l-UE: Ċertifikati ta’ Protezzjoni Supplimentari (ir-Regolament (KE) Nru 469/2009), prodotti mediċinali għall-użu mill-bniedem (id-Direttiva 2001/83/KE u r-Regolament (KE) Nru 726/2004), prodotti mediċinali orfni (ir-Regolament (KE) Nru 141/2000) u pedjatrija (ir-Regolament (KE) Nru 1901/2006);

analiżi tal-impatt tal-inċentivi bbażata fuq l-evidenza f’dawn l-istrumenti leġiżlattivi tal-UE, kif implementati, fuq l-innovazzjoni, kif ukoll fuq id-disponibbiltà, fost l-oħrajn in-nuqqas ta’ provvista u tnedijiet fis-suq differiti, u l-aċċessibbiltà ta’ prodotti mediċinali, inklużi l-prodotti mediċinali essenzjali bi prezzijiet għoljin għal kundizzjonijiet li huma ta’ piż kbir fuq il-pazjenti u s-sistemi tas-saħħa kif ukoll id-disponibbiltà ta’ prodotti mediċinali ġeneriċi. Fost dawk l-inċentivi, għandha tingħata attenzjoni partikolari għall-fini ta’ ċertifikati ta’ protezzjoni supplimentari kif definit fl-istrument leġiżlattiv rilevanti tal-UE u l-użu tal-eżenzjoni tal-privattivi “Bolar” (7), l-esklużività tad-data għal prodotti mediċinali u l-esklużività tat-tqegħid fis-suq għal prodotti mediċinali orfni.

Fejn rilevanti, l-analiżi tal-impatt għandha tindirizza wkoll — fost l-oħrajn — l-iżvilupp ta’ prodotti mediċinali u l-effetti tal-istrateġiji tal-ipprezzar tal-industrija fir-rigward ta’ dawn l-inċentivi.

Il-Kummissjoni ser tmexxi l-analiżi fuq il-bażi tal-informazzjoni li tkun disponibbli jew li tkun inġabret, inkluż mill-Istati Membri u sorsi oħra rilevanti.

Għal dan il-għan, il-Kummissjoni għandha tħejji, sa tmiem l-2016, skeda ta’ żmien u metodoloġija għat-twettiq tal-analiżi kif imsemmi f’dan il-paragrafu.

48.

Tkompli u fejn possibbli żżid, inkluż permezz ta’ rapport rigward kawżi reċenti dwar il-kompetizzjoni wara l-inkjesta tas-settur farmakoloġiku ta’ 2008/2009, l-infurzar ta’ fużjonijiet skont ir-Regolament tal-KE dwar l-Għaqdiet (Regolament (KE) Nru 139/2004) u l-monitoraġġ, l-iżvilupp ta’ metodi u ta’ investigazzjoni — f’kooperazzjoni mal-awtoritajiet nazzjonali tal-kompetizzjoni fin-Netwerk Ewropew tal-Kompetizzjoni (ECN) — ta’ każijiet potenzjali ta’ abbuż tas-suq, prezzijiet eċċessivi kif ukoll restrizzjonijiet oħra tas-suq rilevanti b’mod speċifiku għall-kumpanniji farmaċewtiċi li joperaw fi ħdan l-UE, u dan b’konformità mal-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea.

49.

Fuq il-bażi ta’ din il-ħarsa ġenerali ta’ hawn fuq, l-analiżi u r-rapport imsemmija fil-paragrafi 47 u 48, u b’kont meħud tal-impenji internazzjonali tal-UE u — fost l-oħrajn ukoll — tal-ħtiġijiet tal-pazjent, is-sistemi tas-saħħa u l-kompetittività tas-settur farmaċewtiku bbażat fl-UE, jiddiskutu l-eżitu u s-soluzzjonijiet possibbli proposti mill-Kummissjoni fil-Grupp ta’ Ħidma dwar il-Farmaċewtiċi u l-Apparat għal Użu Mediku u, meta jkunu involuti kwistjonijiet ta’ saħħa pubblika, il-Grupp ta’ Ħidma dwar is-Saħħa Pubblika fil-Livell Għoli.

(1) ĠU C 376, 21.12.2013, p. 3, b’Corrigendum fil-ĠU C 36, 7.2.2014, p. 6.

(2) ĠU C 217, 10.7.2014, p. 2.

(3) ĠU C 438, 6.12.2014, p. 12.

(4) ĠU C 421, 17.12.2015, p. 2.

(5) 12097/09 + ADD1 + ADD2

(6) http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Report/2016/04/WC500204828.pdf

(7) L-Artikolu 10.6 tad-Direttiva 2001/83/KE tas-6 ta’ Novembru 2001 dwar il-kodiċi tal-Komunità li għandu x’jaqsam ma’ prodotti mediċinali għall-użu mill-bniedem.

		ISSN 1977-0987
Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea		C 269

Edizzjoni bil-Malti	Informazzjoni u Avviżi	Volum 59 23 ta' Lulju 2016

Avviż Nru	Werrej	Paġna
	II Komunikazzjonijiet
	KOMUNIKAZZJONIJIET MINN ISTITUZZJONIJIET, KORPI, UFFIĊĊJI U AĠENZIJI TAL-UNJONI EWROPEA
	Il-Kummissjoni Ewropea
2016/C 269/01	Avviż tal-Kummissjoni — Gwida dwar l-iżgurar tar-rispett tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea fl-implimentazzjoni tal-Fondi Strutturali u ta' Investiment Ewropej (il-Fondi SIE)	1
2016/C 269/02	Ebda oppożizzjoni għal konċentrazzjoni notifikata (Il-Każ M.8100 — IK/Five Arrows/I@D) ( 1 )	20
2016/C 269/03	Ebda oppożizzjoni għal konċentrazzjoni notifikata (Il-Każ M.8082 — General Motors France/Groupe Dubreuil/Claro) ( 1 )	20

	V Avviżi
	PROĊEDURI DWAR L-IMPLIMENTAZZJONI TAL-POLITIKA TAL-KOMPETIZZJONI
	Il-Kummissjoni Ewropea
2016/C 269/09	Avviż minn qabel ta’ konċentrazzjoni (Il-Każ M.8108 — CVC/Sisal Group) — Każ li jista’ jiġi kkunsidrat għal proċedura ssimplifikata ( 1 )	39

	Munita	Rata tal-kambju
USD	Dollaru Amerikan	1,1014
JPY	Yen Ġappuniż	116,86
DKK	Krona Daniża	7,4390
GBP	Lira Sterlina	0,84108
SEK	Krona Żvediża	9,4979
CHF	Frank Żvizzeru	1,0860
ISK	Krona Iżlandiża
NOK	Krona Norveġiża	9,3847
BGN	Lev Bulgaru	1,9558
CZK	Krona Ċeka	27,023
HUF	Forint Ungeriż	313,34
PLN	Zloty Pollakk	4,3554
RON	Leu Rumen	4,4609
TRY	Lira Turka	3,3560
AUD	Dollaru Awstraljan	1,4717
CAD	Dollaru Kanadiż	1,4436
HKD	Dollaru ta' Hong Kong	8,5420
NZD	Dollaru tan-New Zealand	1,5748
SGD	Dollaru tas-Singapor	1,4934
KRW	Won tal-Korea t'Isfel	1 251,19
ZAR	Rand ta' l-Afrika t'Isfel	15,6920
CNY	Yuan ren-min-bi Ċiniż	7,3500
HRK	Kuna Kroata	7,4863
IDR	Rupiah Indoneżjan	14 445,45
MYR	Ringgit Malażjan	4,4696
PHP	Peso Filippin	51,836
RUB	Rouble Russu	71,0806
THB	Baht Tajlandiż	38,463
BRL	Real Brażiljan	3,6138
MXN	Peso Messikan	20,4913
INR	Rupi Indjan	73,8783

	IV Informazzjoni
	INFORMAZZJONI MINN ISTITUZZJONIJIET, KORPI, UFFIĊĊJI U AĠENZIJI TAL-UNJONI EWROPEA
	Il-Kunsill
2016/C 269/04	Konklużjonijiet tal-Kunsill dwar it-titjib tal-prodotti tal-ikel	21
2016/C 269/05	Konklużjonijiet tal-Kunsill dwar il-passi li jmiss fil-qafas ta’ approċċ Saħħa Waħda biex tiġi miġġielda r-reżistenza għall-antimikrobiċi	26
2016/C 269/06	Konklużjonijiet tal-Kunsill dwar it-tisħiħ tal-bilanċ fis-sistemi farmaċewtiċi fl-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha	31
	Il-Kummissjoni Ewropea
2016/C 269/07	Rata tal-kambju tal-euro	37
	Il-Qorti tal-Awdituri
2016/C 269/08	Rapport Speċjali Nru 18/2016 — Is-sistema tal-UE għaċ-ċertifikazzjoni ta’ bijokarburanti sostenibbli	38


	(1) Test b'rilevanza għaż-ŻEE