20.10.2012   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 318/1

1.

Il-predeċessur ta’ “Orizzont 2020”, is-Seba’ Programm Kwadru għar-Riċerka u l-Iżvilupp Teknoloġiku (FP7), ġibed ħafna kritika minħabba l-kumplessità tal-programm (pereżempju l-varjetà ta' skemi u strumenti ta' finanzjament) u r-regoli tiegħu għall-parteċipazzjoni (pereżempju inkonsistenza fl-applikazzjoni tar-regoli jew l-implimentazzjoni ta' proċeduri) (10). Minħabba f’hekk, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill tal-Unjoni Ewropea taw l-ogħla prijorità politika biex jiġu ssimplifikati l-ġestjoni u l-implimentazzjoni tal-finanzjament tar-riċerka u l-innovazzjoni tal-Unjoni (11). Il-Kummissjoni kienet diġà introduċiet miżuri biex tirrimedja wħud min-nuqqasijiet attwali matul l-eżistenza tal-FP7. Pereżempju, id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tal-24 ta’ Jannar 2011 ippermettiet, taħt ċerti kundizzjonijiet, li l-benefiċjarji jużaw il-prattiki ta' kontabilità tagħhom stess meta jitolbu kumpens għall-ispejjeż tal-proġetti.

2.

L-għan ewlieni tar-regoli għall-parteċipazzjoni taħt “Orizzont 2020” (12) huwa li jsiru żviluppi fuq il-miżuri ta' simplifikazzjoni diġà implimentati fl-FP7. Ir-“regoli“ jistabbilixxu l-kundizzjonijiet għall-għażla tal-proġetti, il-parteċipazzjoni ta’ entitajiet fil-proġetti, il-finanzjament tal-proġetti, l-identifikazzjoni ta' kundizzjonijiet ta' finanzjament bħalma huma rati ta' finanzjament u r-rekwiżiti ta' eliġibilità, u disseminazzjoni tar-riżultati. Dawn il-kwistjonijiet mhumiex biss importanti għall-benefiċjarji, iżda jista’ jkollhom ukoll ramifikazzjonijiet fuq il-prestazzjoni globali tal-Programm Qafas Orizzont 2020. Pereżempju, it-tnaqqis tal-ġibda lejn il-programm minħabba regoli kumplessi jżid ir-riskju li ma jinkisbux l-objettivi globali tal-programm li jappoġġja l-istrateġija Ewropa 2020.

3.

Safejn huwa possibbli, l-opinjoni tal-Qorti ssegwi l-istruttura tal-memorandum ta’ spjegazzjoni tal-Kummissjoni tar-“regoli proposti”. Madankollu, tqis ukoll il-kuntest ġenerali tal-“pakkett regolatorju”, u b’mod iktar speċifiku, il-miżuri ta’ ġestjoni li jkopru l-istrateġija ġdida ta’ kontroll stabbilita fil-proposta għal “regolament dwar l-Orizzont 2020”.

I.

Is-simplifikazzjoni hija l-prinċipju trasversali ewlieni abbażi tal-miżuri inklużi fir-‘regoli proposti’. B’mod ġenerali, il-Qorti tqis li l-miżuri, jekk jiġu implimentati skont l-għan tagħhom, se jikkontribwixxu b’mod sinifikanti lejn l-indirizzar tal-isfidi ewlenin li qed jiffaċċja l-finanzjament tar-riċerka tal-Unjoni. Peress li s-suċċess ta’ dawn il-miżuri se jiddipendi primarjament fuq l-implimentazzjoni effettiva tagħhom, gwida f’waqtha, prattika, ċara u mhux ambigwa se tkun kruċjali f'dan ir-rigward.

II.

“Orizzont 2020” għandu jidentifika mekkaniżmi ta’ koordinazzjoni ma’ politiki oħra tal-UE, bħall-Politika ta’ Koeżjoni, bil-għan li potenzjalment jiżdied l-effett multiplikatur tar-riżorsi tal-Unjoni, u jitħaffef il-progress lejn Żona Ewropea tar-Riċerka unifikata, u jitnaqqas ir-riskju potenzjali tal-akkumulazzjoni ta' finanzjamenti differenti tal-UE għal azzjoni waħda.

III.

Permezz tal-introduzzjoni ta’ sett wieħed ta’ regoli, u billi jiġu permessi devjazzjonijiet biss fejn huma ġustifikati minn ħtiġijiet speċifiċi, il-Kummissjoni se tkun qed issaħħaħ l-iżvilupp lejn sett koerenti ta’ regoli għall-parteċipazzjoni. Il-Qorti tenfasizza l-ħtieġa tar-“regoli proposti” li jridu jiġu applikati b’mod konsistenti mal-azzjonijiet kollha taħt “Orizzont 2020”, u f’kollaborazzjoni mill-qrib bejn il-korpi varji ta’ implimentazzjoni. Kull eċċezzjoni mill-ambitu tal-applikazzjoni tar-regoli proposti għandha tiġi ġġustifikata b’mod ċar u limitata sa dak li hu strettament meħtieġ.

IV.

Il-Qorti tqis li l-mudell ta’ finanzjament tal-ispejjeż simplifikat b’mod radikali se jtejjeb l-affidabilità tal-mudell, inaqqas ir-riskju ta’ irregolaritajiet fit-talbiet għal kumpens għall-ispejjeż tal-benefiċjarji, jippermetti li l-kontabilità tal-proġetti tkun inqas kumplessa, u jelimina wħud mill-passi ta’ verifika meħtieġa taħt il-mudell ta’ finanzjament attwali tal-FP7, biex b’hekk jiġi faċilitat u jitħaffef il-proċess ta’ applikazzjoni.

V.

Madankollu, ir-“regoli proposti” għandhom jiddistingwu b’mod ċar bejn azzjonijiet eliġibbli għal rimborż ta’ 100 % u dawk limitati għal massimu ta’ 70 % (attivitajiet qrib tas-suq). Ir-regoli ta’ implimentazzjoni għandhom jistipulaw b’mod ċar xi jfissru “attivitajiet qrib tas-suq”.

VI.

Il-Qorti tinnota li t-tneħħija tal-għażla ta’ finanzjament tal-ispejjeż indiretti abbażi tal-ispejjeż reali tirrappreżenta differenza kbira mill-FP7. Mhuwiex ċar kif din il-bidla se tolqot lill-parteċipanti b’mod individwali. Il-Kummissjoni għandha tassigura li l-approċċ il-ġdid ma jwassalx għal sitwazzjonijiet mhux mixtieqa fejn il-parteċipanti jitilfu b'mod sinifikanti, u b'hekk jaffettwa b’mod negattiv l-attrattività lejn il-programm.

VII.

Ir-rimborż previst ta’ VAT mhux rekuperabbli bħala spiża eliġibbli huwa miżura pożittiva. Madankollu, il-Qorti tqis essenzjali li l-Kummissjoni tipprovdi gwida ċara dwar x’inhu li jikkostitwixxi VAT rekuperabbli.

VIII.

Fil-fehma tal-Qorti, il-qafas ta' kontroll intern ottimizzat mibni madwar strateġija msejsa fuq ir-riskju, li fih innifsu huwa marbut intrinsikament mal-mudell ta' finanzjament ġdid li qed jiġi propost, jipprovdi punt ta' tluq tajjeb ħafna għat-tnaqqis tar-riskju li jsiru żbalji. Madankollu, hemm limitazzjonijiet għal dan l-approċċ, billi xi riskji – min-natura tagħhom – iridu jiġu indirizzati permezz ta’ kontrolli ta’ prevenzjoni effettivi.

IX.

Il-Qorti tikkunsidra l-proposta għal kopertura usa’ tal-Fond ta’ Garanzija għall-Parteċipanti bħala żvilupp pożittiv. Madankollu, l-inklużjoni ta’ strumenti fil-kopertura tal-Fond fil-għamla ta’ sħubijiet pubbliċi-privati tesiġi li jsiru valutazzjonijiet fir-rigward tar-riskji legali possibbli.

X.

Il-Qorti tilqa’ b’sodisfazzjon l-intenzjoni tal-Kummissjoni li jkun hemm ċertifikat ta’ verifika obbligatorju uniku dwar rapporti finanzjarji fl-aħħar tal-proġett. Madankollu, verifiki riċenti tal-Qorti kkonfermaw li ċ-ċertifikati ta’ verifika mhumiex affidabbli biżżejjed u għaldaqstant dan il-kontroll huwa biss parzjalment effettiv. B’mod simili, il-verifiki tal-Qorti nnotaw il-parteċipazzjoni baxxa u r-rati ta’ aċċettazzjoni baxxi fir-rigward ta’ ċertifikati dwar metodoloġiji. Mingħajr ma jsir titjib f’dawn iż-żewġ oqsma, l-istrateġija ta' kontroll riveduta tal-Kummissjoni tintlaqat b'mod negattiv.

XI.

Fil-fehma tal-Qorti, l-użu tal-premjijiet għandu jirriżulta fit-tħeġġiġ ta’ innovazzjoni (teknoloġika) sabiex jiġi żgurat effett ta' lieva fuq sorsi addizzjonali ta' finanzjament. Għaldaqstant, il-Kummissjoni għandha tiżgura li jissaħħu l-aspetti mhux finanzjarji, bħal immaġni u reputazzjoni sodi msejsa fuq l-eċċellenza, l-esklussività u r-rikonoxximent internazzjonali.

XII.

Il-Qorti tqis li l-akkwist pubbliku għandu jintuża biss f’każi li huma ġġustifikati u li jirriżultaw f’benefiċċji addizzjonali li ma jiżdidux jekk jintużaw l-għotjiet.

XIII.

Il-“pakkett regolatorju” ma jipprovdix indikazzjoni ċara dwar dak li huwa mifhum b’attività ta’ innovazzjoni. Il-Qorti lesta tilqa’ definizzjoni ċara, kif ukoll limitazzjoni adatta fl-ambitu ta’ attivitajiet ta’ innovazzjoni li jistgħu jiġu ffinanzjati lil dawk li ġenwinament għadhom jibdew fil-qasam.

4.

Permezz ta’ “Orizzont 2020”, il-Kummissjoni stabilixxiet għaliha stess l-objettiv li tiġbed ir-riċerkaturi l-iżjed importanti u l-intrapriżi l-iżjed innovattivi. F’dan il-kuntest, il-prinċipju trasversali ewlieni li jiġu simplifikati r-regoli għall-parteċipazzjoni jaqdi rwol essenzjali. Is-simplifikazzjoni hija riflessa b’mod qawwi fil-karatteristiċi ewlenin tar-“regoli” (għal ħarsa ġenerali sħiħa tal-objettivi u l-prijoritajiet li jmexxu l-miżuri ta' semplifikazzjoni fil-“pakkett regolatorju”, ara l-Anness):

5.

Il-Qorti tqis li b’mod ġenerali l-miżuri proposti mill-Kummissjoni, jekk jiġu implimentati kif inhuma maħsuba, se jikkontribwixxu b’mod sinifikanti biex jindirizzaw l-isfidi ewlenin iffaċċjati mill-finanzjament tar-riċerka tal-Unjoni (pereżempju regoli mhux koerenti għall-parteċipazzjoni, il-kumplessità u l-piż amministrattiv). Pereżempju, l-integrazzjoni proposta tar-riċerka u ta' azzjonijiet relatati mal-innovazzjoni (pereżempju Inizjattivi ta' Teknoloġija Konġunti (JTIs)) tindirizza l-kritika komuni ta' applikazzjoni mhux koerenti tar-regoli taħt l-FP7 u tiffaċilita l-interoperabilità u l-kompatibilità bejn l-attivitajiet ta’ riċerka fl-Unjoni (ara paragrafu 10).

6.

Ir-“regoli” jintroduċu ħafna miżuri ta’ simplifikazzjoni riflessi fil-mudell ta’ finanzjament tal-ispejjeż (14) (ara paragrafu 15) u d-dispożizzjonijiet finanzjarji (pereżempju rekwiżiti tar-reġistrazzjoni tal-ħin u l-proposta għall-inklużjoni tal-VAT fid-definizzjoni ta’ spejjeż eliġibbli, ara paragrafu 21) (15). Il-Kummissjoni segwiet approċċ maqsum f’żewġ partijiet: min-naħa minnhom, il-miżuri proposti għandhom l-għan li jnaqqsu l-piż amministrattiv għall-benefiċjarji (pereżempju mudell ta’ finanzjament inqas kumpless jissimplifika d-dikjarazzjoni tal-ispejjeż u l-kalkolu tal-kontribuzzjoni tal-UE għal parteċipanti); min-naħa l-oħra, dawn il-miżuri għandhom l-għan li jnaqqsu l-ġestjoni tal-Kummissjoni u jikkontrollaw il-ħidma, u b’hekk jiffaċilitaw l-implimentazzjoni tal-istrateġija ta' kontroll proposta, b'bilanċ bejn fiduċja u kontroll. Pereżempju, l-ottimizzar u s-simplifikazzjoni tal-arranġamenti ta’ finanzjament għandhom, inter alia, jgħinu biex jintlaħaq kontroll aqwa mill-Kummissjoni (16) (ara l-paragrafu 24) (17).

7.

Ġeneralment, ir-“regoli proposti” jindirizzaw il-kwistjonijiet urġenti u importanti msemmija fil-paragrafu 1. Is-suċċess ta’ dawn il-miżuri, madankollu, jiddependi fuq l-implimentazzjoni effettiva tagħhom (18). Il-Qorti ttenni r-rakkomandazzjoni tagħha li l-Kummissjoni għandha tipprovdi gwida f’waqtha, prattika, ċara u mhux ambigwa dwar l-implimentazzjoni, sabiex toffri garanziji adegwati kemm lill-benefiċjarji kif ukoll lill-Kummissjoni (19). Ir-regoli ta’ implimentazzjoni dettaljati għandhom jiġu kkomunikati mhux aktar tard mid-data tal-pubblikazzjoni tal-ewwel sejħiet għal proposti.

8.

Għandu jiġi nnotat li l-implimentazzjoni ta’ għadd ta' miżuri proposti (pereżempju VAT eliġibbli u kontijiet mingħajr interessi għal prefinanzjament) tiddipendi fuq l-adozzjoni tar-Regolament Finanzjarju (RF) ġdid (20). Fid-data li ħarġet din l-opinjoni, kienu għadhom ma tlestewx il-proċedura leġiżlattiva u r-Regoli ta’ Implimentazzjoni għall-RF ġdid.

9.

Il-Kummissjoni tipproponi li tinġabar flimkien il-firxa sħiħa ta’ appoġġ għar-riċerka u l-innovazzjoni f’qafas strateġiku komuni uniku (21). Kif ġie mistqarr qabel mill-Qorti (22), “Orizzont 2020” għandu jidentifika wkoll mekkaniżmi ta’ koordinazzjoni fost il-politiki tal-UE (pereżempju l-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali u l-Fond ta' Koeżjoni). Din il-koordinazzjoni kieku tippermetti li tiġi stabbilita r-rata ta’ kofinanzjament tal-Programm għall-programmi operattivi filwaqt li jitqiesu s-sorsi varji ta’ finanzjament tal-UE, biex b’hekk potenzjalment jiżdied l-effett multiplu tar-riżorsi tal-Unjoni. Għaldaqstant, dan għandu jħaffef il-progress lejn Żona Ewropea tar-Riċerka unifikata (23). Barra minn hekk, għandu jnaqqas ir-riskju potenzjali ta’ akkumulazzjoni ta’ għotjiet differenti tal-UE għal azzjoni waħdanija (24).

10.

Permezz tal-introduzzjoni ta’ sett wieħed ta’ regoli, u billi jiġu permessi devjazzjonijiet biss fejn huma ġustifikati minn ħtiġijiet speċifiċi, il-Kummissjoni se tkun qed issaħħaħ l-iżvilupp lejn sett koerenti ta’ regoli għall-parteċipazzjoni. Taħt l-FP7, hemm bosta saffi ta’ regoli (pereżempju sett standard ta’ regoli għall-parteċipazzjoni u regoli speċifiċi għal Azzjonijiet ta’ Koordinazzjoni u ta’ Appoġġ (CSA) (25) jew kull Inizjattiva ta' Teknoloġija Konġunta (JTI) għar-riċerka) (26)). Bħala konsegwenza, is-sett ta’ regoli tal-FP7 ġie perċeput mill-komunità tar-riċerka bħala kumpless u mhux koerenti (27).

11.

L-approċċ integrat propost (pereżempju, applikazzjoni ġeneralment konsistenti tar-regoli fir-rigward ta’ kwistjonijiet bħalma huma kriterji ta’ eliġibilità u ta’ valutazzjoni u d-drittijiet tal-proprjetà intellettwali lill-komponenti kollha ta’ “Orizzont 2020”) (28) jista’ jkun pass importanti ’l quddiem f’termini ta’:

12.

Madankollu, mhuwiex ċar kif u sa liema punt ir-regoli għall-parteċipazzjoni se jiġu applikati b’mod konsistenti mal-azzjonijiet kollha taħt “Orizzont 2020”, pereżempju fir-rigward tal-Programm Kwadru għall-Kompetittività u l-Innovazzjoni (CIP), il-JTIs u l-attivitajiet ġestiti mill-Istitut Ewropew tal-Innovazzjoni u t-Teknoloġija (EIT). Il-Qorti tixtieq tenfasizza li kull eċċezzjoni għandha tiġi ġġustifikata b’mod ċar u limitat sa dak li hu strettament possibbli, għax inkella l-eċċezzjonijiet isiru regoli. F’dan il-kuntest, iċ-ċertezza legali tkun akbar li kieku r-regolament jelenka dawk l-attivitajiet u azzjonijiet fejn huma previsti eċċezzjonijiet mis-sett uniku ta’ regoli.

13.

Barra minn hekk, l-integrazzjoni sħiħa ta’ attivitajiet li bħalissa jaqgħu fl-ambitu ta’ programmi jew inizjattivi oħrajn (bħal dawk elenkati fil-paragrafu 12) teħtieġ koordinazzjoni konsiderevoli bejn il-korpi kkonċernati. Il-Kummissjoni pproponiet (29) li l-ġestjoni ta’ “Orizzont 2020” għandha tiġi estiża aktar għall-aġenziji eżekuttivi eżistenti tal-Kummissjoni u korpi esterni oħra bħall-intrapriżi konġunti li jiġġestixxu l-JTIs (30).

14.

Il-Qorti tixtieq ittenni r-rakkomandazzjoni preċedenti tagħha li dawn l-arranġamenti ta’ ġestjoni għandhom jiġu ssorveljati b'mod xieraq mill-Kummissjoni sabiex jittieħed vantaġġ sħiħ tal-opportunitajiet offerti. B’mod partikolari, l-integrazzjoni ta’ intrapriżi konġunti bħala mezzi għall-implimentazzjoni tal-politiki tal-UE tinvolvi koordinazzjoni mill-qrib. Għal dan il-għan, l-intrapriżi konġunti l-ewwel iridu jibnu sistema ta’ kontroll intern b’saħħitha u komprensiva. F’dan il-kuntest, il-Kummissjoni għandha timmonitorja l-implimentazzjoni tal-pjani ta’ azzjoni (31). Il-Qorti tirrimarka wkoll li l-applikazzjoni effettiva u konsistenti tar-regoli hija vitali. Tirrakkomanda li l-Kummissjoni għandha testendi b’mod konsiderevoli mekkaniżmi ewlenin ta’ allinjament għall-Kumitat ta’ Approvazzjoni tar-Riċerka (RCC) (32) sabiex jissaħħu iżjed il-miżuri orizzontali.

15.

Il-Kummissjoni tipproponi (Artikolu 22 u 24 tar-“regoli”) mudell ta’ finanzjament li jikkonsisti minn:

16.

Il-mudell huwa radikalment simplifikat u għandu l-għan li jindirizza l-problemi li jiffaċċjaw il-benefiċjarji taħt l-FP7, fejn il-kumplessità tal-mudell ta’ finanzjament kien relatat direttament mal-għadd ta' kombinazzjonijiet disponibbli bejn kategoriji ta' spejjeż, metodi għall-kalkolu tal-ispejjeż u r-rati ta' rimborż (33). Pereżempju, taħt l-FP7 ir-rati ta’ finanzjament huma dipendenti fuq l-istatus legali (pereżempju korp pubbliku mingħajr skop ta’ qligħ jew kumpanija bi skop ta’ qligħ) it-tip ta’ attività (jiġifieri riċerka, dimostrazzjoni, ġestjoni u oħrajn) jew it-tip ta' spejjeż (jiġifieri persunal, sottokuntrattar, jew spejjeż oħra diretti u indiretti) (34).

17.

Fil-mudell propost tneħħiet għalkollox id-distinzjoni bejn tipi ta’ attività differenti, li żiedet il-kumplessità tal-mudell FP7 (35). Barra minn hekk, l-introduzzjoni ta’ finanzjament għall-ispejjeż diretti totali għar-riċerka (rata waħda ta’ rimborż għal spejjeż diretti stabbilita fil-bidu ta’ kull proġett), flimkien ma’ kontribut nominali fiss lejn spejjeż indiretti (20 %) għall-benefiċjarji kollha u t-tipi kollha ta’ attività, iwasslu biex il-mudell ta’ finanzjament tal-ispejjeż ikun iktar sempliċi u inqas suxxettibbli għall-iżbalji.

18.

Il-Qorti tinnota l-fatt li dawn il-miżuri ta’ simplifikazzjoni:

19.

Madankollu, ir-“regoli” ma jiddistingwux b’mod ċar bejn azzjonijiet eliġibbli għal rimborż ta’ 100 % (attivitajiet standard) u dawk limitati għal massimu ta’ 70 % (attivitajiet qrib tas-suq). Id-definizzjoni ta’ attivitajiet qrib tas-suq bħat-tfassil ta’ prototipi, l-ittestjar, id-dimostrazzjoni, l-iżvilupp esperimentali, il-pilotaġġ jew ir-replikazzjoni fis-suq mhijiex ċara, peress li jeżistu bosta definizzjonijiet. Ir-regoli ta’ implimentazzjoni għandhom jistipulaw b’mod ċar xi jfissru “attivitajiet qrib tas-suq”.

20.

Il-Qorti tinnota li l-mudell ta’ finanzjament propost jirrappreżenta differenza kbira mill-FP7 peress li tneħħiet l-għażla ta’ finanzjament ta’ spejjeż indiretti abbażi ta' spejjeż reali. Mhuwiex ċar kif il-mudell propost ta’ rimborż tal-ispejjeż se jolqot il-parteċipanti b’mod individwali. F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni għandha tipprovdi assigurazzjonijiet li l-approċċ il-ġdid mhux se jwassal għal sitwazzjonijiet mhux mixtieqa fejn il-parteċipanti jitilfu b’mod sinifikanti, li fl-aħħar mill-aħħar ifisser li l-programm ikun ħafna inqas attraenti.

21.

Ir-“regoli” jipprovdu għall-introduzzjoni ta’ miżuri addizzjonali sabiex jissimplifikaw ir-regoli ta’ eliġibilità. L-għan huwa li dawn ir-regoli jiġu allinjati mal-prattiki tal-benefiċjarji (pereżempju rekwiżiti tar-reġistrazzjoni tal-ħin (37)).

22.

Il-Qorti tinnota li l-użu ta’ sistemi għar-reġistrazzjoni tal-ħin se jitkompla u tqis li dan huwa xieraq peress li huwa essenzjali li l-ispejjeż tal-persunal reali jiġu sostanzjati (38). Madankollu, l-eliminazzjoni tar-reġistrazzjoni tal-ħin għal persunal li jaħdem esklussivament fuq proġetti tal-UE u billi jitħalla jiffirma dikjarazzjoni korrispondenti, hija miżura pożittiva. Sabiex jiġi żgurat approċċ konsistenti mal-entitajiet kollha, il-Kummissjoni għandha tiżgura li l-benefiċjarju jikkonforma mal-prattiki tiegħu tas-soltu ta’ kontabilità u ġestjoni, għax inkella l-miżura l-ġdida se tisfa vittma ta' irregolaritajiet. Pereżempju, dikjarazzjoni mill-benefiċjarju trid tkun taqbel ma' evidenza oħra (pereżempju sigħat ta' ħidma fuq il-proġett, jew referenzi għall-ħidmiet jew tip ta' attività li għandhom ikunu konsistenti ma' kuntratti ta' impjieg jew arranġamenti interni oħrajn).

23.

Ir-“regoli” jippermettu li jsir rimborż ta’ taxxa fuq il-valur miżjud (VAT) mhux rekuperabbli (39). L-importanza li jiġu modifikati r-regoli bil-għan li tiġi aċċettata l-VAT mhux rekuperabbli bħala spiża eliġibbli diġà kienet ġiet enfasizzata fl-Opinjoni tal-Qorti Nru 1/2006 (40). Huwa essenzjali li tingħata gwida ċara dwar dak li jikkostitwixxi VAT rekuperabbli. Fil-fehma tal-Qorti, sabiex tikkwalifika bħala eliġibbli, il-VAT ma tistax tkun rifondibbli lill-benefiċjarju taħt il-leġiżlazzjoni nazzjonali applikabbli.

24.

Is-simplifikazzjoni bħala l-għan ċentrali ta’ ‘Orizzont 2020’ hija riflessa b’mod qawwi wkoll fil-ġestjoni finanzjarja proposta tal-programm (41). Flimkien mal-introduzzjoni ta’ mudell ta’ finanzjament tal-ispejjeż (ara paragrafi 15 sa 20), ir-“regolament dwar l-Orizzont 2020” (42) għandu l-għan li jimplimenta strateġija ta’ kontroll riveduta. Din l-istrateġija ċċaqlaq l-enfasi mill-minimizzazzjoni tar-rati ta’ żbalji għall-kontroll bbażat fuq ir-riskji u l-iskoperta tal-frodi, filwaqt li simultanjament tilħaq:

25.

L-elementi importanti tal-bini ta’ strateġija ta’ kontroll huma marbuta b’mod intrinsiku mal-mudell ta’ finanzjament propost. Kif ġie deskritt fir-“regolament dwar l-Orizzont 2020”, il-benefiċċji ta’ ċerti miżuri ta’ simplifikazzjoni (pereżempju l-eliminazzjoni ta’ sors ta’ żbalji rikorrenti) għandhom inaqqsu r-riskju ta’ irregolaritajiet u għaldaqstant jippermettu sistema ta’ kontroll u verifika iżjed sempliċi u effettiva. Pereżempju, l-introduzzjoni ta’ regoli simplifikati li jirregolaw l-ispejjeż indiretti (ara paragrafu 17) sussegwentement għandha tnaqqas ir-rata ta’ żbalji (43). Barra minn hekk, strateġija mfassla tajjeb u implimentata b’mod korrett sabiex issaħħaħ il-kontrolli bbażati fuq ir-riskju u l-iżvelar ta’ frodi tista' tevita li jsiru l-iżbalji.

26.

Il-Qorti tinnota l-iżvilupp ta’ strateġija bbażata fuq ir-riskju bil-mira tkun li tintlaħaq rata ta’ żbalji residwali qrib ta’ 2 %. Qafas ta’ kontroll intern ottimizzat mibni madwar strateġija bbażata fuq ir-riskji jipprovdi punt ta’ tluq tajjeb ħafna għat-tnaqqis tar-riskju ta’ żbalji. Madankollu, dan l-approċċ għandu l-limitazzjonijiet tiegħu. Xi riskji, min-natura tagħhom, iridu jiġu indirizzati permezz ta’ kontrolli preventivi effettivi.

27.

F’dan il-kuntest, il-Qorti kkonkludiet (44) li proporzjon sinifikanti ta’ ċertifikati ta’ verifika (ċertifikazzjoni tal-metodoloġiji ex-ante tal-kalkolu tal-ispiża tal-benefiċjarji u ċertifikazzjoni ta’ verifika ex-post tat-talbiet għal kumpens għall-ispejjeż, żewġ elementi importanti fil-mekkaniżmu ta’ kontroll ġdid tal-Kummissjoni) kienu kkunsidrati bħala parzjalment effettivi biss (ara wkoll paragrafi 30 sa 32). Għaldaqstant, il-miżuri proposti jippreżentaw ir-riskju li jkunu limitati fl-effikaċja tagħhom, u ma jikkontribwixxux biżżejjed biex jintlaħaq it-tnaqqis immirat tar-rata ta’ żbalji residwali. Barra minn hekk, il-Kummissjoni għandha tiżgura li kwalunkwe livell predeterminat ta’ attività ta’ verifika ex post ma jwaqqafx lill-Kummissjoni milli tilħaq rata ta’ żbalji residwali qrib ta’ 2 % (45).

28.

Il-Kummissjoni pproponiet li l-Fond ta’ Garanzija għall-Parteċipanti (“il-Fond”) għandu jinżamm għat-tul kollu ta’ Orizzont 2020. Il-Fond, li diġà kien operattiv taħt l-FP7 (46), jifforma parti integrali mill-istrateġija ta' kontroll tal-Kummissjoni. Għandu l-għan li jħares il-baġit tal-UE billi jaġixxi bħala ammont kollaterali għal għotjiet lill- benefiċjarji (47). Bħala konsegwenza, l-ebda garanzija addizzjonali jew titolu ta’ sigurtà m'għandhom jiġu imposti fuq il-parteċipanti (48). Bil-kontra tal-FP7, il-kopertura tal-Fond għandha tinkludi l-attivitajiet tas-CIP u tal-EIT u strumenti bħall-JTIs (49).

29.

Il-Qorti tinnota li l-introduzzjoni tal-Fond taħt l-FP7 naqqset il-piż amministrattiv tal-benefiċjarji. Pereżempju, billi pprovdiet sigurtà fil-għamla ta’ kollaterali, il-Kummissjoni kienet kapaċi tnaqqas l-għadd ta’ kontrolli ta’ vijabilità finanzjarja għall-maġġoranza tal-parteċipanti u tabolixxi forom oħra ta’ kollaterali (pereżempju garanziji bankarji). F’dan ir-rigward, il-kopertura usa’ żgurata bl-inklużjoni tas-CIP, l-EIT u l-JTIs taħt l-umbrella tal-Fond hija żvilupp pożittiv. Madankollu, l-inklużjoni ta’ strumenti bħal sħubijiet pubbliċi-privati (pereżempju l-JTIs) fil-kopertura tal-Fond tirrikjedi valutazzjoni ta’ riskji legali possibbli (strutturi legali differenti (50)), speċjalment jekk kull ammont li jiġi rkuprat se jikkostitwixxi dħul assenjat lill-Fond (51).

30.

Il-proposta tal-Kummissjoni tipprovdi għal żewġ proċeduri ta' ċertifikazzjoni (52) mwettqa minn awditur indipendenti. Iż-żewġ proċeduri jikkostitwixxu element ta' qafas rivedut ta' kontroll intern taħt Orizzont 2020 (53). Il-proċeduri huma:

31.

Sabiex jitnaqqas il-piż amministrattiv fuq il-benefiċjarji, il-Kummissjoni tipproponi tnaqqis fl-għadd ta’ ċertifikati dwar rapporti finanzjarji meta mqabbel mal-FP7 (54). F’termini ta’ simplifikazzjoni, il-Qorti tilqa’ b’sodisfazzjon l-intenzjoni tal-Kummissjoni biex ikollha ċertifikat obbligatorju uniku fi tmiem il-proġett. Madankollu, jekk il-proċess ta’ ċertifikazzjoni jikkostitwixxix proċedura ta’ kontroll effettiva jiddependi primarjament fuq l-affidabilità taċ-ċertifikati ta' verifika. Verifiki riċenti mill-Qorti kkonfermaw li dan il-kontroll kien biss parzjalment effettiv fis-sentejn preċedenti (55). Il-Qorti ttenni r-rakkomandazzjoni tagħha li l-affidabilità taċ-ċertifikati ta' verifika għandha tittejjeb billi tinġibed iktar l-attenzjoni tal-awditur li jiċċertifika dwar l-eliġibilità tal-ispejjeż.

32.

L-objettiv taċ-Ċertifikat dwar il-Metodoloġija huwa li jiġi promoss l-użu ta’ metodoloġiji korretti mill-benefiċjarji meta jressqu talbiet għal kumpens ta’ spejjeż diretti fuq il-persunal abbażi tal-iskala tal-ispejjeż skont l-unità (56). Kieku jkun preżunt li l-implimentazzjoni tagħhom hija effettiva, il-benefiċjarji għandhom jagħżlu li l-metodoloġija tagħhom tkun ċertifikata u konsegwentement, għandu jonqos l-ammont globali ta’ żbalji relatati mal-ispejjeż tal-persunal. Madankollu, kif ġie mistqarr preċedentement mill-Qorti (57), il-parteċipazzjoni baxxa u r-rati ta’ aċċettazzjoni fl-FP7 idgħajfu l-isforzi tal-Kummissjoni biex tissimplifika l-proċeduri. Il-Qorti tinkoraġġixxi lill-Kummissjoni biex tissimplifika u tħaffef il-proċess ta’ applikazzjoni u biex tispeċifika b'mod ċar kriterji sempliċi kif jinkiseb dan iċ-ċertifikat. Jekk dan ma jinkisibx, l-implimentazzjoni effettiva tal-istrateġija ta’ kontroll riveduta tal-Kummissjoni tista’ tintlaqat ħażin.

33.

Ir-“regoli proposti” jintroduċu premjijiet, akkwist prekummerċjali u akkwist pubbliku ta’ soluzzjonijiet innovattivi bħala tipi ġodda ta’ finanzjament (58). Il-Kummissjoni beħsiebha tuża l-premjijiet bħala għotja ta’ rikonoxximent talli jintlaħqu miri speċifikati minn qabel orjentati lejn ir-riċerka (59). L-akkwist se jippermetti lill-Kummissjoni tikseb servizzi ta’ riċerka u żvilupp u taġixxi bħala klijent tal-varar għal soluzzjonijiet innovattivi (60).

34.

Il-ħsieb bażiku tal-premjijiet huwa li jiġi stimolat investiment fir-riċerka u l-innovazzjoni li jiswa ħafna iżjed mill-valur fi flus tal-premju. B’hekk, barra mis-sempliċità amministrattiva, il-premjijiet jista’ jkollhom il-vantaġġ ta’ effett ta’ lieva għoli (61). Sabiex jintlaħaq dan l-effett, il-premju jrid iħeġġeġ l-investiment privat. Mingħajr effett ta’ lieva, il-premju jservi biss ta’ strumenti għall-koordinazzjoni ta’ sforzi differenti ta’ riċerka ffinanzjati mill-kaxxa pubblika, u ma jattirax investiment addizzjonali fir-riċerka. Għaldaqstant, il-premjijiet għandhom ikunu marbuta mat-tħeġġiġ tal-innovazzjoni (teknoloġika) sabiex jiġi żgurat effett ta’ lieva dwar sorsi ta’ finanzjament addizzjonali. Sabiex dan l-aspett jingħata iżjed saħħa, il-Kummissjoni għandha tiffoka fuq it-tisħiħ tal-attrattività mhux finanzjarja tal-premjijiet, pereżempju billi jinħolqu immaġni u reputazzjoni għall-premju bbażat fuq l-eċċellenza, l-esklussività u l-għarfien internazzjonali.

35.

Il-ħsieb tal-akkwist prekummerċjali u l-akkwist pubbliku ta’ soluzzjonijiet innovattivi huwa li tiġi xprunata d-domanda għal prodotti jew servizzi innovattivi, u b’hekk jiġi appoġġjat id-dħul fis-suq (62) u konsegwentement tissaħħaħ il-kompetittività Ewropea. Meta mqabbel mal-għotjiet, il-prezz ta’ akkwist ikkuntrattat jinkludi mhux biss l-ispejjeż tal-kuntratturi iżda wkoll il-marġini ta’ qligħ tagħhom. Dan il-fattur jista’ jfisser li l-akkwist ikun strument li jqum iżjed flus mill-għotjiet safejn jidħol il-finanzjament tar-riċerka. Għaldaqstant, l-akkwist għandu jintuża biss jekk ikun iġġustifikat mill-aspettattiva ta’ benefiċċji addizzjonali (pereżempju l-ħolqien ta’ suq ġdid jew it-tħeġġiġ tal-innovazzjoni) li kieku ma jiżdidux jekk jintużaw l-għotjiet. Ir-raġunijiet sabiex jintuża l-akkwist għandhom jiġu deskritti b’mod ċar qabel ma jsir kwalunkwe approċċ lil kuntratturi potenzjali. F’dan ir-rigward, l-akkwist m’għandux jintuża għall-għan waħdieni tas-simplifikazzjoni amministrattiva tal-programm qafas.

36.

Il-proposta leġiżlattiva dwar “Orizzont 2020” tintegra r-riċerka u l-innovazzjoni billi tipprovdi finanzjament bla xkiel u koerenti mill-idea għas-suq (63). It-terminu “innovazzjoni” huwa msemmi mill-bidu sal-aħħar fir-“regoli proposti” u fil-“pakkett regolatorju” (64).

37.

Il-Qorti nnotat fir-Rapport Speċjali Nru 4/2011 (65) li l-kunċett tal-innovazzjoni ġie interpretat b’mod wiesa’. Il-“pakkett regolatorju” ma jipprovdix indikazzjoni ċara dwar dak li huwa mifhum b’attività ta’ innovazzjoni. Minflok, sabiex jiddeskrivi t-tifsira tal-kelma, juża firxa wiesgħa ta’ termini deskrittivi bħal soċjali, mexxejja mill-aqwa, teknoloġika, ibbażata fuq ir-riċerka, industrijali, tas-soċjetà, ekoloġika, teknika, benesseri u innovazzjoni applikata (66). Il-fatt li d-definizzjoni tal-innovazzjoni hija ambigwa tista’ twassal għal nuqqas ta’ fehim u kumplessità ikbar fl-implimentazzjoni ta’ proġett. Il-proposta għandha tipprovdi definizzjoni preċiża.

38.

Filwaqt li għandu jagħraf ir-riskju li finanzjament jiddgħajjef f’firxa wiesgħa ta’ proġetti ta’ innovazzjoni b’impatt potenzjali limitat dwar il-kompetittività tal-industrija Ewropea, Orizzont 2020 għandu jillimita b’mod ċar l-ambitu tal-attivitajiet ta’ innovazzjoni li jistgħu jiġu ffinanzjati. Il-pakkett regolatorju għandu jagħmel referenza għal qafas ta’ innovazzjoni rikonoxxut bħall-Manwal ta’ Oslo (67) u jillimita l-ambitu ta’ attivitajiet ta’ innovazzjoni li huma ġodda fid-dinja.