10.6.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 208/1

10.6.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 208/2

—

wara li kkunsidra l-konvenzjonijiet u t-trattati ewlenin tan-Nazzjonijiet Uniti u tad-drittijiet tal-bniedem Afrikani, inkluż il-Karta Afrikana għad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Popli,

—

wara li kkunsidra l-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar l-Eliminazzjoni ta' Kull Forma ta' Diskriminazzjoni Kontra n-Nisa (CEDAW), u l-Protokoll Fakultattiv relatat magħha,

—

wara li kkunsidra l-Protokoll dwar il-Karta Afrikana għad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Popli dwar id-Drittijiet tan-Nisa fl-Afrika,

—

wara li kkunsidra l-Istatut ta' Ruma, adottat fis-17 ta' Lulju 1998 u li daħal fis-seħħ fl-1 ta' Lulju 2002,

—

wara li kkunsidra l-Ftehim ta' Cotonou tat-23 ta' Ġunju 2000 u rrivedut fit-22 ta' Ġunju 2010,

—

wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill tal-25 ta' Ġunju 2012 dwar il-Qafas Strateġiku tal-UE dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u d-Demokrazija u l-Pjan ta' Azzjoni tal-UE dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u d-Demokrazija kif ukoll id-Deċiżjonijiet tal-Kunsill tal-25 ta' Lulju 2012 u tat-18 ta' Marzu 2013 li jaħtru r-Rappreżentant Speċjali tal-Unjoni Ewropea (RSUE) għad-Drittijiet tal-Bniedem (1) u l-RSUE għas-Saħel (2), b'mod partikolari l-artikolu dwar id-drittijiet tal-bniedem fil-mandat tiegħu,

—

wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill dwar is-Saħel, b'mod partikolari l-Mali, inklużi l-konklużjonijiet tal-21 ta' Marzu 2011 dwar l-Istrateġija tal-UE għas-Sigurtà u l-Iżvilupp fis-Saħel, u l-konklużjonijiet aktar reċenti, inklużi dawk tas-17 u tal-31 ta' Jannar, tat-18 ta' Frar, tat-22 ta' April, tas-27 ta' Mejju u tal-24 ta' Ġunju 2013,

—

wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-Protezzjoni tan-Nisa u t-Tfal fl-Emerġenzi u l-Kunflitti Armati, u r-riżoluzzjonijiet 1325 (2000) u 1820 (2008) tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU dwar in-Nisa, il-Paċi u s-Sigurtà,

—

wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill tal-14 ta' Ġunju 2011 dwar l-indikaturi tal-UE għall-Approċċ komprensiv lejn l-implimentazzjoni mill-UE tar-riżoluzzjonijiet 1325 u 1820 tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU dwar in-Nisa, il-Paċi u s-Sigurtà,

—

wara li kkunsidra l-Linji Gwida tal-UE dwar id-Drittijiet tal-Bniedem,

—

wara li kkunsidra l-linji gwida tal-UE dwar il-vjolenza fuq in-nisa u l-bniet u l-ġlieda kontra l-forom kollha ta' diskriminazzjoni kontrihom,

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU u r-rapporti tas-Segretarju Ġenerali tan-NU u tal-Kummissarju Għoli tan-NU għad-Drittijiet tal-Bniedem dwar is-Saħel, b'mod partikolari l-Mali,

—

wara li kkunsidra r-Rapport tas-Segretarju Ġenerali tan-NU lill-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU dwar is-sitwazzjoni fir-reġjun tas-Saħel, iddatat l-14 ta' Ġunju 2013, u l-istrateġija integrata mehmuża tan-NU għas-Saħel,

—

wara li kkunsidra r-Rapport tan-NU dwar l-Iżvilupp tal-Bniedem tal-2013,

—

wara li kkunsidra l-Pjanijiet tal-Kummissjoni Ewropea tal-Implimentazzjoni Umanitarja għas-Saħel,

—

wara li kkunsidra l-Konklużjonijiet Konġunti tal-Presidenti tal-Konferenza Internazzjonali tad-Donaturi “Together for a New Mali” (Flimkien għal Mali ġdid) li saret fi Brussell fil-15 ta' Mejju 2013,

—

wara li kkunsidra l-Konferenza ta' livell għoli dwar it-Tmexxija tan-Nisa fis-Saħel li saret fid-9 ta' April 2013, fi Brussell, b'inizjattiva tal-Unjoni Ewropea, l-Uffiċċju tal-Mibgħut Speċjali tas-Segretarju Ġenerali tan-NU għas-Saħel u l-UN Women,

—

wara li kkunsidra l-Pjan ta' Azzjoni tal-UE dwar l-Ugwaljanza bejn is-Sessi u t-Tisħiħ tal-Pożizzjoni tan-Nisa fil-Kooperazzjoni għall-Iżvilupp (2010-2015),

—

wara li kkunsidra r-rapport tas-Segretarju Ġenerali tan-NU lill-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU dwar is-Saħara tal-Punent, iddatat it-8 ta' April 2013, b'mod partikolari r-riferiment tiegħu għall-interkonnessjoni bejn is-Saħara tal-Punent u s-sitwazzjoni fis-Saħel, wara li tqieset l-Istrateġija għas-Sigurtà u l-Iżvilupp fis-Saħel żviluppata mis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE), b'mod partikolari l-affermazzjoni tiegħu li l-problemi fis-Saħel huma transkonfinali u huma relatati mill-qrib u li biss approċċ reġjonali u strateġija olistika li jinkludu wkoll lill-Istati ġirien tal-Magreb jistgħu jippermettu l-progress fir-reġjun,

—

wara li kkunsidra r-Rapport tar-Rapporteur Speċjali dwar it-tortura u trattament jew pieni krudili, inumani jew degradanti oħra, iddatat it-28 ta' Frar 2013, dwar il-missjoni tiegħu fil-Marokk, inkluż is-Saħara tal-Punent,

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-25 ta' Novembru 2010 dwar is-sitwazzjoni fis-Saħara tal-Punent (3),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-13 ta' Diċembru 2012 dwar ir-Rapport Annwali tal-2011 dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u d-Demokrazija fid-Dinja u l-politika tal-Unjoni Ewropea dwar il-kwistjoni (4),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-7 ta' Frar 2013 dwar it-22 sessjoni tal-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-Nazzjonijiet Uniti (5),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-16 ta' Frar 2012 dwar il-pożizzjoni tal-Parlament fuq id-19-il Sessjoni tal-Kunsill tad-Drittijiet Umani tan-NU (6),

—

wara li kkunsidra r-Rapport Annwali dwar il-Politika Estera u ta' Sigurtà Komuni mir-Rappreżentant Għoli tal-Unjoni Ewropea għall-Affarijiet Esteri u l-Politika ta' Sigurtà lill-Parlament Ewropew, approvat mill-Kunsill fl-4 ta' Ottubru 2012,

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat dwar l-Affarijiet Barranin u l-opinjonijiet tal-Kumitat dwar l-Iżvilupp u l-Kumitat dwar id-Drittijiet tan-Nisa u l-Ugwaljanza bejn is-Sessi (A7-0325/2013),

A.

billi s-Saħel huwa wieħed mill-ifqar reġjuni tad-dinja, li jħabbat wiċċu ma' problemi gravi rigward id-drittijiet tal-bniedem, l-istat tad-dritt, is-sigurtà u l-kunflitt armat kif ukoll l-iżvilupp ekonomiku u soċjali; billi l-faqar estrem fir-reġjun huwa rifless fl-Indiċi tal-Iżvilupp tal-Bniedem tan-Nazzjonijiet Uniti għall-2012, li jikklassifika n-Niġer (fil-186 post), iċ-Ċad (fil-184 post), il-Burkina Faso (fil-183 post) u l-Mali (fil-182 post) fost is-sitt pajjiżi l-anqas żviluppati tad-dinja;

B.

billi waħda mill-karatteristiċi li jiddefinixxu r-reġjun, iġġenerata l-aktar minn instabilità politika, faqar u fruntieri mhux siguri, hija l-effett konsegwenzjali, li jikkawża b'mod inerenti sfidi kondiviżi tad-drittijiet tal-bniedem fis-Saħel kollu; billi din il-karatteristika tispjega l-ħtieġa għal approċċ ikkoordinat tajjeb u olistiku lejn ir-reġjun ekoġeografiku kollu tas-Saħel;

C.

billi l-ħolqien tad-demokrazija, paċi u governanza tajba huma sfida kruċjali għall-istati tas-Saħel; billi jeħtieġ li dawn l-Istati jibdew proċess ta' promozzjoni tad-drittijiet tal-bniedem u tal-libertajiet fundamentali, li jeqred għal kollox id-diskriminazzjoni kontra n-nisa u l-minoranzi u li jippromwovi l-edukazzjoni u r-rikoċiljazzjoni etnika;

D.

billi l-ambitu ta' din ir-riżoluzzjoni jikkomprendi l-pajjiżi identifikati mill-Istrateġija għas-Saħel tal-UE, speċifikament il-Mawritanja, il-Mali, in-Niġer u l-partijiet rilevanti tal-Burkina Faso u ċ-Ċad; billi d-definizzjoni ġeografika u ekoloġika usa' tas-Saħel tibqa' wkoll kruċjali fir-rigward tal-isfidi kondiviżi tar-reġjun fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem li ġejjin minn kunflitt u diversi nuqqasijiet tas-sigurtà tal-bniedem, inkluża l-fraġilità tal-Istat; billi dan ir-rapport se jiddiskuti wkoll is-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fit-territorju mhux awtonomu tas-Saħara tal-Punent u l-kampijiet ta' Tindouf;

E.

billi r-rata ta' mortalità materna fil-Mali, li skont l-istimi tan-NU tilħaq l-1 100 mewta għal kull 100 000 tarbija mwielda ħajja, hija l-ogħla fid-dinja; billi r-Rapport tal-Iżvilupp tal-Bniedem tal-2013 tan-NU jsemmi lin-Niġer u lill-Mali bħala każijiet b'rati partikolarment għolja ta' mortalità infantili taħt il-ħames snin, li jilħqu 'l fuq minn 200 mewta għal kull 1 000 tarbija mwielda ħajja u fejn l-ommijiet ma ngħataw ebda tip ta' edukazzjoni; billi l-istimi tal-Bank Dinji rigward ir-rati ta' iskrizzjoni fl-iskola primarja għan-Niġer u għall-Mali huma fost l-agħar fid-dinja, bi 62 % u 63 % rispettivament; billi l-istimi tan-NU jindikaw li madwar 18-il miljun persuna kienu affettwati mill-kriżi ta' ikel u nutrizzjoni qawwija tal-2012 fis-Saħel u fl-Afrika tal-Punent; billi l-istimi tal-Kummissjoni juru li fl-2013, 10,3 miljun persuna fir-reġjun għadhom qegħdin jiffaċċjaw insigurtà tal-ikel, li minnhom 4,2 miljun huma Maljani, b'1,4 miljun tifel u tifla taħt il-ħames snin jinsabu f'riskju ta' malnutrizzjoni severa u bi 3,1 miljun oħra jinsabu f'riskju moderat ta' malnutrizzjoni severa; billi l-Kummissjoni kienet strumentali fl-istabbiliment tal-Alliance Globale pour l'Initiative Resilience fis-Saħel (AGIR-Sahel) u impenjat EUR 517 miljun f'għajnuna umanitarja u f'għajnuna għall-iżvilupp għall-2012-2013;

F.

billi parti mill-popolazzjoni ta' dawn il-pajjiżi m'għandhiex aċċess għall-kuri u ssofri minn bosta mard endemiku bħall-kolera, il-meninġite, il-ħożba u l-HIV-AIDS; billi n-numru ta' mwiet kawża tal-HIV-AIDS huwa għoli, bi 11 000 persuna fis-sena fiċ-Ċad, 7 100 mewta fis-sena fil-Burkina Faso, 4 400 mewta fis-sena fil-Mali u 4 300 mewta fis-sena fin-Niġer;

G.

billi l-Istati tas-Saħel huma rikki fir-riżorsi naturali b'mod partikolari ż-żejt, id-deheb, u l-uranju iżda li l-introjtu minn din l-estrazzjoni ma jiġix introdott mill-ġdid fl-ekonomija lokali b'mod suffiċjenti li jippermetti l-iżvilupp tal-Istati;

H.

billi l-gwerer ċivili u l-kunflitti etniċi jwasslu għall-ispustament tal-popolazzjoni u s-sistemazzjoni tal-kampijiet tar-rifuġjati bħal dawk ta' Mentao (Burkina Faso), Mangaize (Niġer), M'Bera (Mawritanja) jew Breijing (Ċad); billi l-kundizzjonijiet tal-għajxien u tal-iġjene ta' dawn il-kampijiet huma ta' min jistmerrhom;

I.

billi fl-aħħar għoxrin sena l-elezzjonijiet fil-Mali saru fuq bażi regolari, u billi qabel il-kolp ta' stat dan il-pajjiż kien meqjus bħala eżempju relattivament ta' suċċess għad-demokrazija fl-Afrika;

J.

billi l-kriżi fil-Mali għandha diversi aspetti u ma tistax titqies biss bħala kunflitt etniku; billi madankollu t-tgħaddib tat-Twareg u l-aspirazzjoni għal indipendenza jew awtonomija akbar għall-Mali tat-Tramuntana ġew sfruttati mill-gruppi ġiħadisti armati li fil-bidu tal-2012 alleaw ruħhom ma', u sussegwentement ħadu post il-Moviment Nazzjonali għall-Ħelsien tal-Ażawad (MNLA) fl-irvell tagħhom; billi dawn il-gruppi, partikolarment Ansar Dine, Al-Qaeda fil-Magreb Iżlamiku (AQIM) u l-Moviment għat-Twaħħid u l-Ġiħad fl-Afrika tal-Punent (MUJAO), komplew jieħdu vantaġġ mill-instabilità li nqalgħet mill-kolp ta' stat sussegwenti f'Bamako, kif ukoll mill-instabilità reġjonali usa', u ġew aggravati mill-ħażna ta' armamenti mhux ikkontrollata fil-Libja; billi t-theddid eżistenzjali imminenti għall-Istat tal-Mali stess, flimkien mal-ksur sistematiku tad-drittijiet tal-bniedem fit-Tramuntana, aċċeleraw l-intervent tal-forzi armati ta' Franza, tal-Afrika u tan-NU bil-għan li jitwaqqfu l-atroċitajiet u l-ksur tad-drittijiet tal-bniedem mill-gruppi terroristiċi, u li jerġgħu jiġu stabbiliti d-demokrazija, l-istat tad-dritt, l-awtorità tal-Istat tal-Mali, u l-istabbiliment mill-ġdid tar-rispett tad-drittijiet tal-bniedem; billi l-ftehim preliminari tal-paċi ġie ffirmat fit-18 ta' Ġunju 2013 bejn il-Gvern tal-Mali u l-forzi ribelli; billi s-sitwazzjoni fil-Mali teħtieġ rispons li jmur lil hinn mill-indirizzar tat-theddidiet għas-sigurtà, inkluż impenn fit-tul u azzjoni deċiżiva min-naħa tal-komunità internazzjonali ħalli jiġu ttrattati l-isfidi politiċi, ta' governanza, ta' żvilupp u umanitarji li fanndu għeruqhom fil-fond;

K.

billi l-preżenza ta' gruppi terroristiċi fis-Saħel twassal għal instabilità u insigurtà gravi fir-reġjun, minħabba teħid ta' ostaġġi u attakki vjolenti; billi s-Saħel huwa żona ta' tranżitu għat-traffikar tad-droga minn gruppi kriminali tal-Amerika Latina, u billi t-traffikanti tad-droga spiss ikollhom konnessjoni mal-gruppi terroristiċi li jiżguraw is-sigurtà tat-tranżitu; billi l-preżenza ta' dawn it-traffikanti hija sors ta' instabilità kemm għas-Saħel kif ukoll għall-Unjoni Ewropea li ħafna drabi hija d-destinazzjoni finali ta' dan it-traffikar;

L.

billi l-gvernijiet tar-reġjun tas-Saħel jeħtieġu li jinvolvu lill-popli kkonċernati sabiex isibu soluzzjoni sostenibbli fit-tul għall-kriżi; billi, partikolarment, il-parteċipazzjoni tan-nisa fir-riżoluzzjoni tal-kriżi fis-Saħel hija kundizzjoni neċessarja għall-kisba ta' stabilità fit-tul; billi l-ġlieda kontra l-impunità, inkluż għall-vjolenza bbażata fuq il-ġeneru matul il-kunflitt, hija fundamentali għall-istabilità tar-reġjun u l-bini ta' paċi dejjiema;

M.

billi l-UE tat dejjem aktar kas tas-Saħel, kif enfasizzat mill-adozzjoni tal-Istrateġija għas-sigurtà u l-iżvilupp fis-Saħel tal-UE fl-2011, it-tnedija tal-Politika ta' Sigurtà u ta' Difiża Komuni tal-UE (PSDK) u tal-missjoni tat-Tisħiħ tal-Kapaċitajiet tal-UE (EUCAP Sahel/Niger) f'Lulju 2012 u l-Missjoni ta' Taħriġ PSDK UE (EUTM) fil-Mali fi Frar 2013, u n-nomina ta' RSUE għas-Saħel; billi l-mandat tar-RSUE l-ġdid, adottat fit-18 ta' Marzu 2013, jinkludi komponent qawwi tad-drittijiet tal-bniedem;

N.

billi l-problemi kumplessi u interdipendenti jeħtieġu approċċ komprensiv u koordinat li jagħmel użu minn firxa sħiħa ta' strumenti u politiki tal-UE, li jorbot l-objettivi tal-UE dwar il-ġestjoni tal-kriżijiet, is-settur tas-sigurtà, il-kooperazzjoni għall-iżvilupp u l-ekosostenibilità mal-isforzi tal-UE fl-oqsma tad-drittijiet tal-bniedem, tas-sostenn għad-demokrazija u tal-istat tad-dritt; billi strateġija komprensiva għar-reġjun għandha tikkomprendi koordinament effikaċi permezz tal-VP/RGħ fost Kummissarji rilevanti, bħall-Kummissarju għall-Iżvilupp u l-Għajnuna Umanitarja, is-SEAE, ir-RSUE, inkluż ir-Rappreżentanti Speċjali għad-Drittijiet tal-Bniedem u s-Saħel, u l-Koordinatur tal-UE għall-Ġlieda Kontra t-Terroriżmu, kif ukoll l-Istati Membri; billi soluzzjoni effettiva għall-kriżi attwali għandha tikkomprendi politiki ekonomiċi u soċjali li jimmiraw li jtejbu l-istandard ta' għajxien tal-popolazzjoni;

O.

billi l-politiki tal-UE għandhom jikkonċentraw partikolarment fuq l-iżvilupp rurali u l-agrikoltura, sabiex jiżguraw is-sigurtà tal-ikel bħala kontribut għall-iżvilupp soċjoekonomiku fit-tul fl-Afrika sub-Saħarjana; billi l-Kummissjoni, fi sħubija mal-Uffiċċju tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Koordinament tal-Affarijiet Umanitarji (UNOCHA), il-Fond ta' Emerġenza tan-Nazzjonijiet Uniti (UNICEF), in-Nazzjonijiet Uniti, il-Kummissarju Għoli għar-Rifuġjati tan-Nazzjonijiet Uniti (UNHCR) u l-Programm Dinji tal-Ikel (WFP), fost l-oħrajn, nedew l-inizjattiva AGIR-Sahel, li għandha l-għan li żżid l-kooperazzjoni interorganizzattiva bħala parti mill-Approċċ Komprensiv tal-UE fl-indirizzar tal-kriżi tal-ikel fis-Saħel; billi s-sħab identifikaw investiment minimu ta' EUR 750 miljun bħala tali li jipprovdi xibka ta' sigurtà soċjali għall-protezzjoni tal-iktar vulnerabbli jekk u meta n-nixfa terġa' tolqot fil-futur;

P.

billi l-ksur tad-drittijiet tal-bniedem u l-kriżi politika, ambjentali, tal-iżvilupp u umanitarja fir-reġjun tas-Saħel jolqtu b'mod partikolari lin-nisa li spiss huma suġġetti għal diskriminazzjonijiet, nuqqas ta' sigurtà enormi fil-livell fiżiku u dak uman, faqar kroniku u emarġinazzjoni; billi l-parità tal-ġeneru, l-emanċipazzjoni politika u ekonomika tan-nisa, il-promozzjoni tal-parità tal-ġeneru u l-ħarsien tad-drittijiet tan-nisa huma essenzjali għat-tnaqqis tal-faqar u sabiex jinkoraġġixxu l-iżvilupp sostenibbli; billi ambjent soċjali dejjem aktar restrittiv qed jillimita l-mobilità u l-produttività tan-nisa u, fl-aħħar mill-aħħar, il-kapaċitajiet tagħhom li jiffunzjonaw bħala mexxejja u difensuri effikaċi tad-drittijiet tan-nisa; billi l-parti l-kbira tal-bdiewa fuq skala żgħira fir-reġjun tas-Saħel huma nisa, iżda minkejja dan huma ppenalizzati fejn jidħlu drittijiet għal fond; billi dan in-nuqqas ta' pussess ta' fond jikkontribwixxi għall-faqar fost in-nisa; billi l-istudji juru li jekk in-nisa jingħataw edukazzjoni u jistgħu jaqalgħu u jamministraw paga, dan ikollu għadd ta' riżultati pożittivi, pereżempju: isir tnaqqis fil-mortalità materna u infantili, titjib fis-saħħa u n-nutrizzjoni tal-omm u tat-tfal, żieda fil-produttività agrikola, mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima, tnaqqis fiż-żieda tal-popolazzjoni, espansjoni tal-ekonomiji u tkissir taċ-ċikli tal-faqar;

Q.

billi waqt is-Summit ta' Londra li sar f'Lulju 2012 dwar l-Ippjanar tal-Familja, aktar minn 100 gvern, aġenzija internazzjonali u NGO flimkien stabbilixxew l-għan li jinvestu USD 4 biljun aktar sal-2020, dan biex jiżdied b'120 miljun in-numru ta' nisa li jużaw il-kontraċezzjoni fl-ifqar 69 pajjiż fid-dinja, fosthom l-istati tas-Saħel; billi din iċ-ċifra għandha tiżdied maċ-ċifra attwali ta' USD 10 biljun;

R.

billi l-pajjiżi tas-Saħel huma firmatarji tal-Ftehim ta' Cotonou; billi s-sħubija mal-Unjoni Ewropea hi msejsa fuq dispożizzjonijiet maqbula b'mod reċiproku dwar id-drittijiet tal-bniedem u ta' governanza tajba u tinvolvi għajnuna għall-iżvilupp, governanza tajba, il-promozzjoni tad-drittijiet tal-bniedem u tal-għajnuna umanitarja;

S.

billi l-kooperazzjoni tal-UE mal-Unjoni Afrikana (UA), mal-Komunità Ekonomika tal-Istati tal-Afrika tal-Punent (ECOWAS), mal-Unjoni tal-Magreb Għarbi, mal-istituzzjonijiet reġjonali tad-drittijiet tal-bniedem u mal-entitajiet tan-NU marbuta mad-drittijiet tal-bniedem u mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, tibqa' rekwiżit preliminari biex ikunu jistgħu jitressqu argumenti produttivi favur il-protezzjoni u l-promozzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fis-Saħel;

T.

billi fl-14 ta' Ġunju 2013, is-Segretarju Ġenerali tan-NU ppropona fir-rapport tiegħu lill-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU, l-adozzjoni ta' strateġija integrata għas-Saħel li tkun mibnija fuq tliet għanijiet strateġiċi, b'mod partikolari bit-tisħiħ ta' governanza inklużiva u effikaċi fir-reġjun, il-bini ta' mekkaniżmi ta' sigurtà nazzjonali u reġjonali li jkunu kapaċi li jindirizzaw it-theddid transkonfinali u l-integrazzjoni ta' pjanijiet umanitarji u ta' żvilupp u interventi sabiex tinbena riżiljenza fit-tul;

U.

billi l-waqfien mill-ġlied fis-Saħara tal-Punent bejn il-Gvern Marokkin u l-Front Polisario ilu fis-seħħ mill-1991; billi n-NU jqisu s-Saħara tal-Punent bħala territorju mhux awtonomu; billi r-Repubblika Għarbija Demokratika tas-Saħara hija membru sħiħ tal-UA u attwalment rikonoxxuta minn aktar minn 35 Stat tan-NU, iżda mhux min-NU b'mod kollettiv u lanqas minn xi Stat Membru ieħor tal-UE; billi l-Marokk għandu obbligi ġuridiċi li jagħti rendikont tal-eżerċizzju tiegħu tal-forza amministrattiva de facto fuq it-territorju u l-poplu tas-Saħara tal-Punent; billi n-NU, taħt il-patroċinju tal-Kunsill tas-Sigurtà, jagħmluha ta' medjatur sabiex tinstab soluzzjoni għall-kunflitt; billi madankollu, skont is-Segretarju Ġenerali tan-NU, ma sar l-ebda progress dwar il-kwistjonijiet fundamentali tal-istatus futur tat-territorju; billi r-referendum dwar l-istatus tas-Saħara tal-Punent, li ntlaħaq qbil fuqu, fil-prinċipju, fl-1988, għadu ma sarx;

V.

billi l-Marokk iffirma u rratifika diversi trattati dwar drittijiet internazzjonali u tal-bniedem bħall-Konvenzjoni Internazzjonali għall-Ħarsien tal-Persuni Kollha Kontra l-Għajbien Furzat, il-Patt Internazzjonali dwar id-Drittijiet Ċivili u Politiċi (ICCPR), il-Konvenzjoni Kontra t-Tortura (CAT), il-Konvenzjoni dwar l-Eliminazzjoni ta' Kull Forma ta' Diskriminazzjoni kontra n-Nisa, id-Dikjarazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-Protezzjoni tad-Difensuri tad-Drittijiet tal-Bniedem (UNPHRD);

W.

billi r-riżoluzzjonijiet 1754(2007), 1783(2007), 1871(2009), 1920(2010), 1979(2011), 2044(2012) u 2099(2013) tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU stiednu lill-Istati ġirien jikkooperaw bis-sħiħ man-Nazzjonijiet Uniti u bejniethom biex isaħħu l-impenn tagħhom biex jintemm l-istall attwali u jsir progress lejn soluzzjoni politika;

X.

billi l-kampijiet tar-rifuġjati viċin Tindouf fl-Alġerija, li nħolqu għall-ewwel darba sebgħa u tletin sena ilu, għadhom fit-tieni post fost il-kampijiet li l-aktar ilhom jintużaw fid-dinja; billi l-istall politiku jipprekludi kull prospettiva realistika taż-żarmar tagħhom, jew ir-risistemazzjoni jew ir-rimpatriju tal-abitanti tagħhom fil-futur qrib;

Y.

billi kemm il-Gvern Marokkin kif ukoll il-Front Polisario ġew akkużati bi ksur tad-drittijiet tal-bniedem; billi l-Missjoni tan-NU għar-Referendum fis-Saħara tal-Punent (MINURSO) ma tinkludix dimensjoni tad-drittijiet tal-bniedem fil-mandat tagħha, u ma toffri l-ebda mekkaniżmu ta' rapportar tal-allegat ksur tad-drittijiet tal-bniedem; billi r-riżoluzzjoni Nru 2099 tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU tal-25 ta' April 2013 estendiet il-mandat tal-MINURSO; billi r-rapport tas-Segretarju Ġenerali tat-8 ta' April 2013 jiddedika tliet faċċati għall-kwistjoni tad-drittijiet tal-bniedem; billi l-Kunsill ta' Sigurtà tan-NU u l-Istati Membri tal-UE fil-Kunsill tas-Sigurtà naqsu milli jappoġġaw proposta tal-Istati Uniti li l-MINURSO tingħata mandat tad-drittijiet tal-bniedem, li wassal għal dimostrazzjonijiet popolari fis-Saħara tal-Punent;

1.

Jesprimi t-tħassib kbir tiegħu dwar is-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fir-reġjun tas-Saħel, li ġiet aggravata minn bosta kriżijiet fl-isferi politiċi, soċjali, ekonomiċi u ekoloġiċi; jenfasizza li l-isfidi li jkunu mħabbla sew jeħtieġu reazzjoni politika integrata u komprensiva u soluzzjoni politika li tinkludi l-partijiet differenti tal-kunflitt;

2.

Jinnota li s-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fis-Saħel kisbet prominenza internazzjonali akbar bħala konsegwenza tal-kunflitt armat fil-Mali u l-intervent tal-forzi armati Franċiżi, Afrikani u tan-NU; jirrikonoxxi li dan il-kunflitt ħoloq problemi speċifiċi f'dan il-pajjiż, kif anke ħarrax l-isfidi strutturali diġà preżenti fil-Mali u bnadi oħra fir-reġjun bħal fil-Libja; jenfasizza, madankollu, li l-preokkupazzjonijiet immedjati dwar il-Mali ma għandhomx ineħħu l-attenzjoni mill-problemi kroniċi u penetranti li jħallu impatt gravi fuq id-drittijiet tal-bniedem fil-bqija tas-Saħel, partikolarment, il-kriminalità organizzata, l-iskjavitù u t-traffikar tal-bnedmin, it-traffikar tal-armi u tad-drogi, l-estremiżmu u r-radikalizzazzjoni ġiħadisti, il-governanza fraġli u l-korruzzjoni istituzzjonali kif ukoll il-faqar sistemiku u li jdgħajjef, is-suldati tfal u d-diskriminazzjonijiet kontra n-nisa;

3.

Jinnota li l-porożità tal-fruntieri hija karatteristika speċifika tal-pajjiżi tar-reġjun; jenfasizza li d-deterjorament tas-sitwazzjoni fis-Saħel hija konnessa mill-qrib mad-dħul massiv ta' armi wara l-gwerra fil-Libja fil-Mali tat-Tramuntana filwaqt li r-ribelli Libjani spiċċaw b'mod sistematiku mingħajr armi fil-fruntieri ta' pajjiżi oħra tar-reġjun; itenni l-appell tiegħu għal regolamentazzjoni u kontroll stretti tal-bejgħ tal-armi sabiex jiġi evitat li l-Istati Membri jżidu l-kunflitti;

4.

Japprezza l-attenzjoni dejjem akbar mogħtija lid-drittijiet tal-bniedem fil-politika tal-UE; jinnota li n-NU żviluppaw strateġija komprensiva dwar is-Saħel b'dimensjoni qawwija tad-drittijiet tal-bniedem; ifakkar li l-UE u l-pajjiżi tas-Saħel, bħala firmatarji tal-Ftehim ta' Cotonou, assumew obbligi reċiproċi biex jipproteġu d-drittijiet tal-bniedem u l-prinċipji demokratiċi, abbażi tal-istat tad-dritt u l-governanza trasparenti u responsabbli; ifakkar li l-Istati tas-Saħel jagħmlu parti mill-biċċa l-kbira tat-trattati internazzjonali li jipproteġu d-drittijiet tal-bniedem, id-drittijiet tan-nisa u d-drittijiet tat-tfal;

5.

Jenfasizza r-rwol importanti tal-UE, bħala l-akbar donatur ta' għajnuna tad-dinja, fl-indirizzar tal-isfidi ta' żvilupp iffaċċjati mir-reġjun tas-Saħel; jisħaq fuq l-importanza tal-impenn minn atturi internazzjonali oħra, fi sforzi bħall-qerda tal-faqar u l-ġuħ, il-promozzjoni tal-ugwaljanza bejn is-sessi u t-tnaqqis tar-rati tal-mortalità infantili, skont l-Għanijiet ta' Żvilupp tal-Millennju;

6.

Iqis bħala partikolarment urġenti s-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fil-Mali, b'rapporti ta' ksur gravi tad-drittijiet tal-bniedem fil-Mali tat-Tramuntana min-naħa ta' gruppi tat-Twareg kif ukoll ġiħadisti armati; jinnota li fost l-allegati delitti nsibu l-istupru tal-massa, it-tortura, il-mutilazzjoni u t-trattament krudili, inklużi l-amputazzjonijiet u s-swat fil-pubbliku, it-tħaġġir fil-pubbliku għal allegati adulterji, il-vjolenza abbażi tal-etnija, it-tentattiv ta' tindif etniku, l-eżekuzzjonijiet extraġudizzjarji u sommarji ta' priġunieri, il-massakru tas-suldati mill-Mali, l-arresti u d-detenzjoni illegali, u l-qtugħ ta' sentenzi mingħajr smigħ xieraq, żwiġijiet u skjavitù sesswali furzati, attakki volontarji lejn oġġetti kulturali u l-qerda u s-sakkeġġ ta' proprjetà; jinsab imħasseb tassew dwar it-tendenzi l-ġodda fit-tekniki terroristiċi u kriminali, bħal attakki suwiċidi bil-bombi, ħtif u teħid ta' ostaġġi u l-użu ta' tfal bħala tarka umana; jinnota li, minn Jannar 2013, ġie rapportat bosta drabi ksur tad-drittijiet tal-bniedem min-naħa ta' elementi tal-forzi tas-sigurtà tal-Mali u, sa ċertu punt, tal-gruppi ta' viġilanti, kontra ġiħadisti suspetti u dawk li l-perċezzjoni dwarhom hi li kkooperaw mal-gruppi ribelli; jinnota li ħafna minn dawk immirati ġejjin minn komunitajiet tat-Twareg, Għarab u tal-Peuhl, u li l-armata ta' spiss ġiet akkużata b'rappreżalji bbażati fuq l-etnija; jesprimi tħassib serju li l-allegati vjolazzjonijiet inkludew tortura u trattament inuman, għajbien furzat, u eżekuzzjonijiet extraġudizzjarji u sommarji kemm ta' priġunieri kif ukoll ta' ċivili; jesprimi aktar tħassib dwar rapporti fil-Mali tan-Nofsinhar ta' qtil, tortura u għajbien mill-militari ta' membri tal-forzi tas-sigurtà leali għar-reġim Touré ta' qabel il-kolp ta' stat; jinnota barra minn hekk, bi preokkupazzjoni serja r-rapporti ta' mini tal-art fil-qtil u l-feriment ta' ċivili Maljani, inkluż it-tfal; jitlob lill-ġellieda kollha jżommu lura milli jużaw mini tal-art, u biex jaħdmu ma' atturi reġjonali u internazzjonali fil-pront u b'mod effettiv għall-iżgurar tat-tneħħija totali ta' dawn l-armamenti;

7.

Jilqa' l-iffirmar tal-ftehim preliminari għall-elezzjoni presidenzjali u għat-taħdidiet inklużivi tal-paċi fil-Mali tat-18 ta' Ġunju 2013 bejn l-awtoritajiet tal-Mali u l-gruppi armati mhux terroristiċi tal-Mali tat-Tramuntana u b'mod partikolari, l-impenn tal-partijiet firmatarji kollha biex jintemmu l-atti kollha ta' ksur tad-drittijiet tal-bniedem taħt kwalunkwe forma; jilqa' b'sodisfazzjon l-impenn tagħhom għall-unità, id-djalogu u r-ristabbiliment tal-ordni kostituzzjonali; jirrikonoxxi madankollu li dan huwa ftehim preliminari li għandu jiġi segwit minn azzjoni miż-żewġ naħat biex il-kunflitt jintemm b'mod definittiv; iħeġġeġ lill-awtoritajiet tal-Mali u lis-sħab internazzjonali tagħhom jagħtu attenzjoni partikolari lill-mudelli l-ġodda ta' ksur tad-drittijiet tal-bniedem, b'mod partikolari r-rappreżalji bbażati fuq l-etnija, li nibtu mill-irkupru ta' ċerti partijiet tal-Mali tat-Tramuntana, u jistgħu jikkostitwixxu ostaklu serju għall-konsolidament tal-paċi u għar-rikonċiljazzjoni jekk ma jiġux indirizzati kif suppost; jilqa' favorevolment, f'dan il-kuntest, l-istabbiliment min-naħa tal-Gvern tal-Mali tal-unitajiet ta' monitoraġġ tal-operazzjonijiet militari tal-armata skjerata fit-Tramuntana tal-pajjiż u t-tnedija ta' investigazzjonijiet dwar l-allegazzjonijiet ta' ksur tad-drittijiet tal-bniedem kommessi minn ċerti elementi tal-forzi armati tal-Mali; jistieden lill-forzi armati juru professjonalità hekk kif jikkonsolidaw lilhom infushom f'żoni preċedentement okkupati mir-ribelli; jistieden madankollu lill-Gvern tal-Mali jirdoppja l-isforzi tiegħu biex jiffaċilita r-rappurtar ta' abbużi kemm fl-operazzjonijiet attwali tagħhom kif ukoll fi kwalunkwe offensiva futura, inkluż permezz ta' appoġġ lill-Kummissjoni Nazzjonali tad-Drittijiet tal-Bniedem, u jirrispetta s-smigħ ġust huwa u jinterroga lill-militanti suspetti; itenni l-kundanna tiegħu tal-atroċitajiet kommessi rrappurtati kontra l-popolazzjoni ċivili, il-priġunieri u s-suldati; ifakkar li l-Prosekutur tal-Qorti Kriminali Internazzjonali (QKI) iddeċieda li kien hemm bażi raġonevoli biex wieħed jemmen li l-atroċitajiet li saru waqt il-kunflitt fil-Mali huma delitti tal-gwerra; jemmen barra minn hekk li ċerti atroċitajiet jikkostitwixxu delitti kontra l-umanità;

8.

Jinnota bi tħassib serju li raġuni ulterjuri għaż-żieda fid-destabbilizzazzjoni fil-Mali hija l-livell dejjem akbar ta' korruzzjoni, li jħalli lill-popolazzjoni tat-Tramuntana, bħat-Twareg, is-Songhai, l-Għarab u oħrajn 'il barra mill-kamp ta' azzjoni tal-għajnuna internazzjonali; jenfasizza li wieħed mill-aktar effetti perikolużi tal-korruzzjoni huwa l-ħolqien ta' separazzjoni kulturali u etnika bejn il-Mali tat-Tramuntana u dak tan-Nofsinhar;

9.

Jinnota, bi tħassib gravi, l-istimi tal-UNHCR li juru kważi 300 000 persuna spostata internament fil-Mali (IDPs), apparti 'l fuq minn 175 000 rifuġjat fil-viċinanzi bħall-Burkina Faso, in-Niġer, il-Mawritanja, u sa ċertu punt l-Alġerija; jappella għal azzjoni immedjata f'dawk il-kampijiet tar-rifuġjati u f'dawk il-partijiet tal-Mali tat-Tramuntana li, skont ir-rapporti, qegħdin isofru minn kolera, insigurtà alimentari estrema u livelli allarmanti ta' mortalità infantili, li jaqbżu ferm iċ-ċifri għar-reġjun kollu, bħala riżultat ta' nutrizzjoni ħażina u nuqqas ta' aċċess għal ilma sikur u għal kura tas-saħħa; jappella lid-donaturi internazzjonali jirrispettaw l-impenji finanzjarji tagħhom b'mod urġenti u jiġbru mingħajr dewmien il-USD 290 miljun li baqa' biex jippermettu lill-UNHCR iwaqqaf il-kriżi qawwija tal-ġuħ li bħalissa tmiss lil 3,4 miljun persuna mill-Mali; jisħaq fuq l-importanza li tiġi żgurata s-sikurezza tar-rifuġjati u tal-IDPs u li jiġi ffaċilitat ir-ritorn b'mod ordnat tagħhom fil-komunitajiet minn fejn ikunu ġew bħala element fundamentali ta' rikonċiljazzjoni nazzjonali;

10.

Jiġbed l-attenzjoni lejn it-tbatija tan-nisa fil-kunflitt reċenti fil-Mali; jikkundanna speċifikament bħala delitt tal-gwerra l-użu tas-sekwestru u tal-istupru bħala armi tal-gwerra; jistenna li l-UE u s-sħab internazzjonali l-oħra tal-Mali jikkooperaw mill-qrib mal-awtoritajiet tal-Mali bil-għan li jottemperaw mal-impenji inerenti fir-riżoluzzjonijiet 1325 u 1820 tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU u fl-Approċċ Komprensiv tal-UE; jiġbed l-attenzjoni fuq l-importanza tal-istabbiliment ta' mekkaniżmi ta' ġustizzja tranżitorji biex tintemm l-impunità għall-awturi ta' vjolenza bbażata fuq il-ġeneru;

11.

Iħeġġeġ lill-UE u lill-pajjiżi tas-Saħel biex jimplimentaw bis-sħiħ ir-riżoluzzjonijiet li ġejjin tal-Kunsill ta' Sigurà tan-NU: ir-riżoluzzjoni 1325 dwar in-nisa, il-paċi u s-sigurtà, li titlob il-parteċipazzjoni tan-nisa fl-aspetti kollha u fil-livelli kollha tar-riżoluzzjoni tal-kunflitti, ir-riżoluzzjoni 1820 dwar il-vjolenza sesswali f'sitwazzjonijiet ta' kunflitt u ta' wara l-kunflitt, u r-riżoluzzjonijiet 1888, 1889 u 1960 sussegwenti li jibnu fuq ir-riżoluzzjonijiet msemmija qabel; jitlob, għalhekk, li tiġi enfasizzata u garantita l-parteċipazzjoni tan-nisa fil-proċessi tal-paċi u li tiġi rikonoxxuta l-ħtieġa ta' inkorporazzjoni tat-trattament ugwali bejn is-sessi fil-prevenzjoni ta' kunflitti, l-operazzjonijiet taż-żamma tal-paċi, l-għajnuna umanitarja u r-rikostruzzjoni ta' wara l-kunflitti; jiddeplora t-tbatija estrema imposta fuq in-nisa minħabba s-sempliċi fatt li huma nisa fil-pajjiżi fejn hemm il-gwerra; isostni li azzjoni ta' dan it-tip, inkluż l-istupru ta' bniet minn suldati, il-prostituzzjoni furzata, it-tqala furzata tan-nisa, l-iskjavitù sesswali, l-istupru u l-fastidju sesswali, u l-ħtif konsenswali (permezz ta' seduzzjoni), huma delitti li m'għandhomx jiġu injorati; jafferma li l-UE għandha tittratta dawn bħala problemi fundamentali li għandhom jiġu kkunsidrati; jenfasizza l-fatt li l-garanzija ta' aċċess għall-abort għan-nisa u l-bniet li huma vittmi ta' vjolenzi f'kunflitti armati hija indispensabbli;

12.

Jinnota li n-nisa spiss jiġu diskriminati fir-rigward tar-rikonoxximent tal-ġlieda tagħhom favur il-paċi; ifakkar li, meta n-nisa jkunu involuti b'mod regolari fil-proċess ta' riżoluzzjoni tal-kunflitti u ta' konsolidament tal-paċi, huma jiżvolġu rwol fundamentali fin-negozjati tal-paċi, billi jwessgħu l-ambitu tar-rikostruzzjoni, tar-riabilitazzjoni u tal-konsolidament tal-paċi; jinkoraġġixxi, għaldaqstant, il-parteċipazzjoni tan-nisa fl-isforzi kollha ta' rikonċiljazzjoni nazzjonali, reġjonali u internazzjonali għall-Mali, speċjalment għat-Tramuntana tal-pajjiż; jitlob li l-pjanijiet ta' azzjoni nazzjonali tar-riżoluzzjoni 1325 tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU jkunu suġġetti għal analiżi regolari u li l-punti prijoritarji tagħhom jiġu aġġornati regolarment;

13.

Jistmerr il-ksur gravi mwettaq kontra t-tfal fil-Mali, inkluż ir-reklutaġġ u l-użu li huma dokumentati tajjeb tas-suldati tfal min-naħa ta' kważi l-gruppi armati kollha attivi fit-Tramuntana, inklużi l-forzi tal-gvern; jenfasizza l-importanza li jiġu allokati biżżejjed riżorsi lill-kompiti ta' demobilizzazzjoni u riabilitazzjoni tas-suldati tfal; jilqa' għal dan il-għan, l-abbozz ta' ftehim li qiegħed jitfassal bejn il-Gvern tal-Mali u n-NU li jippermetti lis-suldati tfal involuti fil-gruppi armati biex jingħataw f'idejn ir-rappreżentanti tan-NU, u ifaħħar l-azzjonijiet tal-UNICEF għall-integrazzjoni mill-ġdid ta' dawn it-tfal; jesprimi tħassib serju dwar ir-riżultati tar-rapport l-iktar reċenti tan-NU dwar it-tfal u l-kunflitt armat, li jenfasizzaw kif in-natura u t-tattiki tal-kunflitt fil-Mali ħoloq theddid mingħajr preċedent għat-tfal; jikkundanna bil-qawwa kollha l-qtil u l-mankament ta' tfal, l-istupru u l-vjolenza sesswali, iż-żwiġijiet furzati, is-sekwestri, l-attakki fuq l-iskejjel u l-isptarijiet, u r-restrizzjonijiet fuq l-aċċess tal-bniet għall-edukazzjoni, li ġraw matul il-kunflitt tal-Mali; jinnota li l-maġġoranza tal-iskejjel fit-Tramuntana għadhom ma reġgħux fetħu, u jħeġġeġ azzjoni immedjata li tippermettilhom li jagħmlu dan; jiġbed l-attenzjoni għall-każijiet ta' abbandun tat-tfal li jkunu twieldu kaġun ta' delitti ta' stupru fil-Mali tat-Tramuntana, li jirrappreżentaw tendenza preokkupanti u li jenħtieġ li tinstab soluzzjoni għaliha b'mod urġenti; barra minn hekk, jesprimi tħassib kbir dwar ir-rapporti ta' tfal li jinżammu detenuti ma' adulti, u jiġu interrogati mingħajr protezzjoni ġusta; jilqa', f'dan il-kuntest, l-għan tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU li jipprovdi protezzjoni speċifika għan-nisa u t-tfal milquta minn kunflitt armat;

14.

Jistieden lill-Istati tas-Saħel jimpenjaw ruħhom f'politika ta' prevenzjoni u protezzjoni biex jiġi evitat li t-tfal jiddaħħlu ta' bilfors bħala suldati mill-gruppi armati; jistieden lil dawn l-Istati ma jirreklutawx tfal bħala suldati fl-armata regolari u jikkundannaw lil kull min ikun ħati ta' dan id-delitt tal-gwerra;

15.

Jiddeplora t-tentattiv ta' qerda totali tal-patrimonju kulturali prezzjuż tal-Mali tat-Tramuntana, bil-gruppi armati jeqirdu s-santwarji antiki tas-Sufi u monumenti għeżież oħrajn f'Timbuktù u f'Gao, flimkien ma' kważi 4 200 manuskritt antik, maskri ċeremonjali etniċi ta' Dogon u djar kulturali (togunas) f'Douentza, u libreriji f'Kidal u bnadi oħra; iqis li l-profanazzjoni kulturali li saret fil-Mali tat-Tramuntana tikkostitwixxi delitt tal-gwerra; japprezza u jappella għas-sostenn tal-UE għall-Pjan ta' Azzjoni tal-UNESCO għar-Riabilitazzjoni tal-Patrimonju Kulturali u s-Salvagwardja tal-Manuskritti Antiki tal-Mali;

16.

Jilqa' pożittivament l-operazzjoni tal-militari Franċiżi “Serval” imnedija fil-11 ta' Jannar 2013 u l-impenn tagħhom għas-sovranità, l-unità u l-integrità territorjali tal-Mali bħala l-ewwel pass lejn ir-rikostruzzjoni u d-demokratizzazzjoni tal-Mali; jilqa' pożittivament, sussegwentement, ir-riżoluzzjoni 2100 tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti, adottata fil-25 ta' April 2013, u l-mira b'saħħitha lejn id-drittijiet tal-bniedem tagħhom, u l-istruzzjoni fil-mandat tal-Missjoni Multidimensjonali Integrata tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Istabbilizzazzjoni fil-Mali (MINUSMA) bil-għan li timmonitorja, tgħin fl-investigazzjonijiet u tirrapporta lill-Kunsill tas-Sigurtà dwar kull abbuż jew ksur tad-drittijiet tal-bniedem jew ksur tad-dritt umanitarju internazzjonali; jilqa' favorevolment l-integrazzjoni ta' komponent ta' taħriġ fil-Missjoni għat-Taħriġ tal-Unjoni Ewropea (EUTM) fil-Mali;

17.

Jappoġġa l-Missjoni internazzjonali ta' appoġġ għall-Mali u l-MINUSMA, li tkompliet fl-1 ta' Lulju 2013, minflok il-Missjoni tal-EUCAP għas-Saħel; jilqa' l-proposta tas-Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti tal-14 ta' Ġunju 2013 li għandha l-għan li tistabbilixxi “strateġija integrata tan-Nazzjonijiet Uniti għas-Saħel”, li għandha tindirizzaw l-aspetti kollha tal-kriżi: it-titjib tal-governanza, il-ġlieda kontra l-kriminalità (traffikar ta' droga, bnedmin, armi u sigaretti, ħasil ta' flus) u kontra t-terroriżmu, l-għajnuna umanitarja; jilqa', b'mod partikolari, l-objettivi ta' din l-istrateġija biex tinbena governanza komprensiva u effikaċi fir-reġjun kollu, u biex jintegraw il-pjanijiet u l-interventi umanitarji u ta' żvilupp biex jiżguraw ir-reżiljenza fit-tul;

18.

Jilqa' r-rwol importanti tal-Missjoni Internazzjonali ta' Appoġġ għall-Mali mmexxija mill-Afrika (AFISMA), li stabbiliet il-bażi għall-MINUSMA; jilqa' barra minn hekk il-kontinġent Afrikan imdaqqas fi ħdan il-missjoni MINUSMA, u partikolarment id-deċiżjoni tal-UA li tibgħat osservaturi tad-drittijiet tal-bniedem inkorporata fiha; jittama li dawn iż-żewġ karatteristiċi jibqgħu bħala standard fl-operazzjonijiet Afrikani; jilqa' l-fatt li kemm l-awtoritajiet tal-Mali u l-gruppi armati wiegħdu fil-ftehim interim ta' paċi li jiffaċilitaw l-iskjerament tal-osservaturi; japprezza l-wasla tal-osservaturi f'Gao u f'Timbuktù u jittama li dalwaqt ikun possibbli li jiġu skjerati osservaturi f'Kidal, b'kunsiderazzjoni tal-importanza li jiġu investigati l-allegazzjonijiet ta' abbużi tad-drittijiet tal-bniedem fit-Tramuntana min-naħat kollha tal-kunflitt tal-Mali; japprezza barra minn hekk l-appoġġ tal-Kummissjoni Ewropea għal dawn l-osservaturi u l-isforz tagħha li tħarreġ u tiskjera osservaturi lokali u reġjonali tas-soċjetà ċivili addizzjonali permezz tal-Istrument Ewropew għad-Demokrazija u għad-Drittijiet tal-Bniedem; iħeġġeġ lill-UE tislet tagħlimiet minn din l-esperjenza u teżamina, abbażi tal-atturi tas-soċjetà ċivili tal-Mali nazzjonali u lokali, modi xierqa biex ikollha timijiet ta' esperti mħarrġa, li jkunu jistgħu jiġu skjerati malajr fil-post f'sitwazzjonijiet ta' urġenza bil-għan li jagħtu konsulenza professjonali, jekk neċessarju, lid-deċiżuri politiċi tal-UE;

19.

Jiġbed l-attenzjoni lejn il-ħtieġa urġenti tat-tisħiħ tal-konformità mad-drittijiet tal-bniedem u n-normi tad-dritt umanitarju internazzjonali f'sitwazzjonijiet ta' kunflitt armat; jistieden lir-Rappreżentant Għoli jislet tagħlimiet mill-ġrajjiet traġiċi fil-Mali u kunflitti oħra reċenti biex janalizza l-linji gwida tal-UE dwar id-Dritt Umanitarju Internazzjonali, ifittex implimentazzjoni aktar effikaċi ta' dawk il-linji gwida, u jappoġġa l-inizjattiva li għaddejja tal-Kumitat Internazzjonali tas-Salib l-Aħmar u l-Gvern Svizzeru għar-riforma tal-qafas ta' governanza internazzjonali attwali dwar id-Dritt Umanitarju Internazzjonali;

20.

Jilqa' pożittivament il-konklużjonijiet tal-Konferenza Internazzjonali tad-Donaturi “Together for a New Mali” li saret fil-15 ta' Mejju 2013; jisħaq li d-donaturi impenjaw irwieħhom li jagħtu EUR 3,25 biljun bħala donazzjoni lill-Mali fis-sentejn li ġejjin, bl-UE minn ta' quddiem bil-wegħda tagħha ta' EUR 520 miljun; ifaħħar il-Pjan tal-Gvern tal-Mali għall-Irkupru Sostenibbli tal-Mali (PRED); jilqa' l-attenzjoni partikolari mogħtija lill-iżgurar għat-trasparenza tal-kontijiet pubbliċi u dawk tal-industriji estrattivi; jappoġġa l-approvazzjoni tal-Gvern tal-Mali tal-abbozz ta' liġi kontra l-arrikkiment illeċitu, u jenfasizza l-importanza li jitwettaq l-impenn tal-Konferenza tad-Donaturi għal monitoraġġ bir-reqqa tal-applikazzjoni sistematika tal-liġi ladarba tiġi adottata; jiddispjaċih li l-konklużjonijiet tal-konferenza ma jirriflettux l-impenn iddikjarat tal-UE li jimxu lejn approċċ ibbażat fuq id-drittijiet fil-kooperazzjoni għall-iżvilupp; jistieden lill-UE u lis-sħab internazzjonali tagħha jimplimentaw l-impenji reċiproċi tagħhom bħala parti minn segwitu effikaċi u koordinat għall-konferenza; itenni l-bżonn ta' kollegament tal-għajnuna mar-riforma istituzzjonali u ma' żvilupp soċjali u politiku viżibbli; ifaħħar barra minn hekk l-involviment kostruttiv tal-atturi reġjonali; jitlob, wara li tqies il-livell tal-korruzzjoni mifruxa tal-awtoritajiet tal-Mali, li s-sigurtà u l-kontrolli neċessarji jiġu applikati sabiex l-ammonti mogħtija jkunu fil-fatt jistgħu jgħinu lill-popolazzjoni tal-Mali mill-aktar fis;

21.

Itenni l-importanza tal-klawsola tal-UE tad-drittijiet tal-bniedem f'kull ftehim ma' pajjiżi terzi, inklużi dawk tar-reġjun tas-Saħel; iqis li l-klawsola hija waħda mill-aktar strumenti effiċjenti tal-UE li tista' twassal mhux biss għal żvilupp sostenibbli ta' pajjiżi l-anqas żviluppati iżda wkoll għal rispett u protezzjoni xierqa tad-drittijiet tal-bniedem f'dawk il-pajjiżi;

22.

Iqis li l-ġlieda kontra l-impunità, l-għoti ta' rimedju għall-vittmi u l-prosekuzzjoni ta' kull min iwettaq ksur serju tad-drittijiet tal-bniedem, irrispettivament mill-affiljazzjoni u l-istatus, inkluż b'rabta mal-vjolenza abbażi tal-ġeneru fil-kunflitti, li hi affront għad-dinjità tan-nisa, bħala ċ-ċavetta għall-paċi dejjiema u għall-istabilità fil-Mali; jilqa' b'sodisfazzjon għalhekk ir-rinviju min-naħa tal-Gvern tal-Mali tas-sitwazzjoni lill-QKI u l-ftuħ ta' investigazzjonijiet formali min-naħa tal-Prosekutur tal-QKI, l-antiċipazzjoni ddikjarata mill-Gvern tal-Mali u l-gruppi ribelli, fl-Artikolu 18 tal-ftehim ta' paċi preliminari, ta' kummissjoni internazzjonali ta' inkjesta biex tinvestiga l-allegati delitti tal-gwerra, delitti kontra l-umanità u ksur serju ieħor tad-drittijiet tal-bniedem u ksur tad-dritt internazzjonali u umanitarju madwar il-Mali; jistieden lill-UE u lis-sħab internazzjonali tal-Mali jipprijotizzaw il-kwistjoni tal-impunità tul in-negozjati għall-paċi, biex jgħinu lill-gvern jkompli fil-kisba tal-objettiv tiegħu li jinvestiga u jtella' l-qorti lil dawk li jwettqu l-abbużi u biex jimplimentaw id-dispożizzjonijiet tal-ftehim ta' paċi interim u biex jiżguraw li dawk li kkommettew reati sesswali jitressqu l-qorti; itenni li din għandha tinkludi delitti u atroċitajiet imwettqa min-naħat kollha;

23.

Jilqa' l-istabbiliment mill-Gvern tal-Mali ta' Kummissjoni Nazzjonali għad-Djalogu u r-Rikonċiljazzjoni fis-6 ta' Marzu 2013, b'mandat ta' sentejn; iqis li l-Kummissjoni Nazzjonali għandu jkollha rappreżentanza wiesgħa kemm jista' jkun, u li din toffri riżultati prattiċi li għandhom ikunu prodotti malajr kemm jista' jkun; jilqa' b'mod partikolari, għal dan il-għan, is-sħubija inklużiva tal-Kummissjoni Nazzjonali, kif muri mill-viċi presidenti, bħala impenn għall-inklużività u l-pluralità fil-proċess politiku; jinnota l-Kummissjoni Nazzjonali għandha l-kompiti li tiddokumenta l-ksur tad-drittijiet tal-bniedem li seħħew sa mill-bidu tal-kunflitt; iħeġġeġ b'mod partikolari lill-Kummissjoni tesplora l-kwistjonijiet li wasslu għall-kriżi fil-Mali, tinvestiga bil-miftuħ u b'mod komprensiv l-allegazzjonijiet ta' abbużi u diskriminazzjoni kontra l-komunitajiet tat-Twareg sa mill-indipendenza tal-Mali, u tagħmel rakkomandazzjonijiet għal titjib sinifikanti; tilqa' barra minn hekk, il-ħatra ta' mibgħut tal-Gvern tal-Mali biex ikompli d-djalogu kontinwu mal-gruppi armati fit-tramuntana; jesprimi, f'dan ir-rigward, it-tama sinċiera li x-xenarju postelettorali fil-Mali jiffaċilita d-djalogu msaħħaħ u l-fiduċja bejn il-komunitajiet bħala rekwiżit preliminari għall-paċi u għall-istabilità, u li l-komunitajiet Maljani jimpenjaw ruħhom biex jedukaw lit-tfal dwar it-tolleranza u r-rispett reċiproku; jistieden lill-UE u s-sħab tal-komunità internazzjonali tagħha jipparteċipaw fil-proċess ta' rikonċiljazzjoni nazzjonali u ta' djalogu inklużiv;

24.

Jissottolinja li d-diversi kunflitti fiż-żona tas-Saħel wasslu għal żieda tal-popolazzjonijiet spustati anki fl-Istati stess, kif ukoll għadd ikbar ta' rifuġjati; jesprimi tħassib serju dwar kriżijiet multipli ta' rifuġjati u s-sitwazzjoni tar-rifuġjati fir-reġjun, inklużi bosta li mhumiex relatati mal-kriżi fil-Mali; jiġbed attenzjoni partikolari lejn l-eluf ta' rifuġjati Darfuri fil-Lvant taċ-Ċad, u ċ-Ċadjani li qed jirritornaw lura mid-Darfur, li ma għandhomx ilma nadif, kenn u kura tas-saħħa adegwati, u jikkonstata li l-klima semiarida tirriskja li żżid il-kompetizzjoni għar-riżorsi mal-popolazzjonijiet ospitanti, u b'hekk anke l-potenzjal għal instabilità; barra minn hekk jiġbed l-attenzjoni lejn is-sitwazzjoni kritika ta' bosta eluf ta' rifuġjati mir-Repubblika Ċentru-Afrikana (CAR) fin-Nofsinhar taċ-Ċad, fejn l-għargħar jhedded id-djar u l-agrikoltura; itenni, f'dan ir-rigward, il-appell tal-UNHCR għaż-żieda fl-appoġġ finanzjarju u loġistiku favur il-forzi tas-sigurtà taċ-Ċad fil-protezzjoni tal-kampijiet, b'mod partikolari fid-dawl ta' attakki rrappurtati fuq iż-żona umanitarja; jesprimi tħassib ulterjuri għal dawk fin-Niġer li qed jaħarbu mill-ġlied reċenti fit-Tramuntana tan-Niġerja; jistieden lill-komunità internazzjonali b'mod ġenerali żżid il-proporzjon ta' għajnuna lill-kampijiet tar-rifuġjati fis-Saħel fejn neċessarju, u tgħin biex jiġu evitati kriżijiet umanitarji ulterjuri fost il-popolazzjonijiet rifuġjati tar-reġjun; jitlob koordinament politiku tar-rifuġjati bejn l-Unjoni, l-Istati tas-Saħel, il-Kummissarju Għoli tan-NU għar-Rifuġjati, l-Unjoni Afrikana u l-ECOWAS, għall-akkoljenza tar-rifuġjati, l-iżgurar tas-sigurtà tal-bniedem għall-gruppi l-aktar vulnerabbli u li jipprovdu programmi ta' awtosuffiċjenza; jinkoraġġixxi lill-pajjiżi ospitanti jaħdmu man-NU u atturi oħra biex itejbu, b'mod partikolari, l-aċċess għall-kenn, is-sanità, il-kura tas-saħħa, l-ilma, in-nutrizzjoni u l-edukazzjoni u jipproteġu t-tfal f'riskju; ifakkar li minbarra l-iżgurar tal-akkoljenza u l-protezzjoni, għandu jkun hemm sforzi sabiex tkun promossa s-sigurtà ekonomika u r-rabtiet ma' familji separati għar-rifuġjati u l-persuni spustati internament, u biex titjieb id-dokumentazzjoni għar-rifuġjati, sa fejn ikun possibbli, li jirritornaw għar-reġjuni tal-oriġini tagħhom;

25.

Jitlob lill-Istati u l-awtoritajiet reġjonali u lokali biex jimplimentaw politiki tas-sigurtà tal-bniedem favur ir-rifuġjati, l-IDPs u l-gruppi vulnerabbli fil-ġlieda kontra l-gruppi terroriżmu, il-vjolenza kontra n-nisa, l-isfruttament u l-ġlieda kontra t-traffikar ta ' drogi, armi u merkanzija, u kontra t-traffikar tal-bnedmin;

26.

Iqis li l-isfidi attwali tad-drittijiet tal-bniedem fis-Saħel ma jistgħux jinfirdu minn kriżi ġenerali f'termini ta' governanza, li tiġbor fiha korruzzjoni mifruxa fil-karigi pubbliċi, forniment skars tas-servizzi bażiċi, implimentazzjoni fqira tad-drittijiet soċjali u ekonomiċi u, partikolarment fir-reġjuni estiżi u spiss skarsament popolati tas-Saħara, sfidi kbar għas-sostenn tal-istat tad-dritt u ż-żamma tal-kontrolli effikaċi fuq il-fruntieri; jiddeplora l-ħsara konsegwenti għal-leġittimità tal-istituzzjonijiet u tas-sistemi politiċi tar-reġjun; jibża' mir-riskju ta' aktar kunflitt jew diżordni fil-futur jekk tali kwistjonijiet ma jkunux ittrattati adegwatament; ifakkar li l-aċċess tan-nies għar-riżorsi naturali tagħhom, għall-edukazzjoni, għas-saħħa u għas-servizzi pubbliċi huma drittijiet fundamentali li għandhom jiġu implimentati b'mod effettiv biex isolvu l-problema tal-instabilità f'dan ir-reġjun b'mod permanenti;

27.

Jinnota bi tħassib kbir ir-rwol ta' dawn il-fatturi fl-iffaċilitar tal-mewġa reġjonali fil-kriminalità organizzata internazzjonali u fin-netwerks terroristiċi; jenfasizza t-theddid gravi li dawn joħolqu għad-drittijiet tal-bniedem, għall-istabilità reġjonali, għall-governanza tal-Istat u l-istat tad-dritt u konsegwentement għall-prospetti ta' żvilupp, u l-bżonn li tali theddid jiġi kkonfrontat għall-ġid tal-popolazzjonijiet tas-Saħel; jesprimi allarm partikolari bl-“awtostradi tat-traffikar” li japprofittaw mill-porożità tal-fruntieri biex jaqsmu mill-Punent għal-Lvant tal-Afrika, u min-Nofsinhar sat-Tramuntana mill-kosta tal-Afrika tal-Punent, li jiffaċilitaw il-ġarr tal-armi, narkotiċi, sigaretti, żejt, mediċini kontraffatti u persuni; jiġbed l-attenzjoni lejn l-impatt ta' dawn l-attivitajiet fuq ir-reġjun f'termini usa', kif ukoll fuq l-UE, li tirrappreżenta d-destinazzjoni għall-ħafna mit-traffiku illeċitu; jinnota r-rapport reċenti tas-Segretarju Ġenerali tan-NU dwar is-Saħel, li kkonkluda li r-rotot storiċi ta' kummerċ fis-Saħel huma l-aktar vulnerabbli għal netwerks terroristiċi u kriminali; ifaħħar l-isforzi tal-pajjiżi tas-Saħel fil-ġlieda kontra t-terroriżmu u l-kriminalità organizzata, mhux l-anqas fir-rigward ta' armi tqal u jħeġġiġhom jintensifikaw l-koordinament u l-kooperazzjoni reġjonali, biex jirduppjaw l-isforzi tagħhom biex jiżguraw il-konfini terrestri tagħhom u għal dan il-għan ifittxu li jiksbu l-parteċipazzjoni tal-ECOWAS; jinkoraġġixxi barra minn hekk lill-Istati kollha tas-Saħel, flimkien man-NU u atturi u sħab internazzjonali oħra, jiżviluppaw strateġija komprensiva kontra t-traffikar, li tinkludi l-ġbir u l-analiżi ta' data, it-taħrik u l-pieni ta' traffikanti, u miżuri għar-riabilitazzjoni u l-integrazzjoni soċjali għal dawk kollha, l-aktar in-nisa u l-bniet, li huma vittmi ta' traffikar; iħeġġeġ lill-mexxejja tal-pajjiżi tas-Saħel jikkooperaw fit-tisħiħ ta' sistemi ta' infurzar tal-liġi bil-għan li jeqirdu kull forma ta' traffikar illegali, imma b'mod partikolari t-traffikar tal-bnedmin, li jaffettwa uħud mill-iżgħar u l-ifqar nisa fir-reġjun;

28.

Jinnota li hemm ir-riskju ta' aktar destabbilizzazzjoni fis-Saħel kaġun tal-proliferazzjoni ta' armi ħfief li joriġinaw mil-Libja u minn effetti residwi oħrajn tas-sitwazzjoni f'dak il-pajjiż; jisħaq fuq il-fatt li l-instabilità u l-governanza dgħajfa fil-Libja jaggravaw it-traffikar reġjonali ta' armi u l-proliferazzjoni tal-armi ħfief u ta' kalibru żgħir (SALWs), it-traffikar tad-droga u l-kummerċ illeċitu;

29.

Jikkundanna ż-żieda fil-każijiet ta' ħtif u teħid ta' ostaġġi fir-reġjun, li jwassal għal profitti kbar għall-gruppi kriminali u terroristiċi; jilqa' l-ħidma tal-Grupp Konsultattiv tal-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-NU dwar l-impatt tat-teħid ta' ostaġġi minn terroristi fuq id-drittijiet tal-bniedem; jappella għal kooperazzjoni akbar fost il-gvernijiet tas-Saħel, u mal-gvernijiet ta' tali Stati reġjonali ewlenin bħall-Alġerija, il-Libja, il-Marokk u s-Sudan, kif ukoll mal-UE u korpi oħrajn sovranazzjonali, biex jiġi żgurat rispons effikaċi u kkoordinat għal dawn il-problemi minn istituzzjonijiet politiċi, ta' sigurtà u ġudizzjarji;

30.

Jinnota li l-azzjoni tal-gruppi terroristiċi m'għandhiex fruntieri u li l-organizzazzjonijiet differenti huma assoċjati flimkien; jikkonstata li l-grupp Boko Haram huwa stabbilit ferm fin-Niġerja u jhedded l-istabilità tan-Niġer u l-grupp AQMI huwa mmexxi minn tliet Alġerini (Abou Zeid, Yahya Abou Al-Hammam u Mokhtar Belmokhtar) u jippruvaw jiddestabbilizzaw in-Nofsinhar tal-Alġerija; jilqa' b'sodisfazzjon il-Missjoni tal-Unjoni Ewropea ta' Assistenza fil-Fruntieri (EUBAM) fil-Libja li għandha l-għan li tiżgura l-fruntieri Libjani; jistieden għaldaqstant lill-Istati tas-Saħel jikkoordinaw l-isforzi tagħhom għas-sigurtà tar-reġjun kollu billi jibdew mill-fruntieri, u jintensifikaw il-kooperazzjoni fil-ġlieda kontra t-terroriżmu mal-Istati kollha kkonċernati inklużi l-Alġerija, in-Niġerja, il-Marokk u l-Libja; jistieden lill-UE, l-UA, l-ECOWAS u l-komunità internazzjonali jipprovdu l-appoġġ tekniku, materjali u uman li jista' jkollhom bżonn l-Istati tas-Saħel;

31.

Iwissi kontra l-perċezzjoni ta' firxa ta' estremiżmu fil-pajjiżi tar-Rebbiegħa Għarbija, it-Tuneżija, l-Eġittu u l-Libja – u jistieden lill-VP/RGħ tipprovdi tmexxija fil-proċess ta' kooperazzjoni mal-gvernijiet, l-istituzzjonijiet, l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili ta' dawn il-pajjiżi b'tali mod li jappoġġa proċessi tassew demokratiċi ta' tranżizzjoni, sabiex tiġi żgurata fl-istess ħin l-istabbilizzazzjoni tar-reġjuni ġirien suxxettibbli għall-kunflitt, partikolarment is-Saħel;

32.

Jistieden lill-Istati tas-Saħel jistabbilixxu kollaborazzjoni intensiva mas-Senegal, il-Ginea Bissaw u l-Gana li huma portijiet ta' tranżitu għad-droga li tkun ġejja mill-gruppi kriminali tal-Amerika Latina ddestinata għall-Ewropa; jistieden lill-UE tappoġġa lill-Istati tas-Saħel fil-ġlieda kontra dan it-traffikar;

33.

Iqis li huwa essenzjali, għalhekk, li jitħeġġew ir-riformi tal-istituzzjonijiet responsabbli mill-ġudikatura, mis-servizzi ta' sigurtà u mis-servizzi bażiċi fil-pajjiżi tas-Saħel, bil-għan li jgħinu biex jerġa' jkun stabbilit l-istat tad-dritt u jinħolqu kundizzjonijiet aħjar għat-tranżizzjoni demokratika, għad-drittijiet tal-bniedem, għall-iżvilupp sostenibbli u għal-leġittimità istituzzjonali; jinkoraġġixxi lill-gvernijiet tas-Saħel ikomplu bil-proċess ta' deċentrament, jittrasferixxu aktar setgħat u riżorsi lill-awtoritajiet lokali u jagħtu spinta lill-kapaċità, lil-leġittimità u lir-responsabilità tagħhom; jisħaq, b'mod partikolari, fuq l-importanza ta' strutturi ta' responsabilità ċari għall-promozzjoni tal-effiċjenza u tat-trasparenza, u jistieden lill-UE taħdem mal-awtoritajiet lokali biex jissaħħu l-mekkaniżmi intiżi għall-kontroll u għall-viġilanza ċivili; u biex isaħħu l-inizjattivi kontra l-korruzzjoni; jiġbed aktar attenzjoni lejn in-neċessità, kif iddikjarat fl-istrateġija integrata l-ġdida tan-NU għas-Saħel, ta' appoġġ għat-tisħiħ ta' viġilanza interna u esterna, kif ukoll mekkaniżmi ta' salvagwardja tal-integrità, għal uffiċjali tal-infurzar tal-liġi, membri tal-ġudikatura u uffiċjali tal-qrati tal-ġustizzja;

34.

Jinnota n-neċessità fil-Mali, partikolarment, li jiġu żgurati riżorsi umani u finanzjarji adegwati lill-Ministeru tal-Ġustizzja, kif ukoll it-taħriġ professjonali tal-persunal tiegħu; iħeġġeġ lill-gvernijiet tal-Istati tas-Saħel jirrispettaw l-indipendenza u l-imparzjalità tal-qrati, peress li huma garanti ta' demokrazija u l-istat tad-dritt; jistieden lill-Istati jkomplu l-isforzi tagħhom biex itejbu t-taħriġ ġudizzjarju; jistieden lill-UE tappoġġa l-proġetti tal-NGOs li jgħarrfu lill-persunal tal-Ġustizzja dwar id-drittijiet tal-bniedem; iħeġġeġ barra minn hekk lill-awtoritajiet tal-Mali jħarrku lill-uffiċjali involuti fil-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata, bħala miżuri essenzjali biex terġa' tinkiseb il-fiduċja u jitnaqqas il-potenzjal għal instabilità futura; jinnota li l-kriminalità organizzata twassal għal korruzzjoni mifruxa fl-isferi kollha tal-Istat; jistieden għalhekk lill-pajjiżi tas-Saħel jikkundannaw bil-qawwa kull forma ta' korruzzjoni;

35.

Jilqa' pożittivament l-enfasi fl-istrateġija integrata l-ġdida tan-NU għas-Saħel fuq il-ħtieġa għal tfassil u appoġġ għal proċessi għat-tiftix tal-verità, konsultazzjonijiet nazzjonali dwar il-ġustizzja tranżitorja, mekkaniżmi ta' responsabilità ġudizzjarja, u programmi ta' kumpens, inklużi għall-vittmi ta' vjolenza sesswali; jistieden lill-UE taħdem mal-aġenziji rilevanti tan-NU biex tassisti lill-gvernijiet tas-Saħel fl-implimentazzjoni ta' dawn ir-riformi;

36.

Ifaħħar il-ftehim bejn is-Senegal u l-UA biex jistabbilixxu Tribunal Speċjali għat-taħrik tal-ex President Ċadjan Hissène Habré għal delitti tal-gwerra, tortura u delitti kontra l-umanità, u l-ftehim bejn il-gvernijiet tas-Senegal u ċ-Ċad biex l-imħallfin Senegaliżi jkunu awtorizzati jwettqu investigazzjonijiet fiċ-Ċad; jinkoraġġixxi enerġikament lill-mexxejja politiċi tal-pajjiżi tas-Saħel kif ukoll lill-awtoritajiet pubbliċi kollha biex iwettqu u jimplimentaw malajr id-determinazzjoni tagħhom biex tintemm il-kultura ta' impunità għall-allegati kriminali tal-gwerra u għal min jikser id-drittijiet tal-bniedem fiċ-Ċad u fi bnadi oħra fir-reġjun; jinnota f'dan ir-rigward, li ċ-Ċad jibqa' l-uniku pajjiż tas-Saħel li ma ffirmax il-Protokoll tal-Karta Afrikana dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Popli dwar l-Istabbiliment ta' Qorti Afrikana dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u d-Drittijiet tal-Popli; iħeġġeġ liċ-Ċad jagħmel dan, bħala sinjal qawwi tal-impenn tiegħu biex jippenalizza abbużi sistematiċi tad-drittijiet tal-bniedem u jipprovdi rimedju lill-vittmi; jiddispjaċih barra minn hekk għall-fatt li reċentement il-Burkina Faso jikkonċedi amnestija lill-kapijiet tal-Istat; jibża' li dan iwassal sinjal ħażin lill-awturi ta' ksur tad-drittijiet tal-bniedem fir-reġjun, u jmur kontra l-ispirtu ta' ġlieda kontra l-impunità;

37.

Jilqa' b'sodisfazzjon ir-riżoluzzjoni paċifika tat-tilwima tal-fruntieri bejn in-Niġer u l-Burkina Faso li rreferew il-każ lill-Qorti Internazzjonali tal-Ġustizzja li ħadet id-Deċiżjoni tagħha fis-16 ta' April 2013, u jistieden lill-Istati tar-reġjun isegwu dan l-eżempju;

38.

Jistieden lill-Istati tas-Saħel jikkooperaw mal-Qorti Kriminali Internazzjonali (QKI) sabiex din tkun tista' tmexxi investigazzjonijiet b'mod liberu b'imparzjalità totali; jistieden lill-Istati parti jwettqu l-mandati ta' arrest tas-sentenzi internazzjonali maħruġa mill-QKI kif ukoll biex jinfurzaw id-deċiżjonijiet tagħha bid-diliġenza kollha dovuta; jipproponi li n-NU għandha tappoġġa lill-Istati tas-Saħel jistabbilixxu awtoritajiet ġudizzjarji imparzjali u indipendenti kompetenti biex jiġġudikaw id-delitti internazzjonali, bħat-tribunal speċjali għas-Sjerra Leone; jinnota li l-Mawritanja hija l-uniku pajjiż tas-Saħel u wieħed mill-ftit pajjiżi Afrikani, li ma aderixxux mal-Istatut ta' Ruma tal-QKI; jinkoraġġixxiha tagħmel dan, bħala sinjal qawwi ta' rifjut tal-kultura ta' impunità; jenfasizza f'dan il-kuntest l-importanza tal-iżvilupp ta' politika tal-UE dwar il-ġustizzja tranżitorja kif speċifikat fil-Pjan ta' Azzjoni tal-UE dwar id-Drittijiet tal-Bniedem;

39.

Jistieden lill-pajjiżi kollha tar-reġjun jittrattaw malajr ir-rapporti persistenti ta' allegati arresti arbitrarji, trattament ħażin u abbużi, u saħansitra tortura, minkejja l-eżistenza ta' leġiżlazzjoni li tipprojbixxi tali prattiki; jesprimi tħassib partikolari dwar ir-rapporti ta' tortura fiċ-ċentri ta' detenzjoni u arresti arbitrarji ta' eluf ta' migranti fil-Mawritanja, u ukoll ir-rifjut tal-awtoritajiet, wara sentejn, li jikkomunikaw fejn jinsabu ċerti priġunieri kkundannati lill-familja tagħhom; jesprimi wkoll allarm għar-rapporti fiċ-Ċad ta' trattament ħażin tal-massa fid-detenzjoni, detenzjoni mingħajr proċess, u mijiet ta' żgumbramenti furzati fi N'Djamena, flimkien mal-għajbien furzat ta' priġunieri; jinnota li l-għajbien furzat hu meqjus bħala delitt tal-gwerra skont l-Istatut ta' Ruma; jikkundanna r-rapporti ta' kundizzjonijiet estremament ħżiena ta' ċerti ħabsijiet tar-reġjun, b'mod partikolari fiċ-Ċad u fil-Mali, li ma għandhomx assistenza sanitarja bażika u jimponu tbatija kbira fuq il-ħabsin tagħhom; jistieden lill-pajjiżi tas-Saħel itejbu l-kundizzjonijiet tal-ħajja tal-ħabsin, u b'mod partikolari, jiggarantixxu is-sikurezza u s-sigurtà tal-gruppi l-aktar vulnerabbli bħan-nisa u t-tfal; jiġbed l-attenzjoni, barra minn hekk, lejn il-pieni tal-mewt reċenti imposti mill-ġudikatura tal-Mali għal delitti inklużi serq, assoċjazzjoni kriminali u pussess illegali ta' armi tan-nar;

40.

Jisħaq fuq il-fatt li l-obbligu ta' sigurtà fil-kunflitt attwali tal-Mali ma għandux jillimita l-objettiv ta' preminenza fir-reġjun kollu kemm hu ta' djalogu nazzjonali inklużiv, ta' governanza tajba u ta' riformi demokratiċi bħala l-mutur tal-istabilità u tas-sostenibilità politika; jikkonstata li tali kwistjonijiet ma jistgħux jinħallu mit-titjib fl-isferi tal-iżvilupp u tad-drittijiet tal-bniedem; iħeġġeġ lin-naħat kollha fil-Mali jkunu ta' eżempju għall-kumplament tar-reġjun fl-ilħuq ta' dawn l-għanijiet;

41.

Isostni l-impenn fir-riżoluzzjoni tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti għal assistenza lill-awtoritajiet ta' tranżizzjoni tal-Mali biex jimplimentaw il-pjan direzzjonali lejn ir-ristabbiliment tal-ordni kostituzzjonali, tal-governanza demokratika u tal-unità nazzjonali, bħala elementi bażilari fundamentali tal-proċess ta' paċi kumplessiv; iqis li huwa essenzjali l-ħolqien ta' kundizzjonijiet favorevoli għall-organizzazzjoni ta' elezzjonijiet ħielsa, ġusti u demokratiċi, fir-rispett tal-istandards internazzjonali; jisħaq fuq il-bżonn li jingħelbu l-isfidi relatati mal-arranġamenti tal-vot tal-persuni spostati fil-pajjiż u fil-kampijiet tar-rifuġjati, bil-għan li tiġi evitata aktar emarġinazzjoni politika; jappella għal azzjoni immedjata min-naħa tal-Gvern tal-Mali u tas-sħab internazzjonali tiegħu dwar din il-kwistjoni; jilqa' b'sodisfazzjon il-ftehim iffirmat bejn il-Gvern tal-Mali u r-ribelli Twareg li jwitti t-triq għar-ritorn tal-armata u tal-amministrazzjoni tal-Mali fit-Tramuntana, u li neħħa ostaklu ewlieni biex jiġu organizzati l-elezzjonijiet presidenzjali f'Lulju; jenfasizza l-bżonn li tiġi garantita l-parteċipazzjoni bla periklu tan-nisa fil-proċess elettorali;

42.

Jilqa' favorevolment ir-rikors għal missjoni ta' osservazzjoni elettorali (MOE) tal-UE fl-elezzjonijiet tal-Mali; ifakkar, madankollu, fil-ħtieġa tas-SEAE li jiżguraw segwitu adegwat għar-rakkomandazzjonijiet tal-MOE u l-integrazzjoni fit-tul tagħhom fil-politika tal-UE b'mod usa'; jemmen, b'mod partikolari, li l-MOE tista' żżid valur lill-elezzjonijiet fis-Saħel permezz tal-kapaċità li timmonitorja aspetti tad-drittijiet tal-bniedem u tirrapporta lura lid-delegazzjonijiet tal-UE biex tiskatta azzjonijiet diplomatiċi xierqa, jekk neċessarju;

43.

Jistieden lill-Gvern tal-Mali u lill-komunità internazzjonali jisiltu tagħlimiet mit-tranżizzjoni demokratika fin-Niġer u mill-proċess kostituzzjonali tiegħu fl-2010-2011, partikolarment fir-rigward tal-konsultazzjoni estensiva mas-soċjetà ċivili u mal-partijiet interessati l-oħra, l-isforzi għall-promozzjoni tal-parteċipazzjoni politika tan-nisa bħala kandidati u s-sostenn tas-sħab tas-soċjetà ċivili biex isiru osservazzjoni elettorali miċ-ċittadini, edukazzjoni u attivitajiet għall-eletturi; jenfasizza l-importanza għar-reġjun tas-Saħel kollu ta' sostenn kontinwu lin-Niġer bil-għan li jikkonsolida l-fiduċja taċ-ċittadini fis-sistema demokratika, u li jkompli jibni fuq ir-rekwiżit kostituzzjonali l-ġdid biex tiżdied it-trasparenza u tiġi miġġielda l-korruzzjoni fil-ġestjoni tal-industriji estrattivi, inkluż permezz tal-pubblikazzjoni tal-kuntratti importanti tal-minjieri u l-informazzjoni kollha dwar id-dħul iġġenerat minnhom;

44.

Jiddispjaċih ferm dwar ir-restrizzjonijiet fuq il-libertà ta' espressjoni, ta' għaqda u ta' assoċjazzjoni fis-Saħel; jesprimi tħassib partikolari dwar ir-rapporti fiċ-Ċad ta' molestja, intimidazzjoni u arrest ta' ġurnalisti, avversarji politiċi, uffiċjali tat-trade unions, rappreżentanti tal-knisja u attivisti tas-soċjetà ċivili u difensuri tad-drittijiet tal-bniedem oħra; jesprimi tħassib ukoll dwar l-arrest u l-allegata vjolenza kontra dimostranti paċifiċi fil-Mawritanja, u l-allegati tentattivi biex isikktu lill-oppożizzjoni fil-Mali, inkluż permezz tal-arrest ta' ġurnalisti u ta' avversarji politiċi, u biċ-ċensura tal-mezzi tal-komunikazzjoni; jisħaq fuq l-importanza, b'rabta ma' dan, li jiġu appoġġati, fis-Saħel, id-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem, is-soċjetà ċivili indipendenti, inklużi l-assoċjazzjonijiet tan-nisa, u mezzi tal-komunikazzjoni liberi bħala atturi kruċjali fil-ħajja ta' soċjetà demokratika, partikolarment fi żminijiet ta' elezzjonijiet; jilqa' b'sodisfazzjon l-iżviluppi pożittivi tal-libertà ta' espressjoni, ta' għaqda u ta' assoċjazzjoni fi bnadi oħra fir-reġjun, u jinkoraġġixxi lill-UE taħdem mas-sħab lokali biex tkompli tinkoraġġixxi t-titjib; jistieden, barra minn hekk, lill-UE tinkoraġġixxi u tassisti mmappjar tas-soċjetà ċivili bħala bażi għal appoġġ aktar effikaċi; jirrakkomanda li l-UE tassisti lis-soċjetà ċivili u lid-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem strateġikament kif ukoll finanzjarjament, u tniedi skambji fit-tul, inkluż permezz tad-delegazzjonijiet rilevanti tal-UE;

45.

Iqis li l-protezzjoni u l-promozzjoni tal-libertà tal-kelma huma essenzjali għall-iżvilupp ta' soċjetà ċivili attiva u impenjata li tista' tikkontribwixxi kif xieraq fl-iżvilupp tar-reġjun kollu; jikkundanna, b'rabta ma' dan, kwalunkwe tentattiv ta' ċensura, intimidazzjoni ta' ġurnalisti jew ta' attivisti tad-drittijiet tal-bniedem u kwalunkwe tip ta' pressjoni diretta jew indiretta eżerċitata fuq il-mezzi tal-komunikazzjoni privati jew Statali;

46.

Jistieden lill-Istati tas-Saħel iwaqqfu l-arresti arbitrarji kollha u l-kampanji ta' intimidazzjoni kontra l-istampa u l-mezzi tal-komunikazzjoni, id-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem jew il-membri tal-oppożizzjoni; jistieden lill-Istati tar-reġjun tas-Saħel-Saħara, inklużi l-Istati tal-Afrika ta' Fuq, jirrispettaw bis-sħiħ il-libertà tal-kelma u ta' dimostrazzjoni min-naħa ta' gruppi paċifisti; jistieden lill-awtoritajiet ġudizzjarji jiġġudikaw l-avversarji li jinsabu l-ħabs billi jirrispettaw il-liġi fis-seħħ u fi proċess ġust; jistieden lill-Istati tas-Saħel jippromwovu sistema b'ħafna partiti u jippermettu lill-partiti politiċi, li jirrispettaw l-istat tad-dritt, joħorġu għall-elezzjonijiet mingħajr il-biża' ta' rappreżalji, u jippermettu lill-popolazzjoni tipparteċipa fl-elezzjonijiet;

47.

Jerġa' jafferma r-rabta inseparabbli bejn is-sigurtà tal-bniedem u l-iżvilupp fil-pajjiżi tas-Saħel, hekk kif definita fl-istrateġija tal-Unjoni Ewropea tal-2011 għas-Sigurtà u l-Iżvilupp fis-Saħel; jenfasizza l-importanza, għas-suċċess dejjiemi tal-politiki ta' żvilupp, ta' stabilità fil-qasam tas-sigurtà, tal-ekonomija, tal-politika, tar-rispett tad-drittijiet tal-bniedem u tal-libertajiet fundamentali fir-reġjun tas-Saħel, ifakkar, madankollu, li sabiex tiġi stabbilita s-sigurtà fir-reġjun l-investiment f'għajnuna għall-iżvilupp huwa indispensabbli, sabiex il-popolazzjoni tikseb biżżejjed riżorsi li jippermettu stabilità akbar fiż-żona; huwa tal-fehma li b'dan il-mod jiġu evitati, fil-biċċa l-kbira, il-każijiet ta' traffikar u ta' operazzjonijiet illegali li jseħħu minħabba l-faqar estrem u n-nuqqas ta' mezzi u ta' prospettivi;

48.

Jikkonstata bis-serjetà dovuta l-faqar estrem u mifrux fis-Saħel kollu, b'mod partikolari fil-Mali, fin-Niġer, fiċ-Ċad u fil-Burkina Faso, iżda wkoll fil-Mawritanja; jirrikonoxxi l-impatt dannuż tal-faqar fuq il-prospetti ta' twettiq tad-drittijiet tal-bniedem; jikkonstata li l-faqar u s-sottożvilupp għandhom impatt sproporzjonat fuq in-nisa u l-bniet, u jesprimi tħassib gravi għar-rati ta' mortalità materna u infantili taħt il-ħames snin għolja fir-reġjun; jenfasizza l-konstatazzjonijiet tan-Nazzjonijiet Uniti rigward rati ta' mortalità aktar baxxi fost l-ommijiet li ngħataw edukazzjoni aħjar bħala għajta għall-mobilitazzjoni favur l-edukazzjoni universali u aċċessibbli; jindika li ż-żieda demografika mgħaġġla, ħafna drabi b'rati annwali ta' aktar minn 3 %, tagħmel pressjoni addizzjonali fuq il-kapaċità tal-gvernijiet li jipproteġu anki l-aktar drittijiet ekonomiċi u soċjali bażiċi; għalhekk huwa bżonnjuż li jissaħħaħ l-aċċess għal servizzi tas-saħħa, b'mod partikolari, dwar id-drittijiet sesswali u riproduttivi li jippermettu aċċess għal servizzi ta' ppjanar tal-familja;

49.

Jenfasizza l-interdipendenza tal-iżvilupp, tad-demokrazija, tad-drittijiet tal-bniedem, tal-governanza tajba u tas-sigurtà fis-Saħel; itenni s-sostenn tiegħu favur approċċ ibbażat fuq id-drittijiet tal-bniedem u s-sjieda demokratika fil-kooperazzjoni għall-iżvilupp, imsejjes fuq l-użu tal-parteċipazzjoni u l-għarfien lokali bil-għan li jintlaħqu l-objettivi ta' żvilupp fil-post, u favur il-ħolqien ta' mekkaniżmi ta' monitoraġġ indipendenti, sodi u effikaċi, li jinvolvu lill-parlamenti, lill-entitajiet ġenwinament rappreżentattivi l-oħrajn u lis-soċjetà ċivili lokali u reġjonali fil-livell kemm nazzjonali kif ukoll internazzjonali; ifakkar u jsostni l-impenji tal-UE għall-implimentazzjoni ta' approċċ tad-drittijiet tal-bniedem għall-kooperazzjoni għall-iżvilupp tal-UE, kif ikkonstatat ukoll mill-Istrateġija tal-UE dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u l-Pjan ta' Azzjoni tagħha;

50.

Ifakkar fil-bżonn li l-għajnuna għall-iżvilupp għall-Istati tiġi kkundizzjonata għar-rispett tad-drittijiet fundamentali min-naħa tagħhom; itenni li l-allokazzjoni effikaċi tal-fondi bħala għajnuna Ewropea għall-iżvilupp teħtieġ li l-Unjoni tkun kapaċi tikkontrolla b'mod effikaċi l-użu ta' dawn il-fondi billi tiżgura li dawn ma jitwarrbux mill-użu inizjali tagħhom; itenni l-bżonn, biex id-drittijiet tal-bniedem jiġu promossi b'mod effikaċi, li titjieb il-koerenza bejn il-politiki esterni u l-politiki interni tal-Unjoni f'konformità mal-objettivi tal-UE fir-rigward tal-iżvilupp;

51.

Jistieden lill-Kummissjoni Ewropea tuża fis-Saħel, skont in-neċessitajiet tal-popolazzjoni identifikati minn qabel, il-fondi kollha disponibbli għall-iżvilupp: l-istrument Ewropew għad-Demokrazija u għad-Drittijiet tal-Bniedem, il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp, l-istrument ta' finanzjament tal-kooperazzjoni għall-iżvilupp, il-Fond għar-reżiljenza tas-Saħel;

52.

Jistieden lill-Unjoni Ewropea tappoġġa l-azzjonijiet kollha meħuda mill-Istati tas-Saħel, l-NGOs u s-soċjetà ċivili biex itejbu l-aċċess għall-kura, b'mod speċjali għall-popolazzjonijiet l-aktar vulnerabbli; jistieden lill-atturi internazzjonali jkomplu l-ġlieda kontra l-HIV/AIDS, it-tuberkulożi, il-malarja u l-meninġite, li huma l-kawża ta' diversi mwiet; jenfasizza l-ħtieġa li jitfasslu u jiġu implimentati programmi tas-saħħa għat-tisħiħ tas-sistemi tas-saħħa, filwaqt li jitqies il-fatt li l-kriżi ekonomika dinjija xekklet il-progress fir-rigward tal-HIV/AIDS, it-tuberkolożi, il-malarja u mard ieħor; jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li wħud mill-popolazzjonijiet tas-Saħel huma nomadi u ma jistgħu jaċċedu faċilment għall-kuri; jappella, f'dan ir-rigward, biex jingħata sostenn lill-kampanji ta' sensibilizzazzjoni u ta' taħriġ relatati mal-kuri;

53.

Jiddeplora l-fatt li t-tnaqqis tal-baġits fl-oqsma bħas-sigurtà alimentari, is-saħħa u l-edukazzjoni, li jikkostitwixxu fatturi importanti sabiex jintlaħqu l-Għanijiet ta' Żvilupp tal-Millennju, jikkontribwixxu sabiex jaggravaw il-kriżijiet alimentari u umanitarji li jkun hemm fis-Saħel; jissottolinja l-fatt li l-interventi strutturali fl-agrikoltura, is-sigurtà alimentari u n-nutrizzjoni, kif ukoll il-miżuri konkreti sabiex jinqered il-fenomenu tal-ikkapparar tal-artijiet, huma fundamentali għall-promozzjoni tat-tkabbir inklużiv u sostenibbli u sabiex jiġi evitat li l-kriżijiet alimentari fir-reġjun tas-Saħel jirrepetu ruħhom minn sena għal sena;

54.

Huwa tal-fehma li l-instabilità politika fir-reġjun tas-Saħel, flimkien man-nixfa kbira li qiegħda tolqot lil miljuni ta' nies, tikkostitwixxu theddida gravi għad-demokrazija, għall-istat tad-dritt u għar-rispett għad-drittijiet umani u soċjoekonomiċi, li għandhom impatt negattiv fuq il-kundizzjonijiet ta' ħajja tal-popolazzjoni; ifakkar li l-istat tad-dritt, il-governanza tajba u r-rispett tad-drittijiet tal-bniedem huma indispensabbli għall-istabilità tal-Istati, is-sigurtà u r-rispett tal-libertajiet fundamentali;

55.

Jistieden lill-awtoritajiet lokali u reġjonali, fir-rigward tas-soċjetà ċivili, jistabbilixxu l-kundizzjonijiet ta' sigurtà u ta' rispett tad-drittijiet tal-bniedem effikaċi ġewwa l-pajjiżi tas-Saħel u mal-fruntieri tagħhom, bil-għan ta' żvilupp ottimali tal-politiki ta' żvilupp u tal-politiki marbuta mal-għajnuna umanitarja;

56.

Jitlob lill-gvernijiet tal-pajjiżi tas-Saħel sabiex jindirizzaw il-kawżi fundamentali tal-kriżi, bi strateġija sostenibbli ta' żvilupp ekonomiku li tirrispondi għat-tħassib politiku, ekonomiku u soċjali taċ-ċittadini, bħall-aċċess għall-ikel, l-edukazzjoni, il-kura tas-saħħa, l-impjieg, l-abitazzjoni, ir-ridistribuzzjoni tal-ġid, il-kundizzjonijiet ta' ħajja deċenti, eċċ.

57.

Jenfasizza n-neċessità li tiġi miġġielda l-korruzzjoni biex tiżdied il-leġittimità istituzzjonali u jingħelbu l-isfidi dejjem ikbar ta' żvilupp fir-reġjun; jikkonstata li l-aċċess għal kura tas-saħħa u edukazzjoni bażiċi xxekkel bil-kbir minn diversi forom ta' korruzzjoni; jisħaq ulterjorment fuq l-importanza ta' soċjetà ċivili u mezzi tal-komunikazzjoni liberi u organizzati biex jimmonitorjaw u jirrapportaw l-abbużi;

58.

Jikkonstata li n-nisa jiżvolġu rwol essenzjali fl-iżvilupp fir-reġjun tas-Saħel, partikolarment fir-rigward tan-nutrizzjoni, tas-sigurtà alimentari u tal-produzzjoni tal-ikel, dan għaliex huma dawk prinċipalment responsabbli mill-agrikoltura, għalkemm jibqgħu mingħajr aċċess għall-proprjetà tal-artijiet li jikkultivaw; jistieden lill-Kummissjoni tirrikonoxxi r-rwol fundamentali tan-nisa, bħala azjendi agrikoli żgħar, fis-sigurtà alimentari, u tinvesti fi programmi li jsostnuhom b'mod partikolari; jinsisti dwar il-fatt li l-istrateġija tal-UE għandha wkoll tikkonċentra fuq azzjonijiet maħsuba biex jiżguraw li dawk l-aktar vulnerabbli, speċjalment fiż-żoni rurali, ikunu jistgħu jibbenefikaw mill-opportunitajiet tat-taħriġ agrikolu, mill-edukazzjoni dwar in-nutrizzjoni, mis-saħħa u mill-kundizzjonijiet tax-xogħol tajbin, u minn xibka ta' sigurtà fi żminijiet ta' bżonn; jenfasizza l-fatt li sabiex l-bdiewa ż-żgħar, partikolarment in-nisa, mhux biss jipproduċu b'mod sostenibbli, iżda wkoll jiżviluppaw il-kapaċità produttiva tagħhom, jeħtieġ li jkollhom aċċess akbar għall-mikrokreditu sabiex jinvestu fl-aħjar żrieragħ, fertilizzanti u mekkaniżmi ta' irrigazzjoni, kif ukoll fl-għodod li jkollhom bżonn għall-protezzjoni tal-prodotti tar-raba' kontra l-organiżmi dannużi u l-mard;

59.

Jenfasizza l-bżonn urġenti li tingħata għajnuna umanitarja mill-UE biex tgħin fil-kisba tal-Għanijiet ta' Żvilupp tal-Millennju; jissottolinja l-importanza tal-objettiv fir-rigward tat-titjib tas-saħħa tal-omm għat-tnaqqis tal-mortalità materna u l-kisba tal-aċċess universali għas-saħħa sesswali u riproduttiva u l-ippjanar tal-familja; jisħaq fuq l-importanza tal-edukazzjoni u tas-sensibilizzazzjoni fil-qasam tas-saħħa sesswali u riproduttiva bħala parti integranti mill-aġenda tas-saħħa tal-mara;

60.

Josserva li hemm sinjali allarmanti li r-reġjun tas-Saħel kollu se jintlaqat minn kriżi serja tal-ikel u n-nutrizzjoni din is-sena u jistieden lill-Kummissjoni tiffinanzja b'mod xieraq l-għajnuna umanitarja tagħha lir-reġjun;

61.

Jenfasizza l-kwistjonijiet urġenti tal-karestiji, tan-nixfiet, tal-ġuħ persistenti u tal-inabilità tal-gvern nazzjonali li jipprovdi sigurtà alimentari bażika li huma katalizzaturi għal diżilluzjoni lokali; itenni l-bżonn għat-titjib tal-abilità tal-gvern nazzjonali li jipprovdi sigurtà alimentari permezz ta' żieda fil-finanzjamenti u fis-sostenn politiku għall-inizjattiva AGIR-Sahel anke bħala Approċċ Reġjonali u Komprensiv għall-indirizzar tar-raġuni fundamentali tas-sigurtà alimentari;

62.

Jistieden lill-Unjoni Ewropea tistabbilixxi, f'kollaborazzjoni mal-pajjiżi tas-Saħel, politiki ta' żvilupp ibbażati fuq approċċ imsejjes fuq id-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali mmirati li jtaffu l-kriżi alimentari u l-problemi ta' malnutrizzjoni u ta' karestija, tilqa' għan-nixfiet u tikkumbatti kontra d-diżastri naturali; jistieden lill-Kummissjoni Ewropea tuża bl-aħjar mod il-fondi allokati destinati għall-ġlieda kontra l-malnutrizzjoni (EUR 123,5 miljun fl-2012), b'mod konformi mal-politiki prijoritarji msemmija, li tkopri n-neċessitajiet tal-popolazzjoni milquta u li tappoġġa l-iżvilupp tal-kapaċitajiet lokali ta' dawn il-pajjiżi sabiex jiġi żgurat impatt pożittiv tal-għajnuna;

63.

Ifakkar li jinħtieġ impenn fit-tul għall-bini tar-reżistenza għan-nixfa fis-Saħel u b'hekk jiġu evitati kriżijiet alimentari rikorrenti u li jsir rikors għal għajnuna umanitarja enormi kull meta jseħħ episodju ġdid ta' nixfa; jenfasizza li dan l-impenn jeħtieġ sħubija sostenibbli bejn il-gvernijiet, l-istituzzjonijiet reġjonali, id-donaturi u l-istituzzjonijiet finanzjarji fuq l-inizjattiva AGIR Sahel mibdija mill-Unjoni Ewropea;

64.

Jikkonstata, bi tħassib partikolari, li l-aċċess għall-ilma tajjeb għax-xorb għadu jirrappreżenta problema fir-reġjun tas-Saħel kollu; itenni li sabiex jinkiseb l-iżvilupp tar-reġjun l-attenzjoni prinċipali għandha tingħata lill-iżgurar tal-bżonnijiet bażiċi tal-popolazzjoni ta' din iż-żona; jenfasizza li parti importanti tal-għajnuna għall-iżvilupp mogħtija mill-UE għandha tittratta din il-kwistjoni; jilqa' pożittivament, f'dan il-rigward, l-inizjattivi internazzjonali kollha li għandhom l-għan li jnaqqsu l-iskarsezza tal-ilma fir-reġjun tas-Saħel;

65.

Jenfasizza li approċċ fit-tul ibbażat fuq l-aċċess għall-edukazzjoni għal kulħadd huwa meħtieġ biex titjieb il-ħajja tal-abitanti tas-Saħel u jappoġġa l-iżvilupp ta' reġjun li se jkollu 150 miljun ruħ fl-2040;

66.

Iħeġġeġ lill-Istati u lill-atturi reġjonali tas-Saħel, flimkien man-Nazzjonijiet Uniti, jimmobilizzaw riżorsi ġodda għall-iżvilupp; jilqa' pożittivament il-konsultazzjonijiet li nbdew mill-Mibgħut Speċjali tas-Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti għas-Saħel mal-Bank Afrikan ta' Żvilupp, u jirrakkomanda li dawn il-konsultazzjonijiet jiġu estiżi għall-Bank Dinji u għall-istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali l-oħrajn sabiex jinħoloq Fond ta' Azzjoni għas-Saħel; ifaħħar din il-proposta ta' pjattaforma integrata tal-fond għar-riżorsi, bil-koordinament tal-proġetti ta' żvilupp reġjonali mal-bżonnijiet speċifiċi tal-pajjiżi tas-Saħel; jinkoraġġixxi lill-UE tadotta u tikkoordina l-istrateġija tagħha f'dan is-sens;

67.

Jesprimi tħassib dwar is-sitwazzjoni ġenerali tal-estrazzjoni tal-uranju fis-Saħel, b'mod partikolari fid-dawl tal-attakk mill-MUJAO fuq minjiera f'Arlit fit-Tramuntana tan-Niġer fit-23 ta' Mejju 2013; jisħaq fuq il-fatt li ksur gravi tas-sigurtà madwar il-minjieri tal-uranju tan-Niġer jista' jirriżulta diżastruż għall-popolazzjonijiet lokali u għall-istabilità reġjonali, u jitlob, għaldaqstant, li s-sigurtà tingħata l-akbar attenzjoni mill-awtoritajiet tan-Niġer u s-sħab internazzjonali tagħhom; jenfasizza barra minn hekk l-importanza li tiġi garantita s-sikurezza fl-estrazzjoni tal-uranju; jistieden barra minn hekk lill-kumpaniji tal-estrazzjoni jiżguraw li t-tħaffir għall-uranju jsir b'mod responsabbli, bil-kunsens sħiħ tal-komunitajiet lokali, u b'impatt dannuż minimu fuq il-popolazzjonijiet tal-viċinanzi u tal-ambjent tagħhom;

68.

Jikkonstata, bil-gravità dovuta, il-kriżijiet alimentari u nutrizzjonali u l-emerġenzi umanitarji l-oħrajn li jiġru frekwentement fir-reġjun tas-Saħel, u l-effett tagħhom fuq l-aktar drittijiet tal-bniedem fundamentali; jilqa' favorevolment l-involviment qawwi tal-UE u tal-Istati Membri tagħha fl-isforzi biex tiġi miġġielda l-kriżi umanitarja fis-Saħel; jissottolinja l-fatt li l-ġlieda kontra l-insigurtà alimentari hija fundamentali kemm għall-faċilitazzjoni tal-paċi kif ukoll għat-tisħiħ tad-drittijiet tal-bniedem; jemmen li, għal dan il-għan, għandhom ikunu stimolati l-produzzjoni u s-sjieda lokali, kif anki għandhom jissaħħu n-netwerks ta' distribuzzjoni u l-mobilità tar-riżorsi; jikkonstata li l-għajnuna mill-Kummissjoni Ewropea, fl-2012, għall-kriżijiet alimentari u nutrizzjonali kienet tammonta għal EUR 338 miljun li 174 miljun minnhom ġew iddedikati għall-għajnuna umanitarja ta' urġenza; li d-DĠ ECHO mmobilizza EUR 172 miljun f'għajnuna umanitarja li EUR 58 miljun minnhom intużaw fil-Mali;

69.

Jistieden lill-Unjoni tkompli u tintensifika l-azzjoni intiża għat-tisħiħ tal-għajnuna umanitarja fis-Saħel, tiżgura koordinament strett bejn l-aġenziji internazzjonali tal-għajnuna umanitarja, is-soċjetà ċivili, l-awtoritajiet lokali u reġjonali u l-gvernijiet, timmobilizza l-ammonti neċessarji tal-għaxar FEŻ (EUR 660 miljun għall-2007-2013) u tal-Alliance Globale pour l'Initiative Resilience – AGIR Sahel (EUR 172 miljun għall-2012); jilqa' b'sodisfazzjon il-baġit mogħti lil AGIR-Sahel ta' EUR 1,5 miljun fil-11-il FEŻ sabiex titjieb ir-reżiljenza tal-Istati tas-Saħel;

70.

Jissottolinja l-bżonn li l-pajjiżi kollha tas-Saħel jimplimentaw politiki propizji għall-infrastrutturi soċjali ta' bażi u ta' netwerk ta' bażi (sanità, netwerk ta' konsulenti mediċi, trasport, telekomunikazzjonijiet) għall-provvista korretta u effikaċi tal-għajnuna umanitarja; jistenna mill-Istati u mill-awtoritajiet lokali u reġjonali impenn ta' konsolidament u aċċessibilità ta' dawn in-netwerks;

71.

Jikkundanna bil-qawwa kollha l-iskjavitù attwali, kundizzjoni li spiss tintiret, fir-reġjun tas-Saħel, u partikolarment fil-Mawritanja, li skont rapporti tolqot lil minoranza mdaqqsa tal-popolazzjoni; jikkonstata li l-iskjavitù teżisti fi ħdan sistema ta' kasti riġida, u tippersisti minkejja l-abolizzjoni uffiċjali tal-iskjavitù min-naħa tal-pajjiż fl-1981 u l-penalizzazzjoni espliċita tagħha fl-2007; jesprimi t-tħassib kbir tiegħu dwar in-natura istituzzjonalizzata, sal-isferi tal-amministrazzjoni pubblika, ta' din il-prattika; jikkonstata ulterjorment li r-riluttanza estrema tal-Gvern tal-Mawritanja li jirrikonoxxi l-eżistenza kontinwata u mifruxa tal-iskjavitù, u li sal-lum sid wieħed biss ta' skjavi tħarrek il-Qorti u nstab ħati; iħeġġeġ lill-Gvern tal-Mawritanja jagħmel unur lill-impenji u lill-obbligi ġuridiċi nazzjonali u internazzjonali tiegħu bil-għan li jtemm effettivament kull forma ta' skjavitù u jippromulga liġijiet kontra l-iskjavitù u fost ħwejjeġ oħra jipprevedi proċeduri ta' kumpens; iħeġġeġ, barra minn hekk, lill-awtoritajiet tal-Mawritanja jieqfu jagħmlu vessazzjonijiet u saħansitra jarrestaw lill-attivisti lokali tas-soċjetà ċivili li qegħdin iwettqu kampanja għall-eliminazzjoni tal-iskjavitù, inkluż fuq akkużi ta' apostasija; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri tagħha jkomplu isostnu, f'dan ir-rigward, l-ħidma tal-organizzazzjonijiet tal-Mawritanja kif ukoll internazzjonali kontra l-iskjavitù, fosthom ir-Rapporteur Speċjali tan-Nazzjonijiet Uniti (RSNU) dwar il-forom kontemporanji ta' skjavitù u l-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol;

72.

Jikkonstata bi tħassib kbir li l-iskjavitù tippersisti fir-reġjun tas-Saħel kollu kemm hu, b'għadd ta' persuni f'xogħol skjavizzat fil-Mali, fin-Niġer u bnadi oħra; iħeġġeġ lill-awtoritajiet nazzjonali u internazzjonali responsabbli jieħdu azzjoni f'dan ir-rigward, billi jimmonitorjaw l-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni fis-seħħ li tipprojbixxi u tippenalizza l-iskjavitù, b'attenzjoni partikolari lejn il-pożizzjoni u l-vulnerabilità tan-nisa u tal-bniet; jinkoraġġixxi l-iżvilupp mill-awtoritajiet ta' programmi li għandhom l-għan, fost oħrajn, li jassistu fir-riabilitazzjoni u fir-reintegrazzjoni tal-vittmi, jiġbru d-data u jorganizzaw kampanji ta' sensibilizzazzjoni, peress li l-iskjavitù hija meqjusa minn bosta bħala sitwazzjoni naturali u din il-ġerarkija soċjali għandha għeruq sodi; jinkoraġġixxi lill-awtoritajiet lokali jiżviluppaw strateġiji u programmi li jimmiraw għall-integrazzjoni fis-soċjetà ta' persuni li kienu skjavi billi jiżguraw mezzi ta' sussistenza u aċċess adegwat għax-xogħol;

73.

Jesprimi tħassib dwar il-ksur tad-drittijiet fundamentali tat-tfal fis-Saħel, b'mod partikolari, il-vjolenza u d-diskriminazzjoni bbażati fuq il-ġeneru, it-tħaddim prevalenti tat-tfal, l-allegata detenzjoni ta' minorenni fil-ħabsijiet tal-adulti fil-Mawritanja, fil-Mali u fi bnadi oħra, u r-reklutament miċ-Ċad ta' suldati tfal fl-armata regolari tal-pajjiż; jistieden lill-UE taħdem mill-qrib mal-gvernijiet tas-Saħel biex tiżgura l-qerda ta' dawn il-prattiki;

74.

Jesprimi tħassib kbir dwar il-provi tat-tħaddim tat-tfal fil-minjieri tad-deheb, fl-agrikoltura, fil-forestrija u f'setturi oħra tal-ekonomija tal-Mali, li, skont ir-rapporti, jinvolvu t-tfal mill-età ċkejkna ta' sitt snin; jikkonstata l-liġijiet fis-seħħ fl-Istati tas-Saħel jipprojbixxu t-tħaddim tat-tfal; jikkonstata wkoll in-natura partikolarment perikoluża tal-estrazzjoni tad-deheb; jistieden, għaldaqstant, lill-awtoritajiet tal-Mali jimplimentaw il-proposti politiċi fil-Pjan ta' Azzjoni għall-Ġlieda kontra t-Tħaddim tat-Tfal (PANETEM) tagħha ta' Ġunju 2011, u jippromwovu l-edukazzjoni universali b'mod aktar attiv; jistieden lill-UE taħdem mal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO) u ma' organizzazzjonijiet nazzjonali u internazzjonali oħrajn, biex teqred bis-sħiħ t-tħaddim tat-tfal fil-Mali; jistieden lill-Istati tas-Saħel kollha jiġġieldu kontra t-tħaddim tat-tfal u jippromwovu l-edukazzjoni;

75.

Jikkonstata, bi tħassib kbir, li skont l-istatistika tal-NGOs, aktar minn tliet miljun tifel u tifla taħt l-età tas-17-il sena qed jaħdmu fil-Mali; jiddeplora din is-sitwazzjoni, speċjalment billi tirriżulta f'rati ta' edukazzjoni mnaqqsa u rati ta' litteriżmu baxxi;

76.

Ifakkar li l-UE taderixxi mal-prinċipji tal-Proċess ta' Kimberley, timplimenta l-programmi tal-Pjan ta' Azzjoni għall-Infurzar tal-Liġi tal-Foresta, Governanza u Kummerċ (FLEGT) u tagħmel sforz biex tippromwovi r-rispett tal-istandards internazzjonali bażiċi fir-rigward tal-protezzjoni soċjali, ix-xogħol u l-ambjent, kif ukoll ir-responsabilità soċjali tal-kumpaniji (CSR); jistieden lill-UE u lill-Istati tas-Saħel jirriflettu dwar proċess tat-traċċabilità tad-deheb fuq l-eżempju tal-proċess ta' Kimberley dwar id-djamanti; jenfasizza l-bżonn li l-kumpaniji Ewropej b'sussidjarji fil-pajjiżi tar-reġjun jaċċertaw ruħhom li dawn l-istandards bażiċi u l-linji gwida internazzjonali dwar is-CSR qegħdin jiġu rispettati; jindika li l-UE dalwaqt sejra tintroduċi l-prinċipju tar-rapportar rigward kull pajjiż individwali;

77.

Huwa mħasseb ħafna bir-rapporti ta' sekwestru ta' tfal għal riskatt u bejgħ fiċ-Ċad, kif ukoll f'pajjiżi oħrajn fir-reġjun; jikkonstata li t-tfal qegħdin jiġu traffikati internament u barra għal skopijiet ta' xogħol furzat, żwieġ furzat u sfruttament sesswali; jikkonstata, barra minn hekk, li f'ċerti każijiet ġew sekwestrati u mibjugħa tfal lill-aġenziji ta' adozzjoni internazzjonali;

78.

Jistieden lill-Istati tas-Saħel jippromwovu l-aċċess għall-edukazzjoni għat-tfal kollha, subien u bniet, u għall-popolazzjonijiet nomadi, mingħajr diskriminazzjoni abbażi ta' razza, kasti jew etnija; jistieden lill-Istati tas-Saħel jippromwovu l-politiki ta' taħriġ professjonali, l-aċċess għall-edukazzjoni għolja u l-impjieg biex iż-żgħażagħ tas-Saħel jiġu offruti prospettiva għall-futur u għalhekk jinżammu 'l bogħod mill-gruppi terroristiċi; jisħaq li l-kundizzjonijiet tat-tfal fl-iskejjel iridu jirrispettaw kriterji minimi ta' saħħa, sigurtà u dinjità u li għandhom jittieħdu provvedimenti biex jiġi żgurat li t-tfal ma jiġux ittrattati ħażin jew jiġu mġiegħla jittallbu l-karità mit-tuturi tagħhom;

79.

Jappella għall-istabbiliment u għall-monitoraġġ ta' politiki sanitarji u tal-edukazzjoni effikaċi għan-nies l-iktar vulnerabbli, bħan-nisa u t-tfal, biex joqorbu lejn l-Għanijiet ta' Żvilupp tal-Millennju: edukazzjoni primarja għal kulħadd, titjib tas-saħħa materna u aċċess għall-kura għal kulħadd, ġlieda kontra l-HIV/AIDS u l-marda kollu li jittieħed; jistieden lill-Unjoni Ewropea, fil-qafas tal-11-il FEŻ, tagħmel liż-żgħażagħ prijorità tal-azzjoni tagħha fis-Saħel u tiżviluppa politika ambizzjuża fil-qasam tal-edukazzjoni; ifakkar fl-importanza tal-politiki ddedikati għan-nisa kif ukoll għall-aċċess għall-impjieg;

80.

Jirrikonoxxi r-rwol importanti li n-nisa jiżvolġu fl-istabbilizzazzjoni u fl-iżvilupp tas-Saħel u jappella għat-tisħiħ tal-influwenza preponderanti tagħhom fil-prevenzjoni tal-kunflitti, fiż-żamma u fir-rikostruzzjoni tal-paċi, kif ukoll fl-oqsma tas-sigurtà, tal-politika u tal-iżvilupp ekonomiku; jinkoraġġixxi lill-imsieħba tal-iżvilupp jagħtu appoġġ finanzjarju favur proġetti speċifikament immirati għall-emanċipazzjoni tan-nisa fir-reġjun;

81.

Jikkonstata d-diskriminazzjoni li jħabbtu wiċċhom magħha n-nisa u l-bniet, u dan jidher, fost oħrajn, miż-żwieġ furzat, miż-żwieġ ta' minorenni, mill-isfruttament sesswali, mil-livell baxx ta' edukazzjoni, mill-prattika mifruxa tal-mutilazzjoni ġenitali femminili, inkluża l-infibulazzjoni, kif ukoll mill-prattiki tradizzjonali bħal li armel jiżżewweġ lil oħt il-mara (sororat) jew li raġel jiżżewweġ lill-armla ta' ħuh (levirat); jappella għall-implimentazzjoni, f'kooperazzjoni mal-atturi tal-iżvilupp fil-post kollha, ta' politiki intiżi li jissalvagwardaw id-drittijiet tal-bniedem u l-parità tal-ġeneru, partikolarment ir-rispett, is-salvagwardja u l-promozzjoni tad-drittijiet tan-nisa, inklużi d-drittijiet fl-isfera sesswali u riproduttiva, mingħajr diskriminazzjoni abbażi ta' razza, kasta, età, twemmin reliġjuż, stat ċivili, oriġini jew kundizzjoni ta' migrant jew mhux; jenfasizza li hemm in-neċessità ta' aktar sforzi sabiex jiġi żgurat li r-riformi marbuta mal-governanza u l-istat tad-dritt iwieġbu għall-ħtiġijiet speċifiċi tan-nisa;

82.

Jistieden lill-pajjiżi tas-Saħel jadottaw liġijiet u miżuri konkreti li jipprojbixxu l-forom kollha ta' vjolenza kontra n-nisa, u jistabbilixxu penali għalihom, inkluża l-vjolenza domestika u sesswali, il-fastidju sesswali u prattiki tradizzjonali dannużi, bħall-mutilazzjonijiet ġenitali tan-nisa u ż-żwiġijiet furzati, speċjalment fil-każ ta' bniet minorenni; jenfasizza l-importanza tal-protezzjoni tal-vittmi u tal-għoti ta' servizzi speċifiċi, u tal-ġlieda kontra l-impunità tal-aggressuri, filwaqt li jiggarantixxu li dawn ir-reati jiġu investigati, proċessati u sanzjonati kif xieraq, u li n-nisa kollha jkollhom aċċess sħiħ għall-ġustizzja, mingħajr l-ebda tip ta' diskriminazzjoni għal raġunijiet reliġjużi u/jew ta' oriġini etnika; jenfasizza li l-vjolenza domestika mhijiex xi ħaġa privata fi ħdan il-familja, u l-iskużi għal vjolenza msejsa fuq twemmin reliġjuż jew kulturali mhumiex aċċettabbli;

83.

Iħeġġeġ lill-pajjiżi tas-Saħel jirrevedu l-liġijiet tagħhom dwar in-nisa u d-drittijiet dwar il-proprjetà; jenfasizza l-importanza li n-nisa jkollhom il-pussess tal-art li jaħdmu, l-istess art li fuqha jgħixu;

84.

Iħeġġeġ lill-komunità internazzjonali talloka aktar fondi biex id-drittijiet tan-nisa u l-għoti ta' setgħa lin-nisa fir-reġjun jimxu 'l quddiem; jilqa' pożittivament l-isforzi tal-Unjoni Afrikana favur id-drittijiet tan-nisa u jfakkar fl-importanza tal-Komunità Ekonomika tal-Istati tal-Afrika tal-Punent (ECOWAS) għall-istabilità tar-reġjun; jistieden lill-pajjiżi tas-Saħel jintensifikaw il-kooperazzjoni bejniethom bil-għan li jniedu kampanji ta' sensibilizzazzjoni dwar id-drittijiet tan-nisa flimkien mal-NGOs, is-soċjetà ċivili, in-Nazzjonijiet Uniti u l-Unjoni Ewropea; jistieden lill-Unjoni Ewropea taħdem mal-atturi reġjonali biex jippromwovu l-edukazzjoni tal-bniet u jappoġġaw miżuri li jagħtu spinta lis-sigurtà finanzjarja u l-potenzjal tan-nisa, bħala elementi ewlenin għall-iżgurar ta' għoti ta' setgħa f'termini soċjali, politiċi u ekonomiċi lin-nisa; jinkoraġġixxi, barra minn hekk, enfasi politika fuq it-titjib tal-kura tas-saħħa tan-nisa;

85.

Jistieden, barra minn hekk, lill-pajjiżi tas-Saħel jiżguraw li l-bniet kollha jkunu reġistrati mat-twelid u li sussegwentement ikunu iskritti fl-edukazzjoni tal-iskola primarja;

86.

Jistieden lill-Kummissjoni, lis-SEAE u lill-Kunsill jinkoraġġixxu lil aktar pajjiżi tar-reġjun jadottaw dispożizzjonijiet espliċiti fil-leġiżlazzjonijiet tagħhom u jippromwovu l-programmi bil-għan li jiġu garantiti d-drittijiet tan-nisa u tal-bniet, partikolarment, l-aċċess għas-servizzi pubbliċi, fil-qasam tal-edukazzjoni, l-aċċess għas-saħħa, id-drittijiet sesswali u riproduttivi, jiżguraw self għall-ikel, għall-art u għar-riżorsi produttivi, speċjalment fiż-żoni rurali, kif anki l-aċċess għall-kura tas-saħħa u għas-sistema ġudizzjarja, bil-għan li tiżdied l-indipendenza finanzjarja tan-nisa, jiġu megħjuna jagħmlu t-tranżizzjoni minn xogħol informali għal dak formali, il-parteċipazzjoni tagħhom fit-teħid tad-deċiżjonijiet politiċi u ekonomiċi u l-eliminazzjoni ta' kull forma ta' vjolenza kontra n-nisa u l-bniet, inkluż l-eradikazzjoni taż-żwieġ furzat ta' minorenni u l-prattika barbara tal-mutilazzjoni ġenitali femminili;

87.

Jistieden lir-RSUE għas-Saħel u lir-RSUE għad-drittijiet tal-bniedem, rispettivament, jiżviluppaw azzjonijiet komuni għall-garanzija tad-drittijiet tan-nisa fir-reġjun b'mod aktar effikaċi, billi jiġġieldu kontra l-impunità fir-rigward tal-vjolenza msejsa fuq il-ġeneru u kontra l-forom l-oħrajn ta' vjolenza li joffendu d-dinjità tan-nisa; iħeġġeġ lill-Kummissjoni, lis-SEAE u lill-Istati sħab jagħmlu d-drittijiet tan-nisa u l-parità tal-ġeneru prijorità fil-programmi ta' għajnuna bilaterali u jfornu finanzjament sostenibbli u affidabbli għall-inizjattivi bil-għan li n-nisa jingħataw aktar setgħa u jingħata spinta lill-parità tal-ġeneru; jikkundanna b'mod partikolari l-vjolenza bħala l-ostaklu prinċipali biex in-nisa jgawdu mil-libertà soċjali u ekonomika tagħhom; jenfasizza li l-promozzjoni tal-parità bejn l-irġiel u n-nisa għandha titqies bħala kwistjoni trasversali;

88.

Jilqa' pożittivament l-istatus ġuridiku tar-relazzjonijiet omosesswali fil-Mali, fin-Niġer, fiċ-Ċad u fil-Burkina Faso; jiddispjaċih, madankollu, li d-diskriminazzjoni għadha preżenti fis-soċjetà; jesprimi t-tħassib gravi tiegħu dwar l-użu ta' liġijiet ta' “indiċenza pubblika” u liġijiet li jipprojbixxu l-assoċjazzjoni għal “skop immorali” fil-konfront tal-komunità LGBT fil-Mali u fir-reġjun tal-madwar; jittama li l-oppressi waqt l-irvell fil-Mali tat-Tramuntana jkunu jistgħu jerġgħu jintegraw ruħhom bla perikli fis-soċjetà tagħhom; jesprimi tħassib kbir dwar il-penalizzazzjoni kontinwa tar-relazzjonijiet LGBT fil-Mawritanja, li, għall-irġiel, nominalment tfisser il-piena tal-mewt bi tħaġġir fil-pubbliku; jikkonstata madankollu li ma hemm l-ebda episodju dokumentat li din il-piena xi darba ġiet applikata; iħeġġeġ iżda lill-Gvern tal-Mawritanja jaħdem mas-soċjetà ċivili biex issir riforma tal-leġiżlazzjoni tiegħu u jgħin biex titjieb il-ħajja taċ-ċittadini LGBT;

89.

Jemmen li approċċ ibbażat fuq id-drittijiet għas-sitwazzjoni u għall-iżvilupp tal-poplu Twareg, li jittratta onestament l-inġustizzji storiċi, filwaqt li jżomm quddiem għajnejh il-fatt li l-poplu Twareg jgħix f'żoni flimkien ma' gruppi etniċi oħrajn ukoll, huwa essenzjali għall-paċi u għall-iżvilupp fir-reġjun tas-Saħel; japprezza l-iżviluppi fin-Niġer dwar din il-kwistjoni, iżda jħeġġeġ lill-pajjiżi kollha b'popolazzjonijiet tat-Twareg konsistenti, inklużi l-pajjiżi mhux fis-Saħel bħall-Alġerija u l-Libja, jaħdmu mar-rappreżentanti tal-komunità bil-għan li jsolvu, mil-lat politiku u istituzzjonali, il-problemi tas-sottożvilupp u tal-animożità; jikkonstata, barra minn hekk, il-varjetà ta' kulturi mas-Saħel kollu; huwa tal-fehma li dawn il-popolazzjonijiet kollha għandhom ikunu jistgħu jsibu mill-ġdid il-koeżistenza paċifika; jinkoraġġixxi lill-gvernijiet tar-reġjun jinkluduhom kollha kemm huma fid-djalogi soċjali u politiċi, u fil-proċess tat-teħid ta' deċiżjonijiet;

90.

Jilqa' pożittivament il-ħatra tar-RSUE għas-Saħel, u l-element qawwi tad-drittijiet tal-bniedem fil-mandat tiegħu; jistenna li r-RSUE l-ġdid jikkoopera mill-qrib mar-RSUE għad-drittijiet tal-bniedem, mal-Uffiċċju tal-Prosekutur tal-QKI, mal-Uffiċċju tal-Kummissarju Għoli għad-Drittijiet tal-Bniedem (OHCHR) u mad-difensuri u mal-osservaturi tad-drittijiet tal-bniedem fir-reġjun; biex jippromwovi r-rispett tad-drittijiet tal-bniedem u tad-dritt umanitarju internazzjonali; jappella għal koordinament xieraq bejn ir-RSUE għas-Saħel mar-RSUE għall-Mediterran tan-Nofsinhar b'mod partikolari, kif ukoll mar-RSUE għall-Qarn tal-Afrika, peress li l-kriżijiet fl-Afrika għandhom implikazzjonijiet reġjonali qawwijin, għandhom tendenza li jkollhom effetti konsegwenzjali u jġorru kunsiderazzjonijiet ġeostrateġiċi; iħeġġeġ lill-UE, f'dan ir-rigward, tinvesti hija nnifisha f'koordinament effikaċi tal-isforzi kollha tal-UE fl-Afrika, speċjalment il-ġestjoni tal-kriżijiet u l-isforzi ta' wara l-kunflitt u, jistieden, għalhekk, lill-VP/RGħ tiżgura tali koordinament;

91.

Jisħaq fuq l-importanza ta' implimentazzjoni tal-impenji tal-politika tal-UE fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem, inklużi l-linji gwida tagħha dwar it-tfal u l-kunflitt armat, il-vjolenza kontra n-nisa u l-bniet u l-ġlieda kontra kull forma ta' diskriminazzjoni kontrihom, il-promozzjoni tar-rispett tad-dritt umanitarju internazzjonali, il-protezzjoni taċ-ċivili fil-missjonijiet u fl-operazzjonijiet tal-PSDK kif ukoll tal-politika ta' approċċ komprensiv tal-UE dwar l-implimentazzjoni tar-riżoluzzjonijiet 1325 u 1820 tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti dwar in-nisa, il-paċi u s-sigurtà, inkluż il-monitoraġġ u r-rappurtar ta' żviluppi f'dan ir-rigward;

92.

Jiddeplora l-fatt li la l-Istrateġija tal-UE għas-Sigurtà u l-Iżvilupp fis-Saħel, adottata fil-21 ta' Marzu 2011, u lanqas il-konklużjonijiet dwarha adottati mill-Kunsill “Affarijiet Barranin” tat-23 ta' Marzu 2012 ma fihom riferiment għall-promozzjoni tal-parità tal-ġeneru, għas-sitwazzjoni tan-nisa jew għall-ħarsien ta' drittijiethom;

93.

Jilqa' pożittivament il-linji strateġiċi ta' azzjoni fl-Istrateġija għas-Saħel tal-UE, inklużi l-appoġġ għal governanza tajba u riżoluzzjoni interna tal-kunflitt u l-promozzjoni tagħhom; jemmen, madankollu, li l-istrateġija għadha ma tintegrax adegwatament id-drittijiet tal-bniedem, l-istat tad-dritt, is-sostenn għad-demokrazija, il-governanza ekonomika effikaċi u l-miżuri b'saħħithom kontra l-korruzzjoni bħala elementi fundamentali għall-appoġġ tar-rabta bejn l-iżvilupp u s-sigurtà fil-qalba tagħha; iħeġġeġ lill-istituzzjonijiet tal-UE jikkollaboraw biex fil-futur qrib jirrevedu l-istrateġija, billi jinkludu proposti konkreti għal:

94.

Jirrakkomanda li l-Unjoni Ewropea tqis il-possibilità ta' sanzjonijiet immirati, permezz ta' ffriżar tal-assi, projbizzjonijiet tal-viżi jew strumenti oħrajn, lill-awturi tal-aktar ksur gravi tad-drittijiet tal-bniedem, kemm fil-Mali kif ukoll fi bnadi oħra;

95.

Jilqa' pożittivament ir-rapport reċenti tas-Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti dwar is-sitwazzjoni fis-Saħel; jikkonstata l-approċċ ta' “erbgħa b'erbgħa”, li għandu l-għan li jagħti spinta lill-governanza, lis-sigurtà, lir-rekwiżiti umanitarji u lill-iżvilupp, bħala parti minn strateġija integrata; jilqa' pożittivament b'mod partikolari d-dimensjoni qawwija tad-drittijiet tal-bniedem fl-istrateġija, u jistieden lill-UE tkompli s-sostenn tagħha; ifaħħar barra minn hekk l-enfasi tal-istrateġija integrata tan-Nazzjonijiet Uniti fuq il-bini tal-parteċipazzjoni, is-sostenn ta' governanza lokali u reġjonali, it-tisħiħ ta' koeżjoni soċjali u ta' sigurtà, l-iżvilupp ta' sistemi ta' twissija bikrija għal theddidiet futuri u, b'mod partikolari, it-tisħiħ jew il-konsolidament tal-mekkaniżmi nazzjonali u reġjonali tad-drittijiet tal-bniedem; jinkoraġġixxi lill-Unjoni Ewropea tinkorpora approċċ olistiku simili għall-problemi relatati mas-sostenibilità, mas-sigurtà, maż-żvilupp, mad-drittijiet tal-bniedem u mal-qasam umanitarju, f'koordinament u f'armonija man-Nazzjonijiet Uniti, b'tali mod li jirrikonoxxi n-natura fundamentalment transnazzjonali, transkonfinali u interkonnessa tal-isfidi tas-Saħel;

96.

Jenfasizza l-importanza kruċjali kontinwa ta' impenn dejjem ikbar min-naħa tal-UE mal-atturi reġjonali Afrikani bħall-UA, l-ECOWAS, l-Unjoni tal-Magreb Għarbi u l-istrumenti reġjonali Afrikani tad-drittijiet tal-bniedem, biex jiġi ġġenerat progress sostnut fl-inizjattivi tad-drittijiet tal-bniedem u tad-demokrazija fis-Saħel; iħeġġeġ lill-pajjiżi ġirien bħas-Senegal, l-Alġerija u l-Marokk jagħtu kontribut ta' direzzjoni u jgħinu fil-ħolqien ta' dinamiżmu reġjonali awtentiku li se jagħti spinta lill-iżvilupp ekonomiku reġjonali u lid-drittijiet tal-bniedem; jirrikonoxxi fl-aħħar mill-aħħar li s-soluzzjonijiet dejjiema għall-problemi tas-Saħel għandhom jiġu minn dak ir-reġjun u mill-poplu proprju tiegħu; jistieden, madankollu, lill-UE tkompli bl-impenn tagħha li taħdem mas-sħab tas-Saħel u tassistihom bil-mezzi kollha xierqa għad-dispożizzjoni tagħha biex titjieb il-kwalità tal-ħajja tal-popli f'dak ir-reġjun, u jissaħħu r-rabtiet mal-gvernijiet demokratiċi tagħhom;

97.

Jilqa' b'sodisfazzjon ir-rapport ta' April 2013 tas-Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti dwar is-sitwazzjoni li tirrigwarda s-Saħara tal-Punent u jtenni l-konstatazzjonijiet fih, li jenfasizza l-importanza kritika li jiġi indirizzat il-kunflitt tas-Saħara tal-Punent bħala parti minn strateġija usa' favur is-Saħel, u li l-fatt li l-kwistjoni tad-drittijiet tal-bniedem għadha importanti għal kwalunkwe riżoluzzjoni tal-kunflitt; jikkonstata li l-kunflitti li għaddejjin fis-Saħel, b'mod partikolari l-preżenza ta' gruppi terroristiċi, bħall-AQIM fil-Mali tat-Tramuntana u fl-Alġerija tan-Nofsinhar, huma fatturi li jirriskjaw id-destabbilizzazzjoni tas-Saħara tal-Punent, kif ukoll tar-reġjun tal-madwar; jikkonstata, barra minn hekk, l-impatt negattiv tal-kunflitt fl-integrazzjoni reġjonali, li għandha tinvolvi lill-Marokk u lill-Alġerija, u tista' toffri opportunitajiet sinifikanti għad-demokratizzazzjoni u għall-iżvilupp ekonomiku, b'hekk jsaħħu s-sigurtà tal-bniedem fis-Saħel u fis-Saħara kollu;

98.

Itenni s-sostenn tiegħu għar-riżoluzzjonijiet tan-Nazzjonijiet Uniti dwar is-Saħara tal-Punent; jappella għal rispett sħiħ tad-drittijiet tal-bniedem u tal-libertajiet fundamentali tal-poplu tas-Saħara tal-Punent, inklużi l-libertà ta' assoċjazzjoni, il-libertà ta' espressjoni u d-dritt għal dimostrazzjoni paċifika;

99.

Jenfasizza l-bżonn li d-drittijiet tal-bniedem fis-Saħara tal-Punent u fil-kampijiet ta' Tindouf jiġu kkunsidrati, anki mingħajr ma tkun prevista l-ebda soluzzjoni politika definittiva jew tiġi espressa fehma dwar tali soluzzjoni; itenni, iżda, li l-awtodeterminazzjoni hija dritt tal-bniedem fundamentali, kif speċifikat mill-Artikolu 1 tal-Patt Internazzjonali tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet Ċivili u Politiċi, u jfakkar ukoll li l-integrità territorjali hija prinċipju tad-dritt internazzjonali; ifakkar, barra minn hekk, fir-riżoluzzjoni 1754(2007) tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti li tħeġġeġ lill-partijiet jibdew negozjati in bona fede, mingħajr kundizzjonijiet preliminari, bil-għan li tinkiseb soluzzjoni politika ġusta, dejjiema u reċiprokament aċċettabbli, li tkun tipprevedi l-awtodeterminazzjoni tal-poplu tas-Saħara tal-Punent; itenni dan l-appell lill-Marokk u lill-Front Polisario biex jissuktaw bin-negozjati għal soluzzjoni paċifika tal-kunflitt, u jerġa' jafferma d-drittijiet tal-poplu tas-Saħara tal-Punent għall-awtodeterminazzjoni; jisħaq fuq l-opportunitajiet li ġejjin mir-riformi politiċi u demokratiċi meħuda fil-Marokk, filwaqt li jieħu nota tal-obbligi aktar qawwijin li huma meħtieġa minn tali riformi għar-rispett u għas-sostenn tad-drittijiet tal-bniedem partikolarment fis-Saħara tal-Punent; jibża' li d-dewmien ta' 25 sena għall-organizzazzjoni ta' referendum, jew għall-wasla ta' kwalunkwe forma oħra ta' arranġament politiku negozjat li huwa reċiprokament aċċettabbli, qiegħed iżid l-aljenazzjoni tas-Saħara tal-Punent u l-potenzjal għall-vjolenza, partikolarment fost iż-żgħażagħ; jistieden lill-Unjoni Ewropea tinvolvi ruħha aktar u tappoġġa lin-Nazzjonijiet Uniti fl-isforzi tagħhom biex jinkoraġġixxu lill-partijiet jerġgħu jiftħu n-negozjati diretti bil-għan ta' soluzzjoni paċifika u dejjiema għall-kunflitt;

100.

Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri, peress li s-soluzzjoni politika tal-kunflitt, ir-rikonċiljazzjoni u s-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fis-Saħara tal-Punent huma marbutin mill-qrib, ikunu aktar attivi fir-riżoluzzjoni tal-kunflitt tas-Saħara tal-Punent, mhux biss billi jsostnu n-negozjati tan-Nazzjonijiet Uniti iżda wkoll billi jirrikorru għad-diversi strumenti ta' politika esterna (pereżempju t-tisħiħ tal-monitoraġġ tad-drittijiet tal-bniedem u s-sensibilizzazzjoni fost il-forzi tal-pulizija u tas-sigurtà, b'sostenn għal riformi demokratiċi, inklużi d-deċentrament u l-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni fir-reġjun) għall-promozzjoni tal-bini ta' fiduċja meħtieġ ferm bejn il-partijiet tal-kunflitt;

101.

Jesprimi tħassib kbir dwar ir-rapport reċenti tar-RSNU dwar it-tortura, li aċċerta li l-uffiċjali Marokkini żammew f'detenzjoni individwi fuq raġunijiet politiċi, imponew tortura u stupru fuq il-ħabsin tas-Saħara tal-Punent, serqu u abbandunaw id-dimostranti fid-deżert biex jintimidawhom u mmiraw deliberatament u frekwentement lis-sostenituri tal-indipendenza, anki fi djarhom; jikkonstata aktar allegazzjonijiet mifruxa ta' għajbien furzat u proċessi inġusti; jiġbed attenzjoni partikolari fuq iż-żarmar tal-kamp ta' protesta ta' Gdeim Izik f'Novembru 2010, fejn il-vjolenza konsiderevoli swiet tlettax-il-ħajja, u l-proċess sussegwenti, fi Frar 2013, ta' 25 persuna mis-Saħara tal-Punent, ħafna minnhom magħrufa bħala attivisti tad-drittijiet tal-bniedem; jikkonstata l-insistenza min-naħa tal-Marokk għall-imparzjalità tal-proċess u għas-smigħ xieraq, u l-konklużjonijiet pożittivi ta' ċerti osservaturi internazzjonali, iżda jfakkar ukoll fit-tħassib tar-RSNU dwar l-użu tal-qorti militari, l-allegazzjonijiet ta' tortura u n-nuqqas min-naħa tal-awtoritajiet Marokkini li jinvestigawhom tali allegazzjonijiet; jikkonstata l-konklużjonijiet ta' ċerti NGOs u osservaturi tad-drittijiet tal-bniedem dwar l-allegata politiċizzazzjoni tal-proċessi kriminali, provi lakunużi u sentenzi eċċessivi tal-każ, b'għoxrin ruħ ikkundannati bejn għoxrin sena priġunerija u għomorhom il-ħabs; jilqa' favorevolment għalhekk l-appoġġ min-naħa tal-Gvern Marokkin tar-rakkomandazzjonijiet tal-Kunsill Nazzjonali għad-Drittijiet tal-Bniedem (CNDH) li ċ-ċivili fil-futur ma għandhomx jiġu proċessati minn tribunali militari; iħeġġeġ lill-Gvern Marokkin jiggarantixxi li din issir realtà; jiddispjaċih fl-istess ħin li din id-deċiżjoni mhijiex se tolqot lil dawk diġà kkundannati; iħeġġeġ, barra minn hekk, lill-Gvern Marokkin jimplimenta r-rakkomandazzjonijiet kollha li saru fi ħdan ir-rapporti tan-NU u tas-CNDH, u jissokta bl-iżvilupp ta' kultura tad-drittijiet tal-bniedem; jistieden, f'dan ir-rigward, lill-awtoritajiet Marokkini jilliberaw immedjatament lill-priġunieri politiċi kollha tas-Saħara tal-Punent, jaħdmu mas-soċjetà ċivili u mal-atturi l-oħra biex jiggarantixxu t-trasparenza u l-imparzjalità tal-proċeduri ġudizzjarji tagħhom, u jinvestigaw u jħarrku lill-uffiċjali tas-sigurtà li, allegatament, kienu involuti f'detenzjonijiet arbitrarji, torturi u abbużi ta' poter oħrajn;

102.

Jikkundanna l-abbużi mid-drittijiet tal-bniedem li n-nisa tas-Saħara tal-Punent huma vittmi tagħhom fuq it-territorji okkupati mill-Marokk, li jsiru b'mod partikolari bi trattamenti vessatorji u vjolenzi sesswali, prattiki li jużaw il-forzi;

103.

Itenni t-tħassib dwar r-rapport tal-OHCHR tal-2006 li ħareġ f'forma mhux uffiċjali, dwar ir-restrizzjonijiet fuq il-libertà tal-kelma, il-libertà ta' għaqda u l-libertà ta' assoċjazzjoni fis-Saħara tal-Punent; jikkonstata r-rivendikazzjoni tal-Marokk li jawtorizza dimostrazzjonijiet ta' sit-in u forom oħrajn ta' protesta; jiddispjaċih bl-ostruzzjoniżmu istituzzjonali apparenti pprattikat mill-Marokk fil-konfront tal-NGOs li jsostnu pożizzjoni favur l-indipendenza billi ġewlhom impediti r-reġistrazzjoni u r-rikonoxximent ġuridiċi tagħhom, neċessarji għad-difiża effikaċi tal-komunitajiet tagħhom; jikkundanna s-sanzjonijiet spiss ħorox għal “leżjoni tal-integrità territorjali Marokkina”, biċċa leġiżlazzjoni li tintuża, skont ir-rapporti, biex jiġu mmirati dawk il-persuni tas-Saħara tal-Punent li b'mod paċifiku jargumentaw favur l-indipendenza; ifakkar fil-konklużjonijiet tal-Espert Indipendenti tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-drittijiet kulturali li l-awtoritajiet Marokkini joħonqu ċerti aspetti tal-kultura tas-Saħara tal-Punent; itenni l-appell tal-Espert Indipendenti tan-Nazzjonijiet Uniti biex dawn il-miżuri jitneħħew u tiġi promossa d-diversità kulturali bis-sħiħ; jikkonstata pożittivament, f'dan ir-rigward, id-dispożizzjonijiet dwar ir-rispett tad-drittijiet kulturali li ġew inklużi fil-kostituzzjoni Marokkina l-ġdida; japprezza l-ħolqien ta' stazzjon televiżiv apposta tas-Saħara tal-Punent; jinkoraġġixxi enerġikament l-implimentazzjoni sħiħa ta' tali dispożizzjonijiet;

104.

Jiddispjċih ferm bil-fatt li nhar l-Erbgħa 6 ta' Marzu 2013 il-Marokk keċċa delegazzjoni ta' erba' Membri tal-Parlament Ewropew; jikkonstata li l-għan tad-delegazzjoni kien li żżur it-territorji tas-Saħara tal-Punent biex tistħarreġ dwar is-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem u tiltaqa' mar-rappreżentanti tal-MINURSO; jikkundanna bis-saħħa l-imġiba tal-awtoritajiet Marokkini u jitlob lir-Renju tal-Marokk jippermetti l-aċċess liberu u l-moviment liberu fis-Saħara tal-Punent lill-osservaturi indipendenti, lill-membri tal-parlamenti, lill-istampa u lill-organizzazzjonijiet umanitarji;

105.

Ifakkar fit-tħassib tal-Uffiċċju tas-Servizzi tal-Proġetti tan-Nazzjonijiet Uniti (UNOPS) li s-Saħara tal-Punent jibqa' waħda mill-aktar żoni b'mini tal-art fid-dinja; jikkonstata li l-mini tal-art fis-Saħara tal-Punent ħallew traġikament mill-inqas 2 500 vittma mill-1975, u għadhom jheddu bosta eluf ta' nomadi tas-Saħara tal-Punent, u jirrappreżentaw ostaklu ewlieni għar-riżoluzzjoni tat-tilwima u tas-sitwazzjoni tar-rifuġjati tas-Saħara tal-Punent; ifaħħar, għaldaqstant, ix-xogħol tal-MINURSP, tal-Armata Rjali Marokkina, tal-Front Polisario, tal-Landmine Action u ta' oħrajn biex ifasslu mappa u jnaddfu ż-żoni milquta; jilqa' b'sodisfazzjon il-fatt li l-Front Polisario ffirma l-Appell ta' Ġinevra għall-projbizzjoni tal-mini antipersuna; jinkoraġġixxi lill-atturi kollha jagħmlu dak kollu possibbli biex jedukaw lill-popolazzjoni, jassistu lill-vittmi u jneħħu l-munizzjon li fadal kollu; jikkonstata ulterjorment li l-Marokk huwa wieħed mill-ftit pajjiżi, u wieħed minn tliet pajjiżi Afrikani biss, li ma ffirmawx it-Trattat dwar il-Projbizzjoni tal-Mini; jinkoraġġixxih jagħmel dan bħala miżura għal bini ta' fiduċja u sinjal ta' impenn għall-paċi;

106.

Jenfasizza l-każ tan-nisa tas-Saħara tal-Punent u r-rwol importanti li dawn jiżvolġu fis-soċjetà tas-Saħara tal-Punent, partikolarment, fil-kampijiet tar-rifuġjati fejn l-illiteriżmu naqas drastikament; jenfasizza r-rwol importanti tan-nisa fl-organizzazzjoni tal-istituzzjonijiet tas-Saħara tal-Punent, kif ukoll il-parteċipazzjoni għolja ta' dawn fil-proċess ta' teħid ta' deċiżjonijiet fil-livelli kollha, mill-kumitati lokali sal-parlament u l-gvern; jiġbed l-attenzjoni fuq ir-rwol li jiżvolġu n-nisa fis-Saħara tal-Punent fiż-żamma tal-paċi, fil-promozzjoni tad-djalogu u r-riżoluzzjoni tal-kunflitti u fil-preservazzjoni tas-soċjetà u l-istrutturi tas-Saħara tal-Punent;

107.

Jesprimi tħassib dwar il-faqar u n-nuqqas tas-servizzi bażiċi fil-kampijiet tar-rifuġjati viċin Tindouf amministrati mill-Front Polisario, b'mod partikolari fir-rigward tan-nutrizzjoni, il-kura tas-saħħa u l-aċċess għall-ilma tajjeb għax-xorb; jilqa' pożittivament l-assistenza umanitarja mogħtija mill-UE permezz tal-ECHO lill-kampijiet tar-rifuġjati kkonċernati; jistieden, madankollu, lill-atturi internazzjonali jidderieġu, jikkoordinaw u jikkonsolidaw l-għajnuna b'mod aktar effikaċi, u fejn xieraq iżidu l-ammont tal-għajnuna sabiex jiżguraw l-istabilità tas-sitwazzjoni umanitarja u jgħinu fit-titjib tal-kundizzjonijiet fil-kampijiet; itenni r-rakkomandazzjonijiet tar-RSNU dwar l-alloġġi adegwati li skont dawn għandhom jiġu ddestinati finanzjamenti internazzjonali suffiċjenti għall-forniment ta' alloġġi, jikkonstata, madankollu, il-funzjonament tas-sistemi ta' governanza fil-kampijiet, u jilqa' pożittivament il-preżenza attiva tas-soċjetà ċivili, bil-parteċipazzjoni qawwija tan-nisa fihom it-tnejn; jilqa' pożittivament ukoll l-enfasi soċjali fuq l-edukazzjoni, minkejja l-iskarsezza tar-riżorsi; jikkonstata, iżda, in-nuqqas ta' dokumentazzjoni ċara dwar in-numru eżatt ta' abitanti fil-kampijiet; jistieden lill-awtoritajiet tal-Front Polisario, bl-assistenza, fejn xieraq, tal-Alġerija, iwettqu u jaġevolaw ċensimenti perjodiċi jew reġistrazzjonijiet formali;

108.

Jesprimi tħassib dwar il-fatt li l-faqar fil-kampijiet ta' Tindouf, flimkien ma' assenza ta' prospettivi fit-tul għal ħafna rifuġjati, jagħmilhom vulnerabbli għar-radikalizzazzjoni fundamentalista reliġjuża; jindika l-periklu għaż-żgħażagħ li jiġu reklutati mill-organizzazzjonijiet kriminali jew terroristiċi u jiġbed l-attenzjoni għall-konfini porużi tar-reġjun, li jirriskjaw faċilitazzjoni ta' infiltrazzjoni aktar fil-fond fil-kampijiet ta' gruppi ġiħadisti mill-Mali tat-Tramuntana jew minn bnadi oħra; jikkundanna l-ħtif ta' tliet operaturi ta' għajnuna Ewropej mill-kamp ta' Rabouni f'Ottubru 2011; jenfasizza, għalhekk, l-importanza enormi li jiġu garantiti s-sikurezza u s-sigurtà tal-kampijiet; jistieden lill-awtoritajiet Alġerini jintervjenu fuq ir-responsabilità tagħhom li jtaffu s-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fil-kampijiet ta' Tindouf; jesprimi sostenn sħiħ għall-programm tal-UNHCR immirat lejn it-trawwim tal-bini tal-fiduċja billi jiffaċilita skambji ta' familji bejn Tindouf u s-Saħara tal-Punent;

109.

Jikkonstata li filwaqt li ħafna mill-osservaturi internazzjonali u r-rapporti tal-OHCHR, tal-Kummissjoni Afrikana dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Popli, tar-Robert F. Kennedy Center for Justice and Human Rights u tal-Human Rights Watch, identifikaw ftit provi ta' ksur sistemiku u istituzzjonali tad-drittijiet tal-bniedem fil-kampijiet, bosta atturi, fosthom il-Gvern Marokkin, l-NGOs Marokkini u xi ex abitanti tal-kampijiet ta' Tindouf, allegaw li l-awtoritajiet tal-Front Polisario jillimitaw il-libertà ta' espressjoni u ta' moviment tal-abitanti; jikkonstata l-fatt li l-Front Polisario jiċħad bil-qawwa dawn l-akkużi u juri r-rieda tiegħu li jikkoopera mal-entitajiet tan-Nazzjonijiet Uniti kompetenti għad-drittijiet tal-bniedem; jistieden għalhekk lill-Front Polisario jawtorizza lill-osservaturi indipendenti tad-drittijiet tal-bniedem biex jingħataw aċċess totali, regolari u mingħajr restrizzjonijiet għall-kampijiet u biex kwalunkwe allegazzjoni tiġi investigati b'mod rigoruż;

110.

Japprezza l-isforzi ta' titjib tad-dokumentazzjoni ta' allegati abbużi tad-drittijiet tal-bniedem fis-Saħara tal-Punent, partikolarment permezz tat-twaqqif tas-CNDH, b'sedi f'Al Aaiun u f'Dakhla, kif rikonoxxut min-NU; jikkonstata l-ħidma pożittiva tas-CNDH, u jistieden lill-Gvern Marokkin jgħin fit-tisħiħ tal-indipendenza u tal-mandat tiegħu, u jiżgura l-implimentazzjoni tar-rakkomandazzjonijiet tiegħu; jinkoraġġixxi, barra minn hekk, lis-CNDH iżid l-isforzi tiegħu biex jibni relazzjonijiet ma' dawk il-persuni tas-Saħara tal-Punent li huma ostili għad-dominju Marokkin u jiggarantixxi li jingħata segwitu adegwat għall-ilmenti; jilqa' pożittivament l-adozzjoni fl-2012 min-naħa tal-Marokk ta' tlieta mill-ħames rakkomandazzjonijiet tal-Kunsill tan-NU għad-Drittijiet tal-Bniedem dwar is-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fis-Saħara tal-Punent, u jistiednu jadotta t-tnejn l-oħra li fadal; jilqa' favorevolment, ukoll, l-istediniet tal-Marokk lid-delegazzjonijiet internazzjonali ad hoc, inkluż ir-RSNU dwar it-tortura, u l-fatt li tali stediniet ġew aċċettati; iħeġġeġ lill-awtoritajiet Marokkini jikkonċedu l-awtorizzazzjoni lill-organizzazzjonijiet internazzjonali l-oħra biex iwettqu missjonijiet ta' ġbir ta' informazzjoni, bħall-Kummissjoni Afrikana dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Popli u l-Parlament Ewropew; iħeġġeġ lill-partijiet rilevanti kollha jkomplu dan l-impenn mal-entitajiet tan-Nazzjonijiet Uniti fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem; jappoġġa l-ħolqien ta' missjoni uffiċjali MINURSO-ICRC fiż-żona ta' Fadret Leguiaa, bil-għan li jitwettqu l-eżumazzjoni tal-fdalijiet u r-restituzzjoni tagħhom lill-familji, wara li l-iskwadra ta' investigazzjoni tal-Università tal-Pajjiż Bask sabet oqbra komuni;

111.

Jikkonstata, madankollu, l-allegazzjonijiet gravi u kkontestati kontra kemm l-amministrazzjoni Marokkina kif ukoll dik tal-Front Polisario; ifakkar ukoll fl-enfasi reċenti mogħtija mis-Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti fuq monitoraġġ indipendenti, imparzjali, komprensiv u sostnut tas-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem kemm fis-Saħara tal-Punent kif ukoll fil-kampijiet; jikkonstata, f'dan ir-rigward, li n-Nazzjonijiet Uniti ma saħħewx il-mandat tal-MINURSO f'April 2013 biex jinkludu d-dimensjoni tad-drittijiet tal-bniedem; jinkoraġġixxi lin-Nazzjonijiet Uniti jagħmlu dan, inkella jistabbilixxu entità ġdida, permanenti u imparzjali kompetenti għad-drittijiet tal-bniedem bl-iskop li tissorvelja u tirrapporta dwar is-sitwazzjoni ġenerali tad-drittijiet tal-bniedem, u tinvestiga l-ilmenti individwali; jistieden lil din l-entità tinkludi lill-parti tas-Saħara tal-Punent ikkontrollata mill-Marokk, il-kampijiet ta' Tindouf u t-territorju l-ieħor ikkontrollat mill-Front Polisario;

112.

Jinkoraġġixxi lill-gvernijiet tal-Marokk u tal-Alġerija jiżviluppaw u jsaħħu d-djalogu politiku tagħhom bil-għan li jtejbu d-dinamiżmu reġjonali u jevitaw it-tiħrix tat-tensjonijiet, u għall-ġid tal-komunità internazzjonali usa';

113.

Iħeġġeġ lill-VP/RGħ u lir-RSUE għad-Drittijiet tal-Bniedem joffru lill-awtoritajiet Marokkini u lill-amministrazzjoni tal-Front Polisario programmi ta' taħriġ fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem fis-Saħara tal-Punent u f'Tindouf, li jkunu jimmiraw il-pulizija u l-aġenti l-oħrajn tas-sigurtà, il-ġudikatura, l-uffiċjali tal-amministrazzjoni lokali, il-mezzi tal-komunikazzjoni u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, b'konsolidament fuq ir-riformi politiċi lejn id-demokrazija, l-istat tad-dritt u d-drittijiet tal-bniedem imnedija mill-Marokk, u mingħajr ħsara għal soluzzjoni politika negozjata dwar il-kunflitt fis-Saħara tal-Punent iżda bil-għan li tiġi inkoraġġita dak in-negozjat;

114.

Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-Viċi President tal-Kummissjoni/Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta' Sigurtà, lir-RSUE għad-Drittijiet tal-Bniedem u lir-RSUE għas-Saħel, lill-Istati Membri tal-UE, lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-pajjiżi tas-Saħel, tal-Marokk, tal-Alġerija, u lill-Front Polisario, lis-Segretarju Ġenerali u lill-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti, lill-Kummissarju Għoli tan-Nazzjonijiet Uniti għad-Drittijiet tal-Bniedem, lill-Presidenza u lis-Segretarju Ġenerali tal-Kummissjoni tal-Unjoni Afrikana, lill-Presidenza u lill-President tal-Kummissjoni tal-ECOWAS.

10.6.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 208/25

—

wara li kkunsidra t-Titolu V tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u, b'mod partikolari, l-Artikolu 21(2) tiegħu, li jistabbilixxi l-prinċipji u l-objettivi tal-UE fir-relazzjonijiet internazzjonali, u l-Artikolu 208(2) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

—

wara li kkunsidra l-Artikoli 16, 18, 87 tad-dikjarazzjoni konġunta tal-Kunsill u tar-rappreżentanti tal-gvernijiet tal-Istati Membri mlaqqgħin fi ħdan il-Kunsill, il-Parlament u l-Kummissjoni dwar il-Politika ta' Żvilupp tal-UE: “il-Kunsens Ewropew” (1),

—

wara li kkunsidra l-Kunsens Ewropew dwar l-Għajnuna Umanitarja,

—

wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni tan-NU dwar id-Dritt għall-Iżvilupp (41/128),

—

wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni tal-Millennju tan-Nazzjonijiet Uniti li stabbiliet il-qafas tal-Għanijiet tal-Millennju,

—

wara li kkunsidra l-Ftehim ta’ Sħubija AKP-KE (“il-Ftehim ta’ Cotonou”),

—

wara li kkunsidra l-proposta għal regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi strument ta’ finanzjament għall-kooperazzjoni ta’ żvilupp SEC(2011)1469 u SEC(2011)1470),

—

wara li kkunsidra l-Karta Ewropea dwar il-Kooperazzjoni għall-Iżvilupp b'Appoġġ għall-Governanza Lokali mnedija matul il-Jiem Ewropej tal-Iżvilupp fis-16 ta’ Novembru 2008,

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni bl-isem “Inżidu l-impatt tal-Politika tal-UE għall-Iżvilupp: Aġenda għall-Bidla” (COM(2011)0637),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-5 ta' Lulju 2011 dwar iż-żieda tal-impatt tal-politika ta' żvilupp tal-UE (2),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni bl-isem “L-Approċċ futur għall-appoġġ Baġitarju tal-UE għal Pajjiżi Terzi” (COM(2011)0638),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummisjsoni bl-isem “L-għeruq ta’ demokrazija u żvilupp sostenibbli: il-kooperazzjoni tal-Ewropa mas-Soċjetà Ċivili fir-relazzjonijiet esterni” (COM(2012)0492),

—

wara li kkunsidra l-Konklużjonijiet tal-Kunsill tal-15 ta' Ottubru 2012 dwar “L-għeruq ta’ demokrazija u żvilupp sostenibbli: il-kooperazzjoni tal-Ewropa mas-Soċjetà Ċivili fir-relazzjonijiet esterni” (dok. 14535/12),

—

wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill dwar l-Appoġġ tal-UE għal Bidla Sostenibbli f'Soċjetajiet fi Tranżizzjoni, adottati fit-3218-il laqgħa tal-Kunsill għall-Affarijiet Barranin tal-31 ta' Jannar 2013,

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-15 ta' Mejju 2013 bl-isem “Responsabbilizzazzjoni tal-Awtoritajiet Lokali fil-pajjiżi msieħba għal governanza aħjar u iktar effettiva tal-eżiti tal-iżvilupp” (COM(2013)0280),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-27 ta' Frar 2013 bl-isem “Ħajja diċenti għal kulħadd: Neqirdu l-faqar u nagħtu lid-dinja futur sostenibbli” (COM(2013)0092),

—

wara li kkunsidra l-impenji internazzjonali taħt is-sħubija ta’ Busan tal-2011 dwar kooperazzjoni effikaċi għall-iżvilupp,

—

wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill tat-22 ta' Lulju 2013 dwar l-awtoritajiet lokali fil-koooperazzjoni għall-iżvilupp (dok. 12584/13),

—

wara li kkunsidra l-Opinjoni tal-Kumitat tar-Reġjuni dwar “Responsabbilizzazzjoni tal-Awtoritajiet Lokali fil-pajjiżi msieħba għal governanza aħjar u iktar effettiva tal-eżiti tal-iżvilupp” (CdR 2010/2013),

—

wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni bil-miktub tiegħu tal-5 ta’ Lulju 2012 dwar “l-edukazzjoni għall-iżvilupp u ċ-ċittadinanza globali attiva” (3),

—

wara li kkunsidra d-dokument ta' ħidma tal-persunal tal-Kummissjoni bl-isem “Development Education and Awareness Raising (DEAR) in Europe” (Edukazzjoni għall-iżvilupp u t-tkattir ta' kuxjenza (DEAR) fl-Ewropa) (SWD(2012)0457),

—

wara li kkunsidra l-istudju dwar “L-esperjenza u l-azzjonijiet tal-atturi Ewropej ewlenin attivi fil-qasam tal-edukazzjoni għall-iżvilupp u t-tkattir ta' kuxjenza” ta’ Novembru 2010 (4),

—

wara li kkunsidra d-dokument finali tal-Inizjattiva ta’ Djalogu Strutturat, ta’ Mejju 2011 (5),

—

wara li kkunsidra d-“Dikjarazzjoni ta’ Lisbona għat-Titjib u t-Tkattir tal-Edukazzjoni Globali fl-Ewropa sas-sena 2015” (6),

—

wara li kkunsidra l-konsultazzjoni dwar “Organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fil-kooperazzjoni għall-iżvilupp” u l-konsultazzjoni dwar “Awtoritajiet lokali fl-iżvilupp”,

—

wara li kkunsidra il-valutazzjoni inter pares tal-OECD-DAC tal-2012 dwar l-Unjoni Ewropea,

—

wara li kkunsidra “L-Evalwazzjoni tematika globali tal-appoġġ tal-Kummissjoni għall-proċessi tad-deċentralizzazzjoni” (7) ta' Frar 2012,

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni adottata mill-Parlament Ewropew dwar l-Awtoritajiet Lokali u l-Kooperazzjoni għall-Iżvilupp tal-15 ta' Marzu 2007 (8),

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Iżvilupp (A7-0296/2013),

A.

billi l-Artikolu 208 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFEU) jistabbilixxi bħala l-objettiv primarju tal-politika tal-UE dwar l-iżvilupp it-tnaqqis, u fuq terminu twil, il-qerda tal-faqar, kif definiti fil-Kunsens Ewropew dwar l-Iżvilupp (ECD);

B.

billi l-ECD għadu l-qafas dottrinali għall-politika tal-UE għall-iżvilupp;

C.

billi l-UE ħadet impenn politiku qawwi li tippromwovi ambjent favorevoli fil-livell nazzjonali għall-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili (OSĊ) kif ukoll fil-livelli reġjonali u internazzjonali, u billi l-UE tirrikonoxxi li soċjetà ċivili emanċipata, fid-diversità kollha tagħha, hija importanti minnha nnifisha u tirrappreżenta komponent kruċjali u integrali ta’ kull demokrazija;

D.

billi l-UE għandha impenn politiku qawwi li timplimenta Approċċ Imsejjes fuq id-Drittijiet tal-Bniedem (HRBA) fil-qasam tal-iżvilupp, u billi d-dikjarazzjoni tan-NU dwar fehim reċiproku ta' Approċċ Imsejjes fuq id-Drittijiet tal-Bniedem għall-Kooperazzjoni għall-Iżvilupp tistabbilixxi li “l-programmi kollha tal-kooperazzjoni għall-iżvilupp, il-politiki u l-għajnuna teknika għandhom jippromwovu l-konkretizzazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem kif stabbilit fid-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem u strumenti internazzjonali tad-drittijiet tal-bniedem oħrajn”;

E.

billi s-sjieda demokratika tinkludi mhux biss gvernijiet iżda wkoll l-OSĊ, l-awtoritajiet lokali (AL) u l-parlamenti nazzjonali, li għandhom rwoli kruċjali biex jinsġu rabtiet bejn iċ-ċittadini u l-gvernijiet u jiżguraw sjieda demokratika u wiesgħa tal-aġendi ta’ żvilupp tal-pajjiżi;

F.

billi r-responsabbiltà nazzjonali tinkludi r-rwol ta’ sorveljanza tal-OSĊ, li huma atturi ewlenin fil-ġlieda kontra l-korruzzjoni u fil-promozzjoni tat-trasparenza;

G.

billi r-rapport tal-OECD-DAC jirrakkomanda li “l-istituzzjonijiet u l-korpi tal-UE għandhom jaħdmu biex jinvolvu lil firxa usa' ta’ persuni interessati mis-soċjetà ċivili fi djalogu strutturat u strateġiku. Għandhom isiru aktar effiċjenti fil-bini ta’ kapaċitajiet tas-soċjetà ċivili fil-pajjiżi sħab; għal dan il-għan, jeħtieġ li ssir reviżjoni tal-istrumenti”;

H.

billi qafas leġittimu għal wara l-2015 jirrikjedi li s-soċjetà ċivili u l-individwi – partikolarment dawk l-aktar marġinalizzati – ikunu jistgħu jipparteċipaw bis-sħiħ fil-proċess ta’ teħid tad-deċiżjonijiet u fil-monitoraġġ u r-rappurtar dwar il-progress li jkun sar;

I.

billi r-riżultati tal-konsultazzjoni pubblika dwar “Awtoritajiet lokali u l-iżvilupp” individwaw ir-rabta bejn il-governanza lokali demokratika, id-deċentralizzazzjoni u l-iżvilupp territorjali;

J.

billi l-iżvilupp territorjali (TD) ġie ddefinit bħala l-interazzjoni bejn multipliċità ta’ persuni interessati u l-governanza ta’ diversi livelli, li għandha l-għan li tinvesti f’assi territorjali lokali (umani, finanzjarji, fiżiċi u naturali) biex issaħħaħ il-vantaġġi kompetittivi tat-territorju u tgħolli l-livelli tal-għajxien;

K.

billi OSĊ u AL qawwija, trasparenti u orjentati lejn il-ħtiġijiet u azzjonijiet inklussivi tal-governanza lokali huma elementi essenzjali fil-qalba tad-demokrazija u tal-proċess tal-bini tal-paċi;

L.

billi l-AL minn Stati Membri ġodda jeħtiġilhom jiskambjaw l-għarfien ma' Stati Membri qodma dwar prattiki tal-kooperazzjoni għall-iżvilupp biex jegħlbu d-diverġenzi f'dak li jirrigwarda l-għarfien espert, u bil-ħsieb li l-Istati Membri l-qodma jgawdu mill-esperjenza fir-rigward tat-trasformazzjonijiet tranżitorji u strutturali tal-Istati Membri l-ġodda, li tikkostitwixxi għodda ta’ valur fil-qafas tal-iżvilupp globali;

M.

billi l-OSĊ u l-AL huma kruċjali sabiex jiżguraw tkabbir sostenibbli u inklużiv, is-sostenibbiltà ambjentali, id-drittijiet tal-bniedem u l-governanza tajba fl-aġenda għall-iżvilupp għal wara l-2015;

N.

billi rriżulta li sħubijiet ġusti u fit-tul bejn l-OSĊ tal-UE u l-kontropartijiet tagħhom fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw huma għodda importanti għall-iżvilupp ta' inizjattivi qawwija, indipendenti u diversifikati tal-OSĊ u tas-soċjetà ċivili, fuq skali u f'livelli differenti, minn dak lokali għal dak internazzjonali;

1.

Jilqa’ l-iżviluppi reċenti ta’ politika fil-livell tal-UE u f’dak internazzjonali, li huma ffukati fuq sħubija aktar ambizzjuża bejn l-OSĊ u l-AL, fuq il-pedament ta’ approċċ għall-iżvilupp imsejjes fuq id-drittijiet tal-bniedem, inklużi d-drittijiet ekonomiċi, soċjali u kulturali, kif ukoll fuq trattati internazzjonali dwar l-ambjent u l-ħarsien tal-bijodiversità, u fuq l-impenn ċar favur it-tisħiħ tal-proċess demokratiku u r-responsabbiltà;

2.

Jissottolinja li l-ħolqien ta’ relazzjonijiet responsabbli, imsejsa fuq id-drittijiet tal-bniedem u inklussivi bejn il-gvernijiet, l-AL, l-OSĊ, is-settur privat u ċ-ċittadini joffri opportunità unika lill-UE, inkluż liċ-ċittadini tagħha, lill-AL u lis-settur privat, biex jistabbilixxu sħubijiet sostenibbli ma' pajjiżi li qed jiżviluppaw;

3.

Jistieden lill-KE u lis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE) biex jiżviluppaw pjanijiet ta’ gwida u ta’ implimentazzjoni għal HRBA fil-kooperazzjoni għall-iżvilupp tal-UE fid-djalogu mal-OSĊ u biex jippromwovu l-implimentazzjoni tal-Linji Gwida tal-Unjoni Ewropea dwar id-Difensuri tad-Drittijiet tal-Bniedem;

4.

Jitlob li l-Kummissjoni Ewropea u s-SEAE jintegraw fil-politiki tagħhom il-promozzjoni ta’ ambjent abilitanti għall-OSĊ u l-AL, u li dan iqisuh bħala prijorità għall-pożizzjoni tal-UE fin-negozjati li qed isiru dwar qafas ta' politika tal-iżvilupp għal wara l-2015; jisħaq fuq l-importanza li tiġi ddefinita sistema ta’ monitoraġġ li tippermetti li ssir evalwazzjoni tal-progress fil-ħolqien ta’ ambjent abilitanti fil-livell nazzjonali f’dak li jirrigwarda d-dispożizzjonijiet regolatorji u ta’ politika, bi qbil mal-istandards internazzjonali tad-drittijiet tal-bniedem, kif ukoll djalogi bejn multipliċità ta’ persuni interessati u f’diversi livelli; jitlob li l-Kummisjsoni tkejjel l-ambjent abilitanti biex tifhem bis-sħiħ il-kumplessità tiegħu kif ukoll il-karatteristiċi tal-atturi tas-soċjetà ċivili;

5.

Jesprimi tħassib kbir dwar ir-repressjoni fuq OSĊ li jikkooperaw ma’ sħab tal-UE f’numru ta’ pajjiżi, u jitlob li l-Kummissjoni u s-SEAE jiżviluppaw strateġiji dwar kif dawn id-diffikultajiet jistgħu jingħelbu u sabiex jissokta l-appoġġ vitali għall-OSĊ;

6.

Iħeġġeġ lill-UE biex tippromwovi mekkaniżmi istituzzjonalizzati għal djalogi f’diversi livelli u bejn multipliċità ta’ persuni interessati fost l-OSĊ, l-AL, is-settur privat u l-gvernijiet sħab dwar aġendi rigward xogħol deċenti, tkabbir sostenibbli u inklussiv b'ridistribuzzjoni tal-introjtu permezz tal-baġit statali, u dwar il-kwistjoni ta' ambjent abilitanti sew għall-OSĊ kif ukoll għll-AL; jirrakkomanda li, għal kull pajjiż sieħeb, l-UE tapplika d-dispożizzjonijiet dwar konsultazzjonijiet mal-AL kif previst fil-Ftehim ta’ Cotonou għall-Istati tal-AKP;

7.

Iħeġġeġ lill-UE tinvolvi b’mod sistematiku lill-organizzazzjonijiet u lin-netwerks tan-nisa fit-tħejjija u, possibilment, fl-implimentazzjoni tad-djalogu politiku, bi qbil mal-impenji meħuda skont il-Pjan ta' Azzjoni tal-UE dwar il-Ġeneru għall-Iżvilupp;

8.

Jesprimi l-apprezzament tiegħu għall-Forum ta' Politika dwar l-Iżvilupp, li għandu l-għan li joħloq spazju għal djalogu mal-OSĊ u mal-AL f'diskussjonijiet ta' politika, u lill-partijiet interessati kollha involuti jħeġġiġhom jagħmluh spazju strateġiku sabiex jiġi ggwidat u influwenzat it-tfassil tal-politiki fil-livell tal-UE u dak internazzjonali b’rabta ma’ kwistjonijiet tal-iżvilupp inkluża l-koerenza tal-politiki għall-iżvilupp (KPI);

9.

Jitlob li l-Kummissjoni u s-SEAE jallokaw riżorsi adegwati fil-perjodu ta’ programmazzjoni li ġej, ħalli l-OSĊ u l-AL minn pajjiżi sħab ikunu jistgħu jissorveljaw u janalizzaw il-progress li jsir lejn il-KPI fil-livell lokali, nazzjonali u internazzjonali;

10.

Jitlob li l-Kummissjoni u s-SEAE jippromwovu “sħubija għar-responsabbiltà” għall-kooperazjoni strateġika bejn ir-rappreżentanti eletti fil-livell nazzjonali u f’dak lokali, u OSĊ bbażati fuq it-trasparenza rigward flussi ta’ għajnuna uffiċjali u mhux uffiċjali, kif ukoll approċċ parteċipattiv rigward l-iżvilupp u r-reponsabbiltà, inklużi r-responsabbiltà soċjali u s-sorveljanza interni, bil-għan li jitkejjel l-impatt tal-politika;

11.

Jenfasizza r-rwol importanti li l-awtoritajiet lokali u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili jista’ jkollhom fil-ġlieda kontra l-korruzzjoni fil-livelli kollha, inklużi l-evażjoni tat-taxxa u l-flussi finanzjarji illegali mill-pajjiżi li qed jiżviluppaw;

12.

Jistieden lill-Kummissjoni biex tappoġġja l-inklużjoni ta’ rappreżentanti tal-AL fil-Kumitat ta’ Tmexxija tas-Sħubija Globali għal Kooperazzjoni tal-Iżvilupp Effikaċi;

13.

Jemmen li l-KPI jeħtieġ li jkun il-prinċipju li jiggwida kwalunkwe kooperazzjoni tal-UE mal-awtoritajiet lokali li tkun maħsuba biex tiżviluppa l-ekonomija lokali ħalli tagħti għajxien deċenti lin-nies fil-livell tal-komunità,

14.

Ifakkar li l-atturi kollha tal-iżvilupp għandhom ikunu responsabbli għall-isforzi tagħhom favur l-iżvilupp u għar-riżultati, u għandhom jippromwovu r-responsabbiltà ta’ xulxin;

15.

Jitlob li l-Kummissjoni tippromwovi approċċ bilanċjat bejn il-prinċipju ta’ armonizzazzjoni u d-dritt ta’ inizjattiva tal-OSĊ u l-AL; ifakkar lill-Kummissjoni li s-semplifikazzjoni u l-armonizzazzjoni tal-proċeduri amministrattivi tad-donaturi għandhom isiru fi djalogu mal-OSĊ u l-AL;

16.

Jilqa’ l-proposta tal-Kummissjoni li tfassal pjanijiet direzzjonali (PD) għall-involviment mal-OSĊ bil-għan li tidentifika strateġija globali għall-inklużjoni tal-OSĊ f’kull forma ta’ kooperazzjoni Ewropea; jitlob li l-Kummissjoni tiċċara kif l-OSĊ jistgħu jagħtu kontribut sinifikanti fil-proċess, u tiżgura li l-parteċipazzjoni tagħhom tkun f’waqtha u li titqies b’mod sinifikanti fil-fażi ta’ tfassil, kif ukoll li l-prijoritajiet ikunu ffissati b’mod konġunt;

17.

Iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tistabbilixxi PD nazzjonali għall-AL ukoll, u tikkunsidra l-iżvilupp ta’ PD nazzjonali konġunti għall-OSĊ u l-AL;

18.

Jitlob li l-Kummissjoni tikkunsidra l-KPI bħala element prinċipali ta’ PD tal-ġejjieni;

19.

Jitlob lill-Kummissjoni tadotta l-aġenda għall-iżvilupp sostenibbli, filwaqt li tqis it-tliet komponenti essenzjali tagħha (dak ambjentali, soċjali u ekonomiċi) bħala parametri ta’ importanza ugwali u mhux separabbli;

20.

Ifakkar l-importanza tas-sħubija bejn l-AL minn pajjiżi Ewropej u minn pajjiżi sħab għall-ilħiq ta’ żvilupp sostenibbli; f’dan il-kuntest, iħeġġeġ lill-UE biex tagħmel użu effiċjenti mill-iskambju tal-għarfien u minn metodi ta’ żvilupp tal-kapaċità, inkluż l-użu tal-esperjenza ta’ tranżizzjoni ta' AL fi Stati Membri tal-UE;

21.

Iħeġġeġ lill-UE biex tadatta aġenda fuq skala akbar bil-għan li tilħaq żieda proporzjonali fl-esperjenzi effikaċi ta' proġetti u inizjattivi ta' OSĊ u AL ffinanzjati mill-UE;

22.

Jitlob li l-Kummissjoni u s-SEAE jistabbilixxu djalogu ta’ politika aktar ambizzjuż ma’ u fi ħdan pajjiżi sħab biex jippromwovu ATI u approċċ komprensiv għad-deċentralizzazzjoni, kif ukoll li fil-perjodu ta’ programmazzjoni tal-futur jipprijoritizzaw it-tisħiħ tal-kapaċitajiet tal-AL u tal-OSĊ li jinfluwenzaw u jissorveljaw proċessi ta’ riforma tad-deċentralizzazzjoni;

23.

Ifakkar li proċess ta’ deċentralizzazzjoni effikaċi jirrikjedi riformi tas-settur pubbliku, bħat-trasferiment ta’ setgħat, funzjonijiet u riżorsi, kif ukoll is-sehem attiv taċ-ċittadini, permezz tar-rappreżenanti tagħhom, u tal-OSĊ fi pjanifikazzjoni u bbaġitjar parteċipattivi; jitlob li l-Kummissjoni tqis kif xieraq id-deċentralizzazzjoni u l-ATI fl-appoġġ tagħha għal riformi mifruxa mas-settur pubbliku sħiħ u tagħmilhom prijorità trasversali fil-programmi ġeografiċi kollha;

24.

Jenfasizza li ATI sostenibbli jeħtieġ, bħala l-pedament tiegħu, proċess ta’ deċentralizzazzjoni responsabbli, trasparenti u li jaħdem tajjeb; jirrakkomanda li l-UE tikkunsidra l-ATI u d-deċentralizzazzjoni bħala fatturi importanti għall-ilħiq tal-qerda tal-faqar fl-aġenda futura tal-iżvilupp għal wara l-għanijiet tal-millenju għall-iżvilupp;

25.

Ifakkar li l-ATI qed jikkontribwixxi għall-effikaċja tal-iżvilupp permezz tat-tisħiħ tas-sjieda, id-djalogi u l-programmi b’partijiet interessati u b'atturi multipli u tal-koordinament tal-politiki fil-livell subnazzjonali; jitlob li l-Kummissjoni tvara inizjattivi pilota biex issostni l-ATI permezz ta’ programmi ġeografiċi u tematiċi;

26.

Ifakkar fil-valur miżjud ta’ kooperazzjoni deċentralizzata fil-promozzjoni sew tal-ATI kif ukoll tad-deċentralizzazzjoni; jenfasizza l-AL Ewropej huma f’pożizzjoni tajba ħafna biex jikkooperaw mal-kontropartijiet tagħhom fil-proċess ta’ deċentralizzazjzoni, partikolarment fid-deċentralizzazzjoni fiskali;

27.

Jenfasizza l-importanza li jissaħħaħ l-għarfien espert u l-impenn tal-persunal tal-UE, b’mod partikolari fil-livell tad-delegazzjonijiet, dwar id-deċentralizzazzjoni, dwar ir-rwol tal-OSĊ u tal-AL fl-iżvilupp sostenibbli, inkluż dwar kif issir il-koordinazzjoni mal-OSĊ, u jħeġġeġ il-parteċipazzjoni ta' organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, inklużi l-organizzazzjonijiet tan-nisa, biex dawn il-proċessi jingħatalhom perspettiva tal-ġeneru;

28.

Jenfasizza li l-UE għandha taħdem ma’ pajjiżi sħab, fil-kuntest tan-New Deal for Fragile States (l-Arranġament il-Ġdid għall-Istati Fraġli), biex bħala parti minn strateġiji usa’ ta’ żvilupp, tfassal strateġiji nazzjonali ta’ reżiljenza kif ukoll programmi speċifiċi maħsuba biex jindirizzaw il-kawżi sottostanti tal-vulnerabbiltà fit-tul, inklużi analiżi tar-riskju bbażata fuq il-komunità u parteċipattiva, għodod tal-ġestjoni u riċerka profonda dwar il-kawżi tal-kunflitti jew tal-fraġilità, filwaqt li tqis l-opinjonijiet u l-perċezzjonijiet tal-persuni lokali li jkunu affettwati direttament;

29.

Ifakkar li r-reżiljenza għandha wkoll tkun tema ċentrali tas-sħubijiet tal-UE mal-OSĊ u l-AL; ifakkar li huwa essenzjali li nsaħħu r-rwol tal-komunitajiet, permezz ta’ attivitajiet tal-komunità u mmexxija mill-komunità għat-tnaqqis tar-riskji, u l-AL fi Stati fraġli u naħdmu magħhom aktar mill-qrib f'sitwazzjonijiet ta' kriżi u ta' wara l-kriżijiet; iħeġġeġ is-sħubijiet tal-AL fi Stati fraġli għall-iżvilupp, it-trasferiment u l-iskambju ta' ħiliet amministrattivi u tekniċi;

30.

Ifakkar li r-rappreżentanti lokali eletti spiss jaġixxu ta’ medjaturi bejn partijiet antagonistiċi u li f’dak ir-rigward għandhom rwol importanti fil-prevenzjoni u r-riżoluzzjoni tal-kunflitti;

31.

Jistieden lill-KE u lis-SEAE biex jistabbilixxu linji gwida għad-delegazzjonijiet tal-UE dwar kif jittrattaw l-OSĊ u l-AL f’sitwazzjonijiet ta’ kriżi u fraġilità, bl-użu ta’ approċċ imsejjes fuq id-drittijiet tal-bniedem u b'sensittività għall-ġeneru;

32.

Jenfasizza li f’kuntesti fejn l-awtoritajiet pubbliċi, lokali u reġjonali inklużi, mhumiex f’qagħda li jipprovdu servizzi bażiċi u fejn iċ-ċirkostanzi jippermettu dan, il-Kummissjoni għandha tappoġġja sħubijiet b’diversi atturi sabiex tiżviluppa l-kapaċitajiet tal-AL bil-għan li jkunu kapaċi jipprovdu s-servizzi;

33.

Jesprimi tħassib profond dwar il-proposta tal-Kummissjoni li tillimita l-appoġġ finanzjarju fit-twassil tas-servizzi biss għal dawk l-OSĊ li jaħdmu fil-pajjiżi l-anqas żviluppati u fi Stati fraġli; ifakkar li l-valur miżjud ewlieni tal-OSĊ fil-pajjiżi kollha, irrispettivament mil-livell ta’ żvilupp tagħhom, huwa l-kapaċità li għandhom li jinterpretaw il-ħtiġijiet u d-drittijiet ta’ gruppi marġinalizzati u foqra u li joffru soluzzjonijiet innovattivi biex jissodisfawhom, filwaqt li jqajmu kuxjenza u jagħtu sostenn politiku sabiex jiġu indirizzati l-kawżi aħħarin tal-faqar, l-inugwaljanza u l-esklużjoni;

34.

Ifakkar fid-dikjarazzjoni bil-miktub tal-Parlament dwar “l-edukazzjoni għall-iżvilupp u ċittadinanza globali attiva” u jitlob strateġija Ewropea dwar id-DEAR li għandha tkun aktar iffukata fuq ir-riflessjoni kritika dwar il-politika tal-iżvilupp u, b’mod partikolari, fuq il-KPI;

35.

Jitlob li l-Kummissjoni tiżviluppa strateġija komprensiva dwar id-DEAR f'kollaborazzjoni stretta mal-OSĊ biex tkattar ir-riżorsi finanzjarji li se jkunu allokati lid-DEAR fil-perjodu ta’ programmazzjoni tal-futur, u tiżviluppa f’konsultazzjoni mill-qrib mal-OSĊ u l-AL li huma attivi fid-DEAR, modalitajiet ta’ finanzjament flessibbli li jirrispettaw id-dritt ta’ inizjattiva tagħhom u jippermettu parteċipazzjoni min-naħa ta’ firxa wiesgħa u diversifikata ta’ atturi;

36.

Jilqa’ l-impenn tal-Kummissjoni li sistematikament tintroduċi analiżi tal-ekonomija politika fil-livell tal-pajjiżi u jirrakkomanda li din tinkludi analiżi tas-sitwazzjoni politika u ġuridika tal-OSĊ u l-AL;

37.

Huwa tal-fehma li l-introjtu mit-taxxi huwa essenzjali għall-iżvilupp ekonomiku lokali u jqis li għandha tingħata prijorità lill-istabbiliment ta’ sistemi effikaċi u vijabbli ta’ ġbir tat-taxxi biex jiżguraw sors sostenibbli ta’ finanzjament għall-iżvilupp;

38.

Jitlob li l-Kummissjoni ttejjeb il-koordinament u l-komplementarjetà bejn programmi u strumenti tematiċi u ġeografiċi; ifakkar li l-OSĊ u l-AL għandhom jitqiesu bħala sħab ewlenin tal-implimentazzjoni, b’mod partikolari fil-programm tal-Ġid Pubbliku Globali, u li għandhom jiġu kkonsultati fi stadju bikri fil-programmazzjoni kemm tal-programmi ġeografiċi u kemm dawk tematiċi;

39.

Ifakkar li l-AL huma eliġibbli fil-programmi kollha tad-DCI, u jistieden lill-Kummissjoni u lill-organizzazzjonijiet rappreżentattivi tal-AL biex jinkoraġġixxu parteċipazzjoni usa’ tal-AL fil-programmi kollha tad-DCI;

40.

Jitlob li l-Kummissjoni tissokta bis-sostenn tagħha għall-kooperazzjoni u s-sħubijiet deċentralizzati bejn l-AL minn pajjiżi tal-UE u minn pajjiżi sħab; dawn is-sħubijiet taw prova li huma għodod effiċjenti għat-tisħiħ tal-kapaċitajiet tal-AL f’setturi ewlenin li jikkontribwixxu għall-qerda tal-faqar; fl-istess waqt u għall-istess raġuni, jitlob li l-Kummissjoni tkompli l-appoġġ tagħha għall-kooperazzjoni bejn l-OSĊ tal-pajjiżi tal-UE u l-OSĊ tal-pajjiżi sħab;

41.

Jistieden lill-Kummissjoni biex tiffaċilita l-iskambju ta’ esperjenzi – u ta’ għarfien espert – bejn l-AL mill-UE u minn pajjiżi sħab bil-ħsieb li jingħata aċċess għall-għarfien dwar oqsma relevanti tal-iżvilupp sostenibbli, speċjalment il-governanza tajba, filwaqt li jittieħed vantaġġ mill-esperjenza ta' tranżizzjoni tal-AL fi Stati Membri tal-UE;

42.

Jitlob li l-Kummissjoni tidħol f'aktar sħubijiet strateġiċi ma' assoċjazzjonijiet nazzjonali, reġjonali u internazzjonali u ma’ netwerks ta’ AL;

43.

Iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tiżviluppa ulterjorment taħlita ta’ modalitajiet ta’ finanzjament aktar flessibbli, trasparenti u prevedibbli ħalli b’hekk tilħaq l-usa’ firxa possibbli ta’ atturi tas-soċjetà ċivili; jitlob li l-Kummissjoni tidentifika u tiżviluppa dawn il-modalitajiet permezz ta’ djalogu inklussiv mal-OSĊ u ma’ assoċjazzjonijiet ta’ AL, abbażi tad-Djalogu Strutturat;

44.

Jitlob li l-Kummissjoni tippromwovi l-parteċipazzjoni tal-OSĊ u tal-AL fid-diskussjoni li qed issir dwar taħlita ta’ mekkaniżmi fil-qafas tal-“Pjattaforma tal-UE għat-Taħlit fil-Kooperazzjoni Esterna” (EU Platform for Blending in External Cooperation); jitlob li l-Kummissjoni tfassal linji gwida vinkolanti u toħloq mekkaniżmi ta’ valutazzjoni tal-impatt u ta’ monitoraġġ inklussivi biex tiżgura li l-popolazzjonijiet konċernati jkunu kkonsultati u jieħdu sehem fl-istadji kollha taċ-ċiklu tal-proġett u li t-taħlit ta’ finanzjament jikkontribwixxi għall-qerda tal-faqar;

45.

Jitlob ukoll li l-Kummissjoni tħalli lill-OSĊ jieħdu sehem fil-forom ġodda kollha ta’ kooperazzjoni fil-qafas tal-Pjattaforma tal-UE għat-Taħlit fil-Kooperazzjoni Esterna;

46.

Jitlob li l-Kummissjoni ssaħħaħ ir-riformi nazzjonali ta’ deċentralizzazzjoni fit-tfassil u l-implimentazzjoni ta’ kuntratti dwar il-governanza tajba u l-iżvilupp, kuntratti dwar riformi settorjali u kuntratti dwar il-kostruzzjoni tal-istat;

47.

Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

10.6.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 208/32

—

wara li kkunsidra l-Artikoli 165 u 166 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-20 ta’ Novembru 2012 bit-titolu “Reviżjoni tal-Edukazzjoni: Ninvestu fil-ħiliet għal eżiti soċjoekonomiċi aħjar” (COM(2012)0669)

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-28 ta’ Novembru 2012 bit-titolu “Stħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2013” (COM(2012)0750),

—

wara li kkunsidra l-Konklużjonijiet tal-Kunsill tal-15 ta’ Frar 2013 dwar l-investiment fl-edukazzjoni u t-taħriġ – risposta għal “Reviżjoni tal-Edukazzjoni: Ninvestu fil-ħiliet għal eżiti soċjoekonomiċi aħjar” u l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2013,

—

wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni tat-23 ta’ Novembru 2011 għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi “ERASMUS GĦAL KULĦADD” – Il-Programm tal-Unjoni għall-Edukazzjoni, it-Taħriġ, iż-Żgħażagħ u l-Isport (COM(2011)0788),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-10 ta’ Settembru 2012 dwar Abbozz 2012 tar-Rapport Konġunt tal-Kunsill u tal-Kummissjoni dwar l-implimentazzjoni tal-qafas imġedded għall-kooperazzjoni Ewropea fil-qasam taż-żgħażagħ (Strateġija tal-UE dwar iż-Żgħażagħ 2010-2018) (COM(2012)0495), u d-Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni korrispondenti (SWD(2012)0256),

—

wara li kkunsidra l-Konklużjonijiet tal-Kunsill tas-26 ta’ Novembru 2012 dwar l-edukazzjoni u t-taħriġ f’Ewropa 2020 – il-kontribut tal-edukazzjoni u t-taħriġ għall-irkupru ekonomiku, it-tkabbir u l-impjiegi (1),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-20 ta’ Diċembru 2011 bit-titolu “L-Edukazzjoni u t-Taħriġ f’Ewropa intelliġenti, sostenibbli u inklussiva” (COM(2011)0902),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-3 ta’ Marzu 2010 dwar “Ewropa 2020: Strateġija għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklussiv” (COM(2010)2020),

—

wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill tal-11 ta' Mejju 2010 dwar id-dimensjoni soċjali tal-edukazzjoni u t-taħriġ (2),

—

wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tal-Kunsill tat-28 ta’ Novembru 2011 dwar aġenda Ewropea mġedda għat-tagħlim għall-adulti (3),

—

wara li kkunsidra l-Konklużjonijiet tal-Kunsill tat-12 ta’ Mejju 2009 dwar qafas strateġiku għall-kooperazzjoni Ewropea fl-edukazzjoni u t-taħriġ (ET 2020) (4),

—

wara li kkunsidra r-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill tal-20 ta’ Diċembru 2012 dwar il-validazzjoni tar-riżultati tat-tagħlim mhux formali u informali (5),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-1 ta’ Diċembru 2011 dwar l-indirizzar tat-tluq bikri mill-iskola (6),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-12 ta’ Mejju 2011 dwar it-tagħlim fl-ewwel snin tat-tfulija fl-Unjoni Ewropea (7),

—

wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tiegħu tat-12 ta’ Mejju 2011 dwar “Żgħażagħ Attivi: qafas biex jittejbu s-sistemi Ewropej ta’ edukazzjoni u taħriġ” (8),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-18 ta’ Mejju 2010 dwar il-kompetenzi ewlenin għal dinja li qed tinbidel: L-implimentazzjoni tal-programm ta’ ħidma dwar l-edukazzjoni u t-taħriġ 2010 (9),

—

wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tiegħu tat-18 ta’ Diċembru 2008 dwar l-għoti ta’ tagħlim tul il-ħajja għat-tagħrif, il-kreattività u l-innovazzjoni – l-implimentazzjoni tal-“Programm ta’ ħidma dwar l-Edukazzjoni u t-Taħriġ 2010” (10),

—

wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat tar-Reġjuni tad-12 ta' April 2013 dwar il-Ħsieb mill-Ġdid tal-Edukazzjoni (11):

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Kultura u l-Edukazzjoni u l-Opinjoni tal-Kumitat għall-Impjiegi u l-Affarijiet Soċjali (A7-0314/2013),

A.

billi waħda mill-miri ewlenin ta’ Ewropa 2020 hija li l-proporzjon ta’ studenti li jieqfu mill-iskola qabel iż-żmien jitnaqqas għal anqas minn 10 % u li l-proporzjon tal-ġenerazzjoni żagħżugħa b’lawrja universitarja jew b’taħriġ professjonali xieraq jiżdied għal tal-anqas 40 %;

B.

billi l-Qafas Strateġiku tal-2020 għall-Edukazzjoni u t-Taħriġ (ET2020) jinkludi punti ta’ riferiment dwar tal-anqas 95 % tat-tfal li għandhom bejn erba’ snin u l-età obbligatorja għall-edukazzjoni primarja li jipparteċipaw f’edukazzjoni tat-tfulija bikrija; fuq il-proporzjon ta’ tfal li għandhom 15-il sena u li m’għandhomx abilitajiet suffiċjenti fil-qari, il-matematika u x-xjenza li huwa anqas minn 15 %; medja ta' mill-inqas 15 % tal-adulti (ta’ bejn 25 u 64 sena) għandhom jipparteċipaw fit-tagħlim tul il-ħajja;

C.

billi l-promozzjoni u l-implimentazzjoni tal-mobilità huma waħda mill-prijoritajiet il-kbar tal-UE u billi l-mira Ewropea, sas-sena 2020, hija li 20 % tal-gradwati Ewropej ikunu qattgħu xi żmien barra minn pajjiżhom matul l-istudji universitarji tagħhom; billi l-mobilità tal-istudenti, l-għalliema, u l-impjegati tal-intrapriżi taqdi rwol bażiku fil-ħolqien taż-Żona Ewropea;

D.

billi l-programmi ta’ mobilità għaż-żgħażagħ għall-perjodu 20142020 għandhom jipprovdu opportunitajiet ġenwini għall-akkwist ta’ għarfien u ħiliet ġodda, b’hekk jgħinu biex jiżdiedu r-rati ta’ impjiegi fost iż-żgħażagħ;

E.

billi fl-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2013 tagħha, il-Kummissjoni tistieden għall-promozzjoni tat-tkabbir u l-kompetittività u l-indirizzar tal-qgħad u l-konsegwenzi soċjali tal-kriżi b’investiment tajjeb fl-edukazzjoni u t-taħriġ;

F.

billi f’Marzu 2013, ir-rata tal-qgħad fost iż-żgħażagħ li għandhom sa 25 sena fl-UE kienet ta’ 23,5 %, filwaqt li fl-istess ħin aktar minn żewġ miljun opportunità ta’ xogħol kellhom jibqgħu battala; billi f’diversi Stati Membri, in-numru ta’ persuni qiegħda u ż-żmien tal-qgħad qed jiżdiedu, u t-tlaqqigħ fis-suq tax-xogħol qed isir anqas effiċjenti;

G.

billi l-kriżi ekonomika persistenti u l-miżuri ta’ awsterità bil-għan ta’ konsolidament fiskali f’diversi Stati Membri huma ta' pressjoni kbira fuq iċ-ċittadini tal-UE minħabba fil-qgħad, esklużjoni soċjali u faqar; billi l-impatt tal-kriżi, b’mod partikolari fuq iż-żgħażagħ, qed iwassal f’każijiet estremi għal episodji ta' nuqqas ta’ ikel sustanzjuż jew problemi ta’ saħħa mentali; billi speċjalment f'dak l-Istati membri b'ekonomiji aktar fraġli, it-tnaqqis fil-baġit tal-edukazzjoni għamilha aktar diffiċli li jkun hemm aċċess u mmina l-istandards tat-tagħlim;

H.

billi l-kriżi u l-politiki ta’ awsterità qed ikollhom impatt negattiv dirett fuq il-prospetti taż-żgħażagħ biex jiksbu aċċess għal, u jibqgħu fl-edukazzjoni u l-impjieg; billi l-infiq fl-edukazzjoni jikkostitwixxi investiment fil-futur u għalhekk għandu jiġi protett b’miżuri ta’ awsterità;

I.

billi ż-żgħażagħ jiffaċċjaw diffikultajiet kulma jmur qed jikbru fit-tranżizzjoni tagħhom mill-edukazzjoni għax-xogħol u n-nuqqas ta' interazzjoni formali bejn l-istituzzjonijiet tal-edukazzjoni u s-suq tax-xogħol ikabbar ir-riskju ta' aktar qgħad; billi taħriġ vokazzjonali ta’ kwalità għolja huwa dipendenti fuq kooperazzjoni mill-qrib bejn is-settur pubbliku u dak privat, bi grad għoli ta’ involviment minn imsieħba soċjali;

J.

billi l-edukazzjoni u t-taħriġ aċċessibbli, flessibbli u ta’ kwalità għolja għandhom impatt kruċjali fuq l-iżvilupp u l-progress personali taż-żgħażagħ, u jippromwovu wkoll iċ-ċittadinanza attiva u l-benessri tagħhom kif ukoll il-kapaċitajiet tagħhom li jintegraw ruħhom fis-soċjetà u fid-dinja tax-xogħol; billi l-problemi ekonomiċi u soċjali qed iżidu l-Ewroxettiċiżmu fost iċ-ċittadini;

K.

billi l-bullying fl-iskejjel idgħajjef il-benessri taż-żgħażagħ, u jwassal għal nuqqas ta’ riżultati u tluq bikri mill-iskola;

L.

billi riżorsi edukattivi miftuħa jtejbu l-kwalità, l-aċċessibbiltà u l-ugwaljanza tal-edukazzjoni u jiffaċilitaw proċess ta’ tagħlim interattiv, kreattiv, flessibbli u personalizzat permezz tal-użu tal-ICT u teknoloġiji ġodda; billi edukazzjoni miftuħa ssaħħaħ l-impjegabbiltà sostenibbli billi tappoġġja t-tagħlim tul il-ħajja;

M.

billi, minkejja l-livelli għoljin b’mod kumplessiv tal-qgħad fost iż-żgħażagħ, ċerti setturi bħall-ICT u s-setturi tal-kura tas-saħħa għandhom diffikultà li qed tiżdied biex jimlew l-opportunitajiet ta’ xogħol battala b’persunal bi kwalifiki; billi f’xi Stati Membri tista’ tiġi osservata diskrepanza li qed tikber bejn il-kwalifiki tal-gradwati u r-rekwiżiti tal-ħiliet tas-suq tax-xogħol;

N.

billi l-ħtiġiet tas-suq tax-xogħol jinbidlu b'ħeffa; billi hu neċessarju li jkun hemm aspirazzjoni għal edukazzjoni ta' kwalità u żvilupp individwali, u għal eżami mill-qrib tat-tendenzi fil-ħtiġiet tas-suq tax-xogħol għalbiex ikun hemm adattazzjoni u modernizzazzjoni tal-kurrikuli edukattivi u ta' taħriġ ħalli tiġi sodisfatta l-ħtieġa li jingħata l-essenzjal ta' għarfien bażiku u strateġiji ta' tagħlim għal matul il-ħajja; billi tibdil tal-mudelli ta’ tagħlim differenti għandu jiġi akkumpanjat minn tibdil tax-xogħol tal-għalliema f’termini ta’ kom petenzi, stat u karrieri, pereżempju;

O.

billi l-ħiliet, it-teknoloġiji u l-impjiegi jinbidlu b’mod rapidu u billi l-individwi jesperjenzaw diversi trasformazzjonijiet teknoloġiċi matul il-ħajja professjonali tagħhom, huwa importanti li kulħadd ikollu għad-dispożizzjoni tiegħu pedament ta’ għarfien bażiku b’saħħtu biżżejjed biex ikun jista’ jadatta għal dan it-tibdil;

P.

billi l-istimulazzjoni tat-tkabbir ekonomiku, il-produttività u l-integrazzjoni fil-livell nazzjonali wrew li għandhom impatt enormi fuq iż-żieda u l-ħolqien tal-impjiegi, il-kwalità tagħhom u l-integrazzjoni aħjar taż-żgħażagħ fis-suq tax-xogħol;

1.

Jilqa’ l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni, b’mod partikolari l-enfasi qawwija tagħha fuq il-ġlieda kontra l-qgħad fost iż-żgħażagħ permezz tal-investiment fil-ħiliet, l-istedina għall-immodernizzar tas-sistemi ta’ edukazzjoni għolja kif ukoll il-promozzjoni ta’ edukazzjoni u taħriġ vokazzjonali (ETV) ta’ livell dinji, toroq ta’ tagħlim aktar flessibbli, inkluż permezz tal-inklużjoni tal-OER, tagħlim imsejjes fuq ix-xogħol u l-involviment tal-imsieħba soċjali fit-tfassil tagħhom; jilqa’ barra minn hekk l-azzjonijiet li jindirizzaw in-nuqqas ta’ għalliema u edukaturi kkwalifikati kif xieraq permezz ta’ reklutaġġ, żamma u appoġġ professjonali tal-għalliema aktar effettivi;

2.

Iqis ir-rwol tal-edukazzjoni bħala ħafna aktar usa’ milli tissodisfa biss il-miri ekonomiċi tal-istrateġiji Ewropej u nazzjonali; f’din il-perspettiva, jirriafferma l-missjoni ewlenija tal-edukazzjoni li tipprepara l-individwi għall-ħajja kif ukoll biex ikunu ċittadini attivi f’soċjetajiet dejjem aktar kumplessi;

3.

Jinnota li, minħabba l-kriżi ekonomika u finanzjarja, ħafna familji m’għadhomx jistgħu jaffordjaw li jħallsu għal edukazzjoni għolja, fatt li wassal għal żieda fir-rati ta’ persuni li jieqfu mill-iskola qabel iż-żmien f’dan il-livell; iqis li l-Istati Membri għandhom jiggarantixxu d-dritt tal-persuni kollha għal edukazzjoni b’xejn, universali u ta’ kwalità għolja, irrispettivament mis-sitwazzjoni ekonomika tagħhom;

4.

Ifakkar li żieda fil-kompetenzi fil-lingwi tikkontribwixxi biex titħeġġeġ il-mobilità u jitjiebu l-impjegabbiltà, l-għarfien ta’ kulturi oħra u r-relazzjonijiet interkulturali;

5.

Jirrikonoxxi li ħiliet tal-lingwa dgħajfa jikkostitwixxu ostakolu prinċipali għall-moviment liberu tal-ħaddiema u l-kompetittività internazzjonali tal-intrapriżi fl-Unjoni, b’mod partikolari f’żoni fejn iċ-ċittadini Ewropej jgħixu qrib il-fruntiera ta’ pajjiż ġar b’lingwa differenti; ifakkar li t-tagħlim tal-lingwi huwa meqjus ħafna aktar effettiv f’età żgħira;

6.

Jinsisti li l-mobilità tal-istudenti għandha tiġi żgurata, bil-ħsieb li jitwessa’ l-għarfien tal-istudenti fil-lingwi u l-ħiliet ta’ komunikazzjoni, li huwa prerekwiżit għall-adattament tagħhom fis-suq tax-xogħol komuni fl-UE;

7.

Jitlob li jkun hemm approċċ ħolistika għall-edukazzjoni u t-taħriġ li jkun jindirizza kemm l-aspetti akkademiċi kemm dawk vokazzjonali u jfakkar li l-missjoni usa' tal-edukazzjoni għandha tkun rikonoxxuta f'dak li għandu x'jaqsam mal-akkrexximent u l-iżvilupp personali; jistieden għal approċċ olistiku għall-edukazzjoni u t-taħriġ, u jenfasizza r-rwol importanti tat-tagħlim mhux formali u informali bħala parti mill-istrateġija kumplessiva ta’ tagħlim tul il-ħajja bil-għan ta’ soċjetà tal-għarfien soċjalment inklużiva b’individwi sodi u ċittadini attivi; ifakkar li r-realizzazzjoni ta' strateġija bħal din se jiddependi mil-livell ta’ indipendenza li ż-żgħażagħ tagħna jista’ jkollhom;

8.

Iħeġġeġ lill-Istati Membri jħaddmu benchmarking konsistenti b’mudelli rilevanti Ewropej tal-aqwa prattika fis-settur tal-edukazzjoni u l-impjieg;

9.

Ifakkar li l-miri u l-objettivi għoljin li impenjat ruħha favur tagħhom l-UE skont l-Istrateġija Ewropa 2020, jiġifieri r-realizzjoni ta' tkabbir intelliġenti, inklussiv u favur l-ambjent, il-ħolqien ta' Unjoni Ewropea f'saħħitha u innovattiva, u l-promozzjoni tal-inklużjoni soċjali u livell ogħla ta' solidarjetà, filwaqt ukoll li tħejji liċ-ċittadini għal ħajja ta' suċċess u sodisfaċenti; ifakkar fil-mira prijoritarja li jintlaħaq it-3 % tal-PDG f’investimenti għar-riċerka u l-iżvilupp;

10.

Jistieden lill-Istati Membri jagħtu prijorità lill-infiq pubbliku fl-edukazzjoni, it-taħriġ, ir-riċerka u l-innovazzjoni; ifakkar li t-tnaqqis fil-baġit f'dawn l-oqsma se jkollu impatt negattiv fuq l-edukazzjoni, u li l-investiment f'dawn l-oqsma hu essezjali għall-irkupru ekonomiku u l-kompetittività globali tal-Unjoni u għall-progress li għandu jsir fil-ksib tal-objettivi tal-Ewropa 2020;

11.

Jappoġġja bil-qawwa l-monitoraġġ tas-sitwazzjonijiet nazzjonali u t-tnedija ta’ dibattitu fil-livell tal-Unjoni mal-partijiet interessati relevanti dwar l-effiċjenza u l-benefiċċji tal-investiment fl-edukazzjoni u t-taħriġ; Jenfasizza li l-edukazzjoni tiżgura żvilupp sostenibbli li għandu jibqa’ prijorità irrispettivament mill-kriżi attwali;

12.

Iħeġġeġ lill-Istati Membri jadottaw leġiżlazzjoni li tipprojbixxi d-diskriminazzjoni abbażi tal-ġeneru, tal-orjentament sesswali, tal-identità tal-ġeneru, tad-diżabilità, tar-reliġjon jew twemmin, u tal-età fil-qasam tal-edukazzjoni; iħeġġeġ lill-Kunsill jadotta minnufih id-direttiva orizzontali ta' kontra d-diskriminazzjoni li hi ċentrali għall-garanzija tal-ugwaljanza ġenwina u tat-taqbida kontra l-diskriminazzjoni, inkluż fl-iskola;

13.

Jistieden lill-Istati Membri jiżguraw l-ugwaljanza tal-aċċess għall-edukazzjoni u jipproponu miżuri li jissodisfaw il-ħtiġijiet tal-istudenti billi jagħtu attenzjoni partikolari lill-membri ta’ gruppi vulnerabbli, b’mod partikolari dawk li telqu mill-iskola, li jinsabu bla xogħol jew li mhux qed isegwu taħriġ;

14.

Jitlob li jiġu stabbiliti miżuri konkreti sabiex titjieb ir-rabta tal-edukazzjoni u t-taħriġ mal-qasam tax-xogħol biex tinkiseb kompetittività u jiġu antiċipati l-ħtiġijiet futuri tas-suq tax-xogħol; Jagħmel enfasi fuq l-importanza tal-politiki territorjali li jappoġġjaw l-istabbiliment ta’ inkubaturi ta’ innovazzjoni reġjonali li jgħaqqdu flimkien intrapriżi kreattivi, universitajiet, investituri u istituzzjonijiet kulturali biex jippromwovu l-edukazzjoni u t-taħriġ;

15.

Jirrakkomanda li l-edukazzjoni u x-xjenza jkunu inklużi bħala oqsma ta’ prijorità fid-dokumenti ta’ strateġija tal-Istati Membri għall-perjodu ta’ programmazzjoni 20142020, bil-ħsieb ta’ forniment tar-riżorsi għall-iżvilupp ta’ dawk l-oqsma, l-introduzzjoni ta’ teknoloġiji ġodda ta’ edukazzjoni, inkluż it-taħriġ tal-għalliema, u ż-żieda tal-istandards tat-tagħlim;

16.

Jistieden lill-Istati Membri jaħdmu għal għaqda aktar mill-qrib bejn l-isfidi ta’ politika strateġiċi ewlenin identifikati matul is-Semestru Ewropew u l-attivitajiet tal-Metodi Miftuħa ta’ Kooperazzjoni (MMK) li jimmiraw li jappoġġaw lill-Istati Membri jiżguraw edukazzjoni u taħriġ ta’ kwalità għolja u aċċessibbli anki fi żminijiet ta’ limitazzjonijiet fiskali;

17.

Ifakkar li ż-żgħażagħ għandhom potenzjal kbir u rwol kruċjali biex jintlaħqu l-miri tal-Ewropa 2020 għall-edukazzjoni u l-impjiegi; ifakkar lill-Istati Membri dwar ir-rabta mill-qrib li hemm bejn it-tluq bikri mill-iskola, in-nuqqas ta’ ħiliet relatati mal-impjiegi u l-qgħad fost iż-żgħażagħ; ifakkar ukoll li l-edukazzjoni u l-indukrar tat-tfulija bikrija jqiegħdu s-sisien tat-tagħlim u l-iżvilupp futur taż-żgħażagħ, li madankollu għandhom ikunu pprovduti esklussivament b’mezzi ta’ logħob u mhux b’metodi akkademiċi u l-istampar tan-noti;

18.

Jenfasizza li ż-żgħażagħ huma s-segment tas-soċjetà l-aktar vulnerabbli; jenfasizza l-importanza li ż-żgħażagħ jiġu rikonoxxuti bħala grupp ta’ prijorità fil-viżjoni soċjali tal-Unjoni u jenfasizza l-importanza li tiġi msaħħa l-mobilità taż-żgħażagħ; jistieden lill-Istati Membri jippromwovu politiki kontra l-bullying biex inaqqsu t-tluq bikri mill-iskola u jiżguraw aċċess ġenwin għall-edukazzjoni għal kulħadd;

19.

Jistieden għal rikonoxximent u involviment tal-organizzazzjonijiet taż-żgħażagħ u tas-soċjetà ċivili fit-tfassil u l-implimentazzjoni tal-istrateġiji ta’ tagħlim tul il-ħajja; jenfasizza r-rwol taż-żgħażagħ u tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili bħala produtturi edukattivi kumplimentari għal tagħlim mhux formali u informali u opportunitajiet ta’ volontarjat, billi jikkontribwixxu biex l-istudenti u ż-żgħażagħ jiżviluppaw kemm ħiliet trasversali kif ukoll kompetenzi personali, bħal ħsieb kritiku, sens ta’ inizjattiva, ipproċessar tal-informazzjoni u soluzzjoni tal-problemi, xogħol f’tim u komunikazzjoni, u fiduċja fihom infushom u tmexxija;

20.

Jitlob ir-rikonoxximent tal-kwalifiki miksuba miż-żgħażagħ matul l-istudji tagħhom f’universitajiet barra mill-pajjiż, b’mod partikolari dawk il-kwalifiki miksuba fil-kuntest tal-programm Erasmus;

21.

Jistieden biex l-istudenti u l-organizzazzjonijiet tagħhom jiġu involuti fil-proċessi tat-teħid ta’ deċiżjonijiet li jikkonċernaw l-edukazzjoni, u li t-tagħlim jiġi bbażat fuq djalogu strutturat mal-istudenti fit-tfassil tal-kurrikuli u l-metodi li jrawmu approċċ ta’ tagħlim tul il-ħajja;

22.

Iħeġġeġ lill-Istati Membri jippromwovu l-attrazzjoni u jtejbu tal-VET għas-suq tax-xogħol, billi jagħmilha parti integranti mis-sistema edukattiva u jiżgura l-kwalità tagħha; jitlob li jkun hemm fokus isħaħ fuq l-akkwiżizzjoni tal-ħiliet bażiċi permezz tat-taħriġ formali u informali minn età bikrija, imma wkoll fost iż-żgħażagħ, u fuq il-ħiliet trasversali, b'mod partikolari permezz tal-introduzzjoni tat-taħriġ imprenditorjali u ICT, b'kooperazzjoni mas-settur tan-negozju, u bit-tisħiħ tal-kreattività ħalli jkunu megħjuna iż-żgħażagħ jidħlu fis-suq tax-xogħol u jtejbu l-potenzjal tagħhom li jkunu impjegati, kif ukoll jiġu żviluppati l-opportunitajiet li jibdew in-negozju tagħhom; jenfasizza l-ħtieġa għall-Istati Membri li jipprovdu mekkaniżmi ta’ appoġġ għal negozji li jfallu u jeliminaw il-burokrazija;

23.

Jirrikonoxxi l-importanza li jiġu żviluppati u implimentati sistemi edukattivi ta’ intraprenditorija madwar l-Ewropa; jissottolinja li l-aċċess tal-istudenti għall-edukazzjoni tal-intraprenditorija jvarja u ħafna drabi jiġi ddeterminat fil-livell istituzzjonali; għaldaqstant jistieden lill-Istati Membri u l-awtoritajiet lokali u reġjonali, b'kooperazzjoni mal-istituzzjonijiet edukattivi, jinkludu elementi tal-edukazzjoni tal-intraprenditorija fil-kontenut tal-kurrikulu fl-edukazzjoni bażika, it-taħriġ vokazzjonali u l-edukazzjoni għolja; iqis li għandu jkun hemm enfasi speċjali fuq li jingħelbu d-disparitajiet u d-differenzi sostanzjali fl-iżvilupp tagħhom, kif muri mill-istħarriġ tal-2008 dwar l-imprenditorija fl-edukazzjoni għolja u kkonfermat fis-simpożju ta’ livell għoli ta’ Budapest tal-2011;

24.

Jaċċentwa li aktar tagħrif u ħiliet huma essenzjali; jisħaq dwar il-ħtieġa li titjiebu l-attrattività u l-valur tas-suġġetti STEM (ix-xjenza, it-teknoloġija, l-inġinerija u l-matematika) fl-ekudazzjoni kif ukoll l-oqsma li fihom nuqqasijiet prevedibbli ta' impjiegi u li jkunu jirrikjedu numru kulma akbar ta' ħaddiema kwalifikati fis-snin li ġejjin u li għandhom mnejn jiżguraw impjiegi ta' kwalità u sostenibbli (pereżempju, l-ekonomija l-ħadra, is-servizzi tan-negozju, l-ICT, il-kura tas-saħħa, u l-edukazzjoni); l-għarfien li s-suġġetti STEM huma ta' importanza estrema fl-għajnuna lil aktar żgħażagħ biex isibu impjieg fi żmien ta' kriżi, jitlob ukoll il-bilanċ it-tajjeb bejn il-ksib tal-għarfien teoriku u l-ħiliet prattiċi matul l-istudji, mingħajr ma jiġi traskurat l-istudju tax-xjenzi soċjali;

25.

Jitlob lill-Istati Membri jagħtu wkoll edukazzjoni aktar effiċjenti b'fokus fuq il-ħiliet trasversali, il-ħiliet lingwistiċi u l-ħiliet imprenditorjali, ħalli jinkiseb livell ogħla ta' impjegabilità fl-UE kollha; Jistieden lill-Istati Membri jedukaw iċ-ċittadini tagħhom dwar il-jeddijiet taċ-ċittadini tal-UE, il-jeddijiet ċiviċi u l-impenji, u dwar kif huma jistgħu jibbenefikaw mill-jedd tagħhom għal-libertà tal-moviment fl-UE; jisħaq li, bl-għan li jiġu żviluppati ċ-ċittadinanza attiva u l-integrazzjoni soċjali, għandha tingħata wkoll biżżejjed attenzjoni lix-xjenzi umani matul l-edukazzjoni;

26.

Jenfasizza l-ħtieġa li l-kurrikulu u l-programmi ta’ taħriġ jiġu kkunsidrati f’termini ta’ kompetenzi li jinbidlu, li jistgħu jiġu ttrasferiti u interdixxiplinarji kif ukoll li jiġu żviluppati r-rabtiet bejn it-taħriġ; ifakkar li għandu jingħata enfasi speċjali lit-tagħlim ta’ dak il-kontenut u dawk is-suġġetti li fihom l-istatistiki nazzjonali u internazzjonali jsibu nuqqas fl-Istati Membri individwali;

27.

Jenfasizza l-ħtieġa ta’ enfasi fuq ir-rabta bejn l-edukazzjoni, l-aspettattivi taż-żgħażagħ u l-ħtiġijiet tas-suq tax-xogħol biex tiġi żgurata għalihom tranżizzjoni mill-edukazzjoni għas-suq tax-xogħol aktar faċli u ta’ kwalità bil-għan li tiġi żgurata wkoll l-awtonomija tagħhom taż-żgħażagħ;

28.

Jenfasizza l-importanza tal-appoġġ għaż-żgħażagħ, b’mod speċjali dawk barra mill-edukazzjoni, impjieg jew taħriġ (NEETs), permezz tal-promozzjoni ta’ skemi ta’ taħriġ u apprendistati ta’ kwalità, programmi edukattivi li jagħtu ċans ieħor, tagħlim doppju stabbilit tajjeb u tagħlim imsejjes fuq ix-xogħol kif ukoll miżuri speċifiċi li jrawmu l-aċċess għall-edukazzjoni għolja u l-integrazzjoni attiva tagħhom fl-edukazzjoni u x-xogħol; iqis li dawn huma passi importanti fit-tranżizzjoni mill-edukazzjoni għall-ħajja professjonali kif ukoll biex jitbaxxew ir-rati tal-qgħad fost iż-żgħażagħ;

29.

Jistieden lill-Istati Membri jieħdu miżuri li jżidu l-parteċipazzjoni tal-impjegati u ta' persuni qiegħda f'orjentament ġdid vokazzjonali u fi programmi ta' taħriġ mill-ġdid sabiex inaqqsu r-riskji tal-qgħad speċjalment tal-qgħad fuq perjodu twil għal dik it-taqsima tal-ħaddiema li l-attivitajiet professjonali tagħhom huma inqas u inqas mitluba;

30.

Jistieden lill-Istati Membri jħeġġu lil min iħaddem joffru aktar kollokamenti ta’ apprendistat ta’ kwalità, jiżviluppaw kriterji ta’ kwalità ċari bil-għan li jiġu evitati l-abbużi u jiffaċilitaw il-proċeduri amministrattivi għall-intrapriżi li joffru opportunitajiet ta’ xogħol jew taħriġ għaż-żgħażagħ sabiex titjieb it-triq tal-karriera tagħhom;

31.

Ifakkar lill-Istati Membri dwar ir-rwol tal-programmi tal-UE fil-promozzjoni tal-edukazzjoni, il-mobilità, il-ħiliet tal-lingwa, iċ-ċittadinanza attiva, il-valuri Ewropej, l-għarfien kulturali u ħiliet oħra importanti li kollha jikkontribwixxu għal impjegabbiltà aħjar u jsaħħu l-fehim interkulturali taż-żgħażagħ; jenfasizza l-ħtieġa ta’ aktar appoġġ min-naħa tagħhom fil-Qafas Finanzjarju Pluriennali (QFP) għall-perjodu 2014-2020, b’enfasi fuq il-mobilità tat-tagħlim, il-kooperazzjoni u r-riforma politika;

32.

Jiġbed l-attenzjoni għall-valur miżjud tal-esperjenza barra mill-pajjiż biex tgħin liż-żgħażagħ li jitilqu mill-iskola kmieni u dawk mingħajr kwalifiki edukattivi biex isibu impjiegi; iqis li l-programm Erasmus + huwa qafas eċċellenti sabiex il-persuni f’din il-kategorija, ukoll ikunu jistgħu jirċievu parti mit-taħriġ vokazzjonali tagħhom barra minn pajjiżhom;

33.

Jilqa' l-fokus imġedded fuq il-ksib tar-rikonoxximent awtomatiku tal-lawriji akkademiċi paragunabbli u l-objettiv li l-istudenti kollha jitqiegħdu fuq l-istess livell, irrispettivament mil-lok fejn ikunu ngħataw il-kwalifika; jistieden lill-Istati Membri, f'dan is-sens, li jkattru l-isforzi tagħhom dwar ir-rikonoxximent tal-lawriji akkademiċi;

34.

Jenfasizza d-diffikultà biex wieħed jidħol fis-suq tax-xogħol wara li jlesti mill-istudji u l-perjodu twil ta’ qgħad u ta’ inattività sfurzata, b’mod partikolari fil-kuntest ta’ kriżi attwali; jistieden lill-Istati Membri jistabbilixxu politiki ta’ akkumpanjament meħtieġa biex jagħmlu tajjeb għal dawn in-nuqqasijiet;

35.

Iħeġġeġ lill-Istati Membri jinvestu fil-mekkaniżmi tal-attivazzjoni bikrija tas-suq tax-xogħol u tal-iskemi tax-xogħol, joffru l-esperjenza lavorattiva u jippromwovu l-opportunitajiet tal-impjiegi, jistabbilixxu ċentri aħjar ta' gwida u ta' servizzi tal-karriera maħluqin għall-ħtiġiet u jagħtu taħriġ jew korsijiet ta' aġġornament għaż-żgħażagħ li jkunu tilfu l-impjieg jew li jkunu lestew l-edukazzjoni formali, sabiex jippermettulhom ikunu indipendenti, jgħixu ħajja awtonoma u jiżguraw żvilupp professjonali;

36.

Jistieden lill-Istati Membri jimplementaw malajr il-Garanzija Ewropea taż-Żgħażagħ, it-tagħlim imsejjes fuq ix-xogħol, l-apprentistati u l-mudelli ta' tagħlim doppju li huma faċilment aċċessibbli u orjentati lejn il-karrieri, ħalli jagħtu kondizzjonijiet xierqa ta' xogħol li jkollhom komponent f'saħħtu ta' tagħlim u jkunu assoċjati ma' proċess ta' kwalifika, u li jaħdmu mar-reġjuni ħalli jiżguraw li l-Inizjattiva għall-Impjiegi għaż-Żgħażagħ tkun verament komplementari u addizzjonali għall-azzjonijiet reġjonali u nazzjonali ġa eżistenti għat-taqbida kontra l-qgħad fost iż-żgħażagħ; ifakkar li dawn it-tipi ta’ impjieg temporanju għandhom iservu ta’ tranżizzjoni lejn xogħol permanenti; jitlob ukoll għall-użu ta' strumenti ta' finanzjament tal-politika ta' koeżjoni bħala miżura ta' appoġġ;

37.

Jenfasizza li l-Iskema ta’ Garanzija għaż-Żgħażagħ ma tistax tissostitwixxi l-isforzi u r-riformi strutturali li f’ċerti Stati Membri għandhom jagħmlu s-sistemi edukattivi u s-swieq tax-xogħol kompetenti għall-isfidi tal-futur;

38.

Iħeġġeġ lill-Istati Membri jwaqqfu t-tnaqqis fl-infiq għall-appoġġ għall-impjiegi u l-edukazzjoni taż-żgħażagħ; jenfasizza li l-fondi u l-istrumenti mis-sistema ta’ garanzija għandhom jintużaw preferibbilment għal dan l-għan; iqis li l-Istati Membri għandhom jużaw ukoll ir-riżorsi tal-politika ta’ koeżjoni bħala miżura ta’ sostenn, u li dawn ir-riżorsi għandhom ikunu mmirati speċifikament għal proġetti li jsostnu l-impjiegi għaż-żgħażagħ u l-edukazzjoni;

39.

Jitlob li jkun hemm approċċ integrat li jaħkem il-possibilitajiet finanzjarji offruti mill-Fond Soċjali Ewropew (FSE), mill-Fond tal-Koeżjoni u mill-għejun nazzjonali ta' finanzjament għall-ksib tat-tkabbir intelliġenti; jisħaq dwar ir-rwol tal-FSE biex ikun appoġġjat l-investiment fl-edukazzjoni u t-taħriġ, il-ħiliet u t-tagħlim tul il-ħajja; għalhekk, jitlob bil-qawwa li jkun salvagwardat is-sehem minimu globali għall-FSE ta’ 25 % tal-baġit allokat għall-politika ta' koeżjoni; iqis ukoll importanti li l-Istati Membri jżidu l-għarfien tal-istituzzjonijiet edukattivi tagħhom dwar opportunitajiet ta' fondi tal-UE oħra għal skopijiet edukattivi;

40.

Jenfasizza l-ħtieġa li l-għalliema jifhmu aktar il-kompetenzi ewlenin, bħat-tekniki tat-tagħlim dwar kif titgħallem, il-kompetenzi soċjali u ċiviċi, it-teħid ta’ inizjattivi, il-kuxjenza kulturali u l-ħila li wieħed jesprimu lilu nnifsu; ifakkar għalhekk l-importanza tal-investiment fit-taħriġ tul il-ħajja għall-għalliema;

41.

Ifakkar li huwa fil-livell sottonazzjonali li tista’ tinġabar l-aktar informazzjoni preċiża u opportuna dwar is-swieq tax-xogħol reġjonali u li l-awtoritajiet lokali u reġjonali jistgħu jaqdu rwol sinifikanti fl-identifikazzjoni ta’ nuqqas fil-ħiliet filwaqt li jipprovdu programmi ta’ taħriġ mill-ġdid u ta’ taħriġ vokazzjonali xierqa u jagħtu inċentivi għall-investiment biex jissodisfaw id-domanda lokali;

42.

Jenfasizza li f'ħafna żoni remoti u reġjuni mikro żvantaġġati, l-istudenti għandhom problemi kbar biex fiżikament jilħqu l-iskejjel, u dan qed iwassal għal żieda kunsidervoli fir-rati ta' tluq kmieni mill-iskola; jistieden lill-Istati Membri, minħabba s-sitwazzjoni ekonomika ħażina ferm li qed tolqot lill-maġġoranza taċ-ċittadini Ewropej, biex jieħdu passi konkreti ħalli jegħlbu dawn it-tip ta' ostakli;

43.

Jilqa’ wkoll il-ħolqien tal-Alleanza Ewropea għall-Apprendistati; jistieden lill-Istati Membri jinkludu l-prattiki vokazzjonali fir-riformi u l-azzjonijiet tagħhom bħala parti mill-pjanijiet għat-twassil tal-Garanzija għaż-Żgħażagħ, u għall-mobilitazzjoni tal-finanzjament Ewropew u nazzjonali għal dan il-fini;

44.

Jenfasizza l-fatt li sħubijiet sodi jużaw is-sinerġiji bejn ir-riżorsi finanzjarji u umani u jikkontribwixxu għall-kondiviżjoni tal-ispiża tat-tagħlim tul il-ħajja li hija importanti b’mod partikolari fi żminijiet ta’ awsterità, u li tgħin biex twaqqaf it-tnaqqis fl-investiment pubbliku fl-impjieg u l-edukazzjoni taż-żgħażagħ; ifakkar li s-sħubijiet ukoll għandhom impatt pożittiv fuq l-edukazzjoni u t-taħriġ billi jikkontribwixxu għat-titjib tal-kwalità u l-aċċessibilità tagħhom, filwaqt li fl-istess ħin iżommu l-integrità u l-indipendenza tal-istituzzjonijiet edukattivi;

45.

Jistieden għat-tisħiħ tad-djalogu soċjali u ċivili dwar l-edukazzjoni u t-taħriġ kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll f’dak tal-Unjoni u għat-tisħiħ tar-rwol tal-imsieħba soċjali fit-tfassil tal-politika;

46.

Iqis l-inkoraġġiment tas-sħubiji pubbliċi-privati bħala pass importanti lejn l-iżgurar ta’ responsabbiltà maqsuma għall-iżvilupp tal-edukazzjoni u tal-karriera, bl-għan li jgħinu lil persuni gradwati jadattaw aktar malajr għar-rekwiżiti tal-industrija u s-suq u jiżguraw li riżorsi addizzjonali jkunu disponibbli għall-aġġornament tal-proċess tal-edukazzjoni bi tweġiba għall-bidla teknoloġika;

47.

Jirrileva li l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-20 ta' Novembru 2012 jisimha 'Reviżjoni tal-Edukazzjoni: Ninvestu fil-ħiliet għal eżiti soċjoekonomiċi aħjar' ma tispeċifika l-ebda miżura ta’ implimentazzjoni konkreta għall-kooperazzjoni bejn is-settur tal-edukazzjoni u l-imsieħba soċjali u tan-negozju differenti; jistieden lill-Kummissjoni titlob b’mod attiv għal appoġġ u inizjattivi kif ukoll forom oħra ta’ kooperazzjoni mas-settur privat fit-titjib tal-edukazzjoni sabiex l-istudenti jiġu ppreparati aħjar għat-tranżizzjoni mill-edukazzjoni għas-suq tax-xogħol;

48.

Jitlob lill-Istati Membri jtejbu l-kooperazzjoni u l-isħubijiet bejn in-negozji u s-settur tal-edukazzjoni fil-livelli kollha, inklużi s-sħab soċjali u min iħaddem, u l-istudenti u l-organizzazzjonijiet taż-żgħażagħ, b'mod partikolari f'dak li għandu x'jaqsam mal-ippjanar tal-kurrikuli, il-għoti ta' gwida u l-għoti ta' edukazzjoni, taħriġ u speċjalizzazjoni, b'gamma ta' kurrikuli li jissodisfaw aħjar id-domandi tas-suq tax-xogħol u jikkontribwixxu għas-sejbien ta' soluzzjoni sostenibbli għall-problema tal-avariji bejn il-ħiliet; jistieden ukoll għat-tisħiħ tad-djalogu soċjali u ċivili dwar l-edukazzjoni u t-taħriġ kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll f’dak tal-Unjoni u għat-tisħiħ tar-rwol tal-imsieħba soċjali fit-tfassil tal-politika;

49.

Jilqa’ l-Alleanza tal-Għarfien u l-Alleanzi tal-Ħiliet Settorjali inklużi fil-proposta tal-Kummissjoni dwar il-programm pluriennali l-ġdid fil-qasam tal-edukazzjoni, it-taħriġ, iż-żgħażagħ, u l-isport; iqis li dawn l-alleanzi huma mezzi innovattivi u sostenibbli ta' kif jikber il-kapital uman;

50.

Jenfasizza r-responsabbiltà maqsuma tal-atturi differenti fil-qasam tat-tagħlim tul il-ħajja bħall-istituzzjonijiet edukattivi, l-awtoritajiet pubbliċi, l-intrapriżi kif ukoll l-individwi responsabbli għal ħajjithom stess;

51.

Jistieden lill-Kummissjoni u l-Istati Membri biex jikkunsidraw b’attenzjoni il-kunċett tal-qsim tal-ispejjeż bħala mod ta’ finanzjament għall-edukazzjoni; iwissi li kwalunkwe mekkaniżmu ta’ qsim tal-ispejjeż m’għandux jitħaddem għad-detriment tal-individwi; l-ekwità u l-aċċess universali jridu jingħataw prijorità f'kull riforma tas-sistemi tal-edukazzjoni u ta' taħriġ;

52.

Jistieden għal aktar kooperazzjoni bejn l-istituzzjonijiet edukattivi u l-fornituri, is-settur tan-negozju, l-imsieħba soċjali, l-organizzazzjonijiet ċivili u l-awtoritajiet lokali, reġjonali u nazzjonali u s-servizzi għall-impjiegi għall-iskambju tal-aħjar prattiki u l-promozzjoni tas-sħubijiet u għall-ħidma favur l-għoti ta' pjazzamenti, stages u apprentistati ta' kwalità bħala l-mezz effettiv biex jiġu indirizzati l-opportunitajiet ta’ xogħol battala u l-integrazzjoni sostenibbli tal-persuni fit-tranżizzjoni ta’ impjieg mill-edukazzjoni għax-xogħol; jenfasizza l-ħtieġa li tiġi żgurata l-kompatibilità ta’ dawn il-prattiki mal-miżuri u l-inizjattivi meħuda fil-livell tal-UE; jistieden ukoll l-użu tal-programmi u l-fondi Ewropej differenti b’mod partikolari l-fondi reġjonali;

53.

Iqis li huwa vitali li tiġi rikonoxxuta l-importanza tal-kombinament tal-investiment pubbliku u privat fl-edukazzjoni u t-taħriġ; jenfasizza fl-istess ħin il-ħtieġa ta’ salvagwardja kontra effetti sekondarji mhux mixtieqa possibbli bħal tfixkil għall-aċċess ta’ gruppi żvantaġġati soċjoekonomikament għall-edukazzjoni u t-taħriġ;

54.

Jinnota l-bidliet demografiċi fl-Unjoni, bħalma hi l-popolazzjoni li qed tixjieħ, ir-rati baxxi ta' twelid, kif ukoll il-ħarba tal-imħuħ u l-ħarba tal-kapital uman; jinnota, b'konsegwenza ta' hekk, il-ħtieġa tal-ksib ta' ħiliet u kompetenzi ġodda matul il-ħajja ħalli jkun hemm il-possibilità ta' ffaċċjar tal-isfidi ppreżentati mill-ekonomija dinijija u r-risposta għar-rekwiżiti l-ġodda tas-suq tax-xogħol;

55.

Jinnota l-importanza tar-rikonoxximent tal-edukazzjoni bħala jedd tal-bniedem, li kulħadd għandu jkollu aċċess għaliha, li timmira għall-iżvilupp personali u soċjali u ksib ta’ ħiliet għall-ħajja; iħeġġeġ lill-Istati Membri jtejbu l-aċċess miftuħ għall-materjali edukattivi u xjentifiċi bil-għan li jitnaqqsu l-ispejjeż għall-edukazzjoni u r-riċerka, b’mod partikolari fid-dawl tat-tnaqqis fil-baġit riċenti f’dawn l-oqsma madwar l-Unjoni kollha;

56.

Iħeġġeġ lill-Istati Membri jippromwovu l-kooperazzjoni u s-sinerġiji fil-qasam tat-tagħlim tul il-ħajja, b’mod partikolari biex jitwessa’ l-aċċess għat-tagħlim u biex jiġi adattat u mmodernizzat il-kurrikulu tal-istituzzjonijiet edukattivi, pereżempju permezz tal-possibilitajiet li jevolvu b’mod rapidu tat-tagħlim diġitali u l-“Open Educational Resources” (riżorsi edukattivi miftuħa), sabiex jiġu indirizzati l-aspirazzjonjiet taż-żgħażagħ u l-isfidi l-ġodda tad-dinja tal-lum;

57.

Jilqa’ l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni mħabbra bit-titolu "Il-Ftuħ tal-Edukazzjoni', immirata lejn it-titjib fl-effiċjenza, l-aċċessibbiltà u l-ugwaljanza fl-edukazzjoni, it-taħriġ u s-sistemi ta' taħriġ billi ssaħħaħ l-integrazzjoni tal-ICT u teknoloġiji ġodda fl-edukazzjoni u t-taħriġ; jistieden lill-Istati Membri kollha jinkoraġġixxu l-inizjattivi ħalli jiftħu l-edukazzjoni għal kulħadd;

58.

Jinnota bi tħassib id-diverġenza wiesgħa fl-għarfien u r-riżorsi tal-ICT disponibbli fl-iskejjel u fl-istituzzjonijiet ta’ edukazzjoni għolja bejn u fi ħdan l-Istati Membri; jenfasizza li l-użu tal-infrastruttura u l-għarfien tal-ICT għandu jiġi integrat fis-setturi tal-edukazzjoni u t-taħriġ kollha biex l-istudenti jkunu mgħammra bl-aħjar mod għall-era diġitali possibbli;

59.

Ifakkar fl-importanza tal-għalliem ta' kwalità għolja u tal-edukazzjoni ta' dawk li jħarrġu li jeħtieġ li jkunu kkomplementati mill-mobilità u t-taħriġ professjonali tal-istaff edukattiv matul id-durata tal-karriera tagħhom; jaċċentwa l-fatt li l-għażla, it-taħriġ, inkluż it-taħriġ in-service, tal-għalliema huma essenzjali sabiex tiġi żgurata l-kwalità globali tas-sistema edukattiva;

60.

Jisħaq dwar il-ħtieġa ta' metodi u kontenut innovattivi tat-tagħlim li jkunu jgħallmu lill-għalliema l-approċċi għall-edukazzjoni ('tgħallem kif tgħallem'), li jieħdu wkoll inkonsiderazzjoni dawk li jridu jitgħallmu minn gruppi soċjali vulnerabbli jew dawk bi bżonnijiet edukattivi speċjali; jinnota, b'mod partikolari, il-bidliet rapidi fl-ICT, il-media diġitali u l-edukazzjoni imprenditorjali; jaċċentwa r-rwol importanti tal-edukaturi l-oħrajn (pereżempju, il-ħaddiema fost iż-żgħażagħ, l-edukaturi tal-adulti, il-konsulenti tal-karriera u l-ġenituri) u l-kooperazzjoni prezzjuża tagħhom b'rispons għan-natura tinbidel tal-edukazzjoni;

61.

Iħeġġeġ lill-Istati Membri jinvestu fit-tagħlim tul il-ħajja għall-għalliema, sabiex isostnu l-iżvilupp professjonali u personali tagħhom, u wkoll jippromovu l-istatus finanzjarju tal-għalliema u jtejbu l-kundizzjonijiet tax-xogħol tagħhom; jisħaq, barra minn hekk, dwar il-vantaġġi possibbli tal-ksib tal-esperjenza tat-tagħlim f'pajjiż Ewropew ieħor;

62.

Jitlob li għandha tiġi vvalutata l-figura tal-għalliem u li tingħata r-rikonoxximent meħtieġ sabiex titjieb il-kwalità tat-tagħlim għall-istudenti;

63.

Jenfasizza l-importanza li jiġu introdotti kriterji uniformi u oġġettivi għall-valutazzjoni tal-effettività u l-effiċjenza tax-xogħol tal-għalliema u tal-influwenza tagħhom fuq ir-riżultati akkademiċi tal-istudenti u fuq l-iżvilupp personali tagħhom;

64.

Jenfasizza l-importanza ta’ toroq tat-tagħlim individwalizzati sabiex l-individwi jiġu megħjuna jaġġornaw u jtejbu l-ħiliet produttivi, soċjali u ekonomiċi tagħhom matul ħajjithom; iqis li l-coaching, tutoring u mentoring individwali huma mezzi ta' trasmissjoni tal-għarfien u l-għarfien espert lill-mentees, kif ukoll ta' individwazzjoni tal-punti personali f'saħħithom tagħhom u tal-kompetenzi rikjesti, f'dak li għandu x'jaqsam mal-professjoni speċifika;

65.

Iqis il-ħtieġa li jitwessa’ l-aċċess għat-tagħlim bħala prijorità ewlenija għall-Unjoni, b’enfasi ċara fuq dawk li m’għandhomx livell suffiċjenti ta’ ħiliet bażiċi; iħeġġeġ lill-Istati Membri jintroduċu miżuri speċifiċi fil-forma ta’ appoġġ finanzjarju lil persuni bi sfond soċjoekonomiku aktar baxx biex jiżguraw li kulħadd ikollu l-possibbiltà li jilħaq l-ogħla livell possibbli ta’ edukazzjoni u biex jiżguraw ukoll li jintlaħqu l-ħtiġijiet u l-benessri tal-istudenti;

66.

Jistieden lill-Istati Membri jiggarantixxu li s-sistema edukattiva tindirizza l-ħtiġiet tal-istudenti potenzjali kollha matul il-perjodu tal-istudji tagħhom, ħalli jkattru u jissalvagwardjaw sistema inklussiva u integrata ta' edukazzjoni u ta' taħriġ u joffru arranġamenti ta' appoġġ u arranġamenti mfassla apposta, kif ukoll perkorsi individwalizzati dwar il-ħtiġijiet differenti ta' studenti, speċjalment ta' membri ta' gruppi soċjali vulnerabbli li jinsabu f'riskju li ma jipparteċipawx jew li jkunu esklużi, bħar-Roma u minoritajiet oħra, il-migranti, u dawk b'diżabbiltajiet mentali u/jew fiżiċi u bi ħtiġiet edukattivi speċjali;

67.

Jisħaq dwar il-ħtieġa tar-razzjonalizzazzjoni tal-ugwaljanza bejn il-ġeneri, l-aktar fl-oqsma tax-xjenza, tat-teknoloġija, tal-inġinerija, u tal-matematika (STEM), fejn in-nisa huma altament sottorappreżentati, ħalli tingħeleb is-segregazzjoni okkupazzjonali u d-diskriminazzjoni fis-salarji, u tkun eliminata d-diskriminazzjoni bbażata fuq il-ġeneru u l-orjentament sesswali fl-edukazzjoni, u jitlob li jkun hemm politiki li jiġbdu u jiżguraw l-inklużjoni soċjali tal-aktar gruppi vulnerabbli u żvantaġġati, inklużi n-nies li huma ixjeħ, fit-tagħlim; jinkoraġġixxi lill-Istati Membri, f'dan is-sens, li jdaħħlu miżuri speċifiċi fil-forma ta' assistenza prattika, appoġġ finanzjarju jew taħriġ ulterjuri;

68.

Jistieden lill-Istati Membri jipprovdu firxa wiesgħa ta' strutturi ta' appoġġ, bħal boroż ta' studju, għotjiet, self lill-istudenti b'termini favorevoli, assistenza fit-tutoring, mentoring u networking għal studenti żvantaġġati matul l-istudji tagħhom biex jiġi evitat tluq bikri mill-edukazzjoni sekondarja u terzjarja, u fil-livell terzjarju jiġu megħjuna jaċċessaw il-programm Erasmus, li fih, ir-rati ta' parteċipazzjoni attwali għal studenti li ġejjin minn familji b'introjtu baxx huma aktar baxxi mill-medja, kif ukoll jippromovu l-aċċess għall-internships fil-kummerċ, fl-amministrazzjoni pubblika u fil-midja sabiex jippermettulhom li jkollhom esperjenza ta' xogħol xierqa u network ta' appoġġ għas-suċċess futur fl-impjieg tagħhom, u wkoll biex jintegraw l-opinjonijiet speċfiċi tagħhom fil-kultura istituzzjonali;

69.

Jinsisti li għandu jiġi adottat approċċ immirat għat-taħriġ vokazzjonali ta’ tfal bi bżonnijiet edukattivi speċjali u ta’ tfal u adulti b’diżabilitajiet, bil-ħsieb li jitwessa’ l-aċċess għall-edukazzjoni, li jingħata appoġġ lill-familji tagħhom u li jippermettilhom li jilħqu l-potenzjali tagħhom;

70.

Iqis li l-Istati Membri kollha għandhom jagħmlu sforz biex inaqqsu r-rati tat-tluq bikri mill-iskola, billi jniedu programmi ta' edukazzjoni bikrija tat-tfal, programmi ta' żvilupp u ta' kura ta' kwalità għolja li huma xierqa għall-età tagħhom, li jkopru l-perjodu kollu tat-tfulija bikrija mit-twelid sal-età ta' sitt snin, u li jiggarantixxu aċċess ugwali għat-tfal kollha b'hekk jilħqu l-miri ewlenin tal-UE 2020 bl-għan li jaqgħu taħt l-10 %;

71.

Ifakkar ukoll li, l-għoti ta' firxa wiesgħa ta' attivitajiet extra-kurrikulari u l-impenn tal-ġenituri fil-proċess edukattiv, huma kollha miżuri vitali li jindirizzaw l-inugwaljanzi li jirriżultaw mill-iżvantaġġ tat-tfulija, li jevitaw li studenti żvantaġġati jkunu edukati fi skejjel speċjali u segregati, u li jżommu milli l-faqar u l-esklużjoni soċjali jkomplu jikbru mal-ġenerazzjonijiet, u dan jista' jkun sorveljat bl-involviment tal-partijiet interessati kollha, bħal NGOs stabbiliti lokalment;

72.

Jikkondividi t-tħassib tal-Kummissjoni dwar il-livelli baxxi u allarmanti ta' parteċipazzjoni fit-tagħlim tal-adulti f'ħafna Stati Membri b'medja tal-UE ta' 8,9 %; jisħaq, għalhekk, dwar il-ħtieġa ta' fokus fuq l-adulti b'ħiliet baxxi u dwar ir-rwol li għandhom l-edukazzjoni u t-taħriġ tal-adulti biex jiġu integrati dawn il-gruppi, kif ukoll tal-iffokar dwar it-tagħlim interġenerazzjonali; ifakkar fl-opportunitajiet li t-tagħlim diġitali u l-OER jistgħu jġibu f'dak li għandu x'jaqsam mal-aċċess għall-edukazzjoni u t-taħriġ; ifakkar fl-importanza tal-promozzjoni tal-litteriżmu diġitali u l-aċċess għall-ICT u l-użu tal-istess mill-gruppi kollha ta' kull età fil-popolazzjoni;

73.

Jistieden lill-Istati Membri, għall-iskop tas-solidarjetà soċjali u biex jiġu indirizzati l-isfidi demografiċi, jippromovu l-attivitajiet volontarji għal etajiet kollha, u jħeġġiġhom jippromovu korsijiet ta' tħariġ meħtieġa mis-setturi tal-kura u s-setturi tal-appoġġ;

74.

Jenfasizza l-possibbiltajiet offruti mill-MOOCs (Massive Open Online Courses) (Korsijiet Massivi Miftuħa Online) f’termini ta’ aċċessibilità għal edukazzjoni ta’ kwalità għolja għal kulħadd, li jippermettu modi aktar flessibbli u kreattivi ta’ tagħlim, jippromwovu l-ugwaljanza tal-istudenti kollha u f’termini ta’ tnaqqis fl-ispejjeż tal-edukazzjoni min-naħa tal-istudenti kif ukoll min-naħa tal-universitajiet;

75.

Jirrikonoxxi l-fatt li biex jitkissru l-preġudizzji li jipprevjenu lill-istudenti milli jaqbdu toroq edukattivi bħal dawn li jistgħu jiġu meqjusa bħala toroq li ma jwasslux għal karrieri u pożizzjonijiet għolja rikonoxxuti fis-soċjetà; b’mod partikolari biex tiżdied l-attrattività tat-tagħlim fit-taħriġ vokazzjonali, kif ukoll l-edukazzjoni informali; jenfasizza inoltre li fi żminijiet ta’ ħafna qgħad fost iż-żgħażagħ, l-istudenti għandhom jiġu infurmati b’mod attiv dwar il-perspettivi tal-impjieg realistiċi li l-għażliet edukattivi tagħhom se jwasslu għalihom; iħeġġeġ lill-Istati Membri, għalhekk, jippromovu programmi li jipprovdu gwida vokazzjonali u appoġġ għall-istudenti fl-għażla tal-karriera;

76.

Iqis l-implimentazzjoni ta’ gwida vokazzjonali u sistemi ta’ żvilupp tal-karrieri li jimmarkaw pass importanti fit-tmexxija taż-żgħażagħ fit-triq it-tajba tal-edukazzjoni u l-karriera, u li dan se jżid il-motivazzjoni tagħhom għall-istudju u t-taħriġ vokazzjonali;

77.

Jappoġġa bil-qawwa l-ħolqien ta’ żona Ewropea tal-ħiliet u l-kwalifiki sabiex tintlaħaq it-trasparenza u r-rikonoxximent tal-kwalifiki miksuba fl-ETV jew fl-edukazzjoni għolja; fejn xieraq, jipproponi li r-rikonoxximent jiġi estiż ukoll għal kwalifiki miksuba barra mis-sistema ta’ edukazzjoni u taħriġ formali, li jista’ jitqies bħala għodda għall-għoti ta’ setgħa, il-parteċipazzjoni demokratika, l-inklużjoni soċjali u bħala triq li tinvolvi jew iġġib lura individwi fis-suq tax-xogħol;

78.

Jenfasizza l-importanza tal-implimentazzjoni fil-ħin u rappurtar dwar l-implimentazzjoni tal-inizjattivi fil-ħin bil-għan li jitjieb ir-rikonoxximent transkonfinali tal-kwalifiki fl-Unjoni, b’mod partikolari l-Qafas Ewropew tal-Kwalifiki, is-Sistema Ewropea tat-Trasferiment ta’ Krediti (ECTS) u s-Sistema Ewropea ta’ Krediti għall-Edukazzjoni u t-Taħriġ Vokazzjonali (ECVET);

79.

Jistieden lill-Istati Membri jiżviluppaw qafas komparattiv li jikkonċerna l-lawrji universitarji u jipprovdi punt ta’ referenza dwar l-edukazzjoni u l-ħiliet miksuba taħt is-sistemi edukattivi;

80.

Iħeġġeġ lill-Istati Membri biex, bl-involviment tal-partijiet interessati relevanti, jimmonitorjaw u jevalwaw b'mod regolari jekk is-sistema tal-edukazzjoni u l-programmi irnexxilhomx jilħqu lill-membri tal-gruppi soċjali vulnerabbli, jekk irnexxilhomx jissalvagwardaw aċċess ugwali għal edukazzjoni inklużiva u ta' kwalità fil-livelli kollha u jekk il-ħiliet provduti mill-edukazzjoni u t-taħriġ tagħhom fil-fatt żidux il-kapaċità għall-impjieg, għall-integrazzjoni soċjali u ċ-ċittadinanza attiva tal-istudenti; jistieden ukoll lill-Istati Membri jaġixxu fuq rakkommandazzjonijiet relatati mal-edukazzjoni fis-Semestru Ewropew u fuq rakkomandazzjonijiet oħra tal-Kummissjoni malajr kemm jista' jkun;

81.

Jistieden lill-Kummissjoni timmonitorja jekk l-Istati Membri ħadux il-passi meħtieġa biex jirriformaw is-sistemi tal-edukazzjoni tagħhom ħalli jintlaħqu l-għanijiet imsemmija hawn fuq;

82.

Jagħti struzzjonijiet lill-President tiegħu sabiex jgħaddi din ir-Riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni kif ukoll lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Istati Membri.

10.6.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 208/43

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjonijiet mill-Kummissjoni Ewropea dwar l-istrateġija tat-tkabbir u l-isfidi ewlenin għas-snin 2007-2008, 2008-2009, 2009-2010, 2010-2011, 2011-2012 u 2012-2013,

—

wara li kkunsidra l-oqsfa finanzjarji pluriennali indikattivi, id-dokumenti tal-ippjanar pluriennali indikattivi, il-programmi nazzjonali u l-fajls tal-proġetti negozjati bejn il-Kummissjoni u l-pajjiżi kandidati u potenzjalment kandidati rispettivi,

—

wara li kkunsidra r-Rapport Speċjali Nru 12/2009 tal-Qorti Ewropea tal-Awdituri dwar l-effettività tal-proġetti tal-Kummissjoni fil-qasam tal-Ġustizzja u Affarijiet Interni għall-Balkani tal-Punent,

—

wara li kkunsidra r-Rapport Speċjali Nru 16/2009 mill-Qorti tal-Awdituri dwar il-ġestjoni mill-Kummissjoni Ewropea tal-assistenza ta' qabel l-adeżjoni għat-Turkija,

—

wara li kkunsidra r-Rapport Speċjali Nru 14/2011 mill-Qorti tal-Awdituri dwar jekk l-assistenza tal-UE tejbitx il-kapaċità tal-Kroazja li tiġġestixxi l-finanzjament ta' wara l-adeżjoni,

—

wara li kkunsidra r-Rapport Speċjali Nru 18/2012 mill-Qorti tal-Awdituri dwar l-assistenza mill-UE lill-Kosovo (1) fir-rigward tal-istat tad-dritt,

—

wara li kkunsidra l-'Evalwazzjoni Tematika dwar id-Drittijiet Ġudizzjarji u Fundamentali fit-Turkija' tal-Kummissjoni, ta' Ottubru 2012,

—

wara li kkunsidra l-'Evalwazzjoni Tematika dwar l-Istat tad-Dritt, ir-Riforma Ġudizzjarja u l-Ġlieda kontra l-Korruzzjoni u l-Kriminalità Organizzata fil-Balkani tal-Punent' tal-Kummissjoni, (Lots 2 u 3, ta' Mejju 2012 u Frar 2013),

—

wara li kkunsidra nota ta' informazzjoni ta' Marzu 2013 mill-Kummissjoni (2) dwar l-użu tal-fondi ta' qabel l-adeżjoni fl-oqsma tas-sistemi ġudizzjarji u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni fil-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent u fit-Turkija,

—

wara li kkunsidra r-Rapporti ta' Progress 2012 tal-Kummissjoni dwar il-pajjiżi kandidati u kandidati potenzjali,

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Kontroll tal-Baġit u l-opinjoni tal-Kumitat għall-Affarijiet Barranin (A7-0318/2013),

A.

billi l-pajjiżi kandidati potenzjali u l-pajjiżi kandidati għandhom ikomplu bl-isforzi tagħhom biex itejbu s-sistemi ġudizzjarji tagħhom u jiġġieldu kontra l-korruzzjoni jekk dan jitqies li huwa meħtieġ għall-adeżjoni, anke meta jkunu saru Stati Membri tal-UE; billi fis-Samit ta' Ħelsinki tal-1999, il-Kunsill Ewropew ta status ta' pajjiż kandidat għall-adeżjoni fl-UE lit-Turkija, filwaqt li fl-2001 ġiet adottata s-sħubija għall-adeżjoni UE-Turkija, u billi fil-Kunsill Ewropew ta' Salonka fl-2003 l-Proċess ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni ġie kkonfermat bħala l-politika tal-UE għall-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent, u b'hekk għamilhom eleġibbli għal adeżjoni fl-UE; billi l-Istrument għall-Assistenza ta' qabel l-Adeżjoni (IPA) mhuwiex l-uniku mezz li bih l-UE qed tappoġġa r-riforma tal-istat tad-dritt fil-Bosnja-Ħerzegovina u fil-Kosovo, għax l-appoġġ għar-riforma tas-settur ġuridiku fil-Kosovo hu provdut ukoll mill-EULEX, filwaqt li twettqet missjoni tal-pulizija fil-Bosnja-Ħerzegovina bejn l-2003 u l-2012;

B.

billi l-eżekuzzjoni tal-istat tad-dritt, notevolment permezz tar-riforma ġudizzjarja, u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata fil-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent u fit-Turkija huma meqjusa bħala prijoritajiet ewlenin mill-Kummissjoni, u billi mill-2012 “l-Approċċ il-Ġdid” ġie applikat fl-ambitu tal-politika ta' tkabbir biex jindirizza r-riformi fil-ġustizzja u fl-affarijiet interni fi stadju bikri tal-proċess ta' adeżjoni permezz tal-istabbiliment ta' metodoloġija ġdida ta' negozjar li tinkludi prijoritajiet ċari u kundizzjonalitajiet fl-oqsma tal-Kapitoli 23 u 24, u b'hekk jimmiraw lejn prijoritizzazzjoni aqwa tal-assistenza finanzjarja taħt l-IPA II;

C.

billi l-Unjoni Ewropea tipprovdi assistenza finanzjarja lill-pajjiżi kandidati u potenzjalment kandidati permezz tal-Istrument għall-Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni (IPA) li ssostitwixxa l-programmi TPA, PHARE u CARDS mill-2007, u billi, bl-eċċezzjoni tal-Islanda, il-pajjiżi kandidati u potenzjalment kandidati kollha jibbenefikaw minn fondi tal-UE ta' qabel l-adeżjoni fil-qafas tar-riforma tas-sistema ġuridika tagħhom u tal-ġlieda kontra l-korruzzjoni;

D.

billi l-istrument il-ġdid ta' qabel l-adeżjoni IPA II irid ikun aktar strateġiku, effiċjenti u mmirat aħjar mill-predeċessuri tiegħu, bl-għan li jinkisbu riżultati iktar sostenibbli fit-titjib tat-tlestija tal-pajjiżi għall-adeżjoni, u fejn possibbli jiffavorixxi l-approċċ settorjali biex jappoġġa l-istrateġiji ta' riforma komprensivi tal-pajjiżi benefiċjarji,

E.

billi l-appoġġ tal-UE għar-riformi relatati mal-istat tad-dritt fil-Bosnja-Ħerzegovina u fil-Kosovo mhux limitat għall-assistenza tal-IPA – fil-Bosnja-Ħerzegovina, twettqet missjoni tal-pulizija bejn l-2003 u l-2012, filwaqt li l-appoġġ lill-Kosovo ngħata wkoll fil-forma tal-Missjoni tal-UE għall-Istat tad-Dritt fil-Kosovo (EULEX) li ġiet skjerata fl-2008 – u billi b'total ta' aktar minn 2 000 membru tal-persunal fl-1 ta' Lulju 2013 (li minnhom aktar minn 730 ġew sekondati minn Stati Membri tal-UE) u b'baġit annwali ta' ftit aktar minn EUR 100 miljun (Ġunju 2012-Ġunju 2013), il-EULEX għandha rwol sostanzjali fl-appoġġ favur l-istituzzjonijiet tal-Kosovo fil-qasam tal-istat tad-dritt, fosthom għar-riforma ġudizzjarja u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni;

F.

billi mill-2007 l-proġetti reġjonali li jappoġġaw il-kooperazzjoni bejn il-benefiċjarji fil-pajjiżi differenti u l-proġetti orizzontali li jindirizzaw il-ħtiġijiet maqsuma bejn numru ta' benefiċjarji huma eleġibbli taħt il-programmi multibenefiċjarji tal-IPA;

1.

Ifakkar li l-ġlieda kontra l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata hija waħda mill-aktar prijoritajiet importanti għal kull pajjiż kandidat jew kandidat potenzjali li jixtieq jissodisfa l-prospettiva Ewropea tiegħu;

2.

Itenni l-importanza li jkun hemm ġudikatura indipendenti, ħarsien u promozzjoni tad-drittijiet fundamentali u ġlieda effikaċi kontra l-korruzzjoni fit-tisħiħ tal-istat tad-dritt u tad-demokrazija; jilqa' l-approċċ il-ġdid ta' negozjar tal-UE, li jankra fis-sod dawn l-oqsma ewlenin fil-qalba tal-proċess ta' adeżjoni u jinkludi ftuħ bikri tal-Kapitoli 23 u 24 abbażi ta' pjanijiet ta' azzjoni ċari u dettaljati, li jistimulaw l-istabbiliment tal-leġiżlazzjoni, l-istituzzjonijiet u r-riżultati tajbin ta' implimentazzjoni meħtieġa; jenfasizza l-ħtieġa li jiġu ffissati punti ta' referenza trasparenti u ġusti matul għall-proċess kollu, li jistgħu jittraduċu l-kriterji f'passi konkreti lejn l-adeżjoni;

3.

Jinnota li sa mill-2001, l-assistenza ta' qabel l-adeżjoni mingħand l-UE lit-Turkija fil-qasam tar-riforma ġudizzjarja kienet tammonta għal EUR 128 938 935 għal 30 proġett, li minnhom EUR 66 645 666 tħallsu sal-31 ta' Diċembru 2012; jenfasizza li fil-preżent disa' proġetti twettqu, 11-il proġett għadhom għaddejjin filwaqt li 10 għadhom se jinbdew (3);

4.

Jirrikonoxxi li l-Kummissjoni, fi Frar 2012, nediet proċedura ta' rkupru fir-rigward ta' żewġ proġetti żviluppati fit-Turkija, jiġifieri l-bini ta' tliet Qrati tal-Appell f'Ankara, Erzurum u Diyarbakır (4) u l-appoġġ għall-istabbiliment tal-Qrati tal-Appell fit-Turkija (5); jinnota li f'April 2013 ġew irkuprati EUR 21 767 205,29 u li l-ammont jikkorrispondi mal-pagamenti li saru mill-Kummissjoni għaż-żewġ proġetti; jinnota li l-evalwaturi esterni rrikużaw id-deċiżjoni tal-Kummissjoni għal irkupru sħiħ; jistieden lill-Kummissjoni tipprovdi, sa Diċembru 2013, informazzjoni dettaljata fir-rigward ta' din il-kwistjoni u tispjega l-għażla ta' rkupru sħiħ;

5.

Jinnota li sa mill-2005, l-assistenza ta' qabel l-adeżjoni mingħand l-UE lill-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent fil-qasam tar-riforma ġudizzjarja kienet tammonta għal EUR 240 064 387,48 għal 124 proġett, li minnhom EUR 85 749 243,96 tħallsu sal-31 ta' Diċembru 2012; jenfasizza li fil-preżent, 53 proġett twettqu, 47 proġett għadhom għaddejjin filwaqt li 23 proġett għadhom se jinbdew (6);

6.

Jinnota li sa mill-2001, l-assistenza ta' qabel l-adeżjoni lit-Turkija mingħand l-UE fil-qasam tal-ġlieda kontra l-korruzzjoni kienet tammonta għal EUR 6 160 000 għal 5 proġetti, li minnhom EUR 1 661 732 tħallsu sal-31 ta' Diċembru 2012; jenfasizza l-fatt li fil-preżent proġett wieħed twettaq, 2 proġetti għadhom għaddejjin filwaqt li 2 oħra għadhom se jinbdew;

7.

Jinnota li sa mill-2005, l-assistenza ta' qabel l-adeżjoni lill-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent mingħand l-UE fil-qasam tal-ġlieda kontra l-korruzzjoni kienet tammonta għal EUR 55 160 227,76 għal 45 proġett, li minnhom EUR 16 060 007,57 tħallsu sal-31 ta' Diċembru 2012; jenfasizza l-fatt li fil-preżent, 18-il proġett twettqu diġà, 17-il proġett għadhom għaddejjin filwaqt li 10 proġetti għadhom se jinbdew (7);

8.

Jenfasizza l-approċċ il-ġdid tal-Kummissjoni għall-indirizzar tar-riformi tal-ġustizzja u l-affarijiet interni fi stadju bikri fil-proċess tal-adeżjoni; josserva, madankollu, li bħala medja, 3,13 % biss tal-pakkett ta' assistenza totali tal-UE ta' qabel l-adeżjoni bejn l-2012 u l-2013 ġie ddedikat għall-ġustizzja, filwaqt li 0,52 % biss huwa ddedikat għall-ġlieda kontra l-korruzzjoni; jinnota li għall-istess perjodu, l-ammont totali allokat għall-oqsma kollha tal-politika koperti mill-Kapitoli 23 u 24 (Ġudikatura u Drittijiet Fundamentali u Ġustizzja, Libertà u Sigurtà) hu madwar 7,41 % tal-assistenza ta' qabel l-adeżjoni; jinnota wkoll li madwar 16,29 % tal-fondi allokati lill-Komponent I jimmiraw li jsaħħu l-istat tad-dritt f'pajjiżi kandidati u kandidati potenzjali;

9.

Jirrikonoxxi li l-kuntratt tal-proġett tal-IPA tal-2007 “Appoġġ għall-kapaċitajiet fil-Ministeri tal-Ġustizzja fil-Bosnja-Ħerzegovina għall-Ippjanar tal-Istrateġiji, Koordinazzjoni tal-Għajnuna u Integrazzjoni mal-UE” ġie sospiż; jistieden lill-Kummissjoni biex tipprovdi informazzjoni dettaljata fir-rigward tas-sospensjoni tal-kuntratt u tal-istat tal-ħidma tal-proġett sa Diċembru 2013;

10.

Jenfasizza l-approċċ il-ġdid tal-Kummissjoni għall-indirizzar tar-riforma tal-ġustizzja u l-affarijiet interni fi stadju bikri fil-proċess tal-adeżjoni; josserva, madankollu, li bħala medja, 2,87 % biss tal-pakkett ta' assistenza totali tal-UE ta' qabel l-adeżjoni għall-perjodu 2007-2013 huwa ddedikat għall-ġustizzja, filwaqt li 0,52 % biss huwa ddedikat għall-ġlieda kontra l-korruzzjoni;

11.

Jinnota li l-livell ta' kofinanzjament mill-awtoritajiet nazzjonali huwa differenti ħafna minn pajjiż għall-ieħor, fejn il-Kroazja u t-Turkija jikkofinanzjaw il-maġġoranza tal-proġetti tagħhom filwaqt li s-Serbja għandha l-proġetti tagħha koperti b'mod sħiħ mill-assistenza ta' qabel l-adeżjoni tal-UE; jemmen li l-proġetti kofinanzjati, speċjalment fl-oqsma tal-ġudikatura u tal-ġlieda kontra l-korruzzjoni, iwasslu għal livell ogħla ta' sjieda mill-benefiċjarji; jistieden għalhekk lill-Kummissjoni biex iżżid, taħt l-IPA II, in-numru ta' proġetti kofinanzjati mill-awtoritajiet nazzjonali;

12.

Hu tal-fehma li l-livell ta' assistenza ta' qabel l-adeżjoni investit fir-riforma ġudizzjarja u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni ma jirriflettix il-prijorità stabbilita mill-Kummissjoni f'dan ir-rigward; minħabba l-importanza tal-kwistjonijiet relatati mal-ġudikatura u l-korruzzjoni, il-gravità tal-problemi fil-post, kif ukoll l-effetti pożittivi u s-sinerġiji li jistgħu jgawdu minnhom setturi oħra jekk ir-riformi ġudizzjarji u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni jitwettqu u jiġu implimentati kif jixraq, iħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-pajjiżi benefiċjarji jallokaw livell ta' finanzjament aktar sostanzjali u adegwat għal dawn iż-żewġ setturi; jinnota madankollu li fatturi oħra bħad-djalogi strutturati speċifiċi għall-pajjiżi dwar l-istat tad-dritt u l-ġudikatura, għandhom impatt sostanzjali fuq l-effiċjenza tal-assistenza tal-UE ta' qabel l-adeżjoni fir-riforma tas-sistemi ġudizzjarji u fil-ġlieda kontra l-korruzzjoni; jirrikonoxxi għaldaqstant li s-sehem tal-finanzjament ġenerali mhuwiex l-uniku kriterju għall-effiċjenza tal-isforzi tal-UE biex isaħħu l-istat tad-dritt u l-prattiki kontra l-korruzzjoni;

13.

Jiddispjaċih għall-fatt li l-finanzjament taħt l-IPA I jidher li hu limitat meta titqies l-importanza ta' dawn l-oqsma; josserva, madankollu, il-kapaċità ta' assorbiment dgħajfa tal-IPA I fil-qasam tal-istat tad-dritt f'xi pajjiżi kandidati u kandidati potenzjali; iqis li hu essenzjali li titjieb il-ġestjoni tal-finanzjament ta' qabel l-adeżjoni f'dan il-qasam taħt l-IPA II, u jenfasizza li l-progress fl-ilħuq tal-objettivi speċifiċi dwar ġudikatura indipendenti u effiċjenti, l-istat tad-dritt u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni, inkluża l-implimentazzjoni tagħhom, għandhom ikunu mmonitorjati u evalwati abbażi ta' indikaturi kwantitattivi u kwalitattivi; iqis li hu importanti wkoll li jiġi offrut inċentiv ta' rendiment taħt l-IPA II sabiex jiġi ppremjat ir-rendiment fejn isir progress sostanzjali fl-ilħuq tal-objettivi speċifikati fid-dokumenti ta' strateġija;

14.

Jiddispjaċih li l-Kummissjoni m'għandhiex għodda biex tipprovdi rata ta' eżekuzzjoni b'mod awtomatiku għall-proġetti tal-UE ta' qabel l-adeżjoni u jenfasizza li hu kruċjali li nkunu nafu r-rata ta' eżekuzzjoni biex tkun monitorjata l-implimentazzjoni effiċjenti tal-proġetti u, għaldaqstant, biex kwalunkwe magħlaq jiġi indikat fi stadju bikri; jistieden lill-Kummissjoni tiċċentralizza d-dejta fuq bażi ta' sitt xhur dwar ir-rata ta' eżekuzzjoni tal-proġetti li għalihom teżisti allokazzjoni ta' assistenza ta' qabel l-adeżjoni tal-UE;

15.

Jinnota li l-kooperazzjoni dwar ir-riforma tas-sistemi ġudizzjarji u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni sseħħ ukoll fil-livell politiku permezz ta' djalogi strutturati għal kull pajjiż dwar l-istat tad-dritt u l-ġudikatura li jiġu stabbiliti mal-kandidati u mal-pajjiżi kandidati;

16.

Jenfasizza li l-effikaċja tal-proġetti ta' qabel l-adeżjoni implimentati fl-oqsma tal-ġudikatura u tal-ġlieda kontra l-korruzzjoni tiddependi primarjament fuq ir-rieda tal-awtoritajiet politiċi li jadottaw u jimplimentaw b'mod sħiħ ir-riformi; jiddeplora li fil-maġġoranza tal-pajjiżi kandidati u potenzjalment kandidati jeżisti nuqqas ta' appoġġ politiku b'saħħtu biex jiġu implimentati riformi effettivi li jirrigwardaw il-ġlieda kontra l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata jew ġudikatura indipendenti b'mod sħiħ; jindika li l-pajjiżi kandidati u potenzjalment kandidati jirċievu assistenza ta' qabel l-adeżjoni mill-UE biex jagħmlu s-sistemi legali tagħhom, kemm fil-qafas leġiżlattiv kif ukoll fil-prattika, konformi mal-istandards Ewropej;

17.

Jilqa' dawk il-bidliet li jallinjaw aktar il-qafas ġuridiku u istituzzjonali mal-acquis tal-UE, kif ukoll il-modernizzazzjoni tal-istabbiliment istituzzjonali tal-ġudikatura; jirrikonoxxi, pereżempju, l-impatt pożittiv fuq l-imparzjalità u l-effiċjenza tal-qrati tal-introduzzjoni tas-Sistema ta' Ġestjoni ta' Każijiet (CMS), għalkemm il-finzjonament u l-effikaċja tagħha huma spiss imxekkla minn objettivi ambizzjużi żżejjed bħal fil-Kosovo;

18.

Jistieden lill-Kummissjoni taħdem fuq definizzjoni aktar ċara tal-ambitu tal-proġetti fl-oqsma tas-sistemi ġudizzjarji u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni, li tagħti lok għal monitoraġġ u rappurtar aktar konsistenti f'dawn l-oqsma;

19.

Jenfasizza li l-Parlament għandu jkun involut b'mod attiv fis-superviżjoni tal-allokazzjoni u l-infiq tal-fondi ta' qabel l-adeżjoni fil-pajjiżi kandidati u kandidati potenzjali fl-oqsma kollha, inklużi s-sistemi ġudizzjarji u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni; jenfasizza, għaldaqstant, li l-Parlament għandu jinżamm infurmat dwar l-implimentazzjoni tal-IPA u l-allokazzjoni tal-fondi għall-pajjiżi kandidati u kandidati potenzjali;

20.

Ifakkar li l-istat tad-dritt hu l-pedament tad-demokrazija u kundizzjoni preliminari għal ekonomija tas-suq funzjonanti u jenfasizza l-ħtieġa li r-riformi ġudizzjarji jiġu meqjusa f'kuntest usa'; jinsisti dwar il-fatt li s-sistema tal-ġustizzja għandha tkun indipendenti għalkollox, aktar prevedibbli, effiċjenti u ġusti sabiex ikun żgurat li l-poplu u l-komunità tan-negozju jafdaw il-ġudikatura; jenfasizza, f'dan ir-rigward, il-ħtieġa li tkun stabbilita d-distribuzzjoni aleatorja tal-każijiet fil-qrati kollha u li tkun żgurata ġustizzja f'waqtha flimkien mal-unifikazzjoni tal-ġurisprudenza, il-pubblikazzjoni tad-deċiżjonijiet ġudizzjarji kollha immedjatament wara l-adozzjoni u aċċess faċli għalihom, kif ukoll il-vantaġġi, fosthom dawk finanzjarji, tal-użu tal-ġustizzja elettronika; jindika li t-taħriġ adegwat u kontinwu tal-imħallfin, il-prosekuturi u l-iskrivani huwa essenzjali; jinnota li “l-Approċċ il-Ġdid” għandu jiffoka fuq dawn il-kwistjonijiet fil-kuntest tan-negozjati dwar l-adeżjoni;

21.

Iqis li huwa essenzjali li l-assistenza finanzjarja tal-UE tintrabat aktar mill-qrib mal-prijoritajiet tal-politika tat-tkabbir, speċjalment fir-rigward tal-istat tad-dritt, sabiex jitjiebu l-indipendenza, ir-responsabilità, l-imparzjalità, il-professjonalità, it-trasparenza u l-effiċjenza tas-sistemi ġudizzjarji; jenfasizza li l-finanzjament prevedibbli u suffiċjenti huwa rekwiżit preliminari ewlieni għal riformi ġudizzjarji sostenibbli; jenfasizza l-importanza ta' taħriġ professjonali kontinwu għall-imħallfin, il-prosekuturi u l-uffiċjali; Jappella biex jingħata finanzjament ulterjuri lill-atturi rilevanti tas-soċjetà ċivili u jkun hemm aktar ħidma magħhom sabiex tissaħħaħ it-trasparenza tal-ġudikatura u jitjiebu l-kapaċitajiet fuq żmien fit-tul tagħha, kif ukoll lil dawk li jaġixxu bħala għassiesa u informaturi fir-rigward tal-użu ħażin tal-fondi;

22.

Jiddeplora l-fatt li l-impatt u s-sostenibbiltà tal-assistenza finanzjarja tal-UE huma ostakolati minħabba nuqqas ta' sistemi ġudizzjarji prevedibbli u ta' finanzjament nazzjonali prevedibbli u suffiċjenti;

23.

Jinnota li “l-Approċċ il-Ġdid” għandu l-intenzjoni li jiffoka fuq dawn il-kwistjonijiet fil-kuntest tan-negozjati dwar l-adeżjoni;

24.

Jinnota li l-korruzzjoni hija sfida ewlenija għall-maġġoranza tal-pajjiżi kandidati u potenzjalment kandidati; huwa mħasseb li f'bosta pajjiżi tal-Balkani tal-Punent, ir-rapporti dwar il-progress jinnutaw li r-rabtiet li ġew stabbiliti bejn il-kriminali, in-netwerks tal-kriminalità organizzata u l-élites politiċi matul il-kunflitti fir-reġjun għadhom jeżistu fis-soċjetajiet tal-lum; jinsab imħasseb ferm dwar il-fenomenu ta' “manipulazzjoni tal-istat” li huwa preżenti f'uħud minn dawk il-pajjiżi;

25.

Jinnota li implimentazzjoni ġenwina u riżultati konkreti fil-ġlieda kontra l-korruzzjoni, b'mod partikulari fil-każijiet ta' korruzzjoni politika f'livell għoli u l-korruzzjoni fil-ġudikatura, għadhom sfida kbira, u li għandha tinkiseb sensiela ta' esperjenzi konvinċenti ta' każijiet ta' prosekuzzjoni u kundanni biex ikun jista' jitkejjel il-progress; jilqa' l-fatt li “l-Approċċ il-Ġdid” ser jiffoka fuq dawn il-kwistjonijiet fil-kuntest tan-negozjati dwar l-adeżjoni; jisħaq fuq il-ħtieġa għal ippjanar u finanzjament aħjar tal-attivitajiet kontra l-korruzzjoni, abbażi ta' kooperazzjoni bejn firxa wiesgħa ta' partijiet konċernati; jistieden lill-Kummissjoni tiżviluppa perspettiva strateġika aktar fit-tul u b'bażi usa' tal-finanzjament tal-UE għall-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili li qed jaħdmu fl-oqsma tat-trasparenza u ta' kontra l-korruzzjoni fil-livell nazzjonali u tal-UE; jinnota li “l-Approċċ il-Ġdid” għandu l-intenzjoni li jiffoka fuq dawn il-kwistjonijiet fil-kuntest tan-negozjati dwar l-adeżjoni;

26.

Jixtieq li jkun hemm riżultati ta' prosekuzzjonijiet u deċiżjonijiet tal-qorti li jkunu imparzjali u li jkollhom suċċess fil-qasam tal-ġlieda kontra l-korruzzjoni, inkluż f'kawżi ta' profil għoli, sabiex tissaħħaħ il-fiduċja taċ-ċittadini fl-istat tad-dritt u fl-istituzzjonijiet pubbliċi; jistieden l-awtoritajiet rilevanti jtejbu l-kooperazzjoni interistituzzjonali, speċjalment bi strutturi ta' infurzar tal-liġi, iqajmu l-kuxjenza pubblika u jiżviluppaw il-kapaċitajiet għall-ippjanar, l-infurzar u l-monitoraġġ ta' regoli u attivitajiet kontra l-korruzzjoni, kif ukoll sabiex jikkooperaw mill-qrib mal-Grupp ta' Stati kontra l-Korruzzjoni (GRECO) u sabiex jaħdmu mill-qrib mal-entitajiet indipendenti tal-istat, bħall-aġenziji kontra l-korruzzjoni; jappella għall-implimentazzjoni ta' strateġiji li jipprevjenu u jiġġieldu l-korruzzjoni fuq livell nazzjonali u internazzjonali;

27.

Jemmen li l-libertà tal-istampa u l-libertà tal-midja u dik diġitali jirrappreżentaw kontroll kruċjali fuq is-setgħa u komponent importanti fil-ġlieda kontra l-korruzzjoni, kemm billi tingħata pjattaforma għal-libertà tal-espressjoni u jingħata lill-pubbliku aċċess għal informazzjoni; jitlob, għaldaqstant, li dawn il-libertajiet jiġu segwiti b'mod attiv permezz ta' programmi taħt l-IPA, maħsuba għall-gvernijiet, iċ-ċittadini u l-istampa kif ukoll lejn l-uffiċjali tal-midja;

28.

Jinsab imħasseb li l-assistenza ta' qabel l-adeżjoni tal-UE mhux dejjem tintuża f'manjiera konsistenti minħabba n-nuqqas ta' approċċ u strateġija reġjonali; jenfasizza pereżempju li filwaqt li fil-Kroazja l-assistenza ta' qabel l-adeżjoni tal-UE ffinanzjat aġenzija kontra l-korruzzjoni b'setgħat investigattivi, fil-Kosovo ffinanzjat aġenzija kontra l-korruzzjoni mingħajr dawn is-setgħat u b'hekk qajmet dubji dwar l-effiċjenza tagħha; jistieden għalhekk lill-Kummissjoni biex tistabbilixxi strateġija reġjonali ċara sabiex tevita li tiffinanzja mudelli kontradittorji fil-pajjiżi kandidati u potenzjalment kandidati;

29.

Jinnota li l-proġetti ta' qabel l-adeżjoni għandhom tul ta' bejn sena u tliet snin u nofs; jirrikonoxxi, abbażi ta' evalwazzjonijiet tematiċi esterni, li tali skadenzi joħolqu sfida, u aktarx huma ambizzjużi żżejjed, meta nqisu l-kamp ta' applikazzjoni wiesgħa ta' ħafna mill-proġetti u d-diversi komponenti tagħhom, li spiss ikunu kkumplikati; minħabba l-kumplessità tar-riformi fl-oqsma tal-ġustizzja u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni, u l-ħin ikkonsmat fl-attivitajiet ta' qabel il-programmazzjoni, jirrakkomanda li l-Kummissjoni tieħu miżuri adegwati fil-qafas ta' programmazzjoni tal-IPA II u proġetti li jwasslu għal skala ta' żmien itwal (ħames sa seba' snin), filwaqt li jiġu inkorporati eżerċizzji ta' reviżjoni predeterminati u perjodiċi li jagħtu lok għal aġġustamenti iktar flessibbli, fosthom fil-pakkett finanzjarju;

30.

Jinsab imħasseb dwar dewmien kroniku fl-implimentazzjoni tal-proġetti u, fl-aħħar mill-aħħar, l-effiċjenza tagħhom; jinnota, pereżempju, li l-proġetti fit-Turkija bħala medja jaqgħu lura b'sena qabel ma jiġu eżegwiti l-kuntratti, minħabba li jinħoloq magħlaq fis-sejħiet għall-offerti u l-ikkuntrattar, filwaqt li fil-Kroazja l-kuntratti tal-programmi PHARE bħala medja ġew iffirmati aktar minn sena wara d-data skedata għall-iffirmar, ftit jiem biss qabel l-iskadenza għall-ikkuntrattar stabbilita fil-Ftehim Finanzjarju;

31.

Jinsab imħasseb ulterjorment li l-kumplessità tar-regoli dwar l-assistenza ta' qabel l-adeżjoni u r-riġidità tagħhom f'każ meta jkun hemm il-ħtieġa li jiġu inklużi attivitajiet ġodda f'proġett eventwalment joħolqu inċentiv kontroproduċenti biex tiġi ripetuta attività jew jiġi aċċettat disinn ta' proġett mhux sodisfaċenti; jemmen madankollu li għad irid jinstab il-bilanċ ġust bejn il-flessibilità li sservi l-effiċjenza fil-proġetti u l-ħtieġa li jiġu evitati l-irregolaritajiet u jiġi żgurat li l-aħjar valur għall-flus għad irid jinkiseb u jistieden lill-Kummissjoni biex taġixxi f'dan ir-rigward skont l-IPA II;

32.

Jemmen li għandhom dejjem jiġu mwettqa l-attivitajiet ta' tħejjija (“pilota”) f'każijiet ta' proġetti wiesa' qabel ma jiġu skjerati b'mod sħiħ sabiex jiġu identifikati u jittaffew in-nuqqasijiet potenzjali, jiġu limitati d-dewmien evitabbli u d-diffikultajiet u mkejla r-riżultati li jistgħu jinkisbu;

33.

Jinnota li approċċ settorjali aktar komprensiv fl-oqsma tar-riforma ġudizzjarja u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni tinvolvi bidliet pożittivi, bħal pereżempju sforzi għal riforma nazzjonali ffukati aħjar, koordinament imtejjeb bejn id-donaturi u interazzjoni aħjar bejn proġetti individwali; jistieden lill-Kummissjoni tiżgura li l-approċċi settorjali jiġu introdotti skont il-linji gwida dwar l-approċċ settorjali fl-assistenza ta' qabel l-adeżjoni u li jiġu mtejba l-kapaċitajiet tal-pajjiżi benefiċjarji biex ifasslu u jimplimentaw l-istrateġiji settorjali; jistieden lill-Kummissjoni tkompli tipprovdi gwida dwar l-implimentazzjoni tal-approċċ settorjali matul il-fażijiet ta' ppjanar u programmazzjoni tal-IPA II, iqis li f'ħafna pajjiżi benefiċjarji la l-qafas istituzzjonali u lanqas il-proċessi baġitarji m'huma f'livell xieraq għall-appoġġ baġitarju settorjali u jistieden lill-Kummissjoni biex tippromwovi t-titjib istituzzjonali u proċedurali meħtieġ fil-pajjiżi benefiċjarji;

34.

Jenfasizza li l-kooperazzjoni u l-koordinament ma' donaturi u ma' istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali oħra huma ta' importanza kbira biex tiġi evitata d-duplikazzjoni, tiġi żgurata l-effettività tal-għajnuna u jitrawwem il-bini tal-kapaċità fil-pajjiżi kandidati u fil-pajjiżi potenzjalment kandidati; jiddispjaċih li r-riforma ġudizzjarja u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni ma jaqgħux taħt il-kamp ta' applikazzjoni tal-Qafas tal-Investiment għall-Punent tal-Balkani, inizjattiva konġunta tal-UE, tal-istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali, tad-donaturi bilaterali u tal-gvernijiet tal-Balkani tal-Punent li jsaħħu l-koerenza fl-appoġġ tad-donaturi; jistieden lill-Kummissjoni u lis-sħab tagħha jistabbilixxu mekkaniżmu fl-istess spirtu tal-Qafas tal-Investiment għall-Punent tal-Balkani fejn sabiex isaħħu l-kooperazzjoni u l-koordinazzjoni fir-riforma ġudizzjarja u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni u biex iżommu lill-Parlament informat dwar il-progress kollu miksub;

35.

Jirrikonoxxi li, wara l-awditjar tagħha tal-proġetti ta' qabel l-adeżjoni għall-perjodu 2001-2005, il-Qorti tal-Awdituri qalet li s-sostenibilità tal-proġetti tista' titjieb: (i) kieku jiżdied l-involviment tal-benefiċjarji; (ii) kieku l-proġetti ma jitnedewx mingħajr ma jkollhom pjan ta' manutenzjoni; (iii) kieku l-Kummissjoni kellha ssegwi d-distribuzzjoni aktar mill-qrib u tevalwa l-użu tat-tagħmir u l-infrastruttura ffinanzjata mill-UE; u (iv) kieku l-assistenza teknika kellha tkun akkumpanjata b'inkoraġġiment attiv għal bidla istituzzjonali; jenfasizza l-fatt li minkejja t-titjib fl-ambitu tal-programm IPA għad baqa' xi nuqqasijiet, b'mod partikolari f'termini ta' involviment u manutenzjoni min-naħa tal-partijiet konċernati, u jinnota, pereżempju, li waqt il-proċess ta' programmazzjoni tal-2011 fit-Turkija, il-benefiċjarji bilkemm kienu involuti fl-aħħar 12-il xahar;

36.

Jinnota li l-proġetti ta' qabel l-adeżjoni huma bbażati fuq il-fajls tal-proġetti li jippreżentaw l-objettivi ġenerali u speċifiċi tagħhom, l-attivitajiet previsti li għandhom jiġu implimentati, l-iskeda taż-żmien tagħhom, l-ispejjeż u l-mezzi ta' implimentazzjoni u l-indikaturi li fuqhom jista' jiġi mkejjel is-suċċess tal-proġetti;

37.

Jindika li l-Artikolu 30 tar-regoli finanzjarji applikabbli għall-baġit annwali tal-Unjoni (ir-Regolament (UE, Euratom) Nru 966/2012 – ir-Regolament Finanzjarju) jirrikjedi li jiġu stabbiliti objettivi SMART għall-miżuri kollha ta' politika koperti mill-baġit tal-UE u jiġu stabbiliti fir-rapporti annwali dwar l-attività bħala parti mill-proċessi tal-ibbaġitjar u tal-ġestjoni bbażati fuq l-attivitajiet;

38.

Josserva li l-fajls tal-proġetti tjiebu maż-żmien, u ġew inklużi fihom aktar objettivi SMART li huma mfassla aħjar, kif ukoll indikaturi speċifiċi għall-komponenti differenti ta' proġett; jinsab imħasseb, madakollu, li l-evalwazzjoni esterna rrappurtat li xi proġetti ma kellhomx konċentrazzjoni minħabba indikaturi mhux xierqa, b'indikaturi SMART li mhux dejjem kienu adatti għas-settur tal-ġustizzja; jinsisti fuq il-ħtieġa li jitfasslu indikaturi kwalitattivi li kapaċi jkejlu l-impatt fit-tul tal-proġetti; jistieden lill-Kummissjoni tkompli tagħti gwida dwar l-utilizzazzjoni tal-indikaturi tal-prestazzjoni li għandhom jiġu użati għall-finijiet ta' programmazzjoni, monitoraġġ u valutazzjoni tal-qafas finanzjarju 2014-20 relatat mal-IPA II; jemmen li l-indikaturi speċifiċi fis-settur tal-Ġustizzja, Libertà u Sigurtà għandhom jiġu żviluppati u jintużaw skont l-approċċ aktar strateġiku tal-IPA II;

39.

Hu tal-fehma li t-taħriġ ta' kwalità huwa aspett vitali tar-riforma ġudizzjarja u jilqa' l-fatt li iktar minn 30 % tal-attivitajiet tat-TAIEX huma ddedikati lill-Ġustizzja, Libertà u Sigurtà, iżda għandu dubji dwar ir-rilevanza tal-indikaturi tal-oġġettivi definiti fil-fajls tal-proġetti, li jintużaw biex ikejlu l-valur miżjud tal-attivitajiet ta' taħriġ; isemmi l-fatt li indikaturi bħal pereżempju 'kwalità u kwantità ta' attivitajiet ta' taħriġ imwettqa mill-persuni li taw it-taħriġ' jew 'konsulenti ġudizzjarji mħarrġa sodisfatti bit-taħriġ' jiffukaw prinċipalment fuq l-output, u ma jqisux ir-riżultati; jindika, pereżempju, li l-fatt li l-parteċipanti jgħidu fi stħarriġ li t-taħriġ se jkollu impatt fuq ix-xogħol tagħhom mhux minnu nnifsu indikatur tal-impatt; jistieden għaldaqstant lill-Kummissjoni ttejjeb aktar l-indikaturi relatati mat-taħriġ u biex torganizza valutazzjoni bir-reqqa tal-impatt tal-attivitajiet ta' taħriġ implimentati fil-pajjiżi kandidati u kandidati potenzjali;

40.

Jiddeplora l-fatt li sikwit, id-data bażi rilevanti li sservi ta' punt tat-tluq għall-kejl tat-titjib hija nieqsa, u li għaldaqstant ma jkunx possibbli li jitkejlu l-bidliet li jsiru bis-saħħa tal-proġetti ta' qabel l-adeżjoni;

41.

Josserva li l-appoġġ għar-riformi leġiżlattivi huwa wieħed mill-iktar proġetti komuni ta' qabel l-adeżjoni; jinnota li l-oqfsa istituzzjonali issa huma konformi mal-istandards Ewropej iżda huwa mħasseb li s-sostenibilità ta' dak it-tibdil fil-liġijiet u fl-oqfsa fil-pajjiżi kandidati u potenzjalment kandidati tinsab f'riskju minħabba n-nuqqas ta' strateġija ġenerali kif indikat mill-evalwaturi esterni; jinnota b'mod partikolari li l-liġijiet sekondarji u r-regolamenti kumplimentari spiss huma neqsin, it-tibdil fir-rwoli u r-responsabbiltajiet mhuwiex indikat b'mod ċar, u l-persunal mhuwiex imħarreġ b'mod xieraq u b'hekk ma jistax japplika l-liġijiet ġodda kif previst; jinsisti li l-appoġġ għar-riforma ġudizzjarja u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni għandu jkun fit-tul u komprensiv bi kriterji ta' valutazzjoni li jkopru l-proċess kollu mill-produzzjoni ta' oqfsa ġodda, liġijiet, liġijiet sekondarji u regolamenti sal-prosekuzzjoni nnifisha f'każijiet ta' livell għoli;

42.

Jinnota li l-prestazzjoni u s-sostenibilità tal-programmi multibenefiċjarji għadhom ma ġewx ivvalutati; jitlob lill-Qorti Ewropea tal-Awdituri biex jinkludu dawn il-proġetti fil-kamp ta' applikazzjoni ta' Rapport Speċjali futur dwar l-assistenza ta' qabel l-adeżjoni fil-pajjiżi kandidati u potenzjalment kandidati;

43.

Jirrikonoxxi li l-Kummissjoni tivvaluta l-impatt u s-sostenibbiltà tal-programmi ta' qabel l-adeżjoni permezz tar-rapporti tal-monitoraġġ orjentat lejn ir-riżultati (ROM) iżda jiddispjaċih li dawn ir-rapporti mhumiex disponibbli għall-pubbliku; huwa tal-fehma li r-Rapporti ta' Progress (PR) tal-Kummissjoni għandhom jirriflettu fuq is-sejbiet tar-rapporti ROM u jipprovdu valutazzjoni tal-programmi u tal-impatt tagħhom ġaladarba jiġu implimentati; iħeġġeġ għalhekk lill-Kummissjoni tintroduċi kapitolu dwar l-inklużjoni tal-konklużjonijiet tar-ROM f'kull Rapport ta' Progress;

44.

Jindika d-distakk fl-għadd ta' rapporti ta' ROM (monitoraġġ orjentat fuq ir-riżultati): fil-fatt, inkitbu 31 rapport għall-Albanija u l-ebda rapport għall-Bosnja-Ħerzegovina, il-Kroazja, il-Montenegro u s-Serbja; jindika, barra minn hekk, li l-pajjiżi li jużaw is-sistema ta' implimentazzjoni deċentralizzata (DIS) mhumiex mitluba jwettqu ROM estern, u għaldaqstant fil-Kroazja ma tantx jingħata segwitu indipendenti tal-prestazzjoni; jistieden lill-Kummissjoni tiżgura monitoraġġ estern indipendenti regolari u bir-reqqa tal-programmi ffinanzjati bl-assistenza tal-UE ta' qabel l-adeżjoni fil-pajjiżi kandidati u kandidati potenzjali;

45.

Jinsab imħasseb li r-rapporti ROM huma meqjusa li jxaqilbu strutturalment favur klassifikazzjoni pożittiva u li mhumiex adegwati għal monitoraġġ fit-tul tal-prestazzjoni; jenfasizza li l-monitoraġġ għandu jsegwi l-prestazzjoni tas-setturi, u mhux biss ir-riżultati tal-proġetti; iħeġġeġ lill-Kummissjoni tiżviluppa pjan ta' azzjoni ta' monitoraġġ komprensiv li jinkludi għodod oħra tal-evalwazzjoni apparti r-rapporti ROM, bħal pereżempju oqsfa tal-valutazzjoni tal-prestazzjoni tas-setturi b'indikaturi SMART, biex ikun possibbli l-monitoraġġ komprensiv tal-eżiti tal-proġett f'punti differenti; jixtieq li jkun infurmat dwar il-progress li sar qabel tmiem l-2014;

46.

Ifakkar fit-talba tal-Parlament lill-Kummissjoni biex tevalwa l-impatt u r-riżultati miksuba permezz tal-allokazzjoni tal-fondi tal-UE fir-riforma tal-ġudikatura u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni fil-pajjiżi kandidati u potenzjalment kandidati (1); jilqa' l-pubblikazzjoni mill-Kummissjoni fl-2012/2013 ta' valutazzjoni dwar il-Ġudikatura u d-Drittijiet Fundamentali fit-Turkija u valutazzjoni tal-Istat tad-Dritt, ir-Riforma Ġudizzjarja u l-Ġlieda kontra l-Korruzzjoni u l-Kriminalità Organizzata fil-Balkani tal-Punent; jiddispjaċih madankollu li l-valutazzjoni fuq it-Turkija ma inkludietx reviżjoni tal-proġetti relatati mal-ġlieda kontra l-korruzzjoni;

47.

Huwa konxju li l-Qorti Ewropea tal-Awdituri bħalissa qed tipprepara Rapport Speċjali dwar l-assistenza ta' qabel l-adeżjoni fis-Serbja; jirrakkomanda bil-qawwi li l-proġetti implimentati fl-oqsma tar-riforma ġudizzjarja u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni jiġu inklużi fil-kamp ta' applikazzjoni tal-awditjar tal-prestazzjoni;

48.

Hu tal-fehma li għandha tinħoloq bażi tad-dejta, li tkun magħmula disponibbli pubblikament, li telenka l-proġetti kollha ffinanzjati fl-ambitu tal-programmi ta' assistenza ta' qabel l-adeżjoni; jistieden lill-Kummissjoni, għaldaqstant, tiżviluppa miżuri biex tiżdied it-trasparenza tal-arranġamenti ġuridiċi u tfassal sistema fejn il-benefiċarji kollha tal-finanzjament tal-UE jiġu ppubblikati fuq l-istess sit elettroniku, indipendentement mill-amministratur tal-fondi, u li tkun ibbażata fuq kategoriji ta' informazzjoni standard li l-Istati Membri kollha għandhom jipprovdu, b'mill-inqas waħda mil-lingwi ta' ħidma tal-Unjoni;

49.

Jinnota l-impenn tal-Kummissjoni biex tindirizza dawn il-kwistjonijiet sal-2015 permezz tal-pubblikazzjoni tal-informazzjoni dwar l-assistenza tal-IPA f'konformità mal-Inizjattiva Internazzjonali tat-Trasparenza tal-Għajnuna li stabbiliet standards komuni għall-pubblikazzjoni elettronika ta' informazzjoni f'waqtha, komprensiva u prospettiva dwar ir-riżorsi pprovduti permezz tal-kooperazzjoni għall-iżvilupp; jenfasizza li tali inizjattiva ser tagħti l-frott tagħha biss jekk l-informazzjoni tiġi aġġornata regolarment; iħeġġeġ għalhekk lill-Kummissjoni taġġorna l-bażi tad-dejta kull xahar kif ippjanat;

50.

Jilqa' t-titjib li l-appoġġ tal-UE ġab kemm fil-qafas ġuridiku kif ukoll fil-qafas istituzzjonali u l-infrastruttura tal-ġudikatura fl-Albanija; huwa mħasseb, madankollu, dwar ir-rappurtar mhux suffiċjenti tar-riżultati dwar l-użu effettiv, l-implimentazzjoni u l-impatt konkret ta' dawn it-trasformazzjonijiet kollha;

51.

Jirrikonoxxi r-riżultati f'termini ta' adozzjoni tad-dokumenti strateġiċi fil-qasam ta' kontra l-korruzzjoni, huwa serjament imħasseb, iżda, dwar l-effettività baxxa tal-miżuri li ttieħdu f'dan il-qasam; jenfasizza li fl-2012 l-Albanija ġiet ikklassifikata bħala l-aktar pajjiż korrott tal-Ewropa; jitlob lill-Kummissjoni u lill-awtoritajiet Albaniżi jerġgħu jivvalutaw b'mod urġenti l-implimentazzjoni tal-istrateġija kontra l-korruzzjoni u l-pjanijiet ta' azzjoni f'dan il-pajjiż;

52.

Jiddeplora n-nuqqas ta' applikazzjoni ta' wħud mill-kapaċitajiet imtejba tal-ġudikatura fil-Bosnja-Ħerzegovina; jinsab imħasseb li, fl-awditjar tal-2009 tagħha, il-Qorti tal-Awdituri nnutat in-nuqqas ta' finanzjament għall-operazzjonijiet u ż-żamma tal-infrastruttura miksuba li jinvolvi riskju li t-titjib ikun nieqes mis-sostenibilità;

53.

Jinsab imħasseb serjament dwar ir-rendiment limitat tal-aġenzija kontra l-korruzzjoni fil-Bosnja-Ħerzegovina u n-nuqqas ta' rappurtaġġ dwar ir-riżultati speċifiċi kontra l-finanzjament tal-UE fil-qasam tal-ġlieda kontra l-korruzzjoni;

54.

Jinnota l-progress miksub mill-Kroazja f'xi oqsma tar-riforma ġudizzjarja u l-implimentazzjoni tagħhom, u l-fatt li s-sostenibilità tagħhom ġiet żgurata permezz ta' proġetti ta' segwitu;

55.

Jinnota xi żviluppi pożittivi fil-qasam tal-ġlieda kontra l-korruzzjoni ppreżentati fir-rapporti ta' progress annwali għall-Kroazja; jinsab imħasseb, madankollu, dwar ir-riskju li l-miżuri adottati qabel l-adeżjoni tal-pajjiż fl-Unjoni Ewropea mhumiex irriversibbli u sostenibbli; jenfasizza, pereżempju, li mhuwiex ċar liema istituzzjoni tinsab fil-pożizzjoni ta' tmexxija tas-sorveljanza tar-riformi kollha kontra l-korruzzjoni, li l-membri tal-Kummissjoni dwar il-Kunflitt ta' Interess ġew maħtura biss fil-bidu ta' Frar 2013 u jqajjem dubji dwar l-operabilità u r-riżultati tagħha, u li l-ħatriet politikament motivati fil-ministeri u fil-bordijiet superviżorji tal-kumpaniji għadhom għaddejjin u qegħdin fil-fatt jiżdiedu;

56.

Jinnota li n-nuqqas ta' kontroll tal-awtoritajiet tal-Kosovo bbażati fi Pristina fuq il-parti tat-Tramuntana tat-territorju jfisser li proġetti tal-IPA bħal dak tar-'Riforma tas-Sistema tal-Edukazzjoni Legali' intenzjonati li jkopru l-Kosovo kollu kellhom b'mod ġenerali impatt negliġibbli fit-Tramuntana;

57.

Huwa serjament imħasseb li l-assistenza tal-UE fil-Kosovo fil-qasam tal-istat tad-dritt ġiet ikkonstatata bħala mhux effettiva biżżejjed mill-Qorti tal-Awdituri; jirrikonoxxi li ċ-ċirkostanzi speċifiċi fil-Kosovo, bħall-punt ta' tluq baxx għat-tiswir tal-istat tad-dritt u l-prijorità insuffiċjenti mogħtija f'dan il-qasam mill-awtoritajiet tal-Kosovo jispjegaw sa ċertu punt l-effikaċja limitata tal-azzjoni tal-UE; jenfasizza, madankollu, l-eżistenza ta' oqsma fejn il-Kummissjoni u s-SEAE għandhom jistennew titjib:

58.

Jinsab partikolarment imħasseb dwar in-nuqqas ta' progress tanġibbli fil-qasam tal-ġlieda kontra l-korruzzjoni fil-Kosovo; iqis il-korruzzjoni bħala sfida ewlenija u ostakolu serju għall-funzjonament tal-istituzzjonijiet pubbliċi;

59.

Jilqa' l-progress miksub fil-qafas leġiżlattiv għar-riforma ġudizzjarja u t-tibdiliet pożittivi f'termini ta' effiċjenza u imparzjalità li ġabet magħha l-installazzjoni tas-Sistema Awtomatizzata tal-Informazzjoni tal-Ġestjoni tal-Każijiet tal-Qorti; jirrikonoxxi l-approċċ attiv ta' dik li kienet ir-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja fir-riforma tal-ġudikatura tagħha u l-pożizzjoni ewlenija tagħha f'dan il-qasam;

60.

Jinsab imħasseb li mhu disponibbli l-ebda rappurtar dwar l-effikaċja tal-proġetti tal-IPA dwar il-ġlieda kontra l-korruzzjoni f' dik li kienet ir-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja;

61.

Jilqa' t-titjib fil-kooperazzjoni reġjonali fl-oqsma tal-pulizija u tal-kooperazzjoni ġudizzjarja, it-tisħiħ tal-qafas ġuridiku meħtieġ biex tiġi żgurata l-indipendenza tal-ġudikatura u t-titjib fl-effiċjenza tal-ġudikatura fil-Montenegro; jinsab imħasseb dwar il-koordinament dgħajjef bejn id-donaturi u l-klassifikazzjonijiet baxxi tas-sostenibilità tal-proġetti;

62.

Jinnota li l-korruzzjoni hija ta' tħassib serju fil-Montenegro; jirrikonoxxi l-isforzi magħmula mill-Montenegro fil-ġlieda kontra l-korruzzjoni u jilqa', b'mod partikolari, it-tisħiħ tad-Direttorat għall-Inizjattiva Kontra l-Korruzzjoni li seħħ permezz tal-finanzjament tal-UE;

63.

Jinsab imħasseb li l-indipendenza tal-ġudikatura għadha kwistjoni ta' tħassib serju fis-Serbja speċjalment minħabba l-influwenza politika żejda; jiddispjaċih barra minn hekk li l-leġiżlazzjoni ġdida la hija infurzata b'mod konsistenti u lanqas b'mod xieraq, u b'hekk tqiegħed f'riskju l-effiċjenza tagħha;

64.

Jilqa' l-evalwazzjoni pożittiva tal-proġett “Appoġġ għall-Istabbiliment tal-Aġenzija Kontra l-Korruzzjoni” u notevolment il-fatt li l-proġett għandu jkollu impatt sinifikanti fuq il-gruppi kollha fil-mira u fuq is-soċjetà b'mod ġenerali; jinsisti madankollu fuq il-ħtieġa għal monitoraġġ kostanti sabiex jiġi żgurat li l-iżviluppi politiċi ma jxekklux il-proġett;

65.

Jirrikonoxxi li l-proġetti implimentati fil-qasam tal-ġudikatura jagħtu prova raġonevoli tas-sostenibilità u jilqa' r-rieda politika mill-awtoritajiet Torok biex ikomplu l-proċess ta' riforma li ġie mniedi kif muri mill-allokazzjoni baġitarja miżjuda għat-taħriġ ġuridiku; jinnota madankollu numru ta' nuqqasijiet fit-tfassil tal-proġetti bħan-nuqqas ta' dejta ta' bażi u n-nuqqas ta' indikaturi SMART li għandhom jiġu indirizzati biex jippermettu l-valutazzjoni xierqa tal-impatt tal-proġetti ta' qabel l-adeżjoni;

66.

Jinnota li fil-qasam tal-ġlieda kontra l-korruzzjoni, l-assistenza finanzjarja tal-UE bdiet pjuttost reċentement permezz tal-Etika għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni fit-Turkija tal-2006; jirrikonoxxi l-informazzjoni mill-Kummissjoni li ebda fondi tal-UE ma setgħu jiġu pprogrammati qabel il-ħolqien ta' korp indipendenti uniku kontra l-korruzzjoni u l-adozzjoni ta' Strateġija Nazzjonali kontra l-Korruzzjoni; jinnota li l-proġett imsemmi huwa meqjus bħala moderatament sodisfaċenti imma li m'għandux indikaturi SMART;

67.

Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, lill-Qorti Ewropea tal-Awdituri, lill-Kumitat tas-Sorveljanza tal-OLAF u lill-OLAF.

10.6.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 208/55

—

wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni ta’ Lussemburgu dwar is-sikurezza tal-pazjent tal-5 ta’ April 2005,

—

wara li kkunsidra r-rapport tat-tieni laqgħa tan-Netwerk Informali għall-Prevenzjoni u l-Kontroll tal-Infezzjonijiet fil-Kura tas-Saħħa (Ġunju 2008),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill tal-15 ta’ Diċembru 2008 dwar is-sikurezza tal-pazjent, inkluż il-ħarsien minn u l-kontroll ta’ infezzjonijiet assoċjati mal-kura tas-saħħa (COM(2008)0837),

—

wara li kkunsidra l-Valutazzjoni tal-Impatt tal-Kummissjoni ta’ Diċembru 2008,

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-23 ta’ April 2009 dwar il-proposta għal rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar is-sikurezza tal-pazjent, inkluż il-ħarsien minn u l-kontroll ta' infezzjonijiet assoċjati mal-kura tas-saħħa (1),

—

wara li kkunsidra r-rakkomandazzjoni tal-Kunsill tad-9 ta' Ġunju 2009 dwar is-sikurezza tal-pazjent, inkluż il-prevenzjoni minn u l-kontroll ta' infezzjonijiet assoċjati mal-kura tas-saħħa,

—

wara li kkunsidra l-istħarriġ speċjali tal-Ewrobarometru (Nru 327) dwar “Is-Sikurezza tal-Pazjent u l-Kwalità tal-Kura tas-Saħħa” ippubblikat f’April 2010,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) bit-titolu “Il-komponenti ewlenin għall-programmi ta' prevenzjoni u kontroll tal-infezzjonijiet”,

—

wara li kkunsidra d-Direttiva 2011/24/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-9 ta' Marzu 2011 dwar l-applikazzjoni tad-drittijiet tal-pazjenti fil-qasam tal-kura transkonfinali,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kummissjoni lill-Kunsill tat-13 ta' Novembru 2012 fuq il-bażi tar-rapporti tal-Istati Membri dwar l-implimentazzjoni tar-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill (2009/C 151/01) dwar is-sikurezza tal-pazjent, inkluż il-prevenzjoni minn u l-kontroll ta’ infezzjonijiet assoċjati mal-kura tas-saħħa,

—

wara li kkunsidra r-rapporti epidemjoloġiċi annwali tal-2008 u tal-2012 taċ-Ċentru Ewropew għall-Prevenzjoni u l-Kontroll tal-Mard (ECDC),

—

wara li kkunsidra d-dokument tekniku tal-ECDC bit-titolu “Kompetenzi ewlenin għall-professjonisti tal-kontroll tal-infezzjonijiet u tal-iġjene fl-isptarijiet fl-Unjoni Ewropea”, ippubblikat fis-26 ta’ Marzu 2013,

—

wara li kkunsidra d-dokument ta' ħidma tal-persunal tal-Kummissjoni tat-18 ta' Novembru 2009 dwar ir-reżistenza antimikrobika (SANCO/6876/2009r6),

—

wara li kkunsidra r-rapport tekniku konġunt taċ-Ċentru Ewropew għall-Prevenzjoni u l-Kontroll tal-Mard (ECDC) u tal-Aġenzija Ewropea għall-Mediċini (EMA), ippubblikat fis-17 ta’ Settembru 2009, bit-titolu ‘L-isfida batterjali: wasal iż-żmien li nirreaġixxu – Appell biex jitqarreb id-distakk eżistenti bejn il-preżenza fl-UE ta' batterji reżistenti għal ħafna mediċini u l-iżvilupp ta' aġenti antibatteriċi ġodda',

—

wara li kkunsidra l-istħarriġ speċjali tal-Ewrobarometru (Nru 338) dwar ir-reżistenza antimikrobika, ippublikat f’April 2010,

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-12 ta' Mejju 2011 dwar ir-reżistenza għall-antibijotiċi (2),

—

wara li kkunsidra r-rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni tas-27 ta’ Ottubru 2011 dwar Inizjattiva għall-Ipprogrammar Konġunt tar-Riċerka “L-Isfida Mikrobika – Theddida għas-Saħħa tal-Bniedem li qed Titfaċċa” (C(2011)7660),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-27 ta' Ottubru 2011 dwar it-theddida għas-saħħa pubblika tar-reżistenza antimikrobika (3),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-15 ta’ Novembru 2011 dwar pjan ta' azzjoni kontra t-theddid li qed jiżdied ta' reżistenza antimikrobika (COM(2011)0748),

—

wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill tat-22 ta’ Ġunju 2012 dwar “L-impatt tar-reżistenza antimikrobika fis-settur tas-saħħa umana u fis-settur veterinarju – perspettiva ta' ‘Saħħa Waħda’”,

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-11 ta' Diċembru 2012 dwar “L-Isfida Mikrobika – Theddid li qed jiżdied mir-Reżistenza Antimikrobika” (4),

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Ambjent, is-Saħħa Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel (A7-0320/2013),

A.

billi s-sikurezza u l-benesseri tal-pazjenti (5) huma fundamentali għall-kwalità globali tal-kura tas-saħħa, u l-isforzi biex tiżdied is-sikurezza tal-pazjenti tiddependi fuq l-implimentazzjoni ta’ politiki u programmi effettivi u fit-tul madwar l-Ewropa;

B.

billi kura tas-saħħa ta’ kwalità għolja hija l-pedament ta' kwalunkwe sistema tas-saħħa ta’ kwalità għolja u billi l-aċċess għal kura tas-saħħa ta’ kwalità għolja huwa rikonoxxut bħala dritt fundamentali mill-UE, l-istituzzjonijiet Ewropej u ċ-ċittadini Ewropej;

C.

billi l-Artikolu 168 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea jistipula li l-azzjoni tal-Unjoni Ewropea, li għandha tikkumplimenta l-politiki nazzjonali, għandha tkun diretta lejn it-titjib tas-saħħa pubblika, il-prevenzjoni tal-mard tal-bniedem, u għandha tevita sorsi ta’ periklu għas-saħħa fiżika u mentali;

D.

billi, għaldaqstant, l-azzjoni tal-UE fil-qasam tas-sikurezza tal-pazjenti, tikkonsisti f’għajnuna lill-pajjiżi membri sabiex dawn jikkoordinaw l-isforzi tagħhom f'dan il-qasam, u appoġġ għall-azzjonijiet tagħhom fl-oqsma fejn l-intervent tagħha jista' jwassal għal valur miżjud;

E.

billi huwa essenzjali li tinżamm il-fiduċja taċ-ċittadini fis-sistemi tas-saħħa tal-Unjoni Ewropea;

F.

billi l-ammont, li s’issa huwa limitat iżda li qed dejjem jiżdied, ta’ dejta dwar il-prevalenza u l-inċidenza ta’ avvenimenti avversi (6) fis-sistemi tas-saħħa fl-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea;

G.

billi l-kwistjoni ta’ sikurezza tal-pazjenti dejjem qed tikkawża aktar u aktar tħassib fis-sistemi tas-saħħa tad-dinja kollha, inkluż fl-Ewropa;

H.

billi r-riżultati tal-istħarriġ tal-Ewrobarometru dwar “Is-Sikurezza tal-Pazjenti u l-Kwalità tal-Kura tas-Saħħa” jindikaw kemm li hemm livell għoli ta’ għarfien fl-opinjoni pubblika Ewropea dwar dan is-suġġett kif ukoll nuqqas qawwi ta’ informazzjoni fil-qasam ta’ sikurezza tal-pazjenti;

I.

billi avvenimenti avversi marbuta mal-kura tas-saħħa għall-pazjent jew għad-dixxendenti mhux imwielda jew futuri tiegħu huma: infezzjonijiet assoċjati mal-kura tas-saħħa (HAIs) (7), avvenimenti marbuta ma' mediċini jew apparat mediku, fosthom dawk li jirriżultaw minn użu mhux skont it-tikketta, żballi djanjostiċi, u kumplikazzjonijiet li jinqalgħu waqt jew wara operazzjonijiet kirurġiċi;

J.

billi, jekk ċerti effetti avversi huma marbuta mar-riskji intrinsiċi tal-operazzjonjiet jew tal-mediċina li hija meqjusa meħtieġa mill-persunal li jagħti l-kura, oħrajn, min-naħa l-oħra huma kkawżati minn żbalji mediċi, fallimenti jew nuqqasijiet fil-proċess tal-kura li jistgħu jiġu evitati;

K.

billi huwa stmat li minn 8 sa 12 % tal-pazjenti fl-isptarijiet fl-Unjoni Ewropea huma vittmi ta’ avvenimenti avversi marbuta mal-kura pprovduta lilhom, kemm jekk huma HAIs, żbalji marbuta mat-trattament, żbalji waqt operazzjonijiet, problemi b’apparat mediku difettuż jew mhux diżinfettat tajjeb, żbalji dijanjostiċi jew in-nuqqas ta’ intervent wara eżamijiet mediċi;

L.

billi l-bidla demografika twassal għal żieda fil-proporzjon ta’ pazjenti ikbar fl-età, li ħafna drabi jiġu ordnati jieħdu varjetà ta’ mediċini differenti, iżda spiss ma jkunux kapaċi jimmaniġġjaw l-amministrazzjoni korretta tagħhom;

M.

billi, barra minn hekk, il-pazjenti ikbar fl-età, b’immunità dgħajfa u dawk affettwati minn mard kroniku, u b’mod partikolari minn mard kroniku deġenerattiv, huma wkoll grupp partikolarment vulnerabbli għall-avvenimenti avversi marbuta mal-kura tas-saħħa, bħal: żbalji djanjostiċi, nuqqas ta’ azzjoni wara eżaminazzjonijiet mediċi, il-preskrizzjoni, it-tqassim jew l-għoti ta’ mediċini mhux adattati (eż. preskritti mhux skont it-tikketta), jew doża inkoretta jew inkella żewġ mediċini li ma jistgħux jittieħdu flimkien, jew minħabba n-nuqqas ta’ dekontaminazzjoni jew dekontaminazzjoni ħażina ta’ apparat mediku, kif ukoll infezzjonijiet ta' feriti wara operazzjoni;

N.

billi studji internazzjonali jqisu li bejn 13 % u 16 % tal-ispejjeż tal-isptarijiet (jiġifieri euro minn kull sebgħa) huma dovuti għal problemi ta’ inċidenti marbuta mal-kura;

O.

billi, madankollu, skont l-estimi, bejn 30 % u 40 % tal-avvenimenti avversi, kemm fis-settur tal-isptarijiet u kemm fis-settur ta’ barra mill-isptar (kura tas-saħħa fil-komunità) jidhru li huma kkawżati minn fatturi sistemiċi u, għaldaqstant, jistgħu jiġu evitati;

P.

billi b’mod partikolari, in-nuqqas ta’ mezzi finanzjarji, teknoloġiċi u riżorsi umani huwa assoċjat ma’ riskju akbar li jinqalgħu avvenimenti avversi marbuta mal-kura tas-saħħa;

Q.

billi l-kriżi ekonomika naqqset ir-ritmu tal-implimentazzjoni ta’ azzjonijiet deċiżi mill-Istati Membri fl-2009 minħabba tibdil fil-prijoritajiet fil-qasam tas-saħħa pubblika;

R.

billi kwalunkwe persuna fiżika jew ġuridika għandha d-dritt li tippubblika jew ixxerred bona fide u b’sikurezza sħiħa informazzjoni dwar fatt, element ta’ dejta jew azzjoni, malli nuqqas ta’ għarfien dwar dan il-fatt, dan l-element ta’ dejta jew din l-azzjoni jidher li jippreżenta periklu għas-saħħa pubblika;

S.

billi s-sikurezza tal-pazjent hija ta’ prijorità għolja fuq l-aġenda politika; billi l-Istati Membri stabbilixxew mekkaniżmu għal dibattitu relatat ma' kwistjonijiet ta' sikurezza tal-pazjent u ħidma oħra f'dan il-qasam fl-2005; billi ġie stabbilit grupp ta' ħidma, li permezz tiegħu l-Kummissjoni biħsiebha tippromwovi l-ħidma u l-attivitajiet tal-Istati Membri, u li l-membri tiegħu huma d-WHO (speċjalment perezz tal-Alleanza Dinjija għas-Sikurezza tal-Pazjenti), il-Kunsill tal-Ewropa, l-OECD, u l-assoċjazzjonijiet Ewropej tal-pazjenti, it-tobba, l-infermiera, l-ispiżjara, id-dentisti u l-isptarijiet;

T.

billi l-HAIs huma fost il-kawżi ta’ ħsara involontarja lill-pazjenti l-aktar komuni u l-aktar perikolużi;

U.

billi l-HAIs, li jolqtu lil medja ta’ 5 % tal-pazjenti fl-isptarijiet, huma problema kbira għas-saħħa pubblika fil-pajjiżi tal-Unjoni Ewropea, li jirrappreżentaw kemm problema serja għas-saħħa pubblika kif ukoll piż ekonomiku kbir fuq ir-riżorsi limitati tas-saħħa;

V.

billi għall-perjodu 2011-2012 in-numru annwali ta' pazjenti li jieħdu tal-anqas HAI waħda waqt li jkunu fi sptar ta' kura akuta fl-UE kollha kien stmat li kien ta' 3,2 miljuni (8);

W.

billi l-HAIs, li għandhom impatt kbir f'termini ta' morbożità, mortalità (b'37 000 ruħ imutu direttament minħabba tali infezzjonijiet fl-UE) u spiża (li huwa stmat li hija ta' aktar minn EUR 5,5 biljun fis-sena fl-Unjoni kollha), jikkostitwixxu problema kbira ta' saħħa pubblika fl-Istati Membri;

X.

billi l-HAIs jistgħu jseħħu bħala riżultat ta’ soġġorn f'kull tip ta’ ambjent li fih tingħata kura tas-saħħa, inklużi l-kura primarja, komunitarja, soċjali, privata, akuta u kronika, matul il-provvediment ta' kwalunkwe servizz ta' kura tas-saħħa, jew fid-dar (b'mod partikolari minħabba żbalji fid-dożaġġ, żbalji fl-ippakkjar tal-mediċina, kontaminazzjoni permezz ta' strumenti mediċi jew apparat mediku, jew kuntatt ma' pazjenti u professjonisti tal-kura tas-saħħa);

Y.

billi HAI li tittieħed matul soġġorn fl-isptar tista’ tkun iddikjarata biss wara li l-pazjent joħroġ mill-isptar;

Z.

billi it-tul ta’ żmien medju ta’ soġġorn fl-isptar fl-Istati Membri qed jonqos;

AA.

billi l-ECDC għandu l-kompitu, bl-involviment ta' esperti internazzjonali, li jiżviluppa rakkomandazzjonijiet xjentifiċi għal miżuri msejsa fuq l-evidenza għall-prevenzjoni effettiva tal-HAIs;

AB.

billi l-kura fid-dar ta’ spiss tingħata lil pazjenti li għandhom mard kroniku u mard deġenerattiv u ma jiġux rikoverati fi sptar;

AC.

billi l-istat ta’ ċerti morda li għandhom mard kroniku u mard deġenerattiv ta’ spiss jirrikjedi assistenza medika permanenti u kontinwa, li ħafna drabi tirrikjedi, b’mod partikolari, l-użu ta’ apparat mediku (pacemakers, apparat għan-nifs, kateters, kateters urinarji, eċċ.);

AD.

billi l-użu ta’ apparat mediku bħal dan iġib miegħu riskju ta’ infezzjoni;

AE.

billi nuqqas ta’ rispett tal-prekawzjonijiet bażiċi ta’ iġjene għall-bnedmin, pereżempju fil-faċilitajiet tal-kura, u anke fid-dar, ta’ spiss iwassal għal tixrid akbar ta’ patoġeni, b'mod partikolari dawk li huma reżistenti għall-antimikrobiċi;

AF.

billi azzjonijiet ta’ prevenzjoni tal-HAIs, sempliċi u kosteffikaċi, bħat-twaqqif ta' azzjonijiet ta' edukazzjoni fis-saħħa (u b'mod partikolari l-promozzjoni tal-iġjene fl-isptar), diġà jeżistu jew qed jiġu ttestjati bħalissa b’mod sperimentali u b’riżultati promettenti, u billi mezzi alternattivi u kosteffikaċi jistgħu jiġu esplorati wkoll għall-ġlieda kontra l-HAIs;

AG.

billi l-mikroorganiżmi responsabbli għall-HAIs huma kapaċi li jikkonolizzaw il-bniedem għal perjodi twal, il-pazjenti jistgħu jxerrduhom waqt li jkunu qegħdin l-isptar kif ukoll wara, u billi l-HAIs jistgħu jolqtu l-ambjenti kollha tal-kura tas-saħħa, l-istabbilimenti ta’ soġġorn twil jew medju, kif ukoll id-dar tal-pazjent;

AH.

billi huma biss 13-il Stat Membru li implimentaw is-sorveljanza nazzjonali tal-infezzjonijiet ta' Clostridium difficile  (9) u huwa biss fi tlieta minn dawn is-sistemi ta’ sorveljanza li huma involuti wkoll it-tobba fil-ġbir tad-dejta – sitwazzjoni li għandha tittejjeb;

AI.

billi, barra minn hekk, il-mobilità li qed tikber taċ-ċittadini fis-sistemi tas-saħħa Ewropej u n-natura dejjem aktar transkonfinali tal-kura tas-saħħa fl-Ewropa u bejniethom u l-opportunità li dawn għandhom li jirċievu trattament mediku barra mill-pajjiż ta’ residenza tagħhom jiffavorixxu l-firxa rapida ta’ mikroorganiżmi reżistenti minn Stat Membru għal ieħor;

AJ.

billi l-kwistjoni tar-reżistenza antimikrobika hija theddida serja, li f'ċertu pajjiżi qed tiżdied, għas-sikurezza tal-pazjenti, li tista’ tikkomplika l-irkupru minn u l-kura ta' infezzjonijiet u li żżid l-ispejjeż nazzjonali għas-saħħa;

AK.

billi spiss huwa diffiċli li jiġu trattati l-HAIs, minħabba li l-mikroorganiżmi li huma responsabbli għalihom ħafna drabi reżistenti għall-antimikrobiċi;

AL.

billi fl-UE, l-Islanda u n-Norveġja biss, il-batterji reżistenti għall-antimikrobiċi jikkawżaw madwar 400 000 infezzjoni u 25 000 mewt fis-sena, filwaqt li l-ispejjeż addizzjonali għall-kura tas-saħħa u telf ta’ produttività jilħqu tal-anqas EUR 1,5 biljun;

AM.

billi r-reżistenza għall-antibijotiċi qed tkompli tikber fl-Ewropa, u għal ċerti batterji tista’ tilħaq 25 %, jekk mhux aktar, f'diversi Stati Membri;

AN.

billi l-aħħar dejta disponibbli tindika li l-elementi li juru r-reżistenza għall-antibijotiċi għall-batterji involuti fl-okkorrenza ta’ HAIs tevidenzja tendenza globali ta’ żieda fil-fenomenu ta’ multireżistenza u, b’mod partikolari, żieda fil-persentaġġ ta' Enterobacteriaceae reżistenti għaċ-ċefalosporini tat-tielet ġenerazzjoni u ta' S. aureus li huma reżistenti għall-metiċillina;

AO.

billi hemm tnaqqis fl-iżvilupp ta’ antimikrobiċi ġodda;

AP.

billi l-iżvilupp tar-reżistenza għall-aġenti antimikrobiċi huwa konsegwenza naturali u inevitabbli tal-użu tagħhom, imma billi li tista’ tkun limitata jekk jintużaw b'mod prudenti u razzjonali;

AQ.

billi l-iżvilupp tar-reżistenza għall-aġenti antimikrobiċi jista’ jitħaffef b’mod partikolari permezz ta’ rikors sistematiku u sproporzjonat għal dawn il-prodotti fil-mediċina umana, li, flimkien ma’ iġjene u kontroll tal-infezzjonijiet insuffiċjenti, jista' jxekkel l-effikaċja ta' numru diġà limitat ta' aġenti antimikrobiċi disponibbli;

AR.

billi, minħabba n-nuqqas ta’ żvilupp ta' antibijotiċi/aġenti antimikrobiċi ġodda, huwa kruċjali li l-aġenti antimikrobiċi attwali jintużaw b'mod effikaċi kemm jista' jkun fit-tul;

AS.

billi, minħabba n-nuqqas ta’ żvilupp ta’ mediċini antibatteriċi ġodda, l-Kummissjoni Ewropea u l-Istati Membri ser ikollhom jikkollaboraw biex isostnu l-iżvilupp u d-disponibilità ta’ tali prodotti, filwaqt li jistrieħu fuq l-ECDC u l-għarfien espert tal-Aġenzija Ewropea tal-Mediċini (EMA);

AT.

billi l-politiki agrikoli ta’ tkabbir intensiv jiffavorixxu l-okkorrenza ta’ reżistenza għall-antibijotiċi, kemm mill-katina tal-ikel u kemm mill-ħmieġ tal-annimali li jidħol fiċ-ċiklu tal-ilma;

AU.

billi wieħed jista’ josserva konsum tassew aktar qawwi ta’ antibijotiċi fost il-persuni li huma l-anqas infurmati b’mod oġġettiv, u li għarfien aħjar, aktar oġġettiv tal-antibijotiċi huwa assoċjat ma’ aġir aktar responsabbli f’termini ta’ użu tal-antibijotiċi;

AV.

billi ċerti Stati Mambri għad ma għandhomx qafas regolamentari u ġuridiku solidu biex jagħmlu obbligatorju u jsostnu l-użu razzjonali tal-mediċini, u l-inugwaljanzi konsiderevoli li jeżistu fl-Ewropa f’termini ta’ konsum ta’ antibijotiċi, fil-qafas ta’ kura fil-komunità iżda wkoll fil-kura fl-isptarijiet;

AW.

billi hemm ħtieġa ta’ edukazzjoni u ta’ qawmien ta’ kuxjenza fost dawk involuti fl-użu tal-aġenti antimikrobiċi, inklużi dawk li jfasslu l-politika, il-professjonisti tas-saħħa u l-pubbliku ġenerali, sabiex tingħata spinta lill-bidliet neċessarji fl-imġiba ta’ min jippreskrivi l-mediċini, ta’ min ibigħhom/jagħtihom, u taċ-ċittadini;

AX.

billi, skont ir-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill (2009/C 151/01) tal-2009, saru sforzi importanti sabiex titjieb is-sikurezza tal-pazjenti fl-Istati Membri, u b’mod partikolari billi tkun stabbilita fl-Istati Membri kollha tal-Unjoni bħala prijorità fil-politika tas-saħħa pubblika tagħhom, fejn inħatret (fi 19-il Stat Membru) awtorità kompetenti fil-qasam tas-sikurezza tal-pazjenti, u fejn ġie promoss (fi 23 Stat Membru) it-taħriġ fir-rigward tas-sikurezza tal-pazjenti fl-istabbilimenti tal-kura;

AY.

billi, skont ir-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill (2009/C 151/01) tal-2009, saru sforzi importanti fl-adozzjoni u l-implimentazzjoni ta’ strateġiji (nazzjonali u reġjonali) ta’ prevenzjoni u ta’ ġlieda kontra l-HAIs fl-Istati Membri, u b’mod partikolari permezz tal-adozzjoni tal-linji gwida dwar il-prevenzjoni u kontroll tagħhom, bit-twaqqif ta’ sistemi ta’ sorveljanza attiva tal-HAIs (jew bit-tisħiħ tagħhom jekk dawn diġà jeżistu);

AZ.

billi, min-naħa l-oħra, ċerti azzjonijiet rakkomandati mill-Kunsill sabiex titjieb is-sikurezza tal-pazjenti fl-Istati Membri fir-Rakkomandazzjoni tiegħu (2009/C 151/01) tal-2009 s’issa ġew implimentati biss minn numru limitat ta’ Stati Membri, u li għadu possibbli li jsir titjib – kemm fil-qasam tal-kura fl-isptar u dik mhux fl-isptar – b’mod partikolari fl-oqsma tal-għoti tas-setgħa lill-pazjenti, l-edukazzjoni tal-professjonisti tas-saħħa u ta' dawk li jieħdu ħsieb lill-pazjenti fis-sens wiesa’, kif ukoll għall-implimentazzjoni ta’ klassifikazzjonijiet Ewropej ibbażati fuq is-sikurezza tal-pazjenti jew l-istabbiliment ta’ linji gwida Ewropej dwar l-istandards ta’ sikurezza tal-pazjenti;

BA.

billi ċerti azzjonijiet rakkomandati mill-Kunsill għall-prevenzjoni tal-HAIs u l-ġlieda kontrihom fl-Istati Membri, s’issa ġew implimentati biss minn numru limitat ta’ Stati Membri, u li għadu possibbli li jsir titjib, speċjalment fil-qasam tal-informazzjoni għall-pazjenti permezz tal-istabbilimenti ta’ kura u wkoll l-appoġġ għax-xogħlijiet ta’ riċerka ddedikati għall-prevenzjoni u l-kontroll tal-HAIs;

1.

Jilqa' l-miżuri mdaħħla fis-seħħ mill-Istati Membri bl-għan ewlieni li tittejjeb is-sikurezza ġenerali tal-pazjenti u li tiġi evitata l-okkorrenza ta' HAIs, b'mod partikolari:

2.

Jilqa' l-passi meħuda mill-Kummissjoni biex tittejjeb is-sikurezza ġenerali tal-pazjenti billi jitħeġġeġ l-iskambju tal-aħjar prassi bejn l-Istati Membri u billi jitfasslu definizzjonijiet u terminoloġija għas-sikurezza tal-pazjenti, u b'mod partikolari:

3.

Jilqa' l-ħidma mwettqa mill-Kummissjoni u l-ECDC, flimkien mal-awtoritajiet tas-saħħa fl-Istati Membri, dwar il-prevenzjoni u l-kontroll tal-HAIs;

4.

Jilqa' l-azzjoni tal-Kummissjoni fil-qasam tal-prevenzjoni ta' u l-ġlieda kontra l-HAIs, li hija marbuta mill-qrib mal-azzjoni tagħha fil-qasam tar-reżistenza għall-aġenti antimikrobiċi; jilqa', b'mod partikolari, il-finanzjament ipprovdut mill-Kummissjoni għal proġetti ta' riċerka dwar l-HAIs u r-reżistenza antimikrobika, speċjalment dawk li għandhom dimensjoni Ewropea, bħal IPSE (Titjib tas-Sikurezza tal-Pazjenti fl-Ewropa), IMPLEMENT (Implimentazzjoni ta' Bundles Strateġiċi għall-Prevenzjoni u l-Ġestjoni tal-Infezzjonijiet), u PROHIBIT (Prevenzjoni ta' Infezzjonijiet li Jittieħdu mill-Isptar bl-Intervent u t-Taħriġ), li għandha l-għan li tanalizza l-linji gwida prattiċi eżistenti dwar il-prevenzjoni tal-HAIs fl-isptarijiet Ewropej u li tiġi ttestjata strateġija għall-prevenzjonijiet ta' infezzjonijiet tad-demm marbuta mal-kateteri vaskulari ċentrali (infezzjonijiet li huma partikolarment preokkupanti minħabba li huma assoċjati ma' morbożità sinifikanti u livell għoli ta' mortalità relatata direttament);

5.

Jilqa' l-ħidma ta' koordinazzjoni u monitoraġġ tal-ECDC, u b'mod partikolari:

6.

Jirrikonoxxi l-fatt li ma teżisti ebda sistema ta' klassifikazzjoni jew rapportar għas-sikurezza tal-pazjenti fil-livell tal-UE għall-fini tal-identifikazzjoni, il-fehim u l-analiżi tal-fatturi involuti fis-sikurezza tal-pazjenti, bl-għan tat-tagħlim u ta-titjib tas-sistemi rilevanti;

7.

Jirrikonoxxi li, sal-lum, ftit wisq Stati Membri:

8.

Jistieden lill-Istati Membri biex ikomplu bl-isforzi tagħhom biex iżidu l-indikaturi komparabbli dwar is-sikurezza tal-pazjenti fl-Istati Membri kollha, b'appoġġ mill-Kummissjoni;

9.

Jistieden lill-Istati Membri biex ikomplu u jsaħħu l-kooperazzjonijiet bilaterali u multilaterali fil-qasam tas-sikurezza tal-pazjenti, fil-livell nazzjonali u/jew reġjonali;

10.

Jirrakkomanda li s-sikurezza tal-pazjenti, u b’mod partikolari l-prevenzjoni u l-kontroll tal-HAIs, tingħata post prominenti fl-aġenda politika tal-UE, kemm fil-livell nazzjonali fl-Istati Membri kif ukoll fil-livell reġjonali u lokali;

11.

Iħeġġeġ lill-Istati Membri biex ikomplu bl-isforzi tagħhom biex itejbu s-sikurezza tal-pazjenti u jistabbilixxu, meta dan għadu mhux il-każ, miżuri addizzjonali, fosthom l-istabbiliment ta' pjanijiet ta’ azzjoni għall-ġlieda kontra l-HAIs, sabiex jikkonformaw mar-rakkomandazzjonijiet tal-Kunsill b’mod sħiħ;

12.

Jinkoraġġixxi b’mod partikolari lill-Istati Membri biex jiżviluppaw jew isaħħu f’każ li jkun hemm:

13.

Jitlob lill-Aġenzija Ewropea għall-Mediċini (EMA) biex toħloq lista tal-mediċini li jiġu preskritti mhux skont it-tikketta, li jintużaw xorta waħda minkejja li hemm alternattiva approvata; jistieden lill-Istati Membri jiżguraw li l-persunal mediku professjonali u l-pazjenti jiġu infurmati meta mediċina tintuża mhux skont it-tikketta;

14.

Iħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-aġenziji relevanti tal-UE biex jintroduċu, jew isaħħu jekk duġà jeżistu, arranġamenti għar-rapportar ta’ avvenimenti avversi – b'mod partikolari dwak marbuta mal-mediċini u mal-apparat mediku – li jippermettu l-identifikazzjoni tar-responsabbiltajiet f’każ ta’ nuqqas fil-katina tal-kura u li jinsiltu tagħlimiet minn dawn in-nuqqasijiet, biex tgħarraf lill-pubbliku dwar dawn l-arranġamenti u jkunu faċli biex jintużaw, u biex tiżgura li l-proċeduri kollha jkunu trasparenti;

15.

Iħeġġeġ lill-Istati Membri jevalwaw mill-ġdid l-istrutturi tagħhom ta’ rappurtar dwar l-avvenimenti avversi, jevalwaw jekk tali rappurtar huwiex qed iseħħ f’kuntest mhux punittiv, u jjiżguraw li l-professjonisti tal-kura tas-saħħa jistgħu jagħtu informazzjoni b’mod frank, mingħajr konsegwenzi negattivi għalihom infushom;