12.6.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 195/1

1.

jenfasizza r-rwol fundamentali tar-rappreżentanti lokali u reġjonali fil-proċess tat-tkabbir u jħeġġeġ lill-pajjiżi tat-tkabbir (il-Montenegro, l-Eks-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja, is-Serbja, l-Albanija, il-Bożnija-Ħerzegovina, il-Kosovo (1), it-Turkija u l-Iżlanda) fl-isforzi tagħhom favur id-deċentralizzazzjoni u r-reġjonalizzazzjoni; jemmen li r-rispett għall-prinċipju tas-sussidjarjetà huwa kruċjali;

2.

jinnota u jappoġġja l-fehma tal-Kummissjoni Ewropea dwar il-ħtieġa għal perjodu ta' konsolidazzjoni; madankollu, jenfasizza li dan m'għandux iwassal għal staġnar. Il-perjodu ta' ħames snin għandu jinftiehem bħala fażi ta' tħejjija intensiva u adozzjoni tal-politiki meħtieġa biex jintlaħqu l-kriterji għas-sħubija fl-UE;

3.

jenfasizza l-importanza ta' prospett realistiku ta' sħubija fl-UE għall-pajjiżi kandidati u l-kandidati potenzjali bħala fattur ċentrali ta' stabbilizzazzjoni u inċentiv importanti għall-implimentazzjoni tar-riformi politiċi u ekonomiċi neċessarji;

4.

jirrakkomanda mill-ġdid lill-Kummissjoni li din tidħol f'aktar dettall fir-rapporti futuri dwar l-istrateġija tat-tkabbir rigward is-sitwazzjoni tal-awtonomija reġjonali u lokali, u jirrimarka dwar il-ħtieġa għal aktar riforma f'dak li jirrigwarda r-reġjonalizzazzjoni u d-deċentralizzazzjoni fil-pajjiżi tat-tkabbir, li tħeġġiġhom biex jadattaw u jimplimentaw qafas legali komprensiv filwaqt li joħolqu livelli sottonazzjonali tal-gvern b'saħħithom; jirrimarka li s-setgħat ta' delega għandhom jirrappreżentaw il-livell tar-responsabbiltajiet li għandhom jingħataw waqt l-introduzzjoni tal-acquis Komunitarju fil-livell lokali u reġjonali;

5.

jissuġġerixxi kooperazzjoni, waqt li jevita d-dupplikazzjoni, akbar mal-Kunsill tal-Ewropa, partikolarment mal-Kungress tal-Awtoritajiet Lokali u Reġjonali, li jissorvelja b'mod sistematiku l-konformità tal-Istati Membri kollha tal-Kunsill Ewropew mal-Karta Ewropea dwar l-Awtonomija Lokali; għandha tittieħed kunsiderazzjoni tas-sejbiet u r-rakkomandazzjonijiet li jirriżultaw mir-rapporti ta' monitoraġġ tal-Kungress meta titfassal il-pożizzjoni tal-UE dwar il-pajjiżi kkonċernati;

6.

jilqa' t-tnedija tal-Istrument il-ġdid għall-Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni, li permezz tiegħu EUR 11,7 biljun huma disponibbli għall-perjodu 2014-2020 bħala għajnuna lill-pajjiżi tat-tkabbir fit-tħejjijiet tagħhom għall-adeżjoni kif ukoll għall-kooperazzjoni reġjonali u transkonfinali;

7.

filwaqt li jirrikonoxxi r-rwol ta’ gwida u koordinazzjoni tal-Istrateġija għall-Makroreġjun Adrijatiku u Joniku (EUSAIR), jittama, b’referenza għall-pajjiżi kandidati parteċipanti (il-Montenegro, is-Serbja, l-Albanija) kif ukoll il-kandidati potenzjali (il-Bożnija-Ħerzegovina), li din l-istrateġija tappoġġja aktar konverġenza rapida fil-proċessi tal-adeżjoni, b’mod partikolari fil-kapaċità amministrattiva u fl-oqsma identifikati mill-pilastri individwali. Barra minn hekk, il-koordinazzjoni tal-pilastri minn dawn il-pajjiżi b’mod konġunt ma' Stat Membru tipprovdi opportunità għall-iskambju ta' għarfien u tagħlim fil-qasam tal-ippjanar u l-użu tal-fondi tal-UE;

8.

jitlob li jkun hemm involviment adatt tal-awtoritajiet lokali u reġjonali mill-pajjiżi kandidati u l-kandidati potenzjali fil-proċess ta' qabel l-adeżjoni;

9.

jirrikonoxxi li l-amministrazzjoni pubblika fil-livelli kollha għadha dgħajfa f'bosta pajjiżi involuti fil-proċess tat-tkabbir, b'kapaċità amministrattiva limitata, livell għoli ta' politiċizzazzjoni u korruzzjoni, u nuqqas ta' trasparenza. Il-politiċizzazzjoni fuq livell ċentrali kif ukoll lokali għadha ta' tħassib serju f'ħafna pajjiżi ta' adeżjoni, u n-nuqqas ta' ċarezza fid-distinzjoni bejn l-Istat u l-partiti fil-gvern jeħtieġ li tiġi indirizzata minħabba li jqajjem tħassib li jdgħajjef il-fiduċja fl-istituzzjonijiet pubbliċi;

10.

jenfasizza l-bżonn li jissaħħu l-istituzzjonijiet demokratiċi u li jiġu rispettati d-drittijiet fundamentali u l-istat tad-dritt, inklużi proċessi elettorali ġusti u tħaddim xieraq tal-parlamenti, l-assembleji reġjonali u kunsilli muniċipali, u li jsir djalogu kostruttiv u sostenibbli fil-kamp politiku kollu. Jeħtieġ li jsir aktar sabiex jitrawwem l-involviment tas-soċjetà ċivili;

11.

jemmen bis-sħiħ li hemm bżonn li jiġi rispettat kemm il-prinċipju ta' relazzjonijiet tajbin mal-ġirien fost l-Istati Membri tal-UE, il-pajjiżi kandidati u pajjiżi oħra, kif ukoll ir-rwol u l-importanza tal-kooperazzjoni transkonfinali u reġjonali bejn dawn il-pajjiżi;

12.

jinnota b'dispjaċir id-deċiżjoni tal-gvern tal-Iżlanda li jirtira l-applikazzjoni tiegħu biex il-pajjiż jissieħeb fl-Unjoni Ewropea;

13.

jilqa' l-impenn kontinwu tat-Turkija favur l-adeżjoni mal-UE, li ntwera permezz tal-adozzjoni tal-istrateġija tal-UE mit-Turkija f’Settembru 2014 bil-għan li tagħti ħajja ġdida lill-proċess ta’ adeżjoni tat-Turkija, u l-fatt li l-2014 kienet “is-Sena tal-Unjoni Ewropea”;

14.

jilqa' l-ftuħ, f'Novembru 2013, tan-negozjati dwar il-Kapitolu 22 dwar il-Politika reġjonali u l-koordinazzjoni ta' strumenti strutturali , u jitlob li jibqgħu għaddejjin l-isforzi biex tiġi finalizzata l-Istrateġija Nazzjonali għall-Iżvilupp Reġjonali; b'rabta ma' dan jiġbed l-attenzjoni lejn il-konklużjonijiet tal-Kunsill tal-''Affarijiet Ġenerali'' ta' Diċembru 2014 u jitlob lit-Turkija tkompli twettaq ir-riformi neċessarji, li ser ikollhom impatt pożittiv anke fil-livell lokali; jitlob lit-Turkija tilħaq l-obbligi kollha li għandha fil-qafas tal-Protokoll Addizzjonali tal-Ftehim ta' Assoċjazzjoni u jitlobha tagħraf ukoll ir-Repubblika ta' Ċipru;

15.

jinsab kuntent li l-elezzjonijiet tal-2014 kienu ġeneralment organizzati tajjeb u saru f'ċirkostanzi ġeneralment paċifiċi, inkluż fix-Xlokk tal-pajjiż. Jenfasizza, madankollu, li l-kampanja kienet polarizzata u mimlija tensjoni, u jinnota li allegazzjonijiet ta' frodi kkawżaw protesti f'diversi bliet;

16.

jirrimarka li wara l-elezzjonijiet lokali tal-2014, in-numru ta' muniċipalitajiet metropolitani żdied u l-konfini tagħhom ġew estiżi; jenfasizza li dan se jkollu impatt fuq il-kompetenzi fil-livell sottonazzjonali, speċjalment rigward l-ambjent;

17.

jappoġġja aktar miżuri bil-għan li tiżdied it-trasparenza, u jħeġġeġ azzjoni kontinwa kontra l-korruzzjoni, b'mod partikolari fil-livell tal-awtorità lokali;

18.

jiddispjaċih li ma kien hemm ebda progress fid-devoluzzjoni tal-poter lill-gvernijiet lokali, u d-deċentralizzazzjoni fiskali baqgħet limitata ħafna;

19.

jappella biex jitkomplew l-isforzi dwar il-bidla fl-istat minn Grupp ta' Ħidma tal-KtR mat-Turkija għal Kumitat Konsultattiv Konġunt;

20.

jinnota b'dispjaċir li fl-2013 il-proporzjon tal-gvern lokali mid-dħul u l-infiq finanzjarju tal-gvern kien inqas minn 10 %;

21.

jilqa' t-tisħiħ tal-istituzzjonijiet involuti fl-implimentazzjoni tal-Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni (IPA) permezz ta' taħriġ u assistenza teknika, u jirrakkomanda li jsiru aktar sforzi sabiex tissaħħaħ il-kapaċità amministrattiva tal-awtoritajiet lokali;

22.

jirrimarka li l-kriżi tas-Sirja wasslet għal żieda sinifikanti fl-għadd ta' refuġjati Sirjani fit-Turkija, li huma stmati li jlaħħqu 1 6 00  000; ifaħħar lit-Turkija għall-appoġġ imprezzabbli li tat lir-refuġjati Sirjani u li huwa ta' piż fuq ir-riżorsi u l-kapaċità lokali; jenfasizza r-rwol kruċjali tal-awtoritajiet lokali li jeħtieġu appoġġ urġenti mill-gvern ċentrali kif ukoll minn organizzazzjonijiet umanitarji esterni;

23.

jirrimarka li, skont l-Istrument għall-Assistenza ta ' Qabel l-Adeżjoni (IPA II), il-pajjiż se jkompli jibbenefika minn din l-għajnuna matul il-perjodu 2014-20, b'ammont ta' fondi li huwa stmat li jlaħħaq aktar minn EUR 620 miljun fis-sena; jenfasizza li taħt l-IPA II, l-assistenza se tkun iffokata biex tappoġġja l-isforzi favur ir-riforma fl-oqsma tal-istat tad-dritt, l-amministrazzjoni u l-governanza demokratika u ekonomika, u l-kompetittività u t-tkabbir. Madankollu, il-kapaċità ta' kofinanzjament ta' proġetti ffinanzjati mill-UE fil-livell lokali jeħtieġ tittejjeb;

24.

jinnota li huma meħtieġa aktar riżorsi biex jitlesta l-proċess ta' deċentralizzazzjoni tal-gvern u biex jiġi appoġġjat l-iżvilupp lokali;

25.

jinnota li t-tieni fażi ta' deċentralizzazzjoni fiskali għadha ma tlestietx fil-muniċipalitajiet kollha u jenfasizza li l-muniċipalitajiet għandhom bżonn s-sostenibbiltà finanzjarja meħtieġa biex iwettqu r-responsabbiltajiet trasferiti lilhom;

26.

jiddispjaċih li l-liġijiet rilevanti dwar l-iżvilupp reġjonali għadhom ma ġewx implimentati bis-sħiħ u li l-entitajiet responsabbli għall-iżvilupp ekonomiku reġjonali m'għandhomx biżżejjed riżorsi;

27.

jittama li t-Turkija ser tappoġġja b'mod attiv l-isforzi tan-NU biex tidentifika soluzzjoni ġusta, komprensiva u dejjiema għall-kwistjoni ta' Ċipru; jitlob lit-Turkija tibda tirtira l-forzi tagħha minn Ċipru u titrasferixxi ż-żona projbita ta' Famagusta lin-NU skont ir-Riżoluzzjoni 550 (1984) tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti billi din tkun miżura ta' bini ta' fiduċja u għażla reali favur il-paċi u t-tkabbir ekonomiku, soċjali u reġjonali għaż-żewġ komunitajiet;

28.

jitlob lit-Turkija biex iżżomm relazzjonijiet tajba mal-ġirien kollha tagħha, prerekwiżit ewlieni tal-proċess għall-adeżjoni, partikolarment fir-rigward tat-tneħħija tat-theddida ta' casus belli kontra l-Greċja, kif ukoll fir-rigward tal-kwistjoni ta' Ċipru; jilqa' l-fatt li l-awtoritajiet lokali u reġjonali tat-Turkija, fil-grupp ta' ħidma Turkija-UE tal-Kumitat tar-Reġjuni, urew li huma miftuħa ħafna għall-Unjoni Ewropea; jafferma l-konklużjonijiet tal-Kunsill tal-Ewropa tal-24 ta' Ottubru u s-16 ta' Diċembru 2014 u jappoġġja bis-sħiħ ir-Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-13 ta' Novembru 2014 dwar il-miżuri tat-Turkija li joħolqu tensjonijiet fiż-żona ekonomika esklussiva ta' Ċipru (P8_TA(2014) 0052);

29.

jilqa' b'sodifazzjon it-tibdil fil-qafas legali li jikkonċerna il-partiti politiċi u l-kampanji elettorali; itenni l-importanza li jitbaxxa l-limitu elettorali minimu ta' 10 % sabiex il-gruppi soċjali kollha fit-Turkija jkollhom l-opportunità jieħdu sehem fil-ħajja politika tal-pajjiż skont il-kriterji politiċi ta' Kopenħagen;

30.

jenfasizza l-importanza kbira ta’ djalogu interreliġjuż u interkulturali fil-livelli kollha għat-tisħiħ tas-soċjetà ċivili u tas-sħubijiet internazzjonali; jenfasizza li l-Patrijarkat Ekumenikali huwa attur importanti, jistieden lit-Turkija tieħu l-passi kollha meħtieġa biex tappoġġja r-rwol tiegħu, inkluż billi tippermetti l-użu pubbliku tat-titolu ekkleżjastiku tiegħu, tirrikonoxxi l-personalità legali tiegħu u tippermetti l-ftuħ mill-ġdid tas-Seminarju Halki;

31.

jinnota b'dispjaċir iż-żieda sinifikanti ta' korruzzjoni fit-Turkija matul is-sena li għaddiet; jisħaq dwar il-bżonn ta' qafas legali adatt għall-ġlieda kontra l-korruzzjoni; jinnota b'dispjaċir in-nuqqas ta' rispett lejn il-libertà ta' opinjoni, tal-ħsieb, tal-istampa, tal-kuxjenza, tar-reliġjon kif ukoll tal-għaqda u ta' assoċjazzjoni;

32.

jirrikonoxxi r-rakkomandazzjonijiet li tressqu mill-Kummissjoni u l-Parlament Ewropew lill-Kunsill biex jiftaħ in-negozjati tal-adeżjoni abbażi tar-rapport ta' progress tal-2013 dwar l-Eks-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja, u li jikkonkludi li l-pajjiż jissodisfa l-kriterji politiċi; jinnota bi tħassib serju ż-żieda reċenti fil-politiċizzazzjoni kemm fil-livell ċentrali kif ukoll lokali, u n-nuqqas ta' distinzjoni ċara li qed tkompli tiżdied bejn l-Istat u l-partiti fil-gvern, billi dan jhedded il-fiduċja fl-istituzzjonijiet pubbliċi fil-livelli kollha;

33.

jenfasizza li r-relazzjonijiet tajba mal-ġirien, inkluż l-identifikazzjoni ta' soluzzjoni negozjata u aċċettabbli b'mod reċiproku rigward il-kwistjoni tal-isem, taħt il-patroċinju tan-NU, jibqgħu essenzjali u li l-awtoritajiet lokali u reġjonali ser ikollhom rwol kostruttiv f'dan ir-rigward billi jevitaw azzjonijiet u dikjarazzjonijiet li jimminaw ir-relazzjonijiet tajba tal-viċinat mal-Istati Membri tal-UE;

34.

jinnota b’sogħba u irritazzjoni l-iskandlu reċenti ta' rikatti u phonehacking u jittama li l-gvern jirnexxilu jikkjarifika kemm jista' jkun malajr kemm tali każ jista’ jinfluwenza b’mod negattiv il-proċess ta’ adeżjoni tal-Eks-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja;

35.

jinsab imħasseb dwar il-frustrazzjoni li qed tiżdied fost iċ-ċittadini tal-Eks-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja u n-nuqqas ta' interess fl-integrazzjoni Ewropea minkejja l-influwenza sinifikanti tal-adeżjoni fuq ix-xena politika domestika fil-livelli kollha;

36.

jappoġġja l-possibbiltà biex l-Eks-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja tiddaħħal fl-Inizjattiva għall-Makroreġjun Adrijatiku-Joniku;

37.

jilqa' l-ħidma mwettqa minn ZELS, l-assoċjazzjoni tal-unitajiet ta' gvernijiet lokali awtonomi, biex tirrappreżenta il-livell sottonazzjonali fl-Eks-Repubblika Jugoslava tal- Maċedonja;

38.

jixtieq jappoġġja l-isforzi tal-Kumitat Konsultattiv Konġunt tal-Kumitat tar-Reġjuni favur it-tisħiħ tal-kapaċità amministrattiva fil-livell lokali, partikolarment fl-oqsma tal-leġislazzjoni ambjentali, l-edukazzjoni, id-drittijiet fundamentali, il-ġlieda kontra l-korruzzjoni, id-drittijiet tal-minoranzi, id-drittijiet kulturali u d-deċentralizzazzjoni;

39.

jilqa' r-riforma kontinwa tal-amministrazzjoni pubblika u l-attività tal-Grupp Speċjali dwar ir-riforma tal-amministrazzjoni pubblika; biħsiebu jikkontribwixxi għall-isforzi biex tittejjeb il-kapaċità amministrattiva fil-livell lokali li jimmiraw għad-deċentralizzazzjoni tal-governanza, element ewlieni fil-Ftehim Qafas ta' Ohrid;

40.

jiddispjaċih li l-liġijiet rilevanti dwar l-iżvilupp reġjonali għadhom ma ġewx implimentati bis-sħiħ u li l-entitajiet responsabbli għall-iżvilupp ekonomiku reġjonali m'għandhomx biżżejjed riżorsi;

41.

jitlob li jsir sforz akbar biex jiġi żgurat tqassim trasparenti tal-għotjiet kapitali lill-awtoritajiet lokali;

42.

jiddispjaċih dwar ir-rifjut tal-oppożizzjoni li tieħu sehem regolari f'attivitajiet parlamentari, li qed ikun ta' ħsara għas-sistema istituzzjonali demokratika fil-livell lokali;

43.

jinsab imħasseb li, minkejja l-progress leġislattiv, l-amministrazzjoni pubblika għadha frammentata u soġġetta għal influwenza politika; iħeġġeġ bil-qawwa sabiex jissaħħu l-professjonaliżmu u l-indipendenza tagħha fil-livelli kollha u sabiex jiġi garantit ir-rispett tal-prinċipji tat-trasparenza, il-mertu u r-rappreżentanza ekwa; jappella lill-gvern biex jadotta programm ta' riforma tal-ġestjoni finanzjarja pubblika;

44.

jilqa' bi pjaċir l-emendi tal-liġi dwar l-organizzazzjoni territorjali tal-Montenegro u l-emenda tal-liġi dwar il-governanza awtonoma lokali; jenfasizza li l-kriterji għall-ħolqien ta' muniċipalitajiet ġodda għandhom jinkludu s-sostenibbiltà finanzjarja u amministrattiva;

45.

jilqa' b'sodisfazzjon l-adozzjoni tal-Pjan ta' Azzjoni tal-2014 dwar ir-riforma tal-awtogovernanza lokali; jinnota bi pjaċir li l-Montenegro għandu fis-seħħ qafas strateġiku komprensiv għar-riforma fl-amministrazzjoni pubblika. L-istrateġija tar-riforma fl-amministrazzjoni pubblika għall-2011-2016 tkopri l-amministrazzjoni tal-Istat u l-gvern lokali; jitlob li ssir implimentazzjoni rapida;

46.

jilqa' b'sodisafzzjon il-fatt li sar titjib fil-leġislazzjoni elettorali u li l-liġi dwar l-elezzjoni tal-kunsilliera muniċipali ġiet finalment adottata, iżda jinnota b'dispjaċir li l-adozzjoni ma semmietx il-finanzjament tal-kampanji elettorali għas-sindki u l-presidenti tal-muniċipalitajiet; jenfasizza wkoll il-ħtieġa li jiġu implimentati r-rakkomandazzjonijiet tal-OSCE/ODIHR dwar ir-regoli elettorali b'konformità mal-istandards Ewropej u l-aħjar prattiki, inkluż dwar id-dritt li wieħed joħroġ bħala kandidat indipendenti, il-finanzjament pubbliku proporzjonali biex jiġi promoss ambjent ekwu għall-kandidati kollha u l-awditjar tal-partiti politiċi;

47.

jinnota li l-liġi dwar il-gvernijiet awtonomi lokali jeħtieġ tiġi armonizzata mar-regoli l-ġodda dwar il-ġestjoni tas-servizz pubbliku;

48.

jinnota li l-Montenegro jeħtieġ li jsaħħaħ il-kapaċità amministrattiva tal-istrutturi eżistenti tal-IPA (Strument għall-Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni) u jħejjihom b'mod adegwat sabiex iżidu l-kapaċità ta' assorbiment tal-fondi ta' qabel l-adeżjoni;

49.

jirrimarka li jeħtieġ titwaqqaf amministrazzjoni lokali trasparenti, effiċjenti u responsabbli, u li l-kriterji biex jinħolqu muniċipalitajiet ġodda għandhom jinkludu s-sostenibbiltà finanzjarja u amministrattiva;

50.

jilqa' l-fatt li l-parlament adotta unanimament riżoluzzjoni dwar it-triq tal-Montenegro lejn l-integrazzjoni Ewropea, u li l-Kumitat Parlamentari għall-Integrazzjoni Ewropea organizza seduti konsultattivi, iddiskuta pożizzjonijiet ta' negozjar abbozzati mill-gvern u organizza dibattiti pubbliċi dwar temi relatati mal-UE;

51.

jilqa' b'sodisfazzjon il-fatt li l-gvern baqa' iffokat fuq l-għan ta' sħubija fl-UE u adotta għadd ta' dokumenti strateġiċi fil-kuntest tal-proċess ta' integrazzjoni mal-UE;

52.

jilqa' l-fatt li r-rappreżentanti tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili għadhom jiġu involuti fl-attivitajiet tal-Istat u l-amministrazzjoni lokali, inklużi l-gruppi ta' ħidma dwar il-kapitoli tan-negozjati tal-adeżjoni mal-UE;

53.

jenfasizza l-fatt li l-Montenegro kompla jagħti kontribut attiv għall-istabbiltà reġjonali;

54.

jilqa' l-kontinwazzjoni tal-laqgħat tal-Kumitat Konsultattiv Konġunt tal-Kumitat tar-Reġjuni mal-Montenegro fl-2012 li rnexxew ħafna, u jispera li jkun hemm kooperazzjoni ta' benefiċċju reċiproku mal-awtoritajiet sottonazzjonali tal-Montenegro fis-snin li ġejjin;

55.

jilqa' bi pjaċir l-adozzjoni ta' rapport konġunt dwar “Iż-żieda tal-kapaċità tal-assorbiment tal-fondi tal-preadeżjoni tal-UE u t-titjib tal-kapaċità amministrattiva fil-livell lokali fil-Montenegro (2)” fi ħdan il-qafas tal-Kumitat Konsultattiv Konġunt;

56.

jilqa' l-fatt li fis-27 ta' Ottubru 2014 f'Kotor, il-Montenegro, il-Kumitat Konsultattiv Konġunt iltaqa' għar-raba' darba biex jiddiskuti l-Pjan ta' Azzjoni għar-Riforma tat-Tmexxija Awtonoma 2014 u l-Involviment tal-awtoritajiet lokali u reġjonali fl-agrikoltura u l-iżvilupp rurali u f'servizzi ta' interess ekonomiku ġenerali;

57.

huwa sodisfatt li l-gvern qed jaħdem ħafna dwar il-liġi l-ġdida dwar l-awtonomija lokali, kif ġie enfasizzat fl-aħħar laqgħa tal-Kumitat Konsultattiv Konġunt mal-Montenegro fis-27 ta' Ottubru 2014, f'Kotor;

58.

jinsab inkwetat li l-klima domestika polarizzata ferm wasslet għal bojkott tal-ħidma parlamentari min-naħa tal-oppożizzjoni, u dan qed ifixkel il-progress fl-isforzi ta' riforma; iħeġġeġ lill-partiti politiċi kollha, kemm fil-gvern kif ukoll fl-oppożizzjoni, biex jibqgħu ffukati fuq l-aġenda tal-pajjiż għall-integrazzjoni fl-UE permezz ta' djalogu sostenibbli u kooperazzjoni kostruttiva fil-livelli kollha;

59.

jinsab kuntent li t-taħditiet dwar l-adeżjoni bdew formalment fil-21 ta' Jannar 2014; jilqa' bi pjaċir it-tħejjija u l-impenn tas-Serbja waqt l-ewwel Konferenza Intergovermentali UE-Serbja, kif ukoll it-tħejjija u l-impenn li wera l-gvern tas-Serbja matul l-eżami analitiku (“screening”) tal-acquis.

60.

jirrakkomanda li l-Gvern Serb jinvolvi lir-rappreżentanti tal-livelli lokali u r-rappreżentanti tal-Provinċja Awtonoma ta' Vojvodina fil-proċedura tal-adeżjoni sa mill-bidu nett;

61.

jilqa' l-fatt li l-gvern il-ġdid għadu impenjat bis-sħiħ biex jissokta bid-djalogu ffaċilitat mill-UE ma' Pristina, u jinkoraġġixxi t-tkomplija tar-riformi rigward l-istat tad-dritt, il-ġudikatura u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata fil-livelli kollha;

62.

jilqa' b'sodisfazzjon il-Ministeru ġdid speċifiku għall-Amministrazzjoni Pubblika u l-Gvern Lokali, li huwa l-ewwel pass lejn amministrazzjoni pubblika aktar effiċjenti fil-livell lokali;

63.

jilqa' b'sodisfazzjon l-adozzjoni ta' strateġija ġdida għar-riforma tal-amministrazzjoni pubblika, f'Jannar 2014, li tkopri l-politika organizzattiva fil-livelli ċentrali u lokali, inkluż id-deċentralizzazzjoni; iħeġġeġ lill-Ministeru ġdid tal-Amministrazzjoni Pubblika u l-Gvern Awtonomu Lokali biex jinvolvi lill-partijiet interessati kollha fl-għażla tal-attivitajiet fil-Pjan t'Azzjoni;

64.

jinsab sodisfatt li twaqqaf grupp speċjali dwar ir-riforma tal-amministrazzjoni pubblika (PAR) sabiex jaġixxi bħala forum għal djalogu politiku bejn il-Kummissjoni Ewropea u s-Serbja, u jitlob li jiġu organizzati attivitajiet tar-riforma tal-amministrazzjoni pubblika fil-livell sottonazzjonali;

65.

jiddispjaċih li l-liġijiet, li jirregolaw l-istatus tal-ħaddiema tal-gvern lokali u s-salarji tagħhom, u l-istrateġija ta' taħriġ għall-gvern lokali, għadhom pendenti;

66.

jenfasizza li l-korruzzjoni fl-amministrazzjoni lokali teħtieġ iktar attenzjoni, u li t-theddid u l-vjolenza kontra l-ġurnalisti, fil-livell lokali, għadhom sors ta' tħassib;

67.

jenfasizza li taħt l-IPA II, is-Serbja tkompli tirċievi assistenza ta' qabel l-adeżjoni għall-perjodu 2014-2020 b'ammont totali indikattiv ta' EUR 1,5 biljun; jittama li ammont adatt ta' fondi ta' qabel l-adeżjoni jintużaw fil-livell sottonazzjonali;

68.

jinnota li f'Mejju ġie pproklamat statut rivedut għall-Vojvodina bħala riżultat ta' proċess komuni fil-parlament tal-Istat u fl-assemblea provinċjali, b'rispons għas-sentenza tal-Qorti Kostituzzjonali ta' Diċembru; jiddispjaċih, madankollu, li l-awtonomija tal-provinċja awtonoma ta' Vojvodina (APV) naqset meta mqabbla mal-istruttura preċedenti;

69.

jiddispjaċih li l-kwistjoni dwar il-partiċipazzjoni tal-APV għall-finanzjament mill-baġit nazzjonali tas-Serbja għadha ma ġietx indirizzata b'mod suffiċjenti;

70.

jilqa' b'sodisfazzjon il-fatt li l-Provinċja Awtonoma ta' Vojvodina tkompli tipprovdi livell għoli ta' protezzjoni lill-minoranzi u li s-sitwazzjoni interetnika baqgħet ġeneralment tajba;

71.

jinnota bi tħassib li l-kapaċità amministrattiva u ta' ġestjoni fil-livell lokali għadha dgħajfa, li għad hemm disparitajiet sinifikanti bejn il-muniċipalitajiet, u li l-Kunsill Nazzjonali għad-Deċentralizzazzjoni u l-Kummissjoni inter-ministerjali għall-Finanzi Muniċipali baqgħu mhux operattivi;

72.

jilqa' b'sodisfazzjon it-twaqqif ta' Kumitat Konsultattiv Konġunt mas-Serbja mill-2015, li ser jakkumpanja l-proċess ta' adeżjoni u jikkoopera mar-rappreżentanti lokali u reġjonali Serbi; jinsab ħerqan li jaħdem flimkien mal-awtoritajiet lokali u reġjonali Serbi;

73.

jilqa' t-twaqqif ta' Konvenzjoni Nazzjonali dwar l-Unjoni Ewropea bħala pjattaforma għall-kooperazzjoni mas-soċjetà ċivili fil-proċess tan-negozjati dwar l-adeżjoni; jitlob li jsiru konsultazzjonijiet aktar mifruxa bi skadenzi aħjar;

74.

iħeġġeġ lill-awtoritajiet Albaniżi biex jinfurzaw l-indipendenza tal-korpi amministrattivi elettorali, ferm qabel l-elezzjonijiet lokali tal-2015;

75.

jinnota li, bi tkomplija tal-progress li sar fl-elezzjonijiet parlamentari tal-2013, l-Albanija teħtieġ timplimenta r-rakkomandazzjonijiet tal-missjoni ta' osservazzjoni elettorali tal-OSCE/ODIHR, b'mod speċjali f'termini tat-tisħiħ tal-indipendenza tal-entitajiet tal-amministrazzjoni elettorali ferm qabel l-elezzjonijiet lokali tal-2015;

76.

jilqa' bi pjaċir il-ħatra ta' ministru ġdid responsabbli għall-affarijiet lokali;

77.

jinsab sodisfatt għall-fatt li kien hemm progress fir-riformi ta' deċentralizzazzjoni u li bdiet il-ħidma biex jiġu ċċarati l-funzjonijiet tal-unitajiet tal-gvern lokali fil-qafas amministrattiv ġdid;

78.

jitlob għal sforzi akbar biex ir-riforma amministrattiva tkompli u l-kapaċità amministrattiva tal-unitajiet tal-gvern lokali tissaħħaħ b'mod finanzjarjament sostenibbli; jinnota li l-għoti ta' status ta' kandidat lill-Albanija hija opportunità għal aktar riformi fl-oqsma tar-riforma tal-amministrazzjoni pubblika, l-indipendenza ġudizzjarja, il-ġlieda kontra l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata kif ukoll il-protezzjoni tad-drittijiet tal-bniedem, inklużi d-drittijiet tal-minoranzi;

79.

jirrikonoxxi l-fatt li l-infiq tal-gvern lokali totali fl-2013 kien stmat għal 2,2 % tal-PDG, filwaqt li d-dħul baqa' 0,8 % tal-PDG u t-taxxi lokali komplew jiddominaw id-dħul għall-gvern lokali;

80.

jenfasizza li l-unitajiet tal-gvern lokali li huma stabbiliti għadhom ma implimentawx għalkollox il-liġi l-ġdida tas-servizz ċivili;

81.

jiddispjaċih li l-politiċizzazzjoni qawwija għadha xxekkel ir-relazzjonijiet bejn il-gvernijiet ċentrali u lokali, u qed tillimita r-rwol tal-assoċjazzjonijiet tal-awtoritajiet lokali u tinfluwenza l-kooperazzjoni bejn dawn l-istess assoċjazzjonijiet;

82.

jinkoraġġixxi lill-awtoritajiet lokali biex joħolqu djalogu inklużiv mas-soċjetà ċivili u l-komunitajiet lokali;

83.

jinnota b'dispjaċir li l-liġi dwar ir-riforma territorjali u amministrattiva adottata f'Lulju naqqset b'mod radikali l-għadd ta' unitajiet tal-gvern lokali minn 373 għal 61, neħħiet il-komuni u żammet it-12-il reġjun eżistenti mingħajr ma kkunsidrat it-tħassib tal-minoritajiet; jenfasizza l-ħtieġa li tiġi ppreservata l-identità lokali u l-kuntatt mal-pubbliku;

84.

jiddispjaċih li l-ġestjoni tar-riżorsi umani u l-kontroll finanzjarju tal-gvern lokali għadhom dgħajfa;

85.

jilqa’ b’sodisfazzjon l-impenn bil-miktub adottat mill-Presidenza tal-Bożnija-Ħerzegovina, iffirmat mill-mexxejja politiċi u approvat mill-Parlament tal-Bożnija-Ħerzegovina dwar miżuri li jistabbilixxu l-funzjonalità u l-effiċjenza istituzzjonali, sabiex jiġu mnedija riformi fil-livelli kollha ta’ governanza, kif ukoll miżuri li jħaffu l-proċess ta’ rikonċiljazzjoni u biex tissaħħaħ il-kapaċità amministrattiva. Jenfasizza li d-dħul fis-seħħ tal-Ftehim ta' Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni issa huwa possibbli, u jistieden lill-mexxejja l-ġodda biex jaqblu mal-UE dwar pjan direzzjonali għal aġenda ta' riforma wiesgħa u inklużiva sabiex il-pajjiż jimxi 'l quddiem;

86.

jenfasizza li s-settur pubbliku, li huwa kbir u ineffiċjenti, u fejn fil-livell ta' stat, entità, muniċipju jew distrett (speċjalment fil-Federazzjoni) hemm diversi kompetenzi rduppjati, għadu jirrappreżenta periklu għas-sostenibbiltà fiskali;

87.

jinnota li s-sitwazzjoni politika attwali fil-Bożnija-Ħerzegovina qed ikollha impatt negattiv fuq il-kapaċità tal-pajjiż biex jitkellem b'leħen wieħed dwar il-kwistjonijiet tal-UE. Huwa importanti li jiġi stabbilit mekkaniżmu ta' koordinazzjoni dwar kwistjonijiet tal-UE bejn id-diversi livelli ta' gvern;

88.

jirrimarka li l-leġislazzjoni dwar l-entitajiet hija ġeneralment konformi mal-Karta Ewropea dwar l-Awtonomija Lokali, iżda għad hemm nuqqas ta' ċarezza fit-tqassim tal-kompetenzi bejn l-entitajiet, id-distretti u l-muniċipalitajiet, flimkien ma' livell baxx ta' awtonomija finanzjarja fil-livell muniċipali;

89.

jiddispjaċih li, b'mod ġenerali, il-Bożnija-Ħerzegovina m'għamlitx progress biex ittejjeb il-funzjonalità u l-effikaċja tal-livelli kollha ta' gvern u li ma nkisbitx ugwaljanza bejn it-tliet popli kostituttivi, li jirrappreżenta ostaklu ewlieni għall-funzjonament tal-istituzzjonijiet u tal-Istat;

90.

jinnota b'dispjaċir li l-pass ġenerali tar-riformi fil-livelli kollha tal-Istat għadu lura jekk mhux wieqaf għalkollox, u li l-awtoritajiet tal-pajjiż m'għamlu l-ebda progress biex iwaqqfu l-istruttura meħtieġa għall-ġestjoni indiretta tal-fondi tal-UE;

91.

jiċħad l-użu kontinwu ta' retorika diviżiva minn xi rappreżentanti politiċi fil-livelli kollha tal-Istat u d-dubji dwar il-kapaċità tal-Bożnija-Ħerzegovina li topera bħala pajjiż;

92.

jiddispjaċih li l-elezzjoni fit-12 ta' Ottubru ma saritx b'konformità mas-sentenza Sejdic-Finci, u b'hekk ġiet imxekkla b'mod konsiderevoli aktar armonizzazzjoni bejn l-UE u l-Bożnija-Ħerzegovina;

93.

jilqa' b'sodisfazzjon il-parteċipazzjoni attiva tad-distrett ta' Brčko fit-tħejjijiet ta' qabel l-adeżjoni, l-impenn qawwi tiegħu, u l-progress sinifikanti li għamel fir-rigward tar-riformi implimentati, li huwa konsiderevolment ogħla minn unitajiet amministrattivi oħra fil-pajjiż;

94.

jilqa' t-tnedija tal-Ftehim ta' Stabilizzazzjoni u Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Kosovo.

95.

jinnota bi pjaċir li l-Kosovo u s-Serbja pparteċipaw b'mod attiv u kostruttiv fid-djalogu ffaċilitat mill-UE;

96.

jirrimarka li l-Kosovo organizza b'suċċesss elezzjonijiet għal sindki u dawk muniċipali fil-ħarifa tal-2013, u l-elezzjonijiet parlamentari bikrin fit-8 ta' Ġunju 2014;

97.

jenfasizza li l-isforzi biex tissaħħaħ il-kapaċità tal-gvern lokali komplew u li l-Ministeru tal-Amministrazzjoni tal-Gvern Lokali tejjeb il-gwida tiegħu għall-muniċipalitajiet;

98.

jenfasizza li għadu jippersisti l-indħil politiku fl-amministrazzjoni pubblika kemm fil-livell ċentrali kif ukoll f'dak lokali, u li huma meħtieġa aktar sforzi biex jiġu implimentati bis-sħiħ id-dispożizzjonijiet rilevanti dwar il-prevenzjoni tal-korruzzjoni u l-promozzjoni tal-integrità fis-servizz ċivili;

99.

jenfasizza li l-awtoritajiet tal-Kosovo, partikolarment fil-livell lokali, iridu juru impenn akbar għall-protezzjoni tal-wirt kulturali u reliġjuż;

100.

jilqa' l-fatt li għall-ewwel darba, l-awtoritajiet lokali fit-Tramuntana tal-Kosovo ġew inawgurati skont il-liġi tal-Kosovo;

101.

jirrimarka li għandhom jitkomplew l-isforzi tal-awtoritajiet lokali biex tiżdied it-trasparenza fit-teħid tad-deċiżjonijiet, fl-implimentazzjoni tad-deċentralizzazzjoni, u fl-isforzi biex jiġu żgurati appoġġ u riżorsi adatti għall-awtoritajiet lokali;

102.

jistenna kjarifika minnufih rigward l-akkużi ta' korruzzjoni li saru reċentament kontra rappreżentanti tal-EULEX biex b'hekk ma ssirx ħsara lill-fiduċja fl-istituzzjonijiet tal-UE;

103.

jinsab imħasseb dwar in-nuqqas ta' progress sinifikanti fil-ġlieda kontra l-korruzjoni u l-kriminalità organizzata, li huwa ostakolu sinifikanti għall-iżvilupp demokratiku, soċjali u ekonomiku tal-Kosovo;

104.

jinsab kuntent li ntlaħaq ċertu progress, b'mod partikolari l-ħatra ta' sindki permezz ta' elezzjonijiet li jkopru l-Kosovo kollu, kif ukoll iż-żieda fl-għadd ta' proġetti finanzjati mill-UE fit-Tramuntana; madankollu, jenfasizza l-bżonn li jitkompla l-proċess għat-twaqqif ta' Assoċjazzjoni ta' Muniċipalitajiet Serbi li għandu jevita l-ħtieġa ta' strutturi paralleli; fl-istess waqt, jinnota li se jinħtieġ aktar sforz kontinwu biex il-komunitajiet etniċi tal-Albanija u s-Serbja jitqarrbu lejn xulxin;

105.

jirrakkomanda li l-Kosovo jiddaħħal fil-fora kollha ta' kooperazzjoni reġjonali fil-Balkani tal-Punent, u speċifikament f'dawk dwar il-governanza lokali; jirrakkomanda wkoll li l-Kosovo u l-municipalitajiet tiegħu jiġu inklużi fil-korpi Ewopej ta' governanza lokali, bħalma huma l-Kunsill tal-Muniċipalitajiet u r-Reġjuni Ewropej jew il-Kungress tal-Awtoritajiet Lokali u Reġjonali tal-Kunsill tal-Ewropa; jappoġġja l-parteċipazzjoni tal-Kosovo fil-programmi tal-UE li jippermettu lill-Kosovo jibbenefika wkoll fil-livell lokali mill-kontribut finanzjarju konsiderevoli;

106.

jilqa' b'sodisfazzjon il-ħatra ta' Uffiċjali Muniċipali għall-Integrazzjoni Ewropea f'35 muniċipalità;

12.6.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 195/10

1.

jenfasizza li l-mobbiltà tal-persuni u tal-oġġetti hija prekundizzjoni biex jintlaħqu l-għanijiet fundamentali tal-UE ta’ koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali u t-tlestija tas-suq uniku. It-trasport jikkontribwixxi għall-kompetittività tal-Ewropa u r-reġjuni tagħha u l-UE hija pijunier globali f’dan il-qasam;

2.

jinnota li l-prezz proporzjonalment għoli tat-trasport għal oġġetti u għad-djar: it-trasport jirrappreżenta 13,2 % tal-baġit tad-djar u sa 15 % tal-prezz ta' prodotti. It-trasport, sadanittant, għadu 96 % dipendenti fuq iż-żejt, li ħafna minnu huwa prodott f’reġjuni instabbli tad-dinja;

3.

jinnota li l-fatt li ma ġewx stabbiliti miri intermedji jagħmilha diffiċli biex jiġi evalwat il-progress li sar. Madankollu, il-ħatra tal-Kummissjoni Ewropea l-ġdid u r-reviżjoni li jmiss tal-implimentazzjoni tal-White Paper, li t-tnejn waslu fi żmien ta’ bidliet rapidi fl-ambjent (il-kriżi ekonomika, l-iżviluppi ġeopolitiċi usa’ li jaffettwaw it-trasport), wittew it-triq għal valutazzjoni parzjali tal-progress li sar s’issa;

4.

jirrimarka li l-miri ambizzjużi tal-White Paper jixprunaw il-progress. Il-Kumitat jinnota wkoll l-interdipendenza bejn il-politiki tat-trasport u l-politiki għall-ambjent, l-innovazzjoni u l-politika soċjali, kif ukoll il-politiki ekonomiċi. Jirrakkomanda li dawn l-objettivi jkunu marbuta ma’ miri għat-tnaqqis tad-dipendenza miż-żejt, it-trażżin tal-istorbju, u t-tniġġis tal-arja, tal-ispejjeż għoljin u l-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima kkawżat mill-emissjonijiet ta' gassijiet b'effett ta' serra;

5.

jirrakkomanda li l-Kummissjoni Ewropea, fir-reviżjoni ta’ nofs it-term u l-aġġornament possibbli tal-għanijiet, tikkunsidra sfidi ġodda bħal żviluppi ġeopolitiċi, il-bidla fil-flussi tat-trasport, kompetituri ġodda, żviluppi teknoloġiċi ġodda, id-dumping soċjali u l-kundizzjonijiet speċifiċi ta' kull Stat Membru u reġjun. Għandha tistabbilixxi wkoll miri intermedjarji għal wara l-2020;

6.

jifraħ lill-Kummissjoni Ewropea għall-mod għaqli kif ipprevediet is-sitwazzjoni bl-adozzjoni ta' sensiela ta’ proposti leġislattivi u inizjattivi fir-rigward ta' pakkett ta' miżuri għat-trasport bil-ferrovija u bl-ajru u l-politika tal-portijiet, u jistieden lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill biex iħaffu l-proċeduri, b’mod partikolari fir-rigward tal-adozzjoni rapida tagħhom. Tali miżuri tal-UE għandhom jiġu żviluppati f’konformità mal-prinċipji tas-sussidjarjetà u livell minimu ta’ burokrazija;

7.

madankollu, il-Kumitat jitlob li jsir sforz minn tal-inqas ekwivalenti fuq it-trasport pubbliku urban, li huwa komponent essenzjali fis-sistema tat-trasport pubbliku u li jista’ jkollu l-aktar impatt immedjat qawwi fuq l-ambjent u l-kwalità tal-ħajja tal-ikbar numru ta’ abitanti, fir-reġjuni bl-akbar densità tal-popolazzjoni tal-UE,

8.

jinnota li sabiex tittejjeb il-kompetittività tas-settur Ewropew tat-trasport u l-loġistika fid-dawl tal-kompetizzjoni minn partijiet oħra tad-dinja, jeħtieġ li qabel kollox jiġi żgurat il-moviment liberu tal-oġġetti u l-prodotti fi ħdan is-suq intern tal-UE.

9.

jenfasizza r-rwol usa' tal-awtoritajiet lokali u reġjonali fl-ippjanar u l-mobilità tat-trasport urban u reġjonali u l-importanza deċiżiva tagħhom fir-rigward tal-kwalità ta’ ħajjet in-nies u l-kompetittività reġjonali. L-awtoritajiet lokali u reġjonali huma responsabbli għall-ippjanar u l-manutenzjoni tan-netwerk, il-parkeġġ u l-aċċessibbiltà, u għall-monitoraġġ tal-implimentazzjoni ta’ standards ambjentali, u għalhekk għandhom ikunu involuti abbażi tas-sħubija u l-governanza f’diversi livelli. Il-KtR jitlob għalhekk lill-awtoritajiet lokali u reġjonali li jkunu iktar attivi fil-proċess tat-teħid ta’ deċiżjonijiet;

10.

jinnota li hemm konnessjoni diretta bejn l-ippjanar tat-trasport f’ċentri urbani u l-ippjanar urban u spazjali. Il-Kumitat jixtieq jiġbed l-attenzjoni għal darb’oħra għall-Kunċett ta’ Ppjanar ta’ Mobbiltà Urbana Sostenibbli (inkluż il-prezz), fejn ir-rwol tal-UE għandu jkun li tiffavorixxi l-armonizzazzjoni mingħajr ma din tkun vinkolanti;

11.

itenni li, sabiex jiġi żgurat trasport ta’ kwalità għolja fil-livell Ewropew, huwa neċessarju li jkun żgurat li l-postijiet ta’ tluq u ta' tmiem il-fluss tat-traffiku, b'mod partikolari l-bliet, jirċievu l-istess attenzjoni u appoġġ bħan-netwerks trans-Ewropej tat-trasport. Huwa xieraq li jiġi pprovdut appoġġ sħiħ għal dawn il-punti ta’ tluq u ta’ wasla, u biex jiġu ġestiti l-modi u t-tipi kollha ta’ trasport;

12.

jinnota li minkejja li l-White Paper tindika li għall-prosperità futura jeħtieġ li jkun żgurat trasport effiċjenti fir-reġjuni kollha, il-Kummissjoni Ewropea qiegħda dejjem iktar tqis is-settur tat-trasport bħala segment kwalunkwe tas-suq ħieles, u mhux biss meta tkun qed tiġi vvalutata l-għajnuna pubblika. Il-provvedituri tas-servizz tat-trasport pubbliku (jew dawk li jappartjenu għal korp pubbliku) spiss iħabbtu wiċċhom ma’ sitwazzjoni diffiċli minħabba li l-operaturi privati jassumu r-responsabbiltà għat-trasport u r-rotot li jagħmlu profitt (xi drabi bi prezzijiet li jwasslu għal dumping sabiex tinħoloq sitwazzjoni futura ta’ monopolju) filwaqt li l-korpi pubbliċi u xi operaturi tat-trasport (inklużi l-entitajiet miżmuma minn atturi pubbliċi) isibu ruħhom joperaw biss linji u rotot li jagħmlu inqas profitt. Jekk inqisu li l-White Paper tanalizza t-trasport mhux biss bħala settur kummerċjali, iżda wkoll bħala strument biex jiġu promossi l-kompetittività u l-prosperità tal-UE u tar-reġjuni varji tagħha, huwa neċessarju li jinbidel b'mod radikali l-approċċ fir-rigward tal-operaturi pubbliċi (jew l-ekwivalenti tagħhom), meta mqabbla ma’ operaturi privati. Loġikament, l-operaturi privati jqisu t-trasport biss bħala sors potenzjali ta’ qligħ kummerċjali, mingħajr ma jittieħed kont tal-ħtieġa li tiġi żgurata l-kompetittività tar-reġjuni u tal-UE kollha kemm hi;

13.

jappoġġja l-promozzjoni ta’ mezzi mhux motorizzati ta’ trasport (ċikliżmu, mixi) għal distanzi qosra, peress li dawn joffru alternattivi aktar ekoloġiċi u orħos u ħafna drabi aktar mgħaġġla. Netwerks tat-trasport adatti u miżuri biex tinbidel il-mentalità tan-nies, speċjalment fir-rigward tal-promozzjoni u l-użu ta' dan il-mezz ta' trasport, se jgħinu biex dan il-għan jintlaħaq;

14.

Fil-kuntest ta’ distanzi itwal tat-trasport tal- merkanzija, huwa favur li titħeġġeġ l-intermodalità bejn trasport sostenibbli u bidla modali mit-trasport bit-triq għal trasport sostenibbli (jiġifieri t-trasport ferrovjarju, marittimu u tax-xmajjar);

15.

jenfasizza l-importanza ta’ netwerks u mezzi tat-trasport adegwati u b'finanzjament suffiċjenti għal żoni bi żvantaġġi ġeografiċi u demografiċi bħal dawk b'popolazzjoni mifruxa ħafna kif ukoll għar-reġjuni tal-gżejjer, ultraperiferiċi, transkonfinali u fil-muntanji bħala fattur bażiku sabiex tinkiseb il-koeżjoni territorjali. Il-ħtiġijiet ta’ dawn ir-reġjuni mhumiex rikonoxxuti biżżejjed fil-politiki u l-programmi tal-UE li jaffettwaw it-trasport. Il-Kumitat jisħaq li l-ippjanar bir-reqqa huwa meħtieġ sabiex jiġu kkombinati rekwiżiti ambjentali ma’ dawk tal-fornituri tas-servizzi tat-trasport u l-ħtieġa li jiġu stabbiliti tariffi raġonevoli għall-utenti;

16.

jenfasizza li, hekk kif l-Istati Membri l-ġodda għad m'għandhomx konnessjonijiet ta' trasport bażiċi u ta' kwalità, u dan mhux biss fil-qasam tan-netwerks tat-TEN-T, iżda speċjalment fil-livell tal-konnessjonijiet reġjonali u lokali bażiċi (rotot madwar il-muniċipalitajiet, netwerks ta' toroq reġjonali u lokali aġġornati li fuqhom tiddependi l-mobbiltà tal-ħaddiema, eċċ.) li huma fattur ewlieni tal-kompetittività ta’ dawn ir-reġjuni, huwa neċessarju biex jiġu indirizzati l-problemi tat-trasport u jħeġġu lis-settur fl-Istati Membri l-ġodda, biex jadotta approċċ differenti ħafna minn dak implementat fl-Istati Membri antiki, fejn dawn l-infrastrutturi diġà jeżistu,

17.

jenfasizza li l-konnessjonijiet tat-trasport transkonfinali fil-livell lokali u reġjonali huma essenzjali għall-koeżjoni reġjonali transkonfinali u l-iżvilupp tal-kooperazzjoni transkonfinali lil hinn mill-fruntieri, u jenfasizza li sfortunatament ma tteħidx kont biżżejjed tagħhom fit-tfassil tal-programmi ta’ kooperazzjoni transkonfinali għall-perjodu 2014-2020;

18.

jenfasizza li għandha tingħata attenzjoni għall-fatt li jiġi pprovdut standard għoli ta’ trasport għal gruppi vulnerabbli tal-popolazzjoni kif ukoll fir-reġjuni li qed jiffaċċjaw sfidi demografiċi;

19.

jenfasizza r-rabta fundamentali bejn sistema tat-trasport affidabbli, flessibbli u ta' kwalità u l-kompetittività tal-industrija tat-turiżmu;

20.

jinsab diżappuntat li s’issa ftit sar progress fir-rigward tal-biljetti intermodali, b’mod speċjali għat-trasport multimodali minn naħa għal oħra tal-fruntieri reġjonali jew nazzjonali; jinstenna progress sinifikanti f’dan il-qasam sal-2020;

21.

jinnota li ftit li xejn sar progress fil-qasam tal-informazzjoni pan-Ewropea dwar it-trasport multimodali u s-servizzi relatati mal-biljetti. u li, fil-preżent, il-maġġoranza tal-Istati Membri tal-UE għad m’għandhomx sistema nazzjonali ta’ ħinijiet tat-trasport fissi, li tiġbor flimkien il-ħinijiet kollha użati fil-pajjiż u li tippermetti t-tiftix u r-reżervazzjoni ta' rotot tat-trasport pubbliku fi ħdan pajjiż partikolari. It-tagħrif dwar it-trasport multimodali huwa wieħed mill-istrumenti li jistgħu jsaħħu b’mod sinifikanti l-interess tal-passiġġieri fl-użu tat-trasport pubbliku. Jemmen ukoll li, meta jkunu qed jiġu stabbiliti s-sistemi ta' informazzjoni u l-interkonnessjoni tagħhom, jeħtieġ li dawn isiru mhux biss abbażi tal-informazzjoni statika li turi l-ħinijiet fissi, iżda wkoll tal-possibbiltajiet vasti li toffri l-informazzjoni li wieħed jista' jikseb permezz tas-sistemi GNSS, inkluża s-sistema Ewropea ta' navigazzjoni Galileo;

22.

jilqa’ l-progress li sar fil-qasam tad-drittijiet tal-passiġġieri. Il-Kumitat jinnota, madankollu, li l-informazzjoni dwar dawn id-drittijiet u d-drittijiet nfushom hija frammentata, u tiddependi mill-mezz ta’ trasport, u jitlob għal aktar konsistenza għall-benefiċċju tal-utenti, jitlob ukoll li d-drittijiet mogħtija mill-Unjoni Ewropea jiġu applikati b'mod aktar wiesa' minn dawk l-Istati Membri li attwalment qed jużaw id-derogi kollha possibbli biex jillimitaw l-applikazzjoni tagħhom;

23.

jenfasizza li l-aktar fażi kkumplikata f'termini ta' informazzjoni ta' vjaġġar u forniment tal-biljett tat-trasport hija dik ta' “l-ewwel u l-aħħar kilometru”, jiġifieri l-parti tal-vjaġġ li b'mod ġenerali taqa' taħt il-kompetenza tal-awtoritajiet lokali u reġjonali. Għaldaqstant huwa essenzjali li l-awtoritajiet lokali u reġjonali jiġu involuti fl-implimentazzjoni kif ukoll fir-reviżjoni tas-soluzzonijiet individwali sabiex jiżguraw li s-sistema kollha taħdem sew;

24.

jiddispjaċih li erba' Stati Membri biss qed japplikaw b’mod sħiħ ir-regolament dwar id-drittijiet tal-passiġġieri tal-ferroviji u jitlob bil-qawwa lill-Istati Membri l-oħra kollha biex jirtiraw l-eżenzjonijiet prevalenti;

25.

jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li n-nuqqas ta’ standards armonizzati fost l-Istati Membri jwassal għal distorsjoni tal-kompetizzjoni u potenzjalment jiddevja t-traffiku, b’konsegwenzi ambjentali, għall-komunikazzjonijiet u amministrattivi;

26.

l-istabbiliment ta’ infrastruttura tat-trasport tajba u livelli tajbin ta’ aċċess għaliha jagħmel lir-reġjuni kollha aktar b’saħħithom ekonomikament u aktar attraenti għal investiment dirett, u b’hekk isaħħu kemm il-kompetittività tagħhom stess kif ukoll il-pożizzjoni kompetittiva tal-UE kollha kemm hi;

27.

jikkunsidra li jeħtieġ li jiġu ċċarati l-kompetenzi tal-korpi ta’ infurzar nazzjonali tad-drittijiet tal-passiġġieri għal vjaġġi transkonfinali.

28.

jinnota l-iżvilupp mhux ugwali u l-frammentazzjoni tan-netwerk tat-trasport bejn ir-reġjuni Ewropej, b'mod partikolari f'dak li għandu x'jaqsam mal-ferroviji u t-toroq; netwerk tat-trasport ta' kwalità għolja, flimkien ma' strumenti finanzjarji flessibbli, huma meħtieġa biex tissaħħaħ il-kompetittività. għal dawn huwa meqjus essenzjali l-iżvilupp tan-netwerk TEN-T, b’mod partikolari fir-rigward tal-iżvilupp tat-trasport tal-merkanzija bil-ferrovija u ta' netwerk ta’ ajruporti reġjonali;

29.

huwa favur l-internalizzazzjoni tal-ispejjeż esterni (spejjeż soċjali u ambjentali, inklużi l-inċidenti, it-tniġġiż tal-arja, l-istorbju u l-konġestjoni) u l-prinċipju ta' min juża jħallas, u min iniġġes iħallas, sabiex l-għażliet tas-suq jiġu allinjati mar-rekwiżiti tas-sostenibbiltà. F'dan il-kuntest għandu jiġi eżaminat, jekk permezz ta' iktar miżuri, tistax tintlaħaq l-introduzzjoni gradwali ta’ sistema armonizzata mandatorja ta’ internalizzazzjoni tal-ispejjeż għall-vetturi kummerċjali fin-netwerk interurban sħiħ, u b'hekk tinġieb fi tmiemha s-sitwazzjoni attwali fejn it-trasportaturi internazzjonali jeħtieġu l-Eurovignette, ħames vignettes nazzjonali u tmien kuntratti differenti ta’ mmarkar u nollijiet biex isuqu bla xkiel fit-toroq bin-noll tal-Ewropa.

30.

jinnota l-progress miksub fil-qasam tas-sigurtà fit-trasport bit-triq, iżda wkoll id-differenzi fil-leġislazzjoni u l-istandards tal-Istati Membri, rigward it-trasport ta’ prodotti perikolużi, pereżempju. Il-Kumitat itenni l-appell tiegħu għal mudell xjentifiku tal-internalizzazzjoni tal-ispejjeż, speċjalment għal inċidenti fit-toroq;

31.

jinnota li għat-trasport tal-passiġġieri, b’mod partikolari t-trasport bl-ajru, is-sigurtà tal-passiġġieri tiddependi mhux biss fuq il-kwalità teknika, iżda wkoll fuq evalwazzjoni regolari tal-ekwipaġġi u titjib kontinwu fl-istandards tas-sikurezza, u jistieden lill-korpi kompetenti biex jieħdu azzjoni immedjata f’dawn l-oqsma speċifiċi;

32.

jilqa’ l-inizjattiva Shift 2Rail u l-promozzjoni tal-proġett “Blue Belt”, filwaqt li jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li ma kienx hemm biżżejjed progress biex jaqilbu għal trasport bil-ferrovija u fuq passaġġi fuq l-ilma, jew għal trasport marittimu, minkejja l-konġestjoni fit-toroq u fl-ajru. Ferroviji u vapuri jistgħu jkomplu jikkontribwixxi biex jintlaħqu l-miri ta’ tnaqqis tal-emissjonijiet tal-gassijiet b’effett ta’ serra kif ukoll ta' inċidenti. Għalhekk għandhom jitħeġġu l-iżvilupp u l-implimentazzjoni tan-netwerk TEN-T, l-unifikazzjoni tal-kriterji u l-istandards bejn id-diversi amministrazzjonijiet ferrovjarji u l-aċċess faċli ta' operaturi ġodda fil-qasam tal-kompetizzjoni ħielsa;

33.

jilqa' l-implimentazzjoni konkreta tal-programm “Il-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa” iżda huwa mħasseb minħabba li l-pjan Juncker ser jixrob EUR 2,7 biljun meta tqis li l-baġit għall-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa diġà mhuwiex biżżejjed biex jinħoloq in-netwerk trans-Ewropew għat-trasport; jiddispjaċih, f'dan ir-rigward, li hemm nuqqas ta' investiment ovvju tal-Unjoni Ewropea f'sistema tat-trasport effiċjenti u sostenibbli u fit-tranżizzjoni ekoloġika;

34.

wara l-aħħar rapport tal-Qorti Ewropea tal-Awdituri, jitlob lill-Istati Membri biex jieħdu miżuri biex jiġu eliminati punti ta’ konġestjoni fit-trasport f’passaġġi fuq l-ilma (relatati ma’ pontijiet, serraturi u l-wisa’ tax-xmara, eċċ.), jikkoordinaw l-azzjoni tagħhom, idaħħlu proġetti infrastrutturali biex jitlestew, u jimplimentaw l-pjani ta’ manutenzjoni;

35.

jinnota n-nuqqas ta’ kwalunkwe referenza għal trasport integrat marittimu jew fuq passaġġi tal-ilma interni u t-trasport bl-ajru, jew għall-iżvilupp ta’ idroplani, u jitlob biex dawn jiġu inklużi fl-ippjanar tat-trasport;

36.

jappoġġja l-inizjattiva tal-Ajru Uniku Ewropew, u jistieden lill-Kummissjoni Ewropea biex tippreżenta sistema trasparenti ta’ allokazzjoni ta' slots sabiex jitjieb l-użu ta’ ajruporti, fl-interess tal-kompetizzjoni. Il-Kumitat jinnota d-dewmien osservat matul it-tlugħ u l-inżul tal-ajruplani, li huwa fattur li joħloq spejjeż ogħla, u jitlob għal eżami tal-impatt ambjentali possibbli ta’ żieda fl-altitudnijiet tat-titjiriet, minħabba l-emissjonijiet tat-tniġġis fit-troposfera;

37.

jappella għal azzjoni kkoordinata bil-għan li jissaħħaħ it-trasport multimodali, fuq kollox bil-ħolqien tar-rabtiet meħtieġa mal-punti nodali (bħall-ajruporti, il-portijiet u ċ-ċentri intermodali tat-trasport), u jenfasizza l-ħtieġa ta' koordinazzjoni fil-fruntieri tal-Istati Membri, li tista’ tiġi provduta mir-Raggruppamenti Ewropej ta’ Kooperazzjoni Territorjali (REKT);

38.

jilqa’ b’sodisfazzjon il-progress li sar fir-rigward ta’ tiftix għal sorsi u metodi alternattivi ta’ finanzjament ta’ proġetti ewlenin tat-trasport, li jirrikjedu ppjanar u finanzjament fit-tul. Il-Kumitat, madankollu, jiġbed l-attenzjoni għad-differenza fl-approċċ adottat biex jippromovi sorsi alternattivi u għan-nuqqas ta’ żieda ta’ għajnuna li tkun marbuta mal-livell ta’ “indafa” tal-mod ta’ propulsjoni alternattiv inkwistjoni. Jirrakkomanda, għalhekk, li jiġi pprovdut appoġġ aktar effettiv għal modi ta’ propulsjoni li ma jipproduċux emissjonijiet jew li jipproduċu ammont minimu u li għalihom l-infrastruttura diġà teżisti u taħdem b’mod affidabbli (li hu, pereżempju, il-każ ta’ trammijiet u trolleybuses);

39.

jenfasizza li l-iżviluppi teknoloġiċi u leġislattivi fis-settur tat-trasport kollu ser jirrikjedu ħiliet ġodda min-naħa tal-utenti. Il-Kumitat jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni Ewropea biex jieħdu kont tal-ħtieġa għal miżuri ta’ taħriġ kontinwu u jqisu l-ispejjeż tagħhom fl-istadju tad-disinn u tal-ippjanar sabiex ikunu jistgħu jiġu implimentati b’mod sħiħ;

40.

jenfasizza l-bidliet mgħaġġla fil-kundizzjonijiet tax-xogħol fis-settur tat-trasport u jappella lill-Kummissjoni Ewropea u lill-Istati Membri biex jarmonizzaw l-istandards u d-drittijiet soċjali, bil-għan li jittejbu l-kundizzjonijiet tax-xogħol u tiġi skoraġġuta l-kompetizzjoni inġusta;

41.

jenfasizza li trasport aktar nadif jitlob miżuri paralleli sabiex jiġi promoss l-ivvjaġġar permezz tat-trasport pubbliku, kif ukoll ir-riċerka f'karburanti aktar nodfa u f’magni aktar effiċjenti. Għal dan huwa essenzjali li jiġu implimentati politiki li jsaħħu l-użu ta’ vetturi ibridi u tat-trasport ferrovjarju bi trazzjoni elettrika;

42.

jenfasizza l-importanza ta’ innovazzjoni teknoloġika xprunata minn karburanti alternattivi u infrastruttura mġedda għal ekonomija sostenibbli, favur l-ambjent u b’livell baxx ta’ emissjonijiet ta’ karbonju sabiex il-kumpaniji Ewropej ikunu jistgħu jespandu l-esportazzjonijiet, jistimulaw it-tkabbir u joħolqu l-impjiegi;

43.

itenni l-appoġġ tiegħu għall-isforzi tal-Unjoni fil-livell internazzjonali biex tesporta l-mudelli tat-trasport tagħha permezz ta’ parteċipazzjoni attiva f’fora internazzjonali;

44.

il-kwalità u s-sikurezza tan-netwerks tat-trasport Ewropej, li huma bbażati fuq standards għoljin, huma eżempju għal pajjiżi terzi u fl-istess ħin jikkontribwixxu għas-sikurezza pubblika u l-kwalità tal-ħajja Ewropea. L-esportazzjoni ta’ standards Ewropej u l-ftuħ tas-swieq internazzjonali fl-istess ħin isaħħu l-kompetittività tal-industrija Ewropea;

45.

jinnota li s-settur tat-trasport huwa estremament kumpless, u jinkludi oqsma bħalma huma l-infrastruttura, it-teknoloġiji tal-informazzjoni, ir-riċerka u l-innovazzjoni, l-ispeċifikazzjonijiet tal-vetturi u l-imġiba tal-utent, biex insemmu biss xi ftit. Il-KtR jappella lill-Istati Membri u lill-istituzzjonijiet tal-UE biex jagħtu l-attenzjoni li hemm bżonn lill-koordinazzjoni b'suċċess ta' dawn l-oqsma differenti, b’livell minimu ta’ burokrazija u f’kooperazzjoni mill-qrib mal-awtoritajiet lokali u reġjonali, sabiex jinkisbu l-aqwa riżultati.

12.6.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 195/15

1.

jinnota li fir-rapport tagħha COM(2014) 354 final tat-13 ta’ Ġunju 2014, imfassal abbażi tad-data disponibbli f’nofs Marzu 2014, il-Kummissjoni Ewropea tikkunsidra li s-sitwazzjoni tas-suq tal-ħalib hija favorevoli, fuq medda qasira u medja ta' żmien, u li t-tneħħija tal-kwoti għandha sseħħ. Il-Kummissjoni tirrikonoxxi li għad baqa’ xi kwistjonijiet li jridu jiġu indirizzati, iżda tikkunsidra li, f’dan l-istadju, għadu kmieni wisq biex jitkejjel l-impatt ta’ tmiem il-kwoti, u tixtieq tistenna sal-2018 biex tħejji proposti leġislattivi ġodda;

2.

iqis li sa minn Marzu 2014, dan l-iżvilupp favorevoli ħafna tas-suq u l-prezzijiet inqaleb taħt l-influwenza ta' tliet fatturi: produzzjoni dinjija qawwija, id-domanda globali li naqset u l-embargo Russu. F’kuntest ta’ żieda kbira fil-produzzjoni Ewropea, dawn it-tliet elementi diġà qed jikkontribwixxu għal tnaqqis sinifikanti fil-prezz tal-ħalib;

3.

jinnota li t-tbassir għall-ewwel nofs tal-2015 juri tnaqqis fil-prezzijiet u ħażniet ta’ prodotti tal-ħalib li jistgħu jaqbżu lil dawk tal-2009 b'differenzi konsiderevoli bejn l-Istati Membri, u kultant anki fi ħdan l-istess Stati Membru;

4.

jinnota li fir-rapport tal-Kummissjoni s-sistema ta’ kuntrattar għadha marġinali fil-volum u dan idgħajjef l-ibbilanċjar mill-ġdid tal-poter favur il-produtturi. Il-kooperattivi, li huma responsabbli għal aktar minn 60 % tal-ħalib fl-Ewropa, kienu eżentati mis-sistema ta' kuntrattar u l-kontroll tal-produzzjoni, billi ħabbru minn qabel li huma ser jiġbru l-ħalib kollu tal-produtturi membri tagħhom. Dan kollu jillimita serjament l-ambitu tal-miżuri tal-“pakkett tal-ħalib”;

5.

jinnota li ż-żieda qawwija ħafna fil-produzzjoni u l-ġbir fl-Unjoni Ewropea kollha fl-2014 turi tajjeb li s-sistema ta' kuntrattar ma kellhiex – u mhux se jkollha –effett fuq il-kontroll tal-provvista globali fl-UE, peress li l-azjendi tal-ħalib ormaj huma f’kompetizzjoni miftuħa ma’ xulxin;

6.

jinnota li s-settur tal-kummerċjalizzazzjoni, l-aħħar ħolqa fil-katina alimentari tal-ħalib, ta' spiss juża l-ħalib u l-prodotti tal-ħalib destinati biex jinbiegħu lill-konsumatur bħala lixka, hekk kif jiġu offruti bi prezzijiet baxxi u jgħaddi dan it-tnaqqis lura tul il-katina lis-settur tal-produzzjoni, li fl-aħħar mill-aħħar huwa dak li jbati l-konsegwenzi ta’ dawn il-politiki kummerċjali aggressivi, bir-riżultat li f’ħafna każijiet il-produttur jirċievi ammont li ma jkoprix l-ispejjeż tiegħu tal-produzzjoni;

7.

jinnota li l-miżuri speċifiċi, mhux previsti fil-“pakkett tal-ħalib”, adottati wara l-embargo tar-Russja, huma b’mod ċar insuffiċjenti minħabba t-telf imġarrab minn Awwissu 2014 'l hawn;

8.

jinnota li l-possibbiltà ta' ġestjoni tal-provvista għad-denominazzjoni protetta tal-oriġini (DPO), permessa mill-“pakkett tal-ħalib”, jidher li għadha qed tintuża ftit li xejn (tliet ġobnijiet fi Franza u tnejn l-Italja), u jixtieq ikollu aktar informazzjoni mill-Kummissjoni Ewropew dwar l-applikazzjonijiet pendenti u jitlob għall-promozzjoni ta' din il-possibbiltà fl-Istati Membri u li l-Kummissjoni tissimplifika l-aċċess għall-iskemi tad-denominazzjoni protetta ta' oriġini (DPO) u tal-indikazzjoni ġeografika protetta (IĠP);

9.

jinnota li l-analiżi mwettqa għall-konferenza “Is-settur tal-ħalib Ewropew: l-iżvilupp lil hinn mill-2015” tal-24 Settembru 2013, kif ukoll ir-rapport COM 2014-2024 juru li ż-żieda fil-produzzjoni tal-ħalib tal-UE tiddependi l-ewwel nett mis-suq dinji, li jirrappreżenta biss 7 % tal-produzzjoni dinjija iżda hija kompetittiva ħafna. It-trab tal-ħalib jikkostitwixxi żewġ terzi ta’ tunnellati fornuti minn tliet esportaturi prinċipali: l-UE, in-New Zealand u l-Istati Uniti. L-OECD u l-FAO jbassru li d-domanda globali għall-prodotti tal-ħalib se tikber b’madwar 2 % fis-sena sal-2023. Hemm ħtieġa kontinwa biex jiġu identifikati u żviluppati swieq ġodda, jikber is-sehem tas-suq globali tal-UE, jiġi żgurat aċċess ġust għall-esportaturi tal-UE u jiġi stimolat it-tkabbir fl-esportazzjoni. It-titjib fit-trasferiment tal-għarfien, ir-riċerka, l-innovazzjoni u l-miżuri għat-titjib tal-kwalità u t-tikkettar ser iġibu aktar valur miżjud għall-prodotti tal-ħalib tal-UE u jżidu l-kompetittività tagħhom fis-suq intern u fis-suq dinji;

10.

jinnota li din l-analiżi ta’ Settembru 2013 tipprevedi li, maż-żmien, ammont dejjem jikber ta’ ħalib prodott fl-Unjoni Ewropea se jinbidel fi prodotti b’valur miżjud ogħla, aspejjeż ta’ produzzjoni tal-massa mhux ipproċessata;

11.

jinnota li l-analiżi tirrikonoxxi l-iżbilanċ li qed jikber fid-distribuzzjoni tal-valur miżjud tul il-katina tal-provvista tal-prodotti tal-ħalib, favur il-proċessuri;

12.

jinnota li huwa ġeneralment rikonoxxut li t-tneħħija tal-kwoti ser twassal għal aktar konċentrazzjoni tal-produzzjoni tal-ħalib f’azjendi agrikoli ikbar u f'ċerti reġjuni tal-Unjoni Ewropea;

13.

iqis li l-UE m’għandhiex għodod operattivi biex tillimita l-volatilità tal-prezzijiet tal-ħalib mir-razzett;

14.

jinnota wkoll li parti kbira mill-investimenti reċenti fis-settur tal-ħalib Ewropew jiffokaw iktar fuq it-torrijiet għat-tnixxif tat-trab tal-ħalib milli fuq l-ipproċessar tal-ħalib fi prodotti b’valur miżjud għoli bħall-ġobnijiet (50 % fuq it-trab tal-ħalib kontra l-20 % fuq il-ġobnijiet (1));

15.

iqis din il-konċentrazzjoni ta’ produzzjoni fl-azjendi agrikoli ikbar fiha nnifsha mhux garanzija tal-effettività jew id-dħul, kif juri l-eżempju Daniż;

16.

jinnota li, għall-perjodu ta wara l-kwoti, diversi studji (2) jikkonfermaw il-konċentrazzjoni tal-produzzjoni tal-ħalib fl-aktar żoni produttivi li għandhom l-akbar densità tal-produzzjoni tal-ħalib u l-ispejjeż tal-ġbir l-aktar baxxi, u t-tnaqqis jew l-abbandun tal-produzzjoni tal-ħalib f’reġjuni kkunsidrati bħala żvantaġġati jew vulnerabbli. Jinnota li f’dawn ir-reġjuni, kemm jekk huma periferiċi, muntanjużi jew dawk ultraperiferiċi, il-produzzjoni tal-ħalib hija attività ekonomika diffiċilment sostitwibbli, li għandha wkoll rwol importanti fil-livell soċjali u ambjentali;

17.

jiddispjaċih li m'hemm l-ebda studju speċifiku, jew inkella ftit, dwar id-destin ta’ żoni żvantaġġati f’każ ta’ abbandun gradwali tal-produzzjoni tal-ħalib, bir-rapport tal-Kummissjoni tal-2014 dwar l-implimentazzjoni tal-Pakkett tal-Ħalib li jinnota li għadu kmieni wisq biex jitkejjel l-impatt tiegħu fuq iż-żoni żvantaġġati.

18.

jiddispjaċih, b’mod partikolari, li m'hemmx studji speċifiċi li jiffokaw fuq ir-reġjuni fejn il-produzzjoni tal-ħalib hija determinanti għall-ħolqien u ż-żamma tal-impjiegi, kif ukoll hija lieva strateġika għal setturi ekonomiċi oħra bħat-turiżmu. Dawn iż-żoni rarament huma kkalkulati bħala għadd ta’ rziezet u impjiegi lokali, u qatt ma jkunu kkalkulati mil-lat tal-kontribut għall-beni pubbliċi (il-kwalità tal-ilma u l-pajsaġġi, il-bijodiversità, il-kwalità tal-prodotti, it-turiżmu ekoloġiku u s-swieq reġjonali, eċċ.) jew għal setturi ekonomiċi oħra;

19.

jinnota li l-iżjed studji reċenti tal-Kummissjoni u l-esperti jipprevedu aċċellerazzjoni tal-abbandun tal-produzzjoni tal-ħalib fi kważi l-pajjiżi kollha tal-Unjoni Ewropea (bl-eċċezzjoni tal-Polonja), meta tqis li t-trobbija ta' bhejjem tal-ħalib ħafna drabi hija l-attività agrikola ewlenija; dan huwa ta' ħsara għall-kapaċità li ż-żoni rurali jżommu l-popolazzjoni tagħhom;

20.

iqis ukoll li huwa urġenti li, għaż-żoni “intermedjarji” għall-kultivazzjoni tar-raba' u t-trobbija tal-bhejjem, jiġi kkwantifikat it-telf totali ta’ impjiegi li jirriżulta mill-abbandun tal-produzzjoni tal-ħalib favur iċ-ċereali;

21.

jenfasizza li l-miżuri tax-xibka ta’ sikurezza eżistenti bħall-intervent pubbliku u l-għajnuna għall-ħżin privat mhumiex għodod adegwati biex tiġi indirizzata l-volatilità persistenti jew il-kriżi fis-settur tal-ħalib, li ġiet aggravata aktar mill-embargo Russu, li affettwa partikolarment il-pajjiżi Baltiċi u l-Finlandja;

22.

jinnota li l-aħħar tbassir ippubblikat mill-Kummissjoni Ewropea, minkejja tmiem il-kwoti, juri żieda limitata tal-produzzjoni Ewropea, b’mod partikolari minħabba restrizzjonijiet ambjentali dejjem aktar akuti f’xi Stati Membri. Madankollu, iż-żieda fil-produzzjoni fl-2014 turi li t-taħlita ta’ prezz tajjeb tal-ħalib u sena favorevoli għall-għalf wasslet għal eċċess konsiderevoli u għalkollox imprevist ta' ħalib;

23.

jinnota li, skont il-Kummissjoni, il-prezz medju tal-ħalib għandu jkun ta’ madwar EUR 350 għal kull tunnellata matul il-perjodu 2016-2024, b’varjazzjonijiet bejn it-EUR 300 u l-EUR 400 kull tunnellata matul tmien snin minn għaxra, u dawn għandhom ikunu aktar severi matul sentejn minn għaxra;

24.

iqis li din il-volatilità, it-taqlib konsiderevoli li din ser toħloq, kif ukoll l-inċertezza li ser tqiegħed fuq is-settur tal-ħalib fit-territorju Ewropew huma inkompatibbli ma’ investimenti sinifikanti fl-irziezet u l-introduzzjoni ta’ produtturi ġodda, u ser ikunu partikolarment sensittivi fiż-żoni muntanjużi jew ir-reġjuni ultraperiferiċi, karatterizzati minn limitazzjonijiet akbar u inqas possibbiltajiet ta' ekonomiji ta' skala;

25.

barra minn hekk jinnota li l-kumpaniji tal-Unjoni Ewropea qed jiffaċċjaw kompetizzjoni minn esportaturi dinjija oħrajn, li huma ftit iżda b’saħħithom (New Zealand, l-Istati Uniti u l-Awstralja,) li għandhom aċċess storiku għas-swieq Asjatiċi u għandhom influwenza deċiżiva fuq il-prezzijiet tas-suq dinji tal-prodotti tal-ħalib;

26.

iqis li ma għandniex infixklu t-tkabbir tas-suq dinji maż-żieda fid-domanda dinjija – peress li din tal-aħħar hija pjuttost regolari fuq medda medja u twila ta’ żmien billi s-suq dinji jimxi b'mod aktar imprevedibbli, u huwa responsabbli biss għal 7 % tal-produzzjoni u għal xi produzzjoni żejda f’ċerti pajjiżi;

27.

iqis li huwa inaċċettabbli li l-prezzijiet tal-ħalib mill-azjenda agrikola fl-Ewropa jkunu marbuta tant mill-qrib mal-prezzijiet dinjija, meta wieħed iqis li 90 % tal-produzzjoni tal-Unjoni Ewropea tinbiegħ fis-suq Ewropew;

28.

iqis li d-domanda għall-prodotti tal-ħalib u l-opportunitajiet ta’ esportazzjoni se jiġu esposti għall-effetti ta’ diversi ftehimiet ta’ kummerċ ħieles u ftehimiet kummerċjali reġjonali li qed jiġu negozjati;

29.

jinnota li r-riskju ewlieni assoċjat ma’ dawn il-ftehimiet għat-trobbija tal-bhejjem tal-ħalib fl-industrija Ewropea, u għall-konsumatur, huwa li jitbaxxew l-istandards tal-kwalità u s-sigurtà tas-saħħa għaċ-ċittadini Ewropej, iżda wkoll in-nuqqas ta’ rikonoxximent tad-DPO kif mitlub mill-industrija tal-ħalib;

30.

jikkunsidra wkoll li l-ftehim li qed jiġi nnegozjat bħalissa mal-Istati Uniti dwar l-armonizzazzjoni u t-tnaqqis sostanzjali fid-dazju, imsemmija fil-mandat tan-negozjati tal-UE, jirrappreżenta opportunitajiet iżda wkoll riskji għas-settur tal-ħalib, notevolment marbuta mad-dazji doganali għall-prodotti tal-ħalib, normalment ħafna ogħla mil-livell Ewropew, filwaqt li s-sostenn għall-produtturi tal-ħalib huwa msaħħaħ mill-Farm Bill tal-Istati Uniti 2014-2018;

31.

jinnota li l-UE qiegħda fil-proċess li tikkonkludi Ftehim ta’ Sħubija Ekonomika mal-Afrika tal-Punent dwar it-tneħħija ta’ dazji tad-dwana ma' dan il-grupp ta' pajjiżi, għal mill-inqas 75 % tal-esportazzjonijiet tagħha, fosthom it-trab tal-ħalib. Madankollu, esportazzjonijiet kbar tal-Unjoni Ewropea se jdgħajfu l-iżvilupp tat-trobbija tal-bhejjem tal-ħalib u l-iżvilupp ta’ azjendi żgħar tal-ħalib f’dawn il-pajjiżi u jħaffu l-migrazzjonijiet tal-popolazzjonijiet rurali lejn il-bliet u lejn l-Ewropa;

32.

jinnota li taħt il-PAK il-ġdida (2014-2020), is-settur tal-prodotti tal-ħalib jibbenefika minn xibka ta’ sikurezza marbuta ma' qafas regolatorju li jippermetti li l-Kummissjoni tirreaġixxi f'ċirkostanzi eċċezzjonali;

33.

iqis li l-livell tax-xibka attwali ta’ sikurezza (EUR 217/t) huwa baxx wisq biex jikkostitwixxi protezzjoni fil-każ ta' tnaqqis fil-prezz tal-ħalib;

34.

jipproponi lill-Kummissjoni biex tassigura li l-prezz tax-xiri b'intervent jirrifletti aħjar l-ispejjeż tal-produzzjoni u jadatta aħjar għal tibdil fis-suq. Il-prezz tax-xiri b'intervent attwali, li ma nbidilx mill-2008, jeħtieġ li jiġi rivedut sabiex jitqiesu l-ispejjeż tal-produzzjoni u tal-input dejjem jiżdiedu u għandu jiġi rivedut fuq bażi regolari;

35.

Jinnota, għal dawk il-pajjiżi li jkunu ddeċidew li jagħmlu obbligatorji l-kuntratti tal-ħalib, li l-ħolqien tal-organizzazzjonijiet tal-produtturi ma rnexxilux jilħaq l-iskop li għalih inħoloq, peress li l-proċessuri komplew jinnegozjaw kuntratti b’mod dirett mal-produtturi billi imponew fuqhom tul ta’ żmien qasir ħafna ta’ kuntratti u mingħajr garanzija tal-prezzijiet tal-ħalib; għalhekk jipproponi li tingħata prijorità, minflok kuntratti diretti bejn il-produtturi u l-imħaleb, l-istabbiliment ta’ organizzazzjoni ta’ produtturi reġjonali u territorjali, mhux dipendenti fuq maħleb wieħed, fuq l-istess linji ta’ dak li jeżisti u jaħdem fil-Quebec, u li jirċievu ħafna aktar setgħa għan-negozjar;

36.

iqis li huwa essenzjali li jissaħħaħ ir-rwol tal-organizzazzjonijiet tal-produtturi sabiex dawn jaqdu rwol ekonomiku ċar fil-ġestjoni tal-prezz u l-ġestjoni tal-provvista;

37.

jipproponi li tittejjeb l-effettività tas-sistemi ta’ kuntratti billi tiġi estiża l-iskema għas-settur kollu, inklużi b'mod speċjali l-bejjiegħa kbar;

38.

iħeġġeġ lill-produtturi sabiex jipparteċipaw u jidħlu f'organizzazzjonijiet li jkunu kapaċi jipproċessaw il-ħalib, waqt li jitnaqqas in-numru ta' ħoloq fil-katina tal-ħalib;

39.

iħeġġeġ li jiġi promoss il-konsum intern tal-prodotti tal-ħalib fl-UE, u li jiġu adottati r-regoli dwar it-tikkettar li jipprovdu informazzjoni sħiħa dwar l-oriġini, il-metodu ta' produzzjoni, il-proċessi industrijali użati, eċċ.

40.

jipproponi li s-settur tal-kummerċjalizzazzjoni jiġi pprojbit milli juża prattiki li jinvolvu t-trivjalizzazzjoni tal-ħalib u tal-prodotti tal-ħalib bil-għan li ma jintużawx bħala lixka fil-politiki kummerċjali tiegħu.

41.

jipproponi li jittejjeb il-funzjonament tal-Osservatorju Ewropew tal-Ħalib (European Milk Market Observatory), u jkunu disponibbli l-mezzi neċessarji biex jiġi żgurat li l-Osservatorju jsir strument ġenwin ta’ tmexxija u mhux biss ta' osservazzjoni a posteriori. Għal dan l-għan, fl-osservatorju għandha tiġi stabbilita sistema ta' twissija bikrija effiċjenti għal kriżijiet emerġenti tas-suq. Għal dan l-għan, huwa essenzjali li l-Osservatorju jipprovdi data kull xahar u f’livell aktar dettaljat minn dak tal-Istati Membri, sabiex jikkunsidra d-diversità tas-sitwazzjonijiet bejn ir-reġjuni Ewropej; Il-Kummissjoni għandha tikkomunika lill-Istati Membri u lill-partijiet interessati t-twissijiet bikrija u immedjatament tieħu il-miżuri kollha meħtieġa;

42.

ifakkar li l-Istati Membri jistgħu jagħżlu għajnuna akkoppjata fakultattiva għall-produtturi tal-ħalib, sa ċertu perċentwal tal-pakkett nazzjonali tagħhom tal-Pilastru I, u jistgħu jagħtu pagament sa 5 % tal-pakkett nazzjonali tagħhom għal żoni li jiffaċċjaw restrizzjonijiet naturali. Għar-reġjuni ultraperiferiċi tal-Unjoni Ewropea, id-dispożizzjonijiet POSEI (“Il-Programm ta' Soluzzjonijiet Speċifiċi Relatati mal-Periferiċità u l-Insularità”) huma mfassla biex iqisu l-iżvantaġġi ġeografiċi u ekonomiċi ta’ dawn iż-żoni, iżda mhux biex jittrattaw kriżijiet ikkawżati mid-deregolamentazzjoni tas-suq tal-ħalib;

43.

iqis li sabiex tiġi rikonoxxuta l-eżistenza ta’ nfiq żejjed fil-produzzjoni u l-ipproċessar fir-reġjuni ultraperiferiċi, hemm bżonn ta' riżorsi addizzjonali għall-programm POSEI, li jippermettu li jiġu kkumpensati l-produtturi tal-ħalib għall-effetti li jirriżultaw mid-deregolamentazzjoni tas-swieq u li jagħtuhom il-garanzija li jibqgħu kompetittivi meta mqabbla mal-produtturi fil-bqija tal-Ewropa;

44.

jibża’, madankollu, li jekk kull pajjiż jista' jagħmel l-għażla tiegħu, ser ikun hemm firxa wiesgħa ta’ tipi u livelli ta’ appoġġ fost il-bdiewa fl-Unjoni Ewropea u li r-riallokazzjonijiet jibqgħu ta' spiss wisq baxxi meta mqabbla mad-differenzi fl-ispejjeż tal-produzzjoni;

45.

jinnota li l-Istati Membri jistgħu jindirizzaw il-ħtiġijiet speċifiċi tas-settur tal-ħalib b’approċċ strateġiku billi jfasslu sottoprogrammi tematiċi mfassla apposta u maħsuba biex, pereżempju, jiġi limitat ir-ristrutturar tas-settur tal-prodotti tal-ħalib;

46.

jinnota li l-appoġġ għal żoni li jiffaċċjaw restrizzjonijiet naturali u restrizzjonijiet speċifiċi oħra jipprevedi aktar ħlasijiet ta’ kumpens għal dħul mitluf u spejjeż addizzjonali ta’ produzzjoni;

47.

iqis li dan għandu japplika wkoll għall-produtturi tal-ħalib fil-każ li jkunu jinsabu f’żona soġġetta għal restrizzjonijiet naturali. Dawn il-ħlasijiet huma partikolarment importanti biex jiġi evitat l-abbandun ta’ art agrikola u l-eżodu miż-żoni rurali;

48.

jinnota, madankollu, tnaqqis sinifikanti fir-riżorsi baġitarji disponibbli għall-politika ta’ żvilupp rurali fil-livell tal-Unjoni Ewropea, li jista’ jkollu l-effett ta' dewmien fil-modernizzazzjoni tal-azjendi agrikoli żgħar, li ma jħallihomx jissodisfaw ir-rekwiżiti ta’ protezzjoni ambjentali;

49.

għal futur aktar vijabbli, jinkoraġġixxi investiment sostenibbli fl-irżieżet u attivitajiet ta' estensjoni agrikola sabiex jitjiebu r-rendimenti tal-ħalib u l-effiċjenzi fir-razzett, eżempju permezz ta' faċilitajiet tal-ħlib aħjar, tgħammir imtejjeb, sistemi tal-ICT u biex jiġi żgurat post tax-xogħol aktar sigur; għaldaqstant jappoġġja l-miżuri addizzjonali mill-Kummissjoni Ewropea u l-BEI biex jiġu njettati l-investiment u l-likwidità fl-industrija;

50.

jibża’ li l-obbligu tal-kofinanzjament applikabbli għall-miżuri tal-Pilastru II ser iwassal għal differenzi kbar mil-lat ta' riżorsi baġitarji disponibbli fl-Istati Membri individwali;

51.

jirrikonoxxi l-bżonn ta' konsistenza tal-politiki tal-UE fl-indirizzar tal-kwistjonijiet tat-tibdil fil-klima u s-sigurtà alimentari u jirrakkomanda l-appoġġ tas-sistemi ta' produzzjoni tal-ħalib l-iktar effiċjenti fl-emmissjonijiet tal-karbonju u ambjentalment sostenibbli;

52.

jirrakkomanda, fil-qafas ta' approċċ strateġiku fit-tul, l-iżvilupp tal-appoġġ marbut mal-produzzjoni tal-ħalib f'reġjuni żvantaġġati, b'qafas legali msaħħaħ;

53.

jipproponi t-tisħiħ tal-programm “L-iskema għall-għajnuna għall-provvista ta' frott u ħaxix, banana u ħalib fl-istabbilimenti edukattivi” u jiddispjaċih dwar id-deċiżjoni meħuda mill-Kummissjoni Ewropea fil-Programm ta’ Ħidma tagħha tal-2015 biex tissospendi l-proposta leġislattiva li attwalment hija s-suġġett ta’ diskussjoni dwar din il-kwistjoni fil-Parlament Ewropew u l-Kunsill sakemm tistenna r-riżultati ta' valutazzjoni ġdida tal-iskemi tal-Frott għall-Iskejjel u l-Ħalib għall-Iskejjel;

54.

jikkunsidra li d-distribuzzjoni tal-ħalib fl-iskejjel jista’ jkollha impatt reali fuq livell reġjonali, billi tipprovdi provvista mmirata tal-prodotti lokali bi kwalità ambjentali għolja lill-awtoritajiet lokali u reġjonali permezz ta’ ktajjen qosra tal-provvista u billi tippermetti li t-tfal ikollhom rabta mill-ġdid mal-agrikoltura;

55.

jinnota li għandhom jintużaw bis-sħiħ il-miżuri tar-riċerka għall-iżvilupp ta' prodotti tal-ħalib innovattivi ta' valur għoli, fi swieq bi tkabbir għoli, bħall-prodotti nutrizzjonali mediċinali u l-prodotti nutrizzjonali għat-tfal żgħar u l-atleti;

56.

Iqis li għandha tingħata prijorità lir-riċerka, l-iżvilupp u l-innovazzjoni, sabiex jiġi żgurat li l-proċessuri jkunu jifilħu għall-kompetizzjoni internazzjonali.

57.

jinnota li fl-Istati Uniti, l-Att Agrikolu tal-2014 irreveda l-mekkaniżmu ta’ appoġġ għas-settur tal-ħalib. Il-programm il-ġdid tal-protezzjoni tal-marġni għall-produtturi tal-ħalib joffri kumpens meta d-differenza bejn il-prezz tal-ħalib u l-ispejjeż tal-għalf tal-annimali taqa’ taħt ċertu livell. Marġini minimu fuq l-ispiża tal-għalf huwa garantit mill-fondi pubbliċi; livelli ta' marġini ogħla jistgħu jintgħażlu għall-ispiża tal-produtturi. Dawn id-dispożizzjonijiet il-ġodda mingħajr limiti għall-merħliet il-kbar ser jgħinu biex iżidu l-produzzjoni u l-esportazzjonijiet tal-Istati Uniti;

58.

jinnota li fil-Kanada, l-aġġustament tal-produzzjoni għas-suq intern u l-indiċjar tal-prezz tal-ħalib huma bbażati fuq l-ispiża tal-produzzjoni reali aktar milli fuq il-prezzijiet globali. Dan il-mekkaniżmu jirriżulta fi prezz tal-ħalib ħafna aktar stabbli u ogħla milli dak fl-Ewropa. Dan l-istrument ta' kontroll tal-provvista jiddependi minn organizzazzjoni tal-produtturi miġbura f'uffiċċju wieħed biss għat-tqegħid fis-suq skont il-provinċja;

59.

jipproponi li l-Kummissjoni Ewropea tibni fuq dawn il-mudelli sabiex jiġi kkunsidrat mill-ġdid it-tip ta’ appoġġ u s-sistema ta’ organizzazzjoni għall-organizzazzjonijiet tal-produtturi tal-ħalib skont żoni ta’ produzzjoni kbar;

60.

jinnota li l-Kumitat għall-Agrikoltura tal-Parlament Ewropew adotta fit-23 u t-24 ta’ Jannar 2013 emenda ta’ kompromess dwar ir-rapport ta’ Dantin (dwar OKS unika) dwar strument li jipprovdi, fil-każ ta’ kriżi serja, appoġġ lill-produtturi li volontarjament inaqqsu l-produzzjoni tagħhom;

61.

jissuġġerixxi l-ħolqien ta’ osservatorju Ewropew tal-installazzjoni li janalizza d-data relatata mal-installazzjoni fis-settur tal-ħalib;

62.

jinnota li l-programm għall-awtonomizzazzjoni tas-suq, propost mill-European Milk Board, maħsub biex jiġi applikat meta s-suq tal-ħalib ikun mhedded, huwa proposta flessibbli u kosteffettiva li għandha tiġi eżaminata u vvalutata dwar il-fattibbiltà u l-effettività tagħha billi l-2014 tittieħed bħala sena ta' eżaminazzjoni;

63.

billi l-kodiċijiet tal-prattika volontarji mhux qed jaħdmu, jirrakkomanda li l-Kummissjoni Ewropea tressaq proposti biex tiżgura li dawk kollha involuti fil-katina tal-provvista alimentari, inkluż il-ħalib likwidu u l-prodotti tal-ħalib, jistgħu jiġu ttrattati b’mod ġust u biex tillimita kwalunkwe prattiċi antikompetittivi li mhumiex konsistenti maż-żamma ta’ ktajjen ta’ provvista sostenibbli;

64.

jistaqsi b’mod partikolari dwar il-possibbiltajiet offruti mill-OKS, b’mod partikolari fl-Artikoli 219, 221 u 222, sabiex tiġi implimenta proposta bħal din;

65.

jinnota li f’ħafna Stati Membri u reġjuni, il-produzzjoni tal-ħalib hija pilastru essenzjali tal-ekonomija reġjonali u tal-valur miżjud agrikolu. L-ipproċessar tal-ħalib f’ħafna tipi ta' ġobon, permezz ta’ tradizzjonijiet speċifiċi għal kull reġjun u nazzjon Ewropew u li jmorru lura eluf ta' snin, jikkontribwixxi b’mod deċiżiv għall-identità tar-reġjuni u jgħin għall-immaġni pożittiva tal-industrija agroalimentari Ewropea madwar id-dinja kollha. Barra minn hekk, is-settur tal-produzzjoni tal-ġobon jikkontribwixxi għaż-żamma tal-impjiegi f’żoni rurali, jiżgura l-ħarsien tal-pajsaġġi u jillimita t-telf ta’ art agrikola minħabba l-urbanizzazzjoni;

66.

jissuġġerixxi lill-istituzzjonijiet Ewropej jiżviluppaw b'mod urġenti strumenti flessibbli addizzjonali u effettivi għall-istabilizzazzjoni tas-suq tal-ħalib u, b'hekk, tad-dħul tal-produtturi tal-ħalib fi żmien ta' kriżi; b'mod speċjali permezz tal-estensjoni tal-effikaċja tal-miżuri għall-ġestjoni tar-riskji partikolarment fir-rigward tal-istabbilizzazzjoni tad-dħul kontra l-volatilità tal-prezzijiet tas-suq u l-garanzija tal-prezz tal-ħalib; sabiex tkun żgurata s-sigurtà tal-ikel għandna bżonn is-semplifikazzjoni, inqas burokrazija u tinqata' l-burokrazija żejda;

67.

jirrakkomanda lill-korpi tal-Unjoni Ewropea biex jippromovu l-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi ta' prodotti Ewropej tal-ħalib b’simboli uffiċjali ta’ kwalità (IGP, AOP, eċċ.) biex jitħeġġu l-investimenti fi pjattaformi loġistiċi għall-esportazzjoni, biex jiġi appoġġjat it-taħriġ ta’ professjonisti, jiġu promossi azzjonijiet ta’ promozzjoni mmirati lejn swieq emerġenti;

68.

jirrakkomanda lill-korpi tal-UE, li jsaħħu l-protezzjoni tal-prodotti DPO u IĠP Ewropej fil-kuntest ta’ ftehimiet internazzjonali li qed jissawru anke fid-dawl tal-ġlieda kontra l-iffalsifikar u kontra l-imitazzjonijiet tal-prodotti Ewropej;

69.

jitlob li, għaż-żoni muntanjużi li jipproduċu l-ħalib u għaż-żoni fit-Tramuntana tat-62 parallel li jipproduċu l-ħalib, ikun hemm konverġenza tal-konċessjonijiet kumpensatorji għall-iżvantaġġi naturali, tintradd lura l-għajnuna għall-ġbir tal-ħalib (kofinanzjata mill-baġit tal-politika agrikola komuni), ikun hemm appoġġ għall-promozzjoni u l-iżvilupp tat-tikketta “prodott tal-muntanji” għall-prodotti tal-ħalib, bil-kundizzjoni li jkun hemm livell suffiċjenti ta' awtosuffiċjenza alimentari;

70.

jitlob pjan ta’ żvilupp rurali kbir għall-pajjiżi Baltiċi, il-Bulgarija, ir-Rumanija, is-Slovenja, parti kbira mill-Polonja u l-Greċja. Dawn il-pajjiżi fil-fatt għandhom merħliet żgħar, fejn il-ħalib għadu jikkonċerna l-biċċa l-kbira tal-azjendi agrikoli, u l-futur tagħhom jidher kompromess wara l-għejbien tal-kwoti, minkejja li dawn l-azjendi agrikoli huma l-bażi tan-nisġa rurali tal-lum.

12.6.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 195/22

1.

jilqa' l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni Lejn approċċ integrat għall-Ewropa lejn il-wirt kulturali li għandha żewġ għanijiet, l-ewwel li tevalwa l-effetti konsegwenzjali ekonomiċi u soċjali tal-wirt kulturali, u t-tieni li tenfasizza l-fatt li l-Ewropa tinsab f'punt ta' bidla importanti fejn quddiemha għandha l-possibbiltà li tiffaċċja l-isfidi tas-settur tal-wirt kulturali permezz ta' approċċ strateġiku, globali u integrat. Il-Kumitat jilqa' b'mod partikolari l-enfasi tal-Komunikazzjoni fuq l-importanza li naħtfu l-opportunitajiet li jippermettulna li nħeġġu t-tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv u l-fatt li hija titlob li jsir użu tajjeb mill-fondi Ewropej għall-wirt kulturali. Il-Kumitat Ewropew tar-Reġjun jaqsam il-fehma tal-Kummissjoni li l-iskambju tal-aħjar prattika u ideat jitlob li fil-livelli lokali u reġjonali Ewropej ikun hemm kooperazzjoni iktar mill-qrib u koordinata u jipproponi l-kollaborazzjoni tiegħu għal dan;

2.

jagħraf il-ħidma produttiva favur il-wirt kulturali li wettaq il-Kunsill tal-Ewropa tul ħafna żmien u jitlob kollaborazzjoni mill-qrib kemm fil-leġislazzjoni kif ukoll fil-prattika. B'rabta mat-tema tal-komunikazzjoni, il-Kumitat jiġbed l-attenzjoni għall-Konvenzjoni Qafas ta' Faro dwar il-ħarsien tal-wirt kulturali, li tipproteġi l-forom kollha ta' wirt kulturali fl-Ewropa li flimkien huma bażi komuni ta' memorja, fehim reċiproku, identità, sens ta' appertenenza u kreattività (1). Fl-istess waqt il-Kumitat qiegħed isegwi mill-qrib il-forum dinji tal-UNESCO dwar il-kultura u l-industriji kulturali, b'għanijiet konformi mal-pożizzjoni tal-Kumitat Ewropew tar-Reġjuni, li jgħid li bħala parti mill-programm ta' żvilupp ta' wara l-2015, il-kultura u l-wirt kulturali għandhom jiġu integrati b'mod sħiħ b'rispett lejn il-prinċipju tas-sussidjarjetà (2);

3.

jenfasizza l-importanza tar-rwol li l-livelli kollha tal-gvern jistgħu jaqdu billi jinvolvu lill-partijiet interessati kollha fil-ħarsien u l-appoġġ tal-wirt kulturali tal-Ewropa, anki sabiex fid-dawl tal-isfidi tas-seklu 21, id-diversità tal-wirt kulturali titqies parti mill-irkupru ekonomiku. Skont it-Trattat ta' Lisbona, l-Unjoni għandha tirrispetta r-rikkezza tad-diversità kulturali u lingwistika tagħha u tassigura li jitħares u jiġi żviluppat il-wirt kulturali Ewropew (3). L-Unjoni għandha tikkontribwixxi fl-iżvilupp tal-kulturi tal-Istati Membri, filwaqt li tirrispetta d-diversità nazzjonali u reġjonali u l-prinċipju tas-sussidjarjetà, u tirriżalta l-wirt kulturali komuni (4). Mid-diversità kulturali, storika u soċjali jitwieldu l-innovazzjonijiet tal-ġejjieni fl-ekonomika, ix-xjenza, l-arti, il-politika u l-ħajja ta' kuljum;

4.

jenfasizza li l-wirt kulturali huwa parti integrali tas-setturi kulturali u kreattivi; huwa magħmul mill-ġabra sħiħa ta' riżorsi, beni u għarfien intanġibbli u naturali li ntirtu mill-passat, jista' jgħin fit-tfassil tal-għamla tal-lokalitajiet, il-bliet u r-reġjuni u jista' jikkontribwixxi b'mod konsiderevoli biex jintlaħqu l-għanijiet tal-Istrateġija Ewropa 2020 u biex tissaħħaħ il-koeżjoni soċjali. Il-wirt kulturali huwa valur u assi komuni li meta jiġi rikonoxxut jista' jgħin fl-iżvilupp ta' viżjoni għall-ġejjieni. Il-preservazzjoni, l-istima u l-garanzija tal-ġejjieni tal-wirt kulturali huma missjoni, responsabbiltà u għan komuni. Dwar il-protezzjoni u s-salvagwardja tal-wirt kulturali tal-Istati Membri tal-UE, il-Kumitat jaqbel mal-Komunikazzjoni li għandha tiġi enfasizzata l-importanza tal-Artikolu 36 tat-Trattat (5) ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 116/2009 dwar l-esportazzjoni ta’ oġġetti kulturali (6), kif ukoll id- Direttiva 2014/60/UE dwar ir-ritorn ta' oġġetti kulturali mneħħija illegalment mit-territorju ta' Stat Membru;

5.

iqis li r-rwol tal-wirt kulturali għadu sottovalutat. Fil-fatt l-għajnuna tal-Istat għal għanijiet marbuta mal-wirt kulturali dejjem tonqos. Fid-dawl tal-fatt li l-wirt kulturali huwa aktar minn valur ekonomiku u li r-restrizzjonijiet ekonomiċi jistgħu jaffettwawh, jeħtieġ li jinstabu wkoll modi ġodda ta’ finanzjament għall-konservazzjoni tal-wirt kulturali vast tal-Unjoni Ewropea. Għalhekk il-Kumitat jilqa' l-progress li għamlet il-Kummissjoni Ewropea f'termini ta' miżuri leġislattivi billi, fil-qafas tal-modernizzazzjoni tar-regoli tal-għajnuna mill-Istat, espandiet il-kamp ta' applikazzjoni tar-Regolament għal Eżenzjoni Ġenerali Sħiħa (7) għall-għajnuna bil-għan tal-promozzjoni tal-kultura u l-konservazzjoni tal-wirt kulturali; din l-evoluzzjoni tagħraf minn naħa l-importanza tal-wirt kulturali bħala fattur tal-ħolqien tal-impjieg u min-naħa l-oħra r-rwol tiegħu bħala sors ewlieni ta' identità u valuri tas-soċjetà: żewġ elementi li għandhom jitqiesu meta tiġi allokata l-għajnuna mill-Istat;

6.

jinnota li l-wirt naturali huwa parti intrinsika tal-wirt kulturali u jiddispjaċih li l-Komunikazzjoni ma tagħmilx referenza għalih. Jilqa' b'sodisfazzjon, f'dan ir-rigward, il-fatt li r-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 651/2014 (8) jirrikonoxxi b'mod ċar li “peress li l-wirt naturali ħafna drabi huwa kruċjali għat-tiswir tal-patrimonju artistiku u kulturali, il-konservazzjoni tal-patrimonju fit-tifsira ta' dan ir-Regolament għandha tiġi mifhuma li tkopri l-patrimonju naturali kollu marbut ma' patrimonju kulturali jew rikonoxxut formalment mill-awtoritajiet pubbliċi kompetenti ta' Stat Membru”;

7.

jilqa' l-idea, li ġiet introdotta riċentement fir-reviżjoni tad-Direttiva 2014/52/UE dwar l-evalwazzjoni tal-impatti fuq l-ambjent (9), li importanti wkoll li jitqies l-impatt potenzjali ta' proġetti pubbliċi u privati fuq il-wirt kulturali. Dawn id-dispożizzjonijiet Ewropej jistgħu jkollhom l-effett li jħeġġu l-adozzjoni ta' miżuri kulturali fil-livelli lokali u reġjonali kif ukoll impatt fuq l-iżvilupp integrat u l-vijabbiltà tal-ħarsien u l-preservazzjoni tal-patrimonju kulturali fil-qafas tal-pjani kumplessi ta' żvilupp urban u territorjali tagħhom;

8.

jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li l-qerda ta’ proprjetà kulturali kif ukoll skavi mhux awtorizzati u t-traffikar tal-artefatti kulturali jheddu s-sostenibbiltà u l-protezzjoni tal-wirt kulturali u jibqgħu kwistjoni li teħtieġ azzjoni kollettiva fil-livell Ewropew u dak internazzjonali. Tali azzjoni teħtieġ kanali miftuħin ta’ komunikazzjoni u kooperazzjoni mill-qrib li tinvolvi lill-Istati Membri tal-UE kif ukoll pajjiżi kandidati u pajjiżi terzi. Il-Kumitat jilqa’ l-introduzzjoni tas-Sistema ta’ Informazzjoni tas-Suq Intern (IMI), stabbilita permezz tar-Regolament (UE) Nru 1024/2012, u jistenna b’interess l-istabbiliment ta’ modulu tas-sistema IMI speċifikament maħsub għall-oġġetti kulturali, li għandu jiffaċilita l-implimentazzjoni tad-Direttiva 2014/60/UE;

9.

huwa tal-fehma li l-Kummissjoni għandha tindirizza b'mod effettiv in-nuqqas ta' data madwar l-UE dwar il-kontribut tal-wirt kulturali lejn it-tkabbir ekonomiku u l-koeżjoni soċjali. Għaldaqstant, jappella biex tinħoloq u tiġi implimentata bażi ta' data Ewropea li għaliha jistgħu jikkontribwixxu d-diversi proġetti żviluppati għal dan l-iskop (10). Huwa jinkoraġġixxi wkoll l-iżvilupp ta’ standards li jistgħu jkunu bażi biex isir xi analiżi tal-ispejjeż imqabbla mal-benefiċċji li jistgħu juru kemm hu kbir il-kontribut ekonomiku u soċjali tal-wirt kulturali, u jiġbdu l-attenzjoni għall-benefiċċju reali ta' dan il-wirt li jservi bħala bażi għal aktar miżuri ta’ konservazzjoni;

10.

jappoġġja l-metodu miftuħ ta' koordinazzjoni fil-qafas tal-Aġenda Ewropea għall-Kultura billi dan jistruttura l-kooperazzjoni kulturali permezz ta' għanijiet strateġiċi u jiffaċilita l-komunikazzjoni bejn l-Istati Membri, l-iskambju tal-aħjar prattika u t-tagħlim reċiproku. Il-KtR jitlob li flimkien mal-Kummissjoni Ewropea, tiġi eżaminata l-possibbiltà li mill-2015 l-Kumitat jiġi rappreżentat fi gruppi ta' ħidma previsti fil-pjan ta' ħidma l-ġdid għall-kultura. Il-Kumitat jisħaq, barra minn hekk, li r-rappreżentanti nazzjonali għandhom jikkonsultaw lill-partijiet interessati lokali u reġjonali b'mod sistematiku sabiex ikunu jistgħu jħejju l-mistoqsijiet tagħhom bl-iktar mod infurmat possibbli (11) u jiżguraw li l-għarfien espert u l-esperjenzi akkumulati fil-livell lokali u reġjonali flimkien mal-proposti kreattivi u innovattivi mibnija fuq ir-riżultati miksuba f'oqsma prinċipali, jintużaw tajjeb permezz tat-tixrid tal-aqwa prattika;

11.

jenfasizza li l-wirt kulturali huwa pilastru tal-identità lokali, reġjonali, nazzjonali u Ewropea. Il-preservazzjoni u l-ħarsien tiegħu, flimkien mat-tisħiħ tal-identità soċjali fil-livell lokali u reġjonali, huma fatturi essenzjali tas-sostenibbiltà li fuqhom iserrħu l-konservazzjoni tal-valuri komunitarji għall-ġenerazzjonijiet futuri u ż-żamma tal-ispeċifiċitajiet tradizzjonali u l-għarfien. Il-wirt kulturali huwa bbażat fuq is-soċjetà u jaqdi rwol ċentrali fil-ġlieda kontra l-faqar u l-esklużjoni soċjali peress li huwa sors ta' żvilupp ekonomiku u ta' koeżjoni soċjali; Fl-istess waqt, il-familjarizzazzjoni mal-wirt kulturali fil-livell lokali u reġjonali għandha tkun parti integrali ta' kull kurrikulu ta' edukazzjoni formali;

12.

jenfasizza li l-valuri kulturali lokali – il-kreazzjoni artistika, letterarja, awdjoviżiva u arkitetturali, il-ħidma kreattiva, il-kultura kontemporanja, l-artiġjanat, il-folklor, il-wirt arkeoloġiku, storiku, reliġjuż u etnografiku, id-djaletti, il-mużika, l-ikel, il-gastronomija, il-karatteristiċi tal-pajsaġġ u dawk naturali, l-għarfien espert tradizzjonali, il-kompetenzi, it-tradizzjonijiet ħajjin eċċ. huma marbuta mill-qrib mal-identità li għandha l-għeruq tagħha fil-wirt materjali, intanġibbli u naturali tal-komunitajiet. Il-KtR ifakkar li l-iżvilupp kulturali fil-livell lokali jsaħħaħ l-identità ta' belt jew reġjun u l-karattru distint tagħhom; mil-lat tar-rispett reċiproku, it-taħlita tal-identitajiet differenti jgħinu jibnu l-wirt kulturali komuni. Il-prodotti kulturali maħluqa b'dan il-mod jiġġeneraw valur lokali uniku. Dawn il-fatturi lokali huma importanti wkoll fil-livell Ewropew (12);

13.

ifakkar li l-wirt kulturali intanġibbli jiddetermina l-identità ta' reġjun u li l-valorizzazzjoni tiegħu tiffavorixxi l-iżvilupp reġjonali. Josserva li fil-qafas tal-kooperazzjonijiet transkonfinali u transnazzjonali, kien hemm bosta eżempji ta' prattika tajba fil-qasam tal-iżvilupp ta' strateġiji bbażati fuq riżorsi kulturali intanġibbli. Billi tiffoka fuq aspett uniku u partikolari, hija tiġbed l-attenzjoni lejn xi ħaġa li għandna nkunu kburin biha u ssaħħaħ fl-istess waqt l-attrattiva lokali u reġjonali mil-lat tal-kompetittività tal-intrapriżi (13) filwaqt li tgħin fil-ħolqien tal-impjiegi;

14.

josserva li l-ħarsien tal-wirt kulturali jikkontribwixxi għall-iżvilupp ta' sens ta' identità billi dan iżid l-għarfien dwar il-valuri tiegħu, billi jippromovi sens ta' appartenenza, billi joħloq konnessjoni ma' kunċetti ta' “placemaking” u bl-att ta' apprezzament innifsu. Dan jista' jikkontribwixxi fl-iżvilupp ta' sħubija soċjali u sħubiji pubbliċi-privati filwaqt li ż-żamma permanenti tal-konservazzjoni tal-wirt kulturali tista' toħloq l-impjiegi u tħeġġeġ l-ekonomija soċjali. F’dan ir-rigward, huwa tal-fehma li huwa importanti li jkun hemm skambju ta’ esperjenzi eżistenti fi Stati oħra fil-qasam tal-inventarju u l-ħarsien komprensiv tal-wirt lokali.

15.

iqis li huwa importanti li l-politika tal-iżvilupp sostenibbli tal-wirt kulturali jkollha impatt fuq perjodu qasir, medju u twil fuq it-titjib tas-sitwazzjoni ekonomika u l-kwalità tal-ħajja fir-reġjun konċernat. Il-wirt kulturali jista' jkun mutur tal-ippjanar tal-iżvilupp lokali u reġjonali inklużiv u l-iżvilupp tal-industriji kreattivi u jikkontribwixxi fit-tkabbir ekonomiku billi jkabbar l-aċċess għall-beni kulturali. Element importanti tal-kompetittività huwa attitudini ta' aċċettazzjoni ta' soluzzjonijiet innovattivi għall-preżervazzjoni tal-wirt kulturali, implimentat ukoll permezz ta' sħubijiet bejn il-pubbliku u l-privat;

16.

jinsisti fuq il-bżonn li fl-Istrateġija Ewropa 2020 jiġu integrati aħjar is-settur tal-wirt kulturali, il-kreattività u l-inizjattivi ewlenin marbuta u li jiġi żgurat li din l-istrateġija tqis l-elementi li juru l-kontribut tal-wirt kulturali fl-ekonomija;

17.

iqis neċessarju li jkun hemm iktar riżorsi disponibbli għas-setturi kulturali u kreattivi marbuta mal-wirt kulturali taħt il-baġit tal-fondi l-ġodda tal-UE (pereżempju l-FEŻR, il-FSE, il-FAEŻR u l-FES) u l-programmi (pereżempju l-programm Ewropa Kreattiva u s-Seba' Programm Qafas) tal-UE, u li l-wirt kulturali jiġi integrat aħjar fiċ-ċiklu finanzjarju l-ġdid tal-UE (2014-2020); jilqa' b'mod partikolari l-pjan ta' azzjonijiet fil-qasam tal-wirt kulturali fil-politiki u l-programmi tal-UE (14); jirrakkomanda li jiġu sfruttati r-riżorsi tal-UE sabiex jitfasslu u jiġu implimentati strateġiji lokali u reġjonali b'għanijiet kreattivi u innovattivi. Importanti ħafna li jinħolqu sinerġiji sodi bejn il-fondi u l-programmi Ewropej sabiex jiġu garantiti l-effikaċja u l-effiċjenza. Il-Kummissjoni Ewropea qed tikkontribwixxi permezz ta' linji gwida għall-koordinazzjoni, is-sinerġiji u l-komplementarjetà bejn il-Fondi Strutturali u ta' Investiment, l-Orizzont 2020 u programmi oħra tal-Unjoni mmexxija direttament mill-Kummissjoni fil-qasam tar-riċerka, l-innovazzjoni u l-kompetittività (15);

18.

jenfasizza li fil-qafas tal-iżvilupp tal-ekonomiji reġjonali u ta' strateġiji u programmi tal-iżvilupp reġjonali, territorjali u urban, importanti li jitqiesu l-preservazzjoni tal-kulturi u tar-riżorsi kulturali ta' valur, il-piż li jistgħu jerfgħu l-ambjent u r-reġjuni u kunsiderazzjonijiet marbuta mal-ħarsien tal-ambjent. Interventi, miżuri u strumenti li jirrispettaw l-ambjent u n-natura u huma effiċjenti mil-lat ta' enerġija, li jistgħu jegħlbu l-effetti ta' diżastri naturali (pereżempju l-għargħar) jew ikkawżati mill-bniedem, għandhom rwol importanti x'jaqdu fil-ġlieda kontra l-effetti tat-tibdil fil-klima u fejn tidħol l-effikaċja tal-iżvilupp ibbażat fuq l-assi lokali u reġjonali;

19.

importanti li jiġi sfruttat il-wirt kulturali tal-bini li jista' jagħti kompiti ġodda lill-bini kulturali bħala parti minn miżuri ta' riabilitazzjoni urbana u jikkontribwixxi bl-appoġġ tal-SMEs fl-impjieg u l-ħolqien tal-impjieg. Il-kredibbiltà professjonali tar-riabilitazzjoni tal-binjiet tiżdied meta l-intervent isir mhux biss b’materjali tradizzjonali, iżda b’tekniki tradizzjonali u dawk kontemporanji wkoll. Dan l-għarfien, kif ukoll il-monument innifsu, għandhom jiġu ppreservati u mgħoddija, fil-qafas ta’ taħriġ professjonali. Ser ikun hemm domanda fis-suq għal ħaddiema mħarrġa u speċjalizzati. Fil-livell lokali u reġjonali jeżistu bosta prattiki eżemplari fil-qasam tal-appoġġ u l-promozzjoni ta' ambjent kreattiv bl-użu tal-opportunitajiet tad-diversità kulturali u l-inkorporazzjoni ta' strateġiji kulturali fl-iżvilupp lokali u reġjonali bil-għan li jinkisbu l-għanijiet tal-Istrateġija Ewropa 2020, u l-Kumitat Ewropew tar-Reġjuni qiegħed jikkontribwixxi fit-tixrid tal-għarfien u l-iskambju tal-esperjenza fil-qasam. Dawn l-approċċi u l-mudelli prattiċi jiffavorixxu l-ħolqien ta' ekosistema kulturali sostenibbli u jħeġġu spirtu ta' intraprenditorija kulturali;

20.

jilqa' bi pjaċir il-fatt li, fil-qafas tal-valur ekonomiku tal-wirt kulturali, il-Kummissjoni tenfasizza l-industrija Ewropea tal-kostruzzjoni u l-investimenti fl-ambjent storiku li joħolqu l-impjieg u attivitajiet ekonomiċi ġodda; iħeġġeġ lill-awtoritajiet lokali u reġjonali jipparteċipaw fil-ġestjoni tal-wirt arkitetturali u l-bini storiku u ħafna drabi pubbliku, biex dawn jiġu sfruttati b'diversi modi sabiex minnhom isir qligħ u fl-istess ħin tinżamm is-sostenibbiltà; josserva wkoll li l-programm tal-Kapitali Ewropea tal-Kultura huwa kontribut importanti tal-Unjoni fil-preservazzjoni u l-għoti ta' dimensjoni ġdida lill-wirt arkitetturali u li permezz tiegħu ċertu numru ta' siti storiċi u żoni urbani jistgħu jingħataw ħajja ġdida flimkien ma' proċess ta' ġesjoni u riflessjoni relatati mal-wirt industrijali u l-art abbandunata;

21.

jenfasizza li l-awtoritajiet lokali u reġjonali, li jinsabu fl-eqreb livell tal-popolazzjoni, għandhom jieħdu rwol ewlieni fl-iżvilupp tar-responsabbiltà fil-qasam tal-ħarsien tal-ambjent mibni u naturali, fil-bidla favorevoli tal-mentalitajiet u l-mobilizzazzjoni tal-popolazzjoni f'dan ir-rigward. Il-monitoraġġ regolari tal-kondizzjonijiet ta' wirt mibni għandu jkun prattika komuni, l-awtoritajiet għandhom ukoll jinkoraġġixxu t-tixrid tal-prattiki ta’ manutenzjoni u t-taħriġ tal-uffiċjali u s-sidien tal-monumenti;

22.

itenni li fil-livelli kollha, il-politika dwar l-SMEs trid tqis u taħdem b'mudelli differenti ta' intrapriżi biex jinħolqu impjiegi u tkabbir ekonomiku kemm jista' jkun sostenibbli (pereżempju l-industriji kulturali u kreattivi) (16);

23.

qed jiġi rakkomandat li fl-oqsma kollha tal-wirt kulturali tiġi mħeġġa l-parteċipazzjoni tal-kapital privat, li xi drabi jeħtieġ inċentivi fiskali u l-iżvilupp ta' opinjoni pubblika responsabbli dwar il-preżervazzjoni tal-patrimonju materjali u immaterjali; ifakkar li s-settur privat spiss iwettaq rwol importanti fil-qasam tal-promozzjoni tal-kultura fil-qafas tar-responsabbiltà soċjali tal-intrapriżi, permezz tad-donazzjonijiet jew forom oħra ta' appoġġ, iżda li l-awtoritajiet lokali u reġjonali jistgħu jikkontribwixxu għall-ħolqien ta' ambjent li jiffavorixxi l-aħjar użu possibbli ta' din l-għajnuna (17);

24.

huwa konvint li l-wirt kulturali hu mutur b'saħħtu għall-iżvilupp lokali u reġjonali tal-popolazzjoni u joħloq beni materjali importanti bis-saħħa tal-promozzjoni ta' turiżmu kulturali sostenibbli, ta' kwalità u responsabbli, li l-iżvilupp tiegħu jserraħ fuq il-patrimonju materjali u immaterjali tal-komunitajiet lokali u reġjonali. Il-Kumitat Ewropew tar-Reġjuni jqis li diġà sar importanti ferm li jinħolqu sinerġiji bejn l-istrateġiji tat-turiżmu sostenibbli u l-industriji kreattivi lokali u reġjonali biex jiġi appoġġjat it-tkabbir tal-ekonomija u tal-impjiegi u jiġi faċilitat l-aċċess għall-kultura;

25.

jenfasizza, madankollu, l-importanza li jinstab il-bilanċ ġust bejn l-espansjoni tas-settur tat-turiżmu kulturali u l-ħarsien tal-wirt kulturali;

26.

f'dak li jirrigwarda l-isfruttar tal-potenzjal mutifunzjonali tal-wirt kulturali, jiġbed l-attenzjoni għall-itinerarji kulturali li bil-parteċipazzjoni tal-popolazzjoni u tal-atturi kollha kkonċernati, joffru kontribut apprezzabbli għat-tixrid tal-valuri kulturali lokali u reġjonali, fil-pajjiż u lil hinn mill-fruntieri tiegħu, filwaqt li jikkontribwixxu, b'mod kumpless, għall-impjiegi u l-ħolqien tax-xogħol kif ukoll għat-tħaddim tal-intrapriżi (pereżempju l-produzzjoni u t-trasport ta' prodotti lokali, ospitalità u ristoranti). L-itinerarji stabbiliti fuq il-bażi tematika (18), bħala karatteristika ta' unjoni, spiss iwasslu għal destinazzjonijiet ta' vjaġġar, lokalitajiet u rħula anqas magħrufa u b'hekk isaħħu d-diversità fl-offerta turistika u l-viżibbiltà tal-wirt kulturali (arkitettoniku, tal-pajsaġġ, kulinarju u immaterjali) taż-żoni rurali. Rotot kulturali (mogħdijiet għar-roti, għall-mixi, eċċ.) ukoll għandhom kontribut importanti x’jagħtu fit-titjib tas-saħħa tal-popolazzjoni;

27.

jinnota li, fil-qafas tat-turiżmu kulturali relatat mal-gastronomija, l-ispeċjalitajiet lokali huma meqjusa bħala element kulturali importanti li jiġbed lit-turisti bis-saħħa tal-ikel u l-prodotti agrikoli lokali u tradizzjonali. Jenfasizza li l-produzzjoni tal-ikel sostenibbli u l-miżuri intiżi għall-protezzjoni tad-diversità tal-wirt alimentari lokali u reġjonali jikkontribwixxu għall-ħolqien ta' impjiegi ġodda sostenibbli li jistgħu jaqdu rwol maġġuri fit-tkabbir u l-koeżjoni lokali u reġjonali;

28.

jinsisti fuq il-valur miżjud għoli tal-programmi ta' kooperazzjoni territorjali Ewropea għall-preżervazzjoni u l-appoġġ transkonfinali tal-wirt kulturali: bit-tneħħija tal-fruntieri, huma jagħtu aktar viżibbiltà lill-Ewropa u r-reġjuni tagħha, il-bliet u l-lokalitajiet tagħha bis-saħħa tal-kooperazzjoni lokali u reġjonali; fil-qasam tat-turiżmu kulturali, huma jiffavorixxu l-kummerċ tal-prodotti lokali, u f'dak li jirrigwarda l-industriji kreattivi, huma jippermettu l-iskambju tal-kompetenzi u l-għarfien, it-tisħiħ tal-ekonomija reġjonali u l-kisba ta' opportunitajiet ġodda. Huma jikkontribwixxu biex jevitaw it-telf ta' kompetenzi u artiġjanat tradizzjonali minħabba fl-isfidi demografiċi (19). Il-Kumitat iqis importanti li l-istrateġiji tal-iżvilupp makroreġjonali jkunu jistgħu jikkontribwixxu wkoll, fil-qafas tal-kooperazzjoni transnazzjonali, għall-koeżjoni soċjali, ekonomika u territorjali bit-trasformazzjoni tal-valuri tal-wirt kulturali Ewropew fi prodott turistiku u bl-implimentazzjoni ta' soluzzjonijiet innovattivi u kreattivi;

29.

jirrikonoxxi li waħda mill-isfidi tal-istrateġija diġitali għall-Ewropa hija d-diġitalizzazzjoni tal-wirt kulturali u tal-monumenti storiċi Ewropej, l-aċċessibbiltà tagħhom fuq l-internet u l-preżervazzjoni tagħhom għall-ġenerazzjonijiet futuri. Diġà kien hemm xi progress f'dan ir-rigward (20). Fid-diskussjoni dwar l-approċċ globali u r-rwol tal-wirt kulturali, irridu noqogħdu attenti li jintlaħaq pubbliku kbir – kif ukoll wieħed ġdid – bl-isfruttar tal-vantaġġi tat-teknoloġija u bl-użu tal-għodod il-ġodda tal-komunikazzjoni. Dan għandu jiffavorixxu l-ħolqien ta' komunitajiet, ta' skambju u ta' ġbir tal-għarfien, l-attivitajiet kulturali, it-tagħlim u r-riċerka. Il-Kumitat iqis li d-diġitalizzazzjoni u t-teknoloġiji l-ġodda joħolqu fl-istess ħin possibbiltajiet ta' innovazzjoni għat-titjib tal-kompetittività; l-industriji kreattivi u innovattivi u l-materjali kulturali diġitali li jkunu disponibbli għalihom isaħħu lil xulxin;

30.

jenfasizza li l-mużewijiet, il-libreriji u l-arkivji għandhom rwol importanti, bħala wirt kulturali fit-tisħiħ tal-koeżjoni komunitarja. Fis-soċjetà tal-informazzjoni tas-seklu 21, għandha ssir diskussjoni dwar ir-rwol u l-futur tal-libreriji lokali – li f'ħafna Stati Membri huma ffinanzjati u mmexxija mill-awtoritajiet lokali – fir-rigward tal-aċċessibbiltà u t-tixrid tal-għarfien dwar il-wirt kulturali. Fit-tfassil tal-kontenut ta' servizzi ġodda u ta' mezzi diġitali emerġenti, hemm bżonn li ma jitqisux biss il-parametri ekonomiċi iżda wkoll il-ħtiġijiet soċjali u kulturali (21). Il-konferenzi, it-taħriġ u ż-żjarat ta' studju li jsiru fil-qafas tal-ġemellaġġi bejn il-bliet jistgħu jikkontribwixxu għal skambji ta' esperjenzi dwar ir-riċerka ta' soluzzjonijiet moderni u prattiki tajbin;

31.

iqis essenzjali r-rwol tal-proġetti tal-UE fil-promozzjoni tad-diġitalizzazzjoni u jenfasizza l-importanza tal-pjattaforma Europeana, li ġġib flimkien il-kontenut fuq l-internet tal-libreriji, il-mużewijiet u l-arkivji Ewropej u li timmira li kulħadd ikollu aċċess bl-Internet għall-wirt kulturali u xjentifiku tal-Ewropa. Jirrikonoxxi li l-kwistjonijiet dwar id-drittijiet tal-awtur u l-kjarifiki tad-drittijiet fuq l-internet jibqgħu sfida u huwa favur l-iżvilupp ta' qafas ġuridiku għad-diġitalizzazzjoni;

32.

jirrikonoxxi li l-patrimonju ċinematografiku u l-produzzjonijiet ċinematografiċi bħala sors ta' informazzjoni dwar l-istorja tas-soċjetà Ewropea, huma parti integrali mill-wirt kulturali Ewropew; f'dan il-kuntest, il-potenzjal industrijali u kulturali għandu jiġi sfruttat aħjar. Għad fadal ostakli għad-diġitalizzazzjoni ta' filmati u t-tpoġġija tagħhom fuq l-internet (22); barra minn hekk, is-swali taċ-ċinema għandhom rwol importanti fir-rappreżentazzjoni tal-kultura u ċ-ċiviltà partikolari għal kull poplu. Peress li r-rivoluzzjoni diġitali u l-piż finanzjarju jistgħu jwasslu għal bidliet permanenti għall-industrija lokali u reġjonali, il-KtR itenni t-talba tiegħu għal sforzi konġunti u l-kooperazzjoni biex jiġi evitat li s-swali taċ-ċinema ż-żgħar jagħlqu (23) u jħeġġeġ lill-awtoritajiet lokali u reġjonali biex jużaw il-fondi tal-UE ħalli jimmondernizzaw is-swali taċ-ċinema tal-lokal;

33.

jinsisti fuq l-importanza li fil-qafas tas-sistema edukattiva jinkisbu kompetenzi diġitali minn l-aktar età żgħira sabiex il-ġenerazzjoni żagħżugħa jkollha l-mezzi biex tgawdi kompletament il-forom ġodda ta' aċċess għall-kultura u tkun imħejjija aħjar għall-impjieg tal-futur; b'hekk din il-ġenerazzjoni żagħżugħa, b'mod partikolari, u parti kbira mis-soċjetà, jingħataw l-għajnuna biex jaffrontaw il-konsegwenzi tat-tranżizzjoni għad-diġitali (24);

34.

jinsab kuntent li l-Komunikazzjoni tagħraf ir-riżultati tal-programmi u l-inizjattivi tal-UE biex jissensibilizzaw l-opinjoni pubblika għall-valur soċjetali tal-patrimonju kulturali u l-promozzjoni tad-djalogu interkulturali. Jaqbel li t-tikketta tal-wirt Ewropew tal-kapitali Ewropej tal-kultura hija inizjattiva li tiġbed l-attenzjoni għar-rikkezza, id-diversità u l-aspetti komuni tal-kulturi Ewropej (25) u jinsisti fuq il-ħtieġa li l-bliet kandidati jfasslu programm kulturali speċifiku skont ir-riżorsi lokali u reġjonali disponibbli, b'dimensjoni Ewropea qawwija, b'impatt pożittiv fuq perjodu twil fuq is-settur kulturali u fuq il-belt organizzattriċi (26); Ifakkar li l-perċezzjoni soċjali tal-valur tal-wirt Ewropew bħala fattur tal-iżvilupp tista' tippermetti li jiġu stabbiliti indikaturi standardizzati fil-kuntest Ewropew sabiex ikun jista’ jitkejjel l-impatt ta’ dan is-settur fuq l-ekonomija tat-territorji u fuq il-ħolqien u ż-żamma tal-impjiegi;

35.

iqis li l-ħolqien ta’ “Sena Ewropea tal-Wirt Kulturali”, kif issuġġerit mill-Kunsill tal-Unjoni Ewropea (27) ser jikkontribwixxi sabiex aktar ċittadini jsiru jafu bil-wirt kulturali.

36.

jirrikonoxxi l-importanza tal-Premju tal-wirt kulturali tal-Unjoni Ewropea/il-konkors Europa Nostra maħluq biex jiggarantixxi l-għarfien tal-ħidma eċċellenti għall-ħarsien tal-patrimonju u d-diffużjoni ta' proġetti tekniċi ta' livell għoli, li jimmobilizzaw iċ-ċittadini impenjati, is-soċjetà ċivili, l-organizzazzjonijiet lokali u reġjonali, il-fondazzjonijiet privati u l-intrapriżi biex jagħtu ħajja ġdida lill-monumenti u s-siti storiċi. Il-programm il-ġdid “Ewropa kreattiva” jikkontribwixxi wkoll għal dan l-għan, b'mod partikolari billi jenfasizza fuq is-setturi kulturali u l-kreattivi li għandhom l-għan joperaw lil hinn mill-fruntieri nazzjonali (28);

37.

jemmen li jeħtieġ li jissaħħaħ aktar is-sanzjonar ta’ vandaliżmu ta' monumenti, l-ambjent u l-komponenti artistiċi tiegħu u s-siti arkeoloġiċi.

38.

jaqbel mal-idea li r-riċerka fil-qasam tal-wirt kulturali tikkontribwixxi għall-ħarsien, l-iżvilupp u l-promozzjoni tal-wirt kulturali. Is-seba' programm qafas tar-riċerka u l-iżvilupp, l-inizjattivi ta' programmar konġunt u l-programm Orizzont 2020 jistgħu jagħtu garanzija ta' dinamiżmu u sostenibbiltà lill-wirt kulturali Ewropew bis-saħħa tal-promozzjoni tal-attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni mmirati li jiġġieldu t-tibdil fil-klima u t-theddid ta' katastrofi naturali. Jilqa' b'mod favorevoli l-programm u l-qafas ta' azzjoni għar-riċerka u l-innovazzjoni fil-qasam tal-wirt kulturali li ser jitnieda dalwaqt u f'dan ir-rigward jitlob li jiġi stabbilit mekkaniżmu ta' kooperazzjoni bi sħubija mal-awtoritajiet lokali u reġjonali;

39.

jinsisti fuq il-ħtieġa li l-beni u s-servizzi kulturali jkunu aċċessibbli għal kulħadd, biex b'hekk jonqsu d-diżugwaljanza tal-opportunitajiet bejn is-sinjuri u l-foqra, dawk li jgħixu fil-bliet jew fl-irħula, iż-żgħażagħ u l-anzjani u dawk tal-persuni bi bżonnijiet speċjali. Il-miżuri li jnaqqsu d-diżugwaljanzi ma jagħtux frott jekk ma jiġux implimentati bil-qbil u l-parteċipazzjoni tal-persuni kkonċernati u bit-twessigħ tal-possibbiltajiet ta' aċċess għall-kompetenzi. L-ugwaljanza tal-opportunitajiet hija kundizzjoni sine qua non tad-demokrazija kulturali;

40.

iqis importanti li l-ġenerazzjoni żagħżugħa titgħallem tagħraf il-patrimonju materjali u immaterjali tagħha, tifhem l-interess li tħarsu u tipparteċipa fil-promozzjoni tal-beni kulturali (pereżempju fil-qafas tal-Jiem Ewropej tal-patrimonju). Huwa tal-fehma li huwa bis-saħħa ta' dan l-għarfien li jistgħu jiġu stabbiliti sħubijiet biex il-wirt kulturali jiġi sfruttat b'mod sostenibbli u l-ambjent użat b'kuxjenza. Jirrakkomanda li, fil-qafas tal-Jiem Ewropej tal-Patrimonju, il-kontenut tal-ġimgħa tematika jiġi magħżul b'mod li jifforma netwerk bejn l-attivitajiet kulturali tal-awtoritajiet lokali;

41.

iqis li l-attivitajiet ta' volontarjat huma forma promettenti biex il-popolazzjoni lokali tipparteċipa u biex jiżviluppaw ir-relazzjonijiet pubbliċi, u dawn l-attivitajiet għandhom rwol importanti fil-kisba ta' għarfien u biex jinbet l-interess fil-kultura u jgħin biex tingħeleb il-marġinalizzazzjoni ta' gruppi vulnerabbli fis-soċjetà;

42.

biex jissaħħu s-sostenibbiltà, l-iżvilupp u l-viżibbiltà tal-wirt kulturali, il-KtR jqis importanti li l-valuri intrinsiċi tal-katina tal-wirt kulturali jiġu mħarsa u sfruttati b'mod sostenibbli u li l-awtoritajiet lokali u reġjonali flimkien mal-istituzzjonijiet inkarigati mit-tagħlim, il-kultura u l-wirt kulturali jikkooperaw u jiżviluppaw, preferibbilment b'mod sistematiku, li jista' jkun utli biex il-popolazzjoni tiġi informata b'mod li jinftiehem. Il-kooperazzjoni hija sinonima mal-bini tal-fiduċja, l-istabbiliment ta' kuntatti bejn il-popli u garanzija li jinstabu soluzzjonijiet komuni għall-isfidi komuni;

43.

jenfasizza r-rwol importanti li għandhom il-ġemellaġġi transkonfinali tal-bliet fl-għarfien reċiproku, interattiv u bbażat fuq l-esperjenza tal-wirt kulturali lokali u reġjonali u tad-diversità tal-għarfien, bis-saħħa tal-parteċipazzjoni attiva taċ-ċittadini. F'dan ir-rigward jenfasizza l-valur miżjud, fil-livell tal-UE, tal-programm “L-Ewropa għaċ-ċittadini” fl-implimentazzjoni tal-programmi ta' ġemellaġġ u tan-netwerks tal-bliet; bis-saħħa ta' proġetti ta' memorja b'dimensjoni Ewropea, huwa jħeġġeġ it-tolleranza u komprensjoni aħjar tal-istorja u d-diversità tal-UE u joħloq rabta bejn l-Ewropa u ċ-ċittadini. Il-KtR huwa wkoll favur li dan il-programm jitkompla fil-qafas finanzjarju l-ġdid tal-UE (29);

44.

jirrakkomanda li jiġu rikompensati l-aħjar prattiki fil-qasam tal-ħarsien tal-wirt kulturali minn sħubijiet u kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet lokali u dan jippermetti wkoll li tissaħħaħ l-identità tal-Unjoni Ewropea;

45.

jikkonsidra importanti fil-livell tal-komuni rurali u l-bliet, li l-kooperazzjoni tematika fl-oqsma tal-wirt kulturali tiġi implimentata u attivata, u li titħeġġeġ il-parteċipazzjoni attiva tal-atturi kollha kkonċernati mit-teħid tad-deċiżjonijiet, b'mod li tiġi promossa governanza parteċipattiva u effikaċi. Jinsisti fuq il-valur u l-importanza tal-governanza f'livelli differenti (30), li tiffaċilita inter alia d-diffużjoni tal-aħjar prattiki fil-qasam tal-politika tal-wirt kulturali, l-iżvilupp tad-demokrazija parteċipattiva, it-tagħlim mingħand xulxin, l-iżvilupp ta' forom ġodda ta' sħubija u ta' djalogu, kif ukoll l-effikaċja u l-koerenza tal-politiki settorjali fir-rigward tal-wirt kulturali;

46.

Il-valutazzjoni mill-ġdid tal-importanza tal-kultura u tal-wirt kulturali hija proċess fit-tul, li tirrigwarda l-membri kollha tas-soċjetà. Il-KESE huwa tal-fehma li din il-bidla fil-mentalità ma tistax tinkiseb jekk ma jinstabx mezz biex parti akbar mill-popolazzjoni tħossha parteċipi, pereżempju bis-saħħa tat-tnaqqis fid-diżugwaljanzi soċjali, l-iżvilupp tal-komunitajiet lokali, it-tisħiħ tal-possibbiltajiet ta' parteċipazzjoni fis-soċjetà, il-ħolqien ta' ftuħ għal dak li hu ġdid u għall-iżvilupp tal-atteġġjamenti meħtieġa biex jiġu konċepiti, magħrufa u apprezzati l-kompetenzi fil-qasam tal-innovazzjoni u l-valuri kulturali. Għandna responsabbiltà komuni biex, bil-parteċipazzjoni tal-atturi kollha, nissalvagwardjaw il-kisba tal-konoxxenza u kultura kompetittivi, li huma tant indispensabbli biex jingħelbu l-isfidi li għandha quddiemha l-UE. F’dan il-kuntest, il-KtR jilqa’ u jappoġġa punt 28 tal-konklużjonijiet tal-Kunsill tal-Edukazzjoni, iż-Żgħażagħ, il-Kultura u l-Isport tal-25 ta’ Novembru 2014 li jitlob li titqies il-possibbiltà ta' Sena Ewropea tal-Wirt Kulturali. Din tikkontribwixxi biex jinkisbu l-għanijiet komuni f’kuntest pan-Ewropew;

47.

jenfasizza r-rwol importanti li jista’ jkollha l-kultura fl-affarijiet barranin biex jingħelbu d-differenzi u biex jiġu rikonoxxuti l-valuri komuni u kondiviżi bejn il-popli. Jitlob, għalhekk, li tingħata aktar viżibilità lir-relazzjonijiet kulturali ta’ livell għoli u f’dan ir-rigward jinnota l-isforzi reċenti sabiex tiġi inkluża d-diplomazija kulturali fir-relazzjonijiet esterni tal-Unjoni Ewropea, b’mod partikolari permezz tal-azzjoni preparatorja dwar “Il-kultura fir-relazzjonijiet esterni tal-UE”;

48.

jisħaq fuq il-ħtieġa li tissaħħaħ ukoll il-kooperazzjoni fil-ġlieda kontra l-kummerċ illeċitu tal-prodotti kulturali u l-oġġetti kulturali. Għalhekk iħeġġeġ lill-Istati Membri sabiex jirratifikaw il-Konvenzjoni tal-UNESCO tal-1970 u l-Konvenzjoni tal-UNIDROIT tal-1995 u sabiex jiżguraw l-applikazzjoni effettiva tagħhom permezz ta’ adattament adegwat għal-liġi nazzjonali u billi jissaħħu l-politika u l-kontrolli doganali fil-fruntieri tal-UE.

12.6.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 195/30

1.

jenfasizza li, mill-bidu nett, l-Aġenda Territorjali tal-UE kkonsistiet f'qafas politiku orjentat lejn l-azzjoni intiża biex tippromovi l-iżvilupp territorjali poliċentriku tal-UE. Ir-responsabbiltà tal-azzjoni politika hija prinċipalment f’idejn l-awtoritajiet lokali u reġjonali, l-Istati Membri kif ukoll l-istituzzjonijiet Ewropej;

2.

ifakkar li l-għan tal-Aġenda Territorjali huwa li tipprovdi linji gwida strateġiċi għall-iżvilupp territorjali, li tappoġġja l-integrazzjoni tad-dimensjoni territorjali f'oqsma differenti ta' politika, fil-livelli kollha ta' governanza, u li tiżgura l-implimentazzjoni tal-Istrateġija Ewropa 2020 skont il-prinċipju tal-koeżjoni territorjali (1);

3.

jiddeplora l-fatt li l-Aġenda Territorjali ma baqgħetx valida għal diversi snin fil-qasam politiku, iżda jilqa' l-interess muri f'din il-kwistjoni mit-Triju ta' Presidenzi attwali tal-Italja-il-Latvja-il-Lussemburgu;

4.

jenfasizza li l-approċċ territorjali (ibbażat fuq il-post) huwa l-uniku mudell politiku adatt li permezz tiegħu l-Unjoni tista' tissodisfa l-istennijiet taċ-ċittadini Ewropej (2). Għalhekk, l-Unjoni Ewropea għandu jkollha rwol akbar, bil-parteċipazzjoni attiva tal-Kumitat tar-Reġjuni, kif ukoll tal-awtoritajiet lokali u reġjonali u ta' partijiet interessati oħra billi tiżviluppa approċċi bbażati fuq il-post li jiffaċilitaw l-implimentazzjoni effettiva tal-Aġenda Territorjali tal-UE;

5.

jenfasizza l-ħtieġa ta' ppjanar strateġiku konġunt għat-territorju tal-Ewropa, ibbażat fuq viżjoni ta' żviluppi futuri sabiex ikun hemm koordinazzjoni aħjar tal-politiki tal-Unjoni, u b'hekk jiġu ġenerati sinerġiji bejn is-setturi. Barra minn hekk għandu jiġi indikat b'mod ċar liema istituzzjonijiet huma responsabbli għall-implimentazzjoni tal-Aġenda Territorjali fil-livell Ewropew, nazzjonali, reġjonali u lokali;

6.

f'dan il-kuntest, iqis li sabiex jiġi żgurat żvilupp sostenibbli u soċjalment inklużiv, apparti l-mekkaniżmi ta' ppjanar u koordinazzjoni, jinħtieġu wkoll miżuri ta' sensibilizzazzjoni u ta' għoti ta' informazzjoni u għajnuna metodoloġika lill-awtoritajiet lokali u reġjonali. F'dan ir-rigward għad hemm ħidma sinifikanti xi ssir biex tinkiseb data paragunabbli fil-livell lokali u sottolokali fl-UE kollha;

7.

jitlob li tiġi żviluppata strateġija integrata għall-iżvilupp tal-ispazju fil-livell Ewropew filwaqt li jiġi żgurat li jiġu rispettati s-setgħat eżistenti tal-ippjanar fil-livell lokali u reġjonali (3);

8.

jirrakkomanda li fil-qafas tal-implimentazzjoni effettiva tal-Istrateġija Ewropa 2020 u miżuri oħra, tissaħħaħ id-dimensjoni territorjali b'mod partikolari billi jitqies l-impatt territorjali tal-politiki tal-UE; għal dan l-għan, jirrakkomanda li jitnieda proċess ta' eżami tal-politiki settorjali f'termini tal-impatt territorjali tagħhom u li fil-proċedura tal-adozzjoni tal-atti legali relatati mad-diversi politiki tal-UE, u b'mod partikolari tal-politika ta' koeżjoni wara l-2020, tiddaħħal b'mod permanenti l-valutazzjoni tal-impatt territorjali, li tkun wieħed mill-elementi bażiċi tal-valutazzjoni tal-impatt tar-regolamentazzjoni;

9.

jenfasizza l-ħtieġa li jiġu monitorjati l-passi essenzjali meħuda fil-livell tal-UE sabiex jiġu indirizzati d-disparitajiet reġjonali dejjem jiżdiedu madwar l-Ewropa fil-kuntest tal-kriżi reċenti, peress li jirrappreżentaw theddida serja għall-koeżjoni territorjali;

10.

jistqarr li l-UE teħtieġ strateġija tal-iżvilupp multidimensjonali għal riżultati konkreti sabiex issaħħaħ l-isforzi f'din id-direzzjoni fil-qafas tal-pakkett leġislattiv ġdid tal-politika ta' koeżjoni. Fi kliem ieħor, il-politika ta' koeżjoni għandha tikseb bilanċ bejn il-prinċipju tal-kundizzjonalità u dak tas-sussidjarjetà, filwaqt li tagħti aktar attenzjoni lil dan tal-aħħar;

11.

ifakkar li l-politiki territorjali tal-Unjoni għandhom jieħdu kont tal-impatt tal-istrateġiji politiċi differenti tal-UE fuq ir-reġjuni, il-bliet u ż-żoni urbani u li l-isfidi attwali jkunu jistgħu jiġu indirizzati b'mod komprensiv, mhux biss għall-fondi strutturali u ta' investiment sabiex jiġu koperti, biex insemmu ftit eżempji oħra, il-politiki tal-UE fil-qasam tal-ambjent, it-trasport u s-suq intern, u l-Aġenda Diġitali b'impatt territorjali ċar. Id-dimensjoni territorjali għandha tiġi kkunsidrata fit-tfassil tal-politiki, sabiex jiġu massimizzati s-sinerġiji, jiġu sfruttati l-opportunitajiet ta' żvilupp u jiġu evitati politiki konfliġġenti;

12.

mill-ġdid jirrakkomanda li jinħoloq “Kunsill għall-Politika ta' Koeżjoni” biex tissaħħaħ is-sistema ta' monitoraġġ u jkun hemm garanzija ta' bilanċ. Dan il-kunsill ikun magħmul mill-ministri tal-Istati Membri għall-iżvilupp reġjonali fil-livell tal-gvern kif ukoll minn rappreżentant tal-Kumitat Ewropew tar-Reġjuni bħala koordinatur tal-kooperazzjoni. F'dan ir-rigward, jiddikjara li jinsab lest biex jipparteċipa b'mod attiv f'diskussjonijiet politiċi dwar il-ħolqien ta' din l-istruttura sabiex ikun żgurat li jitqiesu b'mod sħiħ il-fehmiet tal-awtoritajiet lokali u reġjonali;

13.

jenfasizza li s-sħubija hija rekwiżit essenzjali biex tittejjeb l-effiċjenza tal-politika ta' koeżjoni u li hija biss sistema ta' governanza f'diversi livelli li tista' tiżgura rabta effettiva bejn il-linji gwida strateġiċi stabbiliti mill-Unjoni Ewropea u l-kompiti reġjonali u lokali (4);

14.

itenni l-appoġġ tiegħu għal mekkaniżmi jew strumenti ġodda biex jissaħħaħ l-approċċ territorjali permezz ta' żvilupp lokali mmexxi mill-komunità (CLLD) u investiment territorjali integrat (ITI). Dan joffri opportunitajiet eċċellenti sabiex l-awtoritajiet lokali, il-bliet u r-reġjuni jingħataw is-setgħa jużaw il-fondi tal-UE biex jinkiseb it-tkabbir ekonomiku u l-prosperità, u ritorn għat-triq lejn il-konverġenza. Għalhekk jiddispjaċih li, filwaqt li ħafna Stati Membri kkunsidraw li jimplimentawhom fil-prattika, l-użu tagħhom qiegħed jixxekkel mill-ostakoli regolatorji li jibqgħu fir-Regolamenti tal-UE u n-nuqqas ta' rieda tal-awtoritajiet amministrattivi li jħallu lill-awtoritajiet reġjonali u lokali jfasslu l-politiki;

15.

minħabba l-livell varjat ħafna tal-implimentazzjoni ta' dawn l-istrumenti fl-Istati Membri, is-sistemi ta' amministrazzjoni, implimentazzjoni, monitoraġġ u kontroll ta' dawn l-istrumenti li jappoġġjaw l-iżvilupp territorjali għandhom ikunu razzjonalizzati u kkoordinati kemm jista' jkun;

16.

madankollu, jirrimarka li l-approċċ territorjali għall-iżvilupp imur ferm lil hinn minn dawn l-istrumenti u għandhom jiġu integrati l-aspetti kollha tal-politika ta' koeżjoni;

17.

jappella għal rispett ikbar tal-Artikolu 174 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE) dwar il-koeżjoni territorjali. Dan l-Artikolu jistabbilixxi li l-Unjoni għandu jkollha l-għan li tnaqqas id-differenzi bejn il-livelli ta' żvilupp fir-reġjuni differenti u r-ritard ta' dawk ir-reġjuni li huma anqas favoriti, u jagħti attenzjoni partikolari liż-żoni rurali, liż-żoni milqutin minn tranżizzjoni industrijali u lir-reġjuni bi żvantaġġi naturali jew demografiċi kbar u permanenti, bħal dawk l-aktar mbiegħda fit-Tramuntana b'densità demografika baxxa u r-reġjuni gżejjer, transkonfinali u muntanjużi. Fil-fatt wieħed mill-elementi ewlenin għas-suċċess possibbli tal-Aġenda Territorjali tal-Unjoni Ewropea 2020 ikun li dawn it-territorji jkunu jistgħu jgħelbu l-iżvantaġġi strutturali tagħhom għall-iżvilupp;

18.

jenfasizza wkoll il-każ speċifiku tar-reġjuni ultraperiferiċi, li għalihom għandhom jitqiesu l-ispeċifiċitajiet u r-restrizzjonijiet identifikati fl-Artikolu 349 tat-TFUE sabiex jippermettu lil dawn it-territorji biex jegħlbu l-ostakli strutturali għall-iżvilupp tagħhom, u biex b'hekk isiru wieħed mill-elementi ewlenin għas-suċċess tal-Aġenda Territorjali 2020;

19.

barra dan, għandhom jiġu kkunsidrati sfidi demografiċi oħrajn li għandhom impatt kbir fuq ir-reġjuni bħad-depopulazzjoni, it-tixjiħ u popolazzjonijiet imxerrda ħafna. Jappella lill-Kummissjoni biex hija u timplimenta l-politika ta' koeżjoni tagħti attenzjoni partikolari lir-reġjuni l-iżjed żvantaġġati mil-lat ġeografiku u demografiku (5);

20.

jitlob li jerġa' jinfetaħ id-dibattitu dwar il-kejl tal-kwalità tal-ħajja b'indikaturi li jmorru lil hinn mill-PDG (“GDP and beyond”), filwaqt li jenfasizza li l-objettiv tal-koeżjoni territorjali jikkomplementa dak tal-koeżjoni ekonomika u soċjali, u għalhekk ma jistax jitkejjel biss permezz ta' indikaturi ekonomiċi. It-tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv fl-UE jittratta iktar minn sempliċiment it-tkabbir tal-PDG. Għandhom jiġu inklużi wkoll aspetti territorjali, soċjali, kulturali u, b'mod partikolari, dawk ambjentali, li huma partikolarment sinifikanti fir-reġjuni rurali u dawk b'popolazzjoni inqas baxxa. F'dan ir-rigward, it-tfassil ta' infrastruttura ekoloġika rurali u urbana ttejjeb il-kwalità u tnaqqas il-vulnerabbiltà tat-territorju. Meta jintgħażlu l-indikaturi, importanti li wieħed jinnota li d-disponibbiltà tad-data statistika fil-livell reġjonali hija limitata fl-Istati Membri kollha;

21.

jitlob l-introduzzjoni ta' indikaturi u indiċijiet komparabbli u affidabbli li jistgħu jintużaw għall-kejl, l-appoġġ u l-monitoraġġ tal-koeżjoni territorjali, l-iżvilupp territorjali komprensiv, il-problemi strutturali, l-isfidi u l-opportunitajiet għar-reġjuni tal-UE, kif ukoll l-impatt territorjali għal diversi livelli ġeografiċi u tipi ta' reġjuni (6). Dan jippermetti lil dawk li jfasslu l-politika biex jieħdu deċiżjonijiet infurmati rigward l-ippjanar territorjali, b'konformità mar-rekwiżiti tal-proporzjonalità;

22.

iqis li hu essenzjali li jitqiesu t-tibdil fil-klima u r-riskji ambjentali u l-impatt territorjali tagħhom;

23.

jindika wkoll il-ħtieġa li jingħata bidu għal dibattitu dwar il-ġejjieni tal-politika ta' koeżjoni wara l-2020, u li dan id-dibattitu għandu janalizza b'mod partikolari jekk intlaħqux l-għanijiet inizjali fir-rigward tal-approċċ immirat għall-appoġġ territorjali speċifiku iżda wkoll li jitqies jekk il-metodoloġija attwali ta' allokazzjoni għall-FSIE hijiex konsistenti għalkollox mal-għanijiet tal-politika u tikkunsidrax biżżejjed id-diversità territorjali;

24.

jinnota li l-iżvilupp poliċentriku tal-UE huwa kruċjali għall-koeżjoni territorjali, billi jikkontribwixxi għal sistema ta' bliet aktar strutturata u għal provvista aħjar ta' prodotti u servizzi ta' koeżjoni soċjali għar-reġjun kollu;

25.

ifakkar li l-effikaċja u l-kwalità Ewropea jiddependu minn netwerking bejn bliet ta' kull daqs – mil-livell lokali għal dak globali – kif ukoll mir-responsabbilizzazzjoni taċ-ċittadini u l-implimentazzjoni ta' azzjoni lokali għall-promozzjoni tal-vantaġġi tagħhom fuq skala Ewropea u dinjija;

26.

jenfasizza li l-ftuħ lejn pajjiżi ġirien u l-bqija tad-dinja huwa prerekwiżit għall-bliet u r-reġjuni Ewropej kollha li jixtiequ jisfruttaw l-opportunitajiet ta' żvilupp offruti minn tkabbir globali u l-progress teknoloġiku. F'dan il-kuntest, l-appoġġ għall-kooperazzjoni transkonfinali, b'mod partikolari fil-fruntieri esterni tal-UE, huwa strument li wera l-effikaċja tiegħu. L-iżvilupp fit-tul tal-Ewropa jiddependi minn apprezzament globali u użu ikbar tal-vantaġġi kompetittivi ta' kull belt u reġjun fit-tlestija tas-suq uniku u t-twaqqif ta' strateġiji ta' żvilupp konġunti u effettivi, b'mod partikolari fi ħdan is-Sħubija Ewro-Mediterranja u s-Sħubija tal-Lvant u dik Trans-Atlantika (7);

27.

jinnota li l-kooperazzjoni bejn l-iktar bliet u reġjuni żviluppati tiżgura valur miżjud u tikkontribwixxi għall-iżvilupp tal-ambjent usa' tagħhom. Għalhekk jenfasizza li r-rwol tal-awtoritajiet lokali u reġjonali u l-opinjonijiet u s-suġġerimenti tagħhom għandhom jiġu kkunsidrati, peress li jintlaqtu direttament mill-politiki tal-UE;

28.

jenfasizza l-vantaġġi tal-approċċ poliċentriku għall-iżvilupp reġjonali, u jindika l-importanza tar-rabtiet bejn iż-żoni urbani u dawk rurali;

29.

jitlob għal approċċ politiku li jwassal għall-iżvilupp ta' reġjuni funzjonali, kemm fi ħdan il-pajjiżi u fil-livell transkonfinali, li bħala żoni funzjonali jinkludu żoni urbani u rurali u jirreferi għar-rwol tagħhom fiż-żamma tal-massa kritika għall-iżvilupp u fit-tnaqqis tal-vulnerabbiltà għax-xokkijiet esterni, ħaġa li ġiet enfasizzata iktar minn darba fl-analiżijiet ekonomiċi u tal-ippjanar tal-ispazju;

30.

jinnota li l-konċentrazzjoni spazjali tal-esklużjoni soċjali sseħħ fiż-żoni urbani, suburbani u rurali, li spiss jinsabu biswit postijiet b'livell deċenti ta' għajxien. Fl-implimentazzjoni tal-Aġenda Territorjali għandhom jitqiesu l-ispeċifiċitajiet sottoreġjonali;

31.

jitlob lill-UE tiffoka l-politiki u l-fondi tagħha iktar fuq konnessjonijiet effiċjenti u effettivi bejn ir-reġjuni urbani, b'kunsiderazzjoni tal-fenomenu tal-espansjoni urbana u l-forom ġodda ta' okkupazzjoni tat-territorju, tiffaċilita l-aċċessibbiltà għall-għarfien u l-edukazzjoni, u tistabbilixxi netwerks effettivi bejn il-bliet u ż-żoni funzjonali (8), bil-għan li jkun jista' jsir skambju tal-aħjar prattiki u soluzzjonijiet politiċi u proġetti effettivi;

32.

jilqa' b'sodisfazzjon il-fatt li fl-Aġenda Territorjali 2020 il-pajjiżi, ir-reġjuni u l-bliet (inklużi bliet iż-żgħar u ta' daqs medju) huma mistiedna biex jikkontribwixxu għall-prijoritajiet territorjali Ewropej komuni, iżda fl-istess ħin jiddispjaċih li l-awtoritajiet lokali u reġjonali għadhom mhumiex trattati l-istess bħal atturi oħra fil-proċess tat-teħid ta' deċiżjonijiet dwar dawn il-kwistjonijiet. Għandhom isiru sforzi sabiex l-awtoritajiet lokali u reġjonali jkunu jistgħu jwieġbu b'mod aktar effettiv għall-isfidi territorjali ewlenin fl-Ewropa;

33.

jagħraf li l-funzjonament effettiv tal-bliet iż-żgħar u ta' daqs medju u d-diversifikazzjoni tal-ekonomiji rurali huma elementi essenzjali għall-implimentazzjoni sħiħa tal-Aġenda Territorjali. F'dan il-kuntest, l-istrateġiji għandhom jiffokaw primarjament fuq aċċess ġust għas-servizzi ta' interess ekonomiku u soċjali ġenerali, l-espansjoni taż-żoni funzjonali (abbażi tal-inizjattivi għall-iżvilupp taż-żoni rurali u urbani li diġà ġew implimentati) kif ukoll il-promozzjoni tal-aċċessibbiltà u l-interkonnessjoni tal-bliet iż-żgħar u ta' daqs medju (9);

34.

jiġbed l-attenzjoni għar-rwol li jaqdu ż-żoni urbani ż-żgħar u ta' daqs medju bħala wieħed mill-elementi fl-iżvilupp territorjali poliċentriku. F'dan il-kuntest bi pjaċir jinnota li din it-tema komuni ġiet adottata mit-Triju ta' Presidenzi fil-qasam tal-bliet iż-żgħar u ta' daqs medju fiż-żoni urbani li tikkonċerna l-analiżi tar-rabtiet urbani-rurali u li tippreżenta mekkaniżmi għall-kooperazzjoni bejn id-diversi oqsma u li tikseb żvilupp territorjali iktar bilanċjat. Huwa essenzjali li jissaħħu l-valuri ta' identità tat-territorju (il-pajsaġġ, il-patrimonju kulturali u ambjentali) bħala assi ta' kompetittività u ta' divrenzjar fis-suq globali;

35.

iż-żoni urbani ż-żgħar u ta' daqs medju jaqdu rwol attiv sabiex jiżguraw il-benesseri u l-prosperità anke għall-abitanti tal-irħula li jinsabu qribhom, huma ċentri ta' servizzi, ta' impjieg, ċentri ta' trasport lokali, u joħolqu domanda dejjem ikbar għall-mobbiltà eċċ. Għalhekk huma għandhom rwol biex jillimitaw id-depopolazzjoni taż-żoni rurali u urbani. Madankollu, huma jistgħu jikkontribwixxu wkoll għall-iżvilupp taż-żoni metropolitani, permezz ta' parteċipazzjoni f'netwerk poliċentriku komuni. Huma jgħinu biex jindirizzaw l-aspetti ambjentali u tal-kwalità li jirriżultaw mill-konċentrazzjoni eċċessiva tal-popolazzjoni fil-bliet il-kbar;

36.

għalhekk jitlob li d-dimensjoni urbana tal-politika ta' koeżjoni tiġi żviluppata iktar u kkoordinata aħjar ma' politiki oħra li jolqtu ż-żoni urbani fil-qafas ta' aġenda urbana integrata u li tissaħħaħ is-sistema formali ta' kooperazzjoni bejn iż-żoni urbani Ewropej u l-intern rurali tagħhom (10); itenni t-talba tiegħu għal White Paper għal aġenda urbana integrata;

37.

iqis il-kooperazzjoni territorjali Ewropea, li taħdem bl-appoġġ minn inizjattivi transkonfinali, interreġjonali jew transnazzjonali (pereżempju r-REKT), u l-iżvilupp tal-istrateġiji makroreġjonali bħala strumenti li jippermettu implimentazzjoni aħjar tal-Aġenda Territorjali; għalhekk, bi pjaċir jilqa' l-pjan tat-Triju ta' Presidenzi għall-analiżi tal-ħtiġiet relatati mad-dispożizzjonijiet legali għall-ħolqien taż-żoni transkonfinali integrati kif ukoll il-ħolqien ta' grupp ta' ħidma fil-Kunsill biex jiġi segwit il-progress tal-istrateġiji makroreġjonali. Jinnota li għandha titkompla l-parteċipazzjoni tal-entitajiet sottonazzjonali fit-tħejjija u l-ġestjoni ta' dawn l-istrumenti, kif ukoll fil-grupp ta' ħidma msemmi, peress li dan huwa aspett fundamentali biex jintlaħqu l-għanijiet tagħha;

38.

iqis li jeħtieġ li jiġi promoss it-tkabbir poliċentriku, bilanċjat ġeografikament bejn żoni differenti, fost l-oħrajn permezz ta' azzjonijiet biex jingħalaq id-distakk diġitali, il-kollaborazzjoni fl-oqsma tal-enerġija, il-klima u l-ambjent, ir-riċerka u l-innovazzjoni, l-aċċessibbiltà u l-attraenza tat-territorji u permezz ta' politika tat-trasport sostenibbli bbażata fuq strateġija adattata għall-ispeċifiċitajiet territorjali;

39.

jenfasizza r-rwol tal-infrastruttura tat-trasport bħala strument għall-koeżjoni territorjali. Ir-reġjuni bi sfidi ġeografiċi u demografiċi jeħtieġu attenzjoni partikolari f'dan ir-rigward (11). F'dan il-kuntest, jirrimarka li r-Raggruppamenti Ewropej ta' Kooperazzjoni Territorjali jistgħu jintużaw bħala għodda li tappoġġja r-rabtiet transkonfinali inklużi dawk ma' pajjiżi terzi, u jistgħu jintużaw ukoll diversi strumenti ta' finanzjament bħall-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa;

40.

jitlob lill-Kummissjoni tkompli u żżid l-isforzi tagħha sabiex jitlesta n-netwerk prinċipali tat-TENT-T, b'mod partikolari fir-rigward tat-tneħħija tal-ostakli, l-iffaċilitar tal-konnessjonijiet transkonfinali u t-tisħiħ tal-involviment tal-awtoritajiet lokali u reġjonali fil-pjattaformi tal-kurituri;

41.

jenfasizza, bħalma hemm indikat fis-Sitt Rapport dwar il-Koeżjoni, li l-linji gwida tal-Unjoni għall-iżvilupp tan-Netwerk Trans-Ewropew tat-Trasport stabbilew l-għan li jkun hemm netwerk multimodali ġenwin fil-livell tal-UE, inklużi l-ferroviji, il-bini ta' infrastruttura addizzjonali, billi tinħoloq infrastruttura ġdida iżda wkoll billi tittejjeb dik eżistenti. F'dan il-kuntest, il-Kumitat iqis il-bżonn li jkunu disponibbli mezzi tat-trasport li jkunu sostenibbli, kompetittivi u effiċjenti fl-użu tal-enerġija u mezzi tat-trasport aktar ekoloġiċi, li jippromovu l-intermodalità, l-użu komplementari tal-mezzi differenti tat-trasport kif ukoll it-twettiq ta' proġetti infrastrutturali f'żoni inqas żviluppati, reġjuni transkonfinali u reġjuni li jiffaċċjaw ostakli fiżiċi għas-suq intern u li għandhom problemi ta' koeżjoni territorjali;

42.

jinnota li l-Aġenda Territorjali tal-UE 2020 tafferma mill-ġdid l-importanza ta' approċċ territorjali għall-implimentazzjoni tal-Istrateġija Ewropa 2020. Għandu jittieħed vantaġġ mill-opportunità tar-reviżjoni tal-Istrateġija biex fiha tiġi inkluża dimensjoni territorjali iktar b'saħħitha. Għalhekk, l-għanijiet tal-UE definiti fl-Istrateġija Ewropa 2020 jistgħu jinkisbu biss jekk tiġi kkunsidrata d-dimensjoni territorjali tal-istrateġija, peress li l-opportunitajiet ta' żvilupp tar-reġjuni individwali jvarjaw (12);

43.

itenni t-talba tiegħu għal White Paper dwar il-koeżjoni territorjali abbażi ta' analiżi dwar ir-relazzjoni bejn l-Aġenda Territorjali tal-Unjoni Ewropea 2020 u l-Istrateġija Ewropa 2020, sabiex jitnaqqsu d-disparitajiet reġjonali dejjem jiżdiedu fl-UE (13);

44.

jirrakkomanda li l-politika ta' koeżjoni tal-UE, bl-għanijiet tagħha ta' koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali, tkompli tagħti kontribut sinifikanti fl-implimentazzjoni tal-għanijiet tal-Istrateġija Ewropa 2020 anki fil-ġejjieni. Bit-tisħiħ tar-rabtiet bejn l-għanijiet tat-tkabbir u tal-konverġenza, il-politika ta' koeżjoni tista' tagħti kontribut biex jonqsu d-disparitajiet fl-Unjoni Ewropea u b'hekk jinkisbu l-miri prinċipali tal-Istrateġija u kisbiet fuq perjodu twil f'termini ta' prosperità fl-Ewropa kollha. Dan il-potenzjal għandu jiġi sfruttat b'mod sistematiku billi fil-politika ta' koeżjoni jintuża approċċ ibbażat fuq is-sħubija sabiex jiġi żgurat li l-istrateġiji stabbiliti fil-livell reġjonali jindirizzaw speċifikament iċ-ċirkustanzi u l-potenzjal lokali;

45.

għalhekk jappoġġja l-idea tal-proposta ta' Kodiċi tal-Kondotta dwar l-Istrateġija Ewropa 2020 (14), abbażi tal-Kodiċi ta' Kondotta Ewropea dwar is-Sħubija, li ser tiżgura li l-awtoritajiet lokali u reġjonali u l-partijiet interessati l-oħra jkunu involuti fl-ippjanar u l-implimentazzjoni fit-tul ta' dokumenti strateġiċi li jaffettwaw l-iżvilupp territorjali;

46.

jenfasizza l-azzjoni meħuda minn ESPON, bil-għan li jiġi żviluppat sett ta' indikaturi u indiċijiet għall-iżvilupp territorjali Ewropew li jista' jintuża biex jiġu appoġġjati dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet fil-kejl u l-monitoraġġ tal-koeżjoni territorjali; jitlob b'mod espliċitu li jitfasslu indikaturi li jirriflettu l-mod kif l-isfidi territorjali u demografiċi (bħat-tixrid, id-densità baxxa, it-tnaqqis u t-tixjiħ tal-popolazzjoni) jaffettwaw it-tkabbir sostenibbli, intelliġenti u inklużiv;

47.

jemmen li huwa urġenti li tiġi żviluppata data statistika komparabbli dwar żoni lokali u sottolokali kif ukoll li l-klassifikazzjoni urbana-rurali eżistenti tal-OECD u tal-Kummissjoni tissarraf f'kategoriji tal-Eurostat li, abbażi ta' informazzjoni affidabbli mil-livell lokali, jistgħu jgħinu kemm fit-tfassil kif ukoll fl-evalwazzjoni tal-politiki tal-UE;

48.

iqis li l-bini ta' Ewropa poliċentrika u miftuħa huwa l-aktar strateġija territorjali koeżiva għat-tkabbir u l-kompetittività, il-koeżjoni soċjali u l-objettivi ta' żvilupp sostenibbli promossi mill-Istrateġija Ewropa 2020 u l-Aġenda Territorjali 2020 għad-deċenji li jmiss (15). Huwa jesprimi l-appoġġ tiegħu għal strateġija li tgħaqqad l-iżvilupp u l-koeżjoni, u toħloq postijiet pjaċevoli għall-għajxien;

49.

jirrikonoxxi l-bżonn ta' ppjanar strateġiku konġunt tat-territorju Ewropew, ibbażat fuq viżjoni globali tal-iżvilupp futur biex tiġi żgurata koordinazzjoni aħjar bejn il-politiki Ewropej tal-iżvilupp reġjonali (16).

12.6.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 195/36

1.

jappoġġja bis-sħiħ it-tentattiv tal-Kummissjoni Ewropea biex jiġu żviluppati għanijiet komuni u indikaturi bħala bażi għal standards Ewropej komuni għall-effiċjenza fir-riżorsi fis-settur tal-bini u b'hekk tissaħħaħ il-koordinazzjoni politika u l-koerenza. L-awtoritajiet lokali u reġjonali huma msieħba ewlenin fil-promozzjoni ta' effiċjenza ikbar fir-riżorsi, peress li din tikkontribwixxi għall-iżvilupp sostenibbli permezz tal-impatt pożittiv u ġġib magħha konsegwenzi favorevoli għall-ambjent, il-klima, l-ekonomija u s-soċjetà. B'mod simili, dawn l-awtoritajiet jistgħu jieħdu azzjoni permezz ta' strumenti bħall-Akkwist Pubbliku Ekoloġiku, u b'hekk jiġi xprunat is-suq tal-prodotti mfassla mill-iskart tal-kostruzzjoni u t-twaqqigħ tal-bini;

2.

jiddikjara, għaldaqstant, li huwa mħasseb dwar il-fatt li l-Kummissjoni fl-ebda parti tal-Komunikazzjoni ma ssemmi r-rwol tal-awtoritajiet lokali u reġjonali, għad li ġibed l-attenzjoni għal dan l-aspett f'opinjonijiet oħra dwar suġġetti simili. Jisħaq dwar ir-rwol ċentrali tal-awtoritajiet lokali u reġjonali bħala investituri, mhux l-inqas fis-settur tal-bini, iżda anke f'dak li jikkonċerna l-akkwist pubbliku, l-implimentazzjoni tal-leġislazzjoni nazzjonali u tal-UE dwar il-binjiet, l-appoġġ għall-intrapriżi lokali u għall-innovazzjoni, u l-informazzjoni tal-investituri u tal-pubbliku inġenerali. Għal din ir-raġuni, il-Kumitat tar-Reġjuni jitlob lill-Kummissjoni biex tanalizza l-mod kif il-Kumitat tar-Reġjuni u l-awtoritajiet lokali u reġjonali jistgħu jiġu involuti fil-konsultazzjonijiet li jmiss b'segwitu għal din il-komunikazzjoni;

3.

jenfasizza li b'kunsiderazzjoni tad-daqs u l-kumplessità tal-kwistjoni tal-bini sostenibbli fil-livell politiku, l-interventi għandhom ikunu msejsa fuq approċċ komprensiv li jqis l-aspetti kollha li jikkonċernaw il-bżonnijiet u t-tħassib tal-individwi, il-komunitajiet u l-istituzzjonijiet li jkunu ser jibbenefikaw minnhom; iċ-ċirkostanzi lokali u l-benefiċċji għall-ekonomija għandhom jitqiesu bħala aspetti importanti tas-sostenibbiltà, pereżempju, ir-rispett tal-prinċipju fundamentali tal-moviment liberu, permezz tal-promozzjoni ta' materjali ta' kostruzzjoni lokali li spiss huma meqjusa bħala iktar effiċjenti u jista' jkollhom effetti pożittivi fuq l-ekonomija lokali;

4.

iqis inaċċettabbli li l-iskart riċiklabbli mill-kostruzzjoni u t-twaqqigħ tal-bini (CDW) ta' binjiet terzjarji spiss jintefa' fil-miżbliet mingħajr valutazzjoni minn qabel tal-vijabbiltà ekonomika tal-ġbir u r-riċiklaġġ tiegħu. Il-KtR iqis li għandha tingħata prijorità biex jingħalaq iċ-ċirkuwitu tar-riċiklaġġ, pereżempju, billi jiġu stabbiliti miri individwali għal tipi speċifiċi ta' skart, u dispożizzjonijiet obbligatorji għall-awditjar, żarmar u għażla tas-CDW, qabel it-twaqqigħ jew ir-rinnovazzjoni ta' binjiet terzjarji kif inhu indikat diġà f'xi leġislazzjonijiet reġjonali jew lokali;

5.

iqis li biex is-settur tal-bini jsir ekoloġiku (l-attivitajiet ta' bini jkunu aktar favur l-ambjent), hemm bżonn li l-awtoritajiet pubbliċi joffru qafas lill-klijenti, lill-kuntratturi u lill-iżviluppaturi tas-settur tal-bini ħalli ssir tranżizzjoni lejn prattiki iktar favur l-ambjent, peress li l-fażi tal-kostruzzjoni hija kruċjali għall-prestazzjoni ambjentali ta' kwalunkwe bini tul iċ-ċiklu tal-ħajja tiegħu. Tranżizzjoni bħal din ma sseħħx malajr daqs kemm imiss fl-assenza ta' indikaturi u standards komuni għall-UE, iżda wkoll meta ma jkunx hemm mudelli ta' negozju vijabbli ħalli jintgħażlu tekniki u materjali tal-bini aktar ekoloġiċi u effiċjenti fl-użu tar-riżorsi meta mqabbla mas-sitwazzjoni attwali;

6.

iqis neċessarju li jiġi ċċarat li l-iskart mid-demolizzjoni jista' jirriżulta jew minn demolizzjoni totali tal-bini jew mir-riabilitazzjoni, u għalhekk jeħtieġ li jiġi ppreċiżat li l-kunċett ta' demolizzjoni jinkludi d-demolizzjoni parzjali tal-bini waqt li tkun għaddejja r-riabilitazzjoni. Fil-maġġoranza tar-reġjuni, l-iskart globali ġġenerat waqt ir-riabilitazzjoni jisboq l-iskart totali ġġenerat mid-demolizzjoni totali tal-binjiet;

7.

jifraħ lill-Kummissjoni Ewropea dwar l-intenzjoni tagħha li tħeġġeġ lis-suq tar-riċiklaġġ tal-iskart tal-bini u d-demolizzjoni billi tagħti appoġġ ikbar għall-proġetti ta' riċerka u demostrazzjoni. Proġetti bħal dawn, anke fi ħdan il-programm ta' qafas Orizzont 2020 u mwettqa f'kollaborazzjoni mill-qrib mal-Istati Membri, għandhom jimmiraw għall-iżvilupp ta' soluzzjonijiet dwar kif iżidu l-attraenza ekonomika tar-riċiklaġġ. Barra minn hekk, il-KtR huwa favur l-introduzzjoni ta' miżuri li jappoġġjaw it-tqegħid fis-suq ta' materjali sekondarji prodotti mis-CDW;

8.

iqis li, mil-lat tal-awtoritajiet lokali u reġjonali fl-Unjoni kollha, il-mira prinċipali ser tkun li jagħmlu progress fl-isforzi tagħhom biex jiġu żviluppati indikaturi li huma prerekwiżit għall-iżvilupp ta' għanijiet u standards komuni biex is-settur tal-kostruzzjoni isir iktar ekoloġiku. Huwa fl-interess tal-awtoritajiet lokali u reġjonali li tiġi enfasizzata l-importanza tal-isfidi ekoloġiċi u ekonomiċi li qed jikkonfrontaw il-proċess ta' titjib fl-effiċjenza fir-riżorsi fis-settur tal-bini;

9.

jenfasizza, f'dan il-kuntest, li l-awtoritajiet lokali u reġjonali diġà għandhom rwol sinifikanti fil-promozzjoni tal-bini sostenibbli bi ftit jew l-ebda spejjeż permezz tal-kodiċijiet ta' bini lokali jew reġjonali. L-aħjar prattiki li jirriżultaw mill-implimentazzjoni ta' dawn il-kodiċijiet, bħar-rekwiżiti minimi dwar il-livelli ta' dawl matul il-jum, l-effiċjenza enerġetika jew il-materjali tal-kostruzzjoni, jistgħu jikkontribwixxu b'mod sinifikanti għall-promozzjoni ta' bini ġenwinament sostenibbli fl-Ewropa, u għalhekk għandhom jiġu promossi;

10.

ifakkar li fil-qasam tat-tnaqqis tal-impatt ambjentali tal-bini l-awtoritajiet lokali u reġjonali jaqdu rwol ewlieni, hekk kif fl-ambitu tar-responsabbiltà tagħhom jiżviluppaw miżuri adegwati u jimplimentaw strateġiji adottati favur l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u l-użu effiċjenti tar-riżorsi billi janalizzaw bir-reqqa l-partikolaritajiet u l-aspetti lokali;

11.

jistieden lill-awtoritajiet lokali u reġjonali jagħmlu użu mill-għodod u l-prattiki tal-ippjanar territorjali u l-ippjanar tal-bliet meta jifformolaw il-politika tal-bini sostenibbli. Għandhom jitqiesu wkoll l-enerġija rinnovabbli, l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u l-ġestjoni tal-iskart u kwistjonijiet ta' operazzjoni u manutenzjoni;

12.

f'dan il-kuntest, jistieden lill-awtoritajiet lokali u reġjonali jadottaw approċċ olistiku tul iċ-ċiklu kollu tal-ħajja tal-bini inklużi l-prodotti tal-kostruzzjoni, id-disinn u l-kostruzzjoni ta' bini, il-manutenzjoni u r-rinnovazzjoni tiegħu sabiex jiġi promoss użu iżjed effiċjenti tal-materjali, l-enerġija u l-konsum tal-ilma kif ukoll ġestjoni aħjar tal-iskart;

13.

iqis bħala ħaġa estremament importanti l-isforzi li saru s'issa mill-awtoritajiet lokali u reġjonali tal-Ewropa, bħal pereżempju l-istrateġija tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija tar-reġjun tal-Emilia-Romagna u l-pjan dwar il-klima “Enerġija – Alto Adige 2050” tal-provinċja awtonoma ta' Bolzano, il-programmi li jidentifikaw it-teknoloġiji u l-approċċi l-ġodda bbażati fuq l-arkitettura tradizzjonali lokali tar-reġjun (judeţ) ta' Harghita jew l-attivitajiet ta' innovazzjoni tal-belt ta' Rakvere, fl-Estonja u tal-komunità ta' Anavra, muniċipalità ta' Almyros, Magnisia, il-Greċja – din l-inizjattiva, bħal oħrajn tal-istess tip, hija rimarkabbli fil-qasam tal-effiċjenza fir-riżorsi u l-bini sostenibbli;

14.

jinnota li l-attivitajiet industrijali relatati mal-materjali tal-kostruzzjoni li joriġinaw fis-settur tal-bini ekoloġiku u d-demolizzjoni għandhom joħolqu bosta impjiegi. It-tħejjija fil-livell reġjonali u lokali ta' pjani ta' azzjoni dwar dawn l-attivitajiet, flimkien ma' użu adatt tar-riżorsi umani, tikkontribwixxi sostanzjalment għat-twettiq tal-għanijiet relatati mal-effiċjenza fir-riżorsi;

15.

jemmen li inizjattiva bħall-Patt tas-Sindki tista' tkun siewja biex tindirizza wkoll l-isfida tal-effiċjenza fir-riżorsi. Il-Kumitat huwa konvint li għandhom jiġu mistħarrġa modi adatti għal dan ladarba jkunu ġew approvati l-għanijiet ta' politika tal-UE għall-effiċjenza fir-riżorsi;

16.

ifakkar ukoll li l-użu tar-riżorsi huwa ddeterminat fil-biċċa l-kbira mid-deċiżjonijiet relatati mad-disinn u mill-għażla tal-materjal tal-kostruzzjoni. Għalhekk, kif enfasizzat mill-Kummissjoni, sabiex jiġi garantit titjib fl-effiċjenza fir-riżorsi, l-inġiniera, id-disinjaturi, il-fabbrikanti, il-kuntratturi, l-awtoritajiet u l-utenti aħħarin jeħtieġu informazzjoni affidabbli u li tista' tintuża sabiex ikunu jistgħu jieħdu deċiżjoni abbażi ta' kriterju tad-disinn sostenibbli. Għaldaqstant, u fid-dawl tal-fatt li l-awtoritajiet lokali u reġjonali huma l-korpi li joħorġu l-liċenzji li huma l-eqreb tal-partijiet interessati, huwa f'idejn dawn l-awtoritajiet li jiżviluppaw sessjonijiet ta' sensibilizzazzjoni, kif ukoll politiki u mekkaniżmi konkreti ta' informazzjoni u l-mekkaniżmi biex jappoġġjaw u jinkoraġġixxu l-użu ta' dawn ir-riżorsi. Għalhekk iridu jkunu jistgħu jiddependu mill-finanzjament mill-fondi Ewropej. Dawn il-politiki għandhom ikunu parti minn approċċ komuni Ewropew għall-valutazzjoni tal-prestazzjoni ambjentali tal-binjiet, li għandu jħaddan l-indikaturi ewlenin identifikati kollha;

17.

jistieden lill-Kummissjoni tinvolvi b'mod attiv lill-awtoritajiet lokali u reġjonali fl-iżvilupp ta' qafas b'indikaturi fundamentali li jivvalutaw il-prestazzjoni ambjentali tal-bini tul iċ-ċiklu tal-ħajja tiegħu. L-awtoritajiet lokali u reġjonali għandhom jiġu konsultati u jiġu involuti fit-tħejjija ta' dawn l-indikaturi tul il-proċess sħiħ;

18.

jisħaq fuq il-fatt li l-awtoritajiet lokali u reġjonali jaqdu rwol importanti mhux biss bħala l-livell politiku li jwettaq ċerti investimenti finanzjarji ta' politika fir-rigward tal-kwistjonijiet tal-bini sostenibbli, iżda li għandhom ukoll rwol essenzjali bħala proprjetarji tal-binjiet u d-djar pubbliċi jew in-netwerks ta' infrastruttura ta' utilità pubblika;

19.

jenfasizza mill-ġdid l-oppożizzjoni tiegħu għas-sistema ta' kundizzjonalità makroekonomika meta Stat Membru ma jissodisfax l-obbligi skont il-liġi tal-UE (pereżempju l-miri dwar l-iskart jew l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija), li tippermetti li Stat Membru jiġi penalizzat permezz tas-sospensjoni parzjali jew totali tal-fondi mill-Fondi Strutturali u ta' Investiment (Fond SIE) peress li din is-sistema toħloq ir-riskju li jiġu penalizzati l-awtoritajiet lokali u reġjonali, irrispettivament mid-daqs tal-kontribut tagħhom għall-għanijiet ta' politika;

20.

jistieden lill-awtoritajiet lokali u reġjonali biex isaħħu l-kooperazzjoni fil-qafas tal-akkwist pubbliku, u b'hekk jikkontribwixxu wkoll għat-titjib tal-kuntest lokali u reġjonali biex jitwettqu l-għanijiet ambizzjużi tal-UE fir-rigward tal-bini sostenibbli;

21.

ifakkar li l-industrija tal-bini hija strument, u li l-binjiet jista' jkollhom impatti kemm pożittivi kif ukoll negattivi f'kuntest partikolari urban, arkitettoniku, soċjali, ekonomiku u ambjentali. Attenzjoni partikolari għalhekk għandha tingħata lill-problema tas-sostenibbiltà f'dan il-qafas kumpless ta' interkonnessjonijiet;

22.

ifakkar li l-karatteristiċi tekniċi u tal-prestazzjoni ta' ċerti materjali tal-bini jinbidlu b'mod rapidu wara li jiġu manifatturati u dan il-proċess ikompli f'xi każijiet anke wara li jintużaw fil-kostruzzjoni. F'dan is-sens huwa partikolarment importanti li jiġi analizzat jekk, u taħt liema kundizzjonijiet, wara d-demolizzjoni, dawn il-materjali jkunux adatti biżżejjed biex jintużaw mill-ġdid, u jekk ikunx meħtieġ li jinħolqu sistemi ta' ċertifikazzjoni apparti għal dawn il-materjali;

23.

madankollu, jiġbed l-attenzjoni għall-ħtieġa li tiġi segwita r-riċerka fil-qasam taż-żamma u l-manutenzjoni tal-binjiet u l-impjanti korrispondenti, bħala possibbiltà biex jiġi estiż iċ-ċiklu tal-ħajja. B'mod aktar konkret għandhom jiġu promossi l-kuntratti ta' provvista tal-enerġija kif ukoll it-titjib u l-manutenzjoni tal-installazzjonijiet li jitwettqu mill-kumpaniji tas-servizzi tal-enerġija;

24.

jenfasizza li l-użu fuq skala kbira ta' materjali tal-bini li jirriżultaw mid-demolizzjoni, pereżempju fil-bini tat-toroq, għandu jiġi ttrattat bħala qasam ta' riċerka tal-ikbar importanza. Ħafna mill-materjali tal-bini jinkludu bosta elementi tossiċi, perikolużi u li jikkontaminaw, u la l-valutazzjoni tal-impatt tagħhom u lanqas, jekk hemm bżonn, it-tnaqqis tar-riskji li jirriżultaw minnhom għall-ambjent u s-saħħa tal-bniedem m'huma kwistjonijiet riżolti;

25.

iqis li l-iskoperta mill-ġdid tat-tekniki u l-materjali tal-bini tradizzjonali tista' tippreżenta potenzjal konsiderevoli għas-settur Ewropew tal-bini: huma spiss jikkostitwixxu mudell għall-mod li bih ir-riżorsi lokali jistgħu jintużaw għas-servizz ta' soluzzjonijiet effiċjenti u adatti għall-kundizzjonijiet lokali mingħajr diffikultà ta' kompatibilità mal-użu tal-art, il-ftuħ ta' barrieri ġodda fejn dawn ma jkunux f’kuntest omoġenju;

26.

ifakkar li l-kwistjoni dwar jekk ir-riabilitazzjoni tal-binjiet eżistenti hijiex soluzzjoni adatta fil-każijiet kollha jistħoqqilha tiġi analizzata: il-binjiet eżistenti f'bosta reġjuni tal-Ewropa, b'mod partikolari l-binjiet kummerċjali, residenzjali u pubbliċi, ma jistgħux jiġu rinnovati biex joffru livell ta' kumdità adegwat ħlief bi prezzijiet ta' investiment konsiderevoli. Dawn is-sitwazzjonijiet jiġbdu l-attenzjoni għall-fatt li, anke jekk ir-riabilitazzjoni tal-binjiet eżistenti, mil-lat tal-użu effiċjenti tar-riżorsi tal-bini individwali, għadhom soluzzjoni aħjar mid-demolizzjoni tagħhom jew il-bini ta' binjiet ġodda, il-valur estetiku, arkitettoniku u soċjali ta' kostruzzjoni ġdida kultant ikun ħafna ogħla, b'mod partikolari mill-perspettiva tal-okkupant. Għalhekk, sabiex ikun magħruf jekk ir-riabilitazzjoni tal-binjiet eżistenti hijiex soluzzjoni adegwata minbarra l-aspetti purament tekniċi, għandhom jitqiesu wkoll il-kunsiderazzjonijiet arkitettoniku, soċjali, ekonomiċi u ambjentali, u l-perspettiva tal-okkupant;

27.

ifakkar ukoll fil-potenzjal kbir li jista' jkollu s-settur tal-bini sostenibbli fil-ħolqien ta’ impjiegi, b’mod partikolari f’settur ekonomiku, dak tal-kostruzzjoni, tant milqut mill-kriżi. B'appoġġ u taħriġ xieraq fil-metodi ġodda ta' bini ekoloġiku sostenibbli, jistgħu jiġu integrati mill-ġdid fis-suq tax-xogħol ħafna persuni qiegħda tas-settur;

28.

jirrakkomanda li l-materja prima rinnovabbli, preferibbilment dik lokali jew indiġena li għaliha japplikaw il-mekkaniżmi tat-traċċabbiltà, tiġi kkunsidrata b'mod espliċitu fl-iżvilupp ta' kriterji komuni għall-valutazzjoni tas-sostenibbiltà ambjentali tal-bini (bħala indikaturi ewlenin). Jisħaq li l-użu ta' materja prima rinnovabbli jista' jikkontribwixxi b'mod konsiderevoli għall-konservazzjoni tar-riżorsi fil-bini; l-użu tar-riżorsi f'dan il-qasam mhuwiex limitat biss għall-kostruzzjoni (pereżempju l-bini bl-injam) u l-iżolament, iżda jħaddan ukoll l-ikkompletar tal-bini intern (il-wiċċ tal-art, il-ħitan u l-uċuħ) eċċ. Dan jgħodd b'mod partikolari fil-każ tal-“użu kaskata” tal-materja prima rinnovabbli li jinkludi l-użu multidimensjonali f'diversi livelli. Il-materja prima rinnovabbli tista' wkoll tissostitwixxi l-karburanti fossili għat-tisħin u b'dan il-mod tnaqqas l-impatt ambjentali;

29.

jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li f'dak li jirrigwarda l-binjiet, id-dokument tal-Kummissjoni ma jsemmix l-użu tal-enerġija rinnovabbli, minkejja l-kontribut evidenti li ġġib magħha għan-natura sostenibbli tal-bini. L-istrumenti fotovoltajċi, tal-enerġija solari u tar-riħ integrati fil-binjiet u anke l-użu tal-bijomassa għat-tisħin tal-binjiet, inkluż it-tisħin tal-ilma għad-dar, jistgħu jikkontribwixxu sew biex jitnaqqas l-impatt ambjentali u dan tul iċ-ċiklu sħiħ tal-ħajja, b'mod partikolari f'dak li jirrigwarda l-emissjonijiet tad-diossidu tal-karbonju. Ta' min isemmi wkoll teknoloġiji oħra, bħall-enerġija ġeotermali, il-potenzjal għall-ġenerazzjoni ċentralizzata, infrastruttura distrettwali effiċjenti tat-tisħin u t-tkessiħ, is-sorsi ta' enerġija rinnovabbli, is-sħana mill-iskart jew il-koġenerazzjoni ta' effiċjenza għolja. Sabiex l-analiżi tkun korretta, għandhom jitqiesu wkoll il-materjali u l-enerġija użati fil-produzzjoni tal-unitajiet tal-elettriku u l-enerġija;

30.

iqis li għandhom jiġu ċċarati u jingħataw definizzjonijiet komuni mill-iktar fis possibbli fil-livell tal-UE għall-kunċetti li bosta drabi jintużaw bħala sinonimi: “dar passiva”, “dar ekoloġika”, “dar sostenibbli”, “dar b'użu ekonomiku tal-enerġija”, jew “dar bi kważi l-ebda konsum tal-enerġija”. Jeħtieġ li b'mod urġenti jintlaħaq progress permezz ta' inizjattivi tar-riċerka u l-iżvilupp u konsultazzjonijet peress li dawn id-definizzjonijiet ser ikunu l-bażi għal standards komuni u miżuri ta' politika f'dan il-qasam fil-futur;

31.

jenfasizza li, minbarra l-użu mill-ġdid tal-metall u l-ħġieġ, suġġett li daħlet fih sew il-Komunikazzjoni, ir-riċerka tagħti evidenza dwar informazzjoni interessanti dwar il-konkrit u l-injam. Fir-rigward tal-materjal tal-kostruzzjoni, il-konkrit u l-injam għandhom karatteristiċi favorevoli għall-użu mill-ġdid, huma għażla faċli u sempliċi biex jiġu riċiklati u/jew jintużaw. Għalhekk, l-analiżijiet li saru fil-livell reġjonali u lokali dwar l-użu mill-ġdid tagħhom għandhom jingħataw prijorità;

32.

iqis li fir-rigward tal-użu tal-injam jew ta' materjali naturali oħra ta' kostruzzjoni, jeħtieġ li nżommu quddiemna li l-ħtiġiet dejjem ikbar tal-industrija tal-bini ser ifissru bidliet diretti jew indiretti fl-użu tal-art u fl-ekosistemi. F'dan ir-rigward għandu jiġi evitat li f'dan is-settur jiġu ripetuti l-iżbalji li saru fil-passat fil-qafas tal-produzzjoni tal-bijomassa għall-enerġija. Għandhom jiġu analizzati fid-dettall il-problemi relatati mat-tibdil fl-użu tal-art u fl-ekosistemi, u jiġu kkunsidrati meta jiġu żviluppati l-objettivi u l-indikaturi komuni għall-effiċjenza fir-riżorsi fis-settur tal-bini;

33.

jipproponi li, fil-kurrikula universitarji tal-inġiniera, il-periti u l-ekonomisti, minbarra l-proċeduri għall-użu effiċjenti tar-riżorsi, jiġu inklużi wkoll proċeduri intiżi biex jitnaqqas l-użu addizjonali tal-materjali u l-ħolqien tal-iskart li joriġinaw mill-bidliet tal-pjan inizjali;

34.

iqis li fil-qafas tal-użu effiċjenti tar-riżorsi u iktar u iktar fil-każ tar-riċiklaġġ tal-iskart tal-kostruzzjoni u d-demolizzjoni, għandhom jitqiesu l-ispejjeż u l-impatt tal-għażla u tat-trasport. Għal dan il-għan, il-proċeduri ta' analiżi standardizzati huma meħtieġa u l-proċessi ta' politika u r-riċerka u l-iżvilupp għandhom jintegraw ukoll it-tqabbil tal-possibbiltajiet kundizzjonati mit-trasport u l-kapaċitajiet tar-riċiklaġġ fuq il-post jew dawk lokali;

35.

jilqa' l-fatt li l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tisħaq b'mod ċar fuq ir-rwol importanti li jirriżulta mill-iskambju tal-aħjar prattiki fost il-miżuri previsti. F'dan ir-rigward, il-proġetti ta' kooperazzjoni bejn il-gruppi ta' reġjuni bi speċifiċitajiet simili komuni għandhom jingħataw prijorità. F'dan il-qasam mhuwiex previdibbli li nagħżlu l-aħjar prattika jew approċċ universali: l-atturi reġjonali u lokali għandhom jitgħallmu minn xulxin liema huma l-aktar soluzzjonijiet adatti u l-iskambju tal-għarfien lokali tar-reġjuni differenti jista' jagħti valur miżjud ogħla;

36.

jenfasizza li ħafna awtoritajiet lokali u reġjonali nnotaw li l-Istati Membri jqisu l-awtoritajiet li nħolqu fil-qafas tar-regolamentazzjoni dwar l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija b'mod purament formali, bħala strument barrani għall-kultura tad-disinn fir-reġjuni jew il-pajjiż konċernat. Għal dan il-għan, il-Kumitat jissuġġerixxi li titħejja xi forma ta' rapport interim dwar l-istat ta' implimentazzjoni tad-Direttiva dwar l-effiċjenza fl-enerġija mingħajr ma jinħolqu obbligi ġodda ta' rappurtar għall-awtoritajiet lokali u reġjonali, iżda jkunu involuti fuq bażi volontarja fil-formulazzjoni tar-rapport;

37.

ifakkar li bosta reġjuni m'għandhomx l-għarfien u lanqas il-kompetenzi adegwati, li jfisser li, b'mod partikolari fir-reġjuni sottożviluppati, ikun hemm distakk teknoloġiku ikbar meta mqabbel mar-reġjuni żviluppati. Sabiex tinstab soluzzjoni għal din il-problema, dawn ir-reġjuni għandhom jiddaħħlu wkoll fil-mekkaniżmi ta' kooperazzjoni bbażati b'mod iktar speċifiku fuq id-diffikultajiet marbuta mat-trasferiment tal-għarfien. Għandha ssir enfasi fuq il-possibbiltà li jiġi ottimizzat it-trasferiment tal-għarfien dwar il-kostruzzjoni u l-materjal tal-bini lejn ir-reġjuni b'kompetenzi inadegwati;

38.

iqis li l-mexxejja politiċi għandhom ikunu konxji li kwalunkwe bidla radikali fis-settur tal-bini ser teħtieġ rieda politika u tmexxija b'saħħitha fil-livelli għoljin tal-amministrazzjoni lokali u reġjonali; dawn ma jistgħux jinjoraw il-problemi tal-baġits operattivi lokali u reġjonali, li għadhom limitati u li joffru biss flessibbiltà limitata għall-investimenti fit-titjib tal-binjiet, anke jekk għandhom rendiment tajjeb u jekk jintroddu lura malajr;

39.

jindika mhux biss il-benefiċċji ambjentali imma wkoll il-benefiċċji ekonomiċi u soċjali tal-bini sostenibbli meta mqabbla mal-ispejjeż tal-kostruzzjoni u l-manutenzjoni, u jenfasizza li abbażi tal-informazzjoni mill-analiżi tas-suq li għaliha tagħmel referenza l-Kummissjoni, l-ispejjeż ta' investiment fl-hekk imsejjaħ bini “ekoloġiku” mhumiex ogħla minn xi punti perċentwali ta' dawk l-ispejjeż li jinġarrbu fil-bini tradizzjonali;

40.

iqis li għandha tingħata attenzjoni speċjali lill-problemi speċifiċi tar-reġjuni rurali u lill-bliet iż-żgħar u ta' daqs medju. Għandhom jiġu rikonoxxuti l-karatteristiċi proprji fid-definizzjoni tal-istandards, fil-miri u l-miżuri ta' implimentazzjoni l-oħrajn, biex jiġi evitat li jiġu żvantaġġati b'mod sproporzjonat jew li jkun possibbli li jingħataw kumpens fejn ikun meħtieġ. Għaldaqstant, il-prijorità tar-riċerka fil-qafas tal-inizjattiva Bliet Intelliġenti fi ħdan l-Orizzont 2020 minflok għandha tissejjaħ Bliet u Reġjuni Intelliġenti, u tiġi kkomplementata minn prijorità ġdida msejħa Reġjuni u Bliet Rurali Intelliġenti.

12.6.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 195/41

1.

jilqa’ l-Pjan ta’ Investiment għall-Ewropa u r-Regolament tal-Fond Ewropew għal Investimenti Strateġiċi (FEIS) kif propost mill-Kummissjoni Ewropea sabiex tingħata spinta lill-investimenti fl-Unjoni;

2.

jenfasizza li l-Fond Ewropew għalInvestimenti Strateġiċi huwa biss parti mill-Pjan ta' Investiment; is-sett ta' proġetti, il-pjattaforma konsultattiva għall-investiment u r-riformi strutturali li għandhom impatt soċjoekonomiku pożittiv u jikkontribwixxu għat-titjib tal-kapaċità amministrattiva huma wkoll meħtieġa għas-suċċess ta' dan il-pjan; jitlob f'dan il-kuntest lill-Kummissjoni, b'konformità mal-Komunikazzjoni tagħha tat-13 ta' Jannar 2015 dwar “Nagħmlu l-aħjar użu mill-flessibilità fir-regoli eżistenti tal-Patt ta' Stabbiltà u Tkabbir, COM (2015) 12”, biex tiċċara l-ambitu tar-riformi strutturali li trid tippromovi fil-livell Ewropew b'konformità mal-prinċipju tas-sussidjarjetà;

3.

jinnota li l-mekkaniżmu tal-Pjan ta' Investiment essenzjalment jikkonsisti fl-allokazzjoni ta’ Fond ta’ garanzija biex ikopri finanzjamenti aktar riskjużi;

4.

peress li jinsab imħasseb li l-garanzija ta' EUR 16-il biljun inkisbet minn approprjazzjonijiet imqassma mill-ġdid inizjalment allokati għall-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa u l-programm Orizzont 2020, il-Kumitat jiġbed l-attenzjoni tal-Kummissjoni lejn ir-riperkussjonijiet diżastrużi għall-proġetti li għadhom għaddejjin li fil-fatt jaqgħu fl-ambitu tal-prijoritajiet tal-UE u jirrimarka li s-self jew il-garanziji mhumiex ta’ appoġġ adegwat għal ħafna proġetti ta’ riċerka bażika u istituti tar-riċerka b’reputazzjoni internazzjonali għolja;

5.

jitlob għalhekk li l-Pjan ta' Investiment ikun primarjament iffinanzjat minn fondi mhux minfuqa mill-baġit tal-UE li kieku kien ikollhom jiġu rritornati lill-Istati Membri. It-tnaqqis tal-baġits disponibbli għall-programm Orizzont 2020 u l-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa għandhom isiru effettivi biss wara li jkunu ġew eżawriti l-possibilitajiet kollha għall-flessibilità fil-baġit tal-UE;

6.

jitlob lill-Kummissjoni Ewropea biex tesplora, fil-kuntest tar-reviżjoni ta’ nofs it-term tal-QFP, il-possibilitajiet eżistenti taħt l-Baġit tal-Unjoni għall-orjentazzjoni mill-ġdid tal-fondi disponibbli lejn il-garanzija tal-UE minn programmi oħra minbarra l-Orizzont 2020 u l-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa;

7.

iqis li huwa importanti li tiġi garantita l-kwalità għolja tal-proġetti, u li jiġi żgurat li l-proġetti lokali fuq skala żgħira jkunu jistgħu jibbenefikaw ukoll mill-FEIS; f’dak ir-rigward, l-assistenza teknika u l-pariri għall-awtoritajiet lokali huma kruċjali;

8.

jixtieq ikun totalment involut fil-monitoraġġ u l-implimentazzjoni tal-Pjan ta' Investiment għall-Ewropa. L-awtoritajiet lokali u reġjonali huma atturi essenzjali biex jidentifikaw, ifasslu u jappoġġjaw investimenti addizzjonali fit-territorji tagħhom. L-allinjament tal-FEIS flimkien mal-istrateġiji ta' investiment lokali u reġjonali u l-programmi operazzjonali tal-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej huwa essenzjali f'dan ir-rigward. L-għodda ideali biex jiġu involuti b'mod konkret l-awtoritajiet lokali u reġjonali, flimkien mal-Istati Membri u l-banek u l-istituzzjonijiet promozzjonali nazzjonali u/jew reġjonali, fis-suċċess tal-FEIS hija l-pjattaforma ġeografika jew tematika ta' finanzjament li dwarha jeħtieġ li jiġi indikat il-livell ta’ delega kif ukoll l-arranġamenti ta’ finanzjament;

9.

jinnota li l-pjan ta’ investiment ikollu bżonn sforz sinifikanti biex jingħelbu għadd ta’ sfidi: l-iżgurar li l-fond ikun favorevoli għan-negozju fid-disinn tiegħu sabiex jattira fondi privati; jiġi żgurat li hekk kif jiżviluppa s-sett ta’ proġetti, il-Fond Ewropew għal Investimenti Strateġiċi (FEIS) tal-Pjan ta’ Investiment ma jitqiesx bħala sussidju tal-UE għall-proġetti nazzjonali li mhumiex vijabbli; tiġi żgurata koordinazzjoni bejn il-fondi eżistenti bħall-programm Orizzont 2020 u l-FEIS, li t-tnejn li huma għandhom fil-mira tagħhom ir-riċerka u l-innovazzjoni;

10.

jinnota li sabiex jingħelbu dawn l-isfidi, il-perjodu attwali ta’ programmazzjoni (2014-2017) se jeħtieġ li jkun aktar iffokat fuq ir-riżultati – dan jista’ jinkiseb permezz ta’ ħidma mal-awtoritajiet lokali u reġjonali. Sabiex jiġi żgurat li l-proġetti magħżula għall-FEIS jagħtu r-riżultati lokali maħsuba, il-Kumitat ta’ investiment tiegħu li se jkun inkarigat biex jagħżel il-proġetti, irid ikun miftuħ ukoll għall-konsultazzjonijiet tal-awtoritajiet lokali u reġjonali. Approċċ iffokat fuq ir-riżultati se jeħtieġ ukoll żieda fl-użu tal-fondi tal-UE billi jiżdiedu s-sinerġiji bejn id-diversi fondi tal-UE disponibbli u billi l-fondi jsiru aktar faċli għall-utent;

11.

jemmen li prerekwiżit ieħor għas-suċċess tal-Pjan ta' Investiment huwa li l-kofinanzjament ma jkunx imfixkel mill-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir (PST). Għal din ir-raġuni, il-KtR jappella biex il-kofinanzjamenti nazzjonali ma jkunux parti mill-kalkoli tal-PST, irrispettivament mis-sitwazzjoni tal-Istati Membri taħt il-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir. Din it-talba hija magħmula fil-kuntest tat-talba usa’ tal-KtR biex il-kofinanzjament nazzjonali tal-Fondi Strutturali Ewropej ma jkunx parti mill-PST;

12.

jenfasizza li l-investimenti fl-infrastruttura li saru mill-FEIS iridu jkunu reżiljenti għad-diżastri. Azzjoni li ssir issa hija ħafna aktar kosteffikaċi mill-modifikazzjoni aktar tard ta’ bini perikoluż (3);

13.

jissuġġerixxi wkoll, biex jiġi żgurat segwitu tajjeb tal-Pjan ta' Investiment, it-twaqqif ta' Kumitat ta’ Tmexxija magħmul minn membri tal-KESE u l-KtR sabiex jagħmel rakkomandazzjonijiet lill-KE dwar il-politika ta’ investiment tal-Fond;

14.

jitlob lill-Istati Membri biex jinvolvu mill-qrib lill-awtoritajiet lokali u reġjonali fl-istabbiliment u l-promozzjoni ta' sett ta’ proġetti biex tittejjeb il-governanza tajba tal-FEIS;

15.

jitlob lill-KE u l-BEI biex b’koperazzjoni mal-KtR jiżviluppaw sett ta’ kriterji għall-għażla tal-proġetti u l-proċeduri ta’ segwitu, li jenfasizzaw li l-veloċità ma għandhiex tieħu post il-kwalità tal-proġetti;

16.

jitlob lill-KE u l-BEI biex jinvolvu lill-KtR bħala osservatur fil-Kumitat ta’ Tmexxija u fil-Kumitat ta’ Investiment;

17.

jinnota li l-Proposta għal Regolament tirrigwarda kemm oqsma ta’ kompetenzi maqsuma bejn l-Unjoni Ewropea (UE) u l-Istati Membri kif ukoll oqsma fejn l-UE għandha l-kompetenza li tappoġġa, tikkoordina jew tissupplimenta l-azzjonijiet tal-Istati Membri (4). Billi l-għan ewlieni tiegħu huwa li jikkontribwixxi għat-tnedija mill-ġdid ta’ investimenti fil-livell Ewropew b’aspetti transnazzjonali ċari, il-KtR iqis li l-Proposta għal Regolament hija konformi mal-prinċipju tas-sussidjarjetà. Fir-rigward tal-prinċipju tal-proporzjonalità, il-KtR iqis li l-Proposta għal Regolament hija l-istrument legali xieraq, għaliex jeħtieġ li d-dispożizzjonijiet finanzjarji tagħha jkunu applikabbli direttament fl-Istati Membri kollha;

18.

l-awtoritajiet lokali u reġjonali għandhom jirċievu r-rapport dwar l-evalwazzjoni u l-funzjonament tal-FEIS u jikkontribwixxu biex jittejjeb il-Pjan peress li huma dawk l-eqreb sabiex jidentifikaw il-problemi u jipproponu s-soluzzjonijiet minħabba d-diversi sitwazzjonijiet fil-prattika;

19.

jenfasizza l-importanza li jiġu kkunsidrati l-ambjent u r-riżorsi naturali fid-dispożizzjonijiet li jirregolaw l-użu tal-garanzija tal-UE. Il-kampijiet ta' applikazzjoni fformulati fil-Proposta għal Regolament u l-għanijiet ġenerali msemmija għandhom jiġu estiżi għall-oqsma tal-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima u s-sostenibbiltà;

20.

jenfasizza li huwa kruċjali li l-linji gwida ta’ investiment tal-FEIS jiżguraw li dan ikun aċċessibbli għall-proġetti fuq skala iżgħar, speċjalment dawk li jikkontribwixxu għall-ħolqien tal-impjiegi u t-tkabbir ekonomiku u li jindirizzaw id-disparitajiet reġjonali; u li l-istrutturi ta’ governanza tal-Fond jirrikonoxxu li f’xi reġjuni, il-proġetti fuq skala iżgħar jistgħu jkunu ekwivalenti għal investimenti strateġiċi peress li dawn jista’ jkollhom effetti sinifikanti ta’ ingranaġġ.