12.2.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 55/1

12.2.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 55/2

—

wara li kkunsidra d-Direttiva 2004/25/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-21 ta’ April 2004 fuq offerti ta' xiri (1),

—

wara li kkunsidra r-rapport mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni dwar l-applikazzjoni tad-Direttiva 2004/25/KE fuq offerti ta' xiri (COM(2012)0347),

—

wara li kkunsidra l-istudju dwar l-applikazzjoni tad-Direttiva 2004/25/KE fuq offerti ta' xiri (Studju Estern) imwettaq f'isem il-Kummissjoni (2),

—

wara li kkunsidra r-rapport dwar l-implimentazzjoni tad-Direttiva fuq Offerti ta' Xiri tal-21 ta' Frar 2007 (3),

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Affarijiet Legali u l-opinjoni tal-Kumitat għall-Impjiegi u l-Affarijiet Soċjali (A7-0089/2013),

A.

billi d-Direttiva fuq Offerti ta' Xiri (id-Direttiva) tipprovdi linji gwida minimi li jiggarantixxu t-trasparenza u ċ-ċertezza legali fit-tmexxija ta' offerta ta' xiri u tagħti drittijiet għall-informazzjoni lill-azzjonisti, l-impjegati u partijiet interessati oħra;

B.

billi diversi Stati Membri qed iqisu jew diġà introduċew tibdiliet fir-regoli armonizzati nazzjonali tagħhom fuq offerti ta' xiri bl-għan li tiżdied it-trasparenza fis-suq kapitali u jiġu rinforzati d-drittijiet tal-kumpanija fil-mira u l-partijiet interessati tagħha;

C.

billi l-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea ddeċidiet f'diversi kawżi li ż-żamma ta' drittijiet speċjali f'kumpanija privata minn Stat Membru għandha titqies b'mod ġenerali bħala limitazzjoni għall-moviment liberu tal-kapital u tista' tiġi ġġustifikata biss f'istanzi debitament limitati (4);

D.

billi l-awtoritajiet kompetenti nazzjonali huma responsabbli għas-sorveljanza pubblika ta' offerti ta' xiri;

E.

billi l-Artikolu 1(3) tar-Regolament (UE) Nru 1095/2010 (5) jistipula li l-Awtorità Ewropea tat-Titoli u s-Swieq (ESMA) għandha wkoll tieħu azzjoni xierqa fil-kuntest ta' offerti ta' xiri; billi l-ESMA ħolqot netwerk ta' awtoritajiet kompetenti li għandu l-għan li jtejjeb il-kooperazzjoni bejniethom fil-kuntest ta' offerti ta' xiri transkonfinali;

1.

Iqis id-Direttiva bħala parti importanti mill-acquis tal-UE dwar il-liġi tal-kumpaniji, li tmur lil hinn mis-sempliċi promozzjoni ta' iżjed integrazzjoni u armonizzazzjoni tas-swieq kapitali tal-UE;

2.

Jenfasizza li l-effetti tad-Direttiva mhumiex limitati għad-dispożizzjonijiet ewlenin fuq offerti ta' xiri iżda jeħtieġ li jiġu vvalutati fil-kuntest usa' tal-liġi tal-kumpaniji, inkluża l-governanza korporattiva, il-liġi dwar is-suq kapitali u anke l-liġi dwar l-impjiegi;

3.

Isostni li l-objettivi tad-Direttiva, b'mod partikolari dawk li tipprovdi kundizzjonijiet ekwi għal offerti ta' xiri filwaqt li tipproteġi l-interessi tal-azzjonisti, l-impjegati u partijiet interessati oħra, huma pedamenti kruċjali għal suq li jiffunzjona sew għall-kontroll korporattiv;

4.

Jinnota l-konklużjoni tal-Kummissjoni li d-Direttiva qed taħdem b'mod sodisfaċenti, u jirrikonoxxi l-konklużjonijiet tal-Istudju Estern li d-Direttiva tejbet il-funzjonament tas-suq tal-kontroll korporattiv; jinnota bi tħassib, madankollu, in-nuqqas ta' sodisfazzjon tar-rappreżentanti tal-impjegati, kif espress fl-Istudju Estern, fir-rigward tal-protezzjoni tad-drittijiet tal-impjegati, u jitlob lill-Kummissjoni biex ittejjeb id-djalogu mar-rappreżentanti tal-impjegati dwar kif jistgħu jiġu indirizzati aħjar il-kwistjonijiet l-aktar urġenti;

5.

Jenfasizza li d-Direttiva tipprovdi għal kundizzjonijiet ekwi għal offerti ta' xiri fl-Ewropa u jemmen li, fuq perjodu twil ta’ żmien, jista' jiġi previst aktar titjib sabiex jissaħħu dawn il-kundizzjonijiet ekwi;

6.

Jirrispetta l-kompetenza tal-Istati Membri biex jintroduċu miżuri addizzjonali li jmorru lil hinn mir-rekwiżiti tad-Direttiva, sakemm jiġu osservati l-objettivi ġenerali tad-Direttiva;

7.

Jinnota, f'dan il-kuntest, li riċentement xi Stati Membri wieġbu għall-iżviluppi fis-swieq domestiċi tagħhom għall-kontroll korporattiv billi introduċew dispożizzjonijiet addizzjonali fir-rigward tat-tmexxija ta' offerti ta' xiri bħar-regola 'put up or shut up' tal-Panel tax-Xiri tar-Renju Unit (UK Takeover Panel), li għandha l-għan li tikkjarifika jekk offerta ta' xiri għandhiex titnieda ('put up') jew le ('shut up') f'każijiet fejn mhuwiex ċar jekk l-offerent għandux fil-fatt l-intenzjoni li jissottometti offerta għall-kumpanija li qed tirċievi l-offerta;

8.

Jilqa' l-isforzi tal-ESMA biex ittejjeb il-kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet nazzjonali fil-kuntest tal-offerti ta' xiri permezz tan-Netwerk tal-Offerti ta' Xiri;

9.

Jemmen, madankollu, li mhuwiex meħtieġ li wieħed jaħseb għas-superviżjoni ta' offerti ta' xiri fil-livell tal-UE, minħabba li l-liġi tax-xiri mhijiex limitata għal-liġi dwar is-suq kapitali iżda hija integrata fil-liġi nazzjonali tal-kumpaniji; jenfasizza li l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti għandhom jibqgħu responsabbli għas-sorveljanza pubblika tal-offerti ta' xiri;

10.

Jilqa' s-sejbiet tal-Kummissjoni u l-elaborazzjoni dwar il-kwistjonijiet emerġenti li jirriżultaw mir-rieżami tal-operat tad-Direttiva, u jinnota li qed jiġu identifikati aspetti addizzjonali minn akkademiċi u prattikanti (6);

11.

Jemmen li l-kunċett ta' “azzjoni flimkien” huwa essenzjali meta jiġi kkalkolat il-limitu li jiskatta t-tnedija ta' offerta obbligatorja, u jifhem li l-Istati Membri ttrasponew id-definizzjoni pprovduta fid-Direttiva b'mod differenti; jemmen, madankollu, li l-iffokar fuq tibdiliet għall-kunċett ta' “azzjoni flimkien” fid-Direttiva biss jonqos milli jtejjeb iċ-ċertezza legali, minħabba li dan il-kunċett huwa rilevanti wkoll għal kalkoli oħra meħtieġa skont il-liġi tal-kumpaniji tal-UE; jissuġġerixxi, għalhekk, li għandha titwettaq analiżi aktar dettaljata sabiex jiġu identifikati l-mezzi possibbli li permezz tagħhom ikun jista' jiġi ċċarat u armonizzat aktar il-kunċett ta' “azzjoni flimkien”;

12.

Jistenna, għal dan l-għan, il-pjan ta' azzjoni tal-Kummissjoni dwar il-liġi tal-kumpaniji tal-UE, fejn għandha tiġi indirizzata din il-kwistjoni, u jappoġġja d-dikjarazzjoni tal-Kummissjoni li l-kapaċità tal-awtoritajiet nazzjonali li jobbligaw partijiet li qed ifittxu l-kontroll flimkien li jaċċettaw il-konsegwenzi legali tal-azzjoni miftiehma tagħhom m'għandha bl-ebda mod tiġi llimitata (7);

13.

Jenfasizza li r-regola tal-offerta obbligatorja hija d-dispożizzjoni ewlenija għall-protezzjoni ta' azzjonisti f'minorità, u jieħu nota tar-riżultati tal-Istudju Estern li l-Istati Membri kollha jippermettu eżenzjonijiet minn din ir-regola; jifhem li dawn id-derogi spiss jintużaw biex jiġu protetti l-interessi tal-azzjonisti li jikkontrollaw (eż. l-ebda bidla reali fil-kontroll), il-kredituri (eż. meta l-kredituri jkunu taw is-self) u partijiet interessati oħra (eż. biex jiġu bbilanċjati d-drittijiet tal-azzjonisti u tal-partijiet interessati oħra); jappoġġja l-intenzjoni tal-Kummissjoni li tiġbor informazzjoni addizzjonali bil-ħsieb li tiddetermina jekk id-derogi użati b'mod wiesa' jmorrux kontra l-protezzjoni tal-azzjonisti f'minorità;

14.

Jenfasizza wkoll li r-regola tal-offerta obbligatorja tippermetti lill-azzjonisti f’minorità, fil-każ ta' bidla fil-kontroll, li jirċievu l-primjum imħallas għas-sehem li jikkontrolla, u jinnota li d-Direttiva tirregola biss il-prezz għal offerta obbligatorja (jiġifieri prezz ekwu) iżda mhux għal offerta volontarja; jinnota b'mod partikolari li d-Direttiva tirrinunzja l-obbligu li titnieda offerta obbligatorja f'każijiet fejn, wara offerta volontarja inizjali, ikun intlaħaq il-limitu tal-kontroll bir-riżultat li l-offerent jista' jżid sussegwentement il-parteċipazzjoni tiegħu fil-kumpanija fil-mira permezz tax-xiri regolari tal-ishma (hekk imsejjaħ b'mod sottili (creeping in)); jinnota wkoll li, għal dawn il-każijiet, xi Stati Membri introduċew obbligu għat-tieni offerta obbligatorja, skont liema hija meħtieġa t-tieni offerta jekk tkun seħħet ċerta żieda (eż. 3 %) f'ċertu perjodu ta' żmien (eż. 12-il xahar) bejn żewġ limiti speċifikati (eż. bejn 30 % u 50 %);

15.

Jemmen li l-limiti tan-notifika stabbiliti fl-Artikolu 9 tad-Direttiva 2004/109/KE (8) (id-Direttiva dwar it-Trasparenza, li qed tiġi rieżaminata attwalment) jipprovdu għat-trasparenza solida tas-sjieda u jippermettu l-iskoperta bikrija ta' akkwisti b'mod sottili (creeping-in); huwa tal-opinjoni li l-awtoritajiet kompetenti nazzjonali għandhom jiskoraġġixxu tekniki ddisinjati biex jevitaw ir-regola tal-offerta obbligatorja u għaldaqstant jevitaw il-ħlas tal-primjum ta' kontroll lill-azzjonisti f'minorità;

16.

Jinnota li r-regola tan-newtralità tal-bord relatata mad-difiżi ta' wara l-offerta ġiet trasposta mill-maġġoranza tal-Istati Membri, filwaqt li numru limitat ħafna ta' Stati Membri ttrasponew ir-regola innovattiva li tinnewtralizza d-difiżi ta' qabel l-offerta; jifhem li kemm id-difiżi ta' qabel l-offerti (eż. strutturi piramidali jew ishma tad-deheb) kif ukoll id-difiżi ta' wara l-offerti (eż. white knight jew żieda fid-dejn) għadhom jeżistu fl-Istati Membri, u li fl-istess ħin jidher li hemm mezzi biżżejjed biex jippenetraw dawn il-mekkaniżmi ta' difiża; huwa tal-opinjoni, madankollu, li f'konformità mal-prinċipji ġenerali tal-liġi tal-kumpaniji, il-bord tal-kumpanija li qed tirċievi l-offerta għandu jqis is-sostenibbiltà fit-tul tal-kumpanija u jaġixxi fl-interess tagħha u tal-partijiet interessati tagħha;

17.

Jenfasizza li d-Direttiva tipprevedi biss li l-impjegati jiġu pprovduti b'informazzjoni, b'mod partikolari fir-rigward tal-intenzjonijiet tal-offerent dwar il-futur tal-kumpanija fil-mira u l-pjanijiet futuri li jikkonċernaw l-impjiegi, inkluż kwalunkwe bidla materjali fil-kundizzjonijiet tal-impjiegi, iżda li mhuwiex previst id-dritt għall-konsultazzjoni;

18.

Jenfasizza li l-mistoqsija ta' kif jiġu protetti u msaħħa d-drittijiet tal-ħaddiema teħtieġ kunsiderazzjoni ulterjuri urġenti, filwaqt li jitqies ukoll l-acquis, inkluża d-Direttiva 2001/23/KE (9) u d-Direttiva 2002/14/KE (10);

19.

Jinsisti li d-dispożizzjonijiet rilevanti tad-Direttiva dwar id-drittijiet tal-ħaddiema għandhom jiġu applikati b'mod effettiv u, fejn meħtieġ, jiġu infurzati kif suppost;

20.

Ifakkar li, skont l-Artikolu 21 tad-Direttiva, id-dispożizzjonijiet tagħha kellhom jiġu trasposti fil-liġi nazzjonali sal-20 ta' Mejju 2006, u jinnota li, skont l-Istudju Estern, il-maġġoranza tal-Istati Membri ttrasponew id-Direttiva bejn l-2006 u l-2007 (11);

21.

Jenfasizza li l-perjodu ta' traspożizzjoni tad-Direttiva jikkoinċidi mal-bidu tal-kriżi finanzjarja, li eventwalment żviluppat fi kriżi ekonomika u tad-dejn, u li l-attivitajiet ta' xiri huma marbuta mill-qrib ma' żviluppi finanzjarji u ekonomiċi kemm fl-Ewropa kif ukoll lil hinn minnha;

22.

Jenfasizza li, skont l-Istudju Estern, l-attivitajiet ta' xiri naqsu drammatikament wara d-data tat-traspożizzjoni tad-Direttiva b'riżultat tal-kriżi, inkluż fir-Renju Unit, fejn l-attivitajiet fis-suq għall-kontroll korporattiv huma tradizzjonalment aktar ikkonċentrati milli fil-bqija tal-Unjoni;

23.

Huwa tal-opinjoni li, minħabba li s-suq għall-kontroll korporattiv kien qed jonqos b'mod kostanti matul dan il-perjodu ta' kriżi finanzjarja, il-valutazzjoni dwar jekk u sa liema punt għandhom jiġu introdotti aktar miżuri ta' armonizzazzjoni fir-rigward ta' offerti ta' xiri se tkun distorta;

24.

Jitlob, għalhekk, lill-Kummissjoni biex tkompli twettaq monitoraġġ mill-qrib tal-iżviluppi fis-suq għall-kontroll korporattiv u tħejji valutazzjoni ġdida dwar l-applikazzjoni tad-Direttiva meta l-attivitajiet ta' xiri jerġgħu lura għal volum aktar regolari;

25.

Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni kif ukoll lill-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri.

12.2.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 55/6

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 162 tat-TFUE, li jkopri l-objettivi tal-Fond Soċjali Ewropew u jirreferi, inter alia, għall-objettiv tal-iffaċilitar tal-adattament għall-bidliet industrijali u għall-bidliet fis-sistemi ta' produzzjoni,

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 174 u dawk segwenti tat-TFUE, li jistabbilixxu l-objettiv ta’ koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali u li jiddefinixxu l-istrumenti finanzjarji strutturali sabiex dawn jintlaħqu,

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 176 tat-TFUE, li jkopri l-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali u jirreferi, inter alia, għall-iżvilupp u l-aġġustament strutturali tar-reġjuni li l-iżvilupp tagħhom għadu lura u għall-konverżjoni ta' reġjuni industrijali li sejrin lura,

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 173 (Titolu XVII) tat-TFUE, li jkopri l-politika industrijali tal-UE u jirreferi, inter alia, għall-kompetittività tal-industrija tal-Unjoni,

—

wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni tad-11 ta’ Settembru 2012 għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi dispożizzjonijiet komuni dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew, il-Fond ta’ Koeżjoni, il-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali u l-Fond Marittimu u tas-Sajd Ewropew koperti mill-Qafas Strateġiku Komuni u li jistabbilixxi d-dispożizzjonijiet ġenerali dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew u l-Fond ta’ Koeżjoni u li jħassar ir-Regolament (KE) Nru 1083/2006 (COM(2012)0496),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-20 ta’ Mejju 2010 dwar l-implimentazzjoni tas-sinerġiji tal-Fondi assenjati għar-riċerka u l-innovazzjoni fir-Regolament (KE) Nru 1080/2006 dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali u s-Seba' Programm Qafas għar-Riċerka u l-Iżvilupp fil-bliet u r-reġjuni kif ukoll fl-Istati Membri u fl-Unjoni (1),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-20 ta' Mejju 2010 dwar il-kontribut tal-politika ta’ koeżjoni għall-kisba tal-objettivi ta’ Lisbona u tal-UE 2020 (2),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta’ Ġunju 2010 dwar il-politika Komunitarja dwar l-innovazzjoni f’dinja li qed tinbidel (3),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-16 ta' Ġunju 2010 dwar l-UE 2020 (4),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-7 ta' Ottubru 2010 dwar il-politika ta’ koeżjoni u l-politika reġjonali tal-UE wara l-2013 (5),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tad-9 ta’ Marzu 2011 dwar Politika Industrijali għall-Era Globalizzata (6),

—

wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-laqgħa tal-Kunsill (It-3057 Kunsill Kompetittività – Suq Intern, Industrija, Riċerka u Spazju) li saret fi Brussell fl-10 ta' Diċembru 2010 dwar il-“Politika industrijali integrata għall-era tal-globalizzazzjoni”,

—

wara li kkunsidra s-sitt rapport ta’ progress tal-Kummissjoni tal-25 ta’ Ġunju 2009 dwar il-Koeżjoni ekonomika u soċjali – Reġjuni kreattivi u innovattivi' (COM(2009)0295),

—

wara li kkunsidra d-Dokument ta' Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni tat-30 ta' Lulju 2009 dwar “L-industrija Ewropea f'Dinja Li Qed Tinbidel – Analiżi Settorjali Aġġornata 2009” (SEC(2009)1111),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-23 ta' Settembru 2009, “Tħejjija għall-ġejjieni tagħna: Żvilupp ta' strateġija komuni għal teknoloġiji abilitanti essenzjali fl-UE” (COM(2009)0512),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-3 ta' Marzu 2010 bit-titolu “Ewropa 2020 – Strateġija għal Tkabbir Intelliġenti, Sostenibbli u Inklussiv” (COM(2010)2020),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-6 ta' Ottubru 2010 bit-titolu “Ewropa 2020 Inizjattiva Ewlenija: Unjoni tal-Innovazzjoni” (COM(2010)0546),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-28 ta' Ottubru 2010 bit-titolu “Politika Industrijali Integrata għall-Era tal-Globalizzazzjoni – Il-Kompetittività u s-Sostenibbiltà fix-Xena Prinċipali” (COM(2010)0614),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tad-9 ta’ Novembru 2010 bit-titolu “Konklużjonijiet tal-ħames rapport dwar il-koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali: il-futur tal-politika ta' koeżjoni” (COM(2010)0642),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-14 ta' Ottubru 2011 bit-titolu: ‘Politika Industrijali: It-tisħiħ tal-kompetittività – ir-rendiment u l-politiki tal-kompetittività tal-Istati Membri 2011, (COM(2011)0642),

—

wara li kkunsidra d-Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni tal-14 ta' Marzu 2012 dwar “Elementi għal Qafas Strateġiku Komuni 2014 sal-2020, il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew, il-Fond ta' Koeżjoni, il-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali u l-Fond Ewropew Marittimu u tas-Sajd”, (SWD(2012)0061),

—

wara li kkunsidra d-Dokument ta' Ħidma tal-24 ta' April 2012 dwar “Il-prinċipju tas-sħubija fl-implimentazzjoni tal-Fondi Komuni tal-Qafas Strateġiku – elementi għall-Kodiċi ta' Kondotta Ewropea dwar is-Sħubija” (SWD(2012)0106),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-10 ta' Ottubru 2012 bit-titolu “Industrija Ewropea Aktar b’Saħħitha għat-Tkabbir u l-Irkupru Ekonomiku. Aġġornament tal-Komunikazzjoni dwar il-Politika Industrijali” (COM(2012)0582),

—

wara li kkunsidra d-Dokument ta' Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni tal-10 ta' Ottubru 2012 dwar ir-Rapport dwar il-Kompetittività Ewropea (SWD(2012)0299),

—

wara li kkunsidra d-Dokument ta' Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni bit-titolu “It-Tabella ta' Valutazzjoni tal-Prestazzjoni Industrijali u r-Rendiment u l-Politiki tal-Kompetittività tal-Istati Membri”, (SWD(2012)0298),

—

wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) tas-26 ta’ Mejju 2010 dwar “Il-ħtieġa li jiġi applikat approċċ integrat għar-riġenerazzjoni urbana” (7),

—

wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni “Politika Industrijali Integrata għall-Era tal-Globalizzazzjoni: Il-Kompetittività u s-Sostenibilità fix-Xena Prinċipali” (CCMI/083 – CESE 808/2011),

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Iżvilupp Reġjonali u l-opinjoni tal-Kumitat għall-Ambjent, is-Saħħa Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel (A7-0145/2013),

A.

billi t-terminu “industrija” mhuwiex definit b’mod ċar u jista’ jinkludi varjetà sħiħa ta’ diversi setturi;

B.

billi l-industrija mingħajr ebda dubju hi wieħed mir-riżorsi prinċipali tagħna fil-livell internazzjonali, li mingħajrha l-UE ma jkollhiex rwol daqshekk importanti fil-bilanċ globali tal-forzi ekonomiċi;

C.

billi s-settur industrijali jista’ jkollu rwol ta' tmexxija fl-ekonomija tal-UE, peress li l-Kummissjoni tivvaluta li għal kull 100 impjieg maħluq fl-industrija, jistgħu jinħolqu bejn 60 u 200 impjiegi ġodda fil-kumplament tal-ekonomija; billi, madankollu, bejn l-2008 u l-2011 il-produzzjoni industrijali naqset minn 20 % għal 16 % tal-PDG tal-UE u n-numru ta' impjiegi fis-settur naqas bi 11 %;

D.

billi l-Kummissjoni qed tipprova treġġa’ lura t-tnaqqis tal-industrija fl-UE u ġġibha lura mil-livell attwali ta' madwar 16 % tal-PDG sa saħansitra 20 % sal-2012; billi l-industrija tikkostitwixxi d-destinazzjoni prinċipali tal-investimenti privati u pubbliċi fir-rigward tar-riċerka, l-iżvilupp u l-innovazzjoni;

E.

billi l-politika ta’ koeżjoni tista’ tgħin biex jiġu indirizzati l-isfidi strutturali li qed taffaċċja l-industrija tal-UE, u tista' tikkontribwixxi biex jintlaħqu l-objettivi ambizzjużi tal-Istrateġija Ewropa 2020, inkluż il-bidla lejn ekonomija sostenibbli, b’emissjoni baxxa ta’ karbonju, effiċjenti fl-użu tal-enerġija u inklużiva, li trawwem l-għarfien u l-impjieg;

F.

billi ħafna mir-reġjuni industrijalizzati qodma fl-Ewropa jaffaċċjaw problemi simili, peress li għaddew minn perjodi twal ta' tkabbir fil-passat li kienu segwiti minn tnaqqis kbir fl-iżvilupp ekonomiku fis-snin reċenti;

G.

billi, minħabba l-interdipendenza ekonomika tagħhom u l-karatteristiċi komuni, il-partijiet komponenti ta' ħafna reġjuni transkonfinali – pereżempju, l-estrazzjoni minerarja tradizzjonali, ir-reġjuni tal-manifattura tal-azzar u tat-tessuti – ħafna drabi jaffaċċjaw l-istess sfidi industrijali;

H.

billi l-politika industrijali għandha tendenza li tiffoka fuq il-problemi speċifiċi tal-industrija ġurnata b'ġurnata u, għaldaqstant ma tingħatax importanza biżżejjed lill-impatt qawwi tagħha fuq ir-reġjuni;

I.

billi r-riċerka wriet li r-ristrutturar tar-reġjuni industrijalizzati qodma jirrikjedi approċċ wiesa', u l-ostakli amministrattivi jistgħu jfixklu milli dan jintlaħaq;

J.

billi l-Istati Membri, ir-reġjuni u l-bliet fl-UE qed jaffaċċjaw diffikultajiet finanzjarji; billi, b'mod partikolari, żoni b’bażi industrijali qadima bosta drabi mhux qegħdin f’post tajjeb biex jattiraw biżżejjed fondi għal konverżjoni; billi l-finanzjament tal-UE għall-għajnuna għall-isforzi ta’ rikonverżjoni u ristrutturar huwa indispensabbli għas-sostenn tal-approċċi tal-politika reġjonali u transkonfinali;

K.

billi l-bliet huma xpruni għall-innovazzjoni u t-tkabbir sostenibbli, u għandhom il-kompitu importanti li jindirizzaw l-isfidi fiż-żoni industrijalizzati qodma;

L.

billi approċċi integrati ġodda u innovattivi, iffaċilitati wkoll minn oqfsa politiċi leġiżlattivi xierqa u minn strateġiji ta' speċjalizzazzjoni intelliġenti, huma meħtieġa biex jgħinu lir-reġjuni u l-bliet jisfruttaw il-potenzjal tagħhom ta' innovazzjoni u jiffukaw mill-ġdid l-assi industrijali tagħhom fid-direzzjoni tal-industrji u s-servizzi emerġenti u tas-swieq globalizzati;

M.

billi l-politiki tal-industrijalizzazzjoni mill-ġdid jonqsu milli jqisu biżżejjed l-industriji kulturali u dawk kreattivi, li huma sors potenzjali sinifikanti ta' tkabbir, innovazzjoni u impjiegi, jikkontribwixxu għall-koeżjoni soċjali u jipprovdu mezz effikaċi għall-ġlieda kontra r-reċessjoni attwali;

1.

Jiġbed l-attenzjoni lejn ir-riżorsi eżistenti li huma disponibbli permezz tal-politika ta' koeżjoni u għall-Fondi Strutturali, filwaqt li jisfruttaw l-iskemi ta' inġinerija finanzjarja tal-Bank Ewropew tal-Investiment, kif ukoll il-politiki ta' żvilupp ekonomiku reġjonali u muniċipali b'sostenn għar-rikonverżjoni taż-żoni industrijali qodma u l-industrijalizzazzjoni mill-ġdid taż-żoni industrijali milqutin mill-kriżi, bl-għan li tinkiseb industrijalizzazzjoni mill-ġdid moderna u sostenibbli; jiddispjaċih, madankollu, li dawn l-għażliet mhux dejjem jindirizzaw il-problemi reali speċifiċi għar-reġjun u li l-finanzjament strutturali u għall-investiment li hu disponibbli mhuwiex meqjus b'mod sħiħ mill-Istati Membri u r-reġjuni fi żmien meta l-industrija qed tiġi affettwata severament mill-kriżi;

2.

Jenfasizza li hemm bżonn li jiġu stabbiliti aktar miżuri ta’ għajnuna biex jassistu lir-reġjuni industrijalizzati qodma, b’mod speċjali ż-żoni monoindustrijali, ħalli jkunu jistgħu jsibu b’suċċess triqat ġodda ta’ żvilupp li jiffukaw fuq l-industriji kreattivi u kulturali u jkunu jistgħu jippromwovu l-użu tas-siti li ma jintużawx, li jistgħu jkollhom rwol importanti fir-rikonverżjoni tas-siti abbandunati;

3.

Jitlob approċċi aktar integrati u sistematiċi għat-tiġdid industrijali u l-iżvilupp reġjonali, u aktar koerenza bejn il-politiki differenti fil-livell tal-UE, fil-livell nazzjonali u dak reġjonali, intereġjonali u transkonfinali, sabiex jiġi żgurat li l-potenzjal tas-settur industrijali Ewropew jiġi sfruttat; jenfasizza l-ħtieġa li jinħolqu żoni ekonomiċi ta' importanza reġjonali u parks ta’ attività ta’ teknoloġija avvanzata bbażati fuq sħubiji pubbliċi-privati, u li jikkontribwixxu għat-titjib tal-użu tar-riżorsi umani u ekonomiċi lokali u reġjonali bl-użu tal-aħħar tekonoloġiji;

4.

Jenfasizza li s-suċċess ta’ tali tiġdid industrijali flimkien mal-iżvilupp reġjonali se jiddependi fuq l-eżistenza tal-politiki effikaċi f’oqsma bħall-politika ta’ koeżjoni, il-governanza ekonomika, il-kompetittività, ir-riċerka u l-innovazzjoni, l-enerġija, l-aġenda diġitali, l-iżviluppi sostenibbli, l-industriji kulturali u kreattivi, il-kwalifiki ġodda u l-impjiegi, eċċ;

5.

Jemmen li l-isfidi ewlenin għal reġjuni industrijalizzati qodma jinsabu:

6.

Jenfasizza li l-istrateġiji reġjonali għaż-żoni industrijali għandhom jinkludu, bħala punt fokali, miżuri biex jipproteġu l-kwalità tal-art, tal-ilma u tal-arja, biex jissalvagwardaw il-bijodiversità reġjonali u lokali u r-riżorsi naturali, u biex jiġu ttrattati l-art u l-ilma, sabiex sustanzi li jagħmlu ħsara lill-ambjent ma jkomplux inixxu fl-ambjent naturali;

7.

Jemmen li hu importanti li l-istrateġiji għal żoni industrijali jinkludu attenzjoni integrata dwar il-possibilitajiet tat-trasport sostenibbli minn u lejn dawk iż-żoni, inklużi l-materja prima, il-prodotti u l-persunal kif ukoll l-infrastruttura meħtieġa, kemm jekk eżistenti jew ippjanata, u li tali ffukar jista' jgħin biex jitnaqqas l-impatt ambjentali taż-żoni industrijali u urbani u biex jiżgura li l-ħtiġijiet tal-komunità jintlaħqu, filwaqt li jiġu salvagwardati r-riżorsi naturali u l-kapital u jkun hemm kontribut pożittiv għas-saħħa tal-bniedem;

8.

Huwa tal-opinjoni li b'riżultat tal-proċess ta' tkabbir tal-UE d-differenzi reġjonali żdiedu, u għaldaqstant l-attenzjoni u l-għarfien pubbliku tbiegħdu mir-reġjuni industrijalizzati qodma li għandhom nuqqas ta' opportunitajiet ta' investiment suffiċjenti għal strateġiji konkreti ta' żvilupp reġjonali;

9.

Jitlob lill-Kummissjoni tivvaluta s-sitwazzjoni attwali fir-reġjuni industrijalizzati qodma, tidentifika l-isfidi ewlenin tagħhom, u tipprovdi informazzjoni u gwida għal dawk ir-reġjuni, sabiex tiżviluppa, permezz ta' proċeduri demokratiċi, strateġiji reġjonali abbażi ta’ sħubiji mifruxa li jistgħu jgħinu biex itejbu l-prospetti ta’ żvilupp sostenibbli billi jisfruttaw il-potenzjal endoġenu tagħhom;

10.

Jenfasizza li t-tisħiħ tal-bażi industrijali tal-ekonomija huwa neċessarju għal progress fit-tkabbir ekonomiku u l-ħolqien tal-impjiegi, kif ukoll għall-kisba tal-għanijiet u l-miri tal-UE 2020, u li l-assi relatati mal-industrija f'termini tal-wirt u l-kompetenza industrijali disponibbli fir-reġjuni industrijalizzati qodma jistgħu jiffurmaw bażi insostitwibbli għal dan, u għandhom jiġu ppreservati u adottati għall-ħtiġijiet il-ġodda;

11.

Jinnota li ħafna żoni li kienu industrijali joffru possibilitajiet tajbin ħafna biex titjieb l-effiċjenza fl-enerġija permezz tal-applikazzjoni ta' teknoloġija u ta' standards tal-bini moderni, u li minnhom jibbenefikaw kemm l-ekonomiji reġjonali kkonċernati kif ukoll l-ambjent;

12.

Ifakkar li fejn reġjuni industrijalizzati qodma ppruvaw jesploraw opportunitajiet ġodda għal żvilupp reġjonali, l-aktar li kellhom suċċess kien fejn ibbażaw dawn l-istrateġiji fuq il-karatteristiċi tagħhom ta’ qabel, ir-riżorsi territorjali tagħhom, il-patrimonju industrijali tagħhom u l-esperjenzi u l-kapaċitajiet tagħhom;

13.

Jinnota li ż-żoni urbani għandhom rwol importanti f'termini ta' innovazzjoni u tkabbir sostenibbli, u li l-isforzi ta’ rikonverżjoni ma jistgħux jirnexxu mingħajr biżżejjed investiment suffiċjenti f’dan il-qasam, peress li mingħajr azzjoni dwar il-bini u t-trasport fil-belt l-għanijiet tal-UE ma jintlaħqux;

14.

Huwa tal-opinjoni li t-tnaqqis f’bosta mir-reġjuni industrijalizzati qodma huwa parzjalment minħabba d-dipendenza fuq il-monostrutturi; jemmen li l-fatt li tibbaża ekonomija fuq monostrutturi biss huwa kontro-produttiv u li ekonomija diversifikata hija ta' importanza kbira bħala bażi għal tkabbir sostenibbli u ħolqien tax-xogħol;

15.

Jitlob lill-Kummissjoni tiżviluppa kunċetti u strumenti politiċi li jgħaqqdu il-Fondi ta' Koeżjoni u l-Fondi Strutturali ma' approċċi politiki industrijali, sabiex issostni t-trasformazzjoni strutturali minn reġjuni industrijalizzati qodma għal reġjuni industrijali moderni;

16.

Jemmen li l-istrateġiji reġjonali industrijali għandhom ikunu bbażati fuq approċċ integrat, li jinkludi komponent dwar l-impjiegi, it-taħriġ u l-edukazzjoni, immirat lejn il-promozzjoni tas-setturi ta' tkabbir li kapaċi joħolqu impjiegi lokali u reġjonali, specjalment għaż-żgħażagħ, eż. fl-SMEs innovattivi, bħala parti mill-programm għall-kompetittività tal-intrapriżi u l-SMEs (COSME); jenfasizza r-rwol speċjali li għandhom il-bliet fl-istrateġiji ta’ żvilupp reġjonali għaż-żoni industrijali; jemmen, f'dan il-qafas, li l-bliet huma ċentrali għall-kisba ta’ tkabbir għaqli; għaldaqstant, jenfasizza l-fatt li, b’mod partikolari, il-bliet b’bażi industrijalizzata qadima joffru potenzjal enormi, li l-UE għandha tesplora b'mod sħiħ; jistieden lill-Kummissjoni tidħol fi djalogu aktar mill-qrib mal-bliet ikkonċernati bl-għan li tkabbar il-profil tal-bliet bħala sħab diretti tal-UE;

17.

Jenfasizza li l-appoġġ għar-rinnovazzjoni tal-bini effiċjenti fl-użu tal-enerġija, b'mod partikolari, jgħin lir-reġjuni jnaqqsu l-emissjonijiet tal-karbonju, joħloq impjiegi lokali u jiffranka l-flus tal-konsumaturi fuq il-kontijiet tat-tisħin;

18.

Jitlob lill-Kummissjoni tikkapitalizza fuq is-sinerġiji bejn il-politiki ta' koeżjoni u dawk industrijali sabiex issostni l-kompetittività u t-tkabbir u tgħin lill-Istati Membri, lir-reġjuni u lill-bliet isibu bażi għal strateġiji ta' żvilupp industrijali mmexxijin mir-reġjun;

19.

Jemmen li ma jeżisti l-ebda pjan ta’ azzjoni speċifiku għal strateġiji reġjonali għal żoni industrijali għall-UE kollha, u li approċċ lokali u reġjonali huwa l-aktar mezz xieraq għall-iżvilupp ta’ strateġiji reġjonali; jistieden lill-Kummissjoni tappoġġa riċerka ekonomika reġjonali fil-kuntest tal-inizjattiva Orizzont 2020, li tippermetti l-iżvilupp ta' strateġiji mfassla skont ir-reġjun għal reġjuni industrijalizzati qodma oħrajn;

20.

Jenfasizza l-fatt li l-karatteristiċi tar-reġjuni għandhom jiġu kkunsidrati fl-ippjanar ta’ strateġiji ta’ żvilupp reġjonali; f’dan il-kuntest, u wara li kkunsidra l-mudell ta’ strateġiji ta’ żvilupp rurali minn isfel għal fuq (LEADER) għal żoni rurali, iqis li għandhom jitħeġġu l-inizjattivi minn isfel għal fuq għal żvilupp lokali fiż-żoni urbani;

21.

Jistieden lill-Kummissjoni tuża l-esperjenzi preċedenti ta' żoni urbani bħal Manchester fir-Renju Unit, Lille fi Franza, Essen u l-inħawi ta' Ruhr fil-Ġermanja u Bilbao fi Spanja, fejn l-finanzjament tal-UE kkontribwixxa għar-rikonverżjoni u r-ristrutturar tar-reġjuni industrijalizzati qodma, sabiex tiżviluppa strateġiji futuri għal reġjuni oħrajn fl-EU;

22.

Jilqa’ l-benefiċċji li huma riżultat tal-għoti tal-istatus ta' Kapitali Ewropea tal-Kultura, bħall-eżempju ta' Glasgow, Lille, u bliet u agglomerazzjonijiet urbani oħrajn li qabel l-industrija tagħhom kienet sejra lura, u jenfasizza li l-attivitajiet kulturali u dawk kreattivi huma katalisti ewlenin tar-riġenerazzjoni urbana u l-attrazzjoni reġjonali;

23.

Jenfasizza li r-riġenerazzjoni sostenibbli tar-reġjuni industrijalizzati qodma tieħu għexieren ta’ snin u tiswa ħafna flus, ħafna drabi taqbeż il-kapaċitajiet amministrattivi u finanzjarji ta’ entitajiet pubbliċi fil-post; jenfasizza f’dan ir-rigward il-ħtieġa li tiġi żviluppata assistenza teknika għall-awtoritajiet u l-entitajiet pubbliċi reġjonali u lokali;

24.

Jenfasizza l-fatt li l-istrument il-ġdid għal “Investiment Territorjali Integrat” propost fl-Artikolu 99 tal-abozz tar-Regolament dwar id-Dispożizzjonijiet Komuni għall-perjodu l-ġdid ta' finanzjament 2014-2020 jista' joffri opportunità għall-iżvilupp ta' strateġiji reġjonali lil hinn mill-fruntieri amministrattivi;

25.

Jistieden lill-Istati Membri jevitaw regoli kumplessi żżejjed għall-benefiċjarji; itenni li fejn jeżistu r-regoli tal-UE, ir-regoli lokali jistgħu jiġu eliminati, sabiex jiġu evitati regoli duplikati u konfliġġenti;

26.

Jistieden lill-Kummissjoni tistabbilixxi bażi ta’ data tal-parks industrijali u ż-żoni ta’ attività reġjonali eżistenti, sabiex tidentifika l-aqwa mudelli li jistgħu jiġu applikati wkoll f’reġjuni oħra u tfassalhom skont l-istrateġiji ta’ żvilupp lokali u reġjonali fit-tul u biex tipprovdi gwida dwar kif għandhom jintużaw il-fondi għall-għajnuna fil-proċess ta’ rikonverżjoni;

27.

Hu tal-opinjoni li hemm bżonn ta’ aktar appoġġ għall-iżvilupp tal-ispirtu imprenditorjali fost iż-żgħażagħ, permezz tal-aċċess għall-fondi Ewropej u għall-pariri kummerċjali;

28.

Jistieden lill-Istati Membri jiżguraw li r-reġjuni industrijalizzati qodma jkunu jistgħu jibbenefikaw bi sħiħ mill-fondi nazzjonali u Ewropej, sabiex l-UE tkun tista' tagħti bidu għal “rivoluzzjoni industrijali ġdida”;

29.

Jenfasizza l-ħtieġa għal konċentrazzjoni ulterjuri tas-sostenn tal-politika ta’ koeżjoni fuq ir-rikonverżjoni industrijali fir-reġjuni, fl-oqsma li ġejjin: l-innovazzjoni tan-negozju u l-investiment, l-inklużjoni soċjali, l-approċċi integrati għall-iżvilupp urban, u r-riġenerazzjoni urbana;

30.

Jistieden lill-Istati Membri jappoġġaw ir-reġjuni tagħhom billi jipparteċipaw fl-approċċ ta' “speċjalizzazzjoni intelliġenti”; itenni li r-reġjuni jeħtieġu strateġiji ta' żvilupp sostenibbli mfassla apposta sabiex ikunu ta' suċċess; jinnota li f'bosta każijiet l-entitajiet pubbliċi lokali ma jistgħux jiksbu l-għarfien u l-esperjenza neċessarji mingħajr appoġġ min-naħa tal-Kummissjoni u l-Istati Membri;

31.

Hu tal-opinjoni li huwa meħtieġ li jinħolqu żoni industrijali li jagħtu spinta lill-iżvilupp tal-bliet; isostni li għandha tingħata aktar importanza lill-attivitajiet ta' riċerka, l-innovazzjoni u t-tagħlim, filwaqt li jfakkar ir-rwol kreattiv tal-universitajiet f'dan ir-rigward; jappoġġa l-ħolqien ta' netwerks ta’ Innovazzjoni, kompetittività u intraprenditorija fil-livell reġjonali, bl-għan li tkun promossa rabta akbar bejn l-universitajiet, in-negozji u ċ-ċentri ta' għarfien, b'hekk jitrawwmu attivitajiet industrijali ġodda biex jinkoraġġixxu l-iżvilupp ta' strateġiji ta' speċjalizzazzjoni settorjali u jippromwovu l-ħolqien ta' raggruppament industrijali; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri kkonċernati jinsistu għal aktar trasparenza fl-allokazzjoni tal-mezzi għall-partijiet interessati rilevanti;

32.

Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-Riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri.

12.2.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 55/12

—

wara li kkunisdra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni bl-isem “L-Enerġija Rinnovabbli: attur ewlieni fis-suq Ewropew tal-enerġija” u d-dokumenti ta’ ħidma relatati (COM(2012)0271),

—

wara li kkunsidra l-Artikoli 194(1) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni bl-isem “Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050” (COM(2011)0885),

—

wara li kkunsidra d-Direttiva 2009/28/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta' April 2009 dwar il-promozzjoni tal-użu tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli u li temenda u sussegwentement tħassar id-Direttivi 2001/77/KE u 2003/30/KE (1),

—

wara li kkunsidra d-Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni li jakkumpanja l-proposta għal Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-promozzjoni tal-użu tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli (SEC(2008)0057),

—

wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 1227/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta' Ottubru 2011 dwar l-integrità u t-trasparenza tas-swieq tal-enerġija bl-ingrossa (2),

—

wara li kkunsidra d-Direttiva 2009/72/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta' Lulju 2009 dwar ir-regoli komuni għas-suq intern fil-qasam tal-elettriku u li [tħassar] id-Direttiva 2003/54/KE (3),

—

wara li kkunsidra d-Direttiva 2009/73/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta' Lulju 2009 dwar ir-regoli komuni għas-suq intern fil-qasam tal-gass naturali u li tħassar id-Direttiva 2003/55/KE (4),

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Industrija, ir-Riċerka u l-Enerġija u l-opinjonijiet tal-Kumitat għall-Kummerċ Internazzjonali, il-Kumitat għall-Ambjent, is-Saħħa Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel, il-Kumitat għall-Iżvilupp Reġjonali u l-Kumitat għall-Agrikoltura u l-Iżvilupp Rurali (A7-0135/2013),

A.

billi s-sehem tas-sorsi tal-enerġija rinnovabbli (SER) fit-taħlita enerġetika tal-Ewropa qed jikber fiż-żmien qasir, medju u fit-tul u billi s-SER jagħtu kontribut importanti fil-garanzija ta’ enerġija sigura, indipendenti, diversifikata u b’livell baxx ta’ emissjonijiet fl-Ewropa;

B.

billi l-potenzjal tas-SER għall-provvista tal-enerġija mal-Ewropa kollha għadu mhuwiex eżawrit;

C.

billi s-sehem dejjem jikber tas-SER fit-taħlita enerġetika tal-Ewropa jagħmilha essenzjali li l-infrastruttura eżistenti tal-grids u tal-IT tespandi;

D.

billi d-diversifikazzjoni tat-taħlita enerġetika tagħna tiddependi fuq firxa wiesgħa ta’ teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli (l-enerġija idroelettrika, ġeotermali, solari, tal-baħar, tar-riħ, pompi tas-sħana, bijomassa, bijokarburanti) li joffru servizzi differenti fil-forma ta’ elettriku, soluzzjonijiet ta’ tisħin u tkessiħ kif ukoll ta’ trasport;

E.

billi l-politika tal-enerġija jeħtiġilha, f’kull waqt, tirrifletti bilanċ bejn il-miri tas-sigurtà tal-provvista, tal-kompetittività u tal-vijabbiltà kummerċjali u ambjentali;

F.

billi l-UE bħalissa tiddependi fuq l-importazzjoni tal-enerġija għal aktar minn nofs il-konsum finali tal-enerġija tagħha;

G.

billi wieħed mill-għanijiet tal-politika tal-enerġija tal-Unjoni – fi spirtu ta’ solidarjetà bejn l-Istati Membri, bħala parti mill-ħolqien tas-suq uniku u bi qbil mal-ħtieġa tal-preservazzjoni u tat-titjib tal-ambjent – huwa li tippromwovi l-iżvilupp ta’ sorsi rinnovabbli tal-enerġija ġodda u eżistenti;

H.

billi l-ikkompletar tas-suq intern tal-enerġija sal-2014 għandu jiffaċilita l-preżenza fis-suq ta’ parteċipanti ġodda u aktar numerużi, inkluż minn għadd dejjem jikber ta’ SMEs li qed jipproduċu l-enerġija rinnovabbli;

I.

billi l-liberalizzazzjoni u l-kompetizzjoni kellhom rwol ċentrali fit-traħħis tal-prezzijiet tal-enerġija għall-konsumaturi kollha tal-UE;

J.

billi, skont it-termini tat-Trattati tal-UE, id-dritt ta’ Stat Membru li jiddetermina l-kundizzjonijiet għall-isfruttament tar-riżorsi tal-enerġija tiegħu, l-għażla tiegħu bejn sorsi differenti tal-enerġija u l-istruttura ġenerali tal-provvista tal-enerġija tiegħu hija kompetenza tal-Istati Membri, minkejja li, madankollu, kooperazzjoni u komunikazzjoni mtejba huma essenzjali; billi l-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050 tal-Kummissjoni jikkonkludi li kwalunkwe xenarju tas-sistema tal-enerġija tal-Ewropa jirrikjedi sehem sostanzjalment ogħla ta’ enerġija rinnovabbli;

K.

billi, skont stimi, l-UE tinsab fit-triq it-tajba biex tilħaq il-mira tagħha li sal-2020 tieħu 20 % tat-taħlita enerġetika tagħha mis-SER;

L.

billi l-produzzjoni tal-enerġija mis-SER f’dawn l-aħħar snin għamlet avvanzi teknoloġiċi, u billi l-Ewropa għandha rwol ewlieni f’dan il-qasam fid-dinja;

M.

billi l-kriżi ekonomika u tad-dejn fl-Ewropa għadha ma ngħelbitx u billi jeħtiġilna nħabbtu wiċċna ma’ sfidi maġġuri f’dak li jirrigwarda l-finanzi pubbliċi u l-kunfidenza tal-investituri; billi l-kriżi għandha tintuża bħala opportunità biex isiru l-investimenti neċessarji f’teknoloġiji nodfa sabiex jiġġeneraw l-impjiegi u t-tkabbir ekonomiku;

N.

billi, fis-swieq liberalizzati tal-enerġija tal-Ewropa, it-tkabbir tal-enerġija rinnovabbli jiddependi mill-investiment mis-settur privat, investiment min-naħa tiegħu jserraħ fuq l-istabbiltà tal-politika tal-enerġija rinnovabbli;

O.

billi l-investituri jeħtieġu ċ-ċertezza u l-kontinwità għall-investimenti tagħhom lil hinn mill-2020;

P.

billi jeħtieġ li l-konsum tal-enerġija jitnaqqas u li tiżdied l-effiċjenza tal-produzzjoni, tat-trażmissjoni u tal-użu tal-enerġija;

Q.

billi teknoloġiji rinnovabbli tat-tisħin u t-tkessiħ għandhom rwol ewlieni fid-dekarbonizzazzjoni tas-settur tal-enerġija;

R.

billi l-Pjan Direzzjonali tal-Enerġija jirrikonoxxi li l-gass se jkun kritiku fit-trasformazzjoni tas-sistema tal-enerġija, billi jipprovdi kemm karga varjabbli kif ukoll karga bażi b’appoġġ għall-enerġija rinnovabbli;

S.

billi l-Kummissjoni Ewropea kkalkolat li kummerċ ottimu fl-enerġiji rinnovabbli jista’ jiffranka sa EUR 8 biljun fis-sena;

T.

billi strumenti legali eżistenti dwar il-ġestjoni tal-foresti stabbilixxew qafas suffiċjenti biex jipprovdu l-prova ta’ sostenibbiltà tal-bijomassa tal-foresti prodotta ġewwa l-Unjoni Ewropea;

1.

Jaqbel mal-Kummissjoni li s-SER, flimkien ma’ miżuri ta’ effiċjenza tal-enerġija u infrastruttura flessibbli u intelliġenti, huma l-għażliet “bla rimors” identifikati mill-Kummissjoni, u li fil-futur is-SER se jirrappreżentaw sehem dejjem jikber fil-provvista tal-enerġija fl-Ewropa għall-elettriku, għat-tisħin (li jikkostitwixxi kważi nofs id-domanda totali għall-enerġija fl-UE) u t-tkessiħ u għas-settur tat-trasport, u li sejrin inaqqsu d-dipendenza tal-Ewropa fuq l-enerġija konvenzjonali; iżid li għandhom jiġu stabbiliti miri u stadji intermedji importanti għall-perjodu sal-2050 biex ikun żgurat li s-SER ikollhom futur kredibbli fl-UE; ifakkar li x-xenarji kolha li l-Kummissjoni ppreżentat fil-Pjan Direzzjonali tal-Enerġija 2050 jassumu li fl-2030 is-sehem tas-SER fit-taħlita enerġetika tal-UE jkun tal-anqas 30 %; jissuġġerixxi, għaldaqstant, li l-UE għandha tagħmel ħilitha biex tilħaq sehem saħansitra ogħla u jitlob lill-Kummissjoni mira mandatorja tas-SER madwar l-UE kollha għall-2030, filwaqt li jitqiesu l-effetti b’interazzjoni reċiproka ma’ miri oħra potenzjali dwar il-klima u l-enerġija, b’mod parikolari ma’ mira għat-tnaqqis tal-emissjonijiet ta’ gassijiet serra, kif ukoll l-impatt fuq il-kompetittività tal-industriji tal-UE, inklużi s-setturi industrijali tas-SER;

2.

Jenfasizza li l-enerġiji rinovabbli mhux biss jikkontribwixxu biex jindirizzaw it-tibdil fil-klima u jqawwu l-indipendenza enerġetika tal-Ewropa, iżda joffru wkoll benefiċċji ulterjuri sinifikanti permezz tat-tnaqqis tat-tniġġis tal-arja, tal-ġenerazzjoni tal-iskart u tal-użu tal-ilma, kif ukoll ta' riskji ulterjuri inerenti għal forom oħrajn ta' ġenerazzjoni tal-enerġija;

3.

Jenfasizza li provvista tal-enerġija sikura, sigura, ekonomika u ambjentalment sostenibbli hija indispensabbli għall-kompetittività tal-industrija u tal-ekonomija Ewropea; jenfasizza li se jkun jeħtieġ li madwar nofs l-impjanti tal-enerġija fl-UE jiġu sostitwiti fid-deċennju li ġej u li s-sistema tal-provista tal-enerġija jeħtieġ li tiġi mmodernizzata u ssir aktar flessibbli biex takkomoda s-sehem tas-SER, li mistenni jikber; jissottolinja li s-sehem tas-SER fl-elettriku, it-tisħin, it-tkessiħ u t-trasport jeħtieġ li jikber b’mod li jkun kosteffikaċi u li jqis il-benefiċċji u l-kostijiet sħaħ tas-SER, inklużi l-kostijiet tas-sistema, filwaqt li jissalvagwardja s-sigurtà tal-provvista; jirrikonoxxi li l-kompetittività tat-teknoloġiji tas-SER qed tiżdied u jenfasizza li s-SER u l-industriji relatati ma’ teknoloġiji nodfa huma muturi importanti għat-tkattir tal-kompetittività tal-Ewropa, jirrappreżentaw potenzjal enormi għall-ħolqien tal-impjiegi u jagħtu kontribut importanti għall-iżvilupp ta’ industriji u swieq tal-esportazzjoni ġodda;

4.

Jinnota li l-iżvilupp aktar intensiv tas-SER fl-Istati Membri aktarx li jwassal għal aktar użu tal-bijomassa, li se jirrikjedi t-tfassil ta’ kriterji dettaljati ta’ sostenibbiltà għall-bijomassa gassuża u solida;

5.

Jirrimarka li, fis-settur tas-SER, il-kontribuzzjoni kurrenti u prevista tal-bijomassa u ta’ riżorsi oħra kontrollabbli tal-enerġija għandhom isiru aktar viżibbli għal partijiet interessati sabiex jitrawwem proċess ta’ teħid ta’ deċiżjonijiet ġust u bbilanċjat;

6.

Jistieden lill-UE biex tiggarantixxi li l-promozzjoni ta’ riżorsi rinnovabbli fil-produzzjoni u l-użu tal-enerġija ma tipperikolax is-sigurtà tal-ikel, il-produzzjoni sostenibbli u ta’ kwalità għolja tal-ikel jew il-kompetittività tal-agrikoltura;

7.

Jinnota li għadd ta’ elementi tas-sistema tal-ikel huma vulnerabbli għal kostijiet ogħla tal-enerġija u li dan jista' jkollu effetti negattivi għall-produtturi u l-konsumaturi;

8.

Jirrikonoxxi li l-potenzjal għat-tnaqqis tal-emissjonijiet tad-diossidu tal-karbonju b’aktar użu tal-bijometan fil-vetturi għal distanzi qosra u fit-tul, b’mod partikolari f’vetturi ta’ strapazz, u l-użu tal-elettriku f’vetturi għal distanzi qosra fil-bliet, huwa sinifikanti;

9.

Huwa konvint li l-irkupru ta’ skart jippreżenta opportunità għal iktar żvilupp tas-SER u għall-ilħiq tal-miri ta’ pjan tal-enerġija Ewropew;

10.

Jinnota li xi sorsi ta’ enerġija rinnovabbli, bħall-enerġija ġeotermali, jistgħu jipprovdu s-sħana u l-enerġija elettrika lokalment u b’mod kontinwu; huwa tal-opinjoni li dawk is-sorsi lokali ta’ enerġija jqawwu l-indipendenza tal-enerġija, inkluż għal komunitajiet iżolati;

11.

Jenfasizza li l-enerġija mill-ilma, fil-forom kollha tagħha, tgħin biex jintlaħaq l-objettiv ta’ provvista ta’ enerġija rinnovabbli fil-ġejjieni, u minbarra li tiġġenera l-enerġija, taqdi għadd ta’ finijiet siewja oħra, fosthom il-prevenzjoni tal-għargħar, u tikkontribwixxi għall-iżgurar ta’ provvista sikura ta’ ilma tax-xorb; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex ikattru l-għarfien pubbliku dwar il-benefiċċji diversi tal-enerġija mill-ilma;

12.

Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jagħtu aktar attenzjoni lill-potenzjal mhux sfruttat tas-SER fis-settur tat-tisħin u t-tkessiħ, kif ukoll lill-interdipendenzi bejn, minn naħa waħda, aktar użu tal-enerġiji rinnovabbli u l-opportunitajiet li jiriżultaw minnu, u min-naħa l-oħra l-implimentazzjoni tad-Direttivi dwar l-Effiċjenza Enerġetika u l-Binjiet;

13.

Jiġbed l-attenzjoni għall-iffarnkar potenzjali li jista’ jsir jekk fl-iżvilupp tas-SER titqies il-mogħdija tax-xemx miż-żoni tal-ħin differenti tal-Ewropa;

14.

Jirrimarka li l-Istati Membri, fi ħdan il-qafas provdut bid-Direttiva 2009/28/KE dwar l-Enerġija Rinnovabbli, attwalment qed jaġixxu indipendentement fil-promozzjoni tas-SER f’oqfsa amministrattivi nazzjonali diverġenti ħafna minn xulxin, u li dan il-fatt qiegħed ikompli jaggrava n-nuqqas ta’ uniformità fl-iżvilupp tagħhom, filwaqt li l-potenzjal għall-iżvilupp tas-sorsi rinnovabbli jvarja minħabba ċirkustanzi tekniċi, mhux tekniċi u naturali, ladarba hemm vantaġġi kompetittivi reġjonali differenti; jirrimarka li suq intern li jiffunzjona sewwa jista’ jikkontribwixxi biex ipatti għall-varjabbiltà tas-SER u għad-distribuzzjoni mhux uniformi ta’ riżorsi naturali; jemmen li l-parti l-kbira taż-żoni jistgħu jikkontribwixxu għall-introduzzjoni wiesgħa tas-SER; jinnota, madankollu, l-ħtieġa li l-investiment fis-SER jiġi inċentivat fejn dawn ikollhom l-akbar potenzjal, biex ikun żgurat użu effiċjenti ta’ finanzjament pubbliku;

15.

Jinnota li hemm livelli differenti ta’ aċċettazzjoni pubblika u politika rigward l-enerġija rinnovabbli, bħal ma hemm għall-parti l-kbira tat-tipi l-oħra ta’ ġenerazzjoni tal-enerġija u ta’ infrastrutturi; jinnota li d-disponibbiltà ta’ finanzjament pubbliku u privati għall-promozzjoni tas-SER tvarja bil-kbir; jenfasizza li aċċess għall-kapital ta’ investiment huwa fattur kruċjali fl-introduzzjoni wiesgħa ulterjuri tal-enerġija rinnovabbli, speċjalment fid-dawl tal-kriżi finanzjarja, li wasslet għal ħafna frammentazzjoni tal-kapital għall-ivestituri; jemmen li fejn hemm imperfezzjonijiet tas-suq jew fejn produtturi jiffaċċjaw opportunitajiet limitati biex jiksbu finanzjament ibbażat fis-suq għandu jiġi ffaċilitat l-aċċess għal aktar kapitali għas-SER; jissuġġerixxi li l-Kummissjoni, mal-Bank Ewropew tal-Investiment u ma’ istituzzjonijiet nazzjonali, tesplora possibbiltajiet għal strumenti finanzjarji innovattivi għall-finanzjament ta’ proġetti tal-enerġija rinnovabbli, filwaqt li s-swieq tal-karbonju għandhom jagħtu sehemhom biex jinċentivaw l-investimenti fi proġetti tas-SER;

16.

Jinnota li, sal-lum, xi sorsi rinnovabbli huma ekonomikament kompetittivi fis-suq tal-enerġija, filwaqt li teknoloġiji oħra qed inaqqsu d-distakk mal-prezzijiet tas-suq; jaqbel mal-Kummissjoni li jeħtieġ li kull mezz li jkun f’loku u finanzjarjament sostenibbli jintuża biex ibaxxi l-kostijiet ħalli il-kompetittività ekonomika tas-SER tkompli tittejjeb;

17.

Jemmen li jeħtieġ li jitneħħew gradwalment sussidji li jagħmlu ħsara lill-kompetizzjoni u wkoll dawk li jappoġġjaw karburanti fossili li jikkawżaw ħsara ambjentali;

18.

Jinnota li s-suq intern tal-gass u l-elettriku għandu jiġi kkompletat sal-2014 u se jkun kruċjali għall-integrazzjoni tas-SER u jservi bħala mezz kosteffikaċi ta’ bbilanċjar tal-produzzjoni varjabbli tal-elettriku; jilqa’ r-rapport tal-Kummissjoni dwar il-progress li sar rigward l-ikkompletar tas-suq intern tal-enerġija u l-implimentazzjoni tat-tielet pakkett; iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tuża l-istrumenti kollha disponibbli, inkluż it-tressiq ta’ Stati Membri quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, sabiex kemm jista’ jkun tħaffef l-ikkompletar tas-suq intern tal-enerġija; jitlob li l-Kummissjoni tittratta konċentrazzjoni tas-suq barra minn lokha fejn din ittellef il-kompetizzjoni; jistieden lill-Istati Membri biex ikomplu bl-implimentazzjoni sħiħa tal-leġiżlazzjoni dwar is-suq intern tal-enerġija u l-iżvilupp ta’ interkonnessjonijiet, kif ukoll l-eliminazzjoni ta’ gżejjer u mgħalaq tal-enerġija;

19.

Jinnota li, minħabba disparitajiet bejn karatteristiċi tas-swieq nazzjonali, potenzjali differenti u stadji differenti ta’ xejriet u ta’ maturità tat-teknoloġija, attwalment hemm varjetà kbira ta’ skemi differenti għall-promozzjoni tas-SER fi ħdan l-Unjoni; jenfasizza li din il-varjetà tkompli tiggrava l-problemi għas-suq intern tal-enerġija, pereżempju billi toħloq ineffiċjenzi fin-negozju transkonfinali tal-elettriku; jilqa' gwida mill-Kummissjoni dwar riforma ta’ skemi ta’ appoġġ;

20.

Jirrimarka li dawk li sejrin igawdu l-aktar meta s-suq intern tal-enerġija jiġi kkompletat se jkunu l-konsumaturi; jaqbel mal-fehma tal-Kummissjoni li l-kompetizzjoni jeħtiġilha testendi wkoll biex tkopri s-sorsi rinnovabbli, meta jsiru maturi u ekonomikament vijabbli, kif ukoll is-sorsi kollha l-oħra tal-enerġija, għaliex hija l-aqwa stimolu għall-progress fl-innovazzjoni u għat-traħħis tal-prezzijiet, u b’hekk tipprevjeni twessigħ tal-faqar enerġetiku; jissottolinja li l-persistenza ta’ prezzijiet regolati fil-livell tal-bejgħ bl-imnut tippreġudika l-kapaċità tal-konsumaturi li jeżerċitaw għażliethom bis-sħiħ;

21.

Jinnota li, sal-lum, ftit intużaw il-mekkaniżmi ta' kooperazzjoni introdotti bid-Direttiva 2009/28/KE dwar il-promozzjoni tal-użu tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli, iżda li għadd ta’ skemi ta’ kooperazzjoni qed jiġu ppjanati; jirrimarka li l-Kummissjoni rriżultalha li utilizzazzjoni aħjar tal-mekkaniżmi ta’ kooperazzjoni eżistenti tista’ tħalli benefiċċji konsiderevoli, pereżempju billi tagħti spinta lill-kummerċ; jilqa’ l-intenzjoni dikjarata tal-Kummissjoni li tfassal linji gwida dwar il-kooperazzjoni fi ħdan l-UE li juru kif il-mekkaniżmi ta’ kooperazzjoni għandhom jaħdmu fil-prattika u jesponu l-isfidi involuti flimkien mal-modi kif dawn jingħelbu; jitlob lill-Kummissjoni biex tiżgura li l-Istati Membri jimplimentaw il-linji gwida tal-UE; jitlob lill-Kummissjoni biex tinkludi interpretazzjoni tal-Artikolu 13 tad-Direttiva dwar is-SER (2009/28/KE) ħalli tiżgura li l-Istati Membri jimplimentaw id-Direttiva b’mod korrett u ma tħallix li awtoritajiet pubbliċi jużaw proċeduri ta’ ċertifikazzjoni u liċenzjar b’mod li jfixkel il-kompetizzjoni; jistieden lill-Istati Membri biex sussegwentement jagħmlu użu aħjar mill-mekkaniżmi ta’ kooperazzjoni, fejn dan ikun f’loku, u jżidu wkoll il-komunikazzjoni bejniethom;

22.

Jilqa’ l-fatt li tjiebu l-metodi ta’ tbassir li jippermettu li l-kapaċità tar-riħ tkun disponibbli fis-swieq għal negozju fl-istess jum, b’tali mod li tista’ ssir integrazzjoni aħjar tal-elettriku minn SER varjabbli; bl-istess mod jilqa’ l-kodiċijiet ġodda tan-netwerk rikjesti mit-tielet pakkett tas-suq intern tal-enerġija li bħalissa qed jiġu żviluppati mill-atturi relevanti u li jwasslu għal frekwenza stabilizzata, u b’hekk jikkontribwixxu wkoll għal integrazzjoni aħjar tal-elettriku prodott mis-SER;

23.

Jenfasizza li jeħtieġ li arranġamenti adegwati tas-suq jiffaċilitaw l-integrazzjoni progressiva tas-SER, bla dewmien, fis-sistema tal-enerġija u fis-suq intern tal-enerġija Ewropew fl-Istati Membri kollha, u li fit-tul it-tipi differenti ta’ SER, skont il-karatteristiċi u l-kapaċitajiet intrinsiċi tagħhom, jeħtieġ li jaqdu funzjonijiet u kompiti fi ħdan is-sistema li dari kienu jaqduhom sorsi tal-enerġija konvenzjonali; jenfasizza li fl-UE hemm eżempji promettenti ta’ swieq bħal dawn; jitlob, f’dak ir-rigward, li fl-ippjanar u fl-implimentazzjoni jitqiesu aktar l-effetti sekondarji pożittivi u negattivi u diretti u indiretti tas-SER, partikolarment fir-rigward tal-infrastruttura eżistenti, bħas-sistemi ta’ trażmissjoni u ta’ distribuzzjoni, kif ukoll fir-rigward tal-ambjent, il-bijodiversità u l-konservazzjoni tan-natura; jitlob li l-Kummissjoni u l-Istati Membri jkattru l-għarfien pubbliku dwar l-effetti potenzjali tat-teknoloġiji diversi tas-SER;

24.

Jitlob lill-Kummissjoni biex tikkunsidra, abbażi ta’ analiżi tal-kostijiet u l-benefiċċji, l-effetti li se jkollha fuq l-iżvilupp tas-SER il-leġiżlazzjoni ambjentali eżistenti, bħal pereżempju d-Direttiva Qafas dwar l-Ilma jew id-Direttiva dwar l-Għasafar;

25.

Jinnota li, f’ċerti każijiet, sorsi rinnovabbli li jinjettaw l-enerġija fil-grid huma deċentralizzati, imbiegħda, dipendenti fuq it-temp u varjabbli, u b’hekk jeħtieġu infrastruttura differenti minn dik eżistenti, li ġiet żviluppata esklussivament għall-enerġija konvenzjonali; jenfasizza li din il-modernizzazzjoni tal-grid tal-enerġija jeħtiġilha takkomoda t-tibdiliet fit-teknoloġiji ta’produzzjoni, trażmissjoni, distribuzzjoni u bbilanċjar bħala parti mis-sistema kumplessiva tal-enerġija; jissottolinja li xi sorsi tal-enerġija rinnovabbli jistgħu wkoll jibbilanċjaw sorsi tal-enerġija varjabbli u b’hekk itaffu l-ħtieġa għal infrastruttura addizzjonali tal-grid; jenfasizza li l-iżvilupp tal-infrastruttura huwa urġenti u kritiku għas-suċċess tas-suq uniku u għall-integrazzjoni tal-enerġija rinnovabbli; jinnota li l-implimentazzjoni tal-pakkett tal-infrastruttura tal-enerġija hija kruċjali f’dan ir-rigward, b’mod partikolari biex jitħaffef il-bini ta’ infrastruttura ġdida b’impatt transkonfinali; jenfasizza li l-proċeduri ta’ approvazzjoni għal proġetti ta’ infrastruttura tal-enerġija jeħtieġ li jitħaffu;

26.

Jirrimarka li hemm ħafna siti tal-ġenerazzjoni tal-enerġija rinnovabbli li mhumiex qed jintużaw sal-kapaċità li għaliha huma intiżi, peress li l-grid ma tistax tirċievi l-enerġija ġġenerata b’dan il-mod;

27.

Jinnota li, biex is-sigurtà tal-provvista tkun garantita, l-iżvilupp ta’ SER b’kontibuzzjonijiet varjabbli se jirrikjedi bbilanċjar flessibbli tal-varjazzjonijiet kif ukoll appoġġ flessibbli permezz ta' grid Ewropea integrata u interkonnessa li tippermetti n-negozju transkonfinali, sistemi ta’ reazzjoni għad-domanda, ħżin tal-enerġija u impjanti tal-enerġija flessibbli; jitlob lill-Kummissjoni biex tevalwa jekk hemmx kwistjoni ta’ kapaċità fl-UE u tiddetermina l-ammont ta’ kapaċità kostanti li tista’ tiġi pprovduta minn SER varjabbli f’sistema tal-enerġija integrata tal-UE, kif ukoll l-impatt potenzjali tagħha fuq l-adegwatezza tal-ġenerazzjoni; jaqbel mal-analiżi tal-Kummissjoni li l-iżvilupp ta’ mekkaniżmi ta’ kapaċità ta’ riserva jġib miegħu kostijiet sostanzjali u jista’ jikkawża tagħwiġ tas-sinjali ta’ prezz; jinnota li hemm ħtieġa dejjem akbar għal qafas politiku stabbli li jipprovdi garanziji ekonomiċi rigward id-disponibbiltà ta’ dawn ir-reservi kif ukoll għal servizzi sistemiċi u ta’ bbilanċjar; jirrifjuta l-kunċett ta’ kompetizzjoni għas-sussidji bejn is-sorsi tal-enerġija u jappella li jitfassal disinn ta’ suq tal-enerġija maħsub apposta għall-objettivi fit-tul tal-politika tal-Unjoni dwar l-enerġija u t-tibdil fil-klima u li jippermetti li t-teknoloġiji tas-SER jiġu integrati fis-suq intern tal-enerġija, iżda jirrikonoxxi li l-għajnuna mill-istat fl-imgħoddi kienet meħtieġa fl-iżvilupp tas-sorsi kollha tal-enerġija;

28.

Jenfasizza l-importanza ta’ supergrid u tal-grid lil hinn mill-kosta tal-Baħar tat-Tramuntana għall-introduzzjoni wiesgħa u kosteffikaċi tal-enerġija rinnovabbli; jissottolinja f’dan ir-rigward l-importanza tal-Inizjattiva ta’ Grid lil hinn mill-Kosta tal-Pajjiżi tal-Baħar tat-Tramuntana (NSCOGI), fi żmien meta tħabbru aktar minn 140 GW ta’ proġetti ta’ enerġija mir-riħ lil hinn mill-kosta; jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni biex jagħtu spinta addizzjonali lill-NSCOGI;

29.

Ifakkar li l-investiment fis-sorsi tal-enerġija rinnovabbli jirrappreżenta aktar min-nofs l-investimenti kollha f’kapaċità ġdida ta’ ġenerazzjoni matul l-aħħar għaxar snin u se jkompli jikber; jenfasizza li l-allokazzjoni għas-SER ta’ sehem kbir fit-taħlita enerġetika tqajjem sfidi maġġuri għall-infrastruttura eżistenti tan-netwerk, u li jeħtieġ li jsir investiment biex dawn l-isfidi jingħelbu; jinnota li, f’xi Stati Membri fejn aktar injezzjoni mis-SER ma mxietx id f’id ma’ żvilupp tal-infrastruttura tal-enerġija, din l-injezzjoni mkabbra tikkostitwixxi sfida għas-sigurtà tal-provvista; jenfasizza li, skont l-ENTSO-E, proporzjoni sinifikanti tal-mgħalaq kollha fil-grids tal-enerġija Ewropej torbot ma’ injezzjonijiet mis-SER; jenfasizza l-importanza li jiġu implimentati approċċi ġodda biex jegħlbu mgħalaq fil-grids ta’ distribuzzjoni, approċċi li mhux dejjem jinvolvu estensjoni u tisħiħ tal-grid; huwa fiduċjuż li l-benefiċċji ta’ titjib tal-grid Ewropew, ikkawżat ukoll mis-suq uniku tal-elettriku, jistgħu jpattu għall-kostijiet tiegħu billi joffru operat wisq aktar effiċjenti ta-sistema tal-enerġija tal-UE; jistieden lill-Operaturi tas-Sistema ta’ Trażmissjoni biex jaġġornaw il-politiki tagħhom ta’ żvilupp tal-grid ħalli jlaħħqu mal-integrazzjoni tal-kapaċitajiet ta’ ġenerazzjoni tas-SER filwaqt li jżommu s-sigurtà tal-provvista, u biex itejbu l-kooperazzjoni ma’ operaturi tas-sistema ta’ distribuzzjoni;

30.

Jinnota li ħafna mill-postijiet l-aktar adatti u kompetittivi għas-SER fl-UE huma mbiegħda sewwa miċ-ċentri tal-konsum tal-enerġija, b’tali mod li l-użu ottimu ta’ dawn il-postijiet jista’ jsir biss bl-iżvilupp tas-sistemi u ta’ distribuzzjoni u bit-tisħiħ ta’ interkonnessjonijiet transkonfinali; jinnota wkoll il-vantaġġi ta’ provvista deċentralizzata ta’ enerġija rinnovabbli qrib iċ-ċentri ta’ konsum; jissottolinja li dan jista’ jwassal għal traħħis tal-ispejjeż, inaqqas il-ħtieġa għal estensjoni tal-grid u jevita l-konġestjoni meta tkun implimentata infrsatruttura adegwata; jirrimarka li l-Kummissjoni għandha tiffaċilita l-iżvilupp ta’ għodod adegwati ta’ mmudellar biex tiddefinixxi t-taħlita ottima bejn impjanti ta’ ġenerazzjoni tal-enerġija mbiegħda u fuq skala kbira u installazzjonijiet fil-livell ta’ distribuzzjoni; jenfasizza l-potenzjal ta’ approċċ integrat għas-sistema tal-enerġija li jinvolvi domanda u l-provvista sew tas-sħana u sew tal-elettriku; jinnota wkoll il-potenzjal ta’ produzzjoni lokali tas-SER bħall-mikroġenerazzjoni jew kooperattivi taċ-ċittadini li jinvestu flimkien fil-produzzjoni u l-forniment tal-enerġija rinnovabbli, bħat-tisħin ġeotermali u l-enerġija mix-xemx, kif issemmi l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni;

31.

Jinnota li insuffiċjenza ta’ kapaċità tan-netwerk u ta’ faċilitajiet ta’ ħżin, flimkien ma’ nuqqas ta’ kooperazzjoni bejn operaturi tas-sistemi ta’ trażmissjoni, jistgħu jkabbru l-flussi transkonfinali mhux koordinati tal-enerġija (flussi ċirkulari) u jistgħu jikkawżaw emerġenzi gravi fi Stati Membri oħra, u b’hekk it-tnaqqis tal-karga jagħmluh dejjem aktar ta’ ħtieġa għall-finijiet tas-sigurtà tal-provvista, jekk l-iżvilupp tas-SER ma jsirx id-f’id mal-ottimizzazzjoni meħtieġa (eż. monitoraġġ tat-temperatura tal-linja) u mal-iżvilupp tal-grid f’dawk l-Istati Membri; huwa mħasseb dwar il-qagħda tal-iżvilupp u tal-manutenzjoni tal-infrastruttura tal-grid fl-Istati Membri; jistieden lill-Istati Membri biex jimxu ‘l quddiem bl-akbar ħeffa possibbli bl-iżvilupp ta’ sistemi ta’ trażmissjoni u distribuzzjoni, u biex jinkoraġġixxu aktar kooperazzjoni bejn l-operaturi tas-sistemi ta’ trażmissjoni;

32.

Jissottolinja l-potenzjal ta’ grids intelliġenti, għodod ta’ ġestjoni mil-lat tad-domanda u u soluzzjonijiet tal-ħżin tal-enerġija, sew biex jiffaċilitaw l-aqwa integrazzjoni possibbli tas-SER-E u sew biex iwittu l-varjazzjonijiet fil-grid; jerġa’ jenfasizza l-ħtieġa urġenti għal aktar riċerka dwar il-ħżin tal-elettriku u introduzzjoni usa’ ta’ dan il-ħżin, inkluż abbażi ta’ kooperazzjoni ma’ impjanti idroelettriċi b’ħażna ppumpjata; jinnota b’mod partikolari l-ħtieġa għal aktar riċerka dwar opzjonijiet ta’ ħżin b’veloċità varjabbli, li jippermettu sistema aktar flessibbli għall-kontroll tal-veloċità tal-ħżin u b’hekk jiffaċilitaw konnessjonijiet aktar rapidi u kompatibbli; iħeġġeġ lill-Istati Membri biex jevitaw li jimponu piż ta’ tassazzjoni doppja fuq operaturi tal-ħżin tal-elettriku;

33.

Iqis li jeħtieġ li jinħolqu swieq transkonfinali għal servizzi tal-ibbilanċjar tal-elettriku, u li s-sistema Ewropea ta’ trażmissjoni jeħtieġ li tiġi żviluppata malajr biex tiffaċilita l-integrazzjoni transkonfinali tal-enerġija mill-ilma b’ħażna ppumpjata, partikolarment fil-pajjiżi Skandinavi, fl-Alpi u fil-Pirenej;

34.

Jenfasizza li l-enerġija mill-ilma jeħtieġ li jkolha rwol ċentrali fl-iżvilupp ippjanat tas-SER, prinċipalment biex tibbilanċja l-produzzjoni fluttwanti tal-enerġija mis-SER imma wkoll, permezz tal-ħażna ppumpjata, bħala metodu għall-ħżin tal-elettriku; jenfasizza, għalhekk, li jeħtieġ li jiġi sfruttat bis-sħiħ il-potenzjal ta’ żvilupp eżistenti tal-ġenerazzjoni tal-enerġija idroelettrika u tal-ħażna ppumpjata fl-UE;

35.

Jirrikonoxxi li l-infrastruttura tal-gass se jkollha rwol importanti fl-iżvilupp tal-enerġija rinnovabbli madwar l-Ewropa; jirrimarka li l-bijogass, bħala enerġija rinnovabbli, jista’ minn issa jiddaħħal, bħala bijometan, fl-infrastruttura eżistenti tal-grid tal-gass u li teknoloġiji ġodda bħalma huma l-produzzjoni tal-idroġenu jew tal-gass bl-elettriku (“power to hydrogen” u “power to gas”) se jkunu ta’ siwi ulterjuri għall-qafas futur ta’ ekonomija b’użu baxx tal-karbonju, billi jużaw infrastrutturi eżistenti u ġodda li għandhom jiġu promossi u żviluppati;

36.

Huwa tal-fehma li fil-ġejjieni l-ICT se jikkontribwixxi għall-ġestjoni tal-provvista u d-domanda fl-enerġija u jagħmel lill-konsumaturi aktar attivi f’dan is-suq; jitlob lill-Kummissjoni biex bla dewmien tressaq proposti, bi qbil mat-tielet pakkett tas-suq intern tal-enerġija, għall-iżvilupp, il-promozzjoni u l-istandardizzar ta’ grids u kontaturi intelliġenti tal-elettriku, minħabba li dawn sejrin jippermettu dejjem aktar l-involviment ta’ aktar parteċipanti fis-suq u jagħtu spinta lis-sinerġiji potenzjali fl-introduzzjoni wiesgħa, l-iżvilupp u l-manutenzjoni f’kull parti tan-netwerks tat-telekomunikazzjonijiet u tal-enerġija; jitlob lill-Kummissjoni biex tirfed partikolarment ir-riċerka u l-iżvilupp f’dan is-settur; jenfasizza fost il-fatturi importanti f’dan ir-rigward hemm mhux biss iċ-ċertezza tal-ippjanar min-naħa tal-fornituri, iżda wkoll l-aċċettazzjoni mill-konsumaturi, li għandhom ikunu l-benefiċjarji ewlenin ta’ kontaturi intelliġenti u li drittijiethom rigward il-protezzjoni tad-data jeħtieġ li jkunu żgurati bi qbil mad-direttiva l-ġdida dwar il-protezzjoni tad-data; iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tevalwa bir-reqqa l-kostijiet u l-benefiċċji tal-introduzzjoni wiesgħa ta’ kontaturi intelliġenti u l-impatt tagħhom fuq gruppi differenti ta’ konsumaturi; jirrikonoxxi li l-involviment tal-konsumaturi huwa essenzjali għas-suċċess tal-introduzzjoni wiesgħa ta’ kontaturi intelliġenti;

37.

Jinnota li s-settur tal-ICT inniffsu, li huwa konsumatur kbir tal-elettriku b’ċentri tad-data fl-UE li jikkunsmaw sa 1,5 % tal-konsum totali tal-elettriku u b’ dejjem aktar kuxjenza fost il-konsumaturi dwar l-impronta tal-karbonju tal-IT u s-servizzi cloud li jużaw, jista’ jsir mudell ta’ mġiba għall-effiċjenza tal-enerġija u l-promozzjoni tas-SER;

38.

Jirrimarka li, f’xi reġjuni, speċjalment f'komunitajiet u gżejjer żgħar, l-introduzzjoni wiesgħa ta’ mtieħen tar-riħ u pannelli fotovoltajċi ntlaqgħet b’oppożizzjoni pubblika; jirrimarka li hemm il-perċezzjoni li l-imtieħen tar-riħ u l-pannelli fotovoltajċi għandhom effett ħażin fuq l-industriji tat-turiżmu kif ukoll fuq in-natura u l-forma tal-pajsaġġi tal-kampanja jew tal-gżejjer;

39.

Jenfasizza li, fejn iċ-ċittadini huma l-proprjetarji tal-produzzjoni rinnovabbli permezz ta’ kooperattivi jew ta’ mudelli ta’ sjieda komunitarja hemm aktar aċċettazzjoni soċjali, li tnaqqas iż-żmien meħud fil-fażi tal-ippjanar għall-implimentazzjoni u l-promozzjoni ta’ aktar fehim dwar it-tranżizzjoni enerġetika fost il-pubbliku

40.

Jenfasizza li l-iżvilupp ulterjuri tas-SER, u l-bini ta’ kwalunkwe faċilità ta’ ġenerazzjoni u infrastruttura tal-enerġija, sejrin ifissru tibdil tal-pajsaġġi fl-Ewropa; jinsisti li jeħtieġ li dan ma jwassalx għal ħsara ambjentali, inkluż f’siti tan-Natura 2000 u f’żoni ta’ pajsaġġi protetti; jirrimarka li l-aċċettazzjoni tal-infrastruttura tas-SER fost il-pubbliku tista’ tintrebaħ permezz ta’ ppjanar trasparenti u koordinat, kif ukoll bi proċeduri ta’ bini u liċenzjar b’konsultazzjoni obbligatorja u f’waqtha, bl-involviment tal-partijiet interessati mill-bidu nett, inkluż fil-livell lokali; jenfasizza li l-parteċipazzjoni ta’ ċittadini u partijiet interessati, bħal fil-każ ta’ kooperattivi, tista’ tgħin fil-ksib ta’ appoġġ min-naħa tal-pubbliku, u l-istess jgħodd għall-komunikazzjoni dwar il-benefiċċji potenzjali għall-ekonomiji lokali;

41.

Jara l-ħtieġa ta’ aktar azzjoni biex tiżdied l-aċċettazzjoni soċjali tas-sorsi tal-enerġija rinnovabbli; jistqarr, fl-istess ħin, li azzjoni effikaċi għal dan il-għan tkun li jiġi stabbilit approċċ olistiku għall-produtturi/konsumaturi – jew “prosumaturi” – li jkunu jistgħu imexxu l-ġestjoni tal-proċess tal-ġenerazzjoni tal-enerġija;

42.

Jirrikonoxxi l-importanza tas-SER fuq skala żgħira biex is-sehem tas-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli jikber; jirrikonoxxi li l-introduzzjoni wiesgħa ta’ SER fuq skala żgħira jirrappreżenta opportunità biex djar, industriji u komunitajiet uniċi jsiru produtturi tal-enerġija, u b’hekk jiksbu għarfien ta’ modi effiċjenti kif jipproduċu u jikkunsmaw l-enerġija; jenfasizza l-importanza tal-mikroġenerazzjoni għal tkattir tal-effiċjenza tal-enerġija; jenfasizza li l-introduzzjoni wiesgħa tas-SER fuq skala żgħira jista’ jwassal għal iffrankar sostanzjali fil-kontijiet tal-enerġija u għall-ħolqien ta’ mudelli kummerċjali u impjiegi ġodda;

43.

Jinnota, f’dan ir-rigward, l-importanza li jinġiebu ‘l quddiem kooperattivi lokali għall-enerġija rinnovabbli biex titqawwa l-parteċipazzjoni taċ-ċittadini, tiżdied l-aċċessibbiltà tal-enerġija rinnovabbli u għall-ġenerazzjoni ta’ investimenti finanzjarji;

44.

Jenfasizza li tagħqid intelliġenti ta’ SER fuq skala żgħira, faċilitajiet ta’ ħżin, ġestjoni mil-lat tad-domanda u effiċjenza tal-enerġija jistgħu jwasslu għal tnaqqis fl-użu tal-grids lokali waqt il-ħinijiet l-aktar intensivi, u b’hekk inaqqsu l-kostijiet kumplessivi tal-investiment għall-operaturi tas-sistema ta’ distribuzzjoni;

45.

Jinnota li prerekwiżit għall-konsum u l-produzzjoni effiċjenti lokali tal-enerġija, kemm mill-perspettiva tal-prosumatur u kemm minn dik tal-grid ta’ distribuzzjoni, hija l-introduzzjoni wiesgħa ta’ kontaturi intelliġenti tal-elettriku, u b’mod aktar ġenerali, grids intelliġenti;

46.

Jilqa’ t-tħabbira tal-Kummissjoni li se toħroġ komunikazzjoni dwar it-teknoloġiji tal-enerġija u l-innovazzjoni li tiffoka fuq il-mikroġenerazzjoni;

47.

Iqis li l-politika reġjonali tal-UE għandha rwol ewlieni fil-promozzjoni tal-produzzjoni tal-enerġija rinnovabbli kif ukoll tal-effiċjenza tal-enerġija fuq skala Ewropea, u wkoll fil-qasam tas-servizzi tal-elettriku u tas-servizzi tat-trasport tal-enerġija; jilqa' l-fatt li l-kontribut tal-politika ta’ koeżjoni u tal-politika reġjonali, maħsub biex jinkoraġġixxi l-enerġija rinnovabbli, kompla jikber pass pass bil-għan li s-SER jikkontribwixxu bis-sħiħ għall-miri tal-politika tal-UE dwar l-enerġija u li l-għanijiet tal-UE dwar l-enerġija jiġu implimentati fl-UE kollha kemm hi; jikkunsidra partikolarment importanti li l-mira tal-politika Ewropea tkun tali li tippermetti li r-rata ta’ finanzjament tkun suffiċjenti fil-perjodu li jmiss 2014-2020;

48.

Jappoġġja governanza b’diversi livelli u approċċ deċentralizzat lejn il-politika tal-enerġija u l-enerġija rinnovabbli, li għandhom jinkludu, fost l-oħrajn, il-Patt tas-Sindki u żvilupp ulterjuri tal-inizjattiva Bliet Intelliġenti, kif ukoll il-promozzjoni tal-aqwa soluzzjonijiet fil-livell reġjonali u lokali permezz ta’ kampanji ta’ informazzjoni;

49.

Jirrimarka li ż-żoni agrikoli u rurali għandhom il-potenzjal li jipprovdu proporzjon sinifikanti tal-produzzjoni tal-enerġija rinnovabbli, u għaldaqstant huwa tal-fehma li l-politika l-ġdida dwar l-agrikultura u l-iżvilupp rurali għandha tippromwovi l-produzzjoni tal-enerġiji rinnovabbli;

50.

Jirrikonoxxi l-importanza tal-promozzjoni u t-tħeġġiġ tal-iżvilupp ta’ sorsi ta’ enerġija alternattiva fl-azjendi agrikoli stess, speċjalment fuq skala żgħira, u tat-tixrid tal-metodi relevanti fost il-bdiewa kif ukoll fost il-konsumaturi;

51.

Jenfasizza l-kontribut li l-kooperazzjoni fost il-bdiewa tista’ tagħti għal eżitu ta’ suċċess għall-politika tal-promozzjoni tar-riżorsi rinnovabbli;

52.

Jitlob li l-Bank Ewropew tal-Investiment joħloq fondi rikorrenti, permezz ta’ intermedjarji finanzjarji, biex jipprovdu l-kapital ta’ stabbiliment meħtieġ u l-appoġġ tekniku għal skemi fuq skala żgħira u mikro bbażati fuq azjendi agrikoli u li jkunu proprjetà komunitarja għall-ġenerazzjoni tal-elettriku u t-tisħin minn sorsi rinnovabbli, li l-profitti minnhom ikunu jistgħu jerġgħu jiġu investiti fi skemi addizzjonali;

53.

Ifakkar li d-defiċit kummerċjali tal-UE kkawżat mill-importazzjoni ta' karburanti fossili mistenni jiżdied fis-snin li ġejjin, u li d-dipendenza fuq l-importazzjoni tal-karburanti fossili tinvolvi riskji politiċi, ekonomiċi u ambjentali dejjem akbar; jissottolinja, f'dan ir-rigward, ir-rwol tas-sorsi nazzjonali tal-enerġija rinnovabbli f'termini ta' sigurtà tal-provvista u ta' treġġigħ ta' bilanċ kummerċjali pożittiv mal-pajjiżi esportaturi taż-żejt u tal-gass, u għaldaqstant jisħaq fuq il-fatt li dawn is-sorsi għandu jkollhom rwol akbar fl-ilħiq tas-sigurtà tal-enerġija tal-UE;

54.

Jirrikonoxxi li s-swieq dinjija tas-SER qed jikbru, u li dan se jkollu effetti pożittivi fuq l-industrija, il-ħolqien tal-impjiegi u l-prezzijiet Ewropaj, kif ukoll fuq l-iżvilupp ulterjuri tat-teknoloġiji eżistenti u ġodda madwar id-dinja u fl-UE, dment li l-qafas politiku u regolatorju tal-UE dwar is-SER jibqa’ prevedibbli u jgħin lin-negozji ekoloġikament nodfa jżommu l-vantaġġ kompetittiv tagħhom u jibqgħu minn ta’ quddiem fil-konfront tal-kontrapartijiet tagħhom madwar id-dinja; jirrikonoxxi li l-pajjiżi li mhumiex fl-OECD huma sħab kummerċjali importanti minħabba l-potenzjal kbir tagħhom rigward is-SER;

55.

Jenfasizza li tagħwiġ illeċitu tal-kompetizzjoni fis-suq mhuwiex aċċettabbli, minħabba li biss il-kompetizzjoni ġusta tista’ tiggarantixxi lill-UE livell raġonevoli ta’ prezzijiet għat-teknoloġiji tas-SER; jitlob lill-Kummissjoni biex, mill-aktar fis possibbli, tikkonkludi proċedimenti li jinsabu għaddejjin dwar prattiki inġusti; jenfasizza li swieq dinjija ħielsa u miftuħa joffru l-aqwa kundizzjonijiet għat-tkabbir tas-SER; jissottolinja li jeħtieġ li jsir aktar xogħol biex jitwarrbu l-ostakoli għall-kummerċ; jitlob lill-Kummissjoni biex ma tqajjem l-ebda ostakolu ġdid għall-kummerċ fuq prodotti finali jew fuq komponenti tat-teknokloġiji li jintużaw fis-SER; jitlob li l-Kummissjoni tieħu azzjoni ta’ rimedju rigward ostakoli għall-kummerċ, tissalvagwardja l-kompetizzjoni ġusta, tgħin lill-kumpaniji tal-UE biex jaċċedu għal swieq barra mill-UE u tittratta allegazzjonijiet ta’ tagħwiġ tal-kummerċ, inkluż rigward għajnuniet mill-Istat illegali;

56.

Iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tissorvelja attivament l-użu mhux ġustifikat ta’ ostakoli mhux tariffarji (ONT), ta’ sussidji u ta’ miżuri ta' dumping min-naħa tas-sħab kummerċjali tal-UE f'dan il-qasam;

57.

Jistieden lill-Kummissjoni biex tieħu nota tal-Ftehim dwar it-Teknoloġiji tal-Informazzjoni tad-WTO u tinvestiga l-possibilitajiet li jinbeda Ftehim ta' Kummerċ Ħieles fit-Teknoloġijia Ambjentali, li jistabbilixxi kummerċ bla tariffi għal prodotti tat-teknoloġija ambjentali;

58.

Jenfasizza li din l-istrateġija għandha tinkoraġġixxi wkoll il-faċilitazzjoni tal-kummerċ bil-għan li ssostni l-isforzi tal-pajjiżi li qed jiżviluppaw f'dan il-qasam partikolari u li tippermetti l-użu tal-enerġiji rinnovabbli bħala kommoditajiet kummerċjali;

59.

Jenfasizza li l-kummerċ għandu rwol importanti fl-iżgurar li l-enerġija rinnovabbli tkun prodotta u ffinanzjata b'mod sostenibbli; ifakkar li l-bijoenerġija u l-agrokarburanti għandhom jirrispettaw il-kriterji ta' sostenibilità tal-UE, u li dawn tal-aħħar jeħtieġ li jiġu definiti b'mod ċar; għal dan il-għan, iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tintroduċi l-użu indirett tal-artijiet bħala kriterju supplementari; jirrakkomanda li l-ftehimiet kummerċjali għandu jkun fihom dispożizzjonijiet li jittrattaw il-problemi ta' deforestazzjoni u d-degradazzjoni tal-foresti u għandhom jagħtu inċentiv għall-ġestjoni tajba tar-riżorsi tal-art u tal-ilma; iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tkompli tinnegozja ftehimiet volontarji ta' sħubija (VPAs) mal-pajjiżi terzi relevanti ħalli l-qtugħ illegali tas-siġar jiġi pprojbit;

60.

Jissottolinja l-ħtieġa ta’ kooperazzjoni aktar stretta rigward il-politika tal-enerġija, inkluż fil-qasam tal-enerġija rinnovabbli, mal-pajjiżi ġirien tal-UE, u l-ħtieġa li l-potenzjal ta’ kummerċ tal-enerġija rinnovabbli jiġi sfruttat b’aktar effikaċja; jisħaq fuq il-ħtieġa ta’ infrastruttura adegwata li tiffaċilita l-kooperazzjoni, sew fi ħdan l-UE kif ukoll mal-pajjiżi ġirien; jenfasizza li l-kooperazzjoni fuq l-enerġiji rinnovabbli għandha tinkorpora l-objettivi relevanti tal-politiki tal-UE; jenfasizza li, b’mod partikolari fir-reġjun Mediterranju, hemm potenzjal kkbir għall-ġenerazzjoni tal-elettriku mis-SER; jissottolinja l-potenzjal ta’ proġetti mhux nazzjonali bħal Desertec, Medgrid u Helios, kif ukoll ta’ aktar żvilupp tal-enerġija mill-ilma fin-Norveġja u fl-Isvizzera, inkluż il-potenzjal tagħha għal finijiet ta’ bbilanċjar; jissottolinja wkoll il-valur miżjud lokali sinifikanti ta’ proġetti kbar tas-SER bħal dawn;

61.

Jenfasizza li l-kooperazzjoni internazzjonali jeħtieġ li tissejjes fuq qafas regolatorju sod u fuq l-acquis tal-Unjoni dwar is-sorsi rinnovabbli, bħal fil-Komunità tal-Enerġija, biex l-istabbiltà u l-affidabbiltà ta’ din il-kooperazzjoni jikbru;

62.

Jitlob li tittieħed azzjoni koordinata ma’ mexxejja teknoloġiċi oħra (l-Istati Uniti tal-Amerika u l-Ġappun) biex tittratta sfidi emerġenti, bħan-nuqqas ta’ materji primi, l-elementi terrestri rari, li jaffettwaw l-introduzzjoni wiesgħa tat-teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli;

63.

Jenfasizza l-bżonn li l-UE tiżviluppa kooperazzjoni xjentifika stretta u politika ċara għall-kollaborazzjoni fir-riċerka u l-innovazzjoni fil-qasam tas-SER ma’ sħab internazzjonali, b’mod partikolari mal-pajjiżi BRICS;

64.

Jinnota li l-Ewropa jeħtiġilha tagħmel sforzi fil-kapaċità industrijali u ta’ riċerka u żvilupp tagħha jekk trid tibqa’ minn ta’ quddiem f’dak li jirrigwarda t-teknoloġija tas-SER; jenfasizza l-ħtieġa li jiġi ffaċilitat ambjent kompetittiv għall-operazzonijiet u l-internazzjonalizzazzjoni tal-SMEs u li, f’dawn l-isforzi, issir ħidma biex jitnaqqsu l-ostakli burokratiċi; jenfasizza li r-rwol mexxej tal-Ewropa fis-swieq tat-teknoloġiji tas-SER jista’ jkun żgurat biss bl-innovazzjoni, imsejsa fuq ir-riċerka u l-iżvilupp; jisħaq fuq il-ħtieġa ta’ ċertezza għall-investituri privati; jitlob li l-Kummissjoni trawwem strateġija industrijali għat-teknoloġiji tal-enerġija, inkluż b’mod partikolari t-teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli, biex tiżgura li l-UE żżomm il-pożizzjoni ewlenija tagħha fit-teknoloġiji tal-enerġija u partikolarment fil-qasam ta’ dik rinnovabbli;

65.

Jissottolinja r-rwol mexxej tal-industrija tal-UE fit-teknoloġiji tal-enerġija mir-riħ fuq l-art u l-potenzjal kbir tal-industrija Ewropea tal-enerġija mir-riħ lil hinn mill-kosta biex jikkontribwixxu għar-reindustrijalizzazzjoni tal-Istati Membri li jagħtu fuq il-Baħar Baltiku u l-Baħar tat-Tramuntana;

66.

Jenfasizza li istituzzjonijiet edukattivi li jistgħu jipproduċu ħaddiema ta’ ħila u l-ġenerazzjoni li jmiss ta’ xjenzati u innovaturi fl-oqsma tat-teknoloġiji tas-SER jikkostitwixxu prijorità ewlenija; ifakkar, f’dan ir-rigward, ir-rwol importanti ta’ Orizzont 2020 u l-Istitut Ewropew tal-Innovazzjoni u t-Teknoloġija biex jegħlbu d-distakk bejn l-edukazzjoni, ir-riċerka u l-implimentazzjoni fis-settur tal-enerġija rinnovabbli;

67.

Jagħti importanza partikolari lill-kooperazzjoni bejn il-mekkaniżmi Ewropej tal-protezzjoni tal-privattivi fil-qasam tas-sorsi tal-enerġija rinnovabbli, bl-għan li jiffaċilita l-aċċess għal proprjetà intellettwali prezzjuża u mhux sfruttata; jissottolinja l-ħtieġa li tiġi attivata, bi prijorità, il-privattiva Ewropea proġettata fil-qasam tas-sorsi tal-enerġija rinnovabbli;

68.

Jemmen li riċerka u żvilupp immirati permezz ta’ strumenti eżistenti jeħtieġ li jsiru aktar effikaċi u huwa mħasseb li r-riċerka u l-iżvilupp ġew ittraskurati f’ċerti fergħat tal-industrija tas-sorsi tal-enerġija rinnovabbli, b’mod li, f’xi każijiet, wassal għal diffikultajiet kummerċjali; jissottolinja l-ħtieġa ta' investimenti fl-iżvilupp ulterjuri ta’ teknoloġiji innovattivi, emerġenti u eżistenti kif ukoll integrazzjoni tas-sistema bejn it-trasport u l-enerġija għaż-żamma jew l-ilħiq tal-kompetittività u għall-iżgurar li t-teknoloġiji eżistenti jibqgħu sostenibbli tul iċ-ċiklu tal-ħajja tagħhom; jenfasizza l-ħtieġa ta’ investimenti fir-riċerka u l-iżvilupp fl-enerġija rinnovabbli, b’mod partikolari fil-qasam tal-kapaċità, l-effiċjenzja u t-tnaqqis tal-impronta dimensjonali;

69.

Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri sabiex jinvestu f’riċerka msejsa fuq l-użu tal-enerġija rinnovabbli b’applikazzjonijiet industrijali, pereżempju fis-settur tal-karozzi;

70.

Jilqa’ t-tħabbira li l-Kummissjoni sejra tippreżenta komunikazzjoni dwar il-politika tat-teknoloġiji tal-enerġija fl-2013; jitlob li l-Kummissjoni, hija u timplimenta l-partijiet relevanti tal-Pjan Strateġiku dwar it-Teknoloġija tal-Enerġija (Pjan SET), tiffoka fuq teknoloġiji li jtejbu l-kompetittività tas-sorsi tal-enerġija rinnovabbli u l-integrazzjoni tagħhom fis-sistema tal-enerġija, bħall-ġestjoni tal-grid, teknoloġiji tal-ħżin jew it-tisħin u t-tkessiħ rinnovabbli, filwaqt li ma tiddiskriminax kontra teknoloġiji stabbiliti tas-SER li ilhom jintużaw bosta snin;

71.

Jissottolinja li r-riċerka hija ta’ importanza ewlenija għall-iżvilupp u l-ekonomiċità ta’ teknoloġiji ġodda u nodfa; jemmen li l-Pjan SET jista’ jagħti kontributi importanti biex it-teknoloġiji rinnovabbli jsiru aktar ekonomiċi u kompetittivi;

72.

Jenfasizza li l-Istati Membri llum jużaw firxa wiesgħa ta’ mekkaniżmi ta’ promozzjoni; jirrimarka li dan is-sostenn wassal għal tkabbir tajjeb, b’mod partikolari meta l-iskemi ta’ appoġġ kienu mfassla sewwa, iżda li xi sistemi ta’ promozzjoni tfasslu ħażin u rriżulta li ma kinux flessibli biżżejjed biex jaġġustaw għat-traħħis tal-kostijiet ta’ xi teknoloġiji u, f’xi każijiet, ikkawżaw kumpens żejjed, u b’hekk imponew piż finanzjarju fuq il-konsumaturi; jinnota b’sodisfazzjon li, bis-saħħa tas-sussidji, xi SER irnexxielhom isiru kompetittivi fil-konfront ta’ metodi tradizzjonali tal-produzzjoni tal-enerġija f’ċerti oqsma, pereżempju fejn il-kundizzjonijiet ġeografiċi jivvantaġġjawhom, fejn hemm aċċess tajjeb għall-kapital, fejn il-piż amministrattiv huwa l-eħfef jew inkella minħabba l-ekonomiji ta’ skala;

73.

Jenfasizza li l-influwenza statali u fatturi oħra, inklużi l-prezzijiet tal-karburanti fossili, kellhom l-effett li għollew il-prezz tal-elettriku għall-konsumaturi u għall-industrija f’xi Stati Membri; jirrimarka li, fl-2010, 22 % tal-familji tal-UE kienu inkwetati li mhux se jirnexxilhom iħallsu l-kontijiet tal-elettriku tagħhom, u jassumi li, minn dakinhar ‘l hawn, dan il-perċentwal kompla kiber; jenfasizza li l-enerġija għandha tkun għall-but ta’ kulħadd, u li jeħtieġ li l-kompetittività tal-industrija tibqa’ bla mittiefsa; jitlob li l-Istati Membri jieħdu l-miżuri meħtieġa biex jiżguraw li l-klijenti bi dħul baxx ikunu protetti b’mod effikaċi, filwaqt li jkabbru l-għarfien tal-pubbliku dwar il-potenzjal ta’ miżuri tal-iffrankar u l-effiċjenza tal-enerġija; jirrimarka wkoll li jeħteġ li l-konsumaturi jibbenefikaw mit-traħħis tal-prezzijiet bl-ingrossa;

74.

Iwissi li jekk is-sostenn jingħata f’livell għoli wisq, ikollu l-effett li jingħata kumpens żejjed u b’hekk ikarkar il-pass tal-progress teknoloġiku u jtellef l-integrazzjoni tas-suq, minħabba li jbaxxi l-inċentiv biex dak li kun jiżviluppa prodotti aktar innovattivi u ta’ valur ogħla; jinnota li d-disinn intelliġenti ta’ mekkaniżmi ta’ sostenn li jippermettu reazzjonijiet għas-sinjali tas-suq huwa kruċjali biex nevitaw il-kumpens żejjed; jemmen li progress rapidu lejn sistema li tesponi lill-produtturi għar-riskji tas-suq jinkoraġġixxi l-kompetittività teknoloġika u jiffaċilita l-isntegrazzjoni fis-suq;

75.

Huwa konvint li l-Kummissjoni għandha tappoġġja lill-Istati Membri biex jidentifikaw l-aktar SER kosteffikaċi u l-aqwa mod ta’ kif is-SER iwettqu l-potenzjal tagħhom; ifakkar li politiki kostottimali jvarjaw skont ix-xejra tad-domanda, il-potenzjal tal-provvista u l-kuntest ekonomiku fil-livell lokali;

76.

Jilqa’ l-intenzjoni dikjarata tal-Kummissjoni li tfassal linji gwida dwar prattiki tajba u dwar riforma tal-mekkaniżmi nazzjonali għall-appoġġ tas-SER; jitlob li l-Kummissjoni tipproduċi dawn il-linji gwida mill-aktar fis possibbli biex tiżgura li l-iskemi nazzjonali differenti ma jgħawġux il-kompetizzjoni u ma joħolqux ostakli għall-kummerċ u l-investiment fi ħdanl-UE, biex jinkoraġġixxu l-prevedibbiltà u l-kosteffikaċja u jevitaw is-sussidji żejda; iħeġġeġ lll-Kummissjoni, f’dan ir-rigward, biex tiżgura li l-Istati Membri jħarsu bis-sħiħ l-acquis tas-suq intern; huwa konvint li linji gwida ta’ prattika tajba huma pass importanti fl-iżgurar ta’ suq uniku li jiffunzjona sewwa, u jemmen li l-linji gwida jistgħu jiġu ssupplimentati b’evalwazzjoni tal-kosteffikaċja tas-sistemi nazzjonali attwali ta’ appoġġ, li tqis it-teknoloġiji differenti li dawn ikorpu biex tiżgura aktar komparabbiltà u koordinament għall-konverġenza gradwali u progressiva tas-sistemi nazzjonali ta’ appoġġ; huwa konvint ukoll li l-implimentazzjoni ta’ dawn il-linji gwida fil-livell tal-Istati Membri sejra tkun kruċjali, minħabba li jistgħu jevitaw li sistemi nazzjonali ta’ appoġġ jiġu emendati jew imħassra retrospettivament, ħaġa li lill-investituri kieku tibgħatilhom sinjali disastrużi, kif ukoll potenzjalment tikkawża diffikultajiet ekonomiċi liċ-ċittadini privati li jkunu investew fis-SER fuq il-bażi ta’ dawn l-iskemi; jenfasizza li l-implimentazzjoni ta’ dawn il-linji gwida għandha tkun żgurata mill-Istati Membri, u li arranġamenti ta’ appoġġ speċjali għall-iżvilupp ta’ riżorsi lokali u reġjonali għandhom ikunu permessi;

77.

Iqis li huwa essenzjali, fid-dawl tal-eżistenza ta’ diversi arranġamenti ta’ appoġġ implimentati fl-Istati Membri, li jinġieb ‘il quddiem id-dibattitu dwar aktar konverġenza u sistema Ewropea ta’ appoġġ adegwata għaż-żmien wara l-2020; huwa konvint li, fit-tul, sistema aktar integrata għall-promozzjoni tas-SER fil-livell tal-UE, li tqis bis-sħiħ id-differenzi reġjonali u ġeografiċi kif ukoll l-inizjattivi sovranazzjonali eżistenti, u tkun parti minn sforz ġenerali lejn id-dekarbonizzazzjoni, tista’ tgħin biex tipprovdi l-aktar qafas kosteffikaċi għall-enerġija rinnovabbli flimkien ma’ kundizzjonijiet ekwi, li fihom is-SER jistgħu jwettqu l-potenzjal sħiħ tagħhom; jinnota li d-Direttiva dwar l-nerġija Rinnovabbli eżistenti tippermetti li l-gvernijiet jużaw skemi ta’ appoġġ konġunt; jinnota l-evidenza tal-esperjenza f’ċerti pajjiżi Ewropej li turi kif approċċ komuni f’suq integrat tal-elettriku jippermetti innovazzjonijiet ta’ benefiċċju reċiproku bejn is-sistemi nazzjonali; jitlob lill-Kummissjoni biex tivvaluta, fil-kuntest ta’ qafas għal wara l-2020, jekk mekkaniżmu Ewropew ta’ promozzjoni tas-SER joffrix qafas aktar kosteffikaċi li fih jistgħu jwettqu l-potenzjal sħiħ tagħhom, u kif tista’ taħdem konverġenza progressiva;

78.

Jenfasizza l-benefiċċju tal-iskambji tal-aqwa prattiki dwar mekkaniżmi ta’ appoġġ fost l-Istati Membri; jirrimarka li r-Renju Unit u l-Italja reċentement ħabbru bidla fl-iskema ta’ appoġġ tagħhom minn sistema ta’ kwoti għal waħda ta’ injezzjoni, minħabba li l-evidenza minn postijiet ġeografiċi simili tissuġġerixxi li mudelli ta’ sostenn ibbażati fuq l-injezzjoni huma orħos; jitlob li l-Kummissjoni tinkludi dawn l-aspetti fl-analiżi kurrenti tagħha (5) u fil-proposta li għandha toħroġ dwar linji gwida;

79.

Jipproponi li jinbena fuq inizjattivi bħalma hija l-iskema ta’ appoġġ konġunt implimentata min-Norveġja u l-Isvezja biex pass pass jiġu żviluppati, fejn dan ikun f’loku, skemi reġjonali ta’ appoġġ konġunt, madwar swieq komuni tal-enerġija bħal Nord Pool;

80.

Jistieden lill-awtorità baġitarja biex tagħti lill-Aġenzija għall-Kooperazzjoni tar-Regolaturi tal-Enerġija (ACER) l-għodda meħtieġa ħalli twettaq il-kompiti tagħha u tilħaq l-għanijiet tagħha stipulati fir-regolament dwar l-integrità, it-trasparenza u l-effiċjenza tas-swieq tal-enerġija bl-ingrossa; jinnota li dan huwa meħtieġ sabiex suq intern integrat u trasparenti tal-elettriku u tal-gass jiġi kkompletat sal-2014;

81.

Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

12.2.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 55/23

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 3 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, u l-Artikoli 8 u 19 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

—

wara li kkunsidra l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea,

—

wara li kkunsidra l-Konvenzjoni dwar l-Eliminazzjoni ta' Kull Forma ta' Diskriminazzjoni kontra n-Nisa (CEDAW) adottata mill-Assemblea Ġenerali tan-NU fit-18 ta' Diċembru 1979,

—

wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni 1325 tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti (UNSCR 1325);

—

wara li kkunsidra l-Patt Ewropew għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi (2011-2020), adottat mill-Kunsill f'Marzu 2011 (1),

—

wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni u l-Pjattaforma ta' Azzjoni ta' Bejġing adottati mir-Raba' Konferenza Dinjija dwar in-Nisa fil-15 ta' Settembru 1995 u r-Riżoluzzjonijiet tal-Parlament tat-18 ta' Mejju 2000 dwar is-segwitu għall-Pjattaforma ta' Azzjoni ta' Bejġing (2), tal-10 ta' Marzu 2005 dwar il-kontinwazzjoni tal-Pjan ta' Azzjoni tar-Raba' Konferenza Dinjija dwar in-Nisa (Peking + 10) (3) u tal-25 ta' Frar 2010 dwar Pekin + 15 – Pjattaforma ta’ Azzjoni tan-NU għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi (4),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni tal-21 ta' Settembru 2010 bit-titolu “Strateġija għall-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel 2010-2015” (COM(2010)0491),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni tad-9 ta' Novembru 2010 bit-titolu “Opinjoni tal-Kummissjoni dwar l-applikazzjoni tal-Albanija biex tissieħeb fl-Unjoni Ewropea” (COM(2010)0680), li ssostni li l-ugwaljanza bejn is-sessi mhijiex garantita b'mod sħiħ fil-prattika, b'mod partikolari fil-qasam tal-impjiegi u tal-aċċess għall-għajnuna ekonomika,

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni tad-9 ta' Novembru 2010 bit-titolu “Opinjoni tal-Kummissjoni dwar l-applikazzjoni tal-Montenegro biex jissieħeb fl-Unjoni Ewropea” (COM(2010)0670), li ssostni li l-ugwaljanza bejn is-sessi mhijiex garantita bis-sħiħ fil-prattika,

—

wara li kkunsidra r-rapporti ta' progress 2012 tal-Kummissjoni dwar il-pajjiżi kandidati u dawk kandidati potenzjali, li jakkumpanjaw il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-10 ta' Ottubru 2012 bit-titolu “L-Istrateġija tat-Tkabbir u l-Isfidi Ewlenin 2012-2013” (COM(2012)0600),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-10 ta' Ottubru 2012 dwar Studju ta' Fattibilità għal Ftehim ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea u l-Kosovo (COM(2012)0602),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-10 ta' Ottubru 2012 dwar is-Sejbiet Ewlenin tar-Rapport ta' Monitoraġġ Komprensiv tal-istat ta' tħejjija tal-Kroazja għas-sħubija fl-UE (COM(2012)0601),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-5 ta' Marzu 2008 bit-titolu “Il-Balkani tal-Punent: Tissaħħaħ il-perspettiva Ewropea” (COM(2008)0127),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni tas-27 ta' Jannar 2006 bit-titolu “Il-Balkani tal-Punent fi triqithom lejn l-UE: it-tisħiħ tal-istabilità u t-tkattir tal-prosperità” (COM(2006)0027),

—

wara li kkunsidra l-Konklużjonijiet tal-Kunsill tat-2 u t-3 ta' Ġunju 2005 li fihom l-Istati Membri u l-Kummissjoni ġew mistiedna jsaħħu l-mekkaniżmi istituzzjonali għall-promozzjoni tal-ugwaljanza bejn is-sessi u joħolqu qafas għall-evalwazzjoni tal-implimentazzjoni tal-Pjattaforma ta' Azzjoni ta' Bejġing, sabiex jinħoloq monitoraġġ aktar konsistenti u sistematiku tal-progress,

—

wara li kkunsidra l-Konklużjonijiet tal-Kunsill tat-30 ta' Novembru u l-1 ta' Diċembru 2006 dwar ir-Reviżjoni tal-implimentazzjoni mill-Istati Membri u l-istituzzjonijiet tal-UE tal-Pjattaforma ta' Azzjoni ta' Bejġing – Indikaturi fir-rigward tal-Mekkaniżmi Istituzzjonali,

—

wara li kkunsidra l-Konklużjonijiet tal-Kunsill tat-30 ta' Settembru 2009 dwar ir-reviżjoni tal-implimentazzjoni mill-Istati Membri u l-istituzzjonijiet tal-UE tal-Pjattaforma ta' Azzjoni ta' Bejġing,

—

wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tiegħu tal-4 ta' Diċembru 2008 dwar il-qagħda tan-nisa fil-Balkani (5),

—

wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tiegħu tad-9 ta' Marzu 2011 dwar l-istrateġija tal-UE dwar l-inklużjoni tar-Roma (6);

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għad-Drittijiet tan-Nisa u l-Ugwaljanza bejn is-Sessi u l-opinjoni tal-Kumitat għall-Affarijiet Barranin (A7-0136/2013),

A.

billi seba' pajjiżi fil-Balkani tal-Punent – l-Albanija, il-Bosnja-Ħerzegovina, il-Kroazja, il-Kosovo, dik li qabel kienet ir-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja, il-Montenegro u s-Serbja – jinsabu fi stadji differenti tal-proċess biex isiru Stati Membri tal-Unjoni Ewropea; billi dawn il-pajjiżi jeħtieġ jadottaw u jimplimentaw l-acquis communautaire u obbligi oħrajn tal-UE fil-qasam tal-ugwaljanza bejn is-sessi matul dan il-proċess;

B.

billi l-implimentazzjoni tad-drittijiet tan-nisa u ta' miżuri ta' ugwaljanza bejn is-sessi teħtieġ żieda fis-sensibilizzazzjoni tal-pubbliku dwar dawn id-drittijiet, modi ġudizzjarji u mhux ġudizzjarji biex jiġu invokati dawn id-drittijiet, u istituzzjonijiet governattivi u indipendenti biex jibdew, iwettqu u jimmonitorjaw il-proċess ta' implimentazzjoni;

C.

billi n-nisa għandhom rwol essenzjali fl-isforzi ta' paċi, stabbilizzazzjoni u rikonċiljazzjoni, u billi l-kontribuzzjonijiet tagħhom għandhom ikunu rikonoxxuti u mħeġġa, bi qbil mal-UNSCR 1325 u riżoluzzjonijiet sussegwenti;

1.

Jinnota li l-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent f'fażi ta' adeżjoni adottaw ħafna mil-leġiżlazzjoni meħtieġa fil-proċess ta' adeżjoni tal-UE, iżda li din il-leġiżlazzjoni f'ħafna każi mhijiex qed tiġi implimentata b'mod effettiv;

2.

Jenfasizza l-bżonn li n-nisa fil-Balkani tal-Punent jassumu rwol prominenti fis-soċjetà permezz tal-parteċipazzjoni attiva u r-rappreżentazzjoni fil-ħajja politika, ekonomika u soċjali fil-livelli kollha; josserva li l-progress lejn il-parteċipazzjoni ugwali tan-nisa fit-teħid ta' deċiżjonijiet fil-livelli kollha ta' gvern (mil-lokali għan-nazzjonali, mill-eżekuttiv għas-setgħat leġiżlattivi) huwa ta' importanza kbira;

3.

Jinnota bi tħassib li l-popolazzjoni f'ħafna mill-pajjiżi mhijiex konxja b'mod sħiħ mil-leġiżlazzjoni eżistenti u l-politiki li jippromwovu l-ugwaljanza bejn is-sessi u li dan l-għarfien rari jilħaq lill-membri vulnerabbli jew marġinalizzati tas-soċjetà, speċjalment in-nisa Roma; jistieden lill-Kummissjoni u l-gvernijiet tal-pajjiżi f'fażi ta' adeżjoni biex irawmu s-sensibilizzazzjoni permezz tal-midja, kampanji pubbliċi u programmi edukattivi sabiex jeliminaw l-istereotipi tas-sessi u jippromwovu personaġġi eżemplari nisa u l-parteċipazzjoni attiva tan-nisa fl-oqsma kollha tal-ħajja, inkluż fil-proċess ta' teħid ta' deċiżjonijiet; jappella, fuq kollox, għall-impenn personali ta' membri u uffiċjali tal-gvern;

4.

Jenfasizza l-importanza ta' kampanji ta' sensibilizzazzjoni fil-ġlieda kontra l-istereotipi, id-diskriminazzjoni (sessista, kulturali jew ibbażata fuq ir-reliġjon) u l-vjolenza domestika, u għall-ugwaljanza bejn is-sessi b'mod ġenerali; jinnota li dawn il-kampanji għandhom jiġu kkompletati mill-promozzjoni ta' dehra pożittiva ta' personaġġi eżemplari nisa fil-midja u r-reklamar, materjali edukattivi u l-internet; jenfasizza l-importanza li titjieb il-qagħda tan-nisa f'żoni rurali, b'mod partikolari għal dak li jikkonċerna d-drawwiet diskriminatorji u l-istereotipi;

5.

Jinnota bi tħassib li n-nisa għadhom mhumiex rappreżentati biżżejjed fis-suq tax-xogħol kif ukoll fit-teħid ta' deċiżjonijiet ta' natura ekonomika u politika; jilqa' b'sodisfazzjon il-kwoti u jistieden lill-pajjiżi li għadhom ma għamlux dan biex jippromwovu r-rappreżentanza tan-nisa u, fejn ikun meħtieġ, japplikaw kwoti b'mod effikaċi għall-partiti politiċi u l-assemblej nazzjonali, u jħeġġeġ lill-pajjiżi li diġà għamlu dan biex ikomplu b'dan il-proċess sabiex ikun żgurat li n-nisa jkunu jistgħu jipparteċipaw fil-ħajja politika u jegħlbu l-livell baxx ta' rappreżentazzjoni tagħhom; jinnota li, fejn ġew introdotti kwoti ta' rappreżentanza bejn is-sessi fit-teħid tad-deċiżjonijiet politiċi, dawn għandhom jiġu implimentati kif suppost u kkompletati b'sanzjonijiet legali effikaċi; jilqa', f'dan ir-rigward, is-summit internazzjonali għan-nisa reċenti dwar “Partnership for Change” (Sħubija għall-Bidla) li sar fi Pristina f'Ottubru 2012 taħt il-partroċinju tal-unika kap ta' stat mara fir-reġjun, Atifete Jahjaga;

6.

Jinnota bi tħassib li r-rati ta' impjieg ta' nisa fil-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent għadhom baxxi ħafna; josserva li l-appoġġ għall-politiki li jikkonċernaw opportunitajiet indaqs huwa importanti għall-iżvilupp ekonomiku u soċjali tal-pajjiżi Balkani f'fażi ta' adeżjoni; jistieden lill-gvernijiet jintroduċu miżuri sabiex inaqqsu d-differenza bejn il-pagi tal-irġiel u n-nisa u, konsegwentement, id-differenza bejn il-pensjonijiet tal-irġiel u n-nisa u jindirizzaw ir-rati għolja ta' qgħad, billi jiffokaw b'mod partikolari fuq in-nisa, speċjalment dawk f'żoni rurali; jistieden lill-gvernijiet tal-pajjiżi fil-Balkani jistabbilixxu qafas legali għal pagi indaqs għall-istess xogħol għaż-żewġ sessi, jgħinu lin-nisa fir-rikonċiljazzjoni bejn il-ħajja privata u dik professjonali, jiżguraw kundizzjonijiet tax-xogħol aħjar, tagħlim tul il-ħajja, skedi flessibbli ta' xogħol u wkoll joħolqu ambjent li jħeġġeġ l-intraprenditorija min-naħa tan-nisa;

7.

Jinnota bi tħassib li f'xi stati f'dan ir-reġjun, in-nisa intraprendituri spiss isofru diskriminazzjoni meta jkunu qed jippruvaw jiksbu self jew kreditu mill-bank għan-negozju tagħhom, u għadhom sikwit iħabbtu wiċċhom ma' ostakli bbażati fuq l-istereotipi tas-sessi; jistieden lill-istati f'dan ir-reġjun biex jikkunsidraw il-ħolqien ta' skemi ta' mentoring u programmi ta' appoġġ li jistgħu jagħmlu użu mill-pariri u l-esperjenza ta' professjonisti intraprenditorjali; jistieden lill-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent jiżviluppaw skemi attivi fis-suq tax-xogħol intiżi sabiex irażżnu l-qgħad fost in-nisa; iħeġġiġhom jiżviluppaw skemi ta' self u jqiegħdu għad-dispożizzjoni finanzjament għal negozji ġodda;

8.

Jenfasizza l-importanza li tingħeleb kull xorta ta’ diskriminazzjoni fil-post tax-xogħol, inkluża d-diskriminazzjoni sessista fir-rigward tar-reklutaġġ, il-promozzjoni u l-benefiċċji;

9.

Jenfasizza li, fil-proċess tal-bini ta' istituzzjonijiet demokratiċi li jiffunzjonaw tajjeb, l-iżgurar tal-parteċipazzjoni attiva tan-nisa – li jirrappreżentaw aktar minn nofs il-popolazzjoni fil-pajjiżi Balkani – huwa kruċjali għall-governanza demokratika; jinnota bi tħassib in-nuqqas ta' riżorsi finanzjari u umani allokati għall-funzjonament ta' istituzzjonijiet governattivi u indipendenti fdati bit-tnedija u l-implimentazzjoni ta' miżuri dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi u speċjalment politiki ta' integrazzjoni tas-sessi fil-parti l-kbira tal-pajjiżi; jistieden lill-awtoritajiet jakkumpanjaw miżuri u pjanijiet ta' azzjoni b'riżorsi adegwati għall-implimentazzjoni tagħhom, inkluż persunal adegwat magħmul minn nisa; jenfasizza li l-Istrument għall-Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni (IPA) jista' u għandu jintuża għal proġetti b'rabta mal-promozzjoni tad-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza bejn is-sessi, u li l-awtoritajiet fil-pajjiżi għandhom ir-responsabbiltà sħiħa għal mekkaniżmi ta' implimentazzjoni għad-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza bejn is-sessi li jiffunzjonaw tajjeb; jitlob lill-Kummissjoni taġixxi bid-diliġenza dovuta fir-rigward tal-effikaċja tal-infiq;

10.

Jinnota bi tħassib in-nuqqas ta' informazzjoni statistika dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi, dwar il-vjolenza fuq in-nisa, dwar l-aċċess għall-kontraċettivi u d-disponibbiltà tagħhom, u dwar il-bżonn mhux sodisfatt tal-kontraċezzjoni, meħtieġa għall-monitoraġġ tal-implimentazzjoni, li hija standardizzata u li tista' tiġi mqabbla fuq tul ta' żmien, bejn il-pajjiżi tal-adeżjoni u bejn l-Istati Membri tal-UE u l-pajjiżi f'fażi ta' adeżjoni; jistieden lill-gvernijiet tal-pajjiżi tal-adeżjoni Balkani jistabbilixxu metodoloġija komuni għall-ġbir ta' informazzjoni statistika flimkien mal-Eurostat, l-EIGE u istituti rilevanti oħrajn; jenfasizza li għandhom jiġu żviluppati strateġiji speċifiċi u għandhom jiġu implimentati strateġiji eżistenti biex tittejjeb il-pożizzjoni tan-nisa li jħabbtu wiċċhom ma' diskriminazzjoni multipla, bħan-nisa Roma, il-leżbjani, il-bisesswali jew in-nisa transġeneru, in-nisa b'diżabilitajiet, in-nisa li jagħmlu parti minn minoranza etnika, u n-nisa anzjani;

11.

Iqis li n-nisa għandhom rwol essenzjali fl-istabbilizzazzjoni u r-riżoluzzjoni tal-konflitti, li huwa kruċjali għar-rikonċiljazzjoni fir-reġjun kollu kemm hu; jenfasizza l-importanza ta' aċċess għall-ġustizzja għall-vittmi nisa ta' delitti tal-gwerra, b'mod partikolari l-istupru; itenni r-responsabbiltà tal-istati kollha biex itemmu l-impunità u jħarrku lil dawk responsabbli għall-ġenoċidju, għar-reati kontra l-umanità u għad-delitti tal-gwerra, inklużi r-reati li jinvolvu l-vjolenza sesswali fuq in-nisa u t-tfajliet, u biex jirrikonoxxu u jikkundannaw dawn ir-reati bħala reati kontra l-umanità u delitti tal-gwerra; jenfasizza l-bzonn li dawn ir-reati jiġu esklużi mid-dispożizzjonijiet relatati mal-amnestija; jilqa' l-isforzi ta' netwerks bħar-Regional Women's Lobby biex jappoġġjaw lin-nisa fil-konsolidazzjoni tal-paċi u fil-promozzjoni tal-aċċess għall-ġustizzja għan-nisa f'pajjiżi li ħarġu minn konflitt; jenfasizza l-bżonn kontinwu li jiġi ffaċċjat il-passat u li jiġu żgurati sistematikament il-ġustizzja u r-riabilitazzjoni għall-vittmi ta' vjolenza sesswali konnessa ma' konflitti; jappella għall-adozzjoni u l-implimentazzjoni ta' programmi statali adegwati għall-protezzjoni tax-xhieda u l-prosekuzzjoni ta' dawn ir-reati;

12.

Jikkundanna l-forom kollha ta' vjolenza fuq in-nisa u jinnota bi tħassib li l-vjolenza sessista u l-abbuż verbali għadhom preżenti fil-pajjiżi Balkani; jistieden lill-gvernijiet tal-pajjiżi Balkani jsaħħu l-korpi tal-infurzar tal-liġi sabiex jindirizzaw b'suċċess kwistjonijiet bħall-vjolenza sessista, il-vjolenza domestika, il-prostituzzjoni furzata u t-traffikar ta' nisa, joħolqu rifuġji għall-vittmi li esperjenzaw jew qegħdin jesperjenzaw vjolenza domestika u jiżguraw li l-istituzzjonijiet tal-infurzar tal-liġi, l-awtoritajiet legali u l-impjegati tas-servizz pubbliku jkunu aktar sensittivi għal dan il-fenomenu; iħeġġeġ lill-awtoritajiet nazzjonali fir-reġjun biex jistabbilixxu programmi ta' sensibilizzazzjoni dwar il-vjolenza domestika;

13.

Jinnota bi tħassib kbir li 30 % tal-vittmi tat-traffikar transkonfinali fl-UE huma ċittadini ta' pajjiżi Balkani, filwaqt li n-nisa u t-tfajliet jikkostitwixxu l-maġġoranza tal-vittmi identifikati; jisħaq li l-ugwaljanza bejn is-sessi, il-kampanji biex iqanqlu kuxjenza, u l-miżuri kontra l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata huma essenzjali sabiex jingħeleb it-traffikar u jiġu protetti l-vittmi potenzjali; jistieden lill-awtoritajiet nazzjonali fir-reġjun biex jaħdmu flimkien fil-ħolqien ta' front komuni;

14.

Jitlob lill-awtoritajiet fil-pajjiżi Balkani f'fażi ta' adeżjoni biex jipprovdu finanzjament kontinwu għall-ġlieda kontra t-traffikar, biex isaħħu ulterjorment il-kapaċità tagħhom li jidentifikaw b'mod proattiv u jipproteġu lill-vittmi fost il-popolazzjoni vulnerabbli, jiżguraw permezz tal-liġi li l-vittmi tat-traffikar identifikati ma jiġux ikkastigati għal delitti b'riżultat dirett tat-traffikar tagħhom, jappoġġjaw l-isforzi ta' protezzjoni tal-vittmi, iħarrġu l-uffiċjali tal-infurzar tal-liġi, u jiżviluppaw ulterjorment il-kapaċità taċ-ċentri ta' akkoljenza u r-rifuġji; jitlob ukoll lill-gvernijiet rispettivi jtejbu l-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni eżistenti sabiex jinħoloq ambjent dissważiv għat-traffikanti, fejn każijiet ta' traffikar jiġu investigati kif xieraq u l-ħatja jinsabu tali u jiġu kkastigati; jitlob lill-Kummissjoni tħeġġeġ lill-pajjiżi Balkani f'fażi ta' adeżjoni biex itejbu r-rekords tagħhom fir-rigward tal-prosekuzzjoni u l-ikkastigar u jappoġġjaw inizjattivi lokali biex jiġu indirizzati l-kawżi tat-traffikar, bħall-vjolenza domestika u opportunitajiet ekonomiċi limitati għan-nisa;

15.

Iqis li ugwaljanza ġenwina bejn is-sessi tistrieħ ukoll fuq l-ugwaljanza u n-nondiskriminazzjoni fir-rigward tal-orjentazzjoni sesswali u l-identità tal-ġeneru; iħeġġeġ lill-gvernijiet tal-pajjiżi f'fażi ta' adeżjoni jindirizzaw l-omofobija u t-transfobija li fadal fid-dritt, fil-politika u fil-prattika, inkluż permezz tal-leġiżlazzjoni dwar ir-reati ta' mibgħeda, it-taħriġ tal-pulizija u l-leġiżlazzjoni kontra d-diskriminazzjoni, u jitlob lill-awtoritajiet nazzjonali fir-reġjun jikkundannaw il-mibegħda u l-vjolenza abbażi tal- orjentazzjoni sesswali, l-identità tal-ġeneru jew l-espressjoni tal-ġeneru;

16.

Jilqa' ż-żieda f'inizjattivi reġjonali transkonfinali fil-qasam tad-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza bejn is-sessi; jistieden lill-gvernijiet u l-Kummissjoni jappoġġjaw dawn l-inizjattivi, iħeġġu l-iskambju u l-promozzjoni tal-prattiki tajbin li joħorġu minnhom, fosthom billi jużaw il-fondi ta' qabel l-adeżjoni u jqiegħdu għad-dispożizzjoni biżżejjed fondi għal dawn l-inizjattivi, inkluż mill-perspettiva tal-ibbaġitjar għas-sessi;

17.

Jistieden lill-Gvern tal-Montenegro, u lill-Gvernijiet tas-Serbja, ta' dik li qabel kienet ir-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja u tal-Albanija, ladarba jibdew in-negozjati għall-adeżjoni, biex jaqblu fuq ftehim qafas mal-parlamenti tagħhom u s-soċjetà ċivili dwar l-involviment ta' organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, fost l-oħrajn fil-qasam tad-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza bejn is-sessi, fin-negozjati tal-adeżjoni u fit-tfassil tal-pjanijiet ta' azzjoni għar-riforma li jirriżultaw minn dawn in-negozjati, u biex jiżgurawlhom aċċess għal dokumenti rilevanti li għandhom x'jaqsmu mal-proċess tal-adeżjoni;

18.

Jitlob lill-gvernijiet tal-pajjiżi Balkani f'fażi ta' adeżjoni jirrikonoxxu u jappoġġjaw ir-rwol li s-soċjetà ċivili u l-organizzazzjonijiet tan-nisa għandhom f'oqsma speċifiċi, bħall-promozzjoni tad-drittijiet tal-leżbjani, gay, bisesswali u transġeneru, il-ġlieda kontra l-vjolenza fuq in-nisa, iż-żieda fil-parteċipazzjoni u r-rappreżentanza politika tan-nisa u l-promozzjoni tal-isforzi tal-konsolidazzjoni tal-paċi; jappoġġja bis-sħiħ l-attivitajiet immirati lejn l-emanċipazzjoni tan-nisa u t-tisħiħ tal-pożizzjoni tagħhom fis-soċjetajiet ikkonċernati;

19.

Jinnota bi tħassib li fil-parti l-kbira tal-pajjiżi Balkani f'fażi ta' adeżjoni, il-proċess għall-inklużjoni soċjali tar-Roma naqqas fil-pass u, f'xi każijiet, saħansitra waqaf; jitlob lill-gvernijiet rispettivi jżidu l-isforzi tagħhom sabiex jintegraw ulterjorment liċ-ċittadini Roma u jiggarantixxu l-qerda ta' kull forma ta' diskriminazzjoni u ta' preġudizzju kontra r-Roma, speċjalment in-nisa u t-tfajliet li jsofru diskriminazzjoni multipla, komposta u intersezzjonali; jitlob lill-Kummissjoni żżid l-isforzi tagħha biex tinvolvi lill-pajjiżi tat-tkabbir fl-istadji kollha tal-adeżjoni, u timmobilizza l-Istrument għall-Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni (IPA) u l-mekkaniżmu tal-proċess ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni (FSA);

20.

Jinnota bi tħassib li d-drittijiet tal-attivisti favur il-leżbjani, gay, bisesswali u transġeneru u favur id-drittijiet tal-bniedem li jenfasizzaw l-importanza li jiġi ffaċċjat il-passat huma regolarment fil-mira ta' diskors ta' mibgħeda, theddid u attakki fiżiċi, u jitlob lill-gvernijiet tal-pajjiżi Balkani f'fażi ta' adeżjoni jieħdu miżuri speċifiċi biex jipprevjenu u jiġġieldu l-vjolenza kontra d-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem nisa;

21.

Jistieden lill-Kummissjoni tagħmel l-implimentazzjoni tad-drittijiet tan-nisa, l-integrazzjoni tal-ugwaljanza bejn is-sessi u l-ġlieda kontinwa kontra l-vjolenza domestika prijorità fil-proċess ta' adeżjoni tal-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent, billi tkompli tindirizza dawn il-kwistjonijiet u timmonitorja u tirrapporta dwar l-implimentazzjoni tagħhom f'rapporti ta' progress, u tenfasizza l-importanza tagħhom f'kuntatti mal-awtoritajiet, u billi turi eżempju tajjeb billi tiżgura li d-delegazzjonijiet, it-timijiet tan-negozjati u r-rappreżentanza tagħha stess waqt laqgħat u fil-midja jkunu bilanċjati bejn is-sessi;

22.

Jitlob lid-delegazzjonijiet tal-UE fil-pajjiżi Balkani jimmonitorjaw b'attenzjoni l-progress imwettaq fil-qasam tad-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza bejn is-sessi fid-dawl ta' adeżjoni futura fl-UE, u jistieden lil kull delegazzjoni taħtar membru tal-persunal bħala responsabbli mill-politiki dwar is-sessi biex jiġi ffaċilitat l-iskambju tal-prattiki tajba fir-reġjun tal-Balkani;

23.

Iħeġġeġ lill-awtoritajiet nazzjonali fir-reġjun biex jappoġġjaw l-ugwaljanza bejn is-sessi permezz tal-edukazzjoni fl-iskejjel u fl-universitajiet; jinnota li minn età żgħira, ħafna bniet ma jitħeġġux jistudjaw suġġetti tal-iskola jew tal-università li huma meqjusa bħala “tal-irġiel” minnhom infushom, bħax-xjenza, il-matematika u t-teknoloġija; jirrakkomanda li fl-iskejjel jiġu introdotti korsijiet inizjali u li titwessa' l-medda ta' suġġetti u karrieri possibbli miftuħa għall-bniet, sabiex dawn ikunu jistgħu jiżviluppaw il-bażi tal-għarfien u sensiela sħiħa ta' ħiliet neċessarji biex jirnexxu fi kwalunkwe triq li jiddeċiedu li jieħdu;

24.

Jenfasizza li n-nisa għandu jkollhom kontroll fuq id-drittijiet sesswali u riproduttivi tagħhom, inkluż b'aċċess għal kontraċettivi ta' kwalità għolja u bi prezz raġonevoli; jesprimi t-tħassib fir-rigward tar-restrizzjonijiet dwar l-aċċess għal servizzi ta' saħħa sesswali u riproduttiva fil-pajjiżi Balkani f'fażi ta' adeżjoni;

25.

Jistieden lill-gvernijiet tal-pajjiżi Balkani f'fażi ta' adeżjoni jadottaw leġiżlazzjoni u politiki biex jiżguraw aċċess universali għal servizzi tas-saħħa riproduttiva u jippromwovu d-drittijiet riproduttivi, u biex b'mod sistematiku jiġbru data li tkun meħtieġa għall-promozzjoni tas-sitwazzjoni tas-saħħa sesswali u riproduttiva;

26.

Jistieden lill-Gvern Albaniż jappoġġja l-parteċipazzjoni ta' aktar nisa fit-teħid tad-deċiżjonijiet politiċi, b'mod speċjali fid-dawl tal-elezzjonijiet parlamentari fl-2013;

27.

Jistieden lill-Gvern Albaniż jimplimenta l-Istrateġija Nazzjonali għall-Integrazzjoni u l-Iżvilupp u l-Liġi dwar il-Protezzjoni mid-diskriminazzjoni billi jsaħħaħ l-Uffiċċju tal-Kummissarju għall-Protezzjoni mid-Diskriminazzjoni u billi jwaqqaf istituzzjoni tal-appell f'għamla ta' Kummissarju speċifikament għal każijiet ta' diskriminazzjoni sessista, sabiex jippromwovi ambjent fejn in-nisa li jwelldu tfal bniet ma jkunux soġġetti għal diskriminazzjoni;

28.

Jitlob lill-Gvern Albaniż itejjeb il-koordinament bejn l-awtoritajiet nazzjonali u lokali, b'mod speċjali fir-rigward tal-ġlieda kontra l-vjolenza domestika, u jinnota li n-nisa għandhom ikunu aktar involuti fil-proċess ta' teħid ta' deċiżjonijiet fil-livell nazzjonali u lokali fl-Albanija;

29.

Jitlob lill-Gvern Albaniż jipproponi riformi li jqisu d-dimensjoni tas-sessi għal-leġiżlazzjoni dwar id-drittijiet għall-proprjetà, il-kodiċi penali, il-liġi elettorali u l-liġijiet tax-xogħol;

30.

Ifaħħar lill-Albanija għat-taħriġ mogħti lill-imħallfin dwar l-implimentazzjoni ta' leġiżlazzjoni dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi u miżuri kontra l-vjolenza fuq in-nisa, u għall-possibilità li vittmi ta' diskriminazzjoni jew ta' vjolenza jirċievu għajnuna legali sponsorjata mill-istat;

31.

Ifaħħar lill-Albanija għad-deċiżjoni li ħadet dwar l-integrazzjoni tas-sessi fil-programm baġitarju fuq medda medja ta' żmien għall-Ministeri kollha u jistenna li jara r-riżultati tal-implimentazzjoni tagħha;

32.

Jistieden lill-Gvern Albaniż jimplimenta, u jekk ikun meħtieġ jadotta, indikaturi tal-prestazzjoni biex tiġi monitorjata l-implimentazzjoni tad-drittijiet tan-nisa u miżuri ta' ugwaljanza bejn is-sessi;

33.

Jistieden lill-parlament Albaniż jistabbilixxi kumitat parlamentari biex jittratta speċifikament id-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza bejn is-sessi;

34.

Jitlob lill-Gvern Albaniż isaħħaħ l-implimentazzjoni, b'mod partikolari fil-livell lokali, ta' strumenti politiċi li jsawru d-drittijiet tan-nisa, bħall-Istrateġija Nazzjonali dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi, il-vjolenza domestika u l-vjolenza fuq in-nisa (2011-2015);

35.

Ifaħħar lill-awtoritajiet Albaniżi għat-twaqqif ta' indikaturi tal-prestazzjoni għall-monitoraġġ tal-implimentazzjoni ta' miżuri għad-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza bejn is-sessi, u l-pubblikazzjoni tar-Rapport Nazzjonali dwar l-Istatus tan-Nisa u tal-Ugwaljanza bejn is-Sessi fl-Albanija 2012;

36.

Jitlob lill-Gvern tal-Bosnja-Ħerzegovina jallinja l-leġiżlazzjoni dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi kif ukoll il-prattika legali f'livelli differenti, sabiex tinħoloq sitwazzjoni legali uniformi fil-pajjiż, u jsaħħaħ id-dipartiment responsabbli għall-ugwaljanza bejn is-sessi f'livell ċentrali fil-pajjiż sabiex jindirizza n-nuqqas attwali ta' nisa fl-ogħla livelli tal-governanza u jimmonitorja l-problemi kkawżati s'issa min-nuqqas ta' implimentazzjoni tagħha; jitlob lill-Kummissjoni tagħmel użu mill-mekkaniżmi kollha disponibbli sabiex tissaħħaħ ir-responsabbiltà u tittieħed azzjoni aktar qawwija min-naħa tal-awtoritajiet tal-Bosnja-Ħerzegovina f'dan ir-rigward; jitlob lill-Gvern tal-Bosnja-Ħerzegovina jqiegħed aktar enfasi fuq l-implimentazzjoni u l-armonizzazzjoni tal-Liġi dwar l-Ugwaljanza bejn is-Sessi tal-Bosnja-Ħerzegovina u l-Liġi dwar il-Projbizzjoni tad-Diskriminazzjoni ma' liġijiet oħra fil-livell statali;

37.

Jinnota bi tħassib partikolari d-diskriminazzjoni kontra n-nisa tqal u n-nisa li għadhom kif welldu fis-suq tax-xogħol, u d-differenzi fid-drittijiet tas-sigurtà soċjali b'rabta mal-maternità bejn id-diversi entitajiet u distretti awtonomi (cantons); jitlob lill-awtoritajiet tal-Bosnja-Ħerzegovina jallinjaw id-drittijiet ta' sigurtà soċjali għal dawk bil-liv tal-maternità, tal-paternità jew liv tal-ġenituri madwar il-pajjiż sabiex jintlaħaq livell għoli, u tinħoloq sitwazzjoni uniformi għaċ-ċittadini kollha;

38.

Jinnota bi tħassib il-livell baxx ta' sensibilizzazzjoni dwar il-leġiżlazzjoni dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi u l-leġiżlazzjoni kontra l-vjolenza fuq in-nisa, mhux biss fost il-popolazzjoni ġenerali, iżda wkoll fost dawk li jaħdmu fl-infurzar tal-liġi; jistieden lill-awtoritajiet jimplimentaw pjan ta' azzjoni sabiex joħolqu aktar kuxjenza u jħarrġu l-uffiċjali tal-infurzar tal-liġi;

39.

Jinnota bi tħassib serju li l-liġijiet dwar il-protezzjoni tal-vittmi tal-vjolenza domestika għad iridu jiġu armonizzati mal-liġijiet tal-entitajiet, bil-għan li jirrikonoxxu l-vjolenza domestika bħala delitt kriminali fil-kodiċijiet kriminali taż-żewġ entitajiet tal-Bosnja-Ħerzegovina, u b'hekk mhux qed tiġi pprovduta s-sikurezza legali lil dawn il-vittmi; jitlob lill-Gvern tal-Bosnja-Ħerzegovina jsolvi din il-kwistjoni malajr kemm jista' jkun sabiex tiżdied il-protezzjoni għall-vittmi;

40.

Ifaħħar lin-nisa fil-parlament tal-Bosnja-Ħerzegovina għad-dibattitu transpartitiku tagħhom dwar il-vjolenza sessista mal-ministri rilevanti; jitlob lill-awtoritajiet tal-Bosnja-Ħerzegovina jagħtu segwitu lil dan id-dibattitu b'miżuri konkreti biex jippromwovu l-ġlieda kontra l-vjolenza sessista;

41.

Jitlob lill-awtoritajiet tal-Bosnja-Ħerzegovina jipprovdu statistika uffiċjali dwar in-numru ta' każijiet rapportati ta' vjolenza abbażi ta' data miġbura minn rapporti tal-pulizija, ċentri tal-kura soċjali u istituzzjonijiet ġudizzjarji, u biex jagħmlu din l-istatistika disponibbli pubblikament; bl-istess mod, jitlob lill-awtoritajiet tal-Bosnja-Ħerzegovina jiġbru u jippubblikaw data dwar il-miżuri ta' protezzjoni bil-għan li tiġi żgurata l-protezzjoni tal-vittmi ta' vjolenza domestika;

42.

Jitlob lill-Gvern tal-Bosnja-Ħerzegovina jarmonizza l-Liġi dwar l-Ugwaljanza bejn is-Sessi tal-Bosnja-Ħerzegovina mal-Liġi Elettorali, fir-rigward tal-kompożizzjoni tal-korpi ta' governanza eżekuttiva fil-livelli kollha tal-proċess ta' teħid ta' deċiżjonijiet (muniċipali, tad-distretti awtonomi, tal-entitajiet u statali);

43.

Ifaħħar lill-Bosnja-Ħerzegovina għal-leġiżlazzjoni tagħha li tistipula rata minima ta' rappreżentanza ta' 40 % għal kull sess fil-funzjonijiet amministrattivi fil-korpi governattivi statali u lokali, iżda jinnota li dan, fil-prattika, ma wassalx għal 40 % tan-nisa fl-amministrazzjoni; jitlob lill-awtoritajiet tal-Bosnja-Ħerzegovina jfasslu pjan ta' azzjoni bi skadenzi ċari u b'diviżjoni ċara tar-responsabbiltajiet biex tiġi implimentata din il-leġiżlazzjoni;

44.

Jinnota bi tħassib in-nuqqas ta' riżorsi finanzjarji u umani għall-implimentazzjoni tal-pjan ta' azzjoni dwar il-UNSCR 1325, għal mekkaniżmi istituzzjonali sabiex tiġi żgurata l-ugwaljanza bejn is-sessi, għal aċċess adegwat għall-ġustizzja u għal rifuġji għall-vittmi ta' vjolenza domestika; jistieden lill-awtoritajiet tal-Bosnja-Ħerzegovina fil-livelli kollha jinkludu biżżejjed finanzjament għal dawn l-għanijiet fil-baġits tagħhom;

45.

Jiddeplora l-fatt li, s'issa, l-awtoritajiet tal-Bosnja-Ħerzegovina investigaw u kkundannaw biss għadd limitat ta' każijiet ta' delitti tal-gwerra ta' vjolenza sesswali; jinnota bi tħassib serju li numru kbir ta' ħatja ta' tali delitti ħarbu s-sistema ġudizzjarja b'impunità; jinnota wkoll in-nuqqas min-naħa tal-awtoritajiet tal-Bosnja-Ħerzegovina li jipprovdu programmi ta' protezzjoni tax-xhieda adegwati għall-vittmi; jitlob, għalhekk, lill-awtoritajiet tal-Bosnja-Ħerzegovina jiżguraw li l-vittmi kollha tad-delitti tal-gwerra ta' vjolenza sesswali jkollhom aċċess sikur u adegwat għas-sistema ġudizzjarja u li l-każijiet kollha ta' delitti tal-gwerra miġjuba quddiem il-qrati jiġu ttrattati malajr u b'mod effiċjenti;

46.

Jitlob lill-Gvern tal-Bosnja-Ħerzegovina jtejjeb il-monitoraġġ ta' leġiżlazzjoni eżistenti fil-qasam tad-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza bejn is-sessi, billi jiġu inklużi objettivi ċari fil-politiki u pjanijiet ta' azzjoni u billi jiġu identifikati b'mod ċar l-istituzzjonijiet responsabbli mill-implimentazzjoni; jitlob ukoll lill-awtoritajiet tal-Bosnia-Ħerzegovina fil-livelli kollha jikkooperaw fil-ġbir ta' data statistika komprensiva dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi għall-pajjiż kollu kemm hu;

47.

Iħeġġeġ lill-Gvern Kroat ikompli bl-aġġustament tal-leġiżlazzjoni tiegħu mal-acquis communautaire tal-UE fil-qasam tal-ugwaljanza bejn is-sessi wara l-adeżjoni;

48.

Jitlob lill-awtoritajiet Kroati jimplimentaw bis-sħiħ il-leġiżlazzjoni li tistipula 40 % tan-nisa fil-listi elettorali għall-korpi ta' awtonomija lokali u reġjonali, il-Parlament u l-Parlament Ewropew, meta jitqies li matul l-elezzjonijiet parlamentari tal-2011, żewġ terzi tal-partiti politiċi ma laħqux il-miri preskritti;

49.

Ifaħħar lill-Kroazja għat-twaqqif tal-uffiċċju ta' Ombudsperson għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi, u għas-sensibilizzazzjoni dwar id-drittijiet tan-nisa u miżuri ta' ugwaljanza bejn is-sessi maħluqa mill-viżibilità ta' dan l-uffiċċju; jirrakkomanda lill-pajjiżi kollha fir-reġjun sabiex jikkunsidraw jekk jistgħux isegwu dan l-eżempju bħala prattika tajba; iħeġġeġ lill-Gvern Kroat jibqa' jiffinanzja lill-Uffiċċju tal-Ombudspersons u jsegwi r-rakkomandazzjonijiet magħmula minnhom;

50.

Jilqa' l-pjanijiet ta' azzjoni għall-integrazzjoni lokali tas-sessi, partikolarment fir-reġjun tal-Istrija; jitlob lill-gvern Kroat jippromwovi l-adozzjoni u l-implimentazzjoni ta' pjanijiet ta' azzjoni bħal dawn madwar il-pajjiż;

51.

Jistieden lill-Gvern Kroat jistabbilixxi djalogu strutturali mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, b'mod speċjali fid-dawl tas-sitwazzjoni wara l-adeżjoni;

52.

Jilqa' l-progress magħmul fil-Kroazja f'termini ta' trattament adegwat ta' każijiet ta' vjolenza fuq in-nisa u diskriminazzjoni sessista mill-pulizija, wara taħriġ immirat tal-uffiċjali tal-pulizija f'dan il-qasam u jħeġġeġ lill-awtoritajiet ikomplu b'dawn l-azzjonijiet; josserva li l-każijiet madankollu għadhom mhumiex trattati b'mod adegwat mill-ġudikatura u jitlob lill-awtoritajiet jibdew azzjonijiet biex jissensibilizzaw u jħarrġu lill-ġudikatura wkoll; jitlob ukoll lill-gvern Kroat iqiegħed għad-dispożizzjoni għajnuna legali bla ħlas għall-vittmi ta' vjolenza u diskriminazzjoni sessista;

53.

Jitlob lill-awtoritajiet Kroati jiċċaraw fl-Istrateġija Nazzjonali għall-Protezzjoni mill-Vjolenza fil-Familja (2011-2016) liema awtorità hija responsabbli minn liema azzjoni u jagħtu finanzjament adegwat lill-awtoritajiet u lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili biex jimplimentaw l-Istrateġija;

54.

Jilqa' r-rwol attribwit lill-Assemblea tal-Kosovo fl-approvazzjoni, ir-reviżjoni u l-monitoraġġ tal-Programm għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi; jappella għall-implimentazzjoni tar-rakkomandazzjonijiet li joħorġu mir-rapporti ta' monitoraġġ;

55.

Jitlob lill-gvern tal-Kosovo jippromwovi linja telefonika diretta ta' emerġenza madwar il-pajjiż għall-vittmi ta' vjolenza domestika u vjolenza sessista u joħloq għarfien dwar il-possibbiltajiet ta' rapportar u pproċessar tal-każijiet;

56.

Ifaħħar lill-gvern tal-Kosovo talli qiegħed l-Aġenzija għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi taħt l-Uffiċċju tal-Prim Ministru, u jitlob lill-gvern jiżgura funzjonament aktar effiċjenti tal-Aġenzija fl-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-Liġi dwar l-Ugwaljanza bejn is-Sessi mingħajr indħil politiku;

57.

Jistieden lill-Gvern tal-Kosovo jistabbilixxi ċ-Ċentru għat-Trattament Ugwali propost mill-aktar fis possibbli;

58.

Ifaħħar lill-Kosovo għat-taħriġ tal-uffiċjali tal-pulizija fil-ġestjoni ta' każijiet ta' vjolenza sessista u t-twaqqif ta' kmamar speċjali fl-għases tal-pulizija għall-vittmi u t-tfal tagħhom; jistieden lill-Gvern tal-Kosovo jħarreġ lill-ġudikatura fil-ġestjoni ta' dawn il-każijiet ukoll u jżid in-numru ta' rifuġji għall-vittmi u t-tul possibbli ta' permanenza f'dawn ir-rifuġji;

59.

Iħeġġeġ lill-gvern tal-Kosovo jirrikonoxxi u jaħdem lejn l-implimentazzjoni tal-prinċipji ta' Pristina, kif stabbiliti fis-summit dwar in-nisa li sar fil-Kosovo f'Ottubru 2012;

60.

Jenfasizza l-bżonn ta' aktar promozzjoni dwar l-użu u l-provvista tal-kontraċettivi, u l-aċċess għalhom, peress li filwaqt li perċentwal akbar ta' nisa issa qegħdin jużaw metodi kontraċettivi bħal dawn, l-użu tal-kontraċettivi xorta għadu 'l bogħod milli jkun universali fost in-nisa kollha fil-Kosovo;

61.

Jitlob lill-Gvern tal-Kosovo jirrikonoxxi l-vittmi ta' vjolenza sesswali matul il-konflitt tal-1998-1999 bħala kategorija speċjali fil-liġi permezz ta' emenda lil-Liġi Nru 04/L-054 dwar l-istatus u d-drittijiet tal-martri, l-invalidi, il-veterani, il-membri tal-Kosovo Liberation Army, il-vittmi ċivili tal-gwerra u l-familji tagħhom;

62.

Jitlob lill-Gvern tal-Kosovo jidentifika b'mod ċar indikaturi għall-konformità u n-nonkonformità fl-istruzzjonijiet amministrattivi għal-liġijiet dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi u d-diskriminazzjoni, sabiex jiġu ffaċilitati l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tagħhom; jitlob ukoll lill-Gvern jiġbor data dwar, u jistabbilixxi reġistru nazzjonali għal, każijiet ta' diskriminazzjoni u vjolenza sessista;

63.

Ifaħħar lill-Gvern ta' dik li qabel kienet ir-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja għall-proposta l-ġdida għal liġi kontra l-fastidju sesswali jew il-fastidju morali (mobbing) fil-post tax-xogħol, inklużi ċitazzjonijiet għall-ħatja, u jappella biex il-proposta għal liġi tiġi armonizzata mal-kodiċi kriminali; jilqa' l-intenzjoni tal-Gvern ta' dik li qabel kienet ir-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja li jibdel il-leġiżlazzjoni biex jiġi żgurat li ż-żewġ ġenituri jitħallew jieħdu liv tal-ġenituri jew liv tal-familja sabiex jieħdu ħsieb qraba morda, u l-adozzjoni reċenti ta' tibdil fil-liġi tax-xogħol biex tingħata protezzjoni legali aħjar fis-suq tax-xogħol lin-nisa li huma tqal jew li għadhom kif welldu;

64.

Jinnota bi tħassib li n-nisa Roma jsofru diskriminazzjoni doppja abbażi tas-sess u tal-etniċità; jitlob, għalhekk, lill-gvern ta' dik li qabel kienet ir-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja jadotta qafas komprensiv kontra d-diskriminazzjoni li jippermetti lin-nisa Roma jiżguraw id-drittijiet tagħhom;

65.

Ifaħħar lill-awtoritajiet ta' dik li qabel kienet ir-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja dwar iż-żieda ta' pieni dissważivi għan-nonkonformità mal-liġi li tistipula rappreżentanza ta' mill-inqas 30 % ta' kull sess fil-korpi ta' teħid ta' deċiżjonijiet; jitlob lill-gvern tal-FYROM jimmonitorja mill-qrib jekk, b'riżultat ta' dan, mill-inqas 30 % tal-membri f'korpi ta' teħid ta' deċiżjonijiet, speċjalment fil-livell lokali, humiex nisa;

66.

Ifaħħar lill-Parlament ta' dik li qabel kienet ir-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja dwar il-'klabb tan-nisa' attiv, li permezz tiegħu, Membri Parlamentari nisa minn diversi partiti jikkooperaw biex jippromwovu d-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza bejn is-sessi billi jorganizzaw dibattiti pubbliċi, konferenzi u avvenimenti internazzjonali oħra, u billi jikkooperaw mas-soċjetà ċivili biex jindirizzaw kwistjonijiet delikati jew marġinalizzati bħall-edukazzjoni sesswali fl-iskejjel primarji, il-vjolenza domestika, l-HIV, il-kanċer ċervikali, id-diskors ta' mibgħeda u l-pożizzjoni tan-nisa fiż-żoni rurali;

67.

Jinnota li l-mekkaniżmi tar-Rappreżentant Legali fid-Dipartiment għall-Opportunitajiet Indaqs fil-Ministeru tax-Xogħol u l-Politika Soċjali, responsabbli biex jipprovdi parir legali f'każijiet ta' trattament mhux ugwali bejn in-nisa u l-irġiel, ma jaħdmux tajjeb; jitlob lill-Gvern ta' dik li qabel kienet ir-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja jieħu miżuri biex itejjeb il-funzjonament ta' dawn il-mekkaniżmi;

68.

Jinnota bi tħassib l-implimentazzjoni frammentata tal-pjanijiet ta' azzjoni u l-istrateġiji għall-ugwaljanza bejn is-sessi u n-nuqqas ta' koordinament globali tal-isforzi; jitlob lill-Gvern ta' dik li qabel kienet ir-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja jżid ir-riżorsi finanzjarji u umani disponibbli għad-Dipartiment għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi, kif ukoll jiżgura l-ħatra u l-funzjonament effettiv ta' Koordinaturi għall-Opportunitajiet Indaqs fil-livell nazzjonali u lokali;

69.

Jilqa' l-progress magħmul fil-ġlieda kontra l-vjolenza sessista, riflessa mhux l-inqas fiż-żieda fir-rapporti minħabba l-kampanji ta' sensibilizzazzjoni, it-taħriġ ta' uffiċjali tal-pulizija speċjalizzati u l-ftehim dwar protokolli bejn l-istituzzjonijiet rigward l-ipproċessar ta' rapporti; jinnota bi tħassib, madankollu, li n-numru ta' rifuġji għall-vittmi ta' vjolenza domestika u ta' tipi oħra ta' vjolenza sessista mhuwiex biżżejjed;

70.

Jitlob lill-Gvern ta' dik li qabel kienet ir-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja jelimina l-ostakli kulturali u finanzjarji eżistenti għan-nisa biex jiksbu aċċess għall-kontraċezzjoni;

71.

Jinnota bi tħassib li l-perċentwal ta' nisa fit-teħid tad-deċiżjonijiet politiċi ftit li xejn żdied matul l-aħħar għexieren ta' snin; jistieden lill-Gvern Montenegrin jirriforma l-leġiżlazzjoni f'dan il-qasam u jiżgura l-konformità;

72.

Jistieden lill-Gvern Montenegrin iżid ir-riżorsi umani u finanzjarji disponibbli għad-Dipartiment għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi, l-implimentazzjoni tal-qafas legali u istituzzjonali għall-infurzar tal-ugwaljanza bejn is-sessi u l-Pjan ta' Azzjoni għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi;

73.

Ifaħħar lill-Gvern tal-Montenegro għat-tfassil tal-Pjan ta' Azzjoni nazzjonali l-ġdid għall-Ilħiq tal-Ugwaljanza bejn is-Sessi b'kooperazzjoni mas-soċjetà ċivili u l-inklużjoni ta' miri strateġiċi u operattivi f'dan il-pjan; jitlob lill-Gvern jiddedika biżżejjed riżorsi umani u finanzjarji għall-implimentazzjoni tiegħu u jistabbilixxi qafas għat-tkomplija tal-kooperazzjoni mas-soċjetà ċivili fil-fażi ta' implimentazzjoni;

74.

Jilqa' l-inklużjoni ta' miżuri dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi fil-programm ta' riforma Montenegrin għall-adeżjoni; jistieden lill-Gvern Montenegrin jagħti prijorità lil azzjonijiet għall-implimentazzjoni ta' dispożizzjonijiet dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi fin-negozjati dwar l-adeżjoni fil-Kapitolu 23 dwar “Il-Ġudikatura u d-Drittijiet Fundamentali” kif ukoll f'kapitoli oħra rilevanti, inkluż il-Kapitolu 19 dwar “Il-Politika Soċjali u l-Impjiegi”, il-Kapitolu 24 dwar “Il-Ġustizzja, il-Libertà u s-Sigurtà”, u l-Kapitolu 18 dwar “L-Istatistika”;

75.

Ifaħħar lill-Gvern Montenegrin għall-progress magħmul fl-indirizzar tal-vjolenza domestika permezz tal-adozzjoni ta' Kodiċi ta' Mġieba dwar proċeduri għal rispons istituzzjonali kkoordinat; jinnota bi tħassib, madankollu, li l-vjolenza domestika għadha ta' tħassib kbir fil-Montenegro, u jitlob lill-Gvern jiddedika biżżejjed fondi u sforzi għall-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni rilevanti u tal-Kodiċi ta' Mġieba, biex jintroduċi linja tat-telefon nazzjonali ta' emerġenza u biex jiġbor id-data;

76.

Jinnota bi tħassib in-numru baxx ta' lmenti dwar diskriminazzjoni u vjolenza sessisti; jitlob lill-Gvern Montenegrin jagħmel l-investimenti meħtieġa biex iqanqal kuxjenza dwar id-drittijiet tan-nisa, il-leġiżlazzjoni attwali dwar il-ġlieda kontra l-vjolenza u l-possibbiltajiet ta' rapportar u indirizzar tal-każijiet ta' ksur;

77.

Jilqa' l-isforzi magħmula mill-Parlament Montenegrin biex jirriċerka b'mod metodiku l-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni dwar l-ugwaljanza;

78.

Jistieden lill-Gvern Serb jimplimenta ulterjorment il-Programm Nazzjonali għall-Integrazzjoni tal-UE billi jsaħħaħ il-mekkaniżmi sabiex tiġi mmonitorjata l-applikazzjoni tal-liġi li tipprojbixxi d-diskriminazzjoni, u jtejjeb il-kapaċitajiet amministrattivi tal-korpi li għandhom x'jaqsmu mal-ugwaljanza bejn is-sessi, inklużi l-Kummissarju għall-Protezzjoni tal-Ugwaljanza u d-Deputat Ombudsperson għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi;

79.

Ifaħħar lill-Gvern Serb għall-kodiċi elettorali li jistipula li wieħed minn kull tliet kandidati fuq il-listi elettorali għall-Parlament għandu jkun membru tas-sess sottorappreżentat u għall-implimentazzjoni sħiħa tiegħu, li assigura li 34 % tas-siġġijiet fil-Parlament huma okkupati minn nisa;

80.

Jistieden lill-Gvern Serb iħarreġ l-uffiċjali tal-infurzar tal-liġi fil-pulizija u l-ġudikatura fis-sensibilizzazzjoni u l-ġestjoni xierqa ta' każijiet ta' diskriminazzjoni u vjolenza sessisti, biex jipprovdi għajnuna legali b'xejn lill-vittmi u jindirizza l-problema ġenerali tal-każijiet b'lura quddiem il-qrati;

81.

Jilqa' l-progress magħmul fil-ġlieda kontra l-vjolenza domestika permezz tal-adozzjoni ta' protokoll ġenerali dwar il-proċeduri għall-kooperazzjoni f'sitwazzjonijiet ta' vjolenza domestika u bejn l-imsieħba, l-introduzzjoni ta' linja telefonika ta' emerġenza u l-ftuħ ta' rifuġju ġdid; jinnota, madankollu, li l-vjolenza domestika għadha tqajjem tħassib kbir fis-Serbja; jitlob lill-gvern jipprovdi biżżejjed fondi u jagħmel biżżejjed sforzi għall-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni u l-protokoll, jippromwovi r-rappurtar ta' każijiet u jiġbor u jaqsam informazzjoni u data bejn l-istituzzjonijiet, l-aġenziji u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili tan-nisa;

82.

Ifaħħar lill-Gvern Serb u l-Parlament Serb għall-kooperazzjoni tagħhom mill-qrib ma' organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fit-tfassil ta' pjan ta' azzjoni biex tiġi implimentata r-Riżoluzzjoni 1325 tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU; jistieden lill-Gvern jipprovdi biżżejjed riżorsi umani u finanzjarji għall-implimentazzjoni tagħha;

83.

Jitlob lill-awtoritajiet Serbi jtejbu l-kooperazzjoni mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili għall-ugwaljanza bejn is-sessi, speċjalment fil-livell lokali bejn il-gvernijiet lokali u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili lokali, fit-tfassil, l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ ta' liġijiet u politiki dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi u l-vjolenza sessista, u jipprovdu fondi strutturali għat-tħaddim ta' organizzazzjonijiet li jittrattaw il-vjolenza sessista;

84.

Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni u lill-gvernijiet tal-pajjiżi Balkani f'fażi ta' adeżjoni.

12.2.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 55/33

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 19 tad-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem, l-Artikolu 19 tal-Patt Internazzjonali dwar id-Drittijiet Ċivili u Politiċi u l-Konvenzjoni tal-UNESCO dwar il-Protezzjoni u l-Promozzjoni tad-Diversità tal-Espressjonijiet Kulturali,

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 10 tal-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem, il-ġurisprudenza tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, id-dikjarazzjonijiet, ir-rakkomandazzjonijiet u r-riżoluzzjonijiet tal-Kumitat tal-Ministri u l-Assemblea Parlamentari tal-Kunsill tal-Ewropa, u d-dokumenti tal-Kummissjoni ta’ Venezja u tal-Kummissarju għad-Drittijiet tal-Bniedem tal-Kunsill tal-Ewropa dwar il-libertà tal-espressjoni, tal-informazzjoni u tal-midja,

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 11 tal-Karta tal-UE dwar id-Drittijiet Fundamentali, l-Artikoli 2, 7 u 9 sa 12 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, l-artikoli tat-Trattati marbutin mal-libertà tal-istabbiliment, il-libertà tal-għoti tas-servizzi, il-moviment liberu tal-persuni u l-merkanzija, il-kompetizzjoni u l-għajnuniet tal-Istat, u l-Artikolu 167 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (kultura),

—

wara li kkunsidra l-Protokoll dwar is-sistema tax-xandir pubbliku fl-Istati Membri anness mat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, magħruf bħala l-Protokoll ta’ Amsterdam,

—

wara li kkunsidra d-Direttiva 2010/13/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-10 ta' Marzu 2010 dwar il-kordinazzjoni ta' ċerti dispożizzjonijiet stabbiliti bil-liġi, b'regolamentazzjoni jew b'azzjoni amministrattiva fl-Istati Membri dwar il-forniment ta' servizzi tal-midja awdjoviżiva (id-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Midja Awdjoviżiva) (1),

—

wara li kkunsidra d-dokument ta' ħidma tal-persunal tal-Kummissjoni dwar il-pluraliżmu tal-midja fl-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea (SEC(2007)0032),

—

wara li kkunsidra l-Karta Ewropea dwar il-Libertà tal-Istampa (2),

—

wara li kkunsidra t-twaqqif min-naħa tal-Kummissjoni ta’ Grupp ta' Livell Għoli dwar il-Libertà u l-Pluraliżmu tal-Midja,

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet tiegħu tal-20 ta’ Novembru 2002 dwar il-konċentrazzjoni tal-midja (3), tal-4 ta’ Settembru 2003 dwar is-sitwazzjoni fir-rigward tad-drittijiet fundamentali fl-Unjoni Ewropea (2002) (4), tal-4 ta’ Settembru 2003 dwar Televiżjoni mingħajr Fruntieri (5), tas-6 ta' Settembru 2005 dwar l-applikazzjoni tal-Artikoli 4 u 5 tad-Direttiva 89/552/KEE (“Televiżjoni mingħajr fruntieri”), kif emendata bid-Direttiva 97/36/KE, għall-perijodu 2001-2002 (6), tat-22 ta’ April 2004 dwar ir-riskji ta' ksur, fl-UE, u b' mod partikolari fl-Italja, tal-libertà tal-espressjoni u l-informazzjoni (Artikolu 11(2) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali) (7), tal-25 ta’ Settembru 2008 dwar il-konċentrazzjoni u l-pluraliżmu fil-midja fl-Unjoni Ewropea (8), tal-25 ta' Novembru 2010 dwar 'ix-xandir għas-servizz tal-pubbliku fl-era diġitali: il-futur tas-sistema doppja (9), u tal-10 ta’ Marzu 2011 dwar il-liġi tal-midja fl-Ungerija (10),

—

wara li kkunsidra l-Inizjattiva Ewropea għall-Pluraliżmu tal-Midja (11) li ġiet irreġistrata mill-Kummissjoni Ewropea u li għandha l-għan li tipproteġi l-pluraliżmu tal-midja permezz ta' armonizzazzjoni parzjali tar-regoli nazzjonali dwar is-sjieda u t-trasparenza tal-midja, il-konflitti ta' interess ma' karigi politiċi u l-indipendenza tal-awtoritajiet superviżorji tal-midja,

—

wara li kkunsidra l-Premessi 8 u 94 tad-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Midja Awdjoviżiva, li jiddelineaw il-ħtieġa għall-Istati Membri li jipprevjenu kull azzjoni li toħloq pożizzjonijiet dominanti jew tirrestrinġi l-pluraliżmu, u li jippermettu lill-korpi regolatorji indipendenti jwettqu xogħolhom b’mod trasparenti u imparzjali,

—

wara li kkunsidra x-xogħol magħmul mill-OSKE f’dak li għandu x’jaqsam mal-libertà tal-midja, b’mod partikolari r-Rappreżentant tagħha għal-Libertà tal-Midja, wara li kkunsidra r-rapporti relatati, u wara li kkunsidra d-diskors mogħti b’vidjo fis-smigħ dwar il-libertà tal-midja li sar mill-Kumitat għal-Libertajiet Ċivili, il-Ġustizzja u l-Intern nhar is-6 ta’ Novembru 2012,

—

wara li kkunsidra r-rapporti tal-NGOs dwar il-midja, bħal dawk tar-Reporters Without Borders (Press Freedom Indexes) u ta’ Freedom House (ir-rapporti Freedom of the Press),

—

wara li kkunsidra l-istudji dwar il-kwestjonijiet marbutin mal-midja ppubblikati mill-Parlament (12), u miċ-Ċentru għall-Pluraliżmu u l-Libertà tal-Midja tal-Istitut Universitarju Ewropew (13),

—

wara li kkunsidra l-istudju indipendenti “The indicators for media pluralism in the Member States – Towards a risk-based approach” magħmul fuq talba tal-Kummissjoni fl-2007 u ppubblikat fl-2009 (14), li fih Għodda għall-Monitoraġġ tal-Midja hija definita b’indikaturi sabiex jiġi enfasizzat it-theddid għall-pluraliżmu tal-midja,

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 45 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għal-Libertajiet Ċivili, il-Ġustizzja u l-Intern u l-opinjoni tal-Kumitat għall-Kultura u l-Edukazzjoni (A7-0117/2013),

A.

billi l-midja għandha rwol fundamentali bħala “kelb tal-għassa pubbliku” f’demokrazija, billi tippermetti liċ-ċittadini jeżerċitaw jeddhom li jkunu infurmati, li jiskrutaw u jiġġudikaw l-azzjonijiet u d-deċiżjonijiet ta’ dawk li jeżerċitaw jew għandhom is-setgħa jew l-influwenza, b’mod partikolari meta jkun hemm konsultazzjonijiet pubbliċi elettorali; billi jista’ jkollha wkoll parti fl-istabbiliment tal-aġenda pubblika billi tuża l-awtorità tagħha bħala kustodja tal-informazzjoni u għaldaqstant taġixxi bħala dik li ssawwar l-opinjonijiet;

B.

billi l-libertà tal-espressjoni fl-isfera pubblika wriet li hija ta’ kontribut għall-iżvilupp tad-demokrazija u l-istat tad-dritt innifsu, u fundamentali għall-eżistenza u s-sopravivenza tagħha; billi l-midja ħielsa u indipendenti u l-iskambju liberu tal-informazzjoni għandhom rwol deċiżiv fit-trasformazzjonijiet demokratiċi li jseħħu f’reġimi mhux demokratiċi, u l-Kummissjoni hi mitluba tissorvelja mill-qrib il-libertà u l-pluraliżmu tal-midja fil-pajjiżi li se jaderixxu u tagħti attenzjoni suffiċjenti lir-rwol tal-midja libera fil-promozzjoni tad-demokrazija madwar id-dinja;

C.

billi l-libertà tal-midja hija pedament tal-valuri minquxin fit-Trattati, fosthom id-demokrazija, il-pluraliżmu, u r-rispett għall-jeddijiet tal-minoranzi; billi l-istorja tagħha, bl-isem ta’ ‘libertà tal-istampa’, kienet kostitwenti tal-progress tal-ideat demokratiċi u l-iżvilupp tal-ideal Ewropew fl-istorja;

D.

billi l-libertà u l-pluraliżmu tal-midja u l-ġurnaliżmu indipendenti huma elementi essenzjali għall-eżistenza nfisha tal-attività tal-midja madwar l-Unjoni kollha, u b’mod partikolari fis-suq uniku; billi, għalhekk, kwalunkwe restrizzjoni indebita tal-libertà u l-pluraliżmu tal-midja u l-indipendenza tal-ġurnaliżmu hi restrizzjoni fuq il-libertà ta’ opinjoni u anki fuq il-libertà ekonomika; billi l-ġurnalisti għandhom ikunu ħielsa mill-pressjoni tal-proprjetarji, tal-maniġers u l-gvernijiet kif ukoll mit-theddidiet finanzjarji;

E.

billi sfera pubblika awtonoma u b’saħħitha, ibbażata fuq midja indipendenti u pluralista, tikkostitwixxi l-ambjent essenzjali fejn il-libertajiet kollettivi tas-soċjetà ċivili, bħad-dritt ta’ għaqda u ta' assoċjazzjoni, kif ukoll il-libertajiet individwali, bħalma huma d-dritt tal-libertà ta' espressjoni u d-dritt tal-aċċess għall-informazzjoni jistgħu jiffjorixxu;

F.

billi l-jeddijiet fundamentali taċ-ċittadini għal-libertà tal-espressjoni u l-informazzjoni jistgħu jiġu ggarantiti biss permezz tal-libertà u l-pluraliżmu tal-midja, li permezz tagħhom il-ġurnalisti u l-midja jistgħu jeżerċitaw jeddhom u dmirhom li jinfurmaw b’mod ġust u newtrali u jirrapportaw b’mod imparzjali liċ-ċittadini dwar il-ġrajjiet u d-deċiżjonijiet ta’ interess pubbliku; billi l-membri kollha tas-soċjetà għandhom il-jedd ileħħnu fehmiethom b’mod demokratiku u paċifiku;

G.

billi l-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem iddeċidiet li hemm obbligu pożittiv għall-Istati Membri biex tiżgura l-pluraliżmu tal-midja, naxxenti mill-Artikolu 10 tal-Konvenzjoni għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali, li jinkludi dispożizzjonijiet simili għal dawk li jinsabu fl-Artikolu 11 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, li tagħmel parti mill-acquis communautaire;

H.

billi l-informazzjoni fin-natura tagħha stess, u wkoll u b’mod partikolari b’riħet il-bidliet teknoloġiċi li seħħew matul dawn l-aħħar deċennji, tmur lil hinn mill-fruntieri ġeografiċi u għandha rwol kruċjali fl-għoti ta’ informazzjoni lill-komunitajiet nazzjonali li jgħixu barra mill-pajjiż, waqt li tagħti l-għodod li jippermettu l-għarfien u l-fehim reċiproku bejn il-fruntieri u l-pajjiżi; billi permezz ukoll tal-faċilitajiet onlajn, iżda mhux b'limitazzjoni għal dan biss, il-midja kisbet karattru globali li minnu issa jiddependu l-aspettattivi u l-ħtiġijiet tal-pubbliku, u b’mod partikolari l-konsumaturi tal-informazzjoni; billi l-bidliet fid-dinja tal-midja u fit-tekonoloġiji tal-komunikazzjoni ddefinixxew mill-ġdid l-arena tal-iskambju ta’ informazzjoni u l-mod li bih tiġi infurmata n-nies u tissawwar l-opinjoni pubblika;

I.

billi sfera pubblika fl-Ewropa kollha bbażata fuq rispett kontinwu u bla interruzzjoni għal-libertà u l-pluraliżmu tal-midja hija element kruċjali għall-proċess ta’ integrazzjoni tal-Unjoni, skont il-valuri minquxa fit-Trattati, mal-obbligu tar-responsabilità politika tal-istituzzjonijiet tal-UE u mal-iżvilupp tad-demokrazija Ewropea, pereżempju fil-każ tal-elezzjonijiet għall-Parlament Ewropew; billi l-pajsaġġ vibranti, kompetittiv u pluralistiku tal-midja, kemm dik stampata kemm dik awdjoviżiva, jistimula l-parteċipazzjoni taċ-ċittadini fid-dibattiti pubbliċi, li hi essenzjali għall-funzjonament tajjeb tas-sistema demokratika;

J.

billi l-NGOs, l-assoċjazzjonijiet li jimmonitorjaw il-libertà tal-midja, il-Kunsill tal-Ewropa u l-OSKE, kif ukoll il-Parlament Ewropew fl-istudji u r-riżoluzzjonijet tiegħu, irrappurtaw u wissew dwar it-theddidiet għall-midja libera u indipendenti min-naħa tal-gvernijiet, inklużi l-gvernijiet tal-Istati Membri tal-UE (15);

K.

billi l-Kunsill tal-Ewropa u l-OSKE ttrattaw id-dimensjoni umana u demokratika tal-komunikazzjoni permezz ta' dikjarazzjonijiet, riżoluzzjonijiet, rakkomandazzjonijiet, opinjonijiet u rapporti lkoll dettaljati dwar il-libertà, il-pluraliżmu u l-konċentrazzjoni tal-midja, u b’hekk ħolqu korp sinifikanti ta' standards komuni minimi pan-Ewropej f'dan il-qasam;

L.

billi l-Unjoni Ewropea hija impenjata li tipproteġi u tippromwovi l-pluraliżmu tal-midja bħala pilastru essenzjali tal-jedd għall-informazzjoni u l-jedd għal-libertà tal-espressjoni, li huma kisbiet sinifikattivi essenzjali għaċ-ċittadinanza attiva u d-demokrazija parteċipattiva, u huma mnaqqxin fl-Artikolu 11 tal-Karta dwar id-Drittijiet Fundamentali;

M.

billi l-libertà tal-midja hi kriterju kwalifikanti għall-adeżjoni tal-pajjiżi kandidati għall-UE skont il-kriterji ta’ Kopenħagen, u hija wkoll wieħed mill-prinċipji promossi mill-UE fil-politika barranija tagħha; billi l-UE u l-Istati Membri tagħha għandhom b’konsegwenza ta’ hekk imexxu bl-eżempju internament, biex b’hekk jiżguraw il-kredibilità u l-koerenza;

N.

billi l-Parlament ripetutament fisser it-tħassib tiegħu dwar il-libertà, il-pluraliżmu u l-konċentrazzjoni tal-midja, u talab lill-Kummissjoni, bħala l-għassies tat-Trattati, tieħu miżuri xierqa, inkluż billi tipproponi inizjattiva leġiżlattiva fuq il-materja;

O.

billi nhar is-16 ta’ Jannar 2007 l-Kummissjoni nediet “approċċ bi tliet stadji”, li jikkonsisti f’dan li ġej: Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni dwar il-Pluraliżmu tal-Midja; studju indipendenti dwar il-pluraliżmu fil-midja fl-Istati Membri tal-UE, b'indikaturi għall-valutazzjoni tal-pluraliżmu tal-midja u l-identifikazzjoni tar-riskji potenzjali fl-Istati Membri (li kellu joħroġ fl-2007); u komunikazzjoni tal-Kumimssjoni dwar l-indikaturi għall-pluraliżmu fil-midja tal-Istati Membri (li kellha toħroġ fl-2008), segwita minn konsultazzjoni pubblika (16); billi l-għodda għall-pluraliżmu tal-midja deskritta fl-istudju indipendenti għadha trid tiġi implimentata;

P.

billi dan l-approċċ sfortunatament ma tkompliex mill-Kummissjoni, billi la l-komunikazzjoni u lanqas il-konsultazzjoni pubblika qatt ma tnedew;

Q.

billi, bid-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta' Lisbona, il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali saret torbot; billi l-Karta hija l-ewwel dokument internazzjonali li espliċitament jiddikjara li l-“libertà u l-pluraliżmu tal-mezzi tal-komunikazzjoni għandhom ikunu rispettati” (Artikolu 11(2)); billi t-Trattati jagħtu lill-UE mandat u setgħat ħalli tiżgura li l-jeddijiet fundamentali kollha jkunu mħarsa fl-Unjoni, l-aktar fuq il-bażi tal-Artikoli 2 u 7 tat-TUE;

R.

billi l-Istati Membri għandhom dmir li kostantement jippromwovu u jipproteġu l-libertà tal-opinjoni, l-espressjoni, l-informazzjoni u l-midja, peress li dawn il-prinċipji huma assigurati wkoll fil-kostituzzjonijiet u l-liġijiet tagħhom, u anki li jipprovdu liċ-ċittadini aċċess ġust u ekwu għal sorsi ta’ informazzjoni differenti u għaldaqstant għal aspetti u opinjonijiet li jvarjaw; billi barra minn hekk għandhom id-dmir li jirrispettaw u jipproteġu l-ħajja privata u dik tal-familja, id-djar u l-komunikazzjonijiet kif ukoll id-data personali taċ-ċittadini skont l-Artikoli 7 u 8 tal-Karta; billi, jekk kemm-il darba dawn il-libertajiet jitqiegħdu f’riskju gravi jew jiġu vvjolati fi Stat Membru, l-Unjoni Ewropea tkun marbuta tintervjeni b’mod f’waqtu u effikaċi fuq il-bażi tal-kompetenzi tagħha kif minquxin fit-Trattati u fil-Karta, ħalli tħares l-ordni demokratiku u pluralistiku u l-jeddijiet fundamentali Ewropej;

S.

billi l-UE għandha kompetenzi fl-oqsma marbutin mal-midja bħalma huma s-suq intern, il-politika awdjoviżiva, il-kompetizzjoni (inklużi s-sussidji statali), it-telekomunikazzjonijiet u l-jeddijiet fundamentali; billi l-Parlament iddikjara li l-istandards minimi essenzjali għandhom ikunu definiti fuq din il-bażi, ħalli jkunu assigurati, iggarantiti u promossi l-libertà tal-informazzjoni u livell adegwat ta’ pluraliżmu fil-midja u governanza medjatika indipendenti (17); billi l-Kummissjoni fdat lis-Centre for Media Pluralism and Media Freedom tal-European University Institute bil-kompitu li jagħmel analiżi dwar l-ambitu tal-kompetenzi tal-UE fil-qasam tal-libertà tal-midja;

T.

billi tqajjem xi tħassib b’rabta mal-isfidi u l-pressjoni li jħabbtu wiċċhom magħhom is-servizzi medjatiċi, b’mod partikolari x-xandara tas-servizz pubbliku f’termini ta’ indipendenza editorjali, reklutaġġ tal-persunal, prekarjat fl-impjiegi, awto-ċensura, pluraliżmu, newtralità u kwalità tal-informazzjoni, aċċess u finanzjament, ikkawżati minn interferenza politika u finanzjarja mhux xierqa, kif ukoll mill-kriżi ekonomika;

U.

billi jitqanqal ċertu tħassib fir-rigward tar-rata għolja ta' qgħad tal-ġurnalisti fl-Ewropa, u fir-rigward tal-proporzjon għoli tagħhom li jaħdmu bħala ġurnalisti indipendenti, bi stabilità u appoġġ limitati, u fi kliem ta’ inċertezza kbira;

V.

billi l-midja privata tħabbat wiċċha ma' konċentrazzjoni kulma qed tikber kemm domestika kemm transfrunterjali li qed tikber, bil-konglomerati tal-midja jiddistribwixxu l-prodotti tagħhom f'pajjiżi differenti, billi jkabbru l-investiment fil-midja intra-UE, u l-investituri u l-midja mhux Ewropej jeżerċitaw influwenza kulma jmur qed tikber fl-Ewropa li twassal għall-monopolizzazzjoni tal-informazzjoni filwaqt li jiddgħajjef il-plurliżmu tal-opinjonijiet; billi hemm ċertu tħassib rigward il-għejun tal-finanzjament ta’ xi midja privata, inkluż ta’ xi wħud fl-Unjoni Ewropea;

W.

billi l-pubbliku Ewropew, kif intwera permezz ta’ bosta inkjesti, studji tal-opinjoni u inizjattivi pubbliċi, leħħen it-tħassib tiegħu fir-rigward tad-deterjorament tal-libertà u l-pluraliżmu tal-midja, u talab ripetutament li l-UE tieħu azzjoni għaż-żamma tal-libertà tal-midja u l-iżvilupp ta’ pajsaġġ medjatiku b’saħħtu, indipendenti u pluralista;

X.

billi t-tħaffif taċ-ċiklu tal-aħbarijiet wassal għal nuqqasijiet serji min-naħa tal-ġurnalisti, bħalma huma n-nuqqas ta’ kontroll u verifiki doppji tal-għejun ġurnalistiċi;

Y.

billi l-iżvilupp tal-ambjent diġitali jista’ jkollu rwol essenzjali għall-aċċess għall-informazzjoni online taċ-ċittadini Ewropej;

Z.

billi l-pajsaġġ medjatiku għaddej minn bidliet fundamentali; billi, partikolarment f’dan il-mument ta’ kriżi ekonomika, proporzjon li kulma jmur qed jikber ta’ ġurnalisti qed jaħdmu f’kundizzjonijiet prekarji ta’ impjieg u qed jiffaċċaw nuqqas ta’ sigurtà soċjali, apparagun tal-istandards tas-suq tax-xogħol, u jridu wkoll jħabbtu wiċċhom ma’ sfidi marbutin għall-futur tal-ġurnaliżmu;

AA.

billi intbagħtu petizzjonijiet lill-Parlament dwar l-istess tħassib u talbiet taċ-ċittadini, li jixhdu talba għal azzjoni min-naħa tal-istituzzjonijiet, u b’mod partikolari l-Parlament;

AB.

billi l-bidliet teknoloġiċi li ġabu magħhom l-Internet, is-sistemi tal-informatika personali, u iktar riċenti s-sistemi tal-informatika mobbli biddlu b’mod radikali l-infrastruttura tal-informazzjoni b’tali mod li kellhom konsegwenzi fuq il-mudell kummerċjali tal-midja iktar tradizzjonali, b’mod partikolari d-dipendenza tagħha fuq is-suq tar-riklami, u b’hekk ipperikolaw is-sopravivenza tal-midja tal-istampa li twettaq rwol ciċviku u demokratiku importanti; billi għaldaqstant huwa l-obbligu tal-awtoritajiet pubbliċi, kemm fil-livell tal-Istat Membri kif ukoll f’dak tal-Unjoni, li joħolqu sett ta’ għodod li jkun disponibbli matul il-perjodu preżenti ta’ tranżizzjoni u li jgħin biex tiġi garantita s-sopravvivenza tal-valuri u r-responsabilitajiet tal-midja indipendenti, irrispettivament mill-pjattaforma teknoloġika li se jassumu issa jew fil-futur; f’dan ir-rigward jistieden lill-Kummissjoni tagħmel studju dwar l-effetti tal-bidla teknoloġika fuq il-mudell kummerċjali tal-midja u l-konsegwenzi tagħha għal-libertà u l-pluraliżmu tal-midja;

AC.

billi l-kriżi ekonomika riċenti kompliet aggravat id-diffikultajiet tal-midja tal-istampa u, minħabba l-prekarjetà kulma qed tikber tar-rwol tal-ġurnalisti, wasslet biex il-pajsaġġ medjatiku jisfa aktar vulnerabbli għall-pressjoni ekonomika u politika, u saret ukoll iktar fraġli fiha nnifisha; dawn il-fenomeni kellhom konsegwenzi partikolari għal dawk il-ġeneri ġurnalistiċi li huma aktar għaljin jew li jieħdu aktar ħin biex jiġu żviluppati, bħalma hu l-ġurnaliżmu investigattiv, ir-rapportaġġ, u l-kollokazzjoni ta’ korrispondenti internazzjonali u Ewropej; billi dawn it-tipi ta’ ġurnaliżmu huma essenzjali biex jiġu garantiti r-responsabilizzazzjoni u r-responsabilità politika tal-awtoritajiet pubbliċi u politiċi, biex jintemmu l-abbużi tas-setgħa ekonomika u istituzzjonali, u biex jiġu żgurati l-iżvelar u l-prosekuzzjoni tal-attività kriminali fl-oqsma soċjali, ambjentali u umanitarji; jistieden lill-Kummissjoni twettaq studju dwar l-effetti tal-kriżi u tal-impjieg prekarju fuq il-komunità ġurnalistika, bl-għan li jiġu analizzati u jsir tentattiv biex jiġu rrimedjati l-konsgwenzi tagħhom fuq il-libertà u l-pluraliżmu tal-midja;

AD.

billi t-tibdil teknoloġiku, popolazzjoni diversa ta’ ġurnalisti professjonisti indipendenti, u l-kisba tal-kompetenzi varji meħtieġa biex tinġabar u tiġi prodotta informazzjoni ta’ kwalità llum joħolqu wkoll opportunitajiet għall-ħolqien ta’ impriżi ġurnalistiċi ġodda transnazzjonali u li jistgħu joperaw fuq pjattaformi differenti li jistgħu jiġu appoġġati permezz ta’ politiki pubbliċi kif ukoll ibbażati fuq is-suq;

1.

Jistieden lill-Istati Membri u lill-Unjoni Ewropea jirrispettaw, jiggarantixxu, iħarsu u jippromwovu l-jedd fundamentali għal-libertà tal-espressjoni u tal-informazzjoni, u l-libertà tal-midja u l-pluraliżmu, u b’hekk iżommu lura milli jeżerċitaw, u jiżviluppaw mekkaniżmi li jimpedixxu, it-theddid għal-libertà tal-midja bħalma huma t-tentattivi għall-influwenzar indebitu u politiku u l-impożizzjoni ta’ kontroll u ċensura partiġjani fuq il-midja, jew il-limitazzjoni jew ir-restrizzjoni ħażina tal-libertà u l-indipendenza tal-mezzi tal-komunikazzjoni tal-massa fis-servizz tal-interessi privati jew politiċi, jew it-theddid finanzjarju għax-xandara tas-servizz pubbliku;

2.

Jistieden lill-Istati Membri u lill-UE jiżguraw li jkun hemm proċeduri u mekkaniżmi legalment vinkolanti għall-għażla u l-ħatra tal-kapijiet tal-midja pubbliċi, tal-bordijiet tal-ġestjoni, tal-kunsill tal-midja u tal-korpi regolatorji, li jkunu trasparenti, imsejsin fuq il-mertu u fuq l-esperjenza indiskussa u li jiżguraw l-professjonalità, l-integrità u l-indipendenza, kif ukoll il-kunsens massimu f’termini ta’ rappreżentanza tal-ispettru politiku u soċjali sħiħ, iċ-ċertezza tal-liġi u l-kontinwità tal-liġi aktar milli l-kriterji politiċi jew partiġjani li huma msejsin fuq sistema ta’ ‘bottin u rikompensa’ marbuta mar-riżultati elettorali jew soġġetti għal dak li jkunu fil-poter; jinnota l-fatt li kull Stat Membru għandu jistabbilixxi ġabra ta’ kriterji għall-ħatra ta’ kapijiet jew bords tal-midja statali, b’konformità mal-prinċipji ta’ indipendenza, integrità, esperjenza u professjonaliżmu; jitlob lill-Istati Membri jistabbilixxu garanziji biex tiġi pprovduta l-indipendenza tal-kunsilli medjatiċi u l-korpi regolatorji mill-influwenza politika tal-gvern, tal-maġġoranza parlamentari jew ta’ kwalunkwe grupp ieħor tas-soċjetà;

3.

Jenfasizza li l-pluraliżmu fil-midja u l-indipendenza ġurnalistika u editorjali huma pilastri tal-libertà tal-midja, f’termini ta’ żgurar li l-midja jkunu diversifikati, tal-għoti tal-aċċess għall-atturi soċjali u politiċi differenti, għall-opinjonijiet u veduti differenti (inklużi tal-NGOs, tal-għaqdiet taċ-ċittadini, tal-minoranzi, eċċ) u l-offerta ta’ gamma wiesgħa ta’ veduti;

4.

Jistieden lill-Istati Membri jiżguraw li l-komunitajiet kulturali li huma maqsuma f’diversi gvernijiet reġjonali u Stati Membri jkun jista’ jkollhom aċċess għal midja f’ilsienhom, u li l-ebda deċiżjoni politika ma tittieħed li tkun tista’ ttemm dan l-aċċess;

5.

Ifakkar li, skont il-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, l-istati li huma parti għall-Konvenzjoni marbutin jiggarantixxu l-pluraliżmu tal-midja skont it-termini tal-Artikolu 10 tal-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem; jirrimarka li l-Artikolu 10 ta’ dik il-Konvenzjoni fih dispożizzjonijiet simili għal dawk tal-Artikolu 11 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, li tifforma parti mill-acquis Komunitarju;

6.

Jinsisti li l-Kummissjoni Ewropea għandha tiżgura li l-Istati Membri jiggarantixxu f'pajjiżhom applikazzjoni kif suppost tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali, kif espressa permezz tal-pluraliżmu tal-midja, l-aċċess ugwali għall-informazzjoni u r-rispett għall-indipendenza tal-istampa permezz tan-newtralità;

7.

Jinnota li, skont il-kriterji ta' Kopenħagen, il-pajjiżi li jixtiequ jaderixxu mal-Unjoni Ewropea jridu jkunu konformi mal-acquis tal-Unjoni li jinkludi l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali u, b'mod aktar partikolari, l-Artikolu 11 tagħha li jirrikjedi rispett għal-libertà u l-pluraliżmu tal-midja; jinnota, bil-kontra, li għalkemm l-Istati Membri eżistenti huma wkoll obbligati jikkonformaw mal-Karta, ma jeżisti l-ebda mekkaniżmu biex jiżgura li qed jikkonformaw;

8.

Jissottolinja r-rwol fundamentali ta’ sistema dwali Ewropea li tkun ġenwinament ekwilibrata, li fiha l-midja tas-servizzi privati u pubbliċi jkollhom ir-rwoli rispettivi tagħhom li jkun ippreżervati, kif mitlub mill-Parlament, mill-Kummissjoni u mill-Kunsill tal-Ewropa; jinnota li f’soċjetà multimedjali li fiha issa hawn numri kulma jmur jikbru ta’ atturi tas-suq globali mmexxija minn kunsiderazzjonijiet kummerċjali, il-midja tas-servizz pubbliku huma essenzjali; ifakkar fir-rwol importanti tal-midja tas-servizz pubbliku ffinanzjat miċ-ċittadin permezz tal-istat biex ikunu sodisfatti ħtiġiethom, kif ukoll id-dmir istituzzjonali tagħhom li jagħtu informazzjoni ta’ kwalità għolja, preċiża u affidabbli għal gamma wiesgħa ta’ udjenzi, li jkunu indipendenti minn pressjonijiet esterni u interessi privati jew politiċi, filwaqt li joffru spazju għal niċeċ li għandu mnejn ma jkunux iħallu profitt għall-midja privati; jisħaq li l-midja privati għandhom dmirijiet simili b’rabta mal-informazzjoni, b’mod partikolari l-informazzjoni ta' natura istituzzjonali u politika, eż., fil-kuntest bħal dak tal-elezzjonijiet, referenda, eċċ.; jisħaq dwar il-ħtieġa li tkun iggarantita l-indipendenza professjonali tal-aġenziji nazzjonali tal-aħbarijiet ħalli jkun evitat il-ħolqien tal-monopolji tal-aħbarijiet;

9.

Jirrikonoxxi li awtoregolamentazzjoni kontinwa u inizjattivi mhux leġiżlattivi, li jkunu indipendenti, imparzjali u trasparenti, għandhom rwol importanti fl-iżgurar tal-libertà tal-midja; jistieden lill-Kummissjoni tieħu miżuri biex tappoġġa l-indipendenza tal-midja u l-aġenziji regolatorji tagħha kemm mill-istat (inkluż fil-livell Ewropew) kif ukoll minn interessi kummerċjali qawwija;

10.

Ifakkar fir-rwol speċifiku u distint tal-midja tas-servizz pubbliku, kif jingħad fil-Protokoll ta’ Amsterdam dwar is-sistema tax-xandir pubbliku fl-Istati Membri;

11.

Ifakkar li l-Protokoll 29 tat-Trattati jirrikonoxxi li s-sistema tax-xandir pubbliku fl-Istati Membri hi direttament marbuta mal-ħtiġiet demokratiċi, soċjali u kulturali ta' kull soċjetà u mal-ħtieġa tal-preżervazzjoni tal-pluraliżmu tal-midja; għaldaqstant jipprevedi li l-Istati Membri jistgħu jiffinanzjaw is-servizzi pubbliċi tax-xandir biss sa kemm dan jingħata għas-sodisfaċiment tal-funzjoni ta’ servizz pubbliku, u mingħajr ma jintlaqtu l-kondizzjonijiet tal-kummerċ u l-kompetizzjoni fl-Unjoni sal-punt li jkun kuntrarju għall-interess komuni;

12.

Jenfasizza l-importanza ta’ finanzjament xieraq, proporzjonat u stabbli għall-midja tas-servizz pubbliku sabiex tkun garantita l-indipendenza politika u ekonomika ħalli jkunu jistgħu jwettqu l-mandat sħiħ tagħhom – inkluż ir-rwol soċjali, edukattiv, kulturali u demokratiku tagħhom – u jkun jistgħu jadattaw għall-bidliet diġitali u jikkontribwixxu għal soċjetà tal-informazzjoni u tal-għarfien inklużiva, li fiha l-midja rappreżentattivi u ta' kwalità għolja jkunu disponibbli għal kulħadd; ifisser it-tħassib tiegħu dwar it-tendenza kurrenti f’xi Stati Membri li japplikaw il-qtugħ baġitarja jew inaqqsu l-attivitajiet tal-midja tas-servizz pubbliku, billi dan inaqqsilhom ħilithom li jwettqu l-missjoni tagħhom; iħeġġeġ lill-Istati Membri jreġġgħu lura din it-tendenza u jiżguraw li l-midja tas-servizz pubbliku jirċievu finanzjament adegwat, sostenibbli u prevedibbli;

13.

Jisħaq li l-miżuri għar-regolament tal-aċċess tal-mezzi tal-midji għas-suq permezz ta' liċenzjar tax-xandira u proċeduri ta' awtorizzazzjoni, regoli dwar il-ħarsien tas-sigurtà statali, nazzjonali u militari u l-ordni pubbliku u r-regoli dwar il-morali pubblika u l-ħarsien tat-tfal ma għandhomx ikunu abbużati għall-iskop li jkunu imposti kontrolli jew ċensura politiċi jew partiġjani fuq il-midja jew ikun impedit il-jedd fundamentali taċ-ċittadini li jkunu infurmati dwar kwestjonijiet ta’ interess u importanza pubbliċi; jisħaq li għandu jiġi żgurat ekwilibriju xieraq f’dan ir-rigward; iwissi li l-midja ma għandhomx ikunu mheddin bl-influwenza ta’ gruppi ta’ interess speċifiku jew lobbies, atturi ekonomiċi, jew gruppi reliġjużi;

14.

Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri japplikaw ir-regoli tal-kompetizzjoni u tal-midja ħalli jiżguraw il-kompetizzjoni biex ikunu indirizzati u prevenuti l-pożizzjoinijiet dominanti, possibilment billi jsiru livelli massimi aktar baxxi ta' kompetizzjoni fl-industrija tal-midja milli fi swieq oħrajn, ħalli jkun iggarantit l-aċċess ta' atturi ġodda għas-suq, ħalli jkun hemm intervent meta l-midja tkun eċċessivament ikkonċentrata u fejn il-pluraliżmu, l-indipendenza u l-libertà tal-midja jkunu fil-periklu, ħalli jkun żgurat li ċ-ċittadini kollha tal-UE jkollhom aċċess għal midja liberi u diversifikati fl-Istati Membri kollha, u jirrakkomandaw it-titjib fejn ikun meħtieġ; jagħmel enfasi li l-eżistenza ta’ gruppi tal-istampa li s-sidien tagħhom ikunu impriżi li jkollhom is-setgħa jaġġudikaw kuntratt ta' akkwist pubbliku tirrappreżenta theddida għall-indipendenza tal-midja; jitlob lill-Kummissjoni tivvaluta kif ir-regoli eżistenti tal-kompetizzjoni jirrelataw mal-konċentrazzjoni kulma jmur tikber tal-midja kummerċjali fl-Istati Membri; jitlob lill-Kummissjoni tipproponi miżuri konkreti għas-salvagwardja tal-pluraliżmu fil-midja u għall-prevenzjon ta' konċentrazzjoni eċċessiva tal-midja;

15.

Jenfasizza li għandha tingħata attenzjoni għal-livell ta’ konċentrazzjoni fil-proprjetà tal-midja fl-Istati Membri, filwaqt li jkun sottolinjat li l-kunċett tal-pluraliżmu tal-midja jkopri spettru usa’ ta’ kwestjonijiet, bħalma hi l-projbizzjoni taċ-ċensura, il-protezzjoni tal-għejun u tal-whistleblowers, kwestjonijiet marbutin mal-pressjoni mill-atturi politiċi u l-forzi tas-suq, it-trasparenza, il-kundizzjonijiet tax-xogħol tal-ġurnalisti, l-awtoritajiet ta' kontroll tal-midja, id-diversità kulturali, l-iżvilupp ta' teknoloġiji ġodda, aċċess mhux ristrett għall-informazzjoni u l-komunikazzjoni, l-aċċess mhux iċċensurat għall-Internet u d-distakk diġitali; jemmen li l-proprjetà u l-ġestjoni tal-midja għandhom ikunu trasparenti u ma jkunux ikkonċentrati; jisħaq li l-konċentrazzjoni tal-proprjetà tagħmel ħsara lill-pluraliżmu u lid-diversità kulturali u twassal għal uniformità fil-kontenut tal-midja;

16.

Jitlob li jkun hemm regoli li jiżguraw li l-kunflitti ta’ interess bħal dawk li jirriżultaw mill-amalgamazzjoni tal-kariga politika mal-kontroll fuq il-mezzi tal-midja jkunu indirizzati u riżolti kif jixraq, u b'mod partikolari li l-proprjetarji benefiċjarji tal-konglomerati tal-midja jkunu dejjem pubbliċi ħalli ma jkunx hemm kunflitti ta' interess; jitlob li jkun hemm implimentazzjoni effettiva ta' regoli ċari ħalli jkunu żgurati proċeduri trasparenti u ġusti għall-finanzjament tal-midja u għall-allokazzjoni tar-reklami u l-isponsorizzazzjonijiet tal-Istat, ħalli jkun iggarantit li dawn ma jikkawżawx interferenzi mal-libertà tal-informazzjoni u l-espressjoni, mal-pluraliżmu jew mal-linja editorjali tal-midja, u jitlob lill-Kummissjoni illi timmonitorjah dan;

17.

Jenfasizza li minkejja l-użu tal-politika tal-kompetizzjoni fir-Regolament tal-UE dwar l-Għaqdiet u, b'mod partikulari, l-Artikolu 21 (18), intwera tħassib li dawn l-istrumenti ma jikkontrollawx b'mod adegwat il-konċentrazzjoni tal-midja minħabba problemi ta' delimitazzjoni tas-swieq, u f'xi każijiet mergers kbar transmidja ma jilħqux il-livell minimi ta' introjtu stipulati fil-politika tal-kompetizzjoni tal-UE u ta' pluraliżmu tal-midja;

18.

Jenfasizza li s-setgħa tas-suq fl-industrija tal-midja ġejja mhux biss minn pożizzjoni ta' monopolju li tippermettilhom li jiffissaw il-prezzijiet iżda wkoll mill-influwenza politika li twassal għall-kontroll tar-regolamentazzjoni, bir-riżultat li jkun aktar diffiċli li jitħattew il-pożizzjonijiet dominanti ladarba jiġu stabbiliti; jappella biex jiġu ffissati livelli minimi ta' kompetizzjoni aktar baxxi fl-industrija tal-midja milli fi swieq oħrajn;

19.

Ifakkar lill-Kummissjoni li f'diversi okkażjonijiet fl-imgħoddi hija ġiet mistoqsija dwar il-possibilità li jiġi intorodott qafas legali biex jipprevjeni l-konċentrazzjoni tas-sjieda u l-abbuż tal-pożizzjonijiet dominanti; jistieden lill-Kummissjoni tipproponi miżuri konkreti biex tissalvagwardja l-pluraliżmu tal-midja inkluż qafas leġiżlattiv dwar ir-regoli tas-sjieda tal-midja u l-introduzzjoni ta' standards minimi għall-Istati Membri;

20.

Jissottolinja l-importanza li tkun żgurata l-indipendenza tal-ġurnalisti, kemm minn pressjonijiet interni mill-edituri, mill-pubblikaturi jew mis-sidien u b’mod estern mil-lobbies politiċi jew ekonomiċi jew minn gruppi ta’ interess oħrajn, u jisħaq dwar l-importanza tal-karti editorjali jew kodiċijiet ta’ mġiba dwar l-indipendenza editorjali billi dawn ma jħallux lis-sidien, gvernijiet jew partijiet interessati esterni jinterferixxu fil-kontenut tal-aħbarijiet; jenfasizza l-importanza tal-eżerċizzju tad-dritt għal-libertà tal-espressjoni mingħajr kwalunkwe tip ta’ diskriminazzjoni u abbażi ta’ ugwaljanza u trattament ugwali; jaċċentwa l-fatt li l-jedd għall-aċċess għal dokumenti u informazzjoni pubbliċi huwa fundamentali għall-ġurnalisti u ċ-ċittadini, u jitlob lill-Istati Membri jwaqqfu qafas legali robust u estensiv fir-rigward tal-libertà tal-informazzjoni mill-gvern u l-aċċess għal dokumenti ta’ interess pubbliku; jappella lill-Istati Membri jagħtu garanziji ġuridiċi fir-rigward tal-ħarsien sħiħ tal-prinċipju tal-kunfidenzjalità tal-għejun, u jappella għal applikazzjoni stretta tal-ġurisprudenza tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem f’dan il-qasam, inkluż b’rabta mal-whistle-blowing;

21.

Jitlob li l-ġurnalisti jkunu mħarsa mill-pressjonijiet, mill-intimidazzjoni, mill-assillament, mit-theddid u mill-vjolenza, filwaqt li jfakkar li l-ġurnalisti investigattivi spiss jisfaw mheddin, attakkati fiżikament u saħansitra jsofru attentati fuq ħajjithom bħala riżultat tal-attivitajiet tagħhom; jisħaq dwar l-importanza li jkunu żgurati l-ġustizzja u t-taqbid kontra l-impunità għal tali atti, ukoll billi jiġi indikat l-effett tagħhom li jmewwet l-espressjoni libera, li mbagħad iwassal lill-midja għall-awto-ċensura; jagħmel enfasi li l-ġurnaliżmu investigattiv jgħin fil-monitoraġġ tad-demokrazija u tal-governanza t-tajba, kif ukoll jikxef l-irregolaritajiet u r-reati, u b’hekk jisfa ta’ għajnuna għall-awtoritajiet tal-prosekutriċi; iħeġġeġ lill-Istati Membri u lill-UE jappoġġja u jippromwovu l-ġurnaliżmu investigattiv u jippromwovu l-ġurnaliżmu etiku fil-midja billi jiżviluppaw standards professjonali u proċeduri xierqa ta’ rimedju, l-aktar permezz ta’ taħriġ professjonali u kodiċijiet ta’ mġiba magħmulin mill-assoċjazzjonijiet u l-unions tal-midja;

22.

Jistieden lill-Istati Membri jadottaw leġiżlazzjoni li tipprevjeni li l-kmamar tal-aħbarijiet jiġu infiltrati minn uffiċjali tal-intelligence minħabba li dawn il-prattiki jipperikolaw ferm il-libertà tal-espressjoni peress li jagħtu lok għas-sorveljanza tal-kmamar tal-aħbarijiet u jiġġeneraw klima ta' sfiduċja, jostakolaw il-ġbir tal-informazzjoni, jheddu l-kunfidenzjalità tal-għejun u, fl-aħħar mill-aħħar, huma tentattiv ta' diżinformazzjoni u ta' manipulazzjoni tal-pubbliku, kif ukoll jagħmlu ħsara lill-kredibilità tal-midja;

23.

Jenfasizza li għadd li kulma jmur qed jikber ta' ġurnalisti jsibu lilhom infushom impjegati b'kundizzjonijiet prekarji, mingħajr garanziji soċjali li huma użwali fis-suq normali tal-impjiegi, u jappella għal titjib fil-kundizzjonijiet tax-xogħol tal-professjonisti tal-midja; jenfasizza li l-Istati Membri jridu jiżguraw li l-kundizzjonijiet tax-xogħol tal-ġurnalisti jimxu mad-dispożizzjonijiet tal-Karta Soċjali Ewropea; jenfasizza l-importanza tal-kuntratt kollettivi għall-ġurnalisti u tar-rappreżentanza trejdunjonistika tal-kollettivi tal-ġurnalisti, li għandhom ikunu permess għall-impjegati kollha wkoll jekk membri ta' grupp żgħir, jaħdmu f'kumpaniji żgħar jew ikollhom kuntratti ta' forma mhux standard, bħalma x-xogħol temporanju jew interim, billi s-sigurtà tal-impjieg tippermettilhom li jitkellmu u jaġixxu flimkien u b'aktar faċilità u jiddefendu b'effettività akbar l-istandards professjonali tagħhom;

24.

Jenfasizza l-ħtieġa li fil-midja jiġi promoss il-ġurnaliżmu etiku; jistieden lill-Kummissjoni Ewropea tipproponi strument (eż. permezz ta' rakkomandazzjoni, bħalma hi r-rakkomandazzjoni tal-20 ta' Diċembru 2006 dwar il-protezzjoni tal-minuri u tad-dinjità tal-bniedem u dwar il-jedd tar-replika b’rabta mal-kompetittività tal-industrija Ewropea tas-servizzi awdjoviżivi u tal-informazzjoni onlajn) sabiex jiġi żgurat li l-Istati Membri jistiednu lis-settur tal-midja jiżviluppa standards professjonali u kodiċijiet ta' etika li jkunu jinkludu l-obbligu li fir-rappurtar tiġi indikata d-differenza bejn il-fatti u l-opinjonijiet, il-ħtieġa tal-preċiżjoni, l-imparzjalità u l-oġġettività, ir-rispett għall-privatezza tal-persuni, id-dmir li d-diżinformazzjoni tiġi korretta u l-jedd tar-replika; dan il-qafas għandu jipprevedi l-istabbiliment mis-settur tal-midja ta' awtorità regolatorja indipendenti dwar il-midja – li tkun taħdem indipendentement mill-indħil politiku jew estern ieħor – li tkun tista’ tittratta ilmenti dwar l-istampa bbażati fuq l-istandards professjonali u l-kodiċijiet ta' etika, u li jkollha l-awtorità li timponi sanzjonijiet xierqa;

25.

Jitlob lill-Istati Membri kollha li fihom id-diffamazzjoni hija reat li jiddekriminalizzawha kemm jista’ jkun malajr; jiddispjaċih li jsiru l-pressjonijiet, il-vjolenza u l-assilment kontra l-ġurnalisti u l-midja f’bosta Stati Membri, inkluż meta jkunu qed jiġu koperti d-dimostrazzjonijiet u l-avvenimenti pubbliċi, u meta jqanqlu l-preokkupazzjonijiet tal-organizzazzjonijiet Ewropej u internazzjonali u fost l-akkademiċi u fis-soċjetà ċivili; jagħmel enfasi dwar l-importanza li jkun hemm id-djalogu mal-awtoritajiet ħalli jkun żgurat li l-libertà u l-indipendenza tal-midja ma jitqegħdux fil-periklu, li l-ilħna kritiċi ma jisfawx maħnuqa u li l-persunal tal-eżekuzzjoni tal-liġi jirrispetta r-rwol li għandhom il-midja u jiżguraw li jkunu jistgħu jirrapportaw liberament u fis-sigurtà;

26.

Jissottolinja l-importanza tat-twaqqif ta’ korpi tal-midja li jirregolaw lilhom infushom, bħalma huma l-kummissjonijiet għall-ilmenti u l-ombudspersons, u jappoġġja l-isforzi prattiċi, minn isfel għal fuq mibdija minn ġurnalisti Ewropej biex jiddefendu l-jeddijiet fundamentali tagħhom billi fetħu ċentru ta' depożitu ta' ilmenti biex jiġu ddokumentati vjolazzjonijiet allegati ta' dawk il-jeddijiet, l-aktar jeddhom għall-espressjoni, (inlinja mal-proġett pilota li kien adottat mill-plenarja bħala parti mill-pożizzjoni tal-Parlament dwar il-baġit 2013 nhar it-23 ta' Ottubru 2012);

27.

Jissottolinja l-ħtieġa ta' regoli b’rabta mal-informazzjoni politika fis-settur kollu tal-midja awdjoviżiva, ħalli jkun iggarantit l-aċċess ġust lill-kompetituri, opinjonijiet u veduti politiċi differenti, b'mod partikolari fl-okkażjoni tal-elezzjonijiet u r-referenda, ħalli jkun żgurat li ċ-ċittadini jkunu jistgħu jifformaw l-opinjonijiet tagħhom mingħajr influwenza mhux xierqa minn xi poter dominanti wieħed tal-formazzjoni tal-opinjoni; jisħaq li tali regoli jeħtieġ li jkunu eżegwiti kif jixraq mill-korpi regolatorji;

28.

Jisħaq li l-jedd fundamentali għal-libertà tal-espressjoni u l-libertà tal-midja mhuwiex biss riżervat għall-midja tradizzjonali, iżda jkopri wkoll il-midja soċjali u forom oħrajn ta' midja ġodda; jissottolinja l-importanza li tkun żgurata l-libertà tal-espressjoni u tal-informazzjoni fuq l-internet, l-aktar permezz tal-garanzija tan-newtralità tan-net, u għaldaqstant jitlob lill-UE u lill-Istati Membri jiżguraw li dawn il-jeddijiet u libertajiet jkunu rispettati bis-sħiħ fuq l-internet b'rabta mal-aċċess mhux ristrett għall-informazzjoni, u mal-għoti u maċ-ċirkolazzjoni tal-istess; iwissi kontra kull tentattiv mill-awtoritajiet li jirrikjedu reġistrazzjoni jew awtorizzazzjoni jew li jrażżnu kontenut li jallegaw li jkun ta’ dannu; jagħraf li l-għoti tas-servizzi tal-internet mill-midja tas-servizz pubbliku jikkontribwixxi għall-missjoni tagħhom li jiżguraw li ċ-ċittadini jkun jista' jkollhom aċċess għall-informazzjoni u jifformaw fehmiethom minn varjetà ta' għejun;

29.

Jagħmel enfasi fuq l-importanza kulma jmur qed tikber tal-aggregaturi tal-aħbarijiet, is-search engines u intermedjarji oħrajn fit-tixrid tal-informazzjoni u l-kontenut tal-aħbarijiet fuq l-internet u l-aċċess għalihom; jitlob lill-Kummissjoni tinkludi dawn l-atturi tal-internet fil-qafas regolatorju tal-UE meta tkun qed tirrevedi d-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Midja Awdjoviżiva, ħalli jiġu ttrattati l-problemi tad-diskriminazzjoni tal-kontenut u d-distorsjoni tal-għażla tal-għajn;

30.

Jinkoraġġixxi lill-Kummissjoni u l-Istati Membri, fil-qafas tal-politika tal-Kummissjoni tal-litteriżmu medjatiku, illi jagħtu biżżejjed attenzjoni lill-importanza tal-edukazzjoni dwar il-midja fil-għoti ta’ ħiliet ta’ interpretazzjoni kritika liċ-ċittadini u l-kapaċità li jgħarblu l-volum kulma jmur qed jikber ta' informazzjoni;

31.

Jistieden lill-Kummissjoni tivverifika jekk l-Istati Membri jallokawx il-liċenzji tagħhom tax-xandir abbażi ta' kriterji oġġettivi, trasparenti, nondiskriminatorji u proporzjonati;

32.

Jissottolinja l-importanza u l-urġenza li jkunu mmonitorjati annwalment il-libertà u l-pluraliżmu tal-midja fl-Istati Membri kollha u r-rapportaġġ fuq bażi ta' kull sena dwar din il-materja, fuq il-bażi ta' standards dettaljati żviluppati mill-Kunsill tal-Ewropa u mill-OSKE u fuq l-approċċ analitiku bbażat fuq ir-riskju u indikaturi żviluppati mill-istudju indipendenti imwettaq għall-Kummissjoni flimkien mal-NGOs, il-partijiet interessati u l-esperti, inkluż billi jsiru monitoraġġ u superviżjoni tal-iżvilupp u tat-tibdiliet fil-leġiżlazzjoni tal-midja u l-impatt ta’ kull leġiżlazzjoni adottata fl-Istati Membri li tolqot il-libertà tal-midja, l-aktar b’rabta mal-interferenza min-naħa tal-gvern, kif ukoll il-prattiki tajba għad-definizzjoni tal-istandards tas-servizz pubblika kemm għall-kanali pubbliċi kemm għal dawk privati; jissottolinja l-importanza li dawn l-istandards komuni Ewropej ikunu magħrufa lill-pubbliku inġenerali; jemmen li l-Kummissjoni, l-Aġenzija għad-Drittijiet Fundamentali u/jew iċ-Ċentru għall-Pluraliżmu tal-Midja u l-Libertà tal-Midja tal-Istitut Universitarju Ewropew għandhom iwettqu dan il-kompitu u jippubblikaw rapport annwali bir-riżultati tal-monitoraġġ; jemmen li l-Kummissjoni għandha tippreżenta dak ir-rapport lill-Parlament u lill-Kunsill u tagħmel proposti għal kwalunkwe azzjonijiet u miżuri li joħorġu mill-konklużjonijiet tagħha dwar ir-rapport;

33.

Jemmen li l-UE għandha l-kompetenzi biex tieħu miżuri leġiżlattivi biex tiggarantixxi, tipproteġi u tippromwovi l-libertà tal-espressjoni u tal-informazzjoni, il-libertà tal-midja u l-pluraliżmu, tal-anqas daqs kemm għandha fir-rigward tal-protezzjoni tal-minorenni u tad-dinjità tal-bniedem, tad-diversità kulturali, tal-aċċess taċ-ċittadini għall-informazzjoni dwar u/jew kopertura ta' ġrajjiet importanti, il-promozzjoni tad-drittijiet tal-persuni b'diżabilità, tal-protezzjoni tal-konsumatur fir-rigward tal-komunikazzjonijiet kummerċjali, id-dritt tat-tweġiba, li huma aspetti ta' interess ġenerali koperti mid-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Midja Awdjoviżivi (AVMSD); fl-istess waqt jemmen li kull regolamentazzjoni għandha titwettaq abbażi ta' analiżi dettaljata u bir-reqqa tas-sitwazzjoni fl-UE u fl-Istati Membri tagħha, tal-problemi li jridu jissolvew u l-aħjar modi biex dawn jiġu indirizzati; jemmen l-inizjattivi mhux leġiżlattivi, bħall-monitoraġġ, l-awtoregolazzjoni, il-kodiċijiet ta' mġiba, kif ukoll l-attivazzjoni tal-Artikolu 7 TUE, meta jkun il-każ, jiġu persegwiti, kiuf mitlub mill-biċċa l-kbira tal-partijiet interessati u filwaqt li jitqies li wħud mill-akbar theddidiet għal-libertà tal-midja f'xi Stati Membri ġejjin minn atti leġiżlattivi adottati riċentement;

34.

Itenni t-talba tiegħu lill-Kummissjoni illi tirrevedi d-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Midja Awdjoviżiva (AVMSD) u twessagħlu l-kamp ta’ applikazzjoni tagħha għall-istandards minimi għar-rispett, il-protezzjoni u l-promozzjoni tal-jedd fundamentali għal-libertà tal-espressjoni u l-informazzjoni, il-libertà u l-pluraliżmu tal-midja, u tiżgura l-applikazzjoni sħiħa tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali, tal-Konvenzjoni Ewropea tal-Jeddijiet tal-Bniedem u tal-ġurisprudenza marbuta mal-obbligi pożittivi fil-qasam tal-midja, billi l-objettiv tad-direttiva hu li jinħoloq spazju mingħajr fruntieri interni għas-servizzi tal-midja awdjoviżivi filwaqt li jiġi żgurat, fl-istess ħin, livell għoli ta' protezzjoni tal-objettivi ta' interess ġenerali, bħalma hi l-implimentazzjoni ta’ qafas leġiżlattiv u amministrattiv xieraq biex jiggarantixxu pluraliżmu effettiv (19); b’konsegwenza ta’ hekk, jitlob lill-Kummissjoni tirrevedi u temenda l-AVMSD ħalli tiżgura – kif jiġri għall-mudell tal-awtoritajiet regolatarji fil-qafas tal-komunikazzjonijiet elettroniċi, u abbażi tal-istess – li l-awtoritajiet regolatorji nazzjonali jkunu kompletament indipendenti, imparzjali u trasparenti f’dak li għandu x'jaqsam mal-proċessi ta' teħid ta' deċiżjonijiet, l-eżerċizzju ta' dmirjiethom u setgħathom u l-proċess ta' monitoraġġ, effikaċement iffinanzjati ħalli jwettqu l-attivitajiet tagħhom, u jkollhom poteri xierqa ta' sanzjonament ħalli jiżguraw li d-deċiżjonijiet tagħhom ikunu implimentati;

35.

Jitlob lill-Kummissjoni tinkludi fil-valutazzjoni u r-reviżjoni tal-AVMSD id-dispożizzjonijiet ukoll dwar it-trasparenza tal-proprjetà tal-midja, il-konċentrazzjoni tal-midja, ir-regoli dwar il-kunflitt ta' interess ħalli tkun prevenuta l-influwenza indebita fuq il-midja min-naħa tal-forzi politiċi u ekonomiċi, u l-indipendenza tal-korpi ta' superviżjoni tal-midja; jitlob lill-Kummissjoni tniedi komunikazzjoni li timplimenta l-indikaturi tal-Għodda għall-Monitoraġġ tal-Pluraliżmu fil-Midja għall-pluraliżmu fil-midja fl-Istati Membri tal-UE, kif ġa ġew żviluppati fl-istudju indipendenti “The indicators for media pluralism in the Member States – Towards a risk-based approach and on the basis of the proposed ‘three-step approach’’ ta” Jannar 2007; dan għandu jkun segwit minn konsultazzjoni pubblika wiesgħa mal-atturi kollha mdaħħlin, inter alia fuq il-bażi tas-segwitu għar-rapport tal-Grupp ta' Livell Għoli dwar il-Libertà tal-Midja, u l-aktar permezz tar-redazzjoni ta' proposta għal ġabra ta' Linji-Gwida tal-UE dwar il-Libertà u l-Pluraliżmu tal-Midja;

36.

Jistieden lill-Istati Membri jipproċedu minnufih bir-riformi biex jilħqu dawn l-objettivi; jitlob lill-Kummissjoni tistabbilixxi b’mod ċar il-funzjonijiet tal-awtoritajiet regolatorji tal-midja, l-aktar f'termini ta' regolazzjoni u monitoraġġ, u jitlobha timmonitorja –adempjenza tagħhom mar-rekwiżiti tan-neċessità u l-proporzjonalità meta jimponu s-sanzjonijiet; ifakkar fl-importanza li l-kamp ta’ applikazzjoni tar-regolament jiġi adattat għan-natura speċifika tal-midja individwali;

37.

Jistieden lill-Awtoritajiet Regolatorji Nazzjonali jikkoperaw u jikkordinaw fil-livell tal-UE fil-qasam tal-midja, ngħidu aħna billi jwaqqfu Assoċjazzjoni tar-Regolaturi Ewropej għas-servizzi tal-midja awdjoviżivi, jarmonizzaw l-istatus tal-Awtoritajiet Regolatorji Nazzjonali previsti fl-Artikoli 29 u 30 tal-AVMSD billi jiżguraw li jkunu indipendenti, imparzjali u trasparenti, kemm fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet kif ukoll fl-eżerċizzju tas-setgħat tagħhom, u wkoll fil-proċess tal-monitoraġġ, u li jingħatawlhom setgħat adegwati ta' sanzjonar ħalli jiżguraw li d-deċiżjonijiet tagħhom ikunu implimentati;

38.

Jistieden lill-Kummissjoni, lill-Kunsill u lill-Istati Membri jieħdu miżuri xierqa u f’waqthom, kif ukoll proporzjonati u progressivi fejn iqum tħassib b’rabta mal-libertà tal-espressjoni, tal-informazzjoni, tal-libertà tal-midja u tal-pluraliżmu fl-UE u fl-Istati Membri tagħha;

39.

Jemmen li fil-każ ta' adeżjonijiet ulterjuri għall-UE, għandu jiżdied l-enfasi fuq il-protezzjoni tal-libertajiet u l-libertà tal-espressjoni, billi dawn huma ġeneralment meqjusa bħala elementi tal-kundizzjonalità tal-jeddijiet tal-bniedem u tad-demokrazija tal-kriterji ta' Kopenħagen; jistieden lill-Kummissjoni tkompli timmonitorja l-prestazzjoni u l-progress tal-pajjiżi kandidati tal-UE fir-rigward tal-protezzjoni tal-libertajiet tal-midja;

40.

Jistieden lill-Kummissjoni tiżgura li l-kriterji bbażati fuq il-pluraliżmu u s-sjieda tal-midja jkunu inklużi f'kull Studju tal-Impatt imwettaq għal inizjattivi ġodda dwar proposti leġiżlattivi;

41.

Ifisser it-tħassib tiegħu dwar in-nuqqas ta’ trasparenza fil-proprjetà tal-midja fl-Ewropa, u b’konsegwenza ta’ hekk jitlob lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jiżguraw it-trasparenza fil-proprjetà u l-ġestjoni tal-midja u jieħdu inizjattivi f'dan il-qasam, l-aktar billi jitolbu lill-midja tax-xandir, tal-istampa u simili jippreżentaw lill-awtoritajiet nazzjonali tal-midja, lir-reġistri nazzjonali tal-kumpaniji u lill-pubbliku tagħrif suffiċjentement preċiż u aġġornat dwar il-proprjetarji ħalli jippermettu l-identifikazzjoni tal-proprjetarji u l-koproprjetarji benefiċjarji u aħħarin tal-mezzi tal-midja, il-curricula vitae u l-finanzjament tagħhom, billi ngħidu aħna tiġi żviluppata aktar d-database Mavise f'Reġistru Ewropew Uniku ħalli tkun identifikata l-konċentrazzjoni eċċessiva tal-midja, ikun prevenut li l-organizzazzjonijiet tal-midja jaħbu l-interessi speċjali, u jkun permess liċ-ċittadini jivverifikaw liema interessi jkun hemm wara l-midja; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jagħmlu skrutinju u jimmonitorjaw jekk il-fondi pubbliċi destinati mill-Istati Membri għall-midja tas-servizz pubbliku jintużawx b’mod trasparenti u b’ottemperanza stretta mal-Protokoll 29 tat-Trattati; jemmen li t-trasparenza tal-proprjetà hija komponent essenzjali tal-pluraliżmu tal-midja; jistieden lill-Kummissjoni timmoniterja u tappoġġja l-progress biex jiġi promoss skambju akbar ta' informazzjoni dwar is-sjieda tal-midja;

42.

Jissottolinja li l-libertà tal-midja għandha tinkludi wkoll il-libertà tal-aċċess għall-midja billi tiġi żgurata l-provvista effettiva u l-aċċess għall-internet bil-broadband għaċ-ċittadini kollha Ewropej, fi żmien u b'nefqa raġonevoli billi jiġu żviluppati ulterjorment it-teknoloġiji wireless inkluż bis-satellita li tippermetti konnettività universali għall-internet;

43.

Jenfasizza li skont il-ġurisprudenza tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, l-awtoritajiet għandhom obbligi pożittivi skont l-Artikolu 10 KEDB li jħarsu l-libertà tal-espressjoni bħala waħda mill-prekundizzjonijiet ta' demokrazija li tiffunzjona, billi “l-eżerċizzju effettiv ġenwin ta' ċerti libertajiet ma jiddipendix biss fuq id-dmir tal-Istat li ma jinterferix, iżda jista' jirrikjedi miżuri pożittivi ta' protezzjoni”;

44.

Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu sabiex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-gvernijiet u lill-parlamenti ta' l-Istati Membri, l-Aġenzija Ewropea għad-Drittijiet Fundamentali, l-OSKE, il-Kumitat tal-Ministri tal-Kunsill tal-Ewropa, l-Assemblea Parlamentari, il-Kummissjoni ta' Venezja u l-Kummissarju għad-Drittijiet tal-Bniedem.

12.2.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 55/43

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-7 ta' Lulju 2010 bit-titolu “Green Paper – lejn sistemi ta' pensjonijiet Ewropej adegwati, sostenibbli u siguri” [COM(2010)0365] u r-riżoluzzjoni tiegħu tat-16 ta' Frar 2011 (1),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-16 ta' Frar 2012 bit-titolu “White Paper – Aġenda għal Pensjonijiet Adegwati, Sikuri u Sostenibbli” [COM(2012)0055],

—

wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-16 ta’ Frar 2012, “White Paper – Aġenda għal Pensjonijiet Adegwati, Sikuri u Sostenibbli” (2),

—

wara li kkunsidra r-rapport imħejji b'mod konġunt mid-Direttorat Ġenerali għall-Impjiegi, l-Affarijiet Soċjali u l-Inklużjoni tal-Kummissjoni Ewropea u tal-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali bit-titolu “L-Adegwatezza tal-Pensjonijiet fl-Unjoni Ewropea 2010-2050” (Rapport dwar l-Adegwatezza 2012),

—

wara li kkunsidra r-rapport konġunt imħejji mid-Direttorat Ġenerali għall-Affarijiet Ekonomiċi u Finanzjarji tal-Kummissjoni Ewropea u tal-Kumitat tal-Politika Ekonomika bit-titolu “Ir-Rapport dwar it-Tixjiħ 2012: Projezzjonijiet ekonomiċi u baġitarji għas-27 Stat Membru tal-UE (2010-2060)” (3),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-23 ta' Novembru 2011 bit-titolu “Stħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2012” (COM(2011)0815) u r-riżoluzzjonijiet tiegħu tal-15 ta' Frar 2012 (4),

—

wara li kkunsidra d-Deċiżjoni tal-Kunsill 2010/707/UE tal-21 ta' Ottubru 2010 dwar il-linji gwida għall-politika tal-Istati Membri dwar l-impjiegi (5),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tad-9 ta' Ottubru 2008 dwar il-promozzjoni tal-inklużjoni soċjali u l-ġlieda kontra l-faqar, inkluż il-faqar fost it-tfal, fl-UE (6),

—

wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni tal-Kunsill għas-Sena Ewropea għat-Tixjiħ Attiv u s-Solidarjetà bejn il-Ġenerazzjonijiet (2012): Perspettivi għall-Futur (SOC 992/SAN 322) tas-7 ta’ Diċembru 2012,

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Impjiegi u l-Affarijiet Soċjali u l-opinjonijiet tal-Kumitat għall-Affarijiet Ekonomiċi u Monetarji, tal-Kumitat għas-Suq Intern u l-Ħarsien tal-Konsumatur u tal-Kumitat għad-Drittijiet tan-Nisa u l-Ugwaljanza bejn is-Sessi (A7-0137/2013),

A.

billi l-opinjonijiet tal-Parlament dwar il-Green Paper 2010 tal-Kummissjoni “Lejn pensjonijiet adegwati, sostenibbli u sikuri”, ġew espressi fir-riżoluzzjoni tiegħu tat-16 ta' Frar 2011;

B.

billi l-agħar kriżi finanzjarja u ekonomika fid-deċenni ttrasformat fi kriżi akuta tad-dejn sovran u kriżi soċjali li laqtet ħażin ħafna d-dħul tal-pensjoni ta' miljuni ta' ċittadini tal-UE; billi din il-kriżi wriet li l-ekonomiji Ewropej huma interdipendenti u li m’għadux possibbli li kwalunkwe pajjiż jiggarantixxi waħdu l-adegwatezza, is-sikurezza u s-sostenibbiltà tas-sistemi ta’ protezzjoni soċjali tiegħu;

C.

billi l-pensjonijiet huma s-sors prinċipali ta’ dħul għall-Ewropej kbar fl-età u suppost għandhom jiżguraw li l-anzjani jkollhom livell ta' għajxien deċenti u li jkunu jistgħu jkunu finanzjarjament indipendenti; billi, minkejja dan, madwar 22 % tan-nisa ta’ iktar minn 75 sena jinsabu taħt il-livell limitu tal-faqar tal-Unjoni Ewropea, u b’hekk jinsabu f’riskju ta’ esklużjoni soċjali, u billi n-nisa jirrappreżentaw il-maġġoranza tal-popolazzjoni ta’ iktar minn 75 sena;

D.

billi l-ewwel koorti tal-hekk imsejħa “ġenerazzjoni tal-baby boom” laħaq l-età pensjonabbli, u minħabba f’hekk l-isfida demografika ma għadhiex waħda futura iżda saret realtà tal-lum, u billi l-għadd ta' persuni li għandhom aktar minn 60 sena se jiżdied b'aktar minn 2 miljuni fis-sena;

E.

billi anki meta jitqiesu b’mod separat mill-kriżi ekonomika, it-tendenzi fit-tul demografiċi u tal-produttività jindikaw xenarju bi ftit li xejn tkabbir ekonomiku fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri, b'rati ta' tkabbir ekonomiku aktar baxxi b'mod sinifikanti minn dawk miksuba matul deċenni preċedenti;

F.

billi l-Kunsill Ewropew f'Marzu 2001 kien diġà approva l-Istateġija ta' Stokkolma fuq tliet approċċi mmirata biex: jitnaqqas b’pass mgħaġġel id-dejn pubbliku, jiżdiedu r-rati ta’ impjiegi u l-livelli ta’ produttività u jkunu riformati l-pensjoni, il-kura tas-saħħa u s-sistemi ta’ kura tas-saħħa fit-tul;

G.

billi l-influwenza negattiva tal-kriżi ekonomika u finanzjarja fl-Ewropa fuq il-pagi u l-impjiegi se żżid ir-riskju futur tal-faqar fix-xjuħija;

H.

billi r-rata tal-qgħad li dejjem qiegħda tikber u r-redditi diżappuntanti tas-swieq finanzjarji kienu ta’ dannu kemm l-iskemi tal-pensjoni ħallas waqt li tkun għaddej kif ukoll dawk iffinanzjati;

I.

billi l-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew jirrakkomanda li l-livelli minimi tal-pensjoni għandhom jogħlew bl-għan li jiġi pprovdut dħul mill-pensjoni li jaqbeż il-livell limitu tal-faqar;

J.

billi sistemi ta' rtirar huma elementi ewlenin tal-mudelli soċjali Ewropej, filwaqt li l-objettiv fundamentali u mhux negozjabbli tagħhom hu li jiġi żgurat standard ta' għajxien adegwat għall-persuni ta’ età avvanzata; billi l-provvediment ta' pensjoni jibqa' kompetenza tal-Istat Membru;

K.

billi s-sostenibilità tal-politika tal-pensjoni tmur lil hinn mill-kunsiderazzjonijiet fiskali; billi l-proporzjonijiet tat-tifdil privat, ir-rati tal-impjieg u l-iżviluppi demografiċi pprojettati għandhom rwol sinifikanti wkoll fl-iżgurar tas-sostenibbiltà;

L.

billi, fid-dibattitu Ewropew attwali, l-iskemi tal-pensjonijiet ta’ spiss jitqiesu sempliċiment bħala piż fuq il-finanzi pubbliċi minflok strument essenzjali għall-ġlieda kontra l-faqar fix-xjuħija u għar-ridistribuzzjoni tul il-ħajja ta’ individwi u fis-soċjetà kollha kemm hi;

M.

billi l-pensjonanti huma kategorija ewlenija tal-konsumaturi u kwalunkwe varjazzjoni fid-drawwiet tal-infiq tagħhom għandha riperkussjonijiet serji għall-ekonomija reali;

N.

billi f'ħafna pajjiżi tal-UE r-rati ta' fertilità għandhom baxxi, u dan qed iwassal għal tnaqqis fin-numru ta' persuni fl-età tax-xogħol fil-ġejjieni;

O.

billi, skont l-OECD, hemm nuqqas ta’ mobbiltà bejn l-Istati Membri u li 3 % biss taċ-ċittadini tal-UE fl-età tax-xogħol jgħixu fi Stat Membru ieħor (7);

P.

billi l-istudju dwar “Aġġornament tal-qagħda tan-nisa li jgħixu għal rashom” (8), mitlub mill-Kumitat għad-Drittijiet tan-Nisa u l-Ugwaljanza bejn is-Sessi tal-Parlament, juri r-riskji impliċiti ta’ wħud mill-arranġamenti eżistenti tal-pensjonijiet li jaggravaw l-iżbilanċi bejn is-sessi, speċjalment għan-nisa li jgħixu għal rashom;

Q.

billi d-Dokument ta' Ħidma tal-OECD Numru 116 fil-qasam soċjali, tal-impjiegi u tal-migrazzjoni, bit-titolu “Cooking, Caring and Volunteering: Unpaid Work Around the World” (9) titfa' dawl fuq l-importanza tax-xogħol mhux bi ħlas, li għadu mhuwiex rikonoxxut fl-iskemi tal-pensjonijiet nazzjonali;

R.

billi fl-UE, ir-rata ta’ impjieg tan-nies li għandhom bejn 55 u 64 sena hija 47,4 % biss u fil-każ tan-nisa 40,2 % biss; billi f’xi pajjiżi tal-UE, 2 % biss tal-postijiet battala kollha jimtlew minn persuni li għandhom 55 sena jew iktar; billi tali rati baxxi ta’ impjieg jikkawżaw distakk intraġenerazzjonali fil-pensjoni bejn in-nisa u l-irġiel, kif ukoll distakk iterġenerazzjonali li jwassal għal disparitajiet sostanzjali fir-riżorsi finanzjarji bejn il-ġenerazzjonijiet;

S.

billi l-iskemi tal-pensjonijiet fi ħdan u madwar l-Istati Membri jvarjaw b'mod sinifikanti, pereżempju fir-rigward tal-livell ta' finanzjament, il-livell ta' involviment tal-gvern, l-istruttura ta' governanza, it-tip ta' penzjoni, il-kosteffiċjenza, il-livell ta' kollettività u solidarjetà, u għalhekk ma teżistix tipoloġija komuni tal-UE;

1.

Jinnota li l-baġits nazzjonali huma taħt pressjoni severa u li t-tnaqqis ta' benefiċċji tal-pensjoni f'ħafna Stati Membri huwa konsegwenza tal-eskalazzjoni severa tal-kriżi finanzjarja u ekonomika; jiddeplora t-tnaqqis sever fl-Istati Membri li ntlaqtu l-aktar mill-kriżi, li tefa' lil ħafna pensjonanti fil-faqar jew poġġihom f'riskju ta’ faqar;

2.

Jenfasizza l-ħtieġa li l-UE u l-Istati Membri jevalwaw is-sostenibbiltà u l-adegwatezza attwali u futuri tas-sistemi tal-pensjonijiet u li jidentifikaw l-aħjar prattiki u strateġiji ta’ politika li jistgħu jwasslu għall-provvediment l-aktar kosteffikaċi u sikur tal-pensjonijiet fi ħdan l-Istati Membri;

3.

Jenfasizza l-probabbiltà ta' xenarju ekonomiku fit-tul b’livell ta' tkabbir baxx, li jkun jirrikjedi li l-Istati Membri jikkonsolidaw il-baġits tagħhom u jirriformaw l-ekonomiji tagħhom f’kundizzjonijiet ta’ awsterità, b’amministrazzjoni soda tal-finanzi pubbliċi; jaqbel mal-fehma espressa fil-White Paper tal-Kummissjoni li jeħtieġ li jitfasslu pensjonijiet okkupazzjonali kumplimentari ffinanzjati, minbarra l-prijorità li jiġu salvagwardjati il-pensjonijiet pubbliċi universali li minn tal-anqas jiggarantixxu livell deċenti ta' għajxien għal dawk kollha ta’ età avanzata;

4.

Jenfasizza li l-iskemi tal-pensjonijiet pubbliċi tal-ewwel pilastru, għadhom l-aktar sors importanti ta' dħul għall-pensjonanti; jiddispjaċih li fil-White Paper il-Kummissjoni ma tindirizzax b’mod xieraq l-importanza ta' skemi universali pubbliċi tal-ewwel pilastru li minn tal-anqas jilqgħu kontra l-faqar; jistieden lill-Istati Membri – bi qbil mal-miri tal-istrateġija Ewropa 2020 dwar żieda fl-impjiegi u l-ġlieda kontra l-faqar – biex ikomplu jaħdmu fuq strateġiji tas-suq tax-xogħol aktar attivi u inklużivi biex inaqqsu l-proporzjon ta' dipendenza ekonomika bejn il-persuni inattivi u dawk impjegati; jistieden lis-sħab soċjali u lill-Istati Membri jikkombinaw dawn ir-riformi ma' titjib kostanti fil-kundizzjonijiet tax-xogħol u l-implimentazzjoni ta' skemi ta' taħriġ tul il-ħajja li jippermettu li n-nies ikollhom karrieri aktar b'saħħithom u fit-tul sal-età statutorja tal-irtirar, u b'hekk jiżdied in-numru ta' persuni li jħallsu l-primjums tal-pensjoni, dan ukoll biex tiġi evitata żieda fl-ispejjeż tal-pensjonijiet pubbliċi li tipperikola l-finanzi pubbliċi sostenibbli; jistieden lill-Istati Membri jimplimentaw ir-riformi għas-sistemi tagħhom tal-ewwel pilastru b'tali mod li jitqies ukoll in-numru ta' snin kontributorji;

5.

Jistieden lill-Istati Membri jevalwaw bir-reqqa l-ħtieġa li jiġu implimentati riformi għas-sistemi tagħhom tal-ewwel pilastru, filwaqt li jitqiesu xejriet ġodda fl-istennija tal-għomor – u l-proporzjon li qed jinbidel bejn il-pensjonanti, il-persuni qiegħda, u l-persuni attivi ekonomikament – sabiex jiġi garantit livell ta' għajxien deċenti u indipendenza ekonomika għall-persuni ta’ età avvanzata, b'mod partikolari dawk li jappartjenu għal gruppi vulnerabbli;

6.

Josserva li l-kriżi ekonomika u finanzjarja u l-isfidi li jirriżultaw mill-popolazzjonijiet li qed jixjieħu wrew il-vulnerabbiltà kemm tal-iskemi finanzjati tal-pensjoni kif ukoll dawk ħallas waqt li tkun għaddej; jirrakkomanda sistemi tal-pensjoni fuq diversi pilastri, li jikkonsistu minn tal-anqas:

Jenfasizza li l-ewwel pilastru waħdu, jew flimkien mal-pensjoni tat-tieni pilastru (dejjem skont l-arranġamenti istituzzjonali nazzjonali jew skont il-leġiżlazzjoni) għandu jistabbilixxi dħul ta' sostituzzjoni diċenti bbażat fuq il-pagi preċedenti tal-ħaddiem, u li jkun ikkumplimentat, jekk possibbli:

Jistieden lill-Istati Membri jqisu l-introduzzjoni jew iż-żamma ta' skemi finanjarjament u soċjalment sostenibbli simili jew komparabbli fejn dawn għadhom ma jeżistux; jistieden lill-Kummissjoni tiżgura li kwalunkwe regolament eżistenti jew futur fil-qasam tal-pensjonijiet ikun iwassal għal dan l-approċċ u jkun jirrispettah bis-sħiħ.

7.

Jirrikonoxxi l-potenzjal tal-fornituri tal-pensjoni okkupazzjonali u individwali bħala investituri sostanzjali u affidabbli fit-tul fl-ekonomija tal-UE; jenfasizza l-kontribuzzjoni mistennija tagħhom għall-kisba tal-miri ewlenin tal-istrateġija Ewropa 2020 f’dak li għandu x’jaqsam mal kisba ta’ tkabbir ekonomiku sostenibbli, aktar impjiegi u impjiegi aħjar u soċjetajiet li jkunu soċjalment aktar inklużivi; jilqa', f'dan ir-rigward, l-inizjattiva li jmiss mill-Kummissjoni biex tniedi Green Paper dwar l-investiment fit-tul; iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex ma tipperikolax il-potenzjal ta' investiment u tirrispetta l-karatteristiċi differenti tal-fondi tal-pensjonijiet u fornituri tal-pensjonijiet oħra meta tintroduċi jew tibdel regolament tal-UE, speċjalment meta tiġi rieżaminata d-direttiva dwar l-attivitajiet u s-superviżjoni ta' istituzzjonijiet li jipprovdu rtirar okkupazzjonali;

8.

jistieden lill-Kummissjoni sabiex tqis l-effetti kumulattivi tal-leġiżlazzjoni tas-suq finanzjarju – pereżempju r-Regolament dwar l-Infrastruttura tas-Suq Ewropew (EMIR), id-Direttiva dwar is-Swieq fl-Istrumenti Finanzjarji (MiFID) u d-Direttiva riveduta dwar ir-Rekwiżiti ta' Kapital (DRK IV) – fuq il-fondi tal-pensjonijiet tat-tieni pilastru u l-kapaċità tagħhom li jinvestu fl-ekonomija reali, u biex tirrapporta dwar dan fil-Green Paper li jmiss dwar investimenti fit-tul;

9.

Ifakkar l-Istrateġija ta’ Lisbona 2000-2010, li fil-kuntest tagħha l-Kummissjoni u l-Istati Membri ddiskutew b’mod eżawrjenti, fuq perjodu ta’ għaxar snin, ir-riformi sturtturali fir-rigward tal-politika makroekonomika, mikroekonomika u tal-impjiegi, li rriżultaw f’rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiż ibbażati fuq it-Trattat lill-Istati Membri, fejn bosta minnhom huma relatati direttament jew indirettament mas-salvagwardja ta’ pensjonijiet adegwati u sostenibbli; jiddeplora n-nuqqas ta’ implementazzjoni ta’ dawn ir-rakkomandazzjonijiet li setgħu, b’mod sinifikanti, itaffu l-impatt tal-kriżi;

10.

Jilqa’ l-pubblikazzjonijiet komprensivi u ta’ kwalità għolja tar-"Rapport dwar it-Tixjiħ 2012 (10) u r-“Rapport dwar l-Adegwatezza” 2012 (11) li jesploraw l-adegwatezza u s-sostenibbiltà fuq żmien twil ta’ sistemi tal-pensjonijiet fl-Istati Membri kollha; jiddispjaċih dwar il-fatt li d-dimensjonijiet ta’ adegwatezza u sostenibbiltà tal-pensjonijiet huma koperti minn rapporti separati ta’ natura teknika ħafna; jitlob b’urġenza lill-Kummissjoni u lill-Kunsill jippubblikaw sommarju integrat, konċiż u mhux tekniku għaċ-ċittadini, li jippermetti liċ-ċittadini tal-UE jivvalutaw l-isfidi li taffaċċja s-sistema nazzjonali tagħhom fi tqabbil tal-UE;

11.

Jenfasizza l-importanza li tintuża metodoloġija uniformi biex tiġi kkalkulata s-sostenibbiltà fuq perjodu twil tal-finanzi pubbliċi u s-sehem tagħhom tal-obbligazzjonijiet relatati mal-pensjonijiet;

12.

Huwa tal-fehma li sabiex tinstab soluzzjoni effettiva għall-isfida tal-pensjonijiet, li tqis il-ħtieġa f'ħafna mill-Istati Membri li jiżdiedu l-għadd ta' snin kontributorji, u biex jitjiebu l-kundizzjonijiet tax-xogħol u t-tagħlim tul il-ħajja sabiex jippermettu li l-persuni jaħdmu mill-inqas sal-età statutorja tal-irtirar, u aktar jekk jixtiequ, huwa kruċjali li jkun kunsens bejn il-gvernijiet u min iħaddem u t-trejdjunjins;

13.

Jipproponi li rappreżentanti tal-etajiet kollha, inklużi ż-żgħażagħ u l-anzjani, li jħossu b'mod partikolari l-impatt tar-riformi, għandhom jiġu kkonsultati kif inhu xieraq dwar kwalunkwe riforma tal-pensjonijiet sabiex jiġu żgurati riżultati bbilanċjati u ġusti u sabiex jinżamm kunsens massimu bejn il-ġenerazzjonijiet;

14.

Jilqa' l-impetu ewlieni tal-White Paper li tissuġġerixxi li għandha tingħata attenzjoni fir-rigward tal-bilanċ bejn iż-żmien f'impjieg u l-irtirar, li għandhom jiġu żviluppati tfaddil komplementari tal-pensjoni privata u okkupazzjonali, u li għandhom jitjiebu l-għodod tal-UE għall-monitoraġġ tal-pensjonijiet, filwaqt li jenfasizza wkoll l-importanza li jitjieb il-litteriżmu tal-pensjoni;

15.

Jenfasizza li l-implimentazzjoni ta’ riformi strutturali mmirati biex iżidu r-rata ta' impjieg u li permezz tagħhom il-persuni jkunu jistgħu jilħqu l-età statutorja tal-pensjoni, li b'hekk jonqos il-proporzjon ta' dipendenza ekonomika, hija importanti ħafna biex jiġu ġġenerati d-dħul mit-taxxa u l-primjums soċjali u tal-pensjonijiet meħtieġa biex jikkonsolidaw il-baġits tal-Istati Membri u jiġu ffinanzjati skemi ta’ pensjonijiet adegwati, sikuri u sostenibbli; jenfasizza li dawn ir-riformi għandhom jitwettqu b'mod trasparenti li jippermetti li l-persuni jantiċipaw b'mod f'waqtu kwalunkwe effett li dawn ir-riformi jistgħu jinvolvu; jenfasizza r-riskju li l-qgħad u l-impjieg bi paga baxxa, part-time u atipiku jista' jirriżulta biss fi drittijiet għall-pensjoni parzjali, u b'hekk il-faqar isir aktar prevalenti f'età iktar avvanzata;

16.

Jistieden lill-Istati Membri biex: jadottaw miżuri komprensivi ta' politika attiva tas-suq tax-xogħol; jieħdu l-miżuri meħtieġa kontra xogħol mhux iddikjarat u l-evażjoni tat-taxxa u tal-primjums, bil-ħsieb ukoll li titħares il-kompetizzjoni ġusta; iwarrbu fondi għall-ġlieda kontra l-ispejjeż pubbliċi li dejjem qed jogħlew tal-popolazzjonijiet li qegħdin jirtiraw; u jippromwovu l-impjieg tajjeb, billi joffru fost affarijiet oħra, konsulenza komprensiva u appoġġ għal dawk li qed ifittxu l-impjieg u jippermettu lil gruppi partikolarment vulnerabbli jsibu xogħol;

17.

Jinnota l-aħħar referenza li saret mill-Kummissjoni Ewropea fir-Rapport Annwali dwar it-Tkabbir 2013, għall-ħtieġa li jsiru riformi fis-sistemi tal-pensjonijiet; jinnota, madankollu, li f’bosta Stati Membri għandha tingħata prijorità lill-allinjament tal-età reali tal-pensjoni ma' dik statutorja;

18.

Jilqa' l-impenji meħuda mill-Istati Membri sabiex jiżguraw sistemi tal-irtirar sostenibbli u adegwati fir-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għal kull pajjiż adottati mill-Kunsill fl-2012 fil-qafas tas-Semestru Ewropew;

19.

Josserva li iktar minn 17 % tal-persuni fl-Unjoni Ewropea bħalissa għandhom 65 sena jew iktar, u li, skont it-tbassir tal-Eurostat, din iċ-ċifra se tiżdied għal 30 % sal-2060;

20.

Jenfasizza l-aċċelerazzjoni tal-pressjoni maħluqa mill-iżviluppi demografiċi fuq il-baġits nazzjonali u s-sistemi tal-pensjonijiet issa li l-ewwel koortijiet “tal-ġenerazzjoni baby boom” qegħdin jirtiraw; jinnota l-progress inekwu u l-livelli irregolari ta' ambizzjoni madwar l-Istati Membri fil-formulazzjoni u l-implimentazzjoni ta' riformi strutturali mmirati biex iżidu l-impjieg, ineħħu gradwalment l-skemi ta' rtirar bikri u jevalwaw, fil-livell tal-Istati Membri u flimkien mas-sħab soċjali, il-ħtieġa li l-età tal-irtirar kemm statutorju kif ukoll effettiv jitqiegħdu fuq livell sostenibbli ma' żidiet fl-istennija tal-għomor; jenfasizza li l-Istati Membri li jonqsu milli jimplimentaw riformi gradwali issa jistgħu fi stadju aktar tard isibu ruħhom f'xenarju fejn ikollhom jimplimentaw riformi mqanqla minn xokk u b'konsegwenzi soċjali sinifikanti;

21.

Itenni s-sejħa biex ikun hemm rabta mill-qrib bejn il-benefiċċji tal-pensjonijiet u s-snin fl-impjieg u l-primjums imħallsa (“ekwità attwarja”), biex jiġi żgurat li dawk il-ħaddiema li jaħdmu aktar u għal żmien itwal jiġu ppremjati b’pensjoni aħjar filwaqt li jitqiesu l-perjodi ta' żmien barra mis-suq tax-xogħolminħabba kura ta’ persuni dipendenti; jirrakkomanda li l-Istati Membri, f'konsultazzjoni mas-sħab relevanti, ipoġġu projbizzjoni fuq l-irtirar obbligatorju mal-ilħuq tal-età statutorja tal-irtirar, sabiex il-persuni li jistgħu u jkunu jixtiequ jkomplu jaħdmu wara l-età statutorja tal-irtirar, jew li jkunu jixtiequ jintroduċu gradwalment l-irtirar tagħhom, ikunu jistgħu jagħmlu dan peress li l-estenzjoni tal-perjodu tal-ħlas tal-primjums flimkien mat-tnaqqis tal-perjodu ta' eliġibbiltà tal-benefiċċji jistgħu jgħinu biex titnaqqas kwalunkwe differenza tal-pensjoni b'pass mgħaġġel;

22.

Jenfasizza li l-preżunzjoni wara l-iskemi ta' rtirar bikri, fejn ħaddiema aktar avvanzati fl-età jitħallew jirtiraw kmieni sabiex ikun hemm impjiegi disponibbli għaż-żgħażagħ, ġiet ippruvata b'mod empiriku li hija ħażina peress li l-Istati Membri li għandhom l-ogħla rati ta' impjieg fost iż-żgħażagħ, fuq medja, huma wkoll dawk li għandhom l-ogħla rati ta' impjieg fost il-ħaddiema aktar avvanzati fl-età;

23.

Jistieden lis-sħab soċjali jadottaw approċċ ta' ċiklu tal-ħajja fil-politiki tar-riżorsi umani u jadattaw il-postijiet tax-xogħol f’dan ir-rigward; jitlob lill-impjegaturi jfasslu programmi li jappoġġaw it-tixjiħ attiv u b'saħħtu; jistieden lill-ħaddiema jieħdu sehem b'mod attiv f'opportunitajiet ta' taħriġ bħal dawn kif isiru disponibbli għalihom u biex iżommu ruħhom tajbin għas-suq tax-xogħol fl-istadji kollha tal-ħajja tax-xogħol tagħhom; Jenfasizza l-ħtieġa li tittejjeb l-integrazzjoni tal-ħaddiema anzjani fis-suq tax-xogħol, u jitlob approċċi ta’ innovazzjoni soċjali sabiex tiġi ffaċilitata ħajja tax-xogħol itwal, b'mod partikolari fl-impjiegi li jeħtieġu l-aktar sforz, permezz tal-adattament tal-postijiet tax-xogħol, il-ħolqien ta’ kundizzjonijiet ta' xogħol xierqa u billi tiġi offruta organizzazzjoni flessibbli tax-xogħol billi jsiru aġġustamenti fis-sigħat maħduma u t-tip ta' xogħol imwettaq;

24.

Jenfasizza l-ħtieġa li jittieħdu aktar miżuri preventivi tas-saħħa, jiġi intensifikat it-taħriġ (mill-ġdid) u tiġi miġġielda d-diskriminazzjoni fis-suq tax-xogħol ta' ħaddiema zgħażagħ u ta' dawk f'eta avvanzata; jenfasizza l-ħtieġa għall-infurzar u l-implimentazzjoni effettivi tal-leġiżlazzjoni dwar is-saħħa u s-sikurezza waqt ix-xogħol f'dan il-kuntest; jenfasizza li l-iskemi ta’ konsulenza jistgħu jirrappreżentaw soluzzjoni tajba biex il-ħaddiema anzjani jinżammu fix-xogħol għal żmien itwal u tiġi sfruttata l-esperjenza tagħhom bħala għajnuna biex iż-żgħażagħ jiġu integrati fis-suq tax-xogħol; jistieden lis-sħab soċjali jiżviluppaw mudelli attraenti għal tranżizzjoni flessibbli mill-impjieg għall-irtirar;

25.

Iħeġġeġ lill-Istati Membri biex jaġixxu b'mod vigoruż biex jirrealizzaw l-ambizzjonijiet ifformulati fil-Patt tal-UE għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi (2011-2020) li jiffukaw fuq l-għeluq tad-distakki bejn is-sessi u l-ġlieda kontra s-segregazzjoni tas-sessi u fuq il-promozzjoni ta' bilanċ aħjar bejn il-ħajja u x-xogħol għan-nisa u l-irġiel; jenfasizza li dawn l-objettivi huma fundamentali sabiex jiżdied l-impjieg fost in-nisa u għall-ġlieda kontra l-faqar tan-nisa fl-età tax-xogħol u f’età avvanzata;

26.

Jenfasizza li l-SMEs huma waħda mill-għejun prinċipali ta’ impjieg u tkabbir fl-UE u jistgħu jagħtu kontribut sinifikanti għas-sostenibilità u l-adegwatezza tas-sistemi tal-pensjonijiet fl-Istati Membri;

27.

Jilqa' l-istedina fil-White Paper għall-iżvilupp kemm ta' pensjonijiet okkupazzjonali iffinanzjati u komplementari aċċessibbli għall-ħaddiema kollha kkonċernati kif ukoll, jekk possibbli, tal-iskemi individwali; jenfasizza, madankollu, li l-Kummissjoni għandha minflok tirrakkomanda, tfaddil kollettiv tal-pensjonijiet okkupazzjonali supplimentari bbażat fuq is-solidarjetà, preferibbilment li jirriżulta minn ftehimiet kollettivi u stabbiliti fl-livell nazzjonali, settorjali jew tal-kumpanija, peress li dawn jippermettu għal solidarjetà bejn il-ġenerazzjonijiet, filwaqt li skemi individwali ma jippermettux; Jenfasizza l-ħtieġa urġenti li jiġu promossi sforzi li jibnu, sal-punt possibbli, sistemi ta' pensjonijiet okkupazzjonali komplementari;

28.

Jinnota li diversi Stati Membri diġà bdew programmi ewlenin ta’ riforma tal-pensjonijiet immirati lejn is-sostenibbiltà u l-adegwatezza; jenfasizza l-importanza li jiġi żgurat li kwalunkwe miżura proposta fil-livell tal-UE għandha tikkomplimenta u mhux tikkontradixxi l-programmi nazzjonali ta’ riforma tal-pensjonijiet; ifakkar li l-pensjonijiet jibqgħu kompetenza tal-Istati Membri, u jinsab imħasseb li kwalunkwe leġiżlazzjoni ulterjuri mill-UE f'dan il-qasam jista' jkollha impatti negattivi fuq l-iskemi ta' ċerti Stati Membri, speċjalment fir-rigward tal-karatteristiċi ta' sistemi tal- pensjonijiet okkupazzjonali;

29.

Jenfasizza l-ispejjeż operattivi baxxi ta' skemi kollettivi (tas-settur kollu) tal-pensjoni okkupazzjonali (preferibbilment mhux profittabbli), meta mqabbla ma' skemi individwali tat-tfaddil tal-pensjoni. jenfasizza l-importanza ta' spejjeż operattivi baxxi peress li anke tnaqqis limitat tal-ispejjeż jista' jwassal għal pensjonijiet sostanzjalment aktar għoljin. jenfasizza, madankollu, li sfortunatament – sal-lum il-ġurnata – dawn l-iskemi jeżistu biss fi ftit Stati Membri;

30.

Iħeġġeġ lill-Istati Membri u l-entitajiet li jamministraw l-iskemi tal-pensjoni jinfurmaw sew liċ-ċittadini dwar id-drittijiet tagħhom tal-pensjoni akkumulata, u jqajmu l-kuxjenza fosthom u jedukawhom sabiex ikunu jistgħu jagħmlu deċiżjonijiet infurmati sew dwar tfaddil futur addizzjonali tal-pensjoni; iħeġġeġ lill-Istati Membri jinfurmaw ukoll fil-ħin liċ-ċittadini dwar tibdiliet ippjanati fis-sistema tal-pensjonijiet sabiex ikunu jistgħu jieħdu deċiżjoni infurmata u maħsuba sew dwar it-tfaddil tal-pensjoni tagħhom; jistieden lill-Istati Membri jifformulaw u jinfurzaw regoli stretti ta' żvelar fir-rigward tal-ispejjeż operattivi u r-riskju u r-redditu fuq investimenti ta' fondi tal-pensjoni li joperaw fil-ġurisdizzjoni tagħhom;

31.

Jirrikonoxxi d-dispersjoni wiesgħa fil-karatteristiċi u r-riżultati fl-iskemi tal-pensjoni okkupazzjonali tal-Istati Membri fir-rigward tal-aċċess, is-solidarjetà, il-kosteffikaċja, ir-riskju u r-redditu; jilqa' l-intenzjoni tal-Kummissjoni, f'konsultazzjoni mill-qrib mal-Istati Membri, mas-sħab soċjali, mal-industrija tal-pensjonijiet u ma' partijiet interessati oħra, biex tiżviluppa kodiċi ta' prattika tajba għall-iskemi ta' pensjoni okkupazzjonali li jindirizzaw kwistjonijiet bħal kopertura aħjar tal-impjegati, il-fażi tal-ħlas, qsim tar-riskju u l-mitigazzjoni, kost-effettività, u l-assorbiment xokk b'konformità mal-prinċipju tas-sussidjarjetà; jenfasizza l-benefiċċju reċiproku li jittejjeb l-iskambju tal-aħjar prattiki bejn l-Istati Membri

32.

Jappoġġa l-intenzjoni tal-Kummissjoni li tkompli timmira fondi tal-UE – b'mod partikolari permezz tal-Fond Soċjali Ewropew (ESF) – biex tappoġġa proġetti mmirati lejn it-tixjiħ attiv u b'saħħtu fil-post tax-xogħol, u l-Programm għall-Bidla soċjali u l-Innovazzjoni (PSCI), biex tipprovdi appoġġ finanzjarju u prattiku lill-Istati Membri u lis-sħab soċjali li taħt il-kontroll tal-Parlament Ewropew, qed jikkunsidraw li jimplimentaw gradwalment skemi ta' pensjoni supplimentari kosteffikaċji, soġġetti għal sorveljanza min-naħa tal-Parlament;

33.

Jirrikonoxxi l-eteroġeneità sinifikanti ta' skemi tal-pensjoni fl-UE kollha iżda jenfasizza l-importanza li l-ħaddiema jkunu jistgħu jibdlu l-impjieg fi ħdan l-Istat Membru tagħhom jew 'il barra minnu; jenfasizza l-ħtieġa li jiġi garantit li l-ħaddiema mobbli jkunu jistgħu jakkwistaw u jippreservaw drittijiet tal-pensjoni okkupazzjonali; japprova l-approċċ iffavorit mill-Kummissjoni li jiffoka fuq is-salvagwardja tal-akkwist u l-preservazzjoni tad-drittijiet għall-pensjonijiet, u jistieden lill-Istati Membri jiżguraw li d-drittijiet fissi għall-pensjoni ta' ħaddiema mobbli huma ttrattati skont dawk ta' membri attivi jew dawk ta' nies irtirati; jinnota r-rwol importanti li l-Kummissjoni jista' jkollha fit-tneħħija tal-ostakoli għal moviment liberu, inklużi dawk li jfixklu l-mobbiltà; huwa tal-fehma li, apparti mill-ostakoli tal-lingwa u kunsiderazzjonijiet tal-familja, il-mobbiltà fis-suq tax-xogħol qed tiġi mfixkla minn perjodi twal ta' vestiment jew restrizzjonijiet tal-età u jistieden lill-Istati Membri biex inaqsuhom; jenfasizza li kwalunkwe azzjoni li tipromowovi l-mobbiltà għandha tkun ibbilanċjata bil-provvista kosteffikaċi ta’ skemi tal-pensjoni supplimentari u għandha tqis in-natura tal-iskemi tal-pensjoni nazzjonali;

34.

Jinnota l-proposta tal-Kummissjoni biex tevalwa r-rabtiet possibbli bejn ir-Regolament (KE) Nru 883/2004 dwar il-koordinazzjoni ta' sistemi ta' sigurtà soċjali u “ċerti” skemi ta' pensjoni okkupazzjonali; jenfasizza d-diffikultajiet prattiċi esperjenzati meta r-regolament imsemmi jiġi applikat għas-sistemi tas-sigurtà soċjali ferm differenti fost is-27 Stati Membri tal-UE. jirreferi għad-diversità tas-sistemi tal-pensjonijiet fi ħdan l-UE u għalhekk għall-kumplessità tal-applikazzjoni ta' approċċ ta' koordinazzjoni għall-għexieren ta' eluf ta' skemi tal-pensjoni tassew diverġenti li qegħdin joperaw fl-Istati Membri; jiddubita, għalhekk, il-prattikabbiltà tal-applikazzjoni ta' tali approċċ fil-qasam tal-iskemi tal-pensjoni okkupazzjonali kumplimentari;

35.

Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jaħdmu b'mod ambizzjuż biex jistabbilixxu u jżommu servizzi ta' traċċjar, possibbilment fuq l-internet, li jippermettu liċ-ċittadini jittraċċjaw id-drittijiet tal-pensjoni tagħhom kemm dawk relatati mal-impjieg kif ukoll dawk li mhumiex u b'hekk jagħmlu deċiżjonijiet f'waqthom u infurmati tajjeb dwar tfaddil tal-pensjoni addizzjonali u individwali (it-tielet pilastru); jitlob għal koordinazzjoni f'livell tal-UE biex tiġi żgurata kompatibbiltà adegwata tas-servizzi nazzjonali għall-ittraċċjar; jilqa' l-proġġett pilota tal-Kummissjoni f'dan il-qasam u jistieden lill-Kummissjoni tiżgura li l-pilota jkun komplimentat minn valutazzjoni tal-impatt dwar il-benefiċċji ekonomiċi tal-provvista ta’ informazzjoni konsolidata dwar il-pensjoni liċ-ċittadini tal-UE, b'mod aċċessibbli;

36.

Jinnota li, meta żviluppati b’mod sħiħ, is-servizzi tat-traċċar tal-pensjonijiet għandhom idealment ikopru mhux biss il-pensjonijiet tax-xogħol, iżda wkoll l-iskemi tat-tielet pilastru u informazzjoni individwalizzata dwar drittijiet tal-ewwel pilastru;

37.

Jiddubita l-ħtieġa għal-fond tal-UE għall-pensjoni ta' riċerkaturi;

38.

Jikkunsidra l-fatt li l-persuni inġenerali ikollhom ħajja aktar twila, b’saħħitha u aktar sinjura bħala wieħed mill-akbar kisbiet tas-soċjetà moderna; jitlob li jkun hemm ton pożittiv fid-dibattitu dwar it-tixjiħ, li min-naħa jindirizza l-isfida sinifikanti, iżda li jista' jingħeleb, li tippreżenta t-tixjiħ, filwaqt li min-naħa l-oħra jaħtaf l-opportunitajiet offruti mit-tixjiħ u “l-ekonomija tal-fidda”; jirrikonoxxi r-rwol attiv ħafna u ta’ valur li għandhom l-anzjani fis-soċjetajiet tagħna;

39.

Jenfasizza li l-għan tar-reviżjoni tad-Direttiva dwar l-Attivitajiet u s-Superviżjoni ta’ Istituzzjonijiet għall-Provvista ta’ Irtirar Okkupazzjonali (id-Direttiva IORP) għandu jkun li l-pensjonijiet okkupazzjonali fl-Ewropa kollha jinżammu adegwati, sostenibbli u sikuri billi jinħoloq ambjent li jistimula aktar il-progress fis-suq intern u nazzjonali f'dan il-qasam, billi tiġi pprovduta protezzjoni b'saħħitha għall-pensjonanti attwali u futuri u billi tiġi adattata, b'mod flessibbli, id-diversità transkonfinali u transsettorjali tal-iskemi eżistenti;

40.

Jemmen li l-iżgurar li sistemi tat-tieni pilastru tal-UE jikkonformaw ma' regoli prudenti sodi hija determinanti sabiex jintlaħaq livell għoli ta’ protezzjoni għall-membri u l-benefiċarji u jiġi rrispettat il-mandat tal-G20, li skontu l-istituzzjonijet finanzjarji kollha għandhom ikunu soġġetti għall-regolamentazzjoni xierqa u superviżjoni adegwata;

41.

Jitlob li f'dan il-kuntest, l-inizjattivi legiżlattivi tal-UE għandhom jirrispettaw l-għażliet meħuda mill-Istati Membri fir-rigward tal-fornituri tal-pensjonijiet tat-tieni pilastru;

42.

Jenfasizza li kwalunkwe xogħol regolatorju ieħor tal-UE fir-rigward ta' miżuri prekawzjonarji għandu jinbena fuq analiżi soda tal-impatt li għandha tinkludi d-dispożizzjoni li prodotti simili jkunu suġġetti għall-istess standards prudenti, għall-provvediment adegwat u l-mobbiltà tal-ħaddiema fl-Unjoni, u għandu jkollu l-għan ġenerali li jissalvagwardja l-intitolamenti akkumulati tal-impjegati; jenfasizza li kwalunkwe xogħol regolatorju ieħor tal-UE fir-rigward ta’ miżuri prekawzjonarji għandu jinbena wkoll fuq djalogu attiv mas-sħab soċjali u mal-partijiet interessati l-oħra u fuq fehim ġenwin dwar l-ispeċifiċitajiet nazzjonali u r-rispett lejhom; jenfasizza li s-sistemi tal-pensjoni huma integrati sew fiċ-ċirkostanzi kulturali, soċjali, politiċi u ekonomiċi ta’ kull Stat Membru; jenfasizza li l-fornituri kollha tal-pensjonijiet tat-tieni pilastru, tkun xi tkun il-forma legali tagħhom, għandhom ikunu soġġetti għal regolamentazzjoni soda u proporzjonata li tqis il-karatteristiċi tan-negozju tagħhom, b'mod partikolari dawk iffukati fuq perjodu twil;

43.

Jinsisti li l-pensjonijiet tat-tieni pilastru, irrispettivament mill-fornituri tagħhom, m’għandhomx ikunu pperikolati mir-regolamentazzjoni tal-UE li ma tqisx il-perspettivi tagħhom fuq perjodu twil;

44.

Iqis li l-proposti tal-Kummissjoni rigward il-miżuri prekawzjonarji mhux talli għandhom jidentifikaw u jqisu d-differenzi bejn is-sistemi nazzjonali, iżda għandhom japplikaw ukoll il-prinċipju “tal-istess riskju, l-istess regoli” fi ħdan kull sistema nazzjonali u pilastru rispettiv; jenfasizza li l-miżuri għandhom ikunu strettament konformi mal-prinċipju tal-proporzjonalità f’termini ta’ evalwazzjoni tal-għanijiet u l-benefiċċji kontra l-piżijiet finanzjarji, amministrattivi u tekniċi involuti u jqisu l-bilanċ ġust bejn l-infiq u l-benefiċċji;

45.

Iqis bħala utli, fir-rigward tal-miżuri prekawzjonarji kwalitattivi, il-proposti li jikkonċernaw il-governanza korporattiva msaħħa u l-ġestjoni tar-riskju – flimkiem ma' proposti li jirrigwardaw it-trasparenza mtejba u l-obbligi tal-iżvelar ta’ informazzjoni, kif ukoll l-iżvelar tal-infiq u t-trasparenza tal-istrateġiji ta' investiment, u dawn għandhom jitressqu fil-qafas ta' kwalunkwe reviżjoni, dment li jiġu rispettati l-prinċipji ta' sussidjarjetà u proporzjonalità; jinnota li, minħabba d-differenzi konsiderevoli bejn l-Istati Membri, il-konverġenza tal-miżuri prekawzjonarji kwalitattivi fil-livell tal-UE hija aktar fattibbli fuq terminu qasir ta' żmien milli l-konverġenza tal-miżuri prekawzjonarji kwantitattivi;

46.

Mhuwiex konvint li, skont l-informazzjoni disponibbli bħalissa, huwa xieraq li jkun hemm rekwiżiti fil-livell Ewropew fir-rigward ta’ kapital proprju jew ta’ valutazzjoni tal-karta tal-bilanċ; jirrifjuta, bi qbil ma' dan ir-raġunament, kwalunkwe reviżjoni tad-Direttiva IORP immirata biex tikseb dan; jemmen, madanakollu, li l-Istudju dwar l-Impatt Kwantitattiv (QIS) li qed isir bħalissa mill-Awtorità Ewropea tal-Assigurazzjoni u l-Pensjonijiet tax-Xogħol (EIOPA), kif ukoll l-analiżi ta’ segwitu possibbli għal dak l-istudju, għandhom jitqiesu sew f'dan il-kuntest ta' politika; jenfasizza li jekk dawn ir-rekwiżiti kellhom jiġu introdotti aktar tard, l-applikazzjoni diretta għar-rekwiżiti ta' Solvenza II għall-IORP ma tkunx l-aħjar strument;

47.

Ifakkar li d-Direttiva dwar il-Fondi tal-Pensjonijiet tapplika biss għal skemi tal-pensjoni volontarji u ma tkopri l-ebda strument li jkun parti mill-iskema tal-pensjoni pubblika obbligatorja;

48.

Jenfasizza li jeżistu differenzi kbar bejn prodotti ta’ assigurazzjoni u IORPs; jenfasizza li kwalunkwe applikazzjoni diretta ta’ rekwiżiti kwantitattivi ta’ Solvenza II għall-IORPs ma tkunx xierqa u tista' tkun potenzjalment ta' ħsara għall-interessi kemm tal-ħaddiema u kemm ta' min iħaddem; jopponi, għalhekk, l-applikazzjoni mingħajr adattament tar-rekwiżiti ta' Solvenza II għall-IORPs, filwaqt li jibqa' miftuħ għal approċċ li jfittex is-sigurtà u s-sostenibbiltà;

49.

Jenfasizza li s-sħab soċjali (jiġifieri min iħaddem u l-ħaddiema) għandhom responsabbiltà komuni għall-kontenut tal-arranġamenti tal-pensjonijiet tax-xogħol; jenfasizza li ftehimiet kuntrattwali bejn is-sħab soċjali jeħtieġ li jiġu rikonoxxuti f'kull żmien b’mod partikolari fir-rigward tal-bilanċ bejn riskji u benefiċċji li skema tal-pensjoni okkupazzjonali timmira li tilħaq;

50.

Iqis li l-iżvilupp ulterjuri ta’ mudelli ta’ solvenza fil-livell tal-UE, bħall-Karta tal-Bilanċ Olistika (HBS), ikun utli biss jekk l-applikazzjoni tagħhom, fuq il-bażi ta’ analiżi soda tal-impatt, turi li tkun realistika f’termini prattiċi u effettiva f’termini ta’ spejjeż u benefiċċji, b’mod partikolari minħabba d-diversità tal-IORPs fi ħdan l-Istati Membri; jenfasizza li kwalunkwe żvilupp addizzjonali ta' varjazzjonijiet ta' Solvenza II jew ta' HBS m'għandux ikollu l-għan li jintroduċi dispożizzjonijiet bħal dawk ta' Solvenza II;

51.

Jinnota varjetà kbira fid-disinn tal-pjanijiet tal-pensjoni, li jvarjaw minn benefiċċji definiti (BD) għal kontribuzzjoni definita (KD) jew skemi mħallta; jinnota wkoll ċaqliqa minn skemi BD għal skemi KD jew it-twaqqif ta’ pilastri ffinanzjati b’mod obbligatorju f’xi Stati Membri; jenfasizza li dan iżid il-bżonn ta' aktar trasparenza u forniment ta’ informazzjoni aħjar liċ-ċittadini rigward il-benefiċċji mwiegħda, il-livelli ta’ spiża u l-istrateġiji ta’ investiment;

52.

Jirrimarka li l-idea li jiġu stabbiliti kundizzjonijiet ugwali ta’ kompetizzjoni bejn assigurazzjoni fuq il-ħajja u IORPs tat-tieni pilastru hija relevanti biss sa ċertu punt, minħabba d-differenzi kbar bejn prodotti ta’ assigurazzjoni u IORPs li jiddependu fuq il-profil tar-riskju, il-grad ta' integrazzjoni fis-suq finanzjarju u l-karattru ta' kwalunkwe fornitur partikolari li jkun favur il-profitt jew mhux għall-profitt; jirrikonoxxi li minħabba kompetizzjoni bejn il-fornituri ta’ assigurazzjoni fuq il-ħajja u IORPs tat-tieni pilastru, huwa essenzjali li prodotti bl-istess riskji jkunu soġġetti għall-istess regoli biex jiġi evitat li jkunu żgwidati l-benefiċjarji u jiġu pprovduti bl-istess livell ta’ protezzjoni prudenzjali;

53.

Jemmen li fil-każ ta’ insolvenza t-talbiet skont l-Artikolu 8 tad-Direttiva 2008/94/KE għandhom ikunu konsistentement ssalvagwardati fl-Istati Membri kollha;

54.

Jistieden lill-Kummissjoni tagħti ħarsa ġenerali komprensiva fuq is-sistemi u l-miżuri nazzjonali tas-sigurtà soċjali u, jekk jiġu identifikati inadegwatezzi f’dik l-evalwazzjoni, tfassal proposti tal-UE mtejba sabiex tiżgura li mekkaniżmi affidabbli, sempliċi, kosteffiċjenti u proporzjonati għal protezzjoni tad-drittijiet tal-pensjonijiet okkupazzjonali jiġu stabbiliti fl-UE kollha;

55.

jinnota li f'xi Stati Membri, dawk li jħaddmu diġà jsostnu l-iskemi tal-pensjoni tagħhom permezz ta' skemi ta' protezzjoni, segregazzjoni tal-assi, tmexxija indipendenti ta’ skemi u status ta’ kreditur ta’ prijorità ta’ skemi ta’ pensjoni qabel l-azzjonisti fil-każ ta' insolvenza ta’ kumpanija;

56.

Jenfasizza li kwistjonijiet rigward il-protezzjoni tal-pensjoni f’każ ta’ insolvenza huma relatati mill-qrib ma’ aspetti importanti tar-reviżjoni tad-Direttiva IORP; jenfasizza li l-Kummissjoni, fl-iżvilupp ta’ dawn iż-żewġ direttivi, għandha tiżgura li jkunu kongruwenti u kompatibbli b’mod sħiħ;

57.

Jirrealizza li t-tifsira, l-iskop u l-kompożizzjoni tat-tielet pilastru hi differenti fl-Istati Membri differenti;

58.

Jiddispjaċih li s-sistemi tat-tielet pilastru huma ħafna drabi aktar intensivi fir-rigward tal-kostijiet, aktar riskjużi u inqas trasparenti minn sistemi tal-ewwel pilastru; jitlob għall-istabbiltà, l-affidabbiltà u sostenibbiltà għat-tielet pilastru;

59.

Jikkunsidra li f’ċertu każijiet tfaddil għall-pensjoni privata jista’ jkun neċessarju biex tinbena pensjoni adegwata; iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tikkoopera mal-Istati Membri fuq il-bażi ta’ approċċ tal-aħjar prattiki u tevalwa u ttejjeb inċentivi għal tfaddil ta’ pensjoni privata, b’mod partikolari għal individwi li inkella ma jibnux pensjoni adegwata;

60.

Iqis li hija utli li jkun hemm valutazzjoni ta’ prattiki tajba stabbiliti u proposti għall-ottimizzazzjoni ta’ inċentivi;

61.

Jenfasizza li l-prijorità l-aktar importanti ta’ politika pubblika m’għandhiex tkun li tissussidja skemi tat-tielet pilastru, imma li tiżgura li kulħadd ikun protett adegwatament fi ħdan l-ewwel pilastru li jkun jaħdem sew u jkun sostenibbli;

62.

Iħeġġeġ lill-Kummissjoni teżamina l-vulnerabilità fil-konfront tal-kriżijiet tas-sistemi tat-tielet pilastru li huma bbażati fuq il-kapital u tagħmel rakkomandazzjonijiet biex jitnaqqas ir-riskju;

63.

Jipproponi li, fil-livell nazzjonali, jiġu eżaminati l-limitazzjonijiet legali fil-kostijiet fil-konklużjoni u l-ġestjoni ta’ kuntratti, fil-bdil tal-fornitur jew fil-bdil tat-tip ta’ kuntratt u biex isiru rakkomandazzjonijiet f’dan ir-rigward;

64.

Jikkunsidra li l-kodiċi ta’ kondotta fir-rigward tal-kwalità, il-provvista ta’ informazzjoni lill-konsumaturi u l-protezzjoni tal-konsumatur fit-tielet pilastru jistgħu jżidu l-attrazzjoni lejn il-pjanijiet tal-pensjoni tat-tielet pilastru; jinkoraġġixxi lill-Kummissjoni biex tiffaċilita l-iskambju tal-aħjar prattiki eżistenti fl-Istati Membri;

65.

Jappoġġa l-elaborazzjoni u t-twaqqif ta’ kodiċijiet ta’ kondotta volontarji fil-livell tal-UE – u possibilment skemi ta’ ċertifikazzjoni tal-prodott – fir-rigward tal-kwalità, l-informazzjoni lill-konsumaturi u l-protezzjoni tagħhom fit-tielet pilastru; jekk il-kodiċijiet ta' kondotta volontarji ma jirnexxux, jirrakkomanda li l-Istati Membri jassumu kompiti regolatorji f'dawn l-oqsma;

66.

Jistieden lill-Kummissjoni sabiex tfittex modi kif tista’ tuża aħjar il-leġiżlazzjoni tas-settur finanzjarju tal-UE meta tasal biex tiżgura li l-konsumaturi jingħataw pariri finanzjarji preċiżi u imparzjali dwar il-pensjoni u prodotti relatati mal-pensjonijiet;

67.

Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri kkonċernati biex jilħqu ftehim, speċjalment dwar kif tkun evitata taxxa doppja u n-nuqqas ta' tassazzjoni doppja fil-qasam tal-pensjonijiet transkonfinali;

68.

Iqis it-taxxi diskriminatorji wkoll bħala ostakolu kbir għall-mobbiltà transkonfinali u jitlob l-abolizzjoni tagħhom malajr kemm jista’ jkun, għalkemm jinnota kompetenza limitata tal-UE fil-qasam tal-politika tat-taxxa tal-Istati Membri;

69.

Iqis utli investigazzjoni tal-ostakoli għad-dritt kuntrattwali;

70.

Iħeġġeġ lill-Kummissjoni tinvolvi b’mod xieraq is-sħab soċjali permezz tal-istrutturi disponibbli;

71.

1 a. Ifakkar l-isfida tal-ġeneru rigward il-pensjonijiet; iqis li n-numru dejjem jikber ta' persuni anzjani, speċjalment nisa, li jgħixu fil-faqar huwa allarmanti; jenfasizza li l-iskemi tal-pensjoni pubbliċi tal-ewwel pilastru għandhom jiggarantixxu minn tal-anqas livell deċenti ta' għajxien għal kulħadd jenfasizza li l-ugwaljanza bejn is-sessi fis-suq tax-xogħol hija kruċjali biex tiġi żgurata s-sostenibbiltà tas-sistemi tal-pensjoni, peress li rati aktar għoljin ta' impjieg isaħħu t-tkabbir ekonomiku u jwasslu għall-ħlas ta' aktar primjums. Iqis li l-ugwaljanza tal-età tal-pensjoni għall-irġiel u n-nisa għandha tkun akkumpanjata minn politiki effikaċi biex jiżguraw paga ugwali għal xogħol ugwali, ir-rikonċiljazzjoni tax-xogħol ma' kura għal dawk dipendenti; jenfasizza l-ħtieġa li titqies l-introduzzjoni ta' krediti tal-pensjoni relatati mal-kura bħala rikonoxximent għall-kura li tingħata lil persuni dipendenti, li normalment ma tiġix rimunerata.

72.

Jilqa’ t-talba espressa fil-White Paper biex l-Istati Membri jikkunsidraw l-iżvilupp ta' krediti ta’ kura biex jiġi żġurat li l-perjodi ddedikati għall-kura ta’ persuni dipendenti jitqiesu waqt li jkun qed jiġu kkalkolati l-intitolamenti individwali tal-penzjoni tan-nisa u l-irġiel; jenfasizza li tqassim mhux indaqs ta' responsabbiltajiet tal-familja bejn in-nisa u l-irġiel – li ħafna drabi jfisser li n-nisa jkollhom impjiegi inqas sikuri, anqas imħallsa jew saħansitra mhux dikjarati u li għandhom impatt negattiv fuq l-intitolamenti tal-pensjoni – u nuqqas ta' servizzi aċċessibbli u affordabbli u faċilitajiet ta' kura u miżuri ta' awsterità reċenti f'dan il-qasam qed ikollhom impatt dirett speċjalment fuq il-possibbiltajiet tan-nisa li jaħdmu u jakkumilaw pensjoni; għahekk jistieden lill-Kummussjoni tikkummissjona studju dwar il-kwestjoni;

73.

Ifakkar il-ħtieġa, għal xi Stati Membri, li jieħdu miżuri biex jeliminaw id-differenzi fil-pagi u d-dħul bejn in-nisa u l-irġiel għall-istess xogħol u d-diskrepanzi fil-kisba tal-karigi ta’ responsabilità, kif ukoll l-inugwaljanzi bejn is-sessi fis-suq tax-xgħol, li jaffettwaw ukoll il-pensjonijiet u li jirriżultaw f'differenza sostanzjali bejn il-pensjonijiet imħallsa lin-nisa u l-pensjonijiet ħafna ogħla mħallsa lill-irġiel; iħeġġeġ lill-Kummissjoni tressaq reviżjoni tal-leġiżlazzjoni eżistenti; jinnota li, minkejja kampanji, miri u miżuri numerużi fis-snin reċenti, id-differenza fil-pagi bejn in-nisa u l-irġiel għadha mifruxa b'mod persistenti;

74.

Jistieden lill-Kummissjoni u l-Istati Membri jiżguraw l-applikazzjoi tal-prinċipju ta' trattament ugwali bejn in-nisa u l-irġiel;

75.

Jenfasizza li jeħtieġ li jittieħdu miżuri ta' urġenza kontra d-differenza fil-pagi bejn in-nisa u l-irġiel fis-settur privat, ħaġa li hi partikolarment gravi f'ħafna Stati Membri;

76.

Jenfasizza l-ħtieġa li titnaqqas id-differenza fil-pagi bejn in-nisa u l-irġiel bl-istess ħiliet u l-istess impjieg, peress li din tikkawża li l-introjtu tan-nisa jibqa' dejjem lura wara dak tal-irġiel u jżid in-numru għoli ta' nisa li jgħixu fil-faqar meta joħorġu bil-pensjoni ew jormlu;

77.

Jenfasizza li l-għomor itwal tan-nisa ma għandux ikun il-kawża ta’ diskriminazzjoni fil-kalkoli tal-pensjoni;

78.

Iħeġġeġ lill-Istati Membri jirrispettaw u infurzaw il-leġiżlazzjoni dwar id-drittijiet għall-maternità bil-għan li n-nisa ma sofrux l-iżvantaġġi f'termini tal-pensjonijiet minħabba l-fatt li saru ommijiet matul il-ħajja tax-xogħol tagħhom;

79.

Iqis li, fi prospettiva ta' ugwaljanza bejn is-sessi, tinħtieġ individwalizzazzjoni tad-drittijiet tal-pensjoni, iżda fl-istess ħin jeħtieġ tiġi garantita s-sigurtà ta' ħafna nisa anzjani li bħalissa jiddependu mill-pensjoni tar-romol u fuq drittijiet derivati oħrajn;

80.

Jiġbed l-attenzjoni lejn il-fatt li l-Istati Membri għandhom jappoġġjaw ir-riċerka dwar l-impatt tal-formuli differenti ta' indiċizzazzjoni tal-pensjonijiet rigward is-sogru tal-faqar fix-xjuħija, filwaqt li jqisu d-dimensjoni tas-sessi; jistieden lill-Istati Membri jqisu b'mod partikolari l-evoluzzjoni fil-bżonnijiet tan-nies meta jixjieħu, pereżempju l-kura għal żmien twil, sabiex jiżguraw li l-anzjani, prinċipalment in-nisa, ikunu jistgħu jirċievu pensjoni adegwata u jgħixu b'dinjità;

81.

Jagħti struzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

12.2.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 55/54

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-6 ta' Diċembru 2012 dwar Pjan ta' Azzjoni għat-tisħiħ tal-ġlieda kontra l-frodi tat-taxxa u l-evażjoni tat-taxxa (COM(2012)0722),

—

wara li kkunsidra r-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni tas-6 ta’ Diċembru 2012 dwar il-pjanifikazzjoni fiskali aggressiva (C(2012)8806),

—

wara li kkunsidra r-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni tas-6 ta’ Diċembru 2012 dwar miżuri maħsuba biex jinkoraġġixxu lill-pajjiżi terzi biex japplikaw standards minimi ta’ governanza tajba fi kwistjonijiet tat-taxxa (C(2012)8805),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-27 ta' Ġunju 2012 dwar mezzi konkreti li jsaħħu l-ġlieda kontra l-frodi tat-taxxa u l-evażjoni tat-taxxa inkluż f'dak li jirrigwarda lil pajjiżi terzi (COM(2012)0351),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-28 ta' Novembru 2012 dwar l-Istħarriġ Annwali ta’ Tkabbir 2013 (COM(2012)0750),

—

wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni tal-5 ta’ Frar 2013 għal Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-prevenzjoni tal-użu tas-sistema finanzjarja għall-għanijiet ta' ħasil tal-flus u ta' finanzjament tat-terroriżmu (2013/0025(COD)),

—

wara li kkunsidra r-Rakkomandazzjonijiet tat-Task Force ta’ Azzjoni Finanzjarja (FATF) ta’ Frar 2012 dwar standards internazzjonali dwar il-ġlieda kontra l-ħasil tal-flus u l-finanzjament tat-terroriżmu u l-proliferazzjoni,

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-19 ta' April 2012 dwar l-appell għal modi konkreti biex jiġu miġġielda l-frodi fiskali u l-evażjoni fiskali (1),

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-10 ta' Frar 2012 ta' Richard Murphy FCA intitolat “Closing the European Tax Gap”,

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tal-Kunsill tal-1 ta’ Diċembru 1997 dwar kodiċi ta’ kondotta fil-qasam tat-tassazzjoni tal-impriżi u r-rapport tal-Grupp tal-Kodiċi ta’ Kondotta għat-Tassazzjoni tal-Intrapriżi lill-Kunsill tal-4 ta’ Diċembru 2012,

—

wara li kkunsidra r-Rapport tal-OECD intitolat “Addressing Base Erosion and Profit Shifting” (2013),

—

wara li kkunsidra l-Konklużjonijiet tal-ECOFIN u r-Rapport tal-ECOFIN lill-Kunsill Ewropew dwar kwistjonijiet ta’ taxxa tat-22 ta’ Ġunju 2012,

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-8 ta’ Marzu 2011 dwar kooperazzjoni ma’ pajjiżi li qed jiżviluppaw dwar il-promozzjoni ta’ governanza tajba fi kwistjonijiet tat-taxxa (2),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni leġiżlattiva tiegħu tad-19 ta’ April 2012 dwar proposta għal direttiva tal-Kunsill dwar BKKTK (3),

—

wara li kkunsidra l-Communiqué wara l-Laqgħa tal-Ministri tal-Finanzi u l-Gvernaturi tal-Banek Ċentrali tal-G20 li seħħet f’Moska fil-15 u s-16 ta’ Frar 2013,

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-10 ta’ Frar 2010 dwar il-promozzjoni ta’ governanza tajba fi kwistjonijiet fiskali (4),

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Affarijiet Ekonomiċi u Monetarji u l-opinjonijiet tal-Kumitat għall-Iżvilupp u l-Kumitat għall-Kontroll tal-Baġit (A7-0162/2013),

A.

billi kull sena fl-UE jintilef l-ammont stmat u skandaluż ta' EUR 1 triljun fi dħul ta' taxxa potenzjali minħabba l-frodi tat-taxxa, l-evażjoni tat-taxxa, l-evitar tat-taxxa u l-ippjanar aggressiv tat-taxxa, li jirrappreżenta spiża ta' madwar EUR 2000 fis-sena għal kull ċittadin Ewropew, mingħajr ma jittieħdu miżuri xierqa bħala rispons (5);

B.

billi dan it-telf jirrappreżenta: periklu għas-salvagwardja ta' ekonomija tas-suq soċjali tal-UE bbażata fuq servizzi pubbliċi ta’ kwalità; theddida għall-funzjonament tajjeb tas-Suq Uniku; rigress fl-effiċjenza u s-sens ta' ġustizzja tas-sistemi tat-taxxa fl-UE; u riskju għat-trasformazzjoni ekoloġika tal-ekonomija; billi jipproduċi u jiffaċilita aktar profitti żejda li jkunu detrimentali għas-soċjetà li jwasslu għal inugwaljanza, li jżidu n-nuqqas ta’ fiduċja taċ-ċittadini fl-istituzzjonijiet demokratiċi u li jikkultivaw ambjent ta’ defiċit demokratiku;

C.

billi parti importanti mis-sostenibilità fiskali hija l-iżgurar tal-bażi tad-dħul tagħna;

D.

billi l-frodi tat-taxxa u l-evażjoni tat-taxxa huma attività illegali ta’ evażjoni tat-taxxa dovuta filwaqt li, min-naħa l-oħra, l-evitar tat-taxxa huwa l-użu legali iżda dubjuż tar-reġim tat-taxxa biex titnaqqas jew tiġi evitata t-taxxa dovuta, u l-pjanifikazzjoni fiskali aggressiva tikkonsisti f’li wieħed jieħu vantaġġ mit-teknikalitajiet ta’ sistema fiskali jew mid-diskrepanzi bejn żewġ sistemi fiskali jew aktar bl-iskop ta’ tnaqqis fit-taxxa dovuta;

E.

billi l-prattiki tal-evitar tat-taxxa, faċilitati mid-dematerjalizzazzjoni tal-ekonomija li dejjem tiżdied, iwasslu għal distorsjonijiet tal-kompetizzjoni dannużi għall-intrapriżi u t-tkabbir Ewropew;

F.

billi l-iskala tal-frodi tat-taxxa u tal-evitar tat-taxxa tnaqqas il-fiduċja u l-kunfidenza taċ-ċittadini fil-ġustizzja u l-leġittimità tal-ġbir tat-taxxa u s-sistema tat-taxxa kollha kemm hi;

G.

billi n-nuqqas ta’ koordinazzjoni tal-politiki tat-taxxa fl-UE jwassal għal spiża u piż amministrattiv sinifikanti għaċ-ċittadini u n-negozji li joperaw transkonfinalment fl-UE, u dan jista’ jirriżulta f’nontassazzjoni mhux intenzjonata jew iwassal għal frodi tat-taxxa u evitar tat-taxxa;

H.

billi l-persistenza ta' tgħawwiġ ikkawżat minn prattiki fiskali mhux trasparenti jew li huma ta' ħsara min-naħa ta' ġurisdizzjonijiet li jagħmluha ta' rifuġji fiskali tista' twassal għal flussi artifiċjali u effetti negattivi fi ħdan is-suq intern tal-UE; billi kompetizzjoni fiskali ta’ ħsara fl-UE tmur b’mod ċar kontra l-loġika ta’ suq uniku; billi hemm bżonn ta' aktar sforzi sabiex il-bażijiet tat-taxxa jiġu armonizzati f’Unjoni ekonomika, fiskali u baġitarja li tkun dejjem eqreb;

I.

billi pajjiżi li jgawdu minn programmi ta’ assistenza – wara li intensifikaw il-ġbir tat-taxxi u eliminaw il-privileġġi skont il-proposti tat-Trojka – fl-aħħar snin raw ħafna mill-kumpaniji l-kbar tagħhom jitilqu biex igawdu privileġġi fiskali offruti minn pajjiżi oħra;

J.

billi fil-prattika dan għadda l-piż tat-taxxi għal fuq ħaddiema u familji bi dħul baxx u sforza l-gvernijiet biex jagħmlu tnaqqis fis-servizzi pubbliċi li huwa ta’ ħsara għalihom;

K.

billi t-tnaqqis fl-impjiegi fil-parti l-kbira tal-awtoritajiet fiskali nazzjonali tal-Istati Membri permezz ta’ miżuri ta’ awsterità matul dawn l-aħħar snin ipperikola bil-kbir l-implimentazzjoni tal-Pjan ta’ Azzjoni tal-Kummissjoni;

L.

billi l-użu ta' prattiki ta' evitar tat-taxxa minn impriżi multinazzjonali jmur kontra l-prinċipju ta’ kompetizzjoni ġusta u responsabilità korporattiva;

M.

billi r-rispons ta’ wħud mill-kontribwenti għall-passi li ttieħdu mill-Istati Membru bħala rimedju għan-nuqqas ta’ trasparenza kien li huma jgħaddu t-tranżazzjonijiet kummerċjali tagħhom minn ġurisdizzjoni oħra li għandha livell anqas ta’ trasparenza;

N.

billi l-miżuri nazzjonali unilaterali rriżultaw f'ħafna każijiet mhux effettivi, mhux suffiċjenti u f’ċerti każijiet ukoll ta’ detriment għall-kawża, u dan jeħtieġ approċċ ikkoordinat u fuq diversi binarji fil-livelli nazzjonali, tal-UE u internazzjonali; billi l-ġlieda effettiva kontra l-frodi tat-taxxa, l-evażjoni tat-taxxa, l-evitar tat-taxxa u l-pjanifikazzjoni fiskali aggressiva tirrikjedi kooperazzjoni rinfurzata b'mod b'saħħtu bejn l-awtoritajiet tat-taxxa ta’ Stati Membri differenti kif ukoll kooperazzjoni rinfurzata tal-awtoritajiet tat-taxxa ma’ awtoritajiet oħra li jinfurzaw il-liġi fi Stat Membru partikolari;

O.

billi, kif iddikjarat mill-OECD fir-rapport tagħha “Kif Nindirizzaw l-Erożjoni ta’ Bażi u Ċaqliq tal-Profitt”, il-kwistjoni ta’ politika fundamentali li għandha tkun trattata hija l-fatt li l-prinċipji komuni internazzjonali li joħorġu minn esperjenzi nazzjonali sabiex jaqsmu ġurisdizzjoni fiskali ma żammewx il-pass mal-ambjent tan-negozju li qed jinbidel; billi huwa meħtieġ rwol aktar attiv mill-Kummissjoni u l-Istati Membri fl-arena internazzjonali sabiex jaħdmu għat-twaqqif ta’ standards internazzjonali bbażati fuq prinċipji ta’ trasparenza, skambju ta’ informazzjoni u t-tneħħija ta’ miżuri fiskali ta’ ħsara;

P.

billi l-pajjiżi li qed jiżviluppaw ma għandhomx is-saħħa ta’ negozjar sabiex iġiegħlu lir-rifuġji fiskali sabiex jikkooperaw, jiskambjaw l-informazzjoni u jsiru trasparenti;

Q.

billi l-ġurnalisti investigattivi, is-settur mhux governattiv u l-komunità akkademika kienu strumentali biex jikxfu każijiet ta’ frodi tat-taxxa, evitar tat-taxxa u rifuġji fiskali u biex jinfurmaw lill-pubbliku dwar dan;

R.

billi mat-tisħiħ tal-mezzi biex jinstabu l-frodi tat-taxxa għandha tissaħħaħ ukoll il-leġiżlazzjoni eżistenti dwar l-għajnuna għall-irkuprar tat-taxxi, l-ugwaljanza fit-trattament tat-taxxa u l-prattikabiltà għan-negozji;

S.

billi l-Ministri tal-Finanzi Ewropej li ltaqgħu matul il-laqgħa ta’ G20 f’Moska, fi Frar 2013, ħalfu li jieħdu l-azzjoni meħtieġa biex jitrattaw l-evitar tat-taxxa u kkonfermaw li l-miżuri nazzjonali biss mhumiex ser jagħtu l-effetti mixtieqa;

T.

billi l-ipprezzar ta’ trasferimenti li jirriżulta fl-evitar tat-taxxa jaffettwa negattivament il-baġits tal-pajjiżi li qed jiżviluppaw billi ġie sfurzat fuqhom telf stmat ta’ madwar EUR 125 biljun fi dħul fiskali annwalment, kważi darbtejn l-ammont li jirċievu bħala assistenza internazzjonali;

U.

billi s-setgħa li jilleġiżlaw dwar it-tassazzjoni tinsab bħalissa fi ħdan l-Istati Membri;

1.

Jilqa' l-Pjan ta' Azzjoni tal-Kummissjoni u r-rakkomandazzjonijiet tiegħu li jħeġġu lill-Istati Membri jieħdu azzjoni immedjata u kkoordinata kontra r-rifuġji fiskali u l-pjanifikazzjoni fiskali aggressiva;

2.

Jilqa’ d-determinazzjoni espressa mill-Ministri tal-Finanzi tal-G20 sabiex jindirizzaw l-erożjoni ta’ bażi u ċ-ċaqliq tal-profitti;

3.

Iħeġġeġ lill-Istati Membri jonoraw l-impenn tagħhom, iħaddnu l-Pjan ta’ Azzjoni tal-Kummissjoni, jimplimentaw bis-sħiħ iż-żewġ rakkomandazzjonijiet; jinsisti li l-Istati Membri jidħlu f'negozjati serji, jiffinalizzaw il-proċeduri għall-proposti leġiżlattivi pendenti kollha u japplikaw miżuri fir-rigward ta’ kwistjonijiet ta’ frodi tat-taxxa, evażjoni tat-taxxa, evitar tat-taxxa, pjanifikazzjoni fiskali aggressiva u rifuġji fiskali fit-territorji dipendenti tagħhom;

4.

Jiddeplora l-fatt li l-Istati Membri għadu ma rnexxilhomx jilħqu ftehim dwar proposti leġiżlattivi ewlenin bħall-proposta tal-2008 sabiex tkun emendata d-Direttiva tal-Kunsill 2003/48/KE dwar tassazzjoni ta’ riżervi fuq id-dħul fil-forma ta’ pagamenti ta’ mgħax jew il-Proposta tal-2011 għal Direttiva tal-Kunsill dwar Bażi Komuni tat-Taxxa Korporattiva;

5.

Jiddispjaċih dwar in-nuqqas ta’ progress sostanzjali li sar s’issa fil-qasam tat-tassazzjoni fil-qafas tal-impenji tal-Patt Euro Plus;

6.

Jilqa’ l-inizjattiva tal-Kummissjoni biex tiġi stabbilità “Pjattaforma għall-Governanza Tajba tat-Taxxa”; jistieden lill-Kummissjoni sabiex timmonitorja mill-qrib l-implimentazzjoni taż-żewġ rakkomandazzjonijiet fl-Istati Membri kollha, u tikkonsulta u tinvolvi wkoll fil-ħidmiet tal-Pjattaforma lill-persunal tat-taxxa nazzjonali, is-sħab soċjali u t-trejdjunjins; jistieden lill-Kummissjoni biex kull sena tressaq quddiem il-Kunsill u l-Parlament rapport dwar ix-xogħol u l-kisbiet tal-Pjattaforma;

7.

Iqis li l-iskop u l-kobor tal-problema, u l-urġenza tal-azzjonijiet meħtieġa huma enfasizzati mill-informazzjoni dwar il-kontijiet bankarji offshore sigrieti ppubblikati f'April 2013 mill-Konsorzju Internazzjonali tal-ġurnaliżmu investigattiv; għal darba oħra, minħabba dan, jitlob għal impenn Ewropew u internazzjonali msaħħaħ għat-trasparenza li għandu jirriżulta fi ftehim multilaterali, vinkolanti, internazzjonali dwar l-iskambju awtomatiku ta' informazzjoni għal kwistjonijiet ta' taxxa;

8.

Jenfasizza li l-UE għandu jkollha rwol ewlieni fid-diskussjonijiet dwar il-ġlieda kontra l-frodi tat-taxxa, l-evitar tat-taxxa u r-rifuġji fiskali fl-OECD, il-Forum Globali dwar it-Trasparenza u l-Iskambju tal-Informazzjoni għar-Raġunijiet ta’ Taxxa, il-G20, il-G8 u fora multinazzjonali relevanti oħrajn; iħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex b’mod konsistenti jenfasizzaw, fix-xena internazzjonali, l-importanza ewlenija ta’ kooperazzjoni msaħħa fil-ġlieda kontra l-frodi tat-taxxa, l-evażjoni tat-taxxa, l-evitar tat-taxxa, il-pjanifikazzjoni fiskali aggressiva u r-rifuġji fiskali; jenfasizza li l-UE għandha, fejn ikun xieraq, tikkonvinċi lil pajjiżi mhux tal-UE biex jibnu u jtejbu l-effikaċja tas-sistemi tal-ġbir tat-taxxa rispettivi tagħhom billi jadottaw il-prinċipji tat-trasparenza, tal-iskambju awtomatiku tal-informazzjoni u tal-eliminazzjoni ta’ miżuri fiskali ta’ ħsara, u biex tgħinhom ħalli jagħmlu dan; iħeġġeġ lill-Kummissjoni u l-Kunsill biex jaġġornaw l-assistenza teknika u l-bini tal-kapaċità tagħhom fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw;

9.

Jikkunsidra li huwa ta’ importanza kbira li l-Istati Membri jawtorizzaw lill-Kummssjoni sabiex tinnegozja ftehimiet fiskali ma’ pajjiżi terzi f’isem l-UE minflok ikomplu bil-prattika ta’ negozjati bilaterali li jipproduċu riżultati mhux ottimali mill-punt tal-UE kollha kemm hi u ta’ spiss ukoll tal-Istati Membri kkonċernati;

10.

Jenfasizza l-obbligu tal-Istati Membri li kisbu (6) jew qed ifittxu li jakkwistaw assistenza finanzjarja sabiex jimplimentaw miżuri maħsuba biex isaħħu u jtejbu l-kapaċità tal-ġbir tat-taxxa u l-ġlieda kontra l-frodi tat-taxxa u l-evażjoni tat-taxxa; iħeġġeġ lill-Kummissjoni testendi dan l-obbligu biex tilqa' miżuri li jittrattaw il-ħasil tal-flus, l-evitar tat-taxxa u l-pjanifikazzjoni fiskali aggressiva;

11.

Jistieden lill-Kummissjoni biex tevita milli tagħti finanzjament tal-UE, u biex tiżgura li l-Istati Membri ma jipprovdux għajnuna mill-Istat jew aċċess għal akkwist pubbliku lill-kumpaniji li jiksru l-istandards tat-taxxa tal-UE; jistieden lill-Kummissjoni u l-Istati Membri biex jeħtieġu żvelar tal-informazzjoni relatata mal-penali jew kundanni għal reati relatati mat-taxxi għall-kumpaniji kollha li jressqu offerti għal kuntratti tal-akkwist pubbliku; jissuġġerixxi li l-awtoritajiet pubbliċi, filwaqt li jirrispettaw l-obbligi li kien hemm qbil dwarhom skont id-Direttiva għall-Pagamenti Tard, ikunu jistgħu jinkludu klawżola f’kuntratti tal-akkwist pubbliku li tippermetti li huma jtemmu l-kuntratt jekk fornitur sussegwentement jikser dawn l-obbligi ta’ konformità mat-taxxa;

12.