17.11.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 383/1

Relatur:

is-Sinjura Madi SHARMA

Korelatur:

is-Sur Raymond HENCKS

1.1

Id-dimensjonijiet kollha tas-settur tat-trasport – l-ajru, il-baħar, it-triq, il-ferrovija, in-navigazzjoni interna, l-ispazju, il-loġistika – huma tradizzjonalment iddominati mill-irġiel, u b’hekk:

Ħarsa lejn l-istatistika attwali fis-settur, inkluża fl-Appendiċi 1, turi d-diskriminazzjoni fis-settur. Ħafna mill-ostakli msemmija huma komuni għal setturi oħra, iżda s-settur tat-trasport speċifikament ma jindirizzax dawn il-kwistjonijiet tajjeb.

1.2

Għalhekk, din l-opinjoni esploratorja, li tfasslet fuq talba tal-Kummissarju tal-UE għat-Trasport, tiffoka fuq l-opportunitajiet għas-settur tat-trasport biex jinkludi aktar lin-nisa u jiġġenera aktar tkabbir ekonomiku, soċjali u sostenibbli. Dan ir-rapport ma jkoprix in-nisa bħala utenti tat-trasport, madankollu, il-KESE jemmen li tista’ titħejja opinjoni esploratorja dwar is-suġġett. Minkejja n-nuqqasijiet, is-sitwazzjoni tista’ tinbidel permezz tal-implimentazzjoni ta’ politiki newtrali għall-ġeneru biex jappoġġaw il-kompetittività, l-innovazzjoni, it-tkabbir u l-impjiegi fil-kuntest tal-Istrateġija UE 2020. Il-Pjan il-ġdid ta’ Investiment għall-Ewropa li jippromovi t-tkabbir u l-impjiegi jrid jintegra l-ugwaljanza bejn is-sessi, billi jelimina l-ostakoli eżistenti abbażi tal-ġeneru u billi jiżviluppa kultura ta’ involviment u inklużività biex b’hekk kemm l-irġiel kif ukoll in-nisa jkunu attivi indaqs fl-aspetti kollha tat-trasport. Jinħtieġ rikonoxximent akbar tal-ġeneru sabiex isir parti prominenti tal-politika tat-trasport tal-UE.

1.3

Ir-rakkomandazzjonijiet ewlenin huma:

2.1

Il-parteċipazzjoni tal-ġeneri fit-trasport hija kumplessa, u mhix trattata fid-dettall hawnhekk. L-interess fit-trasport jibda bl-edukazzjoni, il-familja, l-esperjenza, in-neċessità jew il-ħtieġa għall-innovazzjoni. Il-parteċipazzjoni fis-settur hija r-riżultat tal-opportunitajiet ta’ karrieri offruti f’istituzzjonijiet edukattivi, il-kwalifiki, il-ħiliet jew in-netwerks. Li persuna tibqa’ fis-settur jista’ jiddependi mill-iżvilupp tar-riżorsi umani, it-taħriġ, it-titjib tal-ħiliet u d-diversifikazzjoni, il-kundizzjonijiet tax-xogħol, is-salarju, il-ħinijiet tax-xogħol u l-bilanċ bejn il-ħajja privata u x-xogħol.

2.2

Għan-nisa, dan jinkludi kwistjonijiet ta’ sigurtà, vjolenza abbażi tal-ġeneru u l-fastidju sesswali minn ħaddiema kollegi jew utenti. Barra minn hekk, in-nisa jistgħu jiffaċċjaw waqfa temporanja fil-karriera tagħhom minħabba maternità u għoti ta’ kura. Għalhekk, biex il-persuna terġa’ tidħol fis-settur ikun hemm bżonn arranġamenti flessibbli tax-xogħol, taħriġ mill-ġdid u miżuri sabiex jiġi evitat telf ta’ anzjanità/status.

2.3

Madanakollu, fejn il-kondizzjonijiet tax-xogħol huma tajbin, kemm l-irġiel kif ukoll in-nisa fis-settur ikollhom sens ta’ skop, sodisfazzjon fuq il-post tax-xogħol, standards għolja ta’ taħriġ, żvilupp tal-ħiliet u opportunitajiet għall-promozzjoni u l-inklużjoni fit-teħid tad-deċiżjonijiet. Għas-sidien ta’ kumpaniji, dan jissarraf f’opportunitajiet għall-innovazzjoni, it-tkabbir u l-ħolqien tal-impjiegi.

2.4

Meta jiġu analizzati x-xejriet fil-qasam tal-impjieg, għandha ssir distinzjoni bejn il-persunal mobbli u dak mhux mobbli fir-rigward tat-trasport. In-nisa impjegati fit-trasport isibuha aktar diffiċli li jaħdmu ‘l bogħod mid-dar u b’hekk kważi f’kull professjoni tat-trasport ħlief fl-avjazzjoni, l-impjiegi mobbli huma ddominati mill-irġiel. Tradizzjonalment l-impjiegi mobbli jitħallsu aħjar, u b’hekk id-differenza bejn il-pagi tal-irġiel u n-nisa fit-trasport issir persistenti u aktar diffiċli biex tiġi indirizzati.

2.5

L-impatt tal-kriżi ekonomika affettwa wkoll lill-impjegati nisa. It-tendenzi ta’ qabel il-kriżi kienu juru li l-industrija nfetħet għan-nisa, u li rduppjaw l-isforzi għar-reklutaġġ u l-promozzjoni attivi tan-nisa fit-trasport. Il-parti kbira minn din it-tendenza dak iż-żmien kienet l-iżvilupp ta’ professjonijiet tas-servizzi bbażati fuq l-art u investiment f’teknoloġiji li ma jeħtiġux iżjed is-saħħa fiżika f’xogħol manwali. Madankollu, dawn it-tendenzi ntlaqtu mill-kriżi, peress li t-tnaqqis fl-infiq affettwa wkoll il-miżuri meħtieġa biex jakkumpanjaw il-politiki dwar il-ġeneru fuq il-post tax-xogħol.

3.1

Il-KESE jinsab kuntent li l-Kummissarju Bulc, mara, għandha l-portafoll għat-trasport. Ta’ spiss wisq, il-kompożizzjoni tal-ġeneri fil-korpi tat-teħid ta’ deċiżjonijiet tkun ibbażata fuq l-isterjotipi pjuttost milli fuq il-kompetenza. Biex is-settur tat-trasport tal-UE jirnexxi bi tkabbir sostenibbli qawwi, irid ikollu newtralità bejn is-sessi fil-proċess tiegħu ta’ tfassil tal-politiki u teħid tad-deċiżjonijiet. In-nisa għandhom ikunu involuti b’mod ugwali, mhux permezz ta’ diskriminazzjoni pożittiva iżda fuq il-mertu, il-kompetenza u t-trasparenza tal-ħatriet.

3.2

Intwera li l-parteċipazzjoni akbar tan-nisa f’livell għoli, inkluż bħala diretturi mhux eżekuttivi, fl-aħħar mill-aħħar hija ta’ benefiċċu għall-kumpaniji (1). L-involviment tan-nisa fil-proċess tat-teħid ta’ deċiżjonijiet ikun ta’ għajnuna għal kumpaniji, istituzzjonijiet u assoċjazzjonijiet biex jinnovaw, u jġib fehim ġdid dwar is-suq. Forza tax-xogħol b’taħlita ta’ nisa u rġiel tippromovi l-kollaborazzjoni, il-fehim u t-tolleranza, u ntwera li tagħti spinta lill-kompetittività, il-produttività u r-responsabilità soċjali korporattiva, u b’hekk tiżgura iż-żamma taż-żewġ ġeneri.

3.3

Il-KESE b’hekk jirrakkomanda proċeduri sempliċi u mhux burokratiċi ta’ awditjar u rapportar regolari dwar il-progress li ntlaħaq minn atturi tat-trasport (dawk li jfasslu l-politika, il-kumpaniji, it-trejdjunjins, l-assoċjazzjonijiet tat-trasport, il-partijiet interessati) dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi. Dan għandu jinkludi l-edukazzjoni tal-utenti biex jingħelbu l-isterjotipi u l-perċezzjonijiet. In-nisa u l-irġiel għandhom jingħataw l-istess opportunitajiet biex jinfluwenzaw il-ħolqien, id-disinn u l-ġestjoni tas-sistema tat-trasport, filwaqt li l-valuri tagħhom jingħataw l-istess piż. Il-Kummissjoni tista’ tikkunsidra dan kemm fid-djalogu ta’ politika tagħha stess kif ukoll bħala rekwiżit għall-finanzjament ta’ proġetti tat-TEN-T jew għall-finanzjament tar-riċerka u l-iżvilupp.

4.1

Il-Kummissjoni tal-UE u l-Istati Membri jistgħu jappoġġjaw aħjar l-industrija permezz ta’ ġbir ta’ data u analiżijiet statistiċi li jikkunsidraw u jkunu diżaggregati skont il-ġeneru, filwaqt li jagħmlu enfasi fuq l-oqsma ewlenin għall-investiment jew l-appoġġ.

4.2

Għandhom jiġu kkunsidrati l-indikaturi li ġejjin:

4.3

L-analiżi tad-data tista’ tintuża biex jiġi studjat iċ-ċiklu tal-impjieg, fejn jeżistu ostakoli għad-dħul u l-progressjoni tan-nisa fis-settur. Minn hemm’ il quddiem, jistgħu jinħolqu strumenti speċifiċi għall-industrija biex jindirizzaw id-dgħufijiet li jiddiskriminaw kontra n-nisa.

4.4

Il-Kummissjoni Ewropea tista’ tikkunsidra wkoll li tanalizza dawn li ġejjin:

5.1

L-Ewropa rat żieda fil-parteċipazzjoni tan-nisa fis-suq tax-xogħol fis-setturi kollha f’dawn l-aħħar għexieren ta’ snin. It-tkabbir qed jissokta, iżda madankollu, is-settur tat-trasport għadu fil-biċċa l-kbira ostili għan-nisa li jaħdmu. Minkejja għadd ta’ inizjattivi taħt il-Fond Soċjali Ewropew u l-programm EQUAL, is-settur tat-trasport għadu industrija segregata fejn hemm konċentrazzjoni ta’ rġiel bħala sewwieqa/piloti, tekniċi jew f’impjiegi li jinvolvu xogħol fiżiku u ammont kbir ta’ xogħol, filwaqt li n-nisa huma fil-biċċa l-kbira f’impjiegi marbuta mas-servizzi u impjiegi amministrattivi.

5.2

B’mod ġenerali, ir-ristrutturar fis-settur tat-trasport laqat l-aktar il-postijiet tat-trasport dominati mill-irġiel: ferroviji, portijiet u passaġġi navigabbli interni; filwaqt li aktar nisa huma impjegati fl-attivitajiet tas-servizzi żviluppati fil-ktajjen ta’ forniment li qed ifiġġu, fil-kumpaniji tal-loġistika, eċċ. Illum l-implimentazzjoni ta’ teknoloġiji ġodda jippermetti li n-nisa u l-irġiel isibu bl-istess mod impjieg fis-setturi li tradizzjonalment kienu jinvolvu xogħol fiżiku iebes. Madankollu, il-bilanċ bejn il-ħajja privata u x-xogħol għadu problema u qed ikompli jfixkel l-impjieg tan-nisa f’impjiegi mobbli.

5.3

Il-perċezzjoni ġenerali li ċerti impjiegi, postijiet tax-xogħol, arranġamenti ta’ ħin tax-xogħol huma esklussivament adatti għall-irġiel hija mifruxa sew. Dan għandu impatt konsiderevoli fuq ir-reklutaġġ u ż-żamma ta’ ħaddiema nisa f’impjiegi fejn in-nisa mhumiex rappreżentati biżżejjed.

5.4

Fir-rigward tal-ugwaljanza fil-pagi, is-segregazzjoni fit-trasport issostni d-differenza fil-pagi bejn il-ġeneri. L-irġiel huma kkonċentrati f’impjiegi tekniċi, u jitqiesu bħala aktar kwalifikati, filwaqt li n-nisa huma predominanti fl-amministrazzjoni u s-servizzi għall-konsumatur. L-irġiel jaħdmu sigħat itwal u għandhom aktar impjiegi full-time fit-trasport, filwaqt li n-nisa għandhom it-tendenza li jagħżlu arranġamenti ta’ xogħol aktar flessibbli b’opportunitajiet limitati. Fit-trasport, il-prospetti ta’ karriera huma aħjar għall-irġiel milli għan-nisa. L-aċċess għal impjiegi ddominati mill-irġiel għadu problematiku, minkejja l-fatt li kemm l-irġiel kif ukoll in-nisa għandhom l-istess aċċess għal taħriġ vokazzjonali. Dan iwassal għal sitwazzjonijiet fejn in-nisa huma mħarrġa fi professjonijiet tekniċi iżda ma jistgħux isibu xogħol li jaqbel mal-livell tal-kwalifiki tagħhom. Dan kollu jikkontribwixxi biex tikber id-differenza fil-pagi bejn in-nisa u l-irġiel fis-settur tat-trasport.

5.5

Approċċ li jkun sensittiv għall-ugwaljanza bejn is-sessi fir-rigward tas-saħħa u s-sigurtà fis-settur tat-trasport jipprovdi għadd ta’ sfidi peress li l-maġġoranza tal-impjiegi b’riskju evidenti ta’ aċċidenti u mard fuq il-post tax-xogħol huma ddominati mill-irġiel. Dan inaqqas l-possibiltajiet għal approċċ divrenzjat skont il-ġeneri fil-politiki/miżuri tas-saħħa u s-sigurtà. Madankollu, impjiegi, kompiti, u kundizzjonijiet tax-xogħol jew sigħat maħduma li jvarjaw jirrappreżentaw esponiment għall-perikli differenti.

5.6

Is-settur tat-trasport tal-Unjoni Ewropea għandu inċidenza għolja ta’ kull forma ta’ vjolenza, fejn ħafna tipi ta’ inċidenti ma jiġux rappurtati. Il-vjolenza ta’ partijiet terzi hija daqstant ieħor problematika fit-trasport peress li n-nisa huma fil-biċċa l-kbira kkonċentrati f’dawk il-professjonijiet tat-trasport li jinvolvu kuntatt dirett mal-konsumatur, u għaldaqstant għandhom it-tendenza li jkunu aktar esposti għal imġiba aggressiva u attakki minn klijenti. Il-persunal tal-front desk jiffaċċja livelli dejjem akbar ta’ frustrazzjoni tal-pubbliku minħabba konġestjonijiet, dewmien jew nuqqas ta’ informazzjoni matul id-dewmien. F’dan il-kuntest għandu jsir aktar biex il-kumpaniji tat-trasport jiġu mħeġġa jadottaw politiki dwar tolleranza żero fir-rigward tal-vjolenza fuq il-post tax-xogħol.

5.7

Il-KESE jipproponi li r-reviżjoni tal-White Paper tal-2011 dwar Pjan direzzjonali għal Żona Unika Ewropea tat-trasport jinkludi inizjattiva ġdida – li għandha tiżdied mal-lista fl-Anness I – favur l-ugwaljanza bejn is-sessi fi professjonijiet fit-trasport, jiġifieri azzjonijiet li jħajru lin-nisa għall-opportunitajiet tax-xogħol fis-settur tat-trasport permezz ta’ miżuri li jtejbu l-kwalità tal-impjieg fil-modi kollha tat-trasport, fil-kundizzjonijiet tax-xogħol, fit-taħriġ u t-tagħlim tul il-ħajja (LLL), u fl-opportunitajiet operattivi u tas-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol u ta’ karriera tajba, li lkoll jikkontribwixxu għal bilanċ aħjar bejn ix-xogħol u l-ħajja privata. In-nisa jistgħu jiġu integrati aħjar fis-settur tat-trasport permezz ta’ azzjoni pożittiva, li tirrikjedi minn tal-inqas infrastruttura sanitarja ġdida, kmamar għat-tbiddil tal-ħwejjeġ u akkomodazzjoni kif ukoll valutazzjoni aktar raġonevoli tal-ħin ta’ xogħol bla mistrieħ, kif ukoll l-istress, moviment ripetut u l-għejja b’rabta ma’ kull mod tat-trasport.

5.8

Għadd ta’ inizjattivi tal-imsieħba soċjali settorjali Ewropej biex it-trasport isir post tax-xogħol aħjar għan-nisa juru l-għarfien tal-industrija dwar l-ostakoli potenzjali li għandhom jiġu indirizzati. Studju mwettaq mill-imsieħba soċjali tas-settur ferrovjarju CER u ETF dwar ir-rappreżentazzjoni u l-integrazzjoni aħjar tan-nisa fi professjonijiet ferrovjarji wassal għal rakkomandazzjonijiet li l-implimentazzjoni tagħhom fil-livell tal-kumpanija bħalissa qed jiġi sorveljat b’mod konġunt miż-żewġ organizzazzjonijiet. L-UITP u l-ETF adottaw l-istess approċċ fit-trasport pubbliku urban. Fl-2014, fit-trasport marittimu, l-ETF u l-ECSA żviluppaw sett ta’ għodod ta’ taħriġ komprensiv, li jinkludi linji gwida, filmat u workbook bil-għan li jittrattaw il-fastidju abbord bastiment. Fil-portijiet u l-baċiri, l-ETF, l-ESPO, l-IDC u l-FEPORT reċentement qablu dwar rakkomandazzjonijiet konġunti b’14-il punt ta’ azzjoni bil-għan li jippromovu u jżommu n-nisa fl-impjieg fil-portijiet.

5.9

Ħafna organizzazzjonijiet, inklużi l-ILO u l-imsieħba soċjali, diġà ħolqu linji gwida, pakketti ta’ taħriġ, settijiet ta’ għodod u kodiċijiet ta’ prattika li jistgħu jintużaw jew jissaħħu biex iżidu l-parteċipazzjoni tan-nisa fis-settur. Il-Kummissjoni tista’ tinkludi dimensjoni qawwija tal-ġeneri fi ħdan il-pilastri ta’ Osservatorju Soċjali, tal-Impjiegi u tat-Taħriġ fis-settur tat-trasport, kif rakkomandat fl-Opinjoni tal-KESE tal-2011 dwar “Kif il-politiki tal-UE affettwaw l-opportunitajiet ta’ xogħol, il-ħtiġijiet ta’ taħriġ u l-kondizzjonijiet tax-xogħol tal-ħaddiema tat-trasport”.

6.1

L-intraprendituri saru iktar importanti bħala fornituri ta’ opportunitajiet ta’ impjieg u atturi ewlenin, inkluż fis-settur tat-trasport (2). Illum dan jinkludi l-involviment fl-ekonomija ekoloġika, is-sistemi ta’ trasport intelliġenti ITS, CCTV, l-ippjanar fil-ħin reali u s-sigurtà.

6.2

Politiki sempliċi, speċifiċi għal intrapriżi b’sidien nisa jistgħu jġibu redditu fuq l-investiment filwaqt li jżidu l-opportunitajiet ta’ tkabbir u impjiegi fl-UE. Il-Kummissjoni għandha tikkunsidra li twaqqaf uffiċċju għas-sjieda ta’ negozji min-nisa fi ħdan il-Kummissjoni Ewropea u fil-ministeri kompetenti tal-Istati Membri. Dan għandu jkun parti mill-ministeri għall-iżvilupp ekonomiku sabiex ikun hemm distinzjoni ċara bejn l-attivitajiet ekonomiċi tal-intrapriżi u r-responsabbiltajiet tal-ugwaljanza bejn is-sessi.

6.3

Barra dan, għandha tittieħed f’kunsiderazzjoni il-ħatra ta’ direttur għall-intrapriżi mmexxija min-nisa jew rappreżentant għoli fi ħdan il-Kummissjoni Ewropea u fl-Istati Membri, bi rwol mifrux mad-dipartimenti favur is-sensibilizzazzjoni dwar il-benefiċċji ekonomiċi li aktar nisa jitħeġġu jibdew u jkabbru n-negozji. Dan id-“direttur għall-intrapriżi” jista’ jkollu wkoll ir-responsabbiltà li jippromovi l-proċessi industrijali u akkademiċi li jwasslu għal żieda fl-intraprenditorija femminili bħar-riċerka, ix-xjenza, l-inġinerija tat-teknoloġija avvanzata, l-inġinerija tat-trasport u l-iżvilupp tal-IT.

7.1

Biex jingħeleb in-nuqqas ta’ rappreżentanza tan-nisa u biex tintuża l-firxa tat-talenti tan-nisa fis-suq tax-xogħol tat-trasport b’mod aktar effiċjenti u b’mod estensiv, il-KESE jirrakkomanda l-għodod li ġejjin li jistgħu jintużaw biex tinbena l-kapaċità tan-nisa fil-livelli kollha. Dan jista’ jsir permezz tal-iżvilupp ta’ proġetti tal-UE fi ħdan id-DĠ Trasport, jew f’kollaborazzjoni ma’ proġetti tal-UE oħrajn stabbiliti: sħubijiet:

7.2

Mentoring: iż-żieda ta’ mekkaniżmi ta’ appoġġ, biex jingħataw għarfien u esperjenza, u biex jinħolqu netwerks u tingħata gwida. Dan jista’ jiġi pprovdut internament fi ħdan il-kumpaniji u bejn il-livelli tal-impjegati, b’mod estern bejn il-kumpaniji u setturi tat-trasport komparabbli, u permezz ta’ programmi stabbiliti ta’ mentoring li ma jiffukawx biss fuq it-trasport. In-netwerks ta’ mentoring għandhom jinkludu kemm parteċipanti nisa kif ukoll irġiel. Barra minn hekk, dawn in-netwerks jistgħu jiġu żviluppati f’raggruppamenti u jistgħu jkunu transsettorjali sabiex jippermettu t-trasferiment tal-għarfien, l-aħjar prattiki, il-ħiliet u l-opportunitajiet madwar l-industrija tat-trasport.

7.3

Programmi ta’ żvilupp: il-ħolqien ta’ taħriġ li jippermetti l-iżvilupp tal-ħiliet u l-kisba ta’ kwalifiki professjonali biex jiżdiedu l-kompetenzi mingħajr preġudizzji bbażati fuq il-ġeneru, biex b’hekk tiġi żgurata l-ugwaljanza fil-livelli ta' kompetenza għar-reklutaġġ jew il-promozzjonijiet.

7.4

Edukazzjoni: għandhom jiġu riveduti s-sistema edukattiva u l-promozzjoni tar-rwoli fis-settur tat-trasport sabiex is-suppożizzjoni li s-settur huwa adattat biss għall-irġiel tingħata definizzjoni mill-ġdid. Jintagħżlu mudelli ta’ eżempju femminili biex jippromovu l-opportunitajiet.

7.5

Promozzjoni tal-innovazzjoni u n-negozju żgħir fit-trasport: identifikazzjoni ta’ nisa li jaħdmu f’intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju sabiex jiġu identifikati tendenzi ġodda, innovazzjoni u possibbiltajiet ta’ riċerka u żvilupp. Eżempji ta’ suċċessi. L-aħjar prattika: Women 1st Top 100 Club huwa netwerk tal-aktar nisa influwenti fl-ospitabbiltà, il-ġarr tal-passiġġieri, l-ivvjaġġar u t-turiżmu, li jaġixxu ta’ ambaxxaturi u mudelli eżemplari għan-nisa mexxejja tal-futur (http://women1st.co.uk/top-100).

7.6

Involviment tal-katina tal-provvista: il-fornituri jitħeġġu jinkludu data dwar il-ġeneri fil-katina tal-provvista tagħhom. Identifikazzjoni tal-opportunitajiet biex jiġu kkunsidrati kuntratti ta’ akkwist għal kumpaniji b’sidien nisa. (L-aħjar prattika: l-inizjattiva WEConnect ibbażata fl-Istati Uniti toffri offerti u kuntratti ta’ akkwist speċjalment għan-nisa fis-setturi kollha. Din issa topera fl-Ewropa (http://weconnectinternational.org).

7.7

Responsabbiltà soċjali korporattiva: il-kumpaniji jitħeġġu jirrapportaw statistiċi dwar il-ġeneri bħala parti mir-responsabbiltà soċjali korporattiva tagħhom u jieħdu impenn favur il-promozzjoni tan-nisa fis-settur tat-trasport. Kontribut għall-iżvilupp tal-marka tal-industrija bħala “industrija ta’ preferenza” għal kulħadd.

7.8

Internazzjonalizzazzjoni: l-Ewropa hija apprezzata għat-trasferiment tal-għarfien u għall-iżvilupp ta’ sħubiji tagħha. It-trasport huwa settur globali b’ħafna sfidi fejn l-Ewropa tista’ taqsam l-esperjenza u l-kapaċità ta’ innovazzjoni tagħha, kif ukoll tinfetaħ għal swieq ġodda. Rwol kruċjali għan-nisa fis-settur għandu jkun il-promozzjoni tal-industrija Ewropea u l-għarfien espert fil-pajjiżi barranin.

17.11.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 383/8

Relatur:

is-Sur Bernardo HERNÁNDEZ BATALLER

1.1.

Il-komunikazzjoni kummerċjali hija għodda importanti sabiex l-intrapriżi jkunu jistgħu jirreklamaw il-prodotti u s-servizzi tagħhom b’mod trasparenti, filwaqt li jiġi żgurat il-funzjonament effettiv tas-suq intern b’livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumaturi. Madankollu, hemm ċerti messaġġi li mhumiex veri jew li fihom kontenut li mhuwiex eżatt, u jinkludu allegazzjonijiet ambjentali, soċjali jew etiċi u tas-saħħa li jagħmlu ħsara kemm lill-intrapriżi li jirrispettaw il-leġislazzjoni kollha kif ukoll lill-konsumaturi.

1.2.

Attwalment, il-prestazzjoni ambjentali u soċjali tal-prodotti u s-servizzi titkejjel u tiġi kkomunikata bl-użu ta’ mezzi u formati distinti, fil-kuntest ta’ inizjattivi differenti, b’diversi formati u abbażi ta’ metodoloġiji differenti ta’ valutazzjoni. Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) iqis importanti li l-Kummissjoni tipproponi metodi Ewropej għall-valutazzjoni u l-komunikazzjoni tal-impatt ambjentali globali tal-prodotti u s-servizzi. Barra minn hekk, għandu jitfassal inventarju ta’ tikketti uffiċjali, li jispeċifika t-tifsira tagħhom u l-entitajiet akkreditati li joħorġuhom, jivvalidawhom u jiddivrenzawhom. Fi kwalunkwe każ, il-konsumaturi għandhom id-dritt li jkollhom informazzjoni ċara u preċiża dwar l-oriġini tal-prodotti.

1.3.

Il-KESE jistenna li bil-għan li jiġi estiż l-ambitu tad-Direttiva 2005/29/KE, il-Kummissjoni tirrevedi l-linji gwida sabiex jiġi ffaċilitat l-aċċess tal-konsumaturi u n-negozji għal informazzjoni affidabbli u trasparenti, u tiċċara l-użu tal-allegazzjonijiet ambjentali, etiċi u tas-saħħa fil-komunikazzjoni kummerċjali.

1.4.

Fil-qasam tal-kooperazzjoni amministrattiva, f’kull Stat Membru, l-awtorità tal-konsumatur għandha twettaq “inventarju” dwar l-allegazzjonijiet ambjentali, soċjali, etiċi u tas-saħħa, sabiex tkun tista’ tivvaluta s-sitwazzjoni eżistenti permezz ta’ data konkreta.

1.5.

Għandu jiġi stabbilit qafas legali koerenti, komprensiv u konsistenti, fil-livell tal-UE, sabiex tiġi rregolata l-komunikazzjoni kummerċjali onlajn, li jirrispetta d-dritt għall-privatezza personali u l-protezzjoni ta’ objettivi oħra ta’ interess pubbliku.

1.6.

Fil-kuntest tal-kompetenzi rispettivi tagħhom, il-Kummissjoni Ewropea u l-Istati Membri għandhom iħeġġu inizjattivi ta’ sorveljanza, ta’ kontroll u ta’ sanzjoni fir-rigward tas-sistemi ta’ awtoregolazzjoni u koregolazzjoni eżistenti f’dan il-qasam, li fihom hemm inklużi allegazzjonijiet ambjentali, soċjali u tas-saħħa, b’mod partikolari billi jiżguraw li l-korpi nazzjonali u Ewropej li jirregolaw ir-reklamar jissodisfaw l-istandards stabbiliti fid-dispożizzjonijiet u r-rakkomandazzjonijiet tal-UE u, b’mod partikolari, bil-għan li jinkiseb livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumatur. Barra minn hekk, l-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi għandhom jiġu infurmati dwar l-abbozzar ta’ kodiċi ta’ kondotta, sabiex jiġu involuti fit-tfassil tagħhom.

2.1.

Fl-Unjoni Ewropea hemm għadd kbir ta’ kumpaniji li jipprovdu lill-konsumaturi b’informazzjoni kompluta, korretta u trasparenti dwar il-karatteristiċi essenzjali tal-beni u s-servizzi mqiegħda fis-suq. Madankollu, permezz tal-użu mhux xieraq ta’ allegazzjonijiet ambjentali, soċjali u tas-saħħa, qed issir ħsara lill-intrapriżi li jsegwu r-regoli u lill-konsumaturi li jixtru l-beni u s-servizzi.

2.2.

Id-dritt għall-informazzjoni jippermetti l-funzjonament ta’ suq intern aktar trasparenti u jmur kontra n-nuqqas evidenti ta’ simmetriji fir-relazzjoni bejn il-fornitur u l-konsumatur.

2.3.

Il-konsumatur għandu d-dritt li jikseb informazzjoni kompluta, korretta u trasparenti dwar il-karatteristiċi essenzjali tal-beni u s-servizzi mqiegħda fis-suq.

2.4.

Għaldaqstant, l-informazzjoni hija fattur determinanti sabiex il-konsumaturi u l-utenti jiddeċiedu dwar ix-xiri, kemm meta jixtru prodott b’mod preferenzjali u selettiv kif ukoll meta jirrifjutaw dawk li ma jipprovdux l-istess sodisfazzjon għall-ħtiġijiet u x-xewqat tagħhom. Min-naħa tiegħu, l-iżvilupp teknoloġiku jippermetti dejjem aktar li l-kumpaniji jissodisfaw it-talbiet tas-segmenti differenti tal-konsumaturi fuq bażi individwali, fi proċess ta’ lealtà permezz tal-adattament tal-prodotti, kif spjegat fil-kummerċjalizzazzjoni “one to one”.

2.5.

F’mudell ta’ ekonomija soċjali tas-suq, bħal dak stabbilit fit-Trattat, l-Unjoni ma għandhiex qafas legali komprensiv għall-komunikazzjonijiet kummerċjali peress li mhuwiex komplut u huwa kumpless bla bżonn, inkonsistenti u, xi minn daqqiet, inkoerenti, peress li huwa prinċipalment ibbażat fuq:

2.6.

Il-Kummissjoni ppubblikat diversi komunikazzjonijiet, nediet dibattitu pubbliku u, fost affarijiet oħra, qed taħdem fuq l-hekk imsejħa “impronta ekoloġika” tal-prodotti sabiex tiġi żgurata informazzjoni affidabbli u preċiża dwar l-impatt ambjentali tal-prodotti tul iċ-ċiklu tal-ħajja tagħhom.

2.7.

Għalkemm il-konsumaturi għandhom aktar possibbiltajiet ta’ aċċess għall-informazzjoni minħabba l-iżviluppi teknoloġiċi, ir-regolazzjoni tal-komunikazzjoni kummerċjali onlajn fil-livell tal-Unjoni attwalment tinsab mifruxa f’diversi testi (direttivi dwar il-kummerċ elettroniku, il-protezzjoni tal-konsumatur, il-protezzjoni tal-privatezza fil-komunikazzjonijiet kummerċjali, il-prattiki kummerċjali inġusti, eċċ.). Il-KESE jqis li fil-ġejjieni għandha titressaq proposta bħala kontinwazzjoni tal-istrateġija adottata. Madankollu, fuq perjodu qasir ta’ żmien għandu jkun hemm konsolidazzjoni li tinkludi ir-regoli attwali f’test wieħed riformulat u jiġu evitati kontradizzjonijiet fil-messaġġi li jużaw dan il-mezz.

2.8.

Barra minn hekk, fir-Regolament (KE) Nru 2006/2004 dwar il-kooperazzjoni relatata mal-protezzjoni tal-konsumatur diġà jeżisti qafas ta’ kooperazzjoni bejn il-Kummissjoni u l-Istati Membri, li għandu jibni fuq dawn l-oqsma, sabiex jiġi evalwat il-ksur possibbli.

2.9.

Fir-rigward tal-modi eżistenti għal rimedju, dawn ivarjaw ħafna skont l-Istati Membri peress li, filwaqt li xi wħud jipprovdu direttament lill-qrati il-mezzi neċessarji sabiex tiġi żgurata l-konformità mal-istandards, oħrajn żviluppaw diversi inizjattivi ta’ awtoregolazzjoni u koregolazzjoni tar-reklamar, permezz ta’ kodiċijiet ta’ kondotta u l-ħolqien ta’ korpi għas-soluzzjoni ta’ tilwim barra mill-qorti f’dan il-qasam, li jikkomplementaw il-leġislazzjoni u l-mekkaniżmi amministrattivi u ġudizzjarji eżistenti għall-kontroll tal-konformità.

2.10.

Jeżistu fatturi varjabbli oħra li jkomplu jikkomplikaw il-problema, bħal:

2.11.

Fl-aħħar nett, jekk ċerti tekniki promozzjonali, bħall-kontenut tal-marka (branded content), il-marketing emozzjonali u r-rakkonti tal-istejjer (storytelling), l-inklużjoni ta’ prodotti kummerċjali (product placement) jew l-użu tal-hekk imsejjaħ neuromarketing, jgħinu lill-fornituri jilħqu b’mod aktar effettiv l-għanijiet kummerċjali tagħhom, min-naħa l-oħra dawn jagħmluha diffiċli għaċ-ċittadini biex jieħdu deċiżjonijiet ta’ xiri, ta’ użu u ta’ konsum b’mod razzjonali, abbażi ta’ valutazzjoni reali tal-benefiċċji tal-beni u s-servizzi u l-adegwatezza tal-prezz tagħhom. Fost affarijiet oħra, minħabba li f’ħafna każijiet dawn it-tekniki jneħħu d-distinzjoni tradizzjonali bejn il-kontenut pubbliċitarju u mhux, id-destinatarji tal-messaġġ jiċċaħdu mid-dritt tagħhom li jiġu informati dwar in-natura u l-intenzjoni kummerċjali ta’ messaġġ li jidher li huwa informattiv u, għalhekk, jistgħu jiżgwidaw b’mod partikolari lill-konsumaturi l-iżjed vulnerabbli, bħaż-żgħażagħ, il-persuni mdaħħlin fl-età, u l-persuni b’diżabbiltà.

2.12.

Fil-qosor, il-KESE jappoġġja l-offerta ta’ prodotti jew servizzi tal-aħjar kwalità, li jkunu saru b’mod etiku, jew li jintgħarfu mill-prestazzjoni ambjentali jew soċjali aħjar, u l-inklużjoni ta’ allegazzjonijiet ambjentali, soċjali u tas-saħħa. L-għan ta’ din l-Opinjoni huwa li tiffoka fuq l-allegazzjonijiet u l-komunikazzjonijiet kummerċjali li huma foloz, mhumiex eżatti jew li jwasslu għal konfużjoni.

3.1.

Il-komunikazzjonijiet kummerċjali bbażati fuq allegazzjonijiet li mhumiex ċari, mhumiex eżatti jew li ma jistgħux jiġu vverifikati, u li huma sors ta’ żbalji u ta’ konfużjoni, għandhom impatt differenti u varjat, iżda kollha kemm huma jikkawżaw dannu sinifikanti għall-konsumaturi, l-intrapriżi li jikkonformaw mal-liġijiet u, minħabba f’hekk, jikkawżaw dannu wkoll għall-funzjonament ta’ suq ta’ beni u servizzi li huwa etiku u trasparenti.

3.2.

Fost oħrajn jistgħu jissemmew il-konsegwenzi li ġejjin:

3.3.

Din l-informazzjoni trid tissodisfa l-bżonnijiet reali u l-aspettattivi tal-konsumaturi, u għalhekk l-adegwatezza tagħha għandha tiġi evalwata skont l-għan, il-kontenut, il-preżentazzjoni, il-kuntest u l-identifikazzjoni tal-messaġġ pubbliċitarju, l l-parametri bażiċi tiegħu huma dawn li ġejjin: l-affidabbiltà, l-attwalità, l-imparzjalità, il-preċiżjoni, ir-rilevanza, il-qosor, il-fehim, iċ-ċarezza, il-leġibbiltà u l-aċċess faċli. Il-KESE jitlob biex fit-tikketti tal-prodotti tiġi inkluża l-oriġini tagħhom għaliex din iżżid il-livell ta’ protezzjoni, tippermetti li jiġi evitat li l-konsumaturi jiżbaljaw jew ikunu konfużi, kif ukoll biex l-għażla tagħhom tkun iżjed faċli.

4.1.

L-allegazzjonijiet ambjentali prinċipalment jiffokaw fuq l-impatt fuq l-ambjent tal-kompożizzjoni tal-prodotti jew l-użu tagħhom, spiss marbut mat-tibdil fil-klima u l-emissjonijiet li jniġġsu. Iżda dawn jistgħu jiġu estiżi għal termini oħra bħall-użu razzjonali tar-riżorsi naturali, id-deforestazzjoni, id-diversità tal-ispeċijiet, jew l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija, jiġifieri, fl-aħħar mill-aħħar, l-impronta ambjentali tal-attività tal-intrapriżi u l-konsum tal-prodotti fuq l-ambjent tagħna.

4.2.

Meta l-użu ta’ dawn l-allegazzjonijiet ikun purament formali jew evidenti iżda ma jaffettwax ir-realtà tal-prodott jew il-manifattura tiegħu, jinħoloq il-fenomenu magħruf bħala “greenwashing”, li jista’ jiġi definit bħala l-promozzjoni selettiva tal-informazzjoni ambjentali pożittiva permezz tar-reklamar, li twassal għal immaġni falza tar-realtà f’moħħ il-konsumatur, minħabba li l-aspetti ekoloġiċi jiġu rappreżentati żżejjed. Il-Kummissjoni tiddefinixxi dan ukoll fil-gwida tagħha għall-applikazzjoni tad-Direttiva 2005/29/KE (7).

4.3.

Minn perspettiva ambjentali, l-informazzjoni dwar l-impatti (negattivi jew pożittivi) ta’ marka toħloq f’moħħ il-konsumaturi immaġni tal-istess marka. Fl-istess ħin, din l-immaġni tinfluwenza aspetti bħad-deċiżjoni ta’ xiri jew l-opinjoni politika. Billi tiġi ppenalizzata l-imġiba “ħażina” u tiġi ppremjata dik “tajba”, li tiġi espressa f’deċiżjoni ta’ xiri, is-sistema tilħaq ċertu bilanċ dinamiku.

4.4.

It-tekniki ta’ “greenwashing” l-aktar użati huma dawn li ġejjin:

4.5.

Għandhom jintużaw kriterji li jippermettu informazzjoni ġusta lill-konsumatur u jipprojbixxu użu ħażin tal-argument ekoloġiku fil-komunikazzjonijiet kummerċjali.

4.6.

L-introduzzjoni ta’ metodi Ewropej armonizzati, bħall-hekk imsejħa “impronta ambjentali”, li jippermettu li jkun hemm it-traċċabilità ambjentali tal-prodotti u l-organizzazzjonijiet, tista’ tkun mezz kif jiġi ċċarat il-funzjonament tas-suq. Ikun utli li dawn il-metodi jkunu bbażati fuq l-istandards internazzjonali li jintużaw b’mod mifrux, fosthom l-istandard internazzjonali ISO 14201 dwar l-allegazzjonijiet ambjentali awtoddikjarati jew il-Kodiċi tal-Kamra Internazzjonali tal-Kummerċ.

5.1.

Bl-istess mod bħall-allegazzjonijiet relatati mal-ambjent, nistgħu nitkellmu dwar tip ta’ “greenwashing” relatat mal-“kwalitajiet etiċi u soċjali” tal-intrapriżi u l-prodotti. F’dan il-każ, dan jirrigwarda t-trasformazzjoni tax-xiri ta’ prodott f’opportunità ta’ azzjoni karitatevoli jew solidali, ta’ natura soċjali, b’tali mod li ġġib magħha b’mod impliċitu benefiċċju għal gruppi jew komunitajiet li għandhom ħtieġa partikolari jew huma vulnerabbli.

5.2.

Illum ta’ spiss jiġu nnotati marki li huma assoċjati ma’ proġetti bi skopijiet soċjali permezz ta’ kampanji li normalment huma bbażati fuq il-promozzjoni tal-bejgħ. Dawn huma l-hekk imsejħa “charity promotions” – kampanji ta’ promozzjoni ta’ bejgħ imsieħba f’azzjoni soċjali – li, fid-dawl tal-kriżi ekonomika, għamlu ċertu suċċess. Meta dawn l-azzjonijiet jintużaw b’argumenti foloz sempliċiment sabiex ikun hemm bejgħ, dawn jistgħu jqarrqu jew iħawdu lill-konsumatur u dan huwa partikolarment ta’ ħsara.

5.3.

Dawn l-azzjonijiet jiffokaw fuq kampanji relatati mas-solidarjetà, l-għajnuna umanitarja, l-assistenza soċjali lil ċerti komunitajiet jew gruppi tal-popolazzjoni, kif ukoll l-appoġġ għal kawżi fuq perjodu qasir ta’żmien li jirriżultaw minn sitwazzjonijiet ta’ emerġenza, jew minn kwistjoni strutturali li tinvolvi diskriminazzjoni, segregazzjoni, inugwaljanza, eċċ.

5.4.

Jinħolqu każijiet oħra ta’ “social washing” jew “greenwashing soċjali” meta tiġi ppreżentata stampa soċjalment responsabbli tal-intrapriża li ma tkunx sostanzjata biżżejjed, jew meta karatteristika soċjali jew ta’ reklamar tiġi esaġerata bħala l-“impenn ewlieni” tal-intrapriża.

5.5.

L-allegazzjonijiet etiċi jew soċjali xi daqqiet jingħaqdu ma’ oħrajn ta’ natura ambjentali, iżda jiġu estiżi wkoll, b’konformità mat-tendenzi attwali, għal aspetti oħra bħall-impjieg, il-promozzjoni tal-ħajja lokali, il-parteċipazzjoni miċ-ċittadini jew kwalunkwe aspett ieħor li jqanqal fil-konsumatur ix-xewqa li jagħmel xiri marbut ma’ dawn l-allegazzjonijiet.

5.6.

Barra minn hekk, f’dan ir-rigward għandhom jitqiesu wkoll l-imġiba mistura tat-taparsi “konsulenti tal-affarijiet etiċi, soċjali u ambjentali”, li jwasslu għal żbalji u jħawdu lill-konsumaturi peress li jaġixxu fis-suq bħala operaturi ekonomiċi jew intermedjarji, u jabbużaw mill-bona fede u l-kredulità tal-konsumaturi, u li, xprunati mill-motivazzjoni tal-qligħ, jikkumerċjalizzaw prodotti jew servizzi bl-użu ta’ argumenti foloz.

5.7.

Il-miżuri ta’ natura finanzjarja huma partikolarment ta’ ħsara għall-funzjonament tas-suq intern li, bl-użu ta’ argumenti etiċi, soċjali jew ambjentali, għandhom l-għan li jikkumerċjalizzaw prodotti u strumenti finanzjarji mingħajr ma jkunu jissodisfaw ir-rekwiżiti tas-solvenza u l-kontrolli superviżorji li jridu jikkonformaw magħhom l-istituzzjonijiet finanzjarji. L-Awtorità Bankarja Ewropea reċentement adottat opinjoni li tipproponi għadd ta’ miżuri biex jitnaqqsu r-riskji u stabbilixxiet rekwiżiti ta’ reklamar u rakkomandazzjonijiet biex il-parteċipanti jiġu protetti mill-possibbiltà ta’ kunflitt ta’ interess.

5.8.

Għandu jiġi evitat is-“social washing” jew l-użu ta’ informazzjoni falza bil-għan li tingħata immaġni soċjalment impenjata.

6.1.

It-tħassib reċenti tal-konsumaturi dwar l-istili ta’ ħajja tajbin għas-saħħa kif ukoll il-fatt li t-teknoloġija ġiet estiża għas-setturi tal-produzzjoni tal-ikel, tal-kosmetiċi u prodotti oħrajn relatati mas-saħħa jwasslu wkoll biex jintużaw allegazzjonijiet tas-saħħa kemm jekk relatati mal-ikel u n-nutrizzjoni, ir-riżultati djetetiċi u estetiċi miksubin, jew saħansitra t-titjib tal-funzjonijiet konjittivi u funzjonali.

6.2.

Flimkien mal-allegazzjonijiet ambjentali, iż-żieda fit-tħassib tal-konsumaturi dwar ikel bnin tagħti wkoll l-opportunità sabiex jiġu proposti allegazzjonijiet relatati mal-agrikoltura bijoloġika u organika, jew ukoll fir-rigward tal-preżenza jew in-nuqqas ta’ komponenti fl-ikel bħall-vitamini, l-aċidi xaħmin tal-Omega-3, iz-zokkor, il-melħ jew l-alkoħol u anke s-sustanzi transġeniċi.

6.3.

It-tixjiħ gradwali tal-popolazzjoni kif ukoll iż-żieda fl-għomor tal-ħajja jirrappreżentaw qasam propizju għall-użu iżjed mifrux ta’ allegazzjonijiet illeċiti.

6.4.

Bl-istess mod, il-marketing dwar is-saħħa, li juża dawn it-tipi ta’ dikjarazzjonijiet bħala valur miżjud għal kummerċjalizzazzjoni aktar effikaċi tal-prodotti, bħalma jiġri f’setturi bħal dak tas-supplementi tal-ikel jew tal-prodotti mill-pjanti, iżda wkoll għall-prodotti b’konsum għoli, jagħti wkoll lok għall-użu abbużiv tal-allegati vantaġġi relatati mas-saħħa moħbija wara argumenti psewdoxjentifiċi.

7.1.

Jeħtieġ jitqies li l-għażliet li jirrappreżentaw kemm it-tikkettar volontarju bħad-disinn ta’ logos u simboli bl-istampi joħolqu assoċjazzjonijiet vagi fil-proċessi konjittivi u emozzjonali li jwasslu lill-konsumaturi sabiex jieħdu d-deċiżjoni li jixtru. Il-messaġġi u l-istampi m’għandhomx jintużaw biex jesprimu b’mod ċar u qawwi dikjarazzjonijiet li ma tistax tingħata prova tagħhom lil hinn minn kull dubju. Ikun utli li jittieħdu azzjonijiet speċifiċi biex jiġu ssorveljati l-allegazzjonijiet.

7.2.

Madankollu, il-monitoraġġ tal-allegazzjonijiet għandu jsir b’konformità mat-tip ta’ mezzi użat, peress li kull wieħed jippreżenta karatteristiċi speċifiċi. Fil-qosor, l-allegazzjonijiet jistgħu, b’mod sistematiku, isiru permezz ta’ dan li ġej:

7.3.

Jekk isiru affermazzjonijiet li mhumiex dimostrabbli u jaqdu skopijiet kummerċjali, jista’ jintalab li tali affermazzjonijiet ma jsirux jew li l-informazzjoni tingħata b’mod korrett.

7.4.

Għaldaqstant, il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni Ewropea u lill-Istati Membri biex, fil-kuntest tar-Regolament (KE) Nru 2006/2004, jadottaw il-miżuri xierqa permezz tal-kooperazzjoni amministrattiva u, b’mod partikolari, permezz tal-promozzjoni tal-attivitajiet komuni sabiex jinqered l-użu frodulenti ta’ allegazzjonijiet etiċi, ambjentali jew tas-saħħa inkorretti, u dan permezz ta’ kollaborazzjoni mill-qrib maċ-ċentri Ewropej tal-konsumatur li jaqdu rwol importanti ħafna f’dawn it-tipi ta’ sitwazzjonijiet.

17.11.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 383/14

Relatur:

is-Sur Bernardo HERNÁNDEZ BATALLER

1.1.

L-isport jikkontribwixxi biex jintlaħqu l-għanijiet strateġiċi tal-Unjoni, billi huwa jenfasizza l-valuri pedogaġiċi u kulturali fundamentali u huwa mezz ta’ integrazzjoni ladarba huwa jindirizza liċ-ċittadini kollha, indipendentement mis-sess, l-oriġini etnika, ir-reliġjon, l-età, in-nazzjonalità u l-kundizzjoni soċjali jew l-orjentazzjoni sesswali tagħhom. L-isport huwa strument li jservi sabiex jiġu miġġielda l-intolleranza, il-ksenofobija u r-razziżmu.

1.2.

L-attivitajiet sportivi jippermettu lil kull persuna tidderieġi t-tamiet tagħha b’mod kostruttiv, u li tiġi arrikkita bil-valuri li jagħti l-isport bħall-isforz, is-solidarjetà u l-koeżjoni. Attivitajiet bħal dawn iġibu wkoll il-benessri fiżiku u intellettwali filwaqt li jgħinu jtaffu l-problemi soċjali billi jipprovdu valuri pożittivi. F’dan ir-rigward huwa meqjus importanti li fid-diskussjoni jiġi indirizzat ukoll l-istabbiliment ta’ għadd ta’ standards minimi universali li jippromovu l-integrità tal-prattika tal-isport mit-tfal u ż-żgħażagħ fl-ispeċjalitajiet sportivi kolha.

1.3.

Il-volontarjat fil-qasam tal-isport għandu rwol ewlieni x’jaqdi fl-iżvilupp tal-isport bażiku u fil-klabbs, u dan jinvolvi valur sinifikanti minn perspettiva soċjali, ekonomika u demokratika; għalhekk, għandhom jiġu promossi l-volontarjat u ċ-ċittadinanza attiva permezz tal-isport, inkluż l-isport tax-xitwa.

1.4.

Il-prinċipju ta’ governanza u ġestjoni tajba għandhom jiżguraw l-integrità fil-kompetizzjonijiet sportivi. Fl-isport, l-awtonomija hija kundizzjoni għall-organizzazzjonijiet sportivi li għandhom jaġixxu skont il-prinċipji tat-trasparenza, ir-responsabbiltà u d-demokrazija. Abbażi ta’ dan, il-partijiet interessati kollha għandhom ikunu rappreżentati b’mod adegwat fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet. Sabiex jiġi kkonsolidat dan il-qafas ta’ prevenzjoni ġenerali, u kif juri studju eżawrjenti li twettaq dan l-aħħar (1), huwa fundamentali li tissaħħaħ il-fiduċja bejn l-awtoritajiet nazzjonali u l-istituzzjonijiet sportivi sabiex jiġi ffaċilitat l-iskambju meħtieġ ta’ informazzjoni bejn l-awtoritajiet legali nazzjonali u l-istituzzjonijiet sportivi internazzjonali.

1.5.

Fir-rigward tal-innovazzjoni, il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex, f’kuntest Ewropew, ixerrdu l-informazzjoni u jaqsmu bejniethom informazzjoni dwar esperjenzi pożittivi u dwar l-aħjar prattiki marbutin mal-modi kif jistgħu jinħolqu u jiġu appoġġjati l-assoċjazzjonijiet strateġiċi bejn il-partijiet interessati ewlenin fis-setturi differenti bil-għan li jissaħħaħ ir-rwol tal-isport bħala mutur tal-innovazzjoni u t-tkabbir ekonomiku. F’dan il-kuntest huwa importanti ħafna li wieħed ikun jaf jaħsad il-benefiċċji li l-organizzazzjoni ta’ avvenimenti sportivi kbar tista’ u għandha tagħti lir-reġjuni u l-bliet fejn dawn iseħħu; iqis li l-Kummissjoni għandha toqgħod attenta għall-inizjattivi u l-metodoloġiji ġodda li qegħdin joħorġu fil-livell globali li għandhom l-għan li jgħinu lir-reġjuni u lill-bliet jimplimentaw proġetti sportivi li jippromovu l-iżvilupp ekonomiku u soċjali sostenibbli.

1.6.

Fil-livell differenti għandu jiġi promoss l-użu tal-istrumenti ta’ finanzjament tal-UE sabiex jiġi żviluppat is-settur tal-isport.

1.7.

Fil-livell Ewropew għandhom jiġu promossi l-koeżjoni soċjali, il-miżuri għall-inklużjoni tal-gruppi żvantaġġati fl-attivitajiet sportivi u l-integrazzjoni soċjali tal-persuni, inklużi dawk imċaħħda mil-libertà, sabiex ikunu jistgħu jsibu fl-isport għodda għall-integrazzjoni mill-ġdid fis-soċjetà, peress li dan iwassal għall-benessri emozzjonali, u jipprovdi stabbiltà permezz tal-valuri tiegħu ta’ sforz, solidarjetà u, fl-aħħar mill-aħħar, il-fair play, li jistgħu jgħinu biex jinqerdu għalkollox l-esklużjoni soċjali u d-diskriminazzjoni.

1.8.

Il-kompitu tal-UE fil-ġlieda kontra l-inugwaljanza huwa rilevanti sabiex jitneħħew l-ostakli li jimpedixxu lill-persuni b’diżabilità milli jieħdu sehem fl-isport, tiġi promossal-parteċipazzjoni tagħhom fil-kompetizzjonijiet u tinqered kull forma ta’ preġudizzju soċjali f’dan ir-rigward. Għalhekk ikun utli li l-Kummissjoni tipproponi li l-Kunsill tal-Ministri jfassal “Kodiċi Ewropew ta’ prattiki tajba dwar l-isport u l-inklużjoni soċjali” sabiex tiġi promossa u titħeġġeġ aktar il-prattika tal-isport fost il-persuni b’diżabbiltà.

1.9.

Għandha tingħata attenzjoni speċjali mill-UE u l-Istati Membri għall-promozzjoni tal-isport u l-attività fiżika fost l-anzjani. F’Ewropa b’popolazzjoni li kulma jmur qiegħda dejjem tixjieħ, huwa importanti ħafna li jitnedew inizjattivi u finanzjament immirati għal dan l-għan.

2.1.

Fil-qafas tal-proċess ta’ integrazzjoni, it-Trattat ta’ Lisbona jipprevedi ċerti valuri li huma komuni għall-UE u l-Istati Membri tagħha. Dawn il-valuri supremi huma d-dinjità tal-bniedem, il-libertà, id-demokrazija, l-ugwaljanza, l-istat tad-dritt u r-rispett tad-drittijiet tal-bniedem, inklużi d-drittijiet tal-persuni li jappartjenu għall-minoranzi.

It-Trattat ta’ Lisbona jagħti lill-UE s-setgħat biex tippromovi l-aspetti Ewropej tal-isport (Artikolu 165 tat-TFUE). Hemm bżonn li d-dimensjonijiet differenti tal-isport – soċjali, ekonomiċi u kulturali – jiġu indirizzati mil-lat ta’ kif dawn jorbtu mal-valuri mnaqqxa fl-Artikolu 2 tat-TUE, li jipprevedu impenn ċar min-naħa tal-istituzzjonijiet u l-Istati Membri biex, b’konformità mal-prinċipju tas-sussidjarjetà, jaġixxu bil-għan li jippromovu politiki, standards u miżuri biex jiżviluppaw l-aspetti Ewropej tal-isport.

2.2.

L-għan ta’ din l-Opinjoni fuq inizjattiva proprja huwa li tipprova xxerred il-potenzjal tal-valuri Ewropej u l-valuri tal-isport, inkluż l-isport tax-xitwa, għaċ-ċittadini u l-organizzazzjonijiet soċjali kollha, u tippromovi politika tal-isport tal-Unjoni, minħabba li s’issa d-deċiżjonijiet ġudizzjarji dwar dan is-suġġett kienu sporadiċi, u normalment marbuta mal-eżerċitar tal-libertajiet ekonomiċi.

2.3.

Fl-antik, il-filosofija Griega klassika diġà kienet tiddistingwixxi bejn l-attività tal-ġisem u tal-moħħ, l-ispirtu “Olimpiku” jkun l-iżvilupp ta’ dawn l-ideat li fosthom, b’mod fundamentali, kien hemm l-etika u l-promozzjoni tal-paċi.

Il-kontribut tal-isport għall-għanijiet Ewropej u dinjija tal-Istrateġija Ewropa 2020 huwa importanti, minħabba l-kontribut sinifikanti li dan is-settur jista’ jagħmel għat-tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv.

3.1.

Sabiex tiġi garantita l-funzjoni soċjali tal-isport, l-Istati Membri għandu jkollhom infrastrutturi adegwati li jiffaċilitaw il-prattika tal-isport, filwaqt li fit-territorji rispettivi tagħhom għandu jkun hemm netwerk bażiku, adegwat, suffiċjenti u bilanċjat ta’ faċilitajiet sportivi u tagħmir sportiv.

3.2.

Il-volontarjat qed ikompli jkun il-pedament tal-isport fl-Ewropa, peress li huma l-voluntiera li jippermettu l-iżvilupp u t-tixrid tal-ideali sportivi, flimkien mal-organizzazzjonijiet sportivi mingħajr skop ta’ qligħ. F’dan ir-rigward għandu jiġi nnotat ir-rwol li jaqdu l-iskejjel fit-tixrid tal-valuri Olimpiċi, peress li dawn jippromovu l-paċi u l-armonija fl-isport, waqt li jippreżervaw il-koeżistenza u l-integrazzjoni f’soċjetà demokratika u pluralista, kif ukoll il-valuri umani li huma identifikati bl-isport u li huma involuti fil-qerda tal-vjolenza, ir-razziżmu, l-intolleranza u l-ksenofobija fl-isport.

3.2.1.

Hemm bżonn li l-organizzazzjonijiet sportivi japplikaw il-prinċipji tal-governanza tajba. Dawn għandhom ikunu bbażati fuq il-prinċipji tat-trasparenza, ir-responsabbiltà u d-demokrazija. Barra minn hekk, huma għandhom jirrappreżentaw il-partijiet interessati kollha fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet, inklużi s-sapporters li, b’mod ġenerali, jippromovu l-prinċipji tal-fair play. Għandu jkun hemm riflessjoni dwar il-possibbiltà li jiġu imposti rekwiżiti ta’ trasparenza aktar stretti meta l-attivitajiet ikunu ffinanzjati bi flejjes pubbliċi.

3.2.2.

Il-KESE jikkunsidra li għandha titqies il-possibbiltà li tittieħed azzjoni koordinata kontra dawn il-fenomeni mhux mixtieqa – bħall-korruzzjoni fir-riżultati sportivi, id-doping jew il-vjolenza – abbażi mhux biss tal-kompetenzi tal-Unjoni stabbiliti fl-Artikoli 6 u 165 tat-TFUE, iżda wkoll dawk li jirrigwardaw l-ispazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja u kwalunkwe kompetenza oħra li tista’ tkun meħtieġa sabiex jiġu adottati miżuri sovranazzjonali li jista’ jkollhom effett dissważiv reali.

3.2.3.

Dawn il-miżuri għandu jkollhom l-għan li jiżguraw livell għoli ta’ sigurtà. Huma jistgħu, pereżempju, jinkludu miżuri mmirati lejn l-iżgurar ta’ koordinazzjoni u kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet tal-pulizija (Europol) u dawk ġudizzjarji (Eurojust) u awtoritajiet kompetenti oħra, li fosthom għandu jkun hemm il-federazzjonijiet sportivi.

3.3.

Il-promozzjoni tal-attività fiżika u l-prattika tal-isport hija fattur determinanti biex tiġi protetta s-saħħa pubblika f’soċjetà moderna. Ta’ min jinnota li l-prattika tal-isport tippromovi stil ta’ ħajja tajjeb għas-saħħa li jtejjeb il-kwalità tal-ħajja, b’tali mod li jiġu sfruttati bis-sħiħ l-opportunitajiet tal-isport u b’hekk jitnaqqas l-infiq fis-settur tas-saħħa.

3.4.

L-azzjoni istituzzjonali tal-UE b’rabta mal-isport ingħatat spinta sinifikanti permezz tad-dibattitu pubbliku dwar l-hekk imsejħa “dimensjoni Ewropea tal-isport”, l-inklużjoni tal-isport fil-programm Erasmus+ u l-azzjonijiet strateġiċi dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi fl-isport, fost oħrajn. Kull sena jiġu diskussi l-prijoritajiet ta’ dan il-programm, u għalhekk il-KESE jappella li għall-valutazzjoni li jmiss jitqiesu l-kummenti mniżżlin f’din l-Opinjoni.

3.4.1.

Din l-azzjoni istituzzjonali għandha tissaħħaħ billi jiġu adottati l-miżuri meħtieġa għall-implimentazzjoni tal-valur miżjud u l-aspetti pożittivi tal-isport indiġenu, tradizzjonali u li jkollu għeruq profondi fil-livell lokali bħala prova tad-diversità kulturali u storika tal-Unjoni, liema diversità għandha tiġi promossa u tinxtered.

3.4.2.

Abbażi tal-programm Erasmus + imsemmi hawn fuq, il-Kummissjoni għandha tipprovdi valutazzjoni ċara tal-impatt tal-inklużjoni tal-isport f’dan il-programm, speċjalment fir-rigward tal-kisba tal-objettivi dwar ħiliet u impjiegi ġodda u ż-żgħażagħ.

3.5.

Sabiex jiġi żgurat li l-isport jikkontribwixxi għall-konsolidazzjoni u l-iżvilupp tal-valuri Ewropej, huwa meħtieġ li jiġu adottati u implimentati miżuri li jikkoordinaw, jikkomplementaw jew jappoġġjaw, maħsuba biex jipproteġu dawn il-valuri Ewropej, speċjalment dawk immirati lejn il-protezzjoni tad-dinjità tal-bniedem, kif ukoll xi aspetti tal-edukazzjoni tal-persuni li l-integrazzjoni ġusta tagħhom hija essenzjali għall-funzjonament tajjeb tad-demokrazija u l-istat tad-dritt. Dan l-approċċ jista’ jissaħħaħ permezz tal-messaġġ ta’ “fair play” li jagħti l-isport, li jittrasmetti parti kbira mill-valuri Ewropej lis-soċjetà.

Daqstant importanti hija d-dimensjoni Ewropea tal-isport biex tgħin jintlaħqu wħud mill-punti ta’ riferiment għall-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa. Pass importanti jkun il-ħolqien u l-użu ta’ materjal edukattiv għat-taħriġ tal-mexxejja tal-isports kif ukoll tal-ġenituri bil-għan li jitnaqqsu l-isterjotipi tas-sessi u tiġi promossal-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel fl-isport, kif ukoll biex jiġi promoss bilanċ dejjem akbar fir-rappreżentanza taż-żewġ sessi fuq il-bordijiet tad-diretturi u l-kumitati sportivi. F’dan il-kuntest jitqies bħala pass rilevanti ħafna t-tfassil ta’ karta tal-aħjar prattiki fl-iżvilupp taż-żgħażagħ u l-protezzjoni fl-isport (2).

3.6.

Il-prattika tal-isport, individwalment u kollettivament, tista’ tkun sors leġittimu għall-ħolqien tal-impjiegi, il-ġid u l-benessri. L-użu tajjeb tal-isport għandu rwol importanti ħafna x’jaqdi llum jekk irridu niġġieldu l-qgħad fost iż-żgħażagħ u l-esklużjoni soċjali. B’mod partikolari, għandha tissemma s-sitwazzjoni tal-atleti li jibdew karriera oħra, wara li jkunu abbandunaw l-isport kompetittiv ta’ livell għoli u li jeħtieġu jippreparaw ruħhom b’mod speċifiku għal dan l-istadju ta’ ħajjithom (karriera doppja). Għall-iżvilupp xieraq ta’ dawn iż-żgħażagħ jinħtieġu r-rikonoxximent u l-ekwivalenza tad-diplomi u l-kwalifiki fl-isport. Dan l-aħħar estrem huwa importanti sabiex isir tentattiv biex tintemm l-ekonomija moħbija li tista’ teżisti f’dan is-settur u din tiġi legalizzata fil-futur.

3.6.1.

Ikun utli li tittieħed deċiżjoni dwar kif jistgħu jintużaw il-mekkaniżmi finanzjarji Ewropej sabiex l-isport jiġi promoss bħala għodda li jħeġġeġ l-integrazzjoni soċjali u l-impjieg taż-żgħażagħ, l-ugwaljanza bejn is-sessi, l-innovazzjoni, il-ħolqien ta’ netwerks ta’ organizzazzjonijiet li jiddefendu l-integrazzjoni mill-ġdid fis-soċjetà u għanijiet oħra ta’ interess pubbliku.

Sabiex tiġi miġġielda l-esklużjoni soċjali u bħala mezz ta’ integrazzjoni mill-ġdid, l-isport huwa mezz xieraq li jqarreb lill-persuni lejn valuri li jsaħħu l-iżvilupp personali u soċjali, b’impatt fuq is-saħħa u l-edukazzjoni tagħhom. Fil-livell Ewropew għandhom jiġu promossi l-koeżjoni soċjali u l-integrazzjoni soċjali tal-persuni, inklużi dawk tal-persuni mċaħħda mil-libertà, li jistgħu jsibu fl-isport strument għall-integrazzjoni mill-ġdid fis-soċjetà, peress li jagħtihom benessri emozzjonali u jipprovdi sors ta’ koeżjoni u stabbiltà permezz tal-valuri tiegħu ta’ sforz, solidarjetà u, fl-aħħar mill-aħħar, tal-fair play.

3.6.2.

Għandu jinħoloq netwerk ta’ organizzazzjonijiet li jiddefendu l-koeżjoni soċjali u l-integrazzjoni mill-ġdid fis-soċjetà permezz tal-isport, speċjalment dak li jintlagħab b’mod wiesa’, b’tali mod li jkun hemm skambju tal-aħjar prattiki bbażati fuq il-valuri Ewropej imħaddna fit-Trattati, bl-organizzazzjoni ta’ Kungress Ewropew ta’ prattiki innovattivi ta’ integrazzjoni mill-ġdid fis-soċjetà permezz tal-isport, ta’ kompetizzjonijiet fil-livell tal-Unjoni Ewropea u l-pubblikazzjoni u t-tixrid tar-riżultati ta’ tali netwerks.

3.7.

Wieħed mill-kompiti istituzzjonali tal-Unjoni assoċjati mal-ġlieda kontra l-inugwaljanza huwait-tneħħija tal-ostakli li jimpedixxu lill-persuni b’diżabilità milli jieħdu sehem fl-isport, il-promozzjoni tal-parteċipazzjoni tagħhom f’kompetizzjonijiet u l-qerda ta’ kull forma ta’ preġudizzju soċjali f’dan ir-rigward.

Ikun pass pożittiv kieku l-Kummissjoni kellha tipproponi li l-Kunsill tal-Ministri jfassal “Kodiċi Ewropew ta’ prattiki tajba dwar l-isport u l-inklużjoni soċjali”.

3.7.1.

L-integrazzjoni tal-persuni b’diżabilità għandha tiġi promossa permezz ta’ avvenimenti sportivi bil-għan li titjieb il-kwalità tal-ħajja u jiġu żviluppati l-abitudnijiet soċjali tal-persuni b’diżabilità u tal-familji tagħhom. Għal din ir-raġuni, l-isport mhux biss huwa abitudni b’saħħitha iżda wkoll itejjeb u jsaħħaħ il-mobilità ta’ dawn il-persuni u jippermettilhom jiżviluppaw l-abbiltà tagħhom li jieħdu d-deċiżjonijiet u jrawmu ħbiberiji u jaħdmu fi gruppi.

3.7.2.

Sabiex jiġi promoss l-isport paraolimpiku jew ta’ livell għoli għall-persuni b’diżabilità u b’hekk jiżdied il-livell ta’ għarfien fost iċ-ċittadini, hemm bżonn li l-awtoritajiet pubbliċi jimplimentaw strateġija ta’ komunikazzjoni fid-dawl tal-Logħob Paraolimpiku u avvenimenti internazzjonali oħra ta’ livell għoli, billi jintużaw il-mezzi u l-professjonisti meħtieġa, li jwasslu għal kopertura televiżiva ta’ kwalità għolja tal-Logħob Paraolimpiku, li tfisser numru sostanzjali ta’ sigħat ta’ xandir fl-aktar ħinijiet li matulhom ikun hemm udjenza.

3.7.3.

Id-dispożizzjonijiet li jadattaw il-qafas leġislattiv nazzjonali għall-Konvenzjoni Internazzjonali dwar id-Drittijiet tal-Persuni b’Diżabilità jsegwu l-istess għanijiet u jistabbilixxu l-“aċċessibbiltà u d-disinn għal kulħadd” bħala l-għodod li għandhom jintużaw saiex jinbidlu u jinħolqu ambjenti li jippermettu l-parteċipazzjoni sħiħa taċ-ċittadini.

3.7.4.

Peress li wieħed mill-ostakli identifikati b’mod sistematiku meta jkunu qegħdin jiġu żviluppati programmi għall-promozzjoni tal-inklużjoni tal-persuni aktar anzjani u l-persuni b’diżabilità f’attività fiżika sportiva huwa n-nuqqas ta’ taħriġ li għandhom id-diversi atturi involuti fil-proċess, huwa rakkomandat li jiġi pprovdut il-materjal meħtieġ sabiex jintlaħqu l-bżonnijiet ta’ taħriġ tal-għalliema tal-edukazzjoni fiżika fl-iskejjel primarji u sekondarji u tal-coaches tal-isport sabiex jiżviluppaw attivitajiet sportivi f’ambjent inklużiv.

3.8.

Il-proċess apparentament irriversibbli tat-tixjiħ tas-soċjetà Ewropea, akkumpanjat minn żieda kostanti fl-għomor tal-ħajja, jagħmilha indispensabbli li jiġu żviluppati inizjattivi u programmi mmirati għall-promozzjoni tal-isport u l-eżerċizzju fiżiku fost l-anzjani. Dan huwa qasam li intesa, fil-biċċa l-kbira tal-pajjiżi, u jeħtieġ attenzjoni speċjali, kemm fil-livell tal-UE kif ukoll fil-livell tal-Istati Membri.

4.1.

L-isport għandu dimensjoni ekonomika bbażata fuq l-attivitajiet ekonomiċi tal-prattika tal-isport u tal-professjoni, li jaffettwaw is-suq intern. L-isport għandu wkoll dimensjoni speċifika, abbażi ta’ strutturi msejsa fuq il-volontarjat u l-funzjonijiet soċjali, edukattivi u kulturali tiegħu, b’kontribut sinifikanti għall-valuri pożittivi bħall-ispirtu sportiv, ir-rispett u l-inklużjoni soċjali.

Għalhekk, trid issir distinzjoni bejn l-interessi sportivi u dawk kummerċjali, u l-KESE jemmen li l-isport għandu jkun protett minn influwenza eċċessiva tal-ekonomija sabiex jippredominaw il-prinċipji u l-valuri tal-isport.

4.1.1.

Din il-karatteristika speċifika tal-isport, minħabba l-aspetti uniċi u essenzjali tagħha, għandha titqies b’mod partikolari meta tiġi applikata l-leġislazzjoni tal-UE, fil-każijiet fejn l-UE tista’ taġixxi b’mod aktar effettiv mill-Istati Membri u waqt li tirrispetta l-prinċipju tas-sussidjarjetà.

4.2.

Fir-rigward tad-dimensjoni ekonomika tal-isport, għandha titqies ir-rabta speċjali bejn l-attivitajiet sportivi u d-drittijiet fundamentali.

4.2.1.

Għalhekk, sabiex tiġi żgurata protezzjoni xierqa kontra l-ksur tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali u, b’mod partikolari, kontra l-piraterija diġitali, li jpoġġu f’riskju l-ekonomija tal-isport, għandha tingħata konsiderazzjoni lill-miżuri li għandhom jiġu adottati, abbażi tal-prinċipju tal-proporzjonalità. Fi kwalunkwe każ għandu jkollhom preċedenza d-drittijiet fundamentali taċ-ċittadini li jirċievu l-informazzjoni sabiex għall-inqas jiġu garantiti d-dritt tal-pubbliku li jikseb u jirċievi l-aħbarijiet, it-tixrid tal-avvenimenti importanti ħafna u d-dritt tal-ġurnalisti li jinfurmaw.

4.2.2.

Jeżistu oqsma oħra bħall-politika tal-kompetizzjoni, speċifikament l-għajnuna mill-Istat, fejn tkun idea tajba li jiġu adottati linji gwida dwar l-għajnuna mill-Istat bil-għan li tiġi ċċarata liema għajnuna hija meqjusa leġittima sabiex jinkisbu l-għanijiet soċjali, kulturali u edukattivi tal-isport.

4.2.3.

L-imħatri sportivi onlajn fi swieq mhux regolati, speċjalment l-imħatri illegali, jirrappreżentaw waħda mit-theddidiet ewlenin għall-isport. L-effetti negattivi tagħhom huma komparabbli ma’ dawk tad-doping u l-vjolenza tal-ispettaturi u jistgħu jwasslu għat-tbagħbis minħabba n-natura inċerta tal-kompetizzjonijiet sportivi. Fir-rigward ta’ aspetti oħra, bħalma huma l-imħatri u l-logħob tal-azzard, hemm bżonn li jiġu adottati miżuri ta’ interess ġenerali biex jiġi evitat il-vizzju tal-logħob tal-azzard u jiġu protetti l-minorenni, speċjalment kontra l-logħob tal-azzard onlajn.

4.2.4.

L-isport għandu inċentiv intrinsiku u inerenti li jimbotta lill-parteċipanti sabiex kontinwament itejbu l-prestazzjoni tagħhom u jfittxu l-eċċellenza. Dan iwassal biex is-settur tal-isport ikun ikkaratterizzat minn innovazzjoni kontinwa li għamlet lit-teknoloġija tal-isport settur sinifikanti fi ħdan ix-“xjenzi applikati”, bħat-teknoloġija tat-tessuti, il-mekkanika taċ-ċaqliq uman, il-materjali ġodda, is-sensuri, l-azzjonaturi u d-disinn orjentat lejn il-bniedem b’mod partikolari. Il-bini u l-operat ta’ faċilitajiet sportivi kif ukoll il-parteċipazzjoni u l-attendenza f’avvenimenti sportivi qed isiru parti importanti mill-ekonomija tal-esperjenzi, li l-iżvilupp tat-turiżmu tal-isports huwa wkoll eżempju tagħha.

4.2.5.

Temi oħra relatati ekonomikament mal-isport, bħall-moviment liberu tal-persuni u servizzi, il-ftehimiet ta’ sponsorizzazzjoni, ir-regolazzjoni tal-attivitajiet tal-aġenti tal-plejers, l-assigurazzjoni tal-isport u tas-saħħa, il-programmi edukattivi għall-isportivi nisa u rġiel u l-kwalifiki professjonali marbuta mal-isport, għandhom jiġu evalwati u, jekk ikun hemm bżonn, il-Kummissjoni għandha tadotta jew tipproponi miżuri.

4.2.6.

Fir-rigward tat-taħriġ vokazzjonali tal-coaches żgħar fl-età, jeħtieġ li jitjiebu r-regoli fl-Istati Membri differenti tal-UE, waqt li jitqies li l-attività ta’ coach tista’ titqabbel ma’ dik ta’ għalliem u li, f’xi każijiet (pereżempju, bi tħejjija għall-kompetizzjonijiet sportivi), il-coach iqatta’ ħafna aktar ħin ma’ żgħażagħ sportivi milli l-għalliem mal-istudenti tiegħu. It-taħriġ tal-coaches għandu jitwettaq f’kuntest formali u jiġi rikonoxxut fil-livell tat-tagħlim b’diploma maħruġa mill-Istat.

4.2.7.

Il-KESE jitlob li l-federazzjonijiet sportivi Ewropej jiġu involuti fil-protezzjoni tal-valuri u l-prinċipji li jinsabu f’din l-Opinjoni, u jispera li l-prestazzjoni tagħhom fl-oqsma kollha ssir abbażi tal-istess valuri u prinċipji, fi kwalunkwe każ, anke fl-attivitajiet li jikkonsistu biss fl-għoti ta’ premjijiet u rikonoxximenti pubbliċi.

17.11.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 383/19

Relatur:

is-Sur Pierre-Jean COULON

1.1.

Il-KESE jitlob li l-miri tal-klima u l-enerġija tal-Unjoni Ewropea jwasslu għal sehem ikbar tal-enerġiji rinnovabbli fit-taħlita tal-enerġija. Il-Kumitat, b’mod konsistenti, dejjem appoġġja l-enerġiji rinnovabbli; sistema tal-enerġija sostenibbli magħmulha fil-biċċa l-kbira tagħha mill-enerġija rinnovabbli hija l-uniku soluzzjoni fit-tul għall-ġejjieni tagħna fil-qasam tal-enerġija. Il-Kumitat jinnota kemm hu importanti li jiżdiedu elementi oħra fis-sistema tal-enerġija.

1.2.

L-enerġiji rinnovabbli huma irregolari għalhekk kemm huma kif ukoll l-iżvilupp tagħhom huma sfida kbira f’termini ta’ ħżin. Il-ħżin huwa wkoll kwistjoni strateġika għall-Unjoni Ewropea biex b’mod permanenti tkun tista’ tiżgura s-sigurtà tal-provvista tal-Unjoni u suq tal-enerġija vijabbli, u dan kemm mil-lat teknoloġiku kif ukoll mil-lat ta’ spiża. Din il-kwistjoni għalhekk għandha post prominenti fl-aġenda Ewropea u hija prijorità, b’mod partikolari fil-kuntest tal-Unjoni tal-Enerġija li tnediet fi Frar 2015.

1.3.

F’opinjoni preċedenti tiegħu, il-KESE enfasizza l-kwistjoni tal-ħżin bħala “sfida, opportunità u neċessità assoluta.” Fiha jenfasizza l-importanza li tirnexxi t-tranżizzjoni tal-enerġija fl-UE, u jitlob li jiġu implimentati l-mezzi kollha sabiex jinkisbu riżultati konkreti u fuq skala kbira għall-ħżin tal-enerġija.

1.4.

Il-KESE jirrikonoxxi li fejn jidħol ħżin jeżistu bosta soluzzjonijiet, u t-teknoloġiji jinsabu fi stadji ta’ żvilupp teknoloġiku u industrijali differenti.

1.5.

Il-KESE ifakkar li l-ħżin tal-enerġija, flimkien mal-vantaġġi tiegħu, jista’ jkun ukoll spiża kbira mil-lat finanzjarju, ambjentali u sanitarju. Għalhekk jitlob li jsiru studji tal-impatt li b’mod sistematiku jivvalutaw il-kompetittività tat-teknoloġiji kif ukoll l-impatt tagħhom fuq l-ambjent u s-saħħa. Il-KESE iqis importanti wkoll li jiġu vvalutati l-effetti ta’ dawn it-teknoloġiji fl-oqsma tal-ħolqien tal-attivitajiet u l-impjiegi.

1.6.

Il-KESE jitlob li jiżdiedu l-investimenti u r-riċerka u l-iżvilupp dwar il-ħżin tal-enerġija u jitlob ukoll għal aktar sinerġija Ewropea f’dan il-qasam, sabiex jonqsu l-ispejjeż tat-tranżizzjoni tal-enerġija, sabiex tiġi żgurata s-sigurtà tal-provvista kif ukoll għall-ġid tal-kompetittività tal-ekonomija Ewropea. Il-KESE jappoġġja l-bżonn ta’ armonizzazzjoni aħjar bejn l-Istati Membri f’termini ta’ ħżin tal-enerġija.

1.7.

Il-KESE jappella wkoll għal djalogu pubbliku dwar l-enerġija fl-Ewropa kollha – id-djalogu Ewropew dwar l-Enerġija – biex iċ-ċittadini u s-soċjetà ċivili kollha jħaddnu it-tranżizzjoni tal-enerġija u jkunu jistgħu jinfluwenzaw l-għażliet futuri relatati mat-teknoloġiji tal-ħżin tagħha.

1.8.

Il-KESE jfakkar fl-importanza tal-gass fit-taħlita tal-enerġija u l-importanza li għandha għas-sigurtà tal-enerġija għaċ-ċittadini. Il-KESE jitlob li l-ħżin jitħeġġeġ f’dan is-settur b’mod li l-Istati Membri kollha, b’mod solidari, jista’ jkollhom għad-dispożizzjoni tagħhom ir-riżervi.

2.1.

Il-provvista u l-ġestjoni tal-enerġija huma prijorità politika u soċjoekonomika prinċipali kif ukoll element kruċjali sabiex tkun tista’ tirnexxi t-tranżizzjoni tal-enerġija u jiġu indirizzati l-isfidi tal-klima. Għalkemm id-domanda għall-enerġija fi ħdan l-UE qiegħda tonqos (il-konsum tal-enerġija beda jonqos fl-2006 u llum nikkunsmaw bejn wieħed u ieħor l-istess ammont ta’ enerġija li konna nikkunsmaw fid-disgħinijiet), l-installazzjoni dejjem tikber ta’ sorsi rinnovabbli intermittenti żiedet il-bżonn tal-ħżin tal-enerġija, li ser jaqdi rwol esssenzjali f’ħafna setturi (kumpens għall-varjabbiltà, karozzi elettriċi, id-difiża, eċċ.) u ser jikkostitwixxi kwistjoni strateġika għall-Ewropa u l-industrija tagħha. Għandu jiġi nnotat li l-kwistjoni tal-ħżin tal-enerġiji rinnovabbli hija wkoll wieħed argument ewlieni tal-opponenti ta’ dawn l-enerġiji.

2.2.

Filwaqt li l-maġġoranza tal-enerġija primarja (il-gass, iż-żejt mhux maħdum jew il-faħam) tinħażen faċilment, għad hemm mistoqsijiet rigward id-daqs, il-prezz u l-post tal-installazzjonijiet strateġiċi ta’ ħżin. Is-sors kbir l-ieħor ta’ enerġija primarja, l-enerġiji rinnovabbli, ivarjaw bejniethom f’termini ta’ ħżin. L-enerġija idrawlika tista’ ta’ spiss tinkiseb mill-ilma maħżun fil-lagi u l-ġibjuni. Filwaqt li l-bijomassa tista’ tinħażen b’mod relattivament faċli, għalissal-ħżin tal-enerġija solari u tar-riħ, li ħafna drabi tintuża għall-produzzjoni tal-elettriku, jista’ jsir biss permezz ta’ proċess intermedjarju, kumpless u għali.

3.1.

Il-Kummissjoni Ewropea analizzat il-possibbiltajiet tad-dekarbonizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija u fl-2011 ippubblikat Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050 li jressaq bosta xenarji għall-2050. Sabiex jintlaħqu s-suppożizzjonijet dwar id-dekarbonizzazzjoni, is-settur tal-elettriku jrid jiddependi minn ammont kbir ta’ enerġiji rinnovabbli, bejn 59 % u 85 % u ħafna minnhom ikunu ġejjin minn enerġija rinnovabbli varjabbli. F’Komunikazzjoni sussegwenti tal-2014 – “Qafas ta’ politika għall-klima u l-enerġija fil-perijodu ta’ bejn l-2020 u l-2030” – ġiet konfermata t-triq lejn id-dekarbonizzazzjoni u ġie indikat li s-sehem tas-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli kien kważi 45 % tal-ġenerazzjoni tal-enerġija fl-2030. Dan jikkonforma mal-miri li qablu dwarhom il-mexxejja tal-UE fit-23 ta’ Ottubru 2014 fil-kuntest tal-qafas ta’ politika għall-2030. Is-sehem sinifikanti tas-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli varjabbli fis-sistema tal-elettriku teħtieġ għexieren, anke mijiet, ta’ gigawatts ta’ kapaċità ta’ ħażna fin-netwerk tal-elettriku, anki meta jintużaw miżuri ta’ flessibilità oħrajn.

3.2.

Barra minn hekk, il-Kummissjoni Ewropea poġġiet il-ħżin tal-elettriku fost l-oqsma ta’ prijorità tagħha u enfasizzat bosta drabi ir-rwol kruċjali tiegħu. Għalhekk, fid-dokument ta’ ħidma tagħha tal-2013 dwar il-ħżin tal-enerġija (http://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/energy_storage.pdf), tappella għal koordinazzjoni aħjar bejn dan is-suġġett u l-oqsma ta’ politika ewlenin oħra tal-UE, bħall-klima. Il-ħżin tal-enerġija għandu jkun integrat u appoġġjat mill-miżuri u l-atti leġislattivi rilevanti kollha tal-UE dwar l-enerġija u l-klima, kemm dawk eżistenti kif ukoll dawk futuri, inklużi wkoll l-istrateġiji tal-infrastruttura tal-enerġija. Barra minn hekk, fil-Komunikazzjoni tagħha dwar l-Unjoni tal-Enerġija (tal-25 ta’ Frar 2015), il-Kummissjoni tfakkar li “L-Unjoni Ewropea hija impenjata li ssir il-mexxej dinji fl-enerġija rinnovabbli, iċ-ċentru globali fejn tiġi żviluppata l-ġenerazzjoni li jmiss ta’ enerġiji rinnovabbli teknikament avvanzati u kompetittivi. L-UE stabbiliet mira tal-UE ta’ mill-inqas 27 % għas-sehem tal-enerġija rinnovabbli kkunsmata fl-UE fl-2030.” Il-Kummissjoni beħsiebha tippromovi strateġija ġdida għar-riċerka u l-innovazzjoni: “Jekk l-Unjoni Ewropea tal-Enerġija trid tkun in-numru wieħed fl-enerġija rinnovabbli, għandha tmexxi l-ġenerazzjoni li jmiss ta’ teknoloġiji rinnovabbli kif ukoll is-soluzzjonijiet ta’ ħażna.”

3.3.

Il-konklużjonijiet tal-aħħar Forum ta’ Madrid jindikaw li “il-Forum jafferma r-rwol strateġiku tal-ħżin tal-gass għas-sigurtà tal-provvista fl-UE.” Il-KESE jenfasizza wkoll l-importanza li jitħeġġeġ l-iżvilupp tal-ħżin tal-gass.

4.1.

Is-soluzzjonijiet għall-ħżin tal-elettriku jinqasmu f’erba’ kategoriji ewlenin. L-enerġija tista’ tinħażen f’forom differenti (elettriku, gass, idroġenu, sħana, kesħa), skont il-ħtiġijiet u l-limiti tagħha, qrib siti tal-produzzjoni, fuq netwerks tal-enerġija jew qrib ta’ fejn tkun ser tintuża:

4.2.

L-iktar mezz ta’ ħżin tal-elettriku popolari fid-dinja huwa l-ħżin idrawliku tal-enerġija bil-pompa bħas-sistemi tal-provvisti tal-elettriku mingħajr interruzzjoni (UPS: uninterruptible power supplies). L-operaturi tan-netwerks tal-elettriku, il-produtturi u l-mexxejja ta’ bini terzjarju reġgħu qed juru interess f’dawn is-sistemi. Il-PSP jippermettu: l-integrazzjoni tal-enerġiji rinnovabbli intermittenti b’mod partikolari l-enerġija mir-riħ u l-enerġija fotovoltajka; kapaċità avvanzata u tqassim tal-perjodi ta’ karga massima; arbitraġġ ekonomiku (iċċarġjar meta d-domanda u l-prezzijiet ikunu baxxi, bejgħ mill-ġdid meta l-prezzijiet u d-domanda jkunu għoljin, permezz ta’ miżuri ta’ aġġustament “soċjali”); tqassim fuq perjodu ta’ żmien tal-investimenti fin-netwerks tal-elettriku. Madankollu, huwa improbabbli li l-kapaċità possibbli tal-ħżin ser tkun biżżejjed biex tpatti għal perjodi twal mingħajr riħ jew xemx f’każ ta’ espensjani kbira ta’ dawn it-tipi ta’ enerġija rinnovabbli.

4.3.

Mis-suq tal-ħżin ħarġu wkoll ħames setturi ġodda li fl-għaxar snin li ġejjin ser ikomplu jinfirxu:

4.4.

Ta’ min wieħed jinnota r-rwol promettenti tal-idroġenu (minkejja li l-prezz tiegħu kif ukoll il-kwistjonijiet ta’sigurtà u trasport jheddu b’mod konsiderevoli l-potenzjal tiegħu): huwa portatur tal-enerġija li ma jerħix gassijiet b’effett ta’ serra meta magħmul minn sors dekarbonizzat u jista’ jintuża b’diversi modi prinċipalment fl-industrija bħal tal-produzzjoni lokali tal-elettriku (forniment f’siti iżolati, ġeneraturi ta’ emerġenza), il-ħżin tal-enerġija (appoġġ għan-netwerk, użu ta’ enerġiji rinnovabbli) jew il-koġenerazzjoni. Huwa jintuża wkoll fit-trasport bl-art (vetturi privati, trasport pubbliku, trasport tal-merkanzija tqila eċċ.), bl-ajru (propulsjoni ajrunawtika totali jew awżiljarja), bil-baħar jew fuq ix-xmajjar (sottomarin, propulsjoni totali jew awżiljarja), ir-raffinerija u l-petrokimika (għall-idroġenu ekoloġiku), mingħajr ma ninsew forom oħra ta’ użu bħat-tagħmir portabbli (chargers esterni jew batteriji integrati). Dan kollu qiegħed jiġi żviluppat bħalissa.

It-tekniki tal-produzzjoni tal-idroġenu mill-elettrolisi u ċ-ċelloli tal-fjuwil issa huma flessibbli ħafna u disponibbli b’mod mifrux minkejja li xorta mhumiex effiċjenti u dan iżid id-domanda għat-turbini eoliċi jew il-pannelli solari li jirrużulta f’kapaċità żejda fil-qasam. L-idroġenu huwa portatur tal-enerġija essenzjali f’sistemi li jużaw il-flessibbiltà bejn netwerks differenti tal-enerġija (eż. il-Hybrid Power Plant ta’ Berlin). Fejn meħtieġ, l-idroġenu (“metanizzat”) jista’ jiġi prodott minn elettriku rinnovabbli sabiex jiġi injettat fin-netwerks tal-gass, jew jinħażen għad-distribuzzjoni bħala fjuwil jew aġent kimiku, jew anki għal injezzjoni mill-ġdid fil-forma ta’ elettriku. L-idroġenu metanizzat, li għandu l-ogħla potenzjal tal-ħżin tal-enerġija, jista’ jiġi trasportat b’mod sigur u jinħażen (għal perjodi twal) fl-infrastruttura attwali tal-gass (ħżin ġeoloġiku eċċ), jista’ jintuża wkoll sabiex jiġu ffurmati idrokarburi ta’ katina twila (li għandhom diversi applikazzjonijiet: minn idrokaburi għall-fjuwil tal-avjazzjoni sa prodotti oħra bħall-plastik, li bħalissa jsir biss bil-karburanti fossili). Barra minn hekk, il-karbonju idealment preżenti fl-ekonomija ċirkolari (CO2, eċċ.) jerġa’ jintuża mill-ġdid u ma jakkumulax fl-atmosfera. Dan ifisser għalhekk tranżizzjoni mill-produzzjoni ta’ gass b’effett ta’ serra għall-produzzjoni tal-enerġija. Il-produzzjoni tal-idroġenu u tal-elettriku mill-idroġenu tiġġenera s-sħana, għaldaqstant l-użu tagħha jżid ukoll l-interess f’dawn is-soluzzjonijiet. L-idroġenu huwa wieħed mill-portaturi rari li jippermetti arbitraġġ ekonomiku, soċjali u ambjentali bejn is-swieq tal-elettriku u sorsi oħra ta’ enerġija.

4.5.

Eżempju tajjeb ieħor huwa l-ħżin f’batterija tal-elettriku prodott mill-pannelli solari matul il-ġurnata. Il-problema tal-pannelli solari installati fuq is-saqaf tad-djar hija li jipproduċu l-elettriku meta d-djar ikunu vojta. Filgħaxija, mar-ritorn tal-okkupanti, ix-xemx ħafna drabi tkun ilha li niżlet u l-pannelli ma jipproduċux aktar enerġija.

4.6.

Jidher li kumpanija Ġermaniża skopriet u qed tiżviluppa soluzzjoni possibbli. Din l-intrapriża ħolqot konnessjoni bejn il-komponenti u programm tal-kompjuter flimkien ma’ applikazzjoni għas-smartphones; mill-mobile tagħhom, l-utenti jistgħu jivverifikaw il-livell ta’ charge li għandha l-batterija li taħżen l-elettriku li ġej mill-pannelli solari matul il-ġurnata. Il-kalkoli finanzjarji jindikaw li ħafna drabi l-pannelli solari ta’ dar jipproduċu madwar 25 % u 35 % tal-enerġija li teħtieġ familja u b’din is-soluzzjoni spiss jaqbżu s-70 %. Fid-dawl tal-prezzijiet attwali, ir-redditu fuq l-investiment isir f’madwar 8 snin u l-batteriji huma ggarantiti għal 20 sena.

4.7.

Dan huwa inċentiv ukoll għall-mudell ta’ “produzzjoni-konsum familjali” li appoġġja l-KESE f’bosta opinjonijiet tiegħu (il-kunċett ta’ “prosumaturi”, bl-Ingliż “prosumers”).

4.8.

Minkejja li jidher li diġà jeżistu bosta soluzzjonijiet, il-potenzjal għal tagħmir addizzjonali għadu limitat. Barra minn hekk jeżistu ostakoli sinifikanti għall-iżvilupp ta’ teknoloġiji ġodda iktar flessibbli, bħall-batteriji lithium-ion jew il-power-to-gas. L-inkonvenjenza prinċipali ta’ dawn is-soluzzjonijet hija l-ispiża u l-kompetittività ekonomika tagħhom, li għadhom maqtugħin ħafna mill-kundizzjonijiet tas-suq, kif ukolli d-daqs li għadu konsiderevoli tal-batteriji. Fit-tbassir tagħha, l’Ademe (Agence française de l’environnement et de la maitrise de l’énergie – Aġenzija tal-ambjent u tal-ġestjoni l-enerġija ta’ Franza – Is-sistemi tal-ħżin tal-enerġija/pjan direzzjonali strateġiku, 2011) tipprevedi spinta fl-industrija tas-sistemi stazzjonarji ta’ ħżin mill-2030 ‘il quddiem. Min-naħa tagħha, l-aġenzija ta’ konsultazzjoni McKinsey (Battery Technology Charges Ahead, McKinsey, 2012) temmen li minkejja li l-prezz tal-ħżin tal-enerġija ser jonqos fis-snin li ġejjin, l-iskala u l-veloċità ta’ dan it-tnaqqis għadhom dibattibbli. Skont din l-aġenzija ta’ konsultazzjoni, il-prezz tal-batterija lithium-ion jista’ jonqos minn USD 600/kWh għal USD 200/kWh fl-2020 u għal USD 160/kWH fl-2025.

5.1.

Il-KESE jfakkar li l-ħtieġa li jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-gassijiet b’effett ta’ serra u l-iskarsezza ġenerali dejjem tiżdied tal-karburanti fossili (minkejja li f’dawn l-aħħar snin instabu sorsi ġodda) wasslu għal żieda fl-enerġiji rinnovabbli, li l-KESE appoġġja f’bosta opinjonijiet tiegħu (TEN/564 u TEN/508). Fid-dawl taż-żieda fl-enerġiji rinnovabbli, il-KESE enfasizza l-importanza li jiġu introdotti komponenti addizzjonali tas-sistema tal-enerġija, bħal estensjonijiet tan-netwerks tat-trasport, faċilitajiet ta’ ħżin u kapaċitajiet ta’ riżerva. L-iżvilupp tal-enerġija rinnovabbli fi kwantitajiet kbar huwa sfida strateġika peress li minn naħa se jnaqqas l-importazzjonijiet (b’vantaġġ ekonomiku u etiku) u, min-naħa l-oħra, jeżiġi faċilitajiet tal-ħżin (faċilitajiet ta’ ħżin mhux biss minn jum għall-ieħor iżda minn staġun għall-ieħor) fuq skala kbira.

5.2.

Il-KESE jirrikonoxxi għalhekk li l-ħżin huwa l-isfida ewlenija li qed tiffaċċja t-tranżizzjoni tal-enerġija u jinvolvi sehem kbir ta’ enerġiji rinnovabbli intermittenti. Huwa jfakkar fil-ħtieġa li tinħoloq u tiżdied il-kapaċità tal-ħżin. Huwa jenfasizza li l-ħżin tal-enerġija huwa kundizzjoni essenzjali sabiex jintlaħqu l-objettivi ewlenin tal-enerġija tal-Unjoni Ewropea, li l-KESE jappoġġja, b’mod partikolari:

5.3.

Il-KESE jagħraf li l-ħżin tal-enerġija jista’ jkun spiża finanzjarja, ambjentali u sanitarja kbira. Pereżempju ċerti proġetti ta’ ħżin tal-gass taħt l-art imorru kontra l-preservazzjoni tar-riżorsi tal-ilma. Il-KESE għaldaqstant jirrakkomanda t-titjib tat-teknoloġiji kollha. Huwa jemmen li l-ħżin tal-massa jista’ jkun mod importanti ta’ kif tintuża l-komplementarjetà tal-enerġiji rinnovabbli. Minħabba d-differenzi fiż-żmien qasir, medju u fit-tul fl-enerġija fotovoltajka, l-enerġija mir-riħ tista’ tissostitwixxiha. Il-Kumitat jenfasizza li dan se jwassal għall-ħolqien ta’ netwerk ta’ interkonnessjonijiet bejn id-diversi sorsi tal-elettriku u ser jinbena fuq netwerks intelliġenti (smart grids). Dawn in-netwerks intelliġenti jużaw teknoloġiji tal-informatika li jimmassimizzaw il-produzzjoni, id-distribuzzjoni u l-konsum tal-enerġija. Il-KESE jqis li għandha tiġi żviluppata teknoloġija bħal din, peress li tgħin biex tiggwida d-domanda għall-enerġija, waqt li jqis li huwa importanti li tkun ibbażata fuq il-valutazzjonijiet tal-impatt b’tali mod li tiġi rispettata l-libertà ta’ kull konsumatur. Ikun aktar utli li titwettaq evalwazzjoni globali tal-istrumenti kollha, bħalma huma l-M/441 u l-profil ta’ protezzjoni tal-BSI Ġermaniż, li jippermettu t-tranżmissjoni u t-tixrid tal-informazzjoni fis-sigurtà kollha, jiżguraw l-integrazzjoni ta’ bini intelliġenti (“Smart Home”), eċċ., sabiex jinstabu applikazzjonijiet konkreti għall-ħtiġijiet futuri tal-bliet intelliġenti, bħall-programmazzjoni fuq il-bażi ta’ tbassir meteoroloġiku.

5.4.

Il-KESE jenfasizza l-importanza ta’ qafas regolatorju Ewropew għall-ħżin tal-enerġija li jippermetti li jiġu kwantifikati l-benefiċċji tal-ekoloġizzazzjoni tan-netwerks tal-elettriku u tal-gass.

5.5.

Barra minn hekk, il-KESE jinnota li s-suq tal-ħżin tal-elettriku għan-netwerks tal-elettriku qed jikber sew u għandu potenzjal kbir li jiġġenera kemm l-attività ekonomika kif ukoll l-impjiegi. Dan kapaċi jikkumpensa t-telf ta’ impjiegi f’oqsma oħra tas-suq tal-enerġija. L-opportunitajiet ta’ investiment min-naħa tal-operaturi tan-netwerks u ta’ kumpaniji tal-enerġija huma ġġustifikati mill-ħtieġa li l-enerġiji intermittenti jiġu integrati dejjem iktar. Fl-Ewropa, il-bini tal-impjanti tal-akkumulu ppompjat, ir-rinnovazzjoni ta’ dawk eżistenti u l-konverżjoni ta’ digi idroelettriċi f’impjanti ta’ dan it-tip huma l-bażi tal-iżvilupp tas-suq. Għalhekk huwa xieraq li jitnaqqsu mingħajr dewmien l-ostakoli li jfixklu l-effiċjenza tal-impjanti tal-akkumulu ppompjat. Biex jiġu żgurati l-benefiċċji ekonomiċi u ambjentali ta’ din it-teknoloġija, għandhom jittieħdu l-miżuri neċessarji biex jiġi żgurat li dawn l-impjanti jkunu jistgħu jinbnew u jintużaw.

6.1.

Il-KESE jinnota li, s’issa, l-UE ffukat l-infiq tagħha fuq l-użu tat-teknoloġiji aktar milli fuq ir-riċerka u l-iżvilupp (Rapport bl-isem “‘Enerġija, l-Ewropa f’netwerks” mis-Sur Michel Derdevet, 23 ta’ Frar 2015). L-ispiża pubblika fil-qasam tar-riċerka u l-iżvilupp fl-Ewropa (fis-setturi kollha) hija stabbilita f’livell simili u f’termini reali għal dik tas-snin tmenin (bil-kontra tal-Istati Uniti jew il-Ġappun fejn żdiedet) filwaqt li l-enerġiji rinnovabbli qegħdin jiffjorixxu. Il-Pjan tat-Teknoloġija Enerġetika Strateġika li ġie implimentat fl-2007 ma mmobilizzax il-finanzjament adegwat. Ħafna tensjonijiet fuq is-sistema tal-enerġija Ewropea, kemm biex tintegra sorsi ta’ enerġija rinnovabbli kif ukoll biex tiżgura s-sigurtà tal-provvista u l-kompetittività ekonomika tal-Ewropa, jitolbu t-tiġdid neċessarju tal-kooperazzjoni Ewropea fil-qasam tar-riċerka u l-iżvilupp tal-enerġija. Il-ħżin huwa komponent ewlieni ta’ proġetti prinċipali relatati man-netwerks intelliġenti mnedija fl-2012-2013 u jikkostitwixxi element prinċipali tar-riċerka u l-iżvilupp hija u titfittex risposta għall-problemi li ser jiffaċċjaw in-netwerks tal-enerġija fil-futur.

6.2.

It-teknoloġiji tal-ħżin tal-enerġija jinsabu fi stadji differenti ta’ żvilupp teknoloġiku u industrijali. Il-KESE jappella għal iktar riċerka u żvilupp, u għal sinerġija mtejba fil-livell Ewropew, speċjalment peress li ħafna proġetti tar-riċerka u l-iżvilupp fl-Ewropa u madwar id-dinja qed jiffaċċjaw sfidi u opportunitajiet simili. F’bosta opinjonijiet tiegħu l-KESE wera d-dispjaċir tiegħu li l-isforz tar-riċerka mhuwiex adattat għall-problemi li jeżistu u appella li fuq livell Ewropew dan jissaħħaħ. L-Istati Membri għandhom ikunu mħeġġa wkoll jikkontribwixxu b’mod proporzjonat f’dan l-isforz. L-Unjoni Ewropea għandha tagħti spinta lill-koordinazzjoni u l-investiment kemm jista’ jkun malajr fid-dawl tal-importanza kruċjali tar-riċerka u l-iżvilupp sabiex jingħelbu l-aħħar ostakoli tekniċi u (permezz ta’ soluzzjonijiet ta’ ħżin industrijali) titnaqqas l-ispiża tal-investiment li għadha għalja wisq. Dan ser jippermetti integrazzjoni mtejba tal-enerġiji rinnovabbli u tnaqqis fl-ispiża tat-tranżizzjoni tal-enerġija. Barra minn hekk ser tillimita l-impatt li għandhom ċerti forom ta’ enerġija fuq is-saħħa, tippermetti l-iżviluppp ta’ setturi innovattivi li huma kompetittivi fuq livell internazzjonali u tippermetti l-kompetittività tal-ekonomija Ewropea.

17.11.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 383/24

Relatur:

is-Sinjura Daniela RONDINELLI

1.1

Fil-kuntest tal-urbanizzazzjoni dejjem tikber, l-UE u l-Istati Membri jqisu l-bliet bħala “laboratorji għal Ewropa aktar dinamika u diġitali” fejn jiġu ttestjati miżuri kapaċi jiġġeneraw it-tkabbir, l-impjiegi u l-iżvilupp soċjali.

1.2

Is-sostenibbiltà tal-bliet se tkun ir-riżultat ta’ taħlita intelliġenti ta’ teknoloġiji aktar maturi u innovattivi, pjattaformi integrati (fil-livell Ewropew, nazzjonali u muniċipali) infrastruttura moderna, effiċjenza enerġetika, tfassil mill-ġdid ta’ servizzi aktar effiċjenti skont il-ħtiġijiet taċ-ċittadini u l-utenti, u l-integrazzjoni bejn in-netwerk intelliġenti tal-elettriku, l-Internet, u t-teknoloġija tas-sensuri.

1.3

Bliet avvanzati bħal dawn iservu ta’ laboratorji tal-innovazzjoni, u implimentati fuq skala kbira, jikkontribwixxu għar-“rinaxximent” industrijali u soċjoekonomiku tal-UE, filwaqt li jniedu rivoluzzjoni soċjali, finanzjarja u industrijali ġenwina.

1.4

Għaldaqstant, il-KESE jqis li l-Bliet Intelliġenti jistgħu jsiru xpruni ta’ żvilupp ta’ politika industrijali Ewropea ġdida li kapaċi tinfluwenza l-iżvilupp ta’ setturi produttivi speċifiċi u għalhekk testendi fuq skala kbira l-benefiċċji ta’ ekonomija diġitali. Il-Viċi President tal-Kummissjoni Maroš Šefčovič, fl-okkażjoni tal-intervent tiegħu waqt is-sessjoni plenarja tal-KESE tat-22 ta’ April 2015, iddikjara li l-Bliet Intelliġenti huma prijorità ta’ żvilupp għall-UE u enfasizza l-entużjażmu tas-Sindki tal-bliet biex jinvestu fil-komunitajiet tal-ġejjieni.

1.5

Biex dan jinkiseb, huwa essenzjali mudell ta’ żvilupp aktar avvanzat u effikaċi minn dawk applikati s’issa, billi dawk eżistenti huma kkaratterizzati mill-frammentazzjoni esterna tal-azzjoni. Għal din ir-raġuni, il-KESE jipproponi lill-istituzzjonijiet Ewropej l-oħra u lill-gvernijiet nazzjonali biex jgħaqqdu l-kunċett ta’ “Intelliġenza” ma’ mudell sostenibbli u integrat ta’ żvilupp applikabbli għal belt, gżira, territorju jew distrett industrijali, li jibbaża fuq il-koerenza u l-integrazzjoni ta’ sitt “pilastri abilitanti”:

1.6

Il-preżenza simultanja ta’ dawn is-sitt pilastri għandha titqies bħala komponent “standard” u essenzjali ta’ proġett strateġiku għal Bliet Intelliġenti. Huwa importanti wkoll li l-użu ta’ dan il-mudell iseħħ f’kuntest ta’ politika li tiżgura l-ogħla standards ta’ sigurtà tan-netwerks, tas-sistemi tal-IT, tal-applikazzjonijiet u tat-tagħmir, li jiffurmaw il-bażi tal-ekosistemi ta’ servizzi diġitali.

1.7

Biex din il-proposta ssir azzjonijiet konkreti, il-KESE jemmen li huwa essenzjali, barra mill-involviment tas-soċjetà ċivili, li l-UE u l-Istati Membri tagħha jikkoordinaw l-azzjonijiet ta’ politika tagħhom b’riżorsi finanzjarji pubbliċi xierqa u strutturalment jiftħuhom għal sħubija pubblika-privata.

1.8

B’mod partikolari, biex jiġu introdotti innovazzjonijiet kompletament sostenibbli mmirati lejn it-titjib tal-kwalità tal-ħajja u l-benessri taċ-ċittadini, il-KESE jemmen li l-investiment fil-Bliet Intelliġenti għandu jkun appoġġjat bil-valorizzazzjoni tas-sinerġija bejn il-Fondi pubbliċi Ewropej, nazzjonali u reġjonali eżistenti, u bl-użu tal-opportunitajiet irrappreżentati mill-Fond Ewropew għal Investimenti Strateġiċi (FEIS).

1.9

Sabiex jintlaħqu dawn il-proċessi, il-KESE ifittex li:

1.10

Fuq il-bażi ta’ dawn l-istrumenti ġodda, il-KESE jemmen li għandha tiġi promossa Pjattaforma Ewropea tal-proġetti bil-karatteristiċi previsti mill-FEIS, li twassal għall-emerġenza u l-integrazzjoni tal-proġetti tal-Bliet Intelliġenti bejn l-Istati Membri u għalhekk tappoġġa l-eliġibbiltà tal-proġetti permezz tal-integrazzjoni bejn ir-riżorsi pubbliċi disponibbli, dawk privati affidabbli u forom ta’ garanzija attivabbli permezz tal-FEIS.

1.11

Il-KESE jemmen li huwa essenzjali li jiġi promoss suq komuni għall-Bliet Intelliġenti inkluż permezz ta’ qafas regolatorju armonizzat li jinkludi:

1.12

Għall-KESE, l-involviment u l-parteċipazzjoni tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetajiet ċivili u l-qbil bejn il-partjiet soċjali huma essenzjali mhux biss biex ikunu identifikati l-pjani strateġiċi u ta’ proġetti marbuta mal-implimentazzjoni tal-mudell sostenibbli u integrat ta’ żvilupp tal-Bliet Intelliġenti; iżda wkoll biex ikun żgurat li dawn il-pjani jinbidlu f’benefiċċji ekonomiċi u soċjali għaċ-ċittadin u f’kundizzjonjiet tal-ħajja u tax-xogħol aħjar.

2.1

L-urbanizzazzjoni dejjem tikber fil-livell globali (skont l-Għan ta’ Żvilupp tal-Millennju Nru 11, l-Organizzazzjoni tan-Nazzjonijet Uniti qed timplimenta l-proġett United Smart Cities sabiex il-bliet kollha tad-dinja jsiru sostenibbli, inklużivi, sikuri u reżiljenti għad-diżastri) u Ewropew (1) hija dejjem aktar marbuta mat-tifrix ta’ Bliet Intelliġenti (Unjoni Ewropea – Politika Reġjonali. Il-Bliet ta’ Għada, Ottubru 2011), minħabba li f’dawk il-kuntesti, il-maġġoranza taċ-ċittadini (72 % tal-popolazzjoni tal-UE (359 miljun ruħ) issa jgħixu fi bliet u sal-2020 dan il-perċentwal se jilħaq it-80 % (data tal-KE)) u tal-attivitajiet kummerċjali ser jikkonċentraw l-interessi personali, soċjali u ekonomiċi tagħhom. Madanakollu, f’kuntest Ewropew, ikkaratterizzat minn ħafna ċentri urbani iżgħar, u fejn l-istorja industrijali iffavorixxiet il-katini ta’ valur u n-netwerks tan-negozju, it-tranżizzjoni għal dan il-mudell il-ġdid għandu jiġi previst u ffaċilitat anke fuq territorji vasti u distretti.

2.2

Is-sensittività akbar dwar dawn il-kwistjonijiet min-naħa ta’ dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet pubbliċi nazzjonali u lokali hija xhieda tal-intensifikazzjoni ta’ ftehimiet bilaterali ta’ sħubijiet bejn Bliet Intelliġenti u muniċipji ta’ kontinenti oħra li għad iridu jevolvu lejn is-sostenibbiltà. Dawn il-ftehimiet għandhom l-għan li jikkuppjaw l-esperjenzi pożittivi u jivalorizzaw u jaqsmu l-prassi tajba. Pereżempju, il-Gvern Ċiniż identifika 12-il belt li ffirmaw ftehimiet ta’ kooperazzjoni dwar l-iżvilupp urban sostenibbli urban (http://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/12_cities.pdf) ma’ bliet Ewropej li huma meqjusa fost l-aktar Intelliġenti. Barra minn hekk, naraw proliferazzjoni ta’ proġetti u inizjattivi fir-rigward tal-iżvilupp Intelliġenti tal-bliet promossi spontanjament mill-gvernijiet u/jew miċ-ċittadini (pereżempju l-Karta ta’ Malaga, 7 ta’ Frar 2011 (http://www.catmed.eu/pag/en/11/the-malaga-charter) jew assoċjazzjonijiet, organizzazzjonijiet jew netwerks fuq skala Ewropea, bħal Eurocities (http://www.eurocities.eu) u l-Patt tas-Sindki http://www.covenantofmayors.eu

2.3

L-istrateġija Ewropa 2020 tippromwovi l-Bliet Intelliġenti fl-Ewropa kollha permezz ta’ investimenti fl-infrastuttura tal-ICT, għat-tkabbir tal-kapital uman, u għal soluzzjonijiet li jisfruttaw l-opportunitajiet marbuta mat-teknoloġiji l-ġodda u d-diġitalizzazzjoni sabiex jintlaħqu l-għanijiet li ġejjin: ittejjeb is-sostenibbiltà u l-kwalità tal-ħajja u tax-xogħol taċ-ċittadini u n-negozji; iżżid l-effiċjenza u l-aċċessibbiltà tas-servizzi; tnaqqas il-faqar, il-qgħad, l-esklużjoni soċjali, it-tniġġis u d-degradazzjoni ambjentali.

2.4

Bid-Dikjarazzjoni ta’ Venezja għal Ewropa diġitali http://ec.europa.eu/digital-agenda/en/news/digital-venice-2014, il-gvernijiet nazzjonali reġgħu tennew l-għan li tiġi ffaċilitata t-tranżizzjoni tal-ekonomiji tagħhom lejn waħda diġitali, billi jikkunsidraw li dan jista’ jsir il-fulkru ta’ mudell ġdid ta’ politika industrijali, fejn it-teknoloġiji tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni jirrappreżentaw input essenzjali għal kwalunkwe tip ta’ produzzjoni ta’ prodotti u servizzi, fuq l-istess livell tal-aċċess għall-istrumenti finanzjarji u s-sorsi ta’ enerġija.

2.5

F’dan il-kuntest, il-bliet iqisu lill-Istati Membri bħala “Laboratorji għal Ewropa aktar dinamika, Ewropa diġitali”, billi huma l-muturi potenzjali ta’ dawn il-bidliet. Il-Bliet Intelliġenti jirrappreżentaw postijiet ta’ ttestjar ta’ miżuri li kapaċi jiġġeneraw tkabbir u impjieg, peress li fihom it-teknoloġiji diġitali jinstabu ma’ infrastrutturi innovattivi u servizzi ġodda.

2.6

It-trasformazzjoni tal-Bliet fis-sens Intelliġenti se jkollha impatt fuq l-innovazzjoni teknoloġika, fuq it-trasport intelliġenti, l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija, fuq il-ħajja taċ-ċittadini, il-ħaddiema u n-negozji, permezz ta’ ħafna bidliet, marbuta pereżempju mat-telexogħol, id-demokrazija diġitali, it-trasparenza ikbar, u dan se jippermettilhom parteċipazzjoni b’mod aktar attiv fil-proċess tat-teħid ta’ deċiżjonijiet.

2.7

Fl-okkazjoni tal-Konferenza li l-KESE organizza fl-10 ta’ Novembru 2014 dwar “Bliet Intelliġenti – Lejn Qawmien ekonomiku Ewropew permezz tal-Innovazzjoni Ċivika” (http://www.eesc.europa.eu/?i=portal.en.events-and-activities-smart-cities-civic-innovation), min ifassal il-politika, mexxejja tal-bliet u rappreżentanti tas-soċjetà ċivili ddiskutew dwar kif il-bliet intellġenti jistgħu isiru “strumenti ta’ gwida” għall-iżvilupp ta’ politika industrijali ġdida għall-Ewropa; kif jistgħu jappoġġjaw tkabbir u impjieg; b’liema modi l-atturi tas-soċjetà ċivili jistgħu jipparteċipaw fit-tfassil tal-istrateġiji; liema strumenti ta’ politika jiġu implimentati biex jiffavorixxu l-emerġenza ta’ investimenti fil-Bliet Intellġenti fl-UE kollha.

2.8

Il-KESE jqis li, sabiex il-Bliet Intelliġenti jkunu jistgħu jsiru “muturi” ta’ żvilupp għal politika industrijali Ewropea ġdida (2), jeħtieġ li din tiffoka fuq tliet interventi:

2.8.1

Id-definizzjoni ta’ mudell ta’ żvilupp tal-Bliet Intelliġenti iktar avvanzat u effikaċi, sabiex: tingħeleb il-frammentarjetà ta’ bħalissa u tiġi promossa viżjoni unitarja tal-proġetti, li tmur lil hinn mill-integrazzjoni tal-ICT, il-mobbiltà u l-effiċjenza enerġetika. B’mod partikolari, hemm bżonn tiffoka fuq inizjattivi li jistgħu jkunu differenti fuq il-livell lokali iżda jkollhom il-kondizzjoni li jkomplu jaħdmu fuq l-impatt attwali fuq il-PDG, it-tkabbir, l-impjieg, il-produttività (l-indikaturi ekonomiċi kwantittattivi), il-kwalità tal-ħajja u l-benessri psikofiżiku tal-persuna (l-indikaturi ekonomiċi kwalitattivi).

2.8.2

Il-promozzjoni tal-investiment fil-Bliet Intelliġenti b’loġika ta’ sħubija bejn il-pubbliku u l-privat, li tivvalorizza qabel kollox l-għadd ta’ Fondi Ewropej disponibbli u tpoġġihom f’sinerġija mal-operat tal-FEIS (Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi u li jemenda r-Regolamenti (UE) Nru 1291/2013 u (UE) Nru 1316/2013, COM(2015) 10 final), bil għan li: jadottaw mudell ta’ żvilupp fil-livell Ewropew, li huwa kkaratterizzat mill-kapaċità li jiġġenera riżultati soċjali, ambjentali, produttivi u ta’ impjieg (Il-KE tistima żieda ta’ 2,8 miljun impjieg sal-2018 (Start-up Europe, konferenza tal-KESE, 10 ta’ Novembru 2014), u jiggarantixxu l-prospettiva ta’ ħlas lura tal-kapital għall-investituri privati.

2.8.3

It-tisħiħ tal-preżenza u r-rwol tas-soċjetà ċivili u l-imsieħba soċjali fil-proċess ta’ tfassil strateġiku tal-Bliet Intelliġenti, l-implimentazzjoni tiegħu u l-monitoraġġ sussegwenti tiegħu huwa essenzjali sabiex itejjeb il-kondizzjonijiet tal-ħajja u tax-xogħol taċ-ċittadini u n-negozji.

3.1

L-istudju tal-Parlament Ewropew (3) juri kif l-istrateġiji jew l-inizjattivi attwali jimmiraw biex il-bliet isiru iktar intelliġenti almenu taħt wieħed minn dawn il-profili: il-governanza tal-parteċipazzjoni taċ-ċittadini, ir-rapport maċ-ċittadinanza, il-kondizzjonijiet tal-ħajja, il-mobbiltà, l-ekonomija, l-ambjent. Huwa possibbli, b’mod impliċitu, li wieħed jimmaġina proġett ta’ Belt Intelliġenti, anke b’waħda biss minn dawn il-karatteristiċi. L-istudju jidentifika tliet tipi ta’ komponenti fundamentali ta’ Belt Intellġenti: teknoloġika, umana u istituzzjonali.

3.2

Il-KESE jemmen li d-definizzjoni ta’ mudell ġdid ta’ Belt Intelliġenti sostenibbli, produttiva u inklużiva huwa essenzjali, biex belt intelliġenti ma tibqax titqies bħala proġett ta’ “teknoloġija tal-informazzjoni”, ta’ “titjib ambjentali” jew ta’ “effiċjenza fl-użu tal-enerġija”, iżda bħala parti minn politika industrijali Ewropea ġdida fejn it-tkabbir li jwassal għall-impjiegi u l-iżvilupp soċjali jirrappreżenta r-riżultat tat-trasformazzjoni diġitali tal-ekonomiji tagħna.

3.3

It-twettiq ta’ dan il-mudell huwa marbut mhux biss ma’ viżjoni iktar integrata tal-proġetti fil-Bliet Intelliġenti, iżda wkoll:

3.4

Għaldaqstant, il-KESE, konxju li strateġija Intelliġenti tista’ tkun applikabbli għal belt, gżira, territorju, jew distrett industrijali, jipproponi lill-istituzzjonijiet Ewropej u l-gvernijiet nazzjonali jidentifkaw mudell ta’ żvilupp tal-Bliet Intelliġenti, fi programmi kkaratterizzati mill-koeżistenza u l-integrazzjoni ta’ 6 pilastri abilitanti (Fl-Italja dan il-mudell, li ħareġ mill-proposta mħejjija mill-assoċjazzjoni Amerigo (International Cultural Exchange Programs Alumni) u minn Enam (European Network of American Alumni Associations) qiegħed jispira l-attività ta’ definizzjoni ta’ strateġija għall-Belt Intelliġenti, fl-ambitu tal-hekk imsejjaħ Pjan Juncker, min-naħa tal-Ministeru tal-Iżvilupp Ekonomiku):

3.5

Il-koeżistenza ta’ dawn l-elementi jistgħu jimmassimizzaw l-impatt tal-proġetti f’termini ta’ tkabbir ekonomiku u tal-impjieg, il-kwalità tal-ħajja, is-simplifikazzjoni tar-relazzjonijiet bejn u mal-amministrazzjonijiet, l-iffrankar tal-enerġija għas-settur pubbliku u privat, il-ġenerazzjoni ta’ effett konsegwenzjali kompetittiv u ta’ għarfien fuq is-sistema tan-negozji.

3.6

Mill-Bliet Intelliġenti b’dan il-mod jiġu servizzi pubbliċi ta’ kwalità, livelli ta’ għajxien u ta’ negozju aħjar għaċ-ċittadini u n-negozji, opportunitajiet ġodda ta’ impjiegi permezz ta’ ekosistema intraprenditorjali iktar innovattiva, titjib tas-sostenibbiltà ambjentali. Dawn ir-riżultati jistgħu jintlaħqu b’inqas finanzjament pubbliku mhux ripagabbli, permezz tal-involviment ta’ finanzjament privat, l-ippjanar strateġiku ta’sistemi ta’ servizzi li kapaċi jiġġeneraw flussi ġodda ta’ dħul u l-ħolqien ta’ netwerks bejn gruppi industrijali kbar u impriżi żgħar u ta’ daqs medju.

3.7

F’dan il-kuntest ta’ opportunitajiet kbar, il-KESE jqis li huwa essenzjali li tiġi indirizzata l-kwistjoni tas-sigurtà tan-netwerks, tas-sistemi informatiċi, tal-applikazzjonijiet u tat-tagħmir, li jiffurmaw il-bażi tal-ekosistemi ta’ servizzi diġitali. Il-bidla tal-Bliet fis-sens Intelliġenti teħtieġ li l-informazzjoni li fuqha huma bbażati s-servizzi, diġà sensittiva ħafna, tinġabar u tiġi ttrattata b’kunfidenzjalità, integrità u disponibbiltà.

3.8

Barra minn hekk, huwa essenzjali li fil-livell Ewropew jiġi promoss dibattitu fost l-Istati Membri rigward l-istandards ta’ sikurezza sabiex jikkonnotaw servizzi u faċilitajiet mifruxa fi ħdan l-Internet of Everything, biex tkun evitata l-possibilità li dawn ikunu interrotti, korrotti, jew saħansitra ddevjati, bi ħsara serja lill-persuni, lis-saħħa pubblika, lill-protezzjoni tal-ħajja privata u tal-attivitajiet ekonomiċi, u fl-aħħar mill-aħħar lill-immaġni tal-inizjattivi kollha mmirati lejn il-kisba tal-Bliet Intelliġenti.

4.1

L-integrazzjoni tas-sitt pilastri abilitanti jagħmlu l-Bliet Intelliġenti strument ideali biex titrawwem klassi ġdida ta’ investimenti, li jassoċjaw mekkaniżmu ta’ profittabilità ma’ impatt soċjali pożittiv f’termini ta’ esternalitajiet, li jagħmluhom kompletament sostenibbli minn perspettiva ekonomika-finanzjarja.

4.2

Pjan ta’ investiment Ewropew għall-Bliet Intelliġenti jippermetti l-multiplikazzjoni tal-impatti tal-inizjattivi, fil-preżenza tat-tliet fatturi li ġejjin: politiki li jippromovu l-iskalabbiltà tas-soluzzjonijiet, li hija funzjoni tal-istandardizzazzjoni tal-komponenti; il-promozzjoni ta’ suq komuni għall-Bliet Intelliġenti, sabiex immorru lil hinn mill-azzjonijiet frammentati u diversifikati ta’ kull pajjiż individwali u nidentifkaw strumenti komuni bi tweġiba għall-kritika tagħhom; il-preżenza ta’ approċċ finanzjarju uniku.

4.3

L-iskalabbiltà tas-soluzzjonijiet, jiġifieri l-possibbiltà li jespandu jew li jiġu rreplikati soluzzjonijiet eżistenti, bħalissa hija marbuta l-aktar ma’ mikro-infrastrutturi sperimentali u sistemi tat-traffiku intelliġenti, u hija funzjoni tal-involviment ta’ fornituri ewlenin ta’ teknoloġija u ta’ kooperazzjoni bejn il-bliet. Inizjattivi sperimentali oħra, għalkemm sinifikanti għall-kwalità tas-soluzzjonijiet proposti jew għall-kapaċità ta’ parteċipazzjoni taċ-ċittadini jew tan-negozji, għandhom grad ta’ speċifiċità li jillimitaw ir-replikabbiltà.

4.4

Il-KESE jemmen li l-iskalabbiltà tas-soluzzjonijiet fil-livell Ewropew hija waħda mill-elementi ewlenin biex jiġbdu ammont adegwat ta’ investimenti privati fl-ambitu tas-sħubijiet mal-investimenti pubbliċi u għalhekk iwasslu biex il-politika għall-Bliet Intelliġenti tkun kapaċi tiġġenera t-tkabbir tal-impjiegi, l-PDG, il-produttività u l-kwalità tal-ħajja.

4.5

B’mod partikolari, il-KESE jikkunsidra li hemm bżonn:

4.6

Dawn il-miżuri flimkien jistgħu jwasslu għall-ħolqien ta’ suq komuni għall-Bliet Intelliġenti li jagħmel lill-UE l-ewwel pjattaforma globali għall-ittestjar tal-mudell ta’ żvilupp deskritt hawn fuq, kapaċi jiġġenera impatti sinifikanti fuq:

5.1

Fil-livell Ewropew jew tal-Istati Membri m’hemmx fond speċifiku ddedikat għall-Bliet Intelliġenti, iżda firxa ta’ possibilitajiet ta’ aċċess għall-finanzjament minn programmi speċifiċi (Minbarra l-programmi tal-Istati Membri individwali bbażati fuq l-integrazzjoni bejn ir-riżorsi nazzjonali u l-Fondi Strutturali (FEŻR, FSE, FAEŻR), hemm fondi Ewropej li jistgħu jiffinanzjaw aspetti partikolari ta’ Belt Intelliġenti, bħall-programm Orizzont 2020, il-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa, il-programmi COSME, URBAN, LIFE). Meta jitqies li l-qafas regolamentari attwali ma jippermettix iċ-ċentralizzazzjoni tar-riżorsi f’fond uniku, il-KESE jemmen li huwa essenzjali li jiżdied il-livell ta’ koordinazzjoni bejn l-istituzzjonijiet involuti; li l-politiki li dawn jippromwovu jsiru iktar sinerġiċi; li l-modalità ta’ komunikazzjoni bejn l-istituzzjonijiet, il-Bliet u l-partijiet interessati pubbliċi u privati jkunu uniformi u b’vuċi waħda.

5.2

Minћabba l-ћtieġa li jiġi stabbilit mudell ta’ żvilupp mhux okkażjonali ta’ azzjonijiet integrati, il-KESE iqis li dan l-għan jista’ ma jkunx segwit b’mod sħiħ minħabba n-natura frammentata tal-għarfien espert u r-riżorsi kemm tal-Kummissjoni Ewropea (sitt Direttorati Ġenerali jittrattaw il-Bliet Intelliġenti b’mod trasversali), kif ukoll tal-Istati Membri fejn mhux dejjem ċari s-setgħat u r-responsabbiltajiet bejn l-amministrazzjoni ċentrali, reġjonali u lokali.

5.3

Għaldaqstant, il-KESE jirrakkomanda li l-Kummissjoni twaqqaf iċ-Ċentru ta’ aċċess uniku Ewropew speċjalizzat dwar il-politika u r-riżorsi għall-Bliet Intelliġenti, bil-parteċipazzjoni tad-Direttorati Ġenerali kkonċernati, l-Istati Membri, il-Kumitat tar-Reġjuni u l-KESE, li jkollu l-kompitu li:

5.4

Iċ-ċentru ta’ aċċess uniku Ewropew għall-Bliet Intellġenti għandu jaġixxi b’sinerġija mal-FEIS li dwaru l-KESE jtenni (4) li jkun aħjar jekk dan jappoġġa proġetti infrastrutturali strateġiċi li għandhom valur ekonomiku u soċjali miżjud b’mod li jistgħu jikkontribwixxu biex jintlaħqu l-għanijiet politiċi tal-UE (5) mmirati lejn it-tlestija tas-suq uniku fit-trasport, it-telekomunikazzjonijiet, l-infrastruttura diġitali, l-enerġija, l-iżvilupp urban u rurali, l-iżvilupp soċjali, l-ambjent u r-riżorsi naturali.

5.5

Dawn il-proġetti huma essenzjali biex joħolqu l-Bliet Intelliġenti, jistgħu jsaħħu l-bażi xjentifika u teknoloġika Ewropea u t-trawwim ta’ benefiċċji għas-soċjetà, permezz ta’ użu aħjar tal-potenzjal ekonomiku u industrijali tal-istrateġiji marbuta mal-innovazzjoni, ir-riċerka u l-iżvilupp teknoloġiku.

5.6

Permezz tal-integrazzjoni bejn iċ-ċentru ta’ aċċess uniku u l-FEIS u fuq il-bażi tal-opportunità li dan joffri biex jiġu stabbiliti pjattaformi tal-proġetti u finanzjarji fil-livell Ewropew, nazzjonali jew settorjali, il-KESE jirrakkomanda t-twaqqif ta’ pjattaforma Ewropea tal-proġetti għall-Bliet Intelliġenti, sabiex jiġi promoss approċċ koerenti tal-eliġibilità tagħhom għall-finanzi, permezz tal-integrazzjoni tar-riżorsi pubbliċi disponibbli, ta’ dawk privati li jistgħu jkunu attivati u l-attivazzjoni ta’ forom pubbliċi xierqa ta’ mitigazzjoni tar-riskju. Pjattaforma bħal din għandha tħeġġeġ l-identifikazzjoni, l-aggregazzjoni u l-finanzjament ta’ proġetti promossi f’diversi Stati Membri u twieġeb għal mudell ta’ Belt Intelliġenti li l-KESE ppropona lill-Kummissjoni Ewropea biex tadotta.

5.7

Biex titrawwen l-attivazzjoni ta’ dawn it-tipi ta’ proġetti, il-KESE jirrakkomanda lill-Istati Membri kollha biex joħolqu “Punti ta’ kuntatt uniċi tekniċi-finanzjarji għall-Bliet Intelliġenti” bil-mira li:

5.8

Il-KESE jittama li t-twaqqif taċ-Ċentru Ewropew ta’ Konsulenza għall-Investimenti (European Investment Advisory Hub – EIAH), li għandu jiġi promoss fil-marġni tal-FEIS biex jgħin lill-Istati Membri jadottaw l-aktar miżuri xierqa biex jiffaċilitaw l-istabbiliment ta’ sensiela ta’ proġetti u jattivaw l-istrumenti kollha meħtieġa biex isir il-finanzjament tal-proġetti, jattiva sezzjoni speċjali għall-Bliet Intelliġenti b’dawk il-ħiliet u l-kompetenzi l-aktar xierqa biex ikun żgurat li l-aspetti kollha tal-proġetti jkunu kkunsidrati.

6.1

Il-KESE jenfasizza kif il-prekondizzjonijiet għall-adozzjoni u l-implimentazzjoni tal-mudell ta’ żvilupp integrat għall-Bliet Intellġenti qegħdin fil-bżonn ta’ viżjoni fit-tul min-naħa tal-istituzzjonijiet, bil-koinvolġiment tal-kategoriji interessati għall-proċess ta’ tibdil fis-seħħ (ċittadini, assoċjazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u msieħba soċjali); b’governanza effikaċi u innovattiva tal-proċessi konnessi għall-iżvilupp tal-Bliet Intelliġenti.

6.2

L-istituzzjonijiet Ewropej, nazzjonali u lokali involuti fil-proċess ta’ programmazzjoni strateġika tal-interventi favur Bliet Intelliġenti, ser jiġu mistiedna jadottaw viżjoni strateġika fit-tul għal dawn il-programmi. Il-mudell ta’ żvilupp integrat jista’ jintuża biex jibbilanċja l-ħtiġijiet tal-kategoriji kollha involuti, jiżgura l-aktar inklużività u jorbotha mas-sostenibbiltà ekonomika u finanzjarja tal-azzjonijiet.

6.3

Il-bliet se jkollhom rwol ta’ “ppjanar u superviżjoni strateġika” intelliġenti li għandu jafda fi tqabbil produttiv, strutturat u kontinwu bejn il-partijiet interessati differenti, tan-negozju, finanzjarji, soċjali u l-assoċjazzjonijiet industrijali, bil-kompitu tat-twettiq tal-azzjonijiet previsti b’tul ta’ żmien ċar u kapaċità li jadattaw għall-bidliet u l-iżviluppi.

6.4

L-iżvilupp tal-bliet lejn loġika Intelliġenti jista’ jseħħ biss jekk fil-bażi tiegħu ikun hemm tqabbil permanenti mas-soċjetà ċivili, li minnha tiġi l-koinvolġiment sħiħ tal-kategoriji li jirrappreżentaw l-interessi kollettivi, partikolari jew ġenerali, kemm fil-fażi tal-akkwist tal-bżonnijiet kif ukoll fit-trasformazzjoni tagħhom għal rekwiżiti u kif ukoll fil-monitoraġġ tal-effikaċja tal-interventi previsti għas-sodisfar tagħhom. Din l-azzjoni ta’ parteċipazzjoni ċivika għandha tiġi promossi fil-livell Ewropew, nazzjonali u lokali.

6.5

Għal dan il-għan, il-KESE jipproponi li:

17.11.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 383/34

Relatur:

is-Sinjura Emmanuelle BUTAUD-STUBBS

Korelatur:

is-Sur Panagiotis GKOFAS

1.1.

Minħabba l-importanza tal-SMEs fl-ekonomija Ewropea, il-KESE jqis essenzjali, b’mod partikolari fid-dawl tal-effetti fuq l-impjieg u d-deontoloġija, li ssir valutazzjoni tal-impatt li tispeċifika, għal kull settur u Stat Membru, il-konsegwenzi prevedibbli għall-SMEs Ewropej jekk tidħol fis-seħħ it-TTIP, skont it-termini attwali tan-negozjati.

1.2.

Iż-żewġ studji mwettqa mid-DĠ Kummerċ dwar l-SMEs, wieħed dwar l-isfidi u l-opportunitajiet għall-SMEs li jesportaw inġenerali (1), u l-ieħor aktar reċenti ta’ April 2015 li jikkonċerna b’mod partikolari l-SMEs u s-Sħubija Trans-Atlantika ta’ Kummerċ u ta’ Investiment (TTIP) (2), ċertament huma utli, iżda ma jkoprux l-aspetti kollha. Dawn huma rilevanti biex jippreżentaw ċerti diffikultajiet relatati mal-internazzjonalizzazzjoni tal-SMEs u l-ostakli li dawn jiffaċċjaw mil-lat kummerċjali u dak tar-regolamentazzjoni iżda ma jagħtux stampa preċiża, sostanzjata u elenkata fid-dettall, għal kull settur u Stat Membru, tal-impatt li jista’ jkollha t-TTIP fuq l-intrapriżi li jesportaw u dawk li ma jesportawx, li jkunu integrati fid-diversi ktajjen ta’ valur.

1.3.

Għaldaqstant, il-KESE jitlob lill-Kummissjoni Ewropea twettaq analiżi tal-impatt ġdida dwar l-SMEs u l-intrapriżi ż-żgħar ħafna (Very Small Enterprises – VSEs), il-mikrointrapriżi u l-professjonijiet liberi, kemm jekk jesportaw jew le, sabiex jitkejjel l-impatt potenzjali ta’ suq trans-Atlantiku integrat fis-setturi ta’ attività tagħhom (is-settur tal-agrikoltura u dak agroalimentari, it-turiżmu, l-artiġjanat, il-lukandi, l-industrija tal-forniment tal-ikel u x-xorb, il-manifattura, is-servizzi, eċċ.). Huwa essenzjali li jkun jista’ jiġi antiċipat kif dawn l-intrapriżi ser jintlaqtu mill-ftuħ ta’ suq trans-Atlantiku iktar integrat. It-TTIP ser iġġib magħha bidla fil-mudell ekonomiku tagħhom, il-metodi ta’ produzzjoni tagħhom, l-oqfsa regolatorji tagħhom, in-natura tas-servizzi jew l-istrateġiji tagħhom għall-investiment u l-impjieg fi ħdan il-qafas ta’ żona ġdida ta’ kompetizzjoni?

1.4.

Il-KESE jixtieq jieħu l-opportunità pprovduta min-negozjati mal-Istati Uniti sabiex isir monitoraġġ aħjar taż-żewġ politiki ta’ appoġġ għall-SMEs fuq iż-żewġ naħat tal-Atlantiku permezz ta’ approċċ ibbażat fuq l-evidenza (eż. valutazzjoni komparattiva tal-akkwist pubbliku u l-SMEs, l-aċċess għall-finanzi u għall-kundizzjonijiet tas-suq tal-kapital, il-ġestjoni tad-diżastri, l-aċċess għall-informazzjoni tas-suq/rekwiżiti u l-istandards dwar in-negozji ż-żgħar (Small Business Standards)). Mingħajr l-ebda dubju, bis-saħħa ta’ din il-valutazzjoni komparattiva, jistgħu jiġu identifikati miżuri ġodda rilevanti fil-qasam tal-appoġġ għall-SMEs biex b’hekk tissaħħaħ l-implimentazzjoni tas-“Small Business Act” (SBA) għall-Ewropa. Il-Kumitat bħalissa qed iħejji Opinjoni dwar is-suġġett (INT/755) li ssegwi l-opinjonijiet preċedenti dwar l-istess suġġett. Huwa jqis li issa wasal iż-żmien li l-istituzzjonijiet Ewropej jikkunsidraw l-appell li sar mill-organizzazzjonijiet Ewropej u nazzjonali tal-SMEs għal “SBA” legalment vinkolanti u koordinazzjoni akbar bejn il-politiki industrijali u kummerċjali. Jeħtieġ ukoll li n-netwerk tar-“Rappreżentanti tal-SMEs” jinbidel f’awtorità aktar effettiva u ġenwina ta’ koordinazzjoni, monitoraġġ u infurzar tal-politika tal-SMEs fis-suq intern, bl-appoġġ tal-ħtiġiet emerġenti tal-SMEs u s-soluzzjonijiet adatti għalihom.

1.4.1.

Il-kategorija nnifisha tal-SMEs fi ħdan l-UE hija waħda eteroġenja ħafna, b’perċentwal għoli ta’ intrapriżi żgħar ħafna b’inqas minn disa’ impjegati. Barra minn hekk, din id-distribuzzjoni tal-SMEs skont id-daqs tvarja ħafna minn Stat Membru għal ieħor. L-istess jgħodd għall-professjonijiet liberi, regolati u mhux regolati. Minħabba l-preżenza qawwija ta’ mikrointrapriżi fil-kummerċ, l-industrija u l-artiġjanat, il-KESE jirrakkomanda li l-KE f’koordinazzjoni mal-awtoritajiet tal-Istati Membri l-aktar konċernati (inklużi instituti u universitajiet ta’ riċerka pubbliċi/privati), jorganizzaw kampanji ta’ sensibilizzazzjoni u ta’ informazzjoni fil-livell lokali u seminars ta’ taħriġ sabiex jinftiehmu aħjar id-diversi kapitoli tat-TTIP u s-setturi koperti, l-opportunitajiet involuti u l-punti relatati li jeħtieġ li jiġu ssorveljati.

1.4.2.

Il-professjonijiet liberi – regolati u mhux regolati – fl-UE għandhom karatteristiċi partikolari u jirrappreżentaw sistema ta’ servizzi sensittivi provduti fl-interess tal-klijent u tal-pubbliku inġenerali.

1.5.

Il-KESE bi pjaċir jinnota li hemm kapitolu dedikat għall-SMEs f’dawn in-negozjati iżda jixtieq li jittejjeb il-kontenut u, għalhekk, qed iressaq il-proposti tiegħu fis-sezzjoni dwar il-kummenti speċifi. Il-kontenut attwali propost mill-Kummissjoni Ewropea għandu jiġi supplementat f’għadd ta’ aspetti, inklużi l-arranġamenti għar-rappreżentanza tal-SMEs fil-Kumitat futur tal-SMEs u l-missjonijiet tiegħu.

1.6.

Il-KESE jitlob li r-rappreżentant tal-Kummissjoni Ewropea għall-SMEs jiżgura li l-intrapriżi ż-żgħar u l-mikrointrapriżi jiġu rrappreżentati fil-proċess tan-negozjati b’mill-inqas siġġu speċifiku fil-bord konsultattiv (TTIP Advisory Board), sabiex jingħeleb n-nuqqas ta’ informazzjoni, jiġi ggarantit l-għarfien speċjalizzat neċessarju f’diversi setturi u għall-konformità ma’ trasparenza bażika dwar informazzjoni/data ta’ interess komuni. Jirrakkomanda wkoll li jinħolqu miżuri ta’ appoġġ għall-organizzazzjonijiet ekonomiċi, professjonali u settorjali tal-SMEs fil-programmi ta’ appoġġ u s-servizzi konsultattivi tagħhom lill-SMEs u ‘l-mikrointrapriżi, kif ukoll miżuri ta’ finanzjament, jekk ikun hemm bżonn, bil-kooperazzjoni tal-korpi interessati fil-qasam tax-xjenza u r-riċerka. Il-KESE jitlob li jkun hemm rikonoxximent reċiproku tal-kwalifiki uċ- ċertifikazzjoni fil-livelli kollha tal-amministrazzjoni pubblika u li jkun hemm kundizzjonijiet ekwivalenti ta’ kompetizzjoni fl-akkwist pubbliku fil-livelli kollha (inklużi l-istati federali, ir-reġjuni u l-muniċipalitajiet).

2.2.1.

Minħabba d-daqs tagħhom, l-SMEs ħafna drabi jkunu żvantaġġati b’mod eċċessiv minħabba t-tariffi għoljin u r-rekwiżiti regolatorji li jaffettwaw il-kummerċ trans-Atlantiku peress li jeħtieġu aktar riżorsi u ħiliet mill-intrapriżi l-kbar biex jegħlbu l-ostakli kummerċjali mil-lat ta’ volum u ta’ valur. Għal dawn ir-raġunijiet, dawn ser jibbenefikaw mill-miżuri ta’ liberalizzazzjoni tariffarja u mhux tariffarja previsti fil-Ftehim Trans-Atlantiku. Fl-Opinjoni tiegħu dwar “Ir-relazzjonijiet trans-Atlantiċi kummerċjali u l-fehma tal-KESE dwar il-kooperazzjoni mtejba u ftehim ta’ kummerċ ħieles eventwali bejn l-UE u l-Istati Uniti”, il-KESE diġà għamel inventarju ta’ opportunitajiet u punti ta’ monitoraġġ tas-suġġetti kollha koperti min-negozjati (5).

2.2.2.

Wieħed mill-benefiċċji ewlenin mistennija mit-TTIP għall-SMEs jinsab fir-riżultati fil-qasam tal-kooperazzjoni regolatorja, li tista’ twassal għall-armonizzazzjoni u l-approssimazzjoni ta’ ċerti regoli u għar-rikonoxximent reċiproku tal-ispezzjoni u taċ-ċertifikazzjoni. Madankollu, f’din l-okkażjoni l-KESE jixtieq ifakkar dwar l-impenn sod taż-żewġ partijiet li t-TTIP mhux ser jintuża biex jitnaqqsu l-istandards tekniċi eżistenti. Għaldaqstant, tista’ tkun promettenti ħafna analiżi tal-valur miżjud li twassal mill-esperjenza tal-assoċjazzjoni Ewropea Small Business Standard (SBS), bl-appoġġ tal-Kummissjoni Ewropea fi sħubija mal-aktar organizzazzjonijiet rappreżentattivi tal-SMEs. Il-kooperazzjoni regolatorja għandha tkun trasparenti u tirrispetta l-awtonomija regolatorja tal-Istati Membri u l-Unjoni Ewropea filwaqt li tinżamm il-kapaċità tagħhom li jadottaw miżuri li jidhrilhom xierqa bħall-ħarsien tas-saħħa, tal-konsumatur, tal-ħaddiema u tal-ambjent.

—

l-esportazzjonijiet diretti lejn pajjiż barrani;

—

l-esportazzjonijiet bl-għajnuna ta’ professjonisti indipendenti barranin;

—

il-ħolqien ta’ sussidjarji barra mill-pajjiż;

—

l-istabbiliment ta’ infrastruttura barra mill-pajjiż biex jipproduċu u jbigħu fil-pajjiż fil-mira tal-esportazzjonijiet.

—

l-intensità tal-esportazzjoni tas-settur ta’ attività;

—

id-daqs tas-suq intern.

—

l-ostakli b’rabta mal-aċċess għall-finanzjament tal-esportazzjonijiet;

—

in-nuqqas ta’ informazzjoni u data aġġornata dwar ir-rekwiżiti relatati ma’ prodotti/servizzi;

—

l-għarfien insuffiċjenti tas-suq li fih jixtiequ jbigħu l-prodotti jew is-servizzi tagħhom (stħarriġ tas-suq);

—

id-diffikultajiet biex isibu klijenti potenzjali u biex jiġu f’kuntatt magħhom;

—

persunal mingħajr it-taħriġ adegwat biex jamministra żvilupp internazzjonali jew biex jistabbilixxi kuntatti ma’ investituri jew importaturi;

—

nuqqas ta’ inċentivi u appoġġ mill-awtoritajiet pubbliċi, kif ukoll ċertu piż amministrattiv tal-politiki pubbliċi ta’ appoġġ;

—

l-ostakli kulturali u lingwistiċi;

—

regolamentazzjoni u sistemi inkonsistenti għall-adattament u r-rikonoxximent tal-kwalifiki u l-awtorizzazzjonijiet kummerċjali.

—

il-livelli differenti ħafna tar-responsabbiltà u l-possibbiltà li tinħareġ assigurazzjoni bi prezzijiet konformi mas-suq;

—

l-ispejjeż tal-esportazzjoni (minbarra d-dazju doganali) bħala kontribuzzjoni għall-ispejjeż tat-trasport, it-tul u l-kumplessità tal-formalitajiet doganali u l-ħtieġa li jkollhom jew li jħallsu aġent fid-dwana u, b’mod partikolari fl-Istati Uniti, assigurazzjoni kontra l-possibbiltà ta’ riżarċiment tad-dannu għal responsabbiltà (liability claims);

—

id-diffikultajiet fl-aċċess għall-kreditu għall-esportazzjoni;

—

it-taxxi u d-dazji doganali, li għadhom ostaklu kbir għal ċerti setturi bħat-tabakk, it-tessuti u l-ħwejjeġ;

—

il-kumplessità tar-regoli dwar l-oriġini u l-ispiża taċ-ċertifikati ta’ oriġini;

—

il-konformità mar-regoli tekniċi jew sanitarji u fitosanitarji differenti u ċ-ċertifikazzjonijiet u l-ispezzjonijiet li għandhom x’jaqsmu ma’ dawn ir-regoli;

—

ir-regolamenti tekniċi u sanitarji meħtieġa biss f’ċerti Stati Amerikani jew regoli diverġenti bejn l-Istati;

—

ir-rekwiżiti differenti f’dak li jirrigwarda l-kwalifiki u r-restrizzjonijiet tal-attività f’ċerti Stati federali individwali u f’ċerti distretti regolatorji lokali;

—

il-protezzjoni tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali, b’mod partikolari n-nuqqas ta’ rispett għad-denominazzjonijiet ta’ oriġini u regoli differenti relatati mal-marki kummerċjali u l-privattivi;

—

l-ispiża tal-protezzjoni legali u s-sorveljanza tas-suq għall-intrapriżi Ewropej li jkollhom indikazzjonijiet ġeografiċi;

—

ir-restrizzjonijiet fuq l-akkwist pubbliku minħabba l-“Buy American Act” (Att dwar ix-xiri ta’ prodotti Amerikani) u t-tibdil regolari intiż biex jiġi estiż il-kamp ta’ applikazzjoni tiegħu;

—

il-kumplessità tal-proċeduri għall-viżi, il-permessi ta’ residenza, ta’ xogħol u tal-eżerċitar ta’ attività fl-Istati Uniti;

—

ir-restrizzjonijiet jew il-liċenzji meħtieġa fil-livell federali jew fil-livell tal-Istati federati għal ċerti fornituri ta’ servizzi.

2.7.1.

L-ewwel ħtieġa tal-SMEs, b’mod partikolari l-intrapriżi ż-żgħar u l-mikrointrapriżi, filwaqt li jitqiesu l-ostakli li jiffaċċjaw u r-riżorsi limitati tagħhom, hija li jkollhom servizzi adatti ta’ appoġġ u ta’ konsulenza, anke fir-rigward tat-taħriġ tal-impjegati (segwitu individwali (coaching) jew mentoring) li jiġu provduti b’mod ġenerali mill-organizzazzjonijiet ekonomiċi, professjonali u settorjali tagħhom. Jeħtieġ li jiġi żgurat li dawn l-organizzazzjonijiet ikollhom ir-riżorsi loġistiċi neċessarji biex ikunu jistgħu jinfurmaw u jagħtu parir lill-intrapriżi u jappoġġjawhom b’mod individwali, b’mod partikolari bl-użu tal-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej (FSIE).

2.7.2.

Minbarra s-servizzi ta’ appoġġ u konsulenza adattati għal kull SME skont il-ħtiġiet u l-ispeċifiċitajiet tagħhom, l-intrapriżi għandu jkollhom il-mezzi meħtieġa għall-finanzjament tal-investimenti tanġibbli u intanġibbli tagħhom. Għal dan l-għan, minbarra l-FSIE, il-KESE jirrakkomanda li l-istrumenti finanzjarji tal-Programm COSME, inkluż il-kapital ta’ riskju u l-iskemi ta’ garanzija, ikunu aċċessibbli faċilment għall-SMEs, inklużi dawk lesti jinvestu fis-swieq tal-Istati Uniti.

2.7.3.

L-UE għandha tindirizza l-offerta tal-assigurazzjoni għall-esportazzjoni tal-prodotti u s-servizzi u tkompli tiżviluppa offerti kompatibbli mas-suq.

3.1.1.

Il-professjonijiet liberi, regolati u mhux regolati, jirrappreżentaw tip partikolari ta’ SME li jeżisti f’diversi forom u gradi fl-Istati Membri kollha tal-UE. Huma joffru prodotti u servizzi bbażati fuq għarfien speċjalizzat, jistennew li l-klijenti tagħhom ikollhom fiduċja fihom u huma soġġetti għal rekwiżiti speċjali fir-rigward tal-indipendenza tagħhom. Minbarra l-importanza tagħhom bħala msieħba ekonomiċi, huma parti essenzjali tal-mudell soċjetali Ewropew.

—

l-informazzjoni kollha għandha tkun disponibbli bl-24 lingwa uffiċjali tal-Unjoni Ewropea;

—

is-software għandu jkun kemm jista’ jkun sempliċi u faċli biex jintuża;

—

kampjun ta’ SMEs fl-UE għandhom jittestjaw il-funzjonament tal-bażi tad-data biex jiġi żgurat li din l-għodda tindirizza l-ħtiġiet tagħhom;

—

il-bażi ta’ data għandha tinkludi wkoll interfaċċja umana b’tim responsabbli biex iwieġeb għal mistoqsijiet fuq iż-żewġ naħat tal-Atlantiku.

3.7.1.

Huwa importanti li t-TTIP ma titqiesx bħala mod biex iżżarma t-trattament preferenzjali riżervat għall-SMEs fil-qafas tal-kuntratti tal-akkwist pubbliku fil-livell lokali u reġjonali. It-TTIP għandha żżomm dawn il-prijoritajiet, sakemm dawn japplikaw mingħajr distinzjoni għall-SMEs Ewropej u dawk Amerikani.

3.7.2.

Barra minn hekk, huwa essenzjali li, fil-proċess tan-negozjati, kif ukoll fil-kooperazzjoni regolatorja, il-prinċipju “Aħseb l-Ewwel fiż-Żgħir” ikun rispettat, b’tali mod li l-prijoritajiet u r-realtajiet tal-intrapriżi ż-żgħar u l-mikrointrapriżi jiġu kkunsidrati mill-bidu tal-proċess leġislattiv u li jiġu salvagwardjati l-interessi speċifiċi tagħhom. Għal dan l-għan, il-KESE jitlob li l-intrapriżi ż-żgħar u l-mikrointrapriżi jiġu rappreżentati speċifikament fil-bord konsultattiv (TTIP Advisory Board).

3.7.3.

Fir-rigward tal-kooperazzjoni regolatorja, għandu jkun jista’ jiġi offrut appoġġ imfassal apposta għall-SMEs, partikolarment l-intrapriżi ż-żgħar u l-mikrointrapriżi biex jgħinhom jikkonformaw mar-regolamenti.

3.7.4.

Għandu jiġi enfasizzat li numru kbir ta’ intrapriżi li x’aktarx jinvestu fis-suq trans-Atlantiku jew jesportaw lejh huma intrapriżi li jinnovaw u jeħtieġu regoli stretti u komprensibbli għall-protezzjoni tal-proprjetà intellettwali, kemm fl-Istati Uniti kif ukoll fl-Unjoni Ewropea.

3.7.5.

F’dak li għandu x’jaqsam mas-settur agroalimentari, jeħtieġ li tingħata attenzjoni speċjali lill-intrapriżi li jibbażaw il-produzzjoni tagħhom u l-proċessi relatati fuq kunsiderazzjonijiet etiċi, kulturali u ambjentali. Huwa essenzjali li jkompli jitrawwem il-kummerċ ta’ dawn il-prodotti li jikkontribwixxu għall-iżvilupp sostenibbli. Jeħtieġ ukoll li tiġi żgurata protezzjoni adegwata tal-indikazzjonijiet ġeografiċi, li jirrappreżentaw garanzija għall-konsumaturi, kemm dwar l-oriġini tal-prodott kif ukoll il-metodi ta’ produzzjoni. L-UE ilha għal snin issegwi politika ta’ kwalità għall-prodotti tagħha: din hija waħda mir-raġunijiet ewlenin li tagħti vantaġġ kompetittiv lill-produtturi tal-UE, tagħti kontribut sinifikanti għall-preservazzjoni tat-tradizzjoni kulturali u gastronomika tagħha, u tappoġġja l-iżvilupp rurali permezz ta’ politiki ta’ għajnuna għas-swieq u għad-dħul tal-produtturi.

3.7.6.

F’Opinjoni oħra l-KESE jeżamina l-esperjenzi relatati mas-“Small Business Act” (SBA) fl-Istati Uniti u fl-UE biex jinftiehmu sew il-benefiċċji li s-Small Business Act Amerikan joffri lill-SMEs Amerikani fir-rigward tal-aċċess għall-akkwist pubbliku jew għall-finanzjament, pereżempju. Dan ser jagħmel possibbli li, fi żmien propizju, jiġi propost titjib u metodi ta’ ħidma iżjed effiċjenti f’dak li jirrigwarda l-SBA għall-Ewropa, biex isir aktar favorevoli għall-SMEs Ewropej u aktar vinkolanti.

17.11.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 383/44

Relatur:

is-Sinjura An LE NOUAIL MARLIÈRE

1.1.

Il-KESE jirrakkomanda lill-Istati Membri tal-Unjoni għall-Mediterran u lill-UE biex jivvalidaw l-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli (SDG – Sustainable Development Goals) konklużi billi jirratifikaw il-konvenzjonijiet internazzjonali rilevanti.

1.2.

Il-KESE jirrakkomanda lill-Istati Membri tal-Unjoni għall-Mediterran u lill-UE biex jipproteġu bil-qawwa l-investimenti pubbliċi meħtieġa biex jintlaħqu l-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli.

1.3.

Il-KESE jirrakkomanda lill-Istati Membri tal-Unjoni għall-Mediterran u lill-UE biex iwettqu l-implimentazzjoni bil-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili u t-territorji fil-livell lokali, kemm jista’ jkun qrib iċ-ċittadini.

1.4.

Il-Kumitat jieħu nota tal-konklużjonijiet tal-Kunsill Affarijiet Barranin u Relazzjonijiet Internazzjonali tas-26 ta’ Mejju 2015 u tar-rapport annwali tal-2015 tal-Kummissjoni Ewropea dwar l-impenji u r-riżultati tal-UE u tal-Istati Membri għall-għajnuna uffiċjali għall-iżvilupp.

1.5.

Jiddispjaċih, madankollu, li l-UE tistipola l-2030 biex tintlaħaq il-mira ta’ 0,7 % tal-PDG (1).

1.6.

Il-Kumitat jappoġġja l-intenzjoni tal-UE biex issaħħaħ l-aspetti mhux finanzjarji (ratifika ta’ strumenti legali internazzjonali, il-ġlieda kontra l-kriminalità finanzjarja).

1.7.

Huwa jħeġġiġha biex tippreżenta pożizzjoni koerenti bejn l-interessi tal-kummerċ bilaterali, plurilaterali u multilaterali u l-objettivi ta’ żvilupp sostenibbli sabiex tiġi ppreservata l-kredibilità tal-objettivi fir-rigward tal-għajnuna Ewropea.

1.8.

Il-Kumitat jirrakkomanda l-estensjoni tad-djalogu bejn l-imsieħba soċjali u l-istituzzjonijiet Ewropej għal taħriġ vokazzjonali u tagħlim tul il-ħajja, li għalih huwa ġie mistieden jipparteċipa u li huwa kkontribwixxa biex jitwaqqaf (2), kif ukoll il-programmi ta’ azzjoni fil-qasam.

1.9.

Il-Kumitat jitlob li r-rakkomandazzjonijiet jiġu inklużi fil-programm tal-UE u fil-politika tal-viċinat tagħha: koerenza bejn il-politika kummerċjali, esterna, tal-iżvilupp, ta’ finanzjament u tal-ħarsien tad-demokrazija u tad-drittijiet tal-bniedem, f’konformità mal-impenji tal-Viċi President, Federica Mogherini, quddiem is-soċjetà ċivili fit-28 ta’ Mejju 2015 (3).

2.1.

Punt importanti ħafna fuq l-aġenda Ewropea u dinjija għas-snin li ġejjin se jkun id-dibattitu dwar l-għanijiet tal-iżvilupp sostenibbli għal wara l-2015 (SDG). Ir-reġjun Ewro-Mediterranju juri xi karatteristiċi komuni speċifiċi li jeħtieġ li jiġu kkunsidrati dwar kif għandhom jiġu mħaddna l-għanijiet tal-iżvilupp sostenibbli fil-politika tal-viċinat Ewropea u fil-politiki li jkopru l-pajjiżi Mediterranji tan-nofsinhar. Il-problemi tas-sigurtà tal-ikel, il-faqar u l-esklużjoni soċjali, aċċess limitat għall-ilma, is-sitwazzjoni partikolari tal-pajjiżi tar-reġjun fi tranżizzjoni demokratika u ekonomika u l-ħtieġa li jiġu stabbiliti mill-ġdid il-paċi u s-sigurtà, jitolbu għal opinjoni tal-KESE li tista’ toffri linji gwida għall-applikazzjoni effettiva u l-monitoraġġ tal-aġenda għal wara l-2015 fil-Mediterran.

2.2.

Billi jgħin fl-identifikar tal-isfidi reali u jressaq proposti għar-reġjun Ewro-Mediterranju, flimkien mas-soċjetà ċivili, il-KESE jista’ joffri pariri utli lill-gvernijiet ta’ dan ir-reġjun li tant qala’ fuq wiċċu, u lill-istituzzjonijiet Ewropej.

2.3.

F’din l-Opinjoni, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew jixtieq ukoll li jibni fuq il-ħidma li saret fuq l-għanijiet tal-iżvilupp sostenibbli inġenerali u fuq dawk li jikkonċernaw dan ir-reġjun ġeografiku, l-ixtut tal-Baħar Mediterran, b’mod partikolari.

2.4.

Is-Segretarju Ġenerali tan-NU ressaq rapport li jispjega fil-qosor il-kontribuzzjonijiet li saru mill-grupp ta’ ħidma miftuħ li kellu l-kompitu li jħares lejn l-għanijiet tal-iżvilupp sostenibbli universali għal wara l-2015, ibbażati fuq l-adozzjoni tad-dikjarazzjoni tal-gvernijiet bit-titlu “Il-Futur li rridu” wara l-Konferenza ta’ Rio + 20, u li stabbilixxi d-deċiżjoni biex jitwaqqfu l-Għanijiet tal-Millenju, li huma speċifiċi għall-pajjiżi li qed jiżviluppaw, għanijiet komuni iżda differenzjati applikabbli għal kulħadd fid-dinja, fil-pajjiżi li huma industrijalizzati jew emerġenti, li qed jiżviluppaw jew li huma l-inqas żviluppati. Saru konsultazzjonijiet estensivi fil-livelli reġjonali u sottoreġjonali differenti, u l-gruppi ewlenin tas-soċjetà ċivili organizzata rappreżentanti fin-Nazzjonijiet Uniti kellhom l-opportunità li jieħdu sehem fihom u jikkomunikaw l-interess tagħhom. Sbatax-il għan u 169 mira ġew adottati fir-rigward tal-“mezzi ta’ implimentazzjoni u s-sħubija globali għall-iżvilupp sostenibbli”.

2.5.

Żewġ avvenimenti ewlenin li huma marbuta għal kollox mal-għanijiet tal-iżvilupp sostenibbli għal wara l-2015 se jseħħu fl-2015: konferenza internazzjonali f’Addis Ababa dwar il-finanzjament għall-iżvilupp, f’Lulju 2015, u l-21 Konferenza tal-Partijiet tal-Konvenzjoni Qafas dwar it-Tibdil fil-Klima f’Pariġi, lejn tmiem l-2015.

2.6.

L-aġenda tal-iżvilupp sostenibbli għal wara l-2015 għandha l-għan li tistabbilixxi qafas għall-ħidma futura tan-Nazzjonijiet Uniti fil-prattika, b’enfasi ġdida fuq l-ugwaljanza, l-inklużjoni soċjali u l-ħidma diċenti, filwaqt li jiġu salvagwardjati sorsi ta’ dħul sostenibbli għal nies li jaħdmu, l-ambjent, u l-pass ta’ tiġdid tar-riżorsi bijoloġiċi u naturali. Madankollu, din l-aġenda tieħu bħala l-punt tat-tluq tagħha li l-mudell ekonomiku li jiggverna s-soċjetajiet tagħhom mhuwiex sostenibbli. Dan ifisser li l-mexxejja dinjija se jkollhom ikunu kuraġġużi ħafna. Is-sitwazzjoni attwali ekonomika, soċjali u ambjentali, u fuq kollox politika, ma tistax tibqa’ kif inhi f’ħafna partijiet tad-dinja, u dan huwa partikolarment minnu għar-reġjun Ewro-Mediterranju. Sabiex jintlaħqu l-SDG, ħafna nies isostnu li, mill-inqas, il-prinċipji ekonomiċi u finanzjarji li bħalissa qed jixprunaw l-ekonomiji jridu jiġu aġġustati, sabiex jinbidel l-istatus quo.

2.7.

Fin-nofsinhar tal-Ewropa, pajjiżi qed jesperjenzaw sitwazzjonijiet soċjali u ekonomiċi li m’għadhomx aċċettati mill-popolazzjoni u li jagħmluha impossibbli li jiġu indirizzati l-imperattivi ambjentali u klimattiċi li jistgħu jagħtu lill-Ewropej il-possibilità li jibnu żona ambjentali, ekonomika u soċjali differenti. Iż-żgħażagħ, minkejja l-investiment fl-edukazzjoni tagħhom mis-sistema nazzjonali jew Ewropea, m’għandhomx qafas ta’ opportunitajiet li jippermettilhom jilħqu l-potenzjal tagħhom u jikkontribwixxu għall-kompetittività ekonomika, soċjali u ambjentali tal-UE.

2.8.

Inħolqu ftit impjiegi mill-2008 ‘l hawn: fil-fatt, ħafna impjiegi ntilfu u r-rata ta’ ħolqien tal-impjiegi ma żammitx il-pass max-xejriet demografiċi jew mal-wasal fis-suq ta’ gradwati, u dan irriżulta fiċ-ċaħda tal-politiki tal-awsterità u mingħajr ma wieħed jista’ jara xi dawl f’tarf il-mina. Politiki u servizzi pubbliċi fl-oqsma tal-edukazzjoni, is-saħħa, it-trasport u d-djar batew minħabba l-linji gwida dwar l-awsterità, filwaqt li biex jintlaħqu l-għanijiet tal-iżvilupp sostenibbli dawn is-servizzi jeħtieġ li jiġu msaħħa. L-għadd ta’ nies li huma bla dar jew li jgħixu fi djar ta’ livell baxx ħafna qed ikompli jiżdied fl-UE28 u ħafna mill-impjiegi li qed jinħolqu huma wisq flessibbli, bla sigurtà u ma joffru l-ebda ġejjieni reali. L-għadd ta’ apprendisti li ma jitħallsux jew li jitħallsu paga baxxa ħafna qed jikber ħafna, qed naraw is-soċjetà Ewropea ssir radikalizzata, qed tikber l-intolleranza, l-ostilità lejn l-oħrajn u hemm nuqqas ta’ fehim, il-qasma bejn il-ġenerazzjonijiet qed tikber, u l-individwaliżmu u s-sopravivenza qed joħolqu qasam kbira bejn il-klassijiet politiċi professjonali u ċ-ċittadini frustrati.

2.9.

Max-xatt tan-nofsinhar tal-Mediterran rajna li kien hemm rewwixti kontra dittatorjati li kienu ħatfu l-profitti ekonomiċi, u ma ppermettewx il-libertà tal-espressjoni u l-ugwaljanza. Ħafna pajjiżi bidlu l-metodu ta’ tranżizzjoni tagħhom, minn xempju li kien tant mixtieq ta’ kunsens nazzjonali għal demokrazija għall-ħtif awtoritarju minn klassi militari b’ħafna setgħa. Fl-istess ħin, gruppi radikalizzati ħadu l-opportunità biex jibdew okkupazzjoni armata jew li jerġgħu jimmudellaw ruħhom bħala reġim kriminali. Parti mill-Afrika issa tgħix taħt din it-theddida permanenti, u l-Lvant Nofsani qed jesperjenza kemm spjazzamenti kbar tal-popolazzjoni kif ukoll modijiet ta’ tmexxija politiċi u militari ġodda. Fil-qosor, popolazzjonijiet ċivili mhux qed ikollhom ċans jieħdu nifs.

2.10.

F’dawn iċ-ċirkostanzi, x’aktarx kwalunkwe għan tal-iżvilupp sostennibbli mhux ħa jkun kredibbli bħala mod kif terġa’ tinstab il-paċi, titjieb il-benessri materjali u tinbena mill-ġdid l-ekonomija tar-reġjun. Mhuwiex possibbli li jiġi attratt l-investiment b’mod sostenibbli, jew li dan l-investiment jibqa’ u jiikbar, f’reġjuni li huma instabbli mil-lat demokratiku, soċjali u ambjentali. Barra minn hekk, il-fatt li l-iżvilupp ekonomiku għal ħafna deċennji bbenefika biss minorità ta’ familji u individwi jew dittaturi dgħajjef dawk l-istituzzjonijiet li huma kapaċi joperaw b’mod ġust, trasparenti u demokratiku.

3.1.

Il-fatti juru li r-Reġjun Ewro-Mediterranju huwa vulnerabli għal diżastri ambjentali, kemm fl-art kif ukoll fil-baħar. Skont rapport (2013), l-ambjent kostali tal-Mediterran jipprovdi għajxien għal mill-inqas 150 miljun ruħ. L-istess rapport jikkwota l-UNEP li jidentifika 13-il impjant tal-gass, 55 raffinerija, 180 impjant tal-enerġija, 750 port għal jottijiet, 286 port kummerċjali, 112-il ajruport, u 238 impjant tad-desalinazzjoni, mal-kosta tal-Mediterran, b’ħafna minnhom sorsi potenzjali ta’ emerġenzi ambjentali. Ir-rapport jiddikjara wkoll li l-istabbiliment ta’ miżuri adegwati biex jittaffa l-impatt f’każ ta’ diżastri naturali jew diżastri kkawżati mill-bniedem, huwa prijorità ewlenija għar-reġjun kollu (4).

4.1.

Il-Kummissarju Hahn, fid-diskors tiegħu tat-28 ta’ Mejju, enfasizza l-ħtieġa li jinħolqu 5 miljun impjieg ġdid kull sena biex jingħata xogħol lil forza tax-xogħol li qed tikber u sabiex tiġi żgurata l-inklużjoni soċjali. Huwa fakkar ukoll li, sabiex jintlaħaq dan l-għan, ir-reġjun irid jiżgura tkabbir ekonomiku ’l fuq minn 6 %.

4.2.

Il-promozzjoni ta’ impjiegi deċenti (Objettiv 8) għandu jkun ta’ importanza ewlenija peress li l-impjiegi ta’ kwalità fqira (prekarju, b’pagi baxxi, mingħajr protezzjoni soċjali sostenibbli u universali) huma wieħed mill-għeruq tal-faqar. Għaldaqstant, għandha ssir enfasi għal darb’oħra fuq il-kwalità tat-tkabbir, il-kundizzjonijiet tal-impjiegi u x-xogħol b’saħħtu u sigur, protezzjoni soċjali għall-ħaddiema u l-familji tagħhom, bħala strument essenzjali għall-ġlieda kontra l-faqar u l-esklużjoni.

5.1.

Sabiex ikun produttiv u effettiv il-kontribut tas-settur privat għal sħubijiet kummerċjali għall-iżvilupp industrijali, irid jimxi id f’id ma’ aġenda ta’ xogħol diċenti li ma tikkompromettix daqshekk fl-iżgurar ta’ kundizzjonijiet tax-xogħol diċenti, bħalma kien il-każ s’issa. L-impjiegi li jinħolqu jridu, iktar minn qatt qabel, ikunu ta’ kwalità għolja u jitħallsu tajjeb, jirrispettaw is-saħħa tal-bniedem u l-ambjent, u jkunu koperti minn protezzjoni soċjali effettiva (5). Dan huwa partikolarment importanti għar-reġjun MENA, fejn il-qgħad taż-żgħażagħ huwa fost l-ogħla fid-dinja u qed jiżdied kontinwament, u għalhekk hemm proporzjon sinifikanti ta’ żgħażagħ f’età attiva li mhumiex f’impjieg, edukazzjoni jew taħriġ. Il-garanzija ta’ sigurtà ta’ dħul minimu għall-persuni fis-settur informali hija essenzjali għal stabilità soċjali u politika u għall-prevenzjoni tal-kunflitti, peress li jnaqqas ir-radikaliżmu u l-estremiżmu, biex b’hekk isir kontribut għall-istabilità politika u s-sigurtà (6). L-edukazzjoni inizjali u t-taħriġ kontinwu, l-ugwaljanza, il-parteċipazzjoni taż-żgħażagħ u n-nisa fis-suq tax-xogħol, li x-xewqat tan-nies jiġu rispettati, id-dritt tal-espressjoni, pagi diċenti, is-sikurezza, il-protezzjoni tal-ambjent u s-saħħa pubblika, edukazzjoni għat-tfal iż-żgħar u s-solidarjetà bejn il-ġenerazzjonijiet huma aspirazzjonijiet komuni għaż-żewġ naħat tal-Mediterran. Dawn l-aspirazzjonijiet iridu jiġu ggarantiti mill-gvernijiet mingħajr theddid ta’ arbitraġġ sopranazzjonali li jipproteġi unilateralment l-interessi partikolari, u billi tingħata l-importanza kollha possibbli li tista’ tingħata lill-kummerċ internazzjonali għall-finanzjament tal-għanijiet universali (7).

6.1.

In-negozjati multilaterali fi ħdan id-WTO jiffukaw fuq il-kummerċ bħala mezz ta’ implimentazzjoni għall-iżvilupp sostenibbli virtwuż. Madankollu, diversi negozjati li għaddejjin bħalissa juru n-nuqqas ta’ koerenza bejn ċerti objettivi tal-kummerċ ħieles u t-twettiq tal-għanijiet ta’ żvilupp sostenibbli. Dawn jinkludu ftehimiet dwar servizzi li jippjanaw li jilliberalizzaw jew jipprivatizzaw ħafna servizzi pubbliċi li huma aċċessibbli għall-biċċa l-kbira tan-nies u huma neċessarji biex jintlaħqu l-għanijiet; ftehimiet dwar prodotti ambejntali, trasferimenti ta’ teknoloġija, drittijiet ta’ proprjetà industrijali; ftehimiet dwar teknoloġiji tal-informazzjoni ġodda, dwar l-industriji estrattivi u tal-minjieri u dwar korpi għas-soluzzjoni ta’ tilwim bejn kumpaniji multinazzjonali u l-Istati. Hemm ħafna oqsma fejn objettivi li ta’ min ifaħħarhom jitilfu l-kredibbiltà tagħhom minħabba n-negozjati bejn il-poteri korporattivi u dawk tal-istat.

6.2.

Il-Politika tal-Kummerċ għandha tagħti lill-pajjiżi li qed jiżviluppaw spazju ta’ politika – inkluża l-kapaċità li jiffokaw fuq l-impatti fuq il-qgħad, il-persuni vulnerabbli, l-ugwaljanza bejn is-sessi u l-iżvilupp sostenibbli – minflok ma tippromovi l-liberalizzazzjoni bħala għan fih innifsu. Għaldaqstant, nirrakkomandaw reviżjoni komprensiva tal-ftehimiet kummerċjali u t-trattati ta’ investiment kollha sabiex jiġu identifikati l-oqsma kollha fejn jista’ jkun li jillimitaw il-kapaċità tal-pajjiżi li qed jiżviluppaw li jevitaw u jiġġestixxu kriżijiet, jirregolaw il-flussi ta’ kapital, jipproteġu d-dritt għal għajxien u impjieg deċenti, jinforzaw it-tassazzjoni ġusta, ifornu servizzi pubbliċi essenzjali u jiżguraw l-iżvilupp sostenibbli.

6.3.

Il-gvernijiet għandhom iwettqu valutazzjonijiet obbligatorji tal-impatt fuq id-drittijiet tal-bniedem ta’ ftehimiet kummerċjali u ta’ investiment multilaterali, plurilaterali u bilaterali, b’enfasi speċjali fuq id-drittijiet għall-iżvilupp, u d-drittijiet speċifiċi għall-ikel, is-saħħa u l-għajxien, filwaqt li jitqies l-impatt fuq gruppi marġinalizzati. Dan se jinkludi l-implimentazzjoni tal-abbozz ta’ riżoluzzjoni, li għadda fil-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem f’Ġinevra f’Ġunju 2014, li jistabbilixxi grupp ta’ ħidma biex jipprepara strument li jimponi obbligi legali internazzjonali dwar id-drittijiet tal-bniedem fuq korporazzjonijiet transnazzjonali.

6.4.

Għal perijodu li għad għandu jiġi determinat it-tul tiegħu, nistgħu nqisu li d-dinja qed tirkupra wara l-kriżijiet tal-2008 (finanzjarji) u tal-2011 (demokratiċi), u l-investimenti relatati mal-impjieg u l-ambjent u li huma relatati mal-għanijiet ta’ żvilupp wara l-2015 iridu jiġu mnaqqsa mill-valur tad-defiċits pubbliċi, jiġu kkunsidrati bħala investimenti ta’ interess komuni, universali, sostenibbli u finanzjati b’rata żero u pprojbiti għall-fondi spekulattivi.

6.5.

Il-ġlieda kontra l-evażjoni u l-evitar tat-taxxa, kontra l-flussi finanzjarji illeċiti għall-ħasil ta’ flus minn attivitajiet illegali, inklużi x-xogħol illegali, it-traffikar tal-migranti, l-esportazzjoni ta’ skart mhux riċiklabbli, għandha tippermetti li jiġu pprovduti r-riżorsi addizzjonali meħtieġa biex jiġu implimentati l-SDGs (8).

6.6.

Fl-aħħar nett, hemm lok li jiġi kkunsidrat li l-istrumenti legali internazzjonali eżistenti huma wkoll mezzi ta’ implimentazzjoni u li xi wħud mill-konvenzjonijiet – dawk tal-ILO, fundamentali, dwar ix-xogħol, il-konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti tat-18 ta’ Diċembru 1979 dwar l-Eliminazzjoni ta’ Kull Forma ta’ Diskriminazzjoni kontra n-Nisa, il-konvenzjoni dwar:il-protezzjoni tal-ħaddiema migranti u l-familji tagħhom, il-konvenzjoni C189 dwar il-protezzjoni ta’ ħaddiema u ħaddiema domestiċi, il-konvenzjoni C184 dwar is-Sigurtà u s-Saħħa fl-Agrikoltura, il-Konvenzjoni Internazzjonali tad-Drittijiet Ekonomiċi, Soċjali u Kulturali u l-Protokoll Fakultattiv tagħha, biex insemmi ftit eżempji – li ġew irratifikati u trasposti fil-liġi tal-Istati Membri kollha tal-UgħM jikkostitwixxu huma stess l-ewwel għażla bħala mezzi ta’ implimentazzjoni mhux finanzjarji li jiżguraw il-protezzjoni tad-dritt (de jure) tal-persuni, essenzjali u neċessarju sabiex jintlaħqu (de facto) bosta għanijiet ta’ żvilupp sostenibbli:

Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli (9)

6.7.

Fit-28 ta’ Mejju 2015, il-Kumitat tar-Reġjuni u l-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew organizzaw flimkien mal-Kummissjoni Ewropea forum tas-soċjetà ċivili tal-Ewromed, fejn tkellmu l-Kummissarju Johannes Hahn u l-Viċi President Federica Mogherini, kif ukoll il-President tal-Parlament Ewropew.

6.8.

F’dan il-forum maħsub biex jiġu diskussi linji gwida ġodda tal-politika tal-viċinat tal-UE, il-Kummissarju Johannes Hahn fakkar fid-diversi fondi li ġew allokati direttament għall-kriżi umanitarja fis-Sirja u fil-pajjiżi ġirien – rispettivament EUR 52 miljun taħt l-Istrument tal-Viċinat għas-Soċjetà Ċivili (Faċilità tal-Viċinat għas-Soċjetà Ċivili) – u ddeskriva l-azzjonijiet implimentati li magħhom għandhom jiżdiedu EUR 40 miljun taħt il-Fond Fiduċjarju Reġjonali tal-UE.

6.9.

Fl-aħħar nett, għandha ssir referenza għall-aġenda Ewropea dwar il-migrazzjoni li ġiet ippubblikata mill-Kummissjoni Ewropea ġimagħtejn wara s-summit tal-kapijiet ta’ stat u tipproponi distribuzzjoni konkreta tal-azzjonijiet ta’ risistemazzjoni u akkoljenza tar-refuġjati, skont l-Artikolu 78(3) tat-TFUE (11).

17.11.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 383/49

Relatur:

is-Sur Ivan VOLEŠ

1.1

Il-KESE jitlob li l-programm il-ġdid għall-iżvilupp ikollu dimensjoni globali u jkollu l-għan li jtejjeb il-kwalità tal-ħajja tan-nisa u l-irġiel. Dan il-programm għandu jkun ibbażat fuq ir-rispett tad-drittijiet tal-bniedem, il-prevenzjoni tal-kunflitti u r-riżoluzzjoni paċifika tagħhom, il-governanza tajba tal-kwistjonijiet pubbliċi, it-tnaqqis fl-inugwaljanzi soċjali, it-tisħiħ tar-rwol tan-nisa u l-parteċipazzjoni ta’ dawk kollha li jħossuhom responsabbli għall-iżvilupp tad-dinja u l-konservazzjoni tagħha għall-ġenerazzjonijiet futuri.

1.2

Il-KESE japprova l-adozzjoni tal-objettivi proposti tal-iżvilupp sostenibbli u jitlob li jiġu mobilizzati r-riżorsi finanzjarji disponibbli kollha u biex dawn jintużaw b’mod trasparenti u effettiv sabiex jiġu integrati b’mod bilanċjat id-dimensjonijiet ekonomiċi, soċjali u ambjentali tal-iżvilupp sostenibbli. Jeħtieġ li niġġieldu l-ħela tar-riżorsi fil-kunflitti armati, it-trasferiment illeċitu tagħhom u d-dissipazzjoni fl-ekonomija sewda.

1.3

Il-KESE jitlob li l-promozzjoni tad-djalogu soċjali tkun fost il-prijoritajiet għall-iżvilupp, peress li huwa strument importanti biex jitqiesu, b’mod bilanċjat, l-interessi tal-imsieħba soċjali u b’hekk tinżamm il-paċi soċjali essenzjali biex jiġu implimentati b’suċċess l-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli (SDGs).

1.4

L-għajnuna uffiċjali għall-iżvilupp (ODA) għandha tkun destinata b’mod partikolari għall-pajjiżi l-inqas avvanzati u dawk vulnerabbli. L-UE għandha tafferma mill-ġdid l-impenn tagħha biex tagħti ODA totali sa 0,7 % tal-introjtu nazzjonali gross (ING) tagħha u biex talloka minn 0,15 sa 0,20 % għal pajjiżi l-inqas żviluppati. Dan l-impenn għandu jkun marbut mar-rekwiżit tal-legalità u tar-razzjonalità tal-użu tas-sorsi kollha ta’ finanzjament tal-għajnuna għall-iżvilupp f’konformità mal-prinċipji adottati f’Monterrey, Doha u Busan.

1.5

Jeħtieġ li l-ODA ma tiġix evalwata biss skont il-volum tagħha, iżda għandhom jitkejlu wkoll il-kwalità u l-kontribut tagħha għall-iżvilupp sostenibbli. Għal dan l-għan, jeħtieġ li jiġu żviluppati indikaturi ġodda sabiex tiġi vvalutata l-effettività.

1.6

Sabiex tiżdied l-effettività tal-għajnuna baġitarja lill-pajjiżi li qed jiżviluppaw, il-KESE jirrakkomanda li nibnu fuq l-esperjenza tal-implimentazzjoni tal-politika ta’ koeżjoni tal-UE u tal-istrumenti tagħha, bħalma huma l-fondi strutturali u l-fondi ta’ koeżjoni, biex dawn il-mezzi finanzjarji jintużaw għall-iżvilupp b’mod immirat lejn il-kisba tal-SDGs.

1.7

Sabiex jittejjeb l-użu tar-riżorsi nazzjonali kemm pubbliċi kif ukoll privati, li se jsiru iktar importanti, jeħtieġ li titwettaq riforma radikali tat-taxxa, tinħoloq governanza fiskali tajba, is-settur informali jiġi integrat fl-ekonomija formali, u tittieħed azzjoni konkreta biex tindirizza u tilqa’ kontra l-korruzzjoni. Dawn l-azzjonijiet jistgħu jibbenefikaw mill-konklużjoni ta’ ftehimiet internazzjonali dwar il-ġlieda kontra l-evażjoni tat-taxxa, ir-rifuġji fiskali u l-flussi finanzjarji illeċiti, kif ukoll mit-titjib tal-kooperazzjoni mal-OECD u l-Kumitat ta’ Esperti tan-NU dwar il-Kooperazzjoni Internazzjonali fi Kwistjonijiet tat-Taxxa.

1.8

Il-KESE jilqa’ l-parteċipazzjoni tas-settur privat fit-twettiq ta’ proġetti li mhumiex vijabbli, interament jew parzjalment, minn perspettiva kummerċjali permezz ta’ sħubijiet tas-setturi pubbliċi u privati u l-finanzjament ta’ proġetti ta’ sħubijiet pubbliċi-privati permezz ta’ mekkaniżmi ta’ taħlit (“blending”). L-implimentazzjoni b’suċċess tagħhom hija bbażata fuq l-evalwazzjoni ex-ante tal-karattru sostenibbli tagħhom, ir-rispett tal-prinċipji ta’ trasparenza, inkluż fir-rigward tal-ħolqien ta’ relazzjonijiet, ir-responsabbiltà maqsuma u impenji vinkolanti.

1.9

Il-KESE jirrikonoxxi l-kontribut li jista’ jikkostitwixxi l-investimenti diretti barranin għall-iżvilupp, sakemm dawn ikunu mmirati lejn il-kisba tal-SDGs. Id-dħul minn investimenti diretti barranin għandu jkun primarjament investit mill-ġdid fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw fejn ġew iġġenerati dawn l-investimenti. Il-pajjiżi benefiċjarji għandu jkollhom strateġija ċara ta’ investiment. L-Istati investituri l-ġodda, bħaċ-Ċina, il-Brażil, l-Indja u oħrajn, għandhom jikkunsidraw il-prinċipji tal-iżvilupp sostenibbli fl-investimenti tagħhom fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw.

1.10

Il-KESE jappoġġja sorsi innovattivi u komplementari ta’ finanzjament għall-iżvilupp, bħall-finanzjament kollettiv, l-attivitajiet ta’ fondi għall-karità internazzjonali, it-trasferimenti tat-tfaddil tad-dijaspori lejn il-pajjiż ta’ oriġini tagħhom. Huwa jilqa’ b’mod favorevoli ċerti proposti tal-Grupp ta’ tmexxija dwar il-finanzjamenti innovattivi għall-iżvilupp, li jistgħu jsiru riżorsa importanti, basta jiġu implimentati fuq skala dinjija u ma jimponux piżijiet eċċessivi fuq is-settur konċernat. Dawn jistgħu jsiru sors sinifikanti bil-kundizzjoni li jiġu applikati globalment u ma jkunux wisq ta’ piż għal dan is-settur.

1.11

Is-soċjetà ċivili, li tinvolvi wkoll l-imsieħba soċjali u l-organizzazzjonijiet mhux governattivi, għandhom ikunu involuti b’mod aktar effiċjenti u strutturat fid-definizzjoni tal-programmi ta’ żvilupp, fis-segwitu tal-implimentazzjoni tagħhom u fl-evalwazzjoni tar-riżultati tagħhom u tal-impatt tagħhom. Għalhekk jeħtieġ li, kemm fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw kif ukoll fil-pajjiżi żviluppati, tinħoloq u tittejjeb sistematikament sistema ta’ kontroll għall-proċessi ta’ għajnuna għall-iżvilupp u li jiġu involuti l-organizzazzjonijiet konċernati tas-soċjetà ċivili. Għal dan l-għan, il-KESE jagħmel disponibbli l-esperjenza estensiva tiegħu ta’ koperazzjoni mal-imsieħba tiegħu tal-pajjiżi AKP, l-Amerika Latina, l-Asja, is-Sħubija tal-Lvant, ir-reġjun Ewro-Mediterranju u oħrajn.

1.12

Sabiex is-soċjetà ċivili tkun tista’ taqdi dan id-dmir, għandha tiġi appoġġjata permezz ta’ programmi għat-tisħiħ tal-kapaċitajiet tal-istituzzjonijiet tas-soċjetà ċivili fil-pajjiżi msieħba.

2.1

2015 hija sena importanti f’termini tal-istabbiliment ta’ approċċ ġdid globali lejn l-iżvilupp. Il-missjoni ewlenija ta’ żvilupp tal-Millennju, it-tnaqqis tal-faqar, tkun biss parzjalment inkisbu. L-Għanijiet ta’ Żvilupp tal-Millennju (1) wettqu parzjalment biss il-kompitu prinċipali tagħhom, jiġifieri t-tnaqqis tal-faqar. Il-Kumitat jilqa’ b’mod pożittiv l-inklużjoni fl-SDGs ta’ għadd ta’ rakkomandazzjonijiet tiegħu.

2.2

Il-KESE kien talab, fl-opinjonijiet riċenti tiegħu, li l-għanijiet il-ġodda tal-iżvilupp isiru parti integrali tal-iżvilupp sostenibbli fil-livell dinji (2). Il-Kumitat kien enfasizza r-rwol indispensabbli li għandha s-soċjetà ċivili fil-politika tal-iżvilupp (3) u kien irrefera għall-ħtieġa li tiġi inkluża l-protezzjoni soċjali fil-politika ta’ żvilupp tal-UE (4). Il-Kumitat kien ressaq serje ta’ proposti favur il-parteċipazzjoni tas-settur privat għall-iżvilupp għal wara l-2015 (5), l-inklużjoni tal-għanijiet tal-iżvilupp sostenibbli, u r-rwol tas-soċjetà ċivili fil-ftehimiet ta’ investiment tal-UE (6) u l-kontribut tal-kummerċ għat-tkabbir u l-iżvilupp (7), u l-għanijiet għal wara l-2050 fir-reġjun Ewro-Mediterran (8). Matul il-laqgħa konġunta straordinarja tal-20 ta’ Ottubru 2014, is-Sezzjoni Speċjalizzata REX u l-Osservatorju tal-Iżvilupp Sostenibbli tal-KESE adottaw rakkomandazzjonijiet relatati mal-Aġenda tal-iżvilupp ta’ wara l-2015, validi għan-negozjati li ġejjin dwar l-SDGs u l-finanzjament tagħhom.

2.3

Jeħtieġ li d-djalogu soċjali jsir komponent importanti tal-Aġenda tal-iżvilupp ta’ wara l-2015, peress li huwa strument li jirregola r-relazzjoni bejn min iħaddem u l-impjegati u, permezz ta’ kunsiderazzjoni bbilanċjata tal-interessi tal-imsieħba soċjali fil-ftehimiet kollettivi, iżomm il-paċi soċjali essenzjali għas-suċċess tal-iżvilupp kontinwu ta’ soċjetà partikolari.

2.4

Il-KESE jinsisti fuq il-bżonn ta’ konsistenza bejn il-miri ta’ kummerċ ħieles u l-għanijiet ta’ żvilupp sostenibbli fin-negozjati li għaddejjin bħalissa fil-qafas tad-WTO jew li attwalment mill-UE dwar is-servizzi, il-prodotti ambjentali u fl-implimentazzjoni tal-ftehimiet eżistenti tad-WTO.

2.5

Il-ftehimiet kummerċjali u ta’ investiment kollha għandhom jikkonformaw mal-kriterji ta’ żvilupp sostenibbli, inkluż l-impatt tagħhom fuq l-impjiegi, il-persuni vulnerabbli u l-ugwaljanza bejn is-sessi. Huma m’għandhomx jipprevjenu lill-pajjiżi li qed jiżviluppaw milli jimmaniġjaw il-kriżiijet, jirregolaw il-flussi ta’ kapital, jinfurzaw tassazzjoni ġusta u jwasslu servizzi pubbliċi essenzjali. L-UE għandha twettaq vautazzjonijiet tal-impatt għas-s-sostenibbiltà sħaħ, b’mod partikolari tal-FSE, li jiffokaw speċjalment fuq id-drittijiet għall-iżvilupp, u d-drittijiet speċifiċi għall-ikel, is-saħħa u l-għajxien, filwaqt li jitqies l-impatt fuq gruppi vulnerabbli.

2.6

Il-kunsens dinjiji favur l-iżvilupp sostenibbli għandu jirrispetta d-drittijiet fundamentali tal-bniedem u jfittex li jipprevjeni l-kunflitti u jsaħħaħ il-paċi, jelimina l-inugwaljanzi fil-qasam soċjali, jiżgura governanza tajba u jappoġġja l-awtoritajiet lokali demokratiċi, issaħħaħ ir-rwol tan-nisa u jinvolvi lis-isettur privat fl-iżvilupp. Biex jintlaħaq dan l-għan, l-istrumenti legali internazzjonali, il-konvenzjonijiet, il-ftehimiet u r-regolamenti għandhom jiġu adottati, promossi u ratifikati mill-Membri tan-NU (9). Aħna nikkunsidraw li l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni Ewropea dwar “Sħubija globali għall-qerda tal-faqar u l-iżvilupp sostenibbli wara l-2015  (10)” tipprovdi bażi adegwata għan-negozjati li ġejjin, fejn nappellaw lill-UE biex ikollha rwol ewlieni.

3.1

Il-KESE jenfasizza l-ħtieġa għal approċċ globali fil-qasam tal-iżvilupp sostenibbli. Kull Stat individwali għandu r-responsabilità ewlenija għall-iżvilupp tiegħu u hija f’idejn il-komunità internazzjonali li toħloq ambjent internazzjonali favorevoli li jippermetti l-iżvilupp sostenibbli fil-pajjiżi kollha, li jinkludi r-rispett ta’ beni pubbliċi dinjija, il-preservazzjoni tar-riżorsi naturali, swieq finanzjarji stabbli, kummerċ internazzjonali miftuħ, migrazzjonijiet ordnati u appoġġ immirat tal-iżvilupp teknoloġiku għal żvilupp sostenibbli.

3.2

Il-mobilizzazzjoni tar-riżorsi finanzjarji kollha disponibbli hija prekundizzjoni biex jintlaħqu l-SDGs. Skont l-istimi tal-UNCTAD, il-ħtiġijiet annwali f’investimenti tal-pajjiżi li qed jiżviluppaw biex jiksbu l-għanijiet ta’ żvilupp sostenibbli matul il-perjodu 2015-2030 kienu jammontaw għal USD 3,900 biljun, li minnhom, USD 2,500 biljun mhumiex iffinanzjati (11).

3.3

Il-KESE jaqbel li hemm biżżejjed sorsi ta’ finanzjament disponibbli fid-dinja. Barra r-riżorsi uffiċjali (12) jeżistu riżorsi moħbija bħall-finanzjament tal-gwerer u l-kunflitti armati fid-dinja. Id-disponibbiltà ta’ riżorsi hija limitata wkoll mill-evażjoni tat-taxxa, l-ekonomija sewda u t-trasferimenti finanzjarji illeċiti, li jeħtieġ li jiġu miġġielda b’mod sistematiku.

3.4

Mhuwiex possibbli li wieħed ma jassoċjax ir-riċerka u l-mobilizzazzjoni tar-riżorsi mal-obbligu li dawn jintużaw tajjeb. Għandna nkomplu nibbażaw fuq il-prinċipji tal-effikaċja u l-effiċjenza tal-għajnuna għall-iżvilupp adottati f’Monterrey, Doha u Busan u niġġieldu b’mod riżolut kontra użu ineffiċjenti u l-ħela tal-forom kollha tar-riżorsi, finanzjarji jew le, favur l-iżvilupp.

3.5

Jeħtieġ li li l-għajnuna għall-iżvilupp tiġi evalwata mhux biss skont il-volum tagħha, iżda wkoll billi jitkejlu l-kwalità u l-kontribut għall-kisba tal-għanijiet ta’ żvilupp sostenibbli u t-titjib fil-ħajja tan-nisa u tal-irġiel. Għal dan l-għan, jeħtieġ li jinħolqu indikaturi ġodda li jinkludu kriterji ta’ evalwazzjoni u li jissaħħu l-aġenziji statistiċi fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw, inkluż it-trasferiment tal-għarfien espert u l-iskambju reċiproku tal-informazzjoni.

3.6

Iż-żieda fil-parteċipazzjoni tal-organizzazzjonijiet li ġejjin mill-orizzonti kollha tas-soċjetà ċivili waqt it-tfassil tal-objettivi u l-pjani ta’ żvilupp nazzjonali għandha tgħin biex l-interessi tas-settur privat u l-objettivi pubbliċi jiġu konċiljati. Dawn is-setturi għandhom interess komuni, li jippomovu l-prinċipji tat-trasparenza, l-aċċessibbiltà tal-akkwist pubbliku, l-effettività u r-razzjonalizzazzjoni tal-fondi investiti u r-responsabbiltà tal-uffiċjali pubbliċi għall-implimentazzjoni tal-istrateġija ta’ żvilupp adottata.

3.7

Sabiex is-settur privat ikun jista’ jaqdi r-rwol tiegħu fl-iżvilupp, jeħtieġ ambjent intraprenditorjali favorevoli li jinkludi r-rispett tal-prinċipji tad-demokrazija rikonoxxuti b’mod ġenerali tal-istat tad-dritt, li jiffaċilita l-ħolqien u l-iżvilupp tal-intrapriżi, inaqqas il-burokrazija, isaħħaħ it-trasparenza, iwaqqaf il-korruzzjoni u jħeġġeġ l-investituri. Jeħtieġ li s-settur privat ikun f’konformità mal-prinċipji rikonoxxuti fil-livell internazzjonali fil-qasam tar-responsabbiltà soċjali korporattiva, jirrispetta d-drittijiet ekonomiċi u soċjali fundamentali u l-eżiġenzi tal-iżvilupp sostenibbli u joħloq impjiegi ġodda f’konformità mal-Aġenda għal Xogħol Diċenti tal-ILO.

3.8

Il-KESE jitlob li tissaħħaħ aktar il-koordinazzjoni u l-koerenza tal-politiki kollha tal-UE marbuta mal-iżvilupp sostenibbli (13), biex jiġu evitati duplikazzjoni possibbli, sovrapożizzjoni, frammentazzjoni, jew anki approċċi kontradittorji, u biex tiġi żviluppata koordinazzjoni sistematika ta’ għajnuna bilaterali għall-iżvilupp mogħtija mill-Istati Membri bil-għan li jinkisbu l-SDGs.

4.

4.1.1

Minkejja li l-ODA ma tistax tissodisfa l-bżonnijiet kollha ta’ għajnuna għall-iżvilupp, tibqa’ indispensabbli għall-abitanti tal-pajjiżi l-inqas żviluppati, il-pajjiżi milquta minn kunflitt armat jew mhedda minn diżastri naturali jew epidemiji, u dawk li jgħixu fuq gżejjer iżolati u l-pajjiżi mingħajr aċċess għall-baħar.

4.1.2

Jeħtieġ li tingħata prijorità biex jintużaw ir-riżorsi mill-ODA bil-għan li jinqered il-faqar fil-pajjiżi foqra u vulnerabbli. Il-KESE jinnota li l-faqar żdied fil-pajjiżi bi dħul medju minħabba distribuzzjoni inugwali tal-ġid. Jeħtieġ li jiġi sfruttat l-effett ta’ lieva tal-ODA biex jiġu mobilizzati s-sorsi kollha ta’ għajnuna, inkluż l-investiment privat, biex jinqered il-faqar.

4.1.3

Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni u lill-Kunsill biex jaqblu fuq pożizzjoni Ewropea komuni u ċara dwar l-ODA fid-dawl tan-negozjati tal-Konferenza f’Addis Ababa. L-UE għandha tafferma mill-ġdid l-impenn tagħha biex tagħti ODA totali sa 0,7 % tal-ING tagħha u biex talloka minn 0,15 sa 0,20 % tal-ING tagħha għall-ODA għal pajjiżi l-inqas żviluppati. Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li l-miżuri tal-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima, li ser ikun is-suġġett ta’ negozjati fil-Konferenza ta’ Pariġi f’Diċembru 2015, se jeħtieġu riżorsi addizzjonali.

4.1.4

Kif inhi, l-istatistika dwar il-volum tal-ODA ma tindika la l-kwalità, la r-riżultati tal-għajnuna mogħtija, u lanqas l-impatti reali fuq l-iżvilupp tal-pajjiż benefiċjarju. Il-KESE jappoġġja l-proposta tal-Kumitat għall-Għajnuna fl-Iżvilupp (DAC) tal-OECD biex jiġu segwiti l-għajnuna u l-appoġġ għall-iżvilupp sostenibbli pprovduti barra mill-qafas tal-ODA (14). L-għajnuna mhux finanzjarja ħafna drabi jkollha effetti f’termini ta’ żvilupp ħafna aktar konsiderevoli għall-pajjiż mill-għajnuna finanzjarja (eż. l-edukazzjoni, l-iskambji ta’ esperjenza, it-trasferiment tat-teknoloġija u l-għarfien, il-kooperazzjoni xjentifika u teknoloġika).

4.1.5

“L-għajnuna baġitarja għall-pajjiżi li qed jiżviluppaw għandu dejjem ikollha allokazzjoni baġitarja preċiża u titlob responsabbiltà konġunta tad-donatur u l-benefiċjarju dwar l-użu ta’ din il-forma ta’ għajnuna biex jinkisbu l-SDGs f’konformità mar-regoli rikonoxxuti internazzjonalment dwar il-ġestjoni u l-kontroll finanzjarji li jinkludu dispożizzjonijiet kondizzjonali robusti u miżuri li jindirizzaw u jilqgħu kontra l-korruzzjoni. Il-finanzjament innifsu tal-UE għandu jkun protett mill-korruzzjoni b’mod kredibbli. Il-Kumitat jirrakkomanda li jsir użu sħiħ mill-esperjenza tal-implimentazzjoni tal-politika Ewropea ta’ koeżjoni, anke fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw, sabiex tittejjeb aktar u tiġi mmirata aktar l-allokazzjoni tal-fondi għall-iżvilupp tal-SDGs u jiġi kkontrollati b’mod aktar rigoruż l-użu tagħhom u l-evalwazzjoni tar-riżultati miksuba.

4.2.1

Il-KESE jemmen li l-importanza tar-riżorsi nazzjonali għall-iżvilupp, kemm pubbliku kif ukoll privat, ser tiżdied b’mod sinifikanti matul il-perjodu li ġej.

4.2.2

Biex jiżdied il-volum u l-użu effettiv tar-riżorsi nazzjonali, jeħtieġ li titnaqqas l-evażjoni illegali ta’ riżorsi finanzjarji u jiġu miġġielda l-ħasil ta’ flus minn attivitajiet illegali, inkluż ix-xogħol illegali, it-traffikar tal-migranti, l-esportazzjoni ta’ skart għall-irkupru, jittejjeb il-ġbir tat-taxxa, jiġu miġġielda l-korruzzjoni u l-attivitajiet kriminali u jiġi integrat is-settur kbir informali lejn fl-ekonomija leċita. Jeħtieġ li tingħata għajnuna lill-pajjiżi li qed jiżviluppaw biex jirriformaw sew it-tassazzjoni tagħhom u jtejbu l-governanza tajba fil-qasam tat-taxxa. Il-KESE jitlob lill-UE biex taħdem b’mod aktar attiv biex tikkonkludi ftehimiet internazzjonali dwar il-ġlieda kontra l-evażjoni tat-taxxa, ir-rifuġji fiskali u l-flussi finanzjarji illeċiti, kif ukoll ittejjeb il-kooperazzjoni maċ-Ċentru għall-Politika u l-Amministrazzjoni tat-Taxxa tal-OECD u l-Kumitat ta’ Esperti dwar Kooperazzjoni Internazzjonali fi Kwistjonijiet ta’ Taxxa tan-NU.

4.2.3

Illum, il-volum tal-investimenti domestiċi privati, kemm jekk imwettqa direttament jew permezz ta’ portafoll, huwa bosta drabi ogħla minn dak tal-investimenti barranin. Jeħtieġ li dawn jiġu diretti lejn objettivi ta’ żvilupp, pereżempju permezz ta’ inċentivi adegwati jew permezz ta’ proġetti ta’ sħubija pubblika-privata mħejjija tajjeb u assigurati biex dawn isiru għodda importanti għall-kisba tal-SDGs.

4.2.4

B’mod partikolari l-pajjiżi li qed jiżviluppaw li għandhom ġid minerali għandhom il-potenzjal mhux sfruttat ta’ riżorsi domestiċi, filwaqt li l-maġġoranza tal-popolazzjoni tgħix fil-faqar minkejja l-ammont relattiva tad-dħul tal-Istat, u mhux qed jieħdu ħsieb jibnu l-ekonomija tagħhom stess, l-infrastruttura u s-servizzi soċjali tagħhom. Ġustament, is-soċjetà ċivili tikkritika l-metodi ta’ xi investituri barranin fl-industriji ta’ estrazzjoni fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw, li jeħtieġu li jkunu konformi mar-regoli fundamentali dwar il-protezzjoni ambjentali, il-protezzjoni soċjali tal-ħaddiema, it-trasparenza tal-ħlas ta’ taxxi u trasferimenti ta’ profitti minn barra l-pajjiż, kif ukoll it-twaqqif ta’ relazzjonijiet fir-rigward tal-linji gwida tal-OECD immirati għall-intrapriżi multinazzjonali (15). Il-KESE jilqa’ l-azzjonijiet li saru biex titranġa din is-sitwazzjoni, bħalma hija l-inizjattiva għat-Trasparenza fl-industriji estrattivi (16).

4.3.1

Il-KESE jemmen li kull fejn il-gvernijiet ma jkollhomx riżorsi biżżejjed biex jiġbru l-investimenti meħtieġa minn sorsi pubbliċi, u fejn dawn l-investimenti, notevolment fil-qasam tal-infrastruttura iżda wkoll is-servizzi pubbliċi, ma jkunux fattibbli mil-lat kummerċjali, jeħtieġ li jsir rikors għal sħubiji bejn is-setturi pubbliċi-privati u li jiġu finanzjati dawn il-proġetti tas-sħubiji pubbliċi-privati bl-użu ta’ taħlit b’konformità mar-rakkomandazzjonijiet tal-OECD (17).

4.3.2

Dawn il-proġetti tas-sħubiji pubbliċi-privati għandhom jiġu żviluppati f’konformità mal-istrateġija ta’ żvilupp tal-Istat ikkonċernat, ikunu bbażati fuq studji ta’ fattibilità, jieħdu kont ta’ fatturi ta’ sostenibilità minn qabel u josservaw il-prinċipji ta’ trasparenza, responsabilità maqsuma u impenji vinkolanti. Jeħtieġ li l-imsieħba soċjali u rappreżentanti oħra tas-soċjetà ċivili jiġu involuti fil-valutazzjoni tal-kontribut ta’ dawn il-proġetti, li jikkonċernaw l-iżvilupp sostenibbli, u għandhom ikunu inkarigati mill-kontroll tar-rispett tal-konvenzjonijiet tal-ILO fis-seħħ.

4.3.3

Jeħtieġ li jintuża t-taħlit ukoll fl-ekonomija soċjali u fi proġetti sostenibbli għall-integrazzjoni ta’ gruppi soċjali vulnerabbli fl-ambjent ekonomiku.

4.4.1

Fl-2013, il-flussi ta’ investiment dirett barrani (IDB) lejn pajjiżi li qed jiżviluppaw kienu jammontaw għal USD 778 biljun; madankollu, il-kontribut tagħhom għall-iżvilupp sostenibbli ta’ spiss jibqa’ ambigwu. 2 % biss tal-IDB għall-pajjiżi li qed jiżviluppaw qed imorru għall-pajjiżi l-inqas żviluppati. Fl-Afrika sub-Saħarjana, l-IDB għandu t-tendenza bħala prijorità jmur lejn l-industriji ta’ estrazzjoni u ma jikkontribwixxix għall-bqija tal-ekonomija. L-Istati investituri l-ġodda, bħaċ-Ċina, il-Brażil, l-Indja u oħrajn, għandhom jikkunsidraw il-prinċipji tal-iżvilupp sostenibbli fl-investimenti tagħhom fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw.

4.4.2

Skont studju tal-NGO EURODAD dwar il-finanzi ta’ pajjiżi li qed jiżviluppaw, fl-2014, il-flussi ta’ riżorsi finanzjarji li joħorġu barra minn dawn il-pajjiżi kienu d-doppju ta’ dawk li ġejjin minn barra minn pajjiżhom, inklużi l-ODA, l-IDB, id-donazzjonijiet ta’ karità, it-trasferimenti ta’ profitti, it-tfaddil u sorsi oħra (18). Għandu jiġi żgurat li dawn ir-riżorsi finanzjarji, kull fejn possibbli, jerġgħu jiġu investiti fl-iżvilupp sostenibbli fil-pajjiżi benefiċjarji.

4.4.3

L-istrateġiji nazzjonali għall-iżvilupp għandhom jipprevedu wkoll appoġġ għall-investiment. Biex jinkiseb l-investiment dirett barrani (IDB) u jiġi ggwidat lejn l-SDGs, jeħtieġ li jinħolqu l-kundizzjonijiet propizji, bħall-paċi, l-istabilità u l-amministrazzjoni tajba. Il-pajjiżi li qed jiżviluppaw għandhom jinkludu wkoll lSDGs fi ftehimiet ta’ investiment li jikkonkludu u joffru l-garanziji korrispondenti. Il-KESE jirrakkomanda li l-aġenziji u l-istituzzjonijiet finanzjarji għall-promozzjoni tal-investiment fil-pajjiżi ta’ oriġini u dawk tal-pajjiżi ta’ destinazzjoni jistabbilixxu kooperazzjoni teknika diretta b’rabta mal-istrateġiji nazzjonali għall-iżvilupp sostenibbli.

4.4.4

Jeħtieġ li jiġi promoss l-investiment b’impatt li jiżgura profitabbiltà fuq perjodu qasir, iżda li joffri l-possibbiltà ta’ profittabbiltà fuq tul ta’ żmien, permezz tal-effetti soċjali tiegħu bħall-bini tal-kapaċitajiet jew l-ambjent li jista’ jwassal għal żvilupp sostenibbli.

4.5.1

Il-finanzjament u l-investiment parteċipattivi huma strumenti li joffru possibilitajiet kbar għall-finanzjament ta’ proġetti żgħar ta’ żvilupp (19). Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-ħtieġa li dawn l-istrumenti jiġu definiti malajr ħafna u biex jitħejja u jiġi approvat il-qafas regolatorju xieraq, kif rakkomandat fl-opinjoni tiegħu dwar dan (20).

4.5.2

Il-KESE jilqa’ n-numru dejjem jikber ta’ fondi tal-karità, fondazzjonijiet u programmi internazzjonali għall-iżvilupp sostenibbli, bħalma huma l-Fond Globali għall-Ġlieda kontra l-AIDS, it-Tuberkulożi u l-Malarja, is-Sħubija Globali għall-Edukazzjoni, l-Alleanza GAVI għall-immunizzazzjoni tat-tfal fil-pajjiżi l-inqas żviluppati, eċċ. Dawn il-fondi u fondazzjonijiet, fejn l-istituzzjonijiet pubbliċi jikkooperaw ma’ donaturi privati u organizzazzjonijiet mhux governattivi, għandhom itejbu l-koordinazzjoni tal-attivitajiet tagħhom u jidderezzjonawhom lejn l-SDGs.

4.5.3

L-approprjazzjonijiet għall-ODA, li attwalment mhumiex allokati għal proġetti ta’ żvilupp, jistgħu jitqiegħdu f’fondi ta’ investiment għall-iżvilupp u f’bonds koperti sabiex jiġġeneraw dħul fi żmien qasir u jikkontribwixxu biex jinħolqu aktar riżorsi (21). Dan jista’ jgħin biex fuq medda twila ta’ żmien jiżdied il-volum tar-riżorsi meħtieġa għall-għajnuna għall-iżvilupp (22).

4.5.4

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon uħud mill-proposti tal-Grupp ta’ Tmexxija dwar il-Finanzjament Innovattiv għall-Iżvilupp (23), u jappoġġja l-isforzi li qed isiru biex jinħolqu riżorsi ġodda ta’ finanzjament tal-SDGs. Madankollu, jeħtieġ li dawn ir-riżorsi l-ġodda jiġu implimentati b’mod konsistenti madwar id-dinja, li ma jfixklux il-kompetittività ta’ settur partikolari u li l-użu tagħhom għall-SDGs ikun trasparenti. Il-KESE lest jilqa’ l-fatt li s-settur bankarju, b’mod volontarju, jimplimenta inizjattiva fuq livell dinji biex jikkontribwixxi għall-finanzjament tad-differenza li teżisti bejn il-ħtiġijiet u r-riżorsi disponibbli, bil-ħsieb li jintlaħqu l-għanijiet tal-iżvilupp sostenibbli.

4.5.5

Fost ir-riżorsi ftit sfruttati nsibu r-riżorsi finanzjarji mid-dijaspora, jiġifieri t-trasferiment ta’ tfaddil lejn il-pajjiż ta’ oriġini, li huma sors ieħor li jista’ jintuża biex jintlaħqu l-SDGs. Huwa xieraq li jkun hemm provvediment għal tnaqqis fl-ispejjeż ta’ dawn it-trasferimenti ta’ tfaddil. Jeħtieġ li jiġu propostu lill-membri ta’ dijaspora programmi edukattivi u ta’ inċentiv li jiffavorixxu l-propensità tagħhom li jinvestu fi proġetti tal-iżvilupp li jippermettu l-valorizzazzjoni tat-tfaddil tagħhom u fl-istess ħin jikkontribwixxu għall-kisba tal-SDGs.

4.6.1

Il-mikrointrapriżi u l-intrapriżi żgħar u medji, li jirrappreżentaw il-potenzjal ewlieni ta’ tkabbir u ta’ ħolqien ta’ impjiegi ġodda, qed jesperjenzaw diffikultajiet biex jaċċessaw biżżejjed il-finanzi. Din il-problema hija partikolarment serja fil-pajjiżi l-inqas żviluppati; barra minn hekk, jeħtieġ li nfittxu strumenti biex jiġi ffaċilitat l-aċċess tal-mikrointrapriżi u tal-intrapriżi żgħar u medji għar-riżorsi finanzjarji. Għal dan, jeħtieġ li jiġu rispettati d-differenzi tal-forom ta’ intrapriżi fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw, fejn jiddominaw il-mikrointrapriżi, in-negozjanti żgħar u, fil-biedja, l-irziezet żgħar tal-familji.

4.6.2

Hemm varjetà kbira ta’ skemi ta’ mikrokreditu għal intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju. Il-Kumitat jemmen li s-sistemi li jużaw l-applikazzjonijiet tat-telefonija mobbli huma l-aktar effettivi. Huwa jilqa’ wkoll il-fatt li l-mikrokreditu huwa użat għall-finanzjament ta’ proġetti fil-qasam tal-enerġija ekoloġika u jilqa’ b’sodisfazzjon l-inizjattivi immirati biex jipprovdu mikrokrediti b’rata ta’ interessi żero. Hemm nuqqas ta’ self lill-SMEs (bejn USD 10  000 u 2 00  000) u dan jista’ jiġi sostitwit b’lokazzjoni finanzjarja u strumenti kapitali oħra. Għal dan l-għan, jeħtieġ li jingħata appoġġ għall-iżvilupp ta’ swieq finanzjarji u banek lokali, inklużi l-aġenti lokali.

4.6.3

Aspett wieħed tal-għajnuna pprovduta minn pajjiżi żviluppati għall-SMEs għandu jkun li jittrasferixxu l-esperjenzi, l-għarfien dwar il-ġestjoni, il-kompetenza teknika, it-taħriġ fil-ġestjoni finanzjarja, l-edukazzjoni dwar l-aspetti bażiċi tal-finanzi u l-appoġġ għall-inklużjoni tagħhom fil-ktajjen tal-provvista u tal-valur. L-UE għandha tirrakkomanda l-użu tal-prinċipji stabbiliti mid-Direttiva tagħha dwar il-Ħlasijiet Tard biex ittejjeb il-finanzjament tal-SMEs.

4.6.4

Jeħtieġ li nipproteġu l-mikrointrapriżi u l-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju attivi fis-settur agrikolu kontra l-prattiki ta’ investiment bil-għan li jaħtfu l-art, prattika li twassal għall-eliminazzjoni tagħhom. Il-ħolqien ta’ strumenti ta’ assigurazzjoni kontra l-effetti tat-tibdil fil-klima għandhom jippermettu wkoll biex tingħatalhom għajnuna. Fil-qafas tal-pjani ta’ żvilupp, m’għandux jitħalla barra l-appoġġ lill-intrapriżi tal-ekonomija soċjali li jista’ jkollhom rwol importanti biex jinkisbu l-SDGs.

4.6.5

Għall-iżvilupp ekonomiku u soċjali huwa importanti li l-akbar saffi tal-popolazzjoni tal-pajjiżi li qed jiżviluppaw ikollhom aċċess għall-istrumenti finanzjarji bħalma huma l-kont bankarju bażiku jew l-applikazzjonijiet finanzjarji tat-telefonija mobbli.

4.7.1

Is-soċjetà ċivili tal-pajjiżi żviluppati, inklużi l-imsieħba soċjali u l-organizzazzjonijiet mhux governattivi, jikkontribwixxu direttament għall-iżvilupp u għandhom ukoll rwol ewlieni fit-tfassil tal-kooperazzjoni għall-iżvilupp u fil-monitoraġġ tal-effettività tagħha (24).

4.7.2

Għandu jiġi appoġġjat sistematikament il-ħolqien ta’ sistema biex tissorvelja l-proċessi u r-riżultati tal-għajnuna għall-iżvilupp fil-pajjiżi differenti, jew it-titjib tagħha, bil-parteċipazzjoni diretta tal-organizzazzjonijiet ikkonċernati tas-soċjetà ċivili, li se jippermettui biex jiġu identifikati u jitneħħew l-ostakoli għat-twettiq tal-SDGs. Dan huwa mod li jgħin biex jiġu identifikati u eliminati l-ostakli biex jintlaħqu l-SDGs. F’dan il-qasam, il-KESE għandu esperjenza pożittiva kbira tal-attivitajiet tal- kumitati, il-pjattaformi u l-korpi konsultattivi konġunti, bħall-Kumitat ta’ Segwitu AKP-UE, il-laqgħat tas-soċjetà ċivili bejn l-UE u l-Amerika Latina u l-Karibew u oħrajn.

4.7.3

Fost il-fornituri diretti ta’ għajnuna għall-iżvilupp hemm ukoll l-imsieħba soċjali. It-trejdjunjins fil-pajjiżi żviluppati jwettqu proġetti ta’ żvilupp soċjali u jappoġġjaw l-iżvilupp istituzzjonali ta’ organizzazzjonijiet imsieħba ta’ trejdjunjins. L-organizzazzjonijiet ta’ min iħaddem, il-kmamar tal-kummerċ, l-assoċjazzjonijiet tal-SMEs u l-assoċjazzjonijiet settorjali jwettqu proġetti komuni flimkien mal-organizzazzjonijiet tan-negozju fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw imsieħba tagħhom u jgħaddulhom l-esperjenza tagħhom.

4.7.4

L-organizzazzjonijiet mhux governattivi għandhom rwol insostitwibbli fl-għajnuna għall-iżvilupp kemm fil-pajjiżi żviluppati kif ukoll fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw. Dawn jaġixxu b’mod partikolari meta jkun hemm bżonn li jingħelbu l-konsegwenzi ta’ diżastri naturali u umanitarji, kif ukoll fil-qasam soċjali, tas-saħħa, l-ugwaljanza bejn is-sessi, l-edukazzjoni, eċċ. Dawn jimmobilizzaw ukoll fondi pubbliċi, jorganizzaw ġabriet, kampanji ta’ edukazzjoni, eċċ. Eżempju interessanti huwa wkoll il-finanzjament għall-edukazzjoni permezz ta’ “adozzjoni mill-bogħod”, li jagħmilha possibbli li jiġu żviluppati ħiliet interpersonali bejn ċittadini ordinarji.

4.7.5

Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni Ewropea biex tappoġġja l-attivitajiet tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili tal-UE għat-twettiq tal-SDGs billi jiġu ffinanzjati b’mod adegwat il-programmi li għandhom l-għan jistabbilixxu l-istituzzjonijiet tas-soċjetà ċivili fil-pajjiżi msieħba. Bħalissa, il-KESE qed iħejji rapport ta’ informazzjoni biex jirrakkomanda modi kif is-soċjetà ċivili tista’ tiġi involuta fl-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-aġenda għall-iżvilupp ta’ wara l-2015, u dan ir-rapport ser jikkompleta din l-Opinjoni.

17.11.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 383/57

Relatur:

is-Sur Ronny LANNOO

1.1.

F’din l-opinjoni l-KESE jagħmel rakkomandazzjonijiet dwar il-konsultazzjoni tal-partijiet interessati, prevista mit-Trattat, biex tiżdied il-kwalità ta’ dawn il-konsultazzjonijiet u biex jitnaqqas id-distakk bejn iċ-ċittadini u l-Ewropa. Dan l-eżerċizzju qed isir ukoll mill-Kummissjoni Ewropea permezz ta’ konsultazzjoni mifruxa mal-partijiet interessati dwar il-proċeduri ta’ konsultazzjoni, u dan issarraf fil-pakkett dwar ir-regolamentazzjoni aħjar, tal-Viċi President Timmermans. Fuq talba tal-Kummissjoni, il-KESE ser joħroġ ukoll Opinjoni dwar il-pakkett sħiħ “Regolamentazzjoni aħjar”.

1.2.

Il-KESE huwa mħasseb dwar il-mod kif il-konsultazzjoni qed issir bħalissa mal-partijiet interessati u, għalhekk, anke dwar il-kwalità tar-riżultati ta’ din il-konsultazzjoni. Għalhekk il-Kumitat jitlob li jsiru konsultazzjonijiet stabbli, rappreżentattivi, li jiżguraw valur miżjud għall-organizzazzjonijiet u l-gruppi ta’ interess konċernati.

1.3.

L-analiżi ta’ kampjun tal-konsultazzjonijiet, li saret mill-KESE fl-ewwel nofs tal-2014, wasslet biex il-Kumitat jiddeċiedi li: l-approċċ kwalitattiv ivarja skont id-DĠ kkonċernat; l-għadd ta’ tweġibiet huwa insuffiċjenti u għalhekk iwassal għal nuqqas ta’ rappreżentattività; il-lingwa u t-terminoloġija mhumiex adattati għall-udjenzi fil-mira; u hemm nuqqas ta’ rappurtar dwar ir-riżultati u l-monitoraġġ tagħhom. Għaldaqstant, b’mod ġenerali, jista’ jiġi konkluż li l-linji gwida fis-seħħ s’issa mhux qed jiġu applikati biżżejjed.

1.4.

Konxju ta’ kemm huwa diffiċli li tiġi konsultata l-firxa ta’ ċittadini u organizzazzjonijiet fl-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew qed ifassal għadd ta’ proposti strutturali, konkreti u realistiċi, u jistieden lill-Kummissjoni Ewropea biex tikkoopera b’mod kostruttiv fit-tħejjija u l-implimentazzjoni tal-miżuri ġodda.

1.5.

Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni biex tagħmel il-linji gwida u standards tal-kwalità eżistenti vinkolanti għad-direttorati ġenerali fil-konsultazzjoni mal-partijiet interessati. Sabiex tiġi żgurata l-implimentazzjoni ta’ dawn il-linji gwida, il-Kumitat jipproponi li tinħoloq unità ta’ koordinazzjoni fil-livell tas-Segretarjat Ġenerali, li tkun tista’ tipprovdi appoġġ lid-DĠs fil-konsultazzjoni mal-partijiet interessati.

1.6.

Approċċ aktar strateġiku għall-proċess ta’ konsultazzjoni, mit-tħejjija sal-evalwazzjoni, li jipprevedi parteċipazzjoni sistematika tal-istrutturi konċernati (organizzazzjonijiet rappreżentattivi tal-gruppi fil-mira u korpi konsultattivi u ta’ konċiljazzjoni), għandu jiżgura kwalità u iktar risposti. Jekk il-konsultazzjonijiet jiġu ppjanati aħjar u l-għan tagħhom jiġi komunikat, dan jiffaċilita l-parteċipazzjoni tal-partijiet interessati.

1.7.

Il-Kumitat jenfasizza li huwa kruċjali għal proċedura ta’ konsultazzjoni ta’ kwalità li ssir identifikazzjoni korretta tal-partijiet interessati. Għalhekk, il-KESE jirrakkomanda lill-Kummissjoni tuża l-istrutturi eżistenti – bħall-Kumitat u l-organizzazzjonijiet rappreżentattivi – u li tibbaża fuq ir-reġistru tat-trasparenza. Għaldaqstant m’hemmx bżonn li jinħolqu strutturi ġodda.

1.8.

Il-KESE jqis li għandhom jiġu razzjonalizzati mill-ġdid il-metodi u l-għodod li jintużaw għall-konsultazzjoni tal-partijiet interessati. Bażikament hemm żewġ metodi possibbli għall-konsultazzjoni: bil-miktub/onlajn jew bil-fomm/fi djalogi interattivi. Għandhom jintgħażlu l-metodi u l-istrumenti adatti skont l-għan mixtieq, il-grupp fil-mira, eċċ., u dan fil-qafas tal-approċċ strateġiku tal-proċess ta’ konsultazzjoni. Barra minn hekk, għandhom jiġu introdotti b’mod effikaċi t-teknoloġiji l-ġodda, b’mod partikolari biex jintlaħqu ċerti gruppi fil-mira, bħal pereżempju ż-żgħażagħ.

1.9.

F’dan l-approċċ għandha ssir distinzjoni bejn il-konsultazzjonijiet mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u dawk mal-pubbliku inġenerali. Id-differenza bejniethom mhijiex biss il-metodu iżda l-għan, peress li għal dawk tal-ewwel iridu jiżguraw ir-rappreżentattività filwaqt li għat-tieni, iridu jippromovu l-inklużjoni u l-parteċipazzjoni.

1.10.

Meta tintgħażel is-soluzzjoni tal-kwestjonarju bil-miktub, il-KESE huwa tal-fehma li dan għandu jkun disponibbli fil-lingwi kollha uffiċjali tal-UE. Barra minn hekk, il-KESE jitlob li l-kwestjonarju jiġi preżentat minn qabel lill-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw il-gruppi fil-mira kkonċernati sabiex jiġi evitat li minħabba terminoloġija wisq speċjalizzata ma jkunx jista’ jinftiehem minn dawn il-gruppi.

1.11.

Il-Kumitat jenfasizza l-importanza li fl-ipproċessar tar-riżultati jiġi previst koeffiċjent ta’ korrezzjoni kwantitattiv u kwalitattiv skont jekk it-tweġiba tkunx ingħatat minn individwu jew minn organizzazzjoni rappreżentattiva tas-soċjetà ċivili. B’hekk it-tweġibiet mingħand organizzazzjoni rappreżentattiva għandhom jingħataw koeffiċjent ta’ korrezzjoni ikbar.

1.12.

Sabiex tiżdied il-parteċipazzjoni fil-konsultazzjonijiet, il-KESE jenfasizza l-importanza li għal kull konsultazzjoni jsir rapport ta’ sintesi bir-risposti riċevuti u li dan jindika wkoll għaliex ċerti tweġibiet ikunu tqiesu jew ma jkunux tqiesu meta tħejjiet il-proposta.

1.13.

Fid-dawl tar-rwol tiegħu previst mit-Trattati, il-Kumitat jipproponi li jaqdi r-rwol ta’ faċilitatur biex il-konsultazzjoni mal-partijiet interessati jkollha ċans ikbar li tirnexxi. Huwa jista’ jieħu sehem u jikkoopera f’kull fażi importanti tal-proċess (l-identifikazzjoni tal-partijiet interessati, it-tħejjija tal-kwestjonarji, is-sintesi u l-monitoraġġ tar-riżultati). Sabiex tingħata strutturazzjoni, stabbiltà u rappreżentattività lill-proċess, il-Kumitat, bħalma għamel fil-passat, jista’ jorganizza seduti ta’ smigħ u konferenzi kif ukoll jistabbilixxi pjattaformi u fora tad-djalogu.

1.14.

Fil-qafas tal-konsultazzjoni tal-partijiet interessati, il-Kummissjoni Ewropea għandha tisfrutta iktar il-potenzjal li toffri kooperazzjoni msaħħa mal-Kumitat, bħalma huwa rakkomandat fil-protokoll ta’ kooperazzjoni ffirmat fit-22 ta’ Frar 2012 mill-Kumitat u l-Kummissjoni (1). Bis-saħħa t’hekk, sabiex jiġu ottimizzati r-riżorsi u biex ikun hemm approċċ ta’ kooperazzjoni interistituzzjonali, ikunu jistgħu jiġu sfruttati kemm il-kompetenzi u l-għarfien speċifiċi tal-partijiet interessati kif ukoll l-ispeċjalizzazzjoni, l-esperjenza u l-kompetenza fil-konsultazzjonijiet.

1.15.

Fir-rigward tal-laqgħat interattivi, il-KESE jista’ jikkoopera mal-Kummissjoni bħala organizzatur, bħalma diġà jagħmel b’mod regolari fil-pjattaformi ta’ djalogu strutturati (pereżempju dwar l-immigrazzjoni u l-konsum).

1.16.

Fl-aħħar nett, il-KESE jappella għal kampanja ta’ informazzjoni sostnuta dwar il-proċess ta’ konsultazzjoni u l-konsultazzjonijiet. Il-Kumitat jixtieq jieħu sehem attiv flimkien mal-organizzazzjonijiet li huwa jirrappreżenta.

1.17.

Barra minn hekk, il-KESE, kemm bħala promotur tad-djalogu ċivili strutturat kif ukoll bħala strument fundamentali tad-demokrazija parteċipattiva, iħeġġeġ lill-Kummissjoni tagħmel użu ikbar mill-pjattaformi tad-djalogu strutturat. B’hekk ikun jista’ jkun wieħed mill-atturi involuti b’mod kontinwu fil-fażijiet kollha tal-proċess politiku, u jkollu wkoll impatt pożittiv mil-lat tal-ispejjeż u l-ħin.

2.1.1.

B’konformità mal-Artikolu 11(3) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea: “Sabiex tassigura li l-azzjonijiet tal-Unjoni jkunu koerenti u trasparenti, il-Kummissjoni Ewropea għandha tagħmel konsultazzjonijiet wiesgħa [sic.] mal-partijiet konċernati.”

2.1.2.

Il-“konsultazzjoni” hija proċess li permezz tiegħu l-Kummissjoni tiġbor l-opinjonijiet u l-fehmiet taċ-ċittadini u tal-partijiet interessati. Dan il-proċess komplementari jsir bla ħsara għad-djalogu ċivili strutturat (l-Artikolu 11(2) tat-TFUE) u l-konsultazzjonijiet li jsiru f’kuntesti speċifiċi, bħall-konsultazzjoni tal-imsieħba soċjali fil-qafas tad-djalogu soċjali (l-organizzazzjonijiet ta’ min iħaddem u t-trejdjunjins (l-Artikolu 154 tat-TFUE) jew il-konsultazzjoni tal-korpi konsultattivi bħall-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (l-Artikolu 304 tat-TFUE) (2), li bl-ebda mod ma jista’ jissostitwihom.

2.1.3.

Minbarra l-konsultazzjoni fil-qafas tal-Artikolu 154 tat-TFUE, l-imsieħba soċjali, l-organizzazzjonijiet tat-trejdjunjins u ta’ min iħaddem, jieħdu sehem b’mod ħiħ fil-konsultazzjoni msemmija fil-paragrafi 2.1.1 u 2.1.2, b’mod partikolari fir-rigward tal-protezzjoni tal-konsumaturi, il-liġi ambjentali, il-politika kummerċjali, eċċ.

2.2.1.

Fl-2002, il-Kummissjoni Ewropea kienet stabbiliet standards minimi (4) għall-konsultazzjoni applikabbli b’mod obbligatorju għall-konsultazzjonijiet tal-partijiet interessati, dwar kull proposta, leġislattiva jew mhux leġislattiva. Fil-qafas tal-programm REFIT, il-Kummissjoni kienet ħabbret ukoll li kellhom isiru konsultazzjonijiet għall-valutazzjonijiet, ir-rapporti tal-kwalità u t-tħejjija ta’ atti delegati u ta’ implimentazzjoni (5).

2.2.2.

Il-Kummissjoni Ewropea, fil-linji gwida tagħha tal-2002 għad-DĠs huma u jwettqu l-konsultazzjonijiet, fost oħrajn tipprevedi l-pubblikazzjoni tan-noti spjegattivi dwar it-tema konċernata, il-kontenut tagħhom u l-għan tal-konsultazzjoni. Huwa ppjanat ukoll li fi tmiem il-konsultazzjoni jiġu pubblikati in-numru ta’ tweġibiet, in-natura ta’ dawk li wieġbu u sommarju tar-riżultati.

2.2.3.

Dwar il-multilingwiżmu, bħalissa m’hemm l-ebda regola formali fis-seħħ.

2.2.4.

Il-linji gwida u l-istandards minimi tal-2002 li għandhom jiġu rispettati fil-konsultazzjoni tal-partijiet interessati jistabbilixxu għaxar stadji fil-proċess ta’ konsultazzjoni, maqsuma fi tliet fażijiet: il-ħolqien ta’ strateġija (6), l-implimentazzjoni tal-konsultazzjoni (7), l-analiżi tar-riżultati (8).

2.2.5.

Il-Kummissjoni Ewropea bħalissa tipprevedi tnax-il metodu differenti fir-rigward tal-konsultazzjonijiet preparatorji tagħha skont l-objettivi u l-pubbliku fil-mira. Dawn it-tnax-il metodu huma: konsultazzjoni pubblika miftuħa, onlajn; studji; l-Ewrobarometru; konferenzi, seduti pubbliċi, laqgħat mal-partijiet konċernati; laqgħat, workshops, seminars mal-partijiet konċernati direttament; gruppi fil-mira; intervisti personali; grupp ta’ esperti tal-Kummissjoni Ewropea; bordijiet tal-SMEs; konsultazzjoni tal-awtoritajiet lokali jew reġjonali; kwestjonarji; fora ta’ diskussjoni onlajn.

2.3.1.

Minkejja dawn il-linji gwida u l-għadd kbir ta’ metodi u strumenti possibbli, ħafna partijiet interessati jikkritikaw l-effikaċja tas-sistema attwali ta’ konsultazzjoni. Fost l-ostakli speċifiċi hemm id-diffikultà li jiġu infurmati dwar il-konsultazzjoni (il-possibbiltà li jsibu l-informazzjoni faċilment fis-siti tal-Internet tal-UE u l-pubbliċità tal-konsultazzjoni), il-lingwa u t-terminoloġija, l-informazzjoni dwar ir-riżultati u, finalment, il-monitoraġġ.

2.3.2.

Barra minn hekk, il-kwalità u l-approċċ tal-konsultazzjonijiet ivarjaw ħafna skont id-DĠ konċernat, u hemm nuqqas ta’ koordinazzjoni u approċċ metodoloġiku uniformi.

2.3.3.

Il-KESE eżamina, abbażi ta’ teħid ta’ kampjuni, l-applikazzjoni tal-linji gwida fil-kuntest tal-ewwel 25 konsultazzjoni li saru fl-2014. Abbażi ta’ dan it-teħid ta’ kampjuni, jista’ jiġi osservat li:

Bħala konklużjoni, b’mod ġenerali hemm nuqqas ta’ rappreżentattività, kwalità u informazzjoni dwar ir-riżultati u l-monitoraġġ.

3.1.

Fil-linji gwida politiċi tal-Kummissjoni Ewropea l-ġdida, it-tisħiħ tad-demokrazija fl-Unjoni Ewropea hija fost l-10 prijoritajiet. L-għan tal-ħolqien ta’ reġistru obbligatorju għall-organizzazzjonijiet u l-individwi kollha involuti f’lobbying mal-Kummissjoni u l-Parlament Ewropew jinsab fil-qalba ta’ din il-prijorità.

3.2.

Fid-19 ta’ Mejju 2015, il-Kummissjoni ppubblikat pakkett ta’ miżuri għar-regolamentazzjoni aħjar (10) li dwaru l-Kumitat ser joħroġ Opinjoni, fuq talba tal-Kummissjoni. Il-miżuri previsti huma bbażati fuq erba’ assi: approċċ ta’ trasparenza u ta’ konsultazzjoni, eżami mill-ġdid permanenti tal-leġislazzjoni eżistenti, valutazzjonijiet tal-impatt u kontroll ta’ kwalità aħjar, u ftehim interistituzzjonali ġdid.

3.3.

F’dan il-kuntest, qed jiġu proposti wkoll linji gwida adattati għall-konsultazzjoni mal-partijiet interessati. Bħala tħejjija għal dawn il-proposti, ġiet organizzata konsultazzjoni (11) dwar il-“linji gwida għall-konsultazzjoni tal-partijiet interessati”. Ir-riżultati (12) ta’ din il-konsultazzjoni pubblika ġew ikkunsidrati f’din l-Opinjoni.

4.1.1.

Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea biex timponi fuq id-direttorati ġenerali l-linji gwida interni eżistenti u biex tippenalizza n-nuqqas ta’ konformità (pereżempju fil-każ ta’ nuqqas ta’ trasparenza ta’ tweġibiet jew tar-rapport tal-analiżi), bħalma n-nuqqas ta’ kwalità tal-valutazzjoni tal-impatt jiġi penalizzat mill-Kumitat tal-Valutazzjonijiet tal-Impatt.

4.1.2.

Għal dan l-għan il-KESE jappella għal unità ta’ koordinazzjoni fi ħdan is-Segretarjat Ġenerali, taħt il-kontroll dirett tal-viċi president kompetenti tal-Kummissjoni. Din l-unità tkun tipprovdi wkoll l-appoġġ tagħha għad-DĠs kollha fl-approċċ komprensiv u l-istrateġija tal-konsultazzjonijiet, it-tħejjija u l-implimentazzjoni tar-rekwiżiti ta’ kwalità u tal-proċeduri, l-akkumpanjament rigward il-kwalità, l-informazzjoni u l-monitoraġġ.

4.1.3.

L-unità tal-koordinazzjoni tkun assistita minn grupp ta’ esperti, li miegħu jiżdiedu r-rappreżentanti tal-gruppi fil-mira li jkunu qed jiġi kkonsultati. Il-KESE jitlob li l-Kummissjoni tinvolvi l-ispeċjalizzazzjoni tal-Kumitat, b’mod partikolari fir-rigward tal-għażla tal-gruppi fil-mira, il-validazzjoni tal-kwestjonarji, is-sintesi u l-monitoraġġ tar-riżultati.

4.1.4.

Approċċ aktar sistematiku għall-konsultazzjonijiet, bi skeda speċifika u mħabbra minn qabel, għandu jgħin lill-partijiet interessati biex jitħejjew għall-parteċipazzjoni tagħhom. F’dan ir-rigward, skeda provviżorja tal-konsultazzjonijiet, affidabbli u aġġornata regolarment, hija indispensabbli. B’mod aktar ġenerali, il-KESE jipproponi li l-Kummissjoni tistruttura dawn il-konsultazzjoni b’mod aħjar, b’mod partikolari fuq bażi istituzzjonali u billi tisfrutta r-riżorsi tal-korpi konsultattivi jew l-ekwivalenti tagħhom fil-livell tal-Istati Membri, dak tar-reġjuni u dak lokali.

4.1.5.

Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni li kull sena tippubblika valutazzjoni tal-approċċ tagħha tal-konsultazzjonijiet u r-riżultati tagħhom.

4.2.1.

Id-definizzjoni korretta tal-grupp fil-mira tal-konsultazzjoni hija essenzjali biex tinkiseb l-informazzjoni meħtieġa. Hemm bżonn għodod professjonali b’affidabbiltà provata. Huwa daqstant indispensabbli li tiġi żgurata kooperazzjoni mal-istrutturi eżistenti, mal-Kumitat u mal-organizzazzjonijiet rappreżentattivi u leġittimi tas-soċjetà ċivili. Il-KESE jista’ jieħu sehem, fil-qafas tal-kompetenzi tiegħu u l-kooperazzjoni tajba mal-organizzazzjonijiet konċernati u mal-Kummissjoni, fl-identifikazzjoni tal-organizzazzjonijiet rappreżentattivi fi ħdan ċerti gruppi identifikati.

4.2.2.

Il-ħidma mwettqa mill-KESE (16) fid-definizzjoni tal-kriterji ta’ rappreżentattività tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili organizzata tista’ titqies bħala punt ta’ riferiment fil-proċess ta’ identifikazzjoni tal-organizzazzjonijiet rappreżentattivi msemmija hawn fuq. Il-KESE jixtieq ukoll isaħħaħ l-impatt tal-organizzazzjonijiet u tal-kooperazzjoni magħhom matul il-konsultazzjonijiet.

4.2.3.

Tqassim ġeografiku tajjeb u skont il-grupp fil-mira għandu jkun għan sistematiku. Fl-identifikazzjoni tal-partijiet interessati jeħtieġ ukoll li tiġi żgurata attenzjoni addizzjonali lill-gruppi sottorappreżentati jew li għandhom inqas riżorsi.

4.2.4.

Il-KESE jenfasizza l-importanza li jiġi introdott mekkaniżmu ta’ peżar ġustifikat fl-analiżi tar-risposti għall-konsultazzjonijiet, sabiex tingħata prijorità lill-organizzazzjonijiet rappreżentattivi u kkonċernati direttament.

4.2.5.

Sabiex tiżdied il-parteċipazzjoni tal-partijiet interessati fil-konsultazzjonijiet, il-kontenut tal-feedback wara dawn il-konsultazzjonijiet isir ferm importanti. Jeħtieġ li l-partijiet interessati jkunu jistgħu josservaw ir-riżultat tal-kontribut tagħhom u b’hekk li jħossu li kellhom influwenza ġenwina fuq il-proposti ppreżentati jew li jingħataw ir-raġunijiet għaliex ċerti elementi ma ġewx ikkunsidrati.

4.3.1.

Il-KESE jista’ jaġixxi bħala “netwerk tan-netwerks”, biex jinxterdu l-konsultazzjonijiet bil-miktub (onlajn) fost diversi partijiet interessati (bħalma jagħmel il-Kumitat tar-Reġjuni mal-awtoritajiet lokali). Fir-rigward tal-laqgħat interattivi, il-KESE jista’ jaġixxi bħala organizzatur minħabba r-relazzjonijiet tiegħu u tabilħaqq l-ispeċjalizzazzjoni tiegħu wkoll.

4.3.2.

Il-kwestjonarju tal-konsultazzjoni (onlajn) irid jitressaq għall-kummenti lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili jew il-gruppi fil-mira konċernati, u dan fil-lingwa tal-pubbliku fil-mira. Barra minn hekk qed jiġi indikat ukoll li l-kwestjonarju għandu jiġi ttestjat minn bord ta’ partijiet interessati. Għal dan l-għan, l-identifikazzjoni minn qabel tal-atturi konċernati u r-reġistru ta’ trasparenza jistgħu jintużaw bħala għodda biex jiġu indirizzati dawn l-organizzazzjonijiet (ara l-punt 4.2). Sabiex titwettaq din l-identifikazzjoni, il-KESE jista’ jaqdi rwol ta’ faċilitatur.

4.4.1.

Il-linji gwida jipprevedu li, għal konsultazzjoni onlajn, għandha tiġi prevista skadenza ta’ mill-inqas 12-il ġimgħa, perjodu li fih 20 jum ta’ ħidma għall-konsultazzjoni interattiva. Il-KESE jirrakkomanda li ma titnediex konsultazzjoni fis-sajf. Barra minn hekk, għandha tiġi rispettata mill-inqas skeda ta’ żmien provviżorja (ara l-punt 4.1.4).

4.5.1.

Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni, inklużi d-delegazzjonijiet tagħha fl-Istati Membri, biex tiżviluppa kampanja ta’ informazzjoni effettiva u sostnuta biex tħabbar il-konsultazzjonijiet u biex tinkoraġġixxi lill-partijiet interessati jieħdu sehem. Il-Kumitat mingħajr dubju jista’ jaqdi rwol ukoll f’dan ir-rigward u jitlob lill-membri tiegħu biex ixxerrdu l-informazzjoni fi ħdan in-netwerk tagħhom.

4.5.2.

Kull konsultazzjoni ser titħabbar b’mod ċar, b’mod adatt u f’ħin propizju, fil-midja tal-Kummissjoni, tal-Istati Membri u tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili kkonċernati. Ir-rappreżentanti tal-Kummissjoni fl-Istati Membri għandhom ikunu involuti wkoll f’dan l-approċċ globali.

4.6.1.

Il-KESE jenfasizza l-importanza li l-Kummissjoni tqis il-fehmiet li jitressqu waqt il-konsultazzjonijiet u li tiġġustifika l-mod kif ikkunsidrathom.

4.6.2.

Matul l-ippeżar spjegat fit-trattament tar-riżultati (ara l-punt 4.2.3), l-atturi tas-soċjetà ċivili organizzata u l-imsieħba soċjali għandhom ikunu proporzjonalment l-iżjed rappreżentati.

4.7.1.

Il-KESE jappoġġja l-pubblikazzjoni ta’ rapport ta’ sintesi flimkien mat-tweġibiet kollha riċevuti. B’hekk tiġi promossa t-trasparenza.

4.7.2.

Barra minn hekk, il-KESE jappella biex tingħata informazzjoni dwar il-monitoraġġ tal-proċeduri – b’mod partikolari lir-rispondenti – l-iktar fir-rigward tal-aġġustamenti tal-proposta u l-istadji sussegwenti fil-proċess tat-teħid ta’ deċiżjoni.

5.1.1.

Sabiex jiġu ottimizzati r-riżorsi u biex ikun hemm approċċ ta’ kooperazzjoni interistituzzjonali, fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet il-Kumitat jista’ joffri kemm l-għarfien tiegħu u tal-partijiet interessati attivi fid-diversi politiki tal-UE kif ukoll l-ispeċjalizzazzjoni, l-esperjenza u l-kompetenza tiegħu fil-konsultazzjonijiet.

5.1.2.

F’kooperazzjoni mal-Kummissjoni, u skont il-prijoritajiet tal-ħidma tiegħu, bħala monitoraġġ u valutazzjoni ta’ ċerti konsultazzjonijiet, il-KESE jixtieq iħejji opinjoni dwar dan, u jekk hemm bżonn, jorganizza seduta pubblika.

5.1.3.

Il-Kumitat, jixtieq li, f’kooperazzjoni tajba mal-organizzazzjonijiet konċernati, joffri l-kontribut u l-ispeċjalizzazzjoni tiegħu lill-Kummissjoni matul l-istadji kruċjali tal-proċess ta’ konsultazzjoni, b’mod partikolari fis-selezzjoni tal-grupp fil-mira, il-kwestjonarju, fis-sintesi u fil-monitoraġġ.

5.1.4.

Il-KESE jista’ jaġixxi kemm bħala “netwerk tan-netwerks” kif ukoll bħala faċilitatur, biex jinxterdu l-konsultazzjonijiet bil-miktub (onlajn) fost diversi partijiet interessati (bħalma jagħmel il-Kumitat tar-Reġjuni mal-awtoritajiet lokali).

5.1.5.

Fir-rigward tal-laqgħat interattivi, il-KESE jista’ jikkoopera mal-Kummissjoni bħala organizzatur, bħalma diġà jagħmel b’mod regolari fil-pjattaformi ta’ djalogu strutturati (pereżempju dwar l-immigrazzjoni u l-konsum).

5.1.6.

Fil-kuntest ta’ kampanja ta’ informazzjoni effettiva u sostnuta, il-Kumitat jista’ jikkontribwixxi billi jitlob lill-membri tiegħu biex ixxerrdu l-informazzjoni fi ħdan in-netwerk tagħhom.

5.2.1.

Il-KESE jista’, fi stadji varji tat-tħejjija, tal-implimentazzjoni u tal-monitoraġġ tal-konsultazzjoni, iservi bħala mezz ta’ komunikazzjoni bejn il-Kummissjoni Ewropea u s-soċjetà ċivili organizzata.

5.2.2.

Għal ċerti attivitajiet, bħal-laqgħat interattivi, tista’ tiġi żviluppata azzjoni konġunta bejn il-Kummissjoni u l-Kumitat.

17.11.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 383/64

Relatur:

is-Sur Juan MENDOZA CASTRO

Korelatur:

is-Sinjura Milena ANGELOVA

1.1

Il-Kumitat jappoġġja l-Green Paper dwar Unjoni tas-Swieq Kapitali, jistenna l-proposti tal-Kummissjoni dwar x’bidliet jista’ jkun hemm bżonn sabiex jintlaħqu l-għanijiet imsemmija fid-dokument u jesprimi t-twemmin tiegħu li l-miżuri proposti ser ikunu bbażati fuq konsiderazzjoni bbilanċjata tal-fehmiet tal-partijiet interessati kollha.

1.2

L-għan tal-inizjattiva tal-Kummissjoni għandu jkun li jinħolqu l-kundizzjonijiet għal settur effiċjenti u modern tas-servizzi finanzjarji b’regolamenti adatti, li jagħti l-aċċess għall-fornituri tal-kapital minn kumpaniji li qed ifittxu investiment, b’mod speċjali l-SMEs u l-kumpaniji b’rata għolja ta’ tkabbir.

1.3

Il-KESE jara s-swieq kapitali bħala aggregazzjonijiet ta’ likwidità, fejn il-kumpaniji jistgħu jiġbru l-fondi u jinnegozjaw strumenti finanzjarji, u jappoġġja bis-sħiħ l-għan aħħari tal-Unjoni tas-Swieq Kapitali – biex tingħeleb il-frammentazzjoni attwali tas-swieq u b’hekk ikun possibbli l-elenkar tat-tipi kollha ta’ kumpaniji.

1.4

Billi Unjoni tas-Swieq Kapitali hija, sa ċertu punt, realtà għal kumpaniji kbar, il-KESE jenfasizza l-ħtieġa għal miżuri li ser jippermettu wkoll lill-SMEs biex jibbenefikaw minnha.

1.5

L-Unjoni tas-Swieq Kapitali għandha ttejjeb il-finanzjament tal-ekonomija fuq perjodu twil ta’ żmien billi tisfrutta l-potenzjal għall-promozzjoni tal-aħjar prattiki ta’ governanza korporattiva u responsabilità soċjali korporattiva, billi tiffoka mhux biss fuq objettivi ekonomiċi iżda wkoll dawk ambjentali u soċjali.

1.6

Il-ħtiġijiet speċifiċi tal-SMEs għandhom jitqiesu b’mod espliċitu fi kwalunkwe deċiżjoni futura relatata mal-Unjoni tas-Swieq Kapitali. Il-KESE jirrakkomanda bis-sħiħ li tittieħed azzjoni deċiżiva u malajr fid-direzzjonijiet li ġejjin:

1.7

Il-KESE jaqbel mal-fatt li fil-Green Paper jiġi rikonoxxut li proporzjon baxx ħafna tat-tfaddil domestiku jsib triqtu lejn investimenti aktar produttivi minn bonds tal-gvern jew depożiti bankarji, speċjalment f’dan iż-żmien ta’ ripressjoni finanzjarja għal dawk li jfaddlu.

1.8

Il-KESE jenfasizza l-importanza tal-attività bankarja tradizzjonali għall-istabbiltà tas-sistema finanzjarja. Il-KESE jirrikonoxxi l-importanza tal-ikkompletar tal-Unjoni Bankarja Ewropea.

1.9

It-titolizzazzjoni sostenibbli ta’ kwalità għolja teħtieġ li jiġu promossi strutturi bażiċi bi ktajjen qosra ta’ intermedjazzjoni.

1.10

Il-KESE jqis li l-Green Paper tipprovdi reviżjoni komprensiva tas-sitwazzjoni attwali fis-swieq kapitali fl-Ewropa, kif ukoll il-miżuri meħtieġa biex tinkiseb Unjoni tas-Swieq Kapitali.

2.1

Meta mqabbel ma’ ġurisdizzjonijiet oħrajn, il-finanzjament ibbażat fuq is-suq kapitali fl-Ewropa huwa relattivament sottożviluppat. Is-swieq Ewropej ta’ ekwità, dejn u swieq oħrajn jaqdu rwol iżgħar fir-rigward tal-finanzjament tat-tkabbir u n-negozji Ewropej għadhom jiddependu ħafna mill-banek, tant li l-ekonomiji tagħna jsiru vulnerabbli għal restrizzjonijiet ta’ self mill-banek.

2.2

Hemm ukoll nuqqas ta’ fiduċja min-naħa tal-investituri, u huwa possibbli li mhux dejjem qed isir l-aktar użu produttiv mit-tfaddil Ewropew.

2.3

Il-bini ta’ Unjoni tas-Swieq Kapitali huwa inizjattiva ewlenija fil-programm ta’ ħidma tal-Kummissjoni.

2.4

Unjoni tas-Swieq Kapitali ser tiżgura diversifikazzjoni akbar fil-finanzjament tal-ekonomija u ser tnaqqas l-ispejjeż tal-ġbir tal-kapital, b’mod partikolari għall-SMEs.

2.5

Swieq kapitali aktar integrati, speċjalment għall-ekwità, isaħħu l-kapaċità tal-ekonomija Ewropea li tassorbi x-xokkijiet u jippermettu għal aktar investiment mingħajr ma jgħollu l-livelli tad-dejn.

2.6

Permezz ta’ infrastruttura effiċjenti tas-swieq u intermedjarji effiċjenti, Unjoni tas-Swieq Kapitali għandha ttejjeb il-fluss tal-kapital – mill-investituri għal proġetti Ewropej ta’ investiment, ittejjeb l-allokazzjoni ta’ riskju u kapital madwar l-UE u, fl-aħħar mill-aħħar, twassal biex l-Ewropa ssir aktar reżiljenti għal xokkijiet futuri.

2.7

Il-prinċipji ewlenin li jirfdu Unjoni tas-Swieq Kapitali huma: din għandha timmassimizza l-benefiċċji tas-swieq kapitali għall-ekonomija, l-impjiegi u t-tkabbir; għandha toħloq suq uniku kapitali għal kull wieħed mit-28 Stat Membru; għandha tkun mibnija fuq sisien sodi ta’ stabbiltà finanzjarja; għandha tiżgura livell effettiv ta’ protezzjoni għall-konsumatur u l-investitur; u għandha tgħin biex tattira l-investiment minn madwar id-dinja kollha u tiżdied il-kompetittività tal-UE.

3.1

Il-Kumitat jappoġġja għalkollox l-inizjattiva tal-Kummissjoni. Jekk l-Istati Membri kollha tal-Ewropa jridu jirnexxu f’ekonomija vibranti u bbażata fuq l-għarfien, Unjoni tas-Swieq Kapitali hija riforma strutturali meħtieġa. Għandu jiġi lliberat l-imblukkar għall-iżvilupp fil-livell tal-UE ta’ firxa ta’ prodotti finanzjarji innovattivi, peress li dan qed iżomm lura finanzjament kompetittiv għall-investiment, b’mod partikolari għall-kumpaniji ż-żgħar u ta’ daqs medju, impriżi li għadhom jibdew u għal prodotti ta’ infrastruttura fuq perjodu twil ta’ żmien.

3.2

L-għan tal-inizjattiva tal-Kummissjoni għandu jkun li jinħolqu l-kundizzjonijiet għal settur effiċjenti u modern tas-servizzi finanzjarji b’regolamenti adatti iżda mhux eċċessivi, li jippermetti firxa ħafna aktar wiesgħa ta’ sorsi għall-finanzjament tal-investiment u b’hekk jiġi indirizzat il-livell inkwetanti baxx ta’ investiment.

3.3

Il-KESE jara s-swieq kapitali bħala aggregazzjonijiet ta’ likwidità, fejn il-kumpaniji jistgħu jiġbru fondi u jinnegozjaw strumenti finanzjarji. B’dan bħala punt ta’ tluq, il-KESE jemmen li Unjoni tas-Swieq Kapitali diġà nkisbet għal kumpaniji kbar u, bi tweġiba għall-mistoqsijiet tal-Kummissjoni fil-Green Paper, ser jiffoka l-aktar fuq miżuri li ser jippermettu li l-SMEs u l-kumpaniji b’rata għolja ta’ tkabbir jibbenefikaw ukoll minn din l-Unjoni.

3.4

L-Unjoni tas-Swieq Kapitali għandha ttejjeb il-finanzjament tal-ekonomija fuq perjodu twil ta’ żmien billi tisfrutta l-potenzjal għall-promozzjoni tal-aħjar prattiki ta’ governanza korporattiva u responsabilità soċjali korporattiva, billi tiffoka mhux biss fuq objettivi ekonomiċi iżda wkoll dawk ambjentali u soċjali.

3.5

Il-Green Paper tqis lill-SMEs bħala emittent fil-mira. Għaldaqstant, il-ħtiġijiet speċifiċi tal-SMEs għandhom jitqiesu b’mod espliċitu fi kwalunkwe deċiżjoni futura, sa fejn huma kkonċernati bonds u strumenti finanzjarji oħra ta’ introjtu fiss, kif ġej: