20.7.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 264/1

Relatur:

is-Sur José María ZUFIAUR NARVAIZA

1.1

Il-KESE jaqbel li hemm bżonn li tiġi riveduta l-Istrateġija Ewropea ta’ Sigurtà (SES) attwali tal-2003, biex jiġi indirizzat kuntest internazzjonali li nbidel sostanzjalment. Bħala korp konsultattiv tal-istituzzjonijiet Ewropej u rappreżentant tas-soċjetà ċivili organizzata, iqis li huwa vitali li jiġi kkonsultat fil-proċess tat-tfassil tal-istrateġija l-ġdida, kif ukoll li s-soċjetà ċivili tiġi involuta b’mod strutturat fil-proċess. Fil-fehma tal-KESE, ikun meħtieġ li jitwettqu reviżjonijiet tal-istrateġija globali f’perjodi qosra ta’ żmien. Pereżempju, kull ħames snin, li jaħbtu mal-mandati tal-Parlament u tal-Kummissjoni.

1.2

L-UE qed tiffaċċja kriżijiet li l-karatteristiċi prinċipali tagħhom huma d-diżintegrazzjoni soċjali, l-interdipendenza, id-dgħjufija istituzzjonali u n-natura globali tal-inugwaljanza. Issa dħalna fl-era fejn l-esklużjoni soċjali hija fattur ewlieni ta’ kunflitti, li għalihom l-intervent militari mhuwiex biżżejjed.

1.3

L-akbar ċaqliq fil-kompetizzjoni ġeopolitika u ġeoekonomika u l-persistenza ta’ xi setgħat mondjali li jaqsmu d-dinja f’żoni ta’ influwenza għandhom effett fuq il-mudell strateġiku Ewropew, ibbażat fuq il-kooperazzjoni u l-kundizzjonalità pożittiva, li jitlob li din tiġi adattata.

1.4

Fil-fehma tal-KESE, f’ xenarju internazzjonali tant kumpless, l-Ewropej ser ikunu kapaċi jiddefendu l-valuri u l-interessi tagħhom permezz ta’ koordinazzjoni aktar mill-qrib tal-għanijiet, il-politiki u r-riżorsi. Il-politika estera Ewropea tibda lokalment, peress li r-rabta bejn il-politika interna u estera ma tistax tinfired.

1.5

Iċ-ċittadini Ewropej ser jersqu ‘l bogħod mis-sens attwali ta’ aljenazzjoni u jimpenjaw ruħhom mal-UE jekk l-UE tibdel id-direzzjoni u tpoġġi lilha nnifisha bħala promotur tal-libertà, is-sigurtà u l-prosperità — li tiddefendi l-ugwaljanza — fl-Ewropa u fil-bqija tad-dinja.

1.6

Huwa essenzjali li tiżdied l-integrazzjoni politika Ewropea fit-triq lejn is-sovranità f’dinja globalizzata, li jittieħdu deċiżjonijiet biex jqajmu mill-ġdid l-entużjażmu għall-proġett Ewropew, għal kuntratt soċjali mġedded u biex nindirizzaw id-defiċit demokratiku.

1.7

Il-politika etera u l-politika Ewropea tas-sigurtà u d-difiża, li għandu jkollhom aktar mezzi disponibbli, jeħtieġu l-użu ta’ metodi ta’ ħidma aktar flessibbli waqt li jkunu wkoll aktar ikkoordinati, bejn l-Istati Membri u l-istituzzjonijiet Ewropej.

1.8

Id-difiża tal-UE titlob koordinazzjoni akbar u ppjanar komuni, bil-ħsieb li nimxu lejn Unjoni Ewropea tad-Difiża. Għal dan il-għan, jinħtieġu iżjed fondi u l-iżvilupp tal-industrija tad-difiża Ewropea, filwaqt li jiġi evitat infiq doppju permezz ta’ strumenti li jiffavorixxu l-akkomunament (pooling) u l-kondiviżjoni. F’dan il-kuntest ukoll, huwa fundamentali li jkun hemm governanza aħjar u struttura istituzzjonali konsistenti, kif ukoll għandhom jitħeġġu proġetti konġunti fuq skala wiesgħa. Dan kollu huwa mingħajr ħsara għar-relazzjoni trans-Atlantika u l-kooperazzjoni mill-qrib mas-sħubijiet u l-korpi li jagħmlu parti minnhom il-biċċa l-kbira tal-pajjiżi tal-UE, bħan-NATO.

1.9

Skont il-KESE, il-prijoritajiet tal-istrateġija globali l-ġdida għandhom ikunu dawn li ġejjin: a) it-tisħiħ tal-proċess tal-adeżjoni tal-pajjiżi kandidati, partikolarment il-Balkani tal-Punent u l-istabilizzazzjoni tal-viċinat tal-Lvant u tan-Nofsinhar, inkluż permezz tar-rispons għall-flussi migratorji u tar-refuġjati, b) it-trawwim ta’ politika ta’ sigurtà u ta’ difiża komuni mibnija fuq bażi industrijali u teknoloġika tad-difiża Ewropea (EDTIB) robusta u definita aktar tajjeb; c) it-tisħiħ ta’ sistema multilaterali effettiva u riformata għas-sigurtà u l-governanza soċjo-ekonomika u tal-iżvilupp u d) il-promozzjoni tal-kummerċ u l-iżvilupp. F’dawn il-prijoritajiet għandhom jiġu inkorporati żewġ dimensjonijiet trasversali: l-iżvilupp sostenibbli f’kuntest wiesa’ u t-tisħiħ tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili.

1.10

Bid-diplomazija preventiva u multilaterali tradizzjonali, l-UE għandha tkun forza kostruttiva u regolatorja li tippromovi governanza inklużiva, impenjata li tinvolvi l-ekonomiji emerġenti f’istituzzjonijiet multilaterali.

1.11

L-UE, li tnediet sabiex tikkonsolida l-paċi fl-Ewropa, għandu jkollha bħala għan essenzjali fl-istrateġija globali tagħha ż-żamma u l-promozzjoni tal-paċi. Għal dan huma fundamentali l-politiki tas-sigurtà u tad-difiża, l-azzjoni diplomatika u r-rwol tas-soċjetà ċivili.

1.12

B’rabta mal-kriżi tar-refuġjati, il-KESE jqis li huwa vitali li l-UE tadotta politika ta’ refuġju, asil u immigrazzjoni komuni mwettqa minn istituzzjoni Ewropea, li tiżgura li l-Istati Ewropea jindirizzaw ir-responsabbiltajiet tagħhom b’mod konġunt, proporzjonali u solidali.

1.13

Skont il-KESE, għandhom isiru bidliet fis-sistema għall-għoti ta’ fondi Ewropej għall-iżvilupp sabiex isiru aktar flessibbli, versatili u adattati għaċ-ċirkostanzi speċifiċi.

1.14

Il-firxa ta’ ftehimiet kbar kummerċjali li attwalment qegħdin jiġu nnegozjati jew ratifikati qegħdin jiksbu, lil hinn mill-aspetti kummerċjali attwali tagħhom, dimensjoni ġeopolitika innegozjabbli. L-indirizzar tal-impatt ġeopolitiku ta’ dan it-tip ta’ ftehimiet, it-tisħiħ tar-relazzjonijiet multilaterali u l-evitar ta’ tensjonijiet bejn il-blokki kummerċjali ser ikunu element ewlieni tal-istrateġija globali futura tal-UE. U, sa fejn dawn il-ftehimiet jaffettwaw il-mod ta’ ħajja tal-persuni, huwa essenzjali, fil-fehma tal-KESE, li jiġu sodisfati t-talbiet u t-tħassib tas-soċjetà ċivili u tal-pubbliku ġenerali f’dan ir-rigward.

1.15

Il-KESE jemmen li huwa essenzjali li jissaħħu s-soċjetà ċivili u l-attivitajiet tagħha, kif ukoll ir-rabtiet paralleli għall-attività diplomatika sabiex tiġi implimentata l-politika estera u ta’ sigurtà tal-UE. Konsegwentement, il-KESE jirrakkomanda li fil-PESK jiddaħħal, b’mod espliċitu, dan il-komponent fost l-għanijiet prijoritarji tagħha.

1.16

Aħna nemmnu li l-KESE, bħala korp konsultattiv tal-istituzzjonijiet Ewropej u rappreżentant tal-organizzazzjonijiet il-kbar kollha tas-soċjetà ċivili organizzata tal-Istati Membri, huwa dak li huwa fl-aħjar pożizzjoni biex ikun kontroparti essenzjali għall-istituzzjonijiet tal-UE involuti fil-politika estera u ta’ sigurtà komuni tal-UE, b’mod partikolari s-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE) u l-Kummissjoni Ewropea.

1.17

Għal dan il-għan, il-KESE jipproponi li dawn il-prijoritajiet jiġu esplorati flimkien u b’tali mod li jifformalizzaw kooperazzjoni bejn is-SEAE u l-KESE.

1.18

Il-KESE joffri li jgħin lis-SEAE sabiex iwettaq rapport ta’ evalwazzjoni dwar il-parteċipazzjoni attwali tas-soċjetà ċivili fil-qasam tal-politika barranija Ewropea.

1.19

Fil-KESE nipproponu l-organizzazzjoni ta’ seduta annwali dwar il-politika estera u ta’ sigurtà bil-parteċipazzjoni tal-organizzazzjonijiet Ewropej prinċipali tas-soċjetà ċivili u bil-preżenza tar-Rappreżentant Għoli.

2.1

Il-KESE jinnota li hemm bżonn ta’ strateġija li tkopri l-istrumenti kollha tal-azzjoni esterna tal-UE, inklużi dawk tas-sigurtà u d-difiża, f’qafas ġenerali koerenti u aġġornat. Għalhekk, huma neċessarji bidliet fl-objettivi, fil-prijoritajiet, fl-interessi u l-istrumenti tal-azzjoni esterna Ewropea, b’perspettiva integrali li tmur lil hinn mill-approċċi parzjali u r-reżistenza mill-istat u li ssaħħaħ il-koordinazzjoni u l-flessibbiltà (1)  (2).

2.2

Minkejja l-progress soċjali kbir li sar fl-aspetti differenti stabbiliti fl-Għanijiet ta’ Żvilupp tal-Millennju, fenomeni oħra bħat-tnaqqis tis-saħħa tal-Punent, il-konsolidazzjoni tas-setgħat ġodda emerġenti, l-impatt dejjem jikber tat-teknoloġiji tal-informazzjoni, it-tendenzi demografiċi u inugwaljanza ikbar qed juru kuntest ġeopolitiku globali aktar kumpless, li fih il-progress f’mudell ibbażat fuq regoli u valuri tas-soċjetajiet miftuħa isib reżistenza ikbar. Dan huwa veru fil-każ ta’ istituzzjonijiet multilaterali li mhumiex adattati għal dinja multipolari ġdida. Bħala riżultat ta’ dan, l-istandards internazzjonali qed jonqsu filwaqt li r-rilevanza tal-ġeopolitika tieħu dimensjoni ġdida. Permezz ta’ numru ikbar ta’ atturi, inklużi dawk mhux statali u l-kumpaniji sovranazzjonali, u l-iżvilupp ta’ teknoloġiji li jfixklu, li jagħmilha diffiċli li tiġi stabbilita aġenda strateġika u l-ġestjoni f’ambjenti kumplessi.

2.3

It-theddid li qed tiffaċċja l-UE huwa: il-ġestjoni tal-flussi migratorji, is-sigurtà tal-kontinent kontra t-theddid terroristiku, u l-iskoraġġiment ta’ aggressjoni militari ċibernetika kontra l-Istati Membri tal-UE. L-isfidi, it-theddid u l-perikli l-oħra issa huma essenzjalment globali: it-tibdil fil-klima, il-kriżi finanzjarja u ekonomika, l-evażjoni tat-taxxa, il-korruzzjoni, il-kriminalità organizzata, il-pandemiji, il-kriżijiet umanitarji, eċċ. L-Unjoni għandha rwol x’taqdi f’dan kollu. Il-PESK għandha tinbidel f’għodda effettiva, iktar milli hija llum, biex tiddefendi l-interessi tal-Unjoni u tal-Istati Membri, u dan huwa essenzjali sabiex ikunu involuti ħafna aktar fil-politika estera u ta’ sigurtà tal-UE. Kif indikat mir-Rappreżentant Għoli/Viċi President “Neħtieġu strateġija biex nipproteġu b’mod proattiv l-interessi tagħna, filwaqt li nżommu f’moħħna li l-promozzjoni tal-valuri tagħna hija parti integrali l-interessi tagħna”.

2.4

Hemm żewġ bidliet strutturali li, sostanzjalment, saru fl-Istrateġija tal-2003:

2.4.1

L-ewwel nett qed niffaċċjaw kriżijiet li l-karatteristiċi prinċipali tagħhom huma d-diżintegrazzjoni soċjali, l-interdipendenza, id-dgħjufija istituzzjonali u n-natura globali tal-inugwaljanza. Illum, il-globalizzazzjoni timplika prossimità, viżibbiltà u densità tal-popolazzjoni. L-inugwaljanza saret parametru globali. Din l-intensità tal-kuntrasti soċjali hija l-bażi taċ-ċaqliq tal-massa. Din id-dinja dejjem aktar maqgħuda u estremament inugwali hija sors ta’ instabbiltà u nuqqas ta’ sigurtà. Issa dħalna fl-era tal-kunflitti minħabba l-esklużjoni soċjali, li għalihom l-intervent militari mhuwiex biżżejjed. Aħna qed niffaċċjaw kwistjoni soċjali globali li jeħtieġ li tiġi analizzata u li jkun hemm rispons għaliha, kif sar fis-sekli XIX u XX fil-pajjiżi nazzjonali Ewropej. Dan sar ukoll fl-ambitu internazzjonali, permezz tad-Dikjarazzjoni pijuniera ta’ Philadelphia, 1944. Għal din ir-raġuni ser ikunu meħtieġa politiki regolatorji, ta’ solidarjetà u ta’ kooperazzjoni.

2.4.2

It-tieni waħda hija li l-kompetenza ġeopolitika jerġa’ jkollha aktar saħħa, u mhux biss fil-viċinat Ewropew. L-ambjent ġeografiku tagħna jikkundizzjonana. Il-kunflitti fl-Ukraina, is-Sirja, l-Iraq, il-Libja u s-Sahel, pereżempju, jolqtuna direttament f’termini kummerċjali, fit-terroriżmu ġiħadista, fil-provvista tal-enerġija jew fil-moviment ta’ refuġjati jew migranti. Dan għandu impatt fuq il-mudell strateġiku Ewropew, ibbażat fuq il-kooperazzjoni u l-kundizzjonalità pożittiva.

2.4.3

L-affirmazzjoni tal-Istrateġija attwalment fis-seħħ tibqa’ valida: “L-aħjar protezzjoni għas-sigurtà tagħna hija dinja ta’ pajjiżi demokratiċi ggvernati tajjeb”. Madankollu, din l-istrateġija ħarġet fid-dieher xi nuqqasijiet: 1) b’mod ġenerali dan il-kunċett ma tax ir-riżultati mixtieqa, ħlief f’xi każijiet marbuta mill-qrib mal-proċessi ta’ adeżjoni fl-UE; 2) jeżistu narrattivi oħra, abbażi ta’ qari speċifiku tar-reliġjon, bħall-awtodikjarat Istat Iżlamiku, jew ta’ ċertu nazzjonaliżmu awtoritarju, bħall-każ tar-Russja u ċ-Ċina (potenzi kbar li jinfluwenzaw direttament il-viċinat usa’ tal-UE), li għandhom kunċett tal-ġeopolitika bbażat fuq iż-żoni ta’ influwenza; 3) id-diversità bejn il-pajjiżi li magħhom l-UE ppruvat tistabbilixxi assoċjazzjonijiet ta’ spiss ma tqisitx; 4) b’mod frekwenti kien hemm inkonsistenza bejn id-diskors tal-UE u l-politiki prattiki mwettqa; 5) ma tqisx biżżejjed li d-demokrazija u l-istat tad-dritt ma jistgħux jiġu imposti minn barra, iżda jridu jiġu żviluppati minn ġewwa.

2.5

Waqt li tiddefendi l-prinċipji u l-valuri universali tagħha, l-UE hija mitluba tadatta l-istrateġija tagħha sabiex tippromovihom b’mod aktar effettiv, permezz ta’ dak li s-SEAE sejjaħ bħala “idealiżmu prammatiku”.

3.1

Huwa universalment aċċettat li l-politika estera hija estensjoni tal-politika interna. Huwa għalhekk li, sabiex ikunu effettivi, għandhom jilħqu l-istess għanijiet, għandhom ikunu integrati, koordinati u mhux mifruxa fl-aspetti ċentrali u komuni tagħhom. Fil-fehma tal-KESE, iż-żewġ pilastri ewlenin ta’ strateġija globali tal-politika estera tal-UE jinbnew internament.

3.1.1

L-ewwel wieħed huwa l-element bażiku tal-faxxinu tal-UE fid-dinja: il-mod ta’ ħajja tagħha, ibbażat fuq il-libertà u d-drittijiet tal-bniedem u fuq il-koeżjoni soċjali tal-popolazzjoni kollha. Ma jidhirx realistiku li wieħed jaħseb f’politika estera aktar strutturata, kondiviża u effettiva tal-UE mingħajr ma jitneħħew id-disparitajiet ekonomiċi u soċjali bejn il-membri tagħha, id-dgħufija tal-mudell soċjali tagħha, is-sintomi ta’ nuqqas ta’ solidarjetà u nuqqas ta’ fiduċja, l-irtirar lejn spazji nazzjonali, id-diffikultajiet sabiex jittieħdu deċiżjonijiet komuni, l-iskuntentizza dejjem tiżdied taċ-ċittadini jew it-tkabbir tal-movimenti populisti, ksenofobiċi u Ewrofobiċi. Huwa essenzjali li tiżdied l-integrazzjoni politika Ewropea, probabbilment permezz tal-użu tal-kooperazzjoni msaħħa li jipprovdu t-Trattati, sabiex jaspiraw għas-sovranità f’dinja globalizzata, jittieħdu deċiżjonijiet li jerġgħu joħolqu l-entużjażmu għall-proġett Ewropew, permezz ta’ kuntratt soċjali rinnovat u sabiex it-teħid ta’ deċiżjonijiet u d-demokrazija jitqiegħdu fuq l-istess livell.

3.1.2

It-tieni pilastru jirreferi għal integrazzjoni Ewropea akbar u għall-ħolqien ta’ politiki u strumenti komuni ta’ azzjoni f’oqma bħall-flussi tal-migrazzjoni, il-provvista tal-enerġija, it-tibdil fil-klima, it-terroriżmu internazzjonali, is-sigurtà tal-ikel, il-politika kummerċjali, il-ġlieda kontra l-kriminalità organizzata, pjan Ewropew effettiv ta’ investiment u ta’ ħolqien ta’ impjiegi, dimensjoni soċjali Ewropea, l-ikkompletar tas-suq intern. Iċ-ċittadini Ewropej ser jersqu ‘l bogħod mis-sens attwali ta’ aljenazzjoni u jimpenjaw ruħhom mal-UE jekk l-UE tibdel id-direzzjoni u tpoġġi lilha nnifisha bħala promotur tal-libertà, is-sigurtà u l-prosperità — li tiddefendi l-ugwaljanza — fl-Ewropa u fil-bqija tad-dinja.

3.2

Fl-opinjoni tal-KESE, it-tlestija tas-suq uniku Ewropew — il-politika industrijali, is-sistema finanzjarja, il-politiki dwar it-telekomunikazzjoni u t-trasport, it-teknoloġiji diġitali, l-industriji tad-difiża — hija prijorità għall-UE. Barra minn hekk, il-politika estera għandha tindirizza għadd dejjem jikber ta’ suġġetti relatati mal-politiki tal-UE fil-qasam soċjali, ambjentali, tal-enerġija, diġitali, ekonomiku, industrijali jew tat-trasport, fost oħrajn. Bl-istess mod, għandna bżonn noħolqu viżjoni fit-tul fejn il-politika ekonomika estera hija pilastru ċentrali sabiex jiġu promossi l-kummerċ u l-investiment. Barra minn hekk, huwa urġenti ħafna li jkun hemm politika komuni tal-enerġija kif ukoll politika komuni dwar il-migrazzjoni u l-ażil.

3.3

Fid-dawl tal-konfigurazzjoni ġeostrateġika dinjija, l-UE m’għandhiex għażla oħra ħlief li tiżviluppa l-kapaċitajiet tagħha fil-qasam tas-sigurtà u d-difiża. Inevitabbilment dan jeħtieġ politika esterna iktar integrata — l-Istati Membri qed ikunu dejjem inqas rilevanti fil-livell dinji u azzjoni konġunta timplika benefiċċji għal kulħadd — u jimplika li jingħata aktar spazju għall-politika Ewropea tad-difiża. Dan kollu jissoponi kunċett aktar wiesa’ tas-sigurtà u d-difiża milli sempliċement l-użu tal-forza. Dan kollu jafferma wkoll li kwalunkwe politika tad-difiża qiegħda hemm biex tintuża b’mod preventiv, u li għandha, barra minn hekk, funzjoni dissważiva iżda li teżisti wkoll biex tkun strument tal-aħħar għażla, meta l-interessi kruċjali u r-responsabbiltà ta’ protezzjoni ma jkunux jistgħu jiġu difiżi b’mod ieħor. Dan jitlob użu ikbar u aħjar tar-riżorsi. Minkejja li għandha 28 struttura militari differenti, l-UE tonfoq 40 % ta’ dak li jonfqu l-Istati Uniti fid-difiża nazzjonali. Ma’ dan jeħtieġ li nżidu d-dupplikazzjonijiet sostanzjali u l-iżvilupp dgħajjef tal-industrija tad-difiża, fost kwistjonijiet oħra, li jeħtieġu aktar riżorsi finanzjarji u għodod komuni għall-ippjanar u l-monitoraġġ. Jeħtieġ li l-gvernijiet u ċ-ċittadini tal-UE jkunu konxji tal-fatt li s-sigurtà, il-prosperità u l-libertà huma inseparabbli. Madankollu, żieda fl-awtonomija strateġika tal-UE mil-lat tad-difiża la għandha tkun inkompatibbli u lanqas tmur kontra r-relazzjoni trans-Atlantika u kooperattiva mas-sħubijiet u l-korpi li l-biċċa l-kbira tal-pajjiżi tal-UE jagħmlu parti minnhom, b’mod partikolari n-NATO, li tibqa’ l-pedament tad-difiża kollettiva tagħhom.

3.4

Il-politika Ewropea tad-difiża jeħtieġ li tikkonċentra fuq żewġ oqsma fundamentali: 1) Il-ġeopolitika attwali titlob li l-UE, bħala entità li tipprovdi s-sigurtà barra mill-fruntieri tagħha, jeħtieġ li tkun ċentrali fil-viċinat usa’, kif ukoll fl-appoġġ għad-drittijiet tal-bniedem u fil-kontribut għall-iżvilupp tal-pajjiżi ġirien; 2) Jeħtieġ li tikkontribwixxi għal-libertà tal-aċċess għall-beni pubbliċi dinjija u għal ordni internazzjonali bbażat fuq l-istat tad-dritt.

3.5

L-industrija tad-difiża tal-UE għandha taqdi rwol importanti biex tikseb l-awtonomija strateġika tal-Unjoni Ewropea. Il-kompetittività hija valur li jmur ferm lil hinn mill-interessi tas-settur privat. Hemm bżonn li tissupera l-frammentazzjoni tagħha; is-suċċess ta’ dan il-proċess huwa marbut mill-qrib mal-implimentazzjoni ta’ xi għodod ewlenin, bħalma huma l-implimentazzjoni ta’ proġetti kollaborattivi, l-allokazzjoni tal-fondi adegwati għall-Azzjoni Preparatorja (3) li jmiss u l-ħolqien ta’ linja baġitarja speċifika fil-qafas finanzjarju pluriennali li jmiss.

3.6

L-idea li l-istabbiltà tal-viċinat reali tagħna — il-ġirien tagħna u l-ġirien tal-ġirien — hija indispensabbli għall-istabbiltà proprja tagħna tapplika b’mod dirett ħafna għat-theddida terroristika mill-hekk imsejjaħ Stat Islamiku. Dan ifisser, pereżempju, li hija r-responsabbiltà diretta tal-UE li tgħin sabiex tinstab soluzzjoni politika għall-gwerra fis-Sirja, peress li dan jimplika li tittieħed azzjoni dwar waħda mill-kawżi tal-problema. Dan jimplika wkoll li jittejbu l-attivitajiet tal-koordinazzjoni fil-ġlieda kontra t-terroriżmu u l-intelligence. Huwa importanti ferm li jiżdied l-iskambju tal-informazzjoni bejn l-Istati Membri, flimkien mal-ħolqien ta’ servizz Ewropew tal-intelligence. Barra minn hekk, jeħtieġ li tiġi żviluppata strateġija dinjija kontra t-terroriżmu li tanalizza l-kawżi tiegħu, li timpedixxi konfrontazzjoni bejn il-fehmiet reliġjużi u li, għall-kuntrarju, tinkoraġġixxi l-kooperazzjoni bejn komunitajiet bi twemmin differenti fil-ġlieda kontra l-fanatiżmu terroristiku. Huwa partikolarment importanti li tiġi appoġġjata d-dinja Għarbija u Islamika (li l-iżjed li ntlaqtet mill-attakki tal-hekk imsejjaħ Stat Islamiku, li huwa isem żbaljat) sabiex tirreaġixxi għal din it-theddida minn ġewwa. Bl-istess mod, it-teħid ta’ azzjoni kontra l-bejgħ u t-traffiku tal-armi jew is-sorsi tal-fondi għandu jagħmel parti minn strateġija Ewropea kontra l-azzjoni terroristika. Ir-relazzjonijiet bejn is-soċjetà ċivili u l-viċinat usa’ jistgħu jaqdu rwol pożittiv f’din il-ħidma.

3.7

Għandha tiżdied il-flessibbiltà tal-azzjoni esterna. Livell ikbar ta’ flessibbiltà m’għandux iwassal għal frammentazzjoni, iżda għandu jintlaħaq billi jsir użu sħiħ tal-istrumenti pprovduti mit-TUE u mit-TFUE. Għalhekk huwa wkoll meħtieġ li tiżdied l-astensjoni kostruttiva tal-Istati Membri fil-Kunsill fil-kuntest tal-PESK u l-PSDK. F’dan il-kuntest, fir-rigward tat-tisħiħ tas-sigurtà internazzjonali, il-KESE jirreferi mill-ġdid għall-ħtieġa li jinżammu ċerti valuri relatati mal-politika estera, b’mod partikolari r-rispett għall-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti. Madankollu, meta fil-qafas tal-istrumenti eżistenti ma tistax tinstab soluzzjoni sodisfaċenti, ser ikun hemm bżonn li jiġu stabbiliti gruppi ad hoc bl-involviment tar-Rappreżentant Għoli jew, fin-nuqqas tiegħu, korpi oħra tal-istituzzjonijiet Ewropej, sabiex il-possibbiltajiet tal-Unjoni fil-politika estera ma jiġux paralizzati mill-prinċipju tal-unanimità. In-Network Diplomatiku Ekoloġiku (NDE), stabbilit inizjalment biex jippromovi l-integrazzjoni tal-għanijiet ambjentali fir-relazzjonijiet esterni tal-UE u li kellu rwol importanti biex jimmobilizza u jikkoordina azzjonijiet diplomatiċi tal-UE qabel il-COP21, jista’ jservi bħala mudell għal netwerks oħra.

3.8

L-UE m’għandhiex għalfejn tistenna l-kriżi li jmiss biex takkwista aktar mezzi fil-politika estera. Il-mezzi għandhom ikunu jaqblu mal-objettivi u ma jvarjawx b’mod sostanzjali skont is-sitwazzjoni. Ippjanar xieraq għandu jidentifika l-oqsma li fihom l-Unjoni ma għandhiex biżżejjed fondi. B’dan il-mod, tiġi evitata l-azzjoni reattiva li, quddiem kriżijiet differenti, ikkaratterizzat lill-UE f’dawn l-aħħar snin. Huwa meħtieġ li jiżdied il-baġit tal-UE allokat għall-azzjoni esterna, speċjalment fl-ambitu umanitarju, migratorju, tal-iżvilupp, tal-edukazzjoni, kontra t-terroriżmu u diplomatiku, kif ukoll it-tisħiħ tas-soċjetà ċivili organizzata.

4.1

Il-KESE jemmen li l-istrateġija l-ġdida tinvolvi reviżjoni tal-analiżi mwettqa mill-UE fil-kuntest internazzjonali u r-rwol li beħsiebha jkollha fil-futur. Hu importanti ħafna li jinstabu narrattivi ġodda bbażati fuq l-involviment attiv fl-ugwaljanza bejn iċ-ċittadini fir-rigward tas-sigurtà, il-libertà u l-prosperità, u huwa importanti li jiġu enfasizzati s-saħħiet li għandha l-UE. Fost dawn insibu l-fatt li hija l-ikbar suq intern fid-dinja, politika tal-kummerċ attiva, il-politika ta’ kooperazzjoni u ta’ għajnuna umanitarja l-aktar b’saħħitha fid-dinja, mod ta’ ħajja bbażat fuq ir-rispett għall-Istat tad-Dritt u l-prinċipji demokratiċi, mudell soċjali bbażat fuq il-koeżjoni ekonomika u soċjali, id-difiża ta’ mudell ta’ żvilupp sostenibbli bbażat fuq il-ġlieda kontra l-inugwaljanzi u l-protezzjoni ambjentali, inklużi objettivi tal-klima b’saħħithom.

4.2

Tradizzjonalment, in-nuqqas ta’ koeżjoni interna u r-rieda politika llimitaw ir-rwol tal-UE fid-dinja. L-Unjoni ma taspirax li tkun superpotenza iżda li tipproġetti l-poter tagħha b’mod aktar effiċjenti. Għalhekk għandha tiffoka fuq oqsma fejn l-azzjoni tagħha ġġib valur miżjud u jista’ jkollha impatt aktar sinifikanti, speċjalment fl-ambjent tagħhom u fl-istituzzjonijiet internazzjonali bħan-Nazzjonijiet Uniti, l-FMI, il-Bank Dinji u l-G-20, fejn il-koordinazzjoni bejn l-Istati Membri hija skarska, u dan jillimita l-kapaċità tagħha li tinfluwenza. Il-KESE jilqa’, f’dan ir-rigward, il-proposta tal-Kummissjoni ta’ Ottubru 2015, favur rappreżentanza unifikata taż-żona tal-euro fl-FMI u organizzazzjonijiet internazzjonali oħra.

4.3

L-UE għandha tkompli d-diplomazija preventiva u multilaterali tradizzjonali tagħha, u taspira li tkun setgħa normattiva u kostruttiva. Id-difiża ta’ ordni globali miftuħ u bbażat fuq standards hija karatteristika bażika tal-identità tal-Unjoni fix-xena internazzjonali. Bħala qawwa kummerċjali ewlenija, l-UE tibbenefika minn dinja konnessa kemm fl-ambitu enerġetiku, finanzjarju, taċ-ċiberspazju jew tal-passaġġi marittimi (madwar 90 % tal-kummerċ estern tal-UE huwa marittimu). Is-sikurezza nukleari u s-sigurtà fl-enerġija għandhom jibqgħu fiċ-ċentru tal-attenzjoni.

4.4

Din għandha tkompli wkoll bil-kooperazzjoni mad-diversi proċessi ta’ integrazzjoni reġjonali bħal ECOWAS, ASEAN jew Mercosur.

4.5

L-UE għandha ssaħħaħ governanza demokratika u inklużiva, tippromovi l-parteċipazzjoni tal-ekonomiji emerġenti fl-istituzzjonijiet multilaterali, sabiex ittaffi t-tensjonijiet b’mod paċifiku, u tiskoraġġixxi l-ħolqien ta’ mekkaniżmi ta’ governanza alternattivi u ostili li jidħlu f’kompetizzjoni ma’ dawk eżistenti.

4.6

L-UE għandha żżomm il-valuri u l-prinċipji tagħha, l-universalità u l-indiviżibilità tad-drittijiet tal-bniedem, il-ġlieda kontra l-piena tal-mewt u l-vjolenza kontra n-nisa u l-bniet, il-protezzjoni tad-drittijiet tal-persuni b’identitajiet sesswali differenti (LGBTI). B’dan il-mod għandha tibbaża l-politika estera u ta’ sigurtà tagħha fuq il-mudell soċjali li jikkaratterizzaha u li huwa l-pedament tas-sigurtà, il-libertà u l-prosperità tagħha.

5.1

Il-verżjoni attwali tal-Istrateġija Globali għandu jirrifletti b’mod ċar l-importanza tal-viċinati tal-Lvant u tan-Nofsinhar tal-Ewropa għas-sigurtà u l-prosperità tal-Ewropa nnifisha, u għandha tipprovdi lill-UE b’aktar impatt u influwenza fl-avvenimenti importanti li seħħu f’dawn iż-żoni bħall-flussi migratorji u tar-refuġjati u jirregolawhom. F’dawn il-prijoritajiet għandhom jiġu inkorporati żewġ dimensjonijiet trasversali: l-iżvilupp sostenibbli u t-tisħiħ tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili (4)  (5).

5.2

Il-viċinat estiż jew strateġiku (mis-Sahel sal-Golf, u mill-Ażja Ċentrali sal-Artiku) huwa l-qasam l-aktar importanti mhux biss għall-azzjoni esterna Ewropea, iżda anki għad-dimensjoni interna tal-Istati Membri. Illum, f’dan l-ispazju hemm disintegrazzjoni soċjali u istituzzjonali profonda pprovokat minn kawżi multipli bħall-kunflitti armati, l-ispostament furzat, it-terroriżmu internazzjonali, il-kollass tal-istrutturi statali, il-korruzzjoni, il-kriminalità organizzata, ir-rigressjonijiet awtoritarji bħal fil-każ tat-Turkija jew l-assertività ta’ setgħat bħar-Russja u l-aggressjonijiet militari jew ibridi. Dan jinvolvi sfidi strutturali profondi u fit-tul u impatt qawwi fuq l-Unjoni.

5.3

Minħabba din ir-realtà skoraġġanti, l-UE għandu jkollha responsabbiltà ikbar fit-titjib tas-sitwazzjoni ekonomika, soċjali u tas-sigurtà tal-viċinat tagħha. L-UE ma għandhiex tirrinunzja għad-difiża tad-demokrazija, l-Istat tad-Dritt u d-drittijiet soċjali u tal-bniedem fundamentali –li jinkludu l-libertà ta’ assoċjazzjoni u d-dritt għan-negozjar kollettiv– fil-viċinat tagħha, u għalhekk huwa essenzjali l-appoġġ għas-soċjetà ċivili lokali, inkluż għall-imsieħba soċjali, kif ukoll il-preservazzjoni tal-indipendenza tagħha.

5.4

Il-KESE jilqa’ r-reviżjoni tal-Politika Ewropea tal-Viċinat u s-sejba ta’ rabta bejn l-instabbiltà, il-faqar, l-inugwaljanzi u n-nuqqas ta’ opportunitajiet, li jistgħu jżidu l-vulnerabbiltà għar-radikalizzazzjoni. F’dan is-sens l-azzjoni esterna tista’ toħloq sinerġiji meta jiġu kkombinati s-sigurtà, l-iżvilupp u l-kummerċ. Sabiex jintlaħaq dan l-għan huwa kruċjali li jintemm il-ksur tad-dritt ta’ assoċjazzjoni u tal-organizzazzjoni libera tal-impjegaturi, il-ħaddiema jew organizzazzjonijiet tat-tielet settur. Huwa importanti wkoll li jissaħħu l-istrumenti ta’ twissija bikrija għall-prevenzjoni ta’ kriżijiet potenzjali.

5.5

Il-KESE jirrakkomanda li jinżamm approċċ strett iżda mhux restrittiv fl-ambitu tat-tkabbir u l-liberalizzazzjoni tal-viżi, dejjem bil-kondizzjoni ta’ riformi kontrollabbli.

5.6

B’rabta mill-qrib ma’ dan il-viċinat insibu l-kontinent Afrikan, li l-KESE jemmen li għandu jkun it-tieni żona ġeografika prijoritarja tal-politika estera tal-UE. Mhux biss għax minn hemm joriġinaw ħafna mill-isfidi iżda wkoll minħabba l-possibbiltajiet ta’ alleanzi li jistgħu jikkontribwixxu għall-iżvilupp ekonomiku u l-governanza globali (6). L-Aġenda 2030 għall-Iżvilupp Sostenibbli u l-Ftehim ta’ Pariġi dwar il-klima jipprovdu opportunitajiet ċari biex jinħolqu u jissaħħu s-sħubijiet mal-Afrika.

5.7

F’termini ġeopolitiċi, l-istabbiltà fil-viċinat usa’ tagħna timplika wkoll li jittieħed kont tas-setgħat il-kbar li għandhom l-akbar impatt fuqha, b’mod partikolari r-Russja u ċ-Ċina. L-assertività mġedda Russa u l-politika Ċiniża ta’“One belt, one road” (UCUR — investimenti enormi fl-infrastruttura tal-konnettività) jagħmluha aktar importanti minn qatt qabel li l-UE taġixxi b’vuċi waħda vis-à-vis dawn is-setgħat u mhux bi 28 vuċi.

5.8

B’rabta mal-kriżi tar-refuġjati, il-KESE jqis li huwa vitali li l-UE tadotta politika ta’ asil u refuġju komuni mwettqa minn istituzzjoni Ewropea, li tiżgura li l-Istati Ewropea jindirizzaw ir-responsabbiltajiet tagħhom b’mod konġunt, proporzjonali u solidali. It-tisħiħ tal-mezzi għall-migrazzjoni regolari hija kruċjali, kemm biex twieġeb għat-talbiet ta’ impjieg u ta’ refuġju, kemm biex jintlaħqu l-ħtiġijiet tal-migranti fl-UE bħala riżultat tat-tnaqqis demografiku tagħha, kif ukoll sabiex jiġi evitat it-traffikar tal-persuni. Huwa imperattiv ukoll ir-rispett tal-liġi internazzjonali u dik tal-UE, rispons komunitarju għall-kriżi umanitarja li taffettwa lill-persuni li diġà jinsabu fit-territorju tal-Unjoni, kif ukoll iż-żieda fir-riżorsi maħsuba għall-protezzjoni tal-fruntieri komuni u għat-tfittxija u s-salvatagġ fuq il-baħar, kif ukoll il-ħolqien ta’ Gwardja Ewropea tal-Fruntiera u tal-Kosta, kif ipproponiet il-Kummissjoni Ewropea.

6.1

L-UE għandha tallinja l-politiki interni u esterni mal-għanijiet tal-Aġenda 2030 għall-Iżvilupp Sostenibbli. Fil politika ta’ żvilupp tagħha, l-UE għandha tagħmel enfasi speċjali fuq l-Aġenda għall-Azzjoni ta’ Addis Ababa. Il-ftehim dwar it-tibdil fil-klima f’Pariġi wera li d-dinja qiegħda miexja mingħajr waqfien lejn ekonomija ekoloġika, f’liema proċess l-UE taqdi rwol ta’ pijuniera.

6.2

Il-KESE jilqa’ l-azzjonijiet sabiex l-għajnuna uffiċjali għall-iżvilupp tiġi indirizzata mill-ġdid lejn il-pajjiżi l-inqas żviluppati, l-iffinanzjar tal-Patt il-Ġdid għall-Impenn fi Stati Fraġli, l-evalwazzjoni strateġika tal-għajnuna għall-ugwaljanza bejn is-sessi, l-allokazzjoni ikbar għall-protezzjoni soċjali, il-ħarsien tal-bijodiversità u l-impenji tal-BEI fil-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima,, kif ukoll l-appoġġ finanzjarju ta’ $100 biljun fis-sena sal-2020 għal pajjiżi li qed jiżviluppaw imwiegħda fil-Ftehim ta’ Pariġi.

6.3

Id-dimensjoni ekonomika tal-politika estera u ta’ sigurtà Ewropea għandha tissaħħaħ, u ma tkunx limitata għall-ambitu kummerċjali. Jeħtieġ li, bl-istess mod, jiġi appoġġjat it-taħriġ, l-innovazzjoni u l-intraprenditorija, peress li l-istabbilizzazzjoni tal-ġirien tagħna jridu jintlaħqu permezz tal-iżvilupp ekonomiku u soċjali tagħhom. Pajjiżi bħat-Tuneżija, il-Libanu u l-Ġordan, fost oħrajn, għandhom jibbenefikaw minn Pjan ta’ Żvilupp li jagħti spinta lill-ekonomija tagħhom. Hemm opportunitajiet reċiproċi għal għajnuna għal pajjiżi terzi biex nagħmlu t-tranżizzjoni lejn ekonomiji b’livell baxx ta’ karbonju, inkluż permezz ta’ kooperazzjoni u trasferiment ta’ teknoloġija effettivi.

6.4

Il-KESE jinnota li t-tibdil fil-klima huwa fattur li jikkontribwixxi għal migrazzjoni minħabba l-fraġilità tal-istat, in-nuqqas ta’ sigurtà u l-iskarsezza tar-riżorsi. L-UE għandha tappoġġja lil pajjiżi li qed jiżviluppaw, speċjalment dawk li huma l-aktar vulnerabbli, u tgħinhom jimxu direttament lejn ekonomiji b’livell baxx ta’ karbonju u jsaħħu r-reżiljenza għall-klima.

6.5

Il-KESE jenfasizza li, minkejja l-limitazzjonijiet baġitarji attwali f’ħafna Stati Membri, l-iskop tal-ħlas ta’, mill-inqas, 0,7 % tad-dħul nazzjonali gross fl-għajnuna uffiċjali għall-iżvilupp għandu jingħata prijorità. Jeħtieġ ukoll li tissaħħaħ il-koerenza tal-politiki għall-iżvilupp u tiġi promossal-koordinazzjoni bejn l-Istati Membri u l-istituzzjonijiet tal-UE (7).

6.6

Huwa essenzjali li jiġi involut kull tip ta’ attur fil-finanzjament tal-għanijiet ta’ żvilupp sostenibbli, inklużi s-soċjetà ċivili u l-istituzzjonijiet finanzjarji għall-iżvilupp. Barra minn hekk, għandhom jiġu inklużi l-imsieħba soċjali fil-ġestjoni tal-proġetti (8).

6.7

Skont il-KESE, għandhom isiru bidliet fis-sistema għall-għoti ta’ fondi Ewropej għall-iżvilupp sabiex isiru aktar flessibbli, versatili u adattati għaċ-ċirkostanzi speċifiċi. F’dan ir-rigward ikun hemm bżonn li jiġu introdotti, fost affarijiet oħra, modalitajiet bħall-“ftehimiet qafas”, is-sussidji operattivi, is-sussidji kaskata (cascading subsidies), il-konvenzjonijiet multiannwali, il-fondi ta’ emerġenza jew l-implimentazzjoni tal-“kaxxa tal-għodda” (tool box) definita fid-Djalogu Strutturat (9).

7.1

Il-KESE jappoġġja l-kummerċ ħieles, wieħed mill-pilastri tal-Unjoni Ewropea nnifisha. Fl-istess ħin, huwa jesprimi l-ħtieġa li jitqiesu l-asimmetriji tal-partijiet fin-negozjati, ir-rispett għad-drittijiet fundamentali tax-xogħol kif ukoll l-istandards ambjentali. Huwa ser jibqa’ wkoll jappoġġja l-approċċ multilaterali tad-WTO għar-regolazzjoni kummerċjali. Il-parteċipazzjoni konsultattiva u effettiva tal-organizzazzjonijiet l-aktar rappreżentattivi tas-soċjetà ċivili organizzata fil-qafas tal-ftehimiet għandha, skont l-opinjoni tal-KESE, terġa’ tiġi ddefinita mill-ġdid (10).

7.2

Il-mega-ftehimiet bħas-Sħubija Trans-Paċifika (TPP), il-Ftehim Ekonomiku u Kummerċjali Komprensiv (CETA), is-Sħubija Trans-Atlantika ta’ Kummerċ u ta’ Investiment (TTIP), il-Ftehimiet ta’ Kummerċ Ħieles mal-Ġappun u l-Indja jew is-Sħubija Ekonomika Reġjonali Komprensiva (RCEP) qed jakkwistaw dimensjoni ġeopolitika inkontestabbli, lil hinn mill-aspetti kummerċjali attwali tagħhom. Barra minn hekk, qegħdin jiġbdu interess dejjem ikbar mis-soċjetà ċivili, peress li jaffettwaw regoli u standards b’riperkussjonijiet sinifikanti fuq il-modi tal-ħajja tagħhom. Dan huwa partikolarment rilevanti f’termini tal-impatt, fit-teħid tad-deċiżjonijiet demokratiċi, tal-mekkaniżmi għas-soluzzjoni tat-tilwim bejn l-investituri u l-Istati u l-kumitati ta’ kooperazzjoni leġiżlattivi.

7.3

L-isfida li qed tiffaċċja l-UE f’dan il-qasam hija li, filwaqt li tiftaħ perspettivi ekonomiċi u ġeostrateġiċi, għandha tiżgura n-normi u l-istandards Ewropej, is-servizzi pubbliċi u l-preservazzjoni tal-oqsma ewlenin tar-regolamentazzjoni politika kif ukoll l-istandards tas-saħħa, ix-xogħol u l-ħarsien tal-ambjent (11). L-opinjoni tal-KESE, bħala dik tas-soċjetà ċivili, hija favur li l-protezzjoni tal-investituri tkun żgurata mill-qrati ordinarji jew, inkella, minn qorti internazzjonali indipendenti maħluq min-Nazzjonijiet Uniti. Kif ukoll parteċipazzjoni effettiva tas-soċjetà ċivili organizzata fil-ftehimiet, li hija marbuta ma’ politika ta’ trasparenza informattiva, fil-ħin reali, kemm fin-negozjati kif ukoll fid-deċiżjonijiet li jaffettwaw is-soċjetà ċivili (12).

8.1

Fil-fehma tal-KESE, is-soċjetà ċivili organizzata hija waħda mill-elementi tad-demokrazija. Soċjetà ċivili b’libertà u bi drittijiet, b’imsieħba soċjali b’saħħithom, bil-parteċipazzjoni effettiva fid-deċiżjonijiet u b’rikonoxximent istituzzjonali hija essenzjali għall-aċċess u l-konsolidazzjoni tad-demokrazija, biex tiġi evitata l-bidla lejn l-awtoritarjaniżmu, jitħeġġeġ l-iżvilupp ekonomiku, il-bini tal-paċi, tiġi promossal-koeżjoni soċjali, sabiex ikun hemm il-ġlieda favur l-ugwaljanza fl-aspetti differenti tagħhom, tippromovi u tagħmel possibbli mudell ta’ żvilupp sostenibbli u tarrikkixxi lill-istituzzjonijiet demokratiċi. Din hija importanti wkoll sabiex issaħħaħ ir-rabtiet mas-soċjetajiet ċivili ta’ pajjiżi u reġjuni oħra fid-dinja, permezz ta’ azzjoni parallela ma’ dik diplomatika li hija essenzjali sabiex issaħħaħ l-istorja, il-kulturi, it-twemmin u l-objettivi ġenerali.

8.2

Konsegwentement, il-KESE jirrakkomanda li fil-PESK jiddaħħal, b’mod espliċitu, dan il-komponent fost l-għanijiet prijoritarji tagħha. Permezz ta’ diversi mezzi biex jintlaħaq dan it-tisħiħ, bħall-fondi għall-kooperazzjoni u l-iżvilupp tad-drittijiet tal-bniedem; l-azzjoni u t-talbiet diplomatiċi; parteċipazzjoni ġenwina u effettiva (konsultattiva u mhux biss “awditiva”) tas-soċjetà ċivili fil-ftehimiet kummerċjali jew ta’ assoċjazzjoni, bħala parti integrali minnhom u b’setgħat dwar l-oqsma kollha; it-tisħiħ tal-politika b’tendenza li l-kumpanij Ewropej bi preżenza f’pajjiżi jew reġjuni oħrajn ikunu konformi mal-konvenzjonijiet fundamentali tal-ILO u jiżviluppaw il-politiki ta’ responsabbiltà soċjali korporattiva li tiddefendi l-UE.

8.3

Għal dan il-għan, il-KESE jqis li huwa meħtieġ li l-PESK tinvolvi lis-soċjetà ċivili organizzata Ewropea fit-tfassil u l-implimentazzjoni tal-għanijiet u l-prijoritajiet tagħha. Il-KESE jissuġġerixxi li r-rwol tas-soċjetà ċivili jista’ jittejjeb:

9.1

Aħna nemmnu li l-KESE bħala korp konsultattiv tal-istituzzjonijiet Ewropej u rappreżentant tal-organizzazzjonijiet il-kbar kollha tas-soċjetà ċivili tal-Istati li jiffurmaw l-UE, huwa dak li huwa fl-aħjar pożizzjoni biex ikun kontroparti essenzjali tas-SEAE u l-Kummissjoni Ewropea għat-tisħiħ u l-iżvilupp ulterjuri tal-politika estera u ta’ sigurtà komuni tal-UE. Din l-affermazzjoni hija appoġġjata mill-kompożizzjoni tripartitika tiegħu, viżjoni globali, l-esperjenza vasta tiegħu u r-relazzjonijiet tiegħu mas-soċjetà ċivili ta’ partijiet oħra tad-dinja bbażati, prinċipalment, fuq mandati rċevuti permezz ta’ ftehimiet internazzjonali ta’ tipi differenti ffirmati mill-UE: ftehimiet ta’ assoċjazzjoni, sħubiji strateġiċi, ftehimiet ta’ kummerċ ħieles, ftehimiet mal-pajjiżi kandidati għall-adeżjoni (13).

9.1.1

Fil-KESE nipproponu l-organizzazzjoni ta’ seduta annwali dwar il-politika estera u ta’ sigurtà bil-parteċipazzjoni tal-organizzazzjonijiet Ewropej prinċipali tas-soċjetà ċivili u bil-preżenza tar-Rappreżentant Għoli.

9.2

Il-KESE jemmen li jkun pożittiv ħafna li tiġi stabbilita relazzjoni strateġika mas-SEAE, ibbażata fuq il-konvinzjoni, taż-żewġ partijiet, dwar l-importanza tas-soċjetà ċivili fil-kuntest tal-politika estera tal-UE, speċjalment fit-twettiq ta’ għanijiet prijoritarji. Għal dan il-għan, il-KESE jipproponi li dawn il-prijoritajiet jiġu esplorati flimkien u b’tali mod li jifformalizzaw kooperazzjoni bejn is-SEAE u l-KESE.

9.3

Il-KESE jista’ jgħin lis-SEAE sabiex iwettaq rapport ta’ evalwazzjoni dwar il-parteċipazzjoni attwali tas-soċjetà ċivili fil-qasam tal-politika esterna Ewropea.

9.4

Fil-qasam tal-politika estera u ta’ sigurtà komuni, il-KESE ser iżid il-kooperazzjoni tiegħu ma’ organizzazzjonijiet tan-Nazzjonijiet Uniti bħall-ILO jew il-FAO.

20.7.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 264/11

Relatur:

Laura GONZÁLEZ DE TXABARRI ETXANIZ

Korelatur:

Dorthe ANDERSEN

1.1

Il-KESE jqis li, fil-kuntest politiku attwali, kemm il-Kummissjoni kif ukoll l-Istati Membri jridu jagħmlu sforz speċjali sabiex jiggarantixxu u jippromovu l-moviment liberu tal-ħaddiema fl-UE u jneħħu kwalunkwe diskriminazzjoni abbażi tan-nazzjonalità, filwaqt li jevitaw restrizzjonijiet inġustifikati kemm għall-ħaddiema kif ukoll għall-intrapriżi, peress li dawn huma libertajiet fundamentali mnaqqxa fit-TFUE u wieħed mill-kisbiet l-aktar ivvalutati tal-proċess ta' integrazzjoni Ewropew. Il-KESE jappoġġja inizjattivi li jistgħu jħeġġu u jippromovu mobilità ġusta tal-forza tax-xogħol fi ħdan l-UE, kif espress ukoll mill-Presidenza Netherlandiża u l-għan tal-Kummissjoni li tippromovi l-mobilità.

1.2

Il-mobilità tal-forza tax-xogħol, meta titwettaq abbażi ta' kondizzjonijiet ġusti u toffri għażla pożittiva, tista' tkun ta' vantaġġ u ta' benefiċċju għall-ħaddiema, l-impjegaturi u s-soċjetà kollha kemm hi. Il-mobilità tal-forza tax-xogħol hija fundamentali għas-suq intern u tista' ġġib opportuntiajiet ta' impjieg u prosperità għaċ-ċittadini u kumpaniji Ewropej. Tista' tkun element importanti sabiex jinkisbu l-għanijiet ta' impjieg u tkabbir ekonomiku fl-UE, waqt li tgħin tibbilanċja l-livelli differenti ta' impjieg fl-Istati Membri, hekk kif tipprovdi forza tax-xogħol u talent fejn hemm nuqqas, tista' tiżgura użu aħjar tar-riżorsi umani kif ukoll tista' tippromovi t-trasferiment tal-għarfien, l-innovazzjoni u l-iżvilupp tal-ħiliet, li huma essenzjali għal dinja li għaddejja minn bidla teknoloġika. Fl-istess ħin tista' tikkontribwixxi sabiex ittaffi l-effetti ta' forza tax-xogħol li qed tixjieħ fil-pajjiż tad-destinazzjoni.

1.3

Il-mobilità tal-forza tax-xogħol tista’ wkoll, f’ċerti każijiet u f’ċerti setturi, twassal għal dak li jissejjaħ “eżodu ta’ mħuħ”, fejn b'mod partikolari ż-żgħażagħ minn ċerti pajjiżi b’rati għolja ta’ qgħad jiċċaqalqu biex ifittxu impjieg jew opportunitajiet aħjar ta' xogħol. Fl-istess ħin, il-valur pożittiv tal-moviment liberu tal-ħaddiema m’għandux jiddgħajjef jew jiġi ddubitat minn kwalunkwe biża' infondata dwar it-tipi kollha ta’ abbuż.

1.4

Sabiex jiġu evitati dawn is-sitwazzjonijiet, il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jippromovu politiki ekonomiċi li jkollhom l-għan li jħeġġu t-tkabbir u l-produttività u jiġġeneraw impjiegi ta' kwalità fl-Istati Membri kollha sabiex jitjiebu l-kondizzjonijiet ta' għajxien taċ-ċittadini Ewropej kollha.

1.5

Mobilità ġusta teħtieġ li jiġi żgurat li jkun hemm konformità mal-prinċipji tat-trattament indaqs u tan-nondiskriminazzjoni minħabba ċ-ċittadinanza skont l-acquis Ewropew għall-ħaddiema mobbli Ewropej li jeżerċitaw id-dritt għall-moviment liberu, li huma soġġetti għall-kondizzjonijiet tax-xogħol u r-regoli li jistabbilixxu l-pagi tal-pajjiż ospitanti, b'rispett sħiħ tas-sistemi nazzjonali għan-negozjar kollettiv u r-relazzjonijiet industrijali.

1.6

Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni tindirizza, f’konsultazzjoni mal-imsieħba soċjali, il-kwistjonijiet kollha meħtieġa b'rabta mal-ħaddiema stazzjonati sabiex jiġu indirizzati prattiki inġusti li jwasslu għal dumping soċjali. Bl-istess mod, kwalunkwe miżura ġdida fil-livell Ewropew għandha tirrispetta lill-kompetenzi nazzjonali għan-negozjar kollettiv u s-sistemi differenti tar-relazzjonijiet industrijali.

1.7

Fir-rigward tal-ħaddiema transkonfinali/transfruntiera, il-KESE jqis li huwa neċessarju li tiġi monitorjata s-sitwazzjoni u tinġabar data fil-livell tal-UE, biex jitneħħew l-ostakoli possibbli u tiġi żgurata l-mobilità ħielsa u ġusta ta’ dawn il-ħaddiema.

1.8

Il-KESE jappella lill-Kummissjoni sabiex, f'konformità mar-rieda murija tagħha li ttemm id-dumping soċjali u l-abbuż, ma tippermettix li inizjattivi relatati mas-suq intern jiffaċilitaw dawn il-prattiki (inkluż il-passaport ippjanat tas-servizzi).

1.9

L-ispezzjoni tax-xogħol hija meħtieġa taqdi rwol fundamentali sabiex tiggarantixxi l-mobiltà ġusta. Sabiex dan ikun possibbli, il-KESE jħeġġeġ lill-Istati Membri sabiex jipprovdu kompetenzi adegwati lill-ispettorati nazzjonali u lill-awtoritajiet li jikkontrollaw is-suq tax-xogħol u jipprovduhom b'biżżejjed riżorsi u persunal, filwaqt li jiġi appoġġjat it-titjib ta' strumenti Ewropej transkonfinali għall-ispezzjoni tas-suq tax-xogħol, inkluż titjib fl-infurzar transkonfinali tal-pieni.

1.10

Il-KESE jappoġġja s-semplifikazzjoni tar-regoli dwar il-koordinazzjoni tas-sistemi tas-sigurtà soċjali u l-koperazzjoni bejn l-Istati Membri għall-implimentazzjoni tagħhom u jissottolinja l-ħtieġa li kwalunkwe reviżjoni tar-Regolament Nru 883/2004 (1) tkun tirrispetta l-prinċipju tat-trattament indaqs tal-ħaddiema mobbli sabiex jiġi evitat li jitilfu drittijiet akkwistati jew li ma jkollhomx drittijiet minħabba li jkunu ċċaqalqu lejn Stat Membru ieħor.

2.1

Il-KESE fassal din l-opinjoni esploratorja dwar mobilità iżjed ġusta tal-forza tax-xogħol fi ħdan l-UE fuq talba tal-Presidenza Netherlandiża, li tiddikjara fil-prijoritajiet tagħha li “l-mobilità tal-ħaddiema tista' tistimola t-tkabbir ekonomiku u l-impjieg, iżda l-iżvantaġġ irid jiġi indirizatt sabiex jiżdied l-appoġġ pubbliku għall-moviment liberu tal-ħaddiema”.

2.2

Il-moviment liberu tal-ħaddiema jikkostitwixxi wieħed mil-libertajiet bażiċi tas-suq intern u wieħed mill-pilastri tal-proċess ta' integrazzjoni Ewropea. Huwa wkoll wieħed mill-kisbiet l-aktar apprezzati għaċ-ċittadinanza Ewropea. Żviluppat abbażi tal-moviment liberu, is-suq intern ikkontribwixxa għat-tkabbir ekonomiku, l-impjieg u l-opportunitajiet għaċ-ċittadini, il-ħaddiema u l-intrapriżi. Il-mobilità tal-forza tax-xogħol, meta titwettaq f'kondizzjonijiet ġusti, tista' tkun ta' benefiċċju għall-ħaddiema, l-intrapriżi u s-soċjetà kollha kemm hi u għalhekk għandha tiġi ffaċilitata billi jitneħħew, kemm jista' jkun, l-ostakli għaliha. Il-kompetizzjoni inġusta jew id-diskriminazzjoni tal-ħaddiema ma għandhomx jiġu aċċettati fis-suq intern.

2.3

Il-mobbiltà tal-forza tax-xogħol tista’ twassal ukoll għal għadd ta’ problemi li jridu jiġu indirizzati sabiex jitnaqqsu r-riskji tagħhom u tippermetti kemm lill-ħaddiema kif ukoll lill-intrapriżi sabiex ikunu jistgħu jibbenefikaw bis-sħiħ mill-opportunitajiet offruti minnha.

2.4

L-UE qed taħdem biex iżżid il-mobbiltà ġusta tal-forza tax-xogħol fl-Ewropa billi tneħħi l-ostakoli li jxekkluha. Il-Kummissjoni Ewropea ħabbret, fil-Programm ta’ ħidma tagħha għall-2016, li ser jiġu ppreżentati proposti ta’ mobilità tal-forza tax-xogħol li jinkludu “miżuri biex jiġi indirizzat l-abbuż permezz ta’ infurzar aħjar u ta' koordinazzjoni ta’ sistemi tas-sigurtà soċjali u aħna se nippreżentaw reviżjoni mmirata tad-Direttiva dwar l-Impjieg tal-Ħaddiema (2) sabiex nindirizzaw prattiki inġusti li jwasslu għal dumping soċjali u għall-eżodu tal-imħuħ billi jiġi żgurat li l-istess xogħol fl-istess post jitħallas bl-istess paga” u biex tiġi promossa l-mobilità tal-forza tax-xogħol fl-UE.

2.5

L-għan ta' din l-opinjoni huwa li jiġu indirizzati l-aspetti differenti tal-mobilità tal-forza tax-xogħol f'perjodu fejn fis-swieq tax-xogħol għad hemm livelli għoljin ta’ qgħad u li għaddejjin minn tibdil profond, kontra sfond ta' globalizzazzjoni, tibdil fis-soċjetà u innovazzjoni teknoloġika.

2.6

Wara għexieren ta' snin ta' livelli baxxi ta' mobilità intra-Komunitarja, it-tkabbir tal-UE, il-kriżi li bdiet fl-2008 u ż-żieda fil-qgħad wasslu għal żieda fil-mobilità ta’ ħaddiema. Fl-2014 kien hemm madwar 15-il miljun persuna li ċċaqalqet fl-UE, meta mqabbla mal-kważi 12-il miljun fl-2006 (3). Fl-istess sena, kien hemm 8,3 miljun ħaddiem mobbli tal-età tax-xogħol li kienu jaħdmu u jgħixu fi Stat Membru ieħor, l-ekwivalenti għal 3,4 % tal-forza tax-xogħol kollha, apparti l-1,6 miljun persuna li kienu jgħixu f'pajjiż iżda jaħdmu f'pajjiż ieħor (ħaddiema transkonfinali) (4).

2.7

Il-moviment liberu taċ-ċittadini u tal-ħaddiema fl-UE, madankollu, tpoġġa f'dubju f’dawn il-jiem bħala riżultat ta’ diversi fatturi. Il-KESE huwa mħasseb dwar dan l-iżvilupp. Kemm ir-restrizzjonijiet li qed jiġu imposti fiż-żona Schengen minn xi Stati Membri bħala riżultat tal-influss ta’ refuġjati (5) kif ukoll l-eċċezzjonijiet għat-trattament indaqs tal-ħaddiema mobbli intra-UE miftiehma mar-Renju Unit waqt il-laqgħa tal-Kunsill Ewropew tat-18 u d-19 ta' Frar 2016 (6), qed jolqtu waħda mill-kisbiet l-aktar importanti tal-proċess ta’ integrazzjoni Ewropea.

2.8

Il-libertà tal-moviment tal-ħaddiema u t-tneħħija ta' kwalunkwe diskriminazzjoni abbażi tan-nazzjonalità huma prinċipji fundamentali stabbiliti fit-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE) li għandhom ikunu ggarantiti u protetti. Barra minn hekk iż-żona Schengen hija element ċentrali fil-proċess tal-integrazzjoni Ewropea u għall-funzjonament tajjeb tal-ekonomija tagħha. L-iżgurar li l-fruntieri jkunu miftuħin u li ċ-ċittadini tagħha jkunu jistgħu jiċċaqilqu, jgħixu u jaħdmu fuq bażi ugwali fi kwalunkwe wieħed mill-Istati Membri tagħha għandu jkun prijorità u responsabbiltà għall-UE u għall-Istati Membri tagħha.

2.9

Peress li jaffettwa b’mod partikolari lill-ħaddiema u lill-intrapriżi, il-Kummissjoni għandha tikkonsulta lill-imsieħba soċjali, kemm fil-livell settorjali kif ukoll f'dak intersettorjali, dwar il-ħtieġa ta' kwalunkwe inizjattiva f’dan il-qasam u l-kontenut possibbli tagħha. Bl-istess mod, kwalunkwe miżura ġdida fil-livell Ewropew għandha tirrispetta lill-kompetenzi nazzjonali għan-negozjar kollettiv u s-sistemi differenti tar-relazzjonijiet industrijali.

3.1

Il-moviment liberu tal-ħaddiema huwa rregolat mill-Artikolu 3(2) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u l-Artikoli 4(2)(a), 20, 26 u 45 sa 48 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-UE (TFUE). Jimplika l-projbizzjoni ta' kwalunkwe diskriminazzjoni abbażi taċ-ċittadinanza bejn il-ħaddiema tal-Istati Membri fir-rigward ta' impjieg, ta' remunerazzjoni u ta' kondizzjonijiet oħra ta' xogħol. Hija tippermetti l-aċċess għad-drittijiet ta’ mobilità, residenza, u drittijiet ekonomiċi u soċjali, li r-regolamentazzjoni bażika tagħhom tinsab fid-Direttiva 2004/38/KE dwar il-libertà ta’ moviment u residenza fl-UE (7) u d-Direttiva 2014/54/UE dwar miżuri li jiffaċilitaw l-eżerċizzju tad-dritt għax-xogħol fi Stat Membru ieħor (8).

3.2

Il-moviment liberu tal-ħaddiema jipprovdi għad-dritt li jiċċaqalqu liberament u li jgħixu f’wieħed mill-Istati Membri sabiex ikollhom impjieg b'mod konformi mad-dispożizzjonijiet legali, regolamentari u amministrattivi li jirregolaw l-impjieg taċ-ċittadini. Dan jinkludi kemm il-libertà ta’ moviment fiha nnifisha kif ukoll id-dritt għal trattament indaqs, fost affarijiet oħra, fl-impjieg, is-servizzi soċjali, l-edukazzjoni u t-taħriġ.

3.3

Il-mobilità tal-forza tax-xogħol, meta titwettaq f'kondizzjonijiet ġusti, tista' tkun ta' benefiċċju għall-ħaddiema, l-intrapriżi u s-soċjetà kollha kemm hi. Tista' tkun opportunità kbira għall-iżvilupp personali, ekonomiku u soċjali taċ-ċittadini u tal-ħaddiema u għalhekk għandha tiġi ffaċilitata.

3.4

Il-mobilità hija fattur ewlieni tal-impjegabilità u tal-iżvilupp tat-talenti u tista’ tkun mezz sabiex tiġi trattata d-diverġenza fil-livelli ta’ impjieg fl-Istati Membri differenti li tista’ tgħin biex jiġi kkumpensat in-nuqqas ta’ ħaddiema kull fejn iseħħ u jintużaw aħjar il-ħiliet tal-ħaddiema. Iġġib iktar opportunitajiet ta’ impjieg għall-ħaddiema u toffri ambitu akbar għall-impjegaturi fit-tfittxija tagħhom għal talenti. F'dan il-kuntest, il-mobilità tista’ tkun element importanti sabiex jintlaħqu l-objettivi tal-impjieg u t-tkabbir ekonomiku tal-Istrateġija Ewropa 2020.

3.5

Il-mobilità tal-forza tax-xogħol tista’ tgħin ukoll biex jiġi promoss it-trasferiment tal-għarfien, l-innovazzjoni u l-iżvilupp tal-kapital uman, li huwa essenzjali f’kuntest ta’ bidliet teknoloġiċi rapidi u ta' globalizzazzjoni. F’kondizzjonijiet xierqa, mobilità ġusta tal-forza tax-xogħol għandha tħeġġeġ l-interazzjoni bejn iċ-ċittadini Ewropej u ttejjeb l-għarfien u l-aċċettazzjoni reċiproċi u b’hekk tikkontribwixxi għal soċjetà aktar tolleranti u inklużiva.

3.6

Iżda ma nistgħux ninjoraw li l-mobilità tal-forza tax-xogħol għandha wkoll għadd ta’ żvantaġġi. Il-ħaddiema Ewropej li jaħdmu fi Stat Membru ieħor xi kultant, u minħabba raġunijiet differenti, huma aktar vulnerabbli għall-abbuż u għad-diskriminazzjoni f’oqsma bħas-sigurtà soċjali, il-kondizzjonijiet tax-xogħol u l-pagi, l-aċċess għall-benefiċċji soċjali u l-edukazzjoni, fil-qasam tat-taxxa, eċċ. Dan kollu jista' jwassal għal distorsjoni tal-kompetizzjoni fost l-intrapriżi, speċjalment f'setturi li jużaw b'mod intensiv il-forza tax-xogħol bħall-kostruzzjoni b'konċentrazzjoni għolja ta' intrapriżi żgħar ħafna. Il-mobilità tista’ twassal ukoll għas-separazzjoni tal-familji u diffikultajiet għall-integrazzjoni f’pajjiż ieħor, minħabba ostakli lingwistiċi u kulturali, eċċ. Il-KESE fassal għadd ta’ opinjonijiet dwar l-importanza li jingħata appoġġ għall-mobilità fi ħdan l-UE u jitneħħew dawn l-ostakoli (9).

3.7

Il-prospetti ekonomiċi negattivi kontinwi, il-livell għoli ta’ qgħad u n-nuqqas ta’ prospetti ta’ impjieg f’xi pajjiżi tal-UE qed iwasslu lil xi ħaddiema, speċjalment żgħażagħ, biex ifittxu impjieg jew pagi u kondizzjonijiet tax-xogħol aħjar f’pajjiżi oħra. Dan jista’ jkollu lat pożittiv, sa fejn dan jippermetti li ż-żgħażagħ jaħdmu f'pajjiż ieħor, jiksbu esperjenza u jiżviluppaw il-ħiliet tagħhom, minflok ma jibqgħu bla xogħol fil-pajjiż ta’ oriġini tagħhom. Barra minn hekk, meta jirritornaw, l-esperjenza miksuba se tkun ta’ benefiċċju għal pajjiżhom. Iżda fl-istess ħin tista’ tagħti lok għal problema li tissejjaħ “eżodu tal-imħuħ” u taggrava l-konsegwenzi tat-tixjiħ tal-popolazzjoni fil-pajjiżi ta’ oriġini.

3.8

Barra minn hekk, mobilità għolja tista' twassal għal sfidi prinċipali u toħloq tensjonijiet fis-suq tax-xogħol fil-pajjiż tad-destinazzjoni, speċjalment jekk is-sitwazzjoni ekonomika ma tiggarantixxix livell adegwat ta' tkabbir u ta' ħolqien ta' impjiegi li jevitaw iż-żieda fil-qgħad.

3.9

Prekondizzjoni waħda sabiex jiġu massimizzati l-benefiċċji tal-mobilità tal-forza tax-xogħol fi ħdan l-UE, u fl-istess ħin jitnaqqsu r-riskji tagħha u jiġi permess li kemm il-ħaddiema kif ukoll l-intrapriżi jkunu jistgħu jibbenefikaw bi sħiħ mill-opportunitajiet li toffri din stess, hija li tiġi promossa politika ekonomika li ssaħħaħ it-tkabbir, il-produttività u l-ħolqien tal-impjieg, u li tippermetti li jitjiebu l-kondizzjonijiet ta' għajxien fil-pajjiżi kollha.

3.10

Il-perċezzjoni pubblika f'xi pajjiżi li l-mobilità tal-forza tax-xogħol tista' twassal għal kompetizzjoni soċjali u fil-pagi, flimkien mat-twemmin bla bażi li l-istess ħaddiema mobbli jabbużaw mis-servizzi pubbliċi u soċjali (“turiżmu tal-benefiċċji”) jgħinu sabiex ikabbru s-sens ta’ ostilità lejn il-mobilità tal-forza tax-xogħol. Fir-rigward ta’ dan it-twemmin, studji differenti jikkonkludu li ma hemmx evidenza li benefiċċji soċjali ogħla f'ċerti Stati meta mqabbla ma' dawk tal-pajjiżi ta' oriġini jikkostitwixxu raġuni sinifikati għall-mobilità tal-forza tax-xogħol. Dan huwa kkonfermat mill-użu aktar baxx ta’ dawn il-benefiċċji mill-ħaddiema mobbli intra-UE meta mqabbel maċ-ċittadini. Meta dawn jużaw b'mod aktar intensiv ċerti benefiċċji, dan ikun dovut għal ċirkostanzi speċifiċi soċjoekonomiċi tal-ħaddiema mobbli (10). L-istudji juru li r-rabta bejn il-mobilità u s-servizzi soċjali hija baxxa, filwaqt li r-rata ta' qagħad eżistenti fil-pajjiż jew il-livell tal-pagi għandhom rwol aktar determinanti (11).

4.1.1

Bl-istess mod, jeħtieġ li jingħelbu l-ostakli amministrattivi, istituzzjonali u lingwistiċi li għadhom ixekklu l-mobilità tal-forza tax-xogħol, waqt li jiġu adottati miżuri konkreti bħall-għoti ta’ informazzjoni u pariri lill-ħaddiema mobbli, b’kollaborazzjoni man-netwerk EURES u n-netwerk tal-Unjoni Ewropea tas-servizzi pubbliċi tal-impjiegi, miżuri biex jitjiebu l-ħiliet lingwistiċi, ir-rikonoxximent tal-kwalifiki professjonali, eċċ. bi qbil mal-proposti misjuba f’opinjonijiet preċedenti tal-KESE (12).

4.1.2

Mobilità ġusta tal-forza tax-xogħol għandha tkun akkumpanjata b’miżuri li jiżguraw it-tkabbir u l-ħolqien tal-impjiegi fil-pajjiżi kollha tal-UE, sabiex jiġi evitat li jiġu approfonditi d-differenzi eżistenti bejniethom u biex jiġi żgurat li kulħadd igawdi minnhom.

4.1.3

Taħt dawn il-kondizzjonijiet biss tista’ tiġi ggarantita mobilità ġusta tal-forza tax-xogħol, maħsuba bħala għażla pożittiva għall-ħaddiema, u mhux bħala għażla li hija sfurzata.

4.2.1

Il-ħaddiema stazzjonati għandhom skema statutorja differenti minħabba l-fatt li dawn ma jkunux qed jużaw id-drittijiet ta’ moviment liberu, iżda huwa l-impjegatur li jkun qed igawdi mil-libertà tal-prestazzjoni tas-servizzi sabiex il-ħaddiema jmorru f'pajjiż ieħor b’mod temporanju. Kemm l-impjegatur kif ukoll il-ħaddiem jibbenefikaw mill-fatt li ma jkollhomx għalfejn ibiddlu l-post tax-xogħol tal-kuntratt u jistgħu jżommu l-kontribuzzjonijiet għas-sigurtà soċjali fil-pajjiż ta’ oriġini.

4.2.2

L-iskema statutorja ta’ dawn il-ħaddiema stazzjonati hija koperta mid-Direttiva 96/71 (13) flimkien mad-Direttiva 2014/67/UE (14) dwar l-infurzar tal-leġislazzjoni dwar l-istazzjonar tal-ħaddiema, adottata f’Mejju 2014.

4.2.3

Għalkemm ma teżisti l-ebda statistika uffiċjali dwar il-pagi tal-ħaddiema stazzjonati, rapport ikkummissjonat mill-KE (15) jinnota li fis-setturi tal-kostruzzjoni u tat-trasport il-pagi jistgħu jkunu sa 50 % iktar baxxi minn dawk tal-ħaddiema lokali. Dawn id-differenzi jistgħu jiġu spjegati mill-implimentazzjoni żbaljata tas-salarji minimi u għal raġunijiet oħra, bħat-tendenza li l-ħaddiema stazzjonati jiġu kklasifikati f'livell baxx fl-iskala tal-klassifikazzjoni konvenzjonali. Hemm ukoll differenzi, għalkemm iżgħar, f’setturi produttivi oħrajn li jvarjaw skont il-pajjiżi. Huwa importanti li tiġi enfasizzata l-varjetà tas-sorsi ta' informazzjoni: spezzjonijiet tax-xogħol, rapporti mit-trejdjunjins u l-organizzazzjonijiet tal-impjegaturi, il-midja (16).

4.2.4

Il-Qorti tal-Ġustizza tal-Unjoni Ewropea indirizzat il-kwistjoni tas-salarji applikati għall-ħaddiema stazzjonati, b'riżultat li l-ġurisprudenza tagħha iġġenerat ħafna kontroversja. Din is-sitwazzjoni wasslet lill-Kummissjoni biex tipproponi d-Direttiva 2014/67/UE (17), bil-għan li ttejjeb il-ġlieda kontra l-frodi u l-abbuż tal-istazzjonar tal-ħaddiema. L-Istati Membri għandhom sat-18 ta’ Ġunju 2016 sabiex jittrasponu d-Direttiva ta’ implimentazzjoni. Il-KESE diġà qies li din id-Direttiva, minkejja li hija pass fid-direzzjoni lejn it-tisħiħ tad-dimensjoni soċjali fis-suq intern, mhijiex biżżejjed biex tissodisfa r-rekwiżiti tal-Kumitat (18).

4.2.5

Skont il-pakkett ta’ mobilità tal-forza tax-xogħol, il-Kummissjoni ħabbret ir-reviżjoni speċifika tad-Direttiva dwar l-ispostament tal-ħaddiema sabiex jiġu indirizzati “prattiki inġusti li jwasslu għal dumping soċjali u għall-eżodu tal-imħuħ billi jiġi żgurat li l-istess xogħol fl-istess post jitħallas bl-istess paga” (19). Fit-8 ta' Marzu ppubblikat il-proposta leġislattiva tagħha għar-reviżjoni tad-Direttiva (20), qabel il-preżentazzjoni tal-pakkett dwar il-mobilità tal-forza tax-xogħol u qabel l-iskadenza għat-traspożizzjoni tad-Direttiva ta' implimentazzjoni. Il-KESE ser jindirizza l-kwistjonijiet kollha relatati f'opinjoni separata dwar il-proposta tal-Kummissjoni.

4.2.6

Fi kwalunkwe każ, il-KESE jinnota b'interess l-intenzjoni ddikjarata mill-Kummissjoni Ewropea li ttemm id-dumping soċjali. Il-KESE jtenni dak li kien qal fl-opinjoni SOC/460, “filwaqt li jenfasizza l-importanza li tiġi żgurata l-protezzjoni tal-ħaddiema stazzjonati, li jiġu rispettati l-mudelli varji tas-suq tax-xogħol fl-Istati Membri, u li jiġi skoraġġut id-dumping soċjali u l-kompetizzjoni inġusta”. Huwa importanti – anke fil-futur – li jinstab l-aħjar bilanċ bejn il-bżonn li tiġi promossa l-libertà li jiġu pprovduti servizzi u l-bżonn li jiġu protetti d-drittijiet tal-ħaddiema stazzjonati. Il-KESE ser jaħdem fuq dan il-punt. Il-KESE ser jaħdem fuq dan il-punt.

4.2.7

Il-KESE jappella lill-Kummissjoni sabiex, f'konformità mar-rieda murija tagħha li ttemm id-dumping soċjali u l-abbuż, ma tippermettix li inizjattivi relatati mas-suq intern jiffaċilitaw dawn il-prattiki (inkluż il-passaport ippjanat tas-servizzi).

4.4.1

Il-KESE jqis li l-ispezzjoni tax-xogħol nazzjonali għandha taqdi rwol ewlieni fil-ġlieda kontra l-kumpaniji fittizji, il-pagi inferjuri u x-xogħol mhux iddikjarat billi tiżgura li d-drittijiet tal-ħaddiema mobbli u stazzjonati jiġu rispettati u mwettqa, u billi tevita l-abbuż. Dan għandu jagħmilha wkoll possibbli li tiġi prevenuta d-distorsjoni tal-kompetizzjoni bejn l-intrapriżi.

4.4.2

In-nuqqas ta’ kontroll f’ċerti pajjiżi, kemm jekk minħabba nuqqas ta’ struttura adegwata ta’ spetturi tax-xogħol, minħabba n-nuqqas tal-kompetenzi adegwati, tal-għarfien meħtieġ jew minħabba n-nuqqas tar-riżorsi meħtieġa, jinkoraġġixxi l-abbuż. L-ispettorati tax-xogħol u awtoritajiet oħrajn tal-monitoraġġ tas-suq tax-xogħol jistgħu jkunu effiċjenti biss jekk ikollhom biżżejjed fondi u persunal b’taħriġ adegwat. B'rabta ma' din hemm bżonn ta' regoli fil-livell Ewropew, inkluż titjib fl-infurzar transkonfinali ta' pieni, kif ukoll appoġġ lill-Istati Membri li jsibu diffikultà joħolqu dawn l-infrastrutturi.

4.4.3

Ikkombinat ma' dan, it-titjib tal-istrumenti Ewropej tal-ispezzjoni transkonfinali, kif issuġġerit fir-Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Jannar 2014 (21) għandu jgħin biex jiġu skoperti u miġġielda l-każijiet ta’ dumping soċjali, b’mod partikolari billi jinstabu kumpaniji fittizji.

4.4.4

Dan għandu jkun totalment f'konformità mal-pjattaforma Ewropea li għadha kif inħolqot reċentement għall-ġlieda kontra x-xogħol mhux iddikjarat.

4.5.1

Il-KESE jappoġġja s-semplifikazzjoni tar-regoli dwar il-koordinazzjoni tas-sistemi tas-sigurtà soċjali u l-koperazzjoni bejn l-Istati Membri għall-implimentazzjoni tagħhom u jissottolinja l-ħtieġa li kwalunkwe reviżjoni tar-Regolament Nru 883/2004 tkun tirrispetta l-prinċipju tat-trattament indaqs tal-ħaddiema mobbli sabiex jiġi evitat li jitilfu drittijiet akkwistati jew li ma jkollhomx drittijiet minħabba li jkunu ċċaqalqu lejn Stat Membru ieħor.

4.5.2

L-iżgurar tat-trasferibbiltà tad-drittijiet soċjali tal-ħaddiema mobbli huwa wkoll aspett meħtieġ għal mobilità ġusta, kemm għal dawk li jiċċaqalqu biex jaħdmu f'pajjiż ieħor kif ukoll għal dawk li jmorru lura f'pajjiżhom wara li jkunu ħadmu f'pajjiż ieħor.

4.5.3

Bil-għan li jiġi ffaċilitat il-moviment liberu tal-persuni u tiġi promossa l-mobilità tal-forza tax-xogħol, l-UE qed tiżviluppa l-koordinazzjoni tas-sistemi tas-sigurtà soċjali bil-għan li jiġu regolati r-rabtiet bejn is-sistemi nazzjonali, mingħajr ma jinbidel il-kontenut tar-regoli tagħhom.

4.5.4

Fl-iżvilupp ta’ dawn it-Trattati ġew ippubblikati r-regoli ta’ koordinazzjoni tas-sistemi tas-sigurtà soċjali. Fost oħrajn ir-Regolament (KEE) Nru 1408/71 (Regolament Bażiku) u r-Regolament (KEE) Nru 574/72 (Regolament ta’ Implimentazzjoni), li ġew issostitwiti bir-Regolament 883/2004 (22) (Regolament Bażiku) u bir-Regolament (KE) Nru 987/2009 (Regolament ta’ Implimentazzjoni). Bħalissa qed issir reviżjoni tar-Regolament (KE) Nru 883/2004.

4.5.5

Il-KESE beħsiebu joħroġ rapport iddettaljat hekk kif il-Kummissjoni tagħmel disponibbli l-proposta għal reviżjoni tar-Regolament 883/2004. Bħalma diġà ddikjara f'opinjoni preċedenti, il-qafas leġislattiv għandu jiġi adattat għar-realtà li qed tinbidel tad-dinja tax-xogħol, għall-forom ġodda ta' impjieg, u b'mod partikolari għall-forom ġodda ta' mobilità (23).

4.5.6

Il-KESE huwa tal-fehma li l-prinċipji tat-trattament indaqs, l-aggregazzjoni tal-perjodi, l-esportabbiltà tal-benefiċċji u d-determinazzjoni tal-leġislazzjoni applikabbli (prinċipjutal-uniċita) huma fundamentali għall-moviment ħieles tax-xogħol u għandhom jiġu żgurati f’kull reviżjoni futura tar-Regolament 883/2004.

4.5.7

Fir-rigward tal-moviment liberu ta’ persuni li qed ifittxu xogħol f’pajjiż ieħor, il-KESE jinnota d-dikjarazzjoni tat-13 ta’ Novembru 2015 tal-Kummissarju Thyssen f’Dublin: “Fil-fehma tagħna d-dritt għall-moviment ta’ dawk li qed ifittxu xogħol jeħtieġ ukoll li jiġi kkonfermat, partikolarment fid-dawl ta' ċifri tal-qgħad ferm differenti bejn l-Istati Membri. Madankollu, huwa essenzjali li dan ma jsirx għad-detriment tas-sistema tas-sigurtà soċjali tal-pajjiż ospitanti. B’kont meħud ta’ dan, nixtiequ nagħmluha possibbli li persuna li tispiċċa bla xogħol tieħu l-benefiċċji tal-qgħad tiegħu lejn pajjiż ieħor fejn ikun jista’ jkollu ċans ikbar li jsib impjieg. Dan huwa diġà possibbli llum għal perijodu ta’ 3 xhur. Il-Kummissjoni trid testendih għal 6 xhur.

4.5.8

Il-kumplessità tar-regolamentazzjoni tar-Regolament (KE) Nru 883/2004 teħtieġ kooperazzjoni mill-qrib bejn l-awtoritajiet tal-Istati Membri biex jiġi żgurat li d-diversità tar-regolamenti statali ma tfixkilx il-moviment liberu kif ukoll iċ-ċarezza massima possibbli tal-informazzjoni sabiex ir-riċevituri tal-benefiċċji u l-intrapriżi jkunu jafu d-drittijiet u l-obbligi tagħhom. Bl-istess mod għandhom jissaħħu l-użu tal-mezzi elettroniċi u l-kooperazzjoni bejn l-Istati Membri b'tali mod li jitnaqqsu l-esiġenzi tal-informazzjoni għall-ħaddiema u l-intrapriżi.

20.7.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 264/19

Relatur:

is-Sinjura Christa SCHWENG

Korelatur:

is-Sur Panagiotis GKOFAS

2.1

Il-KESE huwa konvint li l-integrazzjoni hija neċessità għas-soċjetajiet tagħna jekk irridu nippreservaw il-koeżjoni soċjali.

2.2

Skont il-KESE, jeħtieġ li jiġu implimentatit minnufih sistema Ewropea komuni tal-Asil, kif ukoll riforma profonda tar-Regolament ta’ Dublin u pjan Ewropew għall-migrazzjoni, sabiex ikunu effettivi u jreġġgħu lura l-fiduċja fil-valuri tas-soċjetajiet tagħna.

2.3

Il-KESE jirrimarka li l-integrazzjoni hija proċess bidirezzjonali. L-aqwa prattiki fil-politiki dwar l-integrazzjoni mhumiex immirati biss għar-refuġjati, iżda jinkludu wkoll liċ-ċittadini lokali. Approċċ bħal dan huwa kruċjali għall-aċċettazzjoni tal-miżuri tal-integrazzjoni. Il-midja, l-awtoritajiet lokali, it-trejdunjins, l-organizzazzjonijiet ta’ min iħaddem u l-NGOs għandhom rwol importanti f’dan il-proċess. Sabiex tinħoloq klima pożittiva fil-konfront tar-refuġjati fil-pajjiżi riċeventi - speċjalment fi żminijiet meta huwa mistenni biss tkabbir ekonomiku baxx u meta f’xi pajjiżi jeżistu swieq tax-xogħol b’numru limitat ta’ ħaddiema - għandhom jiġu pprovduti miżuri ta’ integrazzjoni u investimenti soċjali kemm lill-popolazzjoni lokali kif ukoll lir-refuġjati, li jkunu jkopru l-ħtiġijiet speċifiċi ta’ kull grupp fil-mira.

2.4

It-taħriġ lingwistiku għandu jingħata malajr wara r-reġistrazzjoni, f’każ li tkun mistennija deċiżjoni pożittiva dwar l-istatus ta’ asil. Dan it-taħriġ għandu jinkludi wkoll informazzjoni bażika dwar il-valuri, il-kulturi u l-proċessi, kif ukoll l-identifikazzjoni ta’ ħiliet u kwalifiki. Is-Cedefop tista’ tgħin fl-iżvilupp ta’ metodi biex jiġu identifikati l-ħiliet miksuba fil-pajjiż tal-oriġini.

2.5

Il-KESE jirrakkomanda li tingħata attenzjoni speċjali lill-minorenni, b’mod partikolari dawk mhux akkumpanjati, li ta’ spiss ikunu trawmatizzati u jkunu jeħtieġu appoġġ soċjopedagoġiku. Għandhom jiġu pprovduti integrazzjoni malajr fis-sistema tal-iskola jew gwida dwar l-opportunitajiet ta’ taħriġ professjonali.

2.6

Il-KESE jenfasizza li r-refuġjati għandu jkollhom aċċess għal informazzjoni dwar id-drittijiet u l-obbligi ġenerali fis-soċjetà ospitanti u dwar is-suq tax-xogħol b’mod partikolari. Ir-refuġjati għandhom jiġu ttrattati bl-istess mod bħaċ-ċittadini lokali fis-suq tax-xogħol, sabiex jiġu evitati l-kompetizzjoni inġusta u d-dumping tal-pagi u soċjali.

2.7

Il-KESE jtenni t-tifħir tiegħu għas-solidarjetà murija minn segmenti tas-soċjetà ċivili, trejdjunjins, organizzazzjonijiet ta’ min iħaddem, individwi privati u intrapriżi, b’mod partikolari SMEs mikro u artiġjanali, li volontarjament għenu lil dawk li kienu qegħdin ifittxu l-asil. Il-KESE jenfasizza l-importanza tal-protezzjoni u s-sostenn ta’ impenji individwali bħal dawn permezz ta’ inċentivi adatti, b’mod partikolari waqt emerġenzi umanitarji, filwaqt li tiġi promossa s-solidarjetà fis-soċjetà ċivili.

2.8

Il-KESE jisħaq dwar il-ħtieġa li l-UE tibbaża r-rispons immedjat tagħha għas-sitwazzjoni fuq is-solidarjetà u t-tqassim tar-responsabbiltajiet u l-ispejjeż b’mod ġust, kif stipulat fl-Artikolu 80 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE).

2.9

L-Istati Membri, u l-awtoritajiet kompetenti tal-UE, inkluż il-pajjiżi ta’ “tranżitu”, għandhom jikkooperaw mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fil-monitoraġġ, l-aġġornament tad-data u l-attivitajiet ta’ koordinazzjoni, sabiex ikollhom politika tal-asil komuni tal-UE aktar effettiva. Għandhom jiġu żviluppati sistemi ta’ statistika komuni, armonizzati u aġġornati sabiex jiddefinixxu l-alternattivi ta’ politika tal-UE u tal-Istati Membri.

2.10

Jinħtieġu sforzi akbar mil-lat tal-investiment bil-għan li jitħeġġeġ it-tkabbir ekonomiku u l-impjieg fil-qafas tal-Pjan Juncker sabiex ir-refuġjati jkunu jistgħu jiġu integrati b’suċċess u b’mod dewwiemi. Għandu jingħata investiment addizzjonali għal miżuri ta’ integrazzjoni u investimenti soċjali kemm lill-popolazzjoni lokali kif ukoll lir-refuġjati, li jkopru l-ħtiġijiet speċifiċi ta’ kull grupp fil-mira. Il-KESE osserva l-effetti pożittivi potenzjali ta’ taxxa fuq it-tranżazzjonijiet finanzjarji għall-finanzi pubbliċi, permezz tal-iżgurar ta’ kontribuzzjoni aktar ġusta mis-settur finanzjarju. Minħabba ċ-ċirkostanzi eċċezzjonali, u b’konformità mal-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir, l-ispejjeż addizzjonali għall-akkoljenza tar-refuġjati m’għandhomx, wara analiżi bir-reqqa, ikunu rikonoxxuti fid-defiċits pubbliċi tal-Istati Membri. L-investiment fil-miżuri ta’ integrazzjoni fih spejjeż kbar fi żmien qasir u medju, iżda għandu jitqies bħala investiment fil-persuni, li jħalli l-frott fit-tul. Jekk l-integrazzjoni tirnexxi, din twassal għal koeżjoni soċjali, tkabbir ekonomiku u ħolqien tal-impjiegi. Bl-istess mod, ir-riżorsi tal-Fond għall-Asil, il-Migrazzjoni u l-Integrazzjoni kif ukoll dawk tal-Fond Soċjali Ewropew (FSE), partikolarment fl-Istati Membri li jkunu laħqu l-kwota tar-refuġjati, għandhom jiżdiedu kif meħtieġ, sabiex ikun jista’ jsir kofinanzjament aħjar ta’ miżuri ta’ integrazzjoni tar-refuġjati.

3.1

Il-kunflitti fil-Lvant Nofsani kkawżaw influss mingħajr preċedent ta’ refuġjati fl-Ewropa. Taħlita ta’ persuni minn pajjiżi mifnija bil-gwerra u oħrajn li riedu jħallu pajjiżhom għal raġunijiet ekonomiċi. Il-Pajjiżi Ewropej kollha ffirmaw il-“Konvenzjoni ta’ Ġinevra” tal-1951 b’rabta mal-istatus tar-refuġjati, li tagħti drittijiet bażiċi lir-refuġjati għall-protezzjoni ta’ dan il-grupp vulnerabbli. Fid-dawl tan-numru kbir ta’ persuni u sabiex tinkiseb konformità mal-Konvenzjoni ta’ Ġinevra u mal-prinċipji ġenerali tad-drittijiet tal-bniedem, huwa importanti li ssir distinzjoni ċara bejn migranti ekonomiċi u refuġjati, jiġifieri persuni li għandhom bżonn status ta’ protezzjoni (b’mod partikolari asil jew protezzjoni sussidjarja).

3.2

Filwaqt li, minn perspettiva individwali, wieħed jista’ jifhem totalment li individwi jħallu pajjiżhom sabiex isibu ċirkostanzi ekonomiċi aħjar barra mill-pajjiż, is-sitwazzjoni attwali u l-klima tas-soċjetà fil-maġġoranza tal-Istati Membri jirrikjedu din id-distinzjoni ċara. Il-migranti ekonomiċi għandhom jerġgħu lura lejn il-pajjiż tal-oriġini tagħhom jekk jitolbu status ta’ protezzjoni abbażi ta’ raġunijiet mhux ġustifikati. Il-pjan ta’ azzjoni tal-UE dwar ir-ritorn, kif ukoll il-manwal dwar ir-ritorn għandhom jiġu segwiti mill-Istati Membri f’dawk il-każijiet fejn it-talba għal protezzjoni internazzjonali tkun ġiet rifjutata.

3.3

Dan jirrikjedi sistema Ewropea komuni tal-asil bi protezzjoni effikaċi fil-fruntieri esterni, reġistrazzjoni adatta fl-hekk imsejħa żoni kritiċi (hotspots), ipproċessar minnufih tat-talbiet għall-asil u jekk ma jingħata l-ebda status ta’ protezzjoni internazzjonali f’każ ta’ rifjut tal-applikazzjoni, ritorn lejn il-pajjiż ta’ oriġini jew lejn pajjiż terz li miegħu jkun ġie konkluż ftehim ta’ riammissjoni. Jista’ jkun ukoll sinifikanti u effettiv li jiġu stabbiliti żoni kritiċi fil-pajjiżi terzi bi fruntieri mal-UE u li għandhom ftehimiet dwar il-politika tal-migrazzjoni għar-reġistrazzjoni u t-talba għall-asil.

3.4

L-avvenimenti li seħħew matul it-tieni nofs tal-2015 urew li ċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi ta’ spiss jiġu fl-Ewropa b’aspettattivi foloz u tamiet sbieħ tal-ħajja fl-UE, li ġeneralment jingħataw mill-kuntrabandisti. Meta jiġu wiċċ imb’wiċċ mar-realtà, ir-reazzjoni ta’ dawn iċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi tkun waħda ta’ diżappunt u, f’xi każijiet, jerġgħu lura lejn arthom volontarjament. Fil-qafas ta’ programm ta’ ritorn voluntarju, il-parteċipanti jistgħu jikkontribwixxu sabiex jagħtu stampa aktar realistika tal-ħajja Ewropea liċ-ċittadini tal-pajjiż tal-oriġini tagħhom, li tista’ twaqqaf lil oħrajn milli jimbarkaw fuq il-vjaġġ perikoluż lejn l-Ewropa.

3.5

Minbarra l-ħtieġa li s-sistema Ewropea komuni tal-asil tkun operattiva bis-sħiħ, sabiex tiġi stabbilita kondiviżjoni ġusta u sostenibbli tal-piżijiet u sabiex titnaqqas il-pressjoni fuq is-sistema tal-asil attwali, jeħtieġ li jiġi adottat bla xkiel approċċ Ewropew ġdid għall-migrazzjoni, kif ukoll tiġi adottata riforma profonda tar-Regolament ta’ Dublin li tkun tista’ tindirizza l-isfidi immedjati u fit-tul, kif tħabbar mill-President Juncker għall-ewwel trimestru tal-2016. Il-KESE se jesprimi l-fehmiet tiegħu f’opinjoni separata.

3.6

Fir-riżoluzzjoni tiegħu dwar ir-refuġjati, li ġiet adottata f’Diċembru 2015, il-KESE enfasizza li “s-sitwazzjoni attwali teħtieġ li l-UE tiżviluppa kurituri umanitarji siguri għar-refuġjati minn pajjiżi milquta mill-gwerer u mhedda mit-terroriżmu u dan għandu jsir flimkien mal-pajjiżi fejn dawn ir-refuġjati huma kkonċentrati l-aktar”. Il-KESE jtenni li l-proċess ta’ reġistrazzjoni għandu diġà jkun qiegħed iseħħ barra l-UE.

3.7

Il-gwerer, it-tibdil fil-klima u n-nuqqas ta’ prospetti f’pajjiżi terzi jistgħu joħolqu influss kontinwu u saħansitra akbar ta’ refuġjati u migranti. Il-limitazzjoni tal-fatturi li jikkawżaw il-migrazzjoni b’mod ġenerali hija sfida globali. Madankollu, l-opinjoni preżenti hija ddedikata biss għall-integrazzjoni tal-individwi mogħtija status ta’ protezzjoni jew individwi li japplikaw għal dan l-istatus.

4.1

Il-presidenza Netherlandiża talbet sabiex jiġu misluta tagħlimiet ta’ integrazzjoni minn kriżijiet preċedenti li ġġeneraw movimenti kbar ta’ refuġjati. Il-KESE wasal għall-konklużjoni li l-kriżi tar-refuġjati attwali mhijiex komparabbli ma’ dawk preċedenti, l-ewwel nett minħabba l-għadd ta’ persuni li qegħdin jiċċaqilqu, fejn matul l-2015 kien hemm aktar minn 900 000 migrant li daħlu fil-fruntieri tal-UE mill-Greċja u, it-tieni, minħabba r-rapidità tal-evoluzzjoni, li twassal għal żieda fl-inċertezza fost il-popolazzjoni lokali. Jekk inħarsu, pereżempju, lejn il-każ tal-Awstrija, li fil-bidu tas-snin 90 laqgħet madwar 90 000 refuġjat li ħarbu mill-gwerra fl-eks-Jugoslavja, wieħed jista’ jara d-differenzi b’mod pjuttost ċar: il-persuni mill-Bożnija sikwit kellhom qraba fl-Awstrija, jew kienu diġà ħadmu hemmhekk. Il-kwalifiki miksuba fil-pajjiż tal-oriġini kienu ta’ valur immedjat għall-kumpaniji Awstrijaċi u n-nisa kienu diġà familjari mal-involviment sħiħ fis-suq tax-xogħol. Dan kompla jżid l-introjtu tal-familji u għamel lill-familji aktar mobbli, li b’hekk ipprevjena l-ħolqien ta’ żoni speċifiċi u ffavorixxa taħlita soċjali aħjar fl-iskejjel u fis-suq tax-xogħol.

4.2

L-esperjenzi mis-sitwazzjoni fis-snin 90 mhumiex komparabbli għal kollox mas-sitwazzjoni tal-lum. Il-persuni li qed jaslu issa ġejjin minn sitwazzjonijiet aktar varji, b’xi wħud li għandhom kwalifiki akkademiċi komparabbli ma’ dawk Ewropej, oħrajn għandhom edukazzjoni li tista’ ma tkunx ta’ użu immedjat fl-Ewropa, filwaqt li oħrajn għandhom edukazzjoni limitata ħafna u ħafna nisa qatt ma pparteċipaw fis-suq tax-xogħol. Barra minn hekk, il-persuni fil-pajjiżi riċeventi, li għadhom qegħdin isofru r-riperkussjonijiet tal-kriżi ekonomika, għandhom it-tendenza li jkunu aktar riservati fil-konfront tal-persuni barranin li qegħdin jikkompetu magħhom fis-suq tax-xogħol.

5.1

Skont il-UNHCR, ma hemm ebda kunsens dwar id-definizzjoni ta’ integrazzjoni tal-immigranti fil-kuntest tal-pajjiżi żviluppati u ma teżisti ebda definizzjoni formali fil-liġi internazzjonali dwar ir-refuġjati. Ħafna tentattivi akkademiċi u governattivi sabiex jagħtu definizzjoni ta’ integrazzjoni jew soċjetà integrata jibbażaw fuq fehim wiesa’ dwar l-integrazzjoni f’termini operattivi, individwali u bidirezzjonali.

5.2

“Fil-qalba tad-definizzjoni tal-UNHCR hemm il-kunċett tal-integrazzjoni bħala proċess bidirezzjonali u dan huwa bbażat fuq il-premessa ta’ “adattament” minn parti waħda u “merħba’ mill-oħra. Madankollu, din ma titlobx lir-refuġjati jwarrbu l-identità kulturali tagħhom u, għalhekk, l-integrazzjoni hija differenti minn assimilazzjoni” (1). Din id-definizzjoni tikkorrispondi mal-opinjoni tal-KESE (2).

5.3

Il-KESE enfasizza l-ħtieġa li l-integrazzjoni tintrabat mal-valuri u l-prinċipji stabbiliti fit-Trattat, fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali, fil-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem, fl-aġenda Ewropa 2020, fil-politika tal-impjiegi u fl-aġenda soċjali. Il-KESE jqis li din ir-referenza hija ta’ importanza kruċjali, peress li tikkunsidra l-eżistenza ta’ kriżi ta’ valuri f’ċerti setturi soċjali u politiċi fl-Ewropa. L-integrazzjoni u l-koeżjoni ekonomika u soċjali huma żewġ uċuħ tal-istess munita (3). L-iżgurar ta’ kundizzjonijiet tal-għajxien u prospetti diċenti għal kulħadd se jrawwem l-aċċettazzjoni tal-miżuri ta’ integrazzjoni.

5.4

Il-Prinċipji Bażiċi Komuni għall-Politika dwar l-Integrazzjoni tal-Immigranti (2004) u l-mezz għall-implimentazzjoni tagħhom, jiġifieri l-Aġenda Komuni għall-Integrazzjoni (2005), jifformaw il-bażi li fuqha tissawwar l-integrazzjoni tal-migranti fl-UE u jqisu l-integrazzjoni bħala li tikkonsisti minn dawn li ġejjin:

5.5

Għalkemm dawn il-prinċipji ma jiddistingwux bejn integrazzjoni tal-migranti u integrazzjoni tar-refuġjati, il-KESE jqis ukoll dawn il-prinċipji bħala bażi għall-integrazzjoni tar-refuġjati. Madankollu, minħabba l-għadd kbir ta’ persuni li jaslu fl-Ewropa, huma meħtieġa sforzi addizzjonali sabiex jiġu pprovduti taħriġ fil-lingwi, akkomodazzjoni u integrazzjoni fis-suq tax-xogħol.

5.6

Sabiex tinħoloq klima pożittiva lejn ir-refuġjati fil-pajjiżi riċeventi - speċjalment fi żminijiet meta huwa previst tkabbir ekonomiku limitat u meta jeżistu swieq tax-xogħol b’nuqqas ta’ ħaddiema f’xi pajjiżi - għandhom jiġu pprovduti miżuri ta’ integrazzjoni u investimenti soċjali kemm lill-popolazzjoni lokali kif ukoll lir-refuġjati, li jkunu jkopru l-ħtiġijiet speċifiċi ta’ kull grupp fil-mira. L-importanza tal-konnessjoni u l-integrazzjoni tal-objettivi soċjali fil-kuntest tal-integrazzjoni diġà kienet iddikjarata mill-KESE (4).

5.7

Il-KESE huwa konvint li l-integrazzjoni tar-refuġjati hija ħtieġa assoluta għas-soċjetajiet tagħna jekk irridu nippreservaw il-koeżjoni soċjali. Nuqqas ta’ integrazzjoni jista’ jwassal għal soċjetajiet paralleli, li jistgħu jiddistabbilizzaw lill-pajjiżi riċeventi. Għalhekk, huwa fl-interess tagħna li nibdew nimplimentaw miżuri ta’ integrazzjoni minn stadju bikri ħafna. Il-midja għandhom jitħeġġu jirrikonoxxu l-importanza tal-integrazzjoni u tar-rwol li jaqdu fil-ħolqien ta’ klima politika u soċjetali pożittiva.

5.8

L-iżviluppi demografiċi fil-maġġoranza tal-pajjiżi Ewropej juru tnaqqis fil-popolazzjoni fl-età tax-xogħol. Sabiex is-sistemi soċjali tagħna jinżammu sostenibbli għall-ġenerazzjonijiet li ġejjin, l-integrazzjoni tal-forza tax-xogħol kollha fis-suq tax-xogħol, irrispettivament, pereżempju, mill-ġeneru, l-età, l-abbiltà fiżika, ir-reliġjon, l-orjentazzjoni sesswali jew l-oriġini (etnika) għandha ssir prijorità. L-investiment fil-miżuri ta’ integrazzjoni fih spejjeż kbar fi żmien qasir u medju, iżda għandu jitqies bħala investiment fil-persuni, li jħalli l-frott fit-tul. Jekk l-integrazzjoni tirnexxi, din twassal għal koeżjoni soċjali, tkabbir ekonomiku u ħolqien tal-impjiegi.

5.9

Il-livell lokali għandu rwol deċiżiv fl-integrazzjoni, peress li dan huwa l-post fejn il-persuni jgħixu flimkien u fejn jibda jidher l-ewwel in-nuqqas ta’ integrazzjoni. Il-komunitajiet għandhom jieħdu pariri u gwida dwar il-miżuri ta’ integrazzjoni li jiffunzjonaw tajjeb, pereżempju, billi r-refuġjati jiġu mistiedna jipparteċipaw f’assoċjazzjonijiet volontarji lokali (pereżempju trejdunjins, NGOs, pumpiera jew klabbs sportivi).

5.10

Is-sit web tal-Kummissjoni Ewropea dwar l-integrazzjoni (5) fih minjiera ta’ informazzjoni dwar eżempji ta’ integrazzjoni. Permezz tal-użu ta’ filtri tat-tiftix jistgħu jinstabu eżempji tal-aħjar prattika, skont, pereżempju, il-pajjiż, il-qasam tal-integrazzjoni, il-grupp fil-mira. Dan is-sit web għandu jiġi promoss aktar sabiex jispira lill-Istati Membri, l-awtoritajiet lokali u reġjonali, l-NGOs u l-imsieħba soċjali dwar attivitajiet ta’ integrazzjoni

5.11

Abbażi ta’ proposta mill-KESE, diġà hemm fis-seħħ kollaborazzjoni strutturata bejn l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, il-KESE u l-Kummissjoni Ewropea permezz tal-Forum Ewropew dwar il-Migrazzjoni, li jittratta l-kwistjonijiet kollha relatati mal-migrazzjoni, l-asil u l-integrazzjoni. Barra minn hekk, jista’ jkun utli li l-mandat tal-kumitat konsultattiv dwar il-moviment liberu tal-persuni jiġi estiż għall-integrazzjoni tar-refuġjati, billi dan huwa l-korp li permezz tiegħu l-gvernijiet jiddiskutu u jiskambjaw l-ideat mal-imsieħba soċjali. Dan il-kumitat jista’ jipprovdi spazju addizzjonali għall-iskambju tal-aqwa prattiki.

6.1

Il-persuni li qegħdin ifittxu l-asil li jaslu fl-Ewropa (fil-biċċa l-kbira tal-każijiet) wara vjaġġ eżawrjenti u sikwit trawmatizzanti jkollhom bżonn, l-ewwel u qabel kollox, post fejn joqogħdu u jistrieħu. Dan iż-żmien għandu jintuża mill-awtoritajiet sabiex jirreġistrawhom kif suppost u jevalwaw bejn wieħed u ieħor jekk dawn għandhomx ċans li jirċievu l-istatus ta’ refuġjati. F’dan il-każ, il-miżuri ta’ integrazzjoni għandhom jibdew minn stadju bikri ħafna. Skont riċerka riċenti mill-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa, hemm bżonn ta’ ħarsien tas-sigurtà medika speċjali għar-refuġjati li żviluppaw Disturb minn Stress Postrawmatiku, billi spiss dan huwa wieħed mill-iktar ostakli għaljin għad-dinamika tal-integrazzjoni.

6.2

Wieħed ma jistax jaħseb dwar integrazzjoni mingħajr ma jkollu tal-inqas għarfien bażiku tal-lingwa tal-pajjiż riċeventi. Għalhekk, it-taħriġ lingwistiku għandu jibda mill-aktar fis possibbli matul il-proċedura tal-asil. Dan jirrikjedi l-ħolqien ta’ strutturi ġodda kif ukoll ġestjoni tal-interfaċċja mtejba sabiex ilaħħqu mal-għadd kbir ta’ persuni li jfittxu asil. Il-korsijiet tal-lingwa għandhom jintużaw ukoll biex il-persuni li jkunu qed ifittxu l-asil jiffamiljarizzaw ruħhom mal-valuri (eż. it-trattament ugwali tal-irġiel u n-nisa, il-libertà tal-espressjoni, il-projbizzjoni ta’ vjolenza domestika) u l-kultura tal-pajjiż riċeventi. Dawn il-korsijiet jistgħu jintużaw ukoll sabiex il-persuni li qegħdin ifittxu l-asil jingħataw gwida bażika dwar l-aspetti tal-organizzazzjonijiet, l-istituzzjonijiet u t-tagħrif li jistgħu jirrikorru għalihom meta jinqalgħu problemi. Il-persuni li qegħdin ifittxu l-asil ta’ spiss ikunu ġejjin minn kulturi differenti ħafna. L-azzjonijiet li jirriżultaw minn nuqqas ta’ għarfien dwar il-valuri, id-drittijiet u l-obbligi bażiċi tal-pajjiżi riċeventi jistgħu jkunu ta’ ħsara għall-integrazzjoni.

6.3

It-tfal refuġjati għandhom jattendu l-iskejjel flimkien mat-tfal lokali mill-aktar fis possibbli u jingħataw appoġġ sabiex jitgħallmu l-lingwa nazzjonali. Għandha tingħata attenzjoni speċjali lill-minorenni, b’mod partikolari dawk mhux akkumpanjati, li ta’ spiss ikunu sfaw trawmatizzati. Jekk - minħabba l-età tagħhom - ma jitħallewx jibqgħu jattendu l-iskola, għandhom jiġu pprovduti alternattivi adatti ddisinjati apposta għal dan il-grupp sabiex tiġi evitata l-frustrazzjoni. L-Istati Membri għandhom ikunu konxji tal-ħtiġijiet speċjali tat-tfal trawmatizzati u tal-minorenni mhux akkumpanjati u joffru appoġġ soċjopedagoġiku, (pereżempju, il-belt ta’ Vjenna tipprova tqiegħed lit-tfal mhux akkumpanjati fil-foster care bl-użu tal-oqfsa eżistenti).

6.4

L-identifikazzjoni u l-klassifikazzjoni bikrija taċ-ċertifikati, tal-ħiliet u tal-kwalifiki huma essenzjali f’termini tal-garanzija ta’ integrazzjoni rapida fis-suq tax-xogħol. Sa mill-bidu ta’ proċedura tal-asil għandhom jiġu identifikati l-ħiliet u l-kwalifiki professjonali tal-persuna li qed tfittex l-asil, bl-involviment ta’ esperti fis-suq tax-xogħol. Dawn l-aspetti huma indispensabbli għall-promozzjoni tal-lingwa fil-mira, il-bidu ta’ kors ta’ taħriġ, ir-rikonoxximent tal-kwalifiki professjonali, il-provvediment tal-kwalifiki sekondarji meħtieġa u l-akkwist effettiv ta’ impjieg adatt. Madankollu, l-identifikazzjoni tal-ħiliet tista’ tkun proċess diffiċli ħafna. Ħafna refuġjati lanqas biss ikollhom id-dokumenti personali tagħhom magħhom, aħseb u ara l-attestazzjonijiet jew iċ-ċertifikati li jipprovdu evidenza tal-livell tal-kwalifiki tagħhom. Stati Membri differenti (eż. il-Ġermanja, l-Awstrija) qegħdin jiżviluppaw metodi differenti sabiex jivvalutaw il-ħiliet u l-kompetenzi. Is-Cedefop tista’ tipprovdi pjattaforma għat-tagħlim reċiproku u skambju ta’ prattiki tajba f’dan il-qasam.

6.5

Il-proċeduri tal-asil sikwit jieħdu żmien twil ħafna, tant li jħallu lill-persuna li tkun qed tfittex l-asil f’pożizzjoni ta’ inċertezza. Perjodi twal li matulhom il-persuna li tfittex l-asil ma tkunx tista’ tgħix ħajja ddeterminata minnha stess jistgħu jikkawżaw instabbiltà psikosoċjali, telf ta’ fiduċja fiha innifisha u sindrome ta’ dipendenza, li jistgħu jimpedixxu l-opportunitajiet ta’ impjieg anke wara li l-persuna tiġi rikonoxxuta bħala refuġjat. It-tfal ikunu affettwati saħansitra aktar minħabba li jeħtieġu ambjent stabbli. Għalhekk, il-KESE jappella lill-Istati Membri sabiex jiddeċiedu dwar il-proċeduri tal-asil mill-aktar fis possibbli. Skont l-OECD (6), fir-rigward tal-appoġġ għall-integrazzjoni tal-persuni li qegħdin ifittxu l-asil, il-proċeduri tal-asil fil-Greċja, il-Belġju u d-Danimarka huma l-iqsar, u jinkludu taħriġ fil-lingwa flimkien ma’ edukazzjoni tal-adulti u taħriġ relatat max-xogħol.

6.6

Fir-rigward tat-tkabbir ekonomiku pproġettat u s-sitwazzjoni tas-suq tax-xogħol, il-pajjiżi jistgħu jipprovaw miżuri maħsuba biex inaqqsu l-ħinijiet ta’ stennija għall-aċċess għas-suq tax-xogħol. Filwaqt li l-Ġermanja u l-Ungerija diġà naqqsu l-ħinijiet ta’ stennija għall-aċċess għax-xogħol, il-Finlandja, il-Belġju u l-Lussemburgu ħadu xi azzjoni sabiex inaqqsuhom. Regolamenti ġusti, trasparenti u raġonevoli li jagħtu aċċess lill-persuni li qegħdin ifittxu l-asil għas-suq tax-xogħol jipprevjenu l-impjieg mhux iddikjarat u jżidu l-aċċettazzjoni fost iċ-ċittadini lokali. Fl-istess ħin, il-persuni bi status ta’ protezzjoni għandu jkollhom il-prospett li jibqgħu fil-pajjiż ospitanti, jekk ikunu integrati fis-suq tax-xogħol jew fis-soċjetà ospitanti. Dawk li jfittxu l-asil għandhom ikunu konxji li l-aċċess tagħhom għas-suq tax-xogħol jiddependi mill-pajjiż li fih huma jkunu talbu asil. Minħabba nuqqas ta’ għarfien, xi wħud jivvjaġġaw lejn Stati Membri oħra bit-tama li jsibu xogħol hemm. Fir-realtà jsibu ruħhom f’sitwazzjoni ta’ irregolarità, li faċilment tista’ tiġi evitata permezz ta’ informazzjoni adatta.

6.7

L-akkomodazzjoni hija importanti ħafna fir-rigward tal-integrazzjoni: iċ-ċentri ta’ akkoljenza jissodisfaw il-ħtieġa immedjata għal post ta’ mistrieħ (u sikwit għal perjodu ferm itwal milli ppjanat), iżda permanenzi itwal jagħmlu l-integrazzjoni aktar diffiċli. Fl-Awstrija ġie stabbilit il-proġett “Kosmopolis” sabiex tiġi pprovduta akkomodazzjoni privata. F’żona mibnija ġdida, numru partikolari ta’ appartamenti jiġu riservati għal refuġjati li jkunu diġà qegħdin jaħdmu. Sabiex jiġi evitat kull nuqqas ta’ ftehim bejn ir-refuġjati u persuni oħrajn li jgħixu hemmhekk, twaqqaf ċentru ta’ informazzjoni f’dawk l-inħawi. Fil-Portugall, protokoll bejn il-muniċipalità ta’ Lisbona u l-NGOs Portugiżi ppermetta l-provvediment ta’ akkomodazzjoni għar-refuġjati u aċċess għas-servizzi tal-muniċipalità rigward it-taħriġ, l-edukazzjoni u l-integrazzjoni fis-suq tax-xogħol (7).

6.8

Wara deċiżjoni pożittiva dwar l-istatus tal-asil, ir-refuġjat ikun irid isib akkomodazzjoni huwa stess. Dan il-perjodu sikwit ikun diffiċli ħafna, minħabba li l-appoġġ li jkun ingħata fil-bidu mill-Istat jiġi fi tmiemu u r-refuġjat ikollu jsib impjieg bl-istess mod bħaċ-ċittadini nazzjonali tal-pajjiż riċeventi.

6.9

Is-servizz pubbliku tal-impjiegi għandu rwol partikolari f’dan il-kuntest. L-ewwel u qabelxejn, huwa għandu jaqdi b’mod attiv ir-rwol tiegħu bħala faċilitatur ta’ impjiegi sostenibbli. Iżda huwa jrid jiddeċiedi wkoll dwar kwalifiki addizzjonali li r-refuġjat jista’ jkollu bżonn jikseb jekk irid jirnexxi fis-suq tax-xogħol. Ta’ min jinnota u jieħu f’kunsiderazzjoni li, anki wara r-raba’ sena tal-permanenza, huma biss 25 % tar-refuġjati li jiġu impjegati; u saħansitra sal-għaxar sena dan il-perċentwal ma jaqbiżx il-50 % (8). Jista’ jiġi konkluż kuntratt ta’ integrazzjoni individwali ma’ kull refuġjat, li jkun fih l-azzjonijiet rilevanti li jridu jittieħdu (taħriġ addizzjonali, in-numru ta’ applikazzjonijiet, eċċ.) għal integrazzjoni sħiħa fis-suq tax-xogħol. Il-KESE jenfasizza li r-refuġjati għandhom jiġu ttrattati bl-istess mod bħaċ-ċittadini lokali fis-suq tax-xogħol, sabiex jiġu evitati kemm il-kompetizzjoni inġusta kif ukoll id-dumping tal-pagi u soċjali. Jekk refuġjat ma jkollu ebda ċans li jsib impjieg fi żmien raġonevoli, alternattiva tajba tista’ tkun li jiġi offrut volontarjat għal servizz fil-komunità. Dan jista’ jgħin lir-refuġjat jikseb ħiliet lingwistiċi addizzjonali u jintegra fis-soċjetà.

6.10

Eżempju tajjeb huwa dak tal-Ġermanja, li riċentament iddeċidiet li tintroduċi karta tal-identità speċifikament għall-persuni li qegħdin ifittxu asil. Wara li persuna tirreġistra għall-ewwel darba, il-karta ssir il-mezz ċentrali u obbligatorju ta’ identifikazzjoni u tkun marbuta ma’ bażi ta’ data ċentrali li tinkludi tagħrif bħall-isfond edukattiv u l-esperjenza professjonali tal-persuna.

6.11

Fost ir-refuġjati, kif ukoll fost il-popolazzjoni lokali, hemm persuni b’interessi u ħiliet intraprenditorjali. Dawn għandhom jingħataw tagħrif u gwida dwar kif jistgħu jibdew negozju u jibdew iħaddmu l-persuni magħhom.

6.12

Bħalissa qegħdin isiru diskussjonijiet fil-Ġermanja u fis-Slovakkja dwar kif ir-refuġjati bi kwalifiki għolja fi professjonijiet fejn hemm nuqqas ta’ ħiliet jistgħu jiddaħħlu fis-suq permezz ta’ proċeduri mgħaġġla.

6.13

Ir-refuġjati jeħtieġu tagħrif dwar is-suq tax-xogħol inġenerali, l-opportunitajiet ta’ taħriġ professjonali u dwar l-impjiegi disponibbli. Billi perċentwal għoli ta’ refuġjati huma ta’ età tipika ta’ studenti, jiġifieri bejn is-16 u l-25 sena, jeħtieġ li jiġu pprovduti tagħrif bażiku jew korsijiet ta’ tħejjija f’oqsma professjonali differenti qabel ikunu jistgħu jibdew it-taħriġ. Fil-Ġermanja, il-Kmamar tal-Kummerċ u tal-Industrija bdew inizjattivi sabiex jassistu fil-kollokamenti, pereżempju, intervisti fi stil ta’ laqgħat qosra ma’ bosta impjegaturi differenti f’avveniment wieħed. Il-Kmamar tal-Kummerċ u tal-Industrija Ġermaniżi jappoġġjaw lin-negozji sabiex jipprovdu kwalifiki u taħriġ għar-refuġjati permezz tal-proġett “Impenn għat-taħriġ”. Huma jipprovaw ukoll jattiraw sponsors volontarji sabiex jieħdu ħsieb kemm lir-refuġjati kif ukoll lill-intrapriżi, billi jagħtu pariri liż-żewġ naħat. Il-Kmamar tal-Kummerċ u tal-Industrija jipprovdu wkoll appoġġ lir-refuġjati li jridu jibdew in-negozju tagħhom.

6.14

Fl-Awstrija beda proġett li għandu l-għan li jqiegħed refuġjati żgħażagħ f’postijiet vakanti ta’ apprendistat bl-appoġġ mis-servizz pubbliku tal-impjiegi u minn kowċis. Jista’ jkun hemm perjodu ta’ taħriġ prattiku qabel jiġi ffirmat ftehim ta’ apprendistat formali. Barra minn hekk, is-Servizz Ferrovjarju Federali tal-Awstrija (ÖBB) nieda l-proġett “Id-diversità bħala opportunità (“Diversität als Chance”) u offra apprendistati għal 50 refuġjat mhux akkumpanjati ta’ bejn 15 u 17-il sena.

6.15

Sabiex tiffaċilita l-integrazzjoni ta’ migranti bi kwalifiki għolja, il-Kamra Ekonomika Federali tal-Awstrija żviluppat il-programm “Mentoring għall-migranti”, li kien estiż għar-refuġjati bi kwalifiki għolja. Il-mentors huma persuni li huma integrati sewwa fis-suq tax-xogħol Awstrijak u li jappoġġjaw lill-migranti matul it-tfittxija tagħhom għax-xogħol billi jipprovdu tagħrif jew saħansitra aċċess għan-netwerk professjonali tagħhom stess. Dan il-programm jgħin ukoll sabiex jiġi evitat kull nuqqas ta’ ftehim kulturali.

6.16

F’għadd ta’ Stati Membri, l-hekk imsejħa “Refugee Buddies” jieħdu ħsieb il-ħtiġijiet tar-refuġjati. Huma jinvolvu ruħhom volontarjament f’firxa varjata ta’ organizzazzjonijiet u jiltaqgħu regolarment ma’ refuġjat wieħed sabiex jibnu relazzjonijiet personali. Dan huwa aktar u aktar importanti minħabba li għadd kbir ta’ refuġjati huma minorenni mhux akkumpanjati, li ħallew familthom warajhom. Il-buddies jistgħu jaġixxu wkoll bħala sostenituri tar-refuġjati sabiex itejbu l-immaġini tagħhom f’pajjiżhom.

6.17

L-organizzazzjonijiet tal-imsieħba soċjali f’xi Stati Membri (eż. Spanja, Franza, il-Ġermanja, ir-Repubblika Ċeka, l-Awstrija) appellaw lill-gvernijiet tagħhom sabiex jaħdmu b’mod aktar effettiv dwar l-integrazzjoni tar-refuġjati. Fi Spanja, ġiet inkluża miżura addizzjonali fil-politiki tal-Pjan Annwali għall-Impjiegi li kienet speċifikament immirata għall-integrazzjoni tar-refuġjati fis-suq tax-xogħol.

6.18

Id-Danimarka tuża l-hekk imsejjaħ “staircase model” għall-integrazzjoni tar-refuġjati fis-suq tax-xogħol: fl-ewwel pass (minn erba’ ġimgħat sa tmien ġimgħat) jiġu identifikati l-kompetenzi tar-refuġjat individwali u jiġu pprovduti lezzjonijiet tad-Daniż. Fit-tieni pass (26-52 ġimgħa), il-persuna li tkun qed titħarreġ titpoġġa f’intrapriża (mingħajr ebda spiża għal min iħaddem) u tingħata lezzjonijiet addizzjonali tad-Daniż. Wara dan il-proċess, ir-refuġjat ikun lest biex jibda jaħdem b’sussidju tal-paga. L-implimentazzjoni effettiva ta’ dawn il-mudelli għandha trawwem il-ħolqien ta’ opportunitajiet ta’ impjieg addizzjonali u tipprevjeni l-esklużjoni taċ-ċittadini lokali (mingħajr l-hekk imsejħa “revolving-door effects”).

6.19

Sabiex tiġi garantita kompetizzjoni ġusta, il-kundizzjonijiet tax-xogħol, inklużi l-pagi, għandhom jiġu rrispettati b’mod sħiħ, irrispettivament min-nazzjonalità jew mill-istatus ta’ ħaddiem (il-prinċipju tal-lex loci laboris). L-Istati Membri għandhom jiżguraw miżuri, mekkaniżmu u kapaċitajiet amministrattivi effikaċi sabiex jinfurzawh. It-trejdunjins jappoġġjaw lir-refuġjati jew lill-ħaddiema migranti li ma jkollhom ebda dokumentazzjoni meta jitolbu d-drittijiet tagħhom (“Ecole des solidarités” – il-Belġju, “UNDOK” – l-Awstrija).

7.1

Il-KESE jirrimarka li kull miżura għandha tiġi ffinanzjata adegwatament, sabiex b’hekk ikollha impatt pożittiv dejjiemi fuq is-soċjetà tagħna. Jinħtieġu sforzi akbar mil-lat tal-investiment bil-għan li jitħeġġeġ it-tkabbir ekonomiku u l-impjieg fil-qafas tal-Pjan Juncker sabiex ir-refuġjati jkunu jistgħu jiġu integrati b’suċċess u b’mod dewwiemi. Għandhom jingħataw investiment addizzjonali għal miżuri ta’ integrazzjoni u investimenti soċjali kemm lill-popolazzjoni lokali kif ukoll lir-refuġjati, li jkopru l-ħtiġijiet speċifiċi ta’ kull grupp fil-mira. Il-KESE osserva l-effetti pożittivi potenzjali ta’ taxxa fuq it-tranżazzjonijiet finanzjarji għall-finanzi pubbliċi, permezz tal-iżgurar ta’ kontribuzzjoni aktar ġusta mis-settur finanzjarju. Minħabba ċ-ċirkostanzi eċċezzjonali u b’konformità mal-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir, l-ispejjeż addizzjonali għall-akkoljenza tar-refuġjati ma għandhomx, wara analiżi bir-reqqa, ikunu rikonoxxuti fid-defiċits pubbliċi tal-Istati Membri (9).

7.2

L-Istati Membri tal-akkoljenza inizjali, bħalma huma l-Italja, Malta, Spanja u l-Greċja, għandhom jirċievu għajnuna ekonomika diretta għal kull refuġjat jew migrant sabiex ikunu jistgħu jipproċessaw b’mod preċiż u malajr l-applikazzjonijiet għal asil jew sabiex jagħmlu arranġamenti għar-ritorn f’każ li r-rekwiżiti għall-għoti tal-asil ma jiġux sodisfatti. L-Istati Membri li jassumu r-responsabbiltà biex jintegraw numru akbar ta’ refuġjati fis-soċjetajiet tagħhom minn kemm jintalbu skont il-prinċipju tas-solidarjetà, għandu jkollhom il-garanzija ta’ appoġġ finanzjarju mill-UE.

7.3

Ir-riżorsi finanzjarji tal-Fond għall-Asil, il-Migrazzjoni u l-Integrazzjoni għandhom jiżdiedu sabiex ikun hemm involviment akbar mal-Istati Membri fil-finanzjament għall-integrazzjoni tar-refuġjati, b’mod partikolari għal programmi mwettqa mill-awtoritajiet lokali u l-NGOs. Il-Fond Soċjali Ewropew għandu jiżdied ukoll kif xieraq biex jipprovdi għal aktar riżorsi biex jiffaċilita l-integrazzjoni soċjali tar-refuġjati, l-ugwaljanza tan-nisa, l-appoġġ għan-negozji u l-inklużjoni tar-refuġjati fis-suq tax-xogħol li jirrikjedu djalogu u kollaborazzjoni mal-imsieħba soċjali. Barra minn hekk, il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali għandu jaħdem b’riżorsi addizzjonali għal żoni urbani li jimplimentaw l-arranġamenti meħtieġa għall-akkoljenza u l-integrazzjoni tar-refuġjati.

7.4

Għandha tiġi mistħarrġa il-kooperazzjoni internazzjonali dwar il-finanzjament tal-integrazzjoni tar-refuġjati f’kooperazzjoni speċjali mal-UNHCR u mal-Organizzazzjoni Internazzjonali għall-Migrazzjoni.

20.7.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 264/28

Relatur:

is-Sur Vitas MAČIULIS

1.1.

L-enerġija hija parti inseparabbli mill-politika internazzjonali, u bħalissa tinsab quddiem nett fl-aġenda tal-UE. Minħabba li xi atturi internazzjonali jipprovaw jużaw l-enerġija bħala għodda sabiex jilħqu l-għanijiet politiċi tagħhom, huwa fl-interess taċ-ċittadini tal-UE li din tibqa’ viġilanti fir-rigward tal-kwistjonijiet tal-enerġija.

1.1.1.

Tliet fatturi huma essenzjali għad-dimensjoni esterna tal-enerġija: id-diversifikazzjoni, “nitkellmu b’vuċi waħda” u sistema tal-enerġija interna żviluppata tajjeb.

1.2.

Id-diversifikazzjoni tas-sorsi tal-enerġija tal-UE, il-fornituri u r-rotot hija essenzjali għall-politika esterna tal-enerġija. Kif enfasizzat fl-Istrateġija tal-Unjoni tal-Enerġija tal-UE, sfida ewlenija għall-UE hija li aktar minn nofs l-enerġija kkunsmata tiġi mill-importazzjonijiet, li jridu jiġu żgurati bis-saħħa ta’ ċerti politiki tal-kummerċ.

1.2.1.

Iċ-ċirku tal-imsieħba fl-importazzjoni tal-enerġija għandu jitwessa’ billi jitfittxu u jiġu stabbiliti kontinwament djalogi ma’ fornituri tal-enerġija ġodda, affidabbli u prevedibbli.

1.2.2.

Proġetti ta’ infrastruttura ewlenin ġodda, li jikkontribwixxu għall-miri tad-diversifikazzjoni għandhom jilħqu l-objettivi tal-Istrateġija tal-Unjoni tal-Enerġija u jkunu f’konformità sħiħa mal-acquis tal-UE. Tali proġetti għandhom ikunu wkoll għalkollox konsistenti mal-għan li tiġi żviluppata sistema enerġetika deċentralizzata li fiha s-sorsi rinnovabbli jaqdu rwol fundamentali.

1.2.3.

Il-kooperazzjoni bejn ir-rappreżentanti ta’ setturi privati u politiċi għandha titħeġġeġ sabiex jinstabu l-aktar modi adatti u l-imsieħba l-iżjed xierqa għall-iżvilupp tal-enerġija esterna. L-objettivi ta’ sigurtà tal-enerġija u s-sostenibbiltà għandhom dejjem jiġu kkunsidrati.

1.3.

“Nitkellmu b’vuċi waħda” għandha tkompli tkun l-għan minkejja differenzi bejn l-Istati Membri fir-rigward ta’ taħlitiet ta’ enerġija, strutturi ta’ importazzjoni tal-enerġija u msieħba tradizzjonali. Pożizzjoni tal-UE interna komuni hija essenzjali għal dimensjoni esterna b’saħħitha.

1.3.1.

Il-KESE jħeġġeġ lill-Istati Membri sabiex jikkoordinaw l-interessi tal-enerġija individwali tagħhom u jżommu solidarjetà u trasparenza lejn xulxin fuq bażi kontinwa.

1.3.2.

Il-KESE jilqa’ l-proposta tal-Kummissjoni tas-16 ta’ Frar 2016 li ssaħħaħ il-mekkaniżmu ta’ skambju tal-informazzjoni attwali fir-rigward tal-ftehimiet intergovernattivi u l-istrumenti mhux vinkolanti.

1.3.3.

Standards ta’ sigurtà ambjentali u nukleari komuni fil-proġetti tal-enerġija li qed jiġu implimentati fil-pajjiżi ġirien tal-UE għandhom ikunu punt importanti mill-politika tal-enerġija esterna tal-UE. Ix-xiri ta’ enerġija minn pajjiżi li ma jikkonformawx ma’ dawn l-istandards għandu jkun limitat.

1.4.

Sistema tal-enerġija interna b’saħħitha hija fundamentali għat-tnaqqis tal-impatt estern: waħda mid-dimensjonijiet ewlenin tal-Unjoni tal-Enerġija hija l-ħolqien ta’ suq intern tal-enerġija tal-UE li jkun kompletament funzjonali u trasparenti. Din għandha tiġi tradotta direttament f’approċċ tal-UE iktar effettiv lejn kwistjonijiet esterni dwar l-enerġija.

1.4.1.

Il-partijiet kollha meħtieġa tal-infrastruttura tal-enerġija jridu jkunu stabbiliti, sabiex ikun possibbli li tiġi ottimizzata u razzjonalizzata l-importazzjoni tar-riżorsi tal-enerġija fl-UE.

1.4.2.

Il-KESE jenfasizza l-ħtieġa li n-netwerks u sistemi tal-enerġija tal-Istati Membri kollha jiġu integrati b’mod sħiħ fis-suq intern tal-UE u li jiġi żgurat li dawn ikunu sinkronizzati b’mod sħiħ.

1.4.3.

Il-kompetittività tal-produtturi tal-enerġija tal-UE trid tiġi preżervata billi jiġu stabbiliti kundizzjonijiet ekwi bejn il-produtturi Ewropej u dawk mhux Ewropej.

1.4.4.

Il-KESE jappella li t-tfassil u l-implimentazzjoni tal-politika esterna dwar l-enerġija tal-UE jqisu l-bżonn li l-industriji Ewropej, speċjalment l-industriji li jużaw ħafna enerġija, ikollhom għad-dispożizzjoni provvista ta’ enerġija kompetittiva, stabbli u prevedibbli, sabiex ikunu jistgħu jiffunzjonaw f’kundizzjonijiet indaqs mal-kompetituri internazzjonali tagħhom.

1.5.

Politika tal-enerġija li tħares ‘il quddiem, u li tista’ tgħin biex jintlaħqu l-għanijiet esterni tal-UE, inkluż fil-kuntest tal-ftehim tal-COP21, għandha tistrieħ l-ewwel nett fuq il-kunsiderazzjoni sistematika tal-għanijiet ta’ politika tal-UE dwar il-klima u l-isforzi globali internazzjonali biex jiġi limitat t-tibdil fil-klima, notevolment permezz tal-iżvilupp ta’ tliet fatturi ewlenin: sorsi tal-enerġija rinnovabbli, l-effiċjenza enerġetika u r-riċerka u l-iżvilupp.

1.5.1.

Sorsi rinnovabbli huma l-element essenzjali fiż-żieda tas-sigurtà tal-enerġija u tnaqqis fid-dipendenza fuq l-importazzjonijiet.

1.5.2.

L-UE għandha tagħmel l-almu tagħha biex iżżomm pożizzjoni mexxejja f’dan il-qasam.

1.5.3.

L-effiċjenza enerġetika hija waħda mill-pedamenti għat-tnaqqis tal-volum tal-konsum tal-enerġija tal-UE u konsegwentament jitnaqqas l-ammont tal-importazzjonijiet ta’ enerġija. Għaldaqstant hu essenzjali li titnaqqas in-nefqa tal-enerġija ta’ konsumaturi privati u kummerċjali.

1.6.

Ir-riċerka u l-iżvilupp iridu jingħataw riżorsi adegwati, li jista’ jwassal għal effikaċja akbar u anqas spejjeż ta’ produzzjoni tal-enerġija. Il-kooperazzjoni internazzjonali hija wkoll importanti b’mod ċar f’dan il-kuntest.

1.7.

Peress li l-enerġija għandha tkun affordabbli għall-konsumaturi u ta’ appoġġ għall-kompetittività tal-industrija, il-KESE jsejjaħ lill-Kummissjoni u lill-gvernijiet nazzjonali biex jagħtu rwol wiesa’ lis-soċjetà ċivili, l-imsieħba soċjali u l-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi. Għal din ir-raġuni, il-KESE jitlob għal Djalogu Ewropew dwar l-Enerġija u Forum Ewropew tal-Enerġija li jinkludu l-partijiet interessati kollha. Dan huwa kruċjali għall-ħolqien ta’ politika tal-enerġija esterna tal-UE intelliġenti, effiċjenti u sostenibbli.

1.7.1.

Il-KESE jrid isejjaħ lill-korpi internazzjonali tiegħu biex ikollhom rwol attiv fil-ħolqien politika tal-enerġija esterna tal-UE effettiva u reżiljenti.

2.1.

Il-kwistjonijiet tal-enerġija reċentement saru sinifikanti fid-dibattiti dwar politika tal-UE u telgħu fil-quċċata tal-aġenda tal-Kummissjoni Ewropea. Il-KESE huwa attiv ukoll fil-qasam tad-dimensjoni esterna tal-enerġija u diġà ħareġ għadd ta’ opinjonijiet dwar dan is-suġġett (1).

2.2.

Minħabba d-dipendenza dejjem tikber tal-UE fuq l-importazzjonijiet tal-enerġija, b’mod partikolari ta’ żejt u gass, id-dimensjoni esterna tal-politika tal-enerġija tal-UE qed issir kruċjali sabiex tirfed is-sigurtà tal-provvisti tal-enerġija.

2.2.1

Aktar minn nofs (53,2 %) il-konsum intern gross tal-enerġija tal-UE jiġi mill-importazzjonijiet. L-UE timporta 44,2 % ta’ fjuwils solidi (li minnhom aktar minn nofs huwa faħam iebes), 87,4 % ta’ żejt mhux maħdum u l-prodotti tiegħu taż-żejt u 65,3 % ta’ gass naturali (data tal-Eurostat, 2013).

2.2.2.

Dawn in-numri jenfasizzaw b’mod ċar sa fejn waslet id-dipendenza tal-UE fuq il-kummerċ mal-fornituri ta’ pajjiżi terzi. Għalhekk, jekk il-fornitur ma jkunx affidabbli jew ikun imprevedibbli jew jekk l-infrastruttura ma jkollhiex manutenzjoni xierqa, is-sigurtà tal-enerġija tal-UE kollha jista’ jiġrilha ħsara kbira.

3.1.

L-UE għandha tfittex opportunitajiet ġodda għal kooperazzjoni u ssaħħaħ sħubijiet tal-enerġija li diġà jeżistu ma’ pajjiżi terzi fir-rigward tad-diversifikazzjoni tas-sorsi, il-fornituri u r-rotot.

3.2.

Huwa probabbli li r-Russja se tibqa’ l-imsieħba ewlenija fl-importazzjonijiet tal-enerġija tal-UE għall-futur previst. Dan huwa rilevanti b’mod speċjali f’termini ta’ gass tal-pipeline.

3.2.1.

Prijorità ewlenija tar-Russja hija li tal-anqas iżżomm il-pożizzjoni favorevoli fis-suq tal-enerġija tal-UE, li hija kemm l-akbar destinazzjoni ta’ esportazzjoni tal-enerġija tagħha kif ukoll klijent affidabbli ħafna.

3.2.2.

Il-proġett tal-pipeline Nord Stream II huwa attwalment punt ewlieni fuq l-aġenda tal-enerġija tar-Russja, li għandu l-għan li jżid l-esportazzjonijiet ta’ gass naturali lejn l-UE. Hemm tħassib fl-UE, dwar jekk dan il-proġett jistax imur kontra l-istrateġija tal-Unjoni tal-Enerġija tal-UE dwar id-diversifikazzjoni tal-provvista tal-gass. Il-KESE jara li l-aktar rwol importanti tal-Kummissjoni huwa li tivvaluta b’mod dettaljat il-proġett Nord Stream II u l-konformità tiegħu mal-acquis tal-UE, inkluż it-Tielet Pakkett tal-Enerġija, kif ukoll l-objettivi tal-Istrateġija tal-Unjoni tal-Enerġija, b’mod partikolari d-diversifikazzjoni tas-sorsi, il-fornituri u r-rotot tal-enerġija.

3.2.3.

L-interessi ta’ kull Stat Membru għandhom jiġu kkunsidrati meta tiġi stabbilita pożizzjoni komuni tal-UE fir-rigward tan-Nord Stream II. L-aspetti kummerċjali tal-proġett m’għandhomx ikunu l-uniku fattur fid-deċiżjoni, speċjalment meta tiġi kkunsidrata t-tendenza tar-Russja li tuża l-enerġija bħala għodda għal għanijiet ġeopolitiċi.

3.3.

In-Norveġja hija msieħeb utli tal-UE fuq il-livell internazzjonali bi prijoritajiet ta’ politika komuni, inkluż fis-settur tal-enerġija. Bħala membru mill-Ftehim taż-Żona Ekonomika Ewropea n-Norveġja hija parti mis-suq intern tal-UE.

3.3.1.

L-importanza tad-dimensjoni tat-Tramuntana x’aktarx li tiżdied, bħalma hija l-kooperazzjoni fiż-żoni tat-Tramuntana fir-rigward tal-meded taż-żejt u tal-gass fl-Oċean Artiku. Madankollu, għandha ssir enfasi partikulari fuq il-kuntest ambjentali sensittiv jekk u meta l-kumpaniji jibdew jesploraw b’mod serju r-riżorsi potenzjali f’dan il-qasam.

3.4.

Il-kooperazzjoni tal-enerġija tal-UE mal-imsieħba tal-Mediterran tat-Tramuntana u l-Lvant ħadet spinta bl-istabbiliment riċenti ta’ pjattaformi reġjonali li jinkludu l-gass, l-elettriku, is-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli u l-effiċjenza enerġetika. Dawn il-pjattaformi huma maħsuba li se jkunu strumentali sabiex jiffaċilitaw u jtejbu l-kooperazzjoni fl-enerġija.

3.5.

Filwaqt li tikkunsidra lill-Asja Ċentrali bħala reġjun ta’ importanza strateġika u rikka fir-riżorsi tal-enerġija, l-Unjoni Ewropea impenjat ruħha sabiex tistabbilixxi relazzjoni soda u stabbli magħha. Kif imsemmi fil-konklużjonijiet tal-Kunsill għall-Affarijiet Barranin dwar l-istrateġija tal-UE għall-Asja Ċentrali adottata fit-22 ta’ Ġunju 2015, l-UE titlob it-tisħiħ fir-rabtiet tal-enerġija, li jikkontribwixxu għas-sigurtà reċiproka tal-enerġija.

3.6.

Il-konnessjoni tar-reġjun tal-Baħar Kaspju mas-suq tal-UE permezz tal-Kuritur tal-Gass tan-Nofsinhar se tiftaħ possibbiltajiet ġodda għal-kummerċ tal-gass naturali u tikkontribwixxi għall-objettiv ta’ diversifikazzjoni tal-UE. Il-pipeline tal-gass naturali Trans-Anatoljan (TANAP) se jkun parti ċentrali mill-interkonnessjoni flimkien mal-pipeline Trans-Adrijatiku (TAP).

3.7.

Ir-relazzjonijiet tal-enerġija mal-Istati Uniti qed isiru dejjem aktar importanti fuq l-aġenda tal-UE, kif rifless fil-Kunsill tal-Enerġija bejn l-UE u l-Istati Uniti. L-Istati Uniti attwalment qed jesperjenzaw żmien ta’ roħs fil-gass bħala riżultat ta’ produzzjoni tal-gass mhux konvenzjonali. L-UE għandha tisfrutta l-mument u tinkoraġġixxi l-iżvilupp tal-kummerċ tal-gass naturali likwifikat (LNG) transatlantiku, billi dan għandu jikkontribwixxi b’mod sostanzjali għad-diversifikazzjoni tal-provvista tal-enerġija.

3.7.1.

Is-Sħubija Trans-Atlantika ta’ Kummerċ u ta’ Investiment (TTIP) tista’ ssir għodda sinifikanti għall-promozzjoni, fost oqsma oħra, tas-sigurtà tal-enerġija transatlantika. Il-KESE jħeġġeġ lill-partijiet sabiex jikkonċentraw l-isforzi kollha tagħhom sabiex jindirizzaw il-kwistjonijiet tal-enerġija fil-ftehim.

3.8.

Is-sigurtà tal-enerġija tal-UE hija marbuta mill-qrib mal-kwistjonijiet tal-enerġija tal-viċinat tagħha, li jfisser li l-UE għandha tkompli taħdem mill-qrib mal-ġirien tagħha u tespandi l-ambitu ta’ kooperazzjoni ta’ benefiċċju reċiproku.

3.8.1.

Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni sabiex issaħħaħ aktar il-Komunità tal-Enerġija, b’mod speċjali fir-rigward tal-implimentazzjoni tal-acquis tal-enerġija tal-UE fir-rigward tal-Partijiet Kontraenti (2).

3.8.2.

L-objettiv ewlieni tal-Komunità tal-Enerġija huwa l-espansjoni tas-suq intern tal-enerġija tal-UE. L-UE għandha tkompli ssaħħaħ il-kooperazzjoni mal-pajjiżi ġirien u s-soċjetajiet ċivili tagħhom bil-għan li jiġi stabbilit suq tal-enerġija pan-Ewropew ġenwin. Il-KESE jilqa’ l-proposta tal-Kummissjoni għar-regolamentazzjoni tas-sigurtà tal-provvista li tinvolvi direttament il-pajjiżi tal-Komunità tal-Enerġija.

3.9.

Wara t-tneħħija tas-sanzjonijiet internazzjonali fl-Iran, l-UE għandha tisfrutta l-mument u tistabbilixxi mill-ġdid ir-relazzjonijiet tal-enerġija minħabba r-rwol potenzjali li jista’ jkollu l-Iran fid-diversifikazzjoni tas-sorsi ta’ provvisti tal-enerġija tal-UE.

3.10.

L-UE għandha wkoll tħaffef u ssaħħaħ l-isforzi sabiex tinforza sħubijiet solidi ma’ pajjiżi terzi differenti iżda importanti, bħall-Kanada, it-Turkija u l-Alġerija. Il-KESE jilqa’ l-involviment ta’ djalogi tal-enerġija ta’ livell għoli ma’ dawn il-pajjiżi fl-2015.

3.11.

Id-dimensjoni tal-enerġija għandha tiġi riflessa b’mod xieraq fil-ftehimiet kummerċjali ma’ pajjiżi terzi. Barra minn hekk, il-ftehimiet tal-enerġija ma’ fornituri ta’ pajjiżi terzi għandhom jikkonformaw bis-sħiħ mad-dispożizzjonijiet legali tal-UE u mal-prinċipji tas-sigurtà tal-enerġija.

4.1.

Fl-20 ta’ Lulju 2015 il-Kunsill għall-Affarijiet Barranin approva Pjan ta’ Azzjoni dwar id-Diplomazija tal-Enerġija (EDAP) sabiex jappoġġja d-dimensjoni esterna tal-Istrateġija tal-Unjoni tal-Enerġija. Il-pjan għandu l-għan li jsaħħaħ il-messaġġi komuni sabiex l-UE tkun tista’ titkellem b’vuċi waħda dwar kwistjonijiet ewlenin tal-enerġija u sabiex tilħaq l-objettivi tal-enerġija fi spirtu ta’ solidarjetà u interess komuni, minflok jiġu nazzjonalizzati mill-ġdid il-politiki tal-enerġija.

4.1.1.

Id-dimensjonijiet ewlenin tal-EDAP jinkludu l-appoġġ diplomatiku għad-diversifikazzjoni tas-sorsi, il-fornituri u r-rotot tal-enerġija, iż-żieda tal-kooperazzjoni ma’ pajjiżi ta’ tranżitu (b’mod speċjali l-Ukrajna) u msieħba ewlenin tal-enerġija minn pajjiżi terzi, aktar tisħiħ tal-Komunità tal-Enerġija u ż-żamma tal-involviment strateġiku tal-UE fl-inizjattivi multilaterali marbuta mal-enerġija.

4.2.

Ġie stabbilit mekkaniżmu ta’ skambju tal-informazzjoni għal Ftehimiet Intergovernattivi (IGAs) minn deċiżjoni adottata mill-Parlament u l-Kunsill fil-25 ta’ Ottubru 2012, sabiex jiġi żgurat li l-ftehim huwa ċar u trasparenti mil-lat legali u konformi mad-dritt tal-UE. Fi Frar 2016 il-Kummissjoni ressqet proposta għat-tisħiħ tal-mekkaniżmu eżistenti.

4.2.1.

Il-KESE jilqa’ t-tentattivi sabiex ikun hemm konformità u trasparenza legali fil-ftehimiet tal-UE ma’ partijiet terzi (3), u għalhekk jappoġġja t-tisħiħ tal-mekkaniżmu ta’ skambju ta’ informazzjoni attwali.

4.3.

L-UE għandha tibqa’ timpenja ruħha fil-promozzjoni u t-titjib kontinwu tal-istandards tas-sigurtà ambjentali u nukleari f’pajjiżi terzi.

4.3.1.

Għandha tingħata attenzjoni partikolari għall-impjanti tal-enerġija nukleari li jinbnew minn partijiet terzi qrib il-fruntieri tal-UE (jiġifieri l-impjant tal-enerġija nukleari Astraviec fil-Belarus, li nstab li ma kienx konformi mad-dispożizzjonijiet tal-Konvenzjoni Espoo). L-UE għandha tenfasizza ma’ partijiet terzi l-importanza li tiġi żgurata s-sigurtà ġenerali ta’ proġetti bħal dawn f’konformità mal-Konvenzjoni dwar is-Sigurtà Nukleari tal-IAEA u ftehimiet internazzjonali rilevanti oħrajn. Il-Kummissjoni għandha żżid l-isforzi tagħha sabiex tiżgura li l-pajjiżi li qablu mal-istress tests nukleari skont ir-regoli tal-UE jissodisfaw dan l-impenn mill-aktar fis possibbli. Impjanti oħra perikolużi għandu jkollhom l-aċċess tagħhom tal-enerġija fl-UE ristrett.

5.1.

Sistema tal-enerġija interna b’saħħitha tissarraf direttament f’pożizzjoni esterna reżiljenti. Għalhekk, l-UE għandha timmira biex tissemplifika l-approċċ intern tagħha għal kwistjonijiet tal-enerġija.

5.2.

L-Istrateġija tal-Unjoni tal-Enerġija hija inizjattiva ta’ prijorità li għandha l-għan li tikkonsolida rispons komuni tal-UE għall-isfidi tal-enerġija. Billil-prosperità ekonomika u soċjali tal-UE tissejjes fuq is-sigurtà tal-enerġija, hija responsabbiltà kollettiva tal-Istati Membri, il-produtturi tal-enerġija, il-konsumaturi, il-pajjiżi ta’ tranżitu u l-komunità internazzjonali, li kollha huma involuti fis-swieq tal-enerġija globalizzati tal-lum.

5.2.1.

Pilastru ewlieni tal-Unjoni tal-Enerġija huwa t-titjib tal-interkonnessjonijiet bejn l-Istati Membri u l-implimentazzjoni sħiħa tal-acquis tas-suq intern tal-enerġija. L-integrazzjoni sħiħa tas-suq tal-intern tal-UE se żżid il-kompetizzjoni bejn il-fornituri tal-enerġija, li min-naħa l-oħra se tirriżulta fi prezzijiet aħjar għall-konsumaturi finali.

5.2.2.

Billi l-gass naturali likwifikat (LNG) qiegħed isir dejjem aktar disponibbli fuq livell globali, dan jippreżenta lill-UE opportunitajiet ġodda għad-diversifikazzjoni tal-provvista tal-gass. Għalhekk, l-infrastruttura interna tal-LNG għandha tiġi msaħħa u żviluppata. F’dan il-kuntest, il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon l-istrateġija tal-ħażna tal-LNG u tal-gass adottata mill-Kummissjoni fi Frar 2016.

5.2.3.

Integrazzjoni sħiħa tal-UE tfisser l-eliminazzjoni tal-“gżejjer tal-enerġija”. Il-KESE jenfasizza l-ħtieġa li n-netwerks u s-sistemi tal-enerġija tal-Istati Membri kollha jiġu integrati b’mod sħiħ fis-suq intern tal-UE kemm bl-iżvilupp ta’ infrastruttura fiżika sabiex tgħaqqad il-grilji kif ukoll billi finalment tissolva l-kwistjoni tas-sinkronizzazzjoni tat-tliet Stati Baltiċi (4), peress li fil-preżent l-operazzjoni tas-sistema tal-elettriku tagħhom tiddependi fuq operatur ta’ pajjiż terz (ir-Russja).

5.2.4.

Il-kompetittività tal-manifatturi tal-enerġija tal-UE għandha tiġi ppreservata. Għandhom jiġu stabbiliti kundizzjonijiet ekwi bejn il-manifatturi tal-enerġija Ewropej u mhux Ewropej sabiex ikun żgurat li r-regoli tal-kompetizzjoni tal-UE huma segwiti mill-parteċipanti kollha fis-suq ta-enerġija.

6.1.

Is-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli joħolqu opportunità diretta għall-UE mhux biss sabiex inaqqsu d-dipendenza tagħha fuq il-fjuwils fossili importati, iżda jagħmlu wkoll il-produzzjoni tal-enerġija domestika tagħha aktar sostenibbli. Il-KESE jirrikonoxxi l-iżvilupp ta’ sorsi tal-enerġija rinnovabbli bħala waħda mill-azzjonijiet l-aktar importanti għal futur tal-enerġija aktar sikur. Madankollu, l-UE m’għandhiex tistrieħ fuq suċċessi passati, u għandha tagħmel l-almu tagħha biex iżżomm pożizzjoni mexxejja f’dan il-qasam. Barra minn hekk, l-uffiċjali tal-UE għandhom jinkoraġġixxu lil pajjiżi terzi biex iwaqqfu miri ambizzjużi għall-enerġija rinnovabbli.

6.1.1.

L-UE diġà qed tħares lil hinn mill-2020 u stabbiliet miri saħansitra aktar ambizzjużi għall-2030. Objettiv komuni ta’ mill-anqas 27 % tal-enerġija li ġejja minn sorsi rinnovabbli kieku jkun jeħtieġ li l-Istati Membri jżidu l-kooperazzjoni fuq il-livell reġjonali, filwaqt li jikkonsolidaw is-settur tal-enerġija tal-UE.

6.1.2.

Fi ħdan il-kuntest tal-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima, il-KESE jilqa’ l-ftehim COP21 u l-impenn tal-UE li taqtal-emissjonijiet tal-gass b’effetta ta’ serra b’tal-anqas 40 % (mil-livelli tal-1990) sal-2030 kif stipulat fil-qafas tal-klima u l-enerġija. L-UE mhux biss għandha tħeġġeġ lill-imsieħba tagħha biex jaħdmu b’mod attiv f’dan il-qasam, iżda jipprovdu għajnuna prattika jekk jitqies meħtieġ.

6.1.3.

Produzzjoni ta’ enerġija deċentralizzata kif ukoll il-kooperattivi tal-enerġija jikkontribwixxu sabiex jintlaħqu l-miri tal-klima u l-enerġija tal-UE. Dan jippermetti l-involviment tas-soċjetà usa’ sabiex taħdem lejn l-indipendenza u s-sigurtà tal-enerġija f’pajjiżha kif ukoll fl-UE kollha. Għalhekk, għandhom jiġu adottati l-aqwa prattiki ta’ ġenerazzjoni interna u mezzi ta’ konsum kosteffikaċi.

6.2.

L-effiċjenza enerġetika hija wkoll mod dirett kif tiġi indirizzata l-kwistjoni tal-livell għoli ta’ importazzjoni tal-UE. Ġie stabbilit objettiv ta’ titjib ta’ mill-anqas 27 % fl-effiċjenza enerġetika (l-istess ċifra li ġiet stabbilita għas-sorsi rinnovabbli) għall-2030 fl-UE kollha, bil-Kummissjoni Ewropea tagħmel sforzi serji sabiex timplimenta l-prinċipju “l-effiċjenza enerġetika tiġi l-ewwel”. Min-naħa tagħha, l-Unjoni tal-Enerġija se tibqa’ tippromwovi aċċess aħjar għall-istrumenti ta’ finanzjament għall-effiċjenza enerġetika, b’mod partikolari fis-settur tat-trasport u l-bini, u tħeġġeġ lill-Istati Membri sabiex jikkunsidraw bis-serjetà l-effiċjenza enerġetika fil-politiki tagħhom.

6.3.

Il-kontribuzzjoni ta’ riżorsi adegwati għall-qasam tar-riċerka u l-iżvilupp hija kruċjali sabiex jinżammu l-progessi teknoloġiċi fil-produzzjoni tal-enerġija u d-distribuzzjoni intelliġenti. Dan huwa rilevanti b’mod speċjali f’termini ta’ enerġija rinnovabbli, bil-għan li l-produzzjoni tagħha ssir kosteffikaċi u affidabbli. Barra minn hekk, għandu jitkompla l-iżvilupp ta’ teknoloġiji mill-aktar avvanzati, bħall-użu tal-idroġenu, iċ-ċelluli tal-fjuwil u l-fużjoni nukleari fil-ġenerazzjoni tal-enerġija.

6.4.

Il-KESE jħeġġeġ lill-UE sabiex tieħu rwol ewlieni fl-indirizzar tal-kwistjonijiet tal-enerġija tal-pajjiżi li qed jiżviluppaw b’mod sostenibbli, permezz ta’ politiki u inizjattivi li għandhom l-għan li jestendu l-assistenza finanzjarja, teknika u legali. L-appoġġ tal-edukazzjoni u t-taħriġ f’oqsma relatati għandu jkun l-għodda ewlenija biex tiġi estiża l-kooperazzjoni mal-pajjiżi li qed jiżviluppaw.

7.1.

Minħabba li l-konsumaturi jistennew li l-enerġija tkun aċċessibbli u tappoġġja l-kompetittività tal-industrija, il-KESE jistieden lill-Kummissjoni u l-gvernijiet nazzjonali sabiex jinvolvu s-soċjetà ċivili, l-imsieħba soċjali u l-organizzazzjonijiet tal-konsumatur fi kwistjonijiet tal-enerġija u jżommu djalogu miftuħ. Dan għandu jikkontribwixxi b’mod sinifikanti għal fehim aħjar tal-kwistjonijiet tal-enerġija li għandna quddiemna.

7.1.1.

Il-faqar tal-enerġija huwa kwistjoni globali li ma tistax tiġi injorata f’termini ta’ politiki interni jew esterni tal-enerġija tal-UE. Għandha tingħata daqqa t’id lil dawk li l-aktar huma mhedda.

7.2.

Is-soċjetajiet ċivili għandhom juru aktar inizjattiva fil-proċessi ta’ tfassil tal-politika tal-enerġija. Il-KESE jilqa’ d-Dikjarazzjoni Konġunta dwar l-enerġija ffirmata mill-Pjattaforma tas-Soċjetà Ċivili bejn l-UE u l-Ukraina (CSP) fil-11 ta’ Frar 2016, li għandha l-għan li ssaħħaħ ir-rwol tas-soċjetà ċivili u tipprepara rakkomandazzjonijiet dwar l-istat tad-dritt għall-awtoritajiet rilevanti.

7.2.1.

Il-kwistjonijiet dwar l-enerġija jridu jsiru parti tal-aġenda tal-laqgħat internazzjonali tal-KESE, kif ukoll tema importanti fid-dibattitu mas-soċjetajiet ċivili tal-pajjiżi msieħba.

(1)

“Il-kontribut tas-soċjetà ċivili għar-reviżjoni tal-Istrateġija UE-Asja Ċentrali”, opinjoni tal-KESE (ĠU C 242, 23.7.2015, p. 1);

(2)

“Il-qafas strateġiku tal-Unjoni tal-Enerġija”, opinjoni tal-KESE (ĠU C 383, 17.11.2015, p. 84);

(3)

“L-enerġija, fattur ta’ żvilupp u approfondiment tal-adeżjoni tal-Balkani tal-Punent”, opinjoni tal-KESE (ĠU C 32, 28.1.2016, p. 8);

(4)

“Niggarantixxu l-importazzjonijiet essenzjali għall-UE bil-politika kummerċjali attwali tal-UE u l-politiki relatati l-oħra”, opinjoni tal-KESE (ĠU C 67, 6.3.2014, p. 47);

(5)

“Ftehimiet intergovernattivi bejn l-Istati Membri u pajjiżi terzi fil-qasam tal-enerġija”, opinjoni tal-KESE (ĠU C 68, 6.3.2012, p. 65);

(6)

“L-Involviment tas-Soċjetà Ċivili fit-twaqqif ta’ Komunità Ewropea tal-Enerġija tal-ġejjieni”, opinjoni tal-KESE (ĠU C 68, 6.3.2012, p. 15);

(7)

“Id-dimensjoni esterna tal-politika tal-enerġija tal-UE”, opinjoni tal-KESE (ĠU C 182, 4.8.2009, p. 8).

20.7.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 264/35

Relatur:

is-Sinjura Milena ANGELOVA

1.1.

Il-KESE jilqa’ l-għan iddikjarat tal-Kummissjoni għall-pubblikazzjoni ta’ din il-Green Paper u l-fatt li l-Kummissjoni tinsab fit-triq it-tajba u għandha programm ambizzjuż għall-implimentazzjoni tal-Pjan ta’ Azzjoni dwar il-Bini ta’ Unjoni tas-Swieq Kapitali (1).

1.2.

Il-KESE japprova l-idea tal-Kummissjoni li tħabrek biex tiffaċilita l-penetrazzjoni transkonfinali ta’ servizzi finanzjarji għall-konsumatur u l-possibbiltajiet għall-konsumaturi li jibdlu l-fornituri. Tali miżuri għandhom jiżguraw struttura ta’ suq aktar kompetittiv u jżidu l-konvenjenza lill-konsumaturi tas-servizzi finanzjarji, inkluż permezz tal-promozzjoni ta’ aċċess indaqs għal mekkaniżmi ta’ rimedju barra l-qorti madwar l-Istati Membri (2).

1.3.

Il-KESE jilqa’ l-approċċ tal-Kummissjoni fil-Green Paper li tfittex politika xierqa li tistimola ż-żewġ naħat tas-suq tas-servizzi finanzjarji għall-konsumatur: il-provvista u d-domanda.

1.4.

Il-KESE japprova l-idea li l-konsumaturi għandhom jingħataw l-opportunità, kull meta jkun possibbli, li jqabblu prodotti differenti, sabiex ikunu jistgħu jagħmlu għażla informata. F’dan ir-rigward, il-KESE jappoġġja bis-sħiħ id-Direttiva dwar is-swieq fl-istrumenti finanzjarji (МiFID) II — fl-istess ħin li għadu qed iħejji l-opinjoni tiegħu dwar ir-reviżjonijiet proposti reċentement (3) — u dwar ir-Regolament dwar prodotti aggregati ta’ investiment għall-konsumaturi bbażati fuq l-assigurazzjoni, li jirrikjedu trasparenza aħjar u divulgazzjoni ta’ informazzjoni (4).

1.5.

Wieħed mill-għanijiet tal-Green Paper huwa li tnaqqas il-frammentazzjoni tas-suq fis-servizzi finanzjarji għall-konsumatur. Għal dan il-għan, il-KESE jixtieq jindika li m’hemmx evidenza assolutament affidabbli li d-differenzi fil-prezzijiet huma dovuti biss għal falliment tas-suq fl-UE. Il-fatturi nazzjonali u lokali wkoll jinfluwenzaw il-prezzijiet tal-prodotti u s-servizzi, u b’hekk jagħmlu l-armonizzazzjoni tal-prezzijiet bejn l-Istati Membri iżjed diffiċli. Pereżempju, il-primjum għal polza tal-assigurazzjoni ta’ karozza għal konsumatur fi Stat Membru u l-primjum ekwivalenti fi Stat Membru ieħor jistgħu jkunu kompletament differenti minħabba l-proporzjon ta’ telf, li huwa bbażat fuq in-numru ta’ inċidenti fit-toroq u ta’ każijiet ta’ frodi f’kull wieħed minn dawn il-pajjiżi. B’mod simili, ir-rati tal-imgħax tal-kreditu għall-konsumaturi jistgħu jvarjaw bejn l-Istati Membri skont il-livell ta’ dejn mitluf tagħhom. Dawn il-fatturi lokali huma msemmija b’mod korrett fil-Green Paper, imma ħaqqhom analiżi ulterjuri. Il-KESE għalhekk jistenna bil-ħerqa r-riżultati tal-konsultazzjoni u jistieden lill-Kummissjoni tfittex iżjed għal kwalunkwe evidenza ta’ kompetizzjoni insuffiċjenti u għal raġunijiet iżjed ċari li jispjegaw id-differenzi fil-prezzijiet skoperti. Għandha ssegwi wkoll dan l-eżami fil-valutazzjoni tal-impatt li għandha titwettaq qabel il-proposti legali mistennija.

1.6.

Fl-istess ħin, il-KESE jixtieq jenfasizza li ħafna mill-problemi enfasizzati fil-Green Paper tal-2007 dwar is-Servizzi Finanzjarji għall-Konsumaturi (5) xorta jibqgħu validi — tmien snin wara — f’din il-Green Paper. Il-KESE approva b’mod ġenerali dik il-Green Paper ta’ qabel (6) u faħħar l-azzjonijiet li kienu twettqu biex jinstabu xi soluzzjonijiet prattiċi (7). Minkejja xi riżultati pożittivi, madankollu, il-progress kien limitat u l-problemi għall-funzjonament ta’ suq uniku fis-servizzi finanzjarji għall-konsumatur jibqgħu. Fil-fehma tal-KESE, għalhekk, ir-riżultati mill-konsultazzjonijiet dwar din il-Green Paper jeħtieġ li din id-darba jissarrfu fi programm iżjed ambizzjuż li jegħleb il-problemi li ilhom jeżistu ħafna.

1.7.

Il-Green Paper tqis varjetà wiesgħa ta’ prodotti finanzjarji, li għalihom, iż-żieda fl-għażla u fl-opportunitajiet ma tistax tirriżulta simultanjament għal kulħadd. Bla dubju, se jkunu jeħtieġu prijoritizzazzjonijiet u skedi taż-żmien differenti. Il-KESE jissuġġerixxi li r-riżultati mill-proċess ta’ konsultazzjoni jiġu applikati bħala prijorità għal prodotti iżjed sempliċi li għalihom il-fatturi lokali għandhom relattivament anqas importanza. B’dan il-mod il-proċess tal-ħolqien ta’ suq uniku għal prodotti finanzjarji jakkwista impetu u kunfidenza. Eżempji ta’ dawn il-prodotti jistgħu jkunu servizzi ta’ pagament, prodotti tal-pensjoni pan-Ewropej (PEPP), kontijiet tat-tfaddil, u assigurazzjoni tal-karozza u tal-ħajja. Wieħed mill-ewwel passi jista’ jkun l-applikazzjoni madwar l-Istati Membri kollha tas-sistema Bonus Malus fl-assigurazzjoni tal-karozzi, li tnaqqas l-importanza tal-fatturi lokali u torbot il-primjums tal-assigurazzjoni mill-qrib mal-profili tal-individwi. Prodotti bħal self ipotekarju, self għal konsumatur, assigurazzjoni professjonali u ġestjoni tal-assi għandhom isegwu fl-iskeda ta’ żmien.

1.8.

Filwaqt li l-Green Paper tagħmel l-iżjed enfasi fuq it-teknoloġiji diġitali, il-KESE josserva żewġ fatturi importanti għal iżjed domanda transkonfinali għall-prodotti li għandhom jitqiesu wkoll.

1.9.

Il-KESE jqis li huwa essenzjali li jsir kull sforz biex jiġi evitat li jerġgħu jinfetħu d-Direttivi (bħal PSD 2 u MCD (9)) li għadhom kif ġew adottati. Għandu jingħata ċertu żmien biex jiġu applikati miżuri b’mod effettiv, u l-introduzzjoni ta’ miżuri regolatorji ġodda għandha tiġi implimentata b’attenzjoni sabiex ma nirregolawx iż-żejjed is-swieq finanzjarji.

2.1.

Il-Kummissjoni Ewropea ppubblikat il-Green Paper f’konnessjoni mal-Pjan ta’ Azzjoni dwar il-Bini tal-Unjoni tas-Swieq Kapitali (10) sabiex teżamina kif is-suq Ewropew għas-servizzi finanzjarji għall-konsumatur — jiġifieri assigurazzjoni, self, pagamenti, kontijiet kurrenti u tat-tfaddil u prodotti ta’ investiment għall-konsumatur oħra — jista’ jinfetaħ aktar, biex iġib riżultati aħjar għall-konsumaturi u l-kumpaniji, filwaqt li jinżamm livell adegwat ta’ protezzjoni tal-konsumaturi u l-investituri kemm fil-livell Ewropew kif ukoll nazzjonali.

2.2.

Il-Green Paper hija mħassba ħafna dwar kif se twieġeb għall-isfidi tad-diġitalizzazzjoni, li jistgħu jgħinu biex ibaxxu l-prezzijiet u jtejbu l-komparabbiltà tal-prodotti, biex b’hekk tingħata s-setgħa lill-konsumaturi fl-għażliet finanzjarji tagħhom. Fit-tul, id-diġitalizzazzjoni għandha tippermetti lill-kumpaniji jagħmlu l-prodotti tagħhom disponibbli kullimkien fl-Unjoni, biex iressqu s-suq uniku Ewropew iżjed lejn ir-realtà.

2.3.

Kwistjoni importanti oħra mqajma mill-Green Paper hija kif għandha tinbena l-kunfidenza u l-fiduċja, għaliex dawn huma kruċjali għall-espansjoni tas-Suq Uniku fis-servizzi finanzjarji għall-konsumatur. Biex jintlaħqu dawn l-għanijiet, id-dokument jiffoka fuq kif is-servizzi u l-prodotti jistgħu jkunu aktar komprensibbli.

2.4.

Il-Green Paper tesplora wkoll x’jista’ jsir biex is-Suq Uniku fis-servizzi finanzjarji jingħata l-għajnuna biex iwassal titjib tanġibbli fil-ħajja tal-persuni fl-UE u biex joħloq opportunitajiet tas-suq ġodda għall-fornituri, biex b’hekk ikun qiegħed jappoġġja t-tkabbir fl-ekonomija Ewropea u joħloq l-impjiegi.

3.1.

Il-KESE jemmen li l-frammentazzjoni tas-swieq għas-servizzi finanzjarji għall-konsumatur enfasizzata fil-Green Paper hija dovuta għall-influwenza kkombinata ta’ fatturi nazzjonali u lokali fuq il-prezzijiet ta’ prodotti u servizzi (speċifiċitajiet legali, regolamentari, kulturali u ta’ sistemi pubbliċi ta’ protezzjoni soċjali), kif ukoll għall-isfidi tas-suq kemm min-naħa tad-domanda kif ukoll min-naħa tal-provvista, li dawn tal-aħħar jeħtieġ li jiġu indirizzati fil-ġejjieni.

3.2.

L-isfidi prinċipali min-naħa tal-provvista huma:

3.3.

L-isfidi prinċipali min-naħa tad-domanda huma:

3.4.

Il-KESE jaċċetta wkoll li l-iżvilupp tad-diġitalizzazzjoni joħloq ambjent ġdid u jespandi b’mod konsiderevoli l-ambitu biex jingħataw servizzi ġodda u għal attività transkonfinali msaħħa. Madankollu, għandha tingħata attenzjoni biex jiġi żgurat li l-iżviluppi diġitali ma jintużawx biex iqarrqu bil-konsumatur permezz ta’ informazzjoni li jipprovdulu dwar servizzi finanzjarji u li tkun kumplessa wisq, irrilevanti jew diffiċli biex titqabbel.

3.5.

Il-KESE jirrimarka li l-litteriżmu finanzjarju tal-persuni għadu jvarja bil-kbir minn post għal ieħor u huwa relattivament baxx meta mqabbel ma’ pajjiżi żviluppati oħra, bħall-Istati Uniti tal-Amerika, l-Awstralja u l-Kanada (12). Il-pariri finanzjarji qabel il-bejgħ mhumiex regolati tajjeb u ma jiggarantixxux li l-klijenti se jagħżlu l-iżjed prodotti adatti, u s-servizzi professjonali tal-pariri finanzjarji mhumiex żviluppati biżżejjed meta mqabbla ma’ xi pajjiżi mhux tal-UE.

3.6.

Il-possibbiltajiet offruti minn teknoloġiji ġodda u żieda fil-provvista — inkluż provvista transkonfinali — joħolqu opportunitajiet, imma jġibu magħhom ukoll xi riskji potenzjali. Jistgħu jwasslu għal livelli għolja ta’ dejn, nuqqas ta’ ħlasijiet fuq dejn ipotekarju u iżjed każijiet ta’ insolvenza jekk il-konsumaturi jkunu nieqsa mill-għarfien finanzjarju meħtieġ. Konsumaturi li jixtru l-prodotti tal-assigurazzjoni u tal-pensjoni online jistgħu jkunu f’riskju għaliex spiss ma jagħmlux biżżejjed riċerka u jistgħu jkunu qed jiffirmaw kuntratti bla ma jafu (13). Ir-regolaturi nazzjonali għandhom għalhekk jiżguraw li l-kumpaniji li jbigħu l-prodotti online jikkonformaw mad-“dmir li jiġu offruti pariri” biex jipproteġu lill-konsumaturi. Hemm iżjed minn biżżejjed argumenti biex juru l-importanza tal-edukazzjoni finanzjarja u tal-pariri xierqa.

3.7.

Il-konsumaturi li ma jifhmux il-kunċett ta’ imgħax kompost jakkumulaw dejn akbar u jassumu rati tal-imgħax u kostijiet tat-tranżazzjoni ogħla (14), filwaqt li dawk b’għarfien finanzjarju jippjanaw aħjar, ifaddlu aktar għall-irtirar (15) u jiddiversifikaw ir-riskji finanzjarji (16). L-istess japplika wkoll fuq livell makroekonomiku, fejn il-litteriżmu finanzjarju jista’ jidher li għandu effett qawwi ta’ benefiċċju fuq it-tfaddil nazzjonali u l-akkumulazzjoni tal-ġid (17). Għal dak il-għan, huwa rrakkomandat bil-qawwi li ssir distinzjoni ċara bejn l-attivitajiet involuti fil-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti u dawk involuti fil-bejgħ tal-prodotti, b’mod speċjali f’każijiet fejn jingħataw il-pariri. Il-pariri m’għandhom għall-ebda raġuni jintużaw bħala għodda għall-kummerċjalizzazzjoni u l-konsulenti għandhom ikunu verament indipendenti. L-informazzjoni prekuntrattwali għandha tiġi pprovduta u ppreżentata b’mod ċar u komprensiv. Il-KESE jemmen bil-qawwi li — sabiex titreġġa’ lura l-fiduċja fis-swieq tas-servizzi finanzjarji, tiżdied l-attività transkonfinali u tittejjeb il-portabbiltà tal-prodotti finanzjarji — huma meħtieġa miżuri mmirati biex jedukaw lill-investituri individwali u jtejbu l-pariri finanzjarji.

4.1.1.

Il-Green Paper fiha mistoqsijiet li jikkonċernaw diversi prodotti u servizzi bankarji u mhux bankarji, imma jeżistu differenzi konsiderevoli bejn il-prodotti prinċipali tat-tranżazzjonijiet (bħal kontijiet kurrenti jew depożiti għal terminu fiss) u prodotti kuntrattwali (bħal self ipotekarju jew prodotti tat-tfaddil u tal-investiment). Fir-rigward ta’ prodotti tat-tfaddil u tal-investiment, xi strumenti legali oħra tal-UE (bħall-МiFID jew l-inizjattiva dwar il-bini ta’ unjoni tas-swieq kapitali) se jkollhom effett fuq is-suq meta jidħlu fis-seħħ.

4.1.2.

Fil-każ tal-prodotti kollha diskussi fil-Green Paper, il-provvista transkonfinali għandha l-potenzjal li żżid il-kompetizzjoni fis-swieq nazzjonali. Madankollu, dawk bl-akbar potenzjal f’dan l-istadju huma bla dubju l-prodotti tal-pensjoni u tal-investiment. Is-sistema tal-Kummissjoni bbażata fuq skeda ta’ punteġġi tikklassifika s-suq għal dawn il-prodotti bħala l-agħar minn 31 suq tal-konsumatur (18). Il-prodotti tal-pensjoni offruti huma kkaratterizzati minn lokaliżmu u tariffi għoljin. Jekk jitqiesu l-inflazzjoni, it-tariffi ta’ ġestjoni u ħlasijiet addizzjonali, dawn il-prodotti spiss ikollhom qligħ reali negattiv u juru riżultati agħar mill-indiċijiet tas-suq rilevanti (19). Għal din ir-raġuni, il-KESE jappoġġja bil-qawwi l-idea ta’ suq uniku għall-prodotti tal-pensjoni u, b’mod iżjed speċifiku, għall-iżvilupp ta’ prodott tal-pensjoni personali pan-Ewropew (20) li għandu jwassal għal iżjed ekonomiji ta’ skala, prezzijiet iżjed baxxi u għażla akbar għall-konsumatur.

4.1.3.

Fir-rigward tal-prodotti tal-assigurazzjoni, xi wħud minnhom huma faċilment portabbli, bħal prodotti tal-assigurazzjoni tal-ħajja, li bihom il-klijent huwa protett anke meta jiċċaqlaq barra mill-konfini lokali. Madankollu, oħrajn għandhom elementi li huma regolati lokalment u jeħtieġu adattamenti meta l-entitajiet jipprovaw iqassmuhom f’pajjiżi differenti. L-Artikolu 11 tad-direttiva dwar id-Distribuzzjoni tal-Assigurazzjoni (riformulazzjoni) (21) jistipula li kull Stat Membru għandu jistabbilixxi punt uniku ta’ kuntatt responsabbli għall-għoti ta’ informazzjoni dwar ir-regoli “ta’ interess ġenerali” fl-istess Stat Membru u jinkariga lill-EIOPA biex tinkludi fuq is-sit web tagħha, hyperlinks għas-siti web tal-awtoritajiet kompetenti fejn tkun ippubblikata informazzjoni dwar dawn ir-regoli ta’ “interess ġenerali”. Barra minn hekk, il-provvista transkonfinali sħiħa xorta ma tkunx possibbli — u lanqas mixtieqa — minħabba l-ħtiġijiet attwali tal-klijenti li huma moqdija mill-prodotti u minħabba differenzi fl-imġiba u fil-fatturi ta’ riskju li jaffettwaw il-kundizzjonijiet tal-prodotti. Il-KESE jilqa’ bi pjaċir soluzzjonijiet li se jgħinu biex jimmitigaw in-nuqqas ta’ portabbiltà ta’ prodotti u jirrakkomanda li f’xi każijiet jistgħu tal-anqas jinstabu soluzzjonijiet parzjali, bħal possibbiltajiet għad-detenturi ta’ polza li jħallsu biss għad-differenzi bejn il-kopertura ogħla u l-koperturi l-baxxi fi Stati Membri differenti.

4.1.4.

L-aktar ostakli sostanzjali min-naħa tal-provvista huma elenkati fil-punt 3.2. Biex dawn jingħelbu, huwa essenzjali li:

4.1.5.

L-aktar ostakli sinifikanti min-naħa tal-provvista huma elenkati fil-punt 3.3.

4.1.6.

Bis-saħħa ta’ teknoloġiji ġodda, b’mod partikolari d-diġitalizzazzjoni, huwa possibbli, għall-ewwel darba, li jkun hemm kisba reali fil-provvista transkonfinali ta’ prodotti finanzjarji. Jista’ jkollhom rwol konsiderevoli biex jipprovdu aktar informazzjoni u ta’ kwalità aħjar, biex iżidu t-trasparenza u l-komparabbiltà tal-prodotti u biex jidentifikaw il-klijenti. Barra minn hekk, dawn jistgħu joffru benefiċċji kost-effettivi, billi jeliminaw il-bżonn li jinżammu punti ta’ kuntatt li jinsabu fiżikament fuq il-post. Madankollu, mhumiex sostitut biex jingħelbu ostakoli importanti oħra, bħal-livell mhux indaqs tal-armonizzazzjoni ta’ reġimi legali u tal-protezzjoni tal-konsumaturi.

4.1.7.

Ma jistax ikun hemm dubju li, fil-futur, xorta se jkun hemm persuni li, għal raġuni jew oħra, ma jkunux kapaċi jużaw it-teknoloġiji diġitali. Dan m’għandux jiskoraġġixxi sforzi biex jiġi inkoraġġit l-użu ta’ dawn it-teknoloġiji fil-forniment ta’ prodotti finanzjarji. Dan għaliex, l-ewwel nett, il-mezzi tradizzjonali tal-provvista ta’ dawn il-prodotti se jkomplu jeżistu għal żmien twil u, it-tieni nett, dawn il-persuni se jkunu jistgħu jaċċessaw firxa usa’ ta’ prodotti fuq il-bażi ta’ servizzi ta’ pariri finanzjarji regolati sewwa.

4.1.8.

Bla dubju l-użu mifrux tat-teknoloġiji diġitali se joħloq sfidi għas-sigurtà tal-informazzjoni u għall-protezzjoni tad-data u tal-konsumaturi. Għalhekk, flimkien mad-diversi regolamenti li jirregolaw il-provvista ta’ — u d-domanda għal — prodotti finanzjarji permezz ta’ dawn it-teknoloġiji, għandha titwettaq valutazzjoni tar-riskji ppreżentati minn dawn l-isfidi u jiġu proposti modi kif jistgħu jiġu mminimizzati.

4.1.9.

M’hemmx definizzjoni komunement aċċettata għal prodotti finanzjarji sikuri, sempliċi u li jinftiehmu. Madankollu, il-fehim ġenerali huwa li dawn il-prodotti għandu jkollhom karatteristiċi bħal trasparenza fil-prezzijiet, adegwatezza u li kapaċi jiġu mifhuma fil-lingwa tal-utent għal komunikazzjoni effikaċi, possibbiltajiet ta’ paragun ma’ prodotti simili, ċarezza, u riżultati sempliċi. Dawn ma jinkisbux faċilment f’dinja kumplessa bħal dik tas-suq finanzjarju.

4.1.10.

Il-prodotti b’dawn il-karatteristiċi fis-sens strett tagħhom huma rarament disponibbli fis-swieq u b’riżultat ta’ dan il-konsumaturi ma jkollhomx aċċess faċli għalihom. Dan huwa minnu kemm għal pajjiżi bi swieq finanzjarji żviluppati tajjeb kif ukoll għal dawk bi swieq anqas żviluppati. Il-varjetà wiesgħa ta’ prodotti li teżisti f’xi Stati Membri mhux neċessarjament tagħmel l-affarijiet iżjed faċli għall-konsumaturi, għaliex tista’ twassal għal konfużjoni, għal diffikultà biex jiddeċiedu u finalment biex jagħmlu l-għażla l-ħażina.

4.1.11.

L-aċċess għal dawn il-prodotti jista’ jingħata billi tiġi stabbilita klassi bażika ta’ prodotti finanzjarji (22) fil-livell Ewropew li jikkonformaw ma’ rekwiżiti standardizzati speċifiċi skont il-ħtiġijiet li huma mmirati biex jissodisfaw. Dawn għandhom ikunu ċċertifikati u jkollhom isem speċifiku sabiex ikunu rikonoxxuti faċilment mill-konsumaturi. Din il-klassi tista’ tinkludi prodotti komuni bħal kontijiet ta’ tfaddil differenti u assigurazzjoni tal-ħajja b’terminu fiss. Ir-rata ta’ kummerċjalizzazzjoni transkonfinali relattivament għolja ta’ UCITS tagħti lok li wieħed jistenna li l-PEPP jista’ jinħoloq fuq il-bażi tal-fatturi ta’ suċċess tal-UCITS u jiġi inkluż fl-istess klassi. L-eżistenza ta’ tali klassi ta’ prodotti żżid il-kunfidenza fis-swieq finanzjarji.

4.1.12.

F’ħafna pajjiżi, ir-“regolamentazzjoni żejda” (23), interpretazzjonijiet differenti tal-leġiżlazzjoni Ewropea, dewmien fl-armonizzazzjoni, u differenzi fit-traspożizzjoni tal-leġiżlazzjoni Ewropea f’leġiżlazzjoni nazzjonali, kif ukoll differenzi fl-applikazzjoni konkreta, ġew osservati, b’mod li jwassal għal rekwiżiti amministrattivi u ostakoli eċċessivament għolja. Dawn kollha huma ostakoli għall-integrazzjoni u għandhom effett ħażin fuq il-kunfidenza tal-konsumaturi.

4.1.13.

L-Awtoritajiet Superviżorji Ewropej (ASE) huma responsabbli mill-protezzjoni tal-konsumaturi. Il-KESE jinkoraġġixxi l-implimentazzjoni ta’ dan il-kompitu, f’konformità mal-prinċipji li ġejjin:

4.1.14.

Finalment, l-ASE għandhom dejjem jiffavorixxu prattiki li huma aħjar għall-klijenti. Għandha tingħata prijorità biex:

4.1.15.

Il-Green Paper tittratta x-xejriet predominanti ta’ bħalissa, jiġifieri l-kompetizzjoni transkonfinali dgħajfa fis-servizzi finanzjarji għall-konsumatur u l-għażla limitata ta’ prodotti finanzjarji għall-konsumaturi.

4.2.1.1.

Informazzjoni aħjar għall-klijenti u għajnuna biex jibdlu

4.2.1.1.1.

Iż-żieda fil-litteriżmu finanzjarju u l-aċċessibbiltà għal pariri finanzjarji bla dubju huma essenzjali. Il-konsumaturi mhux biss għandu jkollhom informazzjoni aċċessibbli, imma anke jkunu kapaċi jifhmuha jew ikollhom aċċess għal servizzi ta’ pariri finanzjarji ta’ kwalità għolja u adatta.

4.2.1.2.

Minkejja x-xejra dejjem tikber fost il-konsumaturi li jużaw servizzi diġitali biex jiksbu l-informazzjoni, proporzjon konsiderevoli minnhom xorta jippreferu l-kuntatt personali, b’mod speċjali meta jinnegozjaw il-prodotti. Minħabba l-istat attwali tal-għarfien, l-imġiba u l-preferenzi tal-konsumaturi, madankollu, il-banek jistgħu jaħsbu dwar mezzi aktar adattati biex iżidu l-għarfien tal-konsumaturi dwar is-servizzi finanzjarji — sit web pan-UE għall-konsumaturi, pereżempju. Is-sorsi ta’ finanzjament ta’ tali sit web għandhom jiġu diskussi aktar, iżda jistgħu jikkombinaw l-isforzi tal-gvernijiet nazzjonali, l-awtoritajiet lokali u ta’ aggregaturi. Meta tinħoloq għodda bħal din, għandu jitqies il-fatt li l-faċilitajiet ta’ tqabbil tal-assigurazzjoni jappartjenu primarjament f’kuntest ta’ fehim kulturali nazzjonali. Għalhekk se jkun diffiċli ħafna għal servizz ta’ tqabbil tal-assigurazzjoni pan-Ewropew li jirnexxielu jindirizza d-diversità tal-utenti/klijenti fl-Ewropa, speċjalment rigward il-paragun tar-riskju li jkollu jiġi kopert, u li jkun jinsab f’kuntest kulturali, legali, fiskali u soċjali, eċċ. f’livell nazzjonali u lokali.

4.2.1.2.1.

Il-KESE jappoġġja l-isforzi biex is-suq ikun aktar effettiv, flessibbli u trasparenti u jappoġġja l-fokus attwali tal-inizjattiva regolatorja fuq protezzjoni aħjar għall-konsumaturi. Il-KESE huwa tal-fehma li l-kwalità tas-servizzi li takkumpanja l-provvista tas-servizzi finanzjarji tista’ tittejjeb ukoll permezz ta’ użu aħjar tal-vantaġġi tad-diġitalizzazzjoni u billi jiġi sfruttat il-potenzjal ta’ intermedjarji differenti, b’persunal imħarreġ tajjeb u kkwalifikat u metodoloġija adegwata biex tiġi pprovduta informazzjoni kompluta, oġġettiva u komparabbli għall-għażla tal-konsumatur.

4.2.1.2.2.

L-informazzjoni pprovduta għandha tkun preċiża, rilevanti u li tinftiehem mill-utenti. Għandu jiġi evitat li l-konsumaturi jingħataw informazzjoni żejda, kif ukoll li tiġi ssimplifikata żżejjed ir-realtà sabiex jiġi enfasizzat qligħ akbar. Eżempju tajjeb hawnhekk huwa l-prattika tal-bdil ta’ fornituri tas-servizzi finanzjarji fir-Renju Unit, fejn il-preċiżjoni tal-bdil bejn il-bank mittenti u l-bank riċeventi hija ggarantita minn parti terza indipendenti, li tiżgura li l-proċess tal-bdil jitwettaq b’mod sempliċi u trasparenti u fi żmien sebat ijiem tax-xogħol. Waħda mill-aħjar prattiki oħrajn hija l-portabilità ta’ self ipotekarju introdotta fl-Italja fl-2006 (25).

4.2.1.3.

Indirizzar ta’ tariffi kumplessi u għoljin b’mod projbittiv għal tranżazzjonijiet barranin

4.2.1.4.

Ir-Regolament tal-UE 924/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (26) diġà elimina d-differenzi fil-miżati applikabbli għall-pagamenti transkonfini f’euro rigward ħlasijiet korrispondenti f’euro fuq livell nazzjonali. Tista’ ssir valutazzjoni ad hoc biex tivverifika jekk l-applikazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni għall-valuti kollha fi ħdan l-UE (jiġifieri, l-allinjament tal-miżati transfruntiera u domestiċi għal xi pagament iddenominat f’valuta partikolari) ikunx jagħmel sens u jkun ta’ benefiċċju għall-konsumaturi. Rigward l-informazzjoni pprovduta lil utenti ta’ servizzi ta’ pagament skont id-Direttiva ġdida dwar il-fornituri ta’ servizzi ta’ pagament (PSD2) (27), il-fornituri ta’ servizzi ta’ pagament għandhom jinfurmaw lill-klijent — l-utent ta’ servizzi ta’ pagament — qabel ma dan ikun marbut b’kuntratt jew offerta, dwar it-tariffi kollha li jrid iħallas lill-fornitur ta’ servizzi ta’ pagament kif ukoll ir-rata tal-kambju attwali jew ta’ referenza li għandha tiġi applikata fit-transazzjoni ta’ pagament, fil-każ fejn tkun tapplika konverżjoni tal-munita. Ladarba tkun saret it-tranżazzjoni, il-PSD2 fiha dispożizzjonijiet simili dwar informazzjoni li l-fornituri ta’ servizzi ta’ pagament iridu jipprovdu lil min iħallas u lil min jitħallas. Il-KESE jemmen li m’hemm bżonn l-ebda azzjoni oħra, peress li l-PSD2 diġà timponi rekwiżiti ċari dwar trasparenza fuq il-fornituri ta’ pagamenti. Barra minn hekk, l-applikazzjoni tar-Regolament (KE) Nru 924/2009 dwar il-ħlasijiet transkonfinali tista’ tiġi estiża għal valuti oħra mhux tal-euro fl-UE.

4.2.1.5.

Il-KESE jemmen li l-PSD2 tistabbilixxi rekwiżiti ċari għal trasparenza li jippermettu kemm lil min iħallas kif ukoll lil min jitħallas biex jiġu infurmati dwar ir-rata tal-kambju applikata qabel u wara li ssir it-tranżazzjoni transkonfinali. Din id-Direttiva għandha tiġi trasposta f’liġi nazzjonali sa mhux aktar tard mit-13 ta’ Jannar, 2018, u għalhekk l-ebda azzjoni ulterjuri mhija meħtieġa.

4.2.2.1.

Għall-assiguraturi ir-residenza hija sinifikanti għaliex:

Fatturi lokali bħall-klima jew is-sismografija jeħtieġ li jitqiesu meta tittieħed id-deċiżjoni, pereżempju, il-kundizzjonijiet u l-ipprezzar tal-assigurazzjoni tad-djar; mingħajr ċerta massa krtika jkun impossibbli li jingħataw servizzi fuq bażi konvenjenti. Il-mudelli tal-attwarji joperaw b’marġni għoli ta’ żball meta n-numru ta’ avvenimenti użat għall-kalkoli ma jkunx għoli biżżejjed. Barra minn hekk, meta r-riskji jiġu ħħeġġjati permezz tar-riassigurazzjoni, il-mudelli tar-riassigurazzjoni jipprezzaw l-iħħeġġjar b’mod differenti abbażi tal-lokalità.

4.2.2.2.

Żieda fil-portabbiltà tal-prodotti

4.2.2.2.1.

F’termini ġenerali, il-prodotti tal-assigurazzjoni li joffru rimunerazzjoni jew ħlas sempliċi jkunu iżjed portabbli b’mod faċli minn dawk li joffru servizz jew immaniġġjar ta’ pretensjonijiet.

4.2.2.2.2.

Il-prodotti tal-assigurazzjoni tal-ħajja diġà huma portabbli sa ċertu punt fis-sens li l-klijent huwa kopert meta jivvjaġġa barra mill-pajjiż, ħlief f’ċerti każijiet jekk jivvjaġġa lejn pajjiżi ta’ riskju għoli. L-assigurazzjoni tal-ħajja lokali tipprovdih ukoll b’kopertura irrispettivament minn fejn jinsab. Imma xorta jibqa’ l-każ meta detentur ta’ polza jiċċaqlaq lejn pajjiż ieħor mhux bħala vjaġġatur imma bħala resident permanenti. F’din is-sitwazzjoni għandu jkun kapaċi jkompli bl-assigurazzjoni tiegħu billi jaġġusta l-primjum jew il-kopertura tal-polza. Dawn kollha jkunu każijiet li fihom il-prodotti tal-assigurazzjoni joffru ammont ta’ flus determinat.

4.2.2.2.3.

Prodotti oħra tal-assigurazzjoni mhumiex faċilment portabbli per se, għaliex il-kundizzjonijiet tagħhom huma intrinsikament relatati mal-elementi tal-pajjiż. Pereżempju, fil-każ tal-assigurazzjoni tas-saħħa, id-disinn u l-ipprezzar tal-prodott huma dipendenti ħafna mill-kopertura pprovduta mis-sistema tas-saħħa pubblika f’kull pajjiż partikolari.

4.2.2.2.4.

Marbut ma’ dan, hemm ukoll il-kwistjoni ta’ skala: l-adattament tal-prodott speċifikament għall-klijent għall-kundizzjonijiet attwali li jista’ jitlob meta jgħix barra mill-pajjiż huwa teoretikament possibbli, imma dak jimplika r-rinunzja għall-possibbiltajiet li jinkisbu ekonomiji ta’ skala. Il-prodott ikun wisq personalizzat għall-każ tiegħu u l-entità li tipprovdi l-prodott tkun anqas kompetittiva mill-fornituri lokali attwali. L-aħjar alternattiva hawnhekk tkun il-promozzjoni ta’ kollaborazzjoni bejn il-kumpaniji tal-assigurazzjoni bi preżenza f’pajjiżi Ewropej differenti.

4.2.2.3.

Każ ieħor ta’ prodotti tal-assigurazzjoni li joffru servizzi huma l-assigurazzjoni tad-djar u tal-karozzi. Dawk il-prodotti li joffru tiswija ta’ ħsara jew jittrattaw inċidenti bil-karozzi jeħtieġu li l-kumpanija tal-assigurazzjoni jkollha ftehimiet mal-fornituri ta’ servizzi madwar il-pajjiż, li jirrikjedi ċertu skala biex ikunu kummerċjalment vijabbli. Madankollu, alternattiva fattibbli hija l-promozzjoni tal-kooperazzjoni ma’ kumpaniji lokali (tal-assigurazzjoni) biex joffru dan is-servizz f’pajjiżi oħra

4.2.2.4.

Niffaċilitaw l-aċċess għal — u r-rikonoxximent ta’ — assigurazzjoni tal-indennità professjonali b’mod transkonfinali

16.

4.2.3.

Mod wieħed li jippermetti l-aċċess għall-indennità professjonali obbligatorja fuq bażi transkonfinali jkun l-armonizzazzjoni tal-ammonti u l-kundizzjonijiet tal-indennità professjonali obbligatorja.

4.2.3.1.

Nagħtu li l-persuni il-fiduċja u l-kunfidenza biex jibbenefikaw minn opportunitajiet f’partijiet oħra tal-Ewropa

4.2.3.2.

Niffaċilitaw l-aċċess għal — u r-rikonoxximent ta’ — assigurazzjoni tal-indennità professjonali b’mod transkonfinali

4.2.3.2.1.

Il-KESE jqis li s-siti web indipendenti li jipprovdu informazzjoni u jippermettu l-paragun tal-prodotti u servizzi speċifiċi offruti minn fornituri differenti fi Stati Membri differenti huma alternattiva tajba possibbli biex tiżdied is-sensibilizzazzjoni. Huwa jappoġġja ferm l-idea ta’ sit web uffiċjali mibni apposta, li jista’ jkun sostnut minn amministratur assenjat fil-livell leġiżlattiv, bil-fornituri obbligati li huma stess jaġġornaw l-informazzjoni f’ċerti intervalli ta’ żmien, jew permezz ta’ netwerk imwaqqaf minn organizzazzjonijiet tal-konsumaturi fl-Istati Membri. Siti web differenti jistgħu wkoll ikunu konnessi f’sistema deċentralizzata u interkonnessa.

Meta jintużaw soluzzjonijiet diġitali biex isir paragun, il-pjattaformi għandhom jipprovdu informazzjoni ċara għall-finijiet tal-paragun ta’ prodotti ekwivalenti u tar-riskji li l-konsumaturi jistgħu jiffaċċjaw meta jużawhom. Meta jkun hemm iżjed differenzi minn kemm tista’ tqabbel il-pjattaforma (il-fokus prinċipali tal-pjattaformi huwa normalment il-prezz), il-karatteristiċi mhux paragunati għandhom jiġu speċifikati b’mod ċar. Il-kundizzjonijiet sinifikanti kollha relatati mad-differenzjazzjoni fil-prodotti għandhom ikunu elenkati wkoll. Il-konsumaturi għandhom jingħataw twissija ċara dwar ir-riskji possibbli meta jużaw pjattaformi tal-paragun (pereżempju, billi jaggregaw id-data personali tagħhom).

4.2.3.2.2.

Il-paragun għandu jkun dak ta’ parametri sinifikanti u m’għandux ikun qarrieqi. L-użu tad-data personali għandu jkun limitat għal minimu assolut meħtieġ biex jingħata benefiċċju lill-konsumaturi, filwaqt li l-informazzjoni għandha tingħata b’mod li jkun ċar u faċli biex jinftiehem.

4.2.3.3.

Titjib tar-rimedju fis-servizzi finanzjarji għall-konsumatur

4.2.3.3.1.

Is-soluzzjoni ta’ tilwim barra mill-qorti hija proċedura ferm iżjed flessibbli mill-proċeduri tal-qorti: orħos, aktar malajr u b’ferm anqas formalitajiet. Din il-proċedura hija partikolarment utli internazzjonalment u, fid-dawl taż-żieda mixtieqa fil-provvista transkonfinali ta’ — u d-domanda għal — servizzi finanzjarji, FIN-NET għandu jingħata rwol akbar. B’diżappunt, is-sensibilizzazzjoni tal-konsumaturi dwar x’jista’ joffri l-FIN-NET hija relattivament baxxa f’dan l-istadju u għandhom jittieħdu miżuri biex dan jittejjeb. Barra minn hekk, mhux l-Istati Membri kollha tal-UE — 22 biss minn 28 — huma membri ta’ FIN-NET (29). Jekk din is-sitwazzjoni tippersisti, ovvjament ma jkunx possibbli li FIN-NET jintuża bħala infrastruttura li tiffaċilita l-bini ta’ suq uniku għas-servizzi finanzjarji. Il-possibbiltajiet ta’ rekwiżit regolatorju f’dan ir-rigward għandhom jiġu kkunsidrati bir-reqqa.

4.2.3.3.2.

Fil-biċċa l-kbira tal-każijiet, m’hemmx dan l-aċċess. Il-kunċett tal-bejgħ inadatt għadu fil-biċċa l-kbira ma jinftehimx u ma jiġix applikat b’mod prattiku minħabba l-formulazzjoni mhux ċara tiegħu u n-nuqqas ta’ esperjenza fost l-awtoritajiet regolatorji (30). F’ħafna postijiet, it-testijiet biex jiġu ddeterminati l-prodotti finanzjarji adegwati għall-klijenti huma formali u ma jirriżultawx fl-għażla tal-aktar prodotti adatti għalihom.

4.2.3.3.3.

Ikun possibbli li jiġi ggarantit l-aċċess għal kumpens finanzjarju jekk tiġi introdotta definizzjoni waħda, preċiża u prattika ta’ “bejgħ inadatt” u tiġi infurzata prattika regolatorja pan-Ewropea biex tissanzjona dan il-bejgħ (31).

4.2.3.4.

Protezzjoni ta’ vittmi meta l-assiguraturi tal-vetturi huma insolventi

4.2.3.5.

Hemm eżempju tal-aħjar prattika fi Spanja. L-entità Spanjola “Consorcio de Compensación de Seguros” taġixxi bħala assiguratur fil-każ li ma jkun hemm l-ebda kumpanija tal-assigurazzjoni li taċċetta r-riskju jew fin-nuqqas ta’ kumpanija tal-assigurazzjoni — fil-każ ta’ insolvenza, pereżempju, u dejjem fuq bażi sussidjarja. Il-garanzija ta’ din l-entità tapplika biss għal entitajiet Spanjoli. Biex jiġi żgurat li l-vittmi ta’ inċidenti bil-karozzi jkunu koperti fl-istess livell, il-Kummissjoni Ewropea se jkollha tirrikjedi skema ta’ garanzija simili fl-Istati Membri kollha. Jista’ jiġi previst li jiġi estiż strument simili fuq bażi Ewropea għal pajjiżi fejn din ma teżistix.

4.2.3.6.

Żieda fit-trasparenza u l-komparabbiltà ta’ assigurazzjoni anċillari

4.2.3.6.1.

Id-Direttiva l-ġdida dwar id-Distribuzzjoni tal-Assigurazzjoni (32) saħħet ir-rekwiżiti tat-trasparenza fl-informazzjoni għad-distributuri tal-assigurazzjoni, inkluż — minkejja li b’ċerti restrizzjonijiet (livell limitu) — għall-intermedjarji tal-assigurazzjoni anċillari. Barra minn hekk, ħames kumpaniji prinċipali tal-kiri tal-karozzi impenjaw ruħhom fl-2015 li jtejbu s-siti web tagħhom biex jinformaw aħjar lill-konsumaturi dwar eżenzjonijiet fakultattivi u prodotti tal-assigurazzjoni. Dawn huma passi tajbin ‘il quddiem. L-Istati Membri se jkollhom sat-23 ta’ Frar 2018 biex jittrasponu d-Direttiva dwar id-Distribuzzjoni tal-Assigurazzjoni u għalhekk għadu kmieni wisq biex jingħad jekk humiex meħtieġa miżuri ulterjuri. Fl-istess ħin, jidher li huwa rakkomandabbli li l-Kummissjoni timmonitorja jekk l-impenji tal-kumpaniji tal-kiri tal-karozzi ġewx issodisfati, li ma jirrigwardawx biss il-prodotti tal-assigurazzjoni, u tqis miżuri ulterjuri biex issaħħaħ it-trasparenza u tevita d-detriment għall-konsumaturi.

4.2.3.6.2.

Fil-każ ta’ setturi tal-kiri tal-karozzi, huwa importanti li jitqies il-fatt li r-rekwiżiti tal-prodotti tal-assigurazzjoni miżjuda spiss huma differenzjati skont il-profil tar-riskju tal-kerrej (normalment marbut ma’ limitu ta’ karta tal-kreditu) jew skont il-proporzjon tal-pretensjonijiet fuq il-vetturi jew karatteristiċi oħra tas-suq tal-Istat Membru. Iżda fi kwalunkwe każ, l-informazzjoni prekuntrattwali u l-isforzi biex l-offerti differenti jkunu komparabbli huma importanti għall-konsumaturi u għalhekk ikun rakkomandabbli li nistennew sakemm ir-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva jkun daħlu fis-seħħ għalkollox biex jiġi analizzat jekk humiex meħtieġa miżuri ulterjuri.

4.3.1.1.

Għajnuna lill-kumpaniji biex jagħmlu użu aħjar mid-diġitalizzazzjoni

4.3.1.1.1.

Il-KESE jilqa’ bi pjaċir l-promozzjoni ta’ servizzi finanzjarji diġitali innovattivi madwar l-Ewropa. Madankollu, jammetti li l-banek huma l-akbar fornituri ta’ servizzi finanzjarji u jeħtieġ li jiġu inkoraġġiti wkoll biex b’mod attiv jieħdu l-opportunitajiet offruti mir-revoluzzjoni diġitali. Għal dak il-għan, għandhom ikunu soġġetti għall-istess regoli bħall-kompetituri tagħhom li jipprovdu servizzi simili, u dan jitlob għal reviżjoni tas-saffi prinċipali tar-regolamentazzjoni tal-banek f’numru konsiderevoli ta’ oqsma sabiex jiġu pprovduti kundizzjonijiet kompetittivi ugwali f’termini ta’:

4.3.1.2.

Nippermettu l-firem elettroniċi u l-verifika tal-identità

4.3.1.2.1.

Għad hemm differenzi bejn ir-regolamenti dwar l-identifikazzjoni elettronika u r-rekwiżiti ta’ għarfien dwar il-klijenti u kontra l-ħasil tal-flus. Ir-regolamenti eżistenti jirrikjedu li jitwettqu identifikazzjoni personali u evalwazzjonijiet personali biex il-klijenti jiġu aċċettati fuq bażi permanenti. Dawn ir-rekwiżiti jillimitaw l-iżvilupp ta’ servizzi finanzjarji kompletament diġitali, u jżidu ostakoli sinifikanti biex jiġu aċċettati konsumaturi ġodda u jżidu l-ispejjeż.

4.3.1.2.2.

Tinħtieġ aktar azzjoni biex tegħleb in-nuqqas ta’ mekkaniżmu mifrux mal-Ewropa kollha għall-identifikazzjoni elettronika u l-firem elettroniċi minħabba d-differenzi fil-pratikki nazzjonali. Minkejja li r-regolamenti jistabbilixxu standards komuni għall-firem diġitali fl-Istati Membri, il-mod kif jiġu applikati fil-livell nazzjonali mill-operaturi lokali jimpedixxi r-rikonoxximent transkonfinali tal-firem diġitali. L-operaturi diġitali lokali mhumiex interkonnessi u dan jillimita l-kapaċità tagħhom li joffru servizzi finanzjarji diġitalizzati bis-sħiħ lill-konsumaturi Ewropej.

4.3.1.2.3.

Iva, hija meħtieġa azzjoni biex:

4.3.1.3.

Titjib fl-aċċess għal — u l-użu ta’ — data finanzjarja

4.3.1.3.1.

Minkejja li jeżisti qbil ġenerali dwar l-aspetti tas-sitwazzjoni finanzjarja ta’ klijent li għandhom jintużaw għall-valutazzjoni tal-affidabbiltà kreditizja, il-mutwanti jużaw il-valutazzjonijiet esperti tagħhom stess u metodi interni biex jivvalutaw u jimmaniġġjaw kull każ partikolari. Għal din ir-raġuni, għandhom jiġu evitati inizjattivi li jobbligaw lill-banek jew lil istituzzjonijiet ta’ kreditu oħra biex jikkondividu l-informazzjoni pproċessata li jakkwistaw dwar l-affidabbiltà kreditizja tal-klijenti tagħhom. Fl-istess ħin, id-data mhux ipproċessata tista’ tiġi kondiviża — bil-permess tal-klijent ikkonċernat u f’konformità mal-istandards tal-UE dwar il-protezzjoni tad-data. Dan itejjeb il-komparabbiltà tal-valutazzjoni tal-affidabbiltà kreditizja.

4.3.1.3.2.

L-istituzzjonijiet finanzjarji jagħmlu sforzi biex isiru aktar familjari mal-imġiba tal-konsumaturi sabiex ikunu jistgħu jiddiversifikaw u jippersonalizzaw il-prodotti u s-servizzi tagħhom b’iżjed suċċess. M’hemmx regoli ċari, madankollu, dwar kif id-data miġbura għandha tintuża, anke meta l-konsumaturi jkunu taw il-kunsens tagħhom. Il-KESE jqis li jkun tajjeb li tiġi pprovduta aktar ċarezza dwar l-applikabbiltà tar-regoli f’dan il-qasam sabiex tiġi żgurata l-protezzjoni tal-konsumaturi u, fl-istess ħin, il-konsumaturi jkunu jistgħu jibbenefikaw mill-innovazzjonijiet finanzjarji.

4.3.1.3.3.

L-istorja tal-assigurazzjoni fiha data personali sensittiva mingħand il-klijenti. Il-kumpanija tal-assigurazzjoni ta’ domiċilju ma tistax tittrażmetti din l-informazzjoni lil xi parti interessata oħra, imma biss lill-klijent attwali. Hija r-responsabbiltà tal-klijent li jipprovdi din l-istorja lil kumpanija tal-assigurazzjoni ġdida. Dan ma jikkostitwixxix il-ħolqien ta’ ostakolu għas-servizzi transkonfinali, għaliex il-klijent jista’ jieħu l-istorja tiegħu f’pajjiż li jippreferi hu. Fl-istess ħin, il-Kummissjoni, assistita mill-EIOPA, għandha tesplora modi kif tippromovi l-istandardizzazzjoni tal-iskambju tal-istorja tal-pretensjonijiet bejn kumpaniji tal-assigurazzjoni u l-aċċettazzjoni ta’ sistemi ta’ bonus-malus.

4.3.1.4.

Faċilitazzjoni tal-forniment ta’ servizzi ta’ wara l-bejgħ

4.3.1.4.1.

Is-servizzi postkuntrattwali fi Stat Membru ieħor m’għandhomx ivarjaw minn dawk fil-pajjiż fejn il-prodotti inkwistjoni huma disponibbli. Dan ifisser li l-prodott inkwistjoni u servizzi postkuntrattwali relatati għandhom jitqiesu bħala entità waħda għall-forniment transkonfinali ta’ prodotti finanzjarji. L-applikazzjoni ta’ dan il-prinċipju għandha tkun iggarantita, inkella jinħolqu żvantaġġi għal xi konsumaturi. Huwa importanti li l-awtoritajiet regolatorji rilevanti jimmonitorjaw l-applikazzjoni ta’ dan il-prinċipju.

4.3.1.4.2.

Il-pjattaformi li jappoġġjaw lin-negozji (kumpaniji) biex joffru l-prodotti tagħhom b’mod transkonfinali għandhom jinkludu wkoll taqsimiet għas-servizzi postkuntrattwali. Mod prattiku kif jiġu offruti dawn is-servizzi postkuntrattwali huwa billi l-kumpaniji jiġu mħeġġa jifformaw gruppi u jaħdmu flimkien biex ikollhom skala suffiċjenti ta’ operat.

4.3.1.5.

Nersqu lejn l-armonizzazzjoni ta’ proċeduri ta’ insolvenza personali, valutazzjoni tal-proprjetà u infurzar tal-kollateral

4.3.1.5.1.

Il-problema prinċipali f’dan il-qasam tikkonċerna l-irkupru furzat tad-dejn fil-każ ta’ mutwatarji li jonqsu milli jissodisfaw l-obbligi tal-ftehim ta’ kreditu tagħhom. Fid-dawl ta’ dan, il-mutwanti attwalment ma jqisux is-self ipotekarju transkonfinali bħala propożizzjoni attraenti, għalhekk hija meħtieġa azzjoni ulterjuri biex tistimola s-suq intern tal-UE f’dan il-qasam.

4.3.1.5.2.

Is-self ipotekarju u self ieħor huma fost il-prodotti finanzjarji li l-kummerċjalizzazzjoni transkonfinali tagħhom tiffaċċja diversi ostakoli li huma diffiċli biex jingħelbu. Aktarx li, mill-firxa kollha ta’ servizzi finanzjarji, dawn ikunu l-prodotti li għalihom l-ostakoli jdumu l-iżjed biex jingħelbu. Konsegwentement, f’dan l-istadju, ikun aħjar li ssir enfasi fuq l-isforzi inizjali fuq servizzi finanzjarji oħra għall-konsumatur, fejn hemm anqas ostakoli, u biex tinkiseb esperjenza prattika u momentum permezz ta’ ħidma attiva fuqhom.

4.3.2.

4.3.2.1.

Nagħmluha iżjed faċli għall-kumpaniji biex jissodisfaw ir-rekwiżiti legali applikabbli fi Stati Membri oħra

4.3.2.1.1.

L-applikazzjoni tal-leġiżlazzjoni Ewropea f’ħafna oqsma — bħal, imma mhux esklussivament, fl-offerta ta’ prodotti ta’ investiment — hija inkonsistenti u kontradittorja fid-diversi Stati Membri. B’riżultat ta’ dan, għandha tiġi mfittxija l-għajnuna mingħand l-awtoritajiet nazzjonali sabiex tiġi eliminata r-“regolamentazzjoni żejda”.

Inizjattiva tajba oħra hija n-netwerk SOLVIT, li jagħti lin-negozji appoġġ fil-livell tal-UE meta jiltaqgħu ma’ problemi mal-awtoritajiet pubbliċi li ma jkunux qed japplikaw il-liġi tal-UE b’mod korrett u l-“Punti Uniċi ta’ Kuntatt” jipprovdu għajnuna lill-kumpaniji rigward l-obbligi tagħhom meta jipprovdu servizzi transkonfinali (33).

4.3.2.1.2.

Filwaqt li nisfruttaw l-esperjenzi tas-SOLVIT, ikun jagħmel sens li jsiru sforzi biex tinstab soluzzjoni mmirata speċifikament għal prodotti finanzjarji, għal kooperazzjoni u koordinazzjoni aħjar bejn ir-regolaturi nazzjonali, inkluż għajnuna mingħand ir-regolaturi għall-impriżi innovattivi biex jifhmu l-obbligi tagħhom.

4.3.2.2.

Sfruttar sħiħ tal-libertà ta’ stabbiliment

Għall-assiguraturi, ħafna drabi tkun meħtieġa preżenza lokali sabiex ikollhom għarfien aħjar dwar ir-riskji fuq il-post u l-konsumaturi li għandhom jiġu koperti. Il-libertà ta’ stabbiliment fuq il-post hija għalhekk essenzjali għal assiguraturi bħal kumpaniji tal-assigurazzjoni mutwalistiċi (mutual insurance companies). Il-fatt li ma hemm l-ebda rikonoxximent Ewropew tal-forom ta’ intrapriżi tal-ekonomija soċjali, inklużi l-kumpaniji tal-assigurazzjoni mutwalistiċi, ma jippermettix l-istabbiliment ta’ dawn it-tipi ta’ intrapriżi fi Stati Membri li ma jirrikonoxxuhomx, u b’hekk l-iżvilupp transkonfinali tagħhom, kif ukoll l-iżvilupp tas-swieq u l-kompetizzjoni, jinżammu lura. Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni, lill-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, lill-Parlament Ewropew u lill-Istati Membri jippromovu r-rikonoxximent tal-mudell mutwalistiku fl-Unjoni Ewropea.

4.3.2.3.

Il-ħolqien ta’ reġimi madwar l-UE awtonomi jew armonizzati aktar mill-qrib

4.3.2.3.1.

Mill-perspettiva ta’ distribuzzjoni transkonfinali, jeħtieġ li tingħata attenzjoni lil dawn l-aspetti:

4.3.2.3.2.

Il-post tar-riskji huwa normalment il-post ta’ residenza abitwali tal-persuna assigurata, b’xi eċċezzjonijiet f’każijiet ta’ proprjetà immobbli, fejn dan ikun il-post tal-bini. Dan il-prinċipju huwa normalment standardizzat mad-dinja kollha u għandu implikazzjonijiet legali u fiskali għall-partijiet involuti. Il-KESE jemmen li l-prinċipju tal-post tar-riskju fl-assigurazzjoni huwa adatt għall-iskop maħsub għalih. Madankollu, jifhem li r-regoli tal-“interess ġenerali” jeħtieġ li jiġu rieżaminati, għaliex jagħtu l-opportunità lill-Istati Membri biex jadottaw leġiżlazzjoni li aktarx tfixkel id-distribuzzjoni transkonfinali tal-prodotti tal-assigurazzjoni.

20.7.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 264/51

Relatur:

is-Sur Denis MEYNENT

1.1

Il-KESE jinnota b’dispjaċir li f’din il-Komunikazzjoni, il-Kummissjoni ma tagħmilx proposti aktar konkreti u sempliċement telenka kwistjonijiet varji mingħajr ma tieħu pożizzjoni dwarhom, li huwa ta’ detriment għas-suċċess tal-istrutturar tad-dibattitu.

1.2

Id-drittijiet tal-awtur għadhom mezz fundamentali ta’ protezzjoni u remunerazzjoni ġusta tal-awturi u ta’ dawk involuti fit-tixrid ta’ xogħlijiet u spettakli permezz tan-netwerks diġitali interkonnessi.

1.3

Il-Kumitat jappella għar-ratifikazzjoni malajr tat-Trattat ta’ Marrakech. Eċċezzjonijiet għat-tagħlim, ir-riċerka xjentifika u l-iskambju tal-għarfien għandhom ikunu wkoll prijorità, u huwa wkoll favur id-diġitalizzazzjoni ta’ xogħlijiet orfni.

1.4

Il-KESE jqis li pożizzjoni unifikata Ewropea dwar l-ikkupjar privat hija possibbli u mixtieqa. Proporzjon sostanzjali mir-riżorsi tar-rimunerazzjoni fuq l-ikkupjar privat loġikament għandu jkun orjentat lejn il-finanzjament ta’ xogħlijiet letterarji u artistiċi u l-promozzjoni tad-diversità kulturali, u lejn servizzi pubbliċi bħall-edukazzjoni u r-riċerka.

1.5

Il-KESE jirrakkomanda l-istabbiliment ta’ kuntest leġislattiv li jiffavorixxi f’daqqa l-ħolqien ta’ xogħlijiet protetti mid-dritt tal-awtur u l-użu ta’ tipi ta’ liċenzji ġodda u mudelli tan-negozju ġodda li jgħinu fil-bini tas-suq uniku Ewropew, filwaqt li l-awturi u l-kreaturi jżommu d-dritt li jibbenefikaw bis-sħiħ mix-xogħlijiet tagħhom.

1.6

Il-KESE jemmen li regolament huwa l-aħjar strument biex jistabbilixxi s-suq uniku diġitali. Il-leġislazzjoni eżistenti għandha tiġi kkonsolidata wkoll.

1.7

Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni biex twettaq studji u riċerki fil-fond dwar il-mudelli kummerċjali relatati mal-liċenzji liberi, dwar l-importanza ekonomika attwali u potenzjali, dwar id-dħul u l-impjiegi li dawn jistgħu joħolqu fid-diversi oqsma kif ukoll dwar proposti legali eventwali li jkunu utli fil-promozzjoni u l-użu tagħhom.

1.8

Il-KESE jemmen li d-diversità kulturali tal-Ewropa hija l-qalba tal-identità Ewropea u din għandha titrawwem u tiġi promossa bejn l-Istati Membri.

1.9

Il-ġlieda kontra l-ksur tad-drittijiet tal-awtur għandha tagħti prijorità għat-tmiem u għall-penalizazzjoni tal-ksur fuq skala kummerċjali. Għal dan il-għan, huwa vitali li l-korpi tal-infurzar tal-liġi u l-awtoritajiet ġudizzjarji tal-Istati Membri jaħdmu flimkien u jiskambjaw informazzjoni.

1.10

Għandu jiġi indirizzat it-trasferiment tal-valur fl-ambjent onlajn li bħalissa jibbenefika lil dawk li jsejħu lilhom infushom intermedjarji u li jevitaw il-kunsens tal-kreaturi u r-remunerazzjoni lilhom.

2.1

Il-pjan ta’ azzjoni għandu l-għan li jimmodernizza r-regoli tal-UE dwar id-drittijiet tal-awtur. Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tistabbilixxi l-elementi ewlenin tal-pjan, maħsub biex iwassal għall-istrateġija tas-suq uniku diġitali tagħha: iwessa’ l-aċċess għall-kontenut madwar l-UE kollha, jistipula eċċezzjonijiet għad-drittijiet tal-awtur, joħloq suq aktar ġust, u jiġġieled il-piraterija kummerċjali billi jinkoraġixxi wkoll l-unifikazzjoni fit-tul tad-drittijiet tal-awtur.

2.2

B’mod partikolari, il-Komunikazzjoni tippreżenta proposta għal Regolament dwar il-portabilità transkonfinali tas-servizzi ta’ kontenut onlajn (1) li jikkostitwixxi dritt ġdid għall-konsumaturi Ewropej u li għandu jsir realtà fl-2017, l-istess sena li fiha se jiġu aboliti t-tariffi tar-roaming fl-Unjoni.

3.1

Il-moviment ta’ kontenut diġitali bejn l-Istati Ewropej huwa baxx ħafna (4 % tat-total), filwaqt li l-maġġoranza tas-servizzi diġitali jinsabu fl-Istati Uniti u l-movimenti l-oħra kollha jsiru fi ħdan il-pajjiż. Għalissa, is-suq uniku diġitali Ewropew ftit li xejn huwa żviluppat. Għad hemm ostakli, u b’mod partikolari hemm ostakli għall-iskambji kulturali fost minoranzi lingwistiċi Ewropej, maqsuma bejn żewġ naħat ta’ fruntieri nazzjonali.

3.2

Fil-programm tiegħu “Bidu ġdid għall-Ewropa” (A New Start for Europe) (2), il-President tal-Kummissjoni għamilha prijorità li jiġi stabbilit suq kbir diġitali konness għall-Istati kollha tal-UE, mingħajr diskriminazzjoni nazzjonali.

3.3

Id-dritt tal-awtur huwa l-pilastru legali tal-kreazzjoni u l-bażi għar-remunerazzjoni tal-awturi, il-kreaturi, l-interpreti u sidien oħra ta’ drittijiet, u mil-lat iżjed globali għall-ekosistema tal-attivitajiet u l-industriji kulturali u kreattivi. Id-drittijiet tal-awtur huma drittijiet territorjali, b’differenzi bejn Stat Membru u ieħor. Huwa jagħti drittijiet esklussivi u estensivi kullimkien lid-detenturi tad-dritt. Dawn jirċievu dħul mhux biss mill-liċenzji, iżda wkoll sempliċement minħabba li x-xogħol jista’ jiġi kkuppjat fuq midja oħra jew mogħti lil parti terza mix-xerrej ta’ liċenzja, bl-ebda rekwiżit li juri li jkunu saru kopji (royalties għall-ikkupjar privat u tassazzjoni tal-midja vojta li jistgħu jintużaw biex isiru kopji illegali). Ċerti attivitajiet ta’ utenti onesti, magħmula in bona fide, huma saħansitra kklassifikati bħala offiżi kriminali f’xi pajjiżi, filwaqt li huma permessi f’oħrajn.

3.4

L-esklużjonijiet u l-limitazzjonijiet għad-drittijiet tal-awtur huma minimi fl-Istati kollha. Id-drittijiet tal-awtur inħolqu fiż-żmien tal-istampar fuq il-karta, u għat-teknoloġiji ta’ dak iż-żmien – fil-bidu pubblikazzjoni ta’ kotba u wara pubblikazzjoni ta’ gazzetti u rivisti u reġistrazzjonijiet mużikali – u m’għadhomx kompletament konformi mad-dinja diġitali u n-netwerks interkonnessi tal-broadband, li qed jiżviluppaw kontinwament. Dan il-fatt għandu bżonn ikun iċċarat. F’oqsma oħra, bħal prattiki ġodda ta’ aċċess għall-mużika u xogħlijiet awdjoviżivi, il-kumplessità tal-ġestjoni tad-drittijiet żdiedet, minħabba l-frammentazzjoni tar-repertorju li trid tiġi riżolta mid-Direttiva l-ġdida dwar l-immaniġġjar kollettiv tad-drittijiet tal-awtur (3). Ftit li xejn inbidel bejn iż-żmien tad-diska tax-xama’ u dak tad-DVDs, partikolarment fir-rigward tad-distribuzzjoni jew tas-self ta’ xogħlijiet. It-teknoloġiji ġodda biddlu l-mudell kompletament, u l-ħwienet tal-bejgħ tad-diski u d-DVD kważi kollha għalqu, u taw lok għal tipi ġodda ta’ distribuzzjoni jew ta’ self diġitali onlajn. L-istess jista’ jingħad dwar iċ-ċinema, it-televiżjoni u l-arti li tista’ titqiegħed onlajn.

3.5

Billi l-liġi rilevanti naqset milli tevolvi mal-ħtiġijiet, ma nistgħux nutilizzaw sew il-possibilitajiet kollha offruti mit-diġitalizzazzjoni tax-xogħlijiet u l-produzzjonijiet intanġibbli, u ċ-ċirkolazzjoni sussegwenti tagħhom permezz tal-Internet li qed jiżviluppa b’rata mgħaġġla u qiegħed kullimkien.

4.1

Il-KESE jinnota b’dispjaċir li f’din il-Komunikazzjoni, il-Kummissjoni ma tagħmilx proposti aktar konkreti u sempliċement telenka kwistjonijiet varji mingħajr ma tieħu pożizzjoni dwarhom, li huwa ta’ detriment għas-suċċess tal-istrutturar tad-dibattitu.

4.2

Fl-opinjoni tiegħu tas-26 ta’ Ottubru 2006 (4), il-KESE talab b’mod partikolari lill-Kummissjoni tressaq proposti għall-promozzjoni u l-protezzjoni tal-liċenzji liberi, inklużi l-LGPL għad-dokumentazzjoni teknika jew il-Creative Commons għal xogħlijiet lettararji u artistiċi. Iżda, minkejja l-importanza ta’ din il-kwistjoni — il-biċċa l-kbira tas-servers u l-farms ta’ servers madwar id-dinja joperaw b’liċenzji miftuħa bħad-Debian, jew l-LPG għall-GNU/Linux — għandu jiġi kkonstatat li għadha ma tressqet l-ebda proposta f’dan is-sens mill-Kummissjoni.

4.3

Dan huwa ta’ ħsara għall-iżvilupp tal-movimenti transkonfinali ta’ data u servizzi fis-suq uniku Ewropew. Il-liċenzja Creative Commons u l-qasam pubbliku fil-fatt jikkostitwixxu territorji ġodda universali miġjuba mid-diġitalizzazzjoni u n-netwerk interkonness filwaqt li l-istat ta’ frammentazzjoni tal-liġi jikkontribwixxi għal ostakli għall-kummerċ transkonfinali daqs kemm jikkontribwixxu l-barrieri fuq il-fruntiera.

4.4

Il-liġi għandha tippermetti l-użu tal-potenzjal eċċellenti tal-Internet għall-awturi u l-kreaturi minn naħa u l-utenti min-naħa l-oħra, minflok tistakolah u toħonqu. Il-leġislazzjoni tal-UE għandha tippermetti li jitneħħew kemm jista’ jkun ostakoli għall-kummerċ transkonfinali fost il-minoritajiet lingwistiċi fl-Unjoni Ewropea u biex ikun hemm aċċess aktar faċli għas-servizzi u għax-xogħlijiet.

4.5

Minflok il-biża’ minn żviluppi bħal dawn, id-detenturi tad-drittijiet għandhom pjuttost jieħdu l-opportunitajiet li dawn joffru. “Liberu” ma jfissirx awtomatikament “mingħajr ħlas”, softwer ta’ sors miftuħ, pereżempju, jippermetti mudell kummerċjali differenti bbażat fuq is-servizz u joħloq l-impjiegi, għall-kuntrarju ta’ ċerti prattiki attwali li jiffavorixxu l-qligħ tas-sid u l-protezzjoni legali tiegħu.

4.6

Il-KESE jħeġġeġ għal darb’oħra lill-Kummissjoni biex twettaq studji u riċerki fil-fond dwar il-mudelli kummerċjali relatati mal-liċenzji liberi, dwar l-importanza ekonomika attwali u potenzjali, dwar id-dħul u l-impjiegi li dawn jistgħu joħolqu fid-diversi oqsma kif ukoll dwar proposti legali eventwali li jkunu utli fil-promozzjoni u l-użu tagħhom.

4.7

Għandhom jiġu kkunsidrati sew l-esperimenti bħad-disponibbiltà fuq l-Internet b’liċenzja ħielsa ta’: pubblikazzjonijiet xjentifiċi; rapporti ta’ riċerka ffinanzjata minn fondi pubbliċi; u korsijiet universitarji — bħal korsijiet kollha offruti mill-MIT — sabiex jikkumpensaw għall-ispiża sproporzjonata tal-edukazzjoni ogħla f’ċerti pajjiżi. Dawn għandhom ikunu studjati biex titkejjel sa liema punt dawn jistgħu jiġu implimentati fl-UE (MOOCs — korsijiet onlajn miftuħa massivi). B’dan il-mod, l-edukazzjoni ogħla u l-kultura jsiru beni pubbliċi li jgħinu biex nerqsu lejn is-soċjetà tal-għarfien, li nixtiequ niżviluppaw fl-UE.

4.8

Il-modi ta’ produzzjoni qed jinbidlu, u prodotti u servizzi intanġibbli li jitqassmu permezz ta’ netwerks interkonnessi jirrappreżentaw direzzjoni ġdida fl-iżvilupp ekonomiku u l-ħolqien ta’ impjiegi u negozji innovattivi. Il-modi ta’ konsum bdew jinbidlu, u dawn il-forom ġodda qed isiru popolari malajr. Madankollu, minkejja dan, is-suq uniku Ewropew għadu ma jeżistix fir-rigward tal-fornituri attwali tas-servizzi intanġibbli. Dan jirrifletti l-preferenzi u l-prattiki kulturali differenti fost l-Istati Membri, il-lingwa mitkellma mill-konsumaturi kif ukoll il-frammentazzjoni tad-drittijiet tal-awtur li ma jiffaċilitawx l-iżvilupp tas-suq Ewropew u lanqas il-ħolqien ta’ liċenzji multiterritorjali jew Ewropej.

4.9

Il-KESE jirrakkomanda l-istabbiliment ta’ kuntest leġislattiv li jiffavorixxi f’daqqa l-ħolqien ta’ xogħlijiet protetti mid-dritt tal-awtur u l-użu ta’ tipi ta’ liċenzji ġodda u mudelli tan-negozju ġodda li jgħinu fil-bini tas-suq uniku Ewropew, filwaqt li l-awturi u l-kreaturi jżommu d-dritt li jibbenefikaw bis-sħiħ mix-xogħlijiet tagħhom. Dawn il-mudelli ġodda jistgħu jiġu żviluppati b’mod parallel mal-mudelli li jinsabu fit-Trattati tad-WIPO. Din il-kwistjoni għandha tagħmel parti integrali mill-Istrateġija Diġitali li l-Kummissjoni ħabbret f’Mejju 2015 u mill-pjan għall-modernizzazzjoni tad-drittijiet tal-awtur eżaminat hawnhekk.

4.10

L-eċċezzjonijiet jirrappreżentaw ostakolu ieħor. Il-KESE jħeġġeġ lill-Istati Membri jirratifikaw it-Trattat ta’ Marrakech, li jistipula eċċezzjoni għall-persuni għomja jew b’vista mnaqqsa, kemm jista’ jkun malajr. L-UE ffirmat dan it-Trattat, iżda l-Istati Membri individwalment biss jistgħu jirratifikawh biex jidħol fis-seħħ. Il-KESE jirrakkomanda lill-Kummissjoni li ssegwi l-Opinjoni tal-Parlament Ewropew tad-9 ta’ Lulju 2015 u jħeġġeġ lill-Istati Membri jirratifikaw dan it-Trattat importanti, li kien diffiċli ħafna li jiġi nnegozjat minħabba l-attitudnijiet konservattivi ta’ ċerti partijiet interessati. Barra minn hekk, il-Kumitat iħeġġeġ lill-Kunsill Ewropew biex jagħmel minn kollox sabiex jitħaffef il-proċess ta’ ratifikazzjoni.

4.11

Jeħtieġ ukoll li tissaħħaħ il-produzzjoni tax-xogħlijiet aċċessibbli għal persuni għomja jew b’vista mnaqqsa: aktar minn 95 % tal-kotba m’humiex attwalment disponibbli għalihom.

4.12

Eċċezzjonijiet oħra relatati mal-era diġitali u n-netwerks għandhom jitqiesu, b’mod partikolari fir-rigward tar-riċerka pubblika, id-diġitalizzazzjoni minn libreriji universitarji u pubbliċi ta’ xogħlijiet letterarji li jaqgħu taħt id-dominju pubbliku jew li huma orfni, is-self ta’ kotba elettroniċi u materjal ta’ awdjo u filmati, filwaqt li jitqies it-tkabbir mgħaġġel tal-qari tal-kotba elettroniċi u d-diversi mezzi ġodda. Fl-istess waqt, huwa importanti li jiġi nnotat li xi industriji teknoloġiċi jippruvaw jakkwistaw mill-ġdid il-protezzjoni għal dak li huwa diġà fid-dominju pubbliku, u jirrestrinġu l-aċċess minħabba strateġiji kummerċjali.

4.13

It-tqassim f’żoni ġeografiċi huwa ostaklu ieħor għat-tixrid tax-xogħlijiet. Dan jaffettwa l-utenti potenzjali kollha, iżda partikolarment il-minoranzi lingwistiċi numerużi fl-UE, minħabba differenzi bejn il-mappa politika u l-mappa lingwistika tal-Ewropa, wirt tal-istorja u l-konsegwenza tal-gwerer fis-sekli dsatax u għoxrin. Iż-żieda tad-diskorsi populisti u nazzjonalisti taw dimensjoni politika urġenti għas-soluzzjoni tal-problema. Il-Karta Ewropea għal-Lingwi Reġjonali ġiet ratifikata fuq firxa wiesgħa, iżda, pereżempju, l-ostakli attwali jnaqqsu sew l-impatt kulturali ta’ xandiriet televiżivi f’lingwi reġjonali.

4.14

Il-KESE jemmen li d-diversità kulturali tal-Ewropa hija l-qalba tal-identità Ewropea u din għandha titrawwem u tiġi promossa bejn l-Istati Membri.

4.15

Dawn il-kwistjonijiet huma ta’ prijorità għall-KESE, u l-Kumitat iħeġġeġ lill-Kummissjoni tqis il-proposti tagħha, li m’mhumiex f’kontradizzjoni mat-trattati internazzjonali dwar id-drittijiet tal-awtur u jistgħu jiftħu prospetti ġodda għat-twettiq tas-suq uniku diġitali tal-UE.

5.1

Ser ikunu meħtieġa bidliet sostanzjali fil-futur qarib, b’referenza għall-istrateġija ta’ 16-il inizjattiva ppubblikata f’Mejju 2015 u għar-rimarki ġenerali preċedenti li jipproponu inizjattiva ġdida biex jiġu promossi l-beni pubbliċi, l-interoperabbiltà u r-rabtiet transkonfinali u l-liċenzji miftuħa. Fl-opinjonijiet tiegħu dwar drittijiet ta’ kuntratti diġitali (INT/775) u dwar l-ekonomija kollaborattiva u l-awtoregolazzjoni (INT/779), il-KESE jirrikonoxxi l-importanza tad-dritt tal-awtur għal definizzjoni solida tad-drittijiet tal-partijiet interessati fil-forniment ta’ kuntratti diġitali u l-ekonomija kollaborattiva.

5.2

Il-KESE jinnota b’interess li l-Kummissjoni tagħmilha ċara li r-regoli tal-UE dwar id-drittijiet tal-awtur għandhom jiġu adattati, sabiex l-atturi kollha tas-suq u ċ-ċittadini kollha jkunu jistgħu jibbenefikaw mill-potenzjal tal-ambjent il-ġdid, u huwa meħtieġ qafas leġislattiv aktar Ewropew biex tingħeleb il-frammentazzjoni u t-tensjonijiet f’suq uniku li jiffunzjona. Il-Kumitat jappoġġja dan l-għan iżda jinnota li l-gvernijiet qed jiddefendu t-territorjalità bħala l-uniku mod kif jiġi żgurat il-finanzjament ta’ proġetti kreattivi. Jeżistu mezzi oħra u għandhom jiġu esplorati; m’għandhomx jingħalqu bibien qabel ma l-alternattivi mill-inqas ikunu jistgħu jiġu oġġettivament studjati.

5.3

Il-Kumitat ma jemminx li n-nuqqas ta’ azzjoni u r-rifjut tat-tibdil fil-qasam tad-drittijiet tal-awtur huma tweġiba xierqa għall-bidliet teknoloġiċi rapidi u l-innovazzjonijiet fil-qasam tas-servizzi u tad-distribuzzjoni li inevitabbilment qed jinħolqu u jikbru mal-iżvilupp tal-Internet, tan-netwerks u tal-broadband. Jikkondividi l-fehma tal-Kummissjoni li jeħtieġ u “fejn jinħtieġ, ir-regoli dwar id-drittijiet tal-awtur jiġu addattati għar-realtajiet ġodda teknoloġiċi biex dawn jibqgħu jilħqu l-għanijiet tagħhom”.

5.4

Jidher ċar li hemm varjabbiltà għolja u din se tinħass iktar fil-futur fir-rigward ta’ eċċezzjonijiet li huma relatati mal-edukazzjoni, ir-riċerka u l-aċċess għall-għarfien. Dan jista’ jvarja mis-sempliċi użu bħala eżempju sa — fil-prattika jekk mhux fil-leġislazzjoni — it-tqegħid għad-dispożizzjoni mingħajr limitu ta’ xogħlijiet, ta’ kotba jew korsijiet għal skopijiet edukattivi.

5.5

Id-Direttiva 2001/29/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (5) dwar id-dritt tal-awtur tinkludi lista ta’ eċċezzjonijiet. Id-dħul fis-seħħ ta’ elementi ta’ din il-lista u l-evoluzzjoni tagħhom għandu jiġi diskuss skont il-prattika tad-demokrazija parteċipattiva sabiex jiġu avvanzati l-opinjonijiet individwali u kollettivi, u sabiex tinkiseb leġislazzjoni Ewropea koerenti u unifikata dwar l-eċċezzjonijiet, li għandhom ikunu speċifikati u definiti sabiex ikunu aktar faċilment applikabbli. Il-KESE jaqbel mal-Kummissjoni li l-eċċezzjonijiet għat-tagħlim, ir-riċerka xjentifika u l-iskambju tal-għarfien għandhom ikunu prijorità; fl-istess ħin, b’ħarsa ‘l quddiem, beni pubbliċi oħra għandhom ikunu studjati.

5.6

Il-KESE jqis li pożizzjoni unifikata Ewropea dwar l-ikkupjar privat hija possibbli u mixtieqa. Huwa se jappoġġa l-azzjoni tal-Kummissjoni f’dan ir-rigward, mill-aktar fis possibbli, għaliex id-differenzi nazzjonali jikkostitwixxu ostaklu sinifikanti għas-suq uniku għall-prodotti elettroniċi, waqt li jibqgħu jitfaċċaw mezzi ġodda. Il-konsistenza hija indispensabbli għall-moviment ħieles tal-prodotti li jinkorporaw fihom dawn il-midja. Id-distribuzzjoni tad-dħul mir-royalties għandha tqis li ħafna minn dawn il-mezzi mhumiex maħsuba għall-ikkupjar ta’ xogħlijiet protetti mid-drittijiet tal-awtur. Loġikament, għalhekk, proporzjon kbir ta’ dan id-dħul għandu jkun dirett lejn il-finanzjament ta’ kreazzjonijiet artistiċi u l-promozzjoni tad-diversità kulturali — kif diġà huwa l-każ f’xi pajjiżi — u lejn beni pubbliċi bħall-edukazzjoni u r-riċerka.

5.7

Il-Kumitat huwa konvint li l-prinċipju ta’ newtralità għandu jibqa’ konsistenti għall-Internet sabiex jiggarantixxu ugwaljanza stretta għall-konsumatur irrispettivament mill-poter ekonomiku tiegħu. In-newtralità tal-Internet hija prinċipju fundatur tal-Internet li tiżgura li l-operaturi tat-telekomunikazzjonijiet ma jiddiskriminawx il-komunikazzjonijiet tal-utenti tagħhom, iżda jibqgħu sempliċi trażmettituri ta’ informazzjoni. Dan il-prinċipju jippermetti lill-utenti kollha, irrispettivament mir-riżorsi ekonomiċi tagħhom, li jiksbu aċċess għall-istess netwerk fit-totalità tagħha. Din id-definizzjoni u l-affermazzjoni tal-protezzjoni ta’ din in-newtralità għandhom ikunu stabbiliti b’mod ċar fil-leġislazzjoni Ewropea.

5.8

Fil-ġlieda kontra l-ksur tad-drittijiet tal-awtur, għandu jitwaqqaf u jiġi ppenalizzat il-ksur fuq skala kummerċjali li jċaħħad lill-awturi minn parti kbira mid-dħul tagħhom. Il-Kumitat diġà ħareġ bosta opinjonijiet dwar il-problemi fil-ġlieda kontra l-prodotti foloz u l-forom kollha ta’ ksur tad-drittijiet tal-awtur u drittijiet relatati, u għalhekk jirreferi għal dawn l-opinjonijiet, li l-Kumitat jikkunsidra li għadhom totalment validi (6).

5.9

Id-drittijiet tal-awtur għadhom mezz fundamentali għall-protezzjoni tal-awturi u ta’ dawk involuti fid-distribuzzjoni ta’ xogħlijiet u spettakli permezz tan-netwerks diġitali interkonnessi. Id-drittijiet tal-awtur għandhom bżonn jevolvu biex jadattaw għal bidliet teknoloġiċi rapidi ħafna u l-innovazzjonijiet fid-distribuzzjoni u s-servizzi. Din il-modernizzazzjoni għandha ssir f’qafas li jippermetti li jiġu żgurati d-drittijiet tal-awturi u l-artisti, ir-remunerazzjoni ġusta tal-isforz kreattiv tagħhom, il-kumpens xieraq għas-suċċess kummerċjali tax-xogħlijiet tagħhom u ż-żamma ta’ livell għoli ta’ protezzjoni u finanzjament tax-xogħlijiet. B’mod partikolari, għandu jiġi rivedut l-istatus legali ta’ servizzi ta’ pjattaformi onlajn dwar id-drittijiet tal-awtur. Għalkemm illum huwa l-portal ewlieni li permezz tiegħu l-utenti jaċċessaw il-kontenut onlajn, pjattaformi ta’ servizzi jsostnu li huma sempliċiment intermedjarji tekniċi u għalhekk jirrifjutaw li jirremuneraw l-kreaturi tal-kontenut. Dan jimmina l-effiċjenza tas-suq, jgħawweġ il-kompetizzjoni u jnaqqas il-valur globali tal-kontenut kulturali onlajn.

5.10

Ir-rifjut għall-adattamenti għan-natura globali tal-Internet, il-broadband u l-istennijiet il-ġodda tal-konsumaturi jpoġġina fir-riskju tal-iżvalutar ta’ dritt daqstant utli għall-progress tax-xogħlijiet kreattivi u t-tixrid tagħhom. Madankollu, l-eċċezzjonijiet ġustifikati minħabba d-drittijiet ta’ partijiet oħra interessati, bil-bżonnijiet soċjali tagħhom li qed jevolvu — bħal persuni b’diżabilità, studenti jew libreriji pubbliċi – ikollhom jiġu aċċettati. L-Istati Membri, li għandhom l-akbar grad ta’ influwenza legali fuq il-bidliet li se jsiru, se jkollhom jimplimentaw żviluppi oħrajn sabiex “jewropejizzaw” id-drittijiet tal-awtur u dawk relatati.

5.11

Il-KESE jqis li Regolament huwa l-aħjar strument biex jistabilixxi s-suq uniku diġitali, billi d-diversità tal-liġijiet nazzjonali turi, bla dubju, l-istagnar kważi totali li hemm bżonn jingħeleb permezz tad-djalogu fost il-partijiet interessati kollha mingħajr diskriminazzjoni, inklużi r-rappreżentanti ta’ liċenzji ta’ softwer u kontenut ħieles u s-servizzi ġodda u l-mudelli kummerċjali li jiġu minn dawn. L-analiżi tal-ostakli għal-liċenzji multiterritorjali u l-modi biex dawn jingħelbu għandhom ukoll jiġu approfonditi.

5.12

Interessi diversi u kunċetti mfassla minn qabel dwar is-suġġett tad-drittijiet tal-awtur huma tant b’saħħithom li l-progress jista’ biss ikun gradwali, abbażi ta’ valutazzjoni bir-reqqa u reazzjonijiet proporzjonati. Madanakollu, irid isir kull sforz biex tinħoloq verament is-soċjetà tal-għarfien u tal-informazzjoni, l-unika mod biex l-Ewropa toħroġ minn kriżi li qed thedded il-pedamenti tal-ideal Ewropew. L-interess ġenerali għandu jkun prevalenti fuq ċerti interessi speċjali fi ħdan ekonomija tas-suq soċjali dinamika.

20.7.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 264/57

Relatur:

Jorge PEGADO LIZ

1.1

Il-KESE jappoġġja l-ħtieġa u l-opportunità li jiġu regolati xi wħud mill-kwistjonijiet stabbiliti fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni (COM(2015) 633 final), b’mod partikolari dawk stabbiliti fil-Proposta għal Direttiva dwar ċerti aspetti li jikkonċernaw il-kuntratti għall-provvista ta’ kontenut diġitali.

1.2

Madankollu, il-KESE jqis fatturi oħrajn li huwa jikkunsidrahom bħala li huma ħafna aktar importanti mir-regoli dwar id-drittijiet kuntrattwali fil-kuntratti ta’ bejgħ ta’ proprjetà mobbli u tanġibbli fuq l-Internet u deċiżivi u kruċjali ħafna għall-għanijiet proposti mill-Kummissjoni, jiġifieri tal-ħolqien ta’ suq uniku diġitali u jikkostitwixxu ostakli kbar għall-iżvilupp tal-kummerċ transkonfinali.

1.3

Madankollu, rigward l-aspetti li ġew ittrattati, il-KESE ma jaqbilx mal-bażi legali invokata mill-Kummissjoni u qiegħed jagħmel kontroproposta għall-Artikolu 169 tat-TFUE.

1.4

Minn dan isegwi li, fil-prinċipju, il-miżuri adottati għandhom ikunu bbażati fuq direttivi ta’ armonizzazzjoni minima, kif huwa ċar mill-paragrafu 2(a) u mill-paragrafu 4 tal-istess artikolu, kif ġie ġeneralment aċċettat mil-leġislatur Ewropew.

1.5

Il-KESE jidhirlu li r-regolazzjoni ta’ dawn il-kwistjonijiet f’żewġ direttivi minflok fi strument wieħed hija aċċettabbli biss għal raġunijiet ta’ urġenza u sakemm dan ikun opportun għar-regolazzjoni tal-kummerċ onlajn ta’ kontenut diġitali.

1.6

Huwa wkoll tal-fehma li mhijiex iġġustifikata biżżejjed l-għażla ta’ armonizzazzjoni sħiħa minflok għażla oħra, pereżempju dik tal-mudelli ta’ kuntratti ċċertifikati minn trademark tal-Unjoni Ewropea jew l-armonizzazzjoni minima skont l-Artikolu 169 tat-TFUE.

1.7

Fir-rigward tal-aspetti li issa huma rregolati separatament fil-Proposta dwar kuntratti ta’ bejgħ ta’ beni tanġibbli mobbli onlajn, huwa jidhirlu li jkun aktar korrett li dawn jiġu rregolati fl-istess ħin tar-reviżjoni permezz tad-Direttiva 1999/44/KE, fejn dawn huma rrappreżentati f’wieħed mill-kapitoli tagħha, fil-qafas tal-eżerċizzju REFIT dwar il-Liġi tal-Konsumaturi.

1.8

Fil-fatt, bil-proposta tal-bejgħ onlajn ta’ assi tanġibbli, il-Kummissjoni stabbilixxiet żewġ sistemi, li joħolqu trattament differenti għall-bejgħ ta’ prodotti onlajn u offlajn, li huwa inaċċettabbli.

1.9

Hekk kif tiġi kkonfermata l-intenzjoni tal-Kummissjoni fl-għamla attwali tagħha, il-KESE jagħmel sensiela ta’ titjib fl-osservazzjonijiet tal-proposti bil-għan li ma jitnaqqsux id-drittijiet tal-konsumaturi, u b’hekk jiggarantixxi b’mod effettiv, livell għoli ta’ protezzjoni kif jitlob it-TFUE.

1.10

B’enfasi speċjali fuq ir-regolazzjoni tal-bejgħ tal-kontenut diġitali, li huwa jqis li għandha tingħata prijorità, huwa jaċċetta għal raġunijiet prattiċi l-formula proposta mill-Kummissjoni għall-armonizzazzjoni massima mmirata.

1.11

Fejn madankollu jkun hemm previżjonijiet ta’ falliment u ta’ difetti sostanzjali, li huma inkompatibbli mal-armonizzazzjoni massima, u li joħolqu diffikultajiet li ma jistgħux jingħelbu għat-traspożizzjoni u l-implimentazzjoni fl-Istati Membri, dawn tal-aħħar għandhom jippruvaw jikkoreġuhom permezz ta’ serje ta’ proposti speċjalizzati.

2.1

B’din il-Komunikazzjoni, il-Kummissjoni tieħu l-ewwel pass fl-implimentazzjoni tal-Istrateġija għas-Suq Uniku Diġitali għall-Ewropa (1) u twettaq waħda mill-miżuri l-aktar importanti tal-programm ta’ ħidma tagħha għall-2015 (2). Il-proposta għandha l-għan li tiżgura “aċċess aħjar għall-konsumaturi u n-negozji għal prodotti u servizzi diġitali fl-Ewropa kollha” u tikkonsisti miż-żewġ strumenti legali li ġejjin:

2.2

Konxja mill-fatt li, mil-lat sistematiku, l-aspetti prinċipali ta’ dawn iż-żewġ proposti huma marbutin mill-qrib mad-Direttiva dwar il-Bejgħ ta’ Oġġetti għall-Konsumaturi (3), il-Kummissjoni tisħaq li dawn għandhom ikunu “konsistenti kemm jista’ jkun”. Tispjega, madankollu, li ddeċidiet li “tadotta żewġ strumenti legali”, minħabba li “l-ispeċifiċità tal-kontenut diġitali teħtieġ diversi regoli biex jiġu rregolati b’mod differenti minn dawk għal oġġetti” u li “l-iżvilupp teknoloġiku u kummerċjali mgħaġġel ta’ kontenut diġitali se jeħtieġ reviżjoni tal-applikazzjoni ta’ din id-Direttiva”, u sabiex tiġġustifika l-“inkorporazzjoni tagħhom fi strument legali wieħed, jiġifieri d-Direttiva dwar il-provvista ta’ kontenut diġitali”.

2.3

B’dawn iż-żewġ proposti, il-Kummissjoni għandha l-għan li tilħaq ħames għanijiet:

2.4

Il-Kummissjoni tikkunsidra li fiż-żewġ każijiet, l-armonizzazzjoni “mmirata” hija l-aktar metodu adegwat. Armonizzazzjoni sħiħa tar-regoli applikabbli tal-kuntratti għall-provvista ta’ kontenut diġitali u ta’ xiri u bejgħ ta’ oġġetti onlajn, kif ukoll id-drittijiet u l-obbligi mandatorji tal-partijiet fil-kuntratt għall-provvista tal-kontenut diġitali u tax-xiri u l-bejgħ ta’ oġġetti oħra onlajn. Dan jiġbor fih kważi d-dispożizzjonijiet kollha tad-Direttiva, ħlief ir-regoli li għandhom x’jaqsmu mal-formazzjoni, il-validità u l-effetti tal-kuntratti, inklużi l-konsegwenzi tar-revoka tal-kuntratt (Artikolu 1(4) tal-Proposta għal Direttiva dwar il-bejgħ mill-bogħod), u ċerti aspetti tal-implimentazzjoni tagħha.

2.5

Il-Kummissjoni espressament illimitat l-ambitu tal-applikazzjoni tat-termini tal-liġi tal-kuntratti applikabbli fir-relazzjonijiet bejn il-kumpaniji u l-konsumaturi, kif imsemmi fil-Valutazzjoni tal-Impatt (p. 23), ma hemmx provi li jissuġġerixxu li d-differenzi fil-liġi tal-kuntratti jxekklu l-intrapriżi tal-UE milli jixtru onlajn minn Stati Membri oħrajn. Tagħraf li l-intrapriżi żgħar u medji, filwaqt li huma dgħajfa meta jiġu biex jinnegozjaw, iħabbtu wiċċhom ukoll ma’ diffikultajiet li għandhom x’jaqsmu mal-liġi tal-kuntratti, speċjalment fl-użu ta’ kontenut diġitali. Madankollu, filwaqt li tqis b’mod partikolari l-opinjonijiet imfissra mill-partijiet interessati u mill-Istati Membri, il-Kummissjoni ddeċidiet li teżamina din il-kwistjoni fil-kuntest ta’ inizjattivi oħrajn imħabbra fl-Istrateġija għas-Suq Uniku Diġitali.

2.6

Dwar l-istrument legali magħżul, il-Kummissjoni tiġġustifika l-għażla ta’ direttiva minflok ta’ regolament, abbażi tal-konvinzjoni tagħha li d-direttivi huma strumenti aktar xierqa, għaliex jagħtu l-libertà lill-Istati Membri fil-forma ta’ traspożizzjoni fil-liġi nazzjonali. Fil-fehma tagħha, din l-għażla, flimkien ma’ armonizzazzjoni indirizzata direttament għad-drittijiet imperattivi tal-konsumatur, sejra toħloq bilanċ xieraq bejn livell għoli ta’ protezzjoni għall-konsumaturi fl-UE kif ukoll żieda sinifikanti fl-opportunitajiet għall-intrapriżi.

2.7

Allegatament, il-Kummissjoni għandha ċerti suppożizzjonijiet għall-ġustifikazzjoni ekonomika ta’ dawn id-direttivi, fosthom:

2.8

Madankollu, sabiex jinkisbu dawn ir-riżultati msemmijin hawn fuq, iż-żewġ direttivi li qegħdin jiġu proposti mhumiex biżżejjed; dawn huma parti minn pakkett akbar ta’ miżuri li l-Kummissjoni, fost l-oħrajn, qiegħda tenfasizza:

2.9

Fl-aħħar nett, il-Kummissjoni tfakkar kemm huwa importanti li “naġixxu issa” qabel ma jkun tard wisq, minħabba li kwalunkwe dewmien fil-qasam diġitali jġib ir-riskju li jistgħu jiddaħħlu fis-seħħ dispożizzjonijiet nazzjonali li jirriżultaw fit-tifrik tas-Suq Uniku, jew ipoġġu ostakli għall-parteċipazzjoni tal-konsumaturi u l-fornituri fi tranżazzjonijiet transkonfinali.

3.1

Allegatament, se jkun studju anness mal-valutazzjoni tal-impatt li għandu jifforma l-pedamenti għall-iżvilupp ekonomiku u psikoloġiku, fejn juri liema hi r-relazzjoni bejn il-miżuri leġislattivi proposti, iż-żieda fil-volum tal-kummerċ elettroniku u l-impatt meħtieġ fuq it-tkabbir fl-Ewropa. Madankollu, fl-analiżi dettaljata tagħha ma jirriżultax b’evidenza u b’ċertezza li d-data ta’ tluq u dik tat-tmiem, hija assolutament affidabbli, u li mhux se tiġi influwenzata minn fatturi oħrajn u għażliet oħrajn ma jipproduċux riżultati aħjar.

3.1.1

Anke jekk wieħed jassumi li d-data ta’ tluq hija preċiża, li 62 % tal-kummerċjanti Ewropej (p. 10), perċentwal li jikkorrispondi għal aktar minn 122 000 intrapriża, u li 13,5 % tal-konsumaturi (p. 13), perċentwal li jirrappreżenta bejn 8 u 13-il miljun konsumatur, jiġifieri numru totali li jlaħħaq is-70 miljun, jibdew jinnegozjaw onlajn f’operazzjonijiet transkonfinali jekk jitneħħew l-imsemmija piżijiet u spejjeż li jiġu direttament mis-sistema legali attwali, żgur li dan ma jistax jiddetermina, b’ċertezza, iż-żieda fil-kummerċ li sejjer jiġi affettwat u li jiġġustifika l-konsegwenza taż-żieda stmata fil-PDG Ewropew ta’ 0,03 %, ekwivalenti għal madwar EUR 4 biljun bħala l-konsegwenza meħtieġa u esklużiva; iżda għall-kuntrarju, ninsabu ċerti li kull kumpanija se jkollha terfa’ l-piż medju ta’ EUR 7 000 biex taddatta ruħha għall-arranġamenti kuntrattwali tar-reġim il-ġdid.

3.1.2

Min-naħa l-oħra, l-istess studju wkoll ma jirriżultax li qiegħed jidentifika kif suppost ċerti fatturi addizzjonali, bħall-kwistjoni tal-lingwa u tas-sistemi fiskali, il-kwalità, l-ispiża u d-disponibbiltà ta’ servizzi tal-Internet b’veloċità kbira, ir-riskju ta’ frodi, l-ispejjeż tal-ġustizzja, is-sikurezza fil-mezzi ta’ kif wieħed iħallas, iċ-ċertifikazzjoni tal-identità u tal-idoneità tal-bejjiegħa, in-nuqqas ta’ fiduċja fil-proċessi ta’ solvien ta’ tilwim ġudizzjarju jew ekstraġudizzjarju, u għalhekk ma jibqax ikollu influwenza deċiżiva fuq l-għażliet ta’ tranŻazzjoni onlajn transkonfinali, forsi aktar mis-sistema legali attwali (imfissra f’p. 7 u l-paġni ta’ wara, u fil-Valutazzjoni tal-Impatt f’p. 18 u l-paġni ta’ wara).

3.1.2.1

Huma partikolarment rilevanti f’dan il-kuntest, peress li huma msemmijin speċifikament fl-istudji kollha li l-Kummissjoni ordnat, id-diffikultajiet fit-traspożizzjoni u l-applikazzjoni u l-ineffikaċja tas-sistemi tal-ADR stabbiliti mid-Direttiva 2013/11/UE (5) għal raġunijiet li nsibuhom ta’ spiss marbutin ma’ nuqqas ta’ fondi f’ċerti Stati Membri kif ukoll, li s-sistema tal-ODR implimentata bir-Regolament (UE) Nru 524/2013 (6), li daħal fis-seħħ fil-15 ta’ Frar 2016, tidher li ma tiswa għal xejn, li madankollu huwa kruċjali għall-funzjonament ta’ suq uniku diġitali.

3.1.3

Barra minn hekk ma joħroġx b’mod ċar liema huwa l-piż relattiv tal-elastiċità tal-provvista u d-domanda fil-kalkolu tas-saturazzjoni tas-suq mil-lat ta’ kompetizzjoni perfetta li, bi kwalunkwe mod, tkun sempliċement ipoteżi teoretika, u dan huwa essenzjali għall-kredibilità tal-mudell; biex ma nsemmux il-fatturi esterni tal-politika makroekonomika li b’mod deċiżiv jiddeterminaw id-deċiżjonijiet tax-xiri min-naħa tal-konsumaturi, bħall-konsegwenzi tal-politika ta’ awsterità, meta tiġi mqabbla ma’ politika ta’ tkabbir ibbażata fuq il-konsum u fuq l-investiment tat-tip Keyneżjan.

3.1.4

Fl-aħħar nett, l-evalwazzjoni magħmula mill-Kummissjoni tenfasizza l-mudell propost u ma tqisx kif mistħoqq il-konsegwenzi ekonomiċi tal-erba’ mudelli l-oħra li kienu fl-għażla (Valutazzjoni tal-Impatt, p. 23 u l-paġni ta’ wara), li huma wkoll jikkontribwixxu għall-eliminazzjoni ta’ dawn l-ostakli, biex b’hekk tkun tista’ ssir analiżi komparattiva, b’mod partikolari l-għażla 5 – kuntratt-mudell Ewropew fakultattiv li jaqbel ma’ marka ta’ fiduċja tal-UE (p. 25), minkejja li hija għażla sempliċi li tinvolvi inqas spejjeż u inqas burokrazija p. 38 u l-paġni ta’ wara), jiġifieri, li tkun l-aktar li tikkorrispondi mill-qrib mal-prinċipji tal-pakkett “Regolamentazzjoni aħjar” (7) u tar-REFIT (8) u li rċeviet appoġġ fil-konsultazzjonijiet preparatorji.

3.2

Barra minn hekk, l-għażla ta’ direttivi ta’ armonizzazzjoni massima minflok regolament mhijiex iġġustifikata b’mod suffiċjenti. Il-KESE ddefinixxa, b’mod ġenerali, li huwa aktar favorevoli li jiġu adottati regolamenti li jkunu ddettaljati kemm ikun hemm bżonn, fil-każ ta’ kwistjonijiet ta’ armonizzazzjoni li essenzjalment jaqgħu taħt il-funzjonament tas-suq intern, u esprima wkoll il-fehma li, fi kwistjonijiet li jkollhom x’jaqsmu b’mod speċjali mad-drittijiet tal-konsumaturi, il-preferenza tagħhom hija għal direttivi ta’ armonizzazzjoni minima, kif jirriżulta minn dispożizzjoni espressa tat-TFUE [l-Artikolu 169(4)].

3.2.1

Għall-kuntrarju, il-KESE tkellem kemm-il darba kontra x-xejra dominanti tul dawn l-aħħar snin tal-Kummissjoni, li tadotta direttivi ta’ armonizzazzjoni massima li joffru livell baxx ta’ protezzjoni u li bilkemm jirrispondu għall-interessi tal-operaturi (9).

3.2.2

F’dan il-każ, hemm serje sħiħa ta’ kwistjonijiet li d-direttivi ma jindirizzawx, u li huwa essenzjali li jiġu armonizzati bħal, pereżempju, il-permess għall-minorenni li jagħmlu kuntratti fl-ambjent diġitali (li fl-aħħar verżjoni tad-Direttiva dwar il-Protezzjoni tal-Informazzjoni tidher bejn 13 u 16-il sena), id-definizzjoni ta’ kategoriji ta’ klawżoli abbużivi speċifikament għall-kuntratti fuq l-Internet, li mhumiex previsti fid-Direttiva 93/13/KEE (10), il-prattika reċenti li tintuża buttuna “ħallas issa” (pay now) fil-paġni ta’ ċerti netwerks soċjali mingħajr l-ebda referenza għas-sit responsabbli, u l-inklużjoni rakkomandata ta’ klawżola standard dwar il-koregolazzjoni.

3.3

L-għażla ta’ żewġ direttivi minflok waħda lanqas ma għandha titqies bħala ġġustifikata, minħabba l-fatt li tirdoppja bla bżonn il-proċeduri legali, u dan jimplika sforz ikbar fit-traspożizzjoni sabiex ikun hemm koerenza mal-proċeduri interni ta’ kull Stat Membru u titlob sforz akbar fl-ermenawtika, ikun totalment skużat jekk it-test tad-Direttiva dwar il-bejgħ onlajn ta’ assi tanġibbli jittieħed bħala l-bażi u l-ispeċjalitajiet ta’ bejgħ ta’ assi mhux tanġibbli jiġu inklużi bħala eċċezzjonijiet għar-reġim bażiku, waqt li jkun mifhum li d-distinzjoni bejn proprjetà tanġibbli u l-kontenut diġitali mhijiex evidenti, partikolarment meta dawn ikunu relatati ma’ xulxin.

3.4

Skont il-Kummissjoni, l-għażla ta’ strument saret fuq il-bażi ta’ 189 tweġiba, miġbura bħala parti minn konsultazzjoni għall-kategoriji kollha tal-partijiet interessati minn madwar l-UE, b’konsultazzjoni ma’ grupp ta’ 22 organizzazzjoni li jirrappreżentaw firxa wiesgħa ta’ interessi, li ltaqgħu seba’ darbiet, f’seminars mal-Istati Membri u fil-laqgħat mal-awtoritajiet ġudizzjarji nazzjonali fil-laqgħa tal-kumitat għall-kooperazzjoni fil-qasam tal-protezzjoni tal-konsumatur u mal-awtoritajiet nazzjonali responsabbli għall-politika tal-konsumatur fil-laqgħa tan-netwerk dwar il-politika tal-konsumaturi (Mejju 2015), li aktar tard ikkontestat il-validità ta’ dan il-mudell wara li kkunsidrat id-daqs żgħir tiegħu (11).

3.4.1

Madankollu, skont ir-riżultati magħrufa u ppubblikati (12), m’hemm l-ebda maġġoranza ċara favur l-għażla li ssir: l-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi jopponu b’mod ċar kwalunkwe forma ta’ applikazzjoni tal-liġi tal-bejjiegħ, waqt li l-biċċa l-kbira tal-organizzazzjonijiet tal-professjonisti u xi akkademiċi huma favur din l-għażla. Min-naħa l-oħra, l-maġġoranza tal-Istati Membri jikkontestaw il-ħtieġa għal leġislazzjoni ġdida dwar ix-xiri mill-bogħod (li jinkludi wkoll bejgħ onlajn) u, b’mod partikolari l-idoneità taż-żewġ direttivi, waqt li titqies id-diffikultà li jinstiltu linji gwida preċiżi u ddefiniti b’mod ċar. Mal-ewwel daqqa t’għajn, l-analiżi oġġettiva tat-tweġibiet għall-mistoqsijiet iġġegħelna nemmnu li l-għażla 5 tattira kunsens ġenerali mill-operaturi u l-konsumaturi – jiddependi evidentement mill-kontenut tar-regoli kuntrattwali u mill-grad ta’ użu u l-aċċettazzjoni tal-marka ta’ fiduċja minn kumpaniji tal-UE – jiġifieri għaliex hija l-waħda li twassal għal inqas spejjeż lill-operaturi.

3.5

Fl-aħħar nett, huwa importanti li wieħed jiftakar li fir-rigward tas-suġġett tad-drittijiet tal-konsumatur fl-ambjent diġitali, il-KESE kellu l-opportunità li jikkummenta b’mod estensiv f’għadd ta’ opinjonijiet tiegħu, wara li ddefinixxa direzzjoni fundamentali, li permezz tagħha l-istess drittijiet li huma rikonoxxuti fid-dinja “fiżika” offlajn (fil-kuntratti wiċċ imb’wiċċ) għandhom ikunu koerenti mad-dinja onlajn, mingħajr telf speċifiku proprju jew ta’ forom xierqa għal tranżazzjonijiet ta’ kontenut diġitali (mhux tanġibbli) iżda fid-direzzjoni li ssaħħaħhom dejjem u mhux li ddgħajjifhom jew iċċekkinhom. Bil-proposta tal-bejgħ onlajn ta’ assi tanġibbli, il-Kummissjoni stabbilixxiet żewġ sistemi li joħolqu trattament differenti għall-bejgħ ta’ prodotti onlajn u offlajn, li huwa inaċċettabbli.

4.1

L-osservazzjonijiet ta’ hawn fuq ma jfissrux li l-KESE ma jappoġġjax bis-sħiħ li huwa meħtieġ u opportun li jiġu rregolati xi wħud mill-materji tal-proposti għad-direttivi li qegħdin jiġu kkunsidrati, b’mod partikolari fir-rigward tal-bejgħ onlajn ta’ kontenut diġitali. F’dak li jirrigwarda l-bejgħ ta’ beni tanġibbli onlajn, il-KESE jirrakkomanda li dawn jiġu adottati fil-mument opportun fl-ambitu tar-REFIT. F’rimarki li xi kultant isiru għal kull wieħed mit-testi tal-proposti, għal raġunijiet ovvji ta’ nuqqas ta’ spazju, jekk jogħġbok irreferi biss għall-punti fejn hemm nuqqas ta’ qbil mal-artikolu propost.

4.2

Proposta għal Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar ċerti aspetti li jirrigwardaw il-kuntratti għall-bejgħ onlajn u bejgħ mill-bogħod ieħor ta’ oġġetti (COM(2015) 635 final – 2015/0288 (COD))

4.2.1

Fir-rigward tal-bażi legali, b’mod konsistenti mal-Opinjonijiet preċedenti tal-KESE, ir-rappreżentanti tal-konsumaturi, kif ukoll il-biċċa l-kbira tal-membri tal-KESE, jidhrilhom li dan għandu jkun l l-Artikolu 169(2) tat-TFUE, peress li huma kkonċernati d-definizzjoni u l-ħarsien tad-drittijiet tal-konsumaturi u mhux biss l-ikkompletar tas-suq uniku; uħud mill-membri tal-KESE, jiġifieri r-rappreżentant tal-professjonisti, li jagħtu importanza lill-aspett tal-ikkompletar tas-suq uniku, jaqblu mal-Kummissjoni.

4.2.2

Meta tintgħażel direttiva, il-KESE jifhem li din għandha twassal għal armonizzazzjoni minima, skont il-mudell tad-direttiva attwali dwar il-bejgħ u l-garanziji (Direttiva 1999/44/KE), fid-dawl tal-fatt li l-għażla li ġiet adottata twassal għal aktar “frammentazzjoni”, inqas sigurtà legali u żewġ klassijiet ta’ protezzjoni; b’dan qiegħed jiġi mifhum li “t-titjib” introdott issa għandu japplika wkoll għall-bejgħ fid-“dinja fiżika”.

4.2.3

Minħabba l-kumplessità tal-leġislazzjoni dwar il-protezzjoni tal-konsumatur, il-proposta taġixxi flimkien ma’ għadd ta’ regoli oħrajn, tikkomplementhom (13), iżda teħtieġ sforz żejjed u diffiċli ta’ interpretazzjoni meta mqabbla mar-regoli tajba tal-pakkett “Regolamentazzjoni aħjar” u toħloq diffikultajiet addizzjonali ta’ kompatibilità ma’ standards nazzjonali implimentati eżistenti li jittrasponu u jikkomplementaw dawk ir-regoli Komunitarji, u li huma differenti minn Stat Membru għal ieħor.

4.2.4

Għalhekk, il-KESE jippreferi li r-regoli li jinsabu f’din il-Proposta għal Direttiva jakkumpanjaw ir-reviżjoni tad-Direttiva 1999/44/KE fil-qafas tal-programm REFIT.

4.2.5

Hawn taħt qed isiru xi bidliet konkreti għal xi wħud mid-dispożizzjonijiet tal-proposta:

1.

Il-kunċett ta’ garanzija kummerċjali għandu jkopri wkoll forom oħrajn ta’ kumpens, inkella mhux se jiġu kkunsidrati bħala koperti mir-regoli tal-Artikolu 15.

2.

Il-kunċett tal-oġġett mobbli tanġibbli mhuwiex definit b’mod pożittiv, u b’hekk iqajjem interpretazzjonijiet differenti mill-Istati Membri.

3.

Barra minn hekk, mhumiex esklużi tipi ta’ prodotti oħrajn li għandhom leġislazzjoni speċifika, bħalma huma l-farmaċewtiċi u apparati mediċi, li huma esklużi mill-applikazzjoni ta’ regoli oħrajn ta’ protezzjoni tal-konsumatur.

4.

M’hemmx definit jekk il-pjattaformi onlajn jistgħux jitqiesu bħala “bejjiegħa”.

5.

Barra minn hekk, il-kunċett ta’ produttur għall-iskop ta’ responsabbiltà diretta tiegħu quddiem il-konsumatur skont l-Artikolu 16 mhuwiex iddefinit.

1.

Il-kriterju ta’ “durabilità” għandu jiġi integrat (14), sabiex b’hekk jikkundizzjona l-perjodu ta’ validità tal-garanzija.

2.

Id-definizzjoni tar-rekwiżiti tal-konformità għandha tkun ifformulata fin-negattiv, b’hekk il-konsumatur jiġi espressament eżentat milli jrid jagħti prova li l-oġġett mhuwiex konformi, u dan id-dmir ikun ir-responsabilità tal-bejjiegħ.

3.

Il-formulazzjoni tal-eċċezzjonijiet tal-Artikolu tistabbilixxi sitwazzjoni ta’ esklużjoni ġenerali tar-responsabbiltà tal-bejjiegħ li ma tistax tiġi invokata kontra l-konsumatur mingħajr preġudizzju għad-dritt ta’ radd lura (applikabbli fil-każ tal-VW).

1.

Fit-tmiem tal-paragrafu 2 għandu jiżdied il-kliem “għajr dawk is-sitwazzjonijiet fejn il-kumplessità partikolari tal-installazzjoni tkun teħtieġ żmien itwal, bi ftehim mal-bejjiegħ”.

2.

Id-drittijiet mogħtija f’din il-proposta b’rabta mal-bejjiegħ għandhom jiġu trasmessi lil kwalunkwe detentur li jkun in bona fede.

1.

Id-dispożizzjoni teskludi bħala l-ewwel għażla l-possibbiltà li oġġett jintradd lura minnufih u li ssir rifużjoni tal-ħlas, u dan imur kontra d-drittijiet tal-konsumaturi f’diversi Stati Membri, b’varjazzjonijiet sinifikanti (il-Greċja, il-Portugall, l-Irlanda, ir-Renju Unit, id-Danimarka, il-Litwanja).

2.

It-terminu “żmien raġonevoli” huwa soġġettiv u jagħti lok għal traspożizzjonijiet differenti fil-kwistjoni essenzjali, u dan huwa inkompatibbli man-natura ta’ armonizzazzjoni massima. Pereżempju, fil-pajjiżi bħall-Bulgarija, Franza, il-Portugall u l-Lussemburgu, il-perjodu huwa ta’ 30 jum; fl-Ungerija, fir-Rumanija, fil-Greċja u fl-Estonja huwa ta’ 15-il jum. Il-liġi għandha tistabbilixxi perjodu li jikkorrispondi għall-massimu pprattikat f’xi pajjiżi tal-UE – 15-il jum.

3.

It-terminu “impossibbli” fil-paragrafu 3(a) għandu jiġi sostitwit b’“teknikament impossibbli”.

4.

Bl-istess mod, it-terminu “inkonvenjent sinifikanti” huwa wisq soġġettiv u għandu jitneħħa jew jinbidel skont il-formulazzjoni tal-liġi Awstrijaka – “l-inqas inkonvenjent possibbli” – u bil-possibilità li l-oġġett jitqiegħed immedjatament għad-dispożizzjoni tal-konsumatur jew li l-konsumatur jirċievi sostitut tal-oġġett fuq bażi temporanja sakemm titlesta t-tiswija.

5.

Il-proposta tal-Kummissjoni ma tqisx ir-rekwiżit eżistenti f’ diversi liġijiet nazzjonali (Franza, Malta, il-Greċja, ir-Rumanija, il-Portugall u s-Slovenja) tal-obbligu ta’ professjonisti produtturi li jżommu jew li jipprovdu fiż-żmien meħtieġ stokk adegwat ta’ spare parts għal perjodu ta’ żmien mistenni ta’ validità, kwistjoni marbuta mal-iskadenza ppjanata u l-perjodu ta’ żmien tal-garanzija fuq l-ispare parts mibdula.

6.

Il-Kummissjoni għandha tistabbilixxi l-obbligu tal-bejjiegħ għal sostituzzjoni temporanja tal-merkanzija.

1.

Il-Kummissjoni ma tipprevedix is-sospensjoni tal-garanzija legali matul iż-żmien ta’ tiswija jew ta’ sostituzzjoni, hekk kif iseħħ fil-maġġoranza tal-liġijiet nazzjonali. L-istess jista’ jingħad għall-perjodu ta’ medjazzjoni, arbitraġġ jew proċedimenti ġuridiċi eventwali.

2.

Fil-każ ta’ sostituzzjoni, l-oġġett mibdul għandu jingħata garanzija identika għal dik li kellu qabel, li tibda tgħodd mid-data, bi skadenza ġdida.

1.

It-terminu “sinifikanti”, għar-raġunijiet imsemmija hawn fuq, għandu jiġi eliminat.

2.

Fil-każ ta’ difetti “rikorrenti”, il-konsumatur għandu jkun jista’ jtemm il-kuntratt awtomatikament.

1.

Huwa ferm kontestabbli l-obbligu li l-konsumatur ikun meħtieġ iħallas għall-użu jew għax-xedd u l-kedd jew għal meta l-oġġett ma jkunx jista’ jissewwa aktar, fil-każ ta’ terminazzjoni tal-kuntratt.

2.

Madanakollu, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà indikat li, fil-każ tal-eżerċitar tad-dritt ta’ sostituzzjoni, il-konsumatur ma jistax jintalab iħallas kumpens għall-użu tal-prodott difettuż (Kawża Quelle (15)).

3.

Mhuwiex ċar il-valur li għandu jitħallas lura meta l-akkwist ikun sar bi prezz globali għal diversi oġġetti fejn ma ssir ebda distinzjoni bejniethom.

1.

Fil-paragrafu 1, jiżdied inċiż d) ġdid: garanziji oħrajn offruti mill-bejjiegħ għan-nom ta’ ħaddieħor bl-għan ta’ attribuzzjoni ta’ garanzija (assigurazzjoni tal-apparat, garanziji tal-marka, eċċ).

2.

Dan għandu jinkludi wkoll informazzjoni dwar il-possibbiltà li l-garanzija kummerċjali tingħadda lil partijiet terzi.

1.

In-nuqqas ta’ armonizzazzjoni f’dan ir-rigward huwa sors importanti ta’ diverġenza fl-applikazzjoni tad-direttiva b’konsegwenzi diżastrużi għall-kummerċ.

2.

Ir-regola għandha tkun li tiġi prevista responsabilità diretta u konġunta min-naħa tal-manifattur fil-konfront tal-konsumatur, fejn dan jista’ jagħżel bejn tiswija jew sostituzzjoni tal-oġġett.

3.

Għandu jkun hemm ukoll dispożizzjoni li tkopri każijiet ta’ rimedju legali li jkun qed ifittex il-bejjiegħ mingħand il-produttur, fejn il-bejjiegħ ikun intitolat għall-ammont sħiħ tal-ispejjeż li jkun ġarrab.

4.

Bħal fil-punti preċedenti, għandha tiġi prevista responsabbiltà konġunta tal-pjattaformi onlajn minn fejn il-konsumatur ikun xtara l-oġġett.

4.3

4.3.1

Kif tafferma l-istess Kummissjoni, il-motivazzjoni tal-proposta, il-ġbir ta’ għarfien espert u l-valutazzjonijiet tal-impatt japplikaw għaż-żewġ proposti, peress li huma maħsubin bħala pakkett wieħed b’miri komuni. Għalhekk, il-KESE sejjer joqgħod lura milli jirrepeti kwistjonijiet ġenerali komuni għaż-żewġ proposti u sejjer jillimita ruħu għall-osservazzjonijiet dwar aspetti speċifiċi. Madankollu għandu jiġi osservat qabel kollox li, b’mod ġenerali, jixraq, sa mill-bidu nett, li jkun hemm il-qbil tal-KESE, b’mod partikolari fir-rigward ta’:

4.3.2

Huwa propost li jiġu segwiti xi bidliet konkreti għal xi dispożizzjonijiet tal-proposta, li jikkonsistu f’24 artikolu (u mhux f’20, kif b’mod żbaljat ġie rrapportat f’xi verżjonijiet, punt 5):

1.

Il-KESE jista’ jaċċetta li ħlas in natura (“eżekuzzjoni korrispettiva li mhijiex flus”), diment li dan il-kunċett ikun definit b’mod preċiż fir-rigward tal-kontenut tiegħu u fil-każ ta’ forniment ta’ data personali jew ta’ data oħra ikun hemm bżonn li jiġu speċifikati liema, u taħt liema kundizzjonijiet u ċirkostanzi.

2.

Se jkun hemm bżonn ukoll li jiġi ċċarat jekk ċerti servizzi bħall-pay TV (televiżjoni bi ħlas) humiex inklużi, kif ukoll is-servizzi ta’ Google u Facebook Messenger, u jekk ċerti pjattaformi fiżiċi ta’ aċċess jew bl-Internet, ta’ oġġetti jaqgħux taħt tanġibbli jew intanġibbli.

3.

Mhuwiex ċar jekk l-esklużjoni 5(a) tkoprix il-kura tas-saħħa, is-servizzi tal-logħob għall-flus jew is-servizzi finanzjarji. Din il-kwistjoni teħtieġ ċarezza inkella sejra tinħoloq inċertezza legali.

4.

Mhuwiex ċar jekk dan l-għan ikoprix ukoll ‘l hekk imsejħa “pagamenti moħbija” jiġifieri, dawk is-servizzi li jiġu pprovduti bla ħlas, iżda li matul l-implimentazzjoni tagħhom, jinkludu servizzi oħrajn, li fil-fatt ikunu bi ħlas.

5.

Il-kamp ta’ applikazzjoni tad-data li teħtieġ li tiġi pproċessata, fl-Artikolu 3(4), għandu jkopri mhux biss l-eżekuzzjoni, iżda wkoll il-“konklużjoni tal-kuntratt”; l-ipproċessar ta’ din id-data għandu jiġi awtorizzat skont ir-regoli stipulati fil-leġislazzjoni dwar id-data personali.

6.

Huwa wkoll kruċjali li ssir kjarifika fir-rigward tad-differenza bejn prodotti u servizzi onlajn, u dawk li huma interkonnessi għal kollox ma’ assi tanġibbli, bħalma jseħħ fl-hekk imsejħa oqsma tal-“wearables” (apparat li jintlibes) jew bl-Internet tal-oġġetti, fejn il-maġġoranza tal-proċedura sseħħ f’livell diġitali, minkejja l-eżistenza ta’ oġġett tanġibbli fil-bażi tagħha.

7.

Għandu jkun ċar li s-servizzi taċ-ċentri tad-data, b’mod partikolari l-cloud computing, għandhom jiġu identifikati b’mod ċar f’din il-proposta, irrispettivament minn jekk dawn humiex bla ħlas jew soġġetti għal kumpens, fejn wieħed irid iqis li ħafna drabi dawn issibhom assoċjati ma’ servizzi jew prodotti oħrajn li jiġu pprovduti lill-konsumaturi, u b’hekk ikun hemm ir-riskju li dawn jistgħu jiġu esklużi mill-għan tal-applikazzjoni tad-direttiva.

8.

Jinħtieġ ukoll li jiġi ċċarat fl-ambitu ta’ dan l-istrument jekk it-taħlita tas-servizzi tal-kontenut diġitali mas-servizzi tal-komunikazzjoni bħall-Facebook Messenger jew Google Hangout humiex inklużi, peress li dawn mhumiex attwalment irregolati mid-Direttiva 2002/21/KE dwar is-servizzi ta’ komunikazzjoni elettroniċi, u huwa mifhum li xi wħud minn dawn is-servizzi għandhom jitqiesu bħala servizzi ta’ komunikazzjoni elettronika, bi protezzjoni relattiva miżjuda għall-konsumatur.

9.

Bl-istess mod, id-distinzjoni bejn sitwazzjonijiet fejn l-akkwist tad-data personali huwa mmirat biss għat-twettiq tal-kuntratt jew għall-konformità mal-istandards legali, mhijiex ċara. Għal din ir-raġuni, il-KESE jissuġġerixxi, li b’kawtela, issir l-applikazzjoni tad-direttiva għas-servizzi kollha li huma pprovduti permezz tal-provvista ta’ data personali, għajr dawk biss fejn il-fornitur speċifikament juri, li għandhom l-għan biss li jwasslu għall-eżekuzzjoni tal-kuntratt jew għall-konformità tal-istandards legali.

10.

Fir-rigward tal-punt 4 wkoll, se jkun neċessarju li jiġi ċċarat meta l-ġbir tad-data personali huwa maħsub għall-eżekuzzjoni tal-kuntratt jew biex jiġu ssodisfati r-rekwiżiti legali, filwaqt li wieħed għandu jqis li f’setturi oħrajn bħat-telekomunikazzjoni u l-enerġija, id-data personali, għalkemm hija awtorizzata bħala parti mill-eżekuzzjoni tal-kuntratt, ta’ spiss tintuża għall-kampanji kummerċjali mill-kumpaniji nfushom, u b’mod partikolari, jekk din tapplikax għal tipi oħrajn ta’ kontropartijiet lil hinn mill-flus.

1.

Fil-paragrafu 1 ħassar “fejn ikun rilevanti”

2.

Fil-paragrafu 1(b), wara “għal kull skop partikolari li għalih jeħtieġu l-konsumatur”, għandu jiżdied il-kliem “jew li qed jistenna b’mod leġittimu”.

3.

Fil-paragrafu 2 u fil-paragrafu 2(b) ħassar “fejn rilevanti”.

1.

Fil-paragrafu (2b), “il-fornitur jieħu l-miżuri kollha mistennija sabiex joqgħod lura… ‘tinbidel b’“il-fornitur għandu joqgħod lura.”

2.

L-inċiżi c), d) u e) jiddependu mir-regolamentazzjoni tad-drittijiet tal-awtur li għadha mhux magħrufa.