ISSN 1977-0987 |
||
Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea |
C 82 |
|
Edizzjoni bil-Malti |
Informazzjoni u Avviżi |
Volum 59 |
Avviż Nru |
Werrej |
Paġna |
|
III Atti preparatorji |
|
|
IL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW |
|
|
513 Sessjoni Plenarja tal-KESE fil-20 u t-21 ta' Jannar 2016 |
|
2016/C 082/01 |
||
2016/C 082/02 |
||
2016/C 082/03 |
||
2016/C 082/04 |
MT |
|
III Atti preparatorji
IL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW
513 Sessjoni Plenarja tal-KESE fil-20 u t-21 ta' Jannar 2016
3.3.2016 |
MT |
Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea |
C 82/1 |
Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi regoli komuni dwar it-titolizzazzjoni u li joħloq qafas Ewropew għal titolizzazzjoni sempliċi, trasparenti u standardizzata u li jemenda d-Direttivi 2009/65/KE, 2009/138/KE, 2011/61/UE u r-Regolamenti (KE) Nru 1060/2009 u (UE) Nru 648/2012”
[COM(2015) 472 final – 2015/0226 (COD)]
u dwar
“Il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jemenda r-Regolament (UE) Nru 575/2013 dwar ir-rekwiżiti prudenzjali għall-istituzzjonijiet ta’ kreditu u għad-ditti ta’ investiment”
[COM(2015) 473 final – 2015/0225(COD)]
(2016/C 082/01)
Relatur: |
is-Sur Daniel MAREELS |
Nhar is-27 ta’ Ottubru 2015 u nhar l-14 ta’ Ottubru 2015, il-Kunsill u l-Parlament Ewropew rispettivament iddeċidew, b’konformità mal-Artikolu 114 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE), li jikkonsultaw lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar
“Il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi regoli komuni dwar it-titolizzazzjoni u li joħloq qafas Ewropew għal titolizzazzjoni sempliċi, trasparenti u standardizzata u li jemenda d-Direttivi 2009/65/KE, 2009/138/KE, 2011/61/UE u r-Regolamenti (KE) Nru 1060/2009 u (UE) Nru 648/2012”
[COM(2015) 472 final – 2015/0226(COD)]
u dwar
“Il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jemenda r-Regolament (UE) Nru 575/2013 dwar ir-rekwiżiti prudenzjali għall-istituzzjonijiet ta’ kreditu u għad-ditti ta’ investiment”
[COM(2015) 473 final – 2015/0225(COD)]
Is-Sezzjoni Speċjalizzata għall-Unjoni Ekonomika u Monetarja u l-Koeżjoni Ekonomika u Soċjali inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-Opinjoni tagħha nhar is-16 ta’ Diċembru 2015.
Matul il-513-il sessjoni plenarja tiegħu li saret fl-20 u l-21 ta’ Jannar 2016 (seduta tal-20 ta’ Jannar), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-Opinjoni b’176 vot favur, vot wieħed (1) kontra u 6 astensjonijiet.
1. Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet
1.1. |
Il-KESE jilqa’ l-proposti għal sistema ta’ titolizzazzjonijiet “sempliċi, trasparenti u standardizzati” (titolizzazzjonijiet STS) u l-adattar tal-ħtiġiet prudenzjali fir-rigward tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu u d-ditti ta’ investiment. Il-proposti jorbtu mal-qafas usa’ tal-Pjan ta’ Azzjoni għall-iżvilupp ta’ Unjoni tas-Swieq Kapitali (1). |
1.2. |
Il-Kumitat jinnota b’sodisfazzjon li l-proposti għat-titolizzazzjoni ġew adottati malajr u fl-istess ħin mal-Pjan ta’ Azzjoni għall-Bini ta’ Unjoni tas-Swieq Kapitali. Ix-xogħol irid isir fi żmien qasir. Bis-saħħa t’hekk għandhom jiġu ġġenerati fondi addizzjonali importanti għall-finanzjament bankarju. Dan huwa importanti ħafna b’mod partikolari għall-SMEs u l-unitajiet domestiċi. |
1.3. |
Fis-sistema finanzjarja Ewropea attwali s-self mill-banek illum jirrappreżenta 75-80 % tal-finanzjament totali tal-ekonomija u bla dubju, fil-futur, l-SMEs u l-unitajiet domestiċi ser jibqgħu jiddependu aktar fuq il-finanzjament bankarju. Jekk is-suq jingħata nifs ġdid, dan jista’ jwassal għal kreditu addizzjonali disponibbli għas-settur bl-imnut ta’ valur bejn EUR 100 u 150 biljun, jew żieda ta’ 1,6 % tas-self bi kreditu lill-intrapriżi u l-unitajiet domestici. Minħabba l-importanza kbira tagħhom għall-ekonomija Ewropea, il-Kumitat diġà enfasizza l-importanza tat-titolizzazzjoni għall-SMEs. |
1.4. |
Fir-rigward tal-finanzjament bankarju l-Kumitat huwa tal-fehma li dan jimxi id f’id mal-finanzjament tas-suq, li ser ikompli jiġi żviluppat fl-Unjoni tas-Swieq Kapitali. Iż-żewġ tipi ta’ finanzjament għandhom ikunu komplementari, u m’għandhomx jitqiesu bħala kompetituri ta’ xulxin. |
1.5. |
Il-Kumitat iqis li għandha tingħata prijorità lil approċċ komprensiv. Il-qafas il-ġdid tat-titolizzazzjoni jitlob li l-ħidma ssir b’mod sostenibbli u sod u li jsir sforz għal bilanċ ġust u adatt. Fil-livelli kollha għandhom jitqiesu l-għanijiet meħtieġa kollha u l-interessi tal-partijiet interessati kollha. F’dan il-kuntest ikunu apprezzati kemm l-isforzi għall-istabbiltà tas-sistema finanzjarja kif ukoll l-approċċ fejn l-investituri jkollhom kemm drittijiet kif ukoll dmirijiet. |
1.6. |
Nifs ġdid lit-titolizzazzjonijiet jitlob li tinħoloq regolazzjoni ġdida mifruxa biżżejjed. Il-kriterji tal-STS għandhom ikunu realistiċi u fattibbli għall-banek kollha, kemm jekk huma kbar kif ukoll jekk huma żgħar u lokali, li huma involuti fil-finanzjament ta’ kreditu. It-titolizzazzjonijiet għandhom ikunu attraenti wkoll għall-investituri. B’hekk, jekk jiskbu suċċess, ikun jista’ jsir kontribut importanti għal finanzjament aħjar tal-ekonomija, għal iktar investiment u biex jiġi xprunat it-tkabbir. Fl-istess ħin, għandu jkun hemm ċarezza dwar ir-riskji possibbli u min iġorrhom, b’tali mod li titqies il-katina sħiħa, mill-emittent sal-investitur. L-isfida issa hija li ma jiġux ripetuti l-iżbalji tal-passat. |
1.7. |
Il-prinċipji tas-sigurtà, it-trasparenza u l-infurzar għandhom jagħmlu parti mir-regoli l-ġodda sabiex tissaħħaħ il-fiduċja fis-swieq il-ġodda. Il-monitoraġġ għandu jissaħħaħ, kemm mill-BĊE kif ukoll mis-superviżuri nazzjonali, u d-dimensjoni internazzjonali m’għandhiex tiġi injorata. |
1.8. |
Minħabba l-kumplessità u r-riskji relatati, il-Kumitat jaqbel mal-idea li t-titolizzazzjonijiet ma jkunux aċċessibbli għall-investituri ż-żgħar u l-konsumaturi. Madankollu, il-Kumitat iqis li l-approċċ volontarju attwali mhuwiex suffiċjenti u jitlob li fit-test tiddaħħal espliċitament projbizzjoni formali. |
1.9. |
Huwa previst li s-sistema tiġi evalwata wara perjodu ta’ 4 snin. Il-Kumitat iqis li jkun aħjar li ssir valutazzjoni iktar malajr. Perjodu ta’ sentejn jidher partikolarment adatt. |
1.10. |
Fil-fehma tal-Kumitat huwa ferm importanti li l-persuni li jfasslu l-politika fl-Ewropa jaqdu rwol kruċjali fid-dibattitu internazzjonali u globali dwar it-titolizzazzjonijiet biex il-kisbiet Ewropej jiġu salvagwardjati u biex tiġi garantita armonizzazzjoni suffiċjenti fil-livell internazzjonali. |
2. Sfond
2.1. |
Mill-bidu nett tal-mandat tagħha, il-Kummissjoni Juncker stabbilixxiet għaliha tliet prijoritajiet assoluti: it-tkabbir, l-impjiegi u l-investiment. |
2.2. |
Biex tikseb dan ħejjiet plan ta’ investiment għall-Ewropa bi tliet partijiet:
|
2.3. |
Permezz tal-Pjan ta’ Azzjoni għall-Bini ta’ Unjoni tas-Swieq Kapitali tat-30 ta’ Settembru 2015, il-Kummissjoni tixtieq li fl-istess ħin timmobilizza l-kapital fl-Ewropa u toħloq suq ġenwin tal-kapital iżda wkoll twettaq parti importanti tat-tielet parti tal-pjan ta’ investiment sal-2019. |
2.4. |
Fl-istess ħin tal-Pjan ta’ Azzjoni tressqu l-proposti dwar it-titolizzazzjoni (3). Dawn inġabru f’pakkett leġislattiv ta’ żewġ proposti, li jindirizzaw kull aspett separatament: |
2.4.1. |
fuq naħa waħda, proposta dwar it-titolizzazzjoni. Il-proposta għal Regolament tinkludi l-iżvilupp ta’ qafas sostantiv komuni għat-titolizzazzjoni għall-parteċipanti kollha f’dan is-suq u tidentifika subsett ta’ tranżazzjonijiet li jissodisfaw ċerti kriterji ta’ eliġibbiltà: “titolizzazzjoni sempliċi, trasparenti u standardizzata” jew “titolizzazzjonijiet STS” (4) (5) |
2.4.2. |
min-naħa l-oħra, proposta biex jiġi modifikat il-qafas regolatorju attwali fir-rigward tar-rekwiżiti kapitali għall-istituzzjonijiet ta’ kreditu u d-ditti ta’ investiment (ir-Regolament dwar ir-rekwiżiti kapitali – RRK) intiża biex issaħħaħ it-trattament prudenzjali tat-titolizzazzjonijiet STS (6), sabiex jitqiesu l-ispeċifikazzjonijiet partikolari tagħhom. |
2.4.3. |
L-ewwel proposta mhux biss tirregola għadd ta’ dispożizzjonijiet li japplikaw għat-titolizzazzjonijiet kollha, iżda b’mod partikolari toħloq qafas għat-titolizzazzjonijiet STS. B’hekk issir referenza għall-proċess li bih tiġi strutturata t-titolizzazzjoni u mhux għall-kwalità kreditizja sottostanti tal-assi involuti. |
2.4.4. |
It-tieni proposta tirreferi b’mod komplementari għat-trattament prudenzjali tat-titolizzazzjonijiet, li jirrappreżentaw il-karatteristiċi speċifiċi ta’ dawn is-swieq b’mod aħjar. B’mod partikolari jiġu indirizzati r-rekwiżiti kapitali għall-pożizzjonijiet fit-titolizzazzjonijiet kif ukoll trattament iktar sensittiv għar-riskji tat-titolizzazzjonijiet STS. |
3. Osservazzjonijiet u kummenti
3.1. |
Il-KESE jinnota b’sodisfazzjon li l-proposti għat-titolizzazzjoni ġew adottati malajr fl-istess ħin mal-Pjan ta’ Azzjoni għall-Bini ta’ Unjoni tas-Swieq Kapitali. Ix-xogħol irid isir fi żmien qasir. Fil-fatt, l-ekonomiji fl-Ewropa għadhom dipendenti sew mill-finanzjament bankarju. Fis-sistema finanzjarja Ewropea s-self mill-banek jirrappreżenta 75-80 % tal-finanzjament globali tal-ekonomija (7). Il-Kumitat huwa tal-fehma li l-finanzjament bankarju u dak tas-suq għandhom jimxu id f’id u għandhom jitqiesu li huma komplementari għal xulxin. |
3.2. |
Barra minn hekk, anke l-livell ta’ investiment għadu ‘l bogħod milli kien qabel il-kriżi finanzjarja u ekonomika. Filwaqt li l-Prodott Domestiku Gross (PDG) u l-konsum privat fl-UE kienu fit-tieni kwart tal-2014 bejn wieħed u ieħor fl-istess livell bħal fl-2007, l-investiment totali kien madwar 15 % inqas miċ-ċifri tal-2007 (8). |
3.3. |
Il-Kumitat diġà enfasizza l-importanza tat-titolizzazzjoni speċjalment fir-rigward tal-SMEs, li għall-finanzjament tagħhom għadhom jiddependu ħafna mill-finanzjament bankarju (9). L-SMEs jaqdu rwol importanti fl-ekonomija Ewropea peress li jirrappreżentaw aktar minn 98 % tan-negozji Ewropej, jipprovdu aktar minn 67 % tal-impjiegi fis-settur privat u jipproduċu 58 % tal-valur miżjud gross li jinħoloq min-negozji fl-UE (10). |
3.4. |
Minn dan ir-rapport jidher li t-titolizzazzjoni għas-self lill-SMEs bħalissa hija ferm limitata, bil-kontra tat-titolizzazzjoni għall-bini, li tidher li ftit li xejn intlaqtet mill-kriżi finanzjarja. Bħalissa biss 8 % tas-suq tat-titolizzazzjonijiet tikkonċerna lill-SMEs meta mqabbla ma’ 58 % għall-RMBS (11). Għalhekk, il-Kumitat huwa tal-fehma li għandha ssir enfasi partikolari fuq it-titolizzazzjoni relatata mal-SMEs fil-qafas tal-istrateġija għall-ħolqien ta’ Unjoni tas-Swieq Kapitali. |
3.5. |
Importanti li jingħata nifs ġdid lis-suq tat-titolizzazzjonijiet, u iktar u iktar lis-segment tal-SMEs. Fil-Pjan ta’ Investiment Ewropew, il-ħolqien ta’ suq sostenibbli għal titolizzazzjoni ta’ kwalità tressaq bħala wieħed mill-ħames oqsma li fihom kellha tittieħed azzjoni fil-perjodu l-qasir. Jekk is-suq tat-titolizzazzjonijiet jirritorna għal-livell medju ta’ ħruġ ta’ qabel il-kriżi u l-istituzzjonijiet ta’ kreditu jużaw ħruġ ġdid sabiex jipprovdu kreditu ġdid, dawn ikunu jistgħu jipprovdu ammont addizzjonali ta’ kreditu lis-settur privat li jvarja bejn EUR 100 u 150 biljun. Dan jirrappreżenta żieda ta’ 1,6 % fil-kreditu lill-kumpaniji u lill-unitajiet domestiċi fl-UE (12). |
3.6. |
Il-KESE kien talab li jingħata nifs ġdid, iżda taħt ċerti kundizzjonijiet. Il-Kumitat iqis li biex jiġu evitati ċerti żbalji li saru fil-passat fl-Istati Uniti, l-użu tat-titolizzazzjoni għandu jiġi regolat sew (13). Bl-istess mod huwa propost li suq tat-titolizzazzjoni sostenibbli ta’ kwalità għolja għandu jippromovi strutturi fundamentali bi ktajjen qosra ta’ intermedjarji bil-għan li jabbina direttament is-selliefa mal-faddala (14). |
3.7. |
Għall-Kumitat illum huwa importanti li l-ħidma ssir b’approċċ komprensiv u sostenibbli u li jiġu kkunsidrati l-għanijiet kollha meħtieġa u l-interessi tal-partijiet interessati kollha u li jsir sforz biex jinstab bilanċ ġust u adatt bejniethom. Kull azzjoni għandu jkollha impatt pożittiv u favorevoli kemm għall-finanzjament tal-ekonomija (ara iktar ‘il fuq), l-istabbiltà tas-sistema finanzjarja kif ukoll għall-interessi tal-investituri u l-azzjonisti. |
3.8. |
Fil-fehma tal-Kumitat, l-għażla ta’ “regolament” biex titwettaq din l-inizjattiva hija għażla tajba sabiex verament jiġi żviluppat suq uniku. Għalhekk, dan ir-regolament għandu jkun ambizzjuż u attraenti biżżejjed għall-investituri sabiex ikunu jistgħu jiksbu suċċess ġenwin fil-prattika. |
3.9. |
Il-Kumitat qed jiffoka fuq l-isforzi għall-istabbiltà tas-sistema finanzjarja u l-potenzjal li għandha għall-investituri. B’hekk hemm għadd ta’ rekwiżiti ta’ trasparenza previsti fil-proposti u dawn jiffaċilitaw tifrix usa’ u effiċjenti tar-riskju b’bosta atturi minn ġewwa u barra s-settur finanzjarju. |
3.10. |
Il-KESE jqis li dawn ir-rekwiżiti ta’ trasparaenza huma importanti, billi n-nuqqas ta’ trasparenza u standardizzazzjoni huma fost l-ikbar ostakli għall-iżvilupp tas-suq tat-titolizzazzjoni. Il-prinċipju fundamentali ta’ differenza bejn id-diversi kategoriji tal-prodotti titolizzati u tal-implimentazzjoni ta’ prodotti sempliċi, trasparenti u standardizzati jitqies ukoll bħala mezz adegwat biex tiżdied il-fiduċja tal-azzjonisti u biex jingħata nifs ġdid lis-suq. |
3.11. |
Ir-rekwiżit taż-żamma tar-riskju jimplika li l-partijiet li jinvestu stess għandhom iżommu riskju minimu fil-portafoll, u l-Kumitat iqis li dan huwa prinċipju adatt. Ta’ min jinnota wkoll li ma nistgħux immorru lura għall-mudelli “originate to distribute” (oriġina u ddistribwixxi). |
3.12. |
L-investituri u l-azzjonisti għandhom kemm drittijiet kif ukoll dmirijiet. Waħda mir-responsabbiltajiet li għandhom l-azzjonisti, fost oħrajn, hija d-dmir tad-diliġenza dovuta fir-rigward tat-titolizzazzjonijiet li fihom ser ikunu jinvestu. Li tinbidel id-direzzjoni u li r-responsabbiltà tgħaddi għand ir-regolaturi u l-gvernijiet jimplika li titfaċċja kwistjoni mhux mixtieqa ta’ periklu morali. |
3.13. |
It-tranżazzjonijiet u s-swieq tat-titolizzazzjoni f’ċerti ċirkostanzi jistgħu jħaddnu ċerti riskji bħalma ħareġ b’mod ċar dan l-aħħar u fejn saru ċerti żbalji. Dan jimplika li fl-għoti ta’ nifs ġdid li qed isir bħalissa, l-iżbalji tal-passat m’għandhomx jiġu ripetuti, bħalma enfasizzat, barra minn hekk, il-Kummissjoni fil-Pjan ta’ Investiment ippubblikat fi tmiem l-2014. Fl-ambjent il-ġdid għandu jkun hemm ċarezza dwar ir-riskju li jista’ jiġi assoċjat u min ser iġorru. Bis-saħħa ta’ armonizzazjoni tal-istandards tar-rappurtar, l-għoti ta’ informazzjoni iktar strutturata u l-użu ta’ mudelli stabbiliti tkun tista’ tissaħħaħ il-fiduċja tal-azzjonisti u tittejjeb il-valutazzjoni tar-riskju. Flimkien ma’ kwalità mtejba tal-informazzjoni dan għandu jgħin biex l-intervent ta’ aġenziji tal-valutazzjoni tal-kreditu jsir superfluwu kemm jista’ jkun. |
3.14. |
Il-prinċipji tas-sigurtà, it-trasparenza u l-infurzar għandhom jagħmlu parti mir-regolament il-ġdid, li jfisser ukoll li tinkiseb fiduċja fis-swieq il-ġodda. Il-monitoraġġ għandu jiġi żviluppat b’mod adatt u d-dimensjoni internazzjonali m’għandhiex tiġi injorata. |
3.15. |
Il-Kumitat jilqa’ wkoll il-prinċipju li dawn it-tranżazzjonijiet u s-swieq ikunu biss għall-azzjonisti professjonali u dawk istituzzjonali, il-banek u azzjonisti oħra li jinvestu fit-tul. Fl-abbozz, il-punt imressaq huwa li l-investituri ż-żgħar u l-konsumaturi m’għandux ikollhom aċċess għalihom. Minħabba l-kumplessità tal-kwistjoni u r-riskji assoċjati, dan huwa l-approċċ it-tajjeb, iżda l-Kumitat iħeġġeġ li din il-projbizzjoni tiddaħħal fit-testijiet b’mod formali. |
3.16. |
Il-Kumitat huwa konxju li t-testijiet attwali għadhom limitati jippromovu l-armonizzazzjoni ta’ għadd ta’ elementi ċentrali fis-swieq tat-titolizzazzjoni u ma jantiċipawx l-armonizzazzjoni addizzjonali mmexxija mis-suq ta’ proċessi u prattiki f’dawn is-swieq. Kull sforz f’dan il-qasam għandu jingħata attenzjoni, jiġi monitorjat u evalwat. |
3.17. |
Fir-rigward tal-evalwazzjoni prevista erba’ snin wara d-dħul fis-seħħ ta’ din l-inizjattiva, il-Kumitat huwa favur li jiġi stabbilit perjodu iqsar ta’ sentejn, sabiex jingħata ċans kemm jista’ jkun li jinkiseb suċċess. |
3.18. |
Barra minn hekk, huwa importanti li l-persuni li jfasslu l-politika Ewropea jaqdu rwol kruċjali fid-dibattitu internazzjonali, u b’mod partikolari fit-taħditiet f’Basel (15), dwar l-iżvilupp ta’ qafas prudenzjali għal titolizzazzjoni sempliċi, trasparenti u standardizzata, sabiex tiġi żgurata armonizzazzjoni suffiċjenti fil-livell internazzjonali. |
Brussell, l-20 ta’ Jannar 2016.
Il-President tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew
Georges DASSIS
(1) Ara l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni – “Pjan ta’ Azzjoni għall-Bini ta’ Unjoni tas-Swieq Kapitali” ippubblikata fit-30 ta’ Settembru 2015, COM(2015) 468 final. Ara http://eur-lex.europa.eu/legal-content/MT/TXT/?qid=1447000363413&uri=CELEX%3A52015DC0468
(2) Ara s-sit tal-Internet tal-Kummissjoni Ewropea http://ec.europa.eu/priorities/jobs-growth-investment/plan/index_mt.htm.
(3) Fil-proposta għal regolament, it-titolizzazzjonijiet jiġu deskritti kif ġej (Premessa 1): It-titolizzazzjoni tinvolvi tranżazzjonijiet li jippermettu lil mutwanti – normalment istituzzjoni ta’ kreditu – jirrifinanzja sett ta’ self jew skoperturi bħal self għal proprjetà immobbli, kirjiet ta’ karozzi, self lill-konsumatur jew karti ta’ kreditu, billi jibdilhom f’titoli negozjabbli. Il-mutwanti jippulja u jerġa’ jippakkja portafoll tas-self tiegħu, u jqassamhom f’kategoriji ta’ riskju differenti għal investituri differenti, biex b’hekk jagħti aċċess lill-investituri għal investimenti f’self u skoperturi oħrajn li normalment ma jkollhomx aċċess dirett. Ir-redditi għall-investituri huma ġġenerati mill-flussi tal-flus tas-self sottostanti.
(4) Proposta għal Regolament dwar it-titolizzazzjoni (ara n-nota 3 f’qiegħ il-paġna).
(5) It-taqsira STS tiġi mill-Ingliż: “simple, transparent and standardised” securitisations.
(6) Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jemenda r-Regolament (UE) Nru 575/2013 dwar ir-rekwiżiti prudenzjali għall-istituzzjonijiet ta’ kreditu u għad-ditti ta’ investiment. Ara http://eur-lex.europa.eu/legal-content/MT/TXT/PDF/?uri=CELEX:52015PC0473&qid=1445963164202=MT.
(7) Ara “Bank deleveraging, the move from bank to market-based financing, and SME financing”, OECD 2012. Disponibbli f’dan is-sit: http://www.oecd.org/finance/financial-markets/Bank_deleveraging-Wehinger.pdf.
(8) Skeda informattiva 1 Għalfejn l-UE teħtieġ pjan ta’ investiment? Dokument konġunt tal-Kummissjoni tal-UE u l-BEI. Ara http://ec.europa.eu/priorities/jobs-growth-investment/plan/docs/factsheet1-why_mt.pdf.
(9) Ara r-rapport ta’ informazzjoni “L-aċċess għall-finanzjament għall-SMEs”, EESC-2014-06006-00-01-RI-TRA, punt 1.2.5 u l-Opinjoni “Il-fondi għan-negozju: investigazzjoni dwar mekkaniżmi ta’ provvista alternattivi” (ĠU C 451, 16.12.2014, p. 20) punt 1.5.
(10) Rapport Annwali dwar l-SME Ewropej, 2013/2014, kif jidher fir-Rapport ta’ Informazzjoni “L-aċċess għall-finanzjament għall-SMEs”, EESC-2014-06006-00-01-RI-TRA.
(11) Residential Mortgage-Backed Securities – Titoli abbażi ta’ ipoteka residenzjali.
(12) Proposta għal Regolament dwar it-titolizzazzjoni.
(13) Ara l-Opinjoni tal-KESE “Il-finanzjament fit-tul tal-ekonomija Ewropea” (ĠU C 451, 16.12.2014, p. 91), punt 3.3.2.
(14) Ara l-Opinjoni tal-KESE “Green Paper –Nibnu Unjoni tas-Swieq Kapitali” (ĠU C 383, 17.11.2015, p. 64), punt 3.9.
(15) Konsultazzjoni tal-Kumitat ta’ Basel dwar is-Superviżjoni Bankarja (BCBS) u l-Organizzazzjoni Internazzjonali tal-Kummissjonijiet tat-Titoli (IOSCO) dwar il-kriterji għall-identifikazzjoni ta’ titolizzazzjoni sempliċi, trasparenti u kumparabbli. Il-konsultazzjoni saret bejn il-11 ta’ Diċembru 2014 u t-13 ta’ Frar 2015.
3.3.2016 |
MT |
Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea |
C 82/6 |
Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi qafas għat-tikkettar tal-effiċjenza tal-enerġija u li jħassar id-Direttiva 2010/30/UE”
[COM(2015) 341 final – 2015/0149 (COD)]
(2016/C 082/02)
Relatur: |
is-Sur Emilio FATOVIC |
Nhar il-31 ta’ Awwissu 2015 u nhar il-15 ta’ Settembru 2015 il-Kunsill u l-Parlament Ewropew rispettivament iddeċidew, b’konformità mal-Artikolu 194(2) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, li jikkonsultaw lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar:
“il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi qafas għat-tikkettar tal-effiċjenza tal-enerġija u li jħassar id-Direttiva 2010/30/UE”
[COM(2015) 341 final – 2015/0149 (COD)].
Is-Sezzjoni Speċjalizzata għat-Trasport, l-Enerġija, l-Infrastruttura u s-Soċjetà tal-Informazzjoni, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-Opinjoni tagħha nhar is-7 ta’ Jannar 2016.
Matul il-513-il sessjoni plenarja tiegħu li saret fl-20 u l-21 ta’ Jannar 2016 (seduta tal-20 ta’ Jannar), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’218-il vot favur, 2 voti kontra u 6 astensjonijiet.
1. Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet
1.1. |
Il-KESE jappoġġja l-proposta tal-Kummissjoni li tistabbilixxi qafas għat-tikkettar tal-enerġija għax jemmen li, jekk din tiġi implimentata u integrata kif xieraq mad-Direttiva dwar l-Ekodisinn, jista’ jkollha impatt pożittiv fuq l-ambjent, il-konsumaturi, in-negozji u l-ħaddiema. |
1.2. |
Il-Kumitat jqis li l-proposta tindirizza l-problemi ewlenin marbuta mal-leġislazzjoni attwali, fosthom l-implimentazzjoni effettiva tal-leġislazzjoni, il-monitoraġġ effettiv tas-suq u d-dritt tal-konsumaturi li jirċievu informazzjoni ċara, li tinftiehem u li tista’ titqabbel. B’mod partikolari, il-KESE jistieden lill-Kummissjoni sabiex tkompli fit-triq ta’ stardardizzazzjoni u semplifikazzjoni tal-klassifika tal-effiċjenza enerġetika għall-kategoriji kollha tal-prodotti. |
1.3. |
Il-KESE jappoġġja l-użu tar-regolament minflok direttiva bħala strument, sabiex tiġi żgurata l-implimentazzjoni effettiva u uniformi tal-att leġislattiv madwar l-Ewropa kollha. |
1.4. |
Il-Kumitat iqis li tkun deċiżjoni tajba li tinħoloq bażi tad-data tal-prodotti, bħala strument li tgħin biex is-sorveljanza fuq is-suq tkun aktar effettiva. Il-KESE, għalhekk jikkunsidra li huwa kruċjali li jiżdied il-kontroll fuq il-prodotti li jkunu għal-bejgħ sabiex jiġi vverifikat kemm fil-fatt il-karratteristiċi tal-prodott jaqblu ma’ dak li jkun imniżżel fit-tikketta. |
1.5. |
Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni toħloq u tiffinanzja proċessi ta’ taħriġ komuni u standardizzati għall-ħaddiema kollha u partijiet oħra involuti fil-proċess ta’ sorveljanza u kontroll. |
1.6. |
Il-KESE jaqbel mal-għażla li mmorru lura għall-iskala tal-enerġija preċedenti minn A sa G billi hija aktar faċli biex tinftiehem mill-konsumaturi, kif ukoll l-introduzzjoni ta’ skala tal-kulur minn aħdar għal aħmar biex tiġi identifikata aħjar l-effiċjenza tal-enerġija ta’ prodott. |
1.7. |
Il-Kumitat jipproponi li jiġi żvillupat format grafiku ġdid għat-tikketta enerġetika bil-għan li niġġieldu kontra l-iffalsifikar u nevitaw li jkun hemm konfużjoni fost il-konsumaturi speċjalment fil-perjodu transitorju. Għalhekk, il-KESE jissuġġerixxi li l-iskali li ma fihomx prodotti fuq is-suq jew minħabba l-klassifika ġdida jew b’segwitu għal-limiti imposti mid-direttiva dwar l-Ekodisinn, jitħallew bil-griż fl-iskala kkulurita. |
1.8. |
Il-KESE jipproponi li t-tikketta l-ġdida tiġi integrata ma’ aktar informazzjoni ta’ importanza għall-konsumaturi, bħal ma’ huma “it-tul tal-ħajja tal-prodotti” u l-“konsum tal-enerġija tul il-ħajja”, anke fid-dawl tal-marka tal-karbonju. Din l-informazzjoni hija kruċjali biex il-prodotti tal-enerġija li jappartjenu għall-klassijiet differenti jkunu jistgħu jitqabblu b’mod effettiv u ekonomiku u biex tiġi miġġielda u skoraġġuta l-obsolexxenza ppjanata tal-prodotti. |
1.9. |
Il-KESE jemmen li jekk wieħed jafda kwistjoni daqshekk kruċjali bħall-adozzjoni ta’ reġim ta’ sanzjonijiet f’idejn l-Istati Membri individwali, ikun qed jiffavorixxi l-applikazzjoni irregolari tal-liġi, u b’hekk l-użu ta’ regolament minflok direttiva jsir inutli. |
1.10. |
Il-Kumitat jemmen li l-UE, skont il-prinċipju tas-sussidjarjetà, għandha tiffaċilita l-aċċessibbiltà tal-prodotti b’effiċjenza tal-enerġija ogħla għall-gruppi soċjali l-aktar żvantaġġjati sabiex tindirizza l-fenomenu tal-“faqar enerġetiku”. |
1.11. |
Il-KESE jemmen li jekk jitqies il-prinċipju tad-“disinn għal kulħadd”, jiġifieri li jiġu mfassla prodotti li jkunu jistgħu jintużaw minn kulħadd, allura anke t-tikketti għandhom ikunu b’mod li jinftiehmu aktar minn kulħadd, b’attenzjoni partikolari għall-ħtiġijiet taċ-ċittadini b’diżabbiltà. |
1.12. |
Il-Kumitat jistieden lill-UE tieħu azzjoni sabiex kwalunkwe spiża addizzjonali taħt is-sistema l-ġdida ta’ tikkettar ma taqax awtomatikament fuq il-bejjiegħa bl-imnut jew l-utenti finali. |
1.13. |
Il-KESE jiddispjaċih bin-nuqqas ta’ strateġija ad hoc għall-kummerċ onlajn, li fil-fatt hija meħtieġa, peress li jirrappreżenta wieħed mis-setturi fejn l-applikazzjoni tal-leġislazzjoni qed titwarrab sew. Il-Kumitat jistenna, b’mod partikolari, intervent minnufih sabiex jiġu regolati s-“siti bażar”, fejn instab l-akbar ksur tal-obbligu sabiex jintwerew it-tikketti tal-enerġija. |
1.14. |
Il-KESE jinnota n-nuqqas ta’ miżuri ad hoc għal prodotti tal-enerġija “riġenerati”. Il-KESE jqis li, b’mod partikolari, hemm bżonn tiġi regolata l-kummerċjalizzazzjoni ta’ dawn il-prodotti li qed jinbiegħu permezz ta’ prattiki kummerċjali apposta, sabiex ma jinħolqux lakuni regolatorji u b’mod partikolari biex titħeġġeġ integrazzjoni akbar fost l-istrateġiji dwar l-effiċjenza tal-enerġija u l-ekonomija ċirkolari. |
1.15. |
Il-Kumitat jistieden lill-Kummissjoni Ewropea tagħti attenzjoni partikolari lill-prodotti importati minn pajjiżi terzi sabiex il-produzzjoni Ewropea titħares minn kompetizzjoni inġusta possibbli jew frodi fil-każ ta’ falsifikazzjoni tat-tikketta. |
1.16. |
Il-KESE jemmen li l-Unjoni Ewropea tista’ tilħaq l-għanijiet tagħha dwar l-effiċjenza tal-enerġija biss permezz tal-involviment attiv tal-konsumaturi. Għalhekk jitlob li s-soċjetà ċivili organizzata tkun appoġġjata mill-gvernijiet nazzjonali sabiex jitnedew attivitajiet ta’ informazzjoni u sensibilizzazzjoni aktar effettivi u mifruxa, inkluż mal-bejjiegħa bl-imnut. |
1.17. |
Il-Kumitat jaqbel mal-proposta li fir-riklami tiddaħħal b’mod obbligatorju t-tikketta tal-enerġija għal kull prodott, u meta din ma tkunx possibbli, għall-inqas il-klassi tal-enerġija, bil-għan li tittejjeb l-informazzjoni u s-sensibilizzazzjoni tal-konsumaturi. |
1.18. |
Il-KESE jemmen li ġimgħa waħda biss, fi tmiem il-perjodu tranżitorju, hija żmien qasir wisq biex wieħed jaqleb b’mod definittiv għall-prodotti tikkettati bis-sistema l-ġdida. Minħabba f’hekk, jitlob li dan iż-żmien jiġi estiż għal 30 jum. |
1.19. |
Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni tadotta approċċ aktar kawt u meqjus fil-każ tal-atti delegati. B’mod partikolari jittama li d-delegi jkunu ċari u definiti, li l-kontroll tal-Parlament ikun garantit u fuq kollox li l-adozzjoni tal-atti delegati tkun dejjem soġġetta għal konsultazzjoni effettiva u koinvolviment tal-Istati Membri, tal-KESE u tal-partijiet interessati. |
1.20. |
Il-KESE jqis li l-perjodu ta’ 8 snin huwa adatt biex jiġi eżaminat mill-ġdid il-qafas għat-tikkettar, madankollu jipproponi li ssirlu valutazzjoni tal-impatt fuq perjodu ta’ żmien medju. |
1.21. |
Il-KESE iqis li t-twaqqif ta’ mekkaniżmu ta’ klassifika mill-ġdid stabbli u mhux ambigwa huwa kruċjali, sabiex sussegwentement il-klassifiki ġodda meħtieġa minħabba l-evoluzzjoni teknoloġika tas-suq ikunu ekonomiċi, preċiżi u mhux kontroversi. Għalhekk jipproponi li l-klassifika mill-ġdid issir biss meta l-prodotti tal-klassi tal-enerġija A ikunu jirrappreżentaw mill-inqas 20 % tas-suq. |
2. Introduzzjoni
2.1. |
Fil-25 ta’ Frar 2015, il-Kummissjoni Ewropea ppubblikat il-pakkett “Unjoni tal-Enerġija”, li hu mqassam fi tliet komunikazzjonijiet:
|
2.2. |
L-istrateġija tal-Unjoni tal-Enerġija, ibbażata fuq approċċ olistiku, għandha l-għan li ttejjeb is-sigurtà, is-sostenibbiltà u l-kompetittività tal-provvista tal-enerġija, hija maqsuma f’ħames dimensjonijiet:
|
2.3. |
Ir-Regolament li jistabbilixxi qafas għat-tikkettar tal-effiċjenza tal-enerġija sabiex iħassar id-Direttiva 2010/30/UE (2) huwa parti minn din l-istrateġija. |
2.4. |
Il-qafas ġdid għat-tikkettar għandu leġislazzjoni relatata fid-Direttiva 2009/125/KE dwar l-Ekodisinn (3). Skont il-Kummissarju għall-klima u l-enerġija, Miguel Arias Cañete, permezz tal-implimentazzjoni konġunta taż-żewġ regolamenti “sal-2020 l-Ewropa se tiffranka enerġija daqs kemm tintuża kull sena fl-Italja, jiġifieri daqs 166 miljun tunnellata ta’ żejt”, b’impatt qawwi fuq it-tnaqqis ta’ CO2. |
2.5. |
Ir-regolament il-ġdid iqis, fost l-oħrajn, ir-riżultati tal-valutazzjoni ex-post tal-leġislazzjoni attwali, ir-riżultati tal-konsultazzjonijiet magħmula fost iċ-ċittadini u l-partijiet interessati, kif ukoll valutazzjoni speċifika tal-impatt (4). |
3. Sommarju tal-proposta tal-Kummissjoni
3.1. |
Il-proposta tal-Kummissjoni hija kkonfigurata għall-ewwel darba bħala regolament u mhux fil-forma ta’ direttiva, sabiex jiġi ssemplifikat il-qafas regolatorju għall-Istati Membri u l-intrapriżi, kif ukoll biex jiġi żgurat li l-prinċipji li jinsabu fih jiġu applikati u osservati b’mod uniformi madwar l-Unjoni kollha. |
3.2. |
Il-proposta tistabbilixxi l-ħolqien ta’ bażi tad-data tal-prodotti bil-għan li s-sorveljanza fuq is-suq tkun aktar effettiva. Il-produtturi huma dawk li se jkollhom l-obbligu li jdaħħlu serje ta’ informazzjoni f’din il-bażi tad-data. Huwa importanti li jiġi enfasizzat li attwalment informazzjoni bħal din diġà għandha tingħata mill-intrapriżi fuq talba mill-awtoritajiet nazzjonali li jissorveljaw is-suq. Għal din ir-raġuni, il-Kummissjoni Ewropea tistma li l-ispejjeż addizzjonali għall-intrapriżi se jkunu minimi (5). |
3.3. |
Il-proposta timmira li tirrevedi l-iskala tal-enerġija fis-seħħ, introdotta bid-Direttiva 2010/30/UE, għal żewġ raġunijiet:
Għalhekk il-Kummissjoni tipproponi li mmorru lura għall-iskala preċedenti minn A sa G, li titqies bħala waħda li tinftiehem aktar, u l-prodotti kollha fis-suq illum jerġgħu jiġu kklassifikati. Il-klassijiet A u B se jitħallew barra sabiex tiġi evitata l-problema ta’ saturazzjoni immedjata tal-klassijiet l-aktar għolja (6). Minbarra l-integrazzjoni u l-ikkompletar, hija mistennija wkoll l-introduzzjoni ta’ skala kromatika minn aħdar għal aħmar fuq it-tikketta biex tindika l-prodotti aktar jew anqas effiċjenti mil-lat tal-enerġija. |
3.4. |
Il-proposta tipprevedi perjodu tranżitorju ta’ sitt xhur li fih il-prodotti li jinsabu għall-bejgħ bħalissa jsiru disponibbli b’tikketta doppja sabiex il-proċess ta’ “aġġornament tal-iskali” jitwettaq tajjeb mingħajr ma joħloq aktar konfużjoni fost il-konsumaturi. F’dan l-istadju, ukoll, l-Istati Uniti se jkollhom jorganizzaw kampanji ad hoc biex jinfurmaw lill-konsumaturi dwar is-sistema l-ġdida ta’ tikkettar. |
3.5. |
Skont il-Kummissjoni, kemm l-attività ta’ kontroll kif ukoll id-definizzjoni ta’ reġim ta’ sanzjonijiet għandhom jibqgħu r-responsabbiltà tal-Istati Membri rispettivi (7). |
3.6. |
Lill-Kummissjoni tingħata s-setgħa li tadotta atti delegati sabiex tiġi żgurata applikazzjoni adatta tal-leġislazzjoni. Din is-setgħa tista’ tiġi rrevokata fi kwalunkwe ħin mill-Kunsill u l-Parlament. Għal kull att delegat, il-Kummissjoni għandha tiżgura parteċipazzjoni bbilanċjata tar-rappreżentanti tal-Istati Membri u l-partijiet interessati għall-kategorija speċifika tal-prodott. L-Istati Membri u l-partijiet interessati jitlaqqgħu flimkien f’Forum konsultattiv ad hoc. |
3.7. |
Il-valutazzjoni li jmiss tal-qafas għat-tikkettar hija prevista fi 8 snin. It-tikketti ta’ prodotti li diġà jinsabu fuq is-suq se jiġu vverifikati kull 5 snin, filwaqt li ġiet stabbilita skeda ta’ żmien ċara għall-klassifika mill-ġdid tal-prodotti kummerċjalizzati wara l-adozzjoni tar-Regolament. |
4. Kummenti ġenerali
4.1. |
Il-KESE jilqa’ l-proposta tal-Kummissjoni li tirriżulta mill-konvinzjoni li t-tikkettar tal-enerġija għandu effetti pożittivi fuq l-ambjent, il-konsumatur, fuq in-negozji Ewropej u fil-livelli tal-impjieg (8). |
4.2. |
Għall-KESE, is-sistema l-ġdida ta’ tikkettar għandha rwol strateġiku importanti, minbarra dak purament tekniku, peress li tintervjeni direttament u indirettament fis-setturi tal-enerġija, il-kummerċ domestiku, l-iżvilupp teknoloġiku, l-ambjent u b’mod aktar ġenerali fil-proċessi ta’ żvilupp sostenibbli. |
4.3. |
Il-KESE jirrikonoxxi li l-proposta għandha l-potenzjal li tindirizza l-problemi ewlenin relatati mal-leġislazzjoni attwali, għalkemm f’xi każijiet hija nieqsa mill-ambizzjoni u l-viżjoni. Il-proposta, fil-fatt, tagħmel enfasi biex issolvi problemi immedjati u li jaqgħu taħt obbligu legali mingħajr ħsieb dwar l-iżviluppi futuri possibbli tal-kummerċ u l-produzzjoni tal-enerġija. |
4.4. |
Il-Kumitat jistieden lill-Kummissjoni sabiex tkompli fit-triq ta’ stardardizzazzjoni u semplifikazzjoni fil-klassijiet tal-effiċjenza enerġetika għall-kategoriji kollha tal-prodotti. Dan ser ikollu rwol importanti għat-tixrid ta’ approċċ selettiv għax-xiri mill-konsumatur, b’apprezzament akbar tal-prodotti ta’ kwalità ogħla. |
4.5. |
Il-KESE jappoġġja l-alternattiva li jintuża regolament minflok direttiva, bħala strument sabiex tiġi żgurata l-implimentazzjoni effettiva u f’waqtha tal-att leġislattiv b’mod uniformi madwar l-Ewropa kollha. L-użu selettiv ta’ dan l-istrument huwa wkoll kruċjali fid-dawl ta’ proċess effettiv ta’ integrazzjoni Ewropea. |
4.5.1. |
Il-Kumitat jappoġġja l-proposta li tiġi stabbilita bażi tad-data tal-prodotti, bħala strument essenzjali sabiex tiġi żgurata sorveljanza effettiva fuq is-suq. Għandu jiġi nnutat, fil-fatt, kif f’ħafna Stati Ewropej l-assoċjazzjonijiet tal-konsumatur ripetutament qajmu l-problema ta’ nuqqas ta’ implimentazzjoni tad-Direttiva 2010/30/UE preċedenti u konsegwentament il-preżenza ta’ prodotti fis-suq mingħajr tikketti dwar il-konsum tal-enerġija. Dan għandu jsir ukoll biex jiġu żgurati kundizzjonijiet tassew ekwivalenti ta’ kompetizzjoni fost il-prodotti fis-suq intern. |
4.6. |
Madankollu, il-KESE jqis li l-iżvilupp ta’ bażi tad-data tal-prodotti huwa importanti iżda mhux deċiżiv fil-qafas ta’ sorveljanza tas-suq adatta mill-awtoritajiet, u jittama li dawn issaħħu l-kontrolli regolatorji fuq il-prodotti għall-bejgħ, sabiex jivverifikaw il-korrispondenza bejn il-karatteristiċi veri tal-prodott u dawk murija fit-tikketta. |
4.7. |
Fid-dawl tan-natura teknika ħafna tal-monitoraġġ u r-regolazzjoni tas-suq, il-Kumitat jitlob lill-Kummissjoni sabiex toħloq proċess standardizzat u komuni ta’ taħriġ għall-ħaddiema u partijiet oħra involtui fis-superviżjoni u l-kontroll tas-suq, b’linji speċifiċi ta’ finanzjament, sabiex jiġi żgurat li fl-Istati Membri kollha, ir-regolament ikun jista’ jiġi implimentat bil-ħeffa u l-effettività meħtieġa. |
4.8. |
Il-Kumitat jaqbel mal-għażla li mmorru lura għall-iskala tal-enerġija preċedenti minn A sa G billi tinftiehem aktar faċilment mill-konsumaturi. Huwa nnutat, bħala eżempju, kif bejn friġġ tal-klassi A+++ u waħda tal-klassi A+ hemm differenza ta’ konsum tal-enerġija ta’ 42 %, għalkemm is-sistema attwali ta’ tikkettar ma tippermettix li wieħed jifhem immedjatament id-differenza f’termini ta’ effiċjenza tal-enerġija u spejjeż. Dan ifisser li, għal ċerti kategoriji ta’ prodotti, ikun japplika l-prinċipju ta’ “min jonfoq aktar, jonfoq inqas”, li jippermetti lill-konsumatur jirkupra fi żmien qasir id-differenza fil-prezz ta’ kategorija ogħla. Madankollu, dan jeħtieġ li t-tikketti jkunu aktar ċari, jinftiehmu aħjar u aktar komparabbli. |
4.9. |
Il-KESE jemmen li l-għan primarju ta’ din il-proposta huwa l-applikazzjoni uniformi tagħha fil-livell Ewropew, iżda jekk wieħed jafda kwistjoni daqshekk kruċjali bħall-adozzjoni ta’ reġim ta’ sanzjonijiet f’idejn l-Istati Membri individwali, ikun qed jiffavorixxi l-applikazzjoni irregolari tal-liġi, u b’hekk l-użu ta’ regolament minflok direttiva jsir inutli. |
4.10. |
B’mod ġenerali, il-KESE huwa tal-fehma li s-sistema ġdida ta’ tikkettar bħal din tista’ tiggarantixxi li: |
4.10.1. |
Il-konsumaturi jirċievu informazzjoni aktar preċiża, rilevanti u komparabbli dwar l-effiċjenza u l-konsum tal-enerġija tal-prodotti kollha mibjugħa fl-UE, u b’hekk jitħeġġeġ xiri bil-ħsieb u ekonomiku fit-tul kif ukoll użu favur l-ambjent. |
4.10.2. |
Il-moviment liberu tal-prodotti jittejjeb, u b’hekk jiġu żgurati kundizzjonijiet ekwivalenti. Dan isaħħaħ ukoll il-kompetittività tal-intrapriżi Ewropej li jiġu inċentivati biex ikunu innovattivi, filwaqt li jkollhom il-vantaġġ li jidħlu minn tal-ewwel fis-suq meta mqabbla ma’ dawk ta’ pajjiżi terzi, bil-possibbiltà ta’ marġini ogħla ta’ profitt. |
4.10.3. |
Il-livelli ta’ impjieg jissaħħu sakemm l-intrapriżi Ewropej jimpenjaw ruħhom li ma jirrilokawx aktar il-produzzjoni tagħhom u b’hekk jirrappreżentaw, b’mod indirett, fattur għar-rilanċ tal-produzzjoni Ewropea u l-konsum domestiku. |
5. Kummenti speċifiċi
5.1. |
Il-Kumitat jemmen li s-sistema l-ġdida ta’ tikkettar ittejjeb fuq il-leġislazzjoni attwali iżda ma tindirizzax il-ħtiġijiet kollha ta’ informazzjoni tal-konsumaturi. Għal dan il-għan, huwa propost li fit-tikketta tiddaħħal aktar informazzjoni bħat-“tul tal-ħajja minima” (9) u “l-konsum tal-enerġija tul il-ħajja” tal-prodotti, dan ukoll b’rabta mal-marka tal-karbonju. Din l-informazzjoni tirriżulta li hija kruċjali biex il-prodotti tal-enerġija li jappartjenu għall-klassijiet differenti jkunu jistgħu jitqabblu b’mod effettiv u ekonomiku u biex tiġi miġġielda u skoraġġuta l-obsolexxenza ppjanata tal-prodotti. |
5.1.1. |
Informazzjoni addizzjonali siewja imma mhux indispensabbli għall-konsumaturi, bħall-ispiża tal-enerġija addizzjonali ġġenerata minn prodotti użati fl-awtomazzjoni tad-dar, tista’ tinkiseb minn sit fuq l-Internet dwar l-effiċjenza tal-enerġija tal-prodotti jew bl-użu ta’ kodiċi-QR speċjali fuq it-tikketta sabiex kull prodott ikun faċilment aċċessibbli mit-tablets jew smartphones, kif diġà sar għal skopijiet simili fil-każ ta’ prodotti kummerċjali oħrajn, bl-argument tal-introduzzjoni gradwali tal-pjan ta’ azzjoni dwar l-Internet tal-Oġġetti (10). |
5.2. |
Il-Kumitat jipproponi li jiġi żviluppat format grafiku ġdid għat-tikketta enerġetika bil-għan li jindirizza l-iffalsifikar u tiġi evitata l-konfużjoni fost il-konsumaturi speċjalment fil-perjodu transitorju. Għalhekk, il-KESE jissuġġerixxi li l-iskali li ma fihomx prodotti fuq is-suq jitħallew bil-griż fl-iskala kkulurita, sabiex ma jkunx hemm diżinċentiv għax-xiri mill-konsumatur. Dan għandu jsir kemm għall-klassijiet l-aktar baxxi, fejn il-prodotti tneħħew mis-suq mid-Direttiva dwar l-Ekodisinn, kif ukoll għall-klassijiet ogħla li jew għad ma fihomx prodotti fis-suq jew jirriżultaw mill-proċess ta’ riklassifika. |
5.3. |
Il-Kumitat ifakkar lill-Kummissjoni dwar l-argumentazzjoni fl-Opinjoni TEN/516 (11) u, b’mod partikolari, il-fenomenu ta’ “faqar enerġetiku” li jaffettwa aktar minn 50 miljun ċittadin madwar l-UE kollha. Dan jimplika li l-Unjoni, skont il-prinċipju tas-sussidjarjetà, għandha tiffaċilita kemm jista’ jkun l-aċċessibbiltà tal-prodotti b’effiċjenza tal-enerġija ogħla għall-gruppi l-aktar foqra u l-aktar żvantaġġati fis-soċjetà. Fl-istess ħin l-Unjoni Ewropea għandha tieħu azzjoni sabiex kwalunkwe spiża addizzjonali taħt is-sistema l-ġdida ta’ tikkettar ma taqax awtomatikament fuq il-bejjiegħ b-imnut jew l-utenti finali. |
5.3.1. |
F’ħafna Stati Ewropej diġà ġew implimentati b’suċċess prattiki tajbin fil-qasam tas-sussidjarjetà u l-aċċessibbiltà ta’ prodotti tal-enerġija. Waħda minn dawn tinkludi l-possibbiltà li fid-dikjarazzjoni tat-taxxa titnaqqas l-ispiża ta’ prodotti tal-enerġija ta’ klassi aktar għolja. Madankollu, minbarra prattiki nazzjonali tajbin li huma pjuttost utli u importanti, il-KESE jittama li l-Unjoni Ewropea u l-Kunsill Ewropew, b’mod partikolari, fid-dawl tal-importanza tal-isfida tal-effiċjenza tal-enerġija, iħaddmu l-prinċipju tas-sussidjarjetà u jieħdu azzjoni sabiex tinħoloq strateġija unika li tinvolvi liċ-ċittadini kollha fil-proċess ta’ “rivoluzzjoni tal-enerġija.” |
5.4. |
Il-KESE jemmen li jekk jitqies il-prinċipju tad-“disinn għal kulħadd”, jiġifieri li jiġu mfassla prodotti li jkunu jistgħu jintużaw minn kulħadd, allura anke t-tikketti għandhom ikunu b’mod li jinftiehmu aktar minn kulħadd, b’attenzjoni partikolari għall-ħtiġijiet taċ-ċittadini b’diżabbiltà. |
5.5. |
Il-KESE jilmenta dwar in-nuqqas ta’ strateġija speċifika għall-kummerċ onlajn, li l-fatturat tiegħu qed jikber b’rata kostanti u li, sal-lum, huwa wieħed mis-setturi fejn l-komparabbiltà tal-prodotti, u speċjalment s-sorveljanza tas-suq jidhru aktar kumplessi u diffiċli. Skont kif irrapportat mill-osservatorju MarketWatch, 23 % biss tal-prodotti onlajn ikollhom tikketta korretta. Dan jirrappreżenta fattur ta’ distorsjoni tas-suq li jiġġenera dannu evidenti għall-intrapriżi u l-konsumaturi. |
5.5.1. |
Il-Kumitat jinnota li fil-preżent ir-Regolament ta’ Delega (UE) Nru 518/2014 dwar it-tikkettar tal-prodotti b’rabta mal-enerġija fuq l-Internet, li daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Jannar 2015, mhuwiex konformi meta mqabbel mal-proposta l-ġdida għal Regolament. Dan, fost l-oħrajn, jistabbilixxi li t-tikketta hija obbligatorja biss għal prodotti ġodda u mhux fuq dawk li diġà huma għal bejgħ, u li għalihom huwa previst biss tikkettar fuq bażi volontarja. Barra minn hekk, ma jindirizzax il-problema ta’ “siti bażar”, fejn ħafna drabi l-konsumatur mingħajr ma jkun jaf jixtri prodotti offruti għall-bejgħ minn entitajiet terzi u li s-siti ma jkunux responsabbli għar-reklamar qarrieqi jew żbaljat tagħhom. |
5.6. |
Il-KESE jinnota li la s-sistema attwali ta’ tikkettar u lanqas dik ġdida ma jindirizzaw il-kwistjoni ta’ prodotti tal-enerġija “riġenerati”. F’dan ir-rigward, jemmen li huwa adatt u neċessarju li tiġi regolata l-kummerċjalizzazzjoni ta’ prodotti bħal dawn, b’mod speċjali dawk il-prodotti mibjugħin permezz ta’ eżerċizzji kummerċjali apposta, sabiex ma jitħallewx lakuni fir-regolament u b’mod partikolari favur integrazzjoni aħjar bejn id-Direttiva dwar l-Ekodisinn u l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni “Għal ekonomija ċirkolari” (12). Barra minn hekk, il-KESE jfakkar fil-pożizzjonijiet li diġà ttieħdu fil-passat kontra l-“obsolexxenza ppjanata”, u huwa favur il-kummerċjalizzazzjoni ta’ prodotti aktar fit-tul u reżiljenti (13). |
5.7. |
Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea tagħti attenzjoni partikolari lill-prodotti importati minn pajjiżi terzi sabiex il-produzzjoni Ewropea tiġi protetta minn kompetizzjoni inġusta possibbli. B’mod partikolari, il-Kumitat jistieden lill-Kummissjoni tniedi kampanja qawwija kontra l-iffalsifikar tat-tikketti u għalhekk ikun diffiċli li wieħed jiffalsifikahom, filwaqt li ssaħħaħ il-kontrolli fuq il-konformità suġġettiva u oġġettiva, u meta tinstab falsifikazzjoni l-importatur jiġi ippenalizzat u l-prodott jiġi irtirat mis-suq. |
5.8. |
Il-KESE jenfasizza li l-edukazzjoni dwar ix-xiri u l-użu konxju ta’ prodotti huma essenzjali biex jintlaħqu l-għanijiet li l-Unjoni Ewropea adottat fil-qasam tal-effiċjenza tal-enerġija. L-Istati Membri huma ġustament mitluba jaqdu rwol ewlieni b’kampanji ad hoc ta’ informazzjoni u sensibilizzazzjoni. Il-KESE, madankollu, jittama f’involviment attiv tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll dak Ewropew bil-għan ta’ komunikazzjoni aktar effettiva u mifruxa (14), inkluż il-bejjiegħa bl-imnut. |
5.8.1. |
Il-Kumitat jaqbel mal-proposta tal-Kummissjoni li fir-riklami tiġi inkluża b’mod obligatorju t-tikketta tal-enerġija għal kull prodott jew, meta dan ma jkunx possibli, għall-inqas il-klassi tal-enerġija, bil-għan li tiżdied l-informazzjoni u s-sensibilizzazzjoni tal-konsumaturi dwar l-akkwist u l-użu għaqli tal-prodotti enerġetiċi (15). |
5.9. |
Il-KESE jenfasizza l-ħtieġa li jiġu riveduti xi aspetti tal-perjodu tranżitorju meħtieġ għall-“aġġornament tal-iskali” tal-prodotti. Ir-regolament, fil-fatt, jistabbilixxi li fi tmien dan il-perjodu ta’ 6 xhur, ġimgħa waħda tkun biżżejjed għat-tranżizzjoni minn sistema ta’ tikkettar doppju għal waħda fejn jibqa’ biss prodotti tikkettati bis-sistema l-ġdida. Hemm ċans li dan il-perjodu ikun qasir wisq u ftit realistiku, u għaldaqstant jitlob li jiġi estiż għal 30 jum, iż-żmien li normalment jingħata lill-intrapriżi biex jagħmlu inventarju tal-prodotti tagħhom. |
5.10. |
Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni tadotta approċċ aktar kawt u meqjus fil każ tal-atti delegati. B’mod partikolari jittama li d-delegi jkunu ċari u definiti, li l-kontroll tal-Parlament ikun garantit u fuq kollox li l-adozzjoni tal-atti delegati tkun dejjem soġġetta għal konsultazzjoni effettiva u koinvolviment tal-Istati Membri, tal-KESE u tal-partijiet interessati (16). |
5.11. |
Il KESE jappoġġja l-ħolqien ta’ Forum Konsultattiv ad hoc sabiex jitnieda djalogu strutturat bejn il-Kummissjoni, l-Istati Membri u l-partijiet interessati. |
5.12. |
Il-KESE jqis li l-perjodu ta’ 8 snin huwa adatt biex jiġi eżaminat mill-ġdid il-qafas għat-tikkettar, madankollu jipproponi li ssirlu valutazzjoni tal-impatt fuq perjodu ta’ żmien medju sabiex jiġi vverifikat l-impatt kumplessiv u l-istat attwali tal-implimentazzjoni. Din l-inizjattiva hija meqjusa dejjem aktar meħtieġa peress li l-proposta hija maħsuba biex ngħaddu minn direttiva għal regolament. |
5.13. |
Il-KESE iqis li t-twaqqif ta’ mekkaniżmu ta’ klassifika mill-ġdid stabbli u mhux ambigwa huwa kruċjali, sabiex sussegwentement il-klassifiki ġodda meħtieġa minħabba l-evoluzzjoni teknoloġika tas-suq ikunu ekonomiċi, preċiżi u mhux kontroversi. F’dan ir-rigward jipproponi li l-klassifika mill-ġdid issir biss f’każ ta’ bżonn ġenwin u biss meta l-prodotti tal-klassi tal-enerġija A ikunu jirrappreżentaw mill-inqas 20 % tas-suq. |
Brussell, l-20 ta’ Jannar 2016
Il-President tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew
Georges DASSIS
(1) Ref. COM(2015) 80 final.
(2) Id-Direttiva 2010/30/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-21 ta’ Ottubru 2009 dwar l-indikazzjoni permezz ta’ ttikkettar u l-informazzjoni standard tal-prodott dwar il-konsum tal-enerġija u riżorsi oħra minn prodotti marbutin mal-enerġija (ĠU L 153, 18.6.2010, p. 1).
(3) Id-Direttiva 2009/125/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-19 ta’ Mejju 2010 li tistabbilixxi qafas għall-iffissar ta’ rekwiżiti għall-ekodisinn għal prodotti relatati mal-enerġija (ĠU L 285, 31.10.2009, p. 10).
(4) SWD(2015) 139.
(5) COM(2015) 341 final, il-punt 2.3 tal-Proposta.
(6) COM(2015) 341 final, Artikolu 7(3).
(7) COM(2015) 341 final, Artikolu 4(5).
(8) Opinjoni tal-KESE dwar “L-ekokompatibbiltà/prodotti li jikkunsmaw l-enerġija”, (ĠU C 112, 30.4.2004, p. 25) (mhux disponibbli bil-Malti).
(9) Opinjoni tal-KESE dwar “It-tul tal-ħajja tal-prodotti industrijali u t-tiġdid tal-fiduċja permezz tal-informazzjoni tal-konsumaturi” (ĠU C 67, 6.3.2014, p. 23).
(10) Opinjoni tal-KESE dwar “Internet tal-Oġġetti – Pjan ta’ Azzjoni għall-Ewropa” (ĠU C 255, 22.9.2010, p. 116).
(11) Opinjoni tal-KESE dwar “Lejn azzjoni Ewropea kkoordinata għall-prevenzjoni u l-ġlieda tal-faqar fil-qasam tal-enerġija” (ĠU C 341, 21.11.2013, p. 21).
(12) COM(2014) 398 final. Opinjoni tal-KESE dwar “L-ekonomija ċirkolari fl-UE” (ĠU C 230, 14.7.2015, p. 91).
(13) Ara n-nota ta’ qiegħ il-paġna 9.
(14) Studju tal-KESE dwar ir-rwol tas-soċjetà ċivili fl-implimentazzjoni tad-Direttiva tal-UE dwar l-enerġija rinnovabbli. Koordinatur ġenerali: is-Sur Ribbe, Jannar 2015.
(15) COM(2015) 341 final, premessa 10 u l-Artikolu 3(3a).
(16) Opinjoni tal-KESE dwar “Atti Delegati” (ĠU C 13, 15.1.2016, p. 145).
3.3.2016 |
MT |
Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea |
C 82/13 |
Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni – Tnedija tal-proċess ta’ konsultazzjoni pubblika dwar disinn ġdid tas-suq tal-enerġija”
[COM(2015) 340 final]
(2016/C 082/03)
Relatur: |
is-Sur Lutz RIBBE |
Nhar il-15 ta’ Lulju 2015, il-Kummissjoni ddeċidiet, b’konformità mal-Artikolu 304 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE), li tikkonsulta lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar
“Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni – Tnedija tal-proċess ta’ konsultazzjoni pubblika dwar disinn ġdid tas-suq tal-enerġija”
[COM(2015) 340 final].
Is-Sezzjoni Speċjalizzata għat-Trasport, l-Enerġija, l-Infrastruttura u s-Soċjetà tal-Informazzjoni, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-Opinjoni tagħha nhar is-7 ta’ Jannar 2016.
Matul il-513-il sessjoni plenarja tiegħu li saret fl-20 u l-21 ta’ Jannar 2016 (seduta tal-20 ta’ Jannar), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-Opinjoni b’212-il vot favur, 4 voti kontra u 7 astensjonijiet.
1. Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet
1.1. |
Il-KESE jilqa’ l-Komunikazzjoni u jappoġġja ħafna mill-proposti li jinsabu fiha, li huwa jqis bħala konsegwenza loġika tal-kunsiderazzjonijiet dwar Unjoni tal-Enerġija Ewropea. |
1.2. |
It-titjib tas-swieq li huwa ppreżentat, li jinkludi l-kummerċ tal-istess ġurnata, it-tħassir ta’ regoli li jfixklu l-kompetizzjoni, il-kontroll tad-domanda u l-ħolqien ta’ sinjali tal-prezzijiet tajbin fil-prinċipju huma miżuri korretti u importanti għal disinn ġdid tas-suq tal-enerġija, li fil-futur ser ikun iktar allinjat mal-ispeċifiċitajiet ta’ enerġija rinnovabbli varjabbli u deċentralizzata. |
1.3. |
Il-provvista sikura u bi prezz aċċessibbli ta’ enerġija (nadifa) għall-kumpaniji u l-unitajiet domestiċi hija l-bażi vitali għall-ekonomija u l-persuni fis-soċjetà moderna. Għaldaqstant, is-sistema tal-enerġija hija fundamentalment kwistjoni tas-soċjetà kollha kemm hi, u biex tinkiseb tirrikjedi bilanċ tajjeb bejn is-suq u r-regolamentazzjoni. Sa issa, dan mhuwiex diskuss biżżejjed fil-livell politiku, lanqas f’din il-Komunikazzjoni. |
1.4. |
L-għan tal-provvista tal-enerġija b’livell baxx ta’ karbonju u bi proporzjon għoli ta’ sorsi ta’ enerġija rinnovabbli li jistgħu jiġu rregolati jista’ jintlaħaq fil-perjodu qasir sa medju biss jekk l-operaturi tas-suq kollha (inklużi l-ġodda) ikollhom biżżejjed għażliet flessibbli, bħal kapaċitajiet ta’ ħżin suffiċjenti, għażliet ta’ domanda flessibbli u faċli għall-konsumatur u teknoloġiji flessibbli għall-ġenerazzjoni tal-elettriku (bħal pereżempju l-koġenerazzjoni), kif ukoll infrastruttura għad-distribuzzjoni tal-elettriku li hija żviluppata u konnessa b’mod adatt, u jekk il-konsumaturi jkunu informati biżżejjed fil-ħin u b’mod korrett, jekk ikollhom l-opportunità li jiżviluppaw opportunitajiet ta’ kummerċjalizzazzjoni tagħhom stess u jekk l-investimenti neċessarji fit-teknoloġiji u l-infrastruttura jħallu l-frott. Dan kollu ma jseħħx attwalment. |
1.5. |
Is-sinjali tal-prezzijiet huma importanti, għaliex il-bidla tas-sistema eżistenti ser tkun teħtieġ investimenti kbar. Fil-każ tal-prezzijiet tal-kambju attwali ta’ 30 jew 40 EUR/MWh, l-investimenti ma jistgħux jiġu ffinanzjati mill-ġdid, irrispettivament minn jekk dawn isirux f’kapaċitajiet ġodda għall-produzzjoni tal-elettriku jew f’teknoloġiji tal-ħżin. Tali prezzijiet tal-kambju jistgħu jinkisbu biss minħabba li, fost affarijiet oħrajn, jispiċċa ħafna elettriku minn impjanti tal-enerġija deprezzati fis-suq u minħabba li jitħallsu sussidji għal elettriku ġġenerat mill-faħam, l-enerġija nukleari u l-enerġiji rinnovabbli. Għalhekk, il-prezzijiet tal-kambju tal-lum lanqas biss jirriflettu l-istruttura tal-ispejjeż reali. Il-prezzijiet fil-borża tal-elettriku jipprovdu stampa mgħawġa tal-ispejjeż reali tal-enerġija minħabba sussidji u regolamentazzjoni żejda. Huwa biss bi prezzijiet trasparenti u realistiċi li jistgħu jinkisbu s-sinjali t-tajbin għall-investimenti kbar meħtieġa għat-trasformazzjoni tas-sistema eżistenti. |
1.6. |
Konsegwentement, l-ipprezzar jeħtieġ approċċi kompletament ġodda sabiex tinħoloq bażi ekonomika għall-kwalità tan-netwerk ġdida mixtieqa (li tkopri wkoll il-ġestjoni tad-domanda u l-ħżin). Approċċ wieħed ikun li l-komponenti regolatorji jkunu allinjati aħjar mall-innovazzjonijiet mixtieqa u ssir evalwazzjoni aħjar tal-istabbiltà tas-sistema. |
1.7. |
Il-prezzijiet fil-futur għandhom jirriflettu l-ispejjeż totali attwali għall-ġenerazzjoni, il-provvista u r-rimi tal-elettriku, inklużi wkoll l-effetti esterni negattivi (pereżempju emissjonijiet tas-CO2). L-ipprezzar għandu jkun realistiku. Dan ifisser ukoll li l-Kummissjoni għandha tadatta s-sistema tagħha stess u li s-sussidji statali li baqa’ għandhom jitneħħew. Il-Kummissjoni għadha ma ssuġeriet l-ebda approċċ koerenti għal dan il-għan. |
1.8. |
L-isfida teknika kbira tas-sistema tal-enerġija ġdida tikkonsisti partikolarment fil-fatt li l-enerġija elettrika, fil-futur, mhijiex ser tibqa’ rregolata ċentralment minn impjanti tal-enerġija kbar sabiex titwassal għand il-konsumaturi (“minn fuq għal isfel”), iżda fuq il-bażi ta’ ħafna sorsi tal-enerġija rinnovabbli deċentralizzati, parzjalment varjabbli, ser jinħolqu “gżejjer ta’ produzzjoni u provvista” ġodda, li jeħtieġ li jkunu interkonnessi (“approċċ minn isfel għal fuq”) u li fihom il-ġestjoni tad-domanda (inkluż il-ħżin) kif ukoll il-kummerċjalizzazzjoni lokali/reġjonali, ser ikollhom rwol prominenti. |
1.9. |
Il-KESE enfasizza kemm-il darba li tali sistemi tal-enerġija ġodda u deċentralizzati joffru opportunitajiet, mhux biss f’termini tal-aċċettazzjoni pubblika tat-tibdil strutturali neċessarju u l-investimenti meħtieġa (1). F’termini tal-ekonomija reġjonali wkoll jistgħu jinħolqu prospetti u opportunitajiet ġodda għal valur miżjud barra mis-sistemi magħrufa s’issa. It-teknoloġiji ġodda qegħdin jagħmluha possibbli li terġa’ tiġi stabbilita rabta bejn l-iżvilupp reġjonali u l-politika tal-enerġija. Barra minn hekk, il-gżejjer ta’ provvista interkonnessi jipprovdu sitwazzjoni tas-sigurtà mtejba biex jiġu ffaċċjati attakki fuq infrastruttura kritika. |
1.10. |
Il-Kummissjoni għalhekk għandha bżonn taħseb dwar is-sistema kummerċjali f’termini tal-infrastruttura tal-enerġija meħtieġa mingħajr ma tipprova tagħmel it-tibdiliet neċessarji għall-infrastruttura tal-enerġija kompatibbli mas-sistema kummerċjali eżistenti. Għandha wkoll tikkunsidra, flimkien mal-parteċipanti tas-suq, liema bidliet għall-infrastruttura tal-enerġija u s-sistema kummerċjali jistgħu joħolqu l-kundizzjonijiet għall-ħolqien ta’ sistema tal-provvista tal-enerġija iktar diversifikata, flessibbli, iċċentrata fuq il-konsumatur u kosteffiċjenti. |
1.11. |
Il-KESE jilqa’ mhux biss id-dikjarazzjonijiet tal-Kummissjoni dwar il-firxa ġdida ta’ partijiet interessati, iżda jqis ukoll li l-involviment attiv tal-konsumaturi (jiġifieri l-kumpaniji, iċ-ċittadini, l-utilitajiet tal-muniċipalitajiet eċċ.) fil-produzzjoni u l-kummerċjalizzazzjoni lokali jew reġjonali diretta, huwa ħafna aktar importanti. Jekk illum il-kumpaniji, iċ-ċittadini jew l-utilitajiet tal-muniċipalitajiet jiddeċiedu li jużaw il-potenzjali tal-enerġija disponibbli lokalment jew reġjonalment, pereżempju fil-forma ta’ stallazzjonijiet solari jew tar-riħ ikkoordinati b’mod konġunt, imbagħad għandha tkun ħafna eħfef għalihom li jużaw l-enerġija ġġenerata immedjatament, mingħajr ma jirrikorru għal boroż jew negozjanti, u/jew li jikkummerċjalizzaw din l-enerġija direttament u mingħajr diffikultajiet. Madanakollu, hawnhekk ukoll, id-dokument tal-Kummissjoni jħalli ħafna mistoqsijiet bla tweġiba. |
1.12. |
Il-Kummissjoni ripetutament enfasizzat li għad hemm ostakli għall-enerġija rinnovabbli, li għandhom jiġu indirizzati, u li hija meħtieġa promozzjoni tas-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli, immexxija mis-suq u reġjonalizzata. Il-KESE jaqbel ma’ dan, iżda jinnota li l-estensjoni tas-suq u regolamentazzjoni mnaqqsa mhux se jwasslu waħidhom għal żieda fil-produzzjoni tal-enerġija rinnovabbli. Iżda sfortunatament, il-Komunikazzjoni preżenti ma tipprovdi l-ebda gwida dwar ideat preċiżi min-naħa tal-Kummissjoni. |
2. Kontenut u sfond tal-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni
2.1. |
L-iżvilupp ta’ Unjoni tal-Enerġija reżistenti għal kriżi bi strateġija għall-protezzjoni tal-klima orjentata lejn il-futur huwa wieħed mill-għanijiet strateġiċi fil-linji gwida politiċi tal-Kummissjoni ta’ Juncker. |
2.2. |
Din il-mira ġiet ikkonfermata fil-Programm ta’ Ħidma tal-Kummissjoni għall-2015 (2) u ġiet żviluppata f’aktar dettall fil-Qafas Strateġiku għal Unjoni tal-Enerġija Reżiljenti b’Politika dwar il-Bidla fil-Klima li Tħares ‘il Quddiem (3): minbarra provvista tal-enerġija affidabbli u bi prezz aċċessibbli, l-għan huwa li tinħoloq sistema tal-enerġija sostenibbli u li ma tagħmilx ħsara lill-klima, b’kompetizzjoni qawwija fis-suq u innovazzjoni. Il-qafas strateġiku jagħmel enfasi speċjali fuq il-pubbliku, li għandu jieħu rwol attiv fid-disinn ġdid tas-sistema tal-enerġija. Id-disinn ġdid tas-suq tal-enerġija, partikolarment is-suq tal-elettriku, huwa pass importanti sabiex jinkisbu dawn l-objettivi. |
2.3. |
Il-proċess ta’ konsultazzjoni pubblika, mibdi b’din il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni, għandu jikkontribwixxi sabiex tingħeleb sensiela ta’ sfidi notevoli l qegħdin jostakolaw it-twaqqif ta’ sistema tal-enerġija sostenibbli. |
2.4. |
Skont il-Kummissjoni Ewropea, dawn l-isfidi huma marbutin mal-fatt li: “Il-kunċett tas-suq eżistenti jmur lura għal żmien li fih impjanti tal-elettriku ċentralizzati, fuq skala kbira, imħaddma fil-biċċa l-kbira mill-fjuwils fossili, kellhom l-għan ewlieni li jipprovdu lil kull dar u negozju f’żona limitata – tipikament Stat Membru – b’kemm iridu elettriku, u li fih il-konsumaturi – l-unitajiet domestiċi, in-negozji u l-industrija – kienu meqjusa bħala passivi”. Il-Kummissjoni qiegħda timmira għal “bidla fundamentali tas-sistema tal-enerġija tal-Ewropa”, bidla fejn il-ġenerazzjoni tal-elettriku deċentralizzata tkun ibbażata b’mod qawwi fuq sorsi tal-enerġija varjabbli, fejn ħafna iktar partijiet interessati jinvolvu ruħhom fl-attività tas-suq bi rwoli li qegħdin jevolvu filwaqt li l-ġestjoni tad-domanda ser tkun sfida ġdida u ċentrali. |
2.5. |
Il-Kummissjoni ssemmi dawn l-isfidi speċifiċi:
|
2.6. |
Il-Kummissjoni identifikat sensiela ta’ miżuri sabiex tegħleb dawn l-isfidi:
|
3. Kummenti ġenerali
3.1. |
Sabiex jintlaħqu l-miri tal-Unjoni tal-Enerġija Ewropea, ser ikunu neċessarji ħafna bidliet fundamentali, u fost l-oħrajn hemm bżonn ta’ – kif tispjega l-Kummissjoni – direzzjoni fundamentalment ġdida fit-tfassil tas-suq tal-elettriku. |
3.2. |
Dawn il-bidliet ser jiġu aċċettati mis-soċjetà b’mod suffiċjenti biss jekk a) isir proċess ta’ konsultazzjoni intensiv u organizzat tajjeb mal-partijiet interessati u mas-soċjetà ċivili u b) dawn ma jkunux biss ikkonsultati, iżda jkunu aċċettati bħala msieħba attivi li jaġixxu. |
3.3. |
L-istudju (4) tal-KESE dwar il-valutazzjoni tal-konsultazzjoni tal-partijiet interessati mill-Kummissjoni Ewropea jiddeskrivi kif dan il-proċess jista’ jitwettaq, kif ukoll jirreferi għall-inizjattiva tiegħu ta’ “Djalogu Ewropew dwar l-Enerġija”. |
3.4. |
It-titjib tas-swieq li huwa ppreżentat, li jinkludi l-kummerċ tal-istess ġurnata, it-tħassir ta’ regoli li jgħawġu u jfixklu l-kompetizzjoni, il-kontroll tad-domanda u l-ħolqien ta’ sinjali tal-prezzijiet tajbin huma miżuri korretti u importanti għal disinn ġdid tas-suq tal-enerġija, li fil-futur ser ikun iktar allinjat mal-ispeċifiċitajiet ta’ enerġija rinnovabbli varjabbli. Hekk biss jistgħu jintlaħqu l-għanijiet ta’ Unjoni tal-Enerġija Ewropea, milqugħin mill-KESE, filwaqt li tkun iggarantita provvista tal-elettriku għall-unitajiet domestiċi u l-ekonomija li tkun kosteffiċjenti, favur l-ambjent, sikura u bi prezz aċċessibbli. |
3.5. |
Il-KESE jenfasizza partikolarment il-kummerċ tal-istess ġurnata sabiex ikun organizzat kummerċ raġonevoli għall-elettriku minn enerġija rinnovabbli varjabbli. |
3.6. |
Huwa jilqa’ l-fatt li fil-Komunikazzjoni, mill-ġdid, huma deskritti l-prinċipji ewlenin tas-“sistema tal-enerġija ġdida”. Huwa jqis dan bħala sinjal tajjeb għall-operaturi tas-suq kollha u għas-soċjetà sħiħa. Fost dawn hemm:
|
3.7. |
Il-provvista sikura u bi prezz aċċettabbli tal-kumpaniji u l-unitajiet domestiċi b’enerġija iktar nadifa hija l-bażi vitali għall-ekonomija u l-persuni fis-soċjetà moderna. Għaldaqstant, is-sistema tal-enerġija hija fundamentalment kwistjoni tas-soċjetà kollha kemm hi, u biex tinkiseb tirrikjedi bilanċ tajjeb bejn is-suq u r-regolamentazzjoni. Sa issa, dan mhuwiex diskuss biżżejjed fil-livell politiku, lanqas f’din il-Komunikazzjoni. Pereżempju, il-kwistjoni dwar jekk huwiex aħjar li n-netwerks ta’ distribuzzjoni u ta’ trażmissjoni – b’mod simili għall-awtostradi, in-netwerk ferrovjarju jew il-provvista tal-ilma – jiġu allokati lill-awtoritajiet pubbliċi, tabilħaqq mhijiex deċiża fi Brussell, għalkemm hawnhekk jista’ jsir dibattitu. Il-politika tal-enerġija tinkludi l-istabbiliment ta’ kundizzjonijiet qafas ċari u superviżjoni regolatorja. Din tinkludi wkoll il-protezzjoni tal-konsumatur u l-protezzjoni ta’ gruppi soċjali li huma partikolarment vulnerabbli. |
3.8. |
Il-KESE jixtieq joqgħod lura milli jikkummenta b’mod pożittiv dwar il-ħafna miżuri korretti li ppreżentat il-Kummissjoni, inkluża l-kritika dwar il-kapaċità ta’ riżerva. Minflok, huwa jixtieq jagħti ħarsa lejn uħud mill-kwistjonijiet li ma tteħdux inkunsiderazzjoni suffiċjentement mill-Kummissjoni jew li bilkemm ġew indirizzati. |
4. Kummenti speċifiċi
4.1. |
Il-KESE jaqbel kompletament mal-Kummissjoni li tinħtieġ “bidla fundamentali tas-sistema tal-enerġija tal-Ewropa”. Mill-perspettiva tal-Kumitat, madankollu, is-soluzzjonijiet li huma rappreżentati fil-Komunikazzjoni iktar milli “bidla fundamentali” jirrappreżentaw adattament tas-sistema eżistenti jew żieda magħha. |
4.2. |
I-KESE jixtieq jiġbed l-attenzjoni b’mod partikolari lejn il-fatt li “bidla fundamentali” tista’ tinvolvi iktar mis-sempliċi konnessjoni ta’ sistemi nazzjonali sabiex jifformaw netwerk Ewropew, ir-riforma tas-swieq u tas-sistemi kummerċjali eżistenti u żieda sinifikanti fil-proporzjon tal-enerġiji rinnovabbli. Għall-kuntrarju, trid tiġi ddisinjata u żviluppata sistema tal-enerġija kompletament ġdida, b’firxa ħafna ikbar u iktar deċentralizzata ta’ partijiet interessati. Dan ifisser mhux biss titjib tan-netwerk ta’ trażmissjoni u ta’ distribuzzjoni eżistenti, iżda wkoll l-appoġġ għal dan in-netwerk permezz ta’ infrastruttura ġdida aktar sofistikata. Sa ċertu punt, dan in-netwerk ġdid għandu jkun ibbażat fuq strutturi kompletament ġodda u iktar diversifikati għall-kummerċ, in-netwerking u l-kummerċjalizzazzjoni, Is-sorsi tal-enerġija tradizzjonali attwali se jkollhom rwol ta’ pont. |
4.3. |
L-għan ta’ provvista tal-enerġija mingħajr karbonju bi proporzjon għoli ta’ sorsi ta’ enerġija li jistgħu jiġu rregolati jista’ jintlaħaq fi żmien qasir sa medju biss jekk
Dan kollu ma jseħħx attwalment. |
4.4. Sinjali tal-prezzijiet u inċentivi għall-investiment
4.4.1. |
Il-Kummissjoni tenfasizza l-importanza tas-sinjali tal-prezzijiet li għandhom a) iħeġġu lill-konsumaturi jassumu rwol attiv fis-suq tal-enerġija u b) joħolqu inċentivi għan-negozji sabiex jinvestu f’teknoloġiji tal-enerġija ġodda, b’emissjonijiet baxxi. Tali sinjali tal-prezzijiet huma importanti, għaliex il-bidla tas-sistema eżistenti teħtieġ investimenti kbar. Fil-każ tal-prezzijiet tal-kambju attwali ta’ 30 jew 40 EUR/MWh, l-investimenti, li naturalment huma interessanti għall-konsumatur peress li huwa jġarrabhom, irrispettivament minn jekk dawn isirux f’kapaċitajiet ġodda għall-produzzjoni tal-elettriku jew f’teknoloġiji tal-ħżin, ma jistgħux jiġu ffinanzjati mill-ġdid. Tali prezzijiet tal-kambju attwalment jistgħu jinkisbu biss minħabba li, fost affarijiet oħrajn, jispiċċa ħafna elettriku minn impjanti tal-enerġija deprezzati fis-suq u minħabba li jitħallsu sussidji għolja għal elettriku ġġenerat mill-faħam, l-enerġija nukleari u l-enerġiji rinnovabbli. Għalhekk, il-prezzijiet tal-kambju tal-lum ma jirriflettux l-istruttura tal-ispejjeż reali. Il-prezzijiet fil-borża tal-elettriku jipprovdu stampa mgħawġa tal-ispejjeż reali tal-enerġija minħabba sussidji u regolamentazzjoni żejda. Huwa biss bi prezzijiet trasparenti u realistiċi li jistgħu jinkisbu s-sinjali t-tajbin għall-investimenti kbar meħtieġa għat-trasformazzjoni tas-sistema eżistenti. |
4.4.2. |
Fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni ma jissemmiex biżżejjed x’implikazzjonijiet ser ikollha din l-istruttura partikolari tal-ispejjeż tal-enerġija rinnovabbli: fil-każ ta’ spejjeż marġinali ta’ żero għas-sorsi tal-enerġija rinnovabbli u l-ħażniet elettriċi mhux ser jibqa’ jkun hemm sinjali tal-prezzijiet pożittivi min-naħa tas-swieq bl-ingrossa. Dan għandu żewġ implikazzjonijiet. L-ewwel nett: jekk ma jkunx hemm sinjali għall-allokazzjoni tal-elettriku fi żmien qasir min-naħa tal-prezzijiet bl-ingrossa, dawn iridu jinħolqu permezz ta’ arranġamenti oħrajn, jiġifieri pereżempju permezz ta’ sussidji. It-tieni nett, l-ispejjeż marġinali ta’ żero jeħtieġu mekkaniżmi ta’ refinanzjament kompletament ġodda għall-enerġija rinnovabbli varjabbli u anki għal ħażniet elettriċi. |
4.4.3. |
Konsegwentement, l-ipprezzar jeħtieġ approċċi kompletament ġodda sabiex tinħoloq bażi ekonomika għall-kwalità tan-netwerk ġdida mixtieqa (li tkopri wkoll il-ġestjoni tad-domanda u l-ħżin). Approċċ minnhom jista’ jkun riformulazzjoni tal-komponenti regolatorji tal-prezz għall-konsumatur finali, partikolarment fir-rigward tat-taxxa fuq l-elettriku u l-ħlasijiet għall-użu tan-netwerk. Għandha tkun eżaminata r-riorganizzazzjoni tal-finanzjament tal-ispejjeż komuni fis-sistema tal-enerġija. |
4.4.4. |
Sabiex il-prezzijiet kollha jirriflettu preċiżament l-ispejjeż għall-provvista tal-elettriku, il-KESE jitlob sabiex il-Kummissjoni, fil-kuntest ta’ approċċ armonizzat fil-livell tal-UE, tistinka favur il-ħolqien ta’ trasparenza ċara tal-ispejjeż. L-ispejjeż ikkalkolati u komparattivi għandhom jirriflettu l-ispejjeż totali attwali tal-ġenerazzjoni, il-provvista u r-rimi tal-elettriku. Dawn il-kalkoli tal-ispejjeż għandhom jinkludu wkoll l-effetti esterni negattivi (pereżempju l-emissjonijiet tas-CO2) u s-sussidji. Hawnhekk, il-KESE jirreferi għall-opinjonijiet (7) u d-dikjarazzjonijiet preċedenti u jappella bil-qawwa kollha sabiex il-Kummissjoni żżomm il-wegħda tagħha li tinternalizza l-ispejjeż kollha kompletament fil-prezzijiet (inklużi l-esternalitajiet) mill-produzzjoni sar-rimi, filwaqt li ma tippermetti l-ebda kompetizzjoni diretta jew indiretta ta’ sussidji bejn is-sorsi differenti tal-enerġija. |
4.4.5. |
Minbarra l-ispejjeż attwali, il-kundizzjonijiet qafas għandhom jitfasslu b’tali mod li l-prezzijiet jieħdu inkunsiderazzjoni wkoll il-provvista ta’ servizzi bl-istess mod bħall-miżuri għall-evitar ta’ emissjonijiet dannużi għall-klima jew il-ħolqien ta’ impjiegi ta’ kwalità għolja meħtieġa. Il-prezzijiet iridu jirriflettu l-fatt li ser ikun hemm żminijiet bi provvista għolja u domanda baxxa kif ukoll żminijiet bil-maqlub, b’domanda għolja u provvista iktar skarsa. Huwa biss jekk il-prezzijiet juru r-realtà totali tal-ispejjeż u s-servizzi, kif ukoll jekk it-tnaqqis jingħadda għalkollox lill-utenti finali, li jkun hemm l-aġġustamenti mixtieqa mill-Kummissjoni, bħall-ġestjoni tad-domanda, impjanti tal-enerġija u ħażniet iktar flessibbli. |
4.4.6. |
Il-KESE jaqbel mal-Kummissjoni li t-tariffi regolati għandhom ikunu aboliti. Huwa ġust li jkun permess ipprezzar ħieles, ‘il fuq jew ‘l isfel. Dan jikkawża r-reazzjonijiet meħtieġa fis-suq u jappoġġja l-għażliet ta’ flessibbiltà bħall-ġestjoni tad-domanda u l-ħażna. Il-KESE jqis li l-ispeċifikazzjonijiet fil-linji gwida dwar l-għajnuna mill-istat tal-UE, li jgħidu li l-ebda għajnuna ma tingħata fiż-żmien ta’ prezzijiet tal-elettriku negattivi, huma ta’ żvantaġġ għall-enerġija rinnovabbli u jagħtu vantaġġ lit-teknoloġiji li huma ta’ ħsara għall-ambjent bi spejjeż marġinali ogħla. L-għajnuna attwali twassal għan-nuqqas tal-funzjonament tas-sinjali tal-prezzijiet, b’mod partikolari bin-nuqqas ta’ internalizzazzjoni tal-ispejjeż esterni. Il-Kummissjoni Ewropea tista’ tirranġa dan billi tirriforma l-linji gwida dwar l-għajnuna tagħha stess. Il-KESE jistenna proposta mill-Kummissjoni li kemm tindirizza l-kawżi tal-prezzijiet negattivi kif ukoll li fit-tul tagħmel is-sussidji superfluwi. |
4.4.7. |
Fid-dokument tal-Kummissjoni, inter alia, hija indirizzata wkoll in-neċessità ta’ skema mtejba għall-iskambju ta’ kwoti tal-emissjonijiet. Il-KESE ħareġ Opinjoni fuq inizjattiva proprja f’dan ir-rigward (8). Madankollu, huwa jenfasizza li anki b’riforma rigoruża, ftit biss mill-ispejjeż esterni tal-karburanti fossili għandhom ikunu inklużi fil-prezzijiet. Il-Fond Monetarju Internazzjonali jistma s-sussidji fuq il-karburanti fossili fl-UE għal total ta’ USD 330 biljun kull sena. Huwa jiddeskrivihom bħala ineffiċjenti, ta’ tfixkil għall-innovazzjoni, ta’ dannu għall-baġit, soċjalment inġusti u ambjentalment diżastrużi (9). |
4.4.8. |
L-ebda disinn ġdid tas-suq, tajjeb kemm hu tajjeb, ma jista’ jikkumpensa għas-sinjali tal-prezzijiet skorretti u l-problemi kkawżati minħabba fihom. |
4.4.9. |
Il-Kummissjoni enfasizzat diversi drabi li għad hemm ostakli għall-enerġija rinnovabbli, li għandhom jiġu indirizzati, u li hija meħtieġa promozzjoni tas-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli, immexxija mis-suq u reġjonalizzata. Il-KESE jaqbel ma dan. Iżda sfortunatament, il-Komunikazzjoni preżenti ftit li xejn fiha indikazzjonijiet dwar ideat preċiżi min-naħa tal-Kummissjoni. |
4.5. Il-kummerċ tal-elettriku
4.5.1. |
It-titolu tal-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni huwa “disinn ġdid tas-suq tal-enerġija”. Madankollu, din tiffoka kważi esklużivament fuq it-tibdiliet probabbli u – dawk li hija tqis – neċessarji għas-sistemi tal-elettriku, is-swieq u l-kummerċ tal-elettriku. Il-kapitolu 5 saħansitra jirreferi għal “Komunikazzjoni konsultattiva dwar id-disinn tas-suq tal-elettriku”. |
4.5.2. |
L-enfasi ċara fuq il-grilja elettrika u s-suq tal-elettriku ma tindirizzax kif suppost l-isfida ewlenija li attwalment qiegħda tiffaċċja l-politika tal-enerġija Ewropea. Id-diskussjonijiet iridu jieħdu iktar inkunsiderazzjoni tas-setturi tat-tisħin u t-trasport, speċjalment minħabba li probabbilment fil-futur ser ikun hemm sostanzjalment iktar rabtiet bejn dawn it-tliet oqsma milli hemm fil-preżent, li se jiġġeneraw opportunitajiet u jnaqqsu l-problemi (kliem ċentrali: Wind-Power to Heat, Power to Gas/Hydrogen, l-elettromobbiltà). |
4.5.3. |
Huwa ħafna eħfef li jkun hemm konverġenza tas-settur tal-elettriku mas-settur tat-tisħin u l-mobbiltà f’sistemi tal-elettriku deċentralizzati, milli f’sistema ċentralizzata. Fil-fatt, it-tisħin u l-mobbiltà essenzjalment huma organizzati b’mod deċentralizzat, b’tali mod li jistgħu jiġu aċċessati iktar faċilment bħala għażliet flessibbli għall-elettriku jekk l-elettriku wkoll jista’ jiġi kkummerċjalizzat b’mod deċentralizzat u dirett. Għalhekk, il-kompitu tat-trasformazzjoni tas-suq tal-elettriku huwa marbut mill-qrib mal-iżvilupp ta’ għażliet deċentralizzati għall-kummerċjalizzazzjoni ta’ elettriku minn enerġija rinnovabbli varjabbli, li għandha tinkludi wkoll l-użu ta’ applikazzjonijiet għat-tisħin u l-mobbiltà. |
4.5.4. |
Rigward is-suq tal-elettriku, il-Kummissjoni tressaq ħafna proposti għal strutturi ġodda fis-sistema kummerċjali attwali, primarjament fin-negozjar tal-kambju. Huwa ovvju li hija mixtieqa u importanti diversità ikbar fil-kummerċ attwali tal-enerġija fil-livell lokali, reġjonali, nazzjonali u Ewropew. Taħt l-ebda ċirkostanza, madankollu, m’għandu għalxiex jgħaddi kollox mill-boroż u l-negozjanti; madanakollu, il-Kummissjoni ma tieħux deċiżjonijiet dwar dan, |
4.5.5. |
Jekk illum il-kumpaniji, iċ-ċittadini jew l-utilitajiet tal-muniċipalitajiet jiddeċiedu li jużaw il-potenzjal tal-enerġija disponibbli lokalment jew reġjonalment, pereżempju fil-forma ta’ stallazzjonijiet solari jew tar-riħ ikkoordinati b’mod konġunt, imbagħad għandha tkun ħafna eħfef għalihom li jużaw l-enerġija ġġenerata immedjatament, mingħajr ma jirrikorru għal boroż jew negozjanti, u/jew li jikkummerċjalizzaw din l-enerġija direttament u mingħajr diffikultajiet. |
4.5.6. |
Madankollu, il-proposti dwar kif għandhom ikunu appoġġjati forom ġodda emerġenti ta’ użu deċentralizzat dirett jew il-kummerċjalizzazzjoni diretta lokali (B to B) huma ftit ħafna. Bl-istess mod, ftit hija mogħtija attenzjoni lil forom lokali ta’ kummerċ u l-bidla fil-forma ta’ enerġija (apparati għall-ħżin). |
4.6. Strutturi tas-suq u produzzjoni deċentralizzata
4.6.1. |
Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni issemmi “l-integrazzjoni tal-enerġiji rinnovabbli fis-sistema tal-provvista tal-elettriku”, u tisħaq dwar il-bżonn ta’ “addatament tad-disinn tas-suq għal sorsi ta’ enerġija rinnovabbli” u l-ħolqien ta’ “suq tajjeb għal sorsi ta’ enerġija rinnovabbli”. Il-KESE jixtieq jiċċara li fil-fehma tiegħu “l-integrazzjoni” tal-enerġija rinnovabbli fis-sistema tal-provvista tal-elettriku attwali mhix l-isfida ewlenija, għalkemm l-enerġija rinnovabbli għandu jkollha rwol ċentrali fuq tul ta’ żmien. |
4.6.2. |
L-isfida teknika kbira tas-sistema tal-enerġija ġdida tikkonsisti partikolarment fil-fatt li -kif kellu jkun iddikjarat b’iktar qawwa mill-Kummissjoni fil-proċess ta’ konsultazzjoni – l-enerġija elettrika, fil-futur, mhijiex ser tibqa’ rregolata ċentralment minn impjanti tal-enerġija kbar li jwassluha għand il-konsumaturi (“minn fuq għal isfel”), iżda li fuq il-bażi ta’ ħafna sorsi tal-enerġija rinnovabbli deċentralizzati, parzjalment varjabbli, ser jinħolqu “gżejjer ta’ produzzjoni u provvista” ġodda, li jeħtieġ ikunu interkonnessi (“approċċ minn isfel għal fuq”) u li fihom il-ġestjoni tad-domanda (inkluż il-ħżin) ser tingħata rwol prominenti. |
4.6.3. |
B’rabta mal-partijiet interessati ġodda mixtieqa, dan ifisser li, minbarra l-istrutturi ta’ kummerċjalizzazzjoni (bl-ingrossa) stabbiliti, hemm bżonn ukoll li jitwaqqfu forom deċentralizzati kompletament ġodda ta’ sistemi ta’ ġestjoni tas-suq u tal-enerġija. |
4.6.4. |
Mewġ ta’ innovazzjoni fis-settur tal-IT, fit-teknoloġija tal-produzzjoni u tal-ħżin, fis-sistema ta’ distribuzzjoni u fit-teknoloġija tal-bini, taw lok għal ħafna “gżejjer ta’ produzzjoni u provvista”, li sa ftit snin ilu kienu inkonċepibbli. Individwi, negozji, assoċjazzjonijiet (bħal kooperattivi tal-enerġija) jew muniċipalitajiet (kumpaniji tal-utilità muniċipali) ħolqu s-soluzzjonijiet awtosuffiċjenti jew parzjalment awtosuffiċjenti tagħhom stess, li jfisser li huma ħafna inqas dipendenti minn provvisti tradizzjonali (u iktar flessibbli) u flussi tal-kummerċ. Huwa importanti li tintgħaraf din il-parallelità bejn l-iżviluppi tekniċi jew teknoloġiċi u soċjali jew soċjoloġiċi. It-tnejn li huma jippuntaw fl-istess direzzjoni, jiġifieri lejn iktar awtonomija u unitajiet ta’ enerġija deċentralizzati awtoregolati. |
4.6.5. |
Dan kollu jibda fil-livell l-iktar baxx: anki issa qegħdin jiġu żviluppati strutturi kompletament ġodda, kif jixhed l-eżempju tas-sistemi fotovoltajiċi. Anki ħames snin ilu, l-użu tal-elettriku fotovoltajku ma kienx finanzjarjament attraenti għall-individwi. L-elettriku ġġenerat kien sempliċement injettat fil-grilja. Din is-sitwazzjoni nbiddlet kompletament fil-frattemp. Għal raġunijiet finanzjarji, il-pannelli solari ta’ fuq il-bejt m’għadhomx jintużaw sakemm ma jkunux iddisinjati b’mod li jiżguraw li l-elettriku li jiġġeneraw jintuża għalkollox. Dan wassal għal żieda fid-domanda u għalhekk għall-iżvilupp tat-teknoloġiji tal-ħżin. B’riżultat ta’ dan, l-installazzjonijiet fotovoltajċi ġodda jgħinu biex itaffu t-tagħbija fuq in-netwerk u jikkontribwixxu għall-bilanċ tan-netwerk. Flimkien mal-introduzzjoni probabbli tal-elettromobbiltà jew il-konnessjoni mal-produzzjoni tas-sħana, pereżempju, qegħdin jinfetħu opportunitajiet addizzjonali u kompletament ġodda għall-ġenerazzjoni u l-użu ta’ enerġija deċentralizzata. |
4.6.6. |
Madankollu, il-konsumaturi li jipproduċu u jużaw l-elettriku tagħhom stess u jixtiequ jagħtu kwalunkwe ammont żejjed lil residenti sħabhom jew lill-ġirien pereżempju, m’għadhomx “jipparteċipaw b’mod attiv fis-suq” fis-sens tradizzjonali. Sfortunatament, id-dokument tal-Kummissjoni ma jiddeskrivix kif il-qafas għandu jinbidel sabiex ikunu promossi tali sistemi. |
4.6.7. |
Il-Komunikazzjoni lanqas ma turi b’mod suffiċjenti, liema ostakli speċifiċi għadhom jiffaċċjaw l-enerġija rinnovabbli. |
4.6.8. |
Il-KESE enfasizza kemm-il darba li tali sistemi tal-enerġija ġodda u deċentralizzati joffru opportunitajiet, mhux biss f’termini tal-aċċettazzjoni pubblika tat-tibdil strutturali neċessarju u l-investimenti meħtieġa. F’termini tal-ekonomija reġjonali wkoll jistgħu jinħolqu prospetti u opportunitajiet ġodda għal valur miżjud barra mis-sistemi magħrufa s’issa. It-teknoloġiji ġodda qegħdin jagħmluha possibbli li terġa’ tiġi stabbilita rabta bejn l-iżvilupp reġjonali u l-politika tal-enerġija kif ukoll it-talbiet dejjem jiżdiedu għat-titjib tas-sigurtà tal-infrastrutturi kritiċi sinifikanti. |
4.6.9. |
Għaldaqstant, iż-żieda fil-produzzjoni lokali u fil-kummerċjalizzazzjoni diretta wkoll għandhom ikunu milqugħin għaliex dawn jistgħu inaqqsu t-telf mill-grilji. L-Aġenzija tan-Netwerk Federali tal-Ġermanja tikteb f’dan ir-rigward (10): “Huwa ovvju li t-trasformazzjoni tas-sistema tal-enerġija tista’ tirnexxi bl-aħjar mod permezz ta’ kooperazzjoni mill-qrib bejn dawk involuti (…) Aħna nilqgħu bi pjaċir approċċi li jimmassimizzaw il-konsum tal-enerġija viċin is-sors. Dan dejjem kien il-prinċipju tal-provvista tal-enerġija għaliex jimminimizza t-telf mil-grilji.” |
4.6.10. |
Il-Kummissjoni għalhekk għandha bżonn taħseb dwar is-sistema kummerċjali f’termini tal-infrastruttura tal-enerġija mixtieqa mingħajr ma tipprova tagħmel it-tibdiliet neċessarji għall-infrastruttura tal-enerġija kompatibbli mas-sistema kummerċjali eżistenti. |
4.6.11. |
Madanakollu, għandha tiġi kkunsidrata l-esperjenza ta’ ħafna pajjiżi fejn xi atturi fis-suq, bħal investituri strateġiċi, għażlu sezzjonijiet tas-settur tal-produzzjoni tal-enerġija sabiex jimmassimizzaw il-profitti biss, waqt li rrifjutaw li jinvestu fis-sigurtà tal-provvista, l-innovazzjoni u l-manutenzjoni, u għalhekk għaddew dawn l-ispejjeż lill-konsumaturi. |
4.7. Kooperazzjoni reġjonali u żvilupp ta’ netwerks Ewropej ta’ regolaturi u operaturi tan-netwerks
4.7.1. |
L-għan tal-politika tal-enerġija tal-UE ġdida ma jistax ikun li jkollha kemm jista’ jkun oqsma ta’ provvista awtosuffiċjenti, maqtugħin mis-sistema interkonnessa. L-għan irid ikun il-ħolqien tal-ogħla numru possibbli ta’ “gżejjer ta’ produzzjoni u provvista” b’saħħithom, effettivi u kompetittivi li huma fil-prossimità tal-konsumaturi u li dawn ikunu konnessi ma’ netwerk Ewropew. Dan għandu wkoll iseħħ filwaqt li wieħed iżomm f’moħħu li, filwaqt li r-rwol tal-UE huwa li tiżgura s-sigurtà tal-enerġija, il-kompitu attwali tal-provvista tal-enerġija huwa r-responsabbiltà tal-awtoritajiet lokali u reġjonali. |
4.7.2. |
L-unitajiet tan-netwerks li huma iżgħar se jitfaċċaw f’numri kbar jekk ikun hemm il-kundizzjonijiet qafas tajbin u s-sinjali tal-prezz tajbin. Filwaqt li dawn se jipproduċu bilanċ ekonomiku ottimu bejn il-ġenerazzjoni indipendenti u l-konsum privat, dawn l-unitajiet iridu jkunu konnessi ma’ netwerks ġirien jew globali sabiex ikun magħmul disponibbli l-kontroll tal-enerġija pożittiv jew negattiv. |
4.7.3. |
Fi ħdan dawn is-sistemi, iżda wkoll b’mod ġenerali, il-ġestjoni tad-domanda ser ikollha rwol kruċjali; il-KESE jemmen li t-teknoloġiji tal-ħżin huma parti minn din. L-apparat għall-ħżin ser ikollu rwol importanti fin-netwerk, għaliex mil-lat tekniku, dawn ser ikunu żewġ affarijiet, jiġifieri konsumaturi antiċikliċi jew produtturi attivi. |
4.7.4. |
L-operaturi tan-netwerks nazzjonali, l-awtoritajiet regolatorji nazzjonali u l-UE għandhom rwol importanti fil-ħolqien u l-iżgurar ta’ din il-firxa wiesgħa ta’ partijiet interessati, fil-ħolqien ta’ kundizzjonijiet indaqs u l-koordinazzjoni tas-sistemi. Is-sistemi tal-provvista tal-enerġija tal-futur għandhom bżonn sistema għall-ġestjoni tal-enerġija kkoordinata tajjeb madwar l-Ewropa (komparabbli mas-sistema tat-traffiku tal-ajru, pereżempju) li tipprovdi ħarsa ġenerali tal-istat tal-“gżejjer ta’ produzzjoni u provvista” kollha interkonnessi u, fejn neċessarju, kwalunkwe inċidenti li jiġru. Dan ser jippermetti intervent awtomatiku jew manwali biex jiġu ssalvagwardjati l-istabbiltà u s-sigurtà tan-netwerk taħt ċirkustanzi eċċezzjonali. |
4.7.5. |
Din il-kooperazzjoni tista’ taħdem biss permezz ta’ netwerks għat-trażmissjoni u d-distribuzzjoni żviluppati tajjeb u organizzati bl-aħjar mod. Partikolarment fid-dawl tan-nuqqas ta’ inċentivi għall-investiment imsemmija qabel minħabba l-prezzijiet, dan jinkludi wkoll li l-fondi pubbliċi, bħal pereżempju dawk tal-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa, jintużaw iktar biex jinħolqu netwerks tal-elettriku transkonfinali, minflok, pereżempju, ma wieħed jikkonċentra fuq l-infrastruttura tal-gass u ż-żejt. |
4.7.6. |
Il-KESE jaqbel mal-Kummissjoni li l-operaturi tas-sistema “għandhom ikunu faċilitaturi newtrali tas-suq li jippermettu l-iżvilupp ta’ servizzi bbażati fis-suq għall-konsumaturi”. Il-Kummissjoni għandha tiddefinixxi b’mod ċar x’qiegħda tippjana li tbiddel sabiex tikseb dan l-għan filwaqt li tiddefinixxi f’iktar dettall ir-rwol u l-kompiti tal-operaturi tas-sistemi ta’ distribuzzjoni kif ukoll tar-Regolaturi. |
Brussell, l-20 ta’ Jannar 2016.
Il-President tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew
Georges DASSIS
(1) Ara l-istudju tal-KESE: “Inbiddlu l-futur tal-enerġija: is-soċjetà ċivili bħala l-attur prinċipali fil-ġenerazzjoni tal-enerġija rinovabbli” (EESC-2014-04780-00-04-TCD-TRA).
(2) COM(2014) 910 final, 16.12.2014.
(3) COM(2015) 80 final, 25.2.2015.
(4) ĠU C 383, 17.11.2015, p. 57.
(5) Ara COM(2011) 885 final.
(6) TEN/578 “Inwasslu Patt Ġdid għall-Konsumaturi tal-Enerġija” – Ara paġna 22 ta’ dan il-Ġurnal Uffiċjali.
(7) Inter alia ĠU C 226, 16.7.2014, p. 1.
(8) Ara ĠU C 424, 26.11.2014, p. 46.
(9) Ara l-Working Paper tal-FMI How Large Are Global Energy Subsidies? (WP/15/105), Mejju 2015.
(10) Smart Grid and Smart Market: Dokument prinċipali tal-Aġenzija tan-Netwerk Federali dwar is-sistema li qed tinbidel tal-provvista tal-enerġija, Diċembru 2011, p. 42.
3.3.2016 |
MT |
Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea |
C 82/22 |
Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni – Inwasslu Patt Ġdid għall-Konsumaturi tal-Enerġija”
[COM(2015) 339 final]
(2016/C 082/04)
Relatur: |
is-Sur Lutz RIBBE |
Nhar l-14 ta’ Ottubru 2015, il-Kummissjoni ddeċidiet, b’konformità mal-Artikolu 304 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE), li tikkonsulta lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar
“il-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni – Inwasslu Patt Ġdid għall-Konsumaturi tal-Enerġija”
[COM(2015) 339 final].
Is-Sezzjoni Speċjalizzata għat-Trasport, l-Enerġija, l-Infrastruttura u s-Soċjetà tal-Informazzjoni, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-Opinjoni tagħha nhar is-7 ta’ Jannar 2016.
Matul il-513 sessjoni plenarja tiegħu li saret fl-20 u l-21 ta’ Jannar (seduta tal-20 ta’ Jannar), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-Opinjoni b’209 vot favur, 4 voti kontra u 6 astensjonijiet.
1. Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet
1.1. |
Il-KESE jilqa’ l-analiżi tal-Kummissjoni, u jappoġġja l-proposti tagħha. Il-konsumaturi jmisshom ilhom li tqiegħdu fil-qalba tal-politika Ewropea dwar l-enerġija, biex jingħataw il-possibbiltà li jipparteċipaw b’mod sħiħ u attiv. |
1.2. |
L-ostakli msemmija fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni, li ma jħallux lill-“konsumaturi … jiġġeneraw l-elettriku u jikkunsmawh huma stess” għalhekk joħolqu problema li għandha tiġi solvuta b’mod urġenti. Sfortunatament, id-dokument ma jsemmix biżżejjed fejn u kif dawn l-ostakoli joriġinaw fil-prattika u x’jeħtieġ li jsir biex dawn jingħelbu. Il-Kummissjoni tista’ tfassal dokument separat għal dan il-għan. |
1.3. |
Il-KESE jqis li l-approċċ tal-Kummissjoni – biex jiġu rikonoxxuti u jingħataw aktar attenzjoni l-kundizzjonijiet lokali, kif ukoll biex l-involviment tal-atturi tas-suq lokali jiġi promoss – huwa ġust. |
1.4. |
Il-kwistjoni ta’ kif għandhom jitfasslu sistemi tal-enerġija hija ta’ importanza strateġika. Jeħtieġ li ssir kompetizzjoni għad-disinn tal-aktar sistema effiċjenti globalment. Dan imur lil hinn mill-produzzjoni u mill-kummerċjalizzazzjoni tradizzjonali. |
1.5. |
Ir-reazzjoni għad-domanda ser ikollha rwol ċentrali. Għal dan l-għan, il-kundizzjonijiet tekniċi (“miters intelliġenti”, “netwerks intelliġenti”), l-ewwel għandhom jiġu stabbiliti mil-lat tal-konsumatur u għandhom jinfiehmu u jiġu ffinanzjati bħala parti mill-iżvilupp tan-netwerk. |
1.6. |
Is-sistemi ta’ ġestjoni tar-reazzjoni għad-domanda jistgħu jintużaw mill-konsumaturi mhux biss biex jadattaw il-konsum tal-enerġija tagħhom, u b’hekk ikunu jistgħu jiffrankaw il-flus. Il-Kummissjoni ġustament semmiet li “Il-kombinazzjoni ta’ ġenerazzjoni deċentralizzata u għażliet ta’ ħżin ma’ flessibbiltà min-naħa tad-domanda tista’ tgħin lill-konsumaturi biex isiru fornituri tagħhom infushom u jimmaniġġjaw (parti mill-) il-bżonnijiet tal-enerġija tagħhom, isiru produtturi u konsumaturi u jnaqqsu l-kontijiet tal-enerġija tagħhom” (1) (l-hekk imsejħa “prosumaturi”). |
1.7. |
Għandhom jiġu żviluppati skemi ta’ inċentivi ġodda li jippremjaw l-isforzi għat-tfassil tal-awtokonsum, il-provvista diretta, il-ħżin ta’ enerġija żejda u d-disponibbiltà tar-regolazzjoni tal-enerġija, kif ukoll il-ġestjoni attiva tal-piż tal-atturi kollha tas-suq, b’tali mod li jkun ta’ benefiċċju għas-sistema. |
1.8. |
Il-vantaġġi deskritti mill-Kummissjoni tal-approċċ il-ġdid tal-prosumaturi juru li dawn huma aktar minn sempliċiment komplement għas-“sorsi ta’ ġenerazzjoni ċentralizzati”. Dan jittratta dwar il-libertà tal-għażla tal-utent – jiġifieri l-intraprendituri, iċ-ċittadini, il-ħaddiema taċ-ċivil eċċ. – li jista’ jkollhom rwol attiv fis-sistema tal-enerġija tal-futur permezz ta’ produzzjoni attiva, l-awtokonsum, il-ħżin u l-awtokummerċjalizzazzjoni. |
1.9. |
Fil-Komunikazzjoni tagħha, il-Kummissjoni ma tagħtix definizzjoni adegwata tal-awtoġenerazzjoni u l-awtokonsum. L-eżempji juru li għandha fehim limitat tal-approċċ tal-prosumatur. Fil-fehma tal-KESE l-awtoġenerazzjoni u l-awtokonsum għandhom jiġu interpretati b’mod usa’ minn sempliċi elettriku awtoġenerat u awtokonsmat minn ġeneratur privat li jitwaħħal wara l-miter. |
1.10. |
Qed jitfaċċjaw strutturi usa’ tal-prosumaturi fil-komunità, iżda dawn qed jiġu mfixkla sew. L-implimentazzjoni ta’ mudelli kummerċjali innovattivi ttejjeb ir-rwol il-ġdid attiv tal-konsumaturi u tiftaħ opportunitajiet ta’ valur kompletament ġodda. Huwa kruċjali li dawn jitqiesu fil-“Patt Ġdid għall-konsumaturi tal-enerġija”. |
1.11. |
Forom oħra ta’ awtoġenerazzjoni u awtoprovvista definiti b’mod iktar ġenerali, li jużaw in-netwerk pubbliku – bi ħlas, naturalment – jagħmluha possibbli wkoll li l-kerrejja, l-intrapriżi ż-żgħar jew il-membri ta’ kooperattivi jaqdu rwol attiv u reponsabbli fis-suq tal-enerġija u jaqilgħu u/jew jiffrankaw il-flus. Definizzjoni stretta tal-kunċett tal-awtoġenerazzjoni u l-awtokonsum hija għalhekk soċjopolitikament inġusta u diskriminatorja mil-lat tal-politika ekonomika. |
1.12. |
Is-sistema deċentralizzata tal-enerġija tal-Kummissjoni teħtieġ ukoll approċċi deċentralizzati (2). Il-konsumatur m’għandux biss ikun ħieles li jagħżel lid-distributuri, iżda anke l-produtturi tal-enerġija. |
2. Introduzzjoni (kontenut tal-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni)
2.1. |
L-istrateġija tal-Unjoni tal-Enerġija “hija waħda ta’ Unjoni tal-Enerġija biċ-ċittadini fil-qofol tagħha, fejn iċ-ċittadini jieħdu s-sjieda tat-tranżizzjoni tal-enerġija, jibbenefikaw minn teknoloġiji ġodda biex jitnaqqsu l-kontijiet tagħhom, jipparteċipaw b’mod attiv fis-suq, u fejn il-konsumaturi vulnerabbli jkunu protetti” (3). |
2.2. |
Filwaqt li s-settur tal-enerġija fl-Ewropa f’dawn l-aħħar snin inbidel radikalment, il-konsumaturi, jiġifieri l-unitajiet domestiċi privati, in-negozji u l-industrija – kienu u għadhom imċaħħda milli jisfruttaw il-benefiċċji sħaħ tat-transizzjoni attwali fis-settur tal-enerġija, jiġifieri li jikkontrollaw il-konsum tal-enerġija tagħhom u jnaqqsu l-ispejjeż tal-enerġija tagħhom. Il-fatturi li qed jikkawżaw dan huma:
|
2.3. |
Ir-ristrutturar tas-suq tal-elettriku (4), l-użu ta’ teknoloġiji ġodda, kif ukoll il-kumpaniji tas-servizzi tal-enerġija ġodda u innovattivi għandhom jagħmluha possibbli li l-konsumaturi kollha jipparteċipaw bis-sħiħ fit-transizzjoni fil-qasam tal-enerġija, bil-ħsieb li l-konsum tagħhom jiġi ġestit aħjar permezz ta’ soluzzjonijiet effiċjenti fl-użu tal-enerġija u biex jiġu ffrankati l-flus billi jitnaqqas il-konsum tal-enerġija b’mod ġenerali. |
2.4. |
Fl-istess ħin ir-rwol tal-utenti ser jinbidel: l-offerta u s-servizzi tal-enerġija mhux biss ser ikunu jistgħu jirreaġixxu aħjar u b’hekk ikunu iktar flessibbli iżda jkunu jistgħu anke jieħdu rwol attiv bħala produtturi tal-enerġija. |
2.5. |
Il-Kummissjoni titkellem dwar strateġija ta’ “tliet pilastri”, li tirriżulta minn
u li għandha tiġi implimentata bi pjan ta’ 10 miżuri. |
3. Kummenti ġenerali
3.1. |
Il-KESE jilqa’ l-analiżi tal-Kummissjoni, u jappoġġja bil-qawwa l-proposti li għamlet. Il-konsumaturi jmisshom ilhom li tqiegħdu fil-qalba tal-politika tal-enerġija Ewropea u dik tal-Istati Membri, peress li progress sinifikanti fuq ħafna oġġettivi fit-triq lejn provvista tal-enerġija sostenibbli u effiċjenti fl-użu tar-riżorsi jista’ jiġi aċċettat u jinkiseb biss jekk il-konsumaturi minn kull qasam tas-soċjetà jkunu jistgħu jaqdu rwol attiv u responsabbli bis-sħiħ fir-rigward tal-għanijiet ġenerali tal-enerġija u l-ambjent. |
3.2. |
Il-KESE jinnota li f’ħafna sistemi tal-enerġija tal-Istati Membri, l-importanza strutturali u strateġika tal-konsumaturi huma limitati ħafna minħabba qafas regolatorju insuffiċjenti. Dan il-qafas jirrifletti nuqqas ta’ fehim politiku dwar ir-rwol attiv tal-konsumaturi. F’dan il-kuntest, il-proposti jidhru li huma adatti għall-implementazzjoni tal-għanijiet stabbiliti (inkluż it-tnaqqis tal-konsum tal-enerġija permezz ta’ iktar effiċjenza fl-enerġija u l-iffrankar tal-enerġija, il-bidla mill-produzzjoni tal-enerġija għal sorsi ta’ enerġija nodfa, l-adattament aħjar tal-konsum għal varjazzjonijiet akbar fl-output tal-enerġija fil-futur, it-tnaqqis tal-piż fuq in-netwerk u ż-żieda fl-effiċjenza tan-netwerk permezz tal-ġestjoni tad-domanda, żieda fid-diversità tal-atturi) b’mod trasparenti u kosteffettiv għall-konsumatur. |
3.3. |
Madankollu, l-għoti ta’ aktar drittijiet u opportunitajiet lill-konsumaturi jfisser ukoll li jiġu spjegati li dawn jerfgħu wkoll ir-responsabbiltà u jridu jaċċettaw il-ħtieġa għal adattament. Dan huwa kunċett ġdid għal ħafna nies. |
3.4. |
Din ir-responsabbiltà ma tistax tiġi imposta, trid tiġi mgħallma u żviluppata fil-prattika mill-partijiet interessati kollha (inklużi dawk li jfasslu l-politika). Għalhekk, hemm bżonn urġenti li l-parteċipazzjoni tal-konsumaturi tiġi estiża fid-deċiżjonijiet rigward l-enerġija, u fl-investiment fil-kapaċità ta’ ġenerazzjoni, fin-netwerks tal-enerġija (inklużi l-applikazzjonijiet tan-netwerks intelliġenti) u fil-ħżin u l-ġestjoni tagħhom. |
3.5. |
L-ispejjeż tal-enerġija għall-konsumaturi għandhom ikunu kemm affordabbli (il-problema tal-kompettitività u l-faqar enerġetiku) kif ukoll ġusti (għal distribuzzjoni ġusta tal-ispejjeż u l-benefiċċji). Il-prezzijiet u t-teknoloġiji tal-enerġija fil-passat spiss kienu jiffavorixxu dawk b’għarfien u kompetenzi speċifiċi, ħiliet u riżorsi finanzjarji u tekniċi u bil-ħila li japplikawhom. Sistema li ma tipprovax tindirizza dan l-iżbilanċ iddgħajjef il-fiduċja tal-konsumaturi fis-suq. |
3.6. |
Il-KESE jaqbel mal-Kummissjoni li l-faqar enerġetiku – problema soċjali li qed tikber – l-aħjar tiġi indirizzata direttament minn miżuri soċjopolitiċi. Madankollu, huwa importanti li l-Patt il-Ġdid għall-konsumaturi tal-enerġija jkollu l-għan ukoll li jelimina l-iżbilanċi u l-inugwaljanzi fis-suq. |
3.7. |
Il-Komunikazzjoni tiddeskrivi ġustament b’mod ċar ħafna li – apparti l-aċċess għall-informazzjoni, il-fattur determinanti għad-deċiżjoni tal-utent huwa l-prezz finali (gross). Anki jekk fost ħafna ċittadini hemm aktar kuxjenza dwar it-tibdil fil-klima, kif ukoll attitudni pożittiva lejn l-enerġija rinnovabbli, huwa primarjament il-prezz li jiddetermina jekk l-enerġija tiġix iffrankata jew le, jekk il-miżuri tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija jiġux implimentati u jekk jintużawx sorsi ta’ enerġija favur l-ambjent. Jeħtieġ li jiġi żgurat li l-konsumaturi partikolarment vulnerabbli ma jkunux esposti għal qabżiet estremi fil-prezzijiet, iżda li jiġu stabbiliti mekkaniżmi (tekniċi) li jgħaddulhom il-benefiċċji mixtieqa kważi awtomatikament. |
3.8. |
Hemm żvilupp ġdid, fejn il-konsumaturi mhux biss qed jitolbu prodotti agrikoli reġjonali, iżda wkoll elettriku reġjonali mill-faċilitajiet tal-enerġija rinnovabbli. Ir-reġim regolatorju kważi b’mod ġenerali qed iżomm lil din iż-żieda fid-domanda milli tiġi sodisfatta mill-kumpaniji tal-enerġija – speċjalment dawk li jippermettu lill-konsumaturi jkollhom impatt dirett fuq id-deċiżjonijiet kummerċjali, bħall-kumpaniji tal-enerġija tal-komunità jew ċerti servizzi tal-gvern lokali. |
3.9. |
Dan mhuwiex sodisfaċenti għal żewġ raġunijiet. Minn naħa waħda, ir-riżultat tas-suq huwa ineffiċjenti peress li l-preferenzi u l-ħtiġiet tal-konsumaturi mhumiex koperti. Min-naħa l-oħra l-offerti tal-enerġija ekoloġika reġjonali jtejbu l-perċezzjoni tal-enerġija b’mod ġenerali u jħeġġu lill-utenti tal-enerġija biex jiffrankaw u jkunu iktar effiċjenti fl-użu tal-enerġija u jużaw għażliet flessibbli biex jikkumpensaw għall-fluttwazzjonijiet fil-produzzjoni tal-elettriku minn sorsi ta’ enerġija rinnovabbli. |
3.10. |
Il-KESE jqis li l-approċċ tal-Kummissjoni – li l-kundizzjonijiet lokali jinfiehmu, jitqiesu iktar u jingħataw aktar attenzjoni, u li l-involviment tal-atturi lokali jiġi appoġġjat b’mod iktar intensiv, parzjalment biex ikunu jistgħu jiġu offruti prezzijiet reali determinati fl-istadju tal-konsum, minflok l-istadju tal-produzzjoni – huwa importanti. |
3.11. |
Il-kwistjoni ta’ kif għandhom jitfasslu sistemi tal-enerġija hija ta’ importanza strateġika. Ikun utli li ssir kompetizzjoni għad-disinn tal-aktar sistema effiċjenti. Dan imur lil hinn mill-produzzjoni u mill-kummerċjalizzazzjoni tradizzjonali. Għalhekk, id-deċiżjonijiet unilaterali għal ċerti konfigurazzjonijiet tas-suq jew is-sistema, kif jagħmlu Stati Membri individwali, ħafna drabi jkunu prematuri. B’mod partikolari, huwa importanti li nitbiegħdu mit-tendenza li nqisu l-produzzjoni u l-kummerċjalizzazzjoni separatament, kif ukoll mid-diviżjoni settorjali bejn l-elettriku, it-tisħin u t-trasport. |
3.12. |
Is-sistemi tal-enerġija għandhom jiġu evalwati sa liema punt huma konformi ma’ dawk ir-rekwiżiti. Fir-rigward tat-tisħin u t-trasport – b’kuntrast mal-konsum tal-elettriku – il-konsumaturi minn dejjem kienu aktar integrati fil-proċessi reġjonali korrispondenti. Għaldaqstant, il-progress lejn l-għanijiet tal-enerġija u l-ambjent ser jinkiseb aħjar jekk ikun hemm ir-rieda li s-sistemi tal-enerġija jiġu konfigurati abbażi tal-integrazzjoni tal-konsumaturi u l-parteċipazzjoni u l-konverġenza tas-setturi tal-elettriku, it-tisħin u t-trasport. F’dan il-kuntest hemm ħafna punti vantaġġużi tas-sistemi ta’ enerġija deċentralizzati. Il-KESE jirreferi għall-Opinjoni tiegħu dwar It-tnedija tal-proċess ta’ konsultazzjoni pubblika dwar disinn ġdid tas-suq tal-enerġija (5). |
3.13. |
Għandha ssir enfasi qawwija fuq il-funzjonament tas-sistemi l-ġodda; iridu jkunu sempliċi u trasparenti u m’għandhomx ikunu ta’ piż fuq il-konsumatur. Ir-riżorsi tekniċi huma disponibbli biex jiżguraw dan. |
3.14. |
L-ewwel nett, madankollu, jeħtieġ li fl-Ewropa jiġi stabbilit qafas komuni li permezz tiegħu l-ispejjeż kollha assoċjati mal-produzzjoni tal-enerġija, inklużi l-ispejjeż esterni, jiġu integrati b’mod sħiħ fil-prezz tal-enerġija. Huwa rakkomandat (6) li jkun hemm trasparenza assoluta fil-prezzijiet. Il-konsumatur irid jifhem il-prezzijiet tal-bejgħ faċilment u b’mod affidabbli. Ir-regolazzjoni tas-suq, tkun kemm tkun trasparenti, flessibbli u miftuħa, ma tistax tikkumpensa għas-sinjali tal-prezzijiet ħżiena li jirriżultaw mis-sussidji diretti jew indiretti għal sorsi ta’ enerġija partikolari. |
4. Pilastru 1: Kooperazzjoni attiva tal-konsumaturi
4.1. Kummenti ġenerali
4.1.1. |
Ir-rwol tal-konsumatur fis-settur tal-enerġija jista’ jinbidel b’mod radikali fis-snin li ġejjin, jekk ikun hemm ir-rieda politika. Għaldaqstant, huwa xieraq li din it-taqsima tingħata l-akbar prijorità fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni. Dan ma jittrattax biss kwistjonijiet tekniċi u kummerċjali, iżda l-bidliet strutturali fundamentali li jwasslu għal proċessi tal-enerġija iktar demokratiċi. |
4.1.2. |
Sabiex il-konsumaturi jkunu jistgħu jimmaniġġjaw aħjar il-konsum tagħhom flimkien ma’ informazzjoni aħjar jeħtieġ l-ewwel nett li jiġu sodisfatti l-kundizzjonijiet tekniċi u ekonomiċi. Fejn il-konsum individwali s’issa jkun għadu mhux determinat (u b’hekk fatturat) is-sitwazzjoni trid tissolva malajr kemm jista’ jkun. Fejn jeħtieġ li jiġu installati miters ġodda dawn għandhom ikunu awtomatikament “miters intelliġenti”. |
4.1.3. |
L-istatistika dwar il-konsum għandha tittejjeb malajr, b’konformità mal-ideat tal-Kummissjoni, li jeħtieġu wkoll li t-28 % ta’ konsumaturi li x’aktarx mhux ser ikollhom aċċess għall-“miters intelliġenti” wara l-2020, jingħataw id-dritt li japplikaw għal wieħed. Il-kundizzjonijiet ekonomiċi ser jiġu stabbiliti biss jekk l-iffrankar potenzjali jibqa’ kompletament għall-konsumatur finali u ma jiġix ikkumpensat minn imposti ġodda b’rata fissa. |
4.1.4. |
Sabiex ikun hemm penetrazzjoni rapida ta’ miters intelliġenti, din għandha tkun newtrali mil-lat tal-ispejjeż għall-konsumatur. L-ispejjeż tal-installazzjoni għandhom jiġu inklużi fl-ispejjeż tan-netwerk. Għandhom jiġu stabbiliti oqfsa armonizzati u stretti għall-produtturi dwar il-protezzjoni tad-data u l-protokolli ta’ trasmissjoni. |
4.1.5. |
Madankollu, in-newtralità fl-ispejjeż hija biss kriterju essenzjali u meħtieġ biex l-utenti jaċċettaw il-miters intelliġenti. Għandu jkun hemm ukoll livell għoli ta’ fiduċja fl-operaturi tan-netwerk, il-fornituri u d-distributuri li jiġbru u janalizzaw id-data. Iktar ma l-konsumaturi jkunu mbiegħda minn dawn il-kumpaniji, iktar ser ikun diffiċli li jistabblixxu din il-fiduċja. Għall-KESE, huwa ċar li għandu jkun hemm l-ogħla livell ta’ protezzjoni tad-data għall-konsumaturi, li fost affarijiet oħra tfisser li d-data tkun kompletament aċċessibbli għalihom. |
4.1.6. |
Il-konsumaturi diġà għandhom għadd ta’ għażliet fis-swieq eżistenti għal offerti aktar favorevoli. Id-dikjarazzjoni tal-Kummissjoni li “l-bidla jeħtieġ li tkun teknikament faċli, rapida u affidabbli” għandha tkun ovvja f’Ewropa li nħolqot sabiex tippromovi l-moviment ħieles tal-prodotti. Għal din ir-raġuni, l-abolizzjoni ta’ ħlasijiet u penali fil-każ ta’ bidla m’għandhiex “titqies” (7) iżda tiġi implimentata! |
4.1.7. |
Il-possibbiltà ta’ għażla tal-fornituri u n-negozjar tat-termini tal-kuntratti huma elementi prinċipali tal-kompetizzjoni fis-suq. Wieħed mill-indikaturi f’dan ir-rigward huwa l-frekwenza ta’ tibdil. It-tibdil isir frekwenti, iżda f’ħafna Stati Membri r-rati ta’ tibdil huma baxxi ħafna (8). Din hija konsegwenza ta’ informazzjoni inadegwata għall-konsumaturi u ostakli oħra tas-suq. |
4.1.8. |
Għalkemm it-tibdil tal-fornitur huwa għodda importanti għall-konsumaturi, ma jistax jiġi determinat kemm il-kompetizzjoni qed tiffunzjona biss abbażi tar-rati tat-tibdil u l-prezzijiet. Is-sodisfazzjon tal-klijent, ir-rabtiet lokali u l-involviment soċjali tal-fornituri tal-unitajiet lokali diġà jaqdu rwol dejjem akbar fl-għażla ta’ provveditur, kif ukoll il-preżenza lokali tar-rappreżentant tal-fornitur. Kulma jmur l-utenti mhumiex biss interessati kif l-elettriku huwa prodott, iżda wkoll fejn u minn min. Għalhekk huwa importanti li l-konsumaturi mhux biss ikunu jistgħu jagħżlu lid-distributuri b’mod ħieles iżda wkoll il-produtturi. |
4.1.9. |
Għalhekk, ser ikun hemm kompetizzjoni tal-prezz u tal-kwalità. Jekk l-ispejjeż tan-netwerk u l-ispejjeż tal-produzzjoni jkunu trasparenti, l-elettriku li kien marġinalment ogħla biex jiġi prodott, iżda li għandu spejjeż tat-trasport iktar baxxi, fl-aħħar mill-aħħar jista’ jkun irħas. Iżda dan jeħtieġ prezzar skont id-distanza fil-komponent tal-ispiża tan-netwerk, kif ukoll il-possibbiltà ta’ kummerċjalizzazzjoni immedjata u personali tal-elettriku awtoġenerat minn sorsi tal-enerġija rinnovabbli b’kundizzjonijiet kompetittivi ġusti. |
4.1.10. |
Il-Kumitat jaqbel mal-Kummissjoni li l-għanijiet soċjali, strutturali u tal-politika reġjonali ma jistgħux jinkisbu minn prezzijiet tal-enerġija kontrollati jew regolati mill-Istat. |
4.1.11. |
Il-KESE jemmen li l-istqarrijiet dwar ir-“rispons għad-domanda”, dwar “l-awtoġenerazzjoni u awtokonsum” u “żieda fil-parteċipazzjoni tal-konsumaturi permezz ta’ intermedjazzjoni u skemi kollettivi”, huma kruċjali minħabba li dawn jiftħu żviluppi kompletament ġodda. |
4.2. Ir-rispons għad-domanda
4.2.1. |
Ir-riżultati deskritti fid-dokument tal-Kummissjoni dwar is-suċċess tar-rispons għad-domanda eżistenti, fost oħrajn permezz tal-ipprezzar dinamiku (fil-kuntratti għall-provvista tal-elettriku) u sistema flessibbli awtomatizzata għar-rispons għad-domanda, huma eżempji tajba tad-dikjarazzjoni li “l-effiċjenza tal-enerġija u rispons tad-domanda ta’ spiss huma għażliet aħjar sabiex jiġu bbilanċjati l-provvista u d-domanda milli huma l-bini jew it-tħaddim ta’ aktar impjanti tal-enerġija jew linji tan-netwerk.” (9). |
4.2.2. |
Iżda ser ikun hemm parteċipazzjoni attiva mill-konsumaturi finali biss jekk il-benefiċċji tat-tariffi flessibbli jikkumpensaw l-ispejjeż tal-investiment meħtieġ fi żmien raġonevoli. Għalhekk, is-sinjali tal-prezzijiet iridu jkunu korretti, jiġifieri l-perjodi ta’ provvista ta’ enerġija għolja u domanda iktar baxxa (pereżempju matul perjodu ta’ riħ jew ta’ xemx) jew ta’ domanda għolja u provvista ridotta jridu jkunu riflessi fil-prezzijiet li jistgħu jintgħażlu mill-konsumatur aħħari. |
4.2.3. |
Is-sinjali tal-prezzijiet – kemm jista’ jkun awtomatizzati – għandhom ikunu komunikati lill-konsumatur biex ikun jista’ jagħmel użu minnhom. Jeħtieġ li kemm jista’ jkun is-sistemi jkunu awtoregolati. Inkella jibbenefikaw biss il-klijenti b’għarfien tekniku. Id-deċiżjoni dwar kemm il-konsumatur jixtieq jieħu sehem f’dawn is-swieq għandha titħalla f’idejh. |
4.2.4. |
Għandu jiġi mistenni li l-konsumaturi attivi l-ġodda jieħdu sehem b’mod iktar intensiv fir-rispons għad-domanda iktar ma jkunu involuti direttament fit-teħid tad-deċiżjonijiet rigward il-miżuri ta’ infrastruttura u f’investimenti u l-ġestjoni tas-sistemi ta’ ġenerazzjoni, netwerks u ħżin. Għal din ir-raġuni, kull forma ta’ parteċipazzjoni ċivika jew enerġija ċivika jew strutturi oħra ta’ prosumaturi organizzati soċjalment huma elementi iktar rilevanti fis-suq tal-elettriku. Iżda dawn il-kwistjonijiet ma ġewx indirizzati biżżejjed fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni. |
4.3. L-awtoġenerazzjoni u l-awtokonsum – Il-prosumaturi fix-xena tal-enerġija tal-futur
4.3.1. |
Il-konsumaturi jistgħu jagħmlu iktar milli sempliċiment jadattaw il-konsum tal-enerġija tagħhom. Il-Kummissjoni ġustament semmiet li “Il-kombinazzjoni ta’ ġenerazzjoni deċentralizzata u għażliet ta’ ħżin ma’ flessibbiltà min-naħa tad-domanda tista’ tgħin lill-konsumaturi biex isiru fornituri tagħhom infushom u jimmaniġġjaw (parti mill-) il-bżonnijiet tal-enerġija tagħhom, isiru produtturi u konsumaturi u jnaqqsu l-kontijiet tal-enerġija tagħhom” (10). |
4.3.2. |
Madankollu, dan ser ikun possibbli biss jekk ikun hemm disinn ġenwinament ġdid tas-suq adattat għall-għanijiet formali u ma jsir l-ebda tentattiv biex is-sistema eżistenti tiġi trasformata sabiex enerġiji ġodda jkunu jistgħu jiġu inkorporati fiha (11). |
4.3.3. |
Għandhom jiġu żviluppati skemi ta’ inċentivi ġodda li jippremjaw l-isforzi għat-tfassil tal-awtokonsum, il-provvista diretta, il-ħżin ta’ enerġija żejda u d-disponibbiltà tar-regolazzjoni tal-elettriku b’mod li jkun ta’ benefiċċju għas-sistema. Dan jirrikjedi mhux biss li l-kriterji jiġu definiti mill-ġdid iżda li jitfassal kunċett ġdid ta’ x’tista’ tkun sistema tal-enerġija tal-futur f’kuntest ta’ enerġija dejjem iktar deċentralizzata. Fi kwalunkwe każ mhuwiex aċċettabbli li nintrabtu ma’ kunċett ta’ sistema li ntirtet minn żmien meta l-impjanti konvenzjonali nukleari u tal-faħam kienu jipprovdu karga bażika fuq bażi permanenti. |
4.3.4. |
Fil-Komunikazzjoni tagħha, il-Kummissjoni tippreżenta vantaġġi oħra ta’ ġenerazzjoni deċentralizzata tal-enerġija rinnovabbli, inkluż il-kapaċità li jitnaqqas it-telf tan-netwerks u l-konġestjoni, u b’hekk jistgħu jiġu ffrankati l-flus fuq medda twila ta’ żmien. Il-KESE jaqbel ma’ din l-idea, iżda dawn il-benefiċċji fl-Istati Membri s’issa għadhom ma ġewx identifikati u kkunsidrati biżżejjed. |
4.3.5. |
Id-deskrizzjoni dettaljata tal-benefiċċji ta’ dan l-approċċ il-ġdid f’dokument ta’ ħidma (12) mehmuż mal-Komunikazzjoni turi li dan l-approċċ ta’ prosumatur huwa iktar minn sempliċiment komplement utli għas-sorsi ta’ ġenerazzjoni ċentralizzati. Dan jittratta l-libertà tal-għażla tal-konsumatur li jagħżel li jaqdi rwol attiv fis-sistema tal-enerġija tal-futur permezz ta’ awtoġenerazzjoni u l-awtokonsum, il-ħżin u l-awtokummerċjalizzazzjoni. |
4.3.6. |
Iżda fil-Komunikazzjoni tagħha, il-Kummissjoni ma tatx definizzjoni adegwata tal-awtoġenerazzjoni u l-awtokonsum. Id-dokument ta’ ħidma mehmuż mal-Komunikazzjoni jelenka ħafna eżempji (13) li juru, madankollu, li għandha fehim limitat tal-awtoġenerazzjoni u l-awtokonsum. Fil-fehma tal-KESE dawn għandhom jiġu interpretati b’mod usa’ minn sempliċiment elettriku awtoġenerat minn ġeneratur privat imwaħħal wara l-miter, bħal pereżempju elettriku PV minn sistema tal-bejt tad-dar; jiġifieri elettriku ġenerat mingħajr l-użu tan-netwerk pubbliku jew it-trażmissjoni minnu. L-identifikazzjoni tal-operatur tas-sistema mal-utent aħħari għandha tiġi abbandunata, peress li din tkopri biss forma partikolari ta’ awtoprovvista. |
4.3.7. |
Qed jiġu żviluppati strutturi ta’ prosumaturi definiti b’mod usa’, iżda dawn bħalissa qed jiġu mfixkla sew. Dan jinkludi pereżempju l-mudell tan-negozju fejn il-kooperattivi tal-enerġija jirreklamaw l-elettriku tagħhom direttament mal-membri jew fejn il-kumpaniji tal-enerġija tal-komunità jipprovdu l-elettriku tagħhom lill-konsumaturi fiż-żona lokali, mingħajr ma jgħaddu mis-suq jew id-distributuri tal-enerġija. L-implimentazzjoni ta’ tali mudelli tavvanza sew ir-rwol attiv il-ġdid tal-konsumatur u tiftaħ mudelli tan-negozju kompletament ġodda meqjusa f’“Patt Ġdid” għall-konsumaturi tal-enerġija. |
4.3.8. |
It-twessigħ tad-definizzjoni tal-awtoġenerazzjoni u l-awtokonsum huwa importanti wkoll peress li l-interpretazzjoni limitata użata s’issa (ibbażata fuq l-identità tal-operaturi u l-konsumaturi finali) hija mmirata biss lejn gruppi partikolari ta’ konsumaturi attivi. Fil-fatt, l-uniċi konsumaturi li jistgħu jwettqu l-awtoġenerazzjoni u l-awtokonsum huma dawk b’kapital biżżejjed biex jinvestu f’faċilitajiet ta’ ġenerazzjoni, jew, iktar importanti, b’biżżejjed spazju (pereżempju ġol-bini jew fuqu) biex jinstallawhom. Mil-lat prattiku, il-kerrejja, pereżempju, ikunu esklużi; l-istess problema tapplika għall-konsumaturi industrijali, l-iktar għall-intrapriżi ż-żgħar u dawk li m’għandhomx sit kbir. |
4.3.9. |
Mill-banda l-oħra, il-forom ta’ awtoġenerazzjoni u awtoprovvista definiti b’mod usa’, li jużaw in-netwerk pubbliku – bi ħlas, naturalment – jikkostitwixxu mudelli li bis-saħħa tagħhom, il-kerrejja, l-intrapriżi ż-żgħar, il-membri ta’ kooperattivi eċċ., jaqdu rwol attiv u reponsabbli bħala prosumaturi fis-suq tal-enerġija u jaqilgħu u/jew jiffrankaw il-flus. Definizzjoni stretta tal-kunċett tal-awtoġenerazzjoni u l-awtokonsum hija għalhekk inġusta mil-lat tal-politika soċjali u diskriminatorja mil-lat tal-politika ekonomika. |
4.4. Il-parteċipazzjoni tal-konsumaturi permezz ta’ intermedjazzjoni u skemi kollettivi
4.4.1. |
Il-Kummissjoni ssemmi wkoll li “Qed joħorġu dejjem aktar skemi kollettivi u inizjattivi Komunitarji f’għadd ta’ Stati Membri. Aktar u aktar konsumaturi jinvolvu rwieħhom fi skemi kollettivi ta’ awtoġenerazzjoni u ta’ kooperazzjoni biex jimmaniġġjaw aħjar il-konsum tal-enerġija tagħhom. Din l-innovazzjoni mill -konsumaturi qed tirriżulta wkoll f’innovazzjoni għall- konsumaturi u toħloq mudelli ġodda ta’ negozju. Kumpaniji tas-servizzi tal-enerġija, aggregaturi, sensara, kumpaniji ta’ ġestjoni tad-dejta, kumpaniji intermedjarji oħra u, ta’ spiss, organizzazzjonijiet tal-konsumatur, qegħdin ifeġġu biex jgħinu lill-konsumaturi jiksbu l-aqwa kundizzjonijiet fis-suq tal-enerġija filwaqt li jeħilsuhom minn proċeduri amministrattivi kumplessi u riċerka żejda. Dan jiftaħ ukoll opportunitajiet ġodda għal komunitajiet lokali u l-awtoritajiet regjonali li l-inizjattivi tal-enerġija lokali tagħhom jistgħu jipprovdu rabta pożittiva bejn dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet, iċ-ċittadini u l-innovaturi fil-livell lokali” (14). |
4.4.2. |
L-istudju mwettaq mill-KESE dwar l-enerġija ċivika (15) jagħmilha ċara li hemm għadd ta’ benefiċċji oħra li jistgħu jiġu elenkati (eż. aċċettazzjoni ikbar mill-pubbliku għal faċilitajiet ġodda, opportunitajiet għall-iżvilupp tal-ekonomiji reġjonali u l-finanzjament tal-investiment). Fl-Istati Membri kollha li nżaru, il-KESE identifika livell għoli ta’ rieda min-naħa tas-soċjetà ċivili biex tappoġġja lis-settur privat u/jew mudelli tal-komunità u/jew li timplimentahom hi stess. Madankollu, dawn spiss ifallu minħabba rekwiżiti legali, burokratiċi jew oħrajn, b’riżultat ta’ diskriminazzjoni konxja jew mhux konxja. |
4.4.3. |
Pereżempju: ċittadini li joperaw turbina tar-riħ kollettivament, ta’ spiss ma jkunux jistgħu jaċċessawha direttament u jużaw l-elettriku tagħhom stess. Minflok iridu jbiegħu lid-distributuri u jixtruh mingħandhom. Dan mhuwiex dak li l-KESE jifhem b’parteċipazzjoni attiva fis-suq. |
4.4.4. |
Fil-parti introduttorja tal-Komunikazzjoni, il-Kummissjoni tgħid li l-ostakli li minħabba fihom “il-konsumaturi ma jitħallewx jiġġeneraw l-elettriku u jikkunsmawh huma stess” huma problema li trid tiġi indirizzata, iżda mingħajr ma jissemma b’mod konkret kif u min joħloq dawn l-ostakli u xi jrid isir biex jitneħħew. L-esperjenza minn ħafna Stati Membri turi li l-korpi regolatorji nazzjonali ħafna drabi effettivament jipprevjenu l-awtoġenerazzjoni u l-awtokonsum, l-awtoprovvista jew il-provvista diretta, jew tal-inqas joħolqu ostakli ekonomiċi jew burokratiċi; pereżempju nistgħu nsemmu Spanja u l-Ġermanja. Għalhekk il-Kumitat jappella lill-Kummissjoni biex tfassal karta speċifika biex tiddaħħal fil-proċess ta’ konsultazzjoni u tibni fuq id-Dokument ta’ Ħidma (16) li jakkumpanja l-Komunikazzjoni li tiddeskrivi liema żvantaġġi ppjanati jew mhux ippjanati jiltaqgħu magħhom l-approċċi tal-prosumaturi, liema ostakli burokratiċi jeżistu u kif id-diskriminazzjoni eżistenti għandha tiġi eliminata. |
Dan ifisser ukoll li l-Kummissjoni għandha twettaq analiżi awtokritika tagħhom dwar jekk ir-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat humiex kompatibbli mad-dispożizzjonijiet tal-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni. Diġà jista’ jiġi nnutat li fil-linji gwida dwar l-għajnuna mill-Istat għall-protezzjoni ambjentali u s-sussidji tal-enerġija (17) għall-awtokonsum, l-awtoprovvediment u l-forniment dirett ma ġewx valutati biżżejjed.
4.4.5. |
Id-diskussjoni dwar l-indipendenza tan-negozjanti l-kbar għandha tinkludi wkoll ir-rwol tal-intermedjarji. Sabiex dan jiġi ppreservat, ikun utli li ssir diskussjoni ulterjuri tal-mudelli ta’ negozju tal-intermedjarji u l-kwistjoni dwar min huma l-klijenti tagħhom! |
5. Pilastru 2: Djar u netwerks intelliġenti
5.1. |
L-istrateġija l-ġdida dwar l-enerġija qed tikber minn isfel għal fuq. It-tagħmir imqabbad ma’ netwerk isir djar intelliġenti, li jsiru bini intelliġenti, u dawn min-naħa tagħhom isiru elementi attivi tan-netwerk. Id-djar intelliġenti huma kważi l-bażi tas-sistemi tal-enerġija l-ġodda; u anke sors ta’ tagħlim u esperjenza għall-konsumaturi l-ġodda attivi. Jeħtieġ li jkunu infurmati aħjar dwar l-opportunitajiet eżistenti. |
6. Pilastru 3: il-ġestjoni u l-protezzjoni tad-data
6.1. |
Id-direttivi dwar il-protezzjoni ta’ data konsistenti u affidabbli huma l-bażi u l-kundizzjoni tat-tifrix rapidu u li jqis il-ġejjieni tas-sistemi moderni ta’ komunikazzjoni. Dawn il-punti li ġejjin għandhom jiġu speċifikati:
|
6.2. |
Għall-KESE, huwa essenzjali li l-konsumatur ikun u jibqa’ s-sid tad-data tiegħu u li jibqa’ jkollu kontroll u aċċess sħiħ għad-data b’tali mod li jkun jista’ jivverifikaha, jikkoreġiha u jħassarha, u li jkun jista’ jittrasferiha f’każ li jbiddel il-provveditur. |
Brussell, l-20 ta’ Jannar 2016.
Il-President tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew
Georges DASSIS
(1) COM(2015) 339 final.
(2) TEN/577: “It-tnedija tal-proċess ta’ konsultazzjoni pubblika dwar disinn ġdid tas-suq tal-enerġija” – ara paġna 13 ta’ dan il-Ġurnal Uffiċjali.
(3) COM(2015) 80 final, p. 2.
(4) Ara n-nota ta’ qiegħ il-paġna 2.
(5) Ara n-nota ta’ qiegħ il-paġna 2.
(6) Ara n-nota ta’ qiegħ il-paġna 2.
(7) Ara n-nota ta’ qiegħ il-paġna 1.
(8) Ara ACER/CEER: Annual Report on the Results of Monitoring the Internal Electricity and Natural Gas Markets in 2013, Ottubru 2014, p. 69.
(9) Ara n-nota ta’ qiegħ il-paġna 1.
(10) Ara n-nota ta’ qiegħ il-paġna 1.
(11) Ara n-nota ta’ qiegħ il-paġna 2.
(12) SWD(2015) 141 final, 15.7.2015.
(13) Ara n-nota ta’ qiegħ il-paġna 12.
(14) Ara n-nota ta’ qiegħ il-paġna 1.
(15) KESE: Inbiddlu l-futur tal-enerġija: is-soċjetà ċivili bħala l-attur prinċipali fil-ġenerazzjoni tal-enerġija rinovabbli (EESC-2014-04780-00-04-TCD-TRA(EN)).
(16) SWD(2015) 141 final, 15.7.2015.
(17) Ara n-nota ta’ qiegħ il-paġna 12.