12.12.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 362/1

12.12.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 362/2

Il-Qorti Ewropea tal-Awdituri

Unità “Awditjar: Il-Produzzjoni tar-Rapporti”

12, rue Alcide de Gasperi

1615 Luxembourg

LUXEMBOURG

Tel. +352 4398-1

Posta elettronika: eca-info@eca.europa.eu

12.12.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 362/3

A.

Dan l-Avviż qed jinħareġ skont ir-regoli tal-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea (il-Ftehim taż-ŻEE) u l-Ftehim bejn l-Istati tal-Efta dwar it-twaqqif ta' Awtorità ta’ Sorveljanza u ta’ Qorti tal-Ġustizzja (Ftehim dwar is-Sorveljanza u l-Qorti).

B.

Il-Kummissjoni Ewropea ħarġet avviż bit-titolu “Linji-gwida dwar l-applikabbiltà tal-Artikolu 101 tat-Trattat dwar il-Funzjonalità tal-Unjoni Ewropea għall-akkordji dwar kooperazzjoni orizzontali” (1). Dak l-att mhux vinkolanti jifrex il-prinċipji li l-Kummissjoni Ewropea ssegwi biex tivvaluta l-akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali skont l-Artikolu 101 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE).

C.

L-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA tqisil-linji-gwida tal-Kummissjoni Ewropea bħala relevanti għaż-ŻEE. Sabiex jinżammu kundizzjonijiet ugwali ta’ kompetizzjoni u sabiex tiġi żgurata applikazzjoni uniformi tar-regoli tal-kompetizzjoni taż-ŻEE madwar iż-Żona Ekonomija Ewropea kollha, l-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA adottat l-Avviż prezenti skont il-poteri mogħtija liha mill-Artikolu 5(2)(b) tal-Ftehim tas-Sorveljanza u l-Qorti. Hija beħsiebha ssegwi l-prinċipji u r-regoli stabbiiti f’dan l-Avviż meta tkun qed tapplika r-regoli relevanti taż-ŻEE f'xi każ partikolari.

1.

1.1.

1.2.

1.2.1.

1.2.2.

1.3.

2.

2.1.

2.2.

2.2.1.

2.2.2.

2.2.3.

2.3.

2.3.1.

2.3.2.

2.3.3.

2.3.4.

2.4.

3.

3.1.

3.2.

3.3.

3.3.1.

3.3.2.

3.3.3.

3.4.

3.4.1.

3.4.2.

3.4.3.

3.4.4.

3.4.5.

3.5.

4.

4.1.

4.2.

4.3.

4.3.1.

4.3.2.

4.3.3.

4.4.

4.4.1.

4.4.2.

4.4.3.

4.4.4.

4.5.

5.

5.1.

5.2.

5.3.

5.3.1.

5.3.2.

5.3.3.

5.4.

5.4.1.

5.4.2.

5.4.3.

5.4.4.

5.5.

6.

6.1.

6.2.

6.3.

6.3.1.

6.3.2.

6.3.3.

6.4.

6.4.1.

6.4.2.

6.4.3.

6.4.4.

6.5.

7.

7.1.

7.2.

7.3.

7.3.1.

7.3.2.

7.3.3.

7.4.

7.4.1.

7.4.2.

7.4.3.

7.4.4.

7.5.

1.

Dawn il-linji gwida jistabbilixxu l-prinċipji għall-evalwazzjoni skont l-Artikolu 53 tal-Ftehim taż-ŻEE (2) (“l-Artikolu 53”) ta’ akkordji bejn intrapriżi, deċiżjonijiet minn assoċjazzjonijiet ta’ intrapriżi u prattiki konċertati (kollettivament imsejħa “akkordji”) dwar il-kooperazzjoni orizzontali. Kooperazzjoni hija ta’ “natura orizzontali” jekk isir akkordju bejn kompetituri attwali jew potenzjali. Barra minn hekk, dawn il-linji gwida jkopru wkoll akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali bejn nies mhux f’kompetizzjoni, pereżempju bejn żewġ kumpaniji attivi fl-istess swieq ta’ prodotti iżda attivi fi swieq ġeografikament differenti mingħajr ma jkunu kompetituri potenzjali.

2.

Akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali jistgħu jwasslu għal benefiċċji ekonomiċi sostanzjali, b’mod partikolari jekk jikkombinaw attivitajiet, kapaċitajiet jew assi kumplimentari. Kooperazzjoni orizzontali tista’ tkun mezz għall-qsim tar-riskju, għall-iffrankar tal-ispejjeż, biex jiżdiedu l-investimenti, biex l-għarfien jitpoġġa għad-dispożizzjoni ta' kulħadd, għat-titjib fil-kwalità u l-varjetà tal-prodotti, u għal tnedija aktar rapida tal-innovazzjoni.

3.

Mill-banda l-oħra, l-akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali jistgħu jwasslu għal problemi ta’ kompetizzjoni. Dan ikun il-każ, pereżempju, jekk il-partijiet jaqblu li jiffissaw il-prezzijiet jew il-produzzjoni, jew li jaqsmu s-swieq, jew jekk il-kooperazzjoni tippermetti li l-partijiet iżommu, jiksbu jew iżidu s-setgħa fis-suq u għalhekk tista’ twassal għal effetti negattivi fuq is-suq fir-rigward tal-prezzijiet, il-produzzjoni, il-kwalità u l-varjetà tal-prodotti jew l-innovazzjoni.

4.

L-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA, waqt li tirrikonoxxi l-benefiċċji li jistgħu jiġu ġġenerati minn ftehimiet ta’ kooperazzjoni orizzontali, għandha tiżgura li tinżamm il-kompetizzjoni effettiva. L-Artikolu 53 jipprovdi l-qafas legali għal evalwazzjoni bilanċjata li tqis kemm l-effetti avversi fuq il-kompetizzjoni kif ukoll l-effetti li jiffavorixxu l-kompetizzjoni.

5.

L-iskop ta’ dawn il-linji gwida huwa li jiġi provdut qafas analitiku għall-aktar tipi komuni ta’ akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali; dawn jittrattaw il-akkordji dwar ir-riċerka u l-iżvilupp, l-akkordji dwar il-produzzjoni, inklużi akkordji ta’ subkuntrattar u speċjalizzazzjoni, akkordji ta’ xiri, akkordji ta’ kummerċjalizzazzjoni, akkordji ta’ standardizzazzjoni, inklużi kuntratti standard, u l-iskambju ta’ informazzjoni. Dan il-qafas huwa bbażat primarjament fuq kriterji legali u ekonomiċi li jgħinu fl-analiżi ta’ akkordju ta’ kooperazzjoni orizzontali u l-kuntest li jseħħ fih. Il-kriterji ekonomiċi bħas-setgħa fis-suq tal-partijiet u fatturi oħra relatati mal-istruttura tas-suq jiffurmaw element prinċipali tal-evalwazzjoni tal-impatt fuq is-suq li probabbilment jiġi kkawżat minn akkordju ta’ kooperazzjoni orizzontali u, għalhekk, għall-evalwazzjoni skont l-Artikolu 53.

6.

Dawn il-linji gwida japplikaw għall-aktar tipi komuni ta’ akkordji dwar kooperazzjoni orizzontali irrispettivament mil-livell ta’ integrazzjoni li fihom, bl-eċċezzjoni ta’ attivitajiet li jikkostitwixxu konċentrazzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 3 tal-Att imsemmi fil-punt 1 tal-Anness XIV tal-Ftehim taż-ŻEE (ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 139/2004 tal-20 ta’ Jannar 2004 (3)) dwar il-kontroll ta' konċentrazzjonijiet bejn impriżi (“ir-Regolament dwar l-Għaqdiet”), kif ikun il-każ, pereżempju, meta impriżi konġunti jwettqu, fuq bażi permanenti l-funzjonijiet kollha ta' entità ekonomika awtonoma (“impriżi konġunti li jwettqu l-funzjonijiet kollha”) (4).

7.

Meta wieħed jikkunsidra n-numru potenzjalment kbir ta’ tipi u kombinazzjonijiet ta’ kooperazzjoni orizzontali u ċ-ċirkustanzi tas-suq li joperaw fih, huwa diffiċli li jiġu provduti tweġibiet speċifiċi għal kull xenarju possibbli. Dawn il-linji gwida preżenti bbażati fuq kriterji legali u ekonomiċi se jassistu madankollu lin-negozji fil-valutazzjoni tal-kompatibbiltà ta’ akkordji ta’ kooperazzjoni individwali mal-Artikolu 53. Il-kriterji stabbiliti fil-linji gwida, madankollu, ma jikkostitwux “lista ta’ verifika” li tista’ tiġi applikata mekkanikament. Kull każ għandu jiġi evalwat abbażi tal-fatti proprji tiegħu, li jistgħu jeħtieġu applikazzjoni flessibbli ta’ dawn il-linji gwida.

8.

Il-kriterji stabbiliti f’dawn il-linji gwida japplikaw għal akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali li jikkonċernaw kemm oġġetti kif ukoll servizzi (kollettivament imsejħa “prodotti”). Dawn il-linji gwida jikkumplementaw l-Att imsemmi fil-punt 8 tal-Anness XIV tal-Ftehim taż-ŻEE (ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 1217 tal-14 ta’ Diċembru 2010 (5) dwar l-applikazzjoni tal-Artikolu 53(3) tal-Ftehim taż-ŻEE għal ċerti kategoriji ta’ akkordji ta’ riċerka u żvilupp (“l-Eżenzjoni ta’ Kategorija tar-Riċerka u Żvilupp”) u l-Att imsemmi fil-punt 6 tal-Anness XIV tal-Ftehim taż-ŻEE (ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 1218 tal-14 ta’ Diċembru 2010 (6) dwar l-applikazzjoni tal-Artikolu 53(3) tat-Ftehim taż-ŻEE għal ċerti kategoriji ta’ akkordji ta’ speċjalizzazzjoni (“l-Eżenzjoni ta’ Kategorija tal-Ispeċjalizzazzjoni”).

9.

Għalkemm dawn il-linji gwida fihom ċerti referenzi għal konsorzji, mhumiex maħsuba bħala gwida dwar dak li jikkostitwixxi jew ma jikkostitwixxix konsorzju kif definit bil-prassi deċiżjonali tal-Kummissjoni u tal-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA, u l-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea u tal-Qorti tal-EFTA.

10.

It-terminu “kompetituri” kif użat f’dawn il-linji gwida jinkludi kemm kompetituri attwali kif ukoll dawk potenzjali. Żewġ kumpaniji huma ttrattati bħala kompetituri attwali jekk ikunu attivi fl-istess suq rilevanti. Kumpanija tiġi ttrattata bħala kompetitur potenzjali ta’ kumpanija oħra jekk, fin-nuqqas ta’ akkordju, fil-każ ta’ żieda żgħira iżda permanenti fil-prezzijiet relattivi, huwa probabbli li din tal-ewwel, f’perjodu qasir ta’ żmien (7), tagħmel l-investimenti addizzjonali neċessarji jew spejjeż ta’ trasferiment oħra neċessarji biex tidħol fis-suq rilevanti li fih tkun attiva tal-aħħar. (ara l-Avviż tal-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA dwar id-definizzjoni tas-suq relevanti għall-iskop tal-liġi tal-kompetizzjoni fi ħdan iż-Żona Ekonomika Ewropea (ŻEE) (8) (“l-Avviż dwar id-Definizzjoni tas-Suq”).

11.

Kumpaniji li jiffurmaw parti mill-istess “impriża” skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) mhumiex ikkunsidrati kompetituri għall-iskopijiet ta’ dawn il-linji gwida. L-Artikolu 53 japplika biss għal akkordji bejn impriżi indipendenti. Meta kumpanija teżerċita influwenza deċiżiva fuq kumpanija oħra dawn jiffurmaw entità ekonomika waħdiena u, għalhekk, huma parti mill-istess impriża (9). L-istess jgħodd għal kumpaniji affiljati, jiġifieri, kumpaniji li fuqhom tiġi eżerċitata l-influwenza deċiżiva tal-istess kumpanija prinċipali. Bħala konsegwenza dawn mhumiex ikkunsidrati kompetituri anki jekk it-tnejn ikunu attivi fl-istess swieq tal-prodotti u ġeografiċi rilevanti.

12.

Akkordji li jidħlu fihom impriżi li joperaw f’livelli differenti tal-katina tal-produzzjoni jew tad-distribuzzjoni, jiġifieri akkordji vertikali, huma fil-prinċipju ttrattati fl-Att imsemmi fil-punt 2 tal-Anness XIV tal-Ftehim taż-ŻEE (ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 330/2010 tal-20 ta’ April 2010 (10) dwar l-applikazzjoni tal-Artikolu 53(3) tal-Ftehim taż-ŻEE għal kategoriji ta' akkordji vertikali u prattiċi miftiehma (“ir-Regolament għall-Eżenzjoni ta’ Kategorija ta’ Restrizzjonijiet Vertikali”) u l-Linji Gwida dwar ir-Restrizzjonijiet Vertikali (11). Madankollu, safejn akkordji vertikali, pereżempju, akkordji ta’ distribuzzjoni, jiġu konklużi bejn il-kompetituri, l-effetti tal-akkordju fuq is-suq u l-problemi tal-kompetizzjoni possibbli jistgħu jkunu simili għal akkordji orizzontali. Għalhekk, akkordji vertikali bejn il-kompetituri għandhom jaqgħu taħt dawn il-linji gwida (12). Jekk iqum il-bżonn li dawn l-akkordji jiġi evalwati ukoll skont ir-Regolament ta’ Eżenzjoni ta’ Kategorija dwar ir-Restrizzjonijiet Vertikali, u l-Linji Gwida dwar ir-Restrizzjonijiet Vertikali, dan jiġi ddikjarat speċifikament fil-kapitolu rilevanti ta’ dawn il-linji gwida. Fin-nuqqas ta’ tali referenza, japplikaw biss dawn il-linji gwida fil-każ ta’ akkordji vertikali bejn kompetituri.

13.

L-akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali jistgħu jikkombinaw stadji differenti ta’ kooperazzjoni, pereżempju r-riċerka u l-iżvilupp (“R&Ż”) u l-produzzjoni u/jew il-kummerċjalizzazzjoni tar-riżultati tagħhom. Tali ftehimiet ġeneralment ikunu koperti minn dawn il-linji gwida wkoll. Meta jintużaw dawn il-linji gwida għall-analiżi ta’ kooperazzjoni integrata bħal din, bħala regola ġenerali, il-Kapitoli kollha dwar il-partijiet differenti tal-kooperazzjoni se jkunu rilevanti. Madankollu, fejn il-Kapitoli rilevanti ta’ dawn il-linji gwida jinkludu messaġġi gradwati, pereżempju fir-rigward ta’ kenn jew jekk ċertu kondotta se tiġi kkunsidrata normalment bħala restrizzjoni intenzjonata tal-kompetizzjoni jew kompetizzjoni skont l-effett, dak li huwa stabbilit fil-Kapitolu dwar dik il-parti ta’ kooperazzjoni integrata li tista’ titqies bħala “iċ-ċentru tal-gravità” tagħha teżisti għall-kooperazzjoni sħiħa (13).

14.

Żewġ fatturi huma partikolarment rilevanti għad-determinazzjoni taċ-ċentru tal-gravità ta’ kooperazzjoni integrata: l-ewwel nett, il-punt tal-bidu tal-kooperazzjoni, u, it-tieni nett, il-livell ta’ integrazzjoni tal-funzjonijiet differenti li huma kkombinati. Pereżempju, iċ-ċentru tal-gravità ta’ akkordju ta’ kooperazzjoni orizzontali li jinvolvi kemm riċerka u żvilupp konġunti kif ukoll produzzjoni konġunta tar-riżultati normalment ikun ir-riċerka u żvilupp konġunt, għaliex il-produzzjoni konġunta sseħħ biss jekk ir-riċerka u l-iżvilupp konġunti jkunu ta’ suċċess. Dan jimplika li r-riżultati tar-riċerka u żvilupp konġunti jkunu deċiżivi għall-produzzjoni konġunta sussegwenti. Il-valutazzjoni taċ-ċentru tal-gravità tinbidel jekk il-partijiet ikunu involvew ruħhom fil-produzzjoni konġunta fi kwalunkwe każ, jiġifieri irrispettivament mir-riċerka u l-iżvilupp konġunti, jew jekk l-akkordju kien jipprovdi għal integrazzjoni sħiħa fiż-żona tal-produzzjoni u integrazzjoni parzjali biss ta’ xi attivitajiet ta’ riċerka u żvilupp. F’dan il-każ, iċ-ċentru tal-gravità tal-kooperazzjoni tkun il-produzzjoni konġunta.

15.

L-Artikolu 53 japplika biss għal dawk l-akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali li jistgħu jaffettwaw il-kummerċ bejn il-Partijiet Kontraenti. Il-prinċipji dwar l-applikabbiltà tal-Artikolu 53 stipulati f'dawn il-linji gwida għalhekk huma bbażati fuq l-assunzjoni li akkordju ta’ kooperazzjoni orizzontali jkun kapaċi jaffettwa l-kummerċ bejn il-Partijiet Kontraenti b’mod sinifikanti.

16.

L-evalwazzjoni skont l-Artikolu 53 kif deskritta f’dawn il-linji gwida hija mingħajr preġudizzju għall-applikazzjoni parallela possibbli tal-Artikolu 54 tal-Ftehim taż-ŻEE għall-akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali (14).

17.

Dawn il-linji gwida huma mingħajr preġudizzju għall-interpretazzjoni li l-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea jew il-Qorti tal-EFTA jistgħu jagħtu lill-applikazzjoni tal-Artikolu 53 tal-Ftehim taż-ŻEE lill-akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali.

18.

Dawn il-linji gwida jissostitwixxu l-linji gwida tal-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA dwar l-applikabilità tal-Artikolu 53 tal-Ftehim taż-ŻEE fil-każ ta’ akkordji orizzontali (15) li ġew ippubblikati mill-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA fl-2002, u ma japplikawx safejn japplikaw ir-regoli speċifiċi għas-settur (16) – bħal fil-każ ta’ ċerti akkordji fejn jidħlu t-trasport (17) u l-assigurazzjoni (18).

19.

Il-linji gwida tal-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA dwar l-applikabilità tal-Artikolu 53(3) tal-Ftehim taż-ŻEE (19) (“il-Linji Gwida Ġenerali”) fihom gwida ġenerali dwar l-interpretazzjoni tal-Artikolu 53. Bħala konsegwenza, dawn il-linji gwida għandhom jinqraw flimkien mal-Linji Gwida Ġenerali.

20.

L-evalwazzjoni skont l-Artikolu 53 tikkonsisti minn żewġ stadji. L-ewwel stadju, skont l-Artikolu 53(1), huwa li jiġi evalwat jekk akkordju bejn impriżi, li jkun kapaċi jaffettwa l-kummerċ bejn Partijiet Kontraenti, għandux għan antikompetittiv jew effetti restrittivi attwali jew potenzjali (20) fuq il-kompetizzjoni. It-tieni stadju, skont l-Artikolu 53(3), li jsir rilevanti biss fejn jinsab li akkordju jirrestrinġi l-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1), hu li jiġu determinati l-benefiċċji prokompetittivi li jirriżultaw minn dak l-akkordju u biex jiġi evalwat jekk dawk l-effetti prokompetittivi jissuperawx l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni (21). L-ibbilanċjar tal-effetti restrittivi u prokompetittivi jsir esklussivament fi ħdan il-qafas stabbilit fl-Artikolu 53(3) (22). Jekk l-effetti prokompetittivi ma jissuperawx ir-restrizzjoni tal-kompetizzjoni, l-Artikolu 53(2) jistipula li l-akkordju għandu jsir null awtomatikament.

21.

L-analiżi ta' akkordji ta' koperazzjoni orizzontali għandha ċerti elementi komuni mal-analiżi ta' fużjonijiet orizzontali li għadhom x'jaqsmu mal-effetti restrittivi li jista' jkun hemm, b'mod partikulari fir-rigward ta' impriżi konġunti. Spiss ikun hemm biss linja fina bejn impriżi konġunti bil-funzjonijiet kollha li jaqgħu taħt ir-Regolament dwar l-Għaqdiet u impriżi konġunti mhux bil-funzjonijiet kollha li huma vvalutati skont l-Artikolu 53. Għalhekk, l-effetti tagħhom jistgħu jkunu jixtiebħu mhux ħażin.

22.

F’ċerti każijiet, il-kumpaniji jitħeġġu mill-awtoritajiet pubbliċi biex jidħlu f'akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali sabiex jiksbu l-għan ta’ politika pubblika permezz tal-awtoregolazzjoni. Madankollu, il-kumpaniji jibqgħu suġġetti għall-Artikolu 53 jekk liġi nazzjonali kulma tagħmel ikun li tħeġġiġhom, jew tagħmilhielhom aktar faċli, li jadottaw imġiba antikompetittiva awtonoma (23). Fi kliem ieħor, il-fatt li l-awtoritajiet pubbliċi jinkoraġġixxu akkordju ta’ kooperazzjoni orizzontali ma jfissirx li dan huwa permissibbli taħt l-Artikolu 53 (24). Ikun biss jekk l-imġiba antikompetittiva tkun mitluba mingħand il-kumpaniji mil-leġiżlazzjoni nazzjonali, jew jekk din tal-aħħar tkun toħloq qafas legali li jipprekludi kull possibbiltà għal attività kompetittiva min-naħa tagħhom, li l-Artikolu 53 ma jkunx japplika (25). F’dan il-każ, ir-restrizzjoni tal-kompetizzjoni ma tkunx attribwibbli, kif jirrikjedi b’mod impliċitu l-Artikolu 53, għall-imġiba awtonoma tal-kumpaniji peress li huma protetti mill-konsegwenzi kollha ta’ ksur ta’ dak l-Artikolu (26). Kull każ għandu jiġi evalwat fuq il-fatti proprji tiegħu skont il-prinċipji ġenerali stabbiliti f’dawn il-linji gwida.

23.

L-Artikolu 53(1) jipprojbixxi akkordji li l-għan jew l-effett tagħhom ikun li jirrestrinġi (27) l-kompetizzjoni.

24.

Ir-restrizzjonijiet tal-kompetizzjoni bil-ħsieb huma dawk li fin-natura tagħhom għandhom il-potenzjal li jirrestrinġu l-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) (28). Mhuwiex meħtieġ li jiġu eżaminati l-effetti attwali jew potenzjali ta’ akkordju fis-suq ladarba jkun ġie stabbilit l-għan antikompetittiv tiegħu. (29)

25.

Skont il-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, sabiex jiġi vvalutat jekk akkordju għandux għan antikompetittiv, għandu jiġi analizzat il-kontenut tad-dispożizzjonijiet tal-akkordju, l-għanijiet li jfittex li jikseb, u l-kuntest ekonomiku u legali li jifforma parti minnu. Barra minn hekk, għalkemm l-intenzjoni tal-partijiet mhijiex fattur meħtieġ sabiex jiġi determinat jekk akkordju għandux għan antikompetittiv, l-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA tista’ madankollu tqis dan l-aspett fl-analiżi tagħha (30). Aktar gwida dwar il-kunċett tar-restrizzjonijiet tal-kompetizzjoni bil-ħsieb jistgħu jinkisbu mil-Linji Gwida Ġenerali.

26.

Jekk akkordju ta’ kooperazzjoni orizzontali ma jkollux il-ħsieb li jirrestrinġi l-kompetizzjoni, irid jiġi eżaminat jekk dan għandux effetti restrittivi sinifikanti fuq il-kompetizzjoni. Għandhom jitqiesu kemm l-effetti attwali kif ukoll dawk potenzjali. Fi kliem ieħor, l-akkordju jrid ikollu mill-anqas effetti antikompetittivi probabbli.

27.

Sabiex akkordju ikollu effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) dan għandu jkollu impatt ħażin sinifikanti attwali jew probabbli fuq mill-anqas wieħed mill-parametri tal-kompetizzjoni fis-suq, bħall-prezz, il-produzzjoni, il-kwalità tal-prodotti, il-varjetà tal-prodotti jew l-innovazzjoni. L-akkordji jista’ jkollhom dawn l-effetti billi titnaqqas f’mod sinifikanti l-kompetizzjoni bejn il-partijiet għall-akkordju jew bejn kwalunkwe wieħed minnhom u partijiet terzi. Dan ifisser li l-akkordju jrid ikun inaqqas l-indipendenza tat-teħid ta’ deċiżjonijiet tal-partijiet (31), jew minħabba l-obbligi li jkunu jinsabu fil-akkordji li jirregolaw l-aġir fis-suq ta’ mill-anqas waħda mill-partijiet jew billi jinfluwenza l-aġir fis-suq ta’ mill-anqas waħda mill-partijiet billi jikkawża bidla fl-inċentivi tagħha.

28.

L-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni fi ħdan is-suq rilevanti probabbilment iseħħu fejn jista’ jkun mistenni f’livell raġjonevoli ta’ probabilità li, minħabba l-akkordju l-partijiet ikunu jistgħu jgħollu l-prezzijiet jew inaqqsu l-produzzjoni, l-innovazzjoni, il-kwalità jew il-varjetà tal-prodotti b’mod profittabbli. Dan ikun jiddependi fuq ħafna fatturi bħat-tip u l-kontenut tal-akkordju, il-punt safejn il-partijiet individwalment jew b’mod konġunt għandhom jew jiksbu ċertu livell ta’ setgħa fis-suq u sa liema punt l-akkordju jkun ikkontribwixxa għall-ħolqien, il-manutenzjoni jew it-tisħiħ ta’ dik is-setgħa fis-suq jew jippermetti lill-partijiet jisfruttaw din is-setgħa fis-suq.

29.

Il-valutazzjoni ta’ jekk akkordju ta’ kooperazzjoni orizzontali jkollux effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) għandha ssir b’paragun mal-kuntest legali u ekonomiku attwali li fih kieku sseħħ il-kompetizzjoni fin-nuqqas tal-akkordju bir-restrizzjonijiet allegati tiegħu kollha, (jiġifieri, fin-nuqqas tal-akkordju kif inhu (jekk diġà implimentat) jew kif ikun ippjanat (jekk mhux implimentat diġà) fi żmien l-evalwazzjoni). Għaldaqstant, sabiex jiġu ppruvati l- effetti restrittivi attwali jew potenzjali fuq il-kompetizzjoni, ikun meħtieġ li jitqiesu l-kompetizzjoni bejn il-partijiet u l-kompetizzjoni minn partijiet terzi, b’mod partikolari l-kompetizzjoni attwali jew potenzjali li kienet tkun teżisti fin-nuqqas tal-akkordju. Dan il-paragun ma jikkunsidrax kwalunkwe benefiċċji ta’ effiċjenza potenzjali ġenerati mill-akkordju għax dawn jiġu valutati biss skont l-Artikolu 53(3).

30.

B’konsegwenza, l-akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali bejn il-kompetituri li, abbażi ta' fatturi oġġettivi, ma jkunux jistgħu jmexxu b’mod indipendenti l-proġett jew l-attività koperta mill-kooperazzjoni, pereżempju minħabba fil-kapaċitajiet tekniċi limitati tal-partijiet, normalment ma joħolqux effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) sakemm il-partijiet ma jkunux setgħu jmexxu l-proġett b’restrizzjonijiet anqas stretti (32).

31.

Gwida ġenerali dwar il-kunċett tar-restrizzjonijiet tal-kompetizzjoni skont l-effett tista’ tinkiseb fil-Linji Gwida Ġenerali. Dawn il-linji gwida jipprovdu gwida addizzjonali speċifika għall-evalwazzjoni, mil-lenti tal-kompetizzjoni, tal-akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali.

32.

In-natura u l-kontenut ta’ akkordju huma marbuta ma’ fatturi bħall-qasam u l-għan tal-kooperazzjoni, ir-relazzjoni kompetittiva bejn il-partijiet u l-punt safejn jikkombinaw l-attivitajiet tagħhom. Dawk il-fatturi jiddeterminaw liema tipi ta' tħassib possibbli dwar il-kompetizzjoni jistgħu jiġu kkawżati minn akkordju ta’ kooperazzjoni orizzontali.

33.

L-akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali jistgħu jillimitaw il-kompetizzjoni f’diversi modi. L-akkordju jista’:

34.

L-effett potenzjali ta’ dawn l-akkordji jista’ jkun it-telf tal-kompetizzjoni bejn il-partijiet tal-akkordju. Il-kompetituri jistgħu jgawdu ukoll mit-tnaqqis tal-pressjoni kompetittiva li jirriżulta mill-akkordju u għalhekk jistgħu jsibuha profittabbli li jżidu l-prezzijiet tagħhom. It-tnaqqis f’dawk ir-restrizzjonijiet kompetittivi jista’ jwassal għal żidiet fil-prezzijiet fis-suq rilevanti. Fatturi bħal jekk il-partijiet għall-akkordju għandhomx ishma għoljin tas-suq, jekk għandhomx kompetituri fil-qrib, jekk il-klijenti għandhomx possibbiltajiet limitati li jbiddlu l-fornituri, jekk huwiex improbabbli li l-kompetituri jżidu l-provvista jekk jiżdiedu l-prezzijiet, u jekk waħda mill-partijiet għall-akkordju hijiex forza kompetittiva importanti, huma kollha rilevanti għall-valutazzjoni kompetittiva tal-akkordju.

35.

Akkordju ta’ kooperazzjoni orizzontali jista’ wkoll:

36.

Komunalità sinifikanti ta’ spejjeż miksuba minn akkordju orizzontali ta’ kooperazzjoni jista’ jippermetti lill-partijiet biss li jikkoordinaw il-prezzijiet tas-suq u l-produzzjoni b’mod aktar faċli fejn il-partijiet ikollhom is-setgħa fis-suq, fejn il-karatteristiċi tas-suq ikunu jwasslu għal din il-koordinazzjoni, fejn il-qasam tal-kooperazzjoni jkun jammonta għal proporzjon għoli tal-ispejjeż varjabbli tal-partijiet f’suq partikolari u fejn il-partijiet jikkombinaw l-attivitajiet tagħhom fil-qasam tal-kooperazzjoni sa punt sinifikanti. Dan jista’, ngħidu aħna, ikun il-każ fejn il-partijiet jimmanifatturaw jew jixtru flimkien prodott intermedjarju importanti jew jimmanifatturaw jew jiddistribwixxu flimkien proporzjon għoli tal-produzzjoni totali tagħhom ta’ prodott finali.

37.

Akkordju orizzontali jista’, għalhekk, inaqqas l-indipendenza tal-partijiet fit-teħid ta’ deċiżjonijet u bħala riżultat iżid il-probabbiltà li huma jikkordinaw l-aġir tagħhom sabiex jilħqu riżultat kollużiv. Jista’ wkoll irendi l-koordinazzjoni aktar faċli, aktar stabbli jew aktar effettiva għall-partijiet li kienu diġà qed jikkordinaw qabel, jew billi jrendi l-koordinazzjoni aktar b’saħħitha jew billi jippermettihom jiksbu prezzijiet anki ogħla.

38.

Ċerti akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali, pereżempju akkordji ta’ produzzjoni u standardizzazzjoni, jistgħu jikkawżaw ukoll tħassib dwar esklużjoni antikompetittiva.

39.

Is-setgħa fis-suq hija l-kapaċità li, b’mod profittabbli, l-prezzijiet jinżammu ’l fuq mil-livelli kompetittivi għal perjodu ta’ żmien jew li b’mod profittabbli l-produzzjoni tinżamm, f’termini ta’ kwantitajiet ta’ prodotti, kwalità u varjetà tal-prodotti jew ta’ innovazzjoni, taħt il-livelli kompetittivi għal perjodu ta’ żmien.

40.

Fi swieq li jkollhom spejjeż fissi l-intrapriżi għandhom jipprezzaw ’il fuq mill-ispejjeż varjabbli tal-produzzjoni tagħhom sabiex jiżguraw profitt kompetittiv fuq l-investiment tagħhom. Il-fatt li l-intrapriżi jipprezzaw ’il fuq mill-ispejjeż varjabbli tagħhom għalhekk ma jkunx fih innifsu sinjal li l-kompetizzjoni fis-suq ma jkunx qed tiffunzjona sew u li l-intrapriżi jkollhom setgħa fis-suq li tippermettilhom jipprezzaw ‘il fuq mil-livell kompetittiv. Huwa meta r-restrizzjonijiet kompetittivi ma jkunux biżżejjed biex jinżammu l-prezzijiet, il-produzzjoni, il-kwalità u l-varjetà tal-prodotti u l-innovazzjoni fuq livelli kompetittivi li l-intrapriżi jkollhom is-setgħa fis-suq skont il-kuntest tal-Artikolu 53(1).

41.

Il-ħolqien, iż-żamma jew it-tisħiħ tas-setgħa fis-suq jistgħu jirriżultaw minn sengħa aqwa, mill-kapaċita li wieħed ibassar x'se jkunu l-bżonnijiet fil-futur, jew mill-innovazzjoni. Dan jista’ jirriżulta wkoll minn kompetizzjoni mnaqqsa bejn il-Partijiet għall-ftehim jew bejn kwalunkwe waħda minn dawk il-partijiet u partijiet terzi, pereżempju għax l-akkordju jwassal għal esklużjoni antikompetittiva tal-kompetituri billi jżid l-ispejjeż tal-kompetituri u jillimita l-kapaċità tagħhom li jikkompetu b’mod effettiv mal-partijiet kontraenti.

42.

Is-setgħa fis-suq hija kwistjoni ta’ livell. Il-livell tas-setgħa fis-suq meħtieġ għal sejba ta’ ksur skont l-Artikolu 53(1) fil-każ ta’ akkordji li jirrestrinġu l-kompetizzjoni permezz tal-effett huwa inqas mil-livell tas-setgħa fis-suq meħtieġ għas-sejba ta’ dominanza skont l-Artikolu 54, fejn huwa meħtieġ livell sostanzjali ta’ setgħa fis-suq.

43.

Il-punt tal-bidu għall-analiżi tas-setgħa fis-suq huwa l-pożizzjoni tal-partijiet fis-swieq affettwati mill-kooperazzjoni. Sabiex titwettaq din l-analiżi s-suq/is-swieq rilevanti għandhom jiġu definiti bl-użu tal-metodoloġija tal-Avviż dwar id-Definizzjoni tas-Suq tal-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA. Fejn jikkonċerna tipi speċifiki ta’ swieq bħas-swieq tax-xiri jew tat-teknoloġija, dawn il-linji gwida għandhom jipprovdu gwida addizzjonali.

44.

Jekk il-partijiet ikollhom sehem tas-suq kombinat baxx, mhux probabbli li xi akkordju ta’ kooperazzjoni orizzontali joħloq effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) u, normalment, l-ebda analiżi ulterjuri ma tkun meħtieġa. Dak li jitqies bħala “sehem akkumulat baxx mis-suq” jiddependi fuq it-tip ta’ akkordju inkwistjoni u dan ikun deduċibbli mil-livelli ta’ limitu magħrufa bħala “żona ta’ sikurezza” stabbiliti f’diversi Kapitoli ta’ dawn il-linji gwida u, b’mod aktar ġenerali, mill-Avviż tal-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA dwar akkordji ta’ importanza żgħira li ma jirrestrinġux b’xi mod qawwi l-kompetizzjoni skont l-Artikolu 53(1) tal-Ftehim taż-ŻEE (de minimis) (33) (“l-Avviż de minimis”). Jekk wieħed minn biss żewġ partijiet ikollu biss sehem tas-suq insinifikanti u ma jkollux riżorsi importanti, anki sehem tas-suq kombinat għoli normalment ma jistax jitqies bħala indikazzjoni ta’ effett restrittiv probabbli fuq il-kompetizzjoni fis-suq (34). Minħabba t-tipi differenti ta’ akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali u l-effetti differenti li dawn jistgħu jikkawżaw f’sitwazzjonijiet tas-suq differenti, mhuwiex possibbli li jingħata limitu ġenerali tas-sehem tas-suq li ’l fuq minnu tista’ tiġi preżunta setgħa fis-suq suffiċjenti li tikkawża effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni.

45.

Skont il-pożizzjoni fis-suq tal-partijiet u l-konċentrazzjoni fis-suq, fatturi oħra bħall-istabbiltà tal-ishma tas-suq maż-żmien, l-ostakoli għad-dħul u l-probabbiltà ta’ dħul fis-suq, kif ukoll is-setgħa ta’ kontrabilanċ tax-xerrejja/tal-fornituri għandhom jitqiesu wkoll.

46.

Normalment, l-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA tuża l-ishma tas-suq kurrenti fl-analiżi kompetittiva tagħha (35). Madankolu, żviluppi futuri raġonevolment ċerti jistgħu jitqiesu wkoll, pereżempju fid-dawl tal-ħruġ, id-dħul jew l-espansjoni fis-suq rilevanti. Id-dejta storika tista’ tintuża jekk l-ishma tas-suq kienu volatili, eż. meta s-suq ġie karatterizzat minn ordnijiet varjabbli kbar. Bidliet fl-ishma tas-suq storiċi jistgħu jipprovdu informazzjoni utli dwar il-proċess kompetittiv u l-importanza futura probabbli tal-kompetituri varji, pereżempju, billi jindikaw jekk l-intrapriżi kienux qed jiksbu jew jitilfu l-ishma tas-suq. F’kwalunkwe każ, l-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA tinterpreta l-ishma tas-suq fid-dawl tal-kundizzjonijiet tas-suq probabbli, pereżempju, jekk is-suq ikunx dinamiku ħafna jew jekk l-istruttura tas-suq tkunx instabbli minħabba l-innovazzjoni jew it-tkabbir.

47.

Meta d-dħul fis-suq ikun faċli biżżejjed, akkordju ta’ kooperazzjoni orizzontali normalment ma jkunx mistenni li jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Sabiex id-dħul jitqies bħala restrizzjoni kompetittiva suffiċjenti fuq il-partijiet ta’ akkordju ta’ kooperazzjoni orizzontali, dan għandu jiġi ppruvat li jkun probabbli, fi żmien opportun u suffiċjenti biex jiġu evitati jew mirbuħa kwalunkwe effetti restrittivi potenzjali tal-akkordju. L-analiżi tad-dħul tista’ tiġi affettwata mill-preżenza ta’ akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali. It-tmiem probabbli jew possibbli ta’ akkordju ta’ kooperazzjoni orizzonali jista’ jinfluwenza l-probabbiltà tad-dħul.

48.

Il-valutazzjoni tar-restrizzjonijiet għall-kompetizzjoni bil-ħsieb jew bl-effett skont l-Artikolu 53(1) hija biss parti waħda mill-analiżi. Il-parti l-oħra, li hija riflessa fl-Artikolu 53(3), hija l-valutazzjoni tal-effetti prokompetittivi ta’ akkordji restrittivi. L-approċċ ġenerali fl-applikazzjoni tal-Artikolu 53(3) huwa ppreżentat fil-Linji Gwida Ġenerali. Fejn f’każ individwali r-restrizzjoni tal-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) tkun ġiet pruvata, jista’ jiġi invokat l-Artikolu 53(3) bħala difiża. Skont l-Artikolu 2 tal-Kapitolu II tal-Protokoll 4 tal-Ftehim dwar is-Sorveljanza u l-Qorti (36) dwar l-implimentazzjoni tar-regoli tal-kompetizzjoni stabbiliti fl-Artikoli 53 u 54 tal-Ftehim taż-ŻEE, ir-responsabbiltà tal-prova skont l-Artikolu 53(3) taqa’ fuq l-intrapriża/i li tinvoka/jinvokaw il-benefiċċju ta’ din id-dispożizzjoni. Għalhekk, l-argumenti fattwali u l-evidenza provduti mill-intrapriża/i jridu jkunu jippermettu lill-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA tasal għall-konklużjoni li l-akkordju konċernat probabbilment iwassal jew ma jwassalx għal effetti prokompetittivi (37).

49.

L-applikazzjoni tar-regola ta’ eċċezzjoni fl-Artikolu 53(3) hija soġġetta għal erba’ kundizzjonijiet kumulattivi, tnejn pożittivi u tnejn negattivi:

50.

Fil-qasam tal-akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali hemm eżenzjonijiet ta’ kategorija bbażati fuq l-Artikolu 53(3) għal akkordji ta’ riċerka u żvilupp (39) u ta’ speċjalizzazzjoni (inkluża produzzjoni konġunta) (40). Dawk l-eżenzjonijiet ta’ kategorija huma bbażati fuq il-premessa li l-kombinazzjoni ta’ ħiliet jew assi kumplimentari jistgħu jkunu sors ta’ effiċjenzi sostanzjali fl-akkordji ta’ riċerka u żvilupp u ta’ speċjalizzazzjoni. Dan jista’ jkun il-każ ukoll għat-tipi oħra ta’ akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali. L-analiżi tal-effiċjenzi ta’ akkordju individwali skont l-Artikolu 53(3) hija għalhekk għall-parti l-kbira kwistjoni li jiġu identifikati l-kapaċitajiet u l-assi kumplimentari li kull waħda mill-partijiet iġġib lill-akkordju u li jiġi evalwat jekk l-effiċjenzi li jirriżultaw ikunux tali li jiġu sodisfatti l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3).

51.

Il-kumplimentaritajiet jistgħu jirriżultaw minn akkordji ta’ kooperazzjoni orizzonatali f’diversi modi. Akkordju ta’ riċerka u żvilupp jista’ jġib flimkien kapaċitajiet ta’ riċerka differenti li jippermettu lill-partijiet jipproduċu prodotti aħjar b’inqas spejjeż u jqassru ż-żmien li dawk il-prodotti jieħdu biex jaslu fis-suq. Akkordju ta’ produzzjoni jista’ jippermetti lill-partijiet jiksbu ekonomiji ta’ skala jew ambitu li ma jkunux jistgħu jiksbu individwalment.

52.

L-akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali li ma jinvolvux il-kombinazzjoni ta’ kapaċitajiet jew assi kumplimentari probabbilment inqas iwasslu għal kisbiet fl-effiċjenza li jgawdu minnhom il-konsumaturi. Akkordji bħal dawn jistgħu jnaqqsu d-duplikazzjoni ta’ ċerti spejjeż, pereżempju għax jistgħu jiġu eliminati ċerti spejjeż fissi. Madankollu, huwa inqas probabbli li l-iffrankar fuq spejjeż fissi, ġeneralment, jirriżulta f’benefiċċji għall-konsumaturi milli ffrankar, pereżempju, fi spejjeż varjabbli jew marġinali.

53.

Aktar gwida dwar l-applikazzjoni, mill-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA, tal-kriterji tal-Artikolu 53(3) tista’ tinkiseb mil-Linji Gwida Ġenerali.

54.

Il-Kapitolu 2 l-ewwel se jistabbilixxi ċerti prinċipji ġenerali għall-evalwazzjoni tal-iskambju ta’ informazzjoni, li japplikaw għat-tipi kollha ta’ akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali li fihom l-iskambju ta’ informazzjoni. Il-Kapitoli sussegwenti ta’ dawn il-linji gwida għandu jindirizza tip speċifiku wieħed ta’ akkordju ta’ kooperazzjoni orizzontali. Kull Kapitolu se japplika l-qafas analitiku deskritt fit-Taqsima 1.2 kif ukoll il-prinċipji ġenerali dwar l-iskambju ta’ informazzjoni, għat-tip speċifiku ta’ kooperazzjoni konċernat.

55.

L-iskop ta’ dan il-Kapitolu huwa li jiggwida l-valutazzjoni kompetittiva tal-iskambju ta’ tal-informazzjoni. L-iskambju ta’ tal-informazzjoni jista’ jkollu diversi forom. L-ewwel nett, id-dejta tista’ tiġi maqsuma direttament bejn kompetituri. It-tieni nett, id-dejta tista’ tiġi maqsuma indirettament permezz ta’ aġenzija komuni (pereżempju, assoċjazzjoni tal-kummerċ) jew parti terza bħal organizzazzjoni ta’ riċerka fis-suq jew permezz tal-fornituri jew bejjiegħa bl-imnut tal-kumpaniji.

56.

L-iskambju ta’ informazzjoni jseħħ f'kuntesti differenti. Hemm akkordji, deċiżjonijiet minn assoċjazzjoni ta' impriżi, jew prattiki miftehmin li permezz tagħhom tiġi skambjata l-informazzjoni, fejn il-funzjoni ekonomika ewlenija tkun fl-iskambju nnifsu tal-informazzjoni. Barra minn dan, l-iskambju tal-informazzjoni jista' jkun parti minn tip ieħor ta' ftehim ta’ kooperazzjoni orizzontali (pereżempju, il-partijiet fi ftehim dwar il-produzzjoni jaqsmu bejniethom ċerta informazzjoni dwar l-ispejjeż). Il-valutazzjoni tat-tip imsemmi l-aħħar ta' skambju ta' informazzjoni trid issir fil-kuntest tal-valutazzjoni tal-ftehim ta' koperazzjoni orizzontali innifsu.

57.

L-iskambju tal-informazzjoni huwa karatteristika komuni ta' bosta swieq kompetittivi u jista’ jiġġenera diversi tipi ta' kisbiet fl-effiċjenza. Jista’ jsolvi problemi ta' nuqqas ta' simetriji fl-informazzjoni (41), u b'hekk jagħmel lis-swieq aktar effiċjenti. Barra minn dan, il-kumpaniji jistgħu jtejbu l-effiċjenza interna permezz ta' valutazzjoni komparattiva mal-aħjar prattiki ta' xulxin. Il-qsim tal-informazzjoni jista' wkoll jgħin lill-kumpaniji biex jiffrankaw l-ispejjeż billi jnaqqsu l-inventorji tagħhom, u dan jippermetti twassil aktar malajr s'għand il-konsumaturi ta' prodotti li jmorru malajr, jew billi jindirizzaw domanda instabbli eċċ. Barra minn hekk, l-iskambji tal-informazzjoni jistgħu jkunu ta' benefiċċju dirett għall-konsumaturi billi jnaqqsulhom l-ispejjeż tat-tfittix u jtejbulhom l-għażla.

58.

Madanakollu, l-iskambju ta' informazzjoni tas-suq jista' wkoll iwassal għal restrizzjonijiet fuq il-kompetizzjoni, b'mod partikulari f'sitwazzjonijiet fejn jista' jippermetti lill-impriżi li jkunu jafu bl-istrateġiji tas-suq tal-kompetituri tagħhom (42). L-eżitu kompetittiv tal-iskambju tal-informazzjoni jiddependi fuq il-karatteristiċi tas-suq li fih iseħħ (bħall-konċentrazzjoni, it-trasparenza, l-istabbiltà, is-simetrija, il-kumplessità eċċ.) kif ukoll fuq it-tip ta' informazzjoni li tiġi skambjata, li jista' jimmodifika l-ambjent tas-suq rilevanti lejn wieħed fejn ikun hemm il-periklu li ssir koordinazzjoni.

59.

Barra minn hekk, il-komunikazzjoni tal-informazzjoni fost il-kompetituri tista' tikkostitwixxi akkordju, prattika miftiehma, jew deċiżjoni minn assoċjazzjoni ta' impriżi bil-għan li jiġu ffissati, b’mod partikolari, il-prezzijiet jew il-kwantitajiet. Dawk it-tipi ta' skambji ta' informazzjoni normalment se jitqiesu bħala kartelli u jiġu mmultati bħala tali. L-iskambju tal-informazzjoni jista' wkoll jiffaċilita l-implimentazzjoni ta' kartell billi jippermetti lill-kumpaniji jimmoniterjaw jekk il-parteċipanti jkunux qed jikkonformaw mat-termini miftehmin. Dawk it-tipi ta’ skambji ta’ informazzjoni se jiġi vvalutati bħala parti minn kartell.

60.

L-iskambju tal-informazzjoni jista’ jiġi ndirizzat biss skont l-Artikolu 53 jekk jistabbilixxi jew ikun parti minn akkordju, prattika konċertata jew deċiżjoni minn assoċjazzjoni ta’ intrapriżi. L-eżistenza ta’ akkordju, prattika konċertata jew deċiżjoni minn assoċjazzjoni ta’ intrapriżi ma tippreġudikax jekk akkordju, prattika konċertata jew deċiżjoni minn assoċjazzjoni ta’ intrapriżi jagħtux lok għal restrizzjoni tal-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1).

B’konformità mal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-EFTA u tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, il-kunċett ta’ prattika konċertata jirreferi għal forma ta’ koordinazzjoni bejn intrapriżi li permezz tagħha, mingħajr ma din tkun laħqet l-istadju fejn akkordju imsejjaħ hekk kif xieraq ikun ġie konkluż, il-kooperazzjoni prattika bejniethom tiġi sostitwitta intenzjonalment għar-riskji tal-kompetizzjoni (43). Il-kriterji ta’ koordinazzjoni u kooperazzjoni meħtieġa sabiex tiġi determinata prattika konċertata, iktar milli jeżiġu li jkun fil-fatt inħadem pjan attwali, iridu jinftiehmu fid-dawl tal-kunċett inerenti fid-dispożizzjonijiet tal-Ftehim taż-ŻEE dwar il-kompetizzjoni, skont liema kull kumpanija għandha tiddetermina indipendentement il-politika li għandha l-ħsieb li tadotta fis-suq intern u l-kundizzjonijiet li għandha l-ħsieb li toffri lill-konsumaturi tagħha (44).

61.

Dan ma jċaħħadx lill-kumpaniji mid-dritt li jadattaw ruħhom b’mod intelliġenti għall-kondotta eżistenti jew antiċipata tal-kompetituri tagħhom. Madankollu, jipprekludi kwalunkwe kuntatt dirett jew indirett bejn kompetituri, li l-għan jew l-effett tiegħu huwa li joħloq kundizzjonijiet ta’ kompetizzjoni li ma jikkorrispondux mal-kundizzjonijiet kompettittivi normali tas-suq ikkonċernat, meta titqies in-natura tal-prodotti jew servizzi offruti, id-daqs u n-numru tal-intrapriżi, u l-volum tas-suq ikkonċernat (45). Dan jipprekludi kwalunkwe kuntatt dirett jew indirett bejn kompetituri, li l-għan jew l-effett tiegħu huwa li jinfluwenza kondotta fis-suq ta’ kompetitur attwali jew potenzjali jew li jiżvela lil dan il-kompetitur l-aġir li huma stess iddeċidew li jadottaw jew li għandhom il-ħseib li jadottaw fis-suq, u b’hekk jiffaċilitaw riżultat kollużiv fis-suq (46). Għaldaqstant, l-iskambju ta’ informazzjoni jista’ jikkostitwixxi prattika konċertata jekk inaqqas inċertezza strateġika (47) fis-suq u b’hekk jiffaċilita kollużjoni, jiġifieri jekk id-dejta skambjata tkun strateġika. Bħala konsegwenza, it-taqsim ta’ dejta strateġika bejn kompetituri jammonta għal konċertazzjoni, għaliex inaqqas l-indipendenza tal-kondotta tal-kompetituri fis-suq u jnaqqas l-inċentivi tagħhom li jikkompetu.

62.

Sitwazzjoni fejn intrapriża waħda biss tiżvela informazzjoni strateġika lil kompetitur/i tagħha li jaċċettaha/jaċċettawha tista’ tikkostitwixxi wkoll prattika konċertata (48). Dan l-iżvelar jista’ jseħħ, pereżempju, permezz ta’ kuntatti permezz tal-posta, emails, telefonati, laqgħat eċċ. Huwa mbagħad irrelevanti jekk intrapriża waħda biss tinfurmax unilateralment lil kompetituri tagħha bl-aġir fis-suq ippjanata tagħha, jew jekk l-intrapriżi parteċipanti kollha jinfurmawx lil xulxin bid-deliberazzjonijiet u intenzjonijiet rispettivi. Meta intrapriża waħda biss tiżvela lil kompetituri tagħha informazzjoni strateġika rigward il-politika kummerċjali fil-futur tagħha, dan inaqqas l-inċertezza strateġika fir-rigward tal-operat fil-futur tas-suq għall-kompetituri kollha involuti u jżid ir-riskju ta’ tnaqqis ta’ kompetizzjoni u aġir kollużiv (49). Pereżempju, huwa probabbli li s-sempliċi attendenza għal laqgħa (50) fejn kumpanija tiżvela l-pjanijiet tal-ipprezzar tagħha lill-kompetituri tagħha tinqabad taħt l-Artikolu 53, anke fin-nuqqas ta’ akkordju espliċitu ta’ żieda fil-prezzijiet (51). Meta kumpanija tirċievi dejta strateġika minn kompetitur (sew jekk f’laqgħa, bil-posta kif ukoll elettronikament), se jiġi preżunt li tkun aċċettat l-informazzjoni u adattat il-kondotta fis-suq tagħha kif suppost sakemm ma tkunx wieġbet b’dikjarazzjoni ċara li ma tixtieqx tirċievi din id-dejta (52).

63.

Fejn kumpanija tagħmel dikjarazzjoni unilaterali li tkun ukoll ġenwinament pubblika, pereżempju permezz ta’ gazzetta, ġeneralment din ma tikkostitwixxix prattika konċertata skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) (53). Madankollu, skont il-fatti li fuqhom ikun ibbażat il-każ attwali, il-possibbilità li tinstab prattika konċertata ma tistax tiġi eskluża, pereżempju f’sitwazzjoni fejn din id-dikjarazzjoni tkun ġiet segwita minn dikjarazzjonijiet pubbliċi minn kompetituri oħra, mhux l-inqas għaliex reazzjonijiet strateġiċi ta’ kompetituri għad-dikjarazzjonijiet pubbliċi ta’ xulxin (li, biex wieħed jieħu eżempju, jistgħu jkunu jinvolvu aġġustamenti mill-ġdid tad-dikjarazzjonijiet proprji preċedenti għal dikjarazzjonijiet magħmula minn kompetituri) jistgħu jkunu strateġija sabiex jintlaħaq fehim komuni dwar it-termini ta’ koordinazzjoni.

64.

Ladarba jiġi stabbilit li jkun hemm akkordju, prattika miftiehma jew deċiżjoni minn assoċjazzjoni ta’ intrapriżi tiġi stabbilita, ikun meħtieġ li jiġu kkunsidrat it-tħassib ewlieni dwar il-kompetizzjoni fejn jidħol l-iskambju ta’ informazzjoni.

65.

Permezz taż-żieda b’mod artifiċjali tat-trasparenza fis-suq, l-iskambju ta’ informazzjoni strateġika jista’ jiffaċilita l-koordinazzjoni (jiġifieri l-allinjament) tal-aġir kompetittiv tal-kumpaniji u jirriżulta f’effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Dan jista’ jseħħ permezz ta’ kanali differenti.

66.

Mod wieħed huwa li permezz tal-iskambju ta’ informazzjoni, il-kumpaniji jistgħu jilħqu akkordju komuni dwar it-termini tal-koordinazzjoni, li jista’ jwassal għal riżultat kollużiv fis-suq. L-iskambju ta’ informazzjoni jista’ joħloq aspettazzjonijiet reċiprokament konsistenti fir-rigward tal-inċertezzi preżenti fis-suq. Fuq dik il-bażi, il-kumpaniji jistgħu mbagħad jilħqu akkordju komuni dwar it-termini tal-koordinazzjoni tal-aġir kompetittiv tagħhom, anki mingħajr akkordju ta’ koordinazzjoni espliċitu. L-iskambju ta’ informazzjoni dwar l-intenzjonijiet fejn tidħol kondotta fil-futur probabbli jippermetti li l-kumpaniji jilħqu akkordji komuni.

67.

Kanal ieħor li permezz tiegħu l-iskambju ta’ informazzjoni jista’ jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni huwa permezz taż-żieda tal-istabbiltà interna ta’ riżultat kollużiv fuq is-suq. B’mod partikolari, dan jista’ jagħmel hekk billi jippermetti lill-kumpaniji involuti jissorveljaw id-devjazzjonijiet. Jiġifieri, l-iskambju ta’ informazzjoni jista’ jrendi s-suq trasparenti biżżejjed biex jippermetti lill-kumpaniji f’kollużjoni jissorveljaw sa livell suffiċjenti jekk kumpaniji oħra ikunux qed jiddevjaw mir-riżultat kollużiv, u b’hekk biex ikunu jafu meta għandhom jirritaljaw. Kemm l-iskambji ta’ dejta attwali kif ukoll ta’ dik tal-passat jistgħu jikkostitwixxu dan il-mekkaniżmu ta’ monitoraġġ. Dan jista’ jew jippermetti lill-kumpaniji jiksbu riżultat kollużiv fis-swieq fejn qabel ma kinux jistgħu jagħmlu dan, jew jista’ jżid l-istabbiltà ta’ riżultat kollużiv diġà preżenti fis-suq (ara l-Eżempju 3, il-paragrafu 107).

68.

It-tielet kanal li permezz tiegħu l-iskambju ta’ informazzjoni jista’ jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni huwa permezz taż-żieda tal-istabbiltà esterna ta’ riżultat kollużiv fuq is-suq. L-iskambji ta’ informazzjoni li jistgħu jrendu s-suq trasparenti biżżejjed jistgħu jippermettu lill-kumpaniji f’kollużjoni jissorveljaw fejn u meta kumpaniji oħra jkunu qed jippruvaw jidħlu fis-suq, li b’hekk jippermettu lill-kumpaniji f’kollużjoni jimmiraw iKumpanija l-ġdida. Dan jista’ jgħodd ukoll għat-tħassib dwar l-esklużjoni antikompetittiva msemmija fil-paragrafi 69 sa 71. Kemm l-iskambji ta’ dejta attwali kif ukoll ta’ dik tal-passat jistgħu jikkostitwixxu dan il-mekkaniżmu ta’ monitoraġġ.

69.

Minbarra li jiffaċilita l-kollużjoni, skambju ta' informazzjoni jista' jwassal ukoll għal esklużjoni antikompetittiva (55).

70.

Skambju esklussiv ta’ informazzjoni jista’ jwassal għal esklużjoni antikompetittiva fl-istess suq fejn jitwettaq l-iskambju. Dan jista’ jseħħ meta l-iskambju ta’ informazzjoni kummerċjalment sensittiva tpoġġi kompetituri mhux affiljati fi żvantaġġ kompetittiv sinifikanti meta mqabbel mal-kumpaniji affiljati fi ħdan is-sistema ta’ skambju. Din it-tip ta’ esklużjoni tkun possibbli biss jekk l-informazzjoni konċernata tkun strateġika ħafna għall-kompetizzjoni u tkopri parti sinifikanti tas-suq rilevanti.

71.

Ma jistax jiġi eskluż li l-iskambju ta’ informazzjoni jista’ jwassal ukoll għal esklużjoni antikompetittiva ta’ partijiet terzi f’suq relatat. Pereżempju, permezz tal-kisba ta’ biżżejjed setgħa fis-suq, permezz ta' skambju ta' informazzjoni, il-partijiet li jkunu qed jiskambjaw l-informazzjoni f’suq upstream, ngħidu aħna kumpaniji integrati vertikalment, jistgħu jkunu kapaċi jgħollu l-prezz ta’ komponent prinċipali f'suq downstream. Għaldaqstant, jistgħu jgħollu l-ispejjeż tar-rivali tagħhom downstream, li jista’ jwassal għal esklużjoni antikompetittiva fis-suq downstream.

72.

Kull skambju ta’ informazzjoni bl-iskop li tiġi ristretta l-kompetizzjoni fis-suq se jitqies bħala restrizzjoni intenzjonata tal-kompetizzjoni. Meta tkun qed tivvaluta jekk skambju ta’ informazzjoni jikkostitwixxix restrizzjoni intenzjonata tal-kompetizzjoni, l-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA se tagħti attenzjoni partikolari lil kuntest legali u ekonomiku li fih isir l-iskambju ta’ informazzjoni (56). Għal dan il-għan, l-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA se tqis jekk l-iskambju ta’ informazzjoni, min-natura tiegħu, jistax possibbilment iwassal għal restrizzjoni tal-kompetizzjoni (57).

73.

Hu probabbli ħafna li l-iskambju ta’ informazzjoni dwar l-intenzjonijiet individwalizzati tal-kumpaniji fejn tidħol kondotta futura fir-rigward tal-prezzijiet jew tal-kwantitajiet (58) iwassal għal riżultat kollużiv. Li jinformaw lil xulxin dwar dawn l-intenzjonijiet jista’ jippermetti lill-kompetituri jaslu għal livell tal-prezz komuni ogħla mingħajr ma jiffaċċjaw ir-riskju li jitilfu s-sehem tas-suq jew li jibdew gwerra ta’ prezzijiet matul il-perjodu ta’ aġġustament għall-prezzijiet ġodda (ara Eżempju 1, il-paragrafu 105). Barra minn hekk, huwa anqas probabbli li jsiru, għal raġunijiet prokompetittivi, skambji ta’ informazzjoni dwar intenzjonijiet futuri milli jsiru skambji ta’ dejta attwali.

74.

L-iskambji ta’ informazzjoni bejn il-kompetituri ta’ dejta individwalizzata dwar il-prezzijiet jew il-kwantitajiet futuri pjanati għalhekk għandu jiġi kkunsidrat restrizzjoni intenzjonata tal-kompetizzjoni (59)  (60). Barra minn hekk, skambji privati bejn kompetituri tal-intenzjonijiet individwalizzati tagħhom fejn jidħlu prezzijiet jew kwantitajiet futuri se jiġu normalment ikkunsidrati u mmultati bħala konsorzji għaliex ġeneralment għandhom l-għan li jiffissaw il-prezzijiet jew il-kwantitajiet. Skambji ta’ informazzjoni li jkunu jikkostitwixxu kartelli mhux biss jiksru l-Artikolu 53(1), iżda, ukoll, mhux probabbli li jissodisfaw il-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3).

75.

L-effetti probabbli tal-iskambju ta’ informazzjoni fuq il-kompetizzjoni għandhom jiġu analizzati każ b’każ għaliex ir-riżultati tal-valutazzjoni jiddependu fuq kombinazzjoni ta’ fatturi varji speċifiċi għall-każ. Il-valutazzjoni ta’ effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni tipparaguna l-effetti probabbli tal-iskambju ta’ informazzjoni mas-sitwazzjoni kompetittiva li tkun teżisti fin-nuqqas ta' dak l-iskambju speċifiku ta' informazzjoni (61). Sabiex l-iskambju ta’ informazzjoni jkollu effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1), għandu jkun probabbli li jkollu impatt ħażin sinifikanti fuq wieħed (jew diversi) mill-parametri tal-kompetizzjoni bħall-prezz, il-produzzjoni, il-kwalità tal-prodotti, il-varjetà tal-prodotti jew l-innovazzjoni. Jekk l-iskambju tal-informazzjoni jkollux effetti restrittivi jew le fuq il-kompetizzjoni jiddependi kemm fuq il-kundizzjonijiet ekonomiċi fis-swieq rilevanti kif ukoll fuq il-karatteristiċi tal-informazzjoni skambjata.

76.

Ċerti kundizzjonijiet tas-suq jistgħu jrendu l-koordinazzjoni aktar raġġunġibbli, sostenibbli internament, jew sostenibbli esternament (62). L-iskambji ta’ informazzjoni f’dawn is-swieq jista’ jkollhom effetti aktar restrittivi meta mqabbla ma’ swieq b’kundizzjonijiet differenti. Madankollu, anki fejn il-kundizzjonijiet tas-suq ikunu tali li l-koordinazzjoni tista’ tkun diffiċli li tiġi sostnuta qabel l-iskambju, l-iskambju ta’ informazzjoni jista’ jbiddel il-kundizzjonijiet tas-suq b’tali mod li jrendi l-koordinazzjoni possibbli wara l-iskambju – pereżempju billi jżid it-trasparenza fis-suq, inaqqas il-kumplessità tas-suq, jipproteġi kontra l-instabbiltà jew jikkumpensa għan-nuqqas ta’ simetrija. Għal din ir-raġuni huwa importanti li jiġu valutati l-effetti restrittivi tal-iskambju ta’ informazzjoni fil-kuntest kemm tal-kundizzjonijiet tas-suq inizjali, kif ukoll ta’ kif l-iskambju tal-informazzjoni jbiddel dawn il-kundizzjonijiet. Dan se jkun jinkludi valutazzjoni tal-karatteristiċi speċifiċi tas-sistema kkonċernata, inklużi l-iskop tagħha, il-kundizzjonijiet tal-aċċess għas-sistema u l-kundizzjonijiet għall-parteċipazzjoni fis-sistema. Se jkun ukoll neċessarju li jiġu eżaminati l-frekwenza tal-iskambji ta’ informazzjoni, it-tip ta’ informazzjoni skambjata (pereżempju, jekk hix pubblika jew kunfidenzjali, aggregata jew dettaljata, u storika jew kurrenti) u l-importanza tal-informazzjoni għall-iffissar tal-prezzijiet, il-volumi jew il-kundizzjonijiet tas-servizz (63). Dawn il-fatturi huma rilevanti għal din l-evalwazzjoni.

77.

Il-kumpaniji aktarx jiksbu riżultat kollużiv fis-swieq li huma trasparenti biżżejjed, konċentrati, mhux kumplessi, stabbli u simetriċi. F’dawk it-tipi ta’ swieq kumpaniji jistgħu jilħqu akkordju komuni dwar it-termini ta’ koordinazzjoni u tissorvelja u tikkastiga b’suċċess id-devjazzjonijiet. Madankollu, l-iskambju ta’ informazzjoni jista’ jippermetti wkoll lill-kumpaniji jiksbu riżultat kollużiv f’sitwazzjonijiet tas-suq oħra fejn ma kinux ikunu kapaċi jagħmlu hekk fin-nuqqas tal-iskambju ta’ informazzjoni. L-iskambju ta’ informazzjoni għalhekk jista’ jiffaċilita riżultat kollużiv billi jżid it-trasparenza fis-suq, inaqqas il-kumplessità tas-suq, jipproteġi kontra l-instabbiltà jew jikkumpensa għan-nuqqas ta’ simetrija. F’dan il-kuntest, ir-riżultat kompetittiv tal-iskambju ta’ informazzjoni jiddependi mhux biss fuq il-karatteristiċi inizjali tas-suq li jseħħ fih (bħall-konċentrament, it-trasparenza, l-istabbiltà, il-kumplessità, eċċ), iżda wkoll fuq kif it-tip ta’ skambju ta’ informazzjoni skambjata jista’ jbiddel dawk il-karatteristiċi (64).

78.

Ir-riżultati kollużivi huma aktar probabbli fi swieq trasparenti. It-trasparenza tista’ tiffaċilita l-kollużjoni billi tippermetti lill-kumpaniji jilħqu akkordju komuni dwar it-termini ta’ koordinazzjoni, u/jew billi żżid l-istabbiltà interna u esterna tal-kollużjoni. L-iskambju ta’ informazzjoni jista’ jżid it-trasparenza u għaldaqstant jillimita l-inċertezzi dwar il-varjabbli strateġiċi tal-kompetizzjoni (pereżempju l-prezzijiet, il-produzzjoni, id-domanda, l-ispejjeż, eċċ.). Aktar ma jkun baxx il-livell ta’ trasparenza li kien jeżisti qabel fis-suq, aktar jista’ jkollu valur l-iskambju ta’ informazzjoni fil-kisba ta’ riżultat kollużiv. Skambju ta’ informazzjoni li jikkontribwixxi ftit lit-trasparenza fis-suq anqas jista’ jkollu effetti restrittivi fuq il-kompetizzjonii minn skambju ta’ informazzjoni li jżid b’mod sinifikanti t-trasparenza. Għalhekk hija l-kombinazzjoni kemm tal-livell ta’ trasparenza li kien jeżisti qabel kif ukoll ta’ kif l-iskambju ta’ informazzjoni jbiddel dak il-livell li għandu jiddetermina kemm ikun probabbli li l-iskambju tal-informazzjoni jkollu effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Il-livell ta’ trasparenza li kien jeżisti qabel jiddependi, inter alia, fuq in-numru tal-parteċipanti fis-suq u t-tip ta’ tranżazzjonijiet, li jistgħu jvarjaw minn tranżazzjonijiet pubbliċi għal negozjati bilaterali kunfidenzjali bejn ix-xerrejja u l-bejjiegħa. Meta tkun qed tiġi evalwata l-bidla fil-livell ta’ trasparenza fis-suq, l-element prinċipali huwa li jiġi identifikat il-punt safejn l-informazzjoni disponibbli tista’ tintuża mill-kumpaniji biex jiddeterminaw l-azzjonijiet tal-kompetituri tagħhom.

79.

Oligopolji ristretti jistgħu jiffaċilitaw riżultat kollużiv fis-suq għaliex huwa aktar faċli għal numru iżgħar ta’ kumpaniji li jilħqu akkordju komuni dwar it-termini tal-koordinazzjoni u jissorveljaw id-devjazzjonijiet. Barra minn hekk, huwa aktar probabbli li r-riżultat kollużiv ikun aktar sostenibbli b’numru iżgħar ta’ kumpaniji. B’aktar kumpaniji jikkoordinaw, id-dħul mid-devjazzjoni huwa aktar għaliex jista’ jinkiseb sehem tas-suq akbar permezz tat-tnaqqis fil-prezzijiet. Fl-istess ħin, id-dħul mir-riżultat kollużiv huwa iżgħar għaliex meta jkun hemm iżjed kumpaniji l-ishma tal-introjtu mir-riżultat kollużiv jonqsu. Huwa aktar probabbli li l-iskambji ta’ informazzjoni f’oligopolji ristretti jikkawżaw effetti negattivi sinifikanti fuq il-kompetizzjoni milli f’oligopolji anqas ristretti, u huwa improbabbli li jikkawżaw dawn l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni fi swieq frammentati ħafna. Madankollu, permezz taż-żieda fit-trasparenza, jew il-modifika tal-ambjent tas-suq b’mod ieħor lejn wieħed aktar soġġett għall-koordinazzjoni, l-iskambji ta’ informazzjoni jistgħu jiffaċilitaw il-koordinazzjoni u jissorveljaw aktar kumpaniji milli kien ikun possibbli fin-nuqqas tiegħu.

80.

Il-kumpaniji jistgħu jsibuha diffiċli li jiksbu riżultat kollużiv f’ambjent tas-suq kumpless. Madankollu, sa ċertu punt, l-użu tal-iskambju ta’ informazzjoni jista’ jissimplifika dawn l-ambjenti. F’ambjent tas-suq kumpless normalment ikun meħtieġ li jsir aktar skambju ta’ informazzjoni sabiex jintlaħaq akkordju komuni dwar it-termini ta’ koordinazzjoni u biex jiġu sorveljati d-devjazzjonijiet. Pereżempju, huwa aktar faċli li jinkiseb riżultat kollużiv fuq prezz għal prodott waħdieni omoġenju, milli fuq numru kbir ta’ prezzijiet f’suq b’ħafna prodotti differenzjati. Madankollu, huwa possibbli li, sabiex issir ċirkonvenzjoni tad-diffikultajiet involuti fil-kisba ta’ riżultat kollużiv fuq numru kbir ta’ prezzijiet, il-kumpaniji jiskambjaw informazzjoni sabiex jistabbilixxu regoli tal-ipprezzar sempliċi (pereżempju punti tal-ipprezzar).

81.

Ir-riżultati kollużivi huma aktar probabbli fejn il-kundizzjonijiet tad-domanda u l-provvista jkunu relattivament stabbli (65). F’ambjent instabbli jista’ jkun diffiċli għal kumpanija biex tkun taf jekk il-bejgħ mitluf tagħha huwiex minħabba l-livell baxx totali tad-domanda jew minħabba kompetitur li jkun qed joffri prezzijiet partikolarment baxxi, u għalhekk ikun diffiċli li jinżamm riżultat kollużiv. F’dan il-kuntest, domanda volatili, tkabbir intern sostanzjali minn ċerti kumpaniji fis-suq, jew dħul frekwenti ta’ kumpaniji ġodda, jista’ jindika li s-sitwazzjoni kurrenti mhijiex biżżejjed stabbli sabiex ikun hemm koordinazzjoni (66). L-iskambju ta’ informazzjoni f’ċerti sitwazzjonijiet jista’ jservi biex iżid l-istabbilità tas-suq, u għalhekk jista’ jippermetti riżultat kollużiv fis-suq. Barra minn hekk, fi swieq fejn l-innovazzjoni hija importanti, il-koordinazzjoni tista’ tkun aktar diffiċli għaliex innovazzjonijiet partikolarment sinifikanti jistgħu jippermettu lil kumpanija waħda tikseb vantaġġ maġġuri fuq ir-rivali tagħha. Sabiex riżultat kollużiv ikun sostenibbli, ir-reazzjonijiet tal-barranin, bħal kompetituri kurrenti u futuri li ma jkunux qed jipparteċipaw fil-koordinazzjoni, kif ukoll klijenti, ma għandhomx ikunu kapaċi jaffettwaw ħażin ir-riżultati mistennija mir-riżultat kollużiv. F’dan il-kuntest, l-eżistenza ta’ barrieri għad-dħul trendi aktar probabbli li riżultat kollużiv fis-suq ikun possibbli u sostenibbli.

82.

Riżultat kollużiv huwa aktar probabbli fi strutturi tas-suq simetriċi. Meta l-kumpaniji jkunu omoġenji f’termini tal-ispejjeż, id-domanda, l-ishma tas-suq, il-firxa ta’ prodotti, il-kapaċitajiet, eċċ, aktar ikun probabbli li jilħqu akkordju komuni dwar it-termini tal-koordinazzjoni għaliex l-inċentivi tagħhom huma aktar alinjati. Madankollu, l-iskambju ta’ informazzjoni jista’ f’xi sitwazzjonijiet jippermetti wkoll li jseħħ riżultat kollużiv fi strutturi tas-suq aktar eteroġenji. L-iskambju ta’ informazzjoni jista’ jagħmel lill-kumpaniji konxji tad-differenzi bejniethom u jgħinhom jiddiżinjaw mezzi biex jakkomodaw l-eteroġenità tagħhom fil-kuntest tal-koordinazzjoni.

83.

L-istabbiltà ta’ riżultat kollużiv jiddependi wkoll fuq it-tnaqqis li jagħmlu l-kumpaniji fil-profitti futuri tagħhom. Aktar ma l-kumpaniji japprezzaw il-profitti attwali li jistgħu jiksbu permezz tat-tnaqqis fil-prezzijiet meta mqabbla ma’ dawk kollha futuri li jistgħu jiksbu permezz ta’ riżultat kollużiv, inqas huwa probabbli li jiksbu riżultat kollużiv.

84.

Bl-istess mod, riżultat kollużiv huwa aktar probabbli fost kumpaniji li jkomplu joperaw fl-istess suq għal perjodu taż-żmien twil għaliex, f’din iċ-ċirkostanza, ikunu aktar impenjati fil-koordinazzjoni. Jekk kumpanija tkun taf li se tinterraġġixxi mal-oħrajn għal perjodu ta’ żmien twil, ikollha inċentiv akbar biex tikseb ir-riżultat kollużiv għaliex il-fluss ta’ profitti futuri mir-riżultat kollużiv ikun jiswa aktar mill-profitt fuq perjodu taż-żmien qasir li seta’ jkollha kieku ddevjat, jiġifieri qabel ma l-kumpaniji l-oħra jiskopru d-devjazzjoni u jirritaljaw.

85.

B’mod ġenerali, sabiex riżultat kollużiv ikun sostenibbli, għandha tkun probabbli t-theddida ta’ ritaljazzjoni kredibbli u immedjata biżżejjed. Ir-riżultati kollużivi mhumiex sostenibbli fi swieq fejn il-konsegwenzi tad-devjazzjoni mhumiex severi biżżejjed sabiex jikkonvinċu lill-kumpaniji li jkunu qed jikkordinaw li huwa fl-aħjar interess tagħhom li jsegwu t-termini tar-riżultat kollużiv. Pereżempju, fi swieq karatterizzati minn ordnijiet infrekwenti ta’ volum kbir, jista' jkun diffiċli biex jiġi stabbilit mekkaniżmu ta' deterrent li huwa biżżejjed sever, minħabba li l-qligħ mid-devjazzjonijiet fil-ħin propizju jista' jkun kbir, ċert u immedjat, filwaqt li t-telf mill-kastigi jista' jkun żgħir u mhux ċert u jseħħ biss wara ċertu żmien. Il-kredibilità tal-mekkaniżmu ta' deterrent tiddependi wkoll fuq jekk il-kumpaniji l-oħra li jkunu qed jikkordinaw għandhomx inċentiv biex jirritaljaw, determinat mit-telf fuq perjodu taż-żmien qasir tagħhom li jibda gwerra tal-prezzijiet meta mqabbla mal-qligħ potenzjali fuq terminu taż-żmien twil f’każ li jikkawżaw ritorn lejn riżultat kollużiv. Pereżempju, l-abilità ta’ kumpaniji li jirritaljaw tista’ tiġi rinfurzata jekk ikunu interrelatati wkoll minn relazzjonijiet kummerċjali vertikali li jistgħu jużaw bħala theddida ta’ kastig għad-devjazzjonijiet.

86.

L-iskambju bejn il-kompetituri ta’ dejta strateġika, jiġifieri d-dejta li tnaqqas l-inċertezza strateġika fis-suq, huwa aktar probabbli li jaqa’ taħt l-Artikolu 53 milli l-iskambji ta' tipi oħra ta’ informazzjoni. Il-qsim ta’ dejta strateġika jista’ jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni għaliex inaqqas l-indipendenza tat-teħid ta’ deċiżjonijiet tal-partijiet billi jnaqqas l-inċentivi tagħhom biex jikkompetu. Informazzjoni strateġika tista’ tkun relatata mal-prezzijiet (pereżempju prezzijiet attwali, skontijiet, żidiet, tnaqqis, jew ribassi) il-listi tal-klijenti, l-ispejjeż tal-produzzjoni, il-kwantitajiet, il-qligħ, il-bejgħ, il-kapaċitajiet, il-kwalità, il-pjanijiet tal-kummerċjalizzazzjoni, ir-riskji, il-pjanijiet, l-investimenti, it-teknoloġiji u l-programmi ta' riċerka u żvilupp u r-riżultati tagħhom. Ġeneralment, l-informazzjoni relatata mal-prezzijiet u l-kwantitajiet hija l-aktar informazzjoni strateġika, segwita minn informazzjoni dwar l-ispejjeż u d-domanda. Madankollu, jekk il-kumpaniji jikkompetu fir-rigward tar-riċerka u żvilupp tkun id-dejta tat-teknoloġija li tista’ tkun l-aktar strateġika għall-kompetizzjoni. L-utilità strateġika tad-dejta tiddependi wkoll fuq l-aggregazzjoni tagħha, iż-żmien, kif ukoll il-kuntest tas-suq u l-frekwenza tal-iskambju.

87.

Sabiex skambju ta’ informazzjoni jkollu effetti restrittivi probabbli fuq il-kompetizzjoni, il-kumpaniji involuti fl-iskambju għandhom ikopru parti kbira biżżejjed tas-suq rilevanti. Inkella, il-kompetituri li ma jkunux qed jipparteċipaw fl-iskambju ta’ informazzjoni jistgħu jirrestrinġu kwalunkwe aġir antikompettiv tal-kumpaniji involuti. Pereżempju, billi jipprezzaw taħt il-livell tal-prezz koordinat il-kumpaniji li ma jkunux affiljati mas-sistema tal-iskambju ta’ informazzjoni jistgħu jheddu l-istabbiltà esterna ta’ riżultat kollużiv.

88.

Dak li jikkostitwixxi “parti kbira biżżejjed tas-suq” ma jistax jiġi definit b’mod astratt u jiddependi fuq il-fatti speċifiċi ta’ kull każ u t-tip ta’ skambju ta’ informazzjoni kkonċernata. Fejn, madankollu, l-iskambju ta’ informazzjoni jseħħ fil-kuntest ta’ tip ieħor ta’ akkordju ta’ kooperazzjoni orizzontali u ma jmurx lilhinn minn dak li hu meħtieġ għall-implimentazzjoni tiegħu, kopertura tas-suq taħt il-livelli ta’ referenza tal-ishma tas-suq stabbiliti fil-Kapitolu rilevanti ta’ dawn il-linji gwida, l-eżenzjoni ta’ kategorija relevanti (67) jew l-Avviż De Minimis dwar it-tip ta’ akkordju konċernat normalment ma tkunx kbira biżżejjed sabiex l-iskambju ta’ informazzjoni jkollu effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni.

89.

L-iskambji ta’ dejta ġenwinament aggregata, jiġifieri, fejn ir-rikonoxximent tal-informazzjoni individwalizzata fuq livell ta’ kumpanija ikun diffiċli biżżejjed, ikunu anqas probabbli li jkollhom effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni milli l-iskambji ta’ dejta fuq livell ta’ kumpanija. Il-ġbir u l-pubblikazzjoni ta’ dejta tas-suq aggregata (bħalma hi d-dejta dwar il-bejgħ, id-dejta dwar il-kapaċitajiet jew id-dejta dwar il-kostijiet tal-fatturi tal-produzzjoni u tal-komponenti) minn organizzazzjoni ta’ kummerċ jew kumpanija ta’ intelliġenza tas-suq tista’ tkun ta’ benefiċċju l-istess kemm għall-fornituri kif ukoll għall-klijenti billi tippermettilhom li jkollhom stampa aktar ċara tas-sitwazzjoni ekonomika ta’ settur. Tali ġbir u pubblikazzjoni ta’ dejta tista’ tippermetti lill-parteċipanti fis-suq jagħmlu għażliet individwali infurmati aħjar sabiex jadattaw b’mod effiċjenti l-istrateġija tagħhom skont il-kundizzjonijiet tas-suq. B’mod aktar ġenerali, sakemm dan iseħħ f’oligopolija stretta, l-iskambju ta’ dejta aggregata mhux probabbli li jwassal għal xi effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Bil-maqlub, l-istambju ta’ dejta individwalizzata jiffaċilita akkordju komuni fis-suq, u strateġiji ta’ kastig billi jippermetti lill-kumpaniji li jkunu qed jikoordinaw li jidentifikaw min ikun qed jiddevja jew min ikun qed jipprova jidħol. Madankollu, ma jistax tiġi eskluża l-possibbiltà li anki l-iskambju ta’ dejta aggregata jista’ jiffaċilita riżultat kollużiv fi swieq b'karatteristiċi speċifiċi. Jiġifieri, membri ta’ oligopolija stretta u stabbli ħafna li jiskambjaw dejta aggregata u li jiskopru prezz fis-suq li jkun taħt ċertu livell jistgħu jassumu awtomatikament li xi ħadd ikun iddevja mir-riżultat kollużiv u jieħu passi ritaljatorji li jaffettwaw is-suq kollu. Fi kliem ieħor, sabiex tinżamm stabbli l-kollużjoni, il-kumpaniji mhux dejjem jeħtieġ li jkunu jafu minn iddevja, iżda jista' jkun biżżejjed li jsiru jafu li “xi ħadd” ikun iddevja.

90.

Huwa improbabbli li skambju ta’ dejta storika jwassal għal riżultat kollużiv għaliex huwa improbabbli li din tkun indikattiva tal-kondotta futura tal-kompetituri jew li tipprovdi fehim komuni dwar is-suq (68). Barra minn hekk, l-iskambju ta' dejta storika huwa improbabbli li jiffaċilita s-sorveljanza tad-devjazzjonijiet għaliex aktar ma jkollha żmien id-dejta, anqas tkun utli għall-iskoperta fiż-żmien opportun ta’ devjazzjonijiet u għaldaqstant bħala theddida kredibbli ta’ ritaljazzjoni immedjata (69). M’hemm l-ebda limitu determinat minn qabel meta d-dejta ssir storika, jiġifieri antika biżżejjed sabiex ma tippreżentax riskji għall-kompetizzjoni. Jekk id-dejta tkunx ġenwinament storika jiddependi fuq il-karatteristiċi speċifiċi tas-suq rilevanti u b’mod partikolari l-frekwenza tan-negozjati mill-ġdid tal-prezzijiet fl-industrija. Pereżempju, id-dejta tista’ tiġi kkunsidrata storika jekk tkun ħafna eqdem mit-tul medju tal-kuntratti fl-industrija jekk dawn tal-aħħar ikunu indikattivi ta’ negozjati mill-ġdid tal-prezzijiet. Il-limitu għal meta d-dejta ssir storika jiddependu wkoll fuq in-natura tad-dejta, l-aggregazzjoni, il-frekwenza tal-iskambju u l-karatteristiċi tas-suq rilevanti (pereżempju l-istabilità u t-trasparenza tiegħu).

91.

L-iskambji frekwenti ta’ informazzjoni li jiffaċilitaw kemm akkordju komuni aħjar fuq is-suq u l-monitoraġġ tad-devjazzjonijiet iżidu r-riskji ta’ riżultat kollużiv. Fi swieq aktar instabbli, skambji aktar frekwenti ta’ informazzjoni jistgħu jkunu meħtieġa sabiex jiġi faċilitat riżultat kollużiv milli fi swieq stabbli. Fis-swieq b’kuntratti fuq perjodu taż-żmien twil (li jkunu indikattivi ta’ negozjati mill-ġdid infrekwenti fuq il-prezzijiet) skambju ta’ informazzjoni anqas frekwenti normalment ikun biżżejjed biex jinkiseb riżultat kollużiv. B’kuntrast ma’ dan, skambji mhux frekwenti x’aktarx ma jkunux biżżejjed biex jiksbu riżultat kollużiv fi swieq b’kuntratti fuq perjodu taż-żmien qasir indikattiv ta' negozjati mill-ġdid frekwenti fuq il-prezzijiet (70). Madankollu, il-frekwenza li biha d-dejta trid tiġi skambjata biex jiġi faċilitat riżultat kollużiv tiddependi wkoll fuq in-natura, iż-żmien u l-aggregazzjoni tad-dejta (71).

92.

B’mod ġenerali, huma improbabbli li l-iskambji ta’ informazzjoni ġenwinament pubblika jistgħu jikkostitwixxu ksur tal-Artikolu 53 (72). Informazzjoni ġenwinament pubblika hija informazzjoni li ġeneralment tkun aċċessibbli f’mod ugwali (f’termini ta’ spejjeż għal aċċess) għall-kompetituri u għall-klijenti kollha. Sabiex l-informazzjoni tkun ġenwinament pubblika, il-kisba tagħha m’għandhiex tiswa aktar għal xerrejja u kumpaniji li ma jkunux affiljati mas-sistema ta’ skambju milli għall-kumpaniji li jkunu qed jagħmlu l-iskambju ta’ informazzjoni. Għal din ir-raġuni, kompetituri normalment ma jagħżlux li jiskambjaw dejta li jistgħu jiġbru mis-suq b’mod ugwalment faċli, u għaldaqstant fil-prattika huma improbabbli l-iskambji ta’ dejta ġenwinament pubblika. B’kuntrast, anki jekk id-dejta skambjata bejn il-kompetituri tkun f’dak li ħafna drabi jissejjaħ “id-dominju pubbliku”, ma tkunx ġenwinament pubblika jekk l-ispejjeż involuti fil-ġbir tad-dejta jiskoraġġixxu lil kumpaniji u xerrejja oħra milli jagħmlu dan (73). Il-possibbiltà li tinġabar l-informazzjoni fis-suq, pereżempju, li tinġabar mill-klijenti, ma tfissirx neċessarjament li din l-informazzjoni tikkostitwixxi dejta tas-suq faċilment aċċessibbli għall-kompetituri (74).

93.

Anki jekk id-dejta tkun disponibbli pubblikament (pereżempju, informazzjoni pubblikata minn regolaturi), l-eżistenza ta’ skambju ta’ informazzjoni addizzjonali mill-kompetituri tista’ twassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni jekk tnaqqas aktar l-inċertezza fis-suq. F’dak il-każ, hija l-informazzjoni inkrementali li tkun kritika biex tbiddel il-bilanċ tas-suq lejn riżultat kollużiv.

94.

Skambju ta’ informazzjoni huwa ġenwinament pubbliku jekk jagħmel id-dejta skambjata aċċessibbli f’mod ugwali (f’termini ta’ spejjeż għal aċċess) għall-kompetituri u x-xerrejja kollha (75). Il-fatt li l-informazzjoni tiġi skambjata fil-pubbliku jista’ jnaqqas il-probabbiltà ta’ riżultat kollużiv fis-suq sal-punt li l-kumpaniji li ma jkunux qed jikkoordinaw, il-kompetituri potenzjali, kif ukoll il-klijenti jistgħu jirrestrinġu l-effetti restrittivi potenzali fuq il-kompetizzjoni (76). Madankollu, ma tistax tiġi eskluża għal kollox il-possibbiltà li anki skambji ta’ informazzjoni ġenwinament pubblika tista’ tiffaċilita riżultat kollużiv fis-suq.

95.

L-iskambju ta’ informazzjoni jista’ jwassal għal kisbiet fl-effiċjenza. Informazzjoni dwar l-ispejjeż tal-kompetituri tista’ tippermetti lill-kumpaniji jsiru aktar effiċjenti jekk joħolqu livelli ta’ referenza tal-prestazzjoni tagħhom kontra l-aħjar prassi fl-industrija u jiddisinjaw skemi ta’ inċentiva interni skont dawn.

96.

Barra minn hekk, f’ċerti sitwazzjonijiet l-iskambju ta’ informazzjoni jista’ jgħin lill-kumpaniji jallokaw il-produzzjoni lejn swieq b’domanda għolja (pereżempju informazzjoni dwar id-domanda) jew kumpaniji bi spejjeż aktar baxxi (pereżempju informazzjoni dwar l-ispejjeż). Il-probabbiltà ta’ dawk it-tipi ta’ effiċjenzi tiddependi fuq il-karatteristiċi tas-suq bħal, ngħidu aħna, jekk il-kumpaniji jikkompetux fuq il-prezzijiet jew fuq il-kwanititajiet u n-natura tal-inċertezzi fis-suq. Ċerti forom ta’ skambji ta’ informazzjoni f’dan il-kuntest jistgħu jippermettu l-iffrankar tal-ispejjeż sostanzjali fejn, pereżempju, inaqqsu l-inventarji mhux meħtieġa, jew jippermettu kunsinna aktar malajr ta’ prodotti li jmorru malajr lil żoni b’domanda għolja u t-tnaqqis tagħha f’żoni b’domanda baxxa (ara l-Eżempju 6, il-paragrafu 110).

97.

L-iskambju ta’ dejta tal-konsumatur bejn kumpaniji fi swieq b’informazzjoni asimetrika dwar il-konsumaturi jista’ wkoll iwassal għal ineffiċjenzi. Pereżempju, l-insegwiment tal-aġir tal-passat tal-klijenti fit-termini ta’ inċidenti jew inadempjenza jipprovdi inċentiva lill-konsumaturi biex jillimitaw l-esponiment għar-riskju tagħhom. Dan jippermetti wkoll id-detezzjoni ta’ liema konsumaturi jirrappreżentaw riskju aktar baxx u għandhom igawdu minn prezzijiet aktar baxxi. F’dan il-kuntest, l-iskambju ta’ informazzjoni jista’ jnaqqas wkoll id-dipendenza tal-konsumatur fuq il-bejjiegħ, u għalhekk iwassal għal kompetizzjoni aktar b’saħħitha. Dan huwa għaliex l-informazzjoni ġeneralment tkun speċifika għal relazzjoni u l-konsumaturi altrimenti jitilfu l-benefiċċju minn dik l-informazzjoni meta jitrasferixxu għal kumpanija oħra. Eżempji ta’ dawn l-effiċjenzi jinstabu fis-setturi bankarji u tal-assigurazzjoni, li huma karatterizzati minn skambji frekwenti ta’ informazzjoni dwar inadempjenza tal-konsumaturi u karatteristiċi tar-riskju.

98.

L-iskambju ta’ dejta relatata mal-ishma tas-suq tal-passat u attwali jista’ f’xi sitwazzjonijiet jipprovdi benefiċċji kemm lill-kumpaniji kif ukoll lill-konsumaturi billi jippermetti lill-kumpaniji jħabbruhom bħala sinjal ta’ kwalità tal-prodotti tagħhom lill-konsumaturi. F’sitwazzjonijiet ta’ informazzjoni imperfetta dwar il-kwalità tal-prodotti, il-konsumaturi ħafna drabi jużaw mezzi indiretti biex jiksbu informazzjoni dwar il-kwalitajiet relattivi tal-prodotti bħall-prezz u s-sehem tas-suq (pereżempju, il-konsumaturi jużaw listi tal-kotba bl-ogħla bejgħ sabiex jagħżlu ktieb).

99.

L-iskambju ta’ informazzjoni li huwa ġenwinament pubbliku jista’ jibbenefika wkoll lill-konsumaturi għaliex jgħinhom jagħmlu għażla aktar informata (u jnaqqsilhom l-ispejjeż tat-tiftix). Konsumaturi huma l-aktar probabbli li jibbenefikaw b’dan il-mod minn skambji pubbliċi ta’ dejta kurrenti, li huma l-aktar rilevanti għad-deċiżjonijiet ta' xiri tagħhom. Fl-istess mod, l-iskambju ta’ informazzjoni pubblika dwar il-prezzijiet tad-dħul jista’ jbaxxi l-ispejjeż tat-tiftix għall-kumpaniji, li normalment jista’ jkun ta’ benefiċċju għall-konsumaturi permezz ta’ prezzijiet finali aktar baxxi. Huwa inqas probabbli li dawk it-tipi ta’ benefiċċji diretti tal-konsumaturi jiġu ġġenerati minn skambji ta’ intenzjonijiet futuri tal-ipprezzar għaliex huwa probabbli li kumpaniji, li jħabbru l-intenzjonijiet tal-ipprezzar tagħhom, jirreveduhom qabel ma l-konsumaturi fil-fatt jixtru abbażi ta’ din l-informazzjoni. Il-konsumaturi ġeneralment ma jistgħux jiddependu fuq l-intenzjonijiet futuri tal-kumpaniji meta jagħmlu l-pjanijiet ta’ konsum tagħhom. Madankollu, sa ċertu punt, kumpaniji jistgħu jiġu ddixxiplinati sabiex ma jbiddlux il-prezzijiet futuri mħabbra qabel l-implimentazzjoni meta, pereżempju, ikollhom interazzjonijiet ripetuti mal-konsumaturi u l-konsumaturi jkunu jiddependu fuq il-fatt li jkunu jafu l-prezzijiet bil-quddiem jew, ngħidu aħna, meta l-konsumaturi jkunu jistgħu jagħmlu l-ordnijiet bil-quddiem. F’dawk is-sitwazzjonijiet, l-iskambju tal-informazzjoni relatat mal-futur jista' jtejjeb l-mod kif il-konsumaturi jippjanaw l-ispejjeż tagħhom.

100.

L-iskambju ta’ dejta attwali u tal-passat jista’ jiġġenera kisbiet fl-effiċjenza aktar faċilment minn skambju ta’ informazzjoni dwar l-intenzjonijiet futuri. Madankollu, f’ċirkostanzi speċifiċi t-tħabbir tal-intenzjonijiet futuri jista’ jwassal ukoll għal kisbiet fl-effiċjenza. Pereżempju, jekk il-kumpaniji jkunu jafu minn qabel min se javvanza l-iżjed fir-riċerka u l-iżvilupp, ikunu jistgħu jevitaw id-duplikazzjoni ta’ sforzi għaljin u l-ħela tar-riżorsi li ma jistax jiġi rkuprat (78).

101.

Restrizzjonijiet li jmorru lil hinn minn dak meħtieġ għall-kisbiet fl-effiċjenzi ġġenerati minn skambju ta’ informazzjoni ma jissodisfawx il-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3). Sabiex tiġi ssodisfata l-kundizzjoni tal-indispensabbiltà, ikun meħtieġ li l-partijiet jippruvaw li s-suġġett, l-aggregazzjoni, iż-żmien, il-kunfidenzjalità u l-frekwenza tad-dejta, kif ukoll il-kopertura tal-iskambju jkunu tat-tip li jġorr l-aktar riskji baxxi indispensabbli għall-ħolqien tal-kisbet fl-effiċjenza msemmija. Barra minn hekk, l-iskambju m’għandux jinvolvi informazzjoni li tmur lil hinn mill-varjabbli li huma rilevanti għall-kisbiet fl-effiċjenza. Pereżempju, għall-iskop ta’ ffissar ta’ livelli ta’ referenza, skambju ta’ dejta individwalizzata ġeneralment ma jkunx indispensabbli għaliex l-informazzjoni aggregata, pereżempju, f’xi forma ta’ klassifikazzjoni tal-industrija, tista’ wkoll tiġġenera l-kisbiet fl-effiċjenza msemmija waqt li ġġorr riskju aktar baxx li jwassal għal riżultat kollużiv (ara l-Eżempju 4, il-paragrafu 108). Fl-aħħar nett, huwa ġeneralment improbabbli li l-qsim ta’ dejta individwalizzata dwar intenzjonijiet futuri jkun indispensabbli, b’mod partikolari jekk ikun relatat mal-prezzijiet u l-kwantitajiet.

102.

Bl-istess mod, l-iskambji ta’ informazzjoni li jifformaw parti minn akkordji ta’ kooperazzjoni orizzontali wkoll probabbilment jissodisfaw aktar il-kundizzjonijiet tal-Arikolu 53(3) jekk ma jmorrux lil hinn minn dak li jkun indispensabbli għall-implimentazzjoni tal-iskop ekonomiku tal-akkordju (pereżempju, it-taqsim ta’ teknoloġija meħtieġ għal akkordju ta’ riċerka u żvilupp jew ta’ dejta dwar l-ispejjeż fil-kuntest ta’ akkordju ta’ produzzjoni).

103.

Il-kisbiet fl-effiċjenza miksuba permezz ta’ restrizzjonijiet indispensabbli jridu jiġu trasferiti lill-konsumatur sa punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni kkawżati minn skambju ta’ informazzjoni. Aktar ma tkun baxxa s-setgħa fis-suq tal-partijiet involuti fl-iskambju ta’ informazzjoni, aktar ikun probabbli li l-kisbiet fl-effiċjenza jiġu trasferiti lill-konsumaturi sal-punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni.

104.

Il-kriterji fl-Artikolu 53(3) ma jistgħux jiġu sodisfatti jekk il-kumpaniji involuti fl-iskambju ta’ informazzjoni jingħataw il-possibbiltà li jeliminaw il-kompetizzjoni fir-rigward ta’ parti sostanzjali tal-prodotti konċernati.

105.

L-iskambju ta’ prezzijiet futuri pjanati bħala restrizzjoni intenzjonata tal-kompetizzjoni.

Eżempju 1

Sitwazzjoni: Assoċjazzjoni tal-kummerċ ta’ kumpaniji tal-kowċijiet fil-pajjiż X ixxerred informazzjoni individwalizzata dwar il-prezzijiet futuri pjanati lil kull kumpanija tal-kowċijiet li hija membru biss. L-informazzjoni fiha diversi elementi, bħat-tariffa pjanata u r-rotta li tapplika għaliha t-tariffa, ir-restrizzjonijiet possibbli fuq din it-tariffa, bħal liema konsumaturi jistgħu jixtruha, jekk huwiex meħtieġ ħlas bil-quddiem jew dewmien minimu, il-perjodu li matulu l-biljetti jistgħu jinbiegħu għat-tariffa mogħtija (l-ewwel u l-aħħar data tal-biljett), u ż-żmien li matulu l-biljett bit-tariffa mogħtija jista’ jintuża għall-ivvjaġġar (l-ewwel u l-aħħar dati tal-ivvjaġġar).

Analiżi: Dan l-iskambju ta’ informazzjoni, li jibda permezz ta’ deċiżjoni meħuda minn assoċjazzjoni ta’ intrapriżi jikkonċerna l-intenzjonijiet tal-ipprezzar tal-kompetituri. Dan l-iskambju ta’ informazzjoni huwa għodda effiċjenti ħafna biex jintlaħaq riżultat kollużiv u għalhekk jirrestrinġi l-kompetizzjoni intenzjonalment. Dan huwa għaliex il-kumpaniji huma ħielsa li jbiddlu l-prezzijiet intiżi tagħhom stess kif imħabbra fi ħdan l-assoċjazzjoni fi kwalunkwe żmien jekk isiru jafu li l-kompetituri tagħhom għandhom l-intenzjoni li jżommu prezzijiet ogħla. Dan jippermetti lill-kumpaniji jilħqu livell ta’ prezzijiet ogħla komuni mingħajr ma jħallsu għall-ispiża tat-telf tas-sehem tas-suq. Pereżempju, iKumpanija tat-trasport bil-kowċijiet A tista’ tħabbar illum żieda fil-prezz għall-ivvjaġġar fuq ir-rotta minn belt 1 sa belt 2 għax-xahar li jmiss. Minħabba li din l-informazzjoni hija aċċessibbli għall-kumpaniji tal-kowċijiet l-oħra kollha, Kumpanija A tista’ mbagħad tistenna biex tara r-reazzjoni tal-kompetituri tagħha għal din it-tħabbira tal-prezz. Jekk kompetitur fuq l-istess rotta, ngħidu aħna Kumpanija B, tkun qabblet iż-żieda fil-prezz, it-tħabbira ta’ Kumapnija A tibqa' l-istess u aktar ’il quddiem probabbilment issir effettiva. Madankollu, jekk Kumpanija B ma tqabbilx iż-żieda fil-prezz, allura Kumpanija A tista’ xorta tirrevedi t-tariffa tagħha. L-aġġustament jista’ jkompli sakemm il-kumpaniji jikkonverġu għal livell ta’ prezz antikompetittiv miżjud. Dan l-iskambju ta’ informazzjoni probabbilment ma jissodisfax il-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3). L-iskambju ta’ informazzjoni huwa riżervat biss għall-kompetituri, jiġifieri l-klijenti tal-kumpaniji tal-kowċijiet ma jgawdux direttament minnu.

106.

Skambju ta’ prezzijiet attwali b’kisbiet fl-effiċjenza suffiċjenti għall-konsumaturi

Eżempju 2

Sitwazzjoni: Uffiċċju nazzjonali tat-turiżmu flimkien mal-kumpaniji tal-kowċijiet fil-pajjiż żgħir X jiftehmu li jxerrdu informazzjoni dwar il-prezzijiet attwali tal-biljetti tal-kowċijiet permezz ta’ websajt aċċessibbli għall-pubbliku (b’kuntrast mal-Eżempju 1 fil-paragrafu 105, il-konsumaturi diġà jistgħu jixtru l-biljetti għall-prezzijiet u bil-kundizzjonijiet li jiġu skambjati, allura dawn mhumiex prezzijiet futuri pjanati iżda prezzijiet attwali ta’ servizzi kurrenti u futuri). L-informazzjoni fiha diversi elementi, bħat-tariffa u r-rotta li tapplika għaliha t-tariffa, ir-restrizzjonijiet possibbli għal din it-tariffa, bħal liema konsumaturi jistgħu jixtruha, jekk huwiex meħtieġ ħlas bil-quddiem jew dewmien minimu, u ż-żmien li matulu l-biljett bit-tariffa mogħtija jista’ jintuża għall-ivvjaġġar (l-ewwel u l-aħħar dati tal-ivvjaġġar). L-ivvjaġġar bil-kowċ fil-pajjiż X mhuwiex fl-istess suq rilevanti bħall-ivvjaġġar bil-ferrovija u bl-ajru. Huwa preżunt li s-suq rilevanti huwa konċentrat, stabbli u relattivament mhux kumpless, u l-ipprezzar isir trasparenti bl-iskambju ta' informazzjoni.

Analiżi: Dan l-iskambju ta’ informazzjoni ma jikkostitwixxix restrizzjoni intenzjonata tal-kompetizzjoni. Il-kumpaniji qed jiskambjaw il-prezzijiet attwali mhux il-prezzijiet futuri pjanati tagħhom għaliex effettivament diġà qed ibiegħu biljetti għal dawn il-prezzijiet (b’kuntrast mal-Eżempju 1 fil-paragrafu 105). Għalhekk, huwa inqas probabbli li dan l-iskambju ta’ informazzjoni jikkostitwixxi mekkaniżmu effiċjenti biex jintlaħaq punt fokali għall-koordinazzjoni. Madankollu, minħabba l-istruttura tas-suq u n-natura strateġika tad-dejta, huwa probabbli li dan l-iskambju ta’ informazzjoni jikkostitwixxi mekkaniżmu effiċjenti għall-monitoraġġ ta’ devjazzjonijiet minn riżultat kollużiv, li huwa probabbli li jseħħ f’dan it-tip ta’ sitwazzjoni tas-suq. Għalhekk, dan l-iskambju ta’ informazzjoni jista’ jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Madankollu, safejn ċerti effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni jistgħu jirriżultaw mill-possibbiltà ta’ monitoraġġ tad-devjazzjonijiet, huwa probabbli li l-kisbiet fl-effiċjenza li jirriżultaw mill-iskambju ta’ informazzjoni jistgħu jiġu trasferiti lill-konsumaturi sal-punt li jissuperaw l-effetti restrittivi potenzjali fuq il-kompetizzjoni kemm fil-probabbiltà kif ukoll fil-kobor tagħhom. B’kuntrast mal-Eżempju 1 fil-paragrafu 105, l-iskambju ta’ informazzjoni huwa pubbliku u l-konsumaturi jistgħu jixtru l-biljetti għall-prezzijiet u bil-kundizzjonijiet li qed jiġu skambjati. Għalhekk, dan l-iskambju tal-informazzjoni probabbilment se jkun ta’ benefiċċju dirett għall-konsumaturi billi jnaqqas l-ispejjeż tat-tiftix tagħhom u jtejjeb l-għażla, u b’hekk jistimula wkoll il-kompetizzjoni fil-prezzijiet. Għaldaqstant, il-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3) probabbilment jiġu ssodisfati.

107.

Prezzijiet attwali mnaqqsa mill-informazzjoni skambjata

Eżempju 3

Sitwazzjoni: Il-lukandi lussużi fil-kapital tal-pajjiż A joperaw f’oligopolija ristretta, mhux kumplessa, u stabbli, bi strutturi tal-ispejjeż fil-biċċa l-kbira omoġenji, li jikkostitwixxu suq rilevanti separat minn dak ta' lukandi oħrajn. Dawn jiskambjaw direttament informazzjoni individwali dwar ir-rati tal-okkupanza u d-dħul attwali. F’dan il-każ, mill-informazzjoni skambjata l-partijiet jistgħu jnaqqsu direttament il-prezzijiet kurrenti attwali tagħhom.

Analiżi: Sakemm ma jkunx mod moħbi ta’ kif tiġi skambjata l-informazzjoni dwar l-intenzjonijiet għall-futur, dan l-iskambju ta’ informazzjoni ma jkunx jikkostitwixxi restrizzjoni intenzjonata tal-kompetizzjoni għaliex il-lukandi jiskambjaw dejta attwali u mhux informazzjoni dwar il-prezzijiet jew il-kwantitajiet futuri pjanati. Madankollu, l-iskambju ta’ informazzjoni jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) għaliex l-għarfien tal-prezzijiet attwali tal-kompetituri jista’ jiffaċilita l-koordinazzjoni (jiġifieri, l-allinjament) tal-aġir kompetittiv tal-kumpaniji. Dan probabbli jintuża għall-monitoraġġ ta’ devjazzjonijiet mir-riżultat kollużiv. L-iskambju ta’ informazzjoni jżid it-trasparenza fis-suq għaliex allavolja l-lukandi normalment jippubblikaw il-lista ta’ prezzijiet tagħhom, dawn joffru wkoll diversi skontijiet fuq il-lista tal-prezzijiet li jirriżultaw min-negozjati jew għal prenotazzjonijiet bikrin jew ta’ grupp, eċċ. Għalhekk, l-informazzjoni inkrementali li tiġi skambjata bejn il-lukandi, mhux pubblikament, hija kummerċjalment sensittiva, jiġifieri utli strateġikament. Dan l-iskambju probabbilment jiffaċilita riżultat kollużiv fis-suq għaliex il-partijiet involuti jikkostitwixxu oligopolija ristretta, mhux kumplessa u stabbli involuta f’relazzjoni kompetittiva fit-tul (interazzjonijiet ripetuti). Barra minn hekk, l-istrutturi tal-ispejjeż tal-lukandi huma fil-biċċa l-kbira omoġenji. Fl-aħħar mill-aħħar, la l-konsumaturi u lanqas id-dħul fis-suq ma jistgħu jirrestrinġu l-aġir antikompetittiv tal-kumpaniji stabbiliti diġà għaliex il-konsumaturi għandhom setgħa ta’ xerrej baxxa u l-ostakli għad-dħul huma għoljin. Huwa improbabbli li f’dan il-każ il-partijiet ikunu jistgħu juru li kwalunkwe kisbiet fl-effiċjenzi li jirriżultaw mill-iskambju ta’ informazzjoni jiġu trasferiti lill-konsumaturi sa punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Għalhekk, huwa improbabbli li l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3) jiġu ssodisfati

108.

Benefiċċji tal-iffissar ta’ livelli ta’ referenza – il-kriterji fl-Artikolu 53(3) mhux issodisfati

Eżempju 4

Sitwazzjoni: Tliet kumpaniji kbar b’sehem tas-suq kombinat ta’ 80 % f’suq stabbli, mhux kumpless u konċentrat b’barrieri għolja għad-dħul, jiskambjaw informazzjoni direttament bejniethom, frekwentament u mhux pubblikament, dwar frazzjoni sostanzjali tal-ispejjeż individwali tagħhom. Il-kumpaniji isostnu li jagħmlu dan biex jiffissaw livelli ta’ referenza għall-prestazzjoni tagħhom kontra l-kompetituri tagħhom u b’hekk beħsibhom isiru aktar effiċjenti

Analiżi: Dan l-iskambju ta’ informazzjoni fil-prinċipju ma jikkostitwixxix restrizzjoni intenzjonata tal-kompetizzjoni. Bħala konsegwenza, l-effetti tiegħu fuq is-suq iridu jiġu valutati. Minħabba l-istruttura tas-suq, il-fatt li l-informazzjoni skambjata għandha x’taqsam ma’ proporzjon kbir tal-kostijiet varjabbli tal-kumpaniji, il-forma individwalizzata tal-preżentazzjoni tad-dejta, u l-kopertura kbira tagħha tas-suq rilevanti, l-iskambju ta’ informazzjoni probabbilment jiffaċilita riżultat kollużiv u għalhekk iwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Huwa improbabbli li l-kriterji fl-Artikolu 53(3) jiġu ssodisfati għaliex hemm mezzi anqas restrittivi għall-kisba tal-kisbiet fl-effiċjenza msemmija, pereżempju, permezz tal-ġbir, l-anonimità u l-aggregazzjoni tad-dejta minn parti terza f’xi forma ta’ klassifikazzjoni tal-industrija. Fl-aħħar, f’dan il-każ, minħabba li l-partijiet jifformaw oligopolija ristretta ħafna, mhux kumplessa u stabbli, anki l-iskambju ta’ dejta aggregata jista’ jiffaċilita riżultat kollużiv fis-suq. Madankollu, dan ikun improbabbli ħafna jekk dan l-iskambju ta’ informazzjoni ikun sar f’suq mhux trasparenti, frammentat, instabbli u kumpless.

109.

Informazzjoni ġenwinament pubblika

Eżempju 5

Sitwazzjoni: L-erba’ kumpaniji li huma l-proprjetarji tal-pompi tal-petrol kollha fil-pajjiż kbir A jiskambjaw il-prezzijiet attwali tal-petrol fuq it-telefown. Dawn isostnu li dan l-iskambju ta’ informazzjoni ma jistax ikollu effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni peress li l-informazzjoni hija pubblika għaliex tintwera fuq pannelli kbar tal-wiri f’kull pompa tal-petrol.

Analiżi: Id-dejta tal-prezzijiet li tiġi skambjata fuq it-telefown mhijiex ġenwinament pubblika, għax biex tinkiseb l-istess informazzjoni b'mod ieħor ikun meħtieġ li wieħed iġarrab kosti sostanzjali ta’ ħin u trasport. Wieħed ikollu jivvjaġġja distanzi twal spiss sabiex jiġbor il-prezzijiet murija fuq il-pannelli tal-pompi tal-petrol mifruxin madwar il-pajjiż kollu. L-ispejjeż għal dan huma potenzjalment għoljin, u għalhekk fil-prattika l-informazzjoni ma tkunx tista’ tinkiseb ħlief permezz tal-iskambju ta’ informazzjoni. Barra minn hekk, l-iskambju huwa sistematiku u jkopri s-suq rilevanti sħiħ, li huwa oligopolija ristretta, mhux kumplessa u stabbli. Għalhekk, huwa probabbli li tinħoloq klima ta’ ċertezza reċiproka fir-rigward tal-politika tal-ipprezzar tal-kompetituri u għalhekk huwa probabbli li dan jiffaċilita li jkun hemm riżultat kollużiv. Bħala konsegwenza, dan l-iskambju ta’ informazzjoni probabbli jirriżulta f’effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1).

110.

Titjib fil-provvista għad-domanda bħala kisba fl-effiċjenza

Eżempju 6

Sitwazzjoni: Hemm ħames produtturi tal-meraq taz-zunnarija frisk fil-flixkun fis-suq rilevanti. Id-domanda għal dan il-prodott hija instabbli ħafna u tvarja minn post għall-ieħor fi żminijiet differenti. Il-meraq irid jinbiegħ u jiġi kkonsmat fi żmien ġurnata mid-data tal-produzzjoni. Il-produtturi jiftehmu li jistabbilixxu kumpanija tar-riċerka tas-suq indipendenti li ta’ kuljum tiġbor informazzjoni attwali dwar il-meraq mhux mibjugħ f’kull punt tal-bejgħ, li tippubblikaha fuq il-websajt tagħha l-ġimgħa ta’ wara f’forma li hija aggregata għal kull punt tal-bejgħ. L-istatistika ppubblikata tippermetti lill-produtturi u l-bejjiegħa bl-imnut ibassru d-domanda u jagħtu pożizzjoni aħjar lill-prodott. Qabel ma ġie stabbilit l-iskambju, il-bejjiegħa bl-imnut kienu rrapportaw kwantitajiet kbar ta’ meraq moħli u għalhekk kienu naqqsu l-kwantità ta’ meraq mixtri mingħand il-produtturi; jiġifieri, is-suq ma kienx qed jaħdem b'mod effiċjenti. Bħala konsegwenza, f’ċerti perjodi u żoni kien hemm mumenti frekwenti fejn ma kienx hemm provvista għad-domanda. Is-sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni, li tippermetti tbassir aħjar tal-provvista żejda u tal-provvista nieqsa, naqqset b’mod sinifikanti l-mumenti fejn ma kienx hemm provvista għad-domanda tal-konsumatur u żiedet il-kwantità mibjugħa fis-suq.

Analiżi: Għalkemm is-suq huwa kkonċentrat ħafna u l-iskambju tad-dejta huwa riċenti u strateġiku, huwa improbabbli li dan l-iskambju jiffaċilita riżultat kollużiv għaliex huwa improbabbli li riżultat kollużiv iseħħ f’dan is-suq instabbli. Anki jekk l-iskambju joħloq xi riskju li jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni, il-kisbiet fl-effiċjenza li jirriżultaw miż-żieda fil-provvista lil postijiet b’domanda għolja u tnaqqis fil-provvista fil-postijiet b’domanda baxxa x'aktarx jibbilanċjaw effetti restrittivi potenzjali. L-informazzjoni tiġi skambjata f’forma pubblika u aggregata, li ġġorr riskji antikompetittivi aktar baxxi milli kieku kienet individwalizzata u mhux pubblika. L-iskambju ta’ informazzjoni għalhekk ma jmurx lil hinn minn dak li huwa neċessarju sabiex jiġi kkoreġut il-falliment tas-suq. Għalhekk, huwa probabbli li dan l-iskambju ta’ informazzjoni jissodisfa l-kriterji tal-Artikolu 53(3).

111.

L-akkordji ta’ riċerka u żvilupp ivarjaw fil-forma u l-ambitu. Dawn ivarjaw mill-akkwist ta’ ċerti attivitajiet ta’ riċerka u żvilupp sat-titjib konġunt ta’ teknoloġiji eżistenti u sal-kooperazzjoni fir-rigwad tar-riċerka, l-iżvilupp u t-tqegħid fis-suq ta’ prodotti kompletament ġodda. Dawn jistgħu jieħdu l-forma ta’ akkordju ta’ kooperazzjoni jew ta’ kumpanija kkontrollata f’mod konġunt. Dan il-Kapitolu japplika għall-forom kollha ta’ akkordji ta’ riċerka u żvilupp, inklużi akkordji relatati mal-produzzjoni jew il-kummerċjalizzazzjoni tar-riżultati tar-riċerka u żvilupp.

112.

Is-soluzzjoni għad-definizzjoni tas-suq rilevanti fl-evalwazzjoni tal-effetti ta’ akkordju ta’ riċerka u żvilupp huwa li jiġu identifikati dawk il-prodotti, teknoloġiji jew sforzi ta’ riċerka u żvilupp, li se jaġixxu bħala r-restrizzjonijiet kompetittivi ewlenin fuq il-partijiet. Minn naħa waħda tal-ispettru tas-sitwazzjonijiet possibbli, l-innovazzjoni tista’ tirriżulta fi prodott (jew teknoloġija) li jikkompeti f’suq ta’ prodotti (jew teknoloġiji) eżistenti. Dan hu, pereżempju, il-każ ta’ riċerka u żvilupp immirati lejn titjib jew varjazzjonijiet żgħar, bħal mudelli ġodda ta’ ċerti prodotti. Hawnhekk, l-effetti possibbli jikkonċernaw is-suq għal prodotti eżistenti. Min-naħa l-oħra tal-ispettru, l-innovazzjoni tista’ tirriżulta fi prodott kompletament ġdid li joħloq is-suq tal-prodott ġdid tiegħu stess (pereżempju tilqima ġdida għal marda preċedentement inkurabbli). Madankollu, ħafna każijiet huma dwar sittwazzjonijiet li jaqgħu bejn dawn iż-żewġ estremitajiet, jiġifieri, sitwazzjonijiet fejn l-isforzi ta’ innovazzjoni jistgħu joħolqu prodotti (jew teknoloġija) li, maż-żmien, tissostitwixxi prodotti (jew teknoloġija) eżistenti (pereżempju CDs li ssostitwew id-diski). Analiżi bir-reqqa’ ta’ dawk is-sitwazzjonijiet jista’ jkollha tkopri kemm swieq eżistenti kif ukoll l-impatt tal-akkordju fuq l-innovazzjoni.

113.

Fejn il-kooperazzjoni tikkonċerna r-riċerka u żvilupp għat-titjib tal-prodotti eżistenti, dawk il-prodotti eżistenti u s-sostituti fil-qrib tagħhom jifformaw is-suq rilevanti li tikkonċerna l-kooperazzjoni (79).

114.

Jekk l-isforzi tar-riċerka u żvilupp ikunu jimmiraw lejn bidla sinifikanti fil-prodotti eżistenti jew anki lejn prodott ġdid biex jissostitwixxi prodotti eżistenti, is-sostituzzjoni mal-prodotti eżistenti tista’ tkun imperfetta jew għat-tul. Jista’ jiġi konkluż li l-prodotti qodma u dawk ġodda li potenzjalment se joħorġu ma jaqgħux fl-istess suq rilevanti (80). Is-suq għal prodotti eżistenti madankollu jista’ xorta jkun ikkonċernat, jekk il-ġbir flimkien tal-isforzi tar-riċerka u żvilupp probabbli jirriżulta fil-koordinazzjoni tal-aġir tal-partijiet bħala fornituri tal-prodotti eżistenti, pereżempju minħabba l-iskambju ta’ informazzjoni kompetittivament sensittiva relatata mas-suq ta’ prodotti eżistenti.

115.

Jekk ir-riċerka u żvilupp jikkonċernaw komponent importanti ta’ prodott finali, mhux biss is-suq għal dak il-komponent jista’ jkun rilevanti għall-evalwazzjoni, iżda anki s-suq eżistenti għall-prodott finali. Pereżempju, jekk il-manifatturi tal-karozzi jikkoperaw fir-riċerka u l-iżvilupp relatati ma’ tip ġdid ta’ magna, is-suq tal-karozzi jista’ jiġi affettwat minn dik il-kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp. Is-suq għall-prodotti finali, madankollu, ikun rilevanti biss għall-valutazzjoni jekk il-komponent li għalih ikunu mmirati r-riċerka u l-iżvilupp ikun teknikament jew ekonomikament element prinċipali ta’ dawk il-prodotti finali u jekk il-partijiet tal-akkordji ta’ riċerka u żvilupp għandhom setgħa fis-suq fir-rigward tal-prodotti finali.

116.

Il-kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp tista’ ma tikkonċernax biss prodotti iżda anki teknoloġija. Meta d-drittijiet tal-proprjetà intellettwali jitpoġġew fis-suq separatament mill-prodotti li huma relatati magħhom, is-suq tat-teknoloġija rilevanti għandu jiġi definit ukoll. Is-swieq tat-teknoloġija jikkonsistu minn proprjetà intelletwali liċenzjata u s-sostituti fil-qrib tagħha, jiġifieri teknoloġiji oħra li l-konsumatur jista’ juża bħala sostitut.

117.

Il-metodoloġija għad-definizzjoni tas-swieq tat-teknoloġija ssegwi l-istess prinċipji bħad-definizzjoni tas-swieq tal-prodotti (81). L-identifikazzjoni trid tibda mit-teknoloġija li titqiegħed fis-suq mill-partijiet, u tkompli b’dawk it-teknoloġiji l-oħra li l-klijenti jistgħu jduru għalihom fil-każ ta’ żieda żgħira iżda mhux tranżitorja fil-prezzijiet relattivi. Malli dawk it-teknoloġiji jiġu identifikati, l-ishma tas-suq jistgħu jiġu kalkolati permezz tad-diviżjoni tad-dħul mil-liċenzji ġġenerat mill-partijiet bit-total tad-dħul mil-liċenzji tal-liċenzjaturi kollha.

118.

Il-pożizzjoni tal-partijiet fis-suq għat-teknoloġija eżistenti hija kriterju ta’ valutazzjoni rilevanti fejn il-kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp tikkonċerna titjib sinifikanti f’teknoloġija eżistenti jew teknoloġija ġdida li probabbli tissostitwixxi t-teknoloġija eżistenti. L-ishma tas-suq tal-partijiet jistgħu, madankollu, jittieħdu biss bħala punt tal-bidu għal din l-analiżi. Fis-swieq tat-teknoloġija, enfażi partikolari għandha titpoġġa fuq il-kompetizzjoni potenzjali. Jekk il-kumpaniji, li attwalment ma’ jilliċenzjawx it-teknoloġija tagħhom, ikunu entranti ġodda fis-suq tat-teknoloġija dawn jistgħu jillimitaw il-kapaċità tal-partijiet li jgħollu f’mod profittabbli l-prezz għat-teknoloġija tagħhom. Dan l-aspett tal-analiżi jista’ wkoll jiġi kkunsidrat direttament fil-kalkolu tal-ishma tas-suq billi dawn jiġu bbażati fuq il-bejgħ tal-prodotti li jinkorporaw it-teknoloġija liċenzjata fuq swieq ta’ prodotti downstream (ara l-paragrafi 123 sa 126).

119.

Il-kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp tista ma taffettwax - jew ma taffettwax biss – il-kompetizzjoni fis-swieq eżistenti, iżda wkoll il-kompetizzjoni fis-swieq tal-innovazzjoni u tal-prodotti ġodda. Dan huwa l-każ fejn il-kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp tikkonċerna l-iżvilupp ta’ prodotti jew teknoloġija ġodda li jkunu jistgħu – jekk ikunu għadhom qed jitfaċċaw – xi darba jissostitwixxu prodotti jew teknoloġija eżistenti jew li jkunu qed jiġu żviluppati għal użu maħsub ġdid u għalhekk m’għandhomx jissostitwixxu l-prodotti eżistenti iżda joħolqu domanda kompletament ġdida. L-effetti fuq il-kompetizzjoni fl-innovazzjoni huma importanti f’dawn is-sitwazzjonijiet, iżda f’ċerti każijiet jistgħu ma jiġux valutati biżżejjed fl-analiżi tal-kompetizzjoni attwali jew potenzjali fi swieq tal-prodotti/tat-teknoloġija eżistenti. F’dan ir-rigward, jistgħu jiġu nnotati żewġ xenarji, skont in-natura tal-proċess innovattiv fl-industrija kkonċernata.

120.

Fl-ewwel xenarju, li hu, pereżempju, preżenti fl-industrija farmaċewtika, il-proċess ta’ innovazzjoni huwa strutturat f’mod li jkun possibbli minn stadju bikri li jiġu identifikati l-partijiet tar-riċerka u l-iżvilupp f’kompetizzjoni. Il-partijiet tar-riċerka u l-iżvilupp f’kompetizzjoni huma sforzi ta’ riċerka u żvilupp immirati lejn ċertu prodott jew teknoloġija ġdida, u s-sostituti għal dik ir-riċerka u l-iżvilupp, jiġifieri r-riċerka u l-iżvilupp immirati lejn l-iżvilupp ta’ prodotti jew teknoloġiji li huma sostitwibbli għal dawk żviluppati mill-kooperazzjoni u li għandhom perjodu taż-żmien simili. F’dan il-każ, jista’ jiġi analizzat jekk wara l-akkordju jkunx baqa’ numru suffiċjenti ta’ poli ta’ riċerka u żvilupp. Il-punt tal-bidu tal-analiżi huwa r-riċerka u l-iżvilupp tal-partijiet. Imbagħad iridu jiġu identifikati partijiet ta’ riċerka u żvilupp f’kompetizzjoni kredibbli. in-natura, l-ambitu u d-daqs ta’ kwalunkwe sforzi oħra ta’ riċerka u żvilupp, l-aċċess tagħhom għal riżorsi finanzjarji u umani, għarfien/brevetti, jew assi oħra speċjalizzati kif ukoll iż-żmien u l-kapaċità tagħhom biex jisfruttaw ir-riżultati possibbli. Parti ta’ riċerka u żvilupp mhuwiex kompetitur kredibbli jekk ma jistax jitqies bħala sostitut fil-qrib għall-isforz ta’ riċerka u żvilupp tal-partijiet mill-punt ta’, pereżempju, l-aċċess għar-riżorsi jew iż-żmien.

121.

Minbarra l-effett dirett fuq l-innovazzjoni nnifisha, il-kooperazzjoni tista’ taffettwa wkoll suq ta’ prodott ġdid. Ħafna drabi ikun diffiċli li jiġu analizzati l-effetti fuq suq bħal dan direttament għaliex fin-natura tiegħu stess għadu ma jeżistix. L-analiżi ta’ swieq bħal dawn għalhekk ħafna drabi tiġi inkorporata impliċitament fl-analiżi tal-kompetizzjoni fl-innovazzoni. Madankollu, jista’ jkun meħtieġ li jiġu kkunsidrati direttament l-effetti fuq suq bħal dan tal-aspetti tal-akkordju li jmorru lil hinn mill-istadju tar-riċerka u l-iżvilupp. Akkordju ta’ riċerka u żvilupp li jinkludi produzzjoni u kummerċjalizzazzjoni konġunta fis-suq tal-prodott ġdid jista’, pereżempju, jiġi valutat f’mod differenti minn akkordju li jkopri biss ir-riċerka u l-iżvilupp.

122.

Fit-tieni xenarju, l-isforzi innovattivi f’industrija mhumiex strutturati f’mod ċar sabiex jippermettu l-identifikazzjoni tal-partijiet opposti tar-riċerka u l-iżvilupp. F’din is-sitwazzjoni, jekk ma jkunx hemm ċirkustanzi eċċezzjonali, l-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA ma tipprovax tivvaluta l-impatt ta’ kooperazzjoni partikulari fil-qasam tar-riċerka u l-iżvilupp fuq l-innovazzjoni, iżda tillimita l-evalwazzjoni tagħha għal swieq ta’ prodotti u/jew teknoloġija eżistenti li jkunu relatati mal-kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp ikkonċernata.

123.

Il-kalkolu tal-ishma tas-suq, kemm għall-finijiet tar-Regolament għal Eżenzjoni Sħiħa tar-Riċerka u l-Iżvilupp kif ukoll ta’ dawn il-linji gwida, għandu jirrifletti d-distinzjoni bejn swieq eżistenzi u l-kompetizzjoni fl-innovazzjoni. Fil-bidu ta’ kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp, il-punt ta’ referenza jkun is-suq eżistenti għall-prodotti li kapaċi jiġu mtejba, sostitwiti jew mibdula mill-prodotti li jkunu qed jiġu żviluppati. Jekk l-akkordju ta’ riċerka u żvilupp għandu biss l-għan li jtejjeb jew jirfina prodotti eżistenti, dak is-suq għandu jinkludi l-prodotti direttament konċernati mir-riċerka u l-iżvilupp. L-ishma tas-suq għalhekk jistgħu jiġu kkalkolati abbażi tal-valur tal-bejgħ tal-prodotti eżistenti.

124.

Jekk ir-riċerka u l-iżvilupp ikollhom l-għan li jissostitwixxu prodott eżistenti, il-prodott ġdid għandu, jekk ikollu suċċess, isir sostitut għall-prodotti eżistenti. Sabiex tiġi evalwata l-pożizzjoni kompetittiva tal-partijiet, huwa possibbli li jerġgħu jiġu kkalkolati l-ishma tas-suq abbażi tal-valur tal-bejgħ tal-prodotti eżistenti. Bħala konsegwenza, ir-Regolament għal Eżenzjoni Sħila tar-Riċerka u l-Iżvilupp jibbaża l-eżenzjoni tiegħu ta’ dawk is-sitwazzjonijiet fuq is-sehem tas-suq fis-suq rilevanti għall-prodotti li jistgħu jiġu mtejba, sostitwiti jew mibdula mill-prodotti tal-kuntratt (82). Sabiex jaqa’ taħt l-Eżenzjoni ta’ Kategorija tar-Riċerka u l-Iżvilupp, dak is-sehem mis-suq ma jistax jaqbeż il-25 % (83).

125.

Għas-swieq tat-teknoloġija, wieħed mill-modi kif wieħed għandu jipproċedi huwa li jiġu kkalkolati l-ishma tas-suq abbażi tas-sehem ta’ kull teknoloġija tad-dħul totali tal-liċenzjar mir-royalties, li jirrappreżentaw is-sehem mis-suq ta’ teknoloġija fejn jiġu liċenzjati teknoloġiji f’kompetizzjoni. Madankollu, dan ħafna drabi jista’ jkun sempliċiment teoretiku u mhux mod verament prattiku kif wieħed jipproċedi minħabba n-nuqqas ta’ informazzjoni ċara dwar ir-royalties, l-użu ta’ liċenzjar inkroċjat ħieles mir-royalties, eċċ. Approċċ alternattiv huwa li jiġu kalkolati l-ishma tas-suq fis-suq tat-teknoloġija abbażi tal-bejgħ ta’ prodotti jew servizzi li jinkorporaw it-teknoloġija liċenzjata fi swieq ta’ prodotti downstream. Skont dak l-approċċ, il-bejgħ kollu fis-suq tal-prodott rilevanti jingħata kunsiderazzjoni, irrispettivament minn jekk il-prodott ikunx jinkorpora jew le t-teknoloġija li tkun qed tiġi liċenzjat (84). Ukoll għal dak is-suq, is-sehem ma jistax jaqbeż il-25 % (irrispettivament mill-metodu tal-kalkolu użat) biex japplikaw il-benefiċċji tal-Eżenzjoni ta’ Kategorija tar-Riċerka u l-Iżvilupp.

126.

Jekk ir-riċerka u l-iżvilupp ikollhom l-għan li jiġi żviluppat prodott li joħloq domanda kompletament ġdida, l-ishma tas-suq abbażi tal-bejgħ ma jistgħux jiġu kalkolati. Analiżi tal-effetti tal-akkordju fuq il-kompetizzjoni fl-innovazzjoni biss tkun possibbli. Bħala konsegwenza, l-Eżenzjoni ta’ Kategorija tar-Riċerka u l-Iżvilupp tittratta dawk l-akkordji bħala akkordji bejn partijiet mhux f’kompetizzjoni u jeżenthom irrispettivament mis-sehem tas-suq għat-tul ta’ żmien tar-riċerka u żvilupp konġunt u perjodu addizzjonali ta’ seba’ snin wara li l-prodott jitpoġġa fis-suq għall-ewwel darba (85). Madankollu, l-benefiċċju tal-Eżenzjoni ta’ Kategorija jista’ jiġi rtirat jekk l-akkordju jelimina l-kompetizzjoni effettiva fl-innovazzjoni (86). Wara l-perjodu ta’ seba’ snin, l-ishma tas-suq abbażi tal-valur tal-bejgħ jistgħu jiġu kalkolati, u japplika l-limitu tas-sehem tas-suq ta’ 25 % (87).

127.

Il-kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp tista’ tirrestrinġi l-kompetizzjoni f’diversi modi. L-ewwel, tista’ tnaqqas jew tnaqqas il-veloċità tal-innovazjoni, u twassal biex jidħlu fis-suq anqas prodotti jew prodotti agħr aktar tard milli kieku kienu jidħlu. It-tieni, fi swieq tal-prodotti u tat-teknoloġija l-kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp tista’ tnaqqas f’mod sinifikanti l-kompetizzjoni bejn il-partijiet barra mill-ambitu tal-akkordju jew tista’ trendi probabbli l-koordinazzjoni antikompetittiva f’dawk is-swieq, li jwassal għal prezzijiet ogħla. Problema ta’ esklużjoni tista’ tqum biss fil-kuntest ta’ kooperazzjoni li tinvolvi mill-anqas parti waħda b’livell sinifikanti ta’ setgħa fis-suq (li ma jfissirx neċessarjament dominanza) għal teknoloġija ewlenija u l-isfruttament esklużiv tar-riżultati.

128.

L-akkordji ta’ riċerka u żvilupp jirrestrinġu l-kompetizzjoni b’intenzjoni jekk ma jikkonċernawx verament riċerka u żvilupp konġunt, iżda jservu bħala għodda biex l-impriżi jimpenjaw ruħhom f’kartell moħbi, jiġifieri l-iffissar ta’ prezzijiet, il-limitazzjoni tal-produzzjoni jew l-allokazzjoni tas-suq li altrimenti jkunu projbiti. Madankollu, akkordju ta’ riċerka u żvilupp li jinkludi l-isfruttament konġunt tar-riżultati futuri possibbli mhux neċessarjament jirrestrinġi l-kompetizzjoni.

129.

Il-maġġoranza tal-akkordji ta’ riċerka u żvilupp ma jaqgħux taħt l-Artikolu 53(1). L-ewwel, dan jista’ jintqal għal ħafna akkordji relatati mal-kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp fi stadju pjuttost bikri, ferm qabel l-isfruttament tar-riżultati possibbli.

130.

Barra minn hekk, il-kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp bejn partijiet mhux f’kompetizzjoni ġeneralment ma twassalx għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni (88). Ir-relazzjoni kompetittiva bejn il-partijiet għandha tiġi analizzata fil-kuntest tas-swieq eżistenti u/jew l-innovazzjoni affettwati. Jekk, abbażi ta’ fatturi oġġettivi, il-partijiet ma jistgħux iwettqu r-riċerka u l-iżvilupp meħtieġa indipendentement, pereżempju, minħabba fil-kapaċitajiet tekniċi limitati tal-partijiet, l-akkordju ta’ riċerka u żvilupp normalment ma jkollux effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Dan jista’ japplika, pereżempju, għal kumpaniji li jiġbru flimkien ħiliet, teknoloġiji u riżorsi oħra kumplementari. Il-kwistjoni ta’ kompetizzjoni potenzjali għandha tiġi valutata fuq bażi realistika. Pereżempju, il-partijiet ma jistgħux jiġu definiti bħala kompetituri potenzjali sempliċiment għaliex il-kooperazzjoni tippermettilhom iwettqu l-attivitajiet ta’ riċerka u żvilupp. Il-kwistjoni deċiżiva hija jekk kull parti għandhiex indipendentement il-mezzi meħtieġa fejn jidħlu assi, għarfien u riżorsi oħra.

131.

L-akkwist ta’ riċerka u żvilupp preċedentement magħluqa hija forma speċifika ta’ kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp. F’dan ix-xenarju, ir-riċerka u l-iżvilupp ħafna drabi jitwettqu minn kumpaniji speċjalizzati, istituti tar-riċerka jew korpi akademiċi, li ma jkunux attivi fl-isfruttament tar-riżultati. Normalment, akkordji bħal dan ikunu kombinati ma’ klawżola ta’ trasferiment tal-għarfien u/jew provvista esklużiva fir-rigward tar-riżultati possibbli, li, minħabba n-natura kumplementari tal-partijiet li qed jikkoperaw f’xenarju bħal dan ma jwasslux għal effettivi restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53 (1).

132.

Il-kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp li ma tinkludix l-isfruttament konġunt tar-riżultati possibbli permezz tal-liċenzjar, il-produzzjoni u /jew it-tqegħid fis-suq rari twassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Tali akkordji purament ta’ riċerka u żvilupp jistgħu jikkawżaw problema ta’ kompetizzjoni biss jekk il-kompetizzjoni fir-rigward tal-innovazzjoni titnaqqas b’mod sostanzjali, u tħalli biss numru limitat ta’ partijiet kredibbli ta’ riċerka u żvilupp f’kompetizzjoni.

133.

L-akkordji ta’ riċerka u żvilupp jistgħu jwasslu għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni biss fejn il-partijiet għall-kooperazzjoni ikollhom setgħa fis-swieq eżistenti u/jew fejn tonqos sostanzjalment il-kompetizzjoni fir-rigward tal-innovazzjoni.

134.

Ma hemm l-ebda limitu assolut li ’l fuq minnu jista’ jiġi preżunt li akkordju ta’ riċerka u żvilupp joħloq jew iżomm is-setgħa fis-suq u għalhekk huwa probabbli li jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Madankollu, l-akkordji ta’ riċerka u żvilupp bejn il-kompetituri huma koperti mill-Eżenzjoni ta’ Kategorija tar-riċerka u żvilupp sakemm is-sehem tas-suq kombinat tagħhom ma jaqbiżx il-25 % u sakemm jiġu sodisfatti l-kundizzjonijiet l-oħra għall-applikazzjoni tal-Eżenzjoni ta’ Kategorija tar-Riċerka u l-Iżvilupp.

135.

L-akkordji li jaqgħu barra mill-Eżenzjoni ta’ Kategorija għaliex is-sehem tas-suq kombinat tal-partijiet jaqbeż il-25 % mhux neċessarjament iwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Madankollu, aktar ma tkun b’saħħitha l-pożizzjoni kombinata tal-partijiet fis-swieq eżistenti u/jew aktar ma tkun ristretta l-kompetizzjoni fl-innovazzjoni, aktar huwa probabbli li dak l-akkordju ta’ riċerka u żvilupp jikkawża effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni (89).

136.

Jekk ir-riċerka u l-iżvilupp ikunu mmirati lejn it-titjib jew l-irfinar ta’ prodotti jew teknoloġiji eżistenti, l-effetti possibbli jikkonċernaw is-suq/swieq rilevanti għal dawk il-prodotti jew teknoloġiji eżistenti. L-effetti fuq il-prezzijiet, il-produzzjoni, il-kwalità tal-prodotti, il-varjetà tal-prodotti jew l-innovazzjoni fis-swieq eżistenti huma, madankollu, possibbli biss jekk il-partijiet flimkien ikollhom pożizzjoni b’saħħitha, jekk id-dħul ikun diffiċli u jekk ftit attivitajiet oħra ta’ innovazzjoni jkunu identifikabbli. Barra minn hekk, jekk ir-riċerka u l-iżvilupp jikkonċernaw biss dħul relattivament żgħir ta’ prodott finali, l-effetti fuq il-kompetizzjoni f’dawk il-prodotti finali, jekk ikun hemm, ikunu limitati ħafna.

137.

Ġeneralment, trid issir distinzjoni bejn akkordji purament ta’ riċerka u żvilupp u akkordji li jipprovdu għal kooperazzjoni aktar komprensiva li tinvolvi stadji differenti ta’ sfruttament tar-riżultati (jiġifieri, il-liċenzjar, il-produzzjoni u t-tqegħid fis-suq). Kif imfisser fil-paragrafu 132, akkordji purament ta’ riċerka u żvilupp rarament iwasslu għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Dan huwa veru b’mod partikolari għar-riċerka u l-iżvilupp li huma mmirati lejn titjib limitat ta’ prodotti jew teknoloġiji eżistenti. Jekk, f’xenarju bħal dan, il-kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp tinkludi l-isfruttament konġunt biss permezz tal-liċenzjar lil partijiet terzi, effetti restrittivi bħal problemi ta’ esklużjoni huma improbabbli. Jekk, madankollu, il-produzzjoni u/jew it-tqegħid fis-suq konġunt tal-prodotti u teknoloġiji daqsxejn imtejba jiġu inklużi, l-effetti fuq il-kompetizzjoni tal-kooperazzjoni għandha tiġi eżaminata aktar fil-qrib. L-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni fil-forma ta’ żieda fil-prezzijiet jew tnaqqis fil-produzzjoni fis-swieq eżistenti jkunu aktar probabbli jekk ikunu involuti kompetituri b’saħħithom f’sitwazzjoni bħal din.

138.

Jekk ir-riċerka u l-iżvilupp ikunu mmirati lejn prodott (jew teknoloġija) kompletament ġdid li joħloq is-suq tiegħu ġdid, l-effetti fuq il-prezzijiet u l-produzzjoni f’swieq eżistenti ma jkunux probabbli. L-analiżi għandha tiffoka fuq restrizzjonijiet possibbli fuq l-innovazzjoni li jikkonċernaw, pereżempju, il-kwalità u l-varjetà ta’ prodotti jew teknoloġiji futuri possibbli jew il-veloċità tal-innovazzjoni. Dawk l-effetti restrittivi jistgħu jinħolqu jekk tnejn jew iżjed mill-ftit kumpaniji impenjati fl-iżvilupp ta’ prodott ġdid bħal dan jibdew kooperazzjoni fi stadju fejn kull wieħed ikun indipendentement viċin li jintroduċu l-prodott. Dawn l-effetti jkunu tipikament ir-riżultat dirett tal-akkordju bejn il-partijiet. L-innovazzjoni tista’ tiġi ristretta anki permezz ta’ akkordju purament ta’ riċerka u żvilupp. Ġeneralment, madankollu, il-kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp fir-rigward ta’ prodotti kompletament ġodda mhijiex probabbli li twassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni sakemm ma jeżistix biss numru limitat ta’ partijiet tar-riċerka u żvilupp alternattivi kredibbli. Dan il-prinċipju ma jinbidilx b’mod sinifikanti jekk l-isfruttament konġunt tar-riżultati, anki t-tqegħid fis-suq konġunt, ikun involut. F’dawk is-sitwazzjonijiet l-isfruttament konġunt jista’ jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni biss jekk ikollha rwol l-esklużjoni mit-teknoloġiji prinċipali. Dawk il-problemi, madankollu, m’għandhomx jinqalgħu fejn il-partijiet jagħtu liċenzji li jippermettu lil partijiet terzi jikkompetu f’mod effettiv.

139.

Ħafna akkordji ta’ riċerka u żvilupp jaqgħu bejn iż-żewġ sitwazzjonijiet deskritti fil-paragrafi 137 u 138. Dawn jistgħu, għalhekk, ikollhom effetti fuq l-innovazzjoni kif ukoll riperkussjonijiet fuq is-swieq eżistenti. Bħala konsegwenza, kemm is-suq eżistenti kif ukoll l-effett fuq l-innovazzjoni jistgħu jkunu ta’ rilevanza għall-evalwazzjoni fir-rigward tal-pożizzjonijiet kombinati tal-partijiet, il-proporzjonijiet tal-konċentrament, in-numru ta’ parteċipanti jew innovaturi u l-kundizzjonijiet tad-dħul. F’ċerti każijiet jista’ jkun hemm effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni fil-forma ta’ żieda fil-prezzijiet jew tnaqqis fil-produzzjoni, fil-kwalità jew fil-varjetà tal-prodotti jew fl-innovazzjoni fis-swieq eżistenti u fil-forma ta’ impatt negattiv fuq l-innovazzjoni permezz tat-tnaqqis fil-veloċità tal-iżvilupp. Pereżempju, jekk kompetituri sinifikanti f’suq tat-teknoloġija eżistenti jikkoperaw biex jiżviluppaw teknoloġija ġdida li xi darba tista’ tissostitwixxi prodotti eżistenti, dik il-kooperazzjoni tista’ tnaqqas il-veloċità tal-iżvilupp tat-teknoloġija ġdida jekk il-partijiet ikollhom setgħa fis-suq eżistenti u wkoll pożizzjoni b’saħħitha fir-rigward tar-riċerka u l-iżvilupp. Effett simili jista’ jseħħ jekk il-parti ewlenija f’suq eżistenti tikkopera ma’ kompetitur ferm iżgħar jew anki potenzjali li jkun wasal biex joħroġ prodott jew teknoloġija ġdida li tista’ tipperikolu l-pożizzjoni tal-inkumbenti.

140.

L-akkordji jistgħu wkoll jaqgħu ’l barra mill-Eżenzjoni ta’ Kategorija tar-Riċerka u l-Iżvilupp irrispettivament mis-setgħa fis-suq tal-partijiet. Dan japplika, pereżempju, għal akkordji li jirrestrinġu indebitament l-aċċess ta’ parti għar-riżultati tal-kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp (90). L-Eżenzjoni ta’ Kategorija tar-Riċerka u l-Iżvilupp tipprovdi għal eċċezzjoni speċifika għal din ir-regola ġenerali fil-każ ta’ korpi akkademiċi, istituti tar-riċerka jew kumpaniji speċjalizzati li jipprovdu r-riċerka u l-iżvilupp bħala servizzi u li ma jkunux attivi fl-isfruttament industrijali tar-riżultati tar-riċerka u l-iżvilupp (91). Madankollu, akkordji li jaqgħu ’l barra mill-Eżenzjoni ta’ Kategorija tar-Riċerka u l-Iżvilupp u li jkun fihom drittijiet ta’ aċċess esklussiv għall-finijiet ta’ sfruttament jistgħu, fejn jaqgħu taħt l-Artikolu 53(1), jissodisfaw il-kriterji tal-Artikolu 53(3), b’mod partikolari fejn id-drittijiet ta’ aċċess esklużiv ikunu ekonomikament indispensabbli minħabba s-suq, ir-riskji u l-iskala tal-investiment meħtieġa għall-isfruttament tar-riżultati tar-riċerka u l-iżvilupp.

141.

Ħafna mill-akkordji ta’ riċerka u żvilupp – bl-isfruttament konġunt jew le tar-riżultati possibbli – iwasslu għal kisbiet fl-effiċjenza permezz tal-kombinazzjoni ta’ ħiliet u assi kumplementari, u allura jirriżultaw fl-iżvilupp u t-tpoġġija fis-suq aktar rapida ta’ prodotti u teknoloġiji mtejba jew ġodda milli kieku kien ikun il-każ. L-akkordji ta’ riċerka u żvilupp jistgħu jwasslu wkoll għal tixrid ta’ għarfien aktar estensiv, li jista’ jwassal għal aktar innovazzjoni. Akkordji ta’ riċerka u żvilupp jistgħu jwasslu għal tnaqqis fl-ispejjeż.

142.

Ir-restrizzjonijiet li jmorru lil hinn minn dak li huwa meħtieġ għall-kisbiet fl-effiċjenza ġġenerati permezz ta’ akkordju ta’ riċerka u żvilupp ma jissodisfawx il-kriterji fl-Artikolu 53(3). B’mod partikolari, ir-restrizzjonijiet elenkati fl-Artikolu 5 tal-Eżenzjoni ta’ Kategorija tar-Riċerka u l-Iżvilupp jistgħu jfissru li hu anqas probabbli li jinstab li l-kriterji tal-Artikolu 53(3) jkunu ssodisfati, wara valutazzjoni individwali. Għalhekk ġeneralment ikun jeħtieġ li l-partijiet ta’ akkordju ta’ riċerka u żvilupp juru li restrizzjonijiet bħal dawn ikunu indispensabbli għall-kooperazzjoni.

143.

Il-kisbiet fl-effiċjenza miksuba permezz ta’ restrizzjonijiet indispensabbli għandhom jiġu trasferiti lill-konsumatur sa punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni kkawżati bl-akkordju ta’ riċerka u żvilupp. Pereżempju, l-introduzzjoni ta’ prodotti ġodda jew imtejba fis-suq għandha tissupera kwalunkwe żieda fil-prezz jew effetti restrittivi oħra fuq il-kompetizzjoni. Ġeneralment, huwa aktar probabbli li akkordju ta’ riċerka u żvilupp iġib kisbiet fl-effiċjenza li jibbenefikaw lill-konsumaturi jekk l-akkordju ta’ riċerka u żvilupp jirriżulta fil-kombinazzjoni ta’ ħiliet u assi kumplimentari. Il-partijiet għall-akkordju jistgħu, pereżempju, ikollhom kapaċitajiet ta’ riċerka differenti. Jekk, mill-banda l-oħra, il-ħiliet u l-assi tal-partijiet ikunu simili ħafna, l-effett l-aktar importanti tal-akkordju ta’ riċerka u żvilupp jista’ jkun l-eliminazzjoni ta’ parti mir-riċerka u l-iżvilupp jew tar-riċerka u l-iżvilupp kollu ta’ wieħed jew iżjed mill-partijiet. Dan għandu jelimina l-ispejjeż (fissi) għall-partijiet għall-akkordju iżda mhux probabbli li jwassal għal benefiċċji li jitgħaddew lill-konsumatur. Barra minn hekk, aktar ma tkun għolja s-setgħa fis-suq tal-partijiet anqas huwa probabbli li jgħaddu l-kisbiet fl-effiċjenza lill-konsumaturi sal-punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni.

144.

Il-kriterji fl-Artikolu 53(3) ma jistgħux jiġu sodisfatti jekk il-partijiet jingħataw il-possibbiltà li jeliminaw il-kompetizzjoni fir-rigward ta’ parti sostanzjali tal-prodotti (jew teknoloġiji) konċernati.

145.

Il-valutazzjoni ta’ akkordji restrittivi skont l-Artikolu 53(3) issir fil-kuntest attwali li fih iseħħu u abbażi tal-fatti eżistenti fi kwalunkwe żmien mogħti. Il-valutazzjoni hija sensittiva għal bidliet materjali fil-fatti. Ir-regola ta’ eċċezzjoni tal-Artikolu 53(3) tapplika sakemm l-erba’ kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3) jiġu ssodisfati u ma tibqax tapplika meta dan ma jibqax il-każ. Meta jiġi applikat l-Artikolu 53(3) skont dawk il-prinċipji jeħtieġ li jitqiesu l-investimenti inizjali li jkunu saru minn kwalunkwe waħda mill-partijiet u ż-żmien meħtieġ u r-restrizzjonijiet meħtieġa biex biex isir u jiġi rikavat investiment li jtejjeb l-effiċjenza. L-Artikolu 53 ma jistax jiġi applikat mingħajr ma tingħata l-konsiderazzjoni dovuta lil investiment ex ante. Ir-riskju li qed jaffaċċjaw il-partijiet u l-investiment mitluf li għandu jsir għall-implimentazzjoni tal-akkordji jistgħu allura jwasslu biex l-akkordju jaqa’ barra mill-Artikolu 53(1) jew jissodisfa l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3), skont il-każ, għall-perjodu taż-żmien meħtieġ għall-irkuprar tal-investiment. Jekk l-invenzjoni li tirriżulta mill-investiment tibbenefika minn kwalunkwe forma ta’ esklussività mogħtija lill-partijiet skont regoli speċifiċi għall-protezzjoni tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali, il-perjodu tal-irkuprar għal dan l-investiment ġeneralment probabbli mhux se jaqbeż il-perjodu ta’ esklussività stabbilit skont dawk ir-regoli.

146.

F’ċerti każijiet l-akkordju restrittiv ikun avveniment irriversibbli. Malli l-akkordju restrittiv jiġi implimentat is-sitwazzjoni ex ante ma tistax tiġi stabbilita mill-ġdid. F’każijiet bħal dawn, l-evalwazzjoni għandha ssir esklussivament abbażi tal-fatti eżistenti fiż-żmien tal-implimentazzjoni. Pereżempju, fil-każ ta’ akkordju ta’ riċerka u żvilupp fejn kull parti taqbel li tabbanduna l-proġett ta’ riċerka rispettiv tagħha u tgħaqqad flimkien il-kapaċitajiet tagħha ma’ dawk ta’ parti oħra, jista’ jkun, minn perspettiv oġġettiv, teknikament u ekonomikament impossibbli li jerġa’ jitqajjem proġett jekk ikun ġie abbandunat. Il-valutazzjoni tal-effetti antikompetittivi u prokompetittivi tal-akkordju li jiġu abbandunati l-proġetti ta’ riċerka individwali għalhekk għandha ssir meta tiġi kompletata l-implimentazzjoni tiegħu. Jekk f’dak iż-żmien l-akkordju jkun kompatibbli mal-Artikolu 53, pereżempju għaliex numru suffiċjenti ta’ partijiet terzi ikollhom proġetti ta’ riċerka u żvilupp f’kompetizzjoni, l-akkordju tal-partijiet li jabbandunaw il-proġetti individwali tagħhom jibqa’ kombatibbli mal-Artikolu 53, anki jekk aktar ’il quddiem il-proġetti tal-partijiet terzi jfallu. Madankollu, il-projbizzjoni tal-Artikolu 53 tista’ tapplika għal partijiet oħra tal-akkordju li għalihom ma tqumx il-kwistjoni ta’ irriversibbiltà. Jekk, pereżempju, minbarra r-riċerka u l-iżvilupp konġunti, l-akkordju jipprovdi għal sfruttament konġunt, l-Artikolu 53 jista’ japplika għal dik il-parti tal-akkordju jekk, minħabba żviluppi sussegwenti fis-suq, l-akkordju jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni u ma jissodisfax (jibqax jissodisfa) l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3) b’kunsiderazzjoni dovuta tal-investimenti ex ante.

147.

Impatt ta’ riċerka u żvilupp konġunti fis-swieq tal-innovazzjoni/fis-suq tal-prodott ġdid

Eżempju 1

Sitwazzjoni: A u B huma ż-żewġ kumpaniji ewlenin fis-suq taż-ŻEE kollu kemm hu għall-manifattura ta’ komponenti elettroniċi eżistenti. It-tnejn għandhom sehem tas-suq ta’ 30 %. It-tnejn li huma għamlu investimenti sinifikanti fir-riċerka u l-iżvilupp meħtieġa għall-iżvilupp ta’ minjaturi ta’ komponenti elettroniċi u żviluppaw prototipi tal-bidu. Issa qablu li jiġbru flimkien dawk l-isforzi ta’ riċerka u żvilupp billi jistabbilixxu impriża konġunta biex jikkompletaw ir-riċerka u l-iżvilupp u jipproduċi l-komponenti, li għandhom jinbiegħu lura lill-kumpaniji prinċipali, li għandhom jikkumerċjalizzawhom separatament. Il-bqija’ tas-suq jikkonsisti minn kumpaniji żgħar mingħajr riżorsi biżżejjed biex jagħmlu l-investimenti meħtieġa.

Analiżi: Il-minjaturi ta’ komponenti elettroniċi, waqt li jistgħu jikkompetu ma’ komponenti eżistenti f’xi oqsma, huma essenzjalment teknoloġija ġdida u għandha ssir analiżi tal-partijiet tar-riċerka maħsuba għal dak is-suq futur. Jekk l-impriża konġunta tibqa’ għaddejja allura tkun teżisti biss triq waħda għat-teknoloġija tal-manifattura meħtieġa, waqt li jidher probabbli li A u B jistgħu jilħqu s-suq individwalment bi prodotti separati. Għalhekk l-akkordju inaqqas il-varjetà tal-prodotti. Il-produzzjoni konġunta tista’ wkoll b’mod dirett tillimita l-kompetizzjoni bejn il-partijiet għall-akkordji u twassalhom biex jiftehmu dwar il-livelli tal-produzzjoni, il-kwalità jew parametri oħra importanti kompetittivament. Dan jista’ jillimita l-kompetizzjoni anki jekk il-partijiet jikkumerċjalizzaw il-prodotti indipendentement. Il-partijiet jistgħu, pereżempju, jillimitaw il-produzzjoni tal-impriża konġunta meta titqabbel ma' dak li kieku l-partijiet kienu jġibu fis-suq kieku kellhom jiddeċiedu fuq il-produzzjoni waħedhom. L-impriża konġunta tista’ tiċċarġja wkoll prezz ta’ trasferiment għoli lill-partijiet, li jżid l-ispejjeż għall-partijiet li jistgħu jwasslu għal prezzijiet downstream ogħla. Il-partijiet għandhom sehem tas-suq kombinat kbir fis-suq downstream eżistenti u l-bqija ta’ dan is-suq huwa frammentat. Din is-sitwazzjoni probabbli jkollha impatt ikbar fuq is-suq tal-prodott downstream ġdid għaliex il-kompetituri iżgħar ma jistgħux jinvestu fil-komponenti ġodda. Għalhekk huwa probabbli ħafna li l-produzzjoni konġunta se tirrestrinġi l-kompetizzjoni. Barra minn hekk, is-suq għal minjaturi ta’ komponenti elettroniċi probabbli fil-futur se jiżviluppa f’duopolju b’livell għoli ta’ komunalità tal-spejjeż u l-iskambju possibbli ta’ informazzjoni kummerċjalment sensittiva bejn il-partijiet. Għalhekk jista’ jkun hemm ukoll riskju serju ta’ koordinazzjoni antikompetittiva li twassal għal riżultat kollużiv f’dan is-suq. Għalhekk huwa improbabbli li l-akkordju jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Waqt li l-akkordju jista’ jwassal għal kisbiet fl-effiċjenza fil-forma tal-introduzzjoni aktar mgħaġġla ta’ teknoloġija ġdida, il-partijiet jistgħu mill-banda l-oħra ma jiffaċċjaw l-ebda kompetizzjoni fil-livell ta’ riċerka u żvilupp, allura l-inċentivi tagħhom li jsegwu t-teknoloġija ġdida b’pass mgħaġġel jonqsu sinifikament. Għalkemm parti minn dak it-tħassib jista’ jiġi rimedjat jekk il-partijiet jikkomettu ruħhom biex jilliċenzjaw l-għarfien prinċipali għall-manifattura ta’ minjaturi ta’ komponenti lil partijiet terzi b’termini raġonevoli, jidher improbabbli li dan jista’ jirrimedja t-tħassib kollu u jissodisfa l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3)

Eżempju 2

Sitwazzjoni: Kumpanija żgħira tar-riċerka (Kumpanija A), li ma għandhiex l-organizzazzjoni tal-kummerċjalizzazzjoni tagħha stess skopriet u bbrevettat sustanza farmaċewtika bbażata fuq teknoloġija ġdida li għandha tirrevoluzzjona t-trattament ta’ ċerta marda. Kumpanija A tidħol f'akkordju ta’ riċerka u disinn ma’ produttur farmaċewtiku kbir (Kumpanija B) ta’ prodotti li s’issa ntużaw għat-trattament tal-marda. Kumpanija B m’għandhiex esperjenza professjonali jew programm ta’ riċerka u żvilupp simili u ma tkunx tista’ tibni t-tali esperjenza professjonali f’perjodu taż-żmien rilevanti. Għall-prodotti eżistenti, Kumpanija B għandha sehem tas-suq ta’ madwar 75 % fl-istati kollha taż-ŻEE, iżda l-brevetti se jiskadu matul il-ħames snin li ġejjin. Jeżistu żewġ poli oħra ta’ riċerka ma’ kumpaniji oħra li huwa f’madwar l-istess stadju ta’ żvilupp li jużaw l-istess teknoloġija ġdida bażika. Kumpanija B għandha tipprovdi finanzjament konsiderevoli u għarfien għall-iżvilupp tal-prodott, kif ukoll aċċess futur għas-suq. Kumpanija B tingħata liċenzja għall-produzzjoni u d-distribuzzjoni esklużiva tal-prodott finali għad-dewmien tal-brevett. Huwa mistenni li l-prodott jitpoġġa fis-suq fil-ħames sa seba’ snin li ġejjin.

Analiżi: Il-prodott probabbilment jifforma parti minn suq rilevanti ġdid. Il-partijiet jipprovdu riżorsi u kapaċitajiet kumplementari lill-kooperazzjoni, u l-probabbiltà li l-prodott dieħel fis-suq jiżdied sostanzjalment. Għalkemm Kumpanija B probabbilment se jkollha setgħa konsiderevoli fis-suq eżistenti, dik is-setgħa fis-suq dalwaqt tonqos. L-akkordju m’għandux iwassal għal telf fir-riċerka u żvilupp għal Kumpanija B, għaliex m’għandha l-ebda esperjenza professjonali f’dan il-qasam ta’ riċerka, u l-eżistenza tal-partijiet l-oħra ta’ riċerka probabbli se telimina kull inċentiv biex jitnaqqsu l-isforzi ta’ riċerka u żvilupp. Id-drittijiet ta’ sfruttament matul il-perjodu li jibqa’ tal-brevett probabbli se jkunu neċessarji għal Kumpanija B sabiex tagħmel l-investimenti konsiderevoli meħtieġa u Kumpanija A m’għandhiex ir-riżorsi tal-kummerċjalizzazzjoni tagħha stess. Għalhekk huwa improbabbli li l-akkordju jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Anki kieku kien hemm effetti bħal dawn, huwa probabbli li l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3) jiġu ssodisfati.

148.

Riskju ta’ preklużjoni

Eżempju 3

Sitwazzjoni: Kumpanija żgħira tar-riċerka (Kumpanija A) li m’għandhiex l-organizzazzjoni tal-kummerċjalizzazzjoni tagħha stess skopriet u bbrevettat teknoloġija ġdida li għandha tirrevoluzzjona s-suq għal ċertu prodott li għalih hemm produttur b’monopolju (Kumpanija B) dinji għaliex l-ebda kompetituri ma jistgħu jikkompetu mat-teknoloġija kurrenti ta’ Kumpanija B. Jeżistu żewġ poli oħra ta’ riċerka ma’ kumpaniji oħra li huwa f’madwar l-istess stadju ta’ żvilupp li jużaw l-istess teknoloġija ġdida bażika. Kumpanija B għandha tipprovdi finanzjament konsiderevoli u għarfien għall-iżvilupp tal-prodott, kif ukoll aċċess futur għas-suq. Kumpanija B tingħata liċenzja esklużiva għall-użu tat-teknoloġija għad-dewmien tal-brevett u tikkommetti ruħha li tiffinanzja biss l-iżvilupp tat-teknoloġija ta’ Kumpanija A.

Analiżi: Il-prodott probabbilment jifforma parti minn suq rilevanti ġdid. Il-partijiet jipprovdu riżorsi u kapaċitajiet kumplementari lill-kooperazzjoni, u l-probabbiltà li l-prodott dieħel fis-suq jiżdied sostanzjalment. Madankollu, il-fatt li Kumpanija B tikkommetti ruħha għat-teknoloġija ġdida ta’ Kumpanija A jista’ jwassal liż-żewġ partijiet ta’ riċerka f’kompetizzjoni biex jabbandunaw il-proġetti tagħhom għaliex jista’ jkun diffiċli li jirċievu finanzjament kontinwu malli jitilfu l-klijent l-aktar potenzjali għat-teknoloġija tagħhom. F’sitwazzjoni bħal din l-ebda kompetituri potenzjali ma jkunu jistgħu jisfidaw il-pożizzjoni ta’ monopolju ta’ Kumpanija B fil-futur. L-effett ta’ esklużjoni tal-akkordju mbagħad probabbli jitqies bħala li jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Sabiex igawdu mill-Artikolu 53(3) il-partijiet għandhom juru li l-esklużività mogħtija tkun indispensabbli biex it-teknoloġija l-ġdida titpoġġa fis-suq.

Eżempju 4

Sitwazzjoni: Kumpanija A għandha s-setgħa fis-suq li minnu tifforma parti l-mediċina tant popolari tagħha. Kumpanija żgħira (Kumpanija B) li hija impenjata fir-riċerka u l-iżvilupp fil-qasam farmaċewtiku u fil-produzzjoni tal-ingredjent farmaċewtiku attiv (“API”) skopriet u ppreżentat applikazzjoni għal brevett għal proċess ġdid li jippermetti l-produzzjoni tal-API tal-mediċina tant popolari ta’ Kumpanija B b’mod aktar ekonomiku u tkompli tiżviluppa l-proċess għall-produzzjoni industrijali. Il-brevett tal-kompost (API) tal-mediċina tant popolari tiskadi fi ftit anqas minn tliet snin; minn hemm 'il quddiem jifdal numru ta’ brevetti ta’ proċess relatati mal-mediċina. Kumpanija B hija tal-fehma li l-proċess ġdid żviluppat minnha ma jiksirx il-brevetti ta’ proċess eżistenti ta’ Kumpanija A u jkun jippermetti l-produzzjoni ta’ verżjoni ġenerika tal-mediċina tant popolari ladarba jkun skada l-brevett tal-API. Kumpanija B tista’ jew tipproduċi l-prodott hija stess jew tilliċenzja l-proċess lil partijiet terzi interessati, pereżempju produtturi ġeneriċi jew Kumpanija A. Qabel ma tikkonkludi r-riċerka u l-iżvilupp tagħha f’dan il-qasam, Kumpanija B tidħol f’akkordju ma’ Kumpanija A, fejn Kumpanija A tagħmel kontribuzzjoni finanzjarja lill-proġett ta’ riċerka u żvilupp li qed jitwettaq minn Kumpanija B bil-kundizzjoni li takkwista liċenzja esklużiva għal kwalunkwe wieħed mill-brevetti ta’ Kumpanija B relatati mal-proġett ta’ riċerka u żvilupp. Jeżistu żewġ poli indipendenti oħra ta’ riċerka sabiex jiġi żviluppat proċess li ma jinvolvix ksur għall-produzzjoni tal-mediċina tant popolari, iżda għadu mhuwiex ċar jekk humiex se jilħqu produzzjoni industrijali.

Analiżi: Il-proċess kopert minn applikazzjoni għal brevett ta’ Kumpanija B ma jippermettix il-produzzjoni ta’ prodott ġdid. Sempliċement itejjeb proċess eżistenti ta’ produzzjoni. Kumpanija A għandha s-setgħa fis-suq eżistenti li l-mediċina tant popolari tifforma parti minnu. Waqt li dik is-setgħa fis-suq tonqos b’mod sinifikanti bid-dħul attwali fis-suq ta’ kompetituri ġeneriċi, il-liċenzja esklużiva tirrendi l-proċess żviluppat milKumpanija B mhux disponibbli għal partijiet terzi u għaldaqstant huwa probabbli li ddewwem id-dħul ġeneriku (mhux l-inqas għaliex il-prodott għadu protett minn numru ta’ brevetti ta’ proċess) u, bħala konsegwenza, tirrestrinġi l-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Minħabba li Kumpanija A u Kumpanija B huma kompetituri potenzjali, l-Eżenzjoni ta’ Kategorija tar-Riċerka u l-Iżvilupp ma tapplikax għaliex is-sehem tas-suq ta’ Kumpanija A fis-suq li l-mediċina tant popolari tifforma parti minnu huwa 'l fuq minn 25 %. L-iffrankar tal-ispejjeż abbażi tal-proċess ġdid tal-produzzjoni għal Kumpanija A mhuwiex biżżejjed sabiex jissupera r-restrizzjoni tal-kompetizzjoni. Fi kwalunkwe każ, liċenzja esklużiva mhijiex indispensabbli sabiex jinkiseb l-iffrankar fil-proċess tal-produzzjoni. Għalhekk, huwa improbabbli li l-akkordju jissodisfa l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3).

149.

L-impatt tal-kooperazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp fuq swieq dinamiċi tal-prodotti u tat-teknoloġiji, u fuq l-ambjent

Eżempju 5

Sitwazzjoni: Żewġ kumpaniji tal-inġinerija li jipproduċu komponenti tal-vetturi jiftiehmu li jistabbilixxu impriża konġunta biex jikkombinaw l-isforzi ta’ riċerka u żvilupp tagħhom sabiex itejbu l-produzzjoni u l-prestazzjoni ta’ komponent eżistenti. Il-produzzjoni ta’ dak il-komponent ikollu wkoll effett pożittiv fuq l-ambjent. Il-vetturi jikkunsmaw inqas karburant u għalhekk jarmu inqas CO2. Il-kumpaniji jiġbru flimkien in-negozji tal-liċenzjar tat-teknoloġija eżistenti tagħhom fil-qasam, iżda jkomplu jimmanifatturaw u jbiegħu l-komponenti separatament. Iż-żewġ kumpaniji għandhom ishma tas-suq fiż-ŻEE ta’ 15 % u 20 % fuq is-suq tal-prodotti tal-Manifattur ta’ Tagħmir Oriġinali (Original Equipment Manufacturer, “OEM”). Hemm żewġ kompetituri ewlenin oħra flimkien ma' diversi programmi ta’ riċerka interni ta’ manifatturi tal-vetturi kbar. Fis-suq dinji għal-liċenzjar tat-teknoloġija għal dawk il-prodotti l-partijiet għandhom ishma ta’ 20 % u 25 %, ikkalkulati f’termini ta’ dħul iġġenerat, u hemm żewġ teknoloġiji ewlenin oħra. Iċ-ċiklu tal-ħajja tal-prodott għall-komponent huwa tipikament ta’ sentejn sa tliet snin. F’kull waħda mill-aħħar ħames snin waħda mill-kumpaniji ewlenin introduċiet verżjoni ġdida jew aġġornament.

Analiżi: Ladarba l-isforz ta’ riċerka u żvilupp ta’ l-ebda waħda mill-kumpaniji ma hu mmirat għal prodott kompletament ġdid, is-swieq li għandhom jiġu kkunsidrati huma dawk għall-komponenti eżistenti u għal-liċenzjar tat-teknoloġija rilevanti. L-ishma tas-suq kombinati tal-partijiet kemm fuq is-suq tal-OEM (35 %) kif ukoll, b’mod partikolari, fuq is-suq tat-teknoloġija (45 %) huma għoljin ħafna. Madankollu, il-partijiet għandhom ikomplu jimmanifatturaw u jbiegħu l-komponenti separatament. Minbarra dan, hemm ħafna teknoloġiji f’kompetizzjoni li jittejbu regolarment. Barra minn hekk, il-manifatturi tal-vetturi li fil-preżent ma jilliċenzjawx it-teknoloġija tagħhom, huma wkoll parteċipanti ġodda potenzjali fis-suq tat-teknoloġija u għalhekk jillimitaw il-kapaċità tal-partijiet li jgħollu l-prezzijiet b’mod profittabbli. Safejn l-impriża konġunta jkollha effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1), aktarx li din tista’ tissodisfa l-kriterji tal-Artikolu 53(3). Għall-valutazzjoni tal-Artikolu 53(3) ikun meħtieġ li jitqies il-fatt li l-konsumaturi jibbenefikaw minn konsum inqas ta’ karburant.

150.

L-akkordji ta’ produzzjoni jvarjaw fil-forma u l-ambitu. Dawn jistgħu jipprovdu li l-produzzjoni titwettaq biss minn parti waħda jew minn żewġ partijiet jew iżjed. Kumpaniji jistgħu jipproduċu f’mod konġunt permezz ta’ impriża konġunta, jiġifieri, kumpanija kkontrollata f’mod konġunt li topera faċilità tal-produzzjoni waħda jew iżjed jew permezz ta’ forom anqas restrittivi ta’ kooperazzjoni fil-produzzjoni bħal akkordji ta’ subkuntrattar fejn parti waħda (il-“kuntrattur”) tagħti lil parti oħra (is-“subkuntrattur”) ir-responsabbiltà għall-produzzjoni ta’ oġġett.

151.

Hemm tipi differenti ta’ akkordji ta’ subkuntrattar. Akkordji ta’ subkuntrattar orizzontali jiġu konklużi bejn kumpaniji li joperaw fl-istess suq tal-prodott irrispettivament minn jekk ikunux kompetituri attwali jew potenzjali. Akkordji ta’ subkuntrattar vertikali jiġu konklużi bejn kumpaniji li joperaw f’livelli differenti tas-suq.

152.

Akkordji ta’ subkuntrattar orizzontali jikkonsistu f'akkordji ta’ speċjalizzazzjoni unilaterali u reċiproċi kif ukoll akkordji ta’ subkuntrattar bil-għan li titkabbar il-produzzjoni. Akkordji ta’ speċjalizzazzjoni unilaterali huma akkordji bejn żewġ partijiet li huma attivi fl-istess suq jew swieq tal-prodott, li permezz tagħhom waħda mill-partijiet taqbel li twaqqaf, kompletament jew parzjalment, il-produzzjoni ta’ ċerti prodotti jew li tevita li tipproduċi dawk il-prodotti u li tixtrihom mill-parti oħra, li taqbel li tipproduċi u tipprovdi l-prodotti. Akkordji ta’ speċjalizzazzjoni reċiproka huma akkordji bejn żewġ partijiet jew iżjed li huma attivi fl-istess suq jew swieq tal-prodott, li permezz tagħhom żewġ partijiet jew iżjed jaqblu, fuq bażi reċiproka, li jwaqqfu kompletament jew parzjalment jew jevitaw li jipproduċu ċerti prodotti li jkunu differenti u li jixtru dawk il-prodotti mingħand il-parti(jiet) l-oħra, li jaqblu li jipproduċuhom u jipprovduhom. Fil-każ ta’ akkordji ta’ subkuntrattar bil-għan li titkabbar il-produzzjoni, il-kuntrattur jagħti lis-subkuntrattur ir-responsabbiltà tal-produzzjoni ta’ oġġett, waqt li l-kuntrattur fl-istess ħin ma jwaqqafx jew jillimita l-produzzjoni tiegħu tal-oġġett.

153.

Dawn il-linji gwida japplikaw għall-forom kollha ta’ akkordji ta’ produzzjoni konġunta u ta’ akkordji ta’ subkuntrattar orizzontali. Soġġetti għal ċerti kundizzjonijiet, l-akkordji ta’ produzzjoni konġunta kif ukoll l-akkordji ta’ speċjalizzazzjoni unilaterali u reċiproċi jistgħu jgawdu mill-Eżenzjoni ta’ Kategorija ta’ Speċjalizzazzjoni.

154.

L-akkordji ta’ subkuntrattar vertikali mhumiex koperti minn dawn il-linji gwida. Dawn jaqgħu fl-ambitu tal-Linji Gwida dwar ir-Restrizzjonijiet Vertikali u, soġġett għal ċerti kundizzjonijiet, jistgħu jgawdu mill-Eżenzjoni ta’ Kategorija tar-Restrizzjonijiet Vertikali. Barra minn hekk, dawn jistgħu jkunu koperti mill-Avviż tal-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA li tikkonċerna l-valutazzjonijiet tagħha ta’ ċerti subkuntratturi f’relazzjoni mal-Artikolu 53(1) tal-Ftehim taż-ŻE (92) (“l-Avviż tas-Subkuntrattar”).

155.

Sabiex tiġi evalwata r-relazzjoni kompetittiva bejn il-partijiet li qed jikkoperaw, huwa neċessarju li l-ewwel nett issir definizzjoni tas-suq jew swieq rilevanti konċernat(i) direttament mill-kooperazzjoni fil-produzzjoni, jiġifieri s-swieq li għalihom jappartjenu l-prodotti mmanifatturati skont l-akkordju ta’ produzzjoni.

156.

Akkordju ta’ produzzjoni jista’ jkollu wkoll effetti ta’ spill-over fi swieq viċin is-suq konċernat direttament mill-kooperazzjoni, pereżempju upstream jew downstream mill-akkordju (“swieq ta’ spill-over”) (93). Is-swieq ta’ spill-over probabbli jkunu rilevanti jekk is-swieq ikunu interdipendenti u l-partijiet ikollhom pożizzjoni b’saħħitha fis-suq/swieq ta’ spill-over.

157.

Akkordji ta’ produzzjoni jistgħu jwasslu għal limitazzjoni diretta ta’ kompetizzjoni bejn il-partijiet. Akkordji ta’ produzzjoni, u b’mod partikolari impriżi konġunti ta’ produzzjoni, jistgħu jwasslu direttament lill-partijiet biex jallinjaw il-livelli tal-produzzjoni u tal-kwalità, dwar il-prezz li bih l-impriża konġunta tbigħ il-prodotti tagħha, jew dwar parametri oħra importanti kompetittivament. Dan jista’ jirrestrinġi l-kompetizzjoni anki jekk il-partijiet ipoġġu l-prodotti fis-suq indipendentement.

158.

Akkordji ta’ produzzjoni jistgħu jirriżultaw ukoll fil-koordinazzjoni tal-aġir kompetittiv tal-partijiet bħala fornituri li jwassal għal prezzijiet ogħla jew tnaqqis fil-produzzjoni, fil-kwalità jew fil-varjetà tal-prodotti, jew l-innovazzjoni, jiġifieri riżultat kollużiv. Dan jista’ jseħħ, soġġett li l-partijiet ikollhom is-setgħa fis-suq u l-eżistenza ta’ karatteristiċi fis-suq li jwasslu għal din il-koordinazzjoni, b’mod partikolari meta l-akkordju ta’ produzzjoni jżid il-komunalità tal-ispejjeż tal-partijiet (jiġifieri l-proporzjon tal-ispejjeż varjabbli li l-partijiet għandhom komuni bejniethom) sa livell li jippermettihom jiksbu riżultat kollużiv, jew jekk l-akkordju jinvolvi skambju ta’ informazzjoni kummerċjalment sensittiva li jista’ jwassal għal riżultat kollużiv.

159.

Barra minn hekk, akkordji ta’ produzzjoni jistgħu jwasslu għal esklużjoni antikompetittiva ta’ partijiet terzi f’suq relatat (pereżempju s-suq downstream jiddependi fuq l-inputs mis-suq li fih iseħħ l-akkordju ta’ produzzjoni). Pereżempju, billi jiksbu biżżejjed setgħa fis-suq, il-partijiet impenjati fil-produzzjoni konġunta f’suq upstream jistgħu jgħollu l-prezz ta’ komponent ewlieni għal suq downstream. F’dan il-mod, dawn jistgħu jużaw il-produzzjoni konġunta sabiex jgħollu l-ispejjeż tar-rivali tagħhom downstream u, fl-aħħar mill-aħħar, jisfurzawhom ’il barra mis-suq. Dan imbagħad iżid is-setgħa fis-suq downstream tal-partijiet, li jista’ jippermettilhom isostnu prezzijiet ’il fuq mil-livell kompetittiv jew inkella jagħmlu l-ħsara lill-konsumaturi f’mod ieħor. Dan it-tħassib dwar il-kompetizzjoni jista’ jimmaterjalizza irrispettivament minn jekk il-partijiet għall-akkordju ikunux kompetituri fis-suq li fih isseħħ il-kooperazzjoni. Madankollu, sabiex din it-tip ta’ esklużjoni jkollha effetti antikompetittivi, mill-anqas waħda mill-partijiet għandu jkollha pożizzjoni b’saħħitha fis-suq fejn ir-riskji ta’ esklużjoni jiġu evalwati.

160.

Ġeneralment, l-akkordji li jinvolvu l-iffissar ta’ prezzijiet, il-limitazzjoni tal-produzzjoni jew il-qsim ta’ swieq jew klijenti jirrestrinġu b’intenzjoni l-kompetizzjoni. Madankollu, fil-kuntest ta’ akkordji ta’ produzzjoni dan ma japplikax fejn:

161.

F’dawn iż-żewġ każijiet hija meħtieġa evalwazzjoni ta’ jekk l-akkordju jwassalx għal effetti restrittivi probabbli fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Fiż-żewġ xenarji l-akkordju fuq il-produzzjoni jew il-prezzijiet m’għandux jiġu valutat separatament, iżda fid-dawl tal-effetti totali tal-akkordju sħiħ ta’ produzzjoni fuq is-suq.

162.

Kemm it-tħassib possibbli dwar il-kompetizzjoni li jista' jiġi kkawżat minn l-akkordji ta’ produzzjoni jista' jseħħ f'każ partikolari jiddependi fuq il-karatteristiċi tas-suq li fih iseħħ l-akkordju, kif ukoll fuq in-natura u l-kopertura tas-suq tal-kooperazzjoni u l-prodott li jikkonċerna. Dawn il-varjabbli jiddeterminaw l-effetti probabbli ta’ akkordju ta’ produzzjoni fuq il-kompetizzjoni u b’hekk l-applikabbiltà tal-Artikolu 53(1).

163.

Jekk akkordju ta’ produzzjoni probabbilment iwassalx għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni jiddependi fuq is-sitwazzjoni li tkun teżisti fin-nuqqas tal-akkordju bir-restrizzjonijiet allegati tiegħu kollha. Bħala konsegwenza, akkordji ta’ produzzjoni bejn kumpaniji li jikkompetu fis-swieq li fihom isseħħ il-kooperazzjoni probabbilment mhux se jkollhom effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni jekk il-kooperazzjoni toħloq suq ġdid, jiġifieri, jekk l-akkordju jippermetti li l-partijiet jintroduċu prodott jew servizz ġdid, li kieku, abbażi ta’ fatturi oġġettivi, il-partijiet ma kinux altrimenti jkunu jistgħu jagħmlu mod ieħor, pereżempju, minħabba fil-kapaċitajiet tekniċi tal-partijiet.

164.

F’xi industriji fejn il-produzzjoni hija l-attività ekonomika ewlenija, anki akkordju purament ta’ produzzjoni jista’ fih innifsu jelimina dimensjonijiet prinċipali tal-kompetizzjoni, li jwassal sabiex jillimita direttament il-kompetizzjoni bejn il-partijiet għall-akkordji.

165.

Alternattivament, akkordju ta’ produzzjoni jista’ jwassal għal riżultat kollużiv jew esklużjoni antikompetittiva billi jżid is-setgħa tal-kumpaniji fis-suq, jew il-komunalità tal-ispejjeż tagħhom jew, jekk ikun jinvolvi l-iskambju ta’ informazzjoni kummerċjalment sensittiva. Mill-banda l-oħra, limitazzjoni diretta tal-kompetizzjoni bejn il-partijiet, riżultat kollużiv jew esklużjoni antikompetittiva probabbli ma jseħħux jekk il-partijiet għall-akkordju ma jkollhomx setgħa fis-suq li fih jiġi evalwat it-tħassib dwar il-kompetizzjoni. Hija biss is-setgħa fis-suq li tista’ tippermettilhom iżommu b’mod profittabbli l-prezzijiet ’il fuq mil-livell kompetittiv, jew iżommu b’mod profittabbli l-produzzjoni, il-kwalità jew il-varjetà tal-prodotti ’l isfel minn dak li kieku tiddetta l-kompetizzjoni.

166.

Fil-każijiet fejn kumpanija li għandha s-setgħa fis-suq f’suq wieħed tikkopera ma’ entrant potenzjali, pereżempju, ma’ fornitur tal-istess prodott f’suq ġeografiku jew tal-prodott viċin, l-akkordju jista’ potenzjalment iżid is-setgħa fis-suq tal-inkumbenti. Dan jista’ jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni jekk il-kompetizzjoni attwali fis-suq ta’ Kumpanija li tkun hemm diġà tkun diġà dgħajfa u t-theddida tad-dħul tkun sors ewlieni tar-restrizzjoni kompetittiva.

167.

Akkordji ta’ produzzjoni li jinvolvu wkoll funzjonijiet ta’ kummerċjalizzazzjoni, bħal distribuzzjoni u/jew tqegħid fis-suq konġunti, iġorru riskju ogħla ta’ effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni minn akkordji purament ta’ produzzjoni konġunta. Il-kummerċjalizzazzjoni konġunta ġġib il-kooperazzjoni aktar viċin tal-konsumatur u normalment tinvolvi l-iffissar tal-prezzijiet u l-bejgħ konġunt, jiġifieri prattiki li jġorru l-ogħla riskji għall-kompetizzjoni. Madankollu, akkordji ta’ distribuzzjoni konġunta għal prodotti li jkunu ġew prodotti b’mod konġunt ġeneralment ikunu anqas probabbli li jirrestrinġu l-kompetizzjoni minn akkordji ta’ distribuzzjoni konġunta awtonoma. Barra minn hekk, akkordju ta’ distribuzzjoni konġunta li jkun seħħ huwa anqas probabbli li jirrestrinġi l-kompetizzjoni milli kieku ma kienx meħtieġ għall-produzzjoni konġunta.

168.

Akkordju ta’ produzzjoni probabbli mhux se jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni jekk il-partijiet għall-akkordju ma jkollhomx setgħa fis-suq li fih tiġi evalwata r-restrizzjoni fuq il-kompetizzjoni. Il-punt tal-bidu għall-analiżi tas-setgħa fis-suq ikun is-sehem tas-suq tal-partijiet. Dan normalment jiġi segwit mill-proporzjon tal-konċentrament u n-numru ta’ parteċipanti fis-suq kif ukoll minn fatturi dinamiċi oħra bħad-dħul potenzjali u l-ishma tas-suq li jinbidlu.

169.

Huwa improbabbli li l-kumpaniji jkollhom setgħa fis-suq taħt ċertu livell ta’ sehem tas-suq. Għalhekk, akkordji ta’ speċjalizzazzjoni unilaterali jew reċiproka kif ukoll akkordji ta’ produzzjoni konġunta inklużi ċerti funzjonijiet ta’ kummerċjalizzazzjoni integrati bħal distribuzzjoni konġunta huma koperti mill-Eżenzjoni ta’ Kategorija tal-Ispeċjalizzazzjoni jekk jiġu konklużi bejn partijiet li jkollhom sehem kombinat tas-suq li ma jaqbiżx l-20 % fis-suq jew is-swieq rilevanti, sakemm il-kundizzjonijiet l-oħra għall-applikazzjoni tar-Regolament għal Eżenzjoni ta’ Kategorija ta’ Speċjalizzazzjoni jiġu ssodisfati. Għar-rigward ta' akkordji ta' subkuntrattar orizzontali bil-ħsieb li jespandu l-produzzjoni, fil-maġġoranza tal-każijiet huwa improbabbli li teżisti s-setgħa fis-suq jekk il-partijiet għall-akkordju jkollhom sehem kombinat tas-suq li ma jaqbiżx l-20 %. Fi kwalunkwe każ, jekk is-sehem tas-suq kombinat tal-partijiet ma jaqbiżx il-20 % huwa probabbli li l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3) jiġu ssodisfati.

170.

Madankollu, jekk is-sehem tas-suq kombinat tal-partijiet ikun jaqbeż l-20 %, l-effetti restrittivi għandhom jiġu analizzati għaliex l-akkordju ma jaqax fl-ambitu tar-Regolament għal Eżenzjoni ta’ Kategorija ta’ Speċjalizzazzjoni jew tal-kenn għall-ftehimiet ta’ subkuntrattar orizzontali bil-ħsieb li tiġi estiża l-produzzjoni msemmija fis-sentenzi 3 u 4 tal-paragrafu 169. Sehem tas-suq moderatament ogħla minn dak permess fir-Regolament għal Eżenzjoni ta’ Kategorija ta’ Speċjalizzazzjoni jew dan il-kenn imsemmi fis-sentenzi 3 u 4 tal-paragrafu 169 mhux neċessarjament jimplika suq konċentrat ħafna, li huwa fattur importanti fil-valutazzjoni. Sehem tas-suq kombinat tal-partijiet ta’ daqsxejn aktar minn 20 % jista’ jseħħ f’suq b’konċentrament moderat. Ġeneralment, akkordju ta’ produzzjoni f’suq konċentrat aktar jista’ jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni f’suq b’konċentrament milli f’suq li ma jkunx konċentrat. Fl-istess mod, akkordju ta’ produzzjoni f’suq konċentrat jista’ jżid ir-riskju ta’ riżultat kollużiv anki jekk il-partijiet ikollhom biss sehem tas-suq kombinat moderat.

171.

Anki jekk l-ishma tas-suq tal-partijiet għall-akkordju u l-konċentrament tas-suq ikunu għoljin, ir-riskji ta’ effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni xorta jistgħu jkunu baxxi jekk is-suq ikun dinamiku, jiġifieri suq li fih id-dħul iseħħ u li fih il-pożizzjonijiet jinbidlu spiss.

172.

Fl-analiżi ta’ jekk il-partijiet għall-akkordju ta’ produzzjoni ikollhomx setgħa fis-suq, in-numru u l-intensità tal-konnessjonijiet (pereżempju akkordji ta’ kooperazzjoni oħra) bejn il-kompetituri fis-suq ikunu rilevanti għall-evalwazzjoni.

173.

Fatturi bħal jekk il-partijiet għall-akkordju għandhomx ishma għoljin tas-suq, jekk għandhomx kompetituri fil-qrib, jekk il-klijenti għandhomx possibbiltajiet limitati li jbiddlu l-fornituri, jekk huwiex improbabbli li l-kompetituri jżidu l-provvista jekk jiżdiedu l-prezzijiet, u jekk waħda mill-partijiet għall-akkordju hijiex forza kompetittiva importanti, huma kollha rilevanti għall-valutazzjoni kompetittiva tal-akkordju.

174.

Il-kompetizzjoni bejn il-partijiet għal akkordju ta’ produzzjoni tista’ tiġi limitata direttament f’ħafna modi. Il-partijiet għal impriża konġunta ta’ produzzjoni jistgħu, pereżempju, jillimitaw il-produzzjoni tal-impriża konġunta meta mqabbla ma’ dik li l-partijiet kienu jġibu fis-suq kieku kull wieħed minnhom kellu jiddeċiedi l-produzzjoni tiegħu waħdu. Jekk jiġu determinati l-karatteristiċi ewlenin tal-prodott mill-akkordju ta’ produzzjoni dan jelimina wkoll id-dimensjonijiet prinċipali ta’ kompetizzjoni bejn il-partijiet u dan fl-aħħar mill-aħħar, iwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Eżempju ieħor huwa impriża konġunta li żżomm prezz ta’ trasferiment għoli lill-partijiet, li b’hekk iżżid l-ispejjeż tal-input għall-partijiet li jista’ jwassal għal prezzijiet ogħla downstream. Il-kompetituri jistgħu jsibuha profittabbli li jżidu l-prezzijiet tagħhom bħala reazzjoni, u b’hekk jikkontribwixxu għal żidiet fil-prezzijiet fis-suq rilevanti.

175.

Il-probabbiltà ta’ riżultat kollużiv tiddependi fuq is-setgħa fis-suq tal-partijiet kif ukoll fuq il-karatteristiċi tas-suq rilevanti. Riżultat kollużiv jista’ jirriżulta b’mod partikolari (iżda mhux biss) minn komunalità tal-ispejjeż jew skambju ta’ informazzjoni li jirriżulta mill-akkordju ta’ produzzjoni.

176.

Akkordju tal-produzzjoni bejn partijiet li jkollhom setgħa fis-suq jista’ jkollu effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni jekk iżid il-komunalità tal-ispejjeż tagħhom (jiġifieri l-proporzjon tal-ispejjeż varjabbli li l-partijiet għandhom komuni bejniethom) sa livell li jippermetti kollużjoni bejniethom. L-ispejjeż rilevanti jkunu l-ispejjeż varjabbli tal-prodott li bihom il-partijiet għall-akkordju ta’ produzzjoni jikkompetu.

177.

Akkordju ta’ produzzjoni huwa aktar probabbli li jwassal għal riżultat kollużiv jekk qabel l-akkordju il-partijiet diġà jkollhom proporzjon għoli ta’ spejjeż varjabbli komuni, għaliex iż-żieda addizzjonali (jiġifieri l-ispejjeż tal-produzzjoni tal-prodott soġġett għall-akkordju) jistgħu jaqleb il-bilanċ lejn riżultat kollużiv. Inkella, jekk iż-żieda tkun kbira, ir-riskju ta’ riżultat kollużiv jista’ jkun għoli anki jekk il-livell inizjali tal-komunalità tal-ispejjeż ikun baxx.

178.

Il-komunalità tal-ispejjeż iżżid ir-riskju ta’ riżultat kollużiv biss jekk l-ispejjeż tal-produzzjoni jikkostitwixxu proporzjon kbir tal-ispejjeż varjabbli konċernati. Pereżempju, dan ma jkunx il-każ fejn il-kooperazzjoni tikkonċerna prodotti li jeħtieġu kummerċjalizzazzjoni għalja. Eżempju ta’ dan huma prodotti ġodda jew eteroġenji li jeħtieġu kummerċjalizzazzjoni għolja jew spejjeż tat-trasport għolja.

179.

Xenarju ieħor fejn il-komunalità tal-ispejjeż tista’ twassal għal riżultat kollużiv ikun fejn il-partijiet jaqblu dwar il-produzzjoni konġunta ta’ prodott intermedju li jammonta għal proporzjon kbir tal-ispejjeż varjabbli tal-prodott finali li bih il-partijiet jikkompetu downstream. Il-partijiet jistgħu jużaw l-akkordju ta’ produzzjoni biex iżidu l-prezz ta’ dak l-input importanti komuni għall-prodotti tagħhom fis-suq downstream. Dan jista’ jdgħajjef il-kompetizzjoni downstream u probabbli jwassal għal prezzijiet finali ogħla. Il-profitt jiċċaqlaq minn downstream għal upstream sabiex imbagħad jiġi maqsum bejn il-partijiet permezz tal-impriża konġunta.

180.

Fl-istess mod, il-komunalità tal-ispejjeż iżżid ir-riskji antikompetittivi ta’ akkordju ta’ subkuntrattar orizzontali fejn l-input li l-kuntrattur jixtri mis-subkuntrattur jammonta għal proporzjon kbir tal-ispejjeż varjabbli tal-prodott finali li l-partijiet jikkompetu bih.

181.

Kwalunkwe effetti negattivi li jirriżultaw mill-iskambju ta’ informazzjoni m’għandhomx jiġu evalwati separatament iżda fid-dawl tal-effetti totali tal-akkordju. Akkordju ta’ produzzjoni jista’ jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni jekk jinvolvi skambju ta’ informazzjoni kummerċjalment strateġika li jista’ jwassal għal riżultat kollużiv jew esklużjoni antikompetittiva. Jekk l-iskambju ta’ informazzjoni fil-kuntest ta’ akkordju ta’ produzzjoni iwassalx probabbilment għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni għandu jiġi evalwat skont il-gwida mogħtija fil-Kapitolu 2.

182.

Jekk l-iskambju tal-informazzjoni ma jaqbiżx il-qsim tad-dejta meħtieġa għall-produzzjoni konġunta tal-oġġetti soġġetti għall-akkordju ta’ produzzjoni, allura anki jekk l-iskambju ta’ informazzjoni jkollu effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1), ikun aktar probabbli li l-akkordju jissodisfa l-kriterji tal-Artikolu 53(3) milli kieku l-iskambju mar lil hinn minn dak li kien meħtieġ għall-produzzjoni konġunta. F’dan il-każ il-kisbiet fl-effiċjenza li jirriżultaw mill-produzzjoni konġunta probabbli jissuperaw l-effetti restrittivi tal-koordinazzjoni tal-kondotta tal-partijiet. Għall-kuntrarju, fil-kuntest ta’ akkordju ta’ produzzjoni, il-qsim tad-dejta li mhijiex meħtieġa għall-produzzjoni konġunta, pereżempju, l-iskambju ta’ informazzjoni relatata mal-prezzijiet u l-bejgħ, ikun anqas probabbli li jissodisfa l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53 (3).

183.

L-akkordji ta’ produzzjoni jistgħu jkunu prokompetittivi jekk jipprovdu kisbiet fl-effiċjenza fil-forma ta’ ffrankar ta’ spejjeż jew teknoloġiji tal-produzzjoni aħjar. Permezz tal-produzzjoni konġunta l-kumpaniji jistgħu jiffrankaw l-ispejjeż li kieku kienu jiddupplikaw. Dawn jistgħu jipproduċu wkoll bi spejjeż aktar baxxi jekk il-kooperazzjoni tippermettilhom iżidu l-produzzjoni fejn l-ispejjeż marġinali jonqsu mal-produzzjoni, jiġifieri permezz tal-ekonomiji tal-iskala. Il-produzzjoni konġunta tista’ tgħin ukoll lill-kumpaniji jtejbu l-kwalità tal-prodott jekk jiġbru flimkien il-kapaċitajiet u l-għarfien kumplementari tagħhom. Il-kooperazzjoni tista’ wkoll tippermetti lill-kumpaniji jżidu l-varjetà tal-prodotti li kieku ma kienux jistgħu jippermettu jew jiskbu f’mod ieħor. Jekk il-produzzjoni konġunta tippermetti lill-partijiet iżidu n-numru ta’ tipi differenti ta’ prodotti, din tista’ twassal ukoll għal iffrankar fl-ispejjeż permezz tal-ekonomiji tal-ambitu.

184.

Ir-restrizzjonijiet li jmorru lil hinn minn dak li huwa meħtieġ sabiex jinkisbu l-kisbiet fl-effiċjenza ġenerati minn akkordju ta’ produzzjoni ma jissodisfawx il-kriterji tal-Artikolu 53(3). Pereżempju, restrizzjonijiet f'akkordju ta’ produzzjoni imposti fuq il-kondotta kompetittiva tal-partijiet fir-rigward tal-produzzjoni ’l barra mill-kooperazzjoni normalment ma jiġux kkunsidrati bħala indispensabbli. Bl-istess mod, l-iffissar ta’ prezzijiet f’mod konġunt ma jiġix ikkunsidrat bħala indispensabbli jekk l-akkordju ta’ produzzjoni ma jinvolvix ukoll il-kummerċjalizzazzjoni konġunta.

185.

Il-kisbiet fl-effiċjenza miksuba permezz ta’ restrizzjonijiet indispensabbli għandhom jiġu trasferiti lill-konsumaturi fil-forma ta’ prezzijiet aktar baxxi jew kwalità jew varjetà aħjar tal-prodotti sa punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Il-kisbiet fl-effiċjenza li jgawdu minnhom biss il-partijiet jew l-iffrankar fl-ispejjeż li jinkiseb mit-tnaqqis fil-produzzjoni jew l-allokazzjoni fis-suq mhumiex biżżejjed biex jiġu ssodisfati l-kriterji tal-Artikolu 53(3). Jekk il-partijiet għall-akkordju ta’ produzzjoni jiffrankaw mill-ispejjeż varjabbli tagħhom ikun aktar probabbli li jgħadduhom lill-konsumaturi milli kieku kellhom inaqqsu l-ispejjeż fissi. Barra minn hekk, aktar ma tkun għolja s-setgħa fis-suq tal-partijiet, anqas ikun probabbli li jgħaddu l-kisbiet fl-effiċjenza lill-konsumaturi sa punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni.

186.

Il-kriterji tal-Artikolu 53(3) ma jistgħux jiġu sodisfatti jekk il-partijiet jingħataw il-possibbiltà li jeliminaw il-kompetizzjoni fir-rigward ta’ parti sostanzjali tal-prodotti konċernati. Dan irid jiġi analizzat fis-suq rilevanti li jaqgħu fih il-prodotti soġġetti għall-kooperazzjoni u fi kwalunkwe swieq ta’ spill-over possibbli.

187.

Komunalità tal-ispejjeż u riżultati kollużivi

Eżempju 1

Sitwazzjoni: Kumpaniji A u B, żewġ fornituri ta’ prodott X, jiddeċiedu li jagħlqu l-impjanti tal-produzzjoni kurrenti u qodma tagħhom u jibnu impjant tal-produzzjoni ikbar, modern u aktar effiċjenti mmexxi minn impriża konġunta, li jkollu kapaċità ogħla mill-kapaċità totali tal-impjanti qodma ta’ Kumpaniji A u B. L-ebda investimenti oħra bħal dawn ma huma ppjanati mill-kompetituri, li qed jużaw il-kapaċità sħiħa tal-faċilitajiet tagħhom. Kumpaniji A u B għandhom ishma tas-suq ta’ 20 % u 25 % rispettivament. Il-prodotti tagħhom huma l-eqreb sostituti f’parti speċifika tas-suq, li huwa konċentrat. Is-suq huwa trasparenti u pjuttost staġnat, m’hemm l-ebda dħul u l-ishma tas-suq ilhom stabbli. L-ispejjeż tal-produzzjoni jikkostitwixxu l-maġġoranza tal-ispejjeż varjabbli ta’ Kumpanija A u ta’ Kumpanija B għall-prodott X. Il-kummerċjalizzazzjoni hija attività ekonomika żgħira f’termini ta’ spejjeż u importanza strateġika meta mqabbla mal-produzzjoni: l-ispejjeż tal-kummerċjalizzazzjoni huma baxxi għaliex il-prodott X huwa omoġenju u stabbilit u t-trasport mhuwiex mutur prinċipali tal-kompetizzjoni.

Analiżi: Kieku Kumpanija A u Kumpanija B kellhom jaqsmu l-ispejjeż varjabbli kollha jew il-maġġoranza tal-ispejjeż varjabbli kollha tagħhom, dan l-akkordju ta' produzzjoni jwassal għal limitazzjoni diretta tal-kompetizzjoni bejniethom. Dan jista’ jwassal lill-partijiet sabiex jillimitaw il-produzzjoni tal-impriża konġunta meta titqabbel ma dak li kieku kienu jġibu fis-suq kieku kellhom jiddeċiedu fuq il-produzzjoni waħedhom. Fid-dawl tar-restrizzjonijiet fuq il-kapaċità tal-kompetituri dan it-tnaqqis fil-produzzjoni jista’ jwassal għal prezzijiet ogħla.

Anki kieku l-Kumpaniji A u B ma kinux qed jaqsmu l-maġġoranza tal-ispejjeż varjabbli tagħhom, imma parti sinifikanti biss minnhom, dan l-akkordju ta' produzzjoni jista' jwassal għal riżultat kollużiv bejn il-Kumpaniji A u B, li jwassal għall-eliminazzjoni b'mod indirett tal-kompetizzjoni bejn iż-żewġ partijiet. Il-probabbiltà ta’ dan tiddependi mhux biss fuq il-ħruġ tal-komunalità tal-ispejjeż (li f’dan il-każ huma għoljin) imma anki fuq il-karatteristiċi tas-suq rilevanti bħal, pereżempju, it-trasparenza, l-istabilità u l-livell ta' konċentrazzjoni.

Fi kwalunkwe waħda miż-żewġ sitwazzjonijiet imsemmija hawn fuq, huwa probabbli fil-konfigurazzjoni tas-suq ta' dan l-eżempju, li l-impriża konġunta ta’ produzzjoni tal-Kumpaniji A u B twassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) fuq is-suq għal X.

Is-sostituzzjoni ta’ żewġ impjanti tal-produzzjoni qodma iżgħar b’impjant akbar, modern u aktar effiċjenti tista’ twassal lill-impriża konġunta biex iżżid il-produzzjoni u toffri prezzijiet aktar baxxi għall-benefiċċju tal-konsumaturi. Madankollu, l-akkordju tal-produzzjoni jista’ jissodisfa l-kriterji tal-Artikolu 53(3) biss jekk il-partijiet jipprovdu evidenza sostanzjata li l-kisbiet fl-effiċjenza jiġu trasferiti lill-konsumaturi sa punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni.

188.

Konnessjonijiet bejn il-kompetituri u r-riżultati kollużivi

Eżempju 2

Sitwazzjoni: Żewġ fornituri, il-Kumpaniji A u B, jifformaw impriża konġunta ta’ produzzjoni għall-prodott Y. Il-Kumpaniji A u B kull wieħed għandhom sehem tas-suq ta’ 15 % fis-suq għal Y. Hemm tliet parteċipanti oħra fis-suq: Kumpanija C, li għandha sehem tas-suq ta’ 30 %, Kumpanija D b’25 % u Kumpanija E bi 15 %. Kumpanija B diġà għandha impjant tal-produzzjoni konġunt ma’ Kumpanija D.

Analiżi: Is-suq huwa karatterizzat minn ftit li xejn parteċipanti u strutturi pjuttost simetriċi. Il-kooperazzjoni bejn Kumpaniji A u B għandha żżid konnessjoni addizzjonali fis-suq, li żżid de facto l-konċentrament fis-suq, għaliex tgħaqqad D ukoll ma’ A u B. Din il-kooperazzjoni aktarx li żżid ir-riskju ta’ riżultat kollużiv u għalhekk aktarx li twassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Il-kriterji tal-Artikolu 53(3) jistgħu jiġu ssodisfati biss fil-preżenza ta’ kisbiet sinifikanti fl-effiċjenza, li jingħaddew lill-konsumaturi sal-punt li jegħlbu l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni.

189.

Esklużjoni antikompetittiva f’suq downstream

Eżempju 3

Sitwazzjoni: Il-Kumpaniji A u B jistabbilixxu impriża konġunta ta’ produzzjoni għall-prodott intermedju X li tkopri l-produzzjoni sħiħa tagħhom ta’ X. L-ispejjeż tal-produzzjoni għal X jammontaw għal 70 % tal-ispejjeż varjabbli tal-prodott finali Y li l-Kumpaniji A u B jikkompetu bih downstream. Il-Kumpaniji A u B kull wieħed għandhom sehem ta’ 20 % tas-suq għal Y, id-dħul huwa limitat u l-ishma tas-suq ilhom stabbli. Minbarra li jkopru d-domanda tagħhom stess għal X, kemm iKumpanija A kif ukoll B kull wieħed għandhom sehem tas-suq ta’ 40 % fis-suq għal X. Hemm ostakli għoljin għad-dħul fis-suq għal X u l-produtturi eżistenti qed joperaw viċin tal-kapaċità sħiħa tagħhom. Fis-suq għal Y, hemm żewġ fornituri oħra sinifikanti, kull wieħed b’sehem tas-suq ta’ 15 %, u ħafna kompetituri iżgħar. Dan l-akkordju jiġġenera ekonomiji ta’ skala.

Analiżi: Permezz tal-impriża konġunta ta’ produzzjoni, il-Kumpaniji A u B jkunu jistgħu jikkontrollow fil-biċċa l-kbira l-provvista tal-input essenzjali X lill-kompetituri tagħhom fis-suq għal Y. Dan għandu jagħti lill-Kumpaniji A u B il-kapaċità li jgħollu l-ispejjeż tar-rivali tagħhom billi jżidu artifiċjalment il-prezz ta’ X, jew billi jnaqqsu l-produzzjoni. Dan jeskludi l-kompetituri tal-Kumpaniji A u B fis-suq għal Y. Minħabba l-esklużjoni antikompetittiva probabbli downstream, dan l-akkordju probabbli jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). L-ekonomiji ta’ skala ġenerati bl-impriża konġunta ta’ produzzjoni probabbli ma jissuperawx l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni u għalhekk dan l-akkordju probabbli ħafna ma jissodisfax il-kriterji tal-Artikolu 53(3)

190.

Akkordju ta’ speċjalizzazzjoni bħala allokazzjoni fis-suq

Eżempju 4

Sitwazzjoni: Il-Kumpaniji A u B kull wieħed jimmanifatturaw iż-żewġ prodotti X u Y. Is-sehem tas-suq ta’ Kumpanija A f’X huwa 30 % u dak f’Y huwa ta’ 10 %. Is-sehem tas-suq ta’ B f’ X huwa ta’ 10 % u dak f’Y huwa ta’ 30 %. Sabiex jiksbu l-ekonomiji ta’ skala dawk ikkonkludew akkordju ta’ speċjalizzazzjoni reċiproka li bih Kumpanija A għandha tipproduċi biss X u Kumpanija B tipproduċi Y biss. Dawn ma jagħmlux provvista inkroċjata tal-prodotti lil xulxin sabiex Kumpanija A tbigħ biss X u Kumpanija B tbigħ biss Y. Il-partijiet jgħidu li permezz ta’ din l-ispeċjalizzazzjoni jiffrankaw l-ispejjeż minħabba l-ekonomiji ta’ skala u l-iffukar fuq prodott wieħed biss għandu jtejjeb it-teknoloġiji ta’ produzzjoni tagħhom, li għandu jwassal għal prodotti ta’ kwalità aħjar.

Analiżi: Fir-rigward tal-effetti tiegħu fuq il-kompetizzjoni fis-suq, dan l-akkordju ta’ speċjalizzazzjoni huwa viċin ta’ konsorzju hardcore fejn il-partijiet jallokaw is-suq bejniethom. Għalhekk, dan l-akkordju jirrestrinġi intenzjonalment il-kompetizzjoni. Minħabba li l-effiċjenzi mħabbra fil-forma ta’ ekonomiji ta’ skala u t-titjib fit-teknoloġija tal-produzzjoni huma konnessi biss mal-allokazzjoni tas-suq, dawn probabbli ma jissuperawx l-effetti restrittivi, u għalhekk l-akkordju ma għandux jissodisfa l-kriterji tal-Artikolu 53(3). Fi kwalunkwe każ, jekk iKumpanija A jew B temmen li jkun aktar effiċjenti li tiffoka fuq prodott wieħed biss, din tista’ sempliċiment tieħu d-deċiżjoni unilaterali li tipproduċi X biss jew Y biss mingħajr ma taqbel fl-istess ħin li Kumpanija l-oħra għandha tiffoka fuq il-produzzjoni tal-prodott l-ieħor.

L-analiżi tkun differenti kieku l-Kumpaniji A u B kellhom ifornu lil xulxin bil-prodott li jiffukaw fuqu sabiex it-tnejn ikomplu jbigħu kemm X kif ukoll Y. F’każ bħal dan, il-Kumpaniji A u B xorta kienu jkunu jistgħu jikkompetu fil-prezz fiż-żewġt iswieq, speċjalment jekk l-ispejjeż tal-produzzjoni (li jsiru komuni permezz tal-akkordju ta’ produzzjoni) ma jikkostitwux sehem ewlieni tal-ispejjeż varjabbli tal-prodotti tagħhom. L-ispejjeż rilevanti f’dan il-kuntest huma l-ispejjeż tal-kummerċjalizzazzjoni. Għaldaqstant, l-akkordju ta’ speċjalizzazzjoni probabbli mhux se jirrestrinġi l-kompetizzjoni jekk X u Y kienu prinċipalment prodotti eteroġenji bi proporzjon għoli ħafna ta’ spejjeż tal-kummerċjalizzazzjoni u tad-distribuzzjoni (pereżempju 65-70 % jew iżjed tal-ispejjeż totali). F’xenarju bħal dan ir-riskji ta’ riżultat kollużiv ma jkunux għolja u l-kriterji tal-Artikolu 53(3) jistgħu jiġu ssodisfati, sakemm il-kisbiet fl-effiċjenza jiġu trasferiti lill-konsumaturi sa punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni tal-akkordju.

191.

Kompetituri potenzjali

Eżempju 5

Sitwazzjoni: Kumpanija A tipproduċi l-prodott finali X u Kumpanija B tipproduċi l-prodott finali Y. X u Y jikkostitwixxu żewġt iswieq ta’ prodotti separati, li fihom il-Kumpaniji A u B rispettivament għandhom setgħa fis-suq qawwija. Iż-żewġ kumpaniji jużaw Z bħala input għall-produzzjoni tagħhom ta’ X u Y u t-tnejn jipproduċu Z għall-użu intern biss. X huwa prodott ta’ valur miżjud baxx li għalih Z huwa input essenzjali (X huwa trasformazzjoni pjuttost sempliċi ta’ Z). Y huwa prodott ta’ valur miżjud għoli, li għalih Z huwa wieħed minn ħafna inputs (Z jikkostitwixxi parti żgħira tal-ispejjeż varjabbli ta’ Y). Il-Kumpaniji A u B jaqblu li jipproduċu Z b’mod konġunt, li jiġġenera ekonomiji ta’ skala modesti.

Analiżi: Il-Kumpaniji A u B mhumiex kompetituri attwali fir-rigward ta’ X, Y jew Z. Madankollu, peress li X huwa trasformazzjoni sempliċi tal-input Z, huwa probabbli li Kumpanija B ikun jista’ jidħol faċilment fis-suq ta’ X u b’hekk jisfida l-pożizzjoni ta’ Kumpanija A f’dak is-suq. L-akkordju ta’ produzzjoni konġunta fir-rigward ta’ Z jista’ jnaqqas l-inċentivi ta’ Kumpanija B li jagħmel dan għaliex il-produzzjoni konġunta tista’ tintuża għal pagamenti paralleli u tillimita l-probabbiltà li Kumpanija B tbiegħ il-prodott X (għaliex Kumpanija A probabbli jikseb kontroll fuq il-kwantità ta’ X mixtri minn Kumpanija B mill-impriża konġunta). Madankollu, il-probabbiltà tad-dħul ta’ Kumpanija B fis-suq għal X fin-nuqqas tal-akkordju tiddependi fuq il-profittabbiltà tad-dħul. Minħabba li X huwa prodott ta’ valur miżjud baxx, id-dħul jista’ ma jkunx profittabbli u b’hekk id-dħul minn Kumpanija B jista’ jkun improbabbli fin-nuqqas tal-akkordju. Minħabba li l-Kumpaniji A u B diġà għandhom setgħa fis-suq, l-akkordju probabbilment iwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) jekk l-akkordju fil-fatt inaqqas il-probabbiltà ta’ dħul ta’ Kumpanija B fis-suq ta’ Kumpanija A, jiġifieri, is-suq għal X. Il-kisbiet l-effiċjenza fil-forma ta' ekonomiji ta' skala ġġenerati mill-ftehim huma skarsi u għalhekk ma jkunx probabbli li jpattu għall-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni.

192.

Skambju ta’ informazzjoni f'akkordju ta’ produzzjoni

Eżempju 6

Sitwazzjoni: Il-Kumpaniji A u B li għandhom setgħa qawwija fis-suq jiddeċiedu li jipproduċu flimkien sabiex isiru aktar effiċjenti. Fil-kuntest ta’ dan l-akkordju dawn jiskambjaw informazzjoni bil-moħbi dwar il-prezzijiet futuri tagħhom. L-akkordju ma jkoprix id-distribuzzjoni konġunta.

Analiżi: Dan l-iskambju ta’ informazzjoni jrendi possibbli riżultat kollużiv u għalhekk probabbli li jkollu bħala l-għan tiegħu li jirrestrinġi l-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Huwa improbabbli li jissodisfa l-kriterji tal-Artikolu 53(3) għaliex il-qsim tal-informazzjoni dwar il-prezzijiet futuri tal-partijiet mhux indispensabbli għall-produzzjoni konġunta u l-kisba tal-iffrankar fl-ispejjeż korrispondenti.

193.

Tpartit ta’ prodotti u skambju ta’ informazzjoni

Eżempju 7

Sitwazzjoni: Il-Kumpaniji A u B it-tnejn jipproduċu Z, prodott kimiku ta’ bażi. Z huwa prodott omoġenju li jiġi manifatturat skont standard Ewropew u ma jippermettix kwalunkwe varjazzjoni fil-prodott. L-ispejjeż tal-produzzjoni huma fattur tal-ispejjeż sinifikanti fir-rigward ta’ Z. IKumpanija A għandha sehem tas-suq ta’ 20 % u Kumpanija B ta’ 25 % fis-suq taż-ŻEE kollha għal Z. Hemm erba’ manifatturi oħra fis-suq ta’ Z, b’ishma tas-suq ta’ 20 %, 15 %, 10 % u 10 % rispettivament. L-impjant tal-produzzjoni ta’ Kumpanija A jinsab fl-Istat Membru X fit-Tramuntana tal-Ewropa filwaqt li l-impjant tal-produzzjoni ta’ Kumpanija B jinsab fl-Istat Membru Y fin-Nofsinhar tal-Ewropa. Għalkemm il-maġġoranza tal-klijenti ta’ Kumpanija A jinsabu fit-Tramuntana tal-Ewropa, Kumpanija A għandha wkoll numru ta’ klijenti fin-Nofsinhar tal-Ewropa. Il-biċċa l-kbira tal-klijenti ta’ Kumpanija B huma fin-Nofsinhar tal-Ewropa, għalkemm għandha wkoll numru ta’ klijenti li jinsabu fit-Tramuntana tal-Ewropa. Fil-preżent, Kumpanija A tipprovidi lill-klijenti fin-Nofsinhar tal-Ewropa tagħha b’Z manifatturat fl-impjant tal-produzzjoni tagħha fl-Istat taż-ŻEE X u tittrasportah lejn in-Nofsinhar tal-Ewropa bi trakk. B’mod simili, Kumpanija B tipprovdi lill-klijenti fit-Tramuntana tal-Ewropa tagħha b’Z manifatturat fl-Istat taż-ŻEE Y u tittrasportah lejn it-Tramuntana tal-Ewropa permezz ta’ trakk. L-ispejjeż tat-trasport huma pjuttost għoljin, iżda mhux għoljin biżżejjed biex irendu l-kunsinna minn Kumpanija A lejn in-Nofsinhar tal-Ewropa u minn Kumpanija B lejn it-Tramuntana tal-Ewropa mhux profittabbli. L-ispejjeż tat-trasport mill-Istat taż-ŻEE X lejn in-Nofsinhar tal-Ewropa huma aktar baxxi milli mill-Istat taż-ŻEE Y lejn it-Tramuntana tal-Ewropa.

Il-Kumpaniji A u B jiddeċiedu li jkunu aktar effiċjenti kieku Kumpanija A tieqaf tittrasporta Z mill-Istat taż-ŻEE X lejn in-Nofsinhar tal-Ewropa u Kumpanija B tieqaf tittrasporta Z mill-Istat taż-ŻEE Y lejn it-Tramuntana tal-Ewropa, għalkemm fl-istess ħin huma ħerqana li jżommu l-klijenti tagħhom. Sabiex jagħmlu hekk, il-Kumpaniji A u B għandhom il-ħsieb li jidħlu f’akkordju ta’ tpartit li jippermettilhom jixtru kwantità annwali miftehma ta’ Z mill-impjant tal-parti l-oħra bil-għan li jbiegħu Z mixtri lil dawk il-klijenti tagħhom li jinsabu aktar qrib l-impjant tal-parti l-oħra. Sabiex jikkalkulaw prezz tax-xiri li ma jiffavorix parti waħda fuq l-oħra u li jikkunsidra l-ispejjeż tal-produzzjoni differenti tal-partijiet u l-iffrankar differenti fuq l-ispejjeż tat-trasport, u sabiex jiżguraw li ż-żewġ partijiet jistgħu jiksbu marġini xieraq, jaqblu li jiżvelaw lil xulxin l-ispejjeż ewlenin tagħhom fir-rigward ta’ Z (jiġifieri l-ispejjeż tal-produzzjoni u l-ispejjeż tat-trasport).

Analiżi: Il-fatt li l-Kumpaniji A u B – li huma kompetituri – ipartu partijiet mill-produzzjoni tagħhom ma jwassalx fih innifsu għal tħassib dwar il-kompetizzjoni. Madankollu, l-akkordju ta’ tpartit ippjanat bejn il-Kumpaniji A u B se jinvolvi l-iskambju tal-ispejjeż tal-produzzjoni u tat-trasport fir-rigward ta’ Z taż-żewġ partijiet. Barra minn hekk, il-Kumpaniji A u B għandhom pożizzjoni fis-suq kombinata b’saħħitha f’suq relattivament konċentrat għal komodità omoġenja. Għalhekk, minħabba l-iskambju ta’ informazzjoni estensiv fuq parametru ewlieni tal-kompetizzjoni fir-rigward ta’ Z, huwa probabbli li l-akkordju ta’ tpartit bejn il-Kumpaniji A u B jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) għaliex jista’ jwassal għal riżultat kollużiv. Anki jekk l-akkordju joħloq kisbiet fl-effiċjenza sinifikanti fil-forma ta’ ffrankar fl-ispejjeż għall-partijiet, ir-restrizzjonijiet fuq il-kompetizzjoni ġenerati mill-akkordju mhumiex indispensabbli għall-kisba tagħhom. Il-partijiet jistgħu jiksbu ffrankar fl-ispejjeż simili jekk jiftehmu fuq formula ta’ prezz li ma tinvolvix l-iżvelar tal-ispejjeż tal-produzzjoni u t-trasport tagħhom. Bħala konsegwenza, l-akkordju ta’ tpartit fil-forma kurrenti tiegħu ma jissodisfax il-kriterji tal-Artikolu 53 (3).

194.

Dan il-Kapitolu jiffoka fuq l-akkordji li jikkonċernaw ix-xiri konġunt ta’ prodotti. Ix-xiri konġunt jista’ jitwettaq minn kumpanija kkontrollata f’mod konġunt, minn kumpanija li fiha hemm ħafna kumpaniji oħra li għandhom ishma mhux kontrollanti, permezz ta’ arranġament kuntrattwali jew permezz ta’ forom oħra ta’ kooperazzjoni anqas ristretti (b’mod kollettiv jissejħu “akkordji ta’ xiri konġunt”). L-arranġamenti ta' xiri konġunt normalment jimmirraw lejn il-ħolqien ta' setgħa ta' xiri li jista' jwassal għat-tnaqqis fil-prezzijiet għall-konsumaturi jew prodotti jew servizzi ta’ kwalità aħjar għall-konsumaturi. Madankollu, is-setgħa ta' xiri, taħt ċerti ċirkustanzi, tista' twassal ukoll għal tħassib dwar il-kompetizzjoni.

195.

L-arranġamenti ta’ xiri konġunt jistgħu jinvolvu kemm akkordji orizzontali kif ukoll vertikali. F’dawn il-każijiet, ikun hemm bżonn ta' analiżi f’żewġ stadji. L-ewwel, l-akkordji orizzontali bejn il-kumpaniji impenjati f’xiri konġunt għandhom jiġu evalwati skont il-prinċipji deskritti f’dawn il-linji gwida. Jekk dik il-valutazzjoni twassal għall-konklużjoni li l-arranġament ta’ xiri konġunt ma joħloqx tħassib dwar il-kompetizzjoni, valutazzjoni oħra tkun meħtieġa biex jiġu eżaminati l-akkordji vertikali relevanti. Il-valutazzjoni tal-aħħar għandha ssegwi r-regoli tal-Eżenzjoni ta’ Kategorija u l-Linji Gwida dwar ir-Restrizzjonijiet Vertikali.

196.

Forma komuni ta’ arranġament ta’ xiri konġunt hija “alleanza”, jiġifieri, assoċjazzjoni ta’ intrapriżi ffurmati minn grupp ta’ bejjiegħa bl-imnut għax-xiri konġunt tal-prodotti. L-akkordji orizzontali konklużi bejn il-membri tal-alleanza jew deċiżjonijiet addottati mill-alleanza l-ewwel għandhom jiġu valutati bħala akkordju ta’ kooperazzjoni orizzonatli skont dawn il-linji gwida. Huwa biss jekk dik il-valutazzjoni ma tiżvela l-ebda tħassib dwar il-kompetizzjoni li jsir rilevanti li jiġu evalwati l-akkordji vertikali sussegwenti bejn l-alleanza u membru individwali tagħha u bejn l-alleanza u l-fornituri. Dawk l-akkordji huma koperti – b’ċerti kundizzjonijiet – mill-Eżenzjoni ta’ Kategorija fuq ir-Restrizzjonijiet Vertikali. L-akkordji vertikali mhux koperti minn dal l-eżenzjoni mhumiex preżunti illegali iżda jeħtieġu eżami individwali.

197.

Hemm żewġt iswieq li jistgħu jiġu affettwati mill-arranġamenti ta’ xiri konġunt. L-ewwel, is-suq jew swieq li l-arranġamenti ta' xiri konġunt tkun konċernata direttament miegħu jew magħhom, jiġifieri s-suq jew swieq tax-xiri rilevanti. It-tieni, is-suq jew swieq tal-bejgħ, jiġifieri s-suq jew swieq downstream fejn il-partijiet għall-akkordju ta’ xiri konġunt ikunu attivi bħala bejjiegħa.

198.

Id-definizzjoni tas-swieq tax-xiri rilevanti ssegwi l-prinċipji deskritti fl-Avviż dwar id-Definizzjoni tas-Suq u hija bbażata fuq il-kunċett ta’ sostitwibbiltà għall-identifikazzjoni tar-restrizzjonijiet kompetittivi. L-unika differenza mid-definizzjoni ta’ “swieq tal-bejgħ” hija li s-sostitwibbiltà trid tiġi definita mill-perspettiva tal-provvista u mhux mill-perspettiva tad-domanda. Fi kliem ieħor, l-alternattivi għall-fornituri huma deċiżivi fl-identifikazzjoni tar-restrizzjonijiet kompetittivi fuq ix-xerrejja. Dawk l-alternattivi jistgħu jiġu analizzati, pereżempju, permezz tal-eżami tar-reazzjoni tal-fornituri għal żieda fil-prezz żgħira iżda mhux tranżitorja. Malli s-suq jiġi definit, is-sehem tas-suq jista’ jiġi kalkulat bħala l-persentaġġ tax-xiri mill-partijiet mill-bejgħ totali tal-prodott(i) mixtri(ja) fis-suq rilevanti.

199.

Jekk il-partijiet ikunu wkoll kompetituri fuq suq tal-bejgħ wieħed jew iżjed, dawk is-swieq ukoll ikunu rilevanti għall-valutazzjoni. Is-swieq tal-bejgħ għandhom jiġu definiti permezz tal-applikazzjoni tal-metodoloġija deskritta fl-Avviż dwar id-Definizzjoni tas-Suq.

200.

L-arranġamenti ta’ xiri konġunt jistgħu jwasslu għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni fuq is-suq jew swieq tax-xiri u/jew tal-bejgħ downstream bħal żieda fil-prezzijiet, tnaqqis fil-produzzjoni, il-kwalità jew il-varjetà tal-prodotti, jew l-innovazzjoni, l-allokazzjoni tas-suq, jew l-esklużjoni antikompetittiva ta’ xerrejja oħra possibbli.

201.

Jekk il-kompetituri downstream jixtru parti sinifikanti tal-prodotti tagħhom flimkien, l-inċentivi tagħhom għall-kompetizzjoni fil-prezzijiet fuq is-suq jew swieq tal-bejgħ jistgħu jonqsu b’mod konsiderevoli. Jekkl il-partijiet ikollhom livell sinifikanti ta’ setgħa fis-suq (li mhux neċessarjament ifisser dominanza) fuq is-suq jew is-swieq tal-bejgħ, il-prezzijiet tax-xiri aktar baxxi miksuba permezz tal-arranġament tax-xiri konġunt mhux probabbli jiġu trasferiti lill-konsumaturi.

202.

Jekk il-partijiet ikollhom livell sinifikanti ta’ setgħa fis-suq tax-xiri (setgħa ta’ xiri) hemm riskju li jistgħu jisfurzaw lill-fornituri jnaqqsu l-firxa jew il-kwalità ta’ prodotti li jipproduċu, li jista’ joħloq effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni bħal tnaqqis fil-kwalità, tnaqqis fl-isforzi ta’ innovazzjoni, jew fl-aħħar mill-aħħar provvista mhux ottimali.

203.

Is-setgħa ta’ xiri tal-partijiet għall-arranġament ta’ xiri konġunt tista’ tintuża biex teskludi x-xerrejja f’kompetizzjoni billi tillimita l-aċċess tagħhom għal fornituri effiċjenti. Dan ikun possibbli l-aktar jekk ikun hemm numru limitat ta’ fornituri u jkun hemm ostakli għad-dħul fuq in-naħa tal-provvista tas-suq upstream.

204.

Madankollu, b'mod ġenerali, l-arranġamenti ta' xiri konġunt huma inqas probabbli li jwasslu għal tħassib dwar il-kompetizzjoni meta l-partijiet ma jkollhomx setgħa fis-suq jew swieq tal-bejgħ.

205.

L-arranġamenti ta’ xiri konġunt jirrestrinġu b’mod intenzjonat il-kompetizzjoni jekk ma jikkonċernawx biss ix-xiri konġunt, iżda jservu bħala għodda għal impenn f’konsorzju moħbi, jiġifieri l-iffissar ta’ prezzijiet, il-limitazzjoni tal-produzzjoni jew l-allokazzjoni tas-suq li kieku jkunu projbiti.

206.

Akkordji li jinvolvu l-iffissar ta’ prezzijiet tax-xiri jista’ jkollhom l-għan li jirristrinġu l-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) (94). Madankollu, dan ma japplikax fejn il-partijiet għal arranġament tax-xiri konġunt jaqblu dwar il-prezzijiet tax-xiri li l-arranġament tax-xiri konġunt jista’ jħallas lill-fornituri tiegħu għall-prodotti soġġetti għall-kuntratt ta’ provvista. F’dak il-każ tkun meħtieġa valutazzjoni ta’ jekk hux probabbli li l-akkordju jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Fiż-żewġ xenarji, l-akkordju dwar il-prezzijiet tax-xiri ma jiġix valutat separatament, iżda fid-dawl tal-effetti totali tal-akkordju tax-xiri fuq is-suq.

207.

Arranġamenti tax-xiri li ma jkollhomx bħala għan ir-restrizzjoni tal-kompetizzjoni intenzjonalment għandhom jiġu analizzati fil-kuntest legali u ekonomiku tagħhom fir-rigward tal-effetti attwali u probabbli tagħhom fuq il-kompetizzjoni. L-analiżi tal-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni ġenerati minn arranġament tax-xiri konġunt għandha tkopri kemm l-effetti negattivi fuq is-swieq tax-xiri kif ukoll fuq dawk tal-bejgħ.

208.

Ma hemm l-ebda limitu assolut li ’l fuq minnu jista’ jiġi preżunt li l-partijiet ta’ arranġament tax-xiri konġunt ikollhom setgħa fis-suq b’mod li l-arranġament konġunt ta’ xiri probabbilment iwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Madankollu, fil-maġġoranza tal-każijiet huwa improbabbli li s-setgħa fis-suq teżisti jekk il-partijiet għall-arranġament tax-xiri konġunt ikollhom sehem tas-suq kombinat li ma jaqbiżx il-15 % fis-suq jew swieq tax-xiri kif ukoll sehem tas-suq kombinat li ma jaqbiżx l-15 % fis-suq jew swieq tal-bejgħ. Fi kwalunkwe każ, jekk l-ishma kombinati tas-suq tal-partijiet ma jaqbżux il-15% kemm fuq is-suq jew swieq tax-xiri kif ukoll fuq tal-bejgħ, huwa probabbli li l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3) ikunu ġew issodisfati.

209.

Sehem tas-suq li jaqbeż wieħed minn dawn il-limiti f’suq wieħed jew fit-tnejn li huma ma jindikax awtomatikament li l-arranġament tax-xiri konġunt probabbli jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Arranġament tax-xiri konġunt li ma jaqax fi ħdan dak il-kenn jeħtieġ valutazzjoni dettaljata tal-effetti tiegħu fuq is-suq li tinvolvi, iżda ma tkunx limitat għal, fatturi bħal konċentrament tas-suq u s-setgħa ta’ kontrabilanċjar possibbli tal-fornituri b’saħħithom.

210.

Is-setgħa tax-xiri tista’, skont ċerti ċirkostanzi, tikkawża effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Is-setgħa antikompetittiva ta’ xiri probabbli tirriżulta jekk arranġament tax-xiri konġunt jammonta għal proporzjon kbir biżżejjed tal-volum totali tas-suq tax-xiri b’mod li l-aċċess għas-suq jista’ jiġi eskluż għal xerrejja f’kompetizzjoni. Livell għoli ta’ setgħa ta’ xiri jista’ indirettament jaffettwa l-produzzjoni, il-kwalità u l-varjetà tal-prodotti fis-suq tal-bejgħ.

211.

Fl-analiżi dwar jekk il-partijiet għall-arranġament ta' xiri konġunt ikollhomx setgħa ta' xiri, in-numru u l-intensità tar-rabtiet (pereżempju akkordji ta' xiri oħra) bejn il-kompetituri fis-suq huma rilevanti.

212.

Jekk, madankollu, jikkoperaw xerrejja f’kompetizzjoni li ma jkunux attivi fl-istess suq tal-bejgħ rilevanti (pereżempju bejjiegħa bl-imnut li jkunu attivi fi swieq ġeografiċi differenti u ma jkunux jistgħu jitqiesu bħala kompetituri potenzjali), huwa improbabbli li l-arranġament tax-xiri konġunt ikollu effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni sakemm il-partijiet ma jkollhomx pożizzjoni fis-swieq tax-xiri li x’aktarx tintuża biex tikkawża dannu għall-pożizzjoni kompetittiva tal-atturi l-oħra fis-swieq tal-bejgħ rispettivi tagħhom.

213.

Arranġamenti tax-xiri konġunt jistgħu jwasslu għal riżultat kollużiv jekk jiffaċilitaw il-koordinazzjoni tal-aġir tal-partijiet fis-suq tal-bejgħ. Dan jista’ jkun il-każ jekk il-partijiet jiksbu livell għoli ta’ komunalità tal-ispejjeż permezz tax-xiri konġunt, sakemm il-partijiet ikollhom is-setgħa fis-suq u l-karatteristiċi tas-suq iwasslu għall-koordinazzjoni.

214.

L-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni jkunu aktar probabbli jekk il-partijiet għall-arranġament tax-xiri konġunt ikollhom proporzjon sinifikanti komuni tal-ispejjeż varjabbli tagħhom fis-suq rilevanti downstream. Dan ikun, pereżempju, il-każ jekk il-bejjiegħa bl-imnut li jkunu attivi fl-istess suq jew swieq tal-bejgħ bl-imnut rilevanti jixtru flimkien ammont sinifikanti tal-prodotti li joffru għall-bejgħ mill-ġdid. Jista’ jkun il-każ ukoll jekk il-manifatturi u l-bejjiegħa f’kompetizzjoni ta’ prodott finali jixtru flimkien proporzjon għoli tal-input tagħhom flimkien.

215.

L-implimentazzjoni ta’ arranġament tax-xiri konġunt jista’ jeħtieġ l-iskambju ta’ informazzjoni kummerċjalment sensittiva bħal prezzijiet u volumi tax-xiri. L-iskambju ta’ informazzjoni bħal din jista’ jiffaċilita l-koordinazzjoni fir-rigward tal-prezzijiet tal-bejgħ u l-produzzjoni u b’hekk iwassal għal riżultat kollużiv fis-swieq tal-bejgħ. L-effetti ta’ spill-over mill-iskambju ta’ informazzjoni kummerċjalment sensittiva jistgħu, pereżempju, jiġu minimizzati fejn id-dejta tinġabar minn arranġament tax-xiri konġunta li ma tgħaddix l-informazzjoni lill-partijiet għalih.

216.

Kwalunkwe effetti negattivi li jirriżultaw mill-iskambju ta’ informazzjoni m’għandhomx jiġu evalwati separatament iżda fid-dawl tal-effetti totali tal-akkordju. Jekk l-iskambju ta’ informazzjoni fil-kuntest ta’ arranġament tax-xiri konġunt iwassalx probabbilment għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni għandu jiġi valutat skont il-gwida mogħtija fil-Kapitolu 2. Jekk l-iskambju ta’ informazzjoni ma jaqbiżx il-qsim ta’ dejta meħtieġ għax-xiri konġunt tal-prodotti mill-partijiet għall-arranġament tax-xiri konġunt, allura anki jekk l-iskambju ta’ informazzjoni ikollu effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1), ikun aktar probabbli li l-akkordju jissodisfa l-kriterji tal-Artikolu 53(3) milli kieku l-iskambju jmur lil hinn minn dak meħtieġ għax-xiri konġunt.

217.

Arranġamenti tax-xiri konġunt jistgħu jwasslu għal kisbiet sinifikanti fl-effiċjenza. B’mod partikolari, jistgħu jwasslu għal iffrankar fl-ispejjeż bħal prezzijiet tax-xiri aktar baxxi jew tnaqqis fl-ispejjeż tat-tranżazzjoni, tat-trasport u tal-ħażna, u b’hekk jiġu ffaċilitati l-ekonomiji ta’ skala. Barra minn hekk, arranġamenti tax-xiri konġunt jistgħu jwasslu għal kisbiet fl-effiċjenza kwalitattivi billi jwasslu lill-fornituri sabiex jinnovaw u jintroduċu prodotti ġodda jew imtejba fis-swieq.

218.

Restrizzjonijiet li jmorru lil hinn minn dak meħtieġ għall-kisbiet fl-effiċjenza ġenerati permezz ta’ akkordju tax-xiri ma jissodisfawx il-kriterji tal-Artikolu 53(3). Obbligu ta’ xiri esklussivament permezz tal-kooperazzjoni jista’, f’ċerti każijiet, ikun indispensabbli għall-kisba tal-volum meħtieġ għat-twettiq tal-ekonomiji ta’ skala. Madankollu, obbligu bħal dan għandu jiġi evalwat fil-kuntest tal-każ individwali.

219.

Il-kisbiet fl-effiċjenza, bħal effiċjenza fl-ispejjeż jew effiċjenza kwalitattiva fil-forma tal-introduzzjoni ta’ prodotti ġodda jew imtejba fis-suq, miksuba permezz ta’ restrizzjonijiet indispensabbli jistgħu jiġu trasferiti lill-konsumaturi sa punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni kkawżati bl-arranġament tax-xiri konġunt. Għaldaqstant, l-iffrankar fl-ispejjeż jew effiċjenzi oħra li jibbenefika biss il-partijiet tal-arranġament tax-xiri konġunt ma jkunx biżżejjed. L-iffrankar fl-ispejjeż għandu jiġi trasferit lill-konsumatur, jiġifieri l-klijenti tal-partijiet. Biex insemmi eżempju notevoli, dan it-trasferiment jista’ jseħħ fil-forma ta’ prezzijiet aktar baxxi fis-swieq tal-bejgħ. Prezzijiet tax-xiri aktar baxxi li jirriżultaw mill-eżerċizzju tas-setgħa tax-xiri biss probabbli ma jiġu trasferiti lill-konsumaturi jekk ix-xerrejja flimkien ikollhom setgħa fis-suq tal-bejgħ, u b’hekk ma jissodisfawx il-kriterji tal-Artikolu 53(3). Barra minn hekk, aktar ma tkun għolja s-setgħa fis-suq tal-partijiet fis-suq jew swieq tal-bejgħ anqas ikun probabbli li jgħaddu l-kisbiet fl-effiċjenza lill-konsumaturi sa punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni.

220.

Il-kriterji tal-Artikolu 53(3) ma jistgħux jiġu sodisfatti jekk il-partijiet jingħataw il-possibbiltà li jeliminaw il-kompetizzjoni fir-rigward ta’ parti sostanzjali tal-prodotti konċernati. Dik l-evalwazzjoni trid tkun tkopri kemm is-swieq tax-xiri kif ukoll dawk tal-bejgħ.

221.

Xiri konġunt minn kumpaniji żgħar b’ishma kombinati tas-suq moderati

Eżempju 1

Sitwazzjoni: 150 bejjiegħ bl-imnut żgħir ikkonkludew akkordju biex jiffurmaw organizzazzjoni tax-xiri konġunt. Dawn huma obbligati jixtru volum minimu permezz tal-organizzazzjoni, li jammonta għal madwar 50% tal-ispejjeż totali ta’ kull bejjiegħ bl-imnut. Il-bejjiegħa bl-imnut jistgħu jixtru iżjed mill-volum minimu permezz tal-organizzazzjoni, u jistgħu wkoll jixtru barra mill-kooperazzjoni. Dawn għandhom sehem tas-suq kombinat ta’ 23 % kemm tas-swieq tax-xiri kif ukoll ta’ dak tal-bejgħ. Il-Kumpaniji A u B huma ż-żewġ kompetituri kbar tagħhom. Kumpanija A għandha sehem ta’ 25 % kemm fis-swieq tax-xiri u tal-bejgħ, u Kumpanija B ta’ 35 %. M’hemm l-ebda ostaklu li jista’ jipprevjeni l-bqija tal-kompetituri żgħar milli jiffurmaw ukoll grupp tax-xiri. Il-150 bejjiegħ bl-imnut jikseb iffrankar fl-ispejjeż sostanzjali permezz tax-xiri konġunt permezz tal-organizzazzjoni tax-xiri.

Analiżi: Il-bejjiegħa bl-imnut għandhom pożizzjoni fis-suq moderata fuq is-swieq tax-xiri u tal-bejgħ. Barra minn hekk, il-kooperazzjoni toħloq xi ekonomiji ta’ skala. Għalkemm il-bejjiegħa bl-imnut jiksbu livell għoli ta’ komunalità tal-ispejjeż, huma improbabbli li dawn ikollhom setgħa fis-suq tal-bejgħ minħabba l-preżenza fis-suq tal-Kumpaniji A u B, li huma t-tnejn individwalment akbar mill-organizzazzjoni ta’ xiri konġunt. Bħala konsegwenza, huwa improbabbli li l-bejjiegħa bl-imnut jikkordinaw l-aġir tagħhom u jilħqu riżultat kollużiv. Għalhekk huwa improbabbli li l-formazzjoni tal-organizzazzjoni tax-xiri konġunt twassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1).

222.

Komunalità tal-ispejjeż u setgħa fis-suq tal-bejgħ

Eżempju 2

Sitwazzjoni: Żewġ gruppi ta’ supermarkets ikkonkludew akkordju biex jixtru flimkien prodotti li jammontaw għal madwar 80 % tal-ispejjeż varjabbli tagħhom. Fis-swieq tax-xiri rilevanti għall-kategoriji differenti ta’ prodotti l-partijiet għandhom ishma tas-suq kombinati ta’ bejn 25 % u 40 %. Fis-suq tax-xiri rilevanti għandhom sehem tas-suq kombinat ta’ 60 %. Hemm erba’ bejjiegħa bl-imnut sinifikanti oħra, kull wieħed b’sehem tas-suq ta’ 10 %. Id-dħul fis-suq huwa improbabbli.

Analiżi: Huwa probabbli li dan l-akkordju ta’ xiri jagħti lill-partijiet il-kapaċità li jikkordinaw l-aġir tagħhom fis-suq tal-bejgħ, u b’hekk iwasslu għal riżultat kollużiv. Il-partijiet għandhom setgħa fis-suq tal-bejgħ u l-akkordju ta’ xiri jwassal għal komunalità sinifikanti tal-ispejjeż. Barra minn hekk, id-dħul fis-suq huwa improbabbli. L-inċentiva għall-partijiet biex jikkordinaw l-aġir tagħhom tiġi rinforzata jekk l-istrutturi tal-ispejjeż tagħhom kienu diġà simili qabel il-konklużjoni tal-akkordju. Barra minn hekk, kieku l-partijiet kellhom marġini simili, dan kien iżid aktar ir-riskju ta’ riżultat kollużiv. Dan l-akkordju joħloq ukoll ir-riskju li permezz taż-żamma tad-domanda tal-partijiet u, konsegwentement, minħabba r-riżultat ta' tnaqqis fil-kwantità, prezzijiet ta' bejgħ dowstream se jiżdiedu. Għaldaqstant, l-akkordju ta’ xiri probabbli jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Anki jekk l-akkordju probabbli ħafna li jwassal għal kisbiet fl-effiċjenza fil-forma ta’ ffrankar fl-ispejjeż, minħabba s-setgħa sinifikanti fis-suq tal-bejgħ tal-partijiet, huwa improbabbli li dawn jiġu trasferiti lill-konsumaturi sa punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Għalhekk, l-akkordju ta’ xiri probabbilment ma jissodisfax il-kriterji tal-Artikolu 53(3).

223.

Partijiet attivi fi swieq ġeografiċi differenti

Eżempju 3

Sitwazzjoni: Sitt bejjiegħa bl-imnut, kull wieħed minnhom ibbażat fi Stat taż-ŻEE differenti, jifformaw grupp tax-xiri biex jixtru flimkien ħafna prodotti bbażati fuq id-dqiq tal-qamħ durum. Il-partijiet huma permessi jixtru prodotti oħra ta’ ditti simili barra mill-kooperazzjoni. Barra minn hekk, ħamsa minnhom joffru wkoll prodotti simili b’tikketti privati. Il-membri tal-grupp tax-xiri għandhom sehem tas-suq kombinat ta’ madwar 22 % fis-suq tax-xiri rilevanti, li jkopri ż-ŻEE kollha. Fis-suq tax-xiri hemm tliet atturi oħra kbar ta’ daqs simili. Kull waħda mill-partijiet tal-grupp tax-xiri għandha sehem tas-suq ta’ bejn 20 % u 30 % fis-swieq tal-bejgħ nazzjonali li huma attivi fihom. L-ebda wieħed minnhom ma hu attiv f’xi Stat taż-ŻEE fejn huwa attiv membru ieħor tal-grupp. Il-partijiet mhumiex entranti potenzjali fis-swieq ta’ xulxin.

Analiżi: Il-grupp tax-xiri jkun jista’ jikkompeti mal-atturi oħra ewlenin eżistenti fis-suq tax-xiri. Is-swieq tal-bejgħ huma ħafna iżgħar (f’termini ta’ dħul u tal-ambitu ġeografiku) mis-suq tax-xiri li jkopri ż-ŻEE kollha u f’dawn is-swieq uħud mill-membri tal-grupp jista’ jkollhom setgħa fis-suq. Anki jekk il-membri tal-grupp tax-xiri għandhom sehem tas-suq kombinat ta’ aktar minn 15 % fis-suq tax-xiri, huwa improbabbli li l-partijiet jikkordinaw l-aġir tagħhom u jkollhom kollużjoni fis-swieq tal-bejgħ għaliex la huma kompetituri attwali u lanqas potenzjali fis-swieq downstream. Għaldaqstant, mhux probabbli li l-grupp tax-xiri jikkawża effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1).

224.

Skambju ta’ informazzjoni

Eżempju 4

Sitwazzjoni: Tliet manifatturi f’kompetizzjoni A, B u C jagħtu r-responsabbiltà lil organizzazzjoni tax-xiri konġunt indipendenti biex tixtri l-prodott Z, li huwa prodott intermedju użat mit-tliet partijiet għall-produzzjoni tagħhom tal-prodott finali X. L-ispejjeż ta’ Z mhumiex fattur ta’ spejjeż sinifikanti għall-produzzjoni ta’ X. L-organizzazzjoni tax-xiri konġunt ma tikkompetix mal-partijiet fis-suq tal-bejgħ għal X. L-informazzjoni kollha meħtieġa għax-xiri (pereżempju l-ispeċifikazzjonijiet tal-kwalità, il-kwantitajiet, id-dati tal-kunsinna, il-prezzijiet massimi tax-xiri) tiġi żvelata biss lill-organizzazzjonijiet tax-xiri konġunt, mhux lill-partijiet l-oħra. L-organizzazzjoni tax-xiri konġunt taqbel dwar il-prezzijiet tax-xiri mal-fornituri. A, B u C għandhom sehem tas-suq kombinat ta’ 30 % fuq kull wieħed mis-swieq tax-xiri u tal-bejgħ. Dawn għandhom sitt kompetituri fis-swieq tax-xiri u l-bejgħ, li tnejn minnhom għandhom sehem tas-suq ta’ 20 %.

Analiżi: Minħabba li m'hemm ebda skambju ta’ informazzjoni dirett bejn il-partijiet, huwa improbabbli li t-trasferiment tal-informazzjoni meħtieġa għax-xiri lill-organizzazzjoni tax-xiri konġunt iwassal għal riżultat kollużiv. Bħala konsegwenza, huwa improbabbli li l-iskambju ta’ informazzjoni jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1).

225.

L-akkordji ta’ kummerċjalizzazzjoni jinvolvu kooperazzjoni bejn kompetituri fil-bejgħ, id-distribuzzjoni jew il-promozzjoni tal-prodotti ta’ sostituzzjoni tagħhom. Dan it-tip ta’ akkordju jista’ jkollu ambitu li jvarja ħafna, skont il-funzjonijiet tal-kummerċjalizzazzjoni li jkunu qed jiġu koperti mill-kooperazzjoni. Fuq naħa waħda tal-ispettru, akkordji ta’ bejgħ konġunt jistgħu jwasslu għal determinazzjoni konġunta tal-aspetti kummerċjali kollha relatati mal-bejgħ tal-prodott, inkluż il-prezz. Mill-banda l-oħra, hemm akkordji iżjed limitati li jindirizzaw biss funzjoni tal-kummerċjalizzazzjoni speċifika waħda, bħad-distribuzzjoni, is-servizz ta’ wara l-bejgħ, jew ir-reklamar.

226.

Kategorija importanti ta’ akkordji iżjed limitati bħal dawn hija l-akkordji ta’ distribuzzjoni. Ir-Regolament għal Eżenzjoni Sħiħa fuq ir-Restrizzjonijiet Vertikali u l-Linji Gwida dwar ir-Restrizzjonijiet Vertikali ġeneralment ikopru l-akkordji ta’ distribuzzjoni sakemm il-partijiet għall-akkordju ikunu kompetituri attwali jew potenzjali. Jekk il-partijiet ikunu kompetituri, l-Eżenzjoni ta’ Kategorija fuq ir-Restrizzjonijiet Vertikali jkopri biss akkordji vertikali mhux reċiproċi bejn il-kompetituri, jekk (a) il-fornitur ikun manifattur u distributur tal-oġġetti, waqt li x-xerrej ikun distributur u mhux intrapriża f’kompetizzjoni fuq il-livell tal-manifattura jew, (b) il-fornitur ikun fornitur ta’ servizzi f’diversi livelli tal-kummerċ, waqt li x-xerrej jipprovdi l-oġġetti jew is-servizzi tiegħu fil-livell tal-bejgħ bl-imnut u ma jipprovdix servizzi f’kompetizzjoni fil-livell tal-kummerċ fejn jixtri s-servizzi kuntrattati (95).

227.

Jekk il-kompetituri jaqblu li jiddistribwixxu l-prodotti ta’ sostituzzjni tagħhom fuq bażi reċiproka (b’mod partikolari jekk jagħmlu dan fi swieq ġeografiċi differenti) hemm il-possibbiltà f’ċerti każijiet li l-akkordji jkollhom bħala l-oġġett jew l-effett tagħhom il-qsim tas-swieq bejn il-partijiet jew li jwasslu għal riżultat kollużiv. L-istess jista’ jgħodd għal akkordji mhux reċiproċi bejn kompetituri. Akkordji reċiproċi u akkordji mhux reċiproċi bejn il-kompetituri għandhom l-ewwel jiġu valutati skont il-prinċipji stabbiliti f’dan il-Kapitolu. Jekk dik il-valutazzjoni twassal għall-konklużjoni li kooperazzjoni bejn kompetituri fil-qasam tad-distribuzzjoni fil-prinċipju tkun aċċettabbli, tkun meħtieġa valutazzjoni oħra biex jiġu eżaminati r-restrizzjonijiet vertikali inklużi f’dawn l-akkordji. Dak it-tieni stadju tal-valutazzjoni għandu jkun ibbażat fuq il-prinċipji stabbiliti fil-Linji Gwida dwar ir-Restrizzjonijiet Vertikali.

228.

Distinzjoni oħra għandha ssir bejn akkordji fejn il-partijiet jaqblu biss dwar kummerċjalizzazzjoni konġunta u akkordji fejn il-kummerċjalizzazzjoni tkun relatata ma’ tip ieħor ta’ kooperazzjoni upstream, bħal produzzjoni konġunta jew xiri konġunt. Meta tkun qed issir l-analiżi tal-akkordji ta’ kummerċjalizzazzjoni li jikkombinaw stadji differenti ta’ kooperazzjoni, huwa neċessarju li jiġi stabbilit iċ-ċentru tal-gravità tal-kooperazzjoni skont il-paragrafi 13 u 14.

229.

Sabiex tiġi evalwata r-relazzjoni kompetittiva bejn il-partijiet, is-suq jew swieq tal-prodott u ġeografiċi rilevanti konċernati direttament mill-kooperazzjoni (jiġifieri s-suq jew swieq li jaqgħu taħthom il-prodotti soġġetti għall-akkordju) għandhom jiġu definiti. Minħabba li akkordju ta’ kummerċjalizzazzjoni f’suq wieħed jista’ jaffettwa wkoll l-aġir kompetittiv tal-partijiet f’suq viċin tiegħu li jkun relatat fil-qrib mas-suq konċernat direttament mill-kooperazzjoni, is-suq viċin – jekk jeżisti –irid jiġi definit ukoll. Is-suq viċin jista’ jkun relatat orizzontalment jew vertikalment mas-suq fejn isseħħ il-kooperazzjoni.

230.

Akkordji ta’ kummerċjalizzazzjoni jistgħu jwasslu għal restrizzjonijiet tal-kompetizzjoni f’diversi modi. L-ewwel mod, li hu l-aktar ovvju, hu billi l-akkordji ta’ kummerċjalizzazzjoni jwasslu għall-iffissar tal-prezzijiet.

231.

It-tieni, akkordji ta’ kummerċjalizzazzjoni jistgħu wkoll jiffaċilitaw l-limitazzjoni tal-produzzjoni, għaliex il-partijiet jistgħu jiddeċiedu l-volum ta’ prodotti li għandu jitpoġġa fis-suq, li għaldaqstant jirrestrinġi l-provvista.

232.

It-tielet, akkordji ta’ kummerċjalizzazzjoni jistgħu jsiru mezz biex il-partijiet jaqsmu s-suq jew jallokaw l-ordnijiet jew il-klijenti, pereżempju f’każijiet fejn l-impjanti tal-produzzjoni tal-partijiet ikunu sitwati fi swieq ġeografiċi differenti jew meta l-akkordji ikunu reċiproċi.

233.

Fl-aħħar, l-akkordji ta’ kummerċjalizzazzjoni jistgħu jwasslu wkoll għal skambju ta’ informazzjoni relatata mal-aspetti fi ħdan jew ’il barra mill-ambitu tal-kooperazzjoni jew għall-komunalità tal-ispejjeż – b’mod partikolari fir-rigward ta’ akkordji li ma jinvolvux iffissar tal-prezzijiet – li jista’ jirriżulta f’riżultat kollużiv.

234.

L-iffissar tal-prezzjiet huwa tħassib ewlieni relatat mal-akkordji ta’ kummerċjalizzazzjoni bejn il-kompetituri. Akkordji limitati għall-bejgħ konġunt ġeneralment ikollhom il-ħsieb li jikkordinaw il-politika tal-ipprezzar tal-manifatturi jew fornituri tas-servizz f’kompetizzjoni. Ftehimiet bħal dawn mhux biss jeliminaw il-kompetizzjoni fil-prezz bejn il-partijiet fuq prodotti ta’ sostituzzjoni iżda jista' wkoll jirrestrinġu l-volum totali tal-prodotti li għandhom jitwasslu mill-partijiet fi ħdan il-qafas ta’ sistema għall-allokazzjoni tal-ordnijiet. Għalhekk dawn l-akkordji probabbilment jirrestrinġu l-kompetizzjoni b’intenzjoni.

235.

Dik il-valutazzjoni ma tinbidilx jekk l-akkordju ma jkunx esklużiv (jiġifieri fejn il-partijiet ikunu ħielsa li jbiegħu individwalment barra mill-akkordju), sakemm ikun jista’ jiġi konkluż li l-akkordju jkun se jwassal għal koordinazzjoni totali tal-prezzijiet li jżommu l-partijiet.

236.

Tħassib ieħor speċifiku dwar il-kompetizzjoni relatat mal-arranġamenti ta’ distribuzzjoni bejn il-partijiet li jkunu attivi fi swieq ġeografikament differenti huwa li dawn jistgħu jkunu strument ta’ qsim tas-suq. Jekk il-partijiet jużaw akkordju ta’ distribuzzjoni reċiproka biex jiddistribwixxu l-prodotti ta’ xulxin sabiex jeliminaw kompetizzjoni attwali jew potenzjali bejniethom billi deliberatament jallokaw is-swieq jew il-klijenti, l-akkordju probabbilment ikollu bħala l-għan tiegħu restrizzjoni tal-kompetizzjoni. Jekk l-akkordju ma jkunx reċiproku, ir-riskju ta’ qsim tas-suq ikun anqas sinifikanti. Madankollu, għandu jiġi valutat jekk l-akkordju mhux reċiproku jikkostitwix il-bażi għal akkordju reċiproku biex jiġi evitat li l-partijiet jidħlu fis-suq ta’ xulxin.

237.

Normalment, akkordju ta’ kummerċjalizzazzjoni x’aktarx ma joħloqx tħassib dwar il-kompetizzjoni jekk ikun meħtieġ oġġettivament li parti waħda jkollha permess tidħol f’suq li ma kinitx tkun tista’ tidħol fih individwalment jew ma’ numru aktar limitat ta’ partijiet minn dawk li jkunu qed jieħdu parti effettivament fil-kooperazzjoni, pereżempju, minħabba l-ispejjeż involuti. Applikazzjoni speċifika ta’ dan il-prinċipju tista’ titqies arranġamenti ta’ konsorzju li jippermetti lill-kumpaniji involuti jipparteċipaw fi proġetti li ma jkunux jistgħu jwettqu individwalment. Minħabba li l-partijiet għall-arranġament ta’ konsorzju ma jkunux allura kompetituri potenzjali għall-implimentazzjoni tal-proġett, ma jkun hemm l-ebda restrizzjoni tal-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1).

238.

Bl-istess mod, mhux l-akkordji ta’ distribuzzjoni reċiproka kollha jkollhom bħala l-għan tagħhom ir-restrizzjoni tal-kompetizzjoni. Skont il-fatti tal-każ konċernat, ċerti akkordji ta’ distribuzzjoni reċiproka jistgħu, madankollu, ikollhom effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Il-kwistjoni prinċipali fil-valutazzjoni ta’ akkordji ta’ dan it-tip tkun jekk l-akkordju konċernat ikunx meħtieġ oġġettivament biex il-partijiet jidħlu fis-suq ta’ xulxin. Jekk dan ikun il-każ, l-akkordju ma joħloqx problemi ta’ kompetizzjoni ta’ natura orizzontali. Madankollu, jekk l-akkordju jnaqqas l-indipendenza fit-teħid ta’ deċiżjonijiet ta’ waħda mill-partijiet fir-rigward tad-dħul fis-suq jew swieq tal-partijiet l-oħra billi jillimita l-inċentivi tagħha biex tagħmel dan, huwa probabbli li jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. L-istess raġunar japplika għal akkordji mhux reċiproċi, fejn ir-riskju ta’ effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni ikun, madankollu, anqas sinifikanti.

239.

Barra minn hekk, akkordju ta’ distribuzzjoni jista’ jkollu effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni jekk ikun fih restrizzjonijiet verikali, bħal restrizzjonijiet fuq bejgħ passiv, żamma tal-prezzijiet tal-bejgħ mill-ġdid, eċċ.

240.

Akkordji ta’ kummerċjalizzazzjoni bejn kompetituri jista’ jkollu effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni biss jekk il-partijiet ikollhom ċertu livell ta’ setgħa fis-suq. Fil-maġġoranza tal-każijiet, huwa improbabbli li setgħa fis-suq teżisti jekk il-partijiet għall-ftehim ikollhom sehem tas-suq kombinat li ma jaqbiżx il-15 %. Fi kwalunkwe każ, jekk is-sehem tas-suq kombinat tal-partijiet ma jaqbiżx il-15 % huwa probabbli li l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3) jiġu ssodisfati.

241.

Jekk is-sehem tas-suq kombinat tal-partijiet ikun akbar minn 15 %, l-akkordju ta’ bejniethom ikun jaqa’ barra mill-protezzjoni fil-paragrafu 240 u għalhekk l-impatt probabbli tal-akkordju ta’ kummerċjalizzazzjoni konġunta fis-suq irid jiġi evalwat.

242.

Akkordju ta’ kummerċjalizzazzjoni konġunta li ma jinvolvix iffissar tal-prezzijiet ukoll probabbli jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni jekk iżid il-komunalità tal-ispejjeż varjabbli tal-partijiet sa livell li probabbli jwassal għal riżultat kollużiv. Dan probabbli jkun il-każ ta’ akkordju ta’ kummerċjalizzazzjoni konġunta jekk qabel l-akkordju il-partijiet ikollhom diġà proporzjon għoli tal-ispejjeż varjabbli tagħhom komuni għaliex iż-żieda addizzjonali (jiġifieri l-ispejjeż tal-kummerċjalizzazzjoni tal-prodott soġġetti għall-akkordji) tista’ tbiddel il-bilanċ lejn riżultat kollużiv. Inkella, jekk iż-żieda tkun kbira, ir-riskju ta’ riżultat kollużiv jista’ jkun għoli anki jekk il-livell inizjali tal-komunalità tal-ispejjeż ikun baxx.

243.

Il-probabbiltà ta’ riżultat kollużiv tiddependi fuq is-setgħa fis-suq tal-partijiet u l-karatteristiċi tas-suq rilevanti. Il-komunalità tal-ispejjeż tista’ żżid ir-riskju ta’ riżultat kollużiv biss jekk il-partijiet ikollhom setgħa fis-suq u jekk l-ispejjeż tal-kummerċjalizzazzjoni jikkostitwixxu proporzjon kbir tal-ispejjeż varjabbli relatati mal-prodotti konċernati. Dan, pereżempju, ma jkunx il-każ għal prodotti omoġenji li l-ogħla fattur tal-ispejjeż tagħhom tkun il-produzzjoni. Madankollu, il-komunalità tal-ispejjeż iżżid ir-riskju ta’ riżultat kollużiv jekk l-akkordju ta’ kummerċjalizzazzjoni jikkonċerna prodotti li jinvolvu kummerċjalizzazzjoni għolja, pereżempju spejjeż tad-distribuzzjoni jew tal-kummerċjalizzazzjoni għolja. Bħala konsegwenza, akkordji ta’ reklamar konġunt jew ta’ promozzjoni konġunta jistgħu wkoll iwasslu għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni jekk dawk l-ispejjeż jikkostitwixxu fattur sinifikanti tal-ispejjeż.

244.

Il-kummerċjalizzazzjoni konġunta ġeneralment tinvolvi l-iskambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva, b’mod partikolari dwar l-istrateġija tal-kummerċjalizzazzjoni u l-ipprezzar. Fil-maġġoranza tal-akkordji ta’ kummerċjalizzazzjoni, ċertu livell ta’ skambju ta’ informazzjoni ikun meħtieġ għall-implimentazzjoni tal-akkordju. Għalhekk ikun meħtieġ li jiġi verifikat jekk l-iskambju ta’ informazzjoni jistax iwassal għal riżultat kollużiv fir-rigward tal-attivitajiet tal-partijiet fi ħdan jew ’il barra mill-kooperazzjoni. Kwalunkwe effetti negattivi li jirriżultaw mill-iskambju ta’ informazzjoni m’għandhomx jiġu evalwati separatament iżda fid-dawl tal-effetti totali tal-akkordju.

245.

Pereżempju, fejn il-partijiet għall-akkordju ta’ reklamar konġunt jiskambjaw informazzjoni dwar l-ipprezzar, dan jista’ jwassal għal riżultat kollużiv fir-rigward tal-bejgħ ta’ prodotti li jiġu reklamati flimkien. Fi kwalunkwe każ, l-iskambju ta’ din l-informazzjoni fil-kuntest ta’ akkordju ta’ reklamar konġunt imur lil hinn minn dak li jkun meħtieġ għall-implimentazzjoni ta’ dan l-akkordju. L-effetti restrittivi probabbli fuq il-kompetizzjoni tal-iskambju ta’ informazzjoni fil-kuntest tal-akkordji ta’ kummerċjalizzazzjoni jiddependu fuq il-karatteristiċi tas-suq u d-dejta maqsuma, u għandhom jiġu valutati fid-dawl tal-gwida mogħtija fil-Kapitolu 2.

246.

Akkordji ta’ kummerċjalizzazzjoni jistgħu jwasslu għal kisbiet sinifikanti fl-effiċjenza. It-tipi ta’ effiċjenza li għandhom jiġu kkunsidrati fil-valutazzjoni ta’ jekk akkordju ta’ kummerċjalizzazzjoni jissodisfax il-kriterji tal-Artikolu 53(3) jiddependu fuq it-tip ta’ attività u l-partijiet għall-kooperazzjoni. L-iffissar tal-prezzijiet ġeneralment ma jistax jiġi ġustifikat, sakemm ma jkunx indispensabbli għall-integrazzjoni ta’ funzjonijiet oħra tal-kummerċjalizzazzjoni, u din l-integrazzjoni għandha tiġġenera effiċjenza sostanzjali. Id-distribuzzjoni konġunta tista’ tiġġenera effiċjenza sinifikanti, li tirriżulta mill-ekonomiji ta’ skala jew l-ambitu, speċjalment għal produtturi iżgħar.

247.

Barra minn hekk, il-kisbiet fl-effiċjenzi ma jridux ikunu ffrankar li jirriżulta biss mill-eliminazzjoni tal-ispejjeż li jkunu parti inerenti tal-kompetizzjoni, iżda għandhom jirriżultaw mill-integrazzjoni ta’ attivitajiet ekonomiċi. Tnaqqis fl-ispejjeż tat-trasport li jkun riżultat biss tal-allokazzjoni tal-klijenti mingħajr kwalunkwe integrazzjoni tas-sistema loġistika għalhekk ma jistax jitqies bħala kisba fl-effiċjenza skont it-tifsira tal-Artikolu 53(3).

248.

Il-kisbiet fl-effiċjenza għandhom jintwerew mill-partijiet għall-akkordju. Element importanti f’dan ir-rigward ikun il-kontribuzzjoni mill-partijiet ta’ kapital, teknoloġija, jew assi oħra sinifikanti. L-iffrankar tal-ispejjeż permezz tat-tnaqqis tad-duplikazzjoni tar-riżorsi u l-faċilitajiet jista’ jiġi aċċettat ukoll. Madankollu, jekk il-kummerċjalizzazzjoni konġunta ma tirrappreżentax iżjed minn aġenzija tal-bejgħ mingħajr kwalunkwe investiment, huwa probabbli li tkun konsorzju moħbi u għaldaqstant huwa improbabbli li tissodisfa l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53 (3).

249.

Restrizzjonijiet li jmorru lil hinn minn dak meħtieġ għall-kisba taż-żidiet fl-effiċjenza ġenerati minn akkordju ta’ kummerċjalizzazzjoni ma jissodisfawx il-kriterji tal-Artikolu 53(3). Il-kwistjoni ta’ indispensabbiltà hija speċjalment importanti għal dawk l-akkordji li jinvolvu ffissar tal-prezzijiet jew allokazzjoni tas-suq, li jistgħu jitqiesu indispensabbli biss f’każijiet eċċezzjonali.

250.

Iż-żidiet fl-effiċjenza li jinkisbu permezz ta’ restrizzjonijiet indispensabbli jridu jiġu trasferiti lill-konsumaturi sa punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni kkawżati mill-akkordju ta’ kummerċjalizzazzjoni. Dan jista’ jseħħ fil-forma ta’ prezzijiet aktar baxxi jew kwalità jew varjetà aħjar tal-prodotti. Aktar ma tkun għolja s-setgħa fis-suq tal-partijiet, madankollu, anqas huwa probabbli li l-kisbiet fl-effiċjenza jiġu trasferiti lill-konsumaturi sa punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Fil-każ li l-partijiet ikollhom sehem tas-suq kombinat ta’ inqas minn 15 %, huwa probabbli li kwalunkwe kisbiet li jidhru fl-effiċjenza ġġenerati mill-akkordju jiġu trasferiti f’mod suffiċjenti lill-konsumatur.

251.

Il-kriterji tal-Artikolu 53(3) ma jistgħux jiġu sodisfatti jekk il-partijiet jingħataw il-possibbiltà li jeliminaw il-kompetizzjoni fir-rigward ta’ parti sostanzjali tal-prodotti konċernati. Dan għandu jiġi analizzat fis-suq rilevanti li jaqgħu taħtu l-prodotti soġġetti għall-kooperazzjoni u fis-swieq possibbli ta’ spill-over.

252.

Kummerċjalizzazzjoni konġunta meħtieġa għad-dħul f’suq

Eżempju 1

Sitwazzjoni: Erba’ kumpaniji li jipprovdu servizzi ta’ londri f’belt kbira viċin il-fruntiera ta’ Stat Membru ieħor taż-ŻEE, kull wieħed b’sehem ta’ 3 % tas-suq totali tal-londri f’dik il-belt, jaqblu li joħolqu diviżjoni għal marketing konġunt għall-bejgħ tas-servizz tal-londri lill-klijenti istituzzjonali (jiġifieri, lukandi, sptarijiet, uffiċċji), waqt li jżommu l-indipendenza u l-libertà tagħhom li jikkompetu għal klijenti lokali individwali. Minħabba s-settur ġdid tad-domanda (il-klijenti istituzzjonali) jiżviluppaw isem ta’ ditta komuni, prezzijiet komuni u termini standard komuni inkluż, inter alia, żmien massimu ta’ 24 siegħa għall-kunsinna u l-iskedar għall-kunsinna. Dawn jistabbilixxu ċentru tat-telefonati komuni fejn il-klijenti istituzzjonali jistgħu jitolbu s-servizz ta’ ġbir u/jew kunsinna tagħhom. Dawn jimpjegaw receptionist (għaċ-ċentru tat-telefonati) u diversi sewwieqa. Jinvestu wkoll f’vannijiet tal-kunsinna, u fil-promozzjoni tad-ditta, biex iżidu l-viżibbiltà tagħhom. L-akkordju ma jnaqqasx kompletament l-ispejjeż tal-infrastruttura individwali tagħhom (minħabba li dawn iżommu l-bini tagħhom u jibqgħu jikkompetu ma’ xulxin għall-klijenti lokali individwali), iżda jżid l-ekonomiji ta’ skala tagħhom u jippermettilhom joffru servizz aktar komprensiv lil tipi oħra ta’ klijenti, li jinvolvi sigħat itwal ta’ ftuħ u kunsinna b’kopertura ġeografika aktar estensiva. Sabiex tiġi żgurata l-vijabbiltà tal-proġett, huwa indispensabbli li l-erba’ li huma jidħlu fl-akkordju. Is-suq huwa frammentat ħafna, bl-edba kompetitur individwali ma jkollu sehem tas-suq li jaqbeż il-15 %.

Analiżi: Għalkemm is-sehem tas-suq konġunt tal-partijiet huwa taħt il-15 %, il-fatt li l-akkordju jinvolvi ffissar tal-prezzijiet ifisser li jista’ japplika l-Artikolu 53(1). Madankollu, il-partijiet ma kienux ikunu f’pożizzjoni li jidħlu fis-suq tal-provvista ta’ servizzi ta’ londri lil klijenti istituzzjonali, kemm individwalment kemm f’kooperazzjoni ma’ numru iżgħar ta’ partijiet mill-erbgħa li attwalment qed jieħdu parti fl-akkordju. Għaldaqstant, l-akkordju ma joħloqx tħassib dwar il-kompetizzjoni, irrispettivament mir-restrizzjoni fuq l-iffissar tal-prezzijiet, li f’dan il-każ tista’ titqies bħala indispensabbli għall-promozzjoni tad-ditta komuni u s-suċċess tal-proġett.

253.

Akkordju ta’ kummerċjalizzazzjoni minn iżjed partijiet minn dawk meħtieġa għad-dħul f’suq

Eżempju 2

Sitwazzjoni: L-istess fatti bħal fl-Eżempju 1, paragrafu 252, japplikaw b'differenza waħda ewlenija sabiex tiġi żgurata l-vijabbiltà tal-proġett, l-akkordju seta’ ġie implimentat minn tlieta biss mill-partijiet (minflok l-erbgħa li fil-fatt qed jieħdu sehem fil-kooperazzjoni).

Analiżi: Għalkemm is-sehem tas-suq konġunt tal-partijiet huwa taħt il-15 %, il-fatt li l-akkordju jinvolvi l-iffissar tal-prezzijiet u seta’ jitwettaq minn anqas mill-erba’ partijiet ifisser li japplika l-Artikolu 53(1). L-akkordju għalhekk għandu jiġi valutat skont l-Artikolu 53(3). L-akkordju jwassal għal kisbiet fl-effiċjenza għaliex il-partijiet issa jistgħu joffru servizzi mtejba lil kategorija ġdida ta’ klijenti fuq skala ikbar (li kieku ma kienux ikunu jistgħu jipprovduhom individwalment). Fid-dawl tas-sehem tas-suq kombinat tal-partijiet ta’ anqas minn 15 %, huwa probabbli li jgħaddu f’mod suffiċjenti kwalunkwe kisbiet fl-effiċjenza lill-konsumaturi. Huwa meħtieġ ukoll li jiġi kkunsidrat jekk ir-restrizzjonijiet imposti mill-akkordju humiex indispensabbli għall-kisba tal-effiċjenzai u jekk l-akkordju jeliminax il-kompetizzjoni. Peress li l-għan tal-akkordju huwa li jipprovdi servizz aktar komprensiv (inkluża l-kunsinna, li ma kinitx offruta qabel) lil kategorija addizzjonali ta’ klijenti, taħt ditta waħda b’termini standard komuni, l-iffissar tal-prezzijiet jista’ jitqies indispensabbli għall-promozzjoni tad-ditta komuni u, bħala konsegwenza, is-suċċess tal-proġett u l-effiċjenza li tirriżulta. Barra minn hekk, meta wieħed iqis il-frammentazzjoni tas-suq, l-akkordju m’għandux jelimina l-kompetizzjoni. Il-fatt li hemm erba’ partijiet għall-akkordju (minflok it-tlieta li kienu jkunu strettament meħtieġa) jippermetti għal żieda fil-kapaċità u jikkontribwixxi simultanjament biex tiġi ssodisfata d-domanda ta’ diversi klijenti istituzzjonali b’konformità mat-termini standard (jiġifieri l-issodisfar tat-termini ta’ żmien massimu għall-kunsinna). Għaldaqstant, il-kisbiet fl-effiċjenza probabbli jissuperaw l-effetti restrittivi li jirriżultaw mit-tnaqqis tal-kompetizzjoni bejn il-partijiet u l-akkordju probabbli jissodisfa l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53 (3).

254.

Pjattaforma konġunta fuq l-internet

Eżempju 3

Sitwazzjoni: Numru ta’ ħwienet speċjalizzati żgħar mifruxa madwar Stat taż-ŻEE jabbonaw ruħhom ma’ pjattaforma elettronika bbażata fuq l-Internet għall-promozzjoni, il-bejgħ u l-kunsinna ta’ qfief tal-frott bħala rigal. Hemm numru ta’ pjattaformi bbażati fuq l-Internet f’kompetizzjoni. Permezz ta’ miżata fix-xahar, dawn jaqsmu l-ispejjeż tal-operat tal-pjattaforma u jinvestu flimkien fil-promozzjoni tad-ditta. Permezz tal-paġna fuq l-Internet, fejn tiġi offruta firxa wiesgħa ta’ tipi differenti ta’ qfief bħala rigal, il-klijenti jordnaw it-tip ta’ qoffa bħala rigal li jixtiequ li titwassal, u jħallsu għaliha. L-ordni mbagħad tiġi allokata lill-eqreb ħanut speċjalizzat tal-indirizz tal-kunsinna. Il-ħanut individwalment iħallas l-ispejjeż tal-preparazzjoni tal-baskett bħala rigal u l-kunsinna tiegħu lill-klijent. Dan jieħu 90 % tal-prezz finali, li jiġi stabbilit mill-pjattaforma bbażata fuq l-Internet u japplika b’mod uniformi għall-ħwienet speċjalizzati kollha li qed jipparteċipaw, waqt li l-10 % jiġu użati għall-promozzjoni komuni u l-ispejjeż tal-operat tal-pjattaforma bbażata fuq l-Internet. Minbarra l-ħlas ta’ miżata fix-xahar, ma hemm l-ebda restrizzjonijiet oħra għall-ħwienet speċjalizzati biex jidħlu fil-pjattaforma, mat-territorju nazzjonali kollu. Barra minn hekk, il-ħwienet speċjalizzati li għandhom il-websajt ta’ Kumpanija tagħhom stess jistgħu wkoll (u f’xi każijiet jagħmlu dan) jbigħu qfief tal-frott bħala rigal fuq l-internet f’isimhom u għalhekk xorta jistgħu jikkompetu bejniethom ’il barra mill-kooperazzjoni. Klijenti li jixtru mill-pjattaforma bbażata fuq l-Internet huma ggarantiti kunsinna fl-istess ġurnata tal-qfief tal-frott u jistgħu jagħżlu wkoll ħin tal-kunsinna konvenjenti għalihom.

Analiżi: Għalkemm l-akkordju huwa ta’ tip limitat, minħabba li dan ikopri biss il-bejgħ konġunt ta’ tip partikolari ta’ prodott permezz ta’ kanal tal-kummerċjalizzazzjoni speċifiku (pjattaforma bbażata fuq l-Internet) peress li jinvolvi l-iffissar tal-prezzijiet, dan probabbli jirrestrinġi l-kompetizzjoni intenzjonalment skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). L-akkordju għalhekk għandu jiġi valutat skont l-Artikolu 53(3). L-akkordju joħloq kisbiet fl-effiċjenza bħal għażla aħjar u servizz ta’ kwalità ogħla u t-tnaqqis tal-ispejjeż tat-tiftix, li jibbenefikaw lill-konsumaturi u probabbli jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni li jikkawża l-akkordju. Minħabba li l-ħwienet speċjalizzati li jieħdu parti fil-kooperazzjoni xorta jistgħu joperaw individwalment u jikkompetu ma’ xulxin, kemm permezz tal-ħwienet tagħhom kif ukoll l-internet, ir-restrizzjoni tal-iffissar tal-prezzijiet għandha titqies indispensabbli għall-promozzjoni tal-prodott (minħabba li meta l-konsumaturi jixtru permezz tal-pjattaforma bbażata fuq l-Internet ma jkunux jafu minn fejn ikunu qed jixtru l-qoffa tar-rigal u ma jkunux iridu jiffaċċjaw numru kbir ta’ prezzijiet differenti) u l-kisbiet fl-effiċjenza li jsegwu. Fin-nuqqas ta’ restrizzjonijiet oħra, l-akkordju jissodisfa l-kriterji tal-Artikolu 53 (3). Barra minn hekk, minħabba li jeżistu pjattaformi bbażati fuq l-Internet oħra f'kompetizzjoni u l-partijiet ikomplu jikkompetu ma’ xulxin, permezz tal-ħwienet tagħhom jew fuq l-internet, il-kompetizzjoni ma tiġix eliminata.

255.

Impriża konġunta ta’ bejgħ

Eżempju 4

Sitwazzjoni: Il-Kumpaniji A u B, li jinsabu f’żewġ pajjiżi differenti taż-ŻEE, jipproduċu tajers tar-roti tar-roti. Dawn għandhom sehem tas-suq kombinat ta’ 14 % fis-suq taż-ŻEE għat-tajers tar-roti. Dawn jiddeċiedu li jistabbilixxu impriża konġunta ta’ bejgħ (mingħajr funzjoni sħiħa) għall-kummerċjalizzazzjoni tat-tajers lill-produtturi tar-roti u jaqblu li jbiegħu l-produzzjoni kollha tagħhom permezz tal-impriża konġunta. L-infrastruttura tal-produzzjoni u t-trasport tibqa’ separata f’kull parti. Il-partijiet jgħidu li għamlu kisbiet fl-effiċjenza sinifikanti permezz tal-akkordju. Dawn il-kisbiet ikunu relatati l-aktar ma’ żieda fl-ekonomiji ta’ skala, la jkunu kapaċi jissodisfaw id-domandi tal-klijenti eżistenti u potenzjali tagħhom u jikkompetu aħjar mat-tajers importati fabbrikati f’pajjiżi terzi. L-impriża konġunta tinnegozja l-prezzijiet u talloka l-ordnijiet lill-eqreb impjant tal-produzzjoni, sabiex jiġu mqassma sew l-ispejjeż tat-trasport meta jkun hemm kunsinna lill-klijent.

Analiżi: Għalkemm is-sehem tas-suq kombinat tal-partijiet huwa inqas minn 15 %, l-akkordju jaqa’ taħt l-Artikolu 53(1). Dan jirrestrinġi l-kompetizzjoni intenzjonata għaliex jinvolvi l-allokazzjoni tal-klijenti u l-iffissar tal-prezzijiet permezz tal-impriża konġunta. L-effiċjenza mħabbra miksuba mill-akkordju ma tirriżultax mill-integrazzjoni tal-attivitajiet ekonomiċi jew mill-investiment komuni. L-impriża konġunta jkollha ambitu limitat ħafna u sservi biss ta’ konnessjoni għall-allokazzjoni tal-ordnijiet lill-impjanti tal-produzzjoni. Għalhekk huwa improbabbli li kwalunkwe kisba fl-effiċjenza tiġi trasferita lill-konsumaturi sa punt li tissupera l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni li jirriżulta mill-akkordju. Għaldaqstant, il-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3) ma jiġux issodisfati.

256.

Klawżola kontra l-użurpazzjoni fi akkordju dwar l-akkwist tas-servizzi

Eżempju 5

Sitwazzjoni: Kumpaniji A u B it-tnejn huma fornituri f’kompetizzjoni ta’ servizzi tat-tindif għal bini kummerċjali. It-tnejn għandhom sehem tas-suq ta’ 15 %. Hemm ħafna kompetituri oħra b’sehem tas-suq ta’ bejn 10 u 15 %. Kumpanija A ħa d-deċiżjoni (unilaterali) li jiffoka biss fuq klijenti kbar fil-ġejjieni għaliex sab li l-provvista ta’ servizzi lil klijenti kbar u żgħar teħtieġ organizzazzjoni tax-xogħol pjuttost differenti. Bħala konsegwenza, Kumpanija A ddeċidiet li ma tidħolx iżjed f’kuntratt ma’ klijenti żgħar ġodda. Barra minn hekk, Kumpanija A u B jidħlu f'akkordju ta’ akkwist ta’ servizzi fejn Kumpanija B tipprovdi direttament servizzi ta’ tindif lill-klijenti żgħar eżistenti ta’ Kumpanija A (li jirrapreżentaw 1/3 tal-bażi ta’ klijenti tagħha). Fl-istess ħin, Kumpanija A hija ħerqana li ma titlifx ir-relazzjoni ma’ dawk il-klijenti żgħar. Għaldaqstant, Kumpanija A għandha tkompli żżomm ir-relazzjonijiet kuntrattwali mal-klijenti żgħar iżda l-provvista diretta tas-servizzi tat-tindif titwettaq minn Kumpanija B. Sabiex jiġi implimentat l-akkordju ta’ akkwist ta’ servizzi, Kumpanija A jkollha tipprovdi lil Kumpanija B bl-identitajiet tal-klijenti żgħar ta’ Kumpanija A li huma soġġetti għall-akkordju. Minħabba li Kumpanija A tibża’ li Kumpanija B tipprova tisraq dawn il-klijenti billi toffrilhom servizzi diretti irħas (u b’hekk taqbeż lil Kumpanija A), Kumpanija A qed tinsisti li l-akkordju ta’ akkwist ta’ servizzi jkun fih “klawżola kontra l-użurpazzjoni “. Skont din il-klawżola, Kumpanija B ma tistax tikkuntattja lill-klijenti ż-żgħar li jaqgħu taħt l-akkordju ta’ akkwist ta’ servizzi bil-għan li jipprovdilhom servizzi diretti. Barra minn hekk, Kumpaniji A u B jaqblu li Kumpanija B ma tistax anqas tipprovdi servizzi diretti lill dawn il-klijenti jekk dawn jikkuntattjaw Kumpanija B. Mingħajr il-”klawżola kontra l-użurpazzjoni” Kumpanija A ma tidħolx fi akkordju ta’ akkwist ta’ servizzi ma’ Kumpanija B jew kwalunkwe kumpanija oħra.

Analiżi: L-akkordju ta’ akkwist ta’ servizzi jneħħi lil Kumpanija B minn fornitur indipendenti ta’ servizzi ta’ tindif għall-klijenti żgħar ta’ Kumpanija A għaliex dawn ma jkunux jistgħu aktar jidħlu f’relazzjoni kuntrattwali diretta ma’ Kumpanija B. Madankollu, dawn il-klijenti jirrapreżentaw 1/3 biss tal-bażi tal-klijenti ta’ Kumpanija A, jiġifieri, 5 % tas-suq. Dawn xorta jistgħu jmorru għand il-kompetituri ta’ Kumpaniji A u B, li jirrapreżentaw 70% tas-suq. Għaldaqstant, l-akkordju ta’ akkwist ta’ servizzi ma jippermettix lil Kumpanija A tgħolli f’mod profittabbli l-prezzijiet li jżomm lill-klijenti soġġetti għall-akkordju ta’ akkwist ta’ servizzi. Barra minn hekk, huwa improbabbli li l-akkordju ta’ akkwist ta’ servizzi jwassal għal riżultat kollużiv għaliex Kumpaniji A u B għandhom biss sehem tas-suq kombinat ta’ 30% u għandhom ħafna kompetituri li għandhom ishma tas-suq simili għall-ishma tas-suq individwali ta’ Kumpaniji A u B. Barra minn hekk, il-fatt li l-provvista ta’ servizzi lill-klijenti kbar u żgħar huwa pjuttost differenti jnaqqas ir-riskju ta’ effetti ta’ spill-over mill-akkordju ta’ akkwist ta’ servizzi għall-aġir ta’ Kumpaniji A u B meta jikkompetu għal klijenti kbar. Bħala konsegwenza, huwa improbabbli li l-akkordju ta’ akkwist iwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53 (1).

257.

Akkordji ta’ standardizzazzjoni għandhom bħala l-għan primarju tagħhom id-definizzjoni tar-rekwiżiti tekniċi jew ta’ kwalità li magħhom għandhom jikkonformaw prodotti attwali jew futuri, il-proċessi, is-servizzi jew il-metodi ta’ produzzjoni (96). Akkordji ta’ standardizzazzjoni jistgħu jkopru diversi suġġetti, bħall-istandardizzazzjoni ta’ livelli jew daqsijiet differenti ta’ prodott partikolari jew l-ispeċifikazzjonijiet tekniċi fis-swieq tal-prodotti jew tas-servizzi fejn il-kompatibbiltà u l-interoperabbiltà ma’ prodotti jew sistemi oħra huma essenzjali. It-termini ta’ aċċess għal marka tal-kwalità partikolari jew għall-approvazzjoni minn korp regolatorju wkoll jistgħu jitqiesu wkoll bħala standard. Akkordji li jistabbilixxu standards għall-prestazzjoni ambjentali ta’ prodotti jew proċessi tal-produzzjoni huma koperti wkoll minn dan il-Kapitolu.

258.

It-tħejjija u l-produzzjoni ta’ standards tekniċi bħala parti mill-eżekuzzjoni tas-setgħat pubbliċi mhumiex koperti minn dawn il-linji gwida (97). Il-korpi tal-istandardizzazzjoni Ewropej rikonoxxuti skont l-Att imsemmi fil-punt 1 tal-parti XIX tal-Anness IIB tal-Ftehim taż-ŻEE (id-Direttiva 98/34/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-22 ta' Ġunju 1998 (98) li tistabbilixxi proċedura għall-għoti ta’ informazzjoni fil-qasam ta’ l-istandards u tar-Regolamenti Tekniċi u għal regolamenti dwar servizzi tas-Soċjetà tal-Informazzjoni huma soġġetti għal-liġi tal-kompetizzjoni safejn dawn jistgħu jitqiesu bħala intrapriża jew assoċjazzjoni ta’ intrapriżi skont it-tifsira tal-Artikoli 53 u 54 (99). L-istandards relatati mal-provvista ta’ servizzi professjonali, bħar-regoli tad-dħul fi professjoni liberali, mhumiex koperti minn dawn il-linji gwida.

259.

F’ċerti industriji l-kumpaniji jużaw termini standard u kundizzjonijiet ta’ bejgħ jew xiri elaborati minn assoċjazzjoni tal-kummerċ jew direttament mill-kumpaniji f’kompetizzjoni (“termini standard”) (100). Termini standard bħal dawn huma koperti wkoll minn dawn il-linji gwida sal-punt li jistabbilixxu kundizzjonijiet standard tal-bejgħ jew tax-xiri ta’ oġġetti jew servizzi bejn il-kompetituri u l-konsumaturi (u mhux il-kundizzjonijiet tal-bejgħ jew tax-xiri bejn il-kompetituri) għal prodotti ta’ sostituzzjoni. Meta dawn it-termini standard jintużaw b’mod estensiv fi ħdan industrija, il-kundizzjonijiet tax-xiri jew tal-bejgħ użati fl-industrija jistgħu jiġu de facto allinjati (101). Eżempji ta’ industriji li fihom it-termini standard għandhom rwol importanti huma s-settur bankarju (pereżempju t-termini tal-kontijiet bankarji) u dak tal-assigurazzjoni.

260.

Termini u kondizzjonijiet standard elaborati individwalment minn kumpanija għall-użu tagħha stess meta tagħmel kuntratti mal-fornituri jew mal-klijenti tagħha mhumiex akkordji orizzontali u għalhekk mhumiex koperti minn dawn il-linji gwida.

261.

Akkordji ta’ standardizzazzjoni jistgħu jipproduċu l-effetti tagħhom fuq erba’ swieq possibbli, li għandhom jiġu definiti skont l-Avviż dwar id-Definizzjoni tas-Suq. L-ewwel nett, it-twaqqif tal-istandards jista’ jkollu impatti fuq is-suq jew swieq tal-prodotti jew tas-servizzi li l-istandard(s) jirrelata(w) għalih(om). It-tieni, fejn it-twaqqif ta’ standards jinvolvi l-għażla ta’ teknoloġija u fejn id-drittijiet tal-proprjetà intellettwali jiġu kummerċjati separatament mill-prodotti li jirrelataw għalihom, l-istandard jista’ jkollu effetti fuq is-suq tat-teknoloġija rilevanti ukoll (102). It-tielet, is-suq għat-twaqqif tal-istandards jista’ jiġi affettwat jekk jeżistu korpi jew akkordji differenti għat-twaqqif tal-istandards. Ir-raba’, fejn rilevanti, suq distint għall-ittestjar u ċ-ċertifikazzjoni jista’ jiġi affettwat mill-iffissar tal-istandards.

262.

Fir-rigward ta’ termini standard, l-effetti, in ġenerali, jinħassu fuq is-suq downstream fejn il-kumpaniji li jkunu qed jużaw it-termini standard jikkompetu permezz tal-bejgħ tal-prodott tagħhom lill-klijenti.

263.

Akkordji ta’ standardizzazzjoni s-soltu jipproduċu effetti ekonomiċi pożittivi (103), pereżempju billi jippromwovu interpenetrazzjoni ekonomika fis-suq intern u jinkoraġġixxu l-iżvilupp ta’ prodotti jew swieq ġodda u mtejba u kundizzjonijiet tal-provvista mtejba. Għalhekk, l-istandards normalment iżidu l-kompetizzjoni u jbaxxu l-produzzjoni u l-ispejjeż tal-bejgħ, li huma ta’ benefiċċju lill-ekonomiji b’mod ġenerali. L-istandards jistgħu jżommu u jtejbu l-kwalità, jipprovdu informazzjoni u jiżguraw l-interoperabbiltà u kompatibilità (u b’hekk iżidu l-valur għall-konsumaturi).

264.

It-twaqqif tal-istandards jista’, madankollu, f'ċirkustanzi speċifiċi, iwassal ukoll għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni billi jirrestrinġi potenzjalment il-kompetizzjoni fuq il-prezzijiet u jillimita jew jikkontrolla l-produzzjoni, is-swieq, l-innovazzjoni jew l-iżvilupp tekniku. Dan jista’ jseħħ permezz ta’ tlett kanali ewlenin, primarjament it-tnaqqis fil-kompetizzjoni fuq il-prezzijiet, esklużjoni ta’ teknoloġiji innovattivi u esklużjoni ta’, jew diskriminazzjoni kontra ċerti kumpaniji permezz tal-prevenzjoni ta’ aċċess effettiv għall-istandard.

265.

L-ewwel nett, jekk il-kumpaniji jinvolvu ruħhom f'diskussjonijiet antikompetittivi fil-kuntest tat-twaqqif tal-istandards, dan jista' jnaqqas jew jelimina kompetizzjoni fil-prezzijiet fis-swieq ikkonċernati, u b’hekk jiffaċilita riżultat kollużiv fis-suq (104).

266.

It-tieni, standards li jistabbilixxu speċifikazzjonijiet dettaljati għal prodott jew servizz jistgħu b’hekk jillimitaw l-iżvilupp tekniku u l-innovazzjoni. Waqt li standard ikun qed jiġi żviluppat, teknoloġiji alternattivi jistgħu jikkompetu għall-inklużjoni fl-istandard. Malli tintgħażel teknoloġija waħda u l-istandard jiġi stabbilit, it-teknoloġiji u l-kumpaniji f’kompetizzjoni jistgħu jiffaċċjaw ostaklu għad-dħul u jiġu potenzjalment esklużi mis-suq. Barra minn hekk, standards li jeħtieġu li tintuża esklużivament teknoloġija partikolari għal standard jew li jipprevjenu l-iżvilupp ta' teknoloġiji oħra billi jobbligaw lill-membri tal-organizzazzjoni li tistabbilixi l-istandards jużaw esklużivament standard partikolari, jistgħu jwasslu għall-istess effett. Ir-riskju ta’ limitazzjoni ta’ innovazzjoni jiżdied jekk kumpanija waħda jew aktar jiġu esklużi mingħajr ġustifikazzjoni mill-proċess għat-twaqqif tal-istandards.

267.

Fil-kuntest tal-istandards li jinvolvu d-drittijiet tal-proprjetà intellettwali (intellectual property rights, “PR”) (105), tliet gruppi ewlenin ta’ kumpaniji b’interessi differenti fit-twaqqif tal-istandards jistgħu jiġu osservati b’mod astratt (106). L-ewwel, hemm kumpaniji li jinsabu upstream biss jiżvilppaw u jikkummerċjalizzaw teknoloġiji waħedhom. L-uniku sors ta’ dħul tagħhom huwa d-dħul mil-liċenzjar u l-inċentiva tagħhom hi li jżidu r-royalties tagħhom. It-tieni, hemm kumpaniji li jinsabu biss downstream li jimmanifatturaw prodotti jew joffru servizzi biss abbażi tat-teknoloġiji żviluppati minn oħrajn u ma jkollhomx IPR rilevanti. Ir-royalties jirrappreżentaw spiża għalihom, u mhux sors ta’ dħul, u l-inċentiva tagħhom hija li jnaqqsu r-royalties. Fl-aħħar, hemm kumpaniji integrati vertikalment li jiżviluppaw it-teknoloġija kif ukoll ibiegħu l-prodotti. Għandhom inċentivi mħallta. Minn banda, dawn jistgħu jieħdu d-dħul mil-liċenzjar tagħhom mill-IPR tagħhom. Mill-banda l-oħra, jista’ jkun li jkollhom iħallsu royalties lil kumpaniji oħra li jkunu detenturi tal-IPR essenzjali għall-istandard. Għalhekk dawn jistgħu jagħmlu liċenzjar inkroċjat tal-IPR essenzjali tagħhom bħala skambju jew l-IPR essenzjali miżmum minn kumpaniji oħra.

268.

It-tielet, l-istandardizzazzjoni tista’ twassal għal riżultati antikompetittivi billi tipprevjeni ċerti kumpaniji milli jiksbu aċċess effettiv għar-riżultati tal-proċess għat-twaqqif tal-istandards (jiġifieri l-ispeċifikazzjoni u/jew l-IPR essenzjali għall-implimentazzjoni tal-istandard). Jekk kumpanija jew tiġi prevjenuta kompletament milli tikseb aċċess għar-riżultat tal-istandard, jew tingħata aċċess biss fuq termini ta’ projbizzjoni jew diskriminatorji, hemm riskju ta’ effett antikompetittiv. Sistema fejn IPR potenzjalment rilevanti tiġi żvelata bil-quddiem tista’ żżid il-probabbiltà li jingħata aċċess effettiv għall-istandard ladarba tippermetti li l-parteċipanti jidentifikaw liema teknoloġiji huma koperti mill-IPR u liema mhumiex. Dan jippermetti li l-parteċipanti jqisu kemm l-effett potenzjali fuq il-prezz finali tar-riżultat tal-istandard (preżempju huwa probabbli li l-għażla ta’ teknoloġija mingħajr IPR ikollha effett pożittiv fuq il-prezz finali) kif ukoll jivverifika mad-detentur tal-IPR jekk ikunux lesti li jilliċenzjaw jekk it-teknoloġija tagħhom tiġi inkluża fl-istandard.

269.

Il-liġijiet dwar il-proprjetà intellettwali u l-liġijiet dwar il-kompetizzjoni għandhom l-istess għanijiet (107) tal-promozzjoni tal-innovazzjoni u t-titjib fil-benessri tal-konsumatur. L-IPR jippromwovu kompetizzjoni dinamika billi jinkoraġġixxu intrapriżi sabiex jinvestu fl-iżvilupp ta’ prodotti u proċessi ġodda u mtejba. IPR huma għalhekk ġeneralment prokompetittivi. Madankollu, permezz tal-IPR tiegħu, parteċipant li jqis l-IPR bħala essenzjali għall-implimentazzjoni ta’ standard jista’, fil-kuntest speċifiku tat-twaqqif tal-istandards, jakkwista wkoll kontroll fuq l-użu tal-istandard. Meta l-istandard ikun jikkostitwixxi ostaklu għad-dħul, iKumpanija tkun tista’ tikkontrolla s-suq tal-prodott jew is-servizz li miegħu jirrelata l-istandard. Dan jista’ jippermetti wkoll li l-kumpaniji jaġixxu f’modi antikompetittivi, pereżempju li jżommu l-kontroll fuq l-utenti wara l-adozzjoni tal-istandard jew permezz ta’ rifjut ta’ liċenzjar tal-IPR meħtieġa jew billi jiġi estratt kiri żejjed permezz ta’ tariffi eċċessivi (108) ta’ royalties li jwassal għall-prevenzjoni ta’ aċċess effettiv għall-istandard. Madankollu, anke jekk it-twaqqif ta’ standard jista’ joħloq jew iżid is-setgħa fis-suq ta’ detenturi ta’ IPR li jippossjedu IPR essenzjali għall-istandard, m'hemm l-ebda preżunzjoni li ż-żamma jew l-eżerċitar ta' IPR essenzjali għall-istandards hija ekwivalenti għall-pussess jew l-eżerċitu ta’ setgħa fis-suq. Il-kwistjoni ta' setgħa fis-suq tista' tiġi valutata biss fuq bażi ta' każ b'każ.

270.

It-termini standard jistgħu jwasslu għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni billi jillimitaw l-għażla u l-innovazzjoni tal-prodotti. Jekk parti kbira ta’ industrija taddotta t-termini standard u tagħżel li ma tiddevjax minnhom f’każijiet individwali (jew li tiddevja minnhom biss f’każijiet eċċezzjonali ta’ setgħa tax-xerrej b’saħħitha), il-klijenti jista’ ma jkollhomx għażla oħra ħlief l-aċċettazzjoni tal-kundizzjonijiet fit-termini standard. Madankollu, ir-riskju tal-limitazzjoni tal-għażla u l-innovazzjoni huwa probabbli biss f’każijiet fejn it-termini standard jiddefinixxu l-ambitu tal-prodott aħħari. Fir-rigward tal-oġġetti tal-konsumatur klassiċi, it-termini standard tal-bejgħ ġeneralment ma jillimitawx l-innovazzjoni tal-prodott attwali jew il-kwalità u varjetà tal-prodotti.

271.

Barra minn hekk, skont il-kontenut tagħhom, it-termini standard jirriskjaw li jaffettwaw il-kundizzjonijiet kummerċjali tal-prodott finali. B’mod partikolari, hemm riskju serju li t-termini standard relatati mal-prezz jirrestrinġu l-kompetizzjoni fuq il-prezzijiet.

272.

Barra minn hekk, jekk it-termini standard isiru prassi tal-industrija, l-aċċess għalihom jista’ jkun vitali għad-dħul fis-suq. F’każijiet bħal dawn, iċ-ċaħda tal-aċċess għat-termini standard jista’ jikkawża esklużjoni antikompetittiva. Sakemm it-termini standard jibqgħu effettivament miftuħa għall-użu minn kull min jixtieq ikollu aċċess għalihom, huma improbabbli li jwasslu għal esklużjoni antikompetittiva.

273.

Akkordji li jużaw standard bħala parti minn akkordju restrittiv aktar estensiv li jkollu l-għan li jeskludi kompetituri attwali jew potenzjali jirrestrinġu l-kompetizzjoni intenzjonalment. Pereżempju, akkordju fejn assoċjazzjoni nazzjonali ta’ manifatturi tistabbilixxi standard u tpoġġi pressjoni fuq partijiet terzi biex ma jikkummerċjalizzawx il-prodotti li ma jikkonformawx mal-istandard jew fejn il-produtturi tal-prodott inkumbenti jikkolludu sabiex jeskludu teknoloġija ġdida minn standard diġà eżistenti (109) jaqa’ f’din il-kategorija.

274.

Kwalunkwe akkordju biex titnaqqas il-kompetizzjoni permezz tal-iżvelar tal-aktar termini restrittivi tal-liċenzjar qabel l-adozzjoni ta’ standard bħala kopertura għall-iffissar konġunt tal-prezzijiet jew tal-prodotti downstream jew ta’ IPR jew teknoloġija ta’ sostituzzjoni jikkonstitwixxi restrizzjonijiet intenzjonati tal-kompetizzjoni (110).

275.

Akkordji li jużaw termini standard bħala parti minn akkordju restrittiv usa' mmirat biex jeskludi kompetituri li diġà qegħdin hemm jew li jistgħu jkunu hemm ukoll jirrestrinġi l-kompetizzjoni b’intenzjoni. Eżempju ta' dan ikun fejn assoċjazzjoni tal-kummerċ ma tippermettix lil min jidħol ġdid aċċess għat-termini standard tagħha, li l-użu tagħhom ikun vitali biex jiġi żgurat id-dħul fis-suq.

276.

Kwalunkwe termini standard li fihom dispożizzjonijiet li jinfluwenzaw direttament il-prezzijiet iċċarġjati lill-klijenti (jiġifieri prezzijiet rakkomandati, ribassi, eċċ) jkunu jikkostitwixxu restrizzjoni intenzjonata tal-kompetizzjoni.

277.

Akkordji ta’ standardizzazzjoni li ma jirristrinġux il-kompetizzjoni skont l-oġġett iridu jiġu analizzati fil-kuntest legali u ekonomiku tagħhom fir-rigward tal-effett attwali u probabbli fuq il-kompetizzjoni. Fin-nuqqas ta’ setgħa fis-suq (111), akkordju ta’ standardizzazzjoni mhuwiex kapaċi li jipproduċi effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Għalhekk, effetti restrittivi huma improbabbli ħafna f'sitwazzjoni fejn hemm kompetizzjoni effettiva bejn numru ta' standards volontarji.

278.

Għal dawk l-akkordji ta’ twaqqif tal-istandards li jirriskjaw li joħolqu setgħa fis-suq, il-paragrafi 280 sa 286 jistabbilixxu l-kundizzjonijiet li taħthom, dawn l-akkordji normalment jaqgħu barra mill-ambitu tal-Artikolu 53(1).

279.

In-nuqqas ta’ ssodisfar ta’ kwalunkwe prinċipju jew tal-prinċipji kollha stabbiliti f'din it-Taqsima ma jwassalx għal kwalunkwe preżunzjoni ta’ restrizzjoni ta’ kompetizzjoni fit-tifsira tal-Artikolu 53(1). Madanakollu, jkun jeħtieġ awtovalutazzjoni sabiex jiġi stabbilit jekk l-akkordju jaqax taħt l-Artikolu 53(1) u, fil-każ li jkun hekk, jekk il-kondizzjonijiet tal-Artikolu 53(3) ikunux ġew sodisfatti. F'dan il-kuntest, huwa rrikonoxxut li jeżistu mudelli differenti għall-iffissar tal-istandards u li l-kompetizzjoni fi ħdan dawn il-mudelli u bejniethom huwa aspett pożittiv ta' ekonomija tas-suq. Għalhekk, organizzazzjonijiet li jiffissaw l-istandards jibqgħu għal kollox liberi li jdaħħlu regoli u proċeduri li ma jiksrux ir-regoli tal-kompetizzjoni filwaqt li jkunu differenti minn dawk deskritti fil-paragrafi 280 sa 286.

280.

Meta l-parteċipazzjoni fit-twaqqif tal-istandards tma tkunx limitata u l-proċedura għall-adozzjoni tal-istandard konċernat tkun trasparenti, l-akkordji ta’ standardizzazzjoni li ma jkun fihom l-ebda obbligu ta’ konformità (112) mal-istandard u jipprovdu aċċess għall-istandard fuq termini ġusti, raġonevoli u mhux diskriminatorji ma jirrestrinġux il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1).

281.

B’mod partikolari, sabiex tiġi żgurata parteċipazzjoni mhux ristretta, ir-regoli għall-organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandards għandhom jiggarantixxu li l-kompetituri kollha fis-suq jew swieq affettwat(i) mill-istandard jistgħu jipparteċipaw fil-proċess li jwassal għall-għażla tal-istandard. L-organizzazzjonijiet tat-twaqqif tal-istandards għandu jkollhom ukoll proċeduri oġġettivi u mhux diskriminatorji għall-allokazzjoni tad-drittijiet tal-vot kif ukoll, jekk ikun rilevanti, kriterji oġġettivi għall-għażla tat-teknoloġija li trid tiġi inkluża fl-istandard.

282.

Fir-rigward tat-trasparenza, l-organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandards rilevanti għandu jkollha proċeduri li jippermettu l l-partijiet interessati jinformaw ruħhom b’mod effettiv dwar ix-xogħol ta’ standardizzazzjoni li jkun ġej, għaddej u finalizzat fil-ħin f’kull stadju tal-iżvilupp tal-istandard.

283.

Barra minn hekk, ikun meħtieġ li r-regoli tal-organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandards jiżguraw li jkun hemm aċċess effettiv għall-istandard b’termini ġusti, raġonevoli u mhux diskriminatorji (113).

284.

Fil-każ ta’ standard li jinvolvi IPR, politika tal-IPR ċara u bilanċjata (114), adattata għal industrija partikolari u l-ħtiġijiet tal-organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandards imsemmija, iżżid il-probabbiltà li l-implimentaturi tal-istandard se jingħataw aċċess effettiv għall-istandard(s) elaborat(i) minn dik l-organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandard.

285.

Sabiex jiġi żgurat l-aċċess effettiv għall-istandard, il-politika tal-IPR għandha titlob li l-parteċipanti li jkunu jixtiequ li jkollhom l-IPR tagħhom inkluż fl-istandard jipprovdu impenn irrevokabbli bil-miktub sabiex joffru li jilliċenzjaw l-IPR essenzjali tagħhom lill-partijiet terzi kollha fuq termini ġusti, raġonevoli u mhux diskriminatorji (“impenn FRAND” – fair, reasonable and non-discriminatory) (115). Dak l-impenn għandu jingħata qabel ma jiġi adottat l-istandard. Fl-istess ħin, il-politika tal-IPR għandha madankollu tippermetti wkoll li d-detenturi tal-IPR jeskludu teknoloġija speċifikata mill-proċess tat-twaqqif tal-istandards u b’hekk mill-impenn li joffru li jilliċenzjaw, sakemm din l-esklużjoni sseħħ fi stadju bikri fl-iżvilupp tal-istandard. Sabiex tiġi żgurata l-effettività tal-impenn FRAND, għandu jkun hemm ukoll rekwiżit għad-detenturi kollha parteċipanti tal-IPR li jipprovdu impenn bħal dan biex jiżguraw li kwalunkwe kumpanija li s-sid tal-IPR jittrasferilha l-IPR tiegħu (inkluż id-dritt tal-liċenzjar ta’ dak l-IPR) tkun marbuta b’dak l-impenn, pereżempju permezz ta’ klawżola kuntrattwali bejn ix-xerrej u l-bejjiegħ.

286.

Barra minn hekk, ikun meħtieġ li l-politika tal-IPR tkun titlob żvelar in bona fede, mill-parteċipanti, tal-IPR tagħhom, għax dan jista’ jkun essenzjali għall-implimentazzjoni ta’ standard li jkun qed jiġi żviluppat. Dan jippermetti li l-industrija tagħmel għażla informata ta’ teknoloġija u b’hekk tgħin biex jinkiseb l-għan tal-aċċess effettiv għall-istandard. Dan l-obbligu ta’ żvelar jista’ jiġi bbażat fuq żvelar kontinwu hekk kif jiżviluppa l-istandard u fuq sforzi raġonevoli biex jidentifikaw qari tal-IPR fuq l-istandard potenzjali (116). Huwa suffiċjenti wkoll jekk il-parteċipant jiddikjara li huwa probabbli li jkollu talbiet tal-IPR fuq teknoloġija partikolari (mingħajr ma jiġu identifikati talbiet speċifiċi tal-IPR jew applikazzjonijiet għal IPR). Peress li r-riskji fir-rigward ta’ aċċess effettiv mhumiex l-istess fil-każ ta’ organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandards b’politika ta’ standards mingħajr royalties, żvelar tal-IPR ma jkunx rilevanti f’dak il-kuntest.

287.

L-impenni FRAND huma ddisinjati biex jiġi żgurat li t-teknoloġija protetta tal-IPR essenzjali inkorporata fi standard tkun aċċessibbli għall-utenti ta’ dak l-istandard fuq termini u kundizzjonijiet ġusti, raġonevoli u mhux diskriminatorji. B’mod partikolari, l-impenni FRAND jistgħu jimpedixxu li d-detenturi tal-IPR jrendu diffiċli l-implimentazzjoni ta’ standard billi jirrifjutaw li jilliċenzjaw jew billi jitolbu tariffi inġusti u mhux raġonevoli (fi kliem oħra tariffi eċċessivi) wara li l-industrija tkun ġiet obbligata timxi mal-istandard jew jiċċarġjaw royalties diskriminatorji.

288.

Il-konformità mal-Artikolu 53 min-naħa tal-organizzazzjoni li tiffissa l-istandards ma titrrikjedix li l-organizzazzjoni li tiffissa l-istandards tivverifika jekk it-termini tal-liċenzjar tal-parteċipanti jissodisfawx l-impenn FRAND. Il-parteċipanti se jkollhom jivvalutaw huma stess jekk it-termini tal-liċenzjar, u b'mod partikulari l-ħlasijiet li jitolbu, ikunux jissodisfaw l-impenn FRAND. Għalhekk, meta jiġu biex jiddeċiedu jekk jimpenjawx ruħhom għall-FRAND għal IPR partikulari, il-parteċipanti se jkollhom jantiċipaw l-implikazzjonijiet tal-impenn FRAND, notevolment rigward l-abbiltà tagħhom li jiffissaw il-livell tal-ħlasijiet tagħhom liberament.

289.

Fil-każ ta’ tilwim, l-evalwazzjoni ta’ jekk it-tariffi imposti għall-aċċess għal IPR fil-kuntest tat-twaqqif ta’ standards ikunux inġusti jew mhux raġonevoli għandha tkun ibbażata fuq jekk it-tariffi jinkludux relazzjoni raġonevoli mal-valur ekonomiku tal-IPR (117). B'mod ġenerali, hemm diversi metodi disponibbli biex issir din il-valutazzjoni. Fil-prinċipju, il-metodi bbażati fuq l-ispejjeż mhumiex addattati sew għal dan il-kuntest minħabba d-diffikultà fl-evalwazzjoni tal-ispejjeż attribwibbli għall-iżvilupp ta’ brevett jew gruppi ta’ brevetti partikolari. Minflok, jista’ jkun possibbli li jsir paragun tat-tariffi tal-liċenzjar iċċarġjati milKumpanija konċernata għall-brevetti rilevanti f’ambjent kompetittiv qabel l-industrija tkun ġiet obbligata bl-istandard (ex ante) ma’ dawk iċċarġjati wara li l-industrija tkun ġiet obbligata bl-istandard (ex post). Dan jassumi li l-paragun jista’ jsir b’mod konsistenti u affidabbli (118)].

290.

Metodu ieħor jista’ jkun li tinkiseb evalwazzjoni esperta indipendenti taċ-ċentralità oġġettiva u tal-essenzjalità għall-istandard inkwistjoni tal-portafoll relevanti tal-IPR. F'dawk il-każijiet fejn ikun xieraq, jista’ jkun possibbli wkoll li wieħed jirreferi għall-iżvelar ex ante tat-termini tal-liċenzjar fil-kuntest tal-proċess speċifiku tal-iffissar tal-istandards. Dan jassumi wkoll li l-paragun jista’ jsir f’mod konsistenti u affidabbli. Ir-rati tar-royalty ċċarġjati għall-istess IPR fi standards oħra paragunabbli jistgħu jipprovdu wkoll indikazzjoni għal rati tar-royalty FRAND. Dawn il-linji gwida ma jfittxux li jipprovdu lista eżawrenti tal-metodi xierqa għall-valutazzjoni ta’ jekk ir-royalties ikunux eċċessivi.

291.

Madanakollu, għandu jiġi enfasizzat li xejn minn dak li hemm f'dawn il-Linji Gwida ma jippreġudika l-possibbiltà għall-partijiet li jirriżolvu t-tilwimiet tagħhom dwar il-livell tar-rati tar-royalties FRAND billi jirrikorru lejn il-qrati ċivili jew kummerċjali kompetenti. V

292.

L-evalwazzjoni ta’ kull akkordju ta’ standardizzazzjoni għandha tikkunsidra l-effetti probabbli tal-istandard fuq is-swieq konċernati. Il-kunsiderazzjonijiet li ġejjin japplikaw għall-akkordji kollha dwar l-istandardizzazzjoni li jitilqu mill-prinċipji kif preskritti fil-paragrafi minn 280 sa 286.

293.

Jekk l-akkordji ta’ standardizzazzjoni jistgħux iwasslu għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni jista’ jiddependi fuq jekk il-membri ta’ organizzazzjoni tat–twaqqif tal-istandards jibqgħux ħielsa li jiżviluppaw standards jew prodotti alternattivi li ma jikkonformawx mal-istandard miftiehem (119). Pereżempju, jekk l-akkordju għat-twaqqif tal-istandard jorbot lill-membri biex jipproduċu biss prodotti f’konformità mal-istandard, ir-riskju tal-probabbiltà ta’ effett negattiv fuq il-kompetizzjoni jiżdied b’mod sinifikanti u f’ċerti ċirkostanzi jista’ jwassal għal restrizzjoni intenzjonata tal-kompetizzjoni (120). Bl-istess mod, huwa anqas probabbli li standards li jkopru biss aspetti/partijiet żgħar tal-prodott aħħari jwasslu għal tħassib dwar il-kompetizzjoni milli standards aktar komprensivi.

294.

Il-valutazzjoni ta’ jekk l-akkordju jirristrinġix il-kompetizzjoni għandha tiffoka wkoll fuq aċċess għall-istandard. Fejn ir-riżultat ta’ standard (jiġifieri l-ispeċifikazzjoni ta’ kif wieħed ikun konformi mal-istandard u, jekk rilevanti, l-IPR essenzjali għall-implimentazzjoni tal-istandard) ma jkun aċċessibbli xejn, jew ikun aċċessibbli biss fuq termini diskriminatorji, għal membri jew partijiet terzi (jiġifieri dawk li ma jkunux membri tal-organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandards rilevanti) dan jista’ jiddiskrimina jew jeskludi jew jaqsam f'setturi partikolari swieq skont l-ambitu tal-applikazzjoni ġeografiku tagħhom u b’hekk probabbilment jirrestrinġi l-kompetizzjoni. Madankollu, fil-każ ta’ ħafna standards ta’ kompetizzjoni jew fil-każ ta’ kompetizzjoni effettiva bejn is-soluzzjoni standardizzata u mhux standardizzata, il-limitazzjoni tal-aċċess tista' ma tipproduċix effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni.

295.

Jekk il-parteċipazzjoni fil-proċess għat-twaqqif tal-istandards tkun miftuħa fis-sens li tippermetti lill-kompetituri kollha (u/jew partijiet interessati) fis-suq affettwat mill-istandard li jieħdu sehem fl-għażla jew l-elaborazzjoni tal-istandard, dan ibaxxi r-riskji tal-probabbiltà ta’ effett restrittiv fuq il-kompetizzjoni billi ma jiġux esklużi ċerti kumpaniji mill-abilità li jinfluwenzaw l-għażla u l-elaborazzjoni tal-istandard (121). Aktar ma jkun l-impatt probabbli fuq is-suq tal-istandard u aktar ma jkunu wiesgħa l-oqsma potenzjali tal-applikazzjoni tiegħu, aktar ikun importanti li jiġi permess aċċess ugwali għall-proċess għat-twaqqif tal-istandards. Madankollu, jekk il-fatti kkonċernati juru li hemm kompetizzjoni bejn numru minn dawn l-istandards u organizzazzjonijiet tat-twaqqif tal-istandards (u mhuwiex meħtieġ li l-industrija kollha tapplika għall-istess standards) jista' ma jkun hemm l-ebda effett restrittiv fuq il-kompetizzjoni. Ukoll, jekk fin-nuqqas ta' limitazzjoni fuq l-għadd ta' parteċipanti ma kienx ikun possibbli li jiġi adottat l-istandard, l-akkordju probabbilment ma kien iwassal għall-ebda effett restrittiv fuq il-kompetizzjoni skont l-Artikolu 53(1) (122). F’ċerti sitwazzjonijiet l-effetti negattivi potenzjali ta’ parteċipazzjoni ristretta jistgħu jitneħħew jew għall-inqas jitnaqqsu billi jiġi żgurat li l-partijiet interessati jinżammu infurmati u jiġu kkonsultati dwar ix-xogħol li jkun għaddej (123). Aktar ma tkun trasparenti l-proċedura għall-adozzjoni tal-istandard, aktar ikun probabbli li l-istandard adottat jikkunsidra wkoll l-interessi tal-partijiet interessati kollha.

296.

Sabiex jiġu vvalutati l-effetti ta’ akkordju għat-twaqqif tal-istandards, għandhom jitqiesu l-ishma tas-suq tal-prodotti u s-servizzi bbażati fuq l-istandard. Jista’ jagħti l-każ li ma jkunx dejjem possibbli li, fi stadju bikri, jiġi vvalutat b’ċertezza jekk fil-prattika l-istandard ikunx se jiġi adottat minn parti kbira tal-industrija relevanti jew jekk ikunx biss standard li jintuża minn parti marġinali tal-industrija rilevanti. F'ħafna każijiet l-ishma tas-suq rilevanti tal-kumpaniji li jkunu pparteċipaw fl-iżvilupp tal-istandard jistgħu jintużaw bħala proxy biex jiġi stmat is-sehem tas-suq probabbli tal-istandard (ladarba l-kumpaniji li qed jipparteċipaw fit-twaqqif tal-istandard fil-maġġoranza tal-każijiet ikollhom interess fl-implimentazzjoni tal-istandard) (124). Madankollu, minħabba li l-effettività ta’ akkordji ta’ standardizzazzjoni hija ħafna drabi proporzjonali għas-sehem tal-industrija involuta fl-istabbilizzazzjoni u/jew l-applikazzjoni tal-istandard, ishma tas-suq għoljin miżmuma mill-partijiet fis-suq jew swieq affettwat(i) mill-istandard mhux neċessarjament se jwasslu għall-konklużjoni li huwa probabbli li l-istandard iwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni.

297.

Kwalunkwe akkordju għat-twaqqif tal-istandards li jiddiskrimina b'mod ċar kontra kwalunkwe membru parteċipanti jew potenzjali jista’ jwassal għal restrizzjoni tal-kompetizzjoni. Pereżempju, jekk organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandards teskludi b’mod espliċitu kumpaniji upstream biss (jiġifieri kumpaniji li mhumiex attivi fis-suq tal-produzzjoni downstream), dan jista’ jwassal għal esklużjoni ta’ teknoloġiji potenzjalment aħjar.

298.

Fir-rigward ta' akkordji għat-twaqqif tal-istandards b'tipi differenti ta' mudelli ta' żvelar tal-IPR minn dawk deskritti fil-paragrafu 286, irid jiġi vvalutat fuq bażi ta’ każ b’każ jekk il-mudell tal-iżvelar ikkonċernat (pereżempju mudell tal-iżvelar li ma jeħtieġx iżda jinkoraġġixxi biss żvelar tal-IPR) ikunx qed jiggarantixxi aċċess effettiv għall-istandard. Fi kliem ieħor, jeħtieġ li jiġi ivvalutat jekk fil-kuntest speċifiku għażla informata bejn teknoloġiji u l-IPR assoċjat tkunx fil-prattika mhux prevjenuta mill-mudell tal-iżvelar tal-IPR.

299.

Fl-aħħar nett, l-akkordji dwar it-twaqqif tal-istandards li jipprovdu għal żvelar ex ante tat-termini tal-liċenzjar l-aktar restrittivi, fil-prinċipju mhumiex se jirrestrinġu l-kompetizzjoni skont l-Artikolu 53(1). F’dak ir-rigward huwa importanti li l-partijiet involuti fl-għażla ta’ standard jiġu infurmati kompletament mhux biss dwar l-għażliet tekniċi u l-IPR assoċjat disponibbli, iżda wkoll dwar l-ispiża probabbli ta’ dak l-IPR. Għalhekk, jekk il-politika tal-IPR ta’ organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandards tagħżel li tipprovdi li d-detenturi tal-IPR jiżvelaw individwalment it-termini ta’ liċenzjar l-aktar restrittivi tagħhom, inklużi r-rati tar-royalties massimi li jiċċarġjaw, qabel l-adozzjoni tal-istandard, dan normalment ma jwassalx għal restrizzjoni tal-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) (125). Dan l-iżvelar unilaterali ex ante tat-termini tal-liċenzjar l-aktar restrittivi għandu jkun mod wieħed li jippermetti li l-organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandards tieħu deċiżjoni informata bbażata fuq l-iżvantaġġi u l-vantaġġi ta’ teknoloġiji alternattivi differenti, mhux biss minn perspettiva teknika iżda wkoll minn perspettiva tal-ipprezzar.

300.

L-istabbiliment u l-użu ta’ termini standard għandhom jiġu valutati fil-kuntest ekonomiku xieraq u fid-dawl tas-sitwazzjoni fis-suq rilevanti sabiex jiġi determinat jekk it-termini standard konċernati iwasslux għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni.

301.

Sakemm il-parteċipazzjoni fit-twaqqif attwali tat-termini standard ma tkunx ristretta għall-kompetituri fis-suq rilevanti (jew permezz tal-parteċipazzjoni f’assoċjazzjoni kummerċjali jew direttament), u t-termini standard stabbiliti ma jorbtux u jkunu aċċessibbli effettivament għal kulħadd, huwa improbabbli li tali akkordji jwasslu għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni (soġġett għall-eċċezzjonijiet stabbiliti fil-paragrafi 303, 304, 305 u 307).

302.

Termini standard li jkunu aċċessibbli effettivament u ma jorbtux għall-bejgħ ta’ oġġetti tal-konsum jew servizzi (bis-suppożizzjoni li ma jkollhom ebda effett fuq il-prezz) għalhekk ġeneralment ma jkollhomx effett restrittiv fuq il-kompetizzjoni għaliex huwa improbabbli li jwasslu għal kwalunkwe effett negattiv fuq il-kwalità tal-prodotti, il-varjetà tal-prodotti jew l-innovazzjoni. Madankollu, hemm żewġ eċċezzjonijiet ġenerali fejn tkun meħtieġa valutazzjoni aktar fil-fond.

303.

L-ewwelnett, it-termini standard għall-bejgħ ta’ oġġetti jew servizzi tal-konsum fejn it-termini standard jiddefinixxu l-ambitu tal-prodott mibjugħ lill-klijent, u fejn għalhekk ir-riskju tal-limitazzjoni tal-għażla tal-prodotti tkun iżjed sinifikanti, jistgħu jwasslu għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) fejn huwa probabbli l-applikazzjoni komuni tagħhom jirriżulta f'allinjament de facto. Dan jista’ jkun il-każ meta l-użu estensiv tat-termini standard de facto jwassal għal-limitazzjoni tal-innovazzjoni u tal-varjetà tal-prodotti. Pereżempju, dan jista’ jseħħ meta t-termini standard f’kuntratti tal-assigurazzjoni jillimitaw l-għażla prattika tal-klijent ta’ elementi ewlenin tal-kuntratt, bħar-riskji standard li jkunu koperti. Anki jekk l-użu tat-termini standard ma jkunx obbligatorju, dawn jistgħu jaffettwaw ħażin l-inċentivi tal-kompetituri biex jikkompetu fuq id-diversifikazzjoni tal-prodott.

304.

Fil-valutazzjoni ta’ jekk hemmx riskju li jkun probabbli li t-termini standard ikollhom effetti restrittivi permezz ta’ limitazzjoni tal-għażla tal-prodott, għandhom jiġu kkunsidrati fatturi bħall-kompetizzjoni eżistenti fis-suq. Pereżempju jekk ikun hemm numru kbir ta’ kompetituri żgħar, ir-riskju tal-limitazzjoni tal-għażla tal-prodott ikun jidher li huwa inqas milli jekk ikun hemm biss ftit kompetituri akbar (126). L-ishma tas-suq tal-kumpaniji li jkunu qed jipparteċipaw fl-istabbiliment tat-termini standard jistgħu jagħtu wkoll indikazzjoni ċara tal-probabbiltà tal-assorbiment tat-termini standard jew tal-probabbiltà li t-termini standard jintużaw minn parti kbira tas-suq. Madankollu, f’dan l-aspett, mhuwiex rilevanti biss li jiġi analizzat jekk huwiex probabbli li t-termini standard elaborati jintużawx minn parti kbira tas-suq, imma anke jekk it-termini standard ikoprux biss parti mill-prodott jew il-prodott sħiħ (inqas ma jkunu estensivi t-termini standard, inqas ikun probabbli li se jwasslu, b’mod ġenerali, għal-limitazzjoni tal-għażla tal-prodott). Barra minn hekk, f’każijiet fejn fin-nuqqas ta’ stabbiliment tat-termini standard ma kienx ikun possibbli li jiġi offrut ċertu prodott, ma kienx ikun hemm il-probabbiltà ta' effett restrittiv fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). F’dak ix-xenarju, l-għażla tal-prodott tiżdied aktar milli tonqos permezz tal-istabbiliment tat-termini standard.

305.

It-tieni, anki jekk it-termini standard ma jiddefinixxux l-ambitu attwali tal-prodott aħħari dawn jistgħu jkunu parti deċiżiva tat-tranżazzjoni mal-klijent għal raġunijiet oħra. Eżempju ta’ dan jista’ jkun ix-xiri onlajn fejn il-kunfidenza tal-klijent hija essenzjali (pereżempju fl-użu ta’ sistemi ta’ ħlas siguri, deskrizzjoni eżatta tal-prodotti, regoli ta’ prezzar ċari u trasparenti, flessibbiltà tal-politika tar-ritorn, eċċ). Minħabba li huwa diffiċli għall-klijenti li jagħmlu valutazzjoni ċara ta’ dawk l-elementi kollha, dawn għandhom it-tendenza li jiffavorixxu prattiki mifruxa sew u termini standard rigward dawk l-elementi għalhekk jistgħu jsiru standard de facto li miegħu ikun meħtieġ li jikkonformaw il-kumpanijiet għall-bejgħ fis-suq. Anki jekk ma jorbtux, dawn it-termini standard jistgħu jsiru standard de facto, li l-effetti tiegħu jkun viċin ħafna ta’ standard li jorbot u li jkun irid jiġi analizzat kif xieraq.

306.

Jekk l-użu ta’ termini standard ikun jorbot, hemm il-ħtieġa li jiġi vvalutat l-impatt tagħhom fuq il-kwalità tal-prodott, il-varjetà tal-prodott u l-innovazzjoni (b’mod partikolari jekk dawn ikunu jorbtu fis-suq kollu).

307.

Barra minn hekk, jekk it-termini standard (jorbtu jew ma jorbtux) ikun fihom xi termini li x’aktarx ikollhom effett negattiv probabbli fuq il-kompetizzjoni fir-rigward tal-prezzijiet (pereżempju termini li jiddefinixxu t-tip ta’ ribassi li jridu jingħataw), ikun probabbli li jwasslu għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1).

308.

Akkordji ta’ standardizzazzjoni spiss iwasslu għal kisbiet sinifikanti fl-effiċjenza. Pereżempju, standards użati madwar iż-ŻEE jistgħu jiffaċilitaw l-integrazzjoni tas-suq u jippermettu lill-kumpaniji jpoġġu l-oġġetti u s-servizzi tagħhom fis-swieq tal-Istati kollha taż-ŻEE, li jwassal għal żieda fl-għażla għall-konsumatur u tnaqqis fil-prezzijiet. Standards li jistabbilixxu l-interoperabbiltà u l-kompatibbiltà teknoloġika ħafna drabi jinkoraġġixxu l-kompetizzjoni fuq il-meriti bejn teknoloġiji minn kumpaniji differenti u jgħinu li tiġi evitata d-dipendenza fuq fornitur wieħed partikolari. Barra minn hekk, l-istandards jistgħu jnaqqsu l-ispejjeż tat-tranżazzjoni għall-bejjiegħa u x-xerrejja. Standards dwar pereżempju aspetti ta’ kwalità, sigurtà u ambjentali ta’ prodott jistgħu wkoll jiffaċilitaw l-għażla tal-konsumatur u jistgħu jwasslu għal żieda fil-kwalità tal-prodott. L-istandards għandhom ukoll rwol importanti għall-innovazzjoni. Dawn jistgħu jnaqqsu ż-żmien li teknoloġija ġdida tieħu biex tiddaħħal fis-suq u jiffaċilitaw l-innovazzjoni billi jippermettu lill-kumpaniji jibnu fuq soluzzjonijiet miftehma.

309.

Sabiex jinkisbu dawn iż-żidiet fl-effiċjenza fil-każ ta’ akkordji ta’ standardizzazzjoni, l-informazzjoni meħtieġa għall-applikazzjoni tal-istandard għandha tkun disponibbli effettivament għal dawk li jixtiequ jidħlu fis-suq (127).

310.

It-tixrid ta’ standard jista' jittejjeb permezz ta' marki jew lowgows li jiċċertifikaw il-konformità u b'hekk jipprovdu ċ-ċertezza lill-klijenti. L-akkordji għall-ittestjar u ċ-ċertifikazzjoni jmorru lil hinn mill-għan primarju tad-definizzjoni tal-istandard u normalment jikkostitwixxu akkordju distint u suq.

311.

Filwaqt li l-effetti fuq l-innovazzjoni għandhom jiġu analizzati każ b’każ, l-istandards li joħolqu l-kompatibbiltà fuq livell orizzontali bejn pjattaformi tat-teknoloġija differenti huma meqjusa li jistgħu jwasslu għal kisbiet fl-effiċjenza.

312.

L-użu tat-termini standard jista’ jkun fih benefiċċji ekonomiċi bħall-faċilitazzjoni għall-klijenti li jqabblu l-kundizzjonijiet offruti u b’hekk jiffaċilita il-bdil bejn il-kumpaniji. Termini standard jistgħu jwasslu wkoll għal kisbiet fl-effiċjenza fil-forma ta’ ffrankar fl-ispejjeż tat-tranżazzjoni u, f’ċerti setturi (b’mod partikolari fejn il-kuntratti ikunu ta’ struttura legali kumplessa), jiffaċilitaw id-dħul. It-termini standard jistgħu jżidu wkoll iċ-ċertezza legali għall-partijiet kontraenti.

313.

Aktar ma jkun għoli n-numru ta’ kompetituri fis-suq, akbar ma tkun il-kisba fl-effiċjenza tal-iffaċilitar tal-paragun tal-kondizzjonijiet offruti.

314.

Ir-restrizzjonijiet li jmorru lil hinn minn dak meħtieġ għall-kisbiet fl-effiċjenza li jistgħu jiġu ġenerati permezz ta’ akkordju ta’ standardizzazzjoni jew termini standard ma jissodisfawx il-kriterji tal-Artikolu 53(3).

315.

Il-valutazzjoni ta’ kull akkordju ta’ standardizzazzjoni għandha tikkunsidra l-effett probabbli tiegħu fis-swieq konċernati, minn naħa waħda, u l-ambitu tar-restrizzjonijiet li jistgħu jmorru lil hinn mill-għan ta’ kisbiet fl-effiċjenza, min-naħa l-oħra (128).

316.

Il-parteċipazzjoni fit-twaqqif tal-istandards għandha normalment tkun miftuħa għall-kompetituri kollha fis-suq jew swieq affettwat(i) mill-istandard sakemm il-partijiet ma jurux ineffiċjenzi sinifikanti marbuta ma’ parteċipazzjoni bħal don jew sakemm ma jkunux ippjanati proċeduri rikonoxxuti għar-rappreżentanza kollettiva tal-interessi (129).

317.

Bħala regola ġenerali l-akkordji ta’ standardizzazzjoni m’għandhomx ikopru iżjed minn dak meħtieġ biex jiġu żgurati l-għanijiet tagħhom, ikunux l-interoperabbiltà u l-kompatibbiltà teknika jew ċertu livell ta’ kwalità. Fil-każijiet fejn li jkollok soluzzjoni teknoloġika waħda biss tkun ta’ benefiċċju għall-konsumaturi jew għall-ekonomija b’mod ġenerali dak l-istandard għandu jiġi stabbilit fuq bażi mhux diskriminatorja. Standards newtrali għat-teknoloġija jistgħu f’ċerti ċirkostanzi jwasslu għal kisbiet akbar fl-effiċjenza. L-inklużjoni ta’ sostitut tal-IPR (130) bħala partijiet essenzjali ta' standard fil-waqt li fl-istess ħin l-utenti tal-istandard jiġu sfurzati li jħallsu għal aktar IPR milli jkun teknikament meħtieġ imur lil hinn minn dak li hu meħtieġ sabiex tinkiseb kwalunkwe kisba fl-effiċjenza identifikata. Bl-istess mod, l-inklużjoni ta’ sostitut tal-IPR bħala partijiet essenzjali tal-istandard u l-limitazzjoni tal-użu ta’ dik it-teknoloġija għal dak l-istandard partikolari (jiġifieri użu esklużiv) tista’ tillimita l-kompetizzjoni inter teknoloġika u ma tkunx meħtieġa sabiex jinkisbu l-effiċjenzi identifikati.

318.

Ir-restrizzjonijiet f’akkordju ta’ standardizzazzjoni li jagħmlu standard jorbot u obbligatorju għall-industrija fil-prinċipju mhumiex indispensabbli.

319.

Bl-istess mod, akkordji ta’ standardizzazzjoni li jafdaw lil ċerti korpi bid-dritt esklużiv li jittestjaw il-konformità mal-istandard immorru lil hinn mill-għan prinmarju tad-definizzjoni tal-istandard u jistgħu jirrestrinġu wkoll il-kompetizzjoni. L-esklussività madanakollu tista' tiġi ġġustifikata għal ċertu perjodu ta' żmien pereżempju mill-ħtieġa li jiġu rkuprati l-ispejjeż sinifikanti għat-twaqqif (131). L-akkordju dwar l-istandardizzazzjoni għandu f'dak il-każ jinkludi salvagwardji adegwati sabiex jiġu mmitigati r-riskji li jista' jkun hemm għall-kompetizzjoni b'riżultat tal-esklussività. Dan jirrigwarda, inter alia, il-ħlas għaċ-ċertifikazzjoni li jeħtieġ li jkun raġonevoli u proporzjonat mal-ispejjeż tal-ittestjar għall-konformità.

320.

Ġeneralment mhuwiex ġustifikat li t-termini standard ikunu jorbtu u obbligatorji għall-industrija jew għall-membri tal-assoċjazzjoni tal-kummerċ li tkun waqqfithom. Madankollu, mhix eskluża l-possibbiltà li meta t-termini standard jsiru jorbtu jistgħu, f’każ speċifiku, ikunu indispensabbli għall-kisbiet fl-effiċjenza ġenerati minnhom.

321.

Il-kisbiet fl-effiċjenza miksuba permezz ta’ restrizzjonijiet indispensabbli għandhom jiġu trasferiti lill-konsumaturi sa punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni kkawżati minn akkordju ta’ standardizzazzjoni jew minn termini standard. Parti rilevanti tal-analiżi tat-trasferiment probabbli lill-konsumaturi hija liema proċeduri jintużaw biex jiggarantixxu li l-interessi tal-utenti tal-istandards u konsumaturi aħħarin jkunu protetti. Fejn l-istandards jiffaċilitaw l-interoperabbiltà u l-kompatibbiltà teknika u/jew l-kompetizzjoni bejn prodotti, servizzi u proċessi ġodda u eżistenti jista’ jiġi preżunt li l-istandard għandu jibbenefika lill-konsumaturi.

322.

Kemm ir-riskju ta’ effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni kif ukoll il-probabbiltà ta’ kisbiet fl-effiċjenza jiżdiedu mal-ishma tas-suq tal-kumpaniji u l-punt safejn it-termini standard jintużaw. Għaldaqstant, mhuwiex possibbli li jiġi provdut kwalunkwe “kenn ġenerali” li fih ma jkunx hemm riskju ta’ effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni jew li jippermetti xi preżunzjoni li l-kisbiet fl-effiċjenza jkunu se jiġu trasferiti lill-konsumaturi sa punt li jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni.

323.

Madankollu, ċerti kisbiet fl-effiċjenza ġenerati mit-termini standard, bħal żieda fil-paragunabbiltà tal-offerti fis-suq, l-iffaċilitar tal-bdil bejn fornituri, u ċ-ċertezza legali tal-klawżoli stabbiliti fit-termini standard, huma neċessarjament ta’ benefiċċju għall-konsumaturi. Fir-rigward ta’ kisbiet fl-effiċjenza oħra possibbli, bħal tnaqqis fl-ispejjeż tat-tranżazzjoni, huwa meħtieġ li ssir valutazzjoni fuq bażi ta’ każ b’każ u fil-kuntest ekonomiku rilevanti jekk ikunx probabbli li dawn jiġu trasferiti lill-konsumatur.

324.

Jekk akkordju ta’ standardizzazzjoni jagħtix lill-partijiet il-possibbiltà li tiġi eliminata l-kompetizzjoni jiddependi fuq is-sorsi differenti tal-kompetizzjoni fis-suq, il-livell ta’ restrizzjoni kompetittiva li dawn jimponu fuq il-partijiet u l-impatt tal-akkordju fuq dik ir-restrizzjoni kompetittiva. Waqt li l-ishma tas-suq huma rilevanti għal dik l-analiżi, il-kobor tal-bqija tar-riżorsi tal-kompetizzjoni attwali ma jistax jiġi valutat esklussivament abbażi tas-sehem tas-suq minbarra f’każijiet fejn standard isir standard tal-industrija de facto  (132). Fil-każ tal-aħħar il-kompetizzjoni tista’ tiġi eliminata jekk il-partijiet terzi jiġu esklużi mill-aċċess effettiv għal dan l-istandard. It-termini standard użati mill-maġġoranza tal-industrija jistgħu joħolqu standard tal-industrija de facto u b’hekk jikkawżaw l-istess tħassib. Madankollu, jekk l-istandard jew it-termini standard jikkonċernaw biss parti limitata tal-prodott jew is-servizz, huwa improbabbli li l-kompetizzjoni tiġi eliminata.

325.

It-twaqqif ta’ standards li l-kompetituri ma jistgħux jissodisfaw

Eżempju 1

Sitwazzjoni: Organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandards tistabbilixxi u tippubblika standards ta’ sigurtà li jintużaw b’mod estensiv mill-industrija rilevanti. Il-maġġoranza tal-kompetituri tal-industrija jieħdu sehem fl-iffissar tal-istandard. Qabel l-adozzjoni tal-istandard, entrant ġdid żviluppa prodott li huwa teknikament ekwivalenti f’termini tar-rekwiżiti ta’ prestazzjoni u funzjonali, li hu rikonoxxut mill-kumitat tekniku tal-organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandards. Madankollu, l-ispeċifikazzjonijiet tekniċi tal-istandard ta’ sigurtà huma, mingħajr kwalunkwe ġustifikazzjoni oġġettiva, mfassla f’mod li ma jippermettux lil dan il-prodott jew prodotti oħra ġodda jikkonformaw mal-istandard.

Analiżi: Dan l-akkordju ta’ standardizzazzjoni probabbilment iwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1) u huwa improbabbli li jissodisfa l-kriterji tal-Artikolu 53(3). Il-membri tal-organizzazzjoni għall-iżvilupp tal-istandards, mingħajr kwalunkwe ġustifikazzjoni oġġettiva, waqqfu l-istandard f’mod li l-prodotti tal-kompetituri tagħhom li huma bbażati fuq soluzzjonijiet teknoloġiċi oħra ma jistgħux jissodisfawh, għalkemm għandhom prestazzjoni ekwivalenti. Għaldaqstant, dan l-istandard, li ma ġiex stabbilit fuq bażi mhux diskriminatorja, se jnaqqas jew jimpedixxi l-innovazzjoni u l-varjetà tal-prodotti. Huwa improbabbli li l-mod kif ġie mfassal l-istandard iwassal għal kisbiet akbar fl-effiċjenza minn standard newtrali.

326.

Standard trasparenti li ma jorbotx u li jkopri parti kbira mis-suq

Eżempju 2

Sitwazzjoni: Numru ta’ manifatturi tal-elettronika tal-konsum li għandhom ishma tas-suq sostanzjali jaqblu li jiżviluppaw standard ġdid għal prodott li jsegwi d-DVD.

Analiżi: Sakemm (a) il-manifatturi jibqgħu ħielsa li jipproduċu prodotti ġodda oħra li ma jikkonformawx mal-istandard il-ġdid, (b) il-parteċipazzjoni fit-twaqqif tal-istandard mhux ristretta u hija trasparenti, u (c) l-akkordju ta’ standardizzazzjoni ma jirrestrinġix b’mod ieħor il-kompetizzjoni, x'aktarx li ma jkunx hemm ksur tal-Artikolu 53(1). Jekk il-partijiet jaqblu li jimmanifatturaw biss prodotti li jikkonformaw mal-istandard il-ġdid, l-akkordju jillimita l-iżvilupp tekniku, inaqqas l-innovazzjoni u jimpedixxi lill-partijiet milli jbiegħu prodotti differenti, li b’hekk joħloq effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1).

327.

Akkordju ta’ standardizzazzjoni mingħajr żvelar tal-IPR

Eżempju 3

Sitwazzjoni: Organizzazzjoni privata għat-twaqqif tal-istandards attiva fl-istandardizzazzjoni fis-settur tal-ICT (teknoloġija tal-informazzjoni u l-komunikazzjoni) għandha politika tal-IPR li la teħtieġ u lanqas tinkoraġġixxi żvelar tal-IPR li jista’ jkun essenzjali għall-istandard tal-futur. L-organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandards ħadet id-deċiżjoni konxja li ma tinkludix dan l-obbligu b’mod partikolari meta jiġi kkunsidrat li ġeneralment it-teknoloġiji kollha potenzjalment rilevanti għall-istandard tal-futur huma koperti minn ħafna IPR. Għalhekk, l-organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandards ikkunsidrat li l-obbligu tal-iżvelar tal-IPR, min-naħa waħda, ma jwassalx għall-benefiċċju li jippermetti li l-parteċipanti jagħżlu soluzzjoni mingħajr IPR jew bi ftit IPR u, min-naħa l-oħra, iwassal għal spejjeż addizzjonali fl-analiżi ta' jekk l-IPR ikunx potenzjalment essenzjali għall-istandard tal-futur. Madakollu, il-politika tal-IPR tal-organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandard tirrikjedi li l-parteċipanti kollha jidħlu f’impenn li jilliċenzjaw kwalunkwe IPR li jista’ jinqara fuq l-istandard tal-futur fuq termini FRAND. Il-politika tal-IPR tippermetti esklużjonijiet (opt-outs) jekk ikun hemm IPR speċifiku li detentur ta' IPR jixtieq li jqiegħed barra minn l-impenn ta' liċenzjar ġenerali. F’din l-industrija partikolari hemm numru ta' organizzazzjonijiet privati għat-twaqqif tal-istandards f’kompetizzjoni. Il-parteċipazzjoni fl-organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandards hija miftuħa għal kull min hu attiv fl-industrija.

Analiżi: F’ħafna każijiet, l-obbligu tal-iżvelar tal-IPR ikun prokompetittiv billi jżid il-kompetizzjoni bejn teknoloġiji ex ante. B’mod ġenerali, dan l-obbligu jippermetti li l-membri ta’ organizzazzjoni għat-twaqqif tal-istandards iqisu l-ammont ta’ qari ta’ IPR fuq teknoloġija partikolari huma u jiddeċiedu bejn teknoloġiji f'kompetizzjoni (jew anke, jekk ikun possibbli, jagħżlu teknoloġija li mhijiex koperta minn IPR). L-ammont ta’ qari ta’ IPR fuq teknoloġija se jkollha ħafna drabi impatt dirett fuq l-ispiża ta’ aċċess għall-istandard. Madankollu, f’dan il-kuntest partikolari, it-teknoloġiji kollha disponibbli jidhru li huma koperti minn IPR, u anki ħafna IPR. Għalhekk, kwalunkwe żvelar tal-IPR ma jkollux l-effett pożittiv li jippermetti lill-membri iqisu l-ammont tal-IPR meta jagħżlu teknoloġija minħabba li irrispettivament minn liema teknoloġija tintgħażel, jista’ jiġi preżunt li hemm qari ta’ IPR fuq dik it-teknoloġija. Huwa improbabbli li l-iżvelar tal-IPR jikkontribwixxi għall-garanzija ta’ aċċess effettiv għall-istandard li f’dan ix-xenarju huwa garantit b’mod suffiċjenti mill-impenn ġenerali għal-liċenzjar ta’ kwalunwke IPR li jista’ jinqara fuq l-istandard tal-futur fuq termini FRAND. Għal kuntrarju, obbligu tal-iżvelar tal-IPR jista’ f’dan il-kuntest iwassal għal spejjeż addizzjonali għall-parteċipanti. In-nuqqas tal-iżvelar tal-IPR jista’ wkoll, f'dawn iċ-ċirkostanzi jwassal għal adozzjoni aktar mgħaġġla tal-istandard li jista’ jkun importanti f'każ ta' numru organizzazzjonijiet għat-twaqqif tal-istandards f'kompetizzjoni. Minn dan jirriżulta li huwa improbabbli li l-akkordju jwassal għal kwalunkwe effett negattiv fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1).

328.

Standards fis-settur tal-assigurazzjoni

Eżempju 4

Sitwazzjoni: Grupp ta’ kumpaniji tal-assigurazzjoni jingħaqdu flimkien biex jaqblu dwar standards li ma jorbtux għall-installazzjoni ta’ ċertu tagħmir tas-sigurezza (jiġifieri komponenti u tagħmir iddisinjati għall-prevenzjoni u t-tnaqqis tat-telf u sistemi ffurmati minn dawn l-elementi). L-istandards li ma jorbtux stabbiliti mill-kumpaniji tal-assigurazzjoni (a) jiġu miftehma sabiex jindirizzaw bżonn speċifiku u jassistu lill-assiguraturi fil-ġestjoni tar-riskju u joffru poloz għall-assigurazzjoni adegwati għar-riskju; (b) jiġu diskussi mal-maġġoranza tal-installaturi (jew ir-rappreżentanti tagħhom) li l-fehmiet tagħhom jingħataw kunsiderazzjoni qabel ma jiġu finalizzati l-istandards; (c) jiġu pubblikati mill-assoċjazzjoni tal-assigurazzjoni rilevanti fuq taqsima dedikata tal-websajt tagħha sabiex kwalunkwe installatur jew parti oħra interessata jkollhom aċċess faċli għalihom.

Analiżi: Il-proċess għat-twaqqif ta’ dawn l-istandards huwa trasparenti u jippermetti l-parteċipazzjoni ta’ partijiet interessati. Barra minn hekk, ir-riżultat huwa aċċessibbli faċilment fuq bażi raġonevoli u mhux diskriminatorja għal kull min jixtieq ikollu aċċess għalih. Sakemm l-istandard ma jkollux effetti negattivi fuq is-suq downstream (pereżempju,. billi jeskludi ċerti installaturi permezz ta’ rekwiżiti speċifiċi ħafna u mhux ġustifikati għal installazzjonijiet), huwa improbabbli li dan iwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni. Madankollu, anki jekk l-istandards iwasslu għal effett restrittiv fuq il-kompetizzjoni, il-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 53(3) ikun jidher li ġew sodisfatti. L-istandards għandhom jassistu lill-assiguraturi janalizzaw safejn dawn is-sistemi ta’ installazzjoni jnaqqsu r-riskju rilevanti u jimpedixxu t-telf sabiex ikunu jistgħu jimmaniġġjaw ir-riskji u joffru poloz għall-assigurazzjoni adegwati għar-riskju. Soġġett għall-caveat fir-rigward tas-suq downstream, dawn ikunu wkoll aktar effiċjenti għall-installaturi, u jippermettulhom jikkonformaw ma’ sett wieħed ta’ standards għall-kumpaniji tal-assigurazzjoni kollha pjuttost milli jiġu ttestjati minn kull kumpanija tal-assigurazzjoni separatament. Dawn jistgħu wkoll jagħmluha eħfef għall-konsumaturi biex jaqilbu minn assiguratur għal ieħor. Barra minn hekk, dawn jistgħu jkunu ta’ benefiċċju għal assiguraturi iżgħar li jista’ ma jkollhomx il-kapaċità li jittestjaw separatament. Fir-rigward tal-kondizzjonijiet l-oħra tal-Artikolu 53(3), jidher li l-istandards li ma jorbtux ma jmorrux lil hinn minn dak li hu neċessarju għall-kisba tal-effiċjenzi konċernati; li l-benefiċċji jitgħaddew lill-konsumaturi (uħud ikunu wkoll ta’ benefiċċju dirett għall-konsumaturi); u li r-restrizzjonijiet ma jwasslux għal eliminazzjoni tal-kompetizzjoni.

329.

Standards ambjentali

Eżempju 5

Sitwazzjoni: Kważi l-produtturi kollha tal-magni tal-ħasil jilħqu qbil, bl-inkoraġġament ta’ korp pubbliku, li ma jimmanifatturawx aktar prodotti li ma jikkonformawx ma’ ċerti kriterji ambjentali (pereżempju l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija). Flimkien, il-partijiet għandhom 90 % tas-suq. Il-prodotti li għandhom jitneħħew mis-suq jammontaw għal proporzjon sinifikanti tal-bejgħ totali. Dawn għandhom jiġu sostitwiti bi prodotti aktar tajbin għall-ambjent, iżda aktar għoljin. Barra minn hekk, l-akkordju indirettament inaqqas il-produzzjoni ta’ partijiet terzi (pereżempju distributuri tal-elettriku u fornituri ta’ komponenti inkorporati fil-prodotti li tneħħew mill-użu). Mingħajr l-akkordju, il-partijiet ma kinux iċaqilqu l-isforzi tagħhom, fejn jidħlu l-produzzjoni u l-immarkitjar, għall-prodotti li jagħmlu inqas ħsara lill-ambjent.

Analiżi: L-akkordju jagħti lill-partijiet kontroll tal-produzzjoni individwali u jikkonċerna proporzjon sinifikanti tal-bejgħ u l-produzzjoni totali tagħhom, waqt li jnaqqas ukoll il-produzzjoni ta’ partijiet terzi. Il-varjetà tal-prodotti, li hija parzjalment iffukata fuq il-karatteristiċi ambjentali tal-prodott, tonqos u l-prezzijiet probabbilment jogħlew. Għalhekk, l-akkordju probabbli jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). L-involviment tal-awtorità pubblika mhuwiex rilevanti għal din l-evalwazzjoni. Madankollu, prodotti aktar ġodda, iżjed ekoloġiċi huma teknikament iżjed avvanzati, u joffru effiċjenza kwalitattiva fil-forma ta’ iżjed programmi tal-magni tal-ħasil li jistgħu jintużaw mill-konsumaturi. Barra minn hekk, hemm iżjed effiċjenza fl-ispejjeż għax-xerrejja tal-magni tal-ħasil li jirriżultaw minn spejjeż tal-operat iżjed baxxi fil-forma ta’ tnaqqis fil-konsum tal-ilma, tal-elettriku u tas-sapun. Dik l-effiċjenza fl-ispejjeż titwettaq fis-swieq differenti mis-suq rilevanti tal-akkordju. Madankollu, dik l-effiċjenza tista’ titqies għaliex is-swieq li fihom iseħħu l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni u l-kisbiet fl-effiċjenza huma relatati u l-grupp ta’ konsumaturi affettwat mir-restrizzjoni u l-kisbiet fl-effiċjenza huwa sostanzjalment l-istess. Il-kisbiet fl-effiċjenza jissuperaw l-effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni fil-forma ta’ żieda fl-ispejjeż. Alternattivi oħra għall-akkordju jidher li huma inqas ċerti u inqas kost-effettivi fl-għoti tal-istess benefiċċji netti. Diversi mezzi mekkaniċi huma ekonomikament disponibbli għall-partijiet sabiex jimmanifatturaw magni tal-ħasil li jikkonformaw mal-karatteristiċi ambjentali miftiehma u l-kompetizzjoni tibqa’ sseħħ għal karatteristiċi oħra tal-prodotti. Għalhekk, ikun jidher li l-kriterji tal-Artikolu 53(3) qed jiġu ssodisfati.

330.

Standardizzazzjoni inkoraġġuta mill-gvern

Eżempju 6

Sitwazzjoni: Bħala reazzjoni għas-sejbiet tar-riċerka fil-livelli rakkomandati ta’ xaħam f’ċertu ikel ipproċessat li twettqet minn grupp ta’ riflessjoni ffinanzjat mill-gvern fi Stat wieħed taż-ŻEE, diversi manifatturi kbar ta’ dak l-ikel ipproċessat fl-istess Stat taż-ŻEE jaqblu, permezz ta’ diskussjonijiet formali f’assoċjazzjoni tal-kummerċ industrijali, li jistabbilixxu livelli tax-xaħam rakkomandati għall-prodotti. Flimkien, il-partijiet jirrappreżentaw 70 % tal-bejgħ tal-prodotti fi ħdan l-Istat taż-ŻEE. L-inizjattiva tal-partijiet għandha tiġi appoġġjata minn kampanja ta’ reklamar nazzjonali ffinanzjata mill-grupp ta’ riflessjoni li tenfasizza l-perikli ta’ kontenut għoli ta’ xaħam fl-ikel.

Analiżi: Għalkemm il-livelli tax-xaħam huma rakkomandazzjonijiet u għalhekk volontarji, bħala riżultat tal-pubbliċità estensiva li rriżultat mill-kampanja ta’ reklamar nazzjonali, il-livelli ta’ xaħam rakkomandati probabbli jiġu implimentati mill-manifatturi kollha tal-ikel ipproċessat fl-Istat taż-ŻEE. Għalhekk huwa probabbli li dan isir livell massimu ta’ xaħam de facto fl-ikel ipproċessat. L-għażla għall-konsumatur fis-swieq tal-prodotti għalhekk tista’ tonqos. Madankollu, il-partijiet ikunu jistgħu jkomplu jikkompetu fir-rigward ta’ numru ta’ karatteristiċi oħra tal-prodotti, bħall-prezz, id-daqs tal-prodott, il-kwalità, it-togħma, kontenut ieħor nutrizzjonali u tal-melħ, il-bilanċ tal-ingredjenti, u d-ditti. Barra minn hekk, il-kompetizzjoni fir-rigward tal-livelli ta’ xaħam fil-prodott offruti tista’ tiżdied fejn il-partijiet ifittxu li joffru prodotti bl-inqas livelli. Għalhekk huwa improbabbli li l-akkordju jwassal għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1).

331.

Standardizzazzjoni miftuħa tal-imballaġġ tal-prodott

Eżempju 7

Sitwazzjoni: Il-fabbrikanti prinċipali ta' prodott għall-konsumatur imfittex ħafna f’suq kompetittiv fi Stat taż-ŻEE – kif ukoll fabbrikanti u distributuri fi Stati taż-ŻEE oħra li jbiegħu l-prodott f’dak l-Istat taż-ŻEE (“importaturi”) – jaqblu mal-fornituri prinċipali tal-imballaġġ li jiżviluppaw u jimplimentaw inizjattiva volontarja sabiex jistandardizzaw id-daqs u l-għamla tal-imballaġġ tal-prodott mibjugħ f’dak l-Istat taż-ŻEE. Fil-preżent hemm varjazzjoni kbira fid-daqsijiet u l-materjali tal-imballaġġ fi ħdan u ġewwa l-Istati taż-ŻEE. Dan jirrifletti l-fatt li l-imballaġġ ma jirrappreżentax proporzjon għoli tal-ispejjeż totali tal-produzzjoni u li l-ispejjeż għall-bdil għal produtturi tal-imballaġġ mhumiex sinifikanti. M’hemm l-ebda standard Ewropew attwali jew pendenti għal dan l-imballaġġ. Il-partijiet daħlu fl-akkordju volontarjament b’reazzjoni għal pressjoni mill-gvern tal-Istati taż-ŻEE sabiex jintlaħqu miri ambjentali. Flimkien, fabbrikanti u importaturi jirrappreżentaw 85% tal-bejgħ tal-prodott fi ħdan l-Istat taż-ŻEE. L-inzjattiva volontarja tikkawża l-bejgħ fl-Istat Membru ta’ prodott ta’ daqs uniformi li juża inqas materjal għall-imballaġġ, jokkupa inqas spazju fuq l-ixkaffa, għandu inqas spejjeż tat-trasport u l-imballaġġ, u huwa aħjar għall-ambjent minħabba fi tnaqqis fl-iskart tal-imballaġġ. Inaqqas ukoll l-ispejjeż tar-riċiklaġġ tal-produtturi. L-istandard ma jispeċifikax li jridu jintużaw tipi partikolari ta’ materjali. L-ispeċifikazzjonijiet tal-istandard ġew miftiehma bejn il-fabbrikanti u l-importaturi f'mod miftuħ u trasparenti, u l-abbozz tal-ispeċifikazzjonijiet ġew pubblikati għal konsulatazzjoni miftuħa fuq websajt tal-industrija f’ħin f’waqtu qabel l-adozzjoni. L-ispeċifikazzjonijiet finali adottati huma ppubblikati wkoll fuq il-websajt tal-assoċjazzjoni tal-kummerċ industrijali li huwa aċċessibbli b'mod liberu għal kwalunkwe parteċipant ġdid potenzjali, anke jekk mhumiex membri tal-assoċjazzjoni tal-kummerċ.

Analiżi: Għalkemm l-akkordju huwa volontarju, huwa probabbli li l-istandard isir prassi tal-industrija de facto għaliex il-partijiet flimkien jirrappreżenta proporzjon għoli tas-suq għall-prodott fl-Istat taż-ŻEE u l-bejjiegħa bl-imnut qed jiġu nkoraġġuti wkoll mill-gvern sabiex inaqqsu l-iskart tal-imballaġġ. Għalhekk, fit-teorija, l-akkordju jista’ joħloq ostakoli għad-dħul u jwassal għal effetti ta’ esklużjoni antikompetittivi fis-suq tal-Istat taż-ŻEE. Dan, b’mod partikolari, ikun riskju għal importaturi tal-prodott ikkonċernat li jistgħu jeħtieġu li jippakkjaw il-prodott mill-ġdid sabiex jissodisfaw l-istandard de facto sabiex ikunu jistgħu jbiegħu fl-Istat taż-ŻEE jekk id-daqs tal-pakkett użat fi Stati taż-ŻEE oħra ma jilħaqx l-istandard. Madakollu, huwa improbabbli li fil-prattika jseħħu ostakoli sinifikanti għad-dħul u esklużjoni għaliex (a) l-akkordju huwa volontarju, (b) l-istandard ġie miftiehem ma’ importaturi prinċipali f’mod miftuħ u trasparenti, (c) l-ispejjeż tal-bidla huma baxxi, u (d) id-dettalji tekniċi tal-istandard huma aċċessibbli għal parteċipanti ġodda, importaturi u l-fornituri kollha tal-imballaġġ. B’mod partikolari, l-importaturi kienu konxji tal-bdil potenzjali għall-imballaġġ fi stadju bikri tal-iżvilupp u kellhom l-opportunità permezz tal-konsultazzoni miftuħa dwar l-abbozz tal-istandards sabiex iressqu l-opinjonijiet tagħhom qabel ma jkun ġie fil-fatt adottat l-istandard. Għalhekk l-akkordju jista ma jwassalx għal effetti restrittivi sinifikanti fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1).

Fi kwalunkwe każ, huwa probabbli li l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 53(3) jiġu sodisfatti f’dan il-każ: (i) il-ftehim se jwassal għal effiċjenzi kwantitattivi permezz ta’ spejjeż tat-trasport u l-imballaġġ aktar baxxi; (ii) il-kundizzjonijiet prevalenti tal-kompetizzjoni fis-suq huma tali li huwa probabbli li dan it-tnaqqis fl-ispejjeż jiġi trasferit lill-konsumaturi; (iii) l-akkordju jinkludi biss ir-restrizzjonijiet minimi meħtieġa sabiex jinkiseb l-istandard tal-imballaġġ u huwa improbabbli li jirriżulta f'effetti ta' esklużjoni sinifikanti; u (iv) il-kompetizzjoni ma tiġix eliminata f’parti sostanzjali tal-prodotti kkonċernati.

332.

Standardizzazzjoni magħluqa tal-imballaġġ tal-prodott

Eżempju 8

Sitwazzjoni: Is-sitwazzjoni hija l-istess bħal fl-Eżempju 7 fil-paragrafu 331, ħlief li l-istandard jiġi miftiehem biss bejn fabbrikanti tal-prodott għall-konsumatur imfittex ħafna fis-suq li jinstab fi ħdan l-Istat taż-ŻEE (li jirrappreżenta 65% tal-bejgħ tal-prodott fl-Istat taż-ŻEE), ma kien hemm l-ebda konsultazzjoni miftuħa dwar l-ispeċifikazzjonijiet adottati (li jinkludu l-istandards dettaljati dwar it-tip tal-materjal tal-imballaġġ li jrid jintuża) u l-ispeċifikazzjonijiet tal-istandard volontarju ma ġewx ippubblikati. Dan irriżulta fi spejjeż tal-bidla ogħla għal produtturi fi Stat taż-ŻEE oħra milli għall-produtturi domestiċi.

Analiżi: Simili għall-Eżempju 7 tal-paragrafu 331, għalkemm l-akkordju huwa volontarju, huwa probabbli ħafna li ssir prassi tal-industrija standard de facto minħabba li l-bejjiegħa bl-imnut qegħdin ukoll jiġu inkoraġġuti mill-gvern biex jnaqqsu l-iskart tal-imballaġġ tagħhom u l-fabbrikanti domestiċi jammontaw għal 65 % tal-bejgħ tal-prodott fi ħdan l-Istati taż-ŻEE. Il-fatt li produtturi rilevanti fi Stati taż-ŻEE oħra ma ġewx ikkonsultati rriżulta fl-adozzjoni ta’ standard li jimponi fuqhom spejjeż tal-bidla ogħla meta mqabbla mal-produtturi domestiċi. L-akkordju jista’ għalhekk joħloq ostakoli għad-dħul u jwassal għal effetti ta’ esklużjoni antikompetittiva potenzjali fuq il-fornituri tal-imballaġġ, parteċipanti ġodda u importaturi – li kollha kemm huma ma ġewx involuti fil-proċess għat-twaqqif tal-istandards - għaliex jistgħu jinħtieġu li jippakkjaw il-prodott mill-ġdid sabiex jilħqu l-istandard de facto sabiex ikunu jistgħu jbiegħu fl-Istat taż-ŻEE jekk id-daqs tal-pakkett użat fl-Istat taż-ŻEE l-oħra ma jissodisfax l-istandard.

Kuntrarju għall-Eżempju 7 fil-paragrafu 331, il-proċess tal-istandardizzazzjoni ma twettaqx f’mod miftuħ u trasparenti. B’mod partikolari, parteċipanti ġodda, importaturi u fornituri tal-imballaġġ ma ngħatawx l-opportunità li jikkummentaw fuq l-istandard propost u jistgħu ma jkunux konxji tiegħu sa stadju aktar tard li joħloq il-possibbiltà li ma jkunux jistgħu jbiddlu l-metodi tal-produzzjoni tagħhom jew ibiddlu l-fornituri b’mod mgħaġġel u effettiv. Barra minn hekk, parteċipanti ġodda, importaturi u fornituri tal-imballaġġ jistgħu ma jkunux kapaċi jikkompetu jekk l-istandard ma jkunx magħruf jew ikun diffiċli li wieħed ikun f’konformità miegħu. Huwa ta' rilevanza partikolari l-fatt li l-istandard jinkludi speiċifikazzjonijiet dettaljati dwar il-materjali tal-imballaġġ li jridu jintużaw, li, minħabba fin-natura magħluqa tal-konsultazzoni u l-istandard, importaturi u parteċipanti ġodda se jikkombattu sabiex jikkonformaw miegħu. L-akkordju jista’ għalhekk jirrestrinġi l-kompetizzjoni fit-tifsira tal-Artikolu 53(1). Din il-konklużjoni mhijiex affettwata mill-fatt li wieħed ikun daħal fl-akkordju sabiex jintlaħqu l-miri ambjentali sottostanti mifthiema mal-gvern tal-Istat taż-ŻEE.

Huwa improbabbli li l-kondizzjonijiet tal-Artikolu 53(3) se jiġu sodisfatti f’dan il-każ. Għalkemm l-akkordju se jwassal għal effiċjenzi kwantitattivi simili kif inħoloq taħt l-Eżempju 7, paragrafu 331, huwa improbabbli li n-natura magħluqa u privata tal-akkordju ta' standardizzazzjoni u l-istandard dettaljat mhux ippubblikat dwar it-tip ta’ materjal tal-imballaġġ li jrid jintuża ikunu indispensabbli sabiex jinkisbu l-effiċjenzi taħt l-akkordju.

333.

Termini standard li ma jorbtux u miftuħa użati għal kuntratti mal-utenti finali

Eżempju 9

Sitwazzjoni: Assoċjazzjoni tal-kummerċ għad-distributuri tal-elettriku tistabbilixxi termini li ma jorbtux għall-provvista tal-elettriku lill-utenti finali. It-twaqqif tat-termini standard isir f’mod trasparenti u mhux diskriminatorju. It-termini standard ikopru kwistjonijiet bħall-ispeċifiċità tal-punt tal-konsum, il-pożizzjoni tal-punt tal-konnessjoni u l-vultaġġ tal-konnessjoni, dispożizzjonijiet dwar l-affidabbiltà tas-servizz kif ukoll il-proċedura għall-ħlas tal-kontijiet bejn il-partijiet għall-kuntratt (pereżempju x’jiġri jekk il-klijent ma jipprovdix lill-fornitur bil-qari tal-istrumenti tal-kejl). It-termini standard ma jkoprux kwalunkwe kwistjonijiet relatati mal-prezzijiet, jiġifieri dawn ma fihomx prezzijiet rakkomandati jew klawżoli oħra relatati mal-prezz. Kwalunkwe kumpanija attiva fis-settur hija ħielsa li tuża t-termini standard kif jidhrilha. Madwar 80 % tal-kuntratti li jiġu konklużi mal-utenti finali fis-suq rilevanti huma bbażati fuq dawn it-termini standard.

Analiżi: Huwa improbabbli li dawn it-termini standard iwasslu għal effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Anki jekk dawn saru prassi tal-industrija, jidher li m’għandhomx impatt negattiv sinifikanti fuq il-prezzijiet, il-kwalità jew il-varjetà tal-prodotti.

334.

Termini standard użati għal kuntratti bejn il-kumpaniji

Eżempju 10

Sitwazzjoni: Kumpaniji tal-kostruzzjoni f’ċertu Stat taż-ŻEE jingħaqdu flimkien biex jistabbilixxu termini standard li ma jorbtux u li huma miftuħa u kundizzjonijiet għall-użu minn kuntrattur meta jissottometti kwotazzjoni għal xogħol ta’ kostruzzjoni lil klijent. Formola ta’ kwotazzjoni hija inkluża flimkien mat-termini u l-kundizzjonijiet addattati għall-bini jew il-kostruzzjoni. Flimkien, id-dokumenti joħolqu l-kuntratt tal-kostruzzjoni. Il-klawżoli jkopru affarijiet bħall-formulazzjoni tal-kuntratt, l-obbligi ġenerali tal-kuntrattur u l-klijent u kundizzjonijiet tal-ħlas mhux relatati mal-prezzijiet (pereżempju dispożizzjoni li tispeċifika d-dritt tal-kuntrattur li jagħti avviż ta’ sospensjoni tax-xogħol minħabba nuqqas ta’ ħlas), l-assigurazzjoni, id-dewmien, it-trasferiment u d-difetti, il-limitazzjoni tal-obbligazzjonijiet, it-terminazzjoni, eċċ. B’kuntrast mal-Eżempju 9 fil-paragrafu 333, dawn it-termini standard ħafna drabi jintużaw bejn il-kumpaniji, waħda attiva upstream u l-oħra attiva downstream.

Analiżi: Huwa improbabbli li dawn it-termini standard ikollhom effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 53(1). Normalment ma jkunx hemm limitazzjoni sinifikanti fl-għażla min-naħa tal-konsumatur tal-prodott finali, jiġifieri, ix-xogħol tal-kostruzzjoni. Effetti restrittivi oħra fuq il-kompetizzjoni ma jidhrux probabbli. Fil-fatt, ħafna mill-klawżoli msemmija fuq (trasferiment u difetti, terminazzjoni, eċċ) ħafna drabi huma regolati bil-liġi.

335.

Termini standard li jiffaċilitaw il-paragun tal-prodotti ta’ kumpaniji differenti

Eżempju 11

Sitwazzjoni: Assoċjazzjoni nazzjonali għas-settur tal-assigurazzjoni tiddistribwixxi kundizzjonijiet ta’ polza standard li ma jorbtux għal kuntratti tal-assigurazzjoni tad-dar. Il-kundizzjonijiet ma jagħtux indikazzjoni tal-livell tal-poloz tal-assigurazzjoni, tal-ammont tal-kopertura jew tal-eċċessi li għandhom jitħallsu mill-assigurat. Ma jimponux kopertura komprensiva inklużi riskji li għalihom numru sinifikanti ta’ titolari tal-poloz mhumiex esposti simultanjament u ma jeħtiġux li t-titolari tal-poloz jiksbu kopertura mill-istess assiguratur għal riskji differenti. Waqt li l-maġġoranza tal-kumpaniji tal-assigurazzjoni jużaw kundizzjonijiet ta’ polza standard, mhux il-kuntratti kollha tagħhom fihom l-istess kundizzjonijiet għaliex dawn huma adattati għall-bżonnijiet individwali tal-klijent u għalhekk m’hemmx standardizzazzjoni de facto tal-prodotti tal-assigurazzjoni offruti lill-konsumaturi. Il-kundizzjonijiet ta’ polza standard jippermettu lill-konsumaturi u lill-organizzazzjonijiet tal-konsumatur iqabblu l-poloz offruti mill-assiguraturi differenti. Assoċjazzjoni tal-konsumatur hija involuta fil-proċess għat-twaqqif tal-kundizzjonijiet ta’ polza standard. Dawn huma disponibbli wkoll għall-użu minn parteċipanti ġodda, fuq bażi mhux diskriminatorja.

Analiżi: Dawn il-kundizzonijiet ta’ polza standard huma relatati mal-kompożizzjoni tal-prodott tal-assigurazzjoni finali. Jekk il-kundizzjonijiet fis-suq u fatturi oħra jkunu juru li jista' jkun hemm riskju għal limitazzjoni fil-varjetà tal-prodott li tirriżulta mill-użu mill-kumpaniji tal-assigurazzjoni ta’ dawn il-kundizzjonijiet ta’ polza standard, huwa probabbli li l-limitazzjoni possibbli bħal din inkwistjoni tiġi superata mill-effiċjenza bħall-faċilitazzjoni tat-tqabbil mill-konsumaturi tal-kundizzjonijiet offruti mill-kumpaniji tal-assigurazzjoni. Dawn il-kumpaniji mbagħad jiffaċilitaw il-bidla minn kumpanija tal-assigurazzjoni għal oħra u b’hekk itejbu l-kompetizzjoni. Barra minn hekk, il-bdil tal-fornituri, kif ukoll id-dħul fis-suq minn kompetituri, jikkostitwixxu vantaġġ għall-konsumaturi. Il-fatt li l-assoċjazzjoni tal-konsumatur ipparteċipat fil-proċess jista’, f’ċerti każijiet, iżid il-probabbiltà li l-effiċjenza li ma tibbenefikax awtomatikament lill-konsumaturi tiġi trasferita. Il-kondizzjonijiet ta’ polza standard probabbli wkoll li jnaqqsu l-ispejjeż tat-tranżazzjoni u jiffaċilitaw id-dħul għall-assiguraturi li joperaw fi swieq ġeografiċi u/jew tal-prodotti differenti. Barra minn hekk, ir-restrizzjonijiet ma jidhrux li jmorru lil hinn minn dak li hu neċessarju għall-kisba tal-effiċjenzi identifikati u l-kompetizzjoni ma tiġix eliminata. B’konsegwenza, il-kriterji tal-Artikolu 53(3) aktarx li jiġu ssodisfati.

12.12.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 362/62

—

li l-awtorità leġiżlattiva Ewropea tadotta l-att bażiku li jistabbilixxi l-Programm mingħajr tibdil sinifikanti,

—

li l-Kumitat tal-Programm stabbilit fl-att bażiku jagħti opinjoni pożittiva jew ma jsibx oġġezzjoni,

—

li l-Kummissjoni tadotta l-programm ta' ħidma annwali tal-2014, wara referenza mingħand il-kumitat tal-Programm, u

—

li l-approprjazzjonijiet previsti fl-abbozz tal-baġit għall-2014 ikunu disponibbli wara l-adozzjoni tal-baġit għall-2014 min-naħa tal-awtorità tal-baġit jew jekk il-baġit ma jiġix adottat kif previst fis-sistema tad-dodiċeżmi proviżorji.

L-Azzjoni Ewlenija 1 (KA1) – Il-mobbiltà tat-tagħlim tal-individwi

L-Azzjoni Ewlenija 2 (KA2) – Koperazzjoni għall-innovazzjoni u l-iskambju ta' prattiki tajba

L-Azzjoni Ewlenija 3 (KA3) – Appoġġ għar-riforma politika

Attivitajiet Jean Monnet

L-Isport

—

is-28 Stat Membru tal-Unjoni Ewropea,

—

il-pajjiżi tal-EFTA/taż-ŻEE: l-Islanda, il-Liechtenstein, in-Norveġja (2),

—

Il-pajjiżi kandidati tal-UE: it-Turkija, dik li kienet ir-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja (3)

—

il-Konfederazzjoni Svizzera (4)

L-Azzjoni Ewlenija 1, l-Azzjoni Ewlenija 3, l-Isport (avvenimenti sportivi Ewropej mingħajr skop ta' qligħ):

L-Azzjoni Ewlenija 2, Jean Monnet, l-Isport (Sħubiji kollaborattivi fil-qasam tal-isport):

L-Edukazzjoni u t-Taħriġ

:

EUR 1 305,3 miljun

Iż-Żgħażagħ

:

EUR 174,2 miljun

Jean Monnet

:

EUR 11,2 miljun

L-Isport

:

EUR 16,6 miljun

12.12.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 362/66

European Commission

Directorate-General for Trade

Directorate H

Office: N105 08/020

1049 Bruxelles/Brussel

BELGIQUE/BELGIË