22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/1

---

Riżoluzzjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar il-qagħda ekonomika u soċjali fl-Unjoni Ewropea, adottata matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu

2012/C 143/01

Matul is-sessjoni plenarja tiegħu li saret fit-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-22 ta’ Frar 2012 ), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din ir-riżoluzzjoni b’157 vot favur, 30 vot kontra u 12-il astensjoni.

Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) esprima l-preokkupazzjoni kbira tiegħu dwar l-istat tal-Unjoni u għamel appell urġenti lill-istituzzjonijiet Ewropej u lill-gvernijiet tal-Istati Membri biex jagħmlu dak kollu li hu fis-setgħa tagħhom biex jerġgħu jaffermaw bil-fatti il-valur assolut u indispensabbli tal-unità Ewropea, u adotta din ir-riżoluzzjoni.

1.

Il-KESE: — jiddispjaċih bid-dewmien u n-nuqqas ta’ qbil bejn l-Istati Memberi tal-Unjoni Ewropea, f’mument fejn l-Ewropa trid tkun determinata, magħquda u solidali; — madankollu jilqa’ bi pjaċir il-ftehim li ntlaħaq nhar it-Tnejn 20 ta’ Frar fi ħdan il-Grupp tal-euro dwar it-tieni pjan ta’ għajnuna għall-Greċja; iżda jiddispjaċih bid-dewmien u l-lajma biex tinstab soluzzjoni definittiva; — madankollu, jinsab imħasseb dwar il-konsegwenzi soċjali u ekonomiċi u jitlob lill-Kunsill Ewropew jappoġġja miżuri favur l-irkupru ekonomiku b’mod partikolari għall-pajjiżi li ntlaqtu l-aktar mill-kriżi; — ifakkar fil-bżonn ta’ investiment fl-ekonomija reali speċjalment permezz ta’ politika industrijali ġenwina sabiex jintemm dan iċ-ċiklu tar-riċessjoni attwali; — jilqa’ l-inizjattiva tat-tnax-il gvernijiet indirizzata lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

2.	Il-KESE jinnota li ċ-ċittadini qed jaslu jiddubitaw dejjem iktar mill-istituzzjonijiet tal-Unjoni, fi kliem ieħor l-Unjoni nnifisha, minħabba li jorbtu t-tbatija tagħhom mal-Unjoni.

3.	Il-KESE ma jistax jaqbel ma’ dispożizzjonijiet li jittrattaw biss dixxiplina baġitarja u fiskali u jemmen li l-governanza tal-politiki ekonomiċi fiż-żona euro u fl-UE għandha tkun usa’ u aktar ambizzjuża.

4.	Il-KESE jenfasizza r-rwol ċentrali li għandha taqdi l-Kummissjoni Ewropew bħala dik li tesprimi l-interess ġenerali Ewropew, b’mod partikolari fl-implimentazzjoni ta’ miżuri ta’ politika ekonomika u monetarja, inklużi dawk previsti mit-trattat intergovernattiv ġdid.

5.

F’dan ir-rigward, il-KESE jafferma l-ħtieġa li titnieda mill-ġdid l-Istrateġija 2020 b’mod partikolari l-azzjonijiet favur iż-żgħażagħ, ir-riċerka u l-innovazzjoni u l-ekonomija ekoloġika. Il-KESE jifraħ lill-President Barroso għall-inizjattivi ġodda li ħabbar matul il-Kunsill Ewropew tat-30 ta’ Jannar 2012 favur l-aċċess taż-żgħażagħ għall-impjiegi u jitolbu jimplimenta mill-ewwel inizjattivi konkreti f’dan il-qasam. Barra minn hekk, il-KESE jaqbel mal-miżuri ta’ appoġġ għall-intrapriżi ż-żgħar u ta’ daqs medju b’konformità sħiħa mal-liġi Komunitarja fis-seħħ.

6.

Il-KESE jisħaq fuq il-fatt li matul in-negozjati dwar il-perspettivi finanzjarji multiannwali 2014-2020 futuri, l-UE għandu jkollha baġit adatt u ikbar. Il-KESE jappoġġja l-proposta tal-Kummissjoni Ewropea li jinstabu riżorsi proprji ġodda biex jiġi ffinanzjat il-baġit Ewropew, u li jintużaw forom differenti ta’ investimenti pubbliċi u/jew privati. Il-KESE, min-naħa tiegħu, ser iħejji rapport dwar il-prezz tan-non-Ewropa li ser joħroġ fid-dieher il-benefiċċji ta’ integrazzjoni Ewropea akbar. Il-KESE jinsisti wkoll li m’għandux ikun hemm trattament diskriminatorju fir-rigward tal-pajjiżi li ssieħbu fl-UE wara l-2004 fir-rigward tal-limiti u l-kriterji ta’ eliġibbiltà għall-Fondi Ewropej.

7.

Il-KESE jappoġġja rwol akbar tal-Bank Ċentrali Ewropew biex tiġi stabilizzata s-sitwazzjoni fiż-żona euro kif ukoll mekkaniżmi ta’ inġinerija finanzjarja li jirrikorru għat-tifdil privat u s-suq (eurobonds) biex jiffinanzjaw proġetti li joffru futur u li jwasslu għall-irkupru tal-attività ekonomika.

8.

Għaldaqstant, il-KESE jappella lill-istituzzjonijiet Ewropej u lill-awtoritajiet nazzjonali biex: — jevitaw li jdagħjfu b’xi mod it-trattati eżistenti u l-istituzzjonijiet li jipprevedu; — jimplimentaw il-miżuri Komunitarji li jiffavorixxu t-tkabbir u jappoġġjaw l-iżvilupp tal-infrastruttura u tal-isforz tal-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju, l-aċċess taż-żgħażagħ għall-impjiegi kif ukoll azzjonijiet għal politika Ewropea dwar enerġija li tagħmel użu effiċjenti mir-riżorsi u nadifa; — jadottaw baġit ambizzjuż għall-applikazzjoni ta’ dawn il-miżuri u sabiex tissaħħaħ il-koeżjoni Ewropea; — jikkomunikaw b’mod magħqud maċ-ċittadini Ewropej u mal-bqija tad-dinja; — jindirizzaw messaġġ pożittiv liż-żgħażagħ Ewropej bil-għan li jippreżentaw l-Unjoni Ewropea bħala soluzzjoni għall-kriżi u prospettiva għall-ġejjieni tagħhom; — jappoġġjaw id-deċiżjonijiet meħuda fil-livelli kollha dwar l-inklużjoni reali taċ-ċittadini, permezz ta’ proċessi li jassoċċjaw b’mod sħiħ lill-Parlament Ewropew u l-parlamenti nazzjonali, u jwettqu konsultazzjoni effikaċi mal-organizzazzjonijiet rappreżentattivi tas-soċjetà ċivili u jivvalorizzaw il-kontribut ta’ djalogu soċjali awtonomu.

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/3

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Kif ninvolvu lis-soċjetà ċivili fir-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji” (opinjoni fuq inizjattiva proprja)

2012/C 143/02

Relatur: is-Sur MORGAN

Nhar l-20 ta’ Jannar 2011, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew, b’konformità mal-Artikolu 29(2) tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu, iddeċieda li jħejji opinjoni fuq inizjattiva proprja dwar

Kif ninvolvu lis-soċjetà ċivili fir-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji.

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għall-Unjoni Ekonomika u Monetarja u l-Koeżjoni Ekonomika u Soċjali, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar it-2 ta’ Frar 2012.

Matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu li saret fit-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-22 ta’ Frar 2012), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’66 vot favur, 53 vot kontra u 41 astensjoni.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1   Is-superviżjoni u r-regolamentazzjoni insuffiċjenti u difettuża tas-swieq finanzjarji kienu fost il-fatturi li kkawżaw il-kriżi finanzjarja. Waħda mid-diffikultajiet tar-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji hija li l-pożizzjonijiet differenti u konfliġġenti jiġu rrappreżentati b’mod bilanċjat. Il-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili mhix qed tibbalanċja b’mod effettiv ir-rappreżentazzjoni leġittima tal-interessi tas-settur finanzjarju. Id-diskussjonijiet politiċi jsiru l-aktar bejn il-leġislatur minn naħa u s-settur finanzjarju kkonċernat min-naħa l-oħra.

1.2   Fir-rigward tar-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) hu partikolarment adatt biex jagħmel tajjeb għan-nuqqas ta’ parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili, għaliex fil-KESE huma rrappreżentati kemm l-assoċjazzjonijiet tal-industrija finanzjarja kif ukoll l-organizzazzjonijiet tal-konsumatur u t-trejdjunjins. Il-KESE la jrid u lanqas jista’ jieħu post il-parteċipazzjoni diretta tal-assoċjazzjonijiet tas-soċjetà ċivili. Id-djalogu ċivili hu proċess demokratiku u pubbliku biex jiġu fformati l-opinjonijiet u fih għandhom jieħdu sehem b’mod effettiv l-atturi rilevanti kollha.

1.3   F’dan ir-rigward, il-KESE m’għandux dubju li l-parteċipazzjoni tas-settur finanzjarju fil-proċess biex jiġu fformati l-opinjonijiet hi leġittima. Huma l-intrapriżi finanzjarji li jintlaqtu mir-regolamentazzjoni, li jridu jissodisfaw ir-rekwiżiti u jimplimentaw l-obbligi legali. Il-KESE jagħraf ukoll li ħafna mill-oqsma u l-intrapriżi fis-settur finanzjarju joperaw b’onestà u b’integrità, u ma kinux huma li kkawżaw il-kriżi finanzjarja.

1.4   Minħabba n-natura kumplessa tar-regolamentazzjoni dettaljata, huwa importanti immens li l-assoċjazzjonijiet mhux biss jistabbilixxu għanijiet bażiċi u jitolbu t-tisħiħ ġenerali tar-regoli, iżda joħorġu wkoll bi proposti u argumenti rilevanti u kostruttivi. Sabiex dan ikun jista’ jseħħ, iridu jsiru sforzi konsiderevoli biex l-assoċjazzjonijiet ikunu jistgħu jiddiskutu b’mod ugwali mal-leġislatur u mal-organizzazzjonijiet l-oħrajn.

1.5   Il-Kummissjoni Ewropea, il-Parlament Ewropew, il-Kunsill u l-Istati Membri wkoll iridu jieħdu inizjattivi sabiex jinvolvu lil partijiet akbar tas-soċjetà ċivili fir-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji.

1.6   Il-Bank Ċentrali Ewropew, il-Kunsill Ewropew għar-riskji sistematiċi u l-Awtoritajiet Superviżorji Ewropej, li nħolqu dan l-aħħar, għandhom jinvolvu lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili b’mod adegwat fil-ħidma tagħhom. Il-funzjonament tal-gruppi tal-partijiet interessati li skont il-liġi jridu jiġu kkonsultati mill-Awtoritajiet Superviżorji Ewropej għandu jqis il-karatteristiċi speċifiċi tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili.

1.7   F’ċerti każi jista’ jkun adegwat li l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili jitolbu l-għajnuna finanzjarja mill-fondi tal-UE sabiex jagħmlu tajjeb għan-nuqqas ta’ rappreżentazzjoni ta’ xi interessi importanti. Madankollu, hawnhekk irid jiġi żgurat li l-kontributi finanzjarji jkunu trasparenti għalkollox, li tiġi garantita l-indipendenza tal-organizzazzjonijiet, u li jittieħdu passi biex dawn ma jiġux ippreferuti fir-relazzjonijiet tagħhom mal-Kummissjoni meta mqabbla ma’ assoċjazzjonijiet oħrajn li jingħatawx dan l-appoġġ.

1.8   Minbarra l-organizzazzjonijiet tal-konsumatur u t-trejdjunjins jeżistu bosta gruppi oħra li jistgħu jagħtu kontribut konsiderevoli fid-diskussjonijiet dwar is-swieq finanzjarji, bħal ngħidu aħna l-organizzazzjonijiet karitattivi, l-intrapriżi ż-żgħar u ta’ daqs medju, l-organizzazzjonijiet tal-investituri istituzzjonali, l-intrapriżi industrijali u tas-servizzi b’operazzjonijiet finanzjarji kbar u l-assoċjazzjonijiet tagħhom, l-intermedjarji finanzjarji u saħansitra l-aġenziji tal-klassifikazzjoni. Minħabba l-ambjent kompetittiv fis-swieq, jistgħu jagħtu kontribut siewi wkoll ir-rappreżentanti ta’ oqsma oħra li ma jkunux milquta direttament mir-regolamentazzjoni.

1.9   Mhux is-suġġetti kollha huma adatti bl-istess mod biex jibbenefikaw mill-kontributi tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili. Filwaqt li l-kwistjonijiet relatati mal-ħarsien tal-konsumatur, l-użu tad-dħul mit-taxxi biex jiġu salvati l-istituzzjonijiet finanzjarji jew it-tassazzjoni tas-settur finanzjarju huma partikolarment adatti għal dawn il-kontributi, id-dettalji tekniċi bħall-kalkolu tas-solvenza jew il-kwistjonijiet tal-kontabbiltà huma inqas attraenti f’dan ir-rigward.

1.10   Mhux biżżejjed li jsiru biss talbiet ġenerali u mhux divrenzjati għal regoli aktar ħorox. Lil-leġislatur dan xejn ma jgħinu. Mhux biss iridu jsiru proposti kemm jista’ jkun konkreti, iżda għandhom jintiżnu wkoll il-vantaġġi u l-iżvantaġġi ta’ rekwiżiti aktar stretti.

1.11   Il-KESE jħeġġeġ lill-assoċjazzjonijiet Ewropej u nazzjonali tas-soċjetà ċivili biex jindirizzaw aktar milli għamlu fil-passat il-kwistjoni tar-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji. Ħafna minn dawn l-assoċjazzjonijiet għandhom jiddefinixxu l-promozzjoni tal-istabbiltà tas-swieq finanzjarji bħala għan fih innifsu u, f’xi każijiet, ġdid. Għandhom ukoll jestendu l-interessi u l-attivitajiet tagħhom b’mod korrispondenti.

1.12   Fil-fehma tal-KESE, ikun tajjeb li kieku l-assoċjazzjonijiet jużaw il-parteċipazzjoni tagħhom fir-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji sabiex jikkomunikaw b’mod wiesa’ u pożittiv mal-membri tagħhom u mal-pubbliku ġenerali dwar l-attivitajiet tal-EU li rnexxew f’dan il-qasam.

1.13   Minkejja l-imġiba ħażina evidenti fuq bażi individwali, l-industrija finanzjarja Ewropea hija fost dawk li ntlaqtu ħażin mill-kriżi. Għalhekk, hi mitluba tagħti l-kontribut tagħha biex ikun hemm regolamentazzjoni effettiva tas-swieq finanzjarji. L-oqsma individwali m’għandhomx joqogħdu lura milli jikkummentaw dwar ir-regolamentazzjoni ta’ oqsma oħra fl-interess tal-istabbiltà tas-swieq finanzjarji.

1.14   L-industrija finanzjarja għandha tkun miftuħa wkoll għad-djalogu mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili. Minħabba l-attenzjoni kbira li ta l-pubbliku lis-settur finanzjarju matul il-kriżi finanzjarja, ikun ta’ vantaġġ għall-intrapriżi li jitkellmu mas-soċjetà ċivili, jiskambjaw l-argumenti tagħhom u jilqgħu s-suġġerimenti.

1.15   Naturalment, il-mezzi tax-xandir jaqdu rwol prominenti biex jiġu fformati l-opinjonijiet. Anke hawnhekk għandha tiġi riflessa aktar il-pożizzjoni tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili.

1.16   Il-KESE ser ikompli jaħdem bis-sħiħ fuq il-proposti għar-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji, ser jiddiskutihom fit-tul u ser iressaq opinjonijiet sostantivi dwarhom, u f’dan kollu ser ipoġġi enfasi partikolari fuq l-inklużjoni tal-pożizzjoni li jadottaw ir-rappreżentanti tas-soċjetà ċivili. Matul id-diskussjonijiet, il-KESE ser jinvolvi b’mod usa’ u aktar dirett lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fil-proċess tiegħu biex jifforma l-opinjonijiet billi jorganizza seduti fi ħdan il-gruppi speċjalizzati u ta’ studju.

1.17   Il-KESE ser jara li jalloka spazju biżżejjed għal dibattitu wiesa’ dwar ir-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji fit-tfassil tal-programm ta’ ħidma tiegħu, fis-sessjonijiet plenarji kif ukoll fis-seduti tal-gruppi speċjalizzati u ta’ studju. Fl-amministrazzjoni tar-riżorsi finanzjarji u umani tiegħu, ser jiżgura li l-membri jkunu jistgħu jingħataw pariri esperti kkwalifikati dwar il-kwistjonijiet relatati mar-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji.

2.   Għan tal-opinjoni u sfond

2.1   Mill-2008 ’l hawn il-kriżi tas-swieq finanzjarji (1) kellha konsegwenzi negattivi serji fuq iċ-ċittadini madwar id-dinja kollha u b’mod partikolari fl-Unjoni Ewropea, u l-KESE kemm-il darba tkellem fid-dettall dwar din il-kwistjoni. Is-superviżjoni u r-regolamentazzjoni insuffiċjenti u difettuża tas-swieq finanzjarji kienu fost il-fatturi li wasslu għall-falliment tas-swieq, għall-ispekulazzjoni li kien hemm qabel dan kif ukoll għan-negozju ta’ prodotti finanzjarji b’riskji kbar.

2.2   Waħda mid-diffikultajiet li toħloq l-adozzjoni ta’ regoli għal dan il-qasam kienet u għadha li jkun hemm parteċipazzjoni bilanċjata tal-pożizzjonijiet differenti u konfliġġenti fil-proċess pluralista u demokratiku biex jiġu fformati l-opinjonijiet. Illum il-ġurnata ma jeżisti l-ebda kontrapiż sostanzjali permezz tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili biex jibbilanċja r-rappreżentazzjoni leġittima tal-interessi tas-settur finanzjarju. Din l-asimmetrija għandha titneħħa fir-regolamentazzjoni l-ġdida tas-swieq finanzjarji.

2.3   Il-KESE, bħala isituzzjoni Ewropea tas-soċjetà ċivili, jemmen li minbarra l-pubblikazzjoni tal-opinjonijiet tiegħu, għandu l-kompitu wkoll li jippromovi l-inklużjoni wiesgħa u komprensiva tal-partijiet interessati u kkonċernati kollha fil-proċess leġislattiv Ewropew. Għaldaqstant, il-KESE jitħasseb meta jara li f’ċerti oqsma ta’ politika partikolari huwa każ regolari li ma jiġix organizzat dibattitu bilanċjat.

2.4   Għalhekk, l-għan ta’ din l-opinjoni hu li tanalizza l-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili fir-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji u li tressaq rakkomandazzjonijiet biex din tiġi involuta aktar.

3.   Nuqqasijiet u ostakli marbuta mal-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili

3.1   S’issa r-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji ġiet mmonitorjata l-ewwel u qabel kollox miċ-ċrieki kkonċernati tas-settur finanzjarju. Din l-impressjoni ġiet ikkonfermata b’mod ċar fis-seduta organizzata mill-KESE nhar it-28 ta’ Novembru 2011. Dan ma kienx il-każ minħabba n-nuqqas ta’ ftuħ min-naħa tal-istituzzjonijiet tal-UE, iżda għax s’issa s-suġġett ftit qajjem interess fost l-organizzazzjonijiet li mhumiex parti mill-industrija finanzjarja. Dan joħroġ fid-dieher mill-parteċipazzjoni fjakka fil-konsultazzjonijiet tal-Kummissjoni Ewropea, fis-seduti tal-Parlament Ewropew jew fid-diskussjoni pubblika.

3.2   Sal-lum stess id-diskussjonijiet politiċi dwar id-direttivi u r-regolamenti fis-settur finanzjarju jsiru l-aktar bejn il-leġislatur minn naħa u s-settur finanzjarju kkonċernat min-naħa l-oħra. B’kuntrast ma’ dan, f’oqsma tematiċi oħra d-dibattitu politiku, b’mod partikolari bejn l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fi Brussell, jinsab fil-qalba tad-diskussjonijiet pluralisti, pereżempju bejn min iħaddem u t-trejdjunjins fil-politika soċjali, bejn l-industrija u l-assoċjazzjonijiet ambjentali fil-politika ambjentali jew bejn in-negozju u l-assoċjazzjonijiet tal-konsumatur fil-politika tal-konsumatur.

3.3   Il-KESE jemmen li n-nuqqasijiet fir-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji huma kkawżati minn sensiela ta’ raġunijiet.

3.3.1   L-għan tar-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji hu li jiġu żgurati s-sigurtà u l-istabbiltà tas-swieq finanzjarji u b’hekk jinżamm ġid pubbliku li ftit li xejn hu konkret u tanġibbli, u li għal żmien twil deher li mhux mhedded. Ma kienx faċli li jingħarfu l-interessi konkreti li jista’ jkollhom iċ-ċittadini u li għalhekk iridu jiġi protetti. Għaldaqstant, iċ-ċrieki barra s-swieq finanzjarji ftit li xejn kellhom inċentiv, raġuni u motivazzjoni biex jindirizzaw dawn il-kwistjonijiet.

3.3.2   Is-swieq finanzjarji huma kumplessi ħafna u diffiċli biex jifhmuhom dawk li mhumiex esperti. Id-diversità tal-atturi, il-kumplessità tal-prodotti u l-interazzjonijiet f’diversi livelli jagħmluha diffiċli biex l-organizzazzjonijiet barra s-settur jieħdu sehem fid-dibattiti bl-għarfien espert meħtieġ.

3.3.3   Ħafna drabi jkun diffiċli li jiġu identifikati l-konsegwenzi diretti, u b’mod partikolari dawk indiretti, tar-regolamentazzjoni fuq l-interessi tal-membri tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, speċjalment jekk ir-regolamentazzjoni ma ssirx permezz ta’ direttivi u regolamenti iżda permezz ta’ dispożizzjonijiet ta’ implimentazzjoni u standards tekniċi kumplikati.

3.3.4   Il-proċess ta’ regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji hu relattivament diffiċli biex jinfiehem. Bil-proċess Lamfalussy li kien jintuża qabel u bis-sistema attwali tal-atti delegati, l-atti ta’ implimentazzjoni u l-istandards tekniċi vinkolanti bil-bosta stadji proċedurali tagħhom u l-ħafna istituzzjonijiet u awtoritajiet involuti b’modi differenti, ħafna drabi jkun diffiċli li jitħejjew opinjonijiet immirati fil-ħin. Barra minn hekk, il-kontenut tar-regoli qed ikun determinat dejjem aktar minn istituzzjonijiet globali bħall-G20, il-Kumitat ta’ Basel u l-Bord dwar l-Istandards Internazzjonali tal-Kontabbiltà (IASB, International Accounting Standard Board), li l-ħidma tagħhom mhix trasparenti ħafna.

3.3.5   Il-ħafna proposti regolatorji, il-veloċità tal-proċess leġislattiv u l-għadd kbir ta’ partijiet interessati ġebbdu sal-limitu l-kapaċità ta’ dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet fl-istituzzjonijiet biex jagħmlu d-diskussjonijiet, biex ifasslu dokumenti ta’ pożizzjoni jew biex jieħdu sehem fil-konferenzi.

3.3.6   L-integrazzjoni qawwija tas-swieq finanzjarji madwar id-dinja, il-mobbiltà globali tal-kapital u s-sensibbiltà tan-negozju s’issa dejjem kienu argumenti li mhux faċli twaqqagħhom kontra l-interventi fl-attività tas-swieq Ewropej. Minħabba l-kompetizzjoni għall-kapital volatili biex jiġi promoss it-tkabbir u jinħolqu l-impjiegi, kien deher għaqli li jintuża approċċ ta’ regolamentazzjoni mraqqgħa (light touch regulatory approach) u għal żmien twil dan deher li kien biżżejjed.

3.4   Dawn id-diffikultajiet wasslu wkoll għat-twaqqif tal-“Finance Watch” (Superviżjoni Finanzjarja), inizjattiva tal-Membri tal-Parlament Ewropew li tlaqqa’ flimkien diversi organizzazzjonijiet Ewropej u nazzjonali bil-għan li jsegwu b’għajn kritika l-leġislazzjoni fis-settur finanzjarju.

3.5   Fl-Istati Membri jidher li hemm problemi simili wkoll. Ma jidhirx li s-setgħat tas-soċjetà ċivili qed jinfluwenzaw b’mod sostanzjali r-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji.

3.6   Bħall-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili, jidher li qed ikun hemm xi diffikultajiet biex jitqiesu l-interessi tal-intrapriżi ż-żgħar u ta’ daqs medju tas-settur finanzjarju. Ħafna istituzzjonijiet finanzjarji żgħar qed jilmentaw dwar il-ħafna spejjeż amministrattivi u l-kumplessità tar-regoli li għalihom mhux faċli jimplimentawhom.

4.   Kummenti ġenerali

4.1   Id-demokrazija parteċipattiva hi komponent ewlieni tal-mudell soċjali Ewropew u tal-governanza Ewropea. Id-demokrazija rappreżentattiva u dik parteċipattiva huma mnaqqxin fit-Trattat ta’ Lisbona. Madankollu, dan jistabbilixxi biss l-obbligu li “liċ-ċittadini u lill-assoċjazzjonijiet rappreżentattivi” tingħatalhom l-opportunità li jressqu l-opinjonijiet tagħhom (Artikolu 11 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea). Għalhekk, il-korpi Ewropej għandhom jieħdu l-passi meħtieġa meta jaraw li l-proposti ma jwasslu għall-ebda reazzjoni jew joħolqu reazzjoni żbilanċjata fis-soċjetà ċivili.

4.2   Naturalment, huma l-istituzzjonijiet b’mandat demokratiku leġittimu li jieħdu d-deċiżjonijiet, u d-djalogu ċivili jaqdi biss rwol preparatorju u komplementari.

4.3   Il-KESE huwa l-aħjar post fejn tiġi rrappreżentata s-soċjetà ċivili organizzata u fejn din tista’ tesprimi u taqsam il-fehmiet tagħha; hu jibni pont essenzjali bejn l-Ewropa u ċ-ċittadini tagħha. Il-KESE jaqdi dan ir-rwol b’mod partikolari b’rabta mal-leġislazzjoni.

4.4   Fir-rigward tar-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji, il-KESE hu partikolarment adatt biex jaqdi rwol prominenti u biex jagħmel tajjeb għan-nuqqas ta’ parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili, għaliex fil-KESE huma rrappreżentati kemm l-assoċjazzjonijiet tal-industrija finanzjarja kif ukoll l-organizzazzjonijiet tal-konsumatur u t-trejdjunjins. Bis-saħħa tal-obbligu tal-KESE li joħroġ opinjonijiet dwar il-proposti tal-Kummissjoni, awtomatikament il-membri jaħdmu fuq it-testi legali mingħajr m’għandhom bżonn l-ebda talba jew motivazzjoni oħra biex jagħmlu dan.

4.5   Sa minn meta bdiet il-kriżi finanzjarja, il-KESE kemm-il darba esprima l-fehmiet tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u minn nofs l-2008 ’l hawn ħareġ mat-30 opinjoni dwar il-kriżi finanzjarja b’mod ġenerali, u dwar l-inizjattivi leġislattivi b’mod partikolari.

4.6   Fid-dawl tan-nuqqas ta’ involviment ieħor min-naħa tas-soċjetà ċivili, l-istituzzjonijiet Ewropej huma mistiedna aktar u aktar biex jagħtu l-attenzjoni mistħoqqa lill-opinjonijiet tal-KESE.

4.7   Il-KESE la jrid u lanqas jista’ jieħu post il-parteċipazzjoni diretta tal-assoċjazzjonijiet tas-soċjetà ċivili. Id-djalogu ċivili hu proċess demokratiku u pubbliku biex jiġu fformati l-opinjonijiet u fih għandhom jieħdu sehem l-akbar numru ta’ atturi possibbli b’modi differenti.

4.8   F’dan ir-rigward, il-KESE m’għandux dubju li l-parteċipazzjoni tas-settur finanzjarju fil-proċess biex jiġu fformati l-opinjonijiet hija leġittima daqskemm hi dik tal-organizzazzjonijiet l-oħra. Huma l-intrapriżi finanzjarji li jintlaqtu mir-regolamentazzjoni, li jridu jissodisfaw ir-rekwiżiti u jimplimentaw l-obbligi legali. Għalhekk, il-parteċipazzjoni tal-assoċjazzjonijiet tal-industrija finanzjarja hi meħtieġa għaliex dan il-qasam għandu l-akbar interess fl-istabbiltà finanzjarja. Barra minn hekk, l-għarfien espert ta’ dan il-qasam hu neċessarju wkoll biex jitħejjew valutazzjonijiet tal-impatt affidabbli.

4.9   Il-KESE jagħraf ukoll li ħafna mill-oqsma u l-intrapriżi fis-settur finanzjarju joperaw b’onestà u b’integrità, u ma kinux huma li kkawżaw il-kriżi finanzjarja. Fil-fehma tal-KESE, mhux ġustifikat li s-settur finanzjarju kollu jiġi ġġudikat b’mod negattiv kif sar s’issa. Il-biċċa l-kbira tal-intrapriżi f’dan is-settur mhux talli ma bbenefikawx mill-eċċessi tas-swieq finanzjarji, iżda ntlaqtu ħażin huma stess mill-kriżi u l-konsegwenzi tagħha. In-numru ta’ klijenti tal-istituzzjonijiet finanzjarji li ġarrbu telf baqa’ limitat, b’mod partikolari minħabba l-għajnuna mill-Istat.

4.10   Madankollu, l-akbar piż tal-kriżi finanzjarja u ekonomika qed jerfgħuh iċ-ċittadini, bħala kontribwenti tat-taxxa, ħaddiema u konsumaturi. Huma mħeġġin li permezz tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili tagħhom jinvolvu ruħhom aktar fit-tfassil tar-regoli l-ġodda għas-settur finanzjarju sabiex jassiguraw li ma jerġax ikun hawn kriżi oħra ta’ dan id-daqs.

4.11   Minħabba n-natura kumplessa tar-regolamentazzjoni dettaljata, huwa importanti immens li l-assoċjazzjonijiet mhux biss jistabbilixxu għanijiet bażiċi u jitolbu t-tisħiħ ġenerali tar-regoli, iżda joħorġu wkoll bi proposti u argumenti rilevanti u kostruttivi. Sabiex jinkiseb dan, iridu jsiru sforzi konsiderevoli biex l-assoċjazzjonijiet ikunu jistgħu jiddiskutu b’mod ugwali mal-leġislatur u mal-organizzazzjonijiet l-oħrajn.

5.   Rakkomandazzjonijiet speċifiċi

5.1   Il-Kummissjoni Ewropea, il-Parlament Ewropew, il-Kunsill u l-Istati Membri wkoll iridu jieħdu inizjattivi sabiex jinvolvu lil partijiet akbar tas-soċjetà ċivili fir-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji.

5.1.1   Huwa ta’ importanza kbira li l-konsegwenzi diretti u immedjati tar-regolament propost fuq is-soċjetà ċivili jiġu ppreżentati b’mod sempliċi, miftuħ u preċiż fil-proposti sabiex l-assoċjazzjonijiet jifhmu aħjar kif ser jintlaqtu ċ-ċittadini.

5.1.2   Jekk joħroġ fid-dieher, bħalma sikwit ġara fil-passat, li s-soċjetà ċivili ftit tat tweġibiet matul il-konsultazzjonijiet dwar is-swieq finanzjarji, għandha tintalab il-parteċipazzjonijiet ta’ xi organizzazzjonijiet speċifiċi. F’każ ta’ bżonn għandu jitwal iż-żmien tal-konsultazzjoni, kif tipprevedi diġà l-inizjattiva tal-Kummissjoni għal “regolamentazzjoni intelliġenti”. Il-konsultazzjonijiet m’għandhomx jiffokaw biss fuq l-aspetti tekniċi, iżda għandhom jintalbu l-fehmiet speċifiċi tas-soċjetà ċivili. Għandha tiġi kkunsidrata l-perspettiva speċifika tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili.

5.1.3   L-organizzazzjonijiet rilevanti għandhom jiġu involuti fis-seduti pubbliċi tal-Kummissjoni Ewropea u tal-Parlament Ewropew sa mill-bidu nett. Minkejja l-kalendarju mimli tagħhom, l-istituzzjonijiet għandhom ikunu miftuħin għad-diskussjonijiet mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u jieħdu sehem fl-avvenimenti tagħhom.

5.1.4   Fil-gruppi ta’ esperti tal-Kummissjoni Ewropea u tal-Parlament Ewropew m’għandux ikun hemm biss rappreżentanti tal-industrija finanzjarja, iżda wkoll rappreżentanti ta’ gruppi oħrajn. Però wieħed irid joqgħod attent li l-persuni maħtura jkollhom l-għarfien espert meħtieġ fis-suġġett inkwistjoni, għaliex f’każ ta’ żbilanċ fil-kompetenzi speċjalizzati, ma jirbaħ ħadd.

5.1.5   F’ċerti każi jista’ jkun adegwat li l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili jitolbu l-għajnuna finanzjarja mill-fondi tal-UE sabiex jagħmlu tajjeb għan-nuqqas ta’ rappreżentazzjoni ta’ xi interessi importanti. Madankollu, din l-għajnuna tmur kontra l-prinċipju tal-organizzazzjoni awtonoma u l-awtofinanzjament tal-interessi tas-soċjetà ċivili u tista’ thedded l-indipendenza tal-organizzazzjonijiet u twassal għal kunflitti ta’ lealtà fuq iż-żewġ naħat. Fi kwalunkwe każ, hawnhekk irid jiġi żgurat li l-kontributi finanzjarji jkunu trasparenti għalkollox, li tiġi garantita l-indipendenza tal-organizzazzjonijiet, u li jittieħdu passi biex dawn ma jiġux ippreferuti fir-relazzjonijiet tagħhom mal-Kummissjoni meta mqabbla ma’ assoċjazzjonijiet oħrajn li ma jingħatawx dan l-appoġġ.

5.2   L-isitutzzjonijiet l-oħra tal-UE li huma involuti fir-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji, bħall-Bank Ċentrali Ewropew, il-Kunsill Ewropew għar-riskji sistematiċi kif ukoll it-tliet Awtoritajiet Superviżorji Ewropej responsabbli għall-banek, it-titoli u l-assigurazzjonijiet, għandhom jinkludu lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fil-ħidma tagħhom.

5.3   Il-funzjonament tal-gruppi tal-partijiet interessati li skont il-liġi jridu jiġu kkonsultati mill-Awtoritajiet Superviżorji Ewropej għandu jqis il-perspettivi tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, jippermetti li jingħata feedback fl-organizzazzjonijiet ikkonċernati u b’hekk jinbena mezz ieħor għall-involviment tas-soċjetà ċivili. Bħalissa dan mhux dejjem hu l-każ, speċjalment minħabba l-esiġenzi tal-kunfidenzjalità tad-dokumenti u d-diskussjonijiet, liema esiġenzi huma eċċessivi mil-lat tat-trasparenza.

5.4   Il-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili fir-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji ma tistax tiżdied sempliċement permezz ta’ talbiet politiċi astratti. Hemm bżonn li jingħad b’mod aktar konkret min għandu jesprimi l-fehma tiegħu, dwar liema kwistjonijiet relatati mas-swieq finanzjarji, u meta.

5.4.1   Minbarra l-organizzazzjonijiet tal-konsumatur u t-trejdjunjins jeżistu bosta gruppi oħra li jistgħu jagħtu kontribut konsiderevoli għad-diskussjonijiet dwar is-swieq finanzjarji, bħal ngħidu aħna l-organizzazzjonijiet karitattivi, l-intrapriżi ż-żgħar u ta’ daqs medju, l-organizzazzjonijiet tal-investituri istituzzjonali, l-intrapriżi industrijali u tas-servizzi b’operazzjonijiet finanzjarji kbar u l-assoċjazzjonijiet tagħhom, l-intermedjarji finanzjarji u saħansitra l-aġenziji tal-klassifikazzjoni. Jistgħu jagħtu kontribut siewi wkoll ir-rappreżentanti ta’ setturi finanzjarji oħra li ma jkunux milquta direttament mir-regolamentazzjoni.

5.4.2   Mhux is-suġġetti kollha huma adatti bl-istess mod biex jibbenefikaw mill-kontributi tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili.

5.4.2.1

Filwaqt li l-kwistjonijiet relatati mal-ħarsien tal-konsumatur, l-użu tad-dħul mit-taxxi biex jiġu salvati l-istituzzjonijiet finanzjarji jew it-tassazzjoni tas-settur finanzjarju huma partikolarment adatti, id-dettalji tekniċi bħall-kalkolu tas-solvenza jew il-kwistjonijiet tal-kontabbiltà huma inqas interessanti.

5.4.2.2

Però l-organizzazzjonijiet m’għandhomx jiffokaw fuq ir-regolamenti meta jiġu adottati biss, iżda fuq ir-regolamentazzjoni mill-bidu sal-aħħar, inklużi d-dispożizzjonijiet ta’ implimentazzjoni u l-istandards tekniċi, anke jekk dan ikun jidher li jitlob ħafna xogħol.

5.4.2.3

Madankollu l-KESE jaf li s-sostenibbiltà u l-istabbiltà fit-tul tas-swieq finanzjarji tirriżulta mill-interazzjoni ta’ għadd kbir ta’ dispożizzjonijiet rilevanti li kull darba jiġu diskussi b’mod individwali. Anke jekk l-organizzazzjonijiet ma jkunux jistgħu jħarsu lejn id-dokumenti kollha, is-soċjetà ċivili xorta waħda għandha tanalizza t-temi li huma deċiżivi għas-suċċess tar-regolamentazzjoni b’mod globali. U dan ma jfissirx biss il-liġi tal-konsumatur, iżda wkoll pereżempju l-liġi ta’ superviżjoni, l-ammont ta’ ekwità jew il-governanza korporattiva.

5.4.2.4

Il-ħjiena hi wkoll li ħafna drabi wara l-aspetti li jidhru tekniċi ħafna jkunu qed jinħbew kwisjonijiet politiċi ħafna li jolqtu b’mod dirett liċ-ċittadin. Pereżempju, ir-rata tal-imgħax għall-kalkolu tar-riservi tas-sistemi privati tal-pensjoni għandha impatt konsiderevoli fuq il-possibbiltà li l-kumpaniji tal-assigurazzjoni jagħtu garanziji fit-tul tal-livelli tal-pensjoni.

5.4.2.5

Mhux biżżejjed li jsiru biss talbiet ġenerali u mhux divrenzjati għal regoli aktar ħorox. Lil-leġislatur dan xejn ma jgħinu. Mhux biss iridu jsiru proposti kemm jista’ jkun konkreti, iżda għandhom jintiżnu wkoll il-vantaġġi u l-iżvantaġġi ta’ rekwiżiti aktar stretti, filwaqt li jitqiesu aspetti bħall-piżijiet li jridu jerfgħu l-intrapriżi, speċjalment l-istituzzjonijiet finanzjarji ż-żgħar u ta’ daqs medju, l-aċċess tal-individwi u tal-intrapriżi għall-kreditu u l-funzjonament tas-swieq.

5.4.3   Is-soċjetà ċivili għandha tesprimi l-fehma tagħha jekk jista’ jkun fl-istadji kollha tal-proċess tat-teħid ta’ deċiżjonijiet. Bosta drabi d-deċiżjonijiet bażiċi jittieħdu fi stadju bikri, pereżempju wara l-ewwel konsultazzjonijiet mill-Kummissjoni jew fit-tħejjija tal-abbozzi mill-awtoritajiet superviżorji. Għal dan il-għan, l-assoċjazzjonijiet iridu jsegwu u jiffamiljarizzaw ruħhom mal-proċessi kumplessi msemmijin hawn fuq li huma differenti mill-proċeduri normali.

5.5   Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew iħeġġeġ lill-assoċjazzjonijiet Ewropej u nazzjonali tas-soċjetà ċivili jindirizzaw aktar milli għamlu fil-passat il-kwistjoni tar-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji.

5.5.1   Fil-fehma tal-KESE, ħafna minn dawn l-assoċjazzjonijiet għandhom jiddefinixxu l-promozzjoni tal-istabbiltà tas-swieq finanzjarji bħala għan fih innifsu u, f’xi każijiet, ġdid. Għandhom ukoll jestendu l-interessi u l-attivitajiet tagħhom b’mod korrispondenti.

5.5.2   Minħabba l-kumplessità tas-swieq finanzjarji u tar-regolamentazzjoni tagħhom, kif inhu deskritt hawn fuq, hemm bżonn li l-assoċjazzjonijiet jiksbu u jkomplu jiżviluppaw ir-riżorsi umani bl-għarfien espert meħtieġ. Jista’ jagħti l-każ ukoll li jkun hemm bżonn jitwaqqfu korpi ġodda, li tissaħħaħ il-kooperazzjoni mal-assoċjazzjonijiet nazzjonali u li jiġu involuti esperti esterni.

5.5.3   B’rabta ma’ dan, il-KESE jilqa’ t-twaqqif tal-Finance Watch, li hi assoċjazzjoni ġdida fil-livell Ewropew bil-għan li tippromovi l-istabbiltà tas-swieq finanzjarji. Dan però mhux biżżejjed biex ikun hemm parteċipazzjoni wiesgħa min-naħa tas-soċjetà ċivili.

5.5.4   L-assoċjazzjonijiet għandhom ukoll jieħdu sehem fid-dibattiti pubbliċi fil-livell Ewropew u fl-Istati Membri, u b’hekk jagħtu kontribut politiku għar-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji.

5.5.5   Fil-fehma tal-KESE, ikun tajjeb li kieku l-assoċjazzjonijiet jużaw il-parteċipazzjoni tagħhom fir-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji sabiex jikkomunikaw b’mod wiesa’ u pożittiv mal-membri tagħhom u mal-pubbliku ġenerali dwar l-attivitajiet tal-EU li rnexxew f’dan il-qasam.

5.5.6   Il-kooperazzjoni bejn l-assoċjazzjonijiet nazzjonali u Ewropej għandha importanza partikolari f’dan il-qasam. Minn banda, il-livelli regolatorji Ewropej u nazzjonali huma komplementari fir-rigward tar-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji. Mill-banda l-oħra, ħafna drabi l-assoċjazzjonijiet nazzjonali jkollhom aktar riżorsi mill-organizzazzjonijiet ċentrali Ewropej, liema riżorsi għandhom jintużaw, speċjalment f’dan il-qasam, għall-ħidma fil-livell Ewropew.

5.5.7   Minħabba li l-kapital faċilment jista’ jiċċaqlaq minn naħa għal oħra tad-dinja, ir-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji għandha tinġieb fl-istess livell madwar id-dinja kollha. Hawnhekk jistgħu jagħtu kontribut b’mod partikolari l-assoċjazzjonijiet li huma ffokati fuq ix-xena internazzjonali jew li għandhom kuntatti internazzjonali. Dawn jistgħu jippromovu regolamentazzjoni effettiva tas-swieq finanzjarji li tkun f’livell simili madwar id-dinja, biex b’hekk titrażżan il-kompetizzjoni dinjija għal-lokazzjoni tan-negozji bl-inqas numru ta’ standards possibbli. L-interess tal-istabbiltà globali tas-swieq finanzjarji għandu jiġi promoss bl-istess intensità fiċ-ċentri finanzjarji kollha tad-dinja.

5.6   Minkejja l-imġiba ħażina evidenti fuq bażi individwali, l-industrija finanzjarja Ewropea hija fost dawk li ntlaqtu ħażin mill-kriżi. Għalhekk, hi mitluba tagħti l-kontribut tagħha biex ikun hemm regolamentazzjoni effettiva tas-swieq finanzjarji.

5.6.1   L-oqsma individwali m’għandhomx joqogħdu lura milli jikkummentaw dwar ir-regolamentazzjoni ta’ oqsma oħra fl-interess tal-istabbiltà tas-swieq finanzjarji.

5.6.2   Fil-fehma tal-KESE, huwa naturali li l-interessi tas-settur finanzjarju jiġu rrappreżentati b’mod trasparenti, b’integrità u b’rispett quddiem dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet. L-assoċjazzjonijiet li jirrappreżentaw l-industrija jissodisfaw dawn l-istennijiet b’mod regolari. Fil-passat dan mhux dejjem kien il-każ f’ċerti attivitajiet speċifiċi ta’ intraprendituri individwali u r-rappreżentanti kummerċjali tagħhom.

5.6.3   L-industrija finanzjarja hi mitluba tkun miftuħa għad-djalogu mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili. Minħabba l-attenzjoni kbira li s-settur finanzjarju ngħata min-naħa tal-pubbliku matul il-kriżi finanzjarja, ikun ta’ vantaġġ għall-intrapriżi li jitkellmu mas-soċjetà ċivili, jiskambjaw l-argumenti tagħhom u jilqgħu s-suġġerimenti. Dan ikun pass importanti biex jersqu aktar lejn is-soċjetà b’mod ġenerali. F’każ li s-settur finanzjarju jkun irid juża l-awtoregolamentazzjoni biex jimponi mġiba partikolari, is-soċjetà ċivili għandha tkun involuta fit-tħejjija ta’ dawn ir-regoli.

5.6.4   Fl-interess ta’ djalogu ċivili ġust u trasparenti, il-KESE jilqa’ l-fatt li l-Parlament Ewropew u l-Kummissjoni Ewropea ħolqu reġistru komuni tal-lobbyists u japprezza r-riżultati tal-ħidma tal-Grupp Buzek fi ħdan il-Parlament Ewropew. Madankollu josserva li t-tisħiħ tar-regoli m’għandux iwassal biex iwaqqaf jew ixekkel il-parteċipazzjoni tal-assoċjazzjonijiet. Dan jgħodd b’mod speċjali għall-kwistjonijiet prattiċi, bħall-aċċess faċli għas-servizzi Ewropej u l-parteċipazzjoni f’seduti pubbliċi.

5.7   Id-dinja tax-xjenza, il-fondazzjonijiet soċjali u t-think tanks huma mitlubin jipprovdu l-ġudizzju, l-għarfien espert u l-esperjenzi tagħhom fid-dibattitu dwar is-swieq finanzjarji. Għalkemm ħafna drabi dawn il-korpi ma jkunux iffokati fuq l-involviment f’ħidma leġislattiva speċifika, huma għandhom jieħdu l-opportunità li jużaw il-kapaċitajiet tagħhom bil-għan li jiġu evitati kriżijiet futuri.

5.8   Naturalment, il-mezzi tax-xandir jaqdu rwol prominenti biex jiġu fformati l-opinjonijiet. Anke hawnhekk għandha tiġi riflessa aktar il-pożizzjoni tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili. Għal dan il-għan, jista’ jagħti l-każ li jkun hemm bżonn li l-organizzazzjonijiet korrispondenti jiġu mistiedna jieħdu sehem biex jifformaw opinjoni dwar kwistjoni partikolari, għaliex bħalissa huma ftit ir-rappreżentanti li jipparteċipaw minn rajhom fid-dibattiti pubbliċi.

5.9   Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew stess ser jaħdem biex isaħħaħ il-parteċipazzjoni fid-diskussjonijiet dwar il-pjani għar-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji.

5.9.1   Il-KESE ser ikompli jaħdem bis-sħiħ fuq il-proposti għar-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji, ser jiddiskutihom fit-tul u ser iressaq opinjonijiet sostantivi dwarhom, u waqt li jagħmel dan ser ipoġġi enfasi partikolari fuq l-inklużjoni tal-pożizzjoni li jadottaw ir-rappreżentanti tas-soċjetà ċivili.

5.9.2   Il-Kumitat ser jieħu ħsieb li r-rappreżentanti tat-tliet gruppi jkunu involuti b’mod ugwali u jipparteċipaw f’kull fażi tal-proċess.

5.9.3   Matul id-diskussjonijiet, il-KESE ser jinvolvi lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili b’mod usa’ u aktar dirett fil-proċess biex jifforma l-opinjonijiet tiegħu billi jorganizza seduti fi ħdan il-gruppi speċjalizzati u ta’ studju.

5.9.4   Il-KESE ser jara li jalloka spazju biżżejjed għal dibattitu wiesa’ dwar ir-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji fit-tfassil tal-programm ta’ ħidma tiegħu, fis-sessjonijiet plenarji kif ukoll fis-seduti tal-gruppi speċjalizzati u ta’ studju.

5.9.5   Il-KESE ser jikkontribwixxi wkoll biex il-membri tiegħu mill-organizzazzjonijiet rilevanti tas-soċjetà ċivili jindirizzaw mill-qrib il-kwistjonijiet relatati mar-regolamentazzjoni tas-swieq finanzjarji u jinfluwenzaw b’mod korrispondenti l-assoċjazzjonijiet tagħhom.

---

(1)  Il-kriżi kkawżata mid-defiċits pubbliċi eċċessivi mhix diskussa f’din l-opinjoni, għalkemm anke hawnhekk wieħed jista’ jistaqsi għaliex is-soċjetà ċivili ma insistietx qabel u b’mod aktar b’saħħtu biex jitnaqqsu d-djun.

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/10

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “It-tkabbir u d-dejn sovran fl-UE: żewġ approċċi innovattivi” (opinjoni fuq inizjattiva proprja)

2012/C 143/03

Relatur: is-Sur CEDRONE

Nhar l-14 ta’ Lulju 2011, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew iddeċieda, b’konformità mal-Artikolu 29(2) tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu, li jfassal opinjoni fuq inizjattiva proprja dwar

It-tkabbir u d-dejn sovran fl-UE: żewġ approċċi innovattivi (opinjoni fuq inizjattiva proprja).

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għall-Unjoni Ekonomika u Monetarja u l-Koeżjoni Ekonomika u Soċjali inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar it-2 ta’ Frar 2012.

Matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu li saret fit-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-23 ta’ Frar), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’121 vot favur, 46 vot kontra u 11-il astensjoni.

1.   Rakkomandazzjonijiet prinċipali

J. Monnet: “L-Ewropa tista’ tavvanza u ssir waħdanija biss bis-saħħa tal-ispinta mill-kriżi”

1.1   Il-KESE huwa tal-fehma li l-problema ewlenija tal-euro hija l-ewwel nett problema politika iktar minn problema ekonomika. Il-kredibbiltà tal-euro ilha sejra lura minn mindu l-aġenziji tal-klassifikazzjoni tal-kreditu tilfu l-fiduċja fil-gvernijiet li jieħdu azzjoni deċiżiva biex tiġi evitata l-inadempjenza tal-Istati Membri f’diffikultà minħabba d-dejn. Ir-reazzjonijiet reċenti, bħall-proposta tal-Kummissjoni għal Bonds ta’ Stabbiltà jindirizzaw biss l-istabbiltà minflok it-tkabbir (1), filwaqt li l-abbozz ta’ Trattat tal-Kunsill dwar il-Koordinazzjoni u l-Governanza (2) jbati minn “defiċit demokratiku” estensiv billi jgħaddi minn fuq il-Parlament Ewropew u istituzzjonijiet oħra tal-Unjoni.

1.2   Il-KESE jqis ukoll li t-triq lejn il-ħruġ tal-kriżi, li hija kriżi sistemika taż-żona tal-euro, ma tinkludix ritorn għall-egoiżmu nazzjonali jew it-tnaqqis tad-drittijiet, iżda pjuttost tinkludi bidla fil-politiki ekonomiċi, it-tisħiħ tal-kompetittività u l-konsolidazzjoni tal-ekwità, tas-solidarjetà u l-koeżjoni. B’hekk tiġi ristawrata l-fiduċja mill-pubbliku fil-proġett Ewropew u l-fattibbiltà tar-rilanċ tal-Mudell Soċjali Ewropew minflok ir-riskju għal kulħadd li ma tiġix solvuta l-kriżi, li potenzjalment jista’ jwassal biex l-ideal stess tal-Ewropa jikkrolla u jfalli.

1.3   Il-KESE jemmen li l-istituzzjonijiet tal-UE m’għandhomx jaqgħu fin-nassa lil jirreaġixxu biss għall-aġenziji tal-klassifikazzjoni tal-kreditu, għad li kultant dawn jidentifikaw id-dgħufijiet tas-suq. L-istituzzjonijiet għandhom id-dover li juru liċ-ċittadini tagħhom ħruġ effikaċi mill-kriżi, li fl-istess ħin huwa proġett għall-futur tal-UE li jkun kapaċi jrabbi l-fiduċja u l-ottimiżmu, li jsaħħaħ is-sens ta’ appartenenza u ta’ parteċipazzjoni fit-twettiq ta’ ideal komuni ta’ progress soċjali u livelli ta’ impjieg għoljin. B’mod partikolari, l-elettorati jridu jaraw li l-istabbiltà hija abbinata mat-tkabbir, iktar milli l-awsterità biss, filwaqt li t-tkabbir ekonomiku b’saħħtu jista’ jirristawra l-fiduċja u l-kredibbiltà fiż-żona tal-euro fis-swieq finanzjarji.

1.4   F’dan ir-rigward, il-KESE jilqa’ b’mod pożittiv il-passi li ttieħdu mill-istituzzjonijiet Ewropej favur politika baġitarja u fiskali komuni, għad li l-miżuri li ttieħdu s’issa kienu biss parzjali jew limitati. Madankollu jsostni li mingħajr preġudizzju għall-attivazzjoni immedjata u l-użu tal-Faċilità Ewropea ta’ Stabbiltà Finanzjarja (EFSF), u sussegwentement il-Mekkaniżmu Ewropew ta’ Stabbiltà (MES), hemm bżonn urġenti li jingħata qafas lil żewġ proposti prattiċi li jistgħu jindirizzaw il-kwistjoni tat-tkabbir (il-Eurobonds) u jistabilizzaw id-dejn (Bonds tal-Unjoni Ewropea) (3). Dawn il-proposti jwasslu biex ċerti pajjiżi u l-UE ma jiddefendux l-euro biss bl-awsterità, li tagħmel ħsara lill-kundizzjonijiet soċjali, toħnoq it-tkabbir u tirriskja li tixpruna riċessjoni.

1.5   B’mod partikolari, sabiex it-tkabbir jiġi xprunat malajr, hemm bżonn li jiġi stabbilit pjan ta’ rkupru ekonomiku, soċjali u kulturali, tip ta’ “Patt Ewropew ġdid”, simili għan-“New Deal” Amerikan li jwassal biex l-Istati Membri jgawdu minn żvilupp sod u sostenibbli, ibbażat fuq il-kompetittività, il-produttività, l-impjieg, is-sigurtà soċjali, il-prosperità u qabel kollox, il-kunsens demokratiku. B’hekk jinħolqu wkoll il-kundizzjonijiet biex titwettaq governanza ekonomika u fiskali komuni effettiva.

1.6   Ġew proposti diversi bonds bħala soluzzjonijiet potenzjali għall-kriżi attwali, id f’id mar-riformi strutturali neċessarji (4) li l-Istati Membri għandhom jiġu mħeġġa u jingħataw inċentiv biex ineduhom. Iżda waħda mid-dgħufijiet politiċi fosthom, inklużi dawk tal-Green Paper tal-Kummissjoni, hija li jinkludu garanziji b’obbligazzjoni in solidum mill-Istati Membri, li wasslu biex ma jkunux aċċettabbli għal xi gvernijiet ewlenin, mhux talinqas il-Ġermanja.

1.7   Għall-kuntrarju, l-KESE huwa tal-fehma li tali garanziji u trasferimenti mhumiex neċessarji la biex jikkonvertu sehem ta’ bonds nazzjonali għall-Unjoni, u lanqas għall-ħruġ nett tal-Eurobonds. Huwa jqis ukoll li l-finanzjament tal-bonds ma jħeġġiġx il-laxkezza fil-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi jekk il-konverżjoni tad-dejn nazzjonali lill-Unjoni jkunu f’kont ta’ debitu minflok ta’ kreditu. Il-Bonds tal-Unjoni Ewropea ma jinħarġux biex ikopru d-defiċits sovrani, iżda biex jiġbdu t-tfaddil u l-kapital internazzjonali. Dan it-tfaddil u kapital imbagħad jiġi investit biex b’hekk jissaħħu l-koeżjoni u l-kompetittività.

1.8   Għalhekk, il-KESE jirrakkomanda l-introduzzjoni ta’ żewġ tipi ta’ bonds tal-Unjoni Ewropea, komplementari iżda distinti: il-Bonds tal-Unjoni Ewropea għall-istabilizzazzjoni tad-dejn u l-Eurobonds biex jintużaw għall-irkupru u t-tkabbir. Il-KESE jirrakkomanda wkoll li parti mid-dħul fil-Eurobonds tintuża biex jiġi ffinanzjat fond Ewropew tal-kapital ta’ riskju, li kien wieħed mill-objettivi oriġinali tal-Fond Ewropew għall-Investimenti (FEI) (5).

1.9   Il-Bonds tal-Unjoni Ewropea - dejn nazzjonali konvertit gradwalment sa 60 % tal-PDG f’Bonds tal-Unjoni Ewropea - jistgħu jinżammu ġo kont ta’ dejn konsolidat iżda li ma jiġix negozjat (6). Billi mhumiex oġġett ta’ negozjar, dawn il-bonds jiġu mħarsa mill-ispekulazzjoni tal-aġenziji ta’ klassifikazzjoni tal-kreditu. Madankollu, ma jkollhomx bżonn trasferiment fiskali. L-Istati Membri li jkollhom id-dejn f’Bonds tal-Unjoni Ewropea jassumu s-servizz tas-sehem tagħhom. Bis-saħħa tat-tali konverżjoni, id-dejn nazzjonali tal-biċċa l-kbira minnhom jitnaqqas b’tali mod li jkunu jistgħu jerġgħu jidħlu taħt il-parametri relattivi ta’ Maastricht. Il-qagħda finanzjarja tal-Greċja ser tkompli tirrappreżenta problema partikolari, iżda daqshekk biss, u għalhekk tkun ġestibbli.

1.10   Sabiex jintlaħaq dan l-objettiv, il-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir m’hemmx għalfejn jiġi rivedut, filwaqt li tiżdiedlu l-kredibbiltà, li llum hija pjuttost nieqsa f’għajnejn is-swieq u l-elettorati, billi jintlaħaq l-għan tal-istabbiltà mingħajr ir-rikors għall-miżuri ta’ awsterità. Barra minn hekk, il-konverżjoni ta’ proporzjon sostanzjali (sa 60 %) tad-dejn pubbliku tal-Istati Membri tal-UE midjuna tista’ ssir permezz ta’ proċedura ta’ kooperazzjoni msaħħa. Dawk l-Istati Membri li jippreferu jistgħu jżommu l-bonds proprji (7).

1.11   Għall-kuntrarju tal-Bonds tal-Unjoni Ewropea, il-Eurobonds, li jinħarġu biex jiffinanzjaw l-irkupru u t-tkabbir, jiġu negozjati u b’hekk jistgħu jiġbdu fondi lejn l-UE. F’Settembru 2011, il-pajjiżi BRICS (il-Brażil, ir-Russja, l-Indja, iċ-Ċina u l-Afrika t’Isfel) tennew l-interess tagħhom li jżommu riżervi f’euro biex jikkontribwixxu għall-istabilizzazzjoni taż-żona tal-euro. Jekk dan isir permezz tal-Eurobonds minflok il-bonds nazzjonali, l-euro tista’ tissaħħaħ bħala munita ta’ riżerva globali u tgħin lill-ekonomiji emerġenti jiksbu l-ambizzjoni tagħhom għal sistema ta’ munita ta’ riżerva globali pluralista.

1.12   Il-Eurobonds m’hemmx għalfejn jiddependu mid-dejn nazzjonali tal-Ġermanja jew kwalunkwe Stat Membru ieħor u lanqas minn garanziji sovrani b’obbligazzjoni in solidum. Il-Bank Ewropew tal-Investiment ħareġ bonds b’suċċess mingħajr il-bżonn li jirrikorri għall-garanziji nazzjonali għal iktar minn ħamsin sena u dan tant għamlu b’suċċess li huwa diġà darbtejn id-daqs tal-Bank Dinji.

1.13   L-influssi mis-surplus globali għall-Eurobonds jwasslu għat-tkabbir mill-ġdid li huwa l-iktar mod effettiv biex jitnaqqsu d-dejn u d-defiċits kif intwera fit-tieni mandat tal-amministrazzjoni ta’ Clinton fejn il-baġit federali kellu bilanċ pożittiv kull sena. Huma jistgħu jiffinanzjaw l-investimenti tal-BEI li jitħallsu lura mid-dħul tal-Istati Membri li jibbenefikaw minnhom minflok it-trasferimenti fiskali bejn l-Istati Membri.

1.14   Tali tkabbir finanzjat mill-bonds u mmexxi mill-investimenti fi ħdan il-kompitu tal-Grupp BEI għall-konverġenza u l-koeżjoni mill-Programm ta’ Azzjoni Speċjali ta’ Amsterdam tal-1997 jista’ jikseb il-livell makroekonomiku għat-trasferimenti fiskali.

1.15   Fl-istess ħin tiżdied il-koeżjoni. Il-Eurobonds jistgħu jikkofinanjzaw il-proġetti ta’ investiment tal-BEI li għalihom il-BEI diġà rċieva mandat mill-1997 biex jippromovi l-koeżjoni u l-konverġenza f’dawn is-setturi: is-saħħa, l-edukazzjoni, it-tiġdid urban, l-ambjent, it-teknoloġiji ekoloġiċi u l-appoġġ għall-SMEs u l-istart-ups fis-settur tat-teknoloġija l-ġdida.

1.16   Il-kompetittività tingħata spinta, bis-sehem tal-flussi kapitali li jinġibdu bil-ħruġ ta’ Eurobonds li jiffinanzjaw fond ta’ kapital ta’ riskju għall-SMEs. Dan jista’ jwassal għal Mittelstandpolitik (politika tal-SMEs) Ewropea, li kienet waħda mill-għanijiet tat-tfassil għall-Fond Ewropew tal-Investiment, li issa jagħmel parti mill-Grupp tal-BEI.

1.17   Filwaqt li l-Bank Ċentrali Ewropew huwa l-gwardjan tal-istabbiltà, il-Grupp tal-BEI jista’ jissalvagwardja t-tkabbir meta l-proġetti ta’ investimenti jkunu kofinanzjati mill-Eurobonds. Wara l-kriżi finanzjarja tal-2008, il-BEI kien intalab jekk jistax ikun id-detentur u joħroġ bonds għall-istabilizzazzjoni tad-dejn. Huwa rrifjuta, ħaġa raġonevoli dak iż-żmien. Iżda l-għan ta’ tfassil parallel għall-Fond ta’ Investiment Ewropew kien li għandu joħroġ Bonds tal-Unjoni Ewropea proposti minn Delors fil-White Paper tal-Kummissjoni tal-1993 dwar it-Tkabbir, il-Kompetittività u l-Impjieg. Bħala parti mill-Grupp tal-BEI u billi jibbaża fuq l-esperjenza ta’ suċċess tal-BEI fil-ħruġ tal-bonds, il-Fond tal-Investiment Ewropew jista’ jieħu l-impenn tal-ħruġ nett tal-Eurobonds (ara wkoll il-punti 5.2 u 5.8 ta’ dil-opinjoni).

1.18   Għalhekk, il-Eurobonds jistgħu jikkofinanzjaw il-pjan Ewropew għat-tkabbir u Patt Ewropew għat-Tkabbir, u b’hekk jgħaqdu flimkien l-iktar atturi dinamiċi – l-intrapriżi, it-trejdjunjins u l-assoċjazzjonijiet – f’patt li jkun ta’ saħħa kbira għar-reazzjonijiet prattiċi għall-kriżi attwali. Dan ikun “New Deal” Ewropew simili għall-preċedent Amerikan, kapaċi jirristawra t-tkabbir u l-impjieg, inaqqas id-dejn u jrawwem mill-ġdid il-fiduċja u t-tama fil-futur tal-UE – u b’mod partikolari jnaqqas il-qgħad fost iż-żgħażagħ.

1.19   Fl-istess ħin ser ikollha tinħoloq proċedura biex mingħajr dewmien jiġu indirizzati l-kwistjonijiet kruċjali li qed tiffaċċja l-UE: id-dimensjoni fiskali u ekonomika, kif ġie indirizzat fis-summit ta’ Brussell fit-8 u d-9 ta Diċembru 2011, li għandha tinkludi wkoll it-tisħiħ tal-BĊE bħala garanzija ta’ stabbiltà finanzjarja; id-dimensjoni soċjali u d-dimensjoni politika, biex jiġi indirizzat id-defiċit demokratiku attwali u jitħaffef il-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet. Fil-prattika, dan ifisser it-tneħħija tal-limitazzjonijiet restrittivi kollha (speċjalment ir-restrizzjonijiet tal-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet u d-dgħufija politika) li xekklu u qed ikomplu jxekklu lill-UE milli tieħi azzjoni rapida u effettiva, mhux biss sabiex tappoġġja lill-euro iżda anke biex ma tipperikolax l-eżistenza u l-iskop tagħha stess billi tiggrava t-tinqis tagħha.

2.   Sfond

2.1   Għalhekk, l-għan ewlieni ta’ din l-opinjoni huwa Pjan ta’ Azzjoni li jista’ jiġi implimentat minn issa ’l quddiem, mingħajr il-bżonn ta’ istituzzjonijiet ġodda jew reviżjonijiet tat-Trattat, u li jistgħu jistabbilixxu l-pedamenti għal ġestjoni komuni tad-dejn fiż-żona tal-euro. Billi tirrikonoxxi l-bżonn li jitnaqqsu l-livelli mhux sostenibbli tad-dejn nazzjonali, l-opinjoni għalhekk tikkomplementa l-opinjonijiet l-oħra li ħarġu diġà jew li qed jitħejjew mill-KESE li jindirizzaw il-kwistjoni tat-tkabbir, il-politiki industrijali u finanzjarji, il-produttività u l-kompetittività.

2.2   Wara l-kriżi ta’ Awwissu 2007, kien ittamat li l-agħar perjodu kien għadda. L-indirizzar tal-kriżi sewa ħafna flus għan-nies tal-Ewropa u ġab miegħu żieda fid-dejn pubbliku. Iżda sentejn wara, minkejja li ż-żieda fid-dejn fuq il-perjodu l-qasir kien minħabba l-ispiża tas-salvataġġ tal-banek, l-enfasi tat-tort inbidlet mid-dejn privat għad-dejn pubbliku.

2.3   Bl-attakk fuq il-pajjiżi li kienu meqjusa l-iktar vulnerabbli, il-fraġilità taż-żona tal-euro ġiet esposta għalkollox, minkejja li d-dejn totali nazzjonali – li għad irid jitnaqqas u jiġi kontrollat – huwa iktar baxx minn dak tal-Istati Uniti. Il-miżuri li nħolqu, għalkemm tard, jikkostitwixxu pass kbir ’il quddiem, iżda mhumiex suffiċjenti għax il-kriżi hija sistemika u ma tiddependix mid-dejn ta’ pajjiż jew ieħor partikolari.

2.4   Dan espona biċ-ċar problema kruċjali għas-sopravivenza kemm tal-euro u kemm tal-proġett Ewropew innifsu: “ir-regoli min jagħmilhom u min għandu l-kelma tal-aħħar?”. Is-soċjetà ċivili Ewropea issa fehmet sew li m’għadhomx il-gvernijiet eletti li jikkontrollaw is-sitwazzjoni, iżda iktar il-korpi mhux eletti li ħadu posthom. Għalhekk, ir-riskju mhuwiex għal-leġittimità tal-gvernijiet individwali, iżda anke għas-sopravivenza tal-proċess demokratiku fil-livell Ewropew.

2.5   Sal-2008, l-euro ma ħassitx it-taqlib tal-valuti u ssaħħet kontra d-dollaru, u saret it-tieni munita ta’ riżerva fid-dinja. Waħda mir-raġunijiet għalfejn dan inbidel u għalfejn l-euro ġiet attakkata hija li sakemm ġrat il-kriżi Griega l-aġenziji tal-klassifikazzjoni tal-kreditu kienu assumew li l-Unjoni ma kinitx ser tħalli membru taż-żona tal-euro jfalli. Meta ma ħarġet l-ebda soluzzjoni rapida għall-kriżi Griega, il-firxiet ta’ kreditu fuq il-bonds il-ġodda sparaw ’il fuq. Kien in-nuqqas ta’ rieda politika biex jintlaħaq ftehim għall-kriżi tad-dejn sovran fl-Ewropa iktar minn sentejn ilu li ħeġġeġ lill-aġenziji tal-klassifiazzjoni tal-kreditu biex jagħtu klassifika iktar baxxa lid-dejn ta’ sensiela Stati Membri taż-żona tal-euro u li issa qed jolqot il-qalba kif ukoll lill-periferija.

2.6   Minkejja l-bżonn li d-dejn jiġi konsolidat (b’mod gradwali, biex jiġi evitat li jinqatel il-marid “ħati”, minflok li jiġi mfejjaq), l-UE għandha taġixxi b’determinazzjoni akbar. Idejhom marbuta minħabba l-bżonn li ma jaggravawx il-finanzi pubbliċi tagħhom u eżawriti mit-tkabbir b’ritmu bil-mod (u mhux biss dawk bl-iktar dejn), l-Istati Membri bilkemm ħadu azzjoni, l-istess bħall-UE, jew tal-inqas ħaduha bil-mod biex jieħdu deċiżjonijiet. U s-swieq tal-bonds ġew assigurati minn reazzjoni ta’ politika ta’ rażan, awsterità u tnaqqis, meta hemm ir-riskju li din twassal għal tkabbir b’rata baxxa jew negattiva.

2.7   Waħda mid-dimensjonijiet ta’ dan hija l-premessa li s-surplus ta’ pajjiż partikolari huwa d-defiċit ta’ pajjiż ieħor. Dimensjoni oħra hija l-perċezzjoni żbaljata tal-ipotesi tal-“crowding out” u perċezzjoni żbaljata parallela li t-tnaqqis fl-investiment u l-infiq pubbliku bilfors ser jimbuttaw ’il barra (“crowding out”) l-investiment u l-infiq privat. Ħaġa li ma ġietx ikkunsidrata hi li f’xi każijiet fl-UE fejn programmi preċedenti tal-awsterità fl-Istati Membri iż-żgħar ġew segwiti minn irkupru ekonomiku, dan ġara taħt kundizzjonijiet fejn l-UE globalment kienet qed tespandi d-domanda għall-esportazzjoni, u f’bosta każijiet kienet akkumpanjata minn deprezzament tal-muniti li llum mhijiex għażla għall-Istati Membri taż-żona tal-euro.

2.8   Dak li teħtieġ l-UE huwa li terġa’ ssib il-fiduċja tal-poplu tal-Ewropa li l-munita unika hija vantaġġ reċiproku għalihom. Dan jeħtieġ Programm ta’ Azzjoni ekonomiku, soċjali u kulturali u patt Ewropew ġdid, simili għan-“New Deal” Amerikan li s-suċċess tiegħu ħeġġeġ lill-President Truman jappoġġja l-Marshall Plan. Minbarra li għen fl-irkupru fiż-żmien wara l-gwerra, dan il-Pjan wassal biex il-pajjiżi kollha tal-Ewropa jgawdu żvilupp sostnun ibbażat fuq il-kompetittività, il-produttività, l-impjieg, is-sigurtà soċjali, il-prosperità u qabel kollox, il-kunsens (il-parteċipazzjoni u s-sħubija soċjali).

2.9   Tali perspettiva, li tinkludi kemm l-istabbiltà u kemm it-tkabbir, tiġġenera l-kunsens politiku għal strumenti oħra ta’ governanza ekonomika u fiskali komuni. Mhuwiex loġiku li jkun hemm munita komuni u fl-istess ħin 17-il politika differenti għal-ġestjoni tad-dejn nazzjonali. Iżda politika baġitarja ta’ awsterità fiskali mhijiex biżżejjed biex din tiġi solvuta. Hemm bżonn kemm strateġiji ta’ ġestjoni ta’ dejn konsistenti kif ukoll strumenti finanzjarji komuni li jistgħu jiffinanzjaw it-tkabbir Ewropew fi żmien meta l-livelli tal-eċċess tad-dejn nazzjonali qed jitnaqqsu.

2.10   Ir-risposta tal-UE għall-kriżi ma tistax titħalla biss għall-kliem “trażżin, awsterità, qtugħ u sagrifiċċji” mingħajr ma jitqiesu l-konsegwenzi. Biex ma nsemmux il-valutazzjoni u d-distinzjoni bejn dawk li huma “għaqlin” u dawk li “mhumiex għaqlin”, li ħafna drabi ma jirriflettux il-verità u r-responsabbiltajiet effettivi. Tali approċċ jiġġenera sens ta’ fastidju, eġoiżmu, korla u dispjaċir, anki kulturalment, u qed iwassal lill-Ewropa għat-triq ta’ piki tat-tfal kif ukoll f’populiżmu perikoluż. Fuq nett insibu żball fid-djanjosi, fehma moralistika tal-kriżi li qed iżżomm l-hekk imsejħa pajjiżi “għaqlin” milli jgħinu lill-oħrajn.

2.11   Il-binomju awsterità-tkabbir jirrappreżenta dilemma li minnha trid toħroġ l-UE, u bil-kunsens taċ-ċittadini tagħha, billi taġixxi fuq livell doppju, simultanjament, kif jissemma fil-punti segwenti.

2.12   Minn naħa jridu jitfasslu proposti iktar avvanzati dwar il-kwistjoni tad-dejn sovran, proposta bbażata fuq is-solidarjetà komuni, ibbażata fuq il-prinċipji tat-Trattat, li tipprovdi għat-tnaqqis tal-livelli tad-dejn u żżomm ir-responsabbiltà tal-Istati Membri, filwaqt li tiskoraġixxi l-attakki spekulattivi. Id-difiża tal-euro, li hija l-ewwel nett kwistjoni politika, hija fl-interess tal-pajjiżi kollha, b’mod partikolari dawk iktar għonja, u tevita s-sitwazzjoni paradossali fejn il-ħolma inizjali ta’ munita unika ssir ħolma kerha għan-nies tal-UE.

2.13   It-tieni proposta għandha tkun intiża biex tirbaħ il-fiduċja tal-poplu Ewropew. Għalhekk, irid jitnieda Pjan ta’ Azzjoni ekonomiku, soċjali u kulturali li jwettaq l-ambizzjonijiet tal-Programm Ewropew għall-Irkupru Ekonomiku 2020 bil-finanzi neċessarji. Barra minn hekk, l-UE teħtieġ tip ta’ “Patt ġdid Ewropew”, pereżempju simili għan-“New Deal” Amerikan. Kif ġie nnotat, l-istess Marshall Plan, minbarra li għen fl-irkupru ta’ wara l-gwerra, wassal biex il-pajjiżi kollha tal-Ewropa jkollhom żvilupp sostenibbli, ibbażat fuq il-kompetittività, il-produttività, l-impjieg, is-sigurtà soċjali, il-prosperità u qabel kollox, il-kunsens (parteċipazzjoni u sħubija soċjali).

2.14   Għalhekk, l-UE għandha tagħmel kull sforz biex twieġeb b’leħen wieħed għad-dubji tas-swieq, li wrew il-limitazzjonijiet tagħhom bl-azzjonijiet li ħadu mingħajr regoli u mingħajr kontroll. Iżda dan ma jiddependix mill-qbil unanimu tal-Istati Membri kollha għall-istrumenti finanzjarji l-ġodda. F’dan l-ambitu jista’ jiġi sfruttat il-prinċipju tal-kooperazzjoni msaħħa. Minflok ma ż-żona tal-euro tiġi ridotta għal “qalba prinċipali” ta’ Stati Membri, li jistgħu jsofru t-telf, il-pajjiżi li qed jiġu attakkati mill-ispekulazzjoni għandhom ikunu jistgħu jittrasferixxu porzjon sinifikanti mid-dejn tagħhom ġo kont tad-dejn Ewropew, għall-ġid tal-Istati Membri kollha.

3.   Bonds tal-Unjoni Ewropea għall-istabilizzazzjoni tad-dejn sovran

3.1   Fl-Ewropa, id-dejn sovran m’għadux sovran. Il-limitazzjonijiet u l-iżbalji tal-UE u ta’ pajjiżi individwali, flimkien man-nuqqas ta’ qafas effettiv għall-monitoraġġ u l-inviġilazzjoni tal-istituzzjonijiet finanzjarji, iffaċilitaw imġiba predatorja kontra l-muniti nazzjonali (8). L-isfruttar anke tal-ġestjoni ħażina tal-finanzi pubbliċi wassal biex tiddeterjora s-sovranità f’uħud mill-Istati Membri l-iktar vulnerabbli.

3.2   Il-KESE jqis li huwa kruċjali li jiġu kkonsolidati l-kontijiet pubbliċi dixxiplinati f’ċerti pajjiżi, mhux talinqas permezz ta’ riformi strutturali ġusti u maqbula. Iktar għat-tul jista’ jkun hemm unjoni fiskali b’ministru għall-ekonomija u t-teżor taż-żona tal-euro. Jidher għalkollox kontradittorju li jkollna politika monetarja (u baġitarja) unika u fl-istess ħin 17-il politika tad-dejn differenti. Iżda bħalissa hemm bżonn miżuri urġenti biex jiġi stabilizzat id-dejn nazzjonali, flimkien ma’ ġestjoni komuni tal-baġits tal-Istati Membri permezz ta’ superviżjoni mill-UE.

3.3   Għandu jingħata profil politiku ogħla lill-fatt li, filwaqt li xi Stati Membri huma midjuna sew, l-Unjoni nnifisha m’għandha kważi l-ebda dejn. Sa Mejju 2010 u l-bidu tal-akkwiżizzjonijiet tad-dejn nazzjonali ma kella l-ebda dejn. Anke wara l-akkwiżizzjonijiet u l-operazzjonijiet għas-salvataġġ tal-banek, id-dejn tal-Unjoni huwa ftit iżjed minn 1 % tal-PDG tal-Unjoni. Dan huwa inqas minn għaxra fil-mija tar-relazzjoni bejn id-dejn/PDG tal-Istati Uniti fis-snin tletin meta l-amministrazzjoni ta’ Roosevelt bdiet tikkonverti t-tfaddil fl-investimenti permezz tal-espansjoni tal-ħruġ ta’ bonds tat-Teżor Amerikan (9). Għall-kuntrarju tal-Istati Uniti tal-lum, l-UE għandha l-vantaġġ li bdiet tard fir-rigward tal-bonds.

3.4   Is-sovranità tista’ tiġi ristawrata bis-saħħa tal-Unjoni, u b’hekk ikunu jistgħu jiggvernaw il-gvernijiet, mhux is-swieq finanzjarji, permezz ta’ tisħiħ tal-monitoraġġ u tar-responsabbiltà tal-atturi tas-swieq finanzjarji inklużi l-aġenziji tal-klassifikazzjoni tal-kreditu.. Madankollu, dan jista’ jsir mingħajr l-akkwiżizzjonijiet tad-dejn jew il-garanziji sovrani konġunti jew it-trasferimenti fiskali. Pereżempju, fil-finanzjament tan-New Deal, l-amministrazzjoni ta’ Roosevelt ma għamlitx akkwiżizzjoni tad-dejn pubbliku tal-Istati Membri individwali tal-Unjoni, u lanqas ma imponiet li jiggarantixxu l-bonds li ħareġ it-Teżor federali jew li jwettqu trasferimenti fiskali. L-Istati Uniti tiffinanzja l-bonds tat-Teżor mit-taxxi federali filwaqt li l-Ewropa m’għandhiex politika fiskali komuni. Madankollu, l-Istati Membri jistgħu jiffinanzjaw sehem il-bonds nazzjonali tagħhom konvertit f’Bonds tal-Unjoni Ewropea mingħajr il-bżonn ta’ trasferimenti fiskali bejniethom.

3.5   Bl-adozzjoni ta’ strateġija ta’ awsterità bħala tweġiba għas-swieq finanzjarji, il-Programm Ewropew għall-Irkupru Ekonomiku twarrab. Il-biċċa l-kbira tal-elettorati lanqas jinsabu konxji tal-impenn tal-Unjoni għal din l-istrateġija, iżda jafu sew li qed jintalbu jagħmlu sagrifiċċji għas-salvataġġ tal-banek u l-hedge funds. Il-pubbliku inġenerali ftit li xejn jaf bit-terminu Programm Ewropew għall-Irkupru Ekonomiku.

3.6   Il-konverżjoni ta’ sehem mid-dejn nazzjonali lill-Unjoni tista’ ssir ukoll fuq bażi ta’ kooperazzjoni msaħħa, fejn Stati Membri ewlenin, inkluża l-Ġermanja, iżommu l-bonds proprji. Skont it-Trattat ta’ Lisbona, il-kooperazzjoni msaħħa ssir bejn minoranza ta’ Stati Membri. Iżda l-introduzzjoni tal-euro nnifisha kienet każ de facto ta’ kooperazzjoni msaħħa fost maġġoranza. L-istitut Bruegel ippropona istituzzjoni ġdida biex tieħu ħsieb il-konverżjoni tad-dejn sovran nazzjonali lill-Unjoni (10). Iżda m’hemmx bżonn istituzzjoni ġdida.

3.7   Is-sehem konvertit ta’ dejn nazzjonali f’Bonds tal-Unjoni Ewropea jista’ jinżamm mill-EFSF (imbagħad mill-Mekkaniżmu Ewropew ta’ Stabbiltà (MES)) ġo kont ta’ konverżjoni adatt minflok ma jiġi negozjat (11). B’hekk il-bonds konvertiti jitħarsu mill-ispekulazzjoni. L-investituri jżommu l-assi tagħhom sakemm il-bonds jilħqu l-maturità fir-rata ta’ interess ta’ dak iż-żmien. B’hekk jiġi evitat ukoll il-periklu morali għax il-bonds ġo kont tad-debitu ma jistgħux jintużaw għall-ħolqien ta’ kreditu nett. Il-vantaġġ kemm għall-gvernijiet kif ukoll għad-detenturi tal-bonds huwa li r-riskju ta’ falliment ta’ xi Stati Membri jitnaqqas bil-kbir.

4.   Eurobonds għall-irkupru u t-tkabbir sostenibbli

4.1   L-iżviluppi riċenti wrew il-bżonn li l-Unjoni ssegwi governanza ekonomika u soċjali komuni, b’konformità mal-unjoni li nħalqet bis-saħħa tal-munita komuni, sabiex jiġu indirizzati aħjar l-iżbilanċi makroekonomiċi dejjem ikbar. Iżda s’issa l-Kummissjoni u l-Kunsill Ewropew indirizzaw biss l-istabbiltà, u l-bżonn ta’ rilanċ tat-tkabbir twarrab.

4.2   Dan jinjora kemm id-dimensjoni soċjali kif ukoll id-dimensjonijiet globali ta’ awtorità mġedda minkejja li huwa importanti għall-ekonomiji emerġenti li jkun hemm domanda Ewropea sostnuta għall-esportazzjonijiet tagħhom. Qed jiġi injorat ukoll li l-finanzjament tar-rilanċ tat-tkabbir m’hemmx għalfejn isir minn trasferimenti fiskali bejn Stati Membri iżda jista’ jsir mir-riċiklaġġ tas-surplus tal-ekonomiji emerġenti.

4.3   Pereżempju, wieħed mill-argumenti adottati b’mod qawwi minn diversi proposti li dehru fl-istampa li jirriflettu l-proposta tal-Istitut ta’ Bruegel u dik preċedenti (tal-1993) tal-Bonds tal-Unjoni Ewropea li saret lil Delors, kien li l-ħruġ nett tal-Eurobonds jiġbdu surplus mill-banek ċentrali tal-pajjiżi emerġenti u mill-fondi sovrani, u b’hekk ikun hemm effett ta’ lieva.

4.4   Dawn il-flussi finanzjarji lejn il-Eurobonds fil-fatt jistgħu jagħmlu l-impenn li l-Istati Membri u l-Parlament Ewropew kienu ħadu mill-2008 għal Programm Ewropew għar-rilanċ ekonomiku realtà. Anke jekk fil-bidu l-ħruġ ta’ tali bonds ikun inkrimentali, l-influssi kumulattivi ta’ kwota ta’ madwar USD 3 triljuni ta’ surplus tal-banek ċentrali tal-pajjiżi emerġenti u l-fondi sovrani jkunu sostanzjali.

4.5   Anzi, l-influssi jistgħu jkunu daqs jew iktar mir-riżorsi proprji tal-Kummissjoni, u dan kollu mingħajr il-bżonn ta’ dawk it-trasferimenti fiskali li qed jopponuhom il-Ġermanja u Stati Membri oħra. Huma jistgħu wkoll jikkofinanzjaw l-investimenti mill-Grupp BEI fl-oqsma ta’ koeżjoni tas-saħħa, l-edukazzjoni, it-tiġdid urban u l-ambjent.

4.6   Il-Programm ta’ Azzjoni Speċjali ta’ Amsterdam tal-1997 tat lill-BEI mandat rigward l-għanijiet ta’ koeżjoni u konverġenza, u minn dak iż-żmien ’l hawn żied b’erba’ darbiet il-volum tas-self tiegħu għall-finanzjament tal-investimenti. Li kieku reġgħu żdiedu b’erba’ darbiet l-investimenti tal-BEI, l-effett kien ikun l-istess daqs il-Pjan Marshall li kienet ħarġet l-Istati Uniti wara l-gwerra. (12) Madankollu, għall-kuntrarju tal-Marshall Plan jew il-Fondi Strutturali, il-finanzjament tiegħu ma jkunx ibbażat fuq l-għotjiet iżda jitrasferixxi t-tfaddil għall-investimenti. Permezz tal-multiplikaturi ekonomiċi, tali investimenti jiġġeneraw domanda sostnuta fis-settur privat u ż-żieda fl-impjieg. Dan jirristawra l-fiduċja kemm fis-swieq kif ukoll fost il-pubbliku li l-awsterità tista’ tiġi sostitwita bi standards ogħla ta’ għajxien u benesseri. It-tkabbir u l-livelli ogħla ta’ impjieg jistgħu jiġġeneraw ukoll dħul mit-taxxi diretti u indiretti li jistgħu jassistu fit-tnaqqis tad-dejn u d-defiċit.

5.   Il-kuntest legali u istituzzjonali tal-proposta

5.1   Il-Bonds tal-Unjoni u l-Faċilità Ewropea ta’ Stabbiltà Finanzjarja

5.1.1

L-EFSF tista’ żżomm is-sehem tad-dejn nazzjonali konvertit f’Bonds tal-Unjoni Ewropea ġo kont ta’ konverżjoni adatt. Dan ikun konsistenti mal-kompitu tiegħu ta’ stabilizzazzjoni. U tista’ tagħmel dan minkejja li f’Lulju 2012 ser tiġi sostitwita mill-Mekkaniżmu Ewropew ta’ Stabbiltà (MES). F’dak il-mument il-MES isir id-detentur tad-dejn konvertit.

5.1.2

Il-prinċipju li d-dejn konvertit f’Bonds tal-Unjoni Ewropea m’għandux jiġi negozjat kien jipproteġi l-EFSF mit-tnaqqis fil-klassifikazzjoni mill-aġenziji tal-klassifikazzjoni tal-kreditu u mis-swieq tal-bonds. Id-detenzjoni ta’ bonds ġo kont ta’ debitu għandha sserraħ moħħ il-Ġermanja u Stati Membri oħra li l-bonds nazzjonali konvertiti f’Bonds tal-Unjoni Ewropea ma jistgħux jintużaw għall-ħolqien tal-kreditu.

5.2   It-tfassil tal-FEI u l-Eurobonds

5.2.1

M’hemm l-ebda bżonn li l-BĊE jkun involut fil-ħruġ ta’ bonds netti. Inizjalment kien ġie previst li l-ħruġ tal-bonds tal-Unjoni Ewropea kellu jsir mill-FEI, stabbilit fl-1994 u li sar parti mill-grupp tal-BEI fl-2000. Il-kompitu ewlieni li ġie fdat lill-FEI kien li l-bonds komuni jservu ta’ kontraparti għal munita komuni. It-tfassil sekondarju tiegħu kien l-appoġġ finanzjarju għall-SMEs u għall-istart-ups b’livell teknoloġiku għoli, li mill-1994 ’l hawn kien ir-rwol uniku tiegħu (13).

5.2.2

It-tfassil inizjali tal-FEI rrikonoxxa l-fatt li munita unika ċċaħħad lill-Istati Membri mill-possibbiltà li jużaw id-devalwazzjoni biex jibbilanċjaw il-kont tal-ħlasijiet u ma kien hemm l-ebda appoġġ politiku għat-trasferimenti fiskali kif ġie rakkomandat fir-rapport ta’ MacDougall (14). Madankollu, fuq il-bażi tan-New Deal preċedenti, irrikonoxxa wkoll li l-bonds Ewropej ser iffinanzjaw politiki strutturali, soċjali u reġjonali, kif kien diġà ġie suġġerit fl-1956 fir-rapport ta’ Spaak għal suq komuni (15). Barra minn hekk kien jikkonforma mal-għanijiet tar-rapport ta’ MacDougall, li semma politiki tal-impjieg u reġjonali “strutturali u ċikliċi” li jnaqqsu d-disparità bejn ir-reġjuni bl-għoti ta’ kapital u produttività.

5.3   Il-kompiti tal-FEI fir-rigward tal-kapital ta’ riskju

5.3.1

Ir-rakkomandazzjoni tal-1993 ta’ appoġġ permezz tal-FEI għall-SMEs ma kinitx tinkludi biss l-għoti ta’ garanzija fuq il-kapital tagħhom jew is-self li jkunu ngħataw izda anke Fond Ewropew għall-kapital ta’ riskju b’bilanċ sa ECU 60 miljun u kompetenza speċifika fil-finanzjament għall-istart-ups b’livell teknoloġiku għoli.

5.3.2

Finanzjati bil-Bonds tal-Unjoni Ewropea, ir-riżorsi ta’ tali Fond kienu jiġu investiti tul bosta snin iżda b’potenzjal makroekonomiku. Ġestjoni soda tal-Fond, f’kooperazzjoni ma’ aġenziji ta’ klassifikazzjoni tal-kreditu nazzjonali u l-entitajiet tal-iżvilupp reġjonali – esperti tas-sitwazzjoni tal-SMEs lokali – kienet tiżgura l-possibbiltà li jiġu finanzjati l-bonds b’rendiment tal-kapital proprju tal-SMEs, li b’hekk kienu jwasslu għas-suċċess ta’ tali intrapriżi.

5.3.3

L-għan kien li tiġi kumpensata l-iskarsezza relattiva tal-kapital ta’ riskju privat fl-Ewropa (meta mqabbla mal-Stati Uniti), li titnaqqas id-dipendenza tal-SMEs mis-self b’rata fissa li ppenalizzaw l-istart-ups il-ġodda qabel kienu jistgħu jaqbdu sew fis-suq, u biex b’hekk tissaħħaħ l-innovazzjoni u l-kompetittività fil-livell makroekonomiku, b’effetti pożittivi fil-livell makroekonomiku u soċjali.

5.3.4

Minn meta ġie stabbilit il-FEI (1994), il-funzjoni tiegħu, li jiggarantixxi l-kapital ta’ riskju iktar milli li jsellef, twarrbet, bir-riżultat li minn meta ġie integrat fil-grupp BEI (2000), il-Fond kien ħareġ garanziji għall-SMEs ta’ ECU 1 biljun biss. It-tfassil oriġinali tal-FEI – li jservi ta’ strument mikroekonomiku b’effetti makroekonomiċi – tnieda mill-ġdid f’Settembru 2008, meta l-Kunsill Ecofin ta’ Nizza ħabbar programm ta’ appoġġ għall-SMEs ta’ EUR 30 biljun, għad li kienu biss permezz ta’ self iktar milli injezzjoni ta’ kapital proprju.

5.3.5

Għall-FEI, rwol tal-għoti ta’ kapital ta’ riskju, minflok rwol esklużiv ta’ fond tas-self, kellu jerġa’ jiġi kunsidrat fil-qafas ta’ ħruġ nett ta’ Eurobonds, bħala komplement għall-konverżjoni ta’ kwota tad-dejn tal-Istati Membri dovut lill-Unjoni.

5.4   Il-BEI

5.4.1

Il-BEI minn dejjem ħareġ il-bonds tiegħu stess u esprima preferenza ċara li l-identità tagħhom tinżamm apparti minn dik tal-Bonds tal-Unjoni Ewropea. Dan huwa raġonevoli. L-ewwel nett, il-BEI joħroġ il-bonds tiegħu stess l-iktar fil-qafas tal-finanzjament tal-proġetti u jqis li din l-identità għandha tinżamm. It-tieni nett, il-premessa kienet li l-ħlas lura tad-dejn marbut mal-ħruġ tal-Eurobonds jeħtieġ it-trasferimenti fiskali, filwaqt li l-ħlas lura tad-dejn tal-BEI jsir mid-dħul tal-proġetti li jkunu finanzjati mill-istess bonds. It-tielet nett, it-trasferimenti fiskali jistgħu jirrikjedu żieda fir-riżorsi proprji tal-Kummissjoni, li ma tidhirx li hija possibbli. Il-BEI kien imħasseb ukoll li l-klassifikazzjoni tal-kreditu tiegħu stess setgħet titnaqqas jekk isir involut fl-istabilizzazzjoni tad-dejn.

5.5   Komplementarjetà bejn ir-rwol tal-BEI u r-rwol tal-FEI

5.5.1

Iżda dan it-tħassib ma japplikax għall-ħruġ nett tal-Eurobonds mill-Fond Ewropew tal-Investiment. Għad li jagħmlu parti mill-istess grupp, il-BEI u l-FEI huma żewġ istituzzjonijiet differenti. Għalhekk, il-Eurobonds tal-FEI huma distinti mill-bonds tal-BEI u l-Bonds tal-Unjoni Ewropea tal-FESF.

5.5.2

Il-ħruġ ta’ Eurobonds mill-FEI jista’ jikkomplementa l-bonds li jinħarġu mill-BEI għall-finanzjament konġunt tal-proġetti. Il-ħlas lura tal-bonds jista’ jsir mid-dħul mill-proġetti ta’ investiment minflok mit-trasferimenti fiskali. Il-BEI jżomm il-kontroll, u jirriżerva l-kompetenza li japprova u jiġestixxi l-proġetti, u b’hekk tiġi salvagwardjata l-integrità tiegħu fir-rigward tal-ġestjoni tal-proġetti.

5.5.3

Fejn ikun hemm bżonn l-impenn tal-imsieħba lokali, li jkun aspett importanti għalih, il-BEI jista’ jikseb dan permezz tal-kooperazzjoni fil-ġestjoni tal-proġetti ma’ istituzzjonijiet ta’ kreditu nazzjonali bħall-Caisse des Depôts et Consignations Franċiża, il-Cassa Depositi e Prestiti Taljana u l-Kreditanstalt für Wiederaufbau Ġermaniża.

5.6   Il-ġestjoni tal-bonds mill-FEI

5.6.1

Il-FEI jkollu bżonn mudell kummerċjali ġdid biex jiġġestixxi l-ħruġ ta’ bonds fis-suq miftuħ li kien ċentrali għat-tfassil inizjali tiegħu. Dan jeħtieġ tim magħmul minn persuni bi kwalifiki professjonali għolja, iżda l-FEI jista’ jiġbed tali riżorsi mill-BEI u jikkoordina mal-aġenziji nazzjonali inkarigati mill-ġestjoni tad-dejn pubbliku. Barra minn hekk, billi l-ħruġ tal-Eurobonds ikun gradwali, il-FEI jista’ joħloq tali tim gradwalment tul iż-żmien.

5.6.2

Il-Kunsill Ecofin huwa l-korp li jiggverna l-grupp BEI. Id-deċiżjoni dwar il-ħruġ ta’ Eurobonds ma tirrikjedi l-ebda reviżjoni tat-trattati, l-istess kif ma kien hemm l-ebda bżonn għat-twaqqif tal-Fond fl-1994.

5.7   Il-kriterji għal Programm Ewropew għar-Rilanċ Ekonomiku m’hemmx għalfejn jiġu deċiżi mill-Kunsill Ecofin jew jiġu proposti mill-Kummissjoni. Sa minn żmien il-Programm ta’ Azzjoni Speċjali ta’ Amsterdan u l-Kunsilli Ewropej tal-Lussemburgu (1997) u ta’ Lisbona (2000), il-BEI rċieva sensiela ta’ mandati mill-Kunsill, fir-rigward tal-koeżjoni kif ukoll ta’ konverġenza, biex jinvesti fis-saħħa, l-edukazzjoni, it-tiġdid urban, l-ambjent urban, it-teknoloġiji ekoloġiċi u l-appoġġ finanzjarju għall-SMEs u l-istart-ups b’livell teknoloġiku għoli, kif ukoll fin-netwerks tat-trasport u tal-komunikazzjoni.

5.8   Mill-1997 ’l hawn, il-BEI rnexxielu jżid b’erba’ darbiet il-volum annwali ta’ finanzjament għall-investimenti, li wassal biex jilħaq livell ta’ żewġ terzi tar-riżorsi proprji tal-Kummissjoni. Żieda ta’ erba’ darbiet oħra f’dan id-dħul sal-2020, anke bis-saħħa tal-kofinanzjament li joħroġ mill-investimenti fil-Eurobonds mill-banek ċentrali u l-fondi sovrani b’bilanċ baġitarju pożittiv, tfisser li l-Programm Ewropew għar-Rilanċ Ekonomiku jista’ jsir realtà. Dan huwa iktar u iktar minnu billi ntwera li l-effett ta’ multiplikatur tal-investimenti għandu fattur ta’ tlieta, u dan ifisser li huwa d-doppju jew it-triplu tal-multiplikaturi fiskali (16).

---

(1)  Kummissjoni Ewropea, Il-Fattibbiltà tal-Introduzzjoni ta’ Bonds ta’ Stabbiltà, Green Paper COM (2011) 818, 23 ta’ Novembru 2011.

(2)  Kunsill Ewropew, Abbozz ta’ Trattat dwar l-Istabbiltà, il-Koordinazzjoni u l-Governanza fl-Unjoni Ekonomika u Monetarja, 10 ta’ Jannar 2012.

(3)  Sabiex tiġi evitata kull possibbiltà ta’ nuqqas ta’ fehim qed jiġi notat li d-definizzjoni ta’ ‘Eurobond’, adottata f’din l-opinjoni ma tirreferix għad-definizzjoni minn sorsi oħra. Il-Green Paper tal-Kummissjoni Ewropea tanalizza l-fattibbiltà tal-Bonds ta’ Stabbiltà f’sens simili għall-Bonds tal-Unjoni Ewropea proposti f’din l-opinjoni, iżda bid-differenza li hemm il-premessa li tali bonds ma jkunux garanziji in solidum. Proposti oħra, bħal dawk ta’ Lorenzo Bini Smaghi jużaw it-tifsira tat-terminu ‘Eurobonds’ fl-istess kuntest li tinkiseb l-istabbiltà, filwaqt li f’din l-opinjoni l-Eurobonds jirreferu għall-ħruġ nett tal-bonds biex jiġi restawrat u sostnut l-irkupru ekonomiku. Ara wkoll Von Weizäcker, J. and Delpla, J. (2010). The Blue Bond Proposal. The Bruegel Institute. Policy Brief 2010:3. Schmidt, C. M et al, (2011). Proposal for a European Redemption Pact, 9 ta’ Novembru. Sachverständigenrat zu Begutachtung der gesamtwirtshaftlichen Entwicklung.

(4)  L-ewwel nett mit-twettiq tas-suq uniku kif ġie suġġerit fir-Rapport ta’ Monti.

(5)  Holland, Stuart (1993). The European Imperative: Economic and Social Cohesion in the 1990s. Daħla minn Jacques Delors. Nottingham: Spokesman Press.

(6)  B’hekk, id-detenturi privati jgawdu minn vantaġġi kbar fir-rigward tar-riskju tal-fallimenti billi l-bonds nazzjonali jiġu konvertiti b’mod indaqs mal-bonds tal-Unjoni Ewropea bir-rata ta’ imgħax preeżistenti.

(7)  L-Istati Membri li jixtiequ jistabbilixxu kooperazzjoni msaħħa bejniethom fil-qafas tal-kompetenzi mhux esklużivi tal-Unjoni jistgħu jagħmlu użu mill-istituzzjonijiet tagħha u jistgħu jeżerċitaw dawn il-kompetenzi billi japplikaw id-dispożizzjonijiet rilevanti tat-Trattati suġġetti għal-limiti u skont l-arranġamenti previsti fl-Artikolu 20 (TUE) u l-Artikoli 326-334 (TFUE). Il-koperazzjonijiet imsaħħa għandhom jimmiraw sabiex jiffavorixxu l-kisba tal-objettivi tal-Unjoni, sabiex iħarsu l-interessi tagħha u jsaħħu l-proċess ta’ integrazzjoni tagħha. Dawn il-koperazzjonijiet għandhom ikunu miftuħa għall-Istati Membri kollha f’kull ħin. Id-deċiżjoni li tawtorizza l-koperazzjoni msaħħa għandha tiġi adottata mill-Kunsill bħala l-aħħar għażla meta jistabbilixxi li l-objettivi ta’ dik il-koperazzjoni ma jistgħux jitwettqu fi żmien raġonevoli mill-Unjoni sħiħa, u bil-kondizzjoni li mill-inqas disa’ Stati Membri jipparteċipaw fiha. L-atti adottati fil-qafas ta’ koperazzjoni msaħħa għandhom jorbtu biss l-Istati Membri li jipparteċipaw. M’għandhomx jitqiesu bħala parti mill-acquis li għandu jiġi aċċettat mill-Istati li huma kandidati għall-adeżjoni mal-Unjoni (Artikolu 20 TUE). Il-membri kollha tal-Kunsill jistgħu jipparteċipaw fid-deliberazzjonijiet tiegħu, iżda l-membri tal-Kunsill li jirrappreżentaw l-Istati Membri li jkunu qed jipparteċipaw f’kooperazzjoni msaħħa biss għandhom jieħdu sehem fil-vot (Artikolu 330 TFUE).

(8)  Ara l-opinjoni tal-KESE dwar il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jemenda r-Regolament (KE) Nru 1060/2009 dwar aġenziji li jiggradaw il-kreditu, ĠU C 54, 19.2.2011, p. 37.

(9)  L-Istati Uniti ma kinitx għażlet li tiffinanzja d-dejn qabel it-tieni mandat ta’ Roosevelt. Madankollu, kemm fl-ewwel mandat presidenzjali kif ukoll fit-tieni, il-mutur prinċipali tal-irkupru tad-Depressjoni l-Kbira kien l-investiment soċjali u ambjentali finanzjat mill-bonds federali: eżempju li l-Ewropa tista’ ssegwih illum biex toħroġ mill-kriżi.

(10)  Von Weizäcker, J. and Delpla, J. (2010), The Blue Bond Proposal, Bruegel Policy Brief 2010/03.

(11)  Id-detenturi privati tal-bonds li ma jistgħux jiġu negozjati jistgħu jbigħuhom lill-MES, jekk hemm bżonn, għall-valur nominali, sakemm jintlaħaq il-livell limitu stabbilit.

(12)  Minn sondaġġ sponsorjat f’nofs l-1950 fost 2 000 persuna fi Franza, in-Norveġja, id-Danimarka, il-Pajjiżi l-Baxxi, l-Awstrija u l-Italja ħareġ li 80 % mill-persuni intervistati kienu jafu bil-Pjan Marshall u bejn 25 u 40 % ma fehmux kif jaħdem.

(13)  Stuart Holland (1993). The European Imperative: Economic and Social Cohesion in the 1990s. Op. Cit

(14)  Minn 5 % sa 7 % tal-PDG – Kummissjoni Ewropea (1977). Rapport tal-Grupp ta’ Studju dwar Ir-rowl tal-Finanzi Pubbliċi fl-Integrazzjoni Ewropea.

(15)  Kumitat intergovernattiv dwar l-integrazzjoni Ewropea, Report on the General Common Market, 1956 (“Rapport ta’ Spaak”).

(16)  J. Creel, P. Monperrus-Veroni & F. Saraceno (2007). Has the Golden Rule of public finance made a difference in the United Kingdom? Observatoire Français des Conjonctures Économiques, Working Papers 2007-13.

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/17

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Lejn politika tas-suq intern umana u orjentata lejn iċ-ċittadin” (opinjoni fuq inizjattiva proprja)

2012/C 143/04

Relatur: is-Sur Pegado LIZ

Nhar l-20 ta’ Jannar 2011, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew iddeċieda, b’konformità mal-Artikolu 29(2) tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu, li jħejji opinjoni dwar

Lejn politika tas-suq intern umana u orjentata lejn iċ-ċittadin (opinjoni fuq inizjattiva proprja).

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għas-Suq Uniku, il-Produzzjoni u l-Konsum, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar l-1 ta’ Frar 2012.

Matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu li saret fit-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-22 ta’ Frar), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’118-il vot favur, 3 voti kontra u 8 astensjonijiet.

(José Manuel Barroso, Expresso, 19 ta’ Novembru 2011)

1.   Introduzzjoni

1.1   Skont Jacques Delors, illum qegħdin noqorbu lejn il-punt fejn is-suq uniku Ewropew suppost ilu għoxrin sena lest u ħieles minn ostakoli jew impedimenti ta’ kwalunkwe tip; dan huwa l-mument opportun biex is-soċjetà ċivili organizzata, irrappreżentata mill-KESE, tistaqsi kemm għamilna progess u fejn sejrin.

1.2   Madankollu, meta naħsbu fil-kunċett tas-suq intern illum, irridu nerġgħu naħsbu fil-mudell kollu tal-inizjattiva Ewropea. Huwa assolutament plawżibbli li wieħed jistaqsi jekk l-Ewropa – kif jarawha xi wħud li tant stinkaw biex jibnuha filwaqt li oħrajn ippruvaw bil-mod il-mod iħottu dan ix-xogħol tul dawn l-aħħar 60 sena – hijiex se tkun għadha teżisti fl-2050 bħala mudell ta’ libertà u xempju ta’ kultura li tippromovi l-paċi, u li tħeġġeġ il-fraternità bejn il-popli u l-ugwaljanza bejn il-persuni, f’dinja ħielsa mid-diskriminazzjoni u l-ostakoli. Din hija l-mistoqsija li l-Kummissarju Barnier għamel reċentement waqt diskors elokwenti fl-Università ta’ Humboldt.

1.3   Dan huwa aktar u aktar minnu fi żmien ta’ taqlib mhux tas-soltu, li fih l-Ewropa qed tħabbat wiċċha ma’ kriżi persistenti li hija sistemika aktar milli ċiklika, u li mhijiex biss ekonomika u finanzjarja, iżda li hija wkoll kriżi tal-valuri soċjali u kulturali, u li l-firxa wiesgħa ta’ interessi rrappreżentati fi ħdan il-KESE mhumiex qed jaraw mod sempliċi biex joħorġu minnha.

1.4   Qegħdin niffaċċjaw kriżi tal-impjiegi. Fil-qagħda preżenti, l-Ewropa ma tistax tibqa’ tiggarantixxi l-impjiegi għaċ-ċittadini tagħha. L-unika triq biex noħorġu minn din is-sitwazzjoni diffiċli hi permezz tal-ħolqien tat-tkabbir u l-istrument ewlieni biex jinkiseb dan it-tkabbir għandu jkun it-twettiq sħiħ tas-suq intern.

1.5   Is-soċjetà ċivili organizzata għandha mistoqsijiet pjuttost leġittimi dwar l-abilità tal-mudell istituzzjonali attwali tal-UE, kif imsawwar bit-Trattat ta’ Lisbona, li jiġġestixxi din il-kriżi; dan il-proporzjon tas-soċjetà ċivili jiddubita l-kapaċità tal-mudell ekonomiku u finanzjarju attwali li jwettaq awtoregolazzjoni effettiva u adegwata, u huwa mħasseb ferm dwar in-nuqqas ta’ miżuri regolatorji konsistenti u effettivi kif ukoll dwar il-proliferazzjoni ta’ deċiżjonijiet iżolati u kontradittorji minn kull naħa; jistaqsi kif jista’ jsir kontroll iktar effikaċi u strett tas-sistema finanzjarja fid-dawl tat-tisbitiet suċċessivi li ħa s-suq tal-ishma, u l-ħsara soċjali u ekonomika li inevitabbilment dawn ikkaġunaw; jibża’ li s-sintomi ferm profondi tal-kriżi, meta jitqies il-periklu imminenti ta’ reċessjoni dinjija, jindikaw il-kollass potenzjali tal-mudell Ewropew kif inhu attwalment. Għaldaqstant, is-soċjetà ċivili qiegħda tappella lill-mexxejja attwali tagħha biex juru l-ambizzjoni u l-viżjoni meħtieġa sabiex jirriġeneraw il-mudell ekonomiku u soċjali Ewropew biex jiġu mħarsa l-valuri u l-prinċipji mnaqqxa fit-Trattat.

1.6   Għaldaqstant, kien partikolarment sodisfaċenti li b’mod parallel għall-abbozzar ta’ din l-opinjoni, il-Kumitat Konsultattiv tal-EFTA ħass il-ħtieġa li jfassal opinjoni dwar l-istess suġġett u li kien possibbli li ssir diskussjoni miegħu f’laqgħa konġunta li saret f’Oslo (1).

2.   Is-suq intern: x’inhu u għal xiex?

2.1   L-idea ta’ “suq komuni” kienet diġà maħsuba fit-test oriġinali bħala strument ewlieni għall- iżvilupp armonjuż ta’ attivitajiet ekonomiċi, espansjoni kontinwa u bbilanċjata, iżjed stabilità, titjib aktar mgħaġġel fil-livell tal-għajxien u relazzjonijiet aktar mill-qrib bejn l-Istati Membri (l-Artikolu 2). Is-suq intern tfassal mill-bidu nett mhux bħala politika separata jew bħala sempliċi żona ta’ kummerċ ħieles bħall-EFTA, iżda bħala parti minn strateġija globali.

2.2   B’hekk ġie definit il-kwadru ta’ dik li kellha tkun il-politika tas-suq intern, politika li jixirqilha titqies bħala l-“ġojjell” tal-politika Ewropea. Is-suq komuni kellu jiġi “stabbilit progressivament” tul “perjodu tranżitorju ta’ tnax-il sena” (l-Artikolu 8), soġġett għal massimu ta’ 15-il sena mid-data tad-dħul fis-seħħ tat-Trattat.

2.3   Minkejja l-istrumenti mwaqqfa għall-implimentazzjoni tiegħu, ir-realtajiet politiċi, soċjali u ekonomiċi ħadu s-soppravvent fuq l-ideat tal-1957 u wieħed seta’ biss jikkonkludi li wara 15-il sena l-għanijiet li suppost kellhom jipproklamaw it-twaqqif konkret ta’ “suq komuni” kienu għadhom ’il bogħod milli jintlaħqu.

2.4   Il-White Paper tal-1985 dwar it-tlestija tas-suq intern stabbiliet miri ċari biex dan il-għan jintlaħaq sal-1992. Fl-istess waqt kien inħass li t-Trattat ta’ Ruma kien jeħtieġ xi emendi biex jiffaċilita l-implimentazzjoni tal-għanijiet ta’ politika stabbiliti fil-White Paper. Minn hawn oriġina l-Att Uniku Ewropew (2) li daħħal bidliet kbar fir-rigward tas-suq intern, b’mod partikolari:

a)	ir-regola tal-maġġoranza kkwalifikata minflok dik tal-unanimità biex jiġu adottati miżuri marbuta mal-approssimazzjoni tal-liġijiet, bl-għan li jitlesta s-suq intern (l-Artikoli 8a u 100a);

b)	l-ewwel referenza għal livell għoli ta’ protezzjoni fir-rigward ta’ miżuri dwar is-saħħa, is-sigurtà u l-protezzjoni tal-konsumatur (l-Artikolu 100a(3));

c)	l-adozzjoni ġenerali tal-prinċipju tar-rikonoxximent reċiproku, ibbażat fuq il-ġurisprudenza famuża tal-Qorti Ewropea fil-kawża Cassis de Dijon (l-Artikolu 100b);

d)	sejħa ċara għall-koeżjoni ekonomika u soċjali bħala għan ewlieni li kellu jitqies fit-tlestija tas-suq intern (l-Artikoli 130a u 130b).

2.5   Madankollu, ma kienx qabel l-1992, bit-twaqqif tal-Unjoni Ewropea fit-Trattat ta’ Maastricht (3), li d-dispożizzjonijiet il-ġodda dwar il-kisba tas-suq intern bdew jimmaterjalizzaw – sa dak iż-żmien kien jidher ċar li l-mira li s-suq intern jitlesta sal-1992 kienet ferm ’il bogħod mir-realtà (4).

2.6   Fil-fatt kien evidenti li l-biċċa l-kbira tal-Istati Membri kienu reġgħu lura għall-ostakoli leġislattivi u mhux leġislattivi, filwaqt li l-Kummissjoni użat politika liberali u permissiva, biex b’hekk il-proċess tal-kisba tas-suq intern kważi waqaf għalkollox f’għadd ta’ oqsma ta’ importanza partikolari, speċjalment fir-rigward tas-servizzi.

2.7   Fil-verità, ħafna mill-inizjattivi meħuda fil-qasam tat-tlestija tas-suq intern irriflettew ruħhom f’sempliċi ġabra ta’ miżuri leġislattivi ta’ armonizzazzjoni li kienu skoordinati u mifruda minn kull politika ġenerali; dawn l-inizjattivi ta’ spiss kienu jiġu mblukkati mill-Istati Membri permezz tal-introduzzjoni ta’ politiki nazzjonali li kienu jirrestrinġu l-kompetizzjoni libera, jagħtu għajnuna illegali mill-Istat, jimponu restrizzjonijiet kwantitattivi jew l-ekwivalenti tagħhom u jirribattu sistematikament kull mossa ’l quddiem lejn oqsma ewlenin bħall-integrazzjoni industrijali, it-tassazzjoni u l-governanza ekonomika.

2.8   Anki inizjattivi li dehru li rnexxew bħall-adozzjoni tar-regoli ta’ Schengen, l-introduzzjoni tal-munita unika, it-twaqqif aktar riċenti ta’ żona ta’ ġustizzja u libertà fuq sisien Ewropej u l-inkorporazzjoni tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali fil-verżjoni finali tat-Trattat ta’ Lisbona, li kollha ntlaqgħu tajjeb, kellhom impatt limitat minħabba li kien hemm Stati membri li ma aderewx jew li wrew riżervi. Barra minn hekk, l-ambitu u l-applikazzjoni tagħhom ġew ristretti – meta ma ġewx imkasbra apertament – u miċħuda minn miżuri kruċjali ta’ sostenn, bħal politika finanzjarja Ewropea effettiva. Dan kollu jispjega għaliex l-Ewropa ma tistax tvinċi l-kriżi attwali, li wasslitha f’xifer l-irdum, fi kliem Jacques Delors waqt intervista li ta lill-ġurnali Le Soir u Le Temps fit-18 ta’ Awwissu 2011.

2.9   Il-KESE ilu żmien twil jiġbed l-attenzjoni għall-ħtieġa li jkun hemm bidla ċara ta’ konfigurazzjoni li tpoġġi l-kwalità fuq quddiem fit-tlestija tas-suq intern, tqiegħed l-interessi prattiċi u d-drittijiet fundamentali taċ-ċittadin b’mod ġenerali u dawk tal-konsumatur b’mod partikolari fil-qalba tal-kunsiderazzjonijiet, u ġġib l-aspetti soċjali pari mal-aspetti ekonomiċi. Dan kollu huwa parti mill-viżjoni orjentata lejn il-persuni b’kuntrast mal-approċċ purament ekonomiku segwit sa issa, u li huwa l-kaġun tal-limitazzjonijiet, l-eżitazzjoni, ir-riluttanza u n-nuqqas ta’ fiduċja li qed jippredominaw bħalissa (5).

2.10   Fil-bidu tat-tieni mandat tiegħu, il-President attwali tal-Kummissjoni Ewropea stabbilixxa l-viżjoni l-ġdida tiegħu ta’ suq uniku intern għas-seklu 21 (6), li ħarġet minn Kommunikazzjoni preċedenti dwar Aġenda taċ-Ċittadini: Inwasslu r-Riżultati lill-Ewropa  (7). L-impressjoni li tat il-Kummissjoni, li kienet qed tirrakkomanda bidla fundamentali fl-approċċ ta’ politika tagħha lejn is-suq uniku għall-benefiċċju aħħari taċ-ċittadini u l-konsumaturi, naturalment ħolqot ċerti aspettattivi. Bil-premessa li l-politika dwar is-suq uniku ma tibqax titqies b’mod separat, iżda bħala parti minn strateġija ġenerali indikattiva tal-Istrateġija għall-2020 suċċessiva, il-Kummissjoni ddikjarat li l-għanijiet ewlenin tas-suq intern kienu li tiżdied il-fiduċja tal-konsumaturi, jiġu promossi l-integrazzjoni ekonomika u l-koeżjoni soċjali, u tiġi żviluppata soċjetà bbażata fuq l-għarfien f’Ewropa sostenibbli, fi ħdan dinja globalizzata. Strument ewlieni f’dan l-approċċ il-ġdid kien regolazzjoni aħjar minn qatt qabel f’ambjent leġislattiv razzjonalizzat u ssimplifikat (8).

2.11   Biex issaħħaħ dan l-approċċ, il-Kummissjoni talbet lill-eks-Kummissarju Mario Monti biex ifassal rapport eżawrjenti, li ġie ppreżentat f’Mejju 2010 (9). Bejn wieħed u ieħor fl-istess żmien, il-Kunsill talab lil Grupp ta’ Riflessjoni magħmul minn persuni prominenti, fosthom Mario Monti, u mmexxi mill-eks-Prim Ministru Spanjol Felipe González, biex iħejji rapport dwar x’inhuma l-prospetti għall-Ewropa sal-2030 (10). Min-naħa tiegħu, f’Mejju 2010 wkoll, il-Parlament Ewropew adotta r-Rapport Grech, li fforma l-bażi tar-Riżoluzzjoni tiegħu tal-20 ta’ Mejju 2010 dwar Ir-realizzazzjoni tas-suq uniku għall-konsumaturi u ċ-ċittadini  (11).

2.12   Fil-qofol tagħhom, dawn id-dokumenti importanti kollha jiġbdu l-attenzjoni għall-ħtieġa ta’ bidla radikali fl-orjentament tal-konfigurazzjoni fid-definizzjoni u l-implimentazzjoni tal-politika dwar it-tlestija tas-suq intern, u jqisu l-mudell attwali bħala wieħed li tilef il-vivaċità tiegħu. Ir-rapporti jinnutaw li waqt li nkisbu riżultati sinifikanti f’ċerti oqsma, ġeneralment dawn ftit li xejn huma magħrufa, u huma inadegwati u diżappuntanti minn diversi angoli, f’mument fejn l-Ewropa qed tiffaċċja sfidi mhux mistennija u prospetti minaċċjużi.

2.13   Barra minn hekk, dawn il-kummenti u konklużjonijiet huma msaħħa sew mit-tfassil regolari u suċċessiv ta’ tabelli ta’ valutazzjoni tas-suq intern (12), mill-analiżi ddettaljata li ssir regolarment mill-Ewrobarometru dwar l-opinjonijiet u l-esperjenzi tal-pubbliku u n-negozji fir-rigward tas-suq intern fl-Istati Membri, u minn tabelli ta’ valutazzjoni identiċi għall-konsumaturi fis-suq intern (13), kif ukoll mir-rapporti annwali tal-Kummissjoni dwar l-applikazzjoni tal-liġi Komunitarja b’mod ġenerali (14) u l-acquis tal-liġijiet dwar il-konsumatur b’mod partikolari (15). Meta jiġu interpretati sew u analizzati skont kriterji xierqa u vvalutati b’mod kritiku, dawn jikkonfermaw it-tħassib u d-dubji espressi fid-dokumenti msemmija hawn fuq.

2.14   Kien hemm it-tama li l-Kummissjoni tagħmel bidliet reali fl-approċċ ta’ politika tagħha lejn is-suq uniku biex tirrifletti dawn il-konklużjonijiet kollha u, fil-kuntest tal-kriżi finanzjarja attwali, tħares b’mod differenti lejn is-suq uniku għas-seklu 21, biex b’hekk tilħaq l-aspettattivi li nħolqu b’riżultat ta’ sensiela ta’ dikjarazzjonijiet minn personalitajiet politiċi ewlenin. Għalhekk, id-dokument dwar il-prijoritajiet għal ekonomija soċjali tassew kompetittiva intlaqa’ b’ċertu diżappunt: minkejja l-ħafna merti rikonoxxuti tiegħu, dan jelenka sempliċement 50 miżura iżolata bla ebda approċċ strateġiku ċar (16), u d-dgħufijiet u n-nuqqasijiet tiegħu ġew indikati b’mod ċar fir-Riżoluzzjoni tal-PE tas-6 ta’ April 2011 (17).

2.15   Dan il-vojt lanqas ma mtela mill-aktar Komunikazzjoni reċenti tal-Kummissjoni dwar l-għażla ta’ tnax-il “xprun”, minħabba li m’hemmx linja gwida koerenti u ċara għall-approċċ politiku ġenerali lejn il-kisba tas-suq intern li taf tispjega għaliex dawn it-tnax-il xprun huma preferibbli minn oħrajn, pereżempju dawk elenkati mill-KESE fl-opinjoni tiegħu (18).

2.16   Madankollu, xi stqarrijiet pubbliċi reċenti li saru mill-President tal-Kummissjoni u l-Kummissarju Barnier kif ukoll il-programm li minn dak iż-żmien ’l hawn ġie ppreżentat mill-Kummissjoni (19) donnhom jikkonfermaw l-intenzjoni ta’ bidla fil-paradigma rigward l-implimentazzjoni futura tas-suq intern. Dan jidher ukoll fid-dikjarazzjoni ta’ Krakovja (20) u dik tal-kumitat ta’ tmexxija Ewropew tal-grupp ta’ riflessjoni Notre Europe.

3.   Paradigma ġdida għat-tlestija tas-suq intern

3.1   Huwa importanti li nerġgħu nisħqu fuq il-fatt li, fir-rigward tal-politiki Komunitarji, u b’konformità mal-prinċipji li llum huma mnaqqxa fit-Trattat ta’ Lisbona, it-tlestija tas-suq intern mhijiex għan fih innifsu, iżda hija mezz jew strument biex jintlaħqu firxa sħiħa ta’ għanijiet ta’ politika f’oqsma differenti (21).

3.2   Ta’ min itenni wkoll li dawn l-għanijiet huma simultanjament ekonomiċi, soċjali u ambjentali u li kollha għandhom l-istess importanza, u li l-iskop aħħari tagħhom kollha huwa l-benesseri tal-persuni u l-promozzjoni tal-valuri tad-dinjità tal-bniedem, l-ugwaljanza, il-libertà, is-solidarjetà, id-demokrazija, l-istat tad-dritt u r-rispett tad-drittijiet tal-bniedem (l-Artikoli 2 u 3 tat-TUE) (22).

3.3   Għaldaqstant, il-miżuri biex jitlesta s-suq intern, li llum il-miri tagħhom huma, bil-liġi, ħafna usa’ milli kienu fl-1957, għandhom jitqiesu fid-dawl ta’ dawn il-prinċipji, valuri u għanijiet.

3.4   Is-suq intern, li sa mill-bidu kien imfassal b’mod ċar bħala l-pedament ekonomiku ta’ Ewropa b’bixra federali, issa jrid jerġa’ jiġi kkunsidrat fid-dawl tal-iżviluppi li saru tul dawn l-aħħar tletin sena u fid-dawl tar-realtà tal-lum. Huwa minnu li ċ-ċirkustanzi bħalissa għandhom dejjem aktar tendenza li jibdlu s-suq intern f’sempliċi żona ta’ kummerċ ħieles, bħall-preċedessur tiegħu l-EFTA, u li jikkunsidraw il-futur tiegħu mhux bħala r-riżultat naturali ta’ proġett politiku sopranazzjonali, iżda l-iċken denominatur komuni tal-interessi nazzjonali tal-pajjiżi Ewropej.

3.5   Għalhekk, jeħtieġ li terġa’ tittenna bis-saħħa l-idea li s-suq intern għandu jgħaqqad dawn l-interessi nazzjonali flimkien f’sistema istituzzjonali kompletament integrata ta’ governanza ekonomika u finanzjarja, sistema li l-mudell tagħha għandu bżonn jitfassal mill-ġdid u jingħata xejra konkreta fuq perjodu qasir.

3.6   L-ewwel pass li jittieħed f’din id-direzzjoni jrid ikun realistiku dwar il-limiti naturali tas-suq intern innifsu, u m’għandux jipprova jdawru f’dak li mhuwiex, u li m’għandux ikun, billi jiġu imposti bil-forza miżuri li ħafna drabi jkunu bla bżonn u mhux ġustifikati, u li jservu biss biex jagħmlu l-operat tan-negozji, speċjalment l-SMEs, li minnhom jagħmlu parti wkoll il-professjonijiet liberali (23), aktar diffiċli. Xi kultant miżuri għal armonizzazzjoni sħiħa mhumiex ġustifikati għax għandhom jippredominaw valuri oħra, bħal pereżempju l-iżgurar tal-kwalità, bħal fil-każ ta’ ċerti oqsma tad-drittijiet tal-konsumatur u tal-protezzjoni tal-konsumatur. Hawnhekk, bħala massima u prinċipju ġenerali, “Is-saħħa fid-diversità” għandha terġa’ tibda taqdi rwol ċentrali fil-politika Ewropea dwar is-suq intern, flimkien mal-armonizzazzjoni.

3.7   Huwa kruċjali li nippersistu f’din id-direzzjoni b’determinazzjoni u bla kompromessi, mingħajr ma ssir ebda konċessjoni, permezz tal-programm Tfassil Aħjar tal-Liġijiet. Il-KESE minn dejjem kien involut b’mod attiv (24) f’dan il-programm, mhux biss bil-għan li jipproduċi testi teknikament sodi u jevita burokrazija inutli u ta’ ħsara, iżda b’mod ferm aktar fundamentali billi jieħu approċċ proattiv lejn it-tfassil tal-liġijiet u l-prattiki amministrattivi fejn is-soċjetà ċivili u l-partijiet interessati tal-industrija jkunu involuti b’mod effettiv fl-istadji kollha tat-tfassil u d-definizzjoni tal-liġijiet. B’mod partikolari, jidher li għandha tingħata aktar importanza lill-valutazzjonijiet tal-impatt ex ante, billi b’mod aktar sistematiku jintużaw regolamenti minflok direttivi bħala għodda biex tinkiseb uniformità leġislattiva fejn ikun opportun, u għandu jkollna l-kuraġġ nippruvaw strumenti ġodda u aktar adatti mit-taħlita leġislattiva kumplessa tal-lum, bħalma hija l-għażla ta’ reġimi fakultattivi kull fejn ikun ġustifikat (25). Jeħtieġ li jkollna l-istess kuraġġ sabiex ikunu jistgħu jitwarrbu kompletament inizjattivi Komunitarji li mhumiex effiċjenti jew li ftit li xejn huma vantaġġużi.

3.8   Huwa daqstant ieħor importanti li jiġu riveduti, simplifikati u kodifikati l-acquis Komunitarju u l-formalitajiet amministrattivi  (26) u li jitneħħa dak kollu li huwa bla użu, bla bżonn, kontroproduttiv jew saħansitra ta’ ħsara (27). Madankollu, dan għandu jsir bl-attenzjoni dovuta, peress li mingħajr koordinazzjoni jistgħu jiġu eliminati aspetti ewlenin tal-leġislazzjoni li huma essenzjali għal oqsma importanti.

3.9   Il-motto għandu jkun: “irregola iva, toħnoq le”. Għalhekk, l-innovazzjoni u l-kreattività se jkunu importanti, u jeħtieġ ukoll li jiġu kkunsidrati mill-ġdid il-proposti tal-ewwel Rapport tal-Grupp ta’ Esperti Indipendenti dwar is-simplifikazzjoni leġislattiva u amministrattiva, li l-biċċa l-kbira tagħhom ma ġewx implimentati iżda għadhom rilevanti u jirrikjedu implimentazzjoni adatta (28).

3.10   L-istandardizzazzjoni għandha rwol ewlieni li tikkonforma mal-mudell ta’ “approċċ ġdid” applikat mhux biss għall-prodotti, iżda anke għas-servizzi (29). Madankollu, hawnhekk ukoll għandhom jiġu kkunsidrati bir-reqqa l-ħtieġa, l-effiċjenza u l-effetti tal-miżuri adottati sabiex, fil-kuntest tal-istandardizzazzjoni tas-servizzi, issir distinzjoni bejn is-servizzi differenti għas-suq intern.

3.11   Bl-istess mod, hemm bżonn jingħata impetu ġdid u ambitu usa’ lis-Sistema ta’ Informazzjoni tas-Suq Intern billi l-kamp ta’ applikazzjoni tagħha jiġi estiż u billi tiżdied il-kooperazzjoni amministrattiva f’konformità mas-suġġerimenti u r-rakkomandazzjonijiet li l-KESE għamel f’diversi okkażjonijiet (30), u b’hekk, jiġi rivedut in-netwerk SOLVIT billi jingħata qafas ġdid u mezzi adegwati.

3.12   Anke l-prinċipji ewlenin li jirregolaw il-bini tas-suq intern ser ikollhom jerġgħu jiġu kkunsidrati, speċjalment il-prinċipji tar-rikonoxximent reċiproku (31), is-sussidjarjetà (32), il-proporzjonalità (33) u l-prinċipju tal-prekawzjoni, li s’issa kienu limitati għal oqsma speċifiċi bħas-sikurezza tal-ikel, iżda li għandhom jingħataw l-istatus ta’ prinċipju ġenerali, billi jissawru mill-ġdid u jiġu stabbiliti modi ġodda ta’ kif jiġu definiti li jkunu eqreb tal-interessi reali tan-nies.

3.13   Hemm bżonn li l-prijoritajiet jiġu stabbiliti b’attenzjoni. Dan ma jfissirx li jingħażlu – b’mod xi ftit jew wisq każwali – xi ftit miżuri ewlenin, iżda għandha tittieħed azzjoni bbażata fuq kriterji definiti sew li jirriflettu l-approċċ ta’ politika ċar li għadu nieqes fl-Ewropa, u li għandu jagħti prijorità assoluta lill-persuni.

3.14   Is-settur tas-servizzi b’mod ġenerali  (34), u s-servizzi finanzjarji għall-konsumatur b’mod partikolari  (35), għandhom ikunu inklużi b’mod prominenti fost dawn il-prijoritajiet, peress li proprju hawn tinsab l-ikbar diffikultà biex jitlesta s-suq intern, iżda proprju hawn ukoll jeħtieġ l-aktar li ssir innovazzjoni, mhux biss fir-rigward tal-miżuri iżda wkoll l-istrumenti li għandhom jiġu applikati. Il-KESE qiegħed, b’mod partikolari, jitlob lill-Kummissjoni Ewropea tissorvelja u tirrapporta regolarment u b’mod miftuħ dwar l-implimentazzjoni tad-Direttiva dwar is-Servizzi, li attwalment hi l-unika leġislazzjoni li tipprovdi għall-ftuħ tal-kummerċ transkonfinali fis-servizzi.

3.15   Qasam li jirrikjedi attenzjoni partikolari huwa dak tal-implimentazzjoni fil-prattika ta’ suq intern għall-kummerċ elettroniku transkonfinali, minħabba l-benefiċċji soċjoekonomiċi għall-konsumaturi Ewropej b’mod ġenerali, u l-persuni li jgħixu f’żoni inqas aċċessibbli jew li huma milquta b’xi forma ta’ diżabilità b’mod partikolari. Dan ikun ta’ benefiċċju wkoll għan-negozji tal-UE, speċjalment l-SMEs, billi dan isolvi sensiela sħiħa ta’ problemi u kwistjonijiet li ilhom li ġew identifikati. Madankollu, s’issa għandhom ma ġewx żviluppati l-għodod u l-mekkaniżmi li huma vitali biex jiżguraw il-fiduċja tal-konsumaturi u l-protezzjoni tagħhom, u biex jinħoloq ambjent li jiffavorixxi n-negozju (36).

3.16   Dan japplika b’mod partikolari għall-kwistjonijiet relatati mal-frammentazzjoni tas-suq, id-differenzi bejn ir-regoli applikabbli, l-inċertezza dwar il-privatezza u l-kunfidenzjalità tad-data, is-sigurtà tat-tranżazzjonijiet, il-protezzjoni legali fil-każ ta’ tilwim, l-eżistenza ta’ servizzi onlajn illegali, il-piraterija u ċ-ċiberkriminalità. Dawn għandhom jiġu indirizzati b’mod konġunt minn diversi DĠ tal-Kummissjoni bl-għan li jiġi stabbilit qafas legali koerenti għal suq intern diġitali ġenwin.

3.17   L-applikazzjoni effettiva tal-liġi Komunitarja tikkostitwixxi qasam li fih jeħtieġ isir sforz ikbar, u fejn l-UE sfortunatament ma kisbitx riżultati konvinċenti. Dan huwa l-uniku mod biex jiġi żgurat li l-liġi tiġi osservata u li r-regolazzjoni tkun effettiva (37), u dan imur lil hinn mill-konfini stretti tal-“kooperazzjoni amministrattiva” (38). F’dan ir-rigward, id-dritt għal azzjoni kollettiva fil-livell Ewropew huwa ta’ importanza kruċjali għaċ-ċittadini Ewropej, u għandu jiġi minqux mingħajr ambigwità u mingħajr aktar dewmien bħala mezz aħħari li bih jiġu stabbiliti b’mod sodisfaċenti r-responsabilitajiet għall-ksur tal-liġi Komunitarja, u b’hekk titħeġġeġ il-konformità fuq bażi volontarja (39).

3.18   Madankollu, l-aktar ħaġa importanti se tkun li jiġu ddefiniti l-parametri ta’ suq intern li l-qofol tiegħu jkunu l-persuni, bħala individwi u bħala ċittadini. Dan il-kompitu m’għandux jingħata lil grupp kwalunkwe ta’ għorrief xi ftit jew wisq illuminati, iżda għandu jkun ibbażat fuq il-kontributi diretti ta’ ċittadini individwali u s-soċjetà ċivili, filwaqt li jiġu kkunsidrati l-preokkupazzjonijiet u t-talbiet tagħhom, kif ukoll il-frustrazzjonijiet u d-diżappunti tagħhom.

3.19   Filwaqt li teħtieġ azzjoni urġenti, huwa importanti li jiġi żgurat li din l-azzjoni hija kkoordinata u maħsuba tajjeb. Għaldaqstant, il-KESE jipproponi perjodu ta’ riflessjoni, li jikkoinċidi mal-għoxrin anniversarju tal-1992. Bħala kontribut għal dan, il-KESE jixtieq jagħmel referenza għal għadd ta’ parametri li huwa jqis bħala ċentrali f’dibattitu ta’ dan it-tip.

3.19.1

L-ewwel nett, għandu jsir dibattitu dwar il-mod kif il-politika tas-suq intern għandha tiġi viżibbilment irregolata bil-prinċipji fundamentali u l-għanijiet ewlenin stabbiliti fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, speċjalment dawk inklużi fit-Titoli IV u V, b’enfasi partikolari fuq it-tisħiħ tad-dimensjoni soċjali u d-drittijiet tal-konsumaturi (40).

3.19.2

Hemm bżonn ukoll ta’ dibattitu dwar l-irbit tal-politiki settorjali f’għan strateġiku komuni li jinkludi l-politiki tal-ekonomija, l-industrija, il-kummerċ, it-transport, l-enerġija, l-ambjent, il-konsumaturi u l-kompetizzjoni fi ħdan qafas legali ġenerali li jrawwem l-integrazzjoni u jagħti spinta lill-fiduċja tal-imsieħba soċjali u tas-soċjetà (konsumaturi, familji, ħaddiema, negozji, NGOs, eċċ.). Dan jinvolvi li l-Istrateġija Ewropa 2020 tiġi vvalutata mill-ġdid u tingħata spinta ’l quddiem.

3.19.3

Bl-istess mod, hemm bżonn ta’ dibattitu dwar kif tista’ tiġi msaħħa u garantita l-libertà tal-moviment u l-mobilità tal-persuni b’mod ġenerali, u dik tal-ħaddiema b’mod partikolari (kemm jekk impjegati u kemm jekk jaħdmu għal rashom), l-għalliema u l-istudenti, billi jiġi żgurat li d-drittijiet soċjali tagħhom – is-sigurtà soċjali, il-protezzjoni legali, l-assigurazzjoni tas-saħħa, il-pensjonijiet tal-irtirar, eċċ. – jiġu rrispettati fiċ-ċirkustanzi kollha, mingħajr diskriminazzjoni, filwaqt li fl-istess ħin tiġi riveduta s-sistema għar-rikonoxximent tal-kwalifiki professjonali u edukattivi. F’dan ir-rigward, eżiġenzi għolja ta’ kwalità fejn jidħlu s-sigurtà u s-saħħa tal-konsumaturi fl-UE għandhom ikunu r-regola.

3.19.4

Biex jiġu promossi l-inklużjoni soċjali u l-impjiegi, jeħtieġ ukoll dibattitu dwar il-ftuħ effettiv tas-swieq tax-xogħol għaċ-ċittadini Ewropej kollha, filwaqt li wara analiżi bir-reqqa jiġu aboliti d-diskriminazzjoni u r-restrizzjonijiet mhux ġustifikati.

3.19.5

Aspett li jistħoqqlu attenzjoni partikolari huwa d-definizzjoni li messha ilha li saret ta’ qafas legali adegwat għall-intrapriżi tal-ekonomija soċjali b’mod ġenerali, u b’mod partikolari għall-fondazzjonijiet, l-impriżi mutwi u l-assoċjazzjonijiet Ewropew.

3.19.6

Daqstant ieħor jeħtieġ urġentement li ssir diskussjoni dwar id-definizzjoni ta’ qafas legali ċar għas-servizzi ta’ interess ġenerali u s-servizzi soċjali b’mod partikolari li jiddefinixxi l-kriterji tal-kwalità tas-servizzi pubbliċi essenzjali u li jiċċara r-regoli applikabbli li jirregolaw l-akkwist pubbliku, il-kompetizzjoni u l-għajnuna mill-Istat (41).

3.20   Fl-aħħar nett, ir-riżorsi u l-isforzi għandhom jiġu ġestiti b’mod konġunt biex jiffavorixxu politika ta’ komunikazzjoni effettiva fir-rigward tas-suq uniku fi ħdan ix-xenarju usa’ ta’ politika ta’ komunikazzjoni koerenti u integrata dwar l-Ewropa li tinvolvi l-persuni u li tikkunsidra kif dovut l-opinjoni pubblika u l-mezzi tax-xandir soċjali Ewropej biex tixxerred informazzjoni affidabbli liċ-ċittadini Ewropej, speċjalment lill-konsumaturi, pemezz tal-użu innovattiv tal-mezzi tax-xandir diġitali (42).

---

(1)  Ara l-konklużjonijiet konġunti tal-Kumitat Konsultattiv tal-EFTA u l-SMO: http://www.eesc.europa.eu/?i=portal.en.smo-observaotry-smo-spotlight.21343.

(2)  ĠU L 169, 29.6.1987 (mhux disponibbli bil-Malti).

(3)  ĠU L 191, 29.7.1992, f’dak li aktar tard tqies bħala eku tal-proġett Spinelli, li pprova jilħaq qbil bejn il-federalisti u l-avversarji tagħhom (mhux disponibbli bil-Malti).

(4)  Komunikazzjoni mill-Kummissjoni dwar Il-funzjonament tas-suq intern tal-Komunità wara l-1992 – Segwitu għar-Rapport Sutherland (SEC(92) 2277 tat-2.12.1992 (mhux disponibbli bil-Malti) u l-opinjoni tal-KESE ĠU C 201, 26.7.1993, p. 59 (mhux disponibbli bil-Malti), li l-konklużjonijiet tagħha għadhom rilevanti sal-lum u jistħoqqilhom kunsiderazzjoni bir-reqqa.

(5)  Ara, fost l-oħrajn, l-opinjonijiet ewlenin tal-KESE li ġejjin: ĠU C 39, 12.2.1996, p. 70 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 225, 14.10.2005, p. 22 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 204, 9.8.2008, p. 1; ĠU C 347, 18.12.2010, p. 8; ĠU C 44, 11.2.2011, p. 68; u r-rapport ta’ informazzjoni dwar L-impatt tat-Trattat ta’ Lisbona fuq il-funzjonament tas-suq intern.

(6)  Komunikazzjoni dwar Suq Uniku għaċ-Ċittadini (COM(2007) 60 final, 21 ta’ Frar 2007).

(7)  COM(2006) 211 final, 10.05.06.

(8)  ĠU C 77, 31.3.2009, p.15.

(9)  Strateġija Ġdida għas-Suq Uniku – Li taqdi l-ħtiġijiet tal-ekonomija u tas-soċjetà tal-Ewropa.

(10)  Proġett Ewropa 2030 – Sfidi u Opportunitajiet, ippubblikat ukoll f’Mejju 2010.

(11)  Riżoluzzjoni tal-PE A7-0132/2010.

(12)  SEC(2011) 372 final, 21 ta’ Marzu 2011.

(13)  SEC(2011) 299 final, 4 ta’ Marzu 2011, fil-biċċa l-kbira kkonfermat fl-Ewrobarometru ta’ Lulju 2011 Stħarriġ dwar il-Komunikazzjoni Elettronika fil-Familji.

(14)  COM(2010) 538 final, 1.10.10.

(15)  ĠU C 18, 19.1.2011, p. 100.

(16)  ĠU C 132, 3.5.2011, p. 47.

(17)  Riżoluzzjoni tal-PE A7-0072/2011, ibbażata fuq ir-Rapport tal-Kumitat IMCO dwar Suq Uniku għall-Ewropej, (2010/2278 (INI), PE 456.691v02-00, 24 ta’ Marzu 2011), relatur: is-Sur Correia de Campos.

(18)  ĠU C 24, 28.1.2012, p. 99.

(19)  COM(2011) 777 final, 15 ta’ Novembru 2011.

(20)  Wara t-twettiq (li nilqgħu b’sodisfazzjon) tal-Forum dwar is-Suq Uniku fit-3 u l-4 ta’ Ottubru 2011.

(21)  ĠU C 93, 27.4.2007, p.25 (mhux disponibbli bil-Malti).

(22)  ĠU C 182, 4.8.2009, p.1.

(23)  ĠU C 376, 22.12.2011, p. 51.

(24)  ĠU C 24, 31.1.2006, p. 39 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 175, 27.7.2007, p. 21; ĠU C 48, 15.2.2011, p. 107.

(25)  ĠU C 24, 31.1.2006, p. 52 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 175, 28.7.2009, p. 26; ĠU C 21, 21.1.2011, p. 26.

(26)  Ritorn għall-approċċ definit mill-Kummissjoni stess fil-Komunikazzjoni tagħha dwar L-aġġornament u s-simplifikazzjoni tal-acquis Komunitarju (COM(2003) 71 final, 11 ta’ Frar 2003, li kellu l-appoġġ ċar tal-KESE (ĠU C 112, 30.4.2004, p. 4) (mhux disponibbli bil-Malti) u li minn dak iż-żmien ’l hawn jidher li ntesa.

(27)  Ara dawn l-opinjonijiet: ĠU C 14, 16.1.2001, p. 1 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 125, 27.5.2002, p. 105 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 133, 6.6.2003, p. 5 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 309, 16.12.2006, p. 18 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 10, 15.1.2008, p. 8.

(28)  COM(95) 288 final, 21 ta’ Ġunju 1995.

(29)  Ara ĠU C 120, 16.5.2008, p.1; ĠU C 376, 22.12.2011, p. 69; u ĠU C 68, 6.3.2012, p. 35.

(30)  Ara ĠU C 43, 15.2.2012, p. 14, u l-opinjonijiet preċedenti l-oħra kkwotati fiha.

(31)  Ritorn, b’mod partikolari, għar-rappporti tal-Kummissjoni dwar l-applikazzjoni tal-prinċipju tar-rikonixximent reċiproku, li bdew bil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-16 ta’ Ġunju 1999 (COM(99) 299 final) iżda li aktar tard ġew abbandunati. Ara l-opinjoni fil-ĠU C 116, 20.4.2001, p. 14 (mhux disponibbli bil-Malti).

(32)  Meta nħarsu lura lejn ir-Rapport Molitor, biex nirribattu l-akkuża inġusta li saritlu li “kien qed jagħmel pass ’il quddiem u żewġ passi lura” (Ara Alexis Feral, Le principe de subsidiarité, progrès ou status quo après le Traité d'Amsterdam?, Revue du Marché unique européen, I, 1998, p. 95), minħabba l-mod goff li bih applikatu l-Kummissjoni, li dawritu verament fl-“isfida ta’ bidla” kif ikkonċepiha Jacques Delors.

(33)  Hawnhekk għandhom jiġu kkunsidrati d-diversi opinjonijiet tal-KESE dwar ir-rapporti annwali suċċessivi mill-Kummissjoni, skont l-Artikolu 9 tal-Protokoll dwar l-applikazzjoni tal-prinċipju tas-sussidjarjetà u l-proporzjonalità.

(34)  Ara dawn l-opinjonijiet: ĠU C 221, 8.9.2005, p. 113 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 175, 27.7.2007, p. 14; ĠU C 318, 29.10.2011, p. 109.

(35)  Ara dawn l-opinjonijiet: ĠU C 56, 24.2.1997, p. 76 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 95, 30.3.1998, p. 72 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 209, 22.7.1999, p. 35 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 157, 28.6.2005, p. 1 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 302, 7.12.2004, p. 12; ĠU C 221, 8.9.2005, p. 126 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 65, 17.3.2006, p. 113 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 65, 17.3.2006, p. 134 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 309, 16.12.2006, p. 26 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 318, 23.12.2006, p. 51 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 115, 16.5.2006, p. 61 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 100, 30.4.2009, p. 84; ĠU C 27, 3.2.2009, p. 18; ĠU C 100, 30.4.2009, p. 22; ĠU C 228, 22.9.2009, p. 62; ĠU C 228, 22.9.2009, p. 66; ĠU C 218, 11.9.2009, p. 30; ĠU C 318, 29.10.2011, p. 133.

(36)  Minkejja l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-22 ta’ Ottubru 2009 dwar In-negozju transkonfinali san-Negozju Elettroniku tal-Konsum fl-UE (COM(2009) 557 final).

(37)  Ara dawn l-opinjonijiet: ĠU C 317, 23.12.2009, p. 67; ĠU C 18, 19.1.2011, p. 95.

(38)  ĠU C 128, 18.5.2010, p.103.

(39)  B’mod li jista’ jiġi pjuttost ġustifikat, il-KESE ġie kkunsidrat bħala d-difensur tal-azzjonijiet kollettivi, billi ddedika għadd ta’ opinjonijiet għal din il-kwistjoni, inkluż b’mod partikolari dik fil-ĠU C 309, 16.12.2006, p. 1 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 324, 30.12.2006, p. 1 (mhux disponibbli bil-Malti); ĠU C 162, 25.6.2008, p. 1; ĠU C 228, 22.9.2009, p. 40; ĠU C 128, 18.5.2010, p. 97.

(40)  Fir-rigward ta’ dan il-punt, għandha tingħata l-konsiderazzjoni dovuta u għandhom jiġu identifikati l-konsegwenzi eventwali mis-sejbiet tar-Rapport mill-Kummissjoni dwar progress effettiv lejn Ċittadinanza tal-UE 2007-2010 (COM(2010) 602 final, 27 ta’ Ottubru 2010), u r-rapport ippubblikat simultanjament bl-isem Rapport tal-2010 dwar iċ-Ċittadinanza tal-UE - Inżarmaw l-ostakoli għad-drittijiet taċ-ċittadini tal-UE (COM(2010) 603 final, 27 ta’ Ottubru 2010).

(41)  Ara l-opinjoni tal-KESE, ĠU C 161, 13.7.2007, p. 80 (mhux disponibbli bil-Malti).

(42)  Ara l-opinjoni esploratorja tal-KESE, ĠU C 27, 3.2.2009, p. 152; u l-opinjoni fuq inizjattiva proprja ĠU C 44, 11.2.2011, p. 62.

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/23

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “L-impatti soċjali tal-leġislazzjoni l-ġdida fil-qasam tal-governanza ekonomika” (opinjoni fuq inizjattiva proprja)

2012/C 143/05

Relatur: is-Sinjura Gabriele BISCHOFF

Nhar l-14 ta’ Lulju 2011, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew iddeċieda, b’konformità mal-Artikolu 29(2) tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu, li jħejji opinjoni fuq inizjattiva proprja dwar

L-impatti soċjali tal-leġislazzjoni l-ġdida fil-qasam tal-governanza ekonomika (opinjoni fuq inizjattiva proprja).

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għax-Xogħol, l-Affarijiet Soċjali u ċ-Ċittadinanza, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar il-25 ta’ Jannar 2012.

Matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu li saret fit-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-22 ta’ Frar), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’232 vot favur, 8 voti kontra u 9 astensjonijiet.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1   L-Ewropa jeħtieġ li titkellem b’vuċi waħda, taġixxi b’mod iktar rapidu u iktar ċert u ssegwi s-soluzzjonijiet it-tajba għal rispons konvinċenti lejn l-iktar kriżi serja tas-settur finanzjarju, tal-ekonomija u tal-fiduċja li qatt esperjenzat l-UE sa mill-bidu tagħha.

1.2   Il-KESE jilqa’ l-approċċ tal-gvernijiet sabiex jirranġaw l-iżbalji li saru fil-bidu taż-żona tal-euro u sabiex joħolqu l-elementi għal struttura ġdida ta’ governanza ekonomika Ewropea. Dan pass importanti għax l-istrumenti u l-proċeduri eżistenti ma wasslux għat-tnaqqis mixtieq fid-dejn u fl-iżbilanċi makroekonomiċi. Madanakollu, l-istruttura l-ġdida tal-governanza ekonomika tal-Ewropa jeħtieġ li tħares id-drittijiet demokratiċi tal-Istati Membri tagħha u tal-parlamenti eletti b’mod ħieles tagħhom, kif ukoll l-awtonomija tal-imsieħba soċjali u l-libertà tagħhom li jwettqu negozjar kollettiv.

1.3   Il-governanza l-ġdida ser tpoġġi fuq quddiem il-politika ekonomika iżda ser tolqot prinċipalment l-istrutturi soċjali billi tisforza lill-Istati Membri, permezz tat-theddida ta’ sanzjonijiet (semi)awtomatiċi, li jwettqu ċerti riformi. Il-KESE jirrakkomanda li jkun hemm konsolidazzjoni baġitarja intelliġenti u sostenibbli li tiżgura l-investimenti soċjali meħtieġa sabiex jiġi evitat in-nuqqas ta’ simmetrija soċjali.

1.4   Uħud mill-miżuri ta’ awsterità li ġà ġew implimentanti jew li huwa pjanat li jiġu implimentati, ser ikollhom konsegwenzi negattivi pereżempju fuq il-persuni u l-intrapriżi jekk jonqos l-għoti ta’ servizzi soċjali jew jonqsu l-miżuri fil-qasam tal-politika tas-suq tax-xogħol għall-gruppi vulnerabbli u tiġi eliminata l-infrastruttura soċjali neċessarja bħal pereżempju s-servizzi tal-kura tat-tfal jew tat-taħriġ. Dan ser ikollu riperkussjonijiet negattivi fuq l-aċċess għas-servizzi u l-kwalità tagħhom u b’hekk tkun qed tiġi mhedda b’mod serju l-kwalità tal-ħajja tal-gruppi vulnerabbli.

1.5   Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-kunflitti intrinsiċi bejn l-għanijiet tal-Istrateġija Ewropa 2020 u l-governanza ekonomika tal-Ewropa. L-implimentazzjoni tas-Semestru Ewropew u tas-“six-pack” m’għandhiex tikkomprometti l-għanijiet, bħat-tnaqqis tal-faqar, fil-qafas tal-Istrateġija Ewropa 2020 u l-miżuri kollha għandhom jiġu eżaminati biex jiġi determinat jekk dawn iżidux il-faqar.

1.6   Il-KESE jafferma li huwa importanti ħafna li jiġu evalwati l-konsegwenzi soċjali tal-leġislazzjoni l-ġdida fil-qasam tal-governanza ekonomika u jitlob b’mod partikolari:

1)	“patt dwar l-investiment soċjali”

2)	l-involviment f’waqtu u sħiħ tal-organizzazzjonijiet rappreżentattivi tas-soċjetà ċivili, b’mod speċjali l-imsieħba soċjali minħabba d-dmirijiet u l-kompetenzi speċifiċi tagħhom, fil-miżuri kollha;

3)	it-twaqqif ta’ konvenzjoni li taħdem fuq strateġija li tiżgura l-progress soċjali fil-bidliet li mistennija jsiru fit-Trattat;

4)	il-ħolqien ta’ “pjan ta’ salvataġġ soċjali” permezz ta’ “governanza soċjali” ekwivalenti;

5)	l-iżgurar u l-appoġġ tan-negozjar kollettiv tal-imsieħba soċjali;

6)	il-ftuħ ta’ sorsi ġodda ta’ dħul li jsaħħu l-baġits pubbliċi;

7)	iż-żieda fl-effiċjenza fil-qasam kif ukoll il-pertinenza fejn jidħol l-infiq pubbliku u t-tisħiħ tal-ġlieda kontra l-evażjoni tat-taxxa.

2.   Struttura ġdida biex tingħeleb il-kriżi

2.1   It-Trattat ta’ Lisbona saħħaħ id-dimensjoni soċjali tal-Ewropa, ħoloq l-ekonomija soċjali tas-suq bħala l-għan, stabbilixxa d-drittijiet soċjali fundamentali bħala legalment vinkolanti u ħoloq l-obbligu li jsiru valutazzjonijiet tal-impatt għall-proġetti u l-inizjattivi kollha tal-UE. Il-KESE ilu żmien jisħaq li l-ekonomija soċjali tas-suq fl-Ewropa għandha tgħaqqad il-kompetittività mal-ġustizzja soċjali. Ma hemm l-ebda kunflitt bejn ekonomija dinamika u progress soċjali. Għall-kuntrarju, dawn iż-żewġ elementi huma marbuta mill-qrib ma’ xulxin (1).

2.2   Il-KESE laqa’ l-fatt li fl-Istrateġija l-ġdida Ewropa 2020, l-UE qablet li toħloq tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv.

2.3   L-Unjoni Ewropea bħalissa tinsab fl-iktar kriżi serja li qatt esperjenzat sa minn twelidha. F’ħafna pajjiżi, il-kriżi finanzjarja ħadet ix-xejra ta’ kriżi kbira fl-ekonomija, fid-dejn u fis-soċjetà. Barra minn hekk għandna wkoll kriżi ta’ azzjoni u ta’ fiduċja fl-istituzzjonijiet Ewropej. L-Ewropa jeħtieġ li titkellem b’vuċi waħda, taġixxi b’mod iktar rapidu u ċert u ssegwi s-soluzzjonijiet it-tajba.

2.3.1   Il-programmi ta’ awsterità u l-pjani ta’ salvataġġ jinsabu fiċ-ċentru tal-attenzjoni filwaqt li l-miżuri li hemm bżonn għal titjib fil-governanza ekonomika u għal iktar tkabbir għadhom frammentati u ftit li xejn trasparenti u ma hemm l-ebda ħjiel ta’ dibattitu dwar l-aspetti pożittivi u negattivi ta’ integrazzjoni iktar mill-qrib ta’ dawn l-aspetti.

2.3.2   Qed ikompli jiżdied it-tħassib ġenerali dwar il-possibbiltà li din il-kriżi ta’ fiduċja tiżviluppa fi kriżi fid-demokrazija, b’mod partikolari minħabba l-biża’ mis-sanzjonijiet. Il-KESE jenfasizza li l-parlamenti nazzjonali eletti mill-poplu għandhom ikunu jistgħu jiddeċiedu b’mod ħieles dwar il-baġits u l-istruttura tal-gvernijiet tagħhom skont il-kompetenzi u r-responsabbiltajiet tagħhom.

2.3.3   Il-KESE diġà enfasizza f’bosta opinjonijiet tiegħu li din il-kriżi hija eżami kbir għall-Ewropa. Il-politika tal-awsterità qed tiġġenera problemi soċjali f’bosta pajjiżi u qed twassal għal sentimenti anti-Ewropej u/jew nazzjonalisti.

2.4   Ir-reazzjoni tal-politika tal-UE u tal-gvernijiet nazzjonali għal dik li qed tissejjaħ kriżi fid-dejn, li fost affarijiet oħra ġejja minn nuqqas kbir ta’ regolazzjoni tas-swieq finanzjarji li rriżulta minn kriżi finanzjarja matul dawn l-aħħar snin, ħadet il-forma tal-impożizzjoni ta’ programmi ta’ awsterità li permezz tagħhom il-gvernijiet fittxew li jikkalmaw is-swieq finanzjarji. Il-Kumitat bosta drabi laqa’ l-fatt li minkejja reżistenza minn bosta bnadi, il-Kummissjoni Ewropea pproponiet taxxa fuq it-tranżazzjonijiet finanzjari u l-bonds ta’ stabbiltà (2).

2.5   Fl-istess waqt saru sforzi sabiex jiġu kkoreġuti l-iżbalji li saru fil-bidu taż-żona tal-euro u biex jiġu stabbiliti elementi għal struttura ġdida ta’ governanza ekonomika Ewropea. Fil-futur dan għandu jwassal għal koordinazzjoni aħjar tal-politika tal-ekonomija, għal politika u kontroll tal-baġit iktar stretti u għat-tisħiħ tal-kompetittività (3). Fil-ħarifa 2011, il-Parlament Ewropew adotta ħames regolamenti u diretttiva li jirriformaw il-governanza ekonomika Ewropea (magħrufa bħala s-six-pack).

2.5.1   Dan is-six-pack għall-governanza ekonomika huwa bbażat fuq tliet pilastri:

—

It-tisħiħ tal-Patt attwali ta’ Stabbiltà u Tkabbir – Il-proċedura ta’ defiċit eċċessiv tipprovdi regoli addizzjonali u iktar stretti sabiex jitnaqqas id-defiċit pubbliku u d-dejn pubbliku u titlob lill-Istati Membri li matul l-20 sena li ġejjin iġibu l-livelli attwali ta’ dejn tagħhom għal-limitu ta’ 60 % stabbilit fit-Trattat ta’ Maastricht, irrispettivament miċ-ċirkustanzi taċ-ċiklu kummerċjali. Dan huwa pass proċikliku u jista’ jkollu effett ħażin fuq it-tkabbir u l-impjieg.

—	It-twaqqif ta’ “proċedura ta’ żbilanċ eċċessiv” – Dan hu proċess ta’ politika kompletament ġdid li ser jitwettaq fil-livell Ewropew. L-għan tal-proċedura huwa li tidentifika u tikkoreġi l-iżbilanċi makroekonomiċi li jistgħu jheddu l-istabbiltà tal-munita unika.

—

L-implimentazzjoni tal-Patt ta’ Stabbiltà u tal-“proċedura ta’ żbilanċ eċċessiv” permezz ta’ sanzjonijiet li verament jinħassu: rakkomandazzjonijiet tal-UE għat-titjib tad-deċiżjonijiet ta’ politika li jittieħdu fil-livell nazzjonali ilhom jeżistu minn meta ġie ffirmat it-Trattat ta’ Maastricht. L-element ġdid, madanakollu, huwa l-fatt li r-rakkomandazzjonijiet issa ser ikunu akkumpanjati minn sanzjonijiet kważi awtomatiċi fuq l-Istati Membri taż-żona tal-euro. Dan qed isir bl-introduzzjoni ta’ “votazzjoni ta’ maġġoranza bil-maqlub”, sors ta’ tħassib peress li hija proċedura kompletament ġdida li sa issa mhix koperta mit-Trattat. Fi ftit kliem, il-proposta tal-Kummissjoni li timponi sanzjonijiet annwali ta’ minn 0,1 sa 0,2 % tal-PDG tal-Istati Membri li ma jsegwux ir-rakkomandazzjonijiet tagħha ser tiġi adottata sakemm il-Kunsill tal-Ministri tal-Finanzi ma jivvotax kontriha b’maġġoranza kwalifikata fi żmien għaxar t’ijiem. Dan jintroduċi livell għoli ta’ awtomatiċità fil-proċess tas-sanzjonijiet u jisforza lill-Istati Membri biex iqisu b’mod serju r-rakkomandazzjonijiet ta’ politika li joħorġu fil-livell Ewropew.

2.5.2   Fit-23 ta’ Novembru 2011, il-Kummissjoni żiedet żewġ regolamenti ġodda fis-six-pack: l-ewwel wieħed iżid is-sorveljanza tal-Istati Membri li għandhom problemi serji ta’ stabbiltà finanzjarja, it-tieni jinvolvi l-monitoraġġ u l-korrezzjonijiet tal-abbozz tal-pjani baġitarji tal-Istati Membri. L-ewwel wieħed ser iwessa’, isaħħaħ u jtejjeb ir-rakkomandazzjonijiet ta’ politika speċifiċi għall-pajjiżi fi programm ta’ aġġustament makroekonomiku. Jekk dawn ir-rakkomandazzjonijiet ma jiġux rispettati ser ikun hemm aġġustament tal-ħlas li jingħata mill-fondi strutturali u soċjali tal-UE. It-tieni wieħed iżid is-setgħa tal-Kummissjoni fis-superviżjoni tal-proċeduri baġitarji nazzjonali u jitlob lill-Istati Membri jistabbilixxu regoli numeriċi vinkolanti dwar id-defiċit baġitarju. Iż-żewġ regolamenti ser iżidu l-pressjoni u jsaħħu l-proċikliċità interna b’konsegwenzi li nafu x’inhuma.

2.5.3   L-hekk imsejjaħ Semestru Ewropew, li jkun mifrux fuq perjodu ta’ sitt xhur fis-sena, inħoloq sabiex jiġu evitati talbiet baġitarji kontradittorji mill-Istati Membri u sabiex tiġi ssorveljata l-implimentazzjoni tal-għanijiet tal-Istrateġija Ewropa 2020. B’hekk għandu jiġi żgurat li l-Istati Membri jqisu l-għanijiet prinċipali tal-UE fiż-żmien opportun fl-ippjanar baġitarju tagħhom u qabel ma ssir il-votazzjoni dwar il-baġit tas-sena ta’ wara fil-parlamenti nazzjonali. Il-governanza l-ġdida ser tpoġġi fuq quddiem il-politika ekonomika iżda ser tolqot prinċipalment is-sistemi soċjali billi tisforza lill-Istati Membri, permezz tat-theddida ta’ sanzjonijiet (semi)awtomatiċi, li jwettqu ċerti riformi.

3.   L-impatti soċjali tar-regoli l-ġodda

3.1   Fir-raba’ sena tal-kriżi ekonomika u soċjali, il-prospetti ekonomiċi u tal-impjieg fl-Ewropa qed ikomplu jiddeterjoraw. 23 miljun persuna huma qiegħda u, skont l-aħħar statistiċi (4) dwar il-qgħad, f’Settembru 2011 il-qgħad fl-UE 27 u ż-żona tal-euro kien 9,7 % u 10,2 % rispettivament. Dan jindika żieda meta mqabbel mas-sena ta’ qabel. Ir-rata ta’ qgħad fost iż-żgħażagħ żdiedet minn 15,5 % għal 21,4 % bejn l-2008 u l-2011, filwaqt li l-inattività żdiedet minn 55,6 % għal 56,9 %. Fil-Greċja u Spanja kważi żagħżugħ wieħed minn kull tnejn jinsab mingħajr xogħol (5). Dan jirrappreżenta iktar minn ħames miljun żagħżugħ li la għandhom impjieg u lanqas mhuma qed isegwu xi tip ta’ taħriġ. Iż-żieda ta’ 1.5 miljun fl-impjiegi sa nofs l-2011 għal 1,5 miljun ftit li xejn taffiet it-telf kbir ta’ matul il-kriżi meta ntilfu sitt miljun impjieg. Iż-żieda fl-impjieg ġejja prinċipalment minn żieda fil-kuntratti temporanji u impjieg part-time.

3.2   Barra minn hekk it-tbassir ekonomiku juri li r-rati ta’ tkabbir mistennija jkomplu neżlin u l-Kummissjoni Ewropea fir-rapport ta’ tbassir tal-ħarifa li ppubblikat reċentement għall-2011-2013 qalet li “l-irkupru tal-ekonomija tal-UE waqaf” u mhux mistenni jitjieb f’dawn il-livelli ta’ qgħad (6)

3.3   Il-kriżi bankarja dinjija mill-2007-2009 wasslet naturalment għall-kriżi attwali tad-dejn sovran għax il-gvernijiet poġġew riżorsi konsiderevoli biex isalvaw il-banek u għall-garanziji statali li jżommu s-sistema monetarja fil-wiċċ. Sussegwentement, il-livelli medji ta’ dejn żdiedu minn 60 għal 80 % tal-PDG u b’hekk tnaqqas b’mod konsiderevoli l-flessibbiltà biex ikunu jistgħu jaħdmu l-istabilizzanti atwomatiċi u l-politiki kontraċikliċi oħra. Dan ifisser li s-suq tax-xogħol u l-politiki soċjali ser iġorru l-piż tal-aġġustament. Fost l-inizjattivi ta’ politika Ewropej, il-punt komuni hu li l-pagi ser isiru strument prinċipali ta’ aġġustament billi jsir rikors għat-tnaqqis u d-diflazzjoni tagħhom.

3.4   Il-Kumitat jemmen li dan l-iżvilupp jista’ jkollu konsegwenzi perikolużi kemm fuq il-benesseri tal-ekonomija ġenerali kif ukoll fuq in-nisġa soċjali tal-Ewropa. Kif enfasizza l-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali fir-rapport tiegħu dwar l-impatti soċjali tal-kriżi ekonomika, il-miżuri ta’ awsterità li ġà ġew implimentati jew li huwa pjanat li jiġu implimentati ser ikollhom impatt fuq l-inklużjoni soċjali għax ser jirriżultaw fi qtugħ tas-servizzi u l-offerti għall-gruppi vulnerabbli pereżempju l-persuni b’diżabilità. Dan ser ikollu impatt negattiv fuq l-aċċess għas-servizzi pubbliċi u l-kwalità tagħhom b’konsegwenzi negattivi għall-persuni u l-intrapriżi (7). Ir-rati għoljin ta’ interess jagħmluha kważi impossibbli għall-Istati Membri li jnaqqsu d-defiċit baġitarju u d-dejn nazzjonali tagħhom. Il-Greċja, pereżempju, ilha b’eċċess primarju fil-baġit statali mir-rebbiegħa tal-2011, iżda d-defiċit qed ikompli jiżdied minħabba l-piż ta’ rati ta’ interess inaċċettabbli.

3.5   Il-miżuri ta’ awsterità li jheddu l-investimenti soċjali li hemm bżonn ser ikomplu jwasslu għat-triq tan-niżla. Mingħajr sorsi ġodda ta’ tkabbir, it-tnaqqis fl-infiq iġib miegħu żviluppi negattivi fid-dħul tal-baġits, bħal tnaqqis fid-dħul mit-taxxi u żieda fl-ispiża soċjali tal-benefiċċi tal-qgħad. Id-defiċits baġitarji mistennija jkomplu jiżdiedu b’effetti potenzjali diżastrużi fuq is-swieq finanzjarji, li jsegwu mill-qrib it-tendenzi fl-Istati Membri kollha.

3.5.1   Barra minn hekk, il-miżuri ta’ awsterità li jnaqqsu d-domanda finali fi Stat Membru wieħed jista’ jkollhom effetti diżastrużi f’pajjiżi oħra u dan iwassal għat-triq tan-niżla. Dan jista’ jseħħ jew fil-katina ta’ valur miżjud fis-suq uniku jew fil-katina kummerċjali tal-prodotti finali. Is-soluzzjoni li jiġu implimentati bosta programmi simultanji ta’ awsterità f’bosta pajjiżi ser tkompli tixħet dawl ikrah fuq il-prospetti koroh tat-tkabbir u tista’ toħloq ċirku vizzjuż ta’ inċertezza għall-investiment, inkluż l-investiment fl-edukazzjoni u t-taħriġ, ir-riċerka u l-innovazzjoni, l-impjieg u l-konsum.

3.6   Fil-fehma tal-KESE, it-tħejjija u l-implimentazzjoni tal-miżuri tal-governanza tal-UE għandhom jinkludu eżaminazzjoni mill-qrib ta’ jekk l-iżviluppi ekonomiċi negattivi fl-Istati Membri u r-reġjuni humiex marbuta u sa liema punt mal-iżbilanċi fis-suq, il-proċessi ta’ konċentrazzjoni tas-suq u l-abbuż tas-suq minn gruppi kummerċjali kbar. Il-Kumitat iħoss li miżuri effettivi kontra dan, pereżempju miżuri koordinati ta’ taxxa politika, għandhom jittieħdu fil-livelli kollha u jiġu inklużi fil-miżuri ta’ konsolidazzjoni. Dan għandu jtejjeb il-kompetittività tal-SMEs u fl-istess waqt dik tal-produzzjoni industrijali orjentata lejn l-esportazzjoni u għandu jiġi akkumpanjat mill-miżuri strutturali meħtieġa biex jiżguraw it-tkabbir u l-ħolqien tal-impjieg.

3.7   Il-Kumitat jiddispaċih li l-proċessi ta’ politika relatati kollha huma bbażati fuq nuqqas ta’ simetrija u jintroduċu preferenza strutturali: ittra tal-Kummissarju Olli Rehn tesprimi l-fehma tal-Kummissjoni dwar l-iżbilanċi fiż-żona tal-euro u tidentifika l-problemi li jista’ jikkawża defiċits esterni kbar filwaqt li tqis li bilanċ eċċessiv fuq il-kont kurrenti mhuwiex problema għall-koeżjoni tal-munita unika (8). Definizzjoni ġdida tat-termini tal-pożizzjonijiet kompetittivi timplika li l-problema tinsab fost dawk li qed jidħlu f’dejn sabiex jiffinanzjaw id-defiċit estern filwaqt li l-pajjiżi li qed jirreġistraw bilanċi eċċessivi huma mħeġġa li jkomplu jagħmlu dan.

3.8   Fit-tabella tagħha tal-iżbilanċi makroekonomiċi, il-Kummissjoni qed tiddefinixxi l-indikaturi b’tali mod li l-iżviluppi dinamiċi fejn jidħlu l-pagi fis-setturi ekonomiċi differenti huma immedjatament indikati u skrutinizzati filwaqt li l-Istati Membri li jidħlu għal strateġija ta’ staġnar tal-pagi sempliċiment jiġu injorati. L-idea hija wkoll li jsir tqabbil “relattiv” fejn l-iżviluppi fl-ispiża tal-pagi jiġu mqabbla mal-kompetituri prinċipali. Dan it-tip ta’ tqabbil huwa meħtieġ biex jingħaraf l-iżvilupp diverġenti tal-kompetittività iżda m’għandux iwassal biex iż-żieda fil-pagi titqies awtomatikament bħala negattiva u l-pagi baxxi jew l-iffissar ta’ pagi baxxi bħala awtomatikament pożittiva. Minflok, l-iżvilupp tal-produttività u l-inflazzjoni għandhom jintużaw biex jorjentaw iż-żieda fil-pagi u s-salarji.

3.9   Il-Kumitat jesprimi b’mod partikolari t-tħassib tiegħu li l-gvernijiet impenjaw ruħhom favur miżuri u mġiba li mhumiex kapaċi jlaħħqu magħhom u li huma barra mill-ambitu ta’ influwenza tagħhom. Ir-Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-prevenzjoni u l-korrezzjoni tal-iżbilanċi makroekonomiċi għandu mekkaniżmu ta’ allarm bikri li l-parti prinċipali tiegħu hi tabella ta’ indikaturi (Art. 3). Dawn l-indikaturi jiddeskrivu kemm il-limiti minimi kif ukoll massimi tal-iżbilanċi makroekonomiċi interni u esterni li mistennija jniedu l-proċedura ta’ żbilanċ eċċessiv. Dawn l-indikaturi jaġixxu b’mod negattiv fuq il-kost ta’ unità lavorattiva minkejja l-fatt li dan ġej primarjament minn negozjar kollettiv awtonomu fost l-imsieħba soċjali u ma jaqax taħt il-politika ekonomika statali.

3.10   Il-Kumitat għalhekk jemmen li l-imsieħba soċjali għandu jkollhom parti fl-implimentazzjoni tar-Regolament kemm fil-livell taż-żona tal-euro kif ukoll fil-livell nazzjonali. Il-Kumitat jenfasizza li tkun xi tkun il-forma li tieħu l-istituzzjonalizzazzjoni tal-parteċipazzjoni tal-imsieħba soċjali fl-implimentazzjoni, l-awtonomija tal-imsieħba soċjali m’għandhiex tiġi mhedda u l-Konvenzjonijiet 87 u 98 tal-ILO għandhom jiġu rispettati bis-sħiħ. Barra minn hekk, l-osservazzjoni tal-għanijiet ġenerali tal-Unjoni Ewropea, b’mod partikolari l-progress soċjali u l-avvanz fl-armonizzazzjoni tal-politika soċjali tal-UE, għandhom ikunu parti essenzjali minnha u għandhom jitqiesu d-drittijiet soċjali fundamentali li jirriżultaw mill-Karta tad-Drittijiet Fundamental tal-UE (Art. 51 (1)).

3.11   Fi żminijiet ta’ diffikultà u bidla ekonomika u soċjali huwa importanti li l-organizzazzjonijiet soċjali jiġu inklużi fil-proċessi kif ukoll fl-implimentazzjoni ta’ miżuri ta’ governanza u konsolidazzjoni. Dawn jagħtu kontribut ta’ valur fl-oqsma tat-taħriġ u l-prevenzjoni, l-impjieg u l-paċi soċjali mibnija fuq rispett lejn id-dinjità tal-bniedem u s-solidarjetà soċjali.

4.   L-impatt soċjali tal-azzjonijiet fl-Istati Membri

4.1   Il-KESE jinsab imħasseb bil-kbir dwar il-konsegwenzi soċjali tal-kriżi attwali, liema konsegwenzi issa huma viżibbli b’mod ċar f’bosta Stati Membri u jirrakkomanda li r-riformi strutturali li jsiru jippromovu t-tkabbir u l-impjieg. L-iżgurar u l-promozzjoni tad-drittijiet tal-impjegati u d-drittijiet soċjali fundamentali ser ikollhom impatt pożittiv fuq il-produttività ekonomika ġenerali. Jeħtieġ li bħala prinċipju jiġi żgurat li l-gvernijiet għandhom id-dħul mit-taxxi li jirrikjedu sabiex joperaw tajjeb u li l-evażjoni tat-taxxa tiġi eradikata b’mod sħiħ.

4.1.1   Il-KESE jinnota bi tħassib li qed jiżdiedu d-differenzi nazzjonali u reġjonali. Dawn jheddu bil-kbir l-integrazzjoni Ewropea għax għall-ewwel darba qed inaqqsu b’mod sinifikanti l-koeżjoni ekonomika u soċjali li teżisti fl-Unjoni. Fil-passat, żieda fid-disparitajiet soċjali u ekonomiċi dejjem kienet temporanja u marbuta mal-adeżjoni ta’ Stati Membri ġodda.

4.2   Fir-rapport tiegħu “L-impatt soċjali tal-kriżi”, il-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali kkonkluda li l-qagħda soċjali ta’ parti kbira mill-popolazzjoni, b’mod partikolari taż-żgħażagħ, il-ħaddiema b’kuntratti temporanji u l-immigranti ddeterjorat minħabba l-kriżi finanzjarja u ekonomika, u fl-Istati Membri l-qiegħda huma wieħed mill-gruppi li jinsabu fl-iktar riskju ta’ faqar (9). Il-problemi soċjali u l-protesti fil-Greċja, Spanja u bosta Stati Membri oħra huma riżultati ta’ dan.

4.3   Anki l-isħarriġ reċenti tal-Eurostat 2011 juri li ċ-ċittadini tal-UE huma mħassba dwar dan u jinnota li l-faqar qed ikompli jiżdied:

Maġġoranza kbira u li qed tkompli tikber tal-Ewropej huma tal-fehma li l-faqar ser ikompli jiżdied. Meta ġew mistoqsija jekk il-faqar żdiedx jew naqasx matul dawn l-aħħar tliet snin, 87 % tal-Ewropej kollha rrispondew li l-faqar żdied. Il-fehma li l-faqar żdied matul dawn l-aħħar tliet snin hija iktar b’saħħitha issa milli kienet fil-ħarifa 2010. Huma biss 22 % tal-persuni fl-Ewropa li jemmnu li qed issir biżżejjed kontra l-faqar (10).

4.4   Il-KESE jinsab ferm inkwetat li b’riżultat tal-konsegwenzi soċjali tal-ġestjoni tal-kriżi, l-Ewropa ser tkompli tinqasam u b’hekk titlef l-appoġġ tal-poplu. Jeħtieġ li l-Ewropa tirbaħ lura l-fiduċja taċ-ċittadini tagħha.

4.5   Il-KESE huwa tal-fehma li għandu jsir kollox sabiex jiġi żgurat li l-miżuri ta’ awsterità ma jżidux ir-riskju tal-faqar. Jeħtieġ li ssir valutazzjoni effettiva tal-impatt soċjali li tanalizza jekk l-għan li matul dawn l-għaxar snin li ġejjin jiġu megħjuna mill-inqas 20 miljun ruħ sabiex joħorġu mill-faqar u l-esklużjoni soċjali għadux jista’ jintlaħaq fid-dawl taċ-ċirkustanzi l-ġodda u x’miżuri jkun jirrikjedi dan. Iż-żieda fil-faqar għandha wkoll l-antiteżi tagħha li tieħu l-forma ta’ żieda fil-ġid u l-profitti, li f’ċerti Stati Membri tiġi appoġġjata minn strateġiji fiskali u baġitarji inadegwati. L-istruttura tal-governanza ekonomika Ewropea u l-implimentazzjoni tas-Semestru Ewropew m’għandhomx iwasslu għal sitwazzjoni fejn ma tintlaħaqx il-mira tat-tnaqqis tal-faqar stabbilita fl-Istrateġija ġenerali Ewropa 2020.

5.   Il-bżonn ta’ valutazzjonijiet komprensivi tal-impatt soċjali

5.1   Fl-2011 il-KESE ġibed l-attenzjoni għall-fatt li l-klawżola soċjali orizzontali (HSC, Artikolu 9, TFUE) ġabet magħha innovazzjoni fundamentali li tobbliga lill-UE fl-implimentazzjoni tal-politiki tagħha (11).

5.2   B’rabta ma’ dan il-KESE diġà ġibed l-attenzjoni għall-fatt li l-HSC għandha tiġi applikata fl-oqsma l-kbar u l-istruttura kollha tal-governanza soċjali u ekonomika fil-livell tal-UE fil-qafas tal-Istrateġija Ewropa 2020, li l-Kunsill Ewropew laħaq ftehim dwarha fl-2010 (12). Dan jiġbor fih ukoll kemm is-Semsestru Ewropew u s-six-pack kif ukoll il-Patt Euro Plus u l-pjani ta’ salvataġġ.

5.3   Il-KESE jisħaq li l-miżuri ta’ kontra l-kriżi fl-ebda każ m’għandhom iwasslu għal ksur tad-drittijiet garantiti fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali. Jeħtieġ li jiġi stabbiliti ukoll liema miżuri jeħtieġ li jittieħdu fi żmien sena sabiex jiggarantixxu dawn id-drittijiet fundamentali (13).

5.4   Il-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali u l-Kummissjoni Ewropea flimkien ikkritikaw il-fatt li s’issa ftit kienu l-Istati Membri li wettqu valutazzjoni tal-konsegwenzi soċjali tal-miżuri għat-tisħiħ tal-baġit (14).

5.5   Il-KESE jisħaq li l-valutazzjonijiet tal-konsegwenzi soċjali tal-leġislazzjoni l-ġdida tal-governanza ekonomika huma importanti ħafna. L-UE ħadet l-impenn li tippromovi l-inklużjoni soċjali u dan l-impenn ma rabtitux biss ma’ għanijiet kwantitattivi iżda ankratu fit-Trattat billi rabtitu anki ma’ drittijiet soċjali fundamentali. Dan jolqot direttament il-kwalità tal-ħajja tal-persuni u jeħtieġ li jiġi kkunsidrat u preżentat f’termini kwalitattivi u kwantitattivi fil-valutazzjoni tal-impatt. Dwar il-leġislazzjoni proposta saru biss valutazzjonijiet tal-impatt sporadiċi fejn l-impatt soċjali ħafna drabi ġie kkunsidrat biss b’mod limitat u barra minn hekk ir-riżultati ta’ dawn il-valutazzjonijiet ħafna drabi ma ġewx ikkunsidrati (15).

6.   L-Ewropa teħtieġ patt dwar l-investiment soċjali

6.1   Fid-dawl tal-fatt li s’issa għadha mhix magħrufa n-natura tal-atti diretti u indiretti ta’ interferenza fid-drittijiet soċjali, l-istrutturi u l-acquis soċjali, hemm bżonn ta’ kunċett ġenerali abbażi tal-valutazzjonijiet soċjali komprensivi u indipendenti li jorbot u jsaħħaħ dawn l-elementi:

6.1.1   Parteċipazzjoni f’waqtha u komprensiva tal-imsieħba soċjali fil-miżuri kollha

6.1.1.1

Il-miżuri kollha li ttieħdu u li huma pjanati għall-ġejjieni għandhom jiġu implimentati biss wara konsultazzjoni sħiħa mal-imsieħba soċjali. Dan huwa evidenti fl-Artikolu 152 TFUE. Dan jgħodd b’mod partikolari wkoll għall-miżuri ta’ awsterità li ġew preżentati bħala sempliċiment aġġustamenti purament ekonomiċi u baġitarji li madanakollu jimmiraw li jiddeterjoraw il-qasam soċjali. Bħala eżempju tal-parteċipazzjoni bżonjuża tal-imsieħba soċjali nistgħu nsemmu t-twaqqif tat-task force tal-UE għall-Greċja. Barra minn hekk l-organizzazzjonijiet soċjali u l-NGOs għandhom jipparteċipaw fil-miżuri fiż-żmien stabbilit u b’mod sħiħ.

6.1.2   “Patt dwar l-investiment soċjali”

6.1.2.1

B’mod ġenerali l-KESE huwa tal-fehma li mhuwiex possibbli li noħorġu minn kriżi bħal din billi jsir kif sar fil-Greċja u fi Stati Membri oħra, jiġifieri billi nwarrbu l-flus, iżda għall-kuntrarju billi nikbru minnha. Fil-qafas tal-governanza ekonomika, il-KESE jissuġġerixxi għalhekk li jsiru invsestimenti sostenibbli fil-kwalifiki, l-infrastruttura u l-produzzjoni u investimenti fl-ekonomija soċjali, l-intrapriża soċjali (16) u s-servizzi soċjali.

6.1.2.2

Dan ser jitwettaq permezz ta’ patt dwar l-investiment soċjali. Il-KESE għalhekk huwa favur it-talba identika ta’ Vandenbroucke, Hemerijk u Palier. Huwa jqis li l-kompitu prinċipali ta’ dan għandu jkun li, fil-livell tal-UE kif ukoll fl-Istati Membri, jingħata appoġġ reċiproku għal investiment soċjali fuq perjodu twil u għal miżuri għat-tisħiħ baġitarju fuq perjodu qasir. L-għanijiet stabbiliti fl-Istrateġija Ewropa 2020 jistgħu jservu ta’ qafas għal dan. Il-prerekwiżit għal dan huwa li l-patt dwar l-investiment soċjali tal-UE jkun ankrat fil-politika baġitarja orjentata lejn it-tkabbir u r-regoli finanzjarji. Dan jimplika li l-monitoraġġ makroekonomiku u baġitarju ġdid irid jiġi akkumpanjat minn patt dwar l-investiment soċjali (17). Il-Kumitat jinsab inkwetat ħafna dwar l-impatt soċjali li ser ikun hemm meta fil-qafas tal-miżuri kontra l-kriżi jinqatgħu b’mod partikolari l-pensjonijiet iż-żgħar. Huwa jitlob lill-Kummissjoni biex tieħu l-ewwel passi biex tiżviluppa definizzjoni adegwata tal-pensjonijiet fil-livell tal-UE (18).

6.1.3   Il-ħolqien ta’ sorsi ġodda ta’ dħul għall-baġits pubbliċi

6.1.3.1

Il-baġits pubbliċi ma jistgħux jintużaw għal kollox, minn salvataġġ finanzjarju, żieda fin-nefqa fil-qasam tal-benefiċċji soċjali, investimenti innovattivi għall-appoġġ tal-intrapriżi. Huwa essenzjali għall-gvern li jsib sorsi ġodda ta’ dħul. Dan irid jiġi akkumpanjat minn żieda fl-effiċjenza u l-pertinenza tal-infiq pubbliku. Il-KESE huwa tal-fehma li t-tisħiħ tal-bażi għat-taxxa tal-Istati Membri tirrikjedi fost elementi oħra l-introduzzjoni ta’ taxxa fuq it-tranżazzjonijiet finanzjarji, l-eliminazzjoni tar-rifuġji fiskali, it-tneħħija tal-kompetizzjoni fiskali u miżuri kontra l-evażjoni tat-taxxa. Fl-istess waqt jeħtieġ li l-kwalità tal-investimenti titpoġġa iktar fiċ-ċentru billi l-Istati Membri jieħdu impenn favur l-investiment soċjali u jsaħħu l-baġits tagħhom permezz tat-tkabbir u r-riforma. Barra minn hekk, hemm bżonn li ssir reviżjoni ġenerali tas-sistemi fiskali, b’attenzjoni mistħoqqa għall-kwistjoni tal-kontributi tat-tipi differenti ta’ dħul u patrimonju (19).

6.1.4   Il-ħolqien ta’ “pjani ta’ salvataġġ soċjali” permezz ta’ “governanza soċjali” ekwivalenti

6.1.4.1

Mingħajr “pjani ta’ salvataġġ soċjali” (Jean-Claude Juncker) l-istruttura tal-UE mhux ser tkun kompleta u l-Ewropa ser tmur pass lura. L-Ewropa ser ikollha tmur lura għal stat ta’ unjoni ekonomika u baġitarja, stat lil hinn mill-impenn favur ekonomija soċjali tas-suq. Il-KESE jwissi kontra dan il-pass.

6.1.4.2

Il-KESE jsejjaħ għal azzjoni statali responsabbli fil-forma ta’ governanza ekonomika u soċjali. Il-konsolidazzjoni fuq perjodu qasir għandha tintrabat b’mod iktar b’saħħtu mal-għanijiet tal-Istrateġija Ewropa 2020 li ssaħħaħ it-tkabbir intelliġenti, il-koeżjoni soċjali u l-inklużjoni soċjali.

6.1.4.3

Barra minn hekk l-UE għandha tkompli tiżgura li l-miżuri ta’ politika ekonomiċi u baġitarji li jittieħdu jikkonformaw b’mod sħiħ mal-għanijiet soċjali stabbiliti fil-liġi primarja u mad-drittijiet soċjali fundamentali inkluż b’mod partikolari d-dritt tan-negozjar kollettiv u li jitwettaq strajk u li l-acquis soċjali ma jmurx għall-agħar.

6.1.5   Konvenzjoni għal strateġija li tiżgura l-progress soċjali fil-bidliet li mistennija jsiru fit-Trattat

6.1.5.1

Il-KESE jinsisti li għandha tiġi organizzata konvenzjoni. Fid-dawl tal-ammont ta’ emendi fuq it-Trattat li jinsabu fuq l-aġenda hemm bżonn kemm ta’ dibattitu mifrux kif ukoll ta’ leġittimazzjoni demokratika. Hekk kif sar fil-każ tal-aħħar konvenzjoni, il-parlamenti nazzjonali, il-Parlament Ewropew, l-imsieħba soċjali u l-KESE ser jieħdu sehem. Fir-rapport interim u l-pjan direzzjonali jeħtieġ li jiġi żgurat li l-emendi fuq it-Trattat jiġu akkumpanjati mid-dispożizzjonijiet soċjali ekwivalenti u li r-riżultat jiġi inkluż fir-rapport mistenni li jiġi ppubblikat f’Marzu dwar l-implimentazzjoni tal-azzjoni li fuqha ntlaħaq ftehim.

6.1.6   Il-garanzija u l-promozzjoni tal-libertà tan-negozjar kollettiv tal-imsieħba soċjali

6.1.6.1

Il-KESE jisħaq fuq il-pożizzjoni tiegħu li l-obbligi tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali japplikaw għall-korpi u l-istituzzjonijiet tal-UE kollha u li għalhekk ir-restrizzjonijiet fuq in-negozjar kollettiv assolutament mhumiex aċċettabbli. Il-Kumitat jitlob lill-Kummissjoni Ewropea li tieħu azzjoni immedjata f’dan ir-rigward. Hija m’għandha fl-ebda każ tagħti rakkomandazzjonijiet lill-Istati Membri li jimplikaw ksur tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali. Għall-kuntrarju, hija għandha tagħmel kull ma tista’ sabiex mhux biss tħares id-drittijiet fundamentali iżda anki tippromovihom. Din il-kriżi ser tkun eżami dwar kemm il-kultura tad-drittijiet fundamentali hija tassew ankrata fl-Ewropa (20).

---

(1)  Opinjoni tal-KESE dwar l-“Aġenda Soċjali”, ĠU C 182, 4.8.2009, p. 65.

(2)  Opinjonijiet tal-KESE dwar it-“Taxxa fuq it-transazzjonijiet finanzjarji”ĠU C 44, 11.2.2011, p. 81, u dik dwar l-“Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir”, ĠU C 132, 3.5.2011, p. 26.

(3)  Ara l-lista fl-opinjoni tal-KESE l-“Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir”

(4)  http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_PUBLIC/3-31102011-BP/EN/3-31102011-BP-EN.PDF.

(5)  Rapport Konġunt dwar l-Impjiegi 2011, COM(2011) 815 finali, p. 2 u 4.

(6)  http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/11/1331&format=HTML&aged=0&language=DE&guiLanguage=de.

(7)  Valutazzjoni konġunta mill-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali u l-Kummissjoni Ewropea, tal-Impatt Soċjali tal-Kriżi Ekonomika u Risposti ta’ Politika 2010, p. 9-10.

(8)  Ittra tal-4 ta’ Novembru 2011 lil Jan Vincent Rostowski dwar it-trattament tad-defiċit u ta’ bilanċi eċċessivi fuq il-kontijiet kurrenti fil-qafas tal-proċedura ta’ żbilanċ eċċessiv.

(9)  Ara Aġġornament għall-2010 tal-Valutazzjoni Konġunta mill-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali u l-Kummissjoni Ewropea tal-impatt soċjali tal-kriżi ekonomika u tar-reazzjonijiet ta’ politika, 26 ta’ Novembru 2010 (16905/10, SOC 793, ECOFIN 786), p. 2.

(10)  Eurobarometer Speċjali 377.

(11)  Opinjoni tal-KESE dwar “It-tisħiħ tal-koeżjoni tal-UE u tal-koordinazzjoni tal-politika soċjali tal-UE”, ĠU C 24, 28.1.2012, p. 29.

(12)  Ibid.

(13)  Opinjoni tal-KESE dwar “Strateġija għall-implimentazzjoni effettiva tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea”, ĠU C 376, 22.12.2011, p. 74.

(14)  Ara n-nota 9 f’qiegħ il-paġna.

(15)  Skont il-valutazzjoni tal-EAPN 2011.

(16)  L-intrapriża soċjali hija parti essenzjali tal-mudell soċjali Ewropew. Il-Kumitat jilqa’ l-fatt li l-Kummissjoni introduċiet qafas politiku u pjan ta’ azzjoni għall-promozzjoni tal-intrapriża soċjali fl-Ewropa u jqis li l-implimentazzjoni tagħhom kemm fil-livell tal-UE kif ukoll fil-livelli nazzjonali hija importanti. Opinjoni tal-KESE dwar “L-intraprenditorija soċjali u l-intrapriża soċjali”, ĠU C 24, 28.1.2012, p. 1.

(17)  Vandenbroucke, Frank, et al., The EU needs a social investment pact, OSE Nru 5, 2011, p. 5.

(18)  Opinjoni tal-KESE dwar “Il-Green Paper – Lejn sistemi ta’pensjonijiet Ewropej adegwati, sostenibbli u siguri”, ĠU C 84, 17.3.2011, p. 38.

(19)  Opinjoni tal-KESE dwar “Ir-Riżultati tas-Summit dwar l-Impjiegi” Punt 3.4.2, ĠU C 306, 16.12.2009, p. 70.

(20)  Ara n-nota 13 f’qiegħ il-paġna.

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/29

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “L-ekonomija soċjali fl-Amerika Latina”

2012/C 143/06

Relatur: is-Sur CABRA DE LUNA

Nhar it-18 ta’ Jannar 2011, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew iddeċieda, b’konformità mal-Artikolu 29(2) tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu, li jħejji opinjoni fuq inizjattiva proprja dwar:

L-ekonomija soċjali fl-Amerika Latina

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għar-Relazzjonijiet Esterni, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar l-24 ta’ Jannar 2012.

Matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu li saret fit-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-22 ta’ Frar 2012), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’141 vot favur, 3 voti kontra u 4 astensjonijiet.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1   Din l-opinjoni għandha l-għan li tfassal analiżi tal-ekonomija soċjali (ES) tal-Amerika Latina (AL) bħala settur organizzat tas-soċjetà ċivili li, b’mod ġenerali, kien eskluż mill-attivitajiet ta’ kooperazzjoni tal-Unjoni Ewropea (UE). Din l-analiżi qed issir waqt li titqies id-diversità LatinoAmerikana u tirrikonoxxi d-differenzi bejn iż-żewġ reġjuni. Huwa għalhekk li għall-finijiet ta’ dan id-dokument ser tintuża l-frażi “ekonomija soċjali u solidali” (ESS), indipendentement minn termini oħra li jistgħu jeżistu diġà.

1.2   Fir-Riżoluzzjoni tagħha 47/90, in-NU ddikjarat l-ewwel Sibt ta’ Lulju ta’ kull sena bħala l-Jum Internazzjonali tal-Kooperattivi, u fir-Riżoluzzjoni 64/136 iddikjarat l-2012 bħala s-Sena Internazzjonali tal-Kooperattivi. L-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO) f’diversi okkażjonijiet (speċjalment fir-Riżoluzzjoni 193 tagħha) għarfet l-aspetti pożittivi tal-kooperattivi u tal-ESS. Il-Fond Monetarju Internazzjonali (FMI) u l-Bank Dinji wkoll esprimew l-interess tagħhom f’dan is-settur. L-UE, min-naħa tagħha, irrikonoxxiet f’diversi okkażjonijiet l-importanza tal-kooperattivi u tal-ES, filwaqt li l-Bank Ewropew tal-Investiment (BEI) qed jieħu sehem fi proġetti ma’ negozji tal-ESS LatinoAmerikani.L-istess għamlu wkoll il-Mercosur u istituzzjonijiet Latino Amerikani oħrajn f’termini simili. Din l-opinjoni tadotta l-istess pożizzjoni.

1.3   Din l-opinjoni għandha l-għan li tħejji l-bażi tal-ħidma tal-KESE għall-preparamenti tas-seba’ laqgħa tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili tal-Unjoni Ewropea u tal-Amerika Latina li ser issir f’Santiago de Chile fl-2012. Qed jiġi propost li, kemm għall-ħidmiet preparatorji kif ukoll għal-laqgħa, jiġu mistiedna rappreżentanti tal-ESS tal-Amerika Latina u tal-UE biex jistudjaw il-kontenut ta’ din l-opinjoni permezz ta’ djalogu kostruttiv. Qed jiġi propost ukoll li din is-seba’ laqgħa titkellem dwar ir-riżultati ta’ dan id-djalogu. Il-KESE jinnota li l-ESS fl-Amerika Latina ssolvi sitwazzjonijiet gravi ta’ inugwaljanza soċjali u ekonomika u ta’ vjolazzjoni tad-drittijiet fundamentali. L-ESS hija għodda ċentrali fil-ġlieda favur ix-xogħol diċenti u sabiex tingħeleb l-informalità soċjoekonomika, u hija vitali fil-proċessi ta’ żvilupp lokali u ta’ koeżjoni soċjali. L-ESS tħeġġeġ il-pluralità u d-demokrazija ekonomika. Għal din ir-raġuni, jitqies bħala prijorità li jitħeġġu dawn il-kapaċitajiet u l-effetti kollha, biex dan ikun ta’ kontribut lejn il-bidla neċessarja tal-mudell ta’ produzzjoni.

1.4   Il-koeżistenza u l-kooperazzjoni bejn it-tendenzi differenti tal-ESS tal-Amerika Latina jitqiesu utli ħafna. Minn naħa, l-ESS ta’ natura aktar intraprenditorjali għandha titħeġġeġ timxi lejn għanijiet ibbażati fuq il-prinċipji tas-solidarjetà u ma tagħtix prijorità liż-żieda fil-benefiċċji, billi tikkontribwixxi aktar għall-kisba tal-benesseri ġenerali. Min-naħa l-oħra, l-ESS b’element qawwi ta’ trasformazzjoni soċjopolitika għandha tifhem li l-kumpaniji għandhom ikunu effiċjenti u jagħmlu l-qligħ, bil-ħolqien ta’ netwerks li permezz tagħhom tkun tista’ tinżamm il-presenza fis-suq. Għaldaqstant, l-ESS m’għandhiex tkun ibbażata fuq l-ekonomija tal-faqar, anzi għandha taħseb f’tendenzi li qed jinbidlu, billi tgħaqqad l-iżvilupp, l-effiċjenza ekonomika u l-ġustizzja soċjali biex jinqerdu l-assimetriji ta’ kull tip.

1.5   L-ESS fl-Amerika Latina qed tiltaqa’ ma’ problemi fundamentali li qed ixekklu l-iżvilupp tagħha: in-nuqqas ta’ viżibbiltà soċjali u istituzzjonali hija waħda mill-aktar gravi. In-nuqqas ta’ proċessi rigorużi ta’ kejl u kwantifikazzjoni ma jgħinx il-problema, u ma jippermettix li jiġu vverifikati d-daqs u l-effetti soċjali imdaqqsin tagħha. Hemm bżonn urġenti ta’ azzjoni aktar rilevanti fit-tfassil ta’ statistika approvata internazzjonalment fil-pajjiżi tal-Amerika Latina, bl-involviment tal-organizzazzjonijiet internazzjonali bħal CEPAL, ACI-Américas, Fundibes, Cicopa jew Ciriec. In-nuqqas ta’ presenza istituzzjonali tal-organizzazzjonijiet rappreżentattivi tagħha wkoll huwa problema kbira li trid tiġi solvuta billi l-amministrazzjoni pubblika u l-atturi soċjali l-oħra jirrikonoxxu dawn l-organizzazzjonijiet bħala imsieħba fi ħdan l-istituzzjonijiet konsultattivi dwar il-politiki soċjali u ekonomiċi. Il-kunsilli ekonomiċi u soċjali u korpi oħrajn ta’ parteċipazzjoni soċjali huma għodda utli oħra għall-involviment tal-organizzazzjonijiet tal-ESS.

1.6   Ħlief għal xi eċċezzjonijiet speċjali, in-nuqqas ta’ politiki pubbliċi integrali u parteċipattivi fir-rigward tal-ESS huwa ostaklu kbir għall-konsolidazzjoni u l-progress tagħha. Huwa kruċjali li mmorru lil hinn mill-proposti sempliċiment ibbażati fuq għajnuniet ekonomiċi diretti mingħajr kundizzjonijiet u jiġu promossi azzjonijiet maħsuba biex tissolva l-problema tal-għejun tal-fondi. Għandhom jitfasslu politiki strutturali ta’ interess ġenerali li jinkludu deċiżjonijiet fil-qasam tal-leġislazzjoni, kif ukoll l-iżvilupp tal-edukazzjoni fil-qasam tal-innovazzjoni u t-taħriġ professjonali, anke fil-qasam universitarju. Għandha tissaħħaħ ukoll il-preżenza tal-ESS fl-iżvilupp tal-protezzjoni soċjali permezz tas-sistemi tas-saħħa mmexxija bis-sehem tal-utenti. Għandhom jissaħħu politiki tal-istat ġenwini bil-għan li ma tintilifx il-kontinwità kull darba li jinbidel il-gvern.

1.7   It-trejdjunjins u atturi soċjali oħra, inkluża l-ESS, jistgħu jaħdmu flimkien u jaqdu rwol fundamentali fl-iżvilupp ta’ mekkaniżmi istituzzjonali biex jiġu miġġielda l-każijiet ta’ irregolaritajiet u frodi marbutin mal-ekonomija informali u ħaddiema awtonomi foloz. Dan jgħin ukoll biex jiġi żgurat ix-xogħol diċenti u servizzi pubbliċi universali u ta’ kwalità, kif ukoll biex jiġu xprunati attivitajiet ta’ bini ta’ kapaċità.

1.8   Il-kunsiderazzjonijiet u l-proposti mressqa f’din l-opinjoni għandhom jiġu inkorporati f’politika ta’ kooperazzjoni internazzjonali tal-UE fl-Amerika Latina fil-qasam tal-ESS. Ikun tajjeb li jitfasslu proġetti ta’ kooperazzjoni maħsuba biex joħolqu intrapriżi vijabbli tal-ESS li jservu ta’ aġenti għall-koeżjoni soċjali, l-iżvilupp lokali, il-pluralità, id-demokrazija ekonomika u l-formalizzazzjoni massiva tal-ekonomija u tax-xogħol. L-ESS għandha titqies bħala prijoritarja fil-kooperazzjoni mal-UE bil-għan li tiġi promossa l-konsolidazzjoni tan-netwerks li jservu ta’ aġenti fit-twettiq tal-politiki ta’ kooperazzjoni ekonomika u ta’ kożvilupp. Il-proġetti ta’ kooperazzjoni fil-qasam tal-ESS għandhom iħeġġu l-koordinazzjoni bejn l-atturi u n-netwerks tagħha, billi tiġi evitata l-frammentazzjoni u d-dupplikazzjoni: huwa fundamentali li jitwaqqfu inizjattivi aktar internazzjonali u strateġiċi.

1.9   Min-naħa l-oħra, hemm bżonn ukoll li f’dawn iż-żminijiet ta’ kriżi globali jissaħħu r-relazzjonijiet intraprenditorjali u kummerċjali bejn l-ESS tal-UE u tal-Amerika Latina. L-esperjenzi ta’ prattika tajbin tal-ESS tal-Amerika Latina jistgħu jservu ta’ eżempji ta’ min isegwihom. Hemm bżonn partikolarment importanti li l-ftehimiet kummerċjali li jiġu ffirmati mal-pajjiżi tal-Amerika Latina jħeġġu l-iżvilupp tal-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju u tal-mikrointrapriżi u, speċifikament, tal-ESS.

2.   L-ekonomija soċjali fl-Amerika Latina

2.1   Kunċett f’żewġ partijiet

2.1.1   L-approċċ adottat f’din l-opinjoni fir-rigward tal-ESS fl-Amerika Latina jistrieħ fuq żewġ premessi inevitabbli: minn naħa, id-differenzi li jeżistu bejn ir-realtajiet soċjali tal-UE u dawk tal-Amerika Latina. U min-naħa l-oħra, il-fatt li l-Amerika Latina mhijiex omoġenja. Għaldaqstant, din l-analiżi hija bbażata fuq l-ikbar rispett ta’ din id-diversità. Hija għandha wkoll l-għan li ssib punti komuni li jistgħu jwasslu għal kooperazzjoni fuq termini ugwali u billi jitqies it-tibdil li qed iseħħ f’dawn iż-żewġ reġjuni (1).

2.1.2   Fl-Amerika Latina jintużaw l-aktar it-termini “ekonomija soċjali” u “ekonomija solidali”. Din tal-aħħar hija aktar mifruxa iżda tista’ twassal għal nuqqas ta’ qbil dwar it-tifsira tagħha (pereżempju il-kunċett ta’ “ekonomija popolari”). Fl-Ewropa, infirex l-użu tat-terminu ES. Dan jirreferi għal kunċett b’konnotazzjonijiet li bla dubju huma intraprenditorjali, li jintiseġ fis-sistema bħala mod alternattiv u distint kif isiru l-affarijiet u li ma jqisx il-“qligħ” bħala problema fiha nnifisha. F’dan ir-rigward, l-element kruċjali huwa l-mod ta’ kif jitqassam iż-żejjed miksub peress li l-attivitajiet intraprenditorjali tal-ES jridu jkunu kompetittivi u jiġġeneraw il-qligħ. Fl-UE, it-terminu ES u t-tifsira li jingħatalu kisbu kunsens mifrux (2), filwaqt li fl-Amerika Latina għad hemm varjetà ta’ interpretazzjonijiet.

2.1.3   F’dawn l-aħħar snin, l-aktar minħabba t-tibdil politiku u ekonomiku li seħħ fl-Amerika Latina, infirex l-użu ta’ “ekonomija soċjali u solidali” (ESS) biex issir referenza għal dan is-settur (3). Għalhekk aħna nipproponu li jintuża dan it-terminu b’rabta mal-Amerika Latina.

2.1.4   Bħala l-ewwel element jista’ jiġi indikat li l-ESS kollha kemm hi hija magħmula minn korpi ta’ natura privata, stabbiliti bil-għan li jiġu ssodisfati l-ħtiġijiet personali u soċjali u mhux li jinqdew l-investituri ta’ kapital. Fl-Amerika Latina, is-sitwazzjoni tal-ESS tvarja minn pajjiż għall-ieħor, minkejja li hemm ċerti mudelli komuni li joħorġu ċar fil-pajjiżi kollha. Għandu mnejn li dawn l-elementi komuni jgħinu biex tingħata interpretazzjoni aktar inklużiva tal-kunċett. Fl-Amerika Latina, l-ESS hija bażikament magħmula minn kooperattivi, assoċjazzjonijiet mutwali, fondazzjonijiet, assoċjazzjonijiet, kooperattivi tax-xogħol, organizzazzjonijiet ta’ solidarjetà soċjali, gruppi ċivili u mikrointrapriżi ta’ tipi differenti. Dawn l-intrapriżi u l-korpi huma bbażati fis-solidarjetà u r-responsabbiltà soċjali. Il-biċċa l-kbira fosthom huma attivi fis-suq, iżda jiġri li joħolqu ċerti swieq speċjali (kummerċ ġust) fejn jiġu applikati prinċipji differenti minn dak tal-kompetizzjoni.

2.1.5   L-organizzazzjonijiet u l-intrapriżi tal-ESS għandhom karatteristiċi differenti mill-intrapriżi pubbliċi u privati ta’ kapital, iżda dawn ukoll jipproduċu prodotti u servizzi. Għaldaqstant, l-intrapriżi tal-ESS mhumiex biss jew qabel kollox korpi karitattivi jew mingħajr għan ta’ qligħ: il-profitti huma meħtieġa. Il-kwistjoni essenzjali hija dwar il-mod kif jitqassam il-qligħ tal-attività li ma jitkejjilx biss f’termini ta’ flus u tal-vantaġġi miksuba għall-membri u l-ambjent tal-madwar, iżda wkoll f’termini ta’ valur soċjali miżjud.

2.2   Dimensjonijiet u kejl

2.2.1   Waħda mill-ikbar problemi li jxekklu l-iżvilupp tal-ESS fl-Amerika Latina hija d-diffikultà li tingħata struttura lill-informazzjoni dwar is-settur, u dan iżid in-nuqqas ta’ viżibbiltà soċjali. Hemm bżonn ta’ għarfien, u mhux biss ta’ tbassir, tal-impatt reali tal-ESS. Dan in-nuqqas ta’ kejl jagħmilha diffiċli li titwassal l-importanza soċjali reali tagħha u d-differenza paragunabbli meta mqabbla ma’ tipi oħra ta’ intrapriżi f’termini tal-impatt tal-azzjonijiet ekonomiċi, soċjali u solidali tagħha. L-Ewropa titlob l-istess affarijiet għal dan is-settur: rikonoxximent statistiku, ħolqien ta’ reġistri pubbliċi affidabbli u kontijiet satelliti għal kull settur istituzzjonali jew qasam ta’ attività, sabiex tinkiseb aktar viżibbiltà (4).

2.3   Organizzazzjonijiet tal-ESS

2.3.1   L-istess bħal f’bosta pajjiżi tal-UE, fl-Amerika Latina wkoll hemm bżonn li jiġi solvut b’urġenza n-nuqqas ta’ rappreżentanza suffiċjentament ikkonsolidata, integrata u effikaċi tal-ESS. Minkejja l-progress li sar f’dawn l-aħħar snin, l-istrutturi rappreżentattivi tal-kategoriji differenti tal-ESS għad iridu jiġu integrati skont kriterji f’forma ta’ piramida, minn isfel għal fuq, b’mod settorjali u territorjali, billi jiġu evitati l-frammentazzjoni, il-kompetizzjoni bejniethom u l-korporattiżmu. Il-fatt li dawn l-organizzazzjonijiet huma qrib ħafna tal-awtoritajiet lokali u reġjonali jiffaċilita l-kunsiderazzjoni tagħhom bħala punti ta’ utilità soċjali u innovazzjoni, mogħnija bil-ħila neċessarja biex jiffaċċjaw il-problemi soċjoekonomiċi ewlenin.

2.3.2   Meta l-organizzazzjonijiet tal-ESS (5) jirnexxilhom jiksbu r-rikonoxximent li jeħtieġu biex jiksbu kapaċità reali għad-djalogu u n-negozjar, dawn isaħħu l-ambitu ta’ influwenza tagħhom biex jilħqu sinerġiji f’termini ta’ tisħiħ tal-kapaċitajiet, effikaċja intraprenditorjali, responsabbiltà soċjali tal-intrapriżi, mudelli ġodda ta’ ġestjoni, ġlieda kontra l-prattiki ħżiena, u fl-aħħar mill-aħħar, impatt ikbar fuq is-sistema ekonomika.

2.4   Politiki pubbliċi

2.4.1   Waħda mill-ħidmiet li l-ESS għad trid issolvi hija l-mod kif jiġu konklużi ftehimiet u alleanzi mas-setgħat pubbliċi abbażi ta’ rispett reċiproku u indipendenza. Għaldaqstant, il-politiki pubbliċi huma waħda mit-tħassib u l-objettivi prijoritarji tal-ESS fl-Amerika Latina. Il-politiki li huma fundamentalment imsejsa fuq għajnuniet ekonomiċi diretti mingħajr kundizzjonijiet huma sorsi imprevedibbli u li ma jistgħux jiġu kkontrollati, li maż-żmien jistgħu jsiru strument ta’ pressjoni u manipulazzjoni. Il-politiki purament palljattivi jew ta’ għajnuna jħeġġu l-prattiki ħżiena.

2.4.2   Hemm bżonn jiġu promossi l-politiki integrali u parteċipattivi konformi mal-għanijiet ewlenin tal-ESS u tal-gvernijiet b’interess fil-ħila tal-ESS li timmobilizza r-riżorsi tal-komunità fis-suq sabiex jinkisbu benefiċċji ġenerali minn soluzzjonijiet innovattivi għal problemi kumplessi. L-amministrazzjonijiet pubbliċi u l-organizzazzjonijiet tal-ESS bla dubju għandhom l-istess objettivi soċjali biex iwieġbu għall-ħtiġijiet urġenti tan-nies. (6)

2.4.3   Għall-ESS, l-aċċess għall-finanzjament jikkostitwixxi problema endemika li twaqqaf radikalement l-iżvilupp tagħha. L-ESS tgħix prinċipalment mill-kontribuzzjonijiet tal-membri u l-promoturi tagħha u mhux mill-kapital spekulattiv ta’ terzi. Fl-istess ħin, hija tifrex prattiki li jibbenefikaw l-interess ġenerali. Ġeneralment, l-azzjoni pubblika hija skarsa u insuffiċjenti fir-rigward tal-kisba ta’ mezzi ta’ finanzjament regolari permezz ta’ riformi legali u miżuri makroekonomiċi adegwati għall-ESS. Hemm bżonn ta’ politiki tal-Istat li jinkludu lill-ESS fl-ippjanar ġenerali tal-ekonomija, politiki ta’ finanzjament tal-industrija biex jinkiseb kapital ġdid, żieda fil-fondi ta’ kapital ta’ riskju, fondi għas-sehem ekonomiku tal-ħaddiema u l-membri, appoġġ għall-ħolqien ta’ gruppi intraprenditorjali u tħeġġiġ tas-sehem tal-ESS fl-akkwist pubbliku. Hemm bżonn urġenti li l-miżuri li huma ta’ ostaklu mhux ġustifikat għall-iżvilupp tal-korpi finanzjarji proprji tal-ESS, bħall-banek etiċi u l-mikrofinanzjament, jiġu riformulati.

2.4.4   Il-biċċa l-kbira tal-Istati Membri jeħtieġu linji ċari ta’ azzjoni politika għat-tħejjija ta’ programmi kkoordinati fil-livelli, kompetenzi u strutturi amministrattivi differenti tagħhom, sabiex l-ESS tiġi istituzzjonalizzata u tingħata trattament intersettorjali. Il-proċeduri amministrattivi mhumiex flessibbli biżżejjed u m’hemmx biżżejjed armonizzazzjoni statali u sopranazzjonali tal-linji ewlenin dwar il-promozzjoni u l-appoġġ tal-ESS. Hemm nuqqas ta’ politiki pubbliċi maħsuba biex tiġi evitata l-qerda tal-intrapriżi soċjali żgħar u tan-nisġa tal-produzzjoni lokali u solidali, kif ukoll ta’ politiki ta’ taħriġ professjonali u tal-ġestjoni tal-intrapriżi, b’mod partikolari fil-livell muniċipali (7), u ta’ politiki ta’ aġġustament tal-oqfsa regolatorji għall-forom differenti tal-ESS. Jaqbel li nsemmu b’mod partikolari l-ħtieġa li jiġu implimentati politiki pubbliċi dwar l-edukazzjoni (Rakkomandazzjoni tal-ILO 193 tal-2002) għall-ESS. L-amministrazzjoni pubblika, inklużi l-universitajiet, u l-ESS għadhom m’għamlux biżżejjed sforz biex jaħdmu flimkien.

2.5   L-iżvilupp ekonomiku fl-Amerika Latina u r-rwol tal-ESS

2.5.1   Żvilupp u tkabbir ekonomiku ekwu

2.5.1.1

L-Amerika Latina għaddejja minn żvilupp makroekonomiku favorevoli f’termini ta’ tkabbir konvenzjonali, iżda xorta waħda b’differenzi bejn il-pajjiżi. Madankollu, dan it-tkabbir qed iseħħ f’realtà soċjali mmarkata minn inugwaljanzi kbar: qgħad massiv u li mhux qed jiċċaqlaq f’ċerti setturi soċjali, prekarjetà tal-impjieg ġeneralizzata u rqajja’ ta’ esklużjoni soċjali u ta’ faqar. Madankollu, il-valorizzazzjoni mill-ġdid ta’ “stat proattiv” konxju minn din id-duwalità soċjali mhux sostenibbli jidher li qed tħeġġeġ tkabbir aktar ekwu (8) u li jirrispetta l-ambjent.

2.5.1.2

Il-kontribut ta’ ESS kkonsolidata fl-Amerika Latina għall-ġestjoni tal-iżvilupp hija bbażata fuq is-soluzzjoni ta’ sitwazzjonijiet gravi ta’ faqar, inugwaljanza, esklużjoni, ekonomija informali, esplojtazzjoni tal-bniedem, nuqqas ta’ koeżjoni soċjali u delokalizzazzjoni tal-intrapriżi u fl-aħħar mill-aħħar fuq tqassim aktar ekwu tad-dħul u tar-rikkezzi, b’kontribut għall-bidla neċessarja tal-mudell ta’ produzzjoni. Huwa hawnhekk li tidħol l-ESS, billi tipprovdi servizzi ta’ benesseri soċjali u, meta mqabbla ma’ setturi oħrajn, toffri vantaġġi komparattivi ta’ effikaċja fl-allokazzjoni u l-produzzjoni ta’ oġġetti u servizzi soċjali preferenzjali. Il-kapaċità tagħha li tkopri setturi kbar tal-popolazzjoni, f’territorji normalment ’il bogħod miċ-ċentri ta’ poter u ċ-ċentri ekonomiċi, ipoġġiha f’pożizzjoni ideali biex twettaq żvilupp aktar ekwu.

2.5.2   L-ekonomija informali u d-drittijiet soċjali

2.5.2.1

L-ekonomija informali hija fenomenu mifrux ħafna fl-Amerika Latina, li jinstab ukoll f’ċerti żoni tal-UE (ekonomija informali), u hija kkaratterizzata mill-iżvilupp ta’ attivitajiet professjonali jew ekonomiċi li parzjalment jew kompletament ma jkollhomx protezzjoni soċjali u ma jirrispettawx il-leġislazzjoni applikabbli. Il-qgħad, in-nuqqas ta’ impjieg u l-kundizzjonijiet ħżiena tax-xogħol imorru kontra d-dikjarazzjonijiet tal-ILO dwar ix-xogħol deċenti (9). Din hija problema serja. Ġiet innutata rabta diretta bejn l-impjieg informali jew in-nuqqas ta’ impjieg u l-indiċi ta’ faqar, li huwa endemiku fost in-nisa, iż-żgħażagħ, il-popolazzjonijiet indiġeni jew il-persuni ta’ oriġini Afrikana u l-persuni b’diżabbiltà, kemm f’termini ta’ xogħol informali kif ukoll ta’ ugwaljanza fil-pagi u t-trattament. Iżda, flimkien ma’ atturi oħra, l-ESS hija għodda effikaċi għall-ġlieda kontra l-ekonomija informali, u dan għaliex hija tolqot intrapriżi u persuni li jaħdmu legalment u għandhom protezzjoni soċjali. Hija sservi wkoll biex jiġi evitat li jinbtu prattiki li jippromovu l-esternalizzazzjoni tas-servizzi pubbliċi għall-interess proprju, mingħajr garanziji ta’ prestazzjoni u nuqqas fil-kwalità għad-detriment tal-protezzjoni soċjali tal-benefiċjarji. It-trejdjunjins u atturi soċjali oħra, inkluża l-ESS, jistgħu jaħdmu flimkien u jaqdu rwol fundamentali fl-iżvilupp ta’ mekkaniżmi istituzzjonali biex jiġu miġġielda każijiet ta’ irregolaritajiet u frodi marbutin mal-ekonomija informali u ħaddiema awtonomi foloz. Dan jgħin ukoll biex jiġi żgurat xogħol diċenti u servizzi pubbliċi universali u ta’ kwalità, kif ukoll biex jiġu xprunati attivitajiet ta’ bini ta’ kapaċità.

2.5.2.2

L-ILO tagħraf ir-rwol tal-ESS għax fost il-valuri u l-prinċipji li fuqhom huma bbażati l-intrapriżi tal-ekonomija soċjali hemm ir-rispett tal-prinċipji u tad-drittijiet fundamentali tax-xogħol (10). F’dan is-sens, l-ESS uriet il-ħila tagħha li twessa’ s-servizzi ta’ protezzjoni soċjali għall-persuni u l-konsumaturi li mhumiex protetti minn sistemi fiskali ta’ sigurtà soċjali, u dan jgħin biex jitranġaw l-iżbilanċi tas-suq tax-xogħol u biex jiġi żgurat it-trattament ugwali.

2.5.2.3

Jeżistu għadd ta’ gruppi informali ta’ ħaddiema indipendenti fl-ESS li m’għandhomx il-possibbiltà jiksbu taħriġ professjonali, fondi jew rikonoxximent uffiċjali. L-eżistenza ta’ rabtiet ibbażati fuq ir-reċiproċità u l-fiduċja bejn produtturi jew artiġjani żgħar tista’ twassal għal proċess ta’ formalizzazzjoni bl-intermedjarju tal-intrapriżi tal-ESS peress li l-produtturi mhux raggruppati, pereżempju, m’għandhom tista’ tgħid l-ebda mezz biex jaċċessaw is-suq uffiċjali. Għandha tissaħħaħ ukoll il-preżenza tal-ESS fl-iżvilupp tal-protezzjoni soċjali permezz ta’ sistemi tas-saħħa mmexxija bis-sehem tal-utenti. Huwa kruċjali li tiġi eliminata l-ekonomija informali li tista’ teżisti fi ħdan l-ESS innifisha.

2.5.3   Żvilupp lokali u koeżjoni soċjali

2.5.3.1

Huwa fundamentali li jiġi ppjanat l-istabbiliment ta’ parametri minimi ta’ koeżjoni soċjali għal kull approċċ għall-iżvilupp (11). Is-setgħat lokali qed jindunaw bl-importanza li jappoġġaw lill-intraprendituri tal-ESS biex jagħtu ħajja mill-ġdid lill-komunitajiet rurali u urbani. Dawn l-intrapriżi joħolqu impjiegi lokali u l-qligħ tagħhom jiċċirkola fil-livell lokali biex jiġi akkumulat għal finijiet ta’ investiment mill-ġdid fl-istess territorju. Il-kontroll lokali tal-investimenti, tal-oġġetti u tas-servizzi, kif ukoll iċ-ċirkolazzjoni tal-qligħ fi ħdan l-ekonomija lokali u reġjonali jiggarantixxu għalhekk proċessi primarji ta’ koeżjoni soċjali, u joħolqu stabbiltà ekonomika.

2.5.3.2

L-ESS turi l-kapaċità tagħha li toħloq u testendi l-kultura u n-nisġa intraprenditorjali kif ukoll li torbot l-attività ekonomika mal-ħtiġijiet tal-produzzjoni lokali. L-ESS tixpruna proċessi ta’ żvilupp endoġenu fiż-żoni rurali, ta’ rinnovazzjoni ta’ żoni urbani mitluqin u tagħti ħajja mill-ġdid lil żoni industrijali li sejrin lura, biex b’hekk jittaffew żbilanċi reġjonali serji mingħajr ma jiġi segwit mudell wieħed għall-iżvilupp lokali, iżda biex ikun jista’ jkun hemm koeżistenza ta’ approċċi differenti skont il-bżonnijiet soċjali u ekonomiċi tar-reġjuni.

2.5.3.3

L-ESS tgħin l-awtonomija territorjali billi tagħti importanza partikolari lis-soċjetà ċivili fl-istabbiliment tal-mudell ta’ żvilupp taż-żona u l-kontroll tal-evoluzzjoni tal-proċessi ta’ tkabbir u tar-riforma strutturali. Il-kooperattivi agrikoli huma l-muftieħ ta’ dan il-proċess. Il-politiki ta’ koeżjoni soċjali għandhom jiffukaw fuq il-livell lokali (rurali u urban) sabiex jiggarantixxu s-servizzi soċjali bażiċi, l-infrastrutturi u l-edukazzjoni. L-ESS hija indispensabbli f’dan ir-rigward.

2.5.4   Pluralità u demokrazija ekonomika

2.5.4.1

L-ESS mhijiex settur marġinali iżda element istituzzjonali tas-sistema ekonomika li jeżisti flimkien mas-setturi pubbliċi u privati ta’ kapital. Dan jippermettilha tistabbilixxi pluralità ekonomika biex isservi ta’ kontrapiż għaż-żewġ setturi l-oħra. L-ESS tikkontribwixxi għall-iżvilupp sostenibbli, tippromovi spirtu ta’ assoċjazzjoni u tiżgura l-ugwaljanza permezz ta’ sistemi ta’ promozzjoni edukattiva. Hija essenzjali biex tinkiseb l-istabbiltà soċjali, is-sostenibbiltà tat-tkabbir ekonomiku, it-tqassim mill-ġdid tad-dħul u t-twettiq ta’ alternattivi ekonomiċi.

2.5.4.2

Il-mod kif taħdem l-ESS, imsejsa fuq il-prinċipju tad-demokrazija u tal-parteċipazzjoni tal-persuni fit-teħid tad-deċiżjonijiet dwar il-proċessi ekonomiċi huwa tagħlima permanenti fil-qasam tad-demokrazija u taċ-ċittadinanza. L-ESS toħloq spirtu soċjali u l-ħila tagħha li tikkontribwixxi b’suċċess għas-soluzzjoni ta’ kunflitti, għall-paċi u għall-ġustizzja soċjali tagħmilha element li ma jistax jittiħidlu postu fis-sistema ekonomika u soċjali tal-Amerika Latina. Hemm bżonn li din il-ħila tiġi promossa.

3.   Kooperazzjoni internazzjonali fil-qasam tal-ESS

3.1   Ħtieġa għall-kooperazzjoni

3.1.1   L-ESS tistrieħ fuq prinċipji u prattiki komuni kemm għall-UE kif ukoll għall-Amerika Latina. Għaldaqstant, dawn il-punti komuni jistgħu jħeġġu l-kooperazzjoni bejn iż-żewġ reġjuni, kemm fl-iżvilupp sostenibbi kif ukoll fl-iskambji kummerċjali u intraprenditorjali.

3.1.2   Billi jtenni dak li qal diġà fl-imgħoddi, il-KESE jisħaq fuq il-bżonn li l-ftehimiet kummerċjali li jiġu ffirmati mal-pajjiżi tal-Amerika Latina jħeġġu l-iżvilupp tan-negozji ż-żgħar u ta’ daqs medju, tal-mikrointrapriżi u, b’mod konkret, tal-ESS (12).

3.2   Netwerks

3.2.1   In-netwerks magħmulin minn korpi rappreżentattivi tal-ESS, intrapriżi soċjali, u ċentri ta’ informazzjoni, ta’ kwantifikazzjoni u innovazzjoni u ta’ taħriġ universitarju jistgħu joħolqu pjattaformi li jikkontribwixxu biex jingħelbu l-isfidi l-kbar identifikati. L-UE tista’ tkun partikolarment utli fit-twettiq ta’ dawn l-objettivi, iżda l-miżuri m’għandhomx jimmiraw biss lill-pajjiżi jew iż-żoni bl-inqas dħul iżda wkoll ir-reġjuni emerġenti bi dħul medju li jridu jsaħħu l-koeżjoni soċjali u t-tkabbir ekwu. ESS ibbażata fuq netwerks affidabbli tgħin biex jiġu determinati l-ħtiġijiet l-aktar urġenti u l-proġetti l-aktar effikaċi li jagħmlu l-kooperazzjoni internazzjonali tal-UE aktar selettiva. L-azzjoni tal-UE biex twaqqaf netwerks bejn l-Amerika Latina u reġjuni oħra (l-Afrika, l-Asja, eċċ.) li qed jiżviluppaw, ibbażati fl-ESS, tista’ tkun ta’ importanza kbira (13).

3.3   Kooperazzjoni fl-iżvilupp u l-kożvilupp fil-qasam tal-ESS

3.3.1   L-UE tista’ tindirizza l-kooperazzjoni permezz tal-implimentazzjoni ta’ Pjani Intraprenditorjali tal-ESS għall-Iżvilupp Sostenibbli  (14) li fihom jieħdu sehem il-gvernijiet tal-Amerika Latina impenjati f’dan il-qasam u l-organizzazzjonijiet tal-ESS taż-żewġ kontinenti, permezz tat-twaqqif ta’ programmi ta’ akkumpanjament u ta’ assistenza teknika għall-intraprendituri fil-qafas tal-politiki attivi tax-xogħol. B’dan il-mod, il-preżenza tal-UE fl-Amerika Latina turi li għandha dimensjonijiet oħra apparti l-interess kummerċjali.

4.   L-2012 bħala punt ta’ bidla: Sena Internazzjonali tal-Kooperattivi (Nazzjonijiet Uniti) - is-7 laqgħa tas-soċjetà ċivili organizzata UE-Amerika Latina

4.1   Fir-Riżoluzzjoni 64/136 adottata mill-Assemblea Ġenerali tagħha, in-NU iddikjarat l-2012 bħala s-Sena Internazzjonali tal-Kooperattivi. Fost id-dikjarazzjonijiet importanti li jsiru fir-Riżoluzzjoni, li jenfasizzaw il-kontribut tal-kooperattivi għall-iżvilupp ekonomiku u soċjali fid-dinja, in-NU tħeġġeġ li l-kooperattivi jiġu promossi attivament, speċjalment fl-2012. F’din l-opinjoni, il-Kumitat jappoġġja l-kontenut ta’ din ir-Riżoluzzjoni fl-aspetti kollha u jaqbel mal-proposti tagħha.

4.2   Fl-2012 ser issir ukoll is-7 laqgħa tas-soċjetà ċivili organizzata UE-Amerika Latina. Fil-qafas ta’ din il-laqgħa u l-laqgħat preparatorji għaliha, ser isiru laqgħat ta’ ħidma dwar il-kontenut ta’ din l-opinjoni mar-rappreżentanti tal-ESS, tal-Amerika Latina u tal-UE, bil-għan li jintlaħaq kunsens dwar ir-rakkomandazzjonijiet li għandhom jidhru fid-dokument finali.

---

(1)  Dokument COM(2009)/647 dwar l-Istrateġija UE 2020. ĠU C 347, 18.12.2010, p. 48–54, Opinjoni dwar “L-aspetti soċjoekonomiċi fir-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Amerika Latina”.

(2)  L-opinjoni CESE INT/447 dwar “Forom differenti ta’ intrapriża”, ĠU C 318, 23.12.2009, p. 22–28; ir-rapport tas-Sinjura Toia “INI/2250/2008”; l-opinjoni tal-KESE dwar il-promozzjoni tal-kooperattivi fl-Ewropa (mhux disponibbli bil-Malti) (ĠU C 234 tat-22.9.2005); l-opinjoni tal-KESE dwar l-ekonomija soċjali u s-suq uniku (mhux disponibbli bil-Malti) (ĠU C 117 tas-26.4.2000). F’dan is-sens, il-liġijiet Spanjoli u Portugiżi reċenti dwar l-ekonomija soċjali tal-2011, kif ukoll standards oħra tal-Istati Membri li jirregolaw korpi tal-ESS.

(3)  Pereżempju l-ILO tuża dan it-terminu fid-dokument ta’ ħidma reċenti li ħareġ fl-2010 mfassal miċ-ċentru internazzjonali tat-taħriġ (ITC-ILO), bl-isem ta’ “Social and solidarity economy: building a common understanding” (Ekonomija soċjali u solidali: nibnu fehim komuni).

(4)  Ma jeżistux statistiċi eżatti għall-Amerika Latina, iżda skont l-istudji li saru minn Fundibes sal-2009, wieħed jista’ jikkalkula, bejn wieħed u ieħor u b’mod provviżorju, li jeżistu aktar minn 700 000 organizzazzjoni tal-ESS u li dawn għandhom madwar 14-il miljun membru. Barra minn hekk, il-firxa tas-settur informali tal-ekonomija mar-reġjun kollu tagħmel estremament diffiċli l-kwantifikazzjoni ġenerali bl-eżatt jew saħansitra bejn wieħed u ieħor tal-ESS. Min-naħa tagħha, l-ICA tikkalkula li l-Amerika Latina hija r-reġjun li jirreġistra “l-aktar tkabbir rapidu” f’termini ta’ kooperattivi ġodda u ta’ membri (2009). L-Inacoop fl-Urugwaj tipprovdi xi ċifri għall-2008: 1 164 kooperattiva, 907 698 membru attiv, bi produzzjoni annwali ta’ 1 708 miljun dollaru (3,2 % tal-produzzjoni totali), 27 449 ħaddiem. Fl-2008 ukoll, fl-Arġentina: 12 760 kooperattiva b’9 392 713-il membru; soċjetajiet mutwali 4 166 b’4 997 067 membru; ħaddiema 289 460 (sors: INAES). iċ-Ċili: 1 152 kooperattiva b’1 178 688 membru; soċjetajiet mutwali: 536 (sors: Fundibes). il-Kolombja: 8 533 kooperattiva b’139 703 membru; soċjetajiet mutwali: 273 b’4 758 membru (sors: Confecoop). il-Gwatemala: 841 kooperattiva b’1 225 359 membru (sorsi varji). il-Paragwaj: 453 kooperattiva b’1 110 000 membru (sors: Fundibes). Għall-Brażil ara n-nota ta’ qiegħ il-paġna 9. Hemm ukoll studji li juru kemm baqgħet soda l-ESS fi żmien il-kriżi Iżda din l-informazzjoni u dawn l-istimi huma aktar intuwittivi u approssimattivi milli verifikabbli.

(5)  Eżempji ta’ entitajiet rappreżentattivi: Confecoop (Kolombja), Conacoop (Kosta Rika), Confecoop (Gwatemala), Conpacoop (Paragwaj), Konfederazzjoni tal-kooperattivi tal-Ħonduras, OCB (Brażil), Conacoop (Repubblika Dominikana), Cudecoop (Urugwaj), Kunsill Messikan tal-Intrapriżi tal-Ekonomija Soċjali u Cosucoop (Messiku). Fil-livell internazzjonali: ACI-América, Cicopa u oħrajn.

(6)  Istituzzjonijiet pubbliċi għall-ESS: Infocoop (Kosta Rika), Dansocial (Kolombja), Incoop (Paragwaj), INAES (Arġentina), Senaes (Brażil), Inacoop (Urugwaj) jew Insafocoop (El Salvador).

(7)  Fuq l-istess linji ta’ dak li ġie indikat għall-SMEs fl-opinjoni CESE REX/180 (15.02.2006), ĠU C 88, 11.4.2006, p. 85–93, dwar “Ir-relazzjonijiet UE-Messiku” (mhux disponibbli bil-Malti).

(8)  Skont id-data tas-CEPAL, aktar minn nofs il-popolazzjoni (350 miljun persuna) jgħixu taħt il-livell ta’ faqar u 22 miljun tifel u tifla jridu jaħdmu biex jgħixu. Ta’ min ifaħħar il-miżuri adottati f’dawn l-aħħar għaxar snin mill-gvern Brażiljan li permezz tagħhom miljuni ta’ persuni setgħu joħorġu minn sitwazzjoni ta’ faqar estrem. L-ESS tal-Brażil ikkontribwixxiet għal dawn il-kisbiet permezz tas-Senaes u tal-istrateġija tal-mexxej tagħha l-Professur Paul Singer. Kif qal hu stess dan l-aħħar, l-ESS teħtieġ aktar flus, suq akbar u li n-nies isiru jafu aktar dwarha.

(9)  Skont il-Mappa tal-Ekonomija Solidali tal-Brażil, terz tat-22 000 intrapriża ta’ dan il-pajjiż huma informali (www.fbes.org.br). Ara wkoll l-opinjoni tal-KESE REX/232, ĠU C 256, 27.10.2007, p. 138–143, dwar ir-“Relazzjonijiet bejn l-UE u l-Amerika Ċentrali”, l-opinjoni tal-KESE SOC/250, ĠU C 93, 27.4.2007, p. 38–41, “Xogħol deċenti għal kulħadd” (mhux disponibbli bil-Malti) u d-dokument ta’ ħidma tat-12.10.2009 dwar l-istrateġiji għaż-żamma u l-ħolqien tax-xogħol in ġenerali, u għaż-żgħażagħ u n-nisa b’mod partikolari (mhux disponibbli bil-Malti) tal-Assemblea Parlamentari Ewro-Amerika Latina.

(10)  Dokument ta’ ħidma 2011 “Economía social y solidaria: nuestro camino común hacia el Trabajo Decente” (“Ekonomija soċjali u solidali: it-triq komuni lejn xogħol deċenti”) li jinstab fuq http://socialeconomy.itcilo.org/en/2011-readers. Dan id-dokument serva wkoll ta’ referenza għall-punt 3.2 ta’ din l-opinjoni.

(11)  Fost għadd kbir ta’ dokumenti oħra, ara: KESE: is-6 laqgħa tas-soċjetà ċivili UE-AL tal-2010. Dokumenti ta’ ħidma tas-CEPAL tas-Summit Latino-Amerikan tal-Kapijiet ta’ Stat u ta’ gvern f’Santiago de Chile fl-2007. CESE REX/257, ĠU C 100, 30.4.2009, p. 93–99, dwar “Ir-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Brażil”. CESE REX/232, ĠU C 256, 27.10.2007, p. 138–143, dwar “Relazzjonijiet bejn l-UE u l-Amerika Ċentrali”. CESE: Ftehim ta’ Assoċjazzjoni UE-Amerika Latina Ċentrali. Summit ta’ Guadalajara UE-Amerika Latina. KESE: ir-4 laqgħa tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili organizzata UE-Amerika Latina u l-Karibew tal-2006. CESE REX/210, ĠU C 309, 16.12.2006, p. 81–90, dwar “Relazzjonijiet bejn l-UE u l-komunità andina” (mhux disponibbli bil-Malti). CESE REX/180, ĠU C 88, 11.4.2006, p. 85–93, dwar “Ir-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Messiku” (mhux disponibbli bil-Malti). CESE REX/135, ĠU C 110, 30.4.2004, p. 40–54, dwar “Ftehim ta’ Kummerċ Ħieles fl-Ameriki” (mhux disponibbli bil-Malti). CESE REX/13 (ĠU C 169 tas-16.6.1999) (mhux disponibbli bil-Malti). Ta’ rilevanza speċjali CESE REX /152, ĠU C 110, 30.4.2004, p. 55–71, dwar “Il-koeżjoni soċjali fl-Amerika Latina u l-Karibew” (mhux disponibbli bil-Malti).

(12)  Opinjoni CESE REX/277, ĠU C 347, 18.12.2010, p. 48–54, dwar “L-aspetti soċjoekonomiċi fir-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Amerika Latina”. Ara wkoll il-pożizzjonijiet adottati mil-KESE dwar il-ftehimiet kummerċjali differenti mal-pajjiżi tar-reġjun.

(13)  F’dan il-kuntest, irid jitqies ir-rwol li ċ-Ċina qed tikseb fil-livell dinji u l-importanza tagħha f’diversi aspetti bħala msieħeb strateġiku. Hemm netwerks kbar fl-Amerika Latina bħar-RED DEL SUR (Mercosur); Unisol (Brażil) jew il-Fond FIDES (Messiku).

(14)  Ir-rabta bejn l-ESS u s-sostenibbiltà ambjentali hija waħda mill-karatteristiċi li jagħtuha l-identità tagħha. F’dan ir-rigward, ara l-Kapitlu 9 tad-dokument imsemmi fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 10 ta’ din l-opinjoni, dwar l-“Impjiegi Ekoloġiċi”. Ara wkoll ĠU C 48, 15.2.2011, p. 14–20 u ĠU C 48, 15.2.2011, p. 65–71.

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/35

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “L-agrikoltura u l-artiġjanat — għaqda rebbieħa għaż-żoni rurali” (opinjoni fuq inizjattiva proprja)

2012/C 143/07

Relatur: is-Sur KIENLE

Nhar it-22 ta’ Settembru 2011, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew, b’konformità mal-Artikolu 29(2) tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu, iddeċieda li jfassal opinjoni fuq inizjattiva proprja dwar

L-agrikoltura u l-artiġjanat – għaqda rebbieħa għaż-żoni rurali (opinjoni fuq inizjattiva proprja).

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għall-Agrikoltura, l-Iżvilupp Rurali u l-Ambjent, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar l-20 ta’ Jannar 2012.

Matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu li saret fit-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-23 ta’ Frar), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-Opinjoni b’184 vot favur, l-ebda (0) vot kontra u 8 astensjonijiet.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1   Permezz ta’ din l-opinjoni fuq inizjattiva proprja, il-KESE jixtieq jagħti lill-Kummissjoni Ewropea, lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill fit-tħejjija tal-politiki tagħhom, b’mod partikolari fl-iżvilupp tat-tieni pilastru tal-Politika Agrikola Komuni (PAK) u tal-Fondi Strutturali għall-perjodu 2014-2020. Din l-opinjoni għandha l-għan li tikkontribwixxi għall-implimentazzjoni tal-Istrateġija Ewropa 2020, u tressaq proposti konkreti li jikkonċernaw il-finanzjament futur mill-FAEŻR u l-Fondi Strutturali tal-UE, kif ukoll politiki oħra Ewropej. F’għajnejn l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili li jirrappreżentaw is-setturi tal-agrikoltura u tal-artiġjanat, dan l-impenn ċar favur id-dimensjoni reġjonali u/jew il-katini ta’ valur reġjonali huwa sinjal importanti ta’ appoġġ għall-attivitajiet tagħhom. Fl-istess waqt, il-KESE jittama li l-opinjoni tiegħu ser tagħti spinta ’l quddiem importanti lid-diskussjonijiet li jsiru fil-livell nazzjonali.

1.2   Fid-dawl tal-proposti leġislattivi tal-Kummissjoni Ewropea tal-5 u t-12 ta’ Ottubru 2011 marbutin mal-finanzjament mill-FAEŻR u l-Fondi Strutturali għall-perjodu ta’ finanzjament 2014-2020, il-KESE jirrakkomanda dan li ġej:

1.2.1

L-appoġġ għall-investiment offert lin-negozji żgħar u ta’ daqs medju (SMEs) fil-qafas tal-FAEŻR, kif imsemmi fil-proposta, għandu jitwessa’ u jiġi kkwalifikat skont dan, fil-perspettiva tal-kooperazzjoni reġjonali bejn in-negozji stabbiliti fil-livell rurali, b’mod partikolari fis-setturi tal-artiġjanat u tal-agrikoltura. Għaldaqstant, għandhom jitnedew u jiġu appoġġjati netwerks reġjonali ta’ komunikazzjoni u netwerks ta’ għoti ta’ pariri li jgħaqqdu flimkien lill-intraprendituri lokali.

1.2.2

L-inizjattivi lokali mmexxija mill-UE finanzjati fi ħdan il-FAEŻR u l-Fondi Strutturali huma mezz importanti kif jistgħu jiġu appoġġjati l-attivitajiet artiġjanali, agrikoli, turistiċi u kummerċjali ta’ reġjun. Madankollu, dawn l-inizjattivi ta’ appoġġ għandhom jagħtu prijorità lill-interessi tal-imsieħba soċjali u ekonomiċi.

1.2.3

Għandu jingħata appoġġ sostnut lill-iskambju tal-għarfien xjentifiku, l-informazzjoni u l-innovazzjonijiet fost l-SMEs, sabiex jiġi mħeġġeġ u garantit l-impjieg fiż-żoni rurali, u biex jiġu appoġġjati l-attivitajiet ekonomiċi effikaċi f’dak li huma riżorsi u klima. Huwa importanti li l-ħiliet u l-esperjenza tradizzjonali ma jintesewx, iżda li, għall-kuntrarju, dawn jiġu mħarsa u użati bħala sors prezzjuż ta’ tagħlim.

1.2.4

Il-katini ta’ valur reġjonali joffru perspettivi sbieħ għall-ġejjieni tal-artiġjanat, tal-agrikoltura, tat-turiżmu, tal-kummerċ u tal-ekonomija rurali kollha. Dawn għandhom jingħataw attenzjoni partikolari, speċjalment fir-rigward tad-ditti reġjonali hekk imsejħa “umbrella”, kif ukoll tal-ipproċessar u l-kummerċjalizzazzjoni komuni.

1.2.5

In-negozji artiġjanali u agrikoli jistrieħu fuq infrastrutturi adegwati għan-negozji. Huma prinċipalment il-Fondi Strutturali li jridu joħolqu l-kundizzjonijiet adegwati għal dan il-għan, pereżempju permezz ta’ baġits reġjonali flessibbli.

2.   Daħla

2.1   Is-setturi tal-agrikoltura u tal-artiġjanat, fejn tiddomina l-preżenza tal-SMEs, jagħġnu l-ekonomija rurali b’diversi modi u huma vitali għall-istrutturi ta’ provvediment u tal-ħajja soċjali tal-irħula u tal-ibliet żgħar tal-UE.

2.2   Fid-dawl tat-tkabbir imminenti tal-politika Ewropea ta’ appoġġ għaż-żoni rurali għall-perjodu 2014-2020, din l-opinjoni fuq inizjattiva proprja għandha l-għan li tagħti kontribut biex jintuża potenzjal ġdid għall-ħolqien ta’ valur miżjud għall-agrikoltura u l-artiġjanat fiż-żoni rurali. Il-proposti leġislattivi tal-Kummissjoni Ewropea dwar il-PAK u l-politika ta’ koeżjoni wara l-2013 jipprovdu l-kuntest adegwat biex dan jinbeda. Dawn iwessgħu l-fondi tal-FAEŻR biex jinkludu l-intrapriżi kollha fiż-żoni rurali, inklużi l-intrapriżi ż-żgħar fiż-żoni rurali, li jirrappreżentaw bidla kbira. F’kuntest ta’ skambju ta’ għarfien u ħiliet, din l-opinjoni fuq inizjattiva proprja għandha l-għan li tixpruna d-dibattitu Ewropew dwar tkabbir intelliġenti, inklużiv u sostenibbli. Kwistjoni oħra hija dik tat-titjib tal-kundizzjonijiet sabiex ikunu jistgħu jiġu adottati miżuri inklużivi u transsettorjali li jkollhom impatt dewwiemi fuq il-kwalità tal-ħajja u l-potenzjal ekonomiku taż-żoni rurali u li jiggarantixxu l-istrutturi ta’ provvista meta jseħħ tnaqqis demografiku. Fl-istess ħin, l-opinjoni għandha l-għan li tħeġġeġ id-dibattitu pubbliku dwar il-ġestjoni tal-konsegwenzi tat-tibdil demografiku u d-dibattiti nazzjonali dwar iż-żamma tal-kompetittività u tal-vitalità taż-żoni rurali.

3.   Sitwazzjoni attwali

3.1   In-negozji żgħar u ta’ daqs medju artiġjanali u agrikoli, stabbiliti u minquxa fiż-żoni rurali, kemm mil-lat ta’ attività ekonomika kif ukoll tal-impenn soċjali tagħhom, joffru potenzjal konsiderevoli għat-tisħiħ tal-istrutturi ekonomiċi u soċjali eżistenti u biex jintlaqgħu l-isfidi għall-ġejjieni. Huma għandhom impatt dirett fuq il-kwalità tal-ħajja, u permezz tal-prodotti u s-servizzi tagħhom, jikkontribwixxu biex jissawru identitajiet reġjonali. Huma għassiesa tat-tradizzjonijiet ewlenin u mexxejja tal-innovazzjoni fl-istess ħin. L-artiġjanat u l-agrikoltura jirrappreżentaw il-modernità u s-sostenibbiltà, il-prodotti ta’ kwalità, il-garanzija tal-provvista tal-enerġija, il-ħarsien sostenibbli tal-ambjent u tan-natura, kif ukoll il-konservazzjoni tal-wirt kulturali. Il-ħaddiema tas-setturi artiġjanali u agrikoli huma kkaratterizzati minn livell għoli ta’ kwalifiki, spirtu ta’ inizjattiva, u ħila kbira li jadattaw u jitgħallmu. Dawn il-kwalitajiet huma l-bażi ta’ għadd ta’ mudelli soċjoekonomiċi li kienu ta’ suċċess fi rħula u bliet żgħar rurali.

3.2   Kważi r-reġjuni rurali kollha tal-UE għad fadlilhom potenzjal kbir x’joffru fil-qasam tal-ħolqien komuni ta’ valur għall-agrikoltura u l-artiġjanat. Dan il-potenzjal jinsab fil-kooperazzjoni fil-produzzjoni, l-ipproċessar u l-kummerċjalizzazzjoni fil-livelli reġjonali u interreġjonali, iżda wkoll fil-kompetizzjoni ġusta bejn l-operaturi u fl-ugwaljanza tas-sehem tan-nisa u tal-irġiel.

3.3   L-istruttura taż-żoni rurali tvarja konsiderevolment fi ħdan l-UE. Maġenb reġjuni għonja ħafna fejn ir-rata tal-qgħad hija baxxa u t-tkabbir huwa sod, jeżistu wkoll reġjuni fejn jingħaqdu problemi ekonomiċi, ta’ popolazzjoni li qed tixjieħ jew temigra. Barra minn hekk, mhux dejjem ikun possibbli l-aċċess f’distanzi aċċettabbli għal korsijiet ta’ taħriġ jew ta’ edukazzjoni vokazzjonali. Hemm ukoll ir-riskju li d-differenzi fl-iżvilupp soċjoekonomiku u fl-istandards tal-infrastrutturi jiżdidu.

3.4   Il-persuni avvanzati fl-età b’mod partikolari huma dipendenti fuq vjaġġi fuq distanzi qosra u servizzi lokali li jkunu jistgħu jaċċessaw faċilment; iż-żgħażagħ jeħtieġu infrastruttura bażika li taħdem tajjeb, bħall-internet, kindergardens u skejjel primarji. It-tibdil demografiku joħloq il-bżonn urġenti għal aġġustament tal-infrastrutturi u l-faċilitajiet rurali. Bħalissa, l-għarfien espert tan-negozji stabbiliti f’dawn iż-żoni, b’mod partikolari tan-negozji żgħar u ta’ daqs medju, rarament jintuża bis-sħiħ fil-ġestjoni ta’ dawn l-isfidi. In-negozji artiġjanali u agrikoli soċjalment responsabbli u impenjati fil-livell lokali jagħtu kontribut imdaqqas għall-integrazzjoni tal-persuni b’diżabilità fi ħdan is-soċjetà.

3.5   Biex jirnexxu, individwalment jew flimkien, in-negozji artiġjanali u agrikoli u l-imsieħba ekonomiċi reġjonali l-oħra jiddependu mill-veloċità tal-konnessjonijiet lokali tal-internet. Iżda l-aċċess għall-broadband ta’ sikwit ma jkunx sodisfaċenti, b’mod partikolari fiż-żoni rurali periferiċi.

3.6   Id-dimensjoni reġjonali qed tiġi diskussa dejjem aktar fid-dibattiti soċjali. Hija l-espressjoni ta’ soċjetà responsabbli u li tirrispetta ċerti valuri u hija prerekwiżit għal attività ekonomika u koeżistenza sostenibbli. Madankollu, ta’ spiss jiġri li r-reġjuni ma jkollhomx l-enerġija neċessarja, jew l-inċentivi għall-użu tal-potenzjal reġjonali għall-ħolqien ta’ valur ikunu dgħajfa wisq. Ta’ sikwit l-interazzjoni bejn l-intraprendituri tal-istess reġjun tkun assenti jew mhux żviluppata biżżejjed.

3.7   L-artiġjanat u l-agrikoltura qed iħabbtu wiċċhom mal-istess sfida li qiegħda dejjem tikber - dik tal-protezzjoni tar-riżorsi u tal-indirizzar tat-tibdil fil-klima b’mod effiċjenti. Kemm fl-artiġjanat kif ukoll fl-agrikoltura, l-użu effiċjenti tar-riżorsi u l-ħarsien tal-klima huma kunċetti ewlenin għall-istrateġiji tan-negozji li jħarsu ’l quddiem. Permezz ta’ kooperazzjoni bejn iż-żewġ setturi, iż-żoni rurali jistgħu jikkontribwixxu b’mod sinifikanti biex jingħelbu l-isfidi li qed tiffaċċja s-soċjetà kollha kemm hi.

4.   Għanijiet

4.1   Fil-fehma tal-KESE huwa indispensabbli li l-istituzzjonijiet Ewropej u gvernijiet u amministrazzjonijiet nazzjonali jagħrfu aħjar il-potenzjal tal-artiġjanat u tal-agrikoltura, billi jqisuhom fil-politiki tagħhom biex b’hekk jgħinu biex jinżammu l-perspettivi tal-ġejjieni tar-reġjuni rurali.

4.2   Il-KESE jappoġġja bil-qawwi l-użu ta’ potenzjal ġdid għall-ħolqien komuni ta’ valur mill-artiġjanat u l-agrikoltura.

—

Għandhom jiġu stabbiliti jew imsaħħa l-katini ta’ valur reġjonali li jgħaqqdu l-agrikoltura u l-artiġjanat ma’ setturi oħra bħall-kummerċ, it-turiżmu, is-saħħa, jew il-forestrija; dan ifisser li għandhom jiġu garantiti regoli ġusti ta’ kompetizzjoni u jiġu żviluppati wkoll strutturi li permezz tagħhom ikun jista’ jintuża aħjar il-potenzjal ekonomiku tar-reġjuni bl-għajnuna tal-SMEs lokali.

—	Għandu jkun hemm appoġġ għaż-żamma, id-diversifikazzjoni, il-ħolqien u l-iżvilupp tal-SMEs fiż-żoni rurali, kif ukoll kooperazzjonijiet ekonomiċi transsettorjali.

—

Hemm bżonn li jiġu żviluppati programmi aċċessibbli faċilment għall-promozzjoni tat-tkabbir, tal-innovazzjoni u tal-ħiliet sabiex jittejjeb l-appoġġ għan-negozji żgħar fiż-żoni rurali; fir-reġjuni kollha tal-Ewropa għandhom jinħolqu possibiltajiet adegwati ta’ aċċess għat-taħriġ u l-edukazzjoni vokazzjonali u jiġi żgurat l-iskambju tal-għarfien dwar it-teknoloġiji avvanzati tal-ġejjieni b’rabta ma’ applikazzjonijiet prattiċi.

—	L-istudenti għandhom iqattgħu ħin mal-artiġjani u l-bdiewa lokali biex jiffamiljarizzaw ruħhom mal-proċeduri tal-produzzjoni tradizzjonali u moderni u biex jitgħallmu dwar il-valuri tax-xogħol awtonomu u indipendenti.

—

Il-produzzjoni, l-ipproċessar u l-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti tal-ikel u prodotti oħra reġjonali għandhom jiġu mmirati lejn ħtiġijiet u karatteristiċi reġjonali speċifiċi; għaldaqstant għandhom jitħeġġu sistemi biex tiġi ggarantita l-kwalità, għall-istrateġiji għall-iżvilupp ta’ ditti u l-kummerċjalizzazzjoni.

—	Għandhom jiġu appoġġjati prattiki ekonomiċi effikaċi fir-rigward tar-riżorsi u l-klima.

—	Għandhom jiġu ppriservati u msaħħa s-servizzi ta’ utilità pubblika, l-infrastrutturi u l-ħajja soċjali fiż-żoni rurali.

—	Għandha titjieb il-konnessjoni ma’ netwerks broadband peress li din hija kundizzjoni indispensabbli għall-użu ta’ potenzjal għall-ħolqien ta’ valur mill-SMEs fiż-żoni rurali.

—	Is-sistemi ta’ provvista enerġetika deċentralizzati u l-miżuri għall-effiċjenza fl-użu tal-enerġija għandhom jitqiesu bħala opportunità kbira biex jinħoloq potenzjal ġdid għall-ħolqien ta’ valur.

—	Fid-dawl tat-tibdil demografiku qawwi, huwa indispensabbli li tinżamm forza tax-xogħol ikkwalifikata fir-reġjuni rurali u li dawn jitressqu lejn l-attivitajiet li ser ikunu importanti fil-ġejjieni fi ħdan negozji artiġjanali u agrikoli.

—

Huwa assolutament neċessarju li l-istituzzjonijiet, l-organizzazzjonijiet u n-negozji taż-żoni rurali, b’mod partikolari dawk li fl-agrikoltura u l-artiġjanat, jitħeġġu jniedu djalogu mas-soċjetà ċivili u jsaħħu l-kooperazzjoni tagħhom fil-qasam ekonomiku, kif ukoll li jinsiltu tagħlimiet mill-prattiki tajbin eżistenti.

4.3   Il-KESE jixtieq jinsisti fuq tliet objettivi li huma partikolarment importanti għall-promozzjoni aħjar ta’ dan il-potenzjal għall-ġejjieni għall-ġid tal-ekonomiji reġjonali u fi sħubija:

4.3.1   Dimensjoni reġjonali u ħolqien ta’ valur

Vantaġġ importanti tal-agrikultura u tal-artiġjanat huwa li dawn għandhom għeruq lokali u reġjonali. F’kuntest ta’ ekonomija globalizzata, il-prodotti lokali u reġjonali jassumu importanza partikolari. Ta’ sikwit permezz tal-miżuri li jittieħdu fil-livell lokali jkunu jistgħu jissolvew il-problemi attwali. Għaldaqstant, l-iżvilupp ta’ katini ta’ valur reġjonali jikseb importanza akbar. Fis-settur tal-ikel b’mod partikolari, tradizzjonalment hemm rabtiet u kooperazzjoni mill-qrib bejn l-agrikoltura u l-artiġjanat li, f’għadd kbir ta’ reġjuni, jirrappreżentaw valur miżjud sinifikanti għall-konsumatur. Jeżistu ħafna eżempji pożittivi ta’ dan u jkun tajjeb li jiġu żviluppati aktar u li jinfirxu ma’ reġjuni oħra. Dan għandu jservi wkoll bħala mudell għal setturi oħra ta’ prodotti u servizzi, bħalma huma l-ipproċessar tal-injam u t-turiżmu rurali. Fl-istess ħin, din il-kooperazzjoni tista’ tgħin biex jitħarsu l-istrutturi tal-provvista lokali, biex jitnaqqas it-traffiku u b’hekk isir kontribut għall-protezzjoni tal-klima.

Kooperazzjoni aktar mill-qrib bejn l-atturi rurali ewlenin fis-sura ta’ katini ta’ valur tippermetti wkoll li l-produzzjoni u l-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti tal-ikel jiġu orjentati lejn il-ħtiġijiet u l-karatteristiċi speċifiċi tar-reġjuni u li tinħoloq identità lokali unika. L-iżvilupp ta’ ditti reġjonali hekk imsejħa “umbrella” għal finijiet ta’ kummerċjalizzazzjoni komuni twieġeb għall-bżonnijiet li qed jikbru tal-konsumaturi dwar il-kwalità u l-oriġini tal-prodotti. Għandhom jiġu introdotti tikketti ta’ kwalità u ta’ oriġini għal prodotti artiġjanali, l-istess bħalma hemm għall-prodotti tal-ikel.

4.3.2   Enerġija u materja prima

It-twaqqif ta’ sistemi ta’ provvista enerġetika deċentralizzati u ta’ miżuri għall-effiċjenza fl-użu tal-enerġija fiż-żoni rurali fil-ġejjieni ser jikseb importanza akbar u sinifikanti fl-Ewropa u dawn ser joffru opportunità ideali għall-kooperazzjoni bejn is-settur tal-artiġjanat u dak tal-agrikoltura. Il-benefiċċji ambjentali tal-enerġiji u l-materji primi rinnovabbli jistgħu jintużaw b’mod sħiħ biss jekk dawn jiġu pproċessati fir-reġjuni fejn jiġu prodotti. Għal dan, hemm bżonn ta’ esperti lokali.

Is-settur tat-tkabbir, l-ipproċessar u l-kummerċjalizzazzjoni tal-materja prima u tal-materjali rinnovabbli huma oqsma oħra ta’ azzjoni fejn hemm prospetti tajbin għall-kooperazzjoni reġjonali.

4.3.3   L-iżgurar tas-snajja’

Minħabba t-tibdil demografiku u, fir-reġjuni rurali periferiċi, minħabba emigrazzjoni mdaqqsa tal-popolazzjoni lejn ċentri urbani, in-negozji agrikoli u artiġjanali qed isibuha dejjem aktar diffiċli jirreklutaw nies tas-sengħa bi kwalifiki għoljin (1). Kif ingħad diġà f’opinjoni oħra tal-KESE, l-impjieg tan-nisa jistħoqqlu attenzjoni partikolari (2). Biex tiġi żgurata l-vijabbiltà lokali fuq tul ta’ żmien, hemm bżonn jittejbu l-fatturi ta’ lokalità indiretti bħall-kwalità tal-ħajja, id-disponibbiltà tad-djar, l-edukazzjoni, l-offerta kulturali u ta’ divertiment u fuq kollox il-faċilitajiet għall-familji żgħażagħ. L-isforzi tal-imsieħba ekonomiċi biex tiġi pprovduta informazzjoni bikrija dwar il-professjonijiet tal-ġejjieni offerti mill-artiġjanat u l-agrikoltura għal studenti u żgħażagħ, għandhom ikunu akkumpanjati minn miżuri politiċi maħsuba mill-uffiċċji tax-xogħol u l-iskejjel pubbliċi. Il-ħaddiema mħarrġa għal dawn il-professjonijiet ikunu lesti għax-xogħol, u bil-kapaċità importanti li jadattaw għall-isfidi l-ġodda fis-suq tax-xogħol (3).

5.   Miżuri

5.1   Biex jinkisbu l-għanijiet imniżżlin hawn fuq, il-KESE jqis li hemm bżonn li nibnu fuq l-Istrateġija Ewropa 2020 għal tkabbir intelliġenti, inklużiv u sostenibbli, li l-appoġġ għaż-żoni rurali fi ħdan il-FAEŻR, u s-sitt prijoritajiet ta’ finanzjament tiegħu, u l-Fondi Strutturali, jitqiesu b’mod adegwat, kif ukoll li jinkiseb impatt dewwiemi fuq il-kwalità tal-ħajja u l-potenzjal ekonomiku f’żoni rurali permezz ta’ approċċi politiċi integrati. Approċċ transsettorjali u li juża fondi differenti jgħin konsiderevolment l-iżvilupp ta’ katini ta’ valur komuni, it-tnaqqis tal-emigrazzjoni u l-istabbiliment ta’ strutturi ta’ provvista f’żoni rurali, u minn dan igawdu l-oqsma tal-ekonomija kollha u l-gruppi tal-popolazzjoni kollha li jkunu stabbiliti fiż-żona.

5.2   Fil-fehma tal-KESE, l-elementi ta’ azzjoni konkreti li jridu jitqiesu fit-tfassil tal-politika strutturali futura tal-UE dwar iż-żoni rurali huma b’mod partikolari:

—	l-investimenti favur id-diversifikazzjoni, il-ħolqien, l-iskambju ta’ attivitajiet u ta’ żvilupp tal-SMEs fiż-żoni rurali;

—	il-promozzjoni u t-tnedija ta’ kooperazzjonijiet u ta’ pjattaformi transsettorjali (billi pereżempju jiġu organizzati “round tables” fuq bażi regolari);

—	il-promozzjoni ta’ attività ekonomika reġjonali (tradizzjonali) fuq distanzi ta’ trasport qosra;

—	il-promozzjoni ta’ ditti reġjonali hekk imsejħa “umbrella” għal finijiet ta’ ipproċessar u ta’ kummerċjalizzazzjoni komuni ta’ prodotti u servizzi reġjonali;

—	il-promozzjoni tal-kwalità u tas-sistemi għall-garanzija tal-kwalità, li huma essenzjali biex jinbiegħu l-prodotti;

—	il-promozzjoni ta’ prattiki ekonomiċi effikaċi fir-rigward tar-riżorsi u l-klima;

—	l-appoġġ tal-iskambju mmirat ta’ għarfien u ħiliet lin-negozji artiġjanali, agrikoli, kif ukoll ta’ imsieħba ekonomiċi oħra fiż-żoni rurali;

—	il-promozzjoni ta’ sħubijiet ta’ innovazzjoni bejn ir-riċerka u l-industrija, billi tingħata attenzjoni partikolari lill-innovazzjonijiet orjentati lejn l-applikazzjonijiet u l-proċessi għall-SMEs;

—	iż-żamma u l-iżvilupp ta’ infrastrutturi għan-negozji fil-viċinanza fiż-żoni rurali (b’mod partikolari l-broadband);

—	appoġġ għall-miżuri mill-imsieħba soċjali u ekonomiċi sabiex jintlaqgħu l-ħtiġijiet futuri tal-forza tax-xogħol;

—	ħidma biex tixxerred l-informazzjoni permezz ta’ żjajjar fi skejjel u fost iċ-ċittadini;

—	l-estensjoni tal-inizjattiva “LEADER” attwali biex jiġu inklużi ħafna aktar l-intraprendituri u biex jingħata spinta ’l quddiem il-potenzjal ekonomiku fiż-żoni rurali;

—	il-promozzjoni tan-netwerks ta’ għoti ta’ pariri minn negozjanti li għandhom SME, speċjalment biex dawn jiggwidaw il-kooperazzjoni;

—	il-ħolqien u l-iżvilupp ta’ pjattaformi għall-ġbir u t-tixrid tal-aħjar prattiki fl-iżvilupp reġjonali u l-kooperazzjoni bejn l-imsieħba soċjoekonomiċi rurali;

—	l-appoġġ għar-reġjuni rurali permezz ta’ baġit reġjonali flessibbli.

---

(1)  CESE 1704/2007, ĠU C 120, 16.5.2008, p.47

(2)  CESE 1175/2011, ĠU C 318, 29.10.2011, p. 43

(3)  ibidem

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/39

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-pożizzjoni tal-KESE dwar it-tħejjija tal-Konferenza tan-Nazzjonijiet Uniti dwar l-Iżvilupp Sostenibbli (Rio+20)” (opinjoni addizzjonali)

2012/C 143/08

Relatur Ġenerali: is-Sur WILMS

Nhar is-17 ta’ Jannar 2012, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew iddeċieda, b’konformità mal-Artikolu 29(a) tad-Dispożizzjonijiet ta’ Implimentazzjoni tar-Regoli ta’ Proċedura, li jfassal opinjoni addizzjonali dwar

Il-pożizzjoni tal-KESE dwar it-tħejjija tal-Konferenza tan-Nazzjonijiet Uniti dwar l-Iżvilupp Sostenibbli (Rio+20) (opinjoni addizzjonali)

Minħabba l-urġenza tal-ħidma, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew iddeċieda matul l-478 Sessjoni Plenara tiegħu tat-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-22 ta’ Frar) li jaħtar lis-Sur WILMS bħala relatur ġenerali, u adotta din l-opinjoni b’211-il vot favur u 3 astensjonijiet.

1.   Introduzzjoni

1.1

In-Nazzjonijiet Uniti sejħu Konferenza dwar l-Iżvilupp Sostenibbli li għandha sseħħ bejn l-20 u t-22 ta’ Ġunju 2012 f’Rio de Janeiro, il-Brażil. It-tieni Laqgħa Preparatorja tal-Kumitat għal din il-Konferenza stiednet lill-Istati Membri kollha, lill-organizzazzjonijiet rilevanti li jaqgħu taħt is-sistema tan-Nazzjonijiet Uniti u lill-partijiet interessati rilevanti sabiex jibagħtu l-kontributi tagħhom lis-Segretarjat sal-1 ta’ Novembru 2011, sabiex dawn jiġu inklużi f’test ta’ kompilazzjoni maħsub biex iservi ta’ bażi għat-tħejjija ta’ abbozz preliminari tad-dokument finali, mistenni li jiġi ppreżentat f’Jannar 2012.

1.2

Il-KESE kkontribwixxa għall-pożizzjoni komuni tal-UE u l-Istati Membri tagħha fir-rigward ta’ dan id-dokument ta’ kompilazzjoni permezz tal-opinjoni tiegħu (1) dwar “Rio+20: lejn l-ekonomija ekoloġika u governanza aħjar – Kontribut tas-soċjetà ċivili organizzata Ewropea”, li ġiet adottata f’Settembru 2011.

1.3

Bħalma msemmi fil-pjan ta’ azzjoni ta’ din l-opinjoni, il-KESE kompla jimpenja ruħu fid-djalogu mas-soċjetà ċivili kemm fl-Ewropa kif ukoll barra mill-fruntieri tagħha. Fil-livell internazzjonali, id-djalogu qed iseħħ fil-qafas tal-laqgħat tar-round tables tas-soċjetà ċivili UE-Brażil, UE-Ċina, il-laqgħat tal-KESE mal-Kamra Ċivika Russa u l-AICESIS. Huma ppjanati aktar attivitajiet fil-qafas tal-kooperazzjoni mal-pajjiżi tal-AKP.

1.4

Fil-livell Ewropew, il-KESE organizza proċess ta’ djalogu wiesa’ dwar is-suġġetti tal-Konferenza Rio+20, inklużi l-ewwel reazzjonijiet dwar l-abbozz preliminari tad-dokument finali li ġie ppubblikat fl-10 ta’ Jannar. Dan il-proċess ta’ djalogu kien immirat lejn it-tħejjija tal-konferenza ewlenija tas-soċjetà ċivili “Aħseb b’mod sostenibbli, kun responsabbli! Is-soċjetà ċivili Ewropea fi triqitha lejn Rio+20”, organizzata mill-KESE fis-7 u t-8 ta’ Frar 2012, u kellu l-għan li jintlaħaq ftehim dwar messaġġ komuni fil-kuntest ta’ din il-konferenza.

1.5

L-opinjoni preżenti ttenni r-rakkomandazzjonijiet u l-konklużjonijiet ippreżentati fl-opinjoni preċedenti tal-KESE dwar “Rio+20: lejn l-ekonomija ekoloġika u governanza aħjar – Kontribut tas-soċjetà ċivili organizzata Ewropea” (2), u tapprova bis-sħiħ il-messaġġ tal-Konferenza tal-KESE “Aħseb b’mod sostenibbli, kun responsabbli! Is-soċjetà ċivili Ewropea fi triqitha lejn Rio+20”.

2.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

2.1	Il-KESE jinsab konvint li l-kriżijiet ekonomiċi, soċjali u ambjentali li għaddejjin bħalissa huma marbuta mill-qrib ma’ xulxin u li mhuwiex possibbli nkomplu għaddejjin qisu xejn mhu xejn.

2.2	Il-KESE jtenni dan il-messaġġ mill-Konferenza “Aħseb b’mod sostenibbli, kun responsabbli! Is-soċjetà ċivili Ewropea fi triqitha lejn Rio+20” organizzata mill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew fis-7 u t-8 ta’ Frar 2012 fi Brussell.

2.3

Waqt il-Konferenza tan-NU Rio+20, il-mexxejja dinjin iridu jieħdu impenn favur pjan ta’ azzjoni konkret li jwassal għall-iżvilupp sostenibbli u l-qerda tal-faqar fil-limitazzjonijiet tal-pjaneta. Il-promozzjoni ta’ ekonomija ekoloġika għandha tagħmel parti minn strateġija globali għall-iżvilupp sostenibbli u għandha tilħaq bilanċ bejn l-aspetti soċjali, ekoloġiċi u ekonomiċi filwaqt li tikseb l-ekwità distributtiva u interġenerazzjonali.

2.4

Il-qerda tal-faqar u l-iżgurar tal-aċċess għal ammont kbir biżżejjed ta’ ikel, ilma nadif u enerġija sostenibbli għal kulħadd għandhom ikunu fost l-ogħla prijoritajiet fuq l-aġenda ta’ Rio+20. Il-promozzjoni ta’ agrikoltura lokali b’saħħitha mil-lat ambjentali fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw taqdi rwol kruċjali fil-ġlieda kontra l-faqar u fit-titjib tas-sigurtà tal-provvista tal-ikel u hija mutur għall-iżvilupp ta’ żoni rurali ekonomikament prosperi. Id-drittijiet indaqs tan-nisa fil-livell politiku, ekonomiku u soċjali għandhom bżonn jiġu żgurati.

2.5

Il-mexxejja politiċi għandhom jimplimentaw l-impenn tagħhom li jilħqu l-Għanijiet ta’ Żvilupp tal-Millennju u għandhom bżonn jadottaw miżuri addizzjonali biex jiżguraw il-finanzjament effettiv meħtieġ. B’mod partikolari, il-pajjiżi żviluppati għandhom jimplimentaw b’mod effettiv l-impenn tagħhom li jallokaw tal-anqas 0,7 % tad-dħul nazzjonali gross tagħhom għall-għajnuna għall-kooperazzjoni.

2.6

In-negozjanti Ewropej għandhom jenfasizzaw id-dimensjoni soċjali tal-iżvilupp sostenibbli bil-wisq aktar milli ppjanat fl-abbozz preliminari. Jeħtieġ azzjoni urġenti dwar l-inugwaljanzi dejjem jikbru mil-lat soċjali u minn dak tal-ġid fi ħdan u bejn il-pajjiżi, peress li dawn l-inugwaljanzi qed ixekklu l-isforzi mmirati lejn il-ksib tal-iżvilupp sostenibbli u tal-ekwità distributtiva. Barra minn hekk, tranżizzjoni ġusta għandha tiggarantixxi xogħol deċenti u impjiegi ta’ kwalità għolja għall-ħaddiema. Hemm bżonn li l-Istandards Ewlenin tax-Xogħol tal-ILO jiġu ratifikati u applikati u l-Inizjattiva tal-ILO għal Bażi ta’ Protezzjoni Soċjali għandha tirċievi appoġġ sħiħ.

2.7

Il-mexxejja politiċi f’Rio għandhom jieħdu impenn favur pjan direzzjonali lejn ekonomija ekoloġika b’għanijiet ċari u mekkaniżmi ta’ monitoraġġ, li jiżgura tranżizzjoni ekonomikament effiċjenti, soċjalment ġusta u ambjentalment b’saħħitha lejn soċjetajiet sostenibbli. Il-proċess ta’ tranżizzjoni għandu jkun imsejjes fuq l-impenn bla heda fir-rigward tas-soċjetà ċivili, inkluż id-djalogu soċjali.

2.8

F’Rio, il-pajjiżi Ewropej u pajjiżi oħra żviluppati jridu jieħdu impenn favur tnaqqis sostenibbli tal-konsum tagħhom fir-rigward tar-riżorsi naturali limitati tad-dinja. Il-mexxejja Ewropej għandhom jimplimentaw il-miri tal-UE li jkunu ġew konklużi u jħejju ruħhom għal azzjoni aktar ambizzjuża. Il-pajjiżi emerġenti għandhom jużaw ir-riżorsi naturali b’mod aktar effiċjenti.

2.9

Il-mudelli mhux sostenibbli ta’ produzzjoni u ta’ konsum iridu jitwarrbu progressivament, bl-użu ta’ firxa wiesgħa ta’ strumenti politiċi, inklużi miżuri regolatorji, għodod ta’ politika fiskali, akkwist pubbliku ekoloġiku u soċjali, l-eliminazzjoni gradwali ta’ sussidji li huma ta’ ħsara mil-lat ambjentali, riċerka dwar l-innovazzjoni ekoloġika, l-internalizzazzjoni tal-ispejjeż ambjentali u inċentivi oħra bbażati fuq is-suq, filwaqt li fl-istess ħin jiġu promossi stili oħra ta’ ħajja u l-involviment attiv tal-konsumaturi fit-tranżizzjoni. F’Rio, għandu jiġi adottat programm ta’ ħidma fuq għaxar snin dwar il-konsum u l-produzzjoni sostenibbli.

2.10	L-abbozz preliminari jagħraf il-limitazzjonijiet tal-PDG bħala mezz biex jitkejjel il-benesseri; issa s-soċjetà ċivili għandha tiġi involuta fl-iżvilupp urġenti ta’ indikaturi komplementari.

2.11

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon l-inizjattiva li sal-2015 tiġi stabbilita sensiela ta’ Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli, filwaqt li jiġi adottat approċċ ibbilanċjat lejn it-tliet dimensjonijiet tal-iżvilupp sostenibbli. Jeħtieġ li f’Rio jibda proċess inklużiv li jgħaqqad flimkien l-Għanijiet ta’ Żvilupp tal-Millennju mal-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli u li jiġu stabbiliti strateġija u indikaturi għall-iżvilupp sostenibbli b’mekkaniżmi ċari għall-kontabbiltà.

2.12	F’Rio, jeħtieġ patt globali ġdid biex jiġu żgurati l-investimenti meħtieġa sabiex l-ekonomija ssir aktar ekoloġika.

2.13

Ir-rwol ewlieni u r-responsabbiltà tas-settur privat fil-ksib ta’ tranżizzjoni lejn l-iżvilupp sostenibbli huma rikonoxxuti. Li l-ekonomija ssir aktar ekoloġika hija opportunità għan-negozju. In-negozju u l-industrija għandhom jieħdu din l-opportunità. Il-mexxejja politiċi għandhom ifasslu oqfsa ta’ politika ċari, stabbli u prevedibbli għall-ekonomija ekoloġika sabiex lin-negozju jagħtuh il-fiduċja, il-qafas regolatorju u l-inċentivi għall-investiment li għandu bżonn.

2.14

Għandu jinħoloq Kunsill ġdid għall-Iżvilupp Sostenibbli, li jieħu post il-Kummissjoni għall-Iżvilupp Sostenibbli, kif ukoll aġenzija ġdida tan-NU għall-ambjent ibbażata fuq l-UNEP. Dawn iż-żewġ korpi għandhom jipprevedu l-involviment effettiv tas-soċjetà ċivili, kif irrappreżentata mill-gruppi l-kbar.

2.15	Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon il-proposta li jiġi stabbilit ombudsman għall-ġenerazzjonijiet futuri.

2.16

Waqt il-Konferenza Rio+20, il-mexxejja politiċi għandhom jiftiehmu dwar miżuri addizzjonali maħsuba biex itejbu l-involviment attiv tas-soċjetà ċivili u biex jiksbu l-għoti ta’ setgħa fil-livell globali, nazzjonali u lokali fit-tranżizzjoni lejn soċjetajiet sostenibbli. Għandhom jiġu stabbiliti oqfsa legali u istituzzjonali li jiżguraw l-aċċess pubbliku għall-informazzjoni, id-djalogu, il-parteċipazzjoni u l-iskrutinju demokratiku. Il-forums ta’ diversi partijiet interessati bħall-Kunsilli Ekonomiċi u Soċjali u l-Kunsilli Nazzjonali għas-Sostenibbiltà għandhom jiġu promossi bħala mudelli biex jiġi stimolat id-dibattitu tas-soċjetà ċivili. Hemm bżonn aktar kampanji ta’ sensibilizzazzjoni u programmi edukattivi dwar l-iżvilupp sostenibbli.

2.17	Is-soċjetà ċivili madwar id-dinja għandha tkompli tirsisti sabiex ir-riżultat tal-Konferenza jkun kapaċi jindirizza l-isfidi li qed niffaċċjaw. Is-soċjetà ċivili għandha terfa’ responsabbiltà globali!

2.18	L-abozz preliminari tad-dokument finali maħruġ mill-Bureau tal-Konferenza tan-NU Rio+20 huwa punt tat-tluq tajjeb għal aktar negozjati fil-futur. Madankollu, l-abbozz preliminari għadu lura ħafna milli jindirizza l-isfidi li qed niffaċċjaw.

2.19

Il-kapijiet ta’ gvern Ewropej għandhom jerfgħu r-responsabbiltà tagħhom u jimpenjaw ruħhom fil-Konferenza Rio+20. In-negozjanti tal-UE għandhom jaħdmu favur dokument aktar ambizzjuż fir-rigward tal-miri, l-iskadenzi, il-finanzjament, l-impenn legali u s-segwitu. L-Istrateġija globali tal-UE dwar l-Iżvilupp Sostenibbli għandha bżonn tiġi eżaminata mill-ġdid u tingħata ħajja ġdida wara l-Konferenza Rio+20.

---

(1)  ĠU C 376, 22.12.2012, p.102.

(2)  ĠU C 376, 22.12.2012, p.102.

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/42

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-Fond Ewropew ta’ Aġġustament għall-Globalizzazzjoni (2014-2020)”

COM(2011) 608 finali — 2011/0269 (COD)

2012/C 143/09

Relatur: is-Sur SIEKER

Korelatur: is-Sur HABER

Nhar l-24 u l-25 ta’ Ottubru, il-Kunsill u l-Parlament Ewropew rispettivament iddeċidew, b’konformità mal-Artikoli 175(3) u 304 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, li jikkonsultaw lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar

il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-Fond Ewropew ta’ Aġġustament għall-Globalizzazzjoni (2014-2020)

COM(2011) 608 final – 2011/0269(COD).

Il-Kummissjoni Konsultattiva dwar il-Bidliet Industrijali (CCMI), inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar id-9 ta’ Frar 2012.

Matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu li saret fit-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-23 ta’ Frar 2012), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-Opinjoni b’158 vot favur, 10 voti kontra u 8 astensjonijiet.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1

Il-KESE jilqa’ l-fatt li l-Kummissjoni ressqet proposta biex tkompli r-Regolament dwar il-Fond Ewropew ta’ Aġġustament għall-Globalizzazzjoni tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill. Fl-istess ħin, il-Kumitat mhuwiex konvint li l-proposti kollha tal-Kummissjoni ser isolvu l-problemi relatati ma’ dan il-Fond. L-għadd ta’ applikazzjonijiet għall-Fond Ewropew ta’ Aġġustament għall-Globalizzazzjoni (FEG) kien – u għadu – baxx ħafna, u l-KESE ma jaħsibx li l-estensjoni tal-Fond għas-settur tal-agrikoltura hija l-aħjar mod biex jiġi indirizzat dan in-nuqqas. Minflok, il-Kumitat jissuġġerixxi xi miżuri addizzjonali biex jittejjeb l-użu tal-FEG, pereżempju billi jitbaxxew il-livelli limiti u billi titħaffef il-proċedura, peress li l-istrument innifsu ħadem relattivament tajjeb fil-każijiet fejn ġie applikat.

1.2

Waħda mir-raġunijiet għalfejn il-FEG mhux qed jintuża biżżejjed hija l-proċedura bil-mod u burokratika ta’ dan il-Fond minħabba n-natura speċifika tiegħu. Il-Kummissjoni ma tistax tiddeċiedi mingħajr ma tinvolvi lill-Parlament Ewropew u l-Kunsill. Ladarba tiġi involuta l-awtorità baġitarja hemm bżonn ta’ ċerti proċeduri li jieħdu ħafna żmien, li fi kwalunkwe każ wasslu sabiex jiġu approvati t-talbiet kollha. Dan il-proċess amministrattiv ta’ approvazzjoni jiswa ħafna flus, liema flus jistgħu jintużaw aħjar.

1.3

Il-KESE jissuġġerixxi wkoll li l-livell limitu għall-applikazzjoni jitbaxxa għal 200 sensja, minflok 500 kif propost. Huwa jirrakkomanda wkoll li l-kofinanzjament mill-UE jiżdied sa 75 % biex tittejjeb iktar l-utilizzazzjoni tal-FEG. Il-KESE jilqa’ wkoll il-fatt li l-kunċett ta’ “ħaddiem” ġie estiż biex iħaddan il-persuni b’kuntratt ta’ terminu fiss u l-ħaddiema temporanji permezz ta’ aġenzija. Il-KESE jaqbel li l-FEG jiġi estiż għall-ħaddiema li jaħdmu għal rashom. Dawn huma atturi sostanzjali u importanti fis-suq tax-xogħol u huma fost dawk li l-iktar intlaqtu mill-konsegwenzi kemm tal-globalizzazzjoni kif ukoll tal-kriżijiet ekonomiċi. L-għan tal-FEG qatt ma kien li jassisti lil min iħaddem u għalhekk il-KESE ma jaqbilx li l-FEG jiġi estiż għas-sidien/maniġers tal-SMEs. Id-DĠ Intrapriża għandha taqsima separata dedikata għall-politiki tal-SMEs bi programmi sostanzjali ta’ appoġġ. Il-FEG m’għandux jinterferixxi ma’ dawn il-programmi.

1.4

Il-KESE jixtieq jissuġġerixxi żewġ possibbiltajiet oħra għat-titjib tal-prestazzjoni tal-FEG. L-ewwel waħda hi li l-SMEs jiġu infurmati dwar il-possibbiltajiet tal-FEG permezz ta’ kampanja massiva ta’ informazzjoni, filwaqt li t-tieni waħda hi li l-imsieħba soċjali jiġu involuti sa mill-bidu tal-proċedura bl-applikazzjonijiet għall-Fond. Il-KESE jixtieq ukoll jesprimi l-istagħġib tiegħu fir-rigward tad-deċiżjoni tal-Kunsill ta’ Diċembru 2011 li tiġi rtirata l-possibbiltà li l-FEG jintuża biex jiġġieled kontra l-konsegwenzi soċjali mhux mistennija tal-kriżi ekonomika matul l-aħħar sentejn tal-mandat attwali tal-Fond (l-2012 u l-2013), speċjalment meta ħarsa ġenerali lejn l-applikazzjonijiet turi li l-Fond mar tajjeb minn dak il-lat. Għalhekk, il-KESE jħeġġeġ lill-Kunsill jikkunsidra d-deċiżjoni tiegħu mill-ġdid u jrid jagħmilha assolutament ċara li jixtieq li din id-dimensjoni tiġi inkluża fit-tkomplija tal-Fond mill-2014 sal-2020.

1.5

Il-KESE ma jaqbilx mal-proposta li l-FEG jiġi estiż għall-agrikoltura iżda jagħraf li trid issir xi ħaġa għal dan is-settur meta jidħlu fis-seħħ ftehimiet kummerċjali futuri bħat-trattat tal-Mercosur. Il-Mercosur ser ikun ta’ ġid għall-UE kollha kemm hi iżda fi ħdan l-Unjoni l-vantaġġi ġeneralment jinkisbu mill-industrija u s-servizzi, filwaqt li l-agrikoltura tmur minn taħt. Il-Kummissjoni esprimiet ix-xewqa tagħha li l-ftehimiet kummerċjali futuri jista’ jkollhom l-istess impatt. Hija ħaġa ġusta li l-agrikoltura tiġi kumpensata għal dawn it-tipi ta’ żvantaġġi, iżda dan għandu jsir b’soluzzjoni mfassla apposta għal dan is-settur, pereżempju permezz tal-Fondi Strutturali marbuta mal-Politika Agrikola Komuni. Il-KESE japella sabiex il-FEG, li ġie stabbilit biex jgħin lil dawk il-ħaddiema li jkunu tkeċċew minn xogħolhom jerġgħu jintegraw fis-suq tax-xogħol, jibqa’ riżervat għal dan il-għan fil-futur.

1.6	Il-KESE jisħaq li l-Fond għandu jibqa’ jitħaddem f’perjodu ta’ kriżi u li jista’ jintuża l-iżjed fis-sitwazzjonijiet ta’ delokalizzazzjoni/rilokalizzazzjoni tal-attivitajiet industrijali fi ħdan l-Unjoni Ewropea.

2.   Kontenut essenzjali tal-proposta tal-Kummissjoni

2.1

F’Marzu 2006, il-Kummissjoni ressqet proposta dwar il-Fond Ewropew ta’ Aġġustament għall-Globalizzazzjoni (FEG). L-għan tagħha kien li tipprovdi appoġġ speċifiku, ta’ darba biss biex tiġi ffaċilitata r-riintegrazzjoni fl-impjieg tal-ħaddiema li jkunu tilfu l-impjieg tagħhom f’ċerti żoni jew setturi minħabba taqlib ekonomiku serju bħad-delokalizzazzjoni tal-impjiegi lejn pajjiżi terzi, żieda qawwija fl-importazzjonijiet jew tnaqqis progressiv fis-sehem tal-UE fis-suq ta’ settur partikolari. L-iktar kriterju importanti għall-finanzjament permezz tal-FEG kien ta’ iktar minn 1 000 sensja f’kumpanija jew fi grupp ta’ kumpaniji f’reġjun wieħed jew f’żewġ reġjuni kontigwi.

2.2

Il-FEG ġie stabbilit għat-tul tal-perjodu ta’ programmar tal-2007-2013. Il-miżuri inklużi kienu: it-taħriġ mill-ġdid, l-assistenza għar-rilokazzjoni, l-assistenza għall-istart-ups u benefiċċji supplimentari għad-dħul finanzjarju. Il-FEG jintervjeni fuq talba ta’ Stat Membru. L-ammont imħallas mill-UE ma kellux jeċċedi l-50 % tal-ispiża totali stmata tas-sensiela sħiħa ta’ miżuri previsti mill-Istat Membri. Fl-2009, il-kriterji tal-assistenza ġew aġġustati minħabba l-pressjoni tal-kriżi ekonomika. L-għadd ta’ sensji meħtieġa tnaqqas minn 1 000 għall 500 u l-parteċipazzjoni tal-UE fil-proġetti tal-FEG żdiedet minn 50 % għal 65 %.

2.3

F’Ottubru 2011, il-Kummissjoni ressqet proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill biex l-FEG ikompli għaddej għall-perjodu ta’ programmar 2014-2020 biex jikkontribwixxi għall-għanijiet tal-Istrateġija Ewropa 2020 u biex jiġi estiż l-għoti tal-appoġġ għall-agrikoltura. Sabiex jiġi żgurat li l-appoġġ tal-FEG ikun disponibbli għall-ħaddiema irrispettivament min-natura tal-kuntratt tax-xogħol tagħhom jew mir-relazzjonijiet tax-xogħol tagħhom, il-kunċett ta’ “ħaddiema” ġie estiż biex jinkludi mhux biss il-ħaddiema b’kuntratti tax-xogħol fuq perjodu indefinit iżda anke l-ħaddiema b’kuntratti ta’ terminu fiss, ħaddiema temporanji permezz ta’ aġenzija u maniġers sidien ta’ SMEs u mikrointrapriżi u ħaddiema li jaħdmu għal rashom, inklużi l-bdiewa. Il-parteċipazzjoni tal-UE fil-proġetti tal-FEG ser tvarja minn 50 % għal 65 %.

2.4

Il-Kummissjoni pproponiet li l-FEG jibqa’ eskluż mill-Qafas Finanzjarju Multiannwali (QFM) minħabba n-natura mhux prevedibbli u urġenti taċ-ċirkostanzi li jirrikjedu l-użu tiegħu. L-infiq fil-livell tal-Unjoni għandu jkun orjentat lejn ir-riżultati. Għall-infiq relatat mal-FEG, il-QFM jistabbilixxi l-mira li mill-inqas 50 % tal-ħaddiema megħjuna mill-FEG għandhom isibu impjieg ġdid u stabbli fi żmien 12-il xhar. Sabiex il-Kummissjoni tkun tista’ timmonitorja jekk l-Istati Membri hux qed ikollhom suċċess fl-isforz tagħhom biex jiksbu din il-mira, huma jridu jressqu rapport interim wara 15-il xhar.

3.   Kummenti ġenerali

3.1

Il-FEG twaqqaf bħala tip ta’ strument għall-Ewwel Għajnuna, strument li għamilha possibbli biex l-UE tagħti rispons rapidu u flessibbli għall-appoġġ tal-impjegati li jkunu tilfu l-impjieg tagħhom minħabba l-konsegwenzi tal-globalizzazzjoni. Il-kapital disponibbli kien ta’ EUR 3,5 biljun fis-sena għall-perjodu sħiħ ta’ seba’ snin mill-2007 sal-2013. Fl-ewwel ħames snin, mill-2007 sal-2011, intużaw ftit iżjed minn EUR 364 miljun mill-EUR 2,5 biljun li kienu disponibbli għal dan il-perjodu. L-iktar raġunijiet importanti għan-nuqqas fl-utilizzazzjoni kienu l-proċedura bil-mod u burokratika, il-livell limitu għoli ta’ 1 000 ħaddiem u l-livell baxx ta’ kofinanzjament ta’ 50 %. L-utilizzazzjoni marret għall-aħjar fl-2009 wara li l-livelli limiti għall-applikazzjoni tbaxxew minn 1 000 impjegat għal 500 impjegat, il-livell limitu ta’ kofinanzjament mill-UE kien żdied minn 50 % għal 65 % – taħt ċerti kundizzjonijiet – u l-applikazzjonijiet ma kinux awtorizzati biss biex jiġu miġġielda l-konsegwenzi tal-globalizzazzjoni iżda anke biex jiġu miġġielda l-konsegwenzi tal-kriżi ekonomika.

3.2

Wara dawn l-aġġustamenti, l-utilizzazzjoni tal-FEG żdiedet minn tmien applikazzjonijiet fl-2007 u ħamsa fl-2008 għal 29 fl-2009 u l-2010. Fl-2011, ġew approvati tmien applikazzjonijiet u tmintax oħra għadhom qed jiġu vvalutati. Il-FEG ġie utilizzat iktar biex jiġu miġġielda l-konsegwenzi tal-kriżi milli biex jiġu miġġielda l-konsegwenzi tal-globalizzazzjoni: saru 53 applikazzjoni għall-kriżi fi tliet snin (mill-estensjoni tal-FEG fl-2009 biex jiġu koperti l-konsegwenzi tal-kriżi sa Novembru 2011) meta mqabbla ma’ 26 applikazzjoni għall-globalizzazzjoni fi żmien 5 snin. It-53 applikazzjoni għall-kriżi kienu mmirati lejn 48 607 ħaddiem u s-26 applikazzjoni għall-globalizzazzjoni kienu mmirati lejn 28 135 ħaddiem, u b’hekk b’kollox 76 742 ħaddiem ingħataw l-għajnuna biex iżommu l-kapaċità tagħhom għall-impjieg.

3.3

Il-valutazzjoni ta’ nofs it-term tal-FEG analizzat kemm il-ħaddiem involut sabu impjieg ieħor fi żmien sena, abbażi ta’ 15-il rapport finali li kienu disponibbli dak iż-żmien bejn l-2007 u l-2009. Ir-rata medja ta’ impjieg mill-ġdid kienet ta’ 41,8 %. Ir-rati tal-impjieg mill-ġdid qabżu l-punt ta’ riferiment ta’ 50 % f’6 mill-ewwel 15-il każ kofinanzjat tal-FEG, filwaqt li ma laħqux il-mira f’9 minn 15-il każ. Il-varjazzjoni tar-riżultati tal-impjieg mill-ġdid hija kbira: mill-ogħla rata ta’ 78,2 % f’każ il-Ġermanja sar-rati konsiderevolment iktar baxxi ta’ 4-6 % f’każijiet fil-Portugall, Spanja u l-Italja. Bil-għan li jinkisbu livelli komparabbli ta’ effikaċja, għandu jiġi kkunsidrat l-irbit ta’ parti mill-appoġġ mogħti mar-riżultati tal-assistenza. Fil-perjodu l-medju (iktar minn tnax-il xahar wara li tintemm l-assistenza tal-FEG), ir-rati tal-impjieg mill-ġdid fil-fatt żdiedu fil-biċċa l-kbira tal-każijiet (fejn kien hemm informazzjoni disponibbli) minkejja l-impatt tal-kriżi ekonomika globali fl-ekonomiji lokali. Ir-rata tal-impjieg tal-benefiċjarji tal-FEG żdiedet tul is-snin fi 8 każijiet u naqset fi 3 każijiet. Ir-rata medja ta’ impjieg mill-ġdid ta’ dawn il-każijiet żdiedet b’7 punti perċentwali. Il-konklużjoni ġenerali li, apparti mill-utilizzazzjoni modesta tal-Fond, ir-riżultati huma tajbin tidher ġustifikabbli.

3.4

Ħaġa li ma ġietx indirizzata hija t-tielet raġuni għan-nuqqas ta’ utilizzazzjoni tal-FEG: il-fatt li l-FEG m’għandux baġit proprju. Għalhekk, l-awtorità baġitarja, f’dal-każ il-Parlament Ewropew u l-Kunsill, trid tiddeċiedi separatament dwar kull applikazzjoni jekk jistħoqqilhiex l-appoġġ jew le. Minkejja l-fatt li l-mudell, strument imfassal barra l-istrutturi eżistenti tal-UE, jagħmilha possibli li jkun hemm reazzjoni rapida u flessibbli, il-proċedura amministrattiva li kellha tiġi segwita għal raġunijiet ta’ preċiżjoni hija waħda twila ħafna u burokratika. Wieħed irid iżomm f’moħħu l-ispejjeż għoljin tal-proċess ta’ approvazzjoni, bħat-traduzzjoni fi 22 lingwa, il-kmamar għal-laqgħat, id-dokumenti għal-laqgħat, il-ħin tal-parteċipanti u l-interpretazzjoni, fl-istadji differenti u varji tal-proċess ta’ approvazzjoni. Kull applikazzjoni ġiet approvata u wieħed jistaqsi jekk il-flus li ntefqu fuq il-proċess ta’ approvazzjoni setgħux jiġu allokati għall-benefiċċju tal-ħaddiema milquta. Il-vantaġġ tal-proċedura attwali tal-FEG huwa li l-proċedura hija trasparenti ferm u toħroġ fid-dieher l-impenn tal-UE li tiġġieled l-esklużjoni soċjali. Għad li t-trasparenza u l-viżibbiltà huma tal-ikbar importanza, trid issir xi ħaġa biex il-proċedura titħaffef u jitnaqqsu l-ispejjeż.

3.5

Fost il-mudelli potenzjali l-oħra li jissemmew fil-proposta u d-dokumenti ta’ akkumpanjament (1), insibu l-integrazzjoni tal-FEG fil-FSE jew it-tkomplija tal-FEG bħala korp indipendenti b’baġit proprju. Iż-żewġ mudelli għandhom il-vantaġġi u l-iżvantaġġi tagħhom. Jekk il-FEG jiġi integrat fil-FSE, l-iżvantaġġ ewlieni jkun il-bżonn ta’ allokazzjoni ċara mill-baġit tal-UE, minkejja l-fatt li huwa impossibbli li s-sensji jiġu pjanati jew programmati. Fost il-vantaġġi ċari, insibu l-konsistenza u l-komplementaritajiet mal-FSE, it-tnaqqis potenzjali fid-dewmien tal-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet u s-semplifikazzjoni u r-razzjonalizzazzjoni tal-applikazzjonijiet tal-FEG. It-tielet għażla, li l-FEG jitkompla bħala korp indipendenti tal-UE b’baġit proprju, apparti għadd ta’ żvantaġġi, għandha biss vantaġġ wieħed: viżibbiltà ikbar tas-solidarjetà Ewropea.

4.   Kummenti speċifiċi

4.1

L-ewwel nett, il-KESE jixtieq jesprimi s-sorpriża tiegħu dwar id-deċiżjoni tal-Kunsill ta’ Diċembru 2011 li jirtira l-possibbiltà li l-FEG jintuża wkoll biex jiġu miġġielda l-konsegwenzi soċjali mhux mistennija tal-kriżi ekonomika f’każijiet li jeħtieġu l-Ewwel Għajnuna matul l-aħħar sentejn tal-perjodu ta’ żmien attwali tal-Fond (2012 u 2013). Ħarsa ġenerali lejn l-applikazzjonijiet tal-FEG sas-17 ta’ Novembru 2011 turi biċ-ċar li l-Fond ħadem relattivament tajjeb f’dan ir-rigward u inqas tajjeb fit-twettiq tal-għan oriġinali tiegħu li jiġġieled il-konsegwenzi tal-globalizzazzjoni. Kemm fl-2009 kif ukoll fl-2010, ġew approvati 23 applikazzjoni biex jiġu miġġielda l-konsegwenzi tal-kriżi meta mqabbla mas-sitt applikazzjonijiet biex jiġu miġġielda l-konsegwenzi tal-globalizzazzjoni. Għalhekk, il-KESE jħeġġeġ lill-Kunsill iqis li sakemm il-kriżi tintemm, il-FEG ikun jista’ jintuża wkoll biex jiġu miġġielda l-konsegwenzi tal-kriżi. Il-KESE jixtieq jagħmilha assolutament ċara li x-xewqa tiegħu hi li l-estensjoni biex jiġu miġġielda l-konsegwenzi tal-kriżi ekonomika tiġi inkluża fit-tkomplija tal-Fond filwaqt li jkomplu jitnaqqsu l-ostakli għall-applikazzjonijiet.

4.2

Għad li n-numru ta’ applikazzjonijiet żdied wara l-2008, l-appell li sar lill-FEG għadu modest ħafna. Għaldaqstant, jidher loġiku li l-livelli limitu għall-applikazzjonijiet jitbaxxew iżjed milli ġie propost. Fis-sejbiet preliminari tal-valutazzjoni ta’ nofs it-term tal-FEG b’rabta mat-tnaqqis fil-livell limitu tal-għadd ta’ sensji minn 1 000 għal 500, insibu li f’xi kuntesti, dan in-numru mnaqqas xorta jkun għadu meqjus bħala wieħed għoli wisq, peress li anke t-telf ta’ 200-300 impjieg jista’ jwassal għal xokk qawwi għall-kuntesti lokali u reġjonali. Il-livell limitu eżistenti (ta’ 500 impjegat) jista’ jkun għadu għoli wisq jekk inħarsu lejn il-proċessi tad-delokalizzazzjoni u l-esternalizzazzjoni li għaddejjin bħalissa. Għalhekk, il-KESE jissuġġerixxi li dan il-livell limitu jitnaqqas għal 200 impjegat.

4.3

Il-KESE jixtieq jissuġġerixxi żewġ possibbiltajiet oħra għat-titjib tal-prestazzjoni tal-FEG. B’mod ġenerali, l-SMEs huma żgħar wisq u għandhom ftit wisq riżorsi biex ikunu aġġornati kompletament dwar il-possibbiltajiet li toħloq l-UE f’ċerti ċirkostanzi. Aktarx li ħafna SMEs li qed jitħabtu mal-problemi li l-FEG joffri soluzzjoni għalihom lanqas biss jafu li dan il-Fond jeżisti u għalhekk ma jistgħux jibbenefikaw minnu. Il-KESE jassumi li hemm ħafna x’jintrebaħ jekk is-sidien/il-maniġers tal-SMEs ikunu infurmati dwar il-possibbiltajiet tal-FEG permezz ta’ kampanja massiva ta’ informazzjoni. Idea oħra li taf iżżid l-impatt pożittiv tal-prestazzjoni tal-FEG tista’ tkun li l-imsieħba soċjali jiġu involuti sa mill-bidu tal-proċedura bl-applikazzjonijiet għall-Fond.

4.4

L-analiżi s’issa wriet bil-provi li t-tħassib kbir fl-Istati Membri matul l-ewwel stadju tat-tħaddim tal-FEG kien ibbażat parzjalment fuq il-livell għoli ta’ kontribuzzjoni proprja li kellha titħallas. Għalhekk, il-proporzjonijiet ġew modifikati fl-2009, u jidher li dan it-tibdil kellu impatt pożittiv. Billi l-kriżi attwali għadha tirrikjedi strumenti sodi u attivi għas-suq tax-xogħol, il-KESE jirrakkomanda li l-kofinanzjament tal-UE jiżdied sa 75 % biex l-utilizzazzjoni tal-FEG tkompli tittejjeb.

4.5

Il-Kummissjoni tipproponi li tkompli bl-istess mudell bħall-FEG attwali, bħala strument tal-kriżi barra l-qafas finanzjarju. L-iżvantaġġ ta’ dan il-mudell huwa l-proċeduri bil-mod u burokratiċi involuti. Il-burokrazija tinsab parzjalment fil-punti ta’ konġestjoni fi Brussell u parzjalment fil-punti ta’ konġestjoni fl-Istati Membri. Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni tipprova ssib soluzzjoni għal dawn il-punti ta’ konġestjoni b’tali mod li l-proċedura ssir iktar flessibbli u titħaffef u ma tibqax titqies bħala ostaklu għall-applikanti potenzjali. Pereżempju, l-applikazzjonijiet isiru mir-reġjuni, iżda jkollhom jgħaddu mil-livell nazzjonali. Dan idewwem il-proċess b’mod konsiderevoli, filwaqt li tista’ tintrebaħ ħafna effiċjenza jekk il-proċeduri ta’ dan it-tip jerġgħu jinħasbu.

4.6

Il-KESE jilqa’ l-fatt li fir-regolament il-ġdid il-kunċett ta’ “ħaddiema” mhuwiex limitat għall-persuni b’kuntratt ta’ xogħol fuq perjodu indefinit iżda ġiet estiża għall-persuni b’kuntratt ta’ terminu fiss u l-ħaddiema temporanji. Il-KESE għandu riżervi dwar l-inklużjoni tal-ħaddiema li jaħdmu għal rashom. Il-FEG twaqqaf bħala strument flessibbli biex jappoġġja lill-impjegati li jkunu tilfu l-impjieg tagħhom minħabba l-konsegwenzi tal-globalizzazzjoni. L-istatus ta’ min jaħdem huwa ferm differenti minn Stat Membru għal ieħor. Dan ivarja minn esperti b’livell għoli ta’ ħiliet u b’pożizzjoni b’saħħitha fis-suq tax-xogħol għal persuni li jaħdmu għal rashom b’mod dipendenti ekonomikament li fil-fatt jinstabu fl-istess pożizzjoni bħall-impjegati, sa impriżi żgħar iffurmati minn persuna waħda. Proporzjon kbir ta’ dawn il-persuni li jaħdmu għal rashom jifformaw parti importanti mis-suq tax-xogħol. Il-persuni li jaħdmu għal rashom huma fost l-ewwel li ser jintlaqtu mill-konsegwenzi tal-kriżi tal-globalizzazzjoni kif ukoll mill-kriżi ekonomika. Għaldaqstant, il-KESE jipproponi li dawn il-parteċipanti fis-suq tax-xogħol jiġu inklużi fil-FEG sabiex jiġi evitat il-qgħad u sabiex tiġi xprunata utilizzazzjoni aħjar tal-Fond.

4.7

Rigward is-sidien/il-maniġers tal-SMEs, il-KESE jżomm ir-riżervi tiegħu. Meta dawn ikunu sidien/maniġers ta’ SME li timpjega lin-nies, dawn jaqgħu taħt il-kategorija ta’ min iħaddem u b’hekk ma jikkwalifikawx peress li l-FEG huwa maħsub għall-impjegati li jkunu tilfu l-impjieg tagħhom. L-assistenza għall-impriżi involuti tista’ faċilment toħloq distorsjoni tal-kompetizzjoni ma’ SMEs oħra. L-applikazzjonijiet għall-FEG għal dan il-grupp jinterferixxu mal-politika tad-DĠ Intrapriża għall-SMEs li tipprovdi firxa wiesgħa ta’ programmi edukattivi, tat-taħriġ u tal-innovazzjoni u għaldaqstant il-KESE huwa tal-fehma li s-sidien/il-maniġers tal-SMEs per se mhumiex eliġibbli. Madankollu, l-impjegati ta’ dawn l-SMEs jiġu inklużi meta jitilfu l-impjieg tagħhom minħabba konsegwenzi mhux mistennija tal-globalizzazzjoni u jissodisfaw kundizzjonijiet oħra tal-FEG.

4.8

Il-KESE ma jaqbilx li l-FEG jiġi estiż għall-bdiewa. Il-Kummissjoni tiġġustifika l-proposta tagħha li talloka sa 80 % jew aktar tal-fondi tal-FEG għall-irziezet, b’referenza għan-negozjati dwar il-ftehimiet kummerċjali futuri. L-UE diġà kkalkulat li t-trattati bħat-trattat ta’ Mercosur bejn l-UE u għadd ta’ pajjiżi tal-Amerika t’Isfel ser ikunu ta’ ġid għall-Unjoni kollha kemm hi, iżda fi ħdan l-UE, l-ewwel nett ser jibbenefikaw l-industrija u s-servizzi filwaqt li l-iżvantaġġi ser jolqtu lill-agrikoltura. Ħafna minn dawn il-ftehimiet futuri x’aktarx ikollhom l-istess riżultat.

4.9

Il-proposta ssostni li l-FEG għandu jipprovdi “appoġġ speċifiku ta’ darba għall-ħaddiema li ngħataw is-sensja minħabba bidliet strutturali kbar ipprovokati mill-globalizzazzjoni li qed tiżdied ta’ xejriet ta’ produzzjoni u ta’ kummerċ”. Fil-paragrafu li jmiss, il-Kummissjoni żżid li “permezz tal-FEG l-Unjoni se tkun tista’ wkoll tipprovdi sostenn f’każijiet ta’ sensji fuq skala kbira li jirriżultaw minn taqlib serju fl-ekonomija lokali, reġjonali jew nazzjonali ikkawżat minn kriżi mhux mistennija. Il-kamp ta’ applikazzjoni tal-FEG għalhekk se jkompli jestendi biex jipprovdi appoġġ tranżitorju għall-bdiewa biex jiffaċilita l-adattament tagħhom għall-qagħda ġdida tas-suq li tirriżulta mill-konklużjoni tal-Unjoni dwar ftehimiet kummerċjali li jaffettwaw il-prodotti agrikoli.”

4.10

Hemm għadd ta’ raġunijiet importanti għalfejn mhuwiex adatt li l-istrument tal-FEG jiġi estiż għall-agrikoltura. Il-problemi li ser tiffaċċja l-agrikoltura bħala konsegwenza ta’ dawn il-ftehimiet kummerċjali ser ikunu strutturali billi t-trattati futuri x’aktarx ikollhom l-istess riżultat u l-FEG ser ikun biss strument temporanju. Barra minn hekk, it-trattati bħat-trattat ta’ Mercosur, normalment ikunu ilhom jiġu negozjati għal snin twal u ma jistgħux jitqiesu bħala “taqlib serju fl-ekonomija lokali, reġjonali jew nazzjonali ikkawżat minn kriżi mhux mistennija”. Dan ser ikun taqlib serju tal-ekonomija lokali, reġjonali jew nazzjonali kkawżat minn azzjoni intenzjonata u mħejjija bir-reqqa min-naħa tal-Unjoni Ewropea. M’hemm l-ebda dubju li l-agrikoltura għandha tiġi kumpensata għal dan il-piż. Iżda dan għandu jsir minn strument imfassal apposta għal dan is-settur. Il-KESE jappella sabiex il-FEG, li ġie stabbilit biex jgħin lil dawk il-ħaddiema li jkunu tkeċċew minn xogħolhom jerġgħu jintegraw fis-suq tax-xogħol, jibqa’ riżervat għal dan il-għan fil-futur.

---

(1)  SEC (2011) 1130, 1131 u 1133 final.

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/46

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Proposta għal Direttiva tal-Kunsill dwar sistema komuni ta’ tassazzjoni applikabbli għall-pagamenti ta’ imgħax u ta’ royalties bejn kumpaniji assoċjati ta’ Stati Membri differenti” (riformulazzjoni)

COM(2011) 714 finali — 2011/0314 (CNS)

2012/C 143/10

Rapporteur: is-Sur MORGAN

Nhar l-20 ta’ Diċembru 2011, il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea ddeċieda, b’konformità mal-Artikolu 115 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, li jikkonsulta lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar

il-Proposta għal Direttiva tal-Kunsill dwar sistema komuni ta’ tassazzjoni applikabbli għall-pagamenti ta’ imgħax u ta’ royalties bejn kumpaniji assoċjati ta’ Stati Membri differenti (riformulazzjoni)

COM(2011) 714 final – 2011/0314 (CNS).

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għall-Unjoni Ekonomika u Monetarja u l-Koeżjoni Ekonomika u Soċjali, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar it-2 ta’ Frar 2012.

Matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu li saret fit-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-22 ta’ Frar), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’230 vot favur, 4 voti kontra u 10 astensjonijiet.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon l-ambitu tal-proposta ta’ emenda għad-Direttiva. Il-Kumitat jinsab kuntent li d-Direttiva emendata u d-Direttiva dwar il-kumpaniji prinċipali u dawk sussidjarji issa ser ikunu allinjati. Jilqa’ b’sodisfazzjon partikolari l-limitu fil-parteċipazzjoni fl-ishma ta’ 10 % meħtieġ biex tiġi stabbilita assoċjazzjoni bejn il-kumpaniji. Il-Kumitat kien diġà enfasizza din l-esiġenza f’Lulju 1998 (1).

1.2

Il-Kumitat jinnota li ħafna Stati Membri ser jitnaqqsilhom id-dħul mit-taxxi minħabba din il-Proposta. F’dan il-perjodu ta’ kriżi fiskali fl-Istati Membri, wieħed irid jassumi li l-approvazzjoni tas-27 Stat Membru ser tirrikjedi ż-żmien. Biex ġiet adottata mill-Kunsill, id-Direttiva ta’ qabel kellha ddum ħames snin wara li l-Proposta ġiet ippubblikata.

1.3	Il-KESE jappoġġja din il-Proposta u jħeġġeġ lill-Istati Membri jagħtu l-approvazzjoni tagħhom mill-aktar fis sabiex it-taxxi minn ras il-għajn ikunu jistgħu jiġu razzjonalizzati u sabiex ikun jista’ jiġi eliminat ostaklu ieħor għall-operat tajjeb tas-suq intern.

2.   Introduzzjoni

2.1

Fl-Unjoni Ewropea, kien hemm żewġ sensiliet paralleli ta’ leġislazzjoni dwar l-eliminazzjoni tat-tassazzjoni doppja bejn il-kumpaniji prinċipali u l-kumpaniji sussidjarji transkonfinali. Id-Direttivi dwar il-kumpaniji prinċipali u dawk sussidjarji indirizzaw it-tassazzjoni doppja tad-dividendi. It-tieni sensiela ta’ leġislazzjoni tfasslet biex telimina t-tassazzjoni doppja fuq il-pagamenti ta’ imgħax u ta’ royalties. Iż-żewġ sensiliet għadhom ma ġewx issinkronizzati.

2.2

L-ewwel Direttiva dwar il-kumpaniji prinċipali u dawk sussidjarji (90/345/KEE) ġiet adottata fl-1990. Il-punt ewlieni kien li l-kumpanija prinċipali jrid ikollha tal-anqas 25 % tal-ishma f’kumpanija sussidjarja biex tapplika l-eżenzjoni. Fi tmiem l-2003, il-Kunsill adotta emenda għad-Direttiva (2003/123/KE), li naqqset għal 10 % l-limitu tal-parteċipazzjoni fl-ishma meħtieġ biex kumpanija tikkwalifika għal eżenzjoni sa Jannar 2009. L-emenda għad-Direttiva aġġornat ukoll il-lista tal-kumpaniji koperti mid-Direttiva.

2.3

Saret proposta biex l-imgħax u r-royalties jiddaħħlu fl-istess qafas ta’ żmien użat fid-Direttiva dwar il-kumpaniji prinċipali u dawk sussidjarji. Fil-fatt, din kienet kwistjoni prijoritarja fir-rapport Ruding tal-1992 (2). Madankollu, ma seta’ jintlaħaq l-ebda kunsens qabel ma l-Kummissjoni ppubblikat il-proposti tagħha fl-1998 (COM(1998) 67). Il-kwistjoni xorta waħda baqgħet kontroversjali – fost l-Istati Membri kien hemm min iggwadanja u kien hemm min mar minn taħt – u b’hekk il-Kunsill ma rnexxilux jadotta d-Direttiva (2003/49/KE) qabel Ġunju 2003. Minħabba l-polemika involuta, ġew stabbiliti perjodi ta’ tranżizzjoni kemm għall-imgħax u kemm għar-royalties għall-Greċja, Spanja u l-Portugall. Direttiva oħra tal-2004 estendiet l-arranġamenti ta’ tranżizzjoni għal uħud mill-Istati Membri l-ġodda (ir-Repubblika Ċeka, il-Latvja, il-Litwanja u l-Polonja, bi protokoll tal-2005 li inkluda l-Bulgarija u r-Rumanija).

2.4

Il-KESE approva l-Proposta tal-1998 dwar l-imgħax u r-royalties fl-opinjoni tiegħu li ġiet adottata waqt is-sessjoni plenarja tiegħu li saret f’Lulju 1998 (3). L-opinjoni kienet tinkludi erba’ kummenti speċifiċi: wieħed minnhom kien jikkonsisti fi proposta li l-limitu ta’ 25 % jitnaqqas għal 10 %, filwaqt li t-tlieta l-oħra kienu kummenti ta’ kjarifika.

2.5

F’Ġunju 2006, il-Kummissjoni Ewropea ppubblikat stħarriġ dwar l-implimentazzjoni tad-Direttiva. Wara dan l-istħarriġ, fil-11 ta’ Novembru 2011, il-Kummissjoni adottat Proposta ġdida għar-riformulazzjoni tad-Direttiva bil-għan li tifrex l-ambitu tagħha. Dan ser jallinja d-dispożizzjonijiet dwar l-imgħax u r-royalties mad-Direttiva dwar il-kumpaniji prinċipali u dawk sussidjarji.

2.6

Twettqet valutazzjoni tal-impatt dwar għadd ta’ għażliet qabel ma l-Kummissjoni ddeċidiet li tipproponi l-għażla li tikkonsisti fl-allinjament tad-Direttiva dwar l-imgħax u r-royalties mad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva dwar il-kumpaniji prinċipali u dawk sussidjarji fir-rigward tal-pagamenti ta’ imgħax.

2.7

Skont il-valutazzjoni tal-impatt: — rigward il-pagamenti ta’ imgħax, it-telf ma għandux jaqbeż il-EUR 200 sat-EUR 300 miljun u jkun jaffettwa lit-13-il Stat Membru li għadhom japplikaw it-taxxa minn ras il-għajn fuq pagamenti ta’ imgħax li joħorġu mill-pajjiż - il-Belġju, il-Bulgarija, ir-Repubblika Ċeka, il-Greċja, l-Ungerija, l-Irlanda, l-Italja, il-Latvja, il-Polonja, ir-Rumanija, is-Slovenja u r-Renju Unit; — rigward il-pagamenti ta’ royalties, it-telf ma għandux jaqbeż il-EUR 100 sal-EUR 200 miljun u jaffettwa lis-seba’ pajjiżi bl-akbar bilanċi negattivi tal-pagamenti ta’ royalties bħala sehem mill-PDG – il-Bulgarija, ir-Repubblika Ċeka, il-Greċja, il-Polonja, il-Portugall, ir-Rumanija u s-Slovakkja. Din hija l-għażla ppreferuta mill-biċċa l-kbira tal-partijiet interessati li rrispondew għall-konsultazzjoni pubblika.

2.8

Skont il-valutazzjoni tal-impatt, l-inizjattivi inklużi f’din il-Proposta għal riformulazzjoni maħsuba biex jiġu eliminati t-taxxi minn ras il-għajn f’numru kbir ta’ każijiet tinvolvi ffrankar tal-ispejjeż marbuta mal-konformità għall-kumpaniji, liema spejjeż huma stmati bejn EUR 38,4 u EUR 58,8 miljun.

3.   Il-qofol tal-Proposta

3.1

Il-Proposta tal-11 ta’ Novembru 2011 ġiet adottata mill-Kummissjoni bil-għan li: — tibdel l-ambitu tad-Direttiva billi testendi l-lista tal-kumpaniji li tapplika għalihom; — tnaqqas l-esiġenzi ta’ parteċipazzjoni fl-ishma meħtieġa biex tiġi stabbilita assoċjazzjoni bejn il-kumpaniji, minn parteċipazzjoni diretta ta’ 25 % għal waħda ta’ 10 %; — twessa’ d-definizzjoni ta’ “kumpanija assoċjata” b’mod li tinkludi l-parteċipazzjoni fl-ishma indiretta; — tagħmilha ċara li l-Istati Membri jridu jiggarantixxu l-benefiċċji tad-Direttiva lill-kumpaniji rilevanti ta’ Stat Membru biss meta l-pagamenti ta’ imgħax jew ta’ royalties ikkonċernati ma jkunux eżenti minn tassazzjoni korporattiva. B’mod partikolari, dan jindirizza s-sitwazzjoni fejn kumpanija, filwaqt li tħallas it-taxxa korporattiva, tibbenefika wkoll minn skema nazzjonali speċjali tat-taxxa li teżenta l-pagamenti ta’ imgħax jew ta’ royalties minn barra l-pajjiż. F’tali każijiet, l-Istat sors ma jkunx obbligat jeżentahom mit-taxxa minn ras il-għajn skont id-Direttiva; — il-perjodi ta’ tranżizzjoni jibqgħu kif inhuma.

3.2

Bħalma jiġri fil-każ tad-Direttiva dwar il-fużjonijiet u d-Direttiva dwar il-kumpaniji prinċipali u dawk sussidjarji, il-benefiċċji tad-Direttiva dwar il-pagamenti ta’ imgħax u ta’ royalties ikopru biss il-kumpaniji li huma soġġetti għat-taxxa korporattiva fl-UE, li huma residenti fiskali fi Stat Membru tal-UE u li huma ta’ wieħed mit-tipi elenkati fl-Anness għad-Direttiva. Peress li l-Anness għad-Direttiva jinkludi biss it-tipi ta’ kumpaniji li jeżistu fil-15-il Stat Membru li diġà kienu membri tal-UE qabel l-1 ta’ Mejju 2004, it-tipi ta’ kumpaniji fl-Istati Membri l-ġodda issa ġew inklużi fid-Direttiva tal-Kunsill 2004/66/KE tas-26 ta’ April 2004.

3.3

Il-Proposta ġdida għal emenda adottata mill-Kummissjoni tirriformula dawn id-Direttivi kollha biex tipprovdi aġġornament tal-lista ta’ kumpaniji inkluża fl-Anness għad-Direttiva. Il-lista l-ġdida proposta tinkludi wkoll: — il-kumpanija Ewropea (Regolament tal-Kunsill (KE) 2157/2001 u d-Direttiva tal-Kunsill 2001/86/KE) li tista’ tinħoloq sa mill-2004, u — il-kumpanija kooperattiva Ewropea (Regolament tal-Kunsill (KE) 1435/2003 u d-Direttiva tal-Kunsill 2003/72/KE) li tista’ tinħoloq sa mill-2006.

3.4	Id-Direttiva riveduta għandha tapplika b’effett mill-1 ta’ Jannar 2013.

---

(1)  Opinjoni tal-KESE dwar il-Proposta għal Direttiva tal-Kunsill dwar sistema komuni ta’ tassazzjoni applikabbli għall-pagamenti ta’ imgħax u ta’ royalties li jsiru bejn kumpaniji assoċjati ta’ Stati Membri differenti, ĠU C 284, 14.09.1998, p. 50 (mhux disponibbli bil-Malti).

(2)  “Rapport tal-Kumitat ta’ Esperti Indipendenti għat-Tassazzjoni tal-Kumpaniji”, Marzu 1992.

(3)  ĠU C 284, 14.09.1998, p. 50 (mhux disponibbli bil-Malti).

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/48

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi programm ta’ azzjoni għad-dwana u t-tassazzjoni fl-Unjoni Ewropea għall-perjodu 2014-2020 (FISCUS) u r-revoka tad-Deċiżjonijiet Nru 1482/2007/KE u Nru 624/2007/KE”

COM(2011) 706 finali — 2011/0341 (COD)

2012/C 143/11

Relatur: is-Sur CASSIDY

Nhar l-20 u l-14 ta’ Diċembru 2011, il-Kunsill u l-Parlament Ewropew rispettivament iddeċidew, b’konformità mal-Artikoli 33 u 114 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, li jikkonsultaw lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar

il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi programm ta’ azzjoni għad-dwana u t-tassazzjoni fl-Unjoni Ewropea għall-perjodu 2014-2020 (FISCUS) u r-revoka tad-Deċiżjonijiet Nru 1482/2007/KE u Nru 624/2007/KE

COM(2011) 706 final – 2011/0341 (COD).

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għall-Unjoni Ekonomika u Monetarja u l-Koeżjoni Ekonomika u Soċjali inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar it-2 ta’ Frar 2012.

Matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu li saret fit-22 u t-23 ta’ Frar (seduta tat-22 ta’ Frar ), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’ 231 vot favur, 3 voti kontra u 11-il astensjoni.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1

B’mod ġenerali, il-KESE jappoġja l-proposta dwar il-Programm FISCUS. Madankollu, jixtieq jenfasizza dan li ġej: — Għandu jiġi żgurat li d-dwana nazzjonali u l-amministrazzjonijiet tat-taxxa huma mgħammra biżżejjed biex jaffrontaw l-isfidi tad-deċennju li jmiss. — Għandha tiġi provduta sistema effiċjenti u aġġornata tal-IT għas-setturi tat-tassazzjoni u tad-dwana. Din għandha tinkludi elementi bħall-Kodiċi Doganali Modernizzat (KDM). — Il-Kumitat jixtieq jara valutazzjonijiet iktar dettaljati tal-impatt dwar il-baġits tal-UE u tal-gvernijiet tal-Istati Membri. — Is-sommarju tal-baġit għall-FISCUS meta mqabbel mal-attivitajiet preżenti juri żieda ta’ 9 % fil-baġit totali kemm fil-qasam tat-tassazzjoni kif ukoll f’dak tad-dwana. Il-baġit ippjanat għas-settur tad-dwana hu ta’ EUR 479 622 792 (dak għas-settur tat-tassazzjoni hu ta’ EUR 23 692 892). Dan jirrappreżenta żieda ta’ 13 % għas-settur tad-dwana u tnaqqis ta’ 1 % fis-settur tat-tassazzjoni.

1.2

Il-Kumitat hu konxju mill-fehmiet differenti li hemm fost l-Istati Membri fi ħdan il-gruppi ta’ ħidma tal-Kunsill. Jemmen li hu importanti li l-Kummissjoni turi li l-Istati Membri se jagħmlu ffrankar sostanzjali fil-baġit tal-FISCUS meta mqabbel mal-arranġamenti għall-attivitajiet preżenti. Il-Kumitat jemmen li jista’ jkun hemm xi diffikultajiet għall-Kummissjoni sabiex tikseb approvazzjoni mill-Parlament għal żidiet fl-infiq skont il-baġit tal-UE mingħajr informazzjoni dwar l-iffrankar ta’ kumpens fl-Istati Membri

1.3

Il-Kumitat ifakkar fil-kumment tiegħu fl-opinjoni tiegħu dwar “Programm ta’ azzjoni għad-dwana” (1) li fiha talab għal iktar integrazzjoni attiva tal-prattiki tad-dwana b’konformità mal-objettivi tal-Istrateġija ta’ Lisbona, filwaqt li enfasizza li għandha tintlaħaq iktar integrazzjoni attiva ta’ dan it-tip mingħajr ma tiġi integrata l-amministrazzjoni tad-dwana nnifisha.

1.4	Parti essenzjali mill-programm il-ġdid hi li jittejbu t-taħriġ u l-effikaċja tat-taħriġ għall-uffiċjali tal-Istati Membri (2).

2.   Introduzzjoni u sfond

2.1

Il-politika tal-UE dwar id-dwana u t-tassazzjoni tagħti kontribut sostanzjali fl-għajnuna sabiex jgħollu l-introjtu għall-baġits tal-UE u tal-Istati Membri kull sena. Barra dan, dawn il-politiki għandhom benefiċċji konsiderevoli għaċ-ċittadini u n-negozju tal-UE, jew bl-imblukkar ta’ importazzjoni mhux sikura jew illegali, jew bl-iffaċilitar ta’ kummerċ mingħajr xkiel u Suq Inern b’saħħtu, jew inkella bit-tnaqqis tal-ispejjeż ta’ konformità u burokrazija għall-kumpaniji transkonfinali.

2.2

Il-Proposta għal Regolament (COM(2011) 706 final) hi pass importanti ’l quddiem fl-isforz, mibdi bosta snin ilu, sabiex tiġi razzjonalizzata u kkoordinata l-azzjoni tal-Istati Membri mmirata lejn il-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tagħhom u dawk tal-Unjoni: fl-2010, id-dazji fuq id-dwana u tariffi relatati ammontaw għal 12,3 % tal-baġit tal-UE. Il-Qafas Finanzjarju Multiannwali li jmiss, dak tal-2014-20, li ġie adottat mill-Kummissjoni f’Ġunju tal-2011, jipproponi, fost affarijiet oħra, ġenerazzjoni ġdida ta’ programmi għall-Fiscalis u għad-Dwana. Matul is-snin, dawn iż-żewġ programmi żviluppaw tul żewġ mogħdijiet separati, għalkemm paralleli: l-aħħar tnejn kienu Dwana 2013 u Fiscalis 2013. Issa ġew abbinati fi programm uniku (FISCUS): din hi innovazzjoni reali fl-istrateġija tal-Kummissjoni.

2.3

Il-Programm FISCUS mhux biss ir-riżultat ta’ “politika ta’ simplifikazzjoni”, fi kliem il-Kummissjoni, iżda hu r-rikonoxximent tal-importanza vitali ta’ “kooperazzjoni bejn id-dwana u l-awtoritajiet tat-taxxa u partijiet oħra kkonċernati ”. L-aspett pożittiv ewlieni ta’ programm bħal dan hu l-importanza mogħtija lill-fattur uman: il-kooperazzjoni bejn id-dwana u t-taxxa hi “raggruppata madwar netwerking uman u l-bini ta’ kompetenzi” (3); naturalment, il-bini ta’ kompetenzi tekniċi u tal-IT huwa neċessarju, iżda l-fattur uman għandu importanza fundamentali: dan hu fattur apprezzat ħafna mill-KESE.

2.4

Il-proġett FISCUS tal-Kummissjoni hu maħsub bħala programm għal seba’ snin mill-1 ta Jannar 2014. Il-pakkett finanzjarju li jkopri l-ispejjeż tal-programm għall-perjodu sħiħ (2014-2020) hu ta’ EUR 777 600 000 bil-prezzijiet attwali: dan hu ammont sostanzjali, u l-konsistenza tiegħu mal-objettivi diffiċilment tiġi apprezzata. Il-programm jipprovdi appoġġ finanzjarju għal disa’ tipi differenti ta’ azzjonijiet konġunti komuni li jappoġġjaw jew l-għotjiet, jew il-kuntratti ta’ akkwist pubbliku, jew ir-rimborż tal-ispejjeż magħmula mill-esperti esterni.

2.5

Il-biċċa l-kbira tal-ispejjeż jirreferu għal taħriġ ta’ uffiċjali u inizjattivi komuni dwar l-IT, iżda l-allokazzjoni tista’ tkopri wkoll “l-ispejjeż tal-attivitajiet preparatorji, ta’ monitoraġġ, kontroll, verifika u evalwazzjoni” (4); il-KESE jifhem li dan ifisser attenzjoni speċjali fis-superviżjoni tal-implimentazzjoni tal- azzjonijiet konġunti komuni , iżda jittama li tingħata l-istess attenzjoni lill-implimentazzjoni ta’ azzjonijiet nazzjonali , sabiex jiġi evitat in-nuqqas ta’ uniformità.

2.6

L-objettivi speċifiċi tal-programm ta’ azzjoni huma l-istess bħall-programmi tal-passat u dawk attwali; il-KESE ġa għadda kummenti dwar dan u ma jkunx utli li jirrepetihom, ħlief għal suġġett wieħed li milli jidher s’issa għad ma kienx hemm risposta għalih: skambju regolari ta’ informazzjoni bejn l-awtoritajiet tad-dwana u dawk tat-taxxa bħala mezz biex jinkixfu każijiet ta’ frodi u/jew evażjoni tat-taxxa (5).

2.7

L-ewwel raggruppament, in-netwerking uman, għandu jippermetti l-iskambju ta’ prattiki tajbin u tal-għarfien operattiv: dan mhux ġdid, peress li l-istess kwistjoni ssemmiet – anke bl-użu tal-istess kliem – fil-maġġoranza tal-programmi preċedenti jekk mhux saħansitra f’kull wieħed minn dawn il-programmi. Fil-passat, l-azzjonijiet mhux dejjem kellhom suċċess sħiħ, u dan għal bosta raġunijiet – l-iktar minħabba diffikultajiet lingwistiċi u differenzi fl-esperjenzi jew fl-isfond tal-parteċipanti. Id-direzzjoni l-ġdida lejn il-kooperazzjoni bejn l-amministrazzjonijiet differenti, kif provdut mill-FISCUS, għandha tħeġġeġ l-iskambju ta’ esperjenzi u l-ħolqien ta’ professjonisti ta’ livell għoli: xi ħaġa li l-UE għandha tappoġġja.

2.8

Fi kliem il-Kummissjoni, permezz tat-tieni raggruppament “il-programm jista’ jiffinanzja infrastruttura u sistemi avvanzati tal-IT li jippermettu li amministrazzjonijiet tad-dwana u tat-taxxa fl-Unjoni jevolvu f’amministrazzjonijiet kompletament elettroniċi” (6). Għal darb’oħra, tali kwistjoni ssemmiet, bejn wieħed u ieħor bl-istess kliem, fil-programmi preċedenti. Din id-darba, ir-riżultati ma kienu sodisfaċenti xejn, minħabba l-livelli differenti ta’ teknoloġiji tal-IT fost l-Istati Membri, iżda wkoll – u sfortunatament pjuttost spiss – in-nuqqas ta’ volontà ta’ xi (jew bosta) Stati Membri li jibdlu l-metodi jew it-tagħmir tagħhom.

2.9

In-nuqqas ta’ volontà tal-Istati Membri li jikkooperaw huwa l-ostaklu prinċipali fil-proċess ta’ kostruzzjoni ta’ netwerk fiskali Ewropew: ċertament mhux limitat għat-teknoloġiji tal-IT, iżda bla dubju huwa iktar evidenti f’dan il-qasam. Il-KESE kkritika dan it-tip ta’ attitudni f’bosta mill-opinjonijiet tiegħu dwar l-inizjattivi fiskali tal-UE (7); jittama li l-kriżi attwali wriet li l-ebda pajjiż ma jista’ jinqata’ minn avvenimenti ta’ rilevanza dinjija u li l-kooperazzjoni hi l-unika tweġiba.

2.10

Matul l-2011, wara konsultazzjoni mar-rappreżentanti kummerċjali kuntrattur wieħed analizza r-riżultati ta’ nofs il-term taż-żewġ programmi separati, Fiscalis 2013 u Dwana 2013. Kuntrattur ieħor wettaq studju dwar qafas possibbli tal-programm futur FISCUS. Ir-riżultati ta’ nofs il-perjodu ma wrew l-ebda ostaklu partikolari u lanqas ma ssuġġerew xi azzjoni speċjali biex jiġu korretti avvenimenti mhux mixtieqa.

2.11	Il-Programm FISCUS jgħaqqad iż-żewġ programmi separati attwali għat-tassazzjoni u għad-dwana f’wieħed u għaldaqstant jilħaq l-għanijiet tal-Kummissjoni dwar is-simplifikazzjoni u t-tnaqqis tal-infiq mingħajr ma jiġu kompromessi l-attivitajiet f’dawn l-oqsma individiwali.

2.12

Ir-Regolament il-ġdid jieħu post id-Deċiżjoni Nru 1482/2007/KE li stabbilixxiet programm Komunitarju sabiex itejjeb il-ħidma tas-sistemi ta’ tassazzjoni fis-suq intern (Ficalis 2013). Id-Deċiżjoni Nru 624/2007/KE stabbilixxiet programm ta’ azzjoni għad-dwana fil-Komunità (Dwana 2013) Għaldaqstant, dawn iż-żewġ dokumenti se jiġu revokati.

2.13	Il-Kummissjoni wettqet eżerċizzji ta’ konsultazzjoni mifruxa fis-settur tad-Dwana u fis-settur Fiscalis. Iż-żewġ eżerċizzji pproduċew lista ta’ problemi li jinsabu fid-Dokument ta’ Ħidma mill-Persunal tal-Kummissjoni – Valutazzjoni tal-Impatt, Parti I (Dwana) u Parti II (Fiscalis) (8).

2.14

Qabel il-programm il-ġdid, il-Kummissjoni wettqet valutazzjoni tal-impatt li turi biċ-ċar li għad hemm livell għoli ta’ inċertezza fir-rigward tas-Sistemi ta’ Informazzjoni Ewropej u l-iskambju ta’ informazzjoni marbut ma’ żviluppi futuri fil-politiki. Uħud minn dawn huma msemmija fl-opinjoni tal-KESE dwar “Programm ta’ azzjoni għad-dwana” (9). It-tibdil meħtieġ sabiex jittejjeb l-operat tal-Programm Fiscalis ġie deskritt fid-dettall fl-opinjoni tal-KESE dwar “Titjib fit-tħaddim tas-sistemi ta’ tassazzjoni fis-suq intern (Fiscalis 2013)” (10).

2.15

Il-KESE jaqbel fil-prinċipju mal-miżuri proposti mill-Kummissjoni; madankollu, ijrid jindika li l-kwistjoni tal-kooperazzjoni bejn l-aġenziji differenti, kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll f’dak Ewropew, hi tip ta’ leitmotiv f’bosta kwistjonijiet tal-UE. Progress f’dan il-qasam normalment isir bil-mod u huwa diffiċli; hemm bosta raġunijiet għal dan: dik ewlenija hija n-nuqqas ta’ entużjażmu tal-awtoritajiet nazzjonali.

2.16

Il-KESE japprova l-proposta tal-Kummissjoni għal kooperazzjoni mtejba bejn l-awtoritajiet tad-dwana u dawk fiskali. Madankollu, dan għandu jkun biss il-bidu ta’ azzjoni li l-KESE ssuġġerixxa f’bosta okkażjonijiet preċedenti (11), kooperazzjoni organizzata bejn l-aġenziji kollha, nazzjonali jew Ewropej, involuti fil-ġlieda kontra l-frodi jew il-kriminalità finazjarja: il-ħasil tal-flus, il-kriminalità organizzata, it-terroriżmu, il-kuntrabandu, eċċ.

---

(1)  ĠU C 324, 30.12.2006, p. 78, punt 1.3.

(2)  Dan il-punt sar fil-punt 1.2 tal-opinjoni tal-KESE dwar “Titjib fit-tħaddim tas-sistemi ta’ tassazzjoni fis-suq intern (Fiscalis 2013)”, ĠU C 93, 27.4.2007, p. 1 (mhux disponibbli bil-Malti).

(3)  COM (2011) 706 final, p.2 - punt 1- it-tielet paragrafu.

(4)  COM (2011) 706 final, p.21 - Artikolu 10(2).

(5)  Opinjonijiet tal-KESE dwar “Il-ġlieda kontra l-frodi fil-qasam tat-taxxa fuq il-valur miżjud”; ĠU C 347, 18.12.2010, p. 73 u “Il-promozzjoni ta’ governanza tajba fil-kwestjonijiet tat-taxxa”, ĠU C 255, 22.9.2010, p. 61.

(6)  COM (2011) 706 final, p.2 - punt 1 - it-tielet paragrafu.

(7)  Opinjonijiet tal-KESE dwar “Il-ġlieda kontra l-frodi fil-qasam tat-taxxa fuq il-valur miżjud”, ĠU C 347, 18.12.2010, p. 73; “Il-promozzjoni ta’ governanza tajba fil-kwestjonijiet tat-taxxa”, ĠU C 255, 22.9.2010, p. 61; “L-evażjoni tat-taxxa marbuta mal-importazzjoni”, ĠU C 277, 17.11.2009, p. 112; “L-irkupru ta’ talbiet tat-tassazzjoni” (ĠU C 317, 23.12.2009, p. 120) u “Il-kooperazzjoni amministrattiva fil-qasam tat-tassazzjoni”, ĠU C 317, 23.12.2009, p. 120.

(8)  Dokument ta’ Ħidma mill-Persunal tal-Kummissjoni – Valutazzjoni tal-Impatt, SEC(2011) 1318 final.

(9)  ĠU C 324, 30.12.2006, p. 78 (mhux disponibbli bil-Malti).

(10)  ĠU C 93, 27.4.2007, p.1 (mhux disponibbli bil-Malti).

(11)  Opinjonijiet tal-KESE dwar “Il-ġlieda kontra l-frodi fil-qasam tat-taxxa fuq il-valur miżjud”, ĠU C 347, 18.12.2010, p. 73; “Il-promozzjoni ta’ governanza tajba fil-kwestjonijiet tat-taxxa”, ĠU C 255, 22.9.2010, p. 61; “L-evażjoni tat-taxxa marbuta mal-importazzjoni”, ĠU C 277, 17.11.2009, p. 112; “L-irkupru ta’ talbiet tat-tassazzjoni”, ĠU C 317, 23.12.2009, p. 120 u “Il-kooperazzjoni amministrattiva fil-qasam tat-tassazzjoni”, ĠU C 317, 23.12.2009, p. 120.

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/51

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni: Stħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2012”

COM(2011) 815 finali

2012/C 143/12

Relatur Ġenerali: is-Sur CROUGHAN

Nhar it-23 ta’ Novembru 2011, il-Kummissjoni Ewropea ddeċidiet, b’konformità mal-Artikolu 304 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, li tikkonsulta lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar

il-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni Stħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2012

COM(2011) 815 final

Nhar is-6 ta’ Diċembru 2011, il-Bureau tal-Kumitat ta istruzzjonijiet lill-Kumitat ta’ Tmexxija Ewropa 2020 sabiex jipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett.

Minħabba l-urġenza tal-ħidma, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew iddeċieda matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu tat-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-22 ta’ Frar) li jaħtar lis-Sur David CROUGHAN bħala relatur ġenerali, u adotta din l-Opinjoni b’171 vot favur, 19-il vot kontra u 21 astensjoni.

INTRODUZZJONI

i	Dan l-abbozz ta’ opinjoni, maħruġ fid-dawl tal-Kunsill Ewropew tar-Rebbiegħa, jikkummenta dwar l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir (SAT) 2012 tal-Kummissjoni.

ii	Is-SAT iniedi s-semestru Ewropew tal-governanza ekonomika għall-2012, li huwa wkoll l-ewwel wieħed taħt il-qafas legali maqbul tal-governanza ekonomika mtejba (imsejjaħ ukoll “is-six pack”).

iii

Is-SAT jippreżenta dak li l-Kummissjoni temmen li għandhom ikunu l-prijoritajiet tal-UE għat-tnax-il xahar li ġejjin f’termini ta’ politiki ekonomiċi u baġitarji u riformi sabiex jingħataw spinta t-tkabbir u l-impjieg taħt l-Istrateġija Ewropa 2020. Ladarba jiġu appoġġjati fil-Kunsill Ewropew ta’ Marzu, dawn il-prijoritajiet ser ikollhom jitqiesu mill-Istati Membri fil-politiki u l-baġits nazzjonali tagħhom.

iv

Fl-ewwel parti, l-abbozz ta’ opinjoni attwali beħsiebu jikkummenta fuq kwistjonijiet ġenerali marbutin mas-SAT bħall-enfasi tiegħu fuq it-tkabbir, fuq il-konsolidazzjoni fiskali u fuq l-implimentazzjoni tar-riformi maqbula fil-qafas tas-semestru Ewropew kif ukoll l-involviment tas-soċjetà ċivili organizzata u l-imsieħba soċjali fil-proċess tas-SAT.

v

It-tieni parti tgħaqqad kummenti u rakkomandazzjonijiet speċifiċi dwar politiki varji tal-UE. Dawn iwieġbu fid-dettall għall-ħames prijoritajiet imressqa mill-Kummissjoni fis-SAT: il-konsolidazzjoni fiskali divrenzjata li tiffavorixxi t-tkabbir; li s-self jerġa’ jiġi lura għan-normal fl-ekonomija; il-promozzjoni tat-tkabbir u l-kompetittività; l-indirizzar tal-qgħad u l-konsegwenzi soċjali tal-kriżi; u l-immodernizzar tal-amministrazzjoni pubblika. Dawn il-kontributi nsiltu minn opinjonijiet differenti reċenti tal-KESE u jaġġornaw il-pożizzjoni tal-Kumitat dwar is-SAT tal-2011 (1), li kienet ġiet adottata f’Marzu 2011.

vi	Dan l-abbozz ta’ opinjoni huwa wkoll is-segwitu tal-opinjoni dwar is-semestru Ewropew 2011, adottata mill-Kumitat f’Diċembru 2011 (2).

L-EWWEL PARTI

MESSAĠĠI TAL-KESE FID-DAWL TAL-KUNSILL EWROPEW TAR-REBBIEGĦA

Għall-kuntrarju ta’ li ġara f’summits oħra, l-Unjoni trid turi l-kapaċità politika tagħha li tindirizza l-kriżi tad-dejn permezz ta’ miżuri ambizzjużi u suffiċjenti biex terġa’ tiġi stabbilita l-fiduċja. Enfasi ħafna akbar fuq it-tkabbir hija waħda minn dawn il-miżuri.

A.    INTRODUZZJONI

1.   Is-SAT 2012 inħareġ mill-Kummissjoni f’kuntest skoraġġanti: l-Unjoni għaddejja mill-agħar kriżi finanzjarja, ekonomika, soċjali u ta’ fiduċja fl-istorja tagħha kollha. Il-konsegwenzi tal-kriżi huma vasti: diffikultajiet għall-familji u l-kumpaniji, qgħad li qed jiżdied fost iż-żgħażagħ u dawk li ilhom ħafna bla xogħol, żieda fl-għadd ta’ persuni fir-riskju tal-faqar u l-esklużjoni, tħassib fis-soċjetajiet tagħna, riskju ta’ żieda fin-nazzjonaliżmu u l-populiżmu.

2.   Il-Kumitat jinsab imħasseb bil-kbir dwar in-nuqqas ta’ implimentazzjoni fil-livell nazzjonali tal-impenji li kien hemm qbil dwarhom fil-proċess tas-Semestru Ewropew. Aktar minn qatt qabel, l-UE għandha bżonn turi l-kapaċità tagħha li taġixxi b’mod effettiv biex trodd lura il-fiduċja tal-konsumaturi u l-investituri u tagħti risposti ambizzjużi għall-isfidi attwali. Mingħajr azzjoni deċiżiva u implimentazzjoni effettiva ta’ riformi mill-istituzzjonijiet Ewropej u mill-Istati Membri, l-Ewropa qed tiffaċċja kriżi tat-tkabbir fuq medda twila ta’ żmien kif ukoll żieda fid-diverġenza, li twassal għal pressjoni akbar fuq iż-żona tal-euro.

3.   Peress li l-Proċess tas-Semestru Ewropew tal-2012 beda f’kuntest ta’ tbassir għat-tkabbir imnaqqas sostanzjalment u ta’ possibbiltà sinifikanti ta’ riċessjoni, il-Kumitat jiddispjaċih li s-Summit Ewropew ta’ Diċembru 2011 ma rnexxilux jirkupra t-tama u l-fiduċja fil-governanza tal-Unjoni Ewropea, li kienet qed titnaqqar bil-mod bejn il-konklużjonijiet ta’ summit u ieħor matul dawn l-aħħar sena u nofs. In-nuqqas ta’ rieda evidenti tas-Summit li jindirizza l-problemi b’għeruq fondi li nkixfu mis-SAT, irriżultaw fi preskrizzjonijiet ta’ politika kontinwi li fihom m’għandhomx fiduċja la l-gvernijiet u l-investituri mad-dinja kollha u b’mod partikolari lanqas iċ-ċittadini Ewropej.

4.   Il-Kumitat jemmen li r-rimedji proposti sal-lum għad-dejn sovran u l-kriżi finanzjarja marbuta ma’ dan huma parzjali u jistgħu jżommu lil xi pajjiżi mdejnin ħafna ’l bogħod mis-swieq għal perjodu itwal minn dak ippjanat, u jġibu magħhom ir-riskju gravi li l-problemi jinfirxu wkoll ma’ xi Stati Membri ikbar. Għad hemm il-possibbiltà li, b’mod mhux ikkontrollat, ma jitħallasx lura id-dejn tal-gvern fil-Greċja; dan jista’ jkollu effett negattiv sinifikanti fuq pajjiżi oħra li qed jiffaċċjaw problemi ta’ dejn sovran u jista’ jikkawża sensiela ta’ avvenimenti li jista’ jkollhom konsegwenzi serji mhux biss għall-ekonomija Ewropea iżda wkoll għal dik globali. L-Unjoni Ewropea għadha ma sabitx mod kif tipproteġi lill-Istati Membri li qegħdin fid-diffikultà mill-attakki finanzjarji permezz tal-qawwa ekonomika li bla dubju għandha; dan wassal biex is-swieq globali dgħajfu serjament l-istruttura Ewropea billi attakkaw il-frammentazzjoni strutturali tagħha. Għalhekk, il-problema hija politika daqs kemm hi ekonomika.

5.   Il-Kumitat huwa inkwetat li l-livell għoli ta’ inċertezza maħluq b’dan kollu, qed ikollu impatt devastanti fuq l-ekonomija reali tal-Unjoni f’termini ta’ tnaqqis fl-investiment, fir-riżultati u fl-impjiegi, hekk kif l-investituri qed ifittxu postijiet aktar siguri u qed iħejju pjani saħansitra għall-possibbiltà tal-waqgħa taż-żona euro bil-konsegwenzi globali tal-biża’ li dan iġib miegħu.

6.   L-esperjenzi tal-kriżijiet tal-passat tal-integrazzjoni Ewropea wrew li l-Ewropa għandha r-riżorsi biex issib is-soluzzjonijiet. Il-Kumitat jappella lill-istituzzjonijiet Ewropej u lill-Istati Membri biex ikollhom il-kuraġġ u l-viżjoni politiċi u jappoġġjaw integrazzjoni akbar u t-tisħiħ tal-ekonomija u l-investimenti, li issa hija l-unika riżoluzzjoni possibbli għall-kriżi.

7.   L-UE teħtieġ timxi lil hinn mill-approċċ frammentat ta’ emerġenza li għandha bħalissa, u tadotta soluzzjoni fit-tul għall-isfidi strutturali li kixfet din il-kriżi, biex b’hekk tiżgura l-benesseri tal-Ewropej fuq medda twila ta’ żmien. Dan jitlob li jinbena l-ħajt Ewropew neċessarju biex jipproteġi minn attakki oħra u biex dawk il-pajjiżi li jinsabu taħt pressjoni jingħataw iż-żmien jirkupraw, u li jiġu introdotti miżuri addizzjonali speċifiċi biex jiġi xprunat it-tkabbir ekonomiku Ewropew.

8.   Maġenb l-azzjoni meħtieġa sabiex il-kriżi tad-dejn tiġi ġestita b’mod Ewropew u kredibbli, hemm unjoni fiskali akbar. Il-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjon il-fatt li fil-proċess tas-Semestru Ewropew iddaħħlet is-sorveljanza ħafna aktar mill-qrib tal-politika tal-baġit tal-Istati Membri u l-impenji meħtieġa mill-Istati Membri taħt il-patt fiskali ġdid, għad li hemm bżonn li tiġi enfasizzata l-ħtieġa ta’ analiżi tal-impatt soċjali ta’ dawn il-miżuri. Madankollu, l-istruttura l-ġdida tal-governanza ekonomika Ewropea għandha tipproteġi l-awtonomija tal-imsieħba soċjali u l-libertà tagħhom li jikkonkludu ftehimiet kollettivi.

9.   Barra minn hekk, il-Kumitat itenni l-appoġġ sħiħ tiegħu għall-Istrateġija Ewropa 2020 inklużiva li toffri viżjoni pożittiva għall-ġejjieni u qafas koerenti għat-twettiq ta’ riformi li jħarsu ’l quddiem għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv. Huwa jfakkar ukoll fil-bżonn għal bilanċ tajjeb bejn l-aspetti ekonomiċi, tal-impjiegi u soċjali tal-istrateġija.

10.   Il-Kumitat huwa mħasseb ħafna li kien hemm tnaqqis inkwetanti fil-metodu Komunitarju favur approċċ intergovernattiv, prinċipalment bejn għadd żgħir ta’ Stati Membri, li kkontribwixxa għan-nuqqas ta’ rispons politiku. Parzjalment minħabba li l-istituzzjonijiet tal-Komunità qdew rwol subordinat għall-approċċ intergovernattiv li ġie adottat f’dawn l-aħħar sentejn, il-problemi kbar tal-Unjoni Ewropea ġew indirizzati mhux mill-perspettiva tal-Unjoni iżda mill-perspettiva u l-esiġenzi politiċi tal-Istati Membri individwali.

11.   Il-Kumitat jinnota li sa mhux aktar minn 5 snin oħra, meta jkun daħal fis-seħħ it-Trattat dwar l-Istabbiltà, il-Koordinazzjoni u l-Governanza fl-Unjoni Ekonomika u Monetarja maqbul minn 25 Stat Membru fit-30 ta’ Jannar, fuq il-bażi tal-valutazzjoni tal-esperjenza tal-implimentazzjoni tiegħu, ser jittieħdu l-passi meħtieġa biex il-qofol ta’ dan it-Trattat jiġi inkorporat fil-qafas legali tal-Unjoni Ewropea. Għalhekk, il-Kumitat iħeġġeġ lil dawk il-pajjiżi li ma ngħaqdux ma’ dan il-proċess intergovernattiv (3) li se jwassal għat-Trattat, biex jerġgħu jikkunsidraw il-pożizzjoni tagħhom f’dan ir-rigward.

12.   Il-Kumitat jappoġġja l-fatt li l-Kummissjoni Ewropea taqdi rwol sinifikanti u jħeġġiġha tressaq proposti kuraġġużi u li tinvolvi bis-sħiħ lill-Parlament Ewropew fil-proċess tas-Semestru Ewropew, biex dan ikun aktar trasparenti u leġittimu.

13.   Il-Kumitat jirringrazzja lill-Kummissjoni li ppubbikat s-SAT 2012 fl-aħħar ta’ Novembru 2011, qabel id-data imbassra fil-bidu. Minkejja li l-limitu ta’ żmien xorta waħda jibqa’ qasir, dan ta lill-KESE l-opportunità li jżomm diskussjonijiet dwar dan is-SAT, jikkonsulta n-netwerk tiegħu ta’ kunsilli ekonomiċi u soċjali/istituzzjonijiet simili u li joħroġ din l-opinjoni qabel ma jiġu deċiżi l-prijoritajiet annwali mill-Kunsill Ewropew tar-Rebbiegħa.

B.    ENFASI ADEGWATA FUQ IT-TKABBIR

14.   Il-Kumitat iqis li s-SAT 2012, f’diversi modi, huwa avvanz fuq dak ta’ qablu.

15.   Il-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjon l-enfasi ġenerali fuq it-tkabbir, u jinnota b’sodisfazzjon li s-SAT 2012 jadotta ħafna ideat riflessi f’opinjonijiet li l-KESE ħareġ fil-passat dwar L-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2011 (4).

16.   Il-KESE jenfasizza li mingħajr rata suffiċjenti ta’ tkabbir, il-kriżi tad-dejn sovran ma tistax tissolva, speċjalment f’dawk il-pajjiżi li jinsabu taħt pressjoni. Prijorità baxxa fuq it-tkabbir iġġorr magħha r-riskju għoli li ħafna ekonomiji fl-Unjoni jaqgħu f’riċessjoni u xi wħud saħansitra f’dipressjoni.

17.   Is-SAT jagħraf li s-swieq finanzjarji qegħdin jivvalutaw is-sostenibbiltà tad-dejn tal-gvern tal-Istati Membri fuq il-bażi ta’ prospetti ta’ tkabbir fit-tul, fuq il-kapaċità tagħhom li jieħdu deċiżjonijiet b’effetti għat-tul li jolqtu r-riforma strutturali u fuq l-impenn tagħhom sabiex itejbu l-kompetittività.

18.   Il-Kumitat jaqbel mas-SAT li l-prospetti ta’ tkabbir għall-Istati Membri kollha fl-UE jiddependu fuq il-fatt li l-kriżi tad-dejn sovran tiġi indirizzata b’mod deċiżiv u fuq l-implimentazzjoni ta’ politiki ekonomiċi sodi u li qed jinħlew wisq ħin politiku u enerġija fuq miżuri ta’ emerġenza u mhux qed jingħata biżżejjed ħin għall-implimentazzjoni tal-bidliet fil-politika li ser iwasslu biex jerġgħu jiżdiedu l-livelli ta’ tkabbir tal-ekonomiji tagħna.

19.   Il-Kumitat jaqbel kompletament li l-enfasi għandha titqiegħed fl-istess waqt fuq miżuri ta’ riforma li jkollhom l-effett tat-tkabbir fi żmien qasir, u fuq il-mudell it-tajjeb għal tkabbir fi żmien medju.

20.   Il-Kumitat itenni li t-tliet aspetti tat-tkabbir - intelliġenti, sostenibbli u inklużiv - huma marbutin flimkien u jsaħħu lil xulxin. Għandha tingħata l-istess attenzjoni lill-aspetti ekonomiċi, soċjali u ambjentali.

21.   Il-fatt li jerġa’ jibda t-tkabbir għandu jkun koerenti ma’ objettivi oħrajn inklużi fit-Trattat ta’ Lisbona, fosthom il-benesseri tal-persuni. Għandna nħarsu lejn il-bżonn ta’ riforma bħala opportunità biex indawru l-mod kif ngħixu għal wieħed aktar sostenibbli.

22.   Fl-Istati Membri kollha hemm bżonn ta’ enfasi fuq ir-riformi li jħeġġu t-tkabbir.

23.   Is-sitwazzjoni speċifika ta’ ħames Stati Membri taħt il-programmi ta’ assistenza finanzjarja tal-UE u tal-Fond Monetarju Internazzjonali (FMI)  (5)

23.1   Il-Kumitat iqis li l-Kummissjoni u l-Kunsill, permezz ta’ rakkomandazzjonijiet iddettaljati u speċifiċi għal kull pajjiż, għandhom ikomplu jħeġġu lill-Istati Membri jfasslu u jimplimentaw politiki ta’ tkabbir fuq tul ta’ żmien. Il-Kumitat jiddispjaċih li fl-2011, l-unika rakkomandazzjoni li ngħatat lill-ħames Stati Membri taħt il-programm ta’ assistenza finanzjarja tal-UE u tal-FMI kienet li dawn għandhom ikomplu jimplimentaw il-miżuri previsti fid-deċiżjonijiet li jagħtuhom l-assistenza finanzjarja.

23.2   Issa l-Kumitat huwa allarmat dwar id-deċiżjoni tal-Kummissjoni li dawn il-ħames pajjiżi m’għandhomx ikunu meħtieġa jagħtu l-impenn tagħhom fit-tħejjija tat-tieni fażi tal-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma (PNR) fl-2012. Il-KESE jagħraf li l-PNR ikopru tista’ tgħid l-istess affarijiet u li dawn il-pajjiżi għandhom iressqu l-miri nazzjonali tagħhom b’rabta mal-Istrateġija Ewropa 2020. Madankollu, dan jeskludi lil dawn il-pajjiżi mill-proċess il-ġdid ta’ governanza li huwa fil-qalba tal-Ewropa 2020, li kien imfassal biex tintlaħaq il-konverġenza ekonomika neċessarja permezz ta’ riformi u l-adozzjoni tal-aħjar prattiki. B’mod speċjali dan ser jelimina l-involviment taċ-ċittadini u l-imsieħba soċjali fil-livell nazzjonali milli jieħdu sehem fl-implimentazzjoni u r-reviżjoni tal-PNR. Dan imur kontra l-konklużjonijiet tal-Kunsill Ewropew ta’ Marzu 2011 li żguraw l-involviment sħiħ tal-parlamenti nazzjonali, l-imsieħba soċjali u partijiet interessati oħra fil-qafas il-ġdid tas-semestru Ewropew.

24.   Investiment fit-tkabbir - sfida partikolari fil-kuntest attwali

24.1   Il-Kumitat huwa konxju tal-fatt li l-identifikazzjoni ta’ miżuri adegwati għat-tkabbir hija għadma partikolarment iebsa. Il-pożizzjoni diffiċli attwali tal-UE f’dak li għandu x’jaqsam ma’ tkabbir mhuwiex dovut biss għall-kriżi, iżda wkoll għal problemi oħrajn li qed iħallu impatt fuq il-prestazzjoni ekonomika, bħat-telf tal-kompetittività, il-globalizzazzjoni, l-iskarsezza tar-riżorsi (enerġija, ħiliet, eċċ.), it-tibdil fil-klima u t-tixjiħ tal-popolazzjoni.

24.2   Biex jintlaħqu l-għanijiet tal-Ewropa 2020, ser ikun hemm bżonn ta’ investiment sinifikanti: pereżempju fl-ICT, fl-infrastruttura tradizzjonali u dik ġdida, fir-Riċerka u l-Iżvilupp, fl-edukazzjoni u l-ħiliet, kif ukoll fl-effiċjenza fl-użu tal-enerġija. L-investiment fl-ekonomija ekoloġika ser jixpruna l-innovazzjoni u joħloq domanda għal prodotti ġodda li ser iżidu t-tkabbir filwaqt li jikkontribwixxu għas-sostenibbiltà tal-ekonomija globali.

24.3   Din hija sfida partikolari f’dawn iż-żminijiet ta’ awsterità. Madankollu, il-benefiċċji minn dan l-investiment pubbliku fil-livell nazzjonali jew Ewropew fid-direzzjoni ta’ tkabbir intelliġenti, sostenibbi u inklużiv huma sinifikanti u jista’ jkollhom effett ta’ lieva importanti billi jitħeġġeġ l-investiment privat addizzjonali.

24.4   Il-Kumitat huwa tal-fehma li l-Unjoni għandha bżonn aktar investiment fi proġetti li jippromovu tibdil strutturali u li jista’ jgħin biex l-ekonomiji tal-Istati Membri jaqbdu t-triq tat-tkabbir sostenibbli. Il-proġetti adatti għandhom ikunu konformi mal-għanijiet tal-Ewropa 2020, pereżempju, proġetti ta’ infrastruttura fuq medda twila ta’ żmien li huma ta’ interess pubbliku ewlieni u li għandhom potenzjal ta’ dħul.

24.5   F’dan il-kuntest, il-Kumitat jappoġġja totalment l-Inizjattiva tal-Bonds Ewropa 2020 għall-Proġetti  (6) biex jiġu finanzjati proġetti ta’ infrastruttura kbar fl-enerġija, it-trasport u l-ICT. Dan ser ikun xi ħaġa pożittiva għas-swieq tal-bonds tal-proġetti u ser jgħin lill-promoturi ta’ proġetti individwali jattiraw finanzjament b’dejn mis-settur privat fuq medda twila ta’ żmien.

24.6   Il-Kumitat iqis li hemm ħafna aktar x’jista’ jsir fil-livell Ewropew biex jinħoloq l-investiment. Il-Fondi Strutturali disponibbi għandhom jiġu ffokati aktar biex tissaħħaħ il-kompetittività u biex jerġa’ jibda t-tkabbir. Il-fondi tal-UE għandhom ikunu soġġetti għar-riżultati li jiksbu u għall-kompatibbiltà mal-għanijiet tal-Istrateġija UE 2020.

24.7   Il-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjon l-adozzjoni rapida mill-Parlament u l-Kunsill ta’ ftehim dwar iż-żieda fir-rati ta’ kofinanzjament għall-fondi strutturali f’pajjiżi taħt l-assistenza finanzjarja mill-UE, il-BĊE, u l-FMI – sabiex tiġi permessa l-mobilizzazzjoni rapida tal-fondi tal-UE b’appoġġ għat-tkabbir u assorbiment aħjar (7).

24.8   Minħabba l-pressjoni kbira fuq il-baġits nazzjonali u Ewropej, l-Istati Membri u l-leġislaturi Ewropej għandhom jagħmlu għażliet diffiċli u jistabbilixxu prijoritajiet sabiex jinvestu f’‘fatturi li jwasslu għat-tkabbir’ bħalma huma l-edukazzjoni u l-ħiliet, ir-riċerka u l-iżvilupp – innovazzjoni, ambjent, netwerks, eż. internet b’veloċità għolja, l-enerġija u l-konnessjonijiet tat-trasport.

24.9   Għandu jiġi enfasizzat ir-rwol importanti tal-intraprenditorija, l-intraprenditorija soċjali u l-ħolqien tal-intrapriżi – b’mod partikolari tal-SMEs, inklużi l-intrapriżi soċjali – fl-irkupru. Dawn huma forzi mexxejja ewlenin tat-tkabbir ekonomiku, l-innovazzjoni intraprenditorjali u l-ħiliet u sors importanti għall-ħolqien tal-impjieg.

24.10   F’ħafna pajjiżi tal-UE, il-qgħad qed jilħaq livelli li ma jistgħux jiġu ttollerati, bi spejjeż soċjali u ekonomiċi enormi. Għal din ir-raġuni, miżuri għall-perjodu qasir u medju ser ikunu essenzjali biex jiffaċilitaw l-aċċess taż-żgħażagħ u n-nisa, it-taħriġ vokazzjonali u t-taħriġ mill-ġdid u biex il-ħaddiema li jkunu tkeċċew mis-suq tax-xogħol minħabba l-kriżi jerġgħu jidħlu fih. Fl-UE, qabel l-2020 iridu jkunu nħolqu 17,6 miljun impjieg.

C.    ENFASI WISQ QAWWIJA FUQ IL-KONSOLIDAZZJONI FISKALI

25.   Il-Kumitat jaqbel kompletament li hemm bżonn ta’ konsolidazzjoni baġitarja biex jitranġaw żbilanċi fiskali qawwijin u terġa’ titrabba l-fiduċja. Madankollu, il-Kumitat jinsab imħasseb dwar il-piż tqil li ngħata lill-miżuri ta’ awsterità fil-patt fiskali. Għandha ssir valutazzjoni tal-impatt soċjali effettiva ta’ dawn il-miżuri u għandu jsir kull sforz biex jiġi żgurat li dawn ma jżidux ir-riskju tal-faqar u l-esklużjoni soċjali. Il-Kumitat iqis li jeħtieġ li jintlaħaq bilanċ tajjeb bejn il-konsolidazzjoni fiskali u t-tkabbir. Id-dixxiplina fiskali waħidha u l-awsterità mhumiex biżżejjed biex l-UE titqiegħed f’direzzjoni sostenibbli. Jekk sa ċertu punt tinħtieġ l-awsterità, mela l-miżuri jeħtieġ li jkunu soċjalment ekwilibrati, u għandhom iqisu l-mod kif dawn jaffettwaw il-varji gruppi soċjali. Il-Kumitat jaqbel mad-Direttur Maniġerjali tal-Fond Monetarju Internazzjonali, Christine Lagarde, li wissiet li qtugħ baġitarju f’kull qasam u f’kull kontinent mhu ser jagħmlu xejn ħlief li jżidu l-pressjonijiet tar-riċessjoni.

26.   Il-Kumitat huwa mħasseb li t-Trattat dwar l-Istabbiltà, il-Koordinazzjoni u l-Governanza fl-Unjoni Ekonomika u Monetarja maqbul minn 25 Stat Membru fit-30 ta’ Jannar mhuwiex ser iġib is-soluzzjoni għal din il-kriżi. Minkejja li jrid iwassal għal aktar konformità mal-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir fil-ġejjieni, ma jikkonċentrax biżżejjed fuq il-bilanċ fiskali, u ma jagħmel l-ebda referenza għas-sistema ta’ twissija bikrija u t-tabella ta’ valutazzjoni mfassla biex tipprevjeni l-iżbilanċi li qed jinġemgħu naħat oħra fl-ekonomija, bħal fis-settur privat, it-telf tal-kompetittività jew il-bżieżaq tal-proprjetà, li kollha kienu fatturi sinifikanti f’din il-kriżi. It-tkabbir ekonomiku huwa parti mis-soluzzjoni u jeħtieġ miżuri stretti speċifiċi biex jitħeġġeġ it-tkabbir, speċjalment f’dawk l-Istati Membri fil-periklu li jaqgħu f’riċessjoni. L-isforzi għall-konsolidazzjoni u r-riformi jridu jimxu id f’id mal-miżuri biex jitħeġġeġ it-tkabbir.

27.   Il-Kumitat huwa mħasseb li s-SAT jitlob għal awsterità miżjuda sabiex jintlaħqu l-miri ta’ konsolidazzjoni baġitarja anki fl-eventwalità ta’ klima makroekonomika li qed tiddeterjora. Dan jisħaq biex l-Istati Membri li jibbenefikaw minn programmi ta’ assistenza finanzjarja “ikomplu jilħqu l-miri baġitarji miftiehma minkejja li jistgħu jinbidlu l-kundizzjonijiet makroekonomiċi”; dan jirrikjedi li l-Istati Membri b’differenza sinifikanti ta’ aġġustament taħt il-proċedura tad-defiċit eċċessiv “iżidu l-isforzi tal-konsolidazzjoni tagħhom u l-possibbiltà ta’ reviżjoni ’l isfel tax-xenarju makroekonomiku ewlieni m’għandhiex għax twassal għal dewmien fil-korrezzjoni tal-iżbilanċi eċċessivi.”

28.   Stabbilizzazzjoni permezz tal-Eurobonds

28.1   L-istituzzjonijiet finanzjarji jinvestu f’bonds tal-gvern li huma mistennija li jkunu mingħajr riskju għall-finijiet tal-karta tal-bilanċ tagħhom; din hija r-raġuni għalfejn attwalment l-istituzzjonijiet jippreferu li jħallu flushom mal-BĊE milli jixtru bonds aktar riskjużi ta’ wħud mill-Istati Membri, b’hekk iħallu s-sistema finanzjarja xotta mil-likwidità.

28.2   Biex dan jingħeleb hemm bżonn li tinbena fortifikazzjoni Ewropea akbar u aktar kredibbli għal kontra l-pressjonijiet tas-suq permezz ta’ rwol aktar sħiħ tal-Bank Ċentrali Ewropew, direttament jew indirettament taħt l-awspiċi tal-Faċilità Ewropea ta’ Stabbiltà Finanzjarja jew tas-Sistema Monetarja Ewropea.

28.3   Il-Kumitat jagħraf li l-implikazzjonijiet importanti għal periklu morali huma ġenwini u jeħtieġu soluzzjoni; din il-problema, madankollu, hija żgħira meta mqabbla mal-isfaxxar possibbli taż-żona euro. Minħabba li l-Istati Membri mhumiex lesti jkunu garanti għad-djun tal-Istati Membri l-oħra u d-diffikultajiet għall-BĊE biex jaqdi r-rwol tiegħu, il-Kumitat jappella biex b’mod urġenti titqies l-introduzzjoni ta’ bonds ta’ stabbiltà. Wara li l-Kummissjoni ppubblikat Green Paper dwar il-bonds ta’ stabbiltà, il-Kumitat qed jikkunsidra din il-kwistjoni f’opinjoni separata.

D.    ENFASI ĠUSTA FUQ L-IMPLIMENTAZZJONI

29.   L-Istrateġija Ewropa 2020 timmira li tiżgura li l-Unjoni Ewropea tkun tista’ tikkompeti f’kuntest ta’ kompetizzjoni globali li qed tiżdied. Għaldaqstant, il-Kumitat jappoġġja bis-sħiħ lill-Kummissjoni fir-rigward tal-enfasi kbira li qed tqiegħed tul is-SAT kollu fuq in-nuqqas ta’ implimentazzjoni adegwata ta’ riformi fil-livell nazzjonali.

30.   Il-Kumitat jinnota bi tħassib kbir li, minkejja l-urġenza tas-sitwazzjoni, il-progress mill-Istati Membri fl-implimentazzjoni tal-gwida tas-SAT 2011 huwa inqas milli dak mistenni. Id-deċiżjonijiet meħuda fil-livell tal-UE jieħdu wisq fit-tul biex jiġu inklużi fid-deċiżjonijiet ta’ politika nazzjonali.

31.   Il-KESE jħeġġeġ lill-Istati Membri biex jimplimentaw bis-sħiħ ir-riformi li ħadu impenn għalihom fil-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma tagħhom. Dawn iridu jieħdu sjieda tal-bidliet meħtieġa f’termini ta’ governanza ekonomika futura. Dan jenfasizza l-ħtieġa li jissaħħaħ il-proċess tas-Semestru Ewropew permezz ta’ involviment akbar tal-parlamenti nazzjonali, l-imsieħba soċjali u s-soċjetà ċivili organizzata fl-Istati Membri fid-dibattiti u l-monitoraġġ tal-progress ta’ implimentazzjoni tal-PNR.

32.   Il-Kumitat jiddeplora l-fatt li l-impenji stabbiliti fil-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma 2011 mhumiex biżżejjed biex tintlaħaq il-maġġoranza tal-miri fil-livell tal-UE; fid-dawl tat-tħassib li qed jikber li l-miri tal-Ewropa 2020 mhux ser jintlaħqu, il-Kumitat qed jitlob lill-Kummissjoni u lill-gvernijiet tal-Istati Membri biex, b’mod partikolari, jirduppjaw l-isforzi tagħhom u jirranġaw dan in-nuqqas li ġie identifikat minn fażi daqshekk bikrija tal-programm u biex jiżguraw li l-gvernijiet, il-partijiet interessati u ċ-ċittadini f’kull pajjiż iħossu li l-programm ta’ riforma huwa tagħhom u jimplimentawh.

33.   Il-KESE jitlob ukoll lill-Kummissjoni biex tiżgura li l-Istati Membri kollha, inklużi dawk taħt l-assistenza finanzjarja tal-UE u l-FMI, jikkontribwixxu għall-miri ewlenin skont il-potenzjal tagħhom.

E.    L-IMPORTANZA TAL-ISTĦARRIĠ ANNWALI DWAR IT-TKABBIR U L-PARTEĊIPAZZJONI TAS-SOĊJETÀ ĊIVILI ORGANIZZATA U L-IMSIEĦBA SOĊJALI

34.   Is-SAT huwa l-bażi biex fuqu jinbena l-fehim komuni meħtieġ dwar il-prijoritajiet għal azzjoni fil-livell nazzjonali u tal-UE għall-2012, li mbagħad irid jiġi inkorporat fid-deċiżjonijiet ekonomiċi u baġitarji nazzjonali u fl-abbozzar tal-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma (PNR) u tal-Programmi ta’ Stabbiltà u Konverġenza mill-Istati Membri.

35.   Għaldaqstant is-SAT għandu rwol politiku importanti u l-Kumitat huwa tal-fehma li m’għandux ikun limitat għal proċess teknokratiku iżda li għandu jqis il-fehmiet tal-Parlament Ewropew u l-partijiet interessati ewlenin bħalma huma s-soċjetà ċivili organizzata u l-imsieħba soċjali.

36.   Fil-kuntest attwali ta’ nuqqas totali ta’ fiduċja fil-mod kif ġiet ittrattata l-kriżi s’issa, u nuqqas totali ta’ fiduċja fl-Unjoni nnifisha, jeħtieġ li l-Ewropa tinvolvi l-popli tagħha. Jeħtieġ li jissaħħaħ id-djalogu soċjali u ċivili fil-livelli kollha sabiex jinbena kunsens vast dwar il-ħtieġa għar-riformi.

37.   Il-miżuri mmirati lejn it-titjib tal-governanza ekonomika Ewropea għandhom jiġu akkumpanjati minn passi li jtejbu l-leġittimità, ir-responsabbiltà u s-sjieda tagħha.

38.   Il-Kumitat jitlob għal involviment aħjar u effettiv tal-partijiet interessati tas-soċjetà ċivili organizzata fis-Semestru Ewropew: fil-livell tal-UE, fir-rigward tas-SAT u l-abbozzar ta’ rakkomandazzjonijiet skont il-pajjiż, u fil-livell nazzjonali tul il-proċess tal-abbozzar, l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-PNR futuri. Għandha tiġi pprovduta informazzjoni dettaljata fil-PNR dwar kemm kienu attivament involuti l-partijiet interessati fil-proċess, u kif ġie meqjus il-kontribut tagħhom.

39.   L-Istrateġija tat-Tkabbir Ewropa 2020 tista’ tinkiseb biss jekk is-soċjetà kollha tħossha impenjata u jekk kull wieħed mill-atturi jassumi r-responabbiltà tiegħu kollha. Fi żmien meta qed jittieħdu deċiżjonijiet importanti li għandhom impatt fuq il-ħajja tal-partijiet interessati kollha, hija iktar u iktar meħtieġa li dawn ikunu titulari konġunti tar-riforma.

40.   Il-Kumitat beħsiebu jibqa’ involut b’mod attiv fil-fażi ta’ implimentazzjoni tal-Istrateġija UE 2020 u s-segwitu tas-SAT 2012. Huwa ser ikompli l-ħidma konġunta man-netwerk tiegħu ta’ KES nazzjonali u organizzazzjonijiet simili sabiex jitjiebu l-konsultazzjoni, il-parteċipazzjoni u l-mobilizzazzjoni tas-soċjetà ċivili organizzata kemm fil-livell Ewropew kif ukoll f’dak nazzjonali.

IT-TIENI PARTI

IL-PROPOSTI TAL-KUMITAT DWAR IL-PRIJORITAJIET IMRESSQA MILL-KUMMISSJONI EWROPEA

i

Il-Kumitat jappoġġja l-ħames prijoritajiet li, skont il-Kummissjoni, għandhom jiffurmaw il-bażi tal-enfasi politika fl-2012: il-ħidma fuq konsolidazzjoni fiskali divrenzjata li tgħin it-tkabbir; li jerġa’ jibda jsir self normali lill-ekonomija; il-promozzjoni tat-tkabbir u l-kompetittività; l-indirizzar tal-qgħad u l-konsegwenzi soċjali tal-kriżi; u l-immodernizzar tal-amministrazzjoni pubblika.

ii

Din it-tieni parti tippreżenta għadd ta’ kontributi speċifiċi relatati mal-prijoritajiet imsemmija hawn fuq. Dawn id-dikjarazzjonijiet prinċipalment huma kwotazzjonijiet minn diversi opinjonijiet tal-KESE li ġew adottati mill-Kumitat fl-2011 u jikkostitwixxu segwitu tal-pożizzjoni tal-KESE dwar l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2011 (8) adottat f’Marzu 2011.

1.   Il-ħidma fuq konsolidazzjoni fiskali divrenzjata li tgħin it-tkabbir

1.1   Konsolidazzjoni fiskali

1.1.1

Il-KESE jtenni l-fehmiet tiegħu espressi fl-opinjoni tiegħu stess dwar l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2011 taħt il-punt 1 “L-implimentazzjoni ta’ konsolidazzjoni fiskali rigoruża”, u l-punt 2 “Il-korrezzjoni tal-iżbilanċi makroekonomiċi”.

1.1.2

Fir-rigward tal-konsolidazzjoni fiskali, kif indikat fil-punti 1.1 u 1.2 tal-opinjoni tiegħu dwar l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2011 (9), il-KESE jemmen li l-kwistjoni tikkonsisti f’li jerġgħu jiġu bbilanċjati mill-ġdid il-finanzi pubbliċi filwaqt li jiġi evitat it-tnaqqis tad-domanda, li jwassal għal riċessjoni li tiġġenera aktar defiċits u jimbotta l-ekonomija Ewropea ’l isfel. Għandhom jiġu stabbiliti programmi għat-tnaqqis tad-dejn b’mod li jkun kompatibbli mal-irkupru ekonomiku u mal-għanijiet fil-qasam soċjali u tax-xogħol li huma stabbiliti fl-Istrateġija Ewropa 2020.

1.1.3

L-Ewropa teħtieġ issaħħaħ il-governanza ekonomika biex tiggarantixxi d-dixxiplina fiskali f’kull Stat Membru, speċjalment fiż-żona tal-euro. Il-pakkett ta’ riforma li kien hemm qbil dwaru, l-hekk imsejjaħ “six-pack”, flimkien mal-proposti regolatorji l-ġodda u s-semestru Ewropew li jakkumpanjahom għal koordinazzjoni aħjar tal-politiki ekonomiċi u baġitarji u għal sorveljanza mill-qrib min-naħa tal-UE, iridu jiġu implimentati malajr u korrettament.

1.1.4

Madankollu, id-dixxiplina fiskali fl-Istati Membri mhix biżżejjed bħala prerekwiżit għat-tkabbir, l-impjiegi u l-koeżjoni ekonomika u soċjali. Fil-fatt, il-Kumitat jinsab imħasseb li l-kundizzjonijiet attwali għall-ħruġ ta’ bonds ta’ dejn sovran wasslu għal sitwazzjoni fis-suq li tirriskja li ddgħajjef l-istabbiltà u t-tkabbir ġaladarba jerġgħu jissaħħu.

1.1.5

Huwa għal din ir-raġuni li l-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjon il-Green Paper dwar il-vijabbiltà li jiġu introdotti l-Bonds ta’ Stabbiltà. Jemmen li taħt il-kundizzjonijiet ta’ regoli stretti u governanza korrespondenti fil-livell tal-UE sabiex jiġi eskluż ir-riskju morali u tiġi promossa imġiba responsabbli u li hija mistennija min-naħa tal-gvern fl-Istati Membri, il-ġestjoni tad-djun sovrani b’garanziji konġunti fiż-żona tal-euro ser tkun ta’ kontribut importanti sabiex jingħelbu l-problemi akuti kif ukoll is-sitwazzjoni paradossali ta’ awsterità u tkabbir.

1.1.6

Il-progress f’dan il-qasam ser jippermetti wkoll lill-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE) iwaqqaf progressivament il-programm tiegħu ta’ xiri ta’ bonds tal-gvern, li attwalment huwa meħtieġ biex l-Istati Membri individwali jkunu jistgħu jerġgħu jiffinanzjaw id-dejn pubbliku. Minflok, il-BĊE jista’ jiddeċiedi li jappoġġja l-bonds il-ġodda ta’ stabbiltà u b’hekk jagħti garanzija addizzjonali lill-aġenti tas-suq, għallinqas fil-fażi tranżitorja.

1.2   Tingħata prijorità lill-infiq li jiffavorixxi t-tkabbir

1.2.1

Il-Kumitat jesprimi l-appoġġ sħiħ tiegħu sabiex tingħata prijorità lill-infiq li jiffavorixxi t-tkabbir. B’mod partikolari jrid jiġi żgurat li l-miżuri maħsuba biex jindirizzaw il-kriżi ekonomika u d-dejn sovran ma jikkompromettux l-investiment pubbliku fl-edukazzjoni u t-taħriġ. Hemm bżonn li l-Istati Membri jiffokaw b’mod partikolari fuq l-investiment pubbliku fl-edukazzjoni, ir-riċerka u t-taħriġ vokazzjonali meta jkunu qed jikkunsidraw il-miri baġitarji tagħhom għal perjodu medju ta’ żmien.

1.2.2

Miżuri ta’ appoġġ pubbliku għar-riċerka u l-innovazzjoni, bi programmi speċifiċi u ddedikati, taw prova li huma ta’ importanza kbira għall-Industriji b’Użu Intensiv tal-Enerġija. Il-KESE jsejjaħ lill-Kummissjoni Ewropea, lill-Kunsill u lill-Parlament biex isaħħu dawn il-programmi, iffokati fuq l-effiċjenza u d-diversifikazzjoni fl-użu tal-enerġija, u jagħmluhom parti permanenti tal-inizjattivi ta’ żvilupp.

1.2.3

Barra minn hekk, meta wieħed iqis il-klima ekonomika diffiċli attwali, il-KESE jirrakkomanda li jsir dejjem iżjed investiment fir-riċerka, l-iżvilupp, l-implimentazzjoni u t-taħriġ, u fl-attivitajiet xjentifiċi li huma applikati għall-industriji b’użu intensiv tal-enerġija. Dawn l-investimenti għandhom jingħataw biżżejjed appoġġ fil-programm qafas li jmiss u għandhom jagħmlu possibbli, mill-inqas, l-iskambju tal-esperjenza u tar-riżultati fil-livell Ewropew. Il-programmi Ewropej u nazzjonali għandhom jiffokaw iżjed fuq ir-riċerka dwar l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u l-innovazzjonijiet.

1.3   Politiki relatati mas-swieq tax-xogħol u servizzi tal-impjieg attivi

1.3.1

Kif diġà indika l-Kumitat fl-opinjoni tiegħu dwar l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2011 (10), l-“attivazzjoni” tan-nies sabiex ifittxu xogħol, l-ewwel u qabel kollox għandha ssir billi jiġu pprovduti servizzi effiċjenti miċ-ċentri tal-impjieg u mhux daqstant permezz tas-suppost “inċentivi” bil-benefiċċji għall-qgħad. (…) Fis-sitwazzjoni attwali ta’ livelli rekord ta’ persuni qiegħda, il-problema tas-suq tax-xogħol mhix in-nuqqas ta’ forza tax-xogħol b’mod ġenerali iżda n-nuqqas ta’ ħaddiema b’ħiliet speċjalizzati f’xi Stati Membri, kif ukoll in-nuqqas kbir ta’ impjiegi disponibbli. Għandu jiġi kkunsidrat aktar l-iżvilupp ta’ politika tal-provvista intelliġenti, li tippromovi t-tkabbir u l-innovazzjoni u li tikkontribwixxi għall-ħolqien ta’ aktar impjiegi.

1.3.2

Il-Kumitat enfasizza li s-servizzi pubbliċi tal-impjiegi għandhom d-dmir li jaqdu rwol aktar attiv fil-politiki tat-taħriġ għall-gruppi mmirati prijoritarji, bħall-persuni b’inqas ħiliet u kwalifiki jew dawk li għandhom impjieg prekarju, jew l-aktar gruppi vulnerabbli, bħall-persuni b’diżabbiltà, il-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien mingħajr impjieg u l-immigranti. Is-servizzi pubbliċi tal-impjiegi għandhom jaqdu wkoll rwol aktar attiv biex jinsabu l-impjiegi għall-persuni qiegħda fit-tul u biex jiġu żviluppati politiki tal-impjieg attiv u tat-taħriġ vokazzjonali. Ħafna pajjiżi jeħtieġu jestendu b’mod sostanzjali l-appoġġ immirat offrut mill-aġenziji tal-gvern, fejn tingħata attenzjoni speċjali lil dawk li qegħdin ifittxu impjieg u li jinsabu f’pożizzjoni żvantaġġjata.

1.4   Ir-riforma u l-modernizzazzjoni tas-sistemi tal-pensjonijiet

1.4.1

Filwaqt li jara l-bżonn li s-sistemi tal-pensjonijiet jiġu riformati u modernizzati, il-Kumitat iqis li l-pressjoni fuq l-iskemi tal-pensjoni iktar tinħoloq minħabba n-nuqqas ta’ impjiegi u investiment milli d-demografija. Li huwa meħtieġ huma inizjattivi li jippromovu l-estensjoni tal-ħajja tax-xogħol, li jkunu appoġġjati wkoll minn politiki effettivi tat-tkabbir u l-impjieg. Hija biss politika ġenwina ta’ “tixjiħ attiv”, maħsuba għal parteċipazzjoni miżjuda fit-taħriġ u t-tagħlim tul il-ħajja, li tista’ tipproduċi żieda sostenibbli fir-rata tal-impjieg ta’ nies imdaħħla fiż-żmien li jieqfu mix-xogħol kmieni minħabba problemi ta’ saħħa, l-intensità tax-xogħol, it-tkeċċija mix-xogħol qabel iż-żmien, u n-nuqqas ta’ opportunitajiet għal taħriġ jew dħul mill-ġdid fis-suq tax-xogħol. Il-KESE huwa xettiku ħafna wkoll dwar is-siwi tal-posponiment tal-età legali tal-irtirar bħala risposta għall-isfidi demografiċi. Żieda fl-età legali tal-irtirar tista’ żżid pressjoni fuq il-pilastri l-oħra tas-sigurtà soċjali, bħalma huma l-pensjonijiet tal-invalidità jew id-dħul minimu, kif ġara f’xi wħud mill-Istati Membri, tant li l-progress li jkun sar lejn finanzi pubbliċi b’saħħithom ikun falz. Fil-fehma tal-KESE, jidher li hu ħafna iżjed adatt li l-età reali tal-irtirar titqarreb aktar lejn l-età legali attwali.

1.4.2

B’mod aktar speċifiku, il-KESE jemmen li hemm bżonn ta’ bidliet sistematiċi biex il-kundizzjonijiet ta’ xogħol isiru aktar favorevoli għall-persuni mdaħħla fiż-żmien, abbażi ta’ pakkett ta’ miżuri li b’mod partikolari jinkludi: inċentivi għall-kumpaniji biex jinħolqu impjiegi adatti għall-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien u biex tinżamm is-sitwazzjoni ta’ impjieg attwali tal-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien; politika proattiva tas-suq tax-xogħol favur ir-reintegrazzjoni fid-dinja tax-xogħol ta’ persuni qiegħda mdaħħla fiż-żmien li tipprovdi firxa wiesgħa ta’ servizzi ta’ konsulenza u appoġġ għal dawk li qegħdin ifittxu x-xogħol; miżuri li jassiguraw li l-persuni huma fiżikament u mentalment kapaċi li jibqgħu fix-xogħol għal aktar żmien; miżuri li jżidu l-inklużività tal-postijiet tax-xogħol għall-persuni mdaħħla fiż-żmien b’diżabbiltà; miżuri li jżidu r-rieda tal-persuni li jaħdmu għal żmien itwal li għandhom jinkludu attitudni pożittiva fir-rigward tat-tagħlim tul il-ħajja u l-kura preventiva; l-iżvilupp ta’ mudelli tax-xogħol tajbin għas-saħħa li jkunu nnegozjati bejn l-imsieħba soċjali u li jkopru l-karriera kollha tal-persuni; miżuri introdotti mill-intrapriżi, permezz tal-ftehimiet kollettivi jew tal-liġi, sabiex ikun hemm aktar parteċipazzjoni mill-persuni mdaħħla fiż-żmien sabiex ikomplu t-taħriġ; miżuri li jżidu l-kuxjenza dwar il-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien, inklużi kampanji vasti li jżidu l-kuxjenza soċjali sabiex jiġu miġġielda l-istereotipi u l-preġudizzji kontra l-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien u li jagħmlu mit-“tixjiħ” kunċett pożittiv; konsulenza u appoġġ għall-intrapriżi, speċjalment l-SMEs, fl-ippjanar bil-quddiem tal-persunal u l-iżvilupp ta’ organizzazzjoni tax-xogħol adattata għall-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien; il-ħolqien ta’ inċentivi adegwati biex jiġu rreklutati persuni mdaħħla fiż-żmien u biex dan jinżammu fl-impjieg, mingħajr ma jkun hemm distorsjoni tal-kompetizzjoni; il-ħolqien ta’ inċentivi soċjalment aċċettabbli biex il-persuni jżommu impjieg għal żmien itwal għal dawk kollha li jridu jsibu xogħol u huma f’kundizzjoni li jaħdmu, u fejn huwa possibbli jew mixtieq, l-iżvilupp ta’ mudelli innovattivi u attraenti għal tranżizzjoni flessibbli mill-ħajja tax-xogħol għall-irtirar fi ħdan is-sistemi pubbliċi tal-pensjonijiet.

1.4.3

Barra minn hekk, fir-rigward tad-Direttiva 2003/41/KE dwar l-attivitajiet u s-superviżjoni ta’ istituzzjonijiet għall-provvista ta’ irtirar okkupazzjonali, il-KESE jirrepeti l-punt 5.7 tal-opinjoni tiegħu dwar l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2011 (11).

1.5   Politiki ta’ taxxa li jgħinu t-tkabbir

1.5.1

Il-KESE jirrepeti l-punt 1.4 tal-opinjoni tiegħu dwar l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2011 (12) fejn jiddikjara li l-piż fiskali għandu jiġi trasferit lejn sorsi oħra ta’ dħul.

1.5.2

Il-KESE huwa tal-fehma li s-settur finanzjarju wkoll għandu jikkontribwixxi għall-isforzi ta’ konsolidazzjoni fiskali b’mod ġust u sostanzjali. L-introduzzjoni ta’ Taxxa fuq it-Transazzjonijiet Finanzjarji (TTF) fil-livell globali hija preferuta minn TTF fil-livell tal-UE. Madankollu, jekk joħroġ fid-dieher li l-adozzjoni ta’ TTF fil-livell globali mhix vijabbli, imbagħad il-KESE jirrakkomanda l-adozzjoni ta’ TFF fil-livell tal-UE.

1.5.3

Fil-qasam tat-Taxxa fuq il-Valur Miżjud (VAT), il-Kumitat japprova mingħajr l-ebda riżerva l-inizjattiva tal-Kummissjoni li tikkunsidra reviżjoni globali tas-sistema tal-VAT. Għandhom jitnaqqsu l-ispejjeż operazzjonali għall-utenti, il-piżijiet amministrattivi u t-tentattivi ta’ frodi. Problema partikolarment delikata hija t-trattament tat-transazzjonijiet transkonfinali.

1.5.4

Il-KESE jappoġġja u japprova l-Proposta għal Regolament ġdid dwar il-Kooperazzjoni Amministrattiva fil-qasam tad-dazji tas-sisa  (13), neċessarja u utli sabiex jiġi assigurat il-ġbir effettiv tat-taxxa u tiġi miġġielda l-frodi fiskali tas-sisa.

1.5.5

Sabiex titneħħa t-tassazzjoni doppja u tissaħħaħ is-semplifikazzjoni amministrattiva fis-sitwazzjonijiet transkonfinali, il-KESE jirrakkomanda li jitwaqqfu servizzi ta’ punt ta’ waqfa waħda minn fejn iċ-ċittadini jkunu jistgħu jiksbu informazzjoni, iħallsu t-taxxa u jirċievu ċ-ċertifikati u d-dokumenti meħtieġa għall-użu fl-UE kollha, kif ukoll is-semplifikazzjoni tal-proċeduri amministrattivi applikati għas-sitwazzjonijiet transkonfinali.

1.5.6

F’dan il-kuntest, il-KESE jappella għat-twaqqif ta’ Osservatorju tat-Tassazzjoni Transkonfinali taħt il-patroċinju tal-Kummissjoni Ewropea sabiex, fuq bażi kontinwa, jinkiseb fehim dettaljat u prattiku tal-ostakli fiskali eżistenti u l-iżvilupp tagħhom.

1.5.7

Il-KESE jappoġġja l-proposta għal Bażi għat-Taxxa Korporattiva Konsolidata Komuni (CCCTB) peress li toħloq kundizzjonijiet aħjar għall-intrapriżi li joperaw f’livell transkonfinali.

1.5.8

Il-KESE jistenna li s-CCCTB ser twassal għal tnaqqis konsiderevoli fl-ispejjeż tal-konformità fiskali u t-tneħħija tad-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni fi ħdan l-UE li jiġu kkawżati mil-liġijiet fiskali. B’dan il-mod, is-CCCTB għandha tippromovi kompetizzjoni ġusta u sostenibbli li tħalli impatt pożittiv fuq it-tkabbir u l-impjiegi.

1.5.9

Il-Kumitat jappoġġja r-reviżjoni tad-Direttiva dwar it-Tassazzjoni tal-Enerġija (DTE) li tippermetti lill-Istati Membri, li jixtiequ, ibiddlu parti mit-taxxa fuq ix-xogħol jew fuq il-kapital f’forma oħra ta’ taxxa li tħeġġeġ imġiba li tirrispetta l-ambjent u li twassal għal użu effiċjenti tal-enerġija, b’konformità mal-Istrateġija Ewropa 2020.

1.5.10

Il-fattur “taxxa fuq is-CO2” jikkomplementa l-iskema għall-iskambju ta’ kwoti tal-emissjonijiet (EU ETS).

1.5.11

Madankollu, il-KESE jiddispjaċih li r-riformulazzjoni tad-DTE mhijiex aktar ambizzjuża u koerenti. Il-Kummissjoni ħadet l-inizjattiva li tinkludi eċċezzjonijiet u derogi fit-test bil-għan li tikkuntenta lil ċerti Stati Membri u ma tiddispjaċix lil oħrajn.

1.5.12

Is-sinjal tal-prezz li jingħata permezz tat-tassazzjoni mhux qed jasal fir-rigward tal-karburant għat-tisħin u dan jista’ jibqa’ l-każ bir-riformulazzjoni tad-DTE.

1.5.13

Xi setturi (bħall-agrikoltura, il-kostruzzjoni, it-trasport pubbliku, eċċ.) jibqgħu totalment jew parzjalment eżentati. Huwa diffiċli li wieħed jara koerenza f’dawn l-eżenzjonijiet kollha, b’mod partikolari għax il-bżonn tagħhom jista’ ma jinftiehemx minn dawk li ma jibbenefikawx minnhom.

2.   Jerġa’ jibda jsir self normali lill-ekonomija

2.1   Sistema finanzjarja b’saħħitha

2.1.1

Huwa importanti li jiġu indirizzati n-nuqqasijiet serji fir-Regolament u fis-superviżjoni tal-finanzi internazzjonali. L-iżbilanċ dejjem jikber li jeżisti bejn il-privatizzazzjoni tal-profitti u s-soċjalizzazzjoni tat-telf fis-settur finanzjarju jridu jiġu indirizzati kemm jista’ jkun malajr.Iridu jinħolqu kundizzjonijiet ta’ qafas regolatorju sabiex l-intermedjarji finanzjarji jaqdu r-rwol primarju tagħhom li jservu l-ekonomija reali, jipprovdu krediti għal proġetti konkreti u jinvestu fl-assi minflok jirriskjaw fuq l-obbligazzjonijiet. Kwalunkwe appoġġ pubbliku li jingħata lill-istituzzjonijiet finanzjarji jrid ikun akkumpanjat mit-titjib neċessarju fil-governanza korporattiva, bħala l-ewwel pass lejn ir-riforma fundamentali tal-industrija li tappoġġja l-aġenda għat-tkabbir u l-impjiegi.

2.1.2

Il-KESE jaqbel mat-tħassib tal-Kummissjoni fir-rigward tal-fatt li l-appoġġ għal istituzzjonijiet finanzjarji f’diffikultà għad-detriment tal-finanzi pubbliċi u tal-kundizzjonijiet ugwali fis-suq intern mhuwiex aktar aċċettabbli fil-futur. Il-KESE jittama li l-Kummissjoni twettaq valutazzjoni tal-impatt tal-ispejjeż, ir-riżorsi umani u r-riformi leġislattivi meħtieġa. Proposta realistika għandha tkun akkumpanjata minn qafas ta’ żmien biex jiġu impjegati r-riżorsi umani, bil-konsiderazzjoni tal-fatt li dawn jistgħu ma jkunux disponibbli minnufih fis-suq.

2.1.3

Il-KESE jirrikonoxxi li l-Kummissjoni Ewropea rreaġixxiet għall-kumplessità dejjem tikber u n-nuqqas ta’ trasparenza fis-sistema finanzjarja. Il-Kumitat għalhekk jappella lill-industrija finanzjarja tapplika l-leġislazzjoni l-ġdida b’mod tajjeb u tagħmel użu mill-awtoregolazzjoni sabiex tħeġġeġ prattiki adatti u onesti u tiffaċilita l-aċċess għal prodotti finanzjarji trasparenti.

2.1.4

Il-KESE jitlob li l-edukazzjoni finanzjarja ssir suġġett obbligatorju fil-kurrikulu tal-iskejjel, u għandha titkompla permezz ta’ programmi ta’ taħriġ u ta’ taħriġ mill-ġdid għall-ħaddiema. Bħala suġġett, l-edukazzjoni finanzjarja għandha tħeġġeġ tfaddil responsabbli u tippromovi prodotti finanzjarji soċjalment responsabbli. L-edukazzjoni finanzjarja li tkun aċċessibbli għal kulħadd tgawdi minnha s-soċjetà kollha.

2.1.5

Il-KESE jtenni l-punt 3.6 tal-opinjoni tiegħu dwar l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2011 (14) u jilqa’ b’sodisfazzjon l-inizjattivi dwar il-bejgħ bin-nieqes (short selling) u swaps ta’ inadempjenza tal-kreditu (credit default swaps). Dan għandu jelimina skemi konfliġġenti u jġib ċarezza lill-qasam tas-swieq finanzarji u ser jagħti lill-awtoritajiet kompetenti s-setgħat li jirrikjedu trasparenza addizzjonali għall-istrumenti koperti mir-Regolament.

2.1.6

Il-KESE jilqa’ bi pjaċir id-dispożizzjonijiet għal trasparenza fis-suq li minnhom jistenna benefiċċji kbar. Jilqa’ b’sodisfazzjon ir-rwol regolatorju tal-Awtorità Ewropea tat-Titoli u s-Swieq iżda jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li intervent eċċessiv jista’ jiddestabbilizza s-swieq.

2.1.7

Il-KESE huwa tal-parir li sabiex tiġi stabbilita skema ta’ fondi ta’ riżoluzzjoni bankarja fattibbli, l-Istati Membri għandhom jaqblu minn qabel fuq l-adozzjoni ta’ metodi komuni u regoli uniformi sabiex tiġi evitata d-distorsjoni tal-kompetizzjoni.

2.1.8

Ix-xenarju makroekonomiku qed jikkawża tħassib kbir. Il-KESE huwa mħasseb li l-fondi ta’ riżoluzzjoni bankarja ser iħallu impatt fuq il-potenzjal ta’ self tas-settur bankarju billi jiddawru r-riżorsi.

2.1.9

Il-KESE jemmen li qabel ma jittieħdu l-passi biex jiddaħħlu l-imposti bankarji, il-Kummissjoni għandha twettaq analiżi bir-reqqa tal-effetti kumulattivi tad-dazji u l-fondi ta’ riżoluzzjoni bankarja. Biex tittieħed deċiżjoni dwar l-introduzzjoni tal-fondi ta’ riżoluzzjoni bankarja jeħtieġ stima ta’ kemm ser tiswa l-iskema kollha kemm hi, sa liema punt ser ikollha impatt fuq il-potenzjal għas-self tal-settur bankarju, u kemm ser jgħaddi żmien qabel ma tkun b’saħħitha biżżejjed qabel ma tilħaq id-daqs immirat. Il-KESE jirrakkomanda li dawn l-istimi jitfasslu fil-kuntest tal-agħar xenarju possibbli.

2.1.10

Il-KESE jilqa’ bis-sħiħ il-fatt li l-proposta għal Regolament tistipula li fil-ġejjieni l-ħlasijiet interbankarji multilaterali għad-debiti diretti ser ikunu pprojbiti għalkollox. B’hekk jinħolqu ċarezza u trasparenza fir-relazzjonijiet kuntrattwali kumplessi li hemm wara l-proċeduri ta’ pagament. Dan huwa fuq kollox ta’ benefiċċju għall-intrapriżi ż-żgħar u ta’ daqs medju.

2.1.11

Mill-istudju ta’ impatt li sar mill-Kummissjoni ħareġ li l-SMEs ma jkunux partikolarment żvantaġġati mir-rekwiżiti ġodda ta’ kapital iżda l-Kumitat għad għandu d-dubji tiegħu u jitlob li l-Kummissjoni ssegwi mill-qrib l-iżvilupp tas-self tal-banek u t-tariffi tal-banek fir-rigward tal-SMEs. Barra minn hekk, il-KESE jappoġġja r-reviżjoni tal-klassifikazzjoni tar-riskju għas-self lill-SMEs li ser issir mill-Kummissjoni.

2.1.12

Ir-Regolament il-ġdid għandu jiġi bbilanċjat bl-implimentazzjoni ta’ reġimi ta’ rkupru u ta’ soluzzjonijiet ibbażati fuq strumenti bħalma huma t-testmenti waqt il-ħajja. Filwaqt li l-Istat ser ikompli jipprovdi garanziji għal depożiti żgħar, għandu jiġi eliminat ir-riskju morali rrappreżentat mill-appoġġ statali illimitat lill-banek li jkunu fallew. Jekk is-sitwazzjoni tkun ċara biżżejjed, l-investituri, il-kredituri u d-diretturi jkollhom jieħdu responsabbiltà diretta għas-saħħa futura ta’ kull istituzzjoni ta’ kreditu.

3.   It-tħeġġiġ tat-tkabbir u l-kompetittività għal lum u għal għada

3.1   Il-KESE jtenni l-fehmiet tiegħu espressi fl-opinjoni tal-KESE dwar l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir, fil-punt 8 “L-isfruttar tal-potenzjal tas-suq uniku”, fil-punt 9 “L-attrazzjoni ta’ kapital privat biex jiffinanzja t-tkabbir” u fil-punt 10 “Il-ħolqien ta’ aċċess kosteffikaċi għall-enerġija”.

3.2   Ir-riċerka u l-innovazzjoni

3.2.1

Il-KESE jirrakkomanda li l-Kummissjoni Ewropea tiżviluppa strateġija integrata għar-riċerka u l-innovazzjoni, u tieħu miżuri strutturali addizzjonali fi ħdan il-Kummissjoni u l-korpi konsultattivi li jappoġġjawha, kif ukoll li fl-aħħar iżżid il-baġit futur għar-riċerka u l-innovazzjoni.

3.2.2

Il-KESE jkompli jilqa’ b’sodisfazzjon il-ħidma politika essenzjali li fl-Ewropa kollha jinħolqu kundizzjonijiet u oqfsa affidabbli li jiffavorixxu l-innovazzjoni u bi flessibbiltà suffiċjenti li jeħilsu lill-inventuri potenzjali u l-proċessi tal-innovazzjoni mill-piż tal-frammentazzjoni u l-ammont eċċessiv ta’ xogħol attwali marbut mal-oqfsa regolatorji u l-burokraziji differenti fis-27 Stat Membru u l-Kummissjoni.

3.2.3

Il-Kumitat jirrakkomanda li jiġu kkonċentrati aktar sforzi sabiex jitneħħa kwalunkwe ostaklu li jopponi jew ifixkel l-introduzzjoni immedjata tal-innovazzjonijiet u l-ħolqien ta’ Unjoni tal-Innovazzjoni. Sabiex jiġi appoġġjat iċ-ċiklu sħiħ tal-innovazzjoni b’mod iktar effettiv, il-Kumitat jappella biex ir-regoli dwar l-għajnuna mill-istat, il-baġits, l-akkwist u l-kompetizzjoni, li jistgħu jkunu ostaklu (15) għal dan il-għan, jiġu riveduti bis-sħiħ f’kooperazzjoni mal-partijiet interessati rilevanti. Il-kawża ta’ dan hija l-bilanċ u/jew kunflitt possibbli bejn il-liġi tal-kompetizzjoni u l-promozzjoni tal-innovazzjoni. Għal din ir-raġuni, il-liġijiet tal-kompetizzjoni, tal-għajnuna mill-istat, u tal-akkwist pubbliku m’għandhomx jitfasslu u jiġu implimentati b’mod li jsiru ostaklu għall-innovazzjoni; jista’ jkun ukoll li hemm bżonn ta’ riformi. Xi kultant l-innovazzjonijiet jeħtieġu wkoll li jiġu mħarsa sabiex ma jiġux akkwistati minn kompetituri li jixtiequ jwaqqfu l-proċess tal-innovazzjoni.

3.2.4

Il-KESE jilqa’ b’mod partikolari l-fatt li l-innovazzjonijiet qed jinftiehmu u jiġu definiti skont ir-ramifikazzjonijiet vasti tagħhom.

3.2.5

Il-Kumitat jirrakkomanda li l-miżuri ta’ appoġġ, l-appoġġ finanzjarju u l-kriterji tal-prestazzjoni jiġu adattati – fuq naħa – għall-innovazzjonijiet l-aktar inkrimentali li jirrispondu għall-forzi prevalenti tas-suq u l-bżonnijiet soċjali, u – fuq in-naħa l-oħra – għall-innovazzjonijiet aktar radikali li jinfluwenzaw il-forzi tas-suq u joħolqu bżonnijiet soċjali ġodda, iżda li l-ewwel ikollhom jgħaddu minn perjodi partikolarment diffiċli.

3.2.6

Il-Kumitat jenfasizza r-rwol importanti li jaqdu l-SMEs u l-mikrointrapriżi fil-proċess tal-innovazzjoni u jirrakkomanda li dawn jingħataw appoġġ u jkollhom miżuri mfassla b’mod speċifiku sabiex jissodisfaw il-bżonnijiet partikolari tagħhom. Barra minn hekk, huwa jissuġġerixxi li jiġi kkunsidrat jekk u kif il-kumpaniji li jkunu għadhom jibdew (start ups) jistgħux għal perjodu adatt ta’ żmien jiġu eżentati mill-biċċa l-kbira tal-kundizzjonijiet u l-obbligi tas-soltu u jekk jistgħux jinħolqu inċentivi addizzjonali speċjali għalihom. Dan jgħodd ukoll għall-intrapriżi tal-ekonomija soċjali.

3.3   Is-suq uniku

3.3.1

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon l-ambizzjoni tal-Kummissjoni biex iżżid it-tkabbir u ssaħħaħ il-fiduċja fis-suq uniku. Il-Kumitat ifakkar li s-suq uniku huwa fattur ċentrali tal-integrazzjoni Ewropea, bil-potenzjal li jwassal benefiċċji li jinħassu b’mod dirett għall-partijiet interessati Ewropej u li jiġġenera tkabbir sostenibbli għall-ekonomiji Ewropej. Fl-ambjent attwali, dan ifisser li suq uniku li jaħdem tajjeb u li huwa orjentat lejn il-ġejjieni mhuwiex biss mixtieq iżda saħansitra essenzjali għall-ġejjieni politiku u ekonomiku tal-Unjoni Ewropea. Sabiex jinkisbu dawn il-benefiċċji, huwa kruċjali li l-proposti tal-Kummissjoni jkunu ambizzjużi u jmorru lil hinn mill-indirizzar ta’ sfidi ta’ livell baxx u ddettaljati biss.

3.3.2

Il-KESE jixtieq itenni l-appell tiegħu għal approċċ olistiku. Filwaqt li jaħseb li l-promozzjoni tat-tkabbir u tal-potenzjal tan-negozju hija essenzjali, il-Kumitat madankollu jħoss li l-proposti għandhom jiffokaw iżjed fuq il-konsumaturi u ċ-ċittadini bħala atturi indipendenti fil-ħolqien tas-suq uniku.

3.3.3

Il-KESE jitlob għal politika ta’ tolleranza żero fejn jidħol in-nuqqas ta’ implimentazzjoni tal-leġislazzjoni tal-UE mill-Istati Membri u jfakkar lill-Kunsill u lill-Kummissjoni li implimentazzjoni inkonsistenti, mhux sħiħa u ttardjata tibqa’ ostaklu ewlieni għal suq uniku li jiffunzjona. Il-Kumitat ikun tabilħaqq sodisfatt li kieku jiġu ppubblikati t-tabelli ta’ korrelazzjoni mill-Istati Membri li jistgħu jikkontribwixxu għal promozzjoni u fehim aħjar tas-suq uniku.

3.4   Is-suq uniku diġitali tal-UE

3.4.1

Fir-rigward tas-suq uniku diġitali tal-UE, il-KESE jtenni l-punt 8.12 tal-opinjoni tiegħu dwar l-Istarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2011, u f’diversi opinjonijiet maħruġa matul l-2011 (16) ikkonferma l-appoġġ b’saħħtu tiegħu għall-implimentazzjoni tal-Aġenda Diġitali fl-Ewropa sabiex jinkisbu l-benefiċċji ekonomiċi u soċjali sostenibbli minn suq uniku diġitali bbażat fuq konnettività ta’ kwalità u veloċità għolja tal-internet, disponibbli bi prezzijiet affordabbli għaċ-ċittadini fl-UE kollha.

3.4.2

F’dan il-kuntest, il-Kumitat jinnota b’sodisfazzjon l-approċċ kreattiv tal-Kummissjoni għall-ftehimiet ta’ investiment konġunt għall-promozzjoni tal-implimentazzjoni tal-broadband veloċi u ultraveloċi, iżda jappella għal miri ta’ konnettività aktar ambizzjużi sabiex l-Ewropa tinżamm kompetittiva globalment. Il-Kumitat jenfasizza l-importanza kruċjali tal-prinċipji tan-“newtralità tan-net” bħala miri politiċi fundamentali fil-livell tal-UE u jappella għal approċċ urġenti u proattiv sabiex dawn il-prinċipji jitnaqqxu fil-liġi tal-UE, u b’hekk jiġi assigurat li l-internet jinżamm miftuħ fl-Ewropa kollha.

3.4.3

Fir-rigward tal-Pjan ta’ Azzjoni dwar il-gvern elettroniku u l-qafas tal-interoperabbiltà, il-KESE jappoġġja l-pjan ta’ azzjoni tal-Kummissjoni għal forma sostenibbli u innovattiva ta’ gvern elettroniku, u jfakkar li għandhom jinżammu l-impenji li ttieħdu matul il-Konferenza Ministerjali ta’ Malmö fl-2009. Il-Kumitat jesprimi ruħu favur ukoll pjattaforma għall-iskambju ta’ informazzjoni, esperjenzi u kodiċijiet ibbażati fuq softwer ta’ sors liberu kif deskritt fil-Qafas Ewropew ta’ Interoperabbiltà, u jenfasizza li ħafna mill-ostakli attwalment huma riżultat ta’ nuqqas ta’ bażi legali transkonfinali, ta’ differenzi fil-leġislazzjoni nazzjonali u ta’ Stati Membri li jadottaw soluzzjonijiet li huma inkompatibbli ma’ xulxin.

3.4.4

Fir-rigward tat-“tisħiħ tal-kultura diġitali, il-kompetenzi diġitali u l-inklużjoni diġitali”, il-KESE jqis li aċċess inugwali għat-Teknoloġiji tal-Informazzjoni u l-Komunikazzjoni primarjament huwa estensjoni tal-inugwaljanzi finanzjarji u soċjali u enfasizza li ċ-ċittadini KOLLHA huma intitolati li jifhmu b’mod kritiku l-kontenuti tal-għodod kollha tal-midja. Il-Kumitat huwa tal-fehma wkoll li l-UE u l-Istati Membri għandhom jiggarantixxu l-aċċessibbiltà diġitali permezz ta’ taħriġ kontinwu fil-kompetenzi diġitali għal skopijiet ta’ impjieg u/jew personali, kif ukoll għaċ-ċittadinanza, filwaqt li l-aċċess għall-infrastruttura u l-għodod għandu jitqies bħala dritt fundamentali.

3.5   Is-soċjetà tal-informazzjoni

3.5.1

Fir-rigward ir-Regolament il-ġdid dwar ir-roaming, il-KESE qies li t-tnaqqis propost fil-limiti għat-tariffi huwa proporzjonat u adatt sabiex jiġu garantiti d-disponibbiltà u l-aċċess ta’ servizz ta’ interess ekonomiku ġenerali bi prezzijiet li jintlaħqu, filwaqt li jikkostitwixxi pass fid-direzzjoni t-tajba, fi kliem ieħor it-tneħħija, fuq perjodu medju, ta’ kwalunkwe forma speċifika ta’ prezz għar-roaming. Madankollu, il-Kumitat jiddispjaċih li l-proposta tal-Kummissjoni ma kinitx akkumpanjata minn studju tal-impatt tal-miżuri l-ġodda fuq l-impjiegi u l-kundizzjonijiet tax-xogħol fis-settur tat-telekomunikazzjonijiet taċ-ċellulari.

3.6   L-enerġija

3.6.1

Il-KESE jħoss li l-effiċjenza tas-swieq transkonfinali tal-enerġija ssaħħaħ is-sigurtà tal-provvista, il-ġestjoni bl-aħjar mod possibbli tal-kriżijiet u t-tnaqqis fir-riskju ta’ żidiet fl-ispejjeż, li dejjem jaqgħu fuq l-utent aħħari. It-titjib gradwali tas-suq intern tal-enerġija jippermetti li jinkiseb tfaddil sinifikanti għall-benefiċċju tan-negozji u l-utenti privati.

3.6.2

Il-KESE jinnota li fis-swieq bl-ingrossa tal-enerġija tal-Unjoni għad hemm kundizzjonijiet mhux uniformi u diskriminazzjonijiet; l-integrazzjoni tas-swieq hija totalment inadegwata, parzjalment minħabba l-iżbilanċ strutturali fin-netwerk iżda b’mod partikolari minħabba l-interkonnessjoni transkonfinali. Għad hemm ostakli kbar li jxekklu l-possibilità ta’ aċċess mhux diskriminatorju għan-netwerk u għall-bejgħ tal-enerġija elettrika.

3.6.3

Il-Kumitat jemmen li huwa essenzjali li jkomplu l-isforzi favur il-bini ta’ Ewropa tal-enerġija, li fiha jitħarsu l-interessi ġenerali tal-Unjoni u tal-konsumaturi, tiġi garantita l-provvista tal-enerġija u jiġu protetti, permezz ta’ politiki mfassla tajjeb li jqassmu l-benefiċċji b’mod ekwu u jiżguraw l-adegwatezza tal-ispejjeż, is-sostenibbiltà soċjali, ambjentali u ekonomika kif ukoll l-integrità tas-suq bħala fattur essenzjali għall-iżvilupp tal-ekonomija soċjali tas-suq.

3.6.4

Il-KESE jappella li jiġi adottat approċċ integrat bejn il-politiki interni u esterni u l-politiki relatati bħal dik tal-viċinat jew dawk marbutin mal-ħarsien tal-ambjent. Għandu jintemm l-unilateraliżmu fl-enerġija permezz ta’ politika komuni b’saħħitha dwar is-solidarjetà tal-enerġija, ibbażata fuq id-diversifikazzjoni, fuq taħlita ta’ tipi ta’ enerġija adattata għall-kundizzjonijiet u l-karatteristiċi ta’ kull Stat Membru, iżda l-aktar fuq is-sostenibbiltà ambjentali.

3.6.5

Fir-rigward tal-kontribut tal-enerġija għat-tkabbir, il-KESE: — josserva li l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u l-iffrankar tal-enerġija jiddependu l-iżjed minn azzjoni min-naħa taċ-ċittadini, in-negozji u l-ħaddiema u t-tibdil fl-imġiba tagħhom, — jenfasizza li l-iffrankar tal-enerġija għandu jippromovi l-iżvilupp ekonomiku, il-benesseri soċjali u l-kwalità tal-għajxien, — jenfasizza l-importanza li jintgħażlu l-istrumenti adatti u huwa tal-fehma li l-ftehimiet volontarji huma utli, filwaqt li hemm bżonn ta’ miżuri obbligatorji f’każ li l-inċentivi pożittivi ma jaħdmux, — jenfasizza l-importanza tal-koġenerazzjoni bħala produzzjoni tal-enerġija b’effiċjenza għolja ħafna, — ma jaqbilx li għandha tiġi stabbilita mira globali nazzjonali vinkolanti fil-qasam tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija, iżda jirrakkomanda li l-ħidma kollha tiffoka fuq il-ksib ta’ riżultati konkreti, — jenfasizza l-bżonn li jiġu żgurati l-appoġġ finanzjarju u l-investiment biex isir l-aħjar użu mill-potenzjal kbir li għandhom l-Istati Membri l-ġodda.

3.6.6

B’rabta mal-Pjan ta’ Azzjoni għall-Enerġija, il-KESE jirrakkomanda li l-Kummissjoni: — tagħmel u tippubblika studju dettaljat taċ-ċertifikati bojod, — tuża miżuri mmirati biex tindirizza każijiet individwali ta’ livell għoli ta’ potenzjal mhux sfruttat fil-qasam tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija, u tiżgura wkoll li l-għajnuna mill-Istat, f’każijiet speċifiċi, tista’ tiġi pprovduta, — titlob aċċess żgur għan-netwerk tal-elettriku mill-koġenerazzjoni bil-għan li żżid is-sehem tal-koġenerazzjoni fil-produzzjoni tas-sħana u l-enerġija.

3.6.7

B’rabta mal-miżuri li jsaħħu t-tibdil fl-imġiba, il-KESE jirrakkomanda li l-Kummissjoni: — tpoġġi l-utent tal-enerġija fiċ-ċentru, — issaħħaħ ir-rwol tas-settur pubbliku bħala eżempju li għandu jiġi segwit mill-intrapriżi u l-familji fir-rigward tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija, — tistudja l-imġiba tal-persuni u tadatta l-informazzjoni u l-miżuri għas-sensibilizzazzjoni tagħhom dwar din il-kwistjoni għall-ħtiġijiet tal-gruppi differenti tal-utenti, — tiżgura li l-utenti jibbenefikaw mill-azzjoni, — tipprovdi inċentivi effettivi, fejn meħtieġ, li jitfasslu bir-reqqa; anke inċentivi modesti jistgħu jagħtu riżultati, — il-bennejja kif ukoll il-gvernijiet jiżguraw li l-investimenti addizzjonali fil-bini jiġu riflessi fil-valur, — iżżid u ssaħħaħ l-edukazzjoni u t-taħriġ fis-settur tal-bini, — tippromovi t-taħriġ fil-qasam tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija fi ħdan l-amministrazzjonijiet pubbliċi, inkluż l-akkwist pubbliku ekoloġiku, — tistudja l-problemi u, jekk meħtieġ, tirrevedi d-dispożizzjonijiet rigward iċ-ċertifikati dwar il-prestazzjoni tal-enerġija għall-bini u s-sistema l-ġdida tal-ekotikkettar tal-apparat domestiku, — tivvaluta l-effetti tal-utenti tal-enerġija tal-introduzzjoni ta’ arloġġi intelliġenti (smart metering) u tipproponi miżuri oħra għall-ksib ta’ benefiċċji konkreti, — tkompli u tiżviluppa skemi ta’ ftehimiet volontarji fit-tul fil-livell nazzjonali li jaħdmu kif suppost u jiġu applikati wkoll għas-settur pubbliku, — tinvolvi tassew il-partijiet interessati kollha – iċ-ċittadini, l-intrapriżi u l-ħaddiema.

3.6.8

Fil-fehma tal-KESE, hemm bżonn ta’ azzjoni msaħħa fil-ġlieda kontra l-faqar enerġetiku, li qed jissogra li jeskludi gruppi dejjem akbar ta’ ċittadini (l-ispejjeż relatati mal-għażliet ekoloġiċi jistgħu jkunu kbar, f’termini ta’ tariffi u/jew taxxi ogħla, b’mod partikolari għall-gruppi l-aktar vulnerabbli tal-popolazzjoni), u jeħtieġ li tinġabar l-esperjenza Ewropea sabiex jinħolqu postijiet tax-xogħol “ekoloġiċi” ġodda – effettivi, dejjiema u kompetittivi – u jitnaqqsu l-inugwaljanzi (17), filwaqt li ċ-ċittadini jingħataw “aċċess għas-servizzi tal-enerġija u l-impjiegi li jinħolqu mill-ekonomija b’livell baxx ta’ karbonju” (18).

3.7   It-trasport

3.7.1

Fir-rigward tal-kontribut tat-trasport għat-tkabbir, il-KESE jaqbel li l-għan li l-emissjonijiet tas-CO2 jitnaqqsu b’60 % sal-2050 indikat fil-White Paper dwar it-Trasport huwa konformi mal-pożizzjoni globali tal-UE dwar il-ħarsien tal-klima u li permezz tiegħu hemm bilanċ bejn il-bżonn li jitnaqqsu malajr l-emissjonijiet tal-gassijiet b’effett ta’ serra fis-soċjetà u l-possibbiltà li jintużaw karburanti alternattivi mill-iżjed fis fil-ħidma importanti tas-settur tat-trasport fl-ekonomija tal-Unjoni. Il-Kumitat jissuġġerixxi li din il-mira għat-tul proposta fil-Pjan Direzzjonali tkun komplementata b’miri speċifiċi u li jistgħu jitkejlu tul perjodu ta’ żmien medju għat-tnaqqis tad-dipendenza miż-żejt, it-tnaqqis tal-istorbju u tat-tniġġis tal-arja.

3.7.2

Il-Kummissjoni iqis il-bżonn li ssaħħaħ il-kompetittività ta’ modi alternattivi tat-trasport bit-triq. Il-Kumitat jappoġġja dan il-għan, bil-kundizzjoni li jitwettaq permezz tal-promozzjoni ta’ kapaċità u kwalità ogħla tal-ferroviji, tal-passaġġi fuq l-ilmijiet interni u tat-trasport marittimu fuq distanzi qosra kif ukoll servizzi intermodali effiċjenti, u mhux billi jixxekkel l-iżvilupp ta’ servizzi sostenibbli marbuta mat-toroq fi ħdan l-UE.

3.7.3

Fir-rigward tat-trasport fis-suq intern, il-KESE jirrikonoxxi r-rwol kruċjali li jaqdi s-settur tat-trasport bħala fattur għall-kompetittività u l-prosperità, il-bżonn li tinħoloq sistema integrata tat-trasport Ewropew, kif ukoll il-bżonn li tittejjeb is-sostenibbiltà u jiġu promossi modi tat-trasport b’emissjonijiet baxxi tal-karbonju, l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u r-riżorsi, is-sigurtà u l-indipendenza tal-provvista u t-tnaqqis tal-konġestjoni tat-traffiku. Għalhekk, il-KESE jista’ japprova l-enfasi fuq il-ktajjen loġistiċi multimodali u użu aktar effikaċi tal-infrastruttura tat-trasport. Jappoġġja wkoll l-istrateġija tal-Pjan Direzzjonali li jsir rikors għal sehem akbar ta’ miżuri xprunati mis-suq meta mqabbel mal-verżjonijiet preċedenti tal-White Paper.

3.8   L-industrija

3.8.1

Fir-rigward tal-industrija, il-KESE japprova bis-sħiħ l-approċċ olistiku u l-konnessjoni msaħħa bejn il-politiki tal-UE kif ukoll koordinazzjoni profonda fir-rigward tal-industrija bejn l-UE u l-Istati Membri. L-għan huwa settur industrijali Ewropew kompetittiv u sostenibbli fl-ekonomija globali.

3.8.2

Fil-fehma tal-KESE, il-konnessjoni mtejba għandha twassal għal approċċi integrati f’suq intern kompletament żviluppat fi ħdan ekonomija tas-suq soċjali permezz ta’ leġislazzjoni intelliġenti, ir-riċerka, l-iżvilupp u l-innovazzjoni, aċċess għall-finanzi, ekonomija li tuża l-enerġija b’effiċjenza u ma tiddependix wisq fuq il-karbonju, politiki fil-qasam tal-ambjent, it-trasport, il-kompetizzjoni u l-impjieg, it-titjib fil-ħiliet u l-kompetenzi, il-kummerċ u kwistjonijiet relatati, u aċċess għall-materji primi.

3.8.3

Minkejja l-progress ċar, il-frammentazzjoni tas-suq intern u n-nuqqas ta’ punt fokali ppersistew parzjalment minħabba d-differenzi fl-approċċi għan-negozju. Wisq drabi tiġi injorata r-rabta bejn it-tkomplija tas-suq intern u l-politiki industrijali. Il-KESE enfasizza b’mod repetut il-ħtieġa li jinħolqu l-kundizzjonijiet it-tajba filwaqt li titqies il-ħtieġa għal oqfsa leġislattivi speċifiċi għas-setturi u l-kwistjonijiet tematiċi, u li jikkunsidraw in-netwerks ta’ valur li għandhom fergħat madwar id-dinja kollha.

3.8.4

Il-politika industrijali tikkonċerna kull xorta ta’ manifattura u servizzi marbutin flimkien. Id-distinzjonijiet bejn is-setturi qed jiċċajpru. L-SMEs qed isiru dejjem aktar importanti kemm f’termini ta’ valur miżjud kif ukoll għall-ħolqien tal-impjiegi. Dawn il-fatturi jirrikjedu leġislazzjoni u/jew regolamentazzjoni orizzontali u settorjali intelliġenti, u miżuri li jakkumpanjawhom. Għandhom jitqiesu l-komplessità tan-netwerks internazzjonali u tal-proċessi ta’ manifattura integrata.

3.9   Is-servizzi

3.9.1

Il-KESE huwa tal-fehma li l-konklużjonijiet tal-Kummissjoni dwar l-impatt tad-Direttiva tas-Servizzi u dwar il-funzjonament tas-settur tas-servizzi huma prematuri. Id-Direttiva ilha fis-seħħ ftit snin biss. Mhux l-Istati Membri kollha huma sodisfatti bl-istess mod bid-Direttiva u jeħtieġu jimplimentawha fil-leġislazzjoni tagħhom bil-mod tagħhom.

3.9.2

Id-Direttiva tas-Servizzi nibtet mill-kuntest tat-Trattat l-antik li kien għadu jikkunsidra l-interess ekonomiku bħala l-prijorità ewlenija fis-suq intern. Fil-kuntest tat-Trattat ta’ Lisbona, interessi oħra m’għadhomx aktar soġġetti għal-lat ekonomiku, iżda jitqiesu fl-istess livell. Ikun interessanti li tiġi studjata n-natura tar-rabtiet bejn, minn naħa, il-leġislazzjoni adottata u l-ġurisprudenza li żviluppat fl-ambitu tat-Trattat l-antik u, min-naħa l-oħra, it-Trattat il-ġdid.

3.10   Id-dimensjoni tat-tkabbir estern

3.10.1

Fir-rigward tad-dimensjoni tat-tkabbir estern u s-sigurtà tal-materja prima, il-KESE jħeġġeġ politika barranija iktar attiva fir-rigward tas-sigurtà tal-materja prima għall-industrija tal-UE. Għal dan il-għan, l-Istati Membri għandhom jiddefinixxu u jilħqu ftehim dwar linji gwida ewlenin dwar id-diplomazija fil-qasam tal-materja prima. Il-ftehimiet ta’ kummerċ bilaterali u d-diplomazija huma verament importanti biex tiġi żgurata l-materja prima kritika għall-industrija bbażata fl-UE. Dawn jirrappreżentaw sfida immedjata u diffiċli għas-servizz diplomatiku tal-UE stabbilit reċentement. Jeħtieġ li jkun hemm mhux biss enfasi diretta fuq l-iżgurar tal-materja prima essenzjali iżda wkoll li jinħoloq ambjent pożittiv għall-interessi tal-UE fil-pajjiżi kkonċernati. Għandu jittieħed vantaġġ mill-fatt li l-UE tinsab fost l-iktar swieq popolari u importanti tad-dinja.

3.10.2

Fir-rigward tas-swieq pubbliċi tal-pajjiżi terzi, il-KESE jemmen li l-UE għandha tkabbar is-setgħa ta’ negozjar biex – fuq il-bażi tal-leġislazzjoni primarja u sekondarja tagħha – ittejjeb l-aċċess għal dawn is-swieq, peress li l-UE fetħet aktar minn 80 % tas-swieq pubbliċi tagħha u l-ekonomiji kbar żviluppati l-oħra fetħu 20 % biss mis-swieq tagħhom.

3.10.3

Il-KESE jappella bil-qawwa lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill u lill-Kummissjoni biex jiżguraw, kemm fil-livell intern kif ukoll f’dak internazzjonali, ħarsien aktar effettiv u aktar strateġiku tal-interessi tal-UE fir-rigward tal-aċċess għas-swieq pubbliċi, biex tissaħħaħ il-kredibbiltà dinjija tagħha u l-ħajja fit-tul u l-iżvilupp tal-mudell ekonomiku u soċjali Ewropew.

3.10.4

Bħala komponent estern tal-Istrateġija UE 2020, politika tal-kummerċ tal-UE għandha tiżgura li l-kummerċ jikkontribwixxi tajjeb għal tkabbir sostenibbli - li bħalissa huwa element nieqes biex noħorġu mill-kriżi - filwaqt li tiġi ggarantita s-sostenibbiltà tal-ekonomija soċjali tas-suq u billi jingħata appoġġ lil tranżizzjoni lejn ekonomija li ftit tuża karbonju. Dwar ċerti suġġetti, il-Kumitat iqis li hemm bżonn tiġi ċċarata l-leġislazzjoni attwali, b’mod partikolari fil-qasam tas-sussidji u tal-għajnuna mill-Istat, u li jiġu promossi r-regoli u l-valuri tal-UE billi f’każ ta’ ħtieġa jiġu applikati l-mekkaniżmi tal-Korp għas-Soluzzjoni tat-Tilwim tad-WTO sabiex isir kontribut għat-tisħiħ tal-ġurisprudenza li tirrifletti aħjar il-kunċett ta’ kompetizzjoni ġusta, l-aktar fil-kuntest tal-pajjiżi emerġenti.

3.10.5

Fir-rigward tal-kummerċ u l-investiment, il-KESE jqis essenzjali li tinżamm is-sigurtà tal-investitur tal-UE, kemm fl-interess tan-negozji tal-UE u kemm f’dawk tal-pajjiżi li qed jiżviluppaw. Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon il-kompetenza l-ġdida tal-Kummissjoni Ewropea fl-Investiment Barrani Dirett (IBD), li għandha ssaħħaħ is-setgħa tan-negozjar tal-UE u għandha tirriżulta f’li l-UE ssir attur aktar importanti, u tippermetti aċċess aħjar għas-swieq prinċipali tal-pajjiżi terzi filwaqt li tħares l-investituri u b’hekk ittejjeb il-kompetittività internazzjonali tagħna. Fl-istess ħin, il-KESE jinsisti li l-politika tal-kummerċ u l-investiment tal-UE għandha tkun konsistenti mal-politika ekonomika u politiki oħrajn tal-Unjoni, inkluż il-ħarsien tal-ambjent, ix-xogħol deċenti, is-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol u l-iżvilupp. Il-ftehimiet ta’ investiment tal-UE għandhom jirriżultaw f’li jgħaqqdu ambjent ta’ investiment miftuħ ma’ ħarsien effettiv tal-investituri tal-UE u f’li jiżguraw li dawn ikollhom flessibbiltà operattiva fil-pajjiżi li fihom qed jinvestu. Għal dan il-għan, il-Kumitat iħeġġeġ lill-UE sabiex tieħu din l-opportunità biex ittejjeb u taġġorna l-ftehimiet ta’ investiment li qed tinnegozja, filwaqt li tibni fuq il-vantaġġi tagħha iktar milli timita dawk ta’ ħaddieħor. L-UE għandha bżonn tħares lejn l-iżviluppi reċenti fil-leġislazzjoni internazzjonali tal-investiment, kif ukoll fil-politika u l-prattika tal-investiment (fosthom l-arbitraġġ investitur-stat) b’għajn kritika, biex tiżgura li l-mod kif qed taħseb u l-approċċ tagħha dwar it-trattati ta’ investiment futuri u l-kapitli ta’ investiment fil-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles ikunu kemm fl-avangwardja kif ukoll sostenibbli.

3.10.6

Fil-fehma tal-KESE, għandu jitħaffef il-proċess tal-internazzjonalizzazzjoni tal-SMEs bil-għan li jiżdied l-aċċess tagħhom għas-swieq ġodda u, għalhekk, il-kapaċità tagħhom għall-ħolqien tal-impjiegi.

3.10.7

Ftehimiet kummerċjali bilaterali, bħall-Ftehimiet ta’ Kummerċ Ħieles reċenti mal-Kolombja, il-Perù u l-Korea ta’ Isfel, joffru bosta benefiċċji potenzjali li jistgħu jiġu mill-użu tal-opportunitajiet il-ġodda li dawn joffru, u n-negozji għandhom jingħataw tagħrif adegwat dwarhom. Il-Kumitat jemmen li l-ftehimiet bilaterali għandhom jitqiesu bħala fatturi li huma kompatibbli mal-multilateraliżmu u li eventwalment ser issaħħuh. Kif tistqarr sewwa l-KE, ir-riżq jiddependi mill-kummerċ. Madanakollu l-Kumitat jisħaq fuq il-bżonn ta’ bidla kwalitattiva fl-approċċ lejn din is-sensiela ġdida ta’ negozjati: l-approċċ bilaterali jista’ jippermetti aktar rispett lejn id-differenzi reġjonali u nazzjonali milli jippermettu l-ftehimiet multilaterali li bilfors ikollhom isegwu approċċ aktar ġenerali. Il-KESE jenfasizza l-importanza ta’ dawn il-ftehimiet biex jiġu promossi u mħeġġa l-aċċettazzjoni u l-iżvilupp tal-aħjar prattiki fil-qasam tat-titjib tal-ambjent, il-promozzjoni tal-iżvilupp sostenibbli kif ukoll l-iżvilupp ta’ standards soċjali u tal-impjieg ogħla. In-negozjati bilaterali għandhom juru biċ-ċar li l-Ewropa ser tibqa’ tħaddan il-preferenzi kollettivi tagħha fejn jidħlu kwistjonijiet soċjali u fl-oqsma tas-sigurtà tal-ikel u tal-ambjent. Il-kummerċ internazzjonali huwa parti mill-problema u parti mis-soluzzjoni għall-kwistjonijiet tas-sigurtà tal-provvista tal-ikel fil-livell dinji. Ir-regoli tal-kummerċ internazzjonali għandhom jaħdmu favur is-sigurtà tal-ikel, b’mod partikolari fil-pajjiżi l-inqas avvanzati, u jiżguraw li dawn ikollhom aċċess bla dazji għas-swieq tal-pajjiżi żviluppati iżda wkoll tal-pajjiżi emerġenti, b’konformità mal-prinċipju tat-trattament speċjali u differenzjat.

3.10.8

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon il-proposta tal-Viċi President tal-Kummissjoni Ewropea, is-Sur Antonio Tajani, li jiġi introdott “test tal-kompetittività” qabel ma jiġi ffirmat ftehim ta’ sħubija kummerċjali bejn l-UE u pajjiżi terzi oħra. Barra minn hekk, jaqbel li hemm bżonn li jiġu vvalutati l-effetti tal-inizjattivi ta’ politika l-oħra kollha (bħall-politiki tal-enerġija, il-kummerċ, l-ambjent u dawk soċjali u relatati mal-protezzjoni tal-konsumatur) fuq il-kompetittività industrijali qabel ma jiġu implimentati.

3.10.9

Sabiex tiżviluppa ekonomija ekoloġika f’ambjent kompetittiv globalizzat u żżomm ir-rwol ta’ tmexxija tagħha fil-qasam, fl-interess tagħha stess u tal-klima, l-Ewropa għandha tibqa’ ambizzjuża ħafna fil-qasam tat-tnaqqis progressiv tal-emissjonijiet tal-gassijiet b’effett ta’ serra. Il-Kumitat jipproponi li jiġu żviluppati valutazzjonijiet tal-impatt (fuq il-kompetittività, l-impjieg u l-ambjent) u li jiġu organizzati dibattiti pubbliċi sabiex jiġu antiċipati t-tranżizzjonijiet bejn l-2020 u l-2050 u biex il-proġettazzjonijiet tal-atturi ekonomiċi u dawk taċ-ċittadini jiġu stabbilizzati.

3.11   Il-mobilizzazzjoni tal-baġit tal-UE għat-tkabbir u l-kompetittività

3.11.1

Il-KESE jemmen li minħabba l-kriżi ekonomika u finanzjarja u s-sensiela ta’ defiċits li qegħdin dejjem jikbru fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri, l-Unjoni Ewropea bħalissa m’għandhiex il-mezzi baġitarji biex timplimenta l-istrateġija politika tagħha jew l-impenji li għandha b’rabta mat-Trattat ta’ Lisbona.

3.11.2

Il-KESE jħoss li l-baġit Ewropew għandu jissaħħaħ u jkollu effett ta’ lieva. Il-baġits nazzjonali u Ewropej għandhom jikkomplementaw lil xulxin biex jiksbu ekonomiji ta’ skala li jkunu kapaċi jilħqu l-għanijiet politiċi ewlenin tal-UE.

3.11.3

Il-KESE jitlob li l-baġit tal-UE għandu jkun eżemplari mil-lat tal-governanza, l-effikaċja, it-trasparenza u l-kontroll tal-infiq amministrattiv.

3.11.4

Il-KESE huwa tal-fehma li l-kunċett tal-“juste retour” għandu jitwarrab għax imur kontra l-valuri tas-solidarjetà u l-benefiċċju reċiproku tal-integrazzjoni Ewropea. Minflok, għandu jiġi applikat il-prinċipju tas-sussidjarjetà bi trasferiment lejn il-livell Ewropew ta’ dak kollu li jkun tilef is-sens u l-effikaċja fil-livell nazzjonali. Il-KESE jifraħ lill-Kummissjoni Ewropea li pproponiet li jerġa’ jibda jintuża l-prinċipju tar-riżorsi proprji li jistgħu jinħolqu mill-ġdid u li jistgħu jissostitwixxu t-taxxi nazzjonali.

3.11.5

Il-KESE jinsisti dwar livell adegwat ta’ riżorsi finanzjarji privati u pubbliċi għall-kompetittività u l-innovazzjoni sabiex ipattu għat-tnaqqis fil-baġits. Il-KESE jilqa’ bi pjaċir kbir it-tħabbira dwar it-titjib tal-kundizzjonijiet transkonfinali għall-kapital ta’ riskju, kif ukoll tal-proposti għall-bonds għall-proġetti pubbliċi u privati tal-UE għall-investimenti fl-enerġija, it-trasport u l-ICT. Għandhom jiġu eżaminati bonds għall-proġetti għal oqsma oħra, eż. proġetti ta’ riċerka u ta’ turija. Il-fondi strutturali u ta’ koeżjoni għandhom jiffukaw ukoll fuq miri tal-politika industrijali. Għandhom jiġu żviluppati ideat innovattivi ġodda sabiex il-kapital privat jiġi attirat lejn is-settur industrijali.

3.11.6

Huwa ta’ importanza kbira li jinżammu, u anki jiġu estiżi, ir-riżorsi finanzjarji tal-UE fir-riċerka u l-iżvilupp. Proġetti Ewropej kbar, bħalma huma dawk fil-qasam tal-enerġija u t-twettiq ta’ infrastruttura pan-Ewropea, iffinanzjati b’mod konġunt minn Stat Membru jew aktar, għandhom iwasslu għal effetti ta’ lieva.

3.11.7

F’Ottubru 2010, il-Kummissjoni adottat Komunikazzjoni dwar “Politika reġjonali li tikkontribwixxi għal tkabbir intelliġenti fl-Ewropa 2020” (19), li tenfasizza b’mod ċar kemm hu importanti li l-innovazzjoni, ir-riċerka u l-iżvilupp jiġu żviluppati fl-Unjoni kollha u tisħaq fuq ir-rwol li l-politika reġjonali tista’ taqdi f’dan ir-rigward. Dik il-Komunikazzjoni tenfasizza wkoll l-użu relattivament skars tal-fondi disponibbli għall-innovazzjoni. Għalhekk, il-KESE jara opportunità mitlufa fil-fatt li l-proposta li għamlet il-Kummissjoni fl-2011 li temenda r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1083/2006 dwar ċerti dispożizzjonijiet marbuta mal-ġestjoni finanzjarja, għal ċerti Stati Membri li qed jesperjenzaw jew huma mhedda b’diffikultajiet serji fejn tidħol l-istabilità finanzjarja tagħhom (COM(2011) 482 final) ma tipprovdix għal finanzjament ta’ 100 % mill-Unjoni għall-proġetti relatati mal-innovazzjoni, ħaġa li kienet tkun partikolarment vantaġġjuża għall-SMEs.

3.11.8

Il-KESE minn dejjem appoġġja l-programm tan-netwerks tat-trasport trans-Ewropej u jtenni mill-ġdid l-appoġġ tiegħu għal dan il-programm. Madankollu jinnota li l-ħtiġijiet tal-Ewropa estiża fil-qasam tal-infrastruttura tat-trasport kibru u trid issir riflessjoni dwar kif il-politika u l-istrumenti ta’ implimentazzjoni attwali jridu jiġu adattati għall-isfidi futuri.

3.11.9

Biex il-modi ta’ trasport alternattivi jaslu jokkupaw proporzjon ikbar mis-suq, hemm bżonn ta’ investimenti kbar fl-infrastruttura, inkluż investiment fl-infrastruttura tat-trasport bit-triq. Il-fatt li nirrikorru b’mod ġenerali għal investimenti privati u nollijiet relatati mal-infrastruttura ma jistax jitqies bħala soluzzjoni għal kollox. Kif stqarr f’għadd ta’ opinjonijiet preċedenti, il-Kumitat jaqbel mal-internalizzazzjoni fis-settur tat-trasport. Il-Kumitat jaqbel li b’koerenza mal-prinċipju “min iniġġes iħallas”, l-istrumenti ekonomiċi għandhom jirriflettu l-ispiża vera tat-trasport għas-soċjetajiet tagħna, biex jinfluwenzaw l-imġiba tas-suq f’direzzjoni sostenibbli. F’dan ir-rigward, id-dħul minn dawn it-tariffi addizzjonali għandu jiġi riżervat għall-iżvilupp ta’ transport sostenibbli u biex is-sistema tat-trasport kollha titpoġġa fl-aħjar kundizzjoni biex tinkiseb politika ta’ mobbiltà sostenibbli ġenwina. Id-dħul għandu jinżamm separat ukoll mit-tariffi li ġew stabbiliti għal skopijiet ta’ finanzjar, li huma skont il-prinċipju “min juża’ jħallas”.

3.11.10

Il-KESE jqis li huwa essenzjali li jiġu adottati taħlitiet ta’ politika li jinkludu: — miżuri ta’ effiċjenza fl-użu tal-enerġija; — sistemi siguri għall-ġbir u l-ħżin tas-CO2 (CCS); — żvilupp kompetittiv tal-enerġiji rinnovabbli; — bdil tal-impjanti tal-enerġija għall-produzzjoni ta’ enerġija b’livell baxx ta’ karbonju; — miżuri diretti għall-iżvilupp tal-koġenerazzjoni effiċjenti tas-sħana u l-elettriku (combined heat and power production, CHP).

3.11.11

Fir-rigward tat-“tagħmir” tas-suq enerġetiku Ewropew integrat, il-KESE jqis li huwa essenzjali li jiġi stabbilit mingħajr dewmien u b’mod kunsenswali, il-programm għall-investiment fl-oqsma li ġejjin: — in-netwerks intelliġenti u t-titjib tan-netwerks għat-trasmissjoni tal-enerġija; — ir-riċerka u l-iżvilupp ta’ programmi konġunti fl-oqsma tas-sostenibbiltà tal-enerġija, in-nanoxjenzi u n-nanoteknoloġiji, applikazzjonijiet tal-IT għal makrosistemi tan-netwerks, u mikrosistemi għall-użu tal-IT fid-djar; — il-kapaċità li jiġu rregolati sistemi kumplessi u li jiġi pprovdut qafas ta’ referenza stabbli għall-industrija u l-operaturi pubbliċi u privati; — it-tisħiħ ta’ djalogu strutturat u interattiv mal-imsieħba soċjali, il-konsumaturi u l-pubbliku inġenerali.

3.11.12

Il-KESE jappella biex tingħata prijorità lill-proġetti ta’ diversifikazzjoni enerġetika mwettqa fil-pajjiżi Ewropej ġirien, bħall-kuritur enerġetiku tal-UE li jmur mill-Baħar Kaspju sal-Baħar l-Iswed, u b’mod partikolari l-pajp tal-gass Nabucco, l-infrastruttura tal-gass naturali f’forma likwida (LNG), l-interkonnessjoni tan-netwerks tal-elettriku u lit-tlestija tal-konnessjonijiet Ewro-Mediterranji tal-infrastruttura elettrika (Med-ring) u tal-gass, kif ukoll it-twettiq ta’ proġetti ġodda ta’ infrastruttura taż-żejt ta’ interess Ewropew, bħall-proġetti Odessa-Gdańsk, Costanza-Trieste u n-‘Nord Stream’;

4.   L-indirizzar tal-qgħad u tal-konsegwenzi soċjali tal-kriżi

4.1.1

Il-KESE jemmen li l-iktar prerekwiżit importanti biex jinħolqu impjiegi ġodda huwa t-tkabbir ekonomiku stabbli u sostenibbli. Il-KESE bi pjaċir jilqa’ l-fatt li għadd ta’ istituzzjonijiet u organizzazzjonijiet ressqu proposti għall-ħruġ mill-kriżi li jikkunsidraw id-dimensjoni soċjali tal-irkupru.

4.1.2

Il-Kumitat jemmen li huwa importanti li jiġu żviluppati inizjattivi li jiffaċilitaw l-iżvilupp ta’ setturi bl-għola potenzjal ta’ impjiegi, inkluż fl-ekonomija bl-użu baxx ta’ karbonju li tuża r-riżorsi b’mod effiċjenti (“impjiegi ekoloġiċi”), fis-settur tas-saħħa u dak soċjali (“impjiegi tal-fidda”) u fl-ekonomija diġitali.

4.1.3

Fost l-azzjonijiet prijoritarji, il-KESE jidentifika: l-iżvilupp tal-potenzjal tal-intraprenditorija l-ġdida, b’mod partikolari fost in-nisa, l-impjieg taż-żgħażagħ u l-appoġġ lill-inizjattiva ewlenija “Żgħażagħ attivi”.

4.1.4

Fil-fehma tal-KESE, it-tixrid ta’ kultura intraprenditorjali u tas-sens tal-inizjattiva f’ambjent li jappoġġja lill-intraprendituri, jifhem ir-riskji tas-suq u jagħti importanza lill-kapital uman huwa fundamentali, filwaqt li jiġu rispettati l-ftehimiet kollettivi u l-prattiki nazzjonali.

4.1.5

B’mod partikolari, il-KESE jitlob għat-tnedija ta’ pjan direzzjonali mill-iżjed fis possibbli bil-għan li jiġu żgurati l-kundizzjonijiet meħtieġa għall-iżvilupp ta’ intrapriżi innovattivi ġodda u għall-appoġġ tal-SMEs attwali biex jikkontribwixxu għall-ħolqien ta’ impjiegi ġodda, li huma meħtieġa biex noħorġu mill-kriżi, u bil-għan li nerġgħu lura għat-tkabbir sostenibbli. Il-miżuri adottati għandhom ikunu programmati fil-livell Ewropew, nazzjonali u reġjonali, u għandhom jinkludu kemm l-intrapriżi kummerċjali u mhux kummerċjali, kif ukoll dawk tal-ekonomija soċjali. Flimkien ma’ dan il-pjan direzzjonali għandu jiġi previst taħriġ għall-persuni qiegħda u għaż-żgħażagħ biex ikunu jistgħu jsibu impjiegi ġodda.

4.1.6

Il-promozzjoni ta’ impjiegi ekoloġiċi għandha tuża taħlita ta’ miżuri ta’ inċentivi u sanzjonijiet, biex jiġu pprovduti r-riżorsi meħtieġa mingħajr piż żejjed fuq il-finanzi pubbliċi li diġà jinsabu f’qagħda imwiegħra. Il-kwistjoni tar-riżorsi ta’ finanzjament ser tkun kruċjali u jeħtieġ li l-partijiet kollha jkunu involuti, peress li l-Istrateġija UE 2020 u l-programmi ta’ għajnuna ma jistgħux jiffunzjonaw jekk l-Istati Membri ma jkollhomx marġni ta’ flessibbiltà baġitarja. L-intrapriżi li ser jimpenjaw ruħhom biex isaħħu l-kwalità tal-impjiegi u jipproduċu b’mod aktar sostenibbli għandhom jitħeġġu u jiġu sostnuti. Dawn jeħtieġu qafas regolatorju ċar, stabbli u idealment b’regoli li jsir ftehim fuqhom fil-livell globali. Soluzzjoni kondiviża u rapida tal-problema tal-brevett Ewropew bla dubju ser tkun pass fid-direzzjoni t-tajba.

4.1.7

Kif diġà nnota fl-opinjoni tiegħu dwar l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2011, il-Kumitat jemmen li politiki tal-pagi adegwati għandhom rwol ċentrali x’jaqdu fil-ġestjoni tal-kriżi. Li l-pagi jiżdiedu bl-istess ritmu tat-tkabbir tal-produttività u b’mod immirat lejn l-ekonomija nazzjonali kollha ser jiżgura, mil-lat makroekonomiku, li jinsab bilanċ adatt bejn tkabbir suffiċjenti fid-domanda u l-kompetittività tal-prezzijiet. L-imsieħba soċjali, għalhekk, għandhom jaħdmu biex jevitaw it-tnaqqis fil-pagi b’politika tat-tip “beggar-thy-neighbour” u biex il-politika tal-pagi tkun immirata lejn il-produttività. Għal dan il-għan, il-KESE jiċħad b’mod kategoriku s-suġġeriment li jinsab ukoll fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar is-SAT 2012, li hemm bżonn ta’ intervent fl-iskemi nazzjonali tal-iffissar tal-pagi billi jintalbu, fost affarijiet oħrajn, “miżuri ta’ riforma” għad-deċentralizzazzjoni tan-negozjar kollettiv. Fl-ebda ċirkostanza m’għandu jkompli jkun hemm dubju dwar l-awtonomija tal-imsieħba soċjali u l-libertà tagħhom li jikkonkludu ftehimiet kollettivi, kif ġie spjegat b’mod ċar ħafna fir-Regolament Sixpack Nru 1176/2011 (pakkett ta’ sitt miżuri).

4.1.8

Il-KESE jirrikonoxxi li l-intrapriżi jistgħu jeħtieġu diversi tipi ta’ kuntratti ta’ xogħol. Dan iwassal għal opportunitajiet ġodda tax-xogħol. Iżda b’hekk jinħoloq l-impjieg prekarju b’persuni fuq kuntratti temporanji, b’paga baxxa, ħarsien soċjali ta’ livell baxx u mingħajr protezzjoni tad-drittijiet. Madankollu, mhux kull impjieg temporanju huwa prekarju; il-ħaddiema indipendenti kkwalifikati sew jistgħu jagħmlu qligħ eċċellenti fis-suq tax-xogħol b’dan it-tip ta’ kuntratt. Iżda x-xogħol temporanju fih innifsu huwa prekarju meta jkun fil-qasam ta’ impjieg b’paga baxxa jew li ma jeħtieġx kwalifiki fis-setturi tal-produzzjoni u s-servizzi. Il-flessigurtà tista’ toffri soluzzjoni għall-ħtiġijiet tal-intraprendituri għal xogħol flessibbli, iżda bil-kundizzjoni li din toffri l-vantaġġi tas-sigurtà ta’ livell kumparabbli mas-sigurtà offruta minn impjieg fiss.

4.2   Diskrepanza strutturali bejn il-provvista u d-domanda għax-xogħol

4.2.1

Element essenzjali biex jiġu solvuti l-problemi huwa l-kooperazzjoni bejn l-istituzzjonijiet tal-edukazzjoni, in-negozji, l-imsieħba soċjali u l-awtoritajiet pubbliċi, b’mod partikolari fir-rigward tal-antiċipazzjoni tal-ħtiġijiet futuri għall-ħiliet u billi jittieħdu l-inizjattivi rilevanti fir-rigward tal-edukazzjoni u t-taħriġ u l-edukazzjoni vokazzjonali. Il-Kumitat jappella biex jittejbu l-kwalità u l-effiċjenza tal-Edukazzjoni u t-Taħriġ Vokazzjonali (ETV) sabiex isiru iktar attraenti u rilevanti. Li jiġi stabbilit l-għadd ta’ żgħażagħ li jidħlu l-università bħala l-uniku indikatur jagħti impressjoni żbaljata meta tkun qed titfassal il-politika tal-edukazzjoni għax dan huwa biss parzjalment rilevanti għall-bżonnijiet tas-suq tax-xogħol f’termini ta’ ħiliet. Is-sistemi tal-edukazzjoni u t-taħriġ iridu jkunu bilanċjati.

4.2.2

B’riżultat tal-iżviluppi demografiċi – it-tixjiħ tal-popolazzjoni u għadd dejjem iżgħar ta’ żgħażagħ deħlin fis-suq tax-xogħol – u l-bidliet teknoloġiċi rapidi fil-proċessi tal-produzzjoni, l-Ewropa qed tiġi mhedda b’nuqqas kbir ta’ persunal kwalifikat. Għalhekk, huwa tal-ikbar importanza li kulħadd ikollu aċċess fit-tul għas-suq tax-xogħol u li ħadd ma jiġi eskluż. Il-KESE jenfasizza li l-ħaddiema jrid ikollhom il-possibbiltà li jżommu l-ħiliet u l-kwalifiki tagħhom aġġornati u li jiżviluppaw kompetenzi ġodda matul il-ħajja professjonali. B’hekk, il-ħaddiema jkunu kapaċi jadattaw għat-tibdiliet fil-kuntest ta’ xogħlhom u barra minn hekk tkun tista’ tiġi indirizzata d-domanda għal ħaddiema kwalifikati fis-suq tax-xogħol. L-organizzazzjoni ta’ dan il-proċess b’mod tajjeb u effiċjenti hija waħda mill-iktar kompiti importanti li għandha l-UE biex tibqa’ kompetittiva ma’ reġjuni oħra fid-dinja.

4.2.3

Il-KESE jisħaq li l-ħaddiema għandu jkollhom aċċess għall-programmi ta’ taħriġ professjonali. Minħabba li mir-riċerka jidher li l-ħaddiema li għandhom bżonn it-taħriġ l-iktar huma l-inqas li jagħmlu użu minnu, hemm bżonn miżuri differenti għal gruppi ta’ ħaddiema differenti.

4.2.4

Biċċa kbira mill-baġit għandha tkun dedikata għall-ħaddiema bl-inqas kwalifiki għax dawn huma l-iktar li għandhom bżonn it-taħriġ. Dan jista’ jsir bl-għoti ta’ baġits għat-taħriġ lill-ħaddiema individwali fejn l-ammont ikun proporzjonali b’mod invers għal-livell tat-taħriġ b’tali mod li l-ħaddiema bl-inqas kwalifiki jingħataw l-iktar fondi.

4.2.5

Għall-ħaddiema mdaħħla fl-età hemm bżonn politika tal-persunal iktar sensittiva għall-età. F’perjodu fejn f’ħafna Stati Membri tal-UE l-età tal-pensjoni għoliet, ħafna persuni mdaħħla fl-età qed jitilfu xogħlhom fis-suq tax-xogħol qabel ma jilħqu l-età attwali tal-pensjoni, pereżempju għax ma jistgħux ilaħħqu mal-bidliet. It-taħriġ immirat u speċifiku jista’ jikkontribwixxi għas-soluzzjoni ta’ din il-problema.

4.2.6

Huwa ferm importanti li l-edukazzjoni u t-taħriġ ikunu effettivi. Diversi Stati Membri ppruvaw metodi ta’ taħriġ ġodda u iktar effettivi u qed jerġgħu jiskopru l-importanza tal-apprendistat fuq il-post tax-xogħol. Il-KESE jenfasizza l-importanza li jiġu żviluppati iktar dawn it-toroq u jappella lill-Kummissjoni tistimula dan l-iżvilupp billi tieħu ħsieb li jsir skambju tal-prattiki tajbin f’dan il-qasam.

4.3   Nappoġġjaw l-impjieg, speċjalment taż-żgħażagħ u tal-persuni qiegħda fit-tul

4.3.1

Il-KESE jtenni t-talba tiegħu għal għanijiet Ewropej kwantifikabbli għall-impjieg taż-żgħażagħ: b’mod partikolari: 1) għan għal tnaqqis sinifikanti tal-qgħad fost iż-żgħażagħ, kif ukoll 2) perjodu massimu ta’ erba’ xhur stennija għaż-żgħażagħ li qegħdin ifittxu x-xogħol jew tagħlim. Il-fatt li għanijiet speċifiċi relatati mal-impjieg taż-żgħażagħ tħallew f’idejn l-Istati Membri ma tantx ħalla frott, billi ftit pajjiżi individwali biss fasslu għanijiet rilevanti fil-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma tagħhom.

4.3.2

Il-KESE, li kien talab li l-Istati Membri jiggarantixxu li fi żmien erba’ xhur wara li jkunu temmu l-istudji tagħhom iż-żgħażagħ kollha jkollhom impjieg, ikomplu jsegwu xi taħriġ jew inkella jkunu involuti f’miżuri ta’ attivazzjoni, jinsab sodisfatt li t-talba tiegħu ġiet ikkunsidrata fl-inizjattiva ewlenija “Żgħażagħ Attivi”, li tipproponi “Garanzija għaż-Żgħażagħ”.

4.3.3

L-Istati Membri fejn is-sitwazzjoni tas-suq tax-xogħol hi partikolarment imwiegħra għaż-żgħażagħ, li fl-istess ħin iridu jiksbu għanijiet baġitarji restrittivi, għandu jkollhom aċċess aktar faċli għall-fondi tal-UE mmirati lejn il-miżuri tal-“Garanzija għaż-Żgħażagħ”. Hemm bżonn li fl-amministrazzjoni jiġu introdotti proċeduri u semplifikazzjonijiet prammatiċi u flessibbli fir-rigward tal-użu tal-fondi, li jinkludu s-sospensjoni temporanja tal-arranġamenti ta’ kofinanzjament nazzjonali għall-interventi tal-FSE u ta’ fondi oħra Ewropej.

4.3.4

Il-KESE diġà enfasizza kemm hu importanti li, minkejja l-valutazzjoni mill-ġdid tal-prijoritajiet baġitarji li l-kriżi ekonomika qed timponi fuq l-Istati Membri kollha tal-UE, ir-riżorsi nazzjonali u Ewropej għall-edukazzjoni, it-taħriġ vokazzjonali u l-impjiegi taż-żgħażagħ jibqgħu disponibbli u fejn meħtieġ jiżdiedu. Għaldaqstant, il-KESE jitlob li għandu jiġi ggarantit finanzjament suffiċjenti għal inizjattivi speċifiċi għaż-żgħażagħ fil-pjan finanzjarju l-ġdid mill-2014 ’il quddiem.

4.3.5

Taħt ċerti kundizzjonijiet, ċerti pajjiżi tejbu l-aċċess għall-pagamenti f’każ ta’ qgħad għall-gruppi żvantaġġati – inklużi ż-żgħażagħ – waqt il-kriżi. Madankollu, dawn il-miżuri kienu limitati fiż-żmien jew inkella jinsabu fil-periklu li jiġu rtirati fil-kuntest tal-pakketti ta’ awsterità ppjanati. Il-KESE jappella biex b’mod ġenerali jiġu eżaminati mill-ġdid ir-rekwiżiti għall-benefiċċji tal-qgħad li għalihom ikunu intitolati ż-żgħażagħ qiegħda, u li jittejbu l-prospetti ta’ dawk li jkunu qed ifittxu impjieg, imma li qatt ma jkunu ħadu l-benefiċċji. Il-KESE jħeġġeġ ukoll li dawn l-għanijiet jitniżżlu fil-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma. Dan ikun kontribut sinifikanti għall-ġlieda kontra s-sitwazzjoni prekarja ta’ ħafna żgħażagħ fit-transizzjoni lejn is-suq tax-xogħol.

4.3.6

Mhux biss ir-rata tal-qgħad fost iż-żgħażagħ bejn 15 u 24 sena hija d-doppju ta’ dik fost l-adulti, iżda wkoll il-proporzjon ta’ impjiegi prekarji (li f’xi pajjiżi hu ta’ aktar minn 60 %), iż-żieda ta’ taħriġ vokazzjonali u ta’ apprendistati mhux regolamentati (l-aktar fil-pajjiżi tan-Nofsinhar) kif ukoll l-impjiegi taħt il-livell ta’ kwalifikazzjoni. Il-KESE jwissi kontra soluzzjonijiet instabbli u mingħajr prospetti għall-integrazzjoni fid-dinja tax-xogħol fuq żmien twil: minflok impjiegi prekarji u kuntratti tax-xogħol inċerti, għandhom jiġu implimentati miżuri li jiżguraw li l-impjiegi temporanji u pożizzjonijiet b’pagi baxxi u b’livell baxx ta’ sigurtà soċjali ma jsirux in-norma għaż-żgħażagħ. Fir-rigward tal-inizjattiva tal-Kummissjoni dwar l-apprendistati, il-KESE jappoġġja qafas Ewropew ta’ kwalità korrispondenti, li għandu jiġi promoss ukoll fl-intrapriżi, sabiex dawn jipproponu impjiegi li jiffavorixxu t-tagħlim u li joffru kuntratti vinkolanti, inkluż liż-żgħażagħ żvantaġġati mil-lat edukattiv. Is-sistema doppja tal-apprendistati b’edukazzjoni u taħriġ ġenerali tat riżultati tajbin f’diversi pajjiżi u ta’ min jeżamina l-possibbiltà li wħud mill-karatteristiċi tagħha jiġu applikati bnadi oħra.

4.3.7

L-istaġnar kontinwu tad-domanda għax-xogħol b’relazzjoni mal-kriżi qed iwassal għal żieda fil-qgħad fit-tul u dan qed iġib miegħu diffikultajiet serji fl-integrazzjoni fis-suq tax-xogħol u b’hekk anke żieda fil-faqar, li titkejjel permezz tal-proporzjon tal-persuni fl-età tax-xogħol jew iżgħar li jgħixu fi djar li m’għandhom l-ebda kuntatt mas-suq tax-xogħol. Il-KESE jirrakkomanda lill-Istati Membri sabiex joqogħdu partikolarment attenti biex joħolqu suq tax-xogħol intermedju fejn ir-riżorsi pubbliċi jintużaw għall-ħolqien ta’ numru adatt ta’ impjiegi adegwati, u b’hekk il-qiegħda fit-tul ikunu jistgħu jżommu l-kuntatt tagħhom mad-dinja tax-xogħol u jtejbu l-ħiliet tagħhom. Permezz ta’ dan, il-faqar fost il-ħaddiema jkun jista’ jiġi evitat u l-ħaddiema jkollhom tranżizzjoni aktar faċli lejn l-ewwel suq tax-xogħol miftuħ fil-perjodu ta’ wara l-kriżi.

4.4   L-intraprenditorija soċjali

4.4.1

L-intrapriżi soċjali huma element ewlieni tal-mudell soċjali Ewropew. Huma jagħtu kontribut importanti lis-soċjetà u jikkontribwixxu għall-miri tal-Istrateġija UE2020 billi joħolqu l-impjiegi, jiżviluppaw soluzzjonijiet innovattivi biex jissodisfaw il-bżonnijiet tal-pubbliku u jsaħħu l-koeżjoni u l-inklużjoni soċjali u ċ-ċittadinanza attiva.

4.4.2

Il-Kumitat jemmen li l-promozzjoni tal-intraprenditorija soċjali, speċjalment fil-klima ekonomika ħarxa attwali, ser tisfrutta l-potenzjal ta’ tkabbir u l-valur soċjali miżjud tagħhom. Sabiex jiġi rilaxxat dan il-potenzjal għandu jiġi żviluppat qafas politiku ambizzjuż b’implimentazzjoni li tinvolvi firxa wiesgħa ta’ partijiet interessati mis-setturi kollha tas-soċjetà (is-soċjetà ċivili, is-settur privat, is-settur pubbliku) fil-livelli kollha (lokali, reġjonali, nazzjonali u Ewropew).

4.4.3

L-Istati Membri u l-istituzzjonijiet tal-UE għandhom jiżguraw li l-intrapriżi soċjali jiġu inklużi u kkunsidrati fl-inizjattivi u l-programmi tal-politika pubblika immirati lejn l-intrapriżi b’termini ugwali għall-forom l-oħra ta’ intrapriżi.

4.4.4

Aċċess aħjar għall-kapital u strumenti finanzjarji adattati huma prijoritajiet għall-intrapriżi soċjali. Il-Kummissjoni għandha tiġbor u taqsam mal-oħrajn il-prattiki tajbin u l-inizjattivi tal-innovazzjoni li diġà jeżistu fl-Istati Membri, bħall-kapital ibridu u l-forom ta’ kooperazzjoni bejn l-investimenti pubbliċi u privati, u tiżgura li l-oqfsa regolatorji attwali tal-UE ma jxekklux l-iżvilupp ta’ strumenti ġodda.

4.4.5

Huwa kruċjali li l-perjodu ta’ programmazzjoni tal-fond strutturali li jmiss jinkludi b’mod espliċitu programmi biex jinbdew u jiġu żviluppati intrapriżi soċjali.

4.4.6

Il-Kummissjoni għandha tniedi eżerċizzju pan-Ewropew biex tqabbel l-approċċi tal-finanzjament pubbliku li huma partikolarment favorevoli għall-intraprenditorija soċjali. Il-Kummissjoni għandha wkoll tħeġġeġ u tivvaluta l-prevalenza ta’ sejħiet għall-offerti b’kunsiderazzjonijiet soċjali u tindirizza l-kwistjoni tal-“gold-plating” fl-akkwist pubbliku. Hija u tivvaluta l-għajnuna mill-Istat, il-Kummissjoni għandha tikkunsidra l-eżenzjoni sħiħa tas-servizzi soċjali ta’ interess ġenerali, jew tipprovdi notifika ta’ eżenzjoni għas-servizzi pubbliċi ż-żgħar u ċerti servizzi soċjali sabiex tħeġġeġ iktar start-ups ta’ intrapriżi soċjali.

4.4.7

Minħabba l-forom legali varjati u l-missjonijiet soċjali speċifiċi tagħhom, f’ċerti Stati Membri jeżistu vantaġġi fiskali. Dawn għandhom jiġu analizzati mill-ġdid u kondiviżi biex jitħeġġeġ l-iżvilupp ta’ regoli adatti.

4.5   Protezzjoni ta’ persuni vulnerabbli

4.5.1

Kif il-Kumitat diġà nnota fl-opinjoni tiegħu dwar l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2011, u kif il-Kummissjoni tirrikonoxxi wkoll b’mod impliċitu, il-benefiċċji soċjali għandhom jitqiesu bħala investiment produttiv li hu ta’ benefiċċju għal kulħadd. Il-benefiċċji tal-qgħad marbuta ma’ politiki dinamiċi tas-suq tax-xogħol jistgħu jistabbilizzaw l-ekonomija u jippromovu l-adattament attiv għat-tibdil permezz tat-titjib tal-kompetenzi u ta’ inizjattivi effikaċi fil-qasam tat-tfittxija tal-impjiegi u tat-taħriġ mill-ġdid. Huwa rakkomandat li tibqa’ tingħata attenzjoni lill-miżuri maħsuba biex il-kriterji tal-eliġibbiltà jsiru aktar stretti. Hemm riskju li l-persuni esklużi jiġu marġinalizzati aktar u dan huwa ostaklu kbir f’termini ta’ integrazzjoni (mill-ġdid) fil-qasam tax-xogħol. Dawn il-politiki ta’ eliminazzjoni jista’ jkollhom effett negattiv peress li jistgħu jipprovokaw ċaqliq lejn setturi oħra tal-protezzjoni soċjali, bħal pereżempju l-għajnuna soċjali jew l-inkapaċità għax-xogħol, u dan mhuwiex mixtieq.

4.5.2

Il-KESE jenfasizza li l-ħaddiema għandhom bżonn ukoll is-sigurtà tad-dħul u l-ħarsien soċjali biex ikunu jistgħu jiffunzjonaw sew mingħajr ansjetà dwar il-futur f’soċjetà li qed tinbidel malajr.

4.5.3

Il-KESE jappella lill-istituzzjonijiet Ewropej biex iżommu l-istandards soċjali Ewropew b’iktar konvinzjoni. In-nuqqas ta’ ħeġġa f’dan il-qasam fost affarijiet oħra qed iwassal għal għadd ikbar ta’ ħaddiema fqar, inugwaljanza dejjem tiżdied, ansjetà dejjem ikbar dwar il-futur u fl-istess ħin dejjem inqas fiduċja min-naħa taċ-ċittadini f’xulxin, fl-istituzzjonijiet soċjali u fil-gvern – mhux biss fir-rigward tal-gvern nazzjonali iżda wkoll fir-rigward tal-istituzzjonijiet Ewropej, kif qed jurina l-Ewroxettiċiżmu dejjem jiżdied f’għadd ta’ Stati Membri.

4.5.4

Fil-fehma tal-KESE, il-miżuri ta’ awsterità ma jistgħux jitħallew iżidu r-riskju tal-faqar u jaggravaw l-inugwaljanzi, li diġà kibru dawn l-aħħar snin. Għandha tingħata attenzjoni sabiex ikun żgurat li l-miżuri li jittieħdu bħala reazzjoni għall-kriżi ma jmorrux kontra l-istimolar tad-domanda u l-impjieg u kontra l-mitigazzjoni tal-impatti soċjali. L-Istati Membri għandhom joqogħdu attenti wkoll li l-miżuri maħsuba biex jegħlbu l-kriżi u d-dejn żejjed tal-gvernijiet ma jipperikolawx l-investiment pubbliku fil-politika dwar is-suq tax-xogħol kif ukoll l-edukazzjoni ġenerali u t-taħriġ vokazzjonali. Il-KESE jitlob valutazzjonijiet effikaċi tal-konsegwenzi soċjali sabiex jiġi analizzat kif jista’ jintlaħaq l-għan tal-UE li mill-anqas 20 miljun persuna joħorġu mill-faqar u mill-esklużjoni soċjali sal-2020.

4.5.5

Il-miżuri ta’ awsterità jolqtu l-aktar lil dawk li jiddependu mit-trasferimenti soċjali tal-Istat, fosthom ukoll dawk li għandhom impjieg prekarju u gruppi żvantaġġati oħrajn fis-suq tax-xogħol. B’mod ġenerali, dawk li huma l-aktar milquta mill-qgħad huma wkoll dawk li għandhom aċċess diffiċli u limitat għas-servizzi ta’ appoġġ. Għaldaqstant, hemm bżonn netwerks ta’ sigurtà soċjali effettivi, sostenibbli u suffiċjenti, li għandhom jagħtu attenzjoni partikolari lill-aktar gruppi milquta u soċjalment żvantaġġati fis-suq tax-xogħol.

5.   L-immodernizzar tal-amministrazzjoni pubblika

5.1.1

Dwar l-immodernizzar tal-amministrazzjoni pubblika, fil-fehma tal-KESE, il-governanza tajba tfisser governanza f’bosta livelli u sħubijiet mas-soċjetà ċivili organizzata rappreżentattiva fil-livell reġjonali.

5.1.2

Il-“governanza f’bosta livelli” hija struttura flessibbli ta’ relazzjonijiet bejn il-Kummissjoni, il-gvernijiet u l-awtoritajiet reġjonali u lokali, adattata skont is-sitwazzjonijiet speċifiċi u l-konsiderazzjonijiet tematiċi aktar milli qafas ġerarkiku ta’ kompetenzi bejn livelli governattivi. Il-governanza tajba hija kkaratterizzata minn relazzjonijiet b’moħħ miftuħ u applikazzjoni inqas stretta tal-prinċipji tas-“sussidjarjetà”.

5.1.3

Is-sħubija hija strument ċentrali ta’ impenn kollettiv u tikkontribwixxi għal effiċjenza aħjar tal-infiq pubbliku u tal-politiki pubbliċi. Forom ġodda ta’ sħubija effettiva jistgħu jkunu strumentali għal dan il-għan. Dawn il-pjattaformi jistgħu jakkumpanjaw l-istrateġija tal-innovazzjoni, bil-parteċipazzjoni u l-għajnuna tal-partijiet interessati kollha, pubbliċi u privati, inklużi l-banek, u b’regoli sempliċi, ċari u effikaċi, li jirregolaw il-proġetti tul iż-żmien kollu tagħhom, u jistabbilixxu l-iskadenzi, ir-responsabbiltajiet u s-sanzjonijiet eventwali.

5.1.4

Il-KESE jistieden lill-istituzzjonijiet tal-UE kif ukoll lill-Istati Membri u lir-reġjuni biex iqiegħdu l-prinċipju fundamentali “L-ewwel aħseb fiż-żgħir” tas-Small Business Act (SBA) fil-qalba tad-deċiżjonijiet Ewropej, nazzjonali, reġjonali u lokali. Jirrakkomanda wkoll lill-Istati Membri u lir-reġjuni biex jadottawh bħala l-bażi tal-politiki tagħhom favur l-SMEs kif ukoll tal-politiki ekonomiċi u industrijali tagħhom. Fl-aħħar nett, iqis li l-SBA għandu jieħu forma aktar vinkolanti, b’mod speċjali għall-istituzzjonijiet tal-UE. F’dan il-kuntest, il-KESE huwa kontra l-proposta attwali tal-Kummissjoni Ewropea dwar l-eżenzjoni tal-SMEs u l-mikrointrapriżi mil-leġislazzjoni tal-UE.

5.1.5

Il-KESE jqis li l-ħatra ta’ Rappreżentanti nazzjonali tal-SMEs (SME Envoys) għandha tgħin lill-Istati Membri japplikaw l-SBA. Il-KESE jirrakkomanda wkoll il-ħatra ta’ Rappreżentanti tal-SMEs fil-livell reġjonali.

5.1.6

L-istadju li jmiss imbagħad ikun “Aġixxi l-ewwel għaż-żgħir”. L-SBA ma jistax ikollu s-suċċess mixtieq mingħajr ma tiġi stabbilita “governanza bi sħubija ġenwina b’diversi atturi u f’diversi livelli”. L-imsieħba ekonomiċi u soċjali kif ukoll l-atturi pubbliċi u privati rappreżentattivi kollha għandhom jiġu involuti fid-diskussjonijiet politiċi u fil-proċess leġislattiv sa mill-bidu nett. Għaldaqstant, il-KESE jitlob li l-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw il-kategoriji differenti ta’ SMEs jieħdu sehem b’mod effettiv fil-proċess leġislattiv u deċiżjonali fil-livelli kollha.

5.1.7

Il-KESE jaqbel mal-Kunsill u l-Kummissjoni dwar kemm hija rakkomandabbli l-governanza f’diversi livelli u l-governanza aħjar meta jiġu implimentati l-fondi u l-politiki tal-UE. Il-mistoqsija għandha tkun “kif?” mhux “jekk”. L-inizjattivi minn isfel għal fuq (bottom-up) u l-kundizzjonijiet qafas minn fuq għal isfel (top-down) għandhom jiġu rfinati.

5.1.8

Il-Kumitat jinsab partikolarment sodisfatt bil-proposta biex tiġi żgurata parteċipazzjoni ikbar mill-pubbliku u minn partijiet interessati oħra fl-abbozzar, it-traspożizzjoni u l-implimentazzjoni tal-leġislazzjoni Komunitarja, b’mod speċifiku billi l-perjodi ta’ konsultazzjoni pubblika jiġu estiżi u billi l-proċedimenti ta’ ksur isiru iktar sempliċi u effettivi.

5.1.9

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon l-immodernizzar tal-politika tal-UE dwar l-akkwist pubbliku b’livell ogħla ta’ effiċjenza fil-kuntest ta’ suq uniku li jaħdem aħjar u li jkun aktar innovattiv, aktar ekoloġiku, u aktar soċjali. Il-KESE jenfasizza l-impatt u l-importanza li għandhom l-aspetti innovattivi, ambjentali u soċjali tal-Istrateġija Ewropa 2020 anki għall-akkwist pubbliku.

5.1.10

Il-KESE jenfasizza li l-prinċipji tal-ftuħ u t-trasparenza kif ukoll l-effiċjenza, iċ-ċertezza legali, il-valur għall-flus, il-kompetizzjoni, l-aċċessibbiltà għas-suq għall-SMEs u l-professjonijiet liberali, il-proporzjonalità, iż-żieda tal-kuntratti transkonfinali, l-evitar tad-diskriminazzjoni u l-korruzzjoni, u l-ħtieġa ta’ professjonaliżmu jibqgħu validi daqs qabel.

5.1.11

Biex ikun hemm l-aħjar riżultati għal kulħadd, għandha titnaqqas il-burokrazija żejda. Għandha tiġi evitata l-leġislazzjoni kkumplikata u ta’ spiss eċċessiva (l’hekk imsejħa Gold-plating) fl-Istati Membri.

5.1.12

Il-KESE jirrakkomanda analiżi tal-aqwa prattiki u eżempji fl-Istati Membri, segwita minn miżuri għall-ftuħ tas-swieq.

5.1.13

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon l-interess li wriet il-Kummissjoni fit-tisħiħ tal-proċeduri politiċi, leġislattivi u amministrattivi biex jiġi żgurat li l-liġi Komunitarja tinħoloq u tiġi applikata b’mod iktar razzjonali u adegwat fiċ-ċiklu kollu tal-politika.

5.1.14

Il-KESE jikkunsidra li aspetti bħalma huma l-mod kif jitwettqu l-valutazzjonijiet tal-impatt ex-ante mill-istituzzjonijiet kollha tal-Komunità li huma responsabbli għall-implimentazzjoni tagħhom, in-natura u s-sħubija tal-korp responsabbli għall-monitoraġġ tal-valutazzjoni tal-impatt, il-parametri użati, u l-mezzi u l-modi li bihom tiġi żgurata iktar trasparenza, għandhom jiġu definiti b’mod iktar ċar.

5.1.15

Il-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjon l-inizjattiva biex jiġu modernizzati l-amministrazzjonijiet pubbliċi billi jitwaqqfu “punti uniċi ta’ kuntatt”, u ma jistax ma jfaħħarx l-iżvilupp ta’ kooperazzjoni amministrattiva fi kwistjonijiet transkonfinali. Din il-kooperazzjoni trid tiġi estiża wkoll għall-oqsma ta’ politika fejn hemm fin-nofs il-konformità mal-obbligi.

5.1.16

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon l-intenzjoni tal-Kummissjoni li ttejjeb il-governanza tas-suq uniku permezz ta’ kooperazzjoni amministrattiva akbar, li tiżviluppa s-Sistema ta’ Informazzjoni tas-Suq Intern (IMI).

5.1.17

Is-Sistema ta’ Informazzjoni tas-Suq Intern hija l-għodda teknika prinċipali għall-kooperazzjoni bejn l-amministrazzjonijiet nazzjonali u għandha potenzjal addizzjonali bħala interfaċċja għall-utenti tas-suq uniku.

5.1.18

Il-KESE jemmen li l-IMI jista’ jkollha rwol deċiżiv biex il-kooperazzjoni amministrattiva fis-suq intern tinbidel radikalment u biex tiżgura li din tissodisfa l-ħtiġijiet u l-aspettattivi tal-individwi, in-negozji u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili li fil-ġejjieni jista’ jkollhom sehem fl-iżvilupp u t-tħaddim tas-sistema.

---

(1)  Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir: l-avvanz tar-rispons komprensiv tal-UE għall-kriżi COM(2011) 11 finali, ĠU C 132, 3.5.2011, p. 26-38.

(2)  Opinjoni tal-KESE dwar “Il-konklużjoni tal-ewwel semestru Ewropew ta’ koordinazzjoni tal-politika ekonomika: Gwida għall-politiki nazzjonali fl-2011 u l-2012”, ĠU C 43, 15.2.2012, p. 8-12.

(3)  Ir-Renju Unit u r-Repubblika Ċeka.

(4)  Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir: l-avvanz tar-rispons komprensiv tal-UE għall-kriżi COM(2011) 11 finali, ĠU C 132, 3.5.2011, p. 26-38.

(5)  Il-Greċja, l-Irlanda, il-Latvja, il-Portugall u r-Rumanija.

(6)  Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni: Pilota għall-Inizjattiva Bonds Ewropa 2020 għall-Proġetti - COM(2011) 660 finali.

(7)  Il-pożizzjoni tal-Parlament Ewropew adottata fl-ewwel qari fit-13 ta’ Diċembru 2011 bil-għan li jiġi adottat ir-Regolament (UE) Nru …/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jemenda r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1698/2005 fir-rigward ta’ ċerti dispożizzjonijiet marbutin mal-ġestjoni finanzjarja għal ċerti Stati Membri li għaddejin minn diffikultajiet serji marbutin mal-istabbiltà finanzjarja tagħhom jew li jinsabu mhedda mit-tali diffikultajiet – P7_TC1-COD(2011)0209.

(8)  Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “L-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir: l-avvanz tar-rispons komprensiv tal-UE għall-kriżi” COM(2011) 11 final, ĠU C 132, 3.5.2011, p. 26-38.

(9)  ibid.

(10)  ibid.

(11)  ibid.

(12)  ibid.

(13)  Ara COM(2011) 730.

(14)  Ibid.

(15)  ĠU C 218, 11.9.2009, p. 8, punt 4.8.

(16)  Pereżempju l-opinjonijiet ĠU C 107, 6.4.2011, p. 53; ĠU C 376, 22.12.2011, p. 92; ĠU C 318, 29.10.2011, p. 9; ĠU C 24, 28.1.2012, p. 131; ĠU C 24, 28.1.2012, p. 139.

(17)  ĠU C 48, 15.2.2011, p. 65.

(18)  ĠU C 48, 15.2.2011, p. 81.

(19)  Ara d-dokument COM(2010) 553.

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/69

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Green Paper dwar it-tqassim tax-xogħlijiet awdjoviżivi onlajn fl-Unjoni Ewropea: l-opportunitajiet u l-isfidi biex nimxu lejn suq diġitali uniku”

COM(2011) 427 finali

2012/C 143/13

Relatur: is-Sur LEMERCIER

Nhar it-13 ta’ Lulju 2011, il-Kummissjoni ddeċidiet, b’konformità mal-Artikolu 304 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, li tikkonsulta lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar

il-Green Paper dwar it-tqassim tax-xogħlijiet awdjoviżivi onlajn fl-Unjoni Ewropea: l-opportunitajiet u l-isfidi biex nimxu lejn suq diġitali uniku

COM(2011) 427 final.

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għas-Suq Uniku, il-Produzzjoni u l-Konsum, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar l-1 ta’ Frar 2012.

Matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu li saret fit-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-22 ta’ Frar), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’ 226 vot favur u 10 astensjonijiet.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1   Il-Kumitat jixtieq jiġbed l-attenzjoni għall-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li titlob li jintlaħaq bilanċ bejn għadd ta’ drittijiet fundamentali fir-rigward tad-drittijiet tal-awtur meta jkun hemm skambju ta’ fajls fuq l-internet (1). Id-drittijiet tal-awtur mhumiex assoluti u r-rispett ta’ dawn id-drittijiet ma jistax jiġi impost permezz ta’ filtrazzjoni ġenerali tal-internet mill-fornituri tal-aċċess għall-internet (l-ISPs – ara l-kawża SABAM vs Scarlet). It-tassazzjoni tal-midja diġitali f’bosta Stati Membri ma tistax tikkonċerna l-mezzi użati għal użu ieħor ħlief għall-kopji awdjoviżivi diġitali bħalma huma l-hard disks diġitali użati fil-ġestjoni tal-intrapriżi (Kawża Padawan). Ċerti leġislazzjonijiet nazzjonali eċċessivi għandhom jiġu riveduti sabiex ma jkunx hemm ostaklu għall-iżvilupp tat-tqassim tax-xogħlijiet awdjoviżivi onlajn filwaqt li titqies il-ġurisprudenza li qed tevolvi tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-UE.

1.2   Fattur ieħor tat-tkabbir tas-suq ta’ dawn ix-xogħlijiet jikkonsisti fl-introduzzjoni ta’ mudelli kummerċjali attraenti bi prezzijiet affordabbli, fejn offerti bħal dawn ikunu jistgħu jitwettqu bi prezzijiet inqas minn dawk għat-tqassim tas-CDs u d-DVDs b’kontenut diġitali awdjoviżiv. Dan it-tfaddil konsiderevoli f’termini ta’ spejjeż ta’ tqassim għandu jkun ta’ benefiċċju għall-konsumaturi u għandu jiggarantixxi wkoll dħul biżżejjed għall-awturi sabiex dawn ikunu jistgħu jkomplu bil-ħidma kreattiva artistika u letterarja tagħhom. Id-drittijiet tal-awtur għandhom jiġu ġestiti b’tali mod li dawn jissodisfaw l-interess ġenerali u l-esiġenzi tal-interess pubbliku, pereżempju permezz ta’ obbligi għall-aċċessibbiltà għal presuni b’diżabbiltà mingħajr ma dawn jiġu penalizzati bl-ispejjeż ta’ aċċess. Jeħtieġ ukoll li nirriflettu dwar il-possibbiltajiet li jiġu estiżi l-eżenzjonijiet u r-restrizzjonijiet sabiex jitjieb l-aċċess ta’ gruppi żvantaġġati ħafna għal-libreriji u ċ-ċentri kulturali pubbliċi, hekk kif kien ippropona l-Kumitat fl-opinjoni tiegħu tal-2010 (2).

1.3   L-internet sar mezz universali għas-servizzi onlajn; għandhom jiġu stabbiliti ċerti rekwiżiti tekniċi u legali permezz ta’ regoli legali vinkolanti sabiex ikun garantit li d-distributuri tal-kontenut jirrispettaw il-ħajja privata u biex tiġi garantita n-newtralità tan-netwerk, li m’għandux ikun soġġett għal filtrazzjoni ġenerali (3) mingħajr awtorizzazzjoni espliċita minn imħallef maħruġa bl-isem tal-parti kkonċernata jekk ikun hemm biżżejjed evidenza ta’ kkupjar illegali, wara li jkun tressaq ilment speċifiku tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur u drittijiet oħra relatati.

1.4   Fl-istess vena, il-Kumitat jemmen li l-istituzzjonijiet inkarigati mill-ġestjoni tax-xogħlijiet awdjoviżivi u l-libreriji m’għandhomx ikunu mxekkla minn restrizzjonijiet eċċessivi tal-leġislazzjonijiet li jħarsu d-drittijiet tal-awtur. Ir-rwol tagħhom fil-fatt jikkonsisti fil-konservazzjoni u l-komunikazzjoni tax-xogħlijiet bil-għan kulturali li l-artisti u l-awturi jikbru fil-popolarità mal-pubbliku u jkunu protetti fuq medda twila ta’ żmien, kif ukoll f’li jiġi żgurat aċċess għal pubbliku akbar, b’mod speċjali tfal tal-iskola u studenti, għax-xogħlijiet inkwistjoni, għall-finijiet tal-interess ġenerali bħalma huma s-suċċess tal-Istrateġija Ewropa 2020, l-Aġenda Diġitali u l-istrateġija kulturali (4). L-abbozz ta’ Direttiva għax-Xogħlijiet Orfni, appoġġjat mill-Kumitat (5), għandu jibbenefika wkoll bis-sħiħ mis-suċċess tal-istrateġiji Ewropej u nazzjonali li jippromovu l-kultura.

1.5   Is-suq transkonfinali għat-tqassim tax-xogħlijiet onlajn ma joħloq l-ebda problema kbira ta’ aċċess għat-tliet distributuri transkonfinali prinċipali li jikkontrollow tliet kwarti mis-suq u għandhom mezzi finanzjarji u teknoloġiċi adegwati biex il-katalgi tagħhom ikunu disponibbli għall-pubbliku ġenerali fl-Ewropa u fil-bqija tad-dinja.

1.5.1

Il-Kumitat jistaqsi b’mod aktar speċifiku lill-Kummissjoni biex din tagħmel proposti konkreti speċifiċi għall-għadd kbir tal-SMEs u l-SMIs li jikkostitwixxu r-rikezza kulturali u artistika reali tal-Ewropa fid-diversità tal-lingwi tagħha u tal-kreazzjonijiet letterarji u ċinematografiċi tagħha sabiex ikunu jistgħu jipparteċipaw b’mod attiv fis-suq uniku tat-tqassim tal-kontenut awdjoviżiv onlajn.

1.6   Il-Kumitat jiġbed l-attenzjoni għal ċerti proposti li saru fl-istudju KEA-Cema ta’Ottubru 2010, bħalma huma l-ġabra flimkien tal-katalgi u l-one-stop shops għat-tqassim tal-kontenut lill-pubbliku Ewropew (6). Barra minn hekk, l-analiżi tal-evoluzzjonijiet tas-suq hija dettaljata u pertinenti. L-istrateġiji ta’ tqassim u l-mudelli l-ġodda tan-negozju huma mfassla biex jippromovu t-tqassim legali tax-xogħlijiet b’mod li jiġi massimizzat id-dħul għal kull opportunità ta’ tqassim u jsir l-aħjar użu mix-xogħlijiet. Il-prodotti huma promossi permezz tal-midja soċjali, biex jinħoloq buzz madwarhom, flimkien ma’ mezzi klassiċi ta’ reklamar.

1.7   Jemmen li l-ħolqien ta’ Kodiċi Ewropew komprensiv wieħed tad-drittijiet tal-awtur, hekk kif propost mill-Kummissjoni, jista’ jikkontribwixxi għat-tisħiħ meħtieġ tal-armonizzazzjoni tal-leġislazzjonijiet tal-Istati Membri f’forma ta’ direttiva. Dan jissostitwixxi d-direttivi multipli eżistenti fl-UE fil-qasam tad-drittijiet tal-awtur u jkun is-suġġett ta’ rapporti regolari dwar l-implimentazzjoni effettiva mill-Istati Membri. L-istrateġija Ewropa 2020 (7) għandha tkun ukoll inkorporata f’dan il-Kodiċi Ewropew tad-drittijiet tal-awtur.

1.7.1

Kodiċi bħal dan ikun jista’ joħloq perspettiva rigward il-kwistjoni tal-pajjiż ta’ oriġini f’dak li għandu x’jaqsam mal-leġislazzjoni applikabbli bil-ħsieb ta’ armonizzazzjoni effettiva. Fil-każ fejn Stat Membru jipprovdi finanzjament pubbliku għall-ħolqien ta’ xogħlijiet ċinematografiċi, dan l-Istat Membru għandu, b’mod ġenerali, jitqies bħala l-pajjiż ta’ oriġini għall-finijiet tad-determinazzjoni tal-leġislazzjoni applikabbli. Il-Kummissjoni għandha tikkunsidra wkoll il-possibbiltà ta’ “oriġini Ewropea” f’dak li jirrigwarda l-għażla tal-liġi applikabbli (8).

1.7.2

Għandha titqies il-possibbiltà li jiġu evitati l-klawżoli inġusti fil-kuntratti fejn l-awtur effettiv jew l-awturi effettivi jċedu d-drittijiet tagħhom tax-xogħol lill-produtturi jew distributuri. Ta’ spiss, fil-fatt, l-awtur iċedi dawn id-drittijiet lill-produtturi għat-teknoloġiji kollha eżistenti u futuri mingħajr ma jkun hemm klawżola li tippermettilu jgawdi minn dħul futur iġġenerat mill-użu ta’ midja u kanali ta’ tqassim ġodda (Blue-Ray, IPTV (9), etc.).

1.7.3

Il-kontenut m’għandux jitqies bħala merkanzija. Jeħtieġ li dan inżommuh f’moħħna meta nkunu qed niddiskutu t-tqassim onlajn, li huwa servizz kulturali li jxerred s-sinifikat (“meaning”).

1.7.4

Il-Kumitat jenfasizza mill-ġdid il-ħtieġa li jiġi permess l-aċċess għall-konnessjonijiet bil-broadband sabiex l-utenti tal-internet jibbenefikaw minn riċezzjoni ta’ kwalità u rapida biżżejjed tax-xogħlijiet awdjoviżivi bil-kejbil TV, l-IPTV u l-VOD (10).

1.8   Għandhom jiġu eżaminati l-possibbiltajiet li jinħolqu sistemi ta’ ġestjoni tad-data relatati maż-żamma tad-drittijiet fuq ix-xogħlijiet awdjoviżivi (11) billi jitqiegħdu fiċ-ċentru tad-diskussjoni tas-servizzi kompetenti tal-Kummissjoni l-karatteristiċi partikolari u l-ħtiġijiet tal-SMEs u l-SMIs. Dan japplika wkoll għall-kwistjoni tal-iżvilupp ta’ liċenzji multiterritorjali li jirrappreżentaw titlu wieħed li jkun validu għas-suq Ewropew kollu. Il-produtturi Ewropej iż-żgħar għandhom jitħeġġu u jiġu megħjuna (12) sabiex il-katalgi tagħhom isiru “Ewropizzati” f’sistema ta’ identifikazzjoni tax-xogħlijiet li tinkludi parti (volontarja) b’informazzjoni dwar id-detenturi tad-drittijiet tal-awtur u drittijiet oħra reġistrati f’titlu multiterritorjali.

1.9   Is-sistema ta’ akkwist tad-drittijiet għandha tiggarantixxi t-tqassim trasparenti u ġust tal-parti mid-dħul destinata għad-detenturi tad-drittijiet (13). Huwa essenzjali li l-ġestjoni mis-soċjetajiet kollettriċi jkunu soġġetti għal kontrolli annwali indipendenti u aċċessibbli għall-awturi u għall-pubbliku sabiex l-attivitajiet u l-kontribuzzjonijiet tagħhom għall-iżvilupp kulturali (14) jiġu kkontrollati b’mod demokratiku.

1.10   Il-Kumitat huwa tal-fehma li, fuq il-bażi tat-tweġibiet li rċeviet mill-partijiet interessati dwar il-Green Paper, il-Kummissjoni għandha tikkunsidra li fit-tieni nofs tal-2012 tfassal White Paper – wara li fl-ewwel nofs tal-2012 tkun ikkonsultat lill-partijiet interessati, fosthom l-istituzzjonijiet pubbliċi (15), il-KESE permezz ta’ proċedura formali, u t-trejdjunjins u l-assoċjazzjonijiet rappreżentattivi fil-livell Ewropew tal-konsumaturi, l-awturi u d-distributuri – bi proposti aktar konkreti dwar l-azzjonijiet futuri possibbli sabiex jinħoloq Suq Uniku Ewropew tax-xogħlijiet awdjoviżivi minkejja l-ostakli lingwistiċi. Il-Kumitat jagħraf id-diffikultajiet legali u tekniċi li ser ikollu jiffaċċja sabiex imexxi ’l quddiem dan id-dossier importanti, iżda ma jaħsibx li għandu jkun impossibbli li jiġu solvuti.

2.   Il-punti prinċipali tal-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni

2.1   Dan id-dokument, li huwa relatat direttament mal-Istrateġija Ewropa 2020, jikkomplementa l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar “Suq Uniku għad-Drittijiet tal-Proprjetà Intellettwali”, l-hekk imsejħa strateġija fil-qasam tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali (16).

2.2   Is-settur kulturali huwa settur importanti li jimpjega 6 miljun impjegat fl-UE u jikkorrispondi għal EUR 500 biljun fis-sena, jiġifieri 3 % tal-PDG Ewropew. Permezz tal-iżviluppi teknoloġiċi, ix-xandir tax-xogħlijiet awdjoviżivi nbidel radikalment. It-teknoloġija diġitali, l-internet b’veloċità għolja u b’veloċità għolja ħafna, il-cloud computing u l-possibbiltà li wieħed jirċievi x-xogħlijiet awdjoviżivi fuq il-kompjuters u l-mowbajls qed jittrasformaw għalkollox in-netwerks tradizzjonali tat-tqassim.

2.3   Il-Green Paper issemmi diversi approċċi li jistgħu jittieħdu, iżda tippromovi mudell uniku ta’ ġestjoni tad-drittijiet tal-awtur ibbażat fuq liċenzji transkonfinali u pan-Ewropej.

2.4   Il-Kummissjoni tqis li għandha tiġi ssemplifikata l-awtorizzazzjoni tad-drittijiet għat-trażmissjoni onlajn tax-xogħlijiet awdjoviżivi barra mit-territorju tal-oriġini. Dan jgħodd ukoll għax-xandir tal-programmi fuq talba li jirrikjedu l-ksib ta’ drittijiet differenti minn dawk awtorizzati għax-xandir inizjali.

2.5   Il-Green Paper tispeċifika li t-trażmissjoni simultanja ta’ xandira tirrikjedi awtorizzazzjoni speċifika mingħand id-detenturi tad-drittijiet.

2.6   Għar-ritrażmissjoni simultanja minn Stati Membri oħra, id-Direttiva dwar xandir bis-satellita u ritrażmissjoni bil-kejbil (17) tistipula li l-ġestjoni tad-drittijiet għandha ssir minn soċjetà kollettriċi. Dawn id-drittijiet jiżdiedu ma’ dawk liċenzjati direttament mix-xandara.

2.7   Fir-rigward tar-ritrażmissjoni permezz tal-kejbil, il-Kummissjoni tosserva li l-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw id-detenturi tad-drittijiet mhux kollha għandhom il-mandat bil-liġi li joħorġu liċenzji għal dawn id-drittijiet.

2.8   Fl-aħħar nett, l-operaturi tad-DSL (Digital Subscriber Line – linja diġitali tal-abbonat), tal-IPTV (Internet Protocol Television – xandir tat-televiżjoni diġitali permezz tal-protokoll tal-internet) u tad-DTT (digital terrestrial television – televiżjoni terrestri diġitali) kif ukoll tal-pjattaformi diġitali ġodda ilhom għal xi snin iħaddmu servizzi ta’ ritrażmissjoni tax-xandiriet, u dan jagħmilha ħafna iktar diffiċli li jiġu osservati l-liġijiet attwali.

2.9   Minn perspettiva ekonomika, il-produzzjoni tal-UE laħqet kważi l-1 200 film fl-2009, filwaqt li bilkemm iġġenerat 25 % tad-dħul fis-swali taċ-ċinema fl-UE meta mqabbla ma’ 68 % tal-films Amerikani. Għall-kuntrarju, il-produzzjoni tal-films tal-UE tirrappreżenta biss 7 % tas-suq Amerikan. Fl-UE, sabiex jiżguraw li film jiġi promoss, il-produtturi u d-distributuri jqassmu l-ħruġ tal-films tagħhom b’mod gradwali. Film ġeneralment joħroġ fis-swali taċ-ċinema, imbagħad bħala vidjow, imbagħad bħala vidjow fuq talba, imbagħad il-film jixxandar fuq it-televixin bi ħlas u, fl-aħħar nett, fuq it-televixin bla ħlas. L-iżvilupp tas-servizzi tal-vidjow fuq talba proposti barra mill-pajjiż li jkun ipproduċa l-film iżid in-numru ta’ msieħba u, għalhekk, ta’ kuntratti.

Sabiex jitnaqqas in-numru ta’ dawn il-proċeduri, il-Kummissjoni tipproponi ġestjoni kollettiva tax-xogħlijiet u l-ħolqien ta’ one-stop shop għall-għoti kollettiv tal-liċenzji.

2.10   Il-parti l-oħra tal-Green Paper tikkonċerna r-rimunerazzjoni tal-awturi:

Fil-parti l-kbira tal-pajjiżi tal-UE, din hija ġestita mill-produtturi permezz ta’ pagamenti “ta’ riakkwist” – li jsiru bħala somma f’daqqa – għall-kontribut tagħhom f’xogħol awdjoviżiv. Għaldaqstant, f’dawn l-Istati, l-awturi ma jirċevux rimunerazzjoni addizzjonali b’mod sistematiku meta x-xogħol jixxandar onlajn. F’ċerti Stati, is-soċjetajiet kollettriċi li jirrappreżentaw lill-awturi jirċievu rimunerazzjoni għal kull użu. F’oħrajn, huwa d-distributur finali li huwa responsabbli għall-pagament ta’ dawn is-servizzi.

2.11   Fir-rigward tar-rimunerazzjoni tal-artisti:

Illum il-ġurnata, din ir-rimunerazzjoni hija essenzjalment fuq bażi kuntrattwali u tingħata bħala somma f’daqqa, bħal fil-każ tal-awturi. Il-Kummissjoni tipproponi li tiġi stabbilita sistema ta’ rimunerazzjoni iktar ġusta, u dan id-dritt ikun ġestit mis-soċjetajiet kollettriċi. Madankollu, il-Green Paper tindika li dawn id-drittijiet il-ġodda joħolqu inċertezza ekonomika u, għaldaqstant legali, għall-produtturi u jxekklu x-xandir onlajn ta’ dawn ix-xogħlijiet.

3.   Kummenti speċifiċi

3.1   Permezz ta’ din il-Green Paper, il-Kummissjoni għandha l-għan li tkompli tibni s-suq uniku Ewropew permezz tal-konverġenza tar-regoli nazzjonali.

Is-settur ikkonċernat jikkonċerna l-kultura u l-mezzi tax-xandir diġitali tagħha. Huwa qasam partikolari u sensittiv ħafna minħabba li huwa jwassal l-istorja ta’ pajjiż, il-lingwa, it-tradizzjonijiet u l-aspirazzjonijiet tiegħu. Huwa ma jistax jiġi ttrattat bħala settur ekonomiku tradizzjonali u lanqas bħala settur ta’ interess ekonomiku ġenerali tradizzjonali. L-approċċ tal-Kummissjoni f’din il-Green Paper jista’ jidher wisq orjentat lejn il-konsumatur. Madankollu, l-analiżi tagħha tad-diversi mekkaniżmi hija waħda dettaljata u kważi tista’ tgħid eżawrjenti.

3.2   It-test, li huwa dettaljat ħafna, jittratta ħafna suġġetti differenti iżda l-għan prinċipali tal-Kummissjoni huwa li tibni s-suq uniku ta’dan is-settur.

3.3   Fir-rigward tas-sitwazzjoni tax-xandir awdjoviżiv u tad-drittijiet relatati miegħu, il-Kummissjoni tibbaża ruħha fuq diversi osservazzjonijiet:

L-ewwel waħda hija li s-sistema attwali mhix qed tiffunzjona u hija kumplessa u tiswa ħafna flus għall-konsumatur finali. It-tieni waħda hija li l-aggregazzjoni tal-produzzjonijiet nazzjonali tista’ żżid il-vijabilità kummerċjali tas-suq ġenerali. Il-VOD, li huwa indipendenti mill-fornituri l-kbar tal-aċċess jew l-iTunes, jiffaċċja diffikultajiet fl-akkwisti tad-drittijiet esklużivi territorjali jew Ewropej fuq ix-xogħlijiet, fejn id-drittijiet ta’ spiss ikunu konċentrati għand il-produtturi, li jfittxu li jimmassimizzaw id-dħul tagħhom b’mezzi oħra (b’mod partikolari bil-bejgħ ta’ DVDs).

3.4   Nimxu lejn ġestjoni ċentralizzata tal-liċenzji (l-aggregazzjoni tal-mezzi u s-sorsi tat-tagħrif biex jiġi żviluppat is-settur):

Għaldaqstant, il-Green Paper tipproponi l-għoti ta’ liċenzji tad-drittijiet tal-awtur onlajn għas-servizzi f’diversi territorji u tappoġġja l-istabbiliment ta’ mudell uniku tal-liċenzji li jippermetti l-liċenzjar multiterritorjali.

Il-KESE jqis li din tista’ tkun soluzzjoni tajba għal reġjun lingwistiku partikolari.

3.5   Il-kwantità kbira ta’ mezzi tax-xandir u ta’ riċevituri interattivi, u l-mobilità tal-klijenti jagħmlu pressjoni kbira fuq il-mudelli ekonomiċi tan-netwerks tat-tqassim.

3.6   Illum il-ġurnata, il-ħruġ ta’ awtorizzazzjonijiet u ta’ liċenzji jsir essenzjalment fil-livell nazzjonali u huwa bbażat fuq in-negozjar ta’ kuntratti bejn il-produttur tax-xogħol u d-distributur onlajn. Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew jirrikonoxxi li s-sistema proposta mill-Kummissjoni bla dubju fiha l-vantaġġi, b’mod partikolari fir-rigward tal-aċċess rapidu u sempliċi għad-data pprovduta mill-produtturi. Hija tista’ tkun xprun addizzjonali għax-xandir ta’ xogħlijiet nazzjonali illi, li kieku ma jkunx hekk, jibqgħu fil-livell lokali.

3.7   Madankollu, ta’ min jinnota li l-implimentazzjoni tad-direttiva dwar ix-xandir bis-satellita, li tmur lura ħmistax-il sena, ma ġġeneratx servizzi pan-Ewropej ta’ xandir bis-satellita.

3.8   Fir-rigward tal-istabbiliment ta’ reġistru Ewropew tax-xogħlijiet li jista’ joħloq riskji li huma diffiċli li jiġu vvalutati.

Il-KESE jqis li din il-bażi tad-data għandha tkun purament informattiva.

Speċifikament, il-kwistjoni dwar jekk ix-xogħol jiġix elenkat jew le ma tistax tikkundizzjona l-aċċess għall-protezzjoni tad-drittijiet tal-awtur.

3.9   Din l-istruttura Ewropea għandha l-vantaġġ li tgħaqqad flimkien l-operaturi Ewropej tal-produzzjoni u tax-xandir biex ikunu jistgħu jikkompetu mal-kumpaniji l-kbar ibbażati f’Hollywood li jistabbilixxu ruħhom fl-Ewropa.

Barra minn hekk, huwa interessanti li wieħed jinnota li hemm kumpaniji Amerikani kbar (eż. Warner Bros., Disney, eċċ.) li qed jaħdmu fuq it-tfassil ta’ sistema internazzjonali ta’ numri ta’ identifikazzjoni tax-xogħlijiet awdjoviżivi (Entertainment Identifier Registry).

3.10   Bl-istess mod, min-naħa tagħhom xi produtturi Franċiżi ilhom mill-2004 jaħdmu biex jiżviluppaw l-ISAN (International Standard Audiovisual Number – numru awdjoviżiv standard internazzjonali). Iċ-ċifri dwar il-produzzjoni tal-films Ewropej u dawk Amerikani li ssemmew hawn fuq huma ta’ tħassib. Infakkru li b’din is-sistema, il-produzzjoni Amerikana tirrappreżenta 75 % tad-dħul fis-swali taċ-ċinema fl-Ewropa. Għaldaqstant, il-ġestjoni ta’ din is-sistema hija fundamentali.

3.11   Infakkru li huma l-produtturi li fin-negozjati kummerċjali tagħhom mad-distributuri jiffissaw, permezz ta’ kuntratt u fuq bażi ta’ somma mogħtija f’daqqa, l-ammont ta’ drittijiet imħallsa lill-awturi u lid-detenturi tad-drittijiet u jiżguraw il-pagament tagħhom. Il-problema tar-rimunerazzjoni tad-detenturi tad-drittijiet tista’ tissolva parzjalment permezz ta’ ġestjoni ċentralizzata. Min-naħa l-oħra, l-idea attraenti li jibda jintuża proċess ta’ rimunerazzjoni skont l-udjenza kkalkulata fuq diversi snin tidher waħda diffiċli.

3.12   Hemm konflitt ta’ interess reali bejn il-produtturi, id-distributuri tal-films u l-kontributuri. Min-naħa, il-produtturi jkunu jixtiequ li film joħroġ għall-ewwel darba fis-swali taċ-ċinema biex jiżguraw li xogħlijiethom jiġu promossi bl-aqwa mod possibbli u, min-naħa l-oħra, id-distributuri jitolbu li dawn ix-xogħlijiet joħorġu iktar malajr sabiex ikunu disponibbli bħala vidjows, fuq it-televixin bi ħlas u bħala midja fuq talba.

3.13   Il-KESE jaħseb li hemm bżonn isiru negozjati biex jiġu aġġustati dawn il-perjodi ta’ żmien, fid-dawl tal-fatt li kibret l-influwenza tal-IPTV, tal-ADSL u tal-pjattaformi diġitali. Fir-rigward tax-xogħlijiet antiki li m’għadhomx jagħmlintrodotta sistema ta’ identifikazzjoni u ta’ inventarju tax-xogħlijiet marbuta ma’ bażi tad-data tad-detenturi tad-drittijiet.

3.14   Għaldaqstant, il-Kummissjoni qed tiddependi mill-ġestjoni kollettiva tax-xogħlijiet (bażi tad-data) biex tistimula dan is-settur. L-UE se tkun tista’ tikkompeti mal-qawwa tal-kumpaniji multinazzjonali Amerikani? L-abbandun f’salt tas-sistemi nazzjonali attwali jinvolvi riskji reali.

3.15   Skont il-KESE, għandhom isiru valutazzjonijiet serji qabel ma jiġu abbandunati s-sistemi nazzjonali attwali jew qabel jitneħħew gradwalment. Kif osservajna fil-passat, il-“lobbies” inkarigati biex iħarsu l-interessi tal-kumpaniji Amerikani huma effikaċi u ovvjament dawn iħeġġu l-liberalizzazzjoni ta’ dan is-settur li jħalli ħafna qligħ.

3.16   Il-Kummissjoni, permezz ta’ dan il-proġett, tixtieq tiżviluppa ċ-ċirkulazzjoni tax-xogħlijiet tal-UE u tirregolaha. Għaldaqstant, is-sinjali tekniċi u regolatorji li qed tibgħat il-Kummissjoni huma importanti għax jistgħu jħaffu l-proċess tal-liberalizzazzjoni li diġà nbeda minn oħrajn.

3.17   Il-KESE jappoġġja mingħajr riżervi kull pass li tieħu l-Kummissjoni biex tiffaċilita l-aċċess taċ-ċittadini għax-xogħlijiet onlajn. Dan l-aċċess għandu jkun possibbli kullimkien fit-territorju tal-UE, bi prezzijiet affordabbli. Huwa jippermetti li l-kultura tal-Istati Membri tixxerred iktar filwaqt li jiffaċilita l-edukazzjoni taż-żgħażagħ. Barra minn hekk, il-Kumitat huwa tal-fehma li ċerti forom ta’ “versioning” jistgħu jkunu ta’ ħsara għall-objettivi kulturali tat-tqassim onlajn, bħalma huma l-introduzzjoni tar-riklami fix-xogħlijiet oriġinarjament maħsuba mingħajr waqfiet pubbliċitarji, anki jekk dawn il-verżjonijiet ta’ kwalità iktar baxxa jistgħu jippermettu t-tqassim b’xejn jew bi spejjeż baxxi tax-xogħlijiet mutilati. Dan kollu jista’ jitqies f’kodiċi ta’ kwalità volontarju għad-distributuri onlajn permezz tal-internet, il-kejbil jew it-trażmissjonijiet terrestri li jimpenjaw ruħhom li jirrispettaw aktar ix-xogħlijiet oriġinali.

3.18   L-opinjoni tal-KESE dwar il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni “Suq uniku għad-drittijiet tal-proprjetà intelletwali” (18) tiġbed l-attenzjoni għad-diversità tal-mudelli nazzjonali differenti u l-approċċi kontradittorji tal-ġestjoni tad-drittijiet tal-awtur fil-qasam kulturali. Din hija r-raġuni għalfejn il-KESE, filwaqt li huwa konxju li d-diskussjonijiet għadhom ma ntemmux, iqis li l-ewwel pass għandu jkun li jiġu definiti l-prinċipji ta’ kodiċi Ewropew. Fl-ewwel fażi, dan il-kodiċi, ibbażat fuq ir-rispett tal-ispeċifiċitajiet kulturali ta’ kull pajjiż, għandu jkun limitat biex jistabbilixxi prinċipji sempliċi u essenzjali li kull pajjiż jirrispetta meta jinħarġu l-liċenzji.

3.19   Il-KESE huwa tal-fehma li mhuwiex tajjeb li d-dritt tal-pajjiż tal-oriġini jiġi estiż, għaliex dan il-prinċipju, li altrimenti huwa ġust, jista’ jiġi evitat billi l-kumpanija li tipprovdi s-servizz tagħżel il-pajjiż li fih tistabbilixxi ruħha. Fl-istess ħin, il-Kummissjoni bdiet tieħu azzjonijiet u tagħmel konsultazzjonijiet sabiex l-operaturi tat-trażmissjoni tad-data jinvestu f’netwerks ġodda li jkunu kapaċi jġestixxu t-traffiku tagħhom b’mod effiċjenti u bi prezzijiet affordabbli.

3.20   Fil-Green Paper li qed tiġi eżaminata, il-Kummissjoni tafferma li l-ġestjoni kollettiva tad-drittijiet għandha tistimula t-tkabbir tan-netwerks diġitali. Għad trid tiġi żgurata l-kapaċità finanzjarja tal-operaturi tan-netwerks li jimmodernizzaw u jżidu l-kapaċità tagħhom ta’ xandir. Huwa għalhekk li l-opinjoni tal-KESE dwar “L-internet miftuħ u n-newtralità tan-net fl-Ewropa” (19) tipprovdi kontribut kbir rigward diversi argumenti msemmija f’din il-Green Paper.

3.21   Għar-ritrażmissjoni simultanja minn Stati Membri oħra, id-direttiva dwar is-servizzi bil-kejbil u bis-satellita timponi l-obbligu li l-ġestjoni tad-drittijiet issir minn soċjetà kollettriċi. Dawn id-drittijiet jiżdiedu ma’ dawk liċenzjati direttament mix-xandara. Din il-proċedura doppja, li tidher pedantika, hija meħtieġa sabiex jiġi evitat li t-trażmissjoni tinqata’ waqt li jkun għaddej il-programm (użu ta’ apparat diġà użat minn xandiriet oħra).

3.22   Il-Kummissjoni tqis li l-finanzjamenti nazzjonali huma vitali għall-iżvilupp tas-settur awdjoviżiv u tappoġġja l-programm “MEDIA” maħluq biex jagħti spinta lit-tqassim tax-xogħlijiet f’diversi territorji. Il-KESE jaqbel ma’ din l-affermazzjoni iżda jinnota t-tnaqqis ta’ dawn is-sussidji u l-aggregazzjoni massiva fost id-donaturi għall-iffinanzjar ta’ film.

---

(1)  Każijiet reċenti: Padawan u SABAM.

(2)  ĠU C 228, 22.09.2009, p. 52.

(3)  Kawża SABAM vs Scarlet.

(4)  COM(2007) 242 final.

(5)  ĠU C 376, 22.12.2011, p. 66.

(6)  “L-għoti ta’ Liċenzja Multiterritorjali ta’ Xogħlijiet Awdjoviżivi fl-Unjoni Ewropea” (“Multi-Territory Licensing of Audiovisual Works in the European Union”), studju indipendenti li twettaq għad-DĠ Soċjetà Informatika u Mezzi ta’ Komunikazzjoni tal-Kummissjoni Ewropea, Ottubru 2010. Ara wkoll il-Komunikazzjoni “Kontenut Kreattiv Onlajn fis-Suq Uniku”, COM(2007) 836 finali.

(7)  ĠU C 68, 6.03.2012, p. 28.

(8)  It-28 reġim, diġà propost mill-Kumitat fir-rigward tal-liġi Ewropew tal-kuntratti. ĠU C 21, 21.01.2011, p. 26.

(9)  Internet TV.

(10)  Vidjow fuq talba.

(11)  Il-ħidma tal-produtturi fuq sistema internazzjonali tal-identifikazzjoni tax-xogħlijiet (ISAN, International Standard Audiovisual Number). Iżda l-ISAN ma jinkludix informazzjoni dwar iż-żamma tad-drittijiet, u l-parteċipazzjoni hija volontarja. Uħud mill-istudjos il-kbar Amerikani jużaw sistema simili (EIDR, Entertainment Identifier Registry) eidr.org/how-eidr-works/ Din is-sistema ta’ identifikazzjoni tinkludi numru ta’ kodiċi li l-iżviluppaturi jirċievu mill-APIs iżda ma tissemmiex fiha s-sjieda tad-drittijiet fuq ix-xogħlijiet.

(12)  Pereżempju, permezz tal-programm MEDIA, previst sal-2013, li jista’ mbagħad jiġi sostitwit minn programm ġdid ta’ appoġġ.

(13)  ĠU C 68, 6.03.2012, p. 28.

(14)  Id.

(15)  Korpi nazzjonali ta’ finanzjament għall-films, libreriji u ċentri kulturali.

(16)  COM(2011) 287 finali.

(17)  Direttiva 93/83/KEE (ĠU L 248, 6.10.1993, p. 15).

(18)  ĠU C 68, 6.03.2012, p. 28.

(19)  ĠU C 24, 28.1.2012, p. 139.

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/74

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar is-swieq tal-istrumenti finanzjarji u li jemenda r-Regolament (EMIR) dwar id-derivati OTC, il-kontropartijiet ċentrali u r-repożitorji tan-negozju”

COM(2011) 652 finali — 2011/0296 (COD)

2012/C 143/14

Relatur ġenerali: is-Sur IOZIA

Nhar il-25 ta’ Novembru 2011 u nhar il-15 ta’ Novembru 2011, il-Kunsill u l-Parlament Ewropew rispettivament iddeċidew, b’konformità mal-Artikolu 114 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, li jikkonsultaw lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar

il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar is-swieq tal-istrumenti finanzjarji u li jemenda r-Regolament [EMIR] dwar id-derivati OTC, il-kontropartijiet ċentrali u r-repożitorji tan-negozju

COM(2011) 652 final – 2011/0296 (COD).

Nhar il-25 ta’ Ottubru 2011 il-Bureau tal-Kumitat ta istruzzjonijiet lis-Sezzjoni Speċjalizzata għas-Suq Uniku, il-Produzzjoni u l-Konsum sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett.

Minħabba l-urġenza tal-ħidma, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew iddeċieda matul l-478 Sessjoni Plenarja tiegħu tat- 22 u 23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-22 ta’ Frar) li jaħtar lis-Sur IOZIA bħala relatur ġenerali, u adotta din l-Opinjoni b’99 vot favur u 5 astensjonijiet.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1   Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon il-proposta għal Regolament tal-Kummissjoni u jispera li tiġi approvata mingħajr dewmien sabiex il-protezzjoni ta’ dawk li jfaddlu ssir aktar effiċjenti u jiġu adottati l-prinċipji li jinsabu fiha għall-istrumenti finanzjarji kollha (1).

1.2   Il-KESE jqis li l-proposta għal Regolament tikseb l-għanijiet li ġejjin biex:

—	tiżdied it-trasparenza tat-tranżazzjonijiet u l-informazzjoni pprovduta lill-awtoritajiet kompetenti fuq it-tranżazzjonijiet;

—	in-negozjar tal-istrumenti derivati fil-kuntest ta’ sistemi organizzati jsir obbligatorju;

—	tiġi ffaċilitata t-tneħħija tal-ostakli għall-aċċess mhux diskriminatorju għas-servizzi ta’ kumpens;

—	tiżdied is-sorveljanza tal-istrumenti finanzjarji u tal-pożizzjonijiet tal-istrumenti derivati;

—	jitwettaq kontroll tas-self ta’ servizzi finanzjarji min-naħa tal-intrapriżi ta’ pajjiżi terzi mingħajr fergħa fl-UE;

—	kontroll u tnaqqis tal-impatt tal-metodi ta’ negozju awtomatiku u algoritmiku.

1.3   Dan ir-Regolament iħeġġeġ żieda fit-trasparenza tas-suq u jadotta xi miżuri li jnaqqsu l-frammentazzjoni. Applikazzjoni uniformi tar-Regolamentazzjoni tevita r-riskju, għoli ħafna fis-swieq finanzjarji, ta’ arbitraġġ normattiv. B’hekk l-utenti aħħarin ikollhom vantaġġ fis-sens ta’ tnaqqis mistenni tal-ispejjeż tat-tranżazzjoni (għallinqas fit-teorija).

1.4   Il-Kummissjoni għandha turi b’mod ċar fil-proposti leġislattivi tagħha liema huma l-vantaġġi għas-suġġetti differenti kkonċernati mil-leġislazzjoni: utenti individwali tas-servizzi finanzjarji, intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju, operaturi, amministrazzjonijiet pubbliċi.

1.5   Aspett ta’ natura ġenerali li l-Kummissjoni għandha tappoġġja bil-qawwa huwa programm ta’ edukazzjoni finanzjarja. Reċentement, il-KESE nieda din it-tema permezz tal-opinjoni tiegħu fuq inizjattiva proprja (2).

1.6   Anke jekk l-ispejjeż li ġejjin mir-Regolament il-ġdid ma jidhrux daqshekk rilevanti, il-KESE jinsab perpless dwar l-effett possibbli fuq l-ispejjeż makroekonomiċi li joltqu lis-sistema finanzjarja u li ma jidhrux li tqiesu sew fil-valutazzjoni tal-impatt. Fuq dan il-punt, xi żmien ilu u f’diversi okkażjonijiet, il-KESE kien talab li jsir “studju fil-fond dwar l-inizjattivi regolatorji kumulattivi għall-miżuri neċessarji fuq is-sistema finanzjarja u s-suq tal-kapital. Sistema stabbli u effiċjenti għandha tippromovi stabbiltà finanzjarja u likwidità għall-ekonomija reali”. (3) Il-KESE jinsab sodisfatt li l-Kummissjoni ddeċidiet li twettaq dan l-istudju, li huwa indispensabbli sabiex ikun hemm fehim tal-impatt totali tal-miżuri regolatorji kollha u jispera li jiġi ppubblikat ma jdumx.

1.7   Il-KESE jiġbed l-attenzjoni fuq problema ta’ kompatibbiltà bejn l-Artikolu 40 tar-Regolament relatat mal-atti ddelegati u l-Artikolu 290 tat-TFUE. In-numru, il-kontenut u l-kundizzjonijiet tal-atti ddelegati mhumiex koerenti mad-dispożizzjonijiet tat-Trattat u jpoġġu ħafna temi fundamentali fl-arkitettura tar-Regolament barra mill-proċess leġislattiv normali. Il-KESE jirrakkomanda li ssir riflessjoni bir-reqqa b’tali mod li l-Artikolu 40 jsir kompletament konformi mad-dispożizzjonijiet tat-TFUE.

2.   Il-proposta għal Regolament

2.1   Fl-aħħar snin, is-swieq finanzjarji nbidlu b’mod radikali. Ħarġu fid-dieher prodotti ġodda u ċentri ġodda ta’ negozjar (trading) u l-innovazzjonijiet teknoloġiċi bħan-negozjar bi frekwenza għolja bidlu drastikament ix-xena.

2.2   L-għan tal-proposti huwa li jżidu l-effiċjenza, ir-reżistenza u t-trasparenza tas-swieq kif ukoll li jsaħħu l-protezzjoni tal-investituri. Il-qafas leġislattiv il-ġdid isaħħaħ is-setgħat ta’ sorveljanza tar-regolaturi u jiddefinixxi regoli ċari ta’ funzjonament għall-attivitajiet kollha ta’ negozjar.

2.3   L-elementi prinċipali tal-proposta.

2.3.1

Strutturi tas-swieq aktar b’saħħithom u effiċjenti: il-MiFID diġà kienet tkopri l-Faċilitajiet Multilaterali tan-Negozjar u s-swieq regolati, iżda din ir-reviżjoni ser tinkludi tip ġdid ta’ ċentru ta’ negozjar fi ħdan il-qafas regolatorju tagħha: il-Faċilitajiet Organizzati ta’ Negozjar (OTF – organised trading facilities), pjattaformi mhux regolati iżda li jaqdu rwol dejjem aktar importanti. Pereżempju, il-kuntratti ta’ derivati standard huma dejjem aktar ta’ spiss innegozjati f’dawn il-pjattaformi. Il-proposta l-ġdida għandha l-għan li timla dan il-vojt. Il-MiFID il-ġdida ser tkompli tippermetti mudelli differenti ta’ negozjar, iżda ser tiżgura li ċ-ċentri kollha jsegwu l-istess regoli ta’ trasparenza u li l-kunflitti ta’ interess jitnaqqsu.

2.3.2

Kunsiderazzjoni tal-innovazzjonijiet teknoloġiċi: il-MiFID il-ġdida ser tintroduċi wkoll salvagwardji ġodda fir-rigward tal-attivitajiet ta’ negozjar algoritmiku u bi frekwenza għolja, li żiedu sostanzjalment il-veloċità tan-negozju u li jistgħu joħolqu riskji sistemiċi.

2.3.3

B’mod partikolari, l-intrapriżi kollha ta’ negozjar algoritmiku ser jibdew jiġu regolati adegwatament, ser jipprovdu livell adegwat ta’ likwidità u ser ikun hemm regoli li jevitaw li jsaħħu l-volatilità bi dħul u ħruġ mis-swieq. Fl-aħħar nett, il-proposti ser itejbu l-kundizzjonijiet ta’ nuqqas ta’ aċċess għal xi servizzi essenzjali wara n-negozjar, bħall-kumpens, li inkella jistgħu jxekklu l-kompetizzjoni bejn iċ-ċentri ta’ negozjar.

2.4   Aktar trasparenza: l-introduzzjoni tal-kategorija tas-sistemi organizzati ta’ negozjar ser ittejjeb it-trasparenza tal-attivitajiet ta’ negozjar fis-swieq tal-ekwità, inklużi d-“dark pools” (il-volumi jew il-likwidità li mhux disponibbli fuq pjattaformi pubbliċi). Id-derogi jingħataw biss f’ċirkostanzi definiti tajjeb. Ser tiġi introdotta wkoll skema ġdida għat-trasparenza għas-swieq li mhumiex tal-ekwità (jiġifieri bonds, prodotti finanzjarji strutturati u derivati). Barra minn hekk, ir-rekwiżiti ġodda dwar il-ġbir tad-data kollha dwar is-suq f’post wieħed ser jippermettu lill-investituri li jkollhom idea kompluta tal-attivitajiet kollha ta’ negozjar fl-UE u b’hekk jieħdu deċiżjonijiet aktar infurmati.

2.5   Setgħat imsaħħa ta’ sorveljanza u qafas aktar strett għas-swieq tad-derivati tal-komoditajiet. Il-proposti ser isaħħu r-rwol u s-setgħat tar-regolaturi. B’koordinazzjoni mal-Awtorità Ewropea tat-Titoli u s-Swieq (AETS) u f’ċirkostanzi definiti tajjeb, l-awtoritajiet superviżorji ser ikunu jistgħu jipprojbixxu ċerti prodotti, servizzi jew prattiki li jistgħu jheddu l-protezzjoni tal-investituri, l-istabbiltà finanzjarja jew il-funzjonament tajjeb tas-swieq.

2.6   Investituri protetti aħjar: abbażi tar-regoli kollha diġà fis-seħħ, il-MiFID il-ġdida tistabbilixxi rekwiżiti aktar stretti għall-ġestjoni tal-portafolli, il-pariri dwar l-investimenti u l-offerta ta’ prodotti finanzjarji kumplessi, bħall-prodotti strutturati. Sabiex jiġi evitat kwalunkwe kunflitt ta’ interess, il-konsulenti indipendenti u l-maniġers tal-portafolli mhux ser ikunu jistgħu jagħmlu jew jirċievu pagamenti jew dħul finanzjarju ieħor minn terzi persuni. Fl-aħħar, ser jiġu introdotti regoli dwar il-governanza tal-intrapriżi u r-responsabbiltà tal-maniġers għall-intrapriżi kollha ta’ investiment.

3.   Kummenti u riflessjonijiet

3.1   Skont id-data pprovduta mill-Bank tal-Ħlasijiet Internazzjonali (BĦI), il-valur spekulattiv tal-prodotti derivati f’ċirkolazzjoni tela’ minn 601 046 biljun dollaru f’Diċembru 2010 għal 707 569 biljun dollaru f’Ġunju 2011 (Rapport ta’ kull tliet xhur tal-BĦI, Diċembru 2011).

3.2   L-għan tal-proposta l-ġdida huwa li jitjieb il-livell ta’ effiċjenza, l-integrità u t-trasparenza tas-swieq, speċjalment dawk li huma l-anqas regolati u, għalhekk, tissaħħaħ il-protezzjoni tal-investituri.

3.3   Fl-aħħar 20 sena, kien hemm splużjoni fil-volumi tat-tranżazzjonijiet globali u dan wassal sabiex fis-swieq finanzjarji ntefgħu kwantitajiet kbar ta’ likwidità. Dan it-tkabbir mingħajr preċedent, ipprovokat prinċipalment mill-ispekulazzjoni fuq perjodu, ma kienx akkumpanjat u sostnut minn tkabbir b’mod parallel tal-ekonomija reali, tas-suq tax-xogħol u tas-salarji. Il-KESE jqis li l-proposta għal Regolament hija neċessarja u adatta sabiex tikkontribwixxi għall-kontroll ta’ dawn l-effetti fis-swieq.

3.4   Il-funzjoni oriġinali tas-swieq finanzjarji hija li dawn jappoġġjaw l-iżvilupp ekonomiku waqt li jitnaqqsu l-assimetriji fl-informazzjoni u b’hekk titħeġġeġ allokazzjoni effiċjenti tar-riżorsi. Kif diġà intqal, il-kriżi wriet mekkaniżmu żbaljat ta’ funzjonament tas-swieq fejn l-atturi aġixxew billi rrispondew għal loġika differenti minn dik tal-ekonomija tal-informazzjoni u billi użaw is-swieq finanzjarji biss għal skopijiet spekulattivi fuq perjodu qasir u qasir ħafna.

3.5   Is-swieq tagħna għalhekk faru bil-likwidità fuq perjodu qasir ħafna u kienu nieqsa (u għadhom nieqsa) mill-inċentivi destinati li jħeġġu l-industrija reali pjuttost milli dik finanzjarja. Din l-imġiba tkompli teħles il-binomju naturali bejn l-industrija u s-swieq finanzjarji li jibnu strumenti dejjem aktar sfukati, astratti u kumplessi.

3.6   L-ispekulazzjoni tagħmel parti mil-loġika tas-suq u hija intrinsika għas-suq stess, waqt li tiggarantixxi l-likwidità u tindika l-anomaliji, iżda l-ispekulazzjoni fuq perjodu qasir ħafna, min-naħa l-oħra, hija ekonomikament u soċjalment inutli u tikkontribwixxi b’mod deċiżiv għall-iżvilupp ta’ bżieżaq finanzjarji. Hemm bżonn urġenti li t-tendenza attwali tinbidel, waqt li tinġibed l-attenzjoni tal-investituri għat-tkabbir reali.

3.7   F’dan il-kuntest, il-proposta għal Regolament bla dubju toffri miżuri validi u strumenti destinati li jirrimedjaw in-nuqqasijiet evidenti u l-iżbilanċi tas-sistema tagħna.

3.8   Il-qafas leġislattiv il-ġdid dwar is-sistemi ta’ skambji organizzati jissottometti l-attivitajiet kollha ta’ negozjar għal regoli aktar espliċiti ta’ funzjonament. Is-servizzi ta’ ġestjoni tal-portafoll, il-pariri relatati mal-investimenti f’titoli u l-offerta ta’ prodotti finanzjarji huma soġġetti għal standards stretti. Għalhekk, id-dispożizzjonijiet leġislattivi l-ġodda, waqt li jimponu obbligi ġodda fir-rigward tar-responsabbiltà tal-maniġers u r-reviżjoni tal-governanza korporattiva, ser jesiġu li l-intermedjarji jieħdu azzjonijiet importanti ta’ organizzazzjoni mill-ġdid tal-istruttura soċjali. Il-KESE jqis li l-obbligi imposti mir-Regolament il-ġdid, anke jekk ta’ piż, ser ikunu f’waqthom u koerenti mal-objettivi tar-Regolament.

3.9   Il-proposta għal Regolament tintroduċi s-sistemi organizzati ta’ negozjar imsejħa OTF (Organized Trading Facilities – Faċilitajiet Organizzati tan-Negozjar. Il-KESE huwa favur din l-innovazzjoni ġaladarba tippermetti li jiġu integrati sistemi differenti ta’ negozjar użati minn kontropartijiet differenti. Din is-sistema ser tgħin lis-suq kollu joħroġ fid-dieher l-opportunitajiet li jintużaw strumenti differenti f’kompetizzjoni bejniethom li iżda jridu jirrispettaw il-prinċipju tal-aħjar kundizzjonijiet.

3.10   Ir-Regolament jittratta wkoll il-firxa tas-setgħat riservati lill-awtoritajiet, waqt li jingħatawlhom setgħat speċjali fir-rigward tal-bejgħ ta’ prodotti u servizzi lill-klijenti li jistgħu jagħmlu ħsara serja lill-interessi tal-investituri kif ukoll l-istabbiltà tas-suq.

3.11   Barra minn hekk, il-prinċipju tat-trasparenza mhux applikat biss għas-swieq iżda wkoll għal-livell tal-awtoritajiet. L-awtoritajiet kompetenti fil-fatt jistgħu jiskambjaw l-informazzjoni relatata man-negozjar u b’hekk jiġi evitat ir-riskju ta’ abbuż possibbli tas-suq. Il-KESE huwa favur ħafna dawn l-aspetti tal-proposta għal Regolament, meta jindirizzaw azzjonijiet ċari u preċiżi li għandhom l-għan li jsaħħu l-protezzjoni tal-investituri.

3.12   Skont l-operaturi tas-suq li għandhom awtorità, ir-Regolament il-ġdid huwa ta’ importanza fundamentali u ser ibiddel l-istruttura tas-swieq finanzjarji Ewropej. Pereżempju, jeżistri riskju sistemiku intrinsiku li għandu jitqies u li ħareġ fid-dieher matul l-aħħar kriżi finanzjarja. Il-falliment ta’ bank jista’ jipperikola l-eżekuzzjoni tal-obbligi marbutin mat-tranżazzjonijiet negozjati barra l-Borża u għalhekk jista’ jinxtered għand il-kontropartijiet tiegħu, għand entitajiet oħra. Ir-Regolament il-ġdid inaqqas ir-riskju tal-kontroparti fis-suq barra l-Borża. Il-proposta għal Regolament ser twassal għal tnaqqis notevoli tat-tranżazzjonijiet barra s-suq.

3.13   Għan ieħor tar-Regolament il-ġdid, li f’għajnejn il-KESE huwa aktar minn pożittiv, huwa dak li d-data dwar it-tranżazzjonijiet kollha barra l-Borża tiġi kkonsolidata, u mhux biss dik approvata minn kontroparti ċentrali. L-informazzjoni ser tkun disponibbli għall-awtoritajiet superviżorji, li b’hekk ikunu jistgħu jwettqu monitoraġġ effikaċi tas-suq. Fil-mument din l-attività ma tistax issir minħabba nuqqas ta’ informazzjoni. Fir-rigward ta’ dawn l-aspetti, madankollu r-Regolament ifassal struttura miftuħa li mhux definita minn qabel. Pereżempju, ser tkun f’idejn l-operaturi jew l-ESMA li jidentifikaw, abbażi tad-deċiżjonijiet kontinwi tagħhom, liema kategorija ta’ derivati trid tiġi awtorizzata minn kontroparti ċentrali. Għalhekk, attwalment mhux possibbli li jiġi speċifikat liema mit-tranżazzjonijiet attwali ser jintlaqtu.

3.14   Aspett prinċipali ieħor huwa marbut mal-fatt li r-Regolament Ewropew futur ma jagħti l-ebda indikazzjoni dwar l-istruttura tas-suq tal-kontropartijiet ċentrali futuri. Għalhekk jew iridu jissaħħu l-istrutturi attwali eżistenti fl-Istati Membri individwali, bħal pereżempju l-Cassa di Compensazione e Garanzia della Borsa Italiana, jew ser jinbtu numru żgħir ta’ korpi kbar mifruxin mal-Ewropa. Dawn huma biss possibbiltajiet, li mhumiex imsemmija fir-Regolament. Irrispettivament mill-istruttura speċifika magħżula, madankollu, huwa utli li tiġi enfasizzata l-importanza fundamentali tal-mod li bih ser tiġi ġestita l-attività ta’ ġestjoni tar-riskju u tal-effiċjenza tal-mekkaniżmi ta’ superviżjoni sabiex jiġu evitati aktar fallimenti diżastrużi.

3.15   Barra minn hekk, il-proċess ta’ standardizzazzjoni tal-iskambji, soġġetti għall-kontropartijiet ċentrali, għandu jnaqqas l-ispejjeż. Il-proċess ta’ konsolidazzjoni mingħajr dubju jista’ jkollu dan l-effett, iżda m’hemm xejn ċert dwar dan. Bla dubju, jekk ir-Regolament il-ġdid jiġi implimentat tajjeb, ser iwassal għal valutazzjoni aħjar tar-riskji li, reċentement, ta’ spiss ġew issottovalutati mill-intermedjarji tal-kreditu li jkunu qegħdin ifittxu volumi akbar ta’ tranżazzjonijiet u profitti fuq żmien qasir.

4.   Xi kritika

4.1   Wieħed mit-tħassib huwa relatat mal-ispejjeż sabiex jiġi implimentat dan ir-Regolament, li jidhru li ġew sottovalutati u jaslu fi żmien meta l-istituzzjonijiet finanzjarji diġà jinsabu taħt pressjoni f’termini ta’ leġislazzjoni, qligħ u spejjeż. L-istituzzjonijiet finanzjarji għandhom ikunu effiċjenti u jappoġġjaw l-ekonomija, iżda jridu wkoll iżommu profil adegwat ta’ qligħ. Hemm il-biża’ li dawn l-ispejjeż b’mod inevitabbli jgħaddu għand l-investituri u l-klijenti. Il-KESE jqis li l-utenti u l-intrapriżi, b’mod partikolari l-SMEs, iridu jiġu protetti f’dan is-sens.

4.2   Skont il-Kummissjoni, l-ispejjeż ta’ konformità ta’ darba ser ivarjaw bejn EUR 512 u EUR 732 miljun, filwaqt li l-ispejjeż rikorrenti ser ivarjaw bejn EUR 312 u EUR 586 miljun. Dawn l-ispejjeż jidhru li ġew sottovalutati; pereżempju, l-ispejjeż operattivi relatati mal-ħolqien tal-infrastruttura teknoloġika neċessarja biss sabiex ikun hemm konformità mar-rekwiżiti tar-rappurtar tad-data huma diskutibbli u waħedhom għandhom ir-riskju li jaqbżu ċ-ċifra globali. Il-Kummissjoni fl-aħħar nediet studju sabiex jiġi analizzat l-impatt globali tal-ispejjeż kumulattivi ġġenerati mill-inizjattivi regolamentarji ġodda, liema studju kien mixtieq u mitlub mill-KESE żmien ilu. Sabiex ikun hemm għarfien dwar l-effett totali tar-Regolament fir-rigward taż-żmien u l-ispejjeż, huwa konvenjenti li dan l-istudju jitlesta u jixxandar ma jdumx.

4.3   Hekk kif it-tibdil globali fil-leġislazzjoni jkompli jżid l-ispejjeż u jikkomplika l-affarijiet fl-istituzzjonijiet finanzjarji, dawn l-istituzzjonijiet iqajmu ċerti mistoqsijiet prinċipali dwar liema oqsma tan-negozju tagħhom għandhom jiġu sospiżi jew jekk għandhomx jiċċaqalu lejn ġurisdizzjoni oħra.

4.4   Filwaqt li l-prinċipju tat-tnaqis tar-riskju permezz ta’ aktar trasparenza ser jintlaqa’ tajjeb minn ħafna, għandna bżonn li nifhmu aħjar liema ser ikun l-impatt globali tal-leġislazzjoni fuq il-kapaċità tal-Ewropa li tikkompeti fis-suq globali tas-servizzi finanzjarji.

4.5   Dejjem b’referenza għal aktar trasparenza li toħroġ mir-Regolament il-ġdid, huwa importanti li nistaqsu dwar min huma l-benefiċjarji diretti u ġenwini tal-azzjonijiet il-ġodda. Fil-fatt, il-banek ta’ investiment u l-fondi spekulattivi (hedge funds) isibuha utli aktar informazzjoni, iżda jista’ jingħad l-istess għas-swieq kummerċjali?

4.6   Il-KESE jistaqsi jekk ir-Regolament, li hu preskrittiv ħafna fir-rigward tad-“dark pools”, jistax jagħmel ħsara lill-kapaċità tal-impriżi li jiġġestixxu t-tfaddil li jinnegozjaw b’mod ottimu f’isem il-klijenti proprji tagħhom (essenzjalment il-klijenti li jikkonsmaw).

4.7   Wieħed mill-għanijiet tal-proposta għal Regolament huwa dak li jgħaqqad, jarmonizza u jintegra s-swieq finanzjarji. L-investituri fil-livell tal-konsumatur ta’ spiss ftit li xejn ikunu jafu dwar l-istrumenti finanzjarji li jkunu għad-dispożizzjoni tagħhom fis-suq tagħhom ta’ riferiment. Madankollu, il-KESE, jekk minn naħa jappoġġja l-prinċipju ta’ konsolidazzjoni tad-diversi pjattaformi ta’ negozjar, min-naħa l-oħra jirrakkomanda lill-Kummissjoni li b’mod urġenti tħeġġeġ programmi ta’ edukazzjoni finanzjarja. Fil-fatt il-Kumitat iqis li mingħajr tħejjija u għarfien adegwat tal-investituri, hemm ir-riskju li l-proċess ta’ armonizzazzjoni li qed jitmexxa ma jipprovdix l-effetti mixtieqa.

4.8   Fl-aħħar, waħda mill-implikazzjonijiet l-aktar importanti tar-Regolament il-ġdid tinkludi t-twessigħ tal-kategoriji ta’ assi kkonċernati: l-intenzjoni hija li dan ir-Regolament jiġi applikat għall-istrumenti finanzjarji l-oħra kollha fl-istess ħin tal-ishma. Jekk iċ-ċaqliqa ta’ dan ir-Regolament lejn negozjar kompetittiv u bbażat fuq l-awtorizzazzjoni tad-derivati kkwotati titħalla, din ser ikollha implikazzjonijiet kbar ħafna fuq l-istruttura tas-suq. Xi swieq bi dħul fiss li diġà jiffunzjonaw fuq diversi pjattaformi elettroniċi jistgħu jkunu l-kandidati l-aktar probabbli għal tibdil rapidu f’dan is-sens.

4.9   Fl-Artikolu 40, il-proposta għal Regolament tinkludi lista twila u mimlija tal-atti ddelegati li jistgħu jiġu adottati mill-Kummissjoni. Il-lista ta’ dawn l-atti hija pjuttost twila (fosthom hemm l-ispeċifikazzjoni tal-kwotazzjonijiet xerrej-bejjiegħ, it-tipi u d-dimensjonijiet tal-obbligi, il-kontenut tal-informazzjoni li s-swieq regolati u l-intrapriżi ta’ investiment iridu jqiegħdu għad-dispożizzjoni tal-pubbliku għal kull kategorija ta’ strument finanzjarju, eċċ.) Il-KESE jiġbed l-attenzjoni fuq problema ta’ kompatibbiltà bejn l-Artikolu 40 u l-Artikolu 290 tat-TFUE, kif modifikat u kkompletat mit-Trattat ta’ Lisbona. Skont id-dispożizzjonijiet tat-Trattat, fil-fatt, “att leġislattiv jista’ jiddelega lill-Kummissjoni s-setgħa li tadotta atti mhux leġislattivi ta’ applikazzjoni ġenerali sabiex jissupplimentaw jew jemendaw ċerti elementi mhux essenzjali tal-att leġislattiv”. Fl-analiżi tal-kontenut tal-proposta għal Regolament li jista’ jiġi ddelegat, il-KESE jqis li dan għandu jitqies bħala element essenzjali u mhux marġinali. Għalhekk, il-lista ta’ atti ddelegati li tidher fl-Artikolu 40 tar-Regolament għandha titqies bħala superfluwa, estiża b’mod eċċessiv u mhux koerenti mat-TFUE.

---

(1)  ĠU C 54, 19.2.2011, p. 44.

(2)  ĠU UE C 318, 29.10.2011, p. 24.

(3)  ĠU UE C 107, 6.4.2011, p. 21.

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/78

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Proposta għal Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li temenda d-Direttiva 2004/109/KE dwar l-armonizzazzjoni tar-rekwiżiti ta’ trasparenza f’dak li għandu x’jaqsam ma’ informazzjoni dwar emittenti li t-titoli tagħhom huma ammessi għall-kummerċ f’suq regolat u d-Direttiva tal-Kummissjoni 2007/14/KE”

COM(2011) 683 final — 2011/0307 (COD)

2012/C 143/15

Relatur: is-Sur BARROS VALE

Nhar it-30 ta’ Novembru 2011 u nhar il-15 ta’ Novembru 2011 rispettivament, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill tal-Unjoni Ewropea ddeċidew, b’konformità mal-Artikoli 50 u 114 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, li jikkonsultaw lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar

il-Proposta għal Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li temenda d-Direttiva 2004/109/KE dwar l-armonizzazzjoni tar-rekwiżiti ta’ trasparenza f’dak li għandu x’jaqsam ma’ informazzjoni dwar emittenti li t-titoli tagħhom huma ammessi għall-kummerċ f’suq regolat u d-Direttiva tal-Kummissjoni 2007/14/KE

COM(2011) 683 final – 2011/0307 (COD).

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għas-Suq Uniku, il-Produzzjoni u l-Konsum, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar l-1 ta’ Frar 2012.

Matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu li saret fit-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-22 ta’ Frar), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’232 vot favur, 3 voti kontra u 11-il astensjoni.

1.   Sommarju u konklużjonijiet

1.1

Il-proposta għal reviżjoni tad-Direzzjoni dwar it-Trasparenza tagħmel parti minn pakkett usa’ ta’ miżuri li jifformaw inizjattiva tal-Kummissjoni mmirata lejn titjib fl-aċċess tal-intrapriżi ż-żgħar u ta’ daqs medju (SMEs) għall-kapital. Turi wkoll il-preokkupazzjoni li l-fiduċja tal-investituri tinkiseb mill-ġdid u li jiġi żgurat li s-suq jingħata informazzjoni ta’ kwalità tajba. Il-Proposta li qed tiġi kkunsidrata hawnhekk hija msejsa fuq ir-rakkomandazzjonijiet li saru f’rapport indipendenti mfassal mill-konsulenza Mazars, fuq seduta mal-partijiet interessati u l-kummenti tagħhom, fuq ir-rapport tal-Kummissjoni ta’ Mejju 2010 u fuq valutazzjoni tal-impatt ta’ kull waħda mill-għażliet proposti. Għaldaqstant, il-KESE jaqbel mal-għanijiet u l-kontenut tagħha, iżda jħossu obbligat li jressaq għadd ta’ punti għall-kunsiderazzjoni.

1.2

Il-bidliet proposti, maħsuba biex jagħmlu s-suq aktar attraenti għall-emittenti ż-żgħar u ta’ daqs medju, ser japplikaw b’mod universali. L-aktar impatt sinifikanti tas-semplifikazzjoni jafu jħossuh l-aktar mhux dawk l-intrapriżi li l-bidliet huma tassew immirati lejhom, iżda pjuttost il-korporazzjonijiet il-kbar li joperaw fis-suq. Ftit huma dawk li jħarsu lejn id-Direttiva dwar it-Trasparenza bħala ostaklu għad-dħul fis-suq tal-emittenti ż-żgħar u ta’ daqs medju; dan ifisser li s-semplifikazzjoni mhux bilfors ser tkun neċessarjament fattur kritiku f’dawn id-deċiżjonijiet u mhux bilfors ser ikollha impatt sinifikanti fuq l-attrattività tas-suq għall-SMEs. Madankollu, peress li, skont il-partijiet interessati, din is-semplifikazzjoni ma tipperikolax il-kreddibiltà tas-suq jew il-protezzjoni tal-investituri, ser ikollha impatt ekonomiku li, għad li potenzjalment jaf ikun akbar għall-kumpaniji l-kbar, fl-aħħar mill-aħħar ser jaffettwa xi ftit ukoll lill-SMEs. Għalhekk, din is-semplifikazzjoni ser tkun sostanjzali għat-tip ta’ kumpanija l-aktar rappreżentattiva tan-nisġa kummerċjali tal-Ewropa.

1.3

Sa mill-2004, il-pubblikazzjoni ta’ rapporti ta’ kull tliet xhur kienet kwistjoni kontroversjali b’għadd ta’ nies kontriha, kwistjoni li skont ir-rakkomandazzjonijiet tal-KESE għandha tiġi indirizzata b’attenzjoni. L-iżvantaġġi, diġà indikati dak iż-żmien, li l-pubblikazzjoni tkun obbligatorja ġew ikkonfermati (inklużi żieda fil-kwantità tal-informazzjoni mingħajr żieda fil-kwalità tagħha, livelli għoljin tal-ispejjeż finanzjarji u l-ispejjeż ta’ opportunità, l-adozzjoni ta’ approċċ fuq perjodu qasir imsejjes fuq il-ħtieġa li jiġu pprovduti riżultati lis-suq għad-detriment ta’ viżjoni aktar strateġika u fit-tul). Il-pressjoni li jiġu żgurati riżultati fuq perjodu qasir tista’ saħansitra titqies bħala wieħed mill-fatturi li kkawżaw il-kriżi attwali, peress li kull tliet xhur is-settur finanzjarju jsib ruħu taħt pressjoni biex jippubblika riżultati dejjem aħjar minn ta’ qabilhom. Is-sospensjoni tal-pubblikazzjoni obbligatorja ma theddidx affattu t-trasparenza meħtieġa u mixtieqa, peress li d-divulgazzjoni ta’ informazzjoni importanti hija ggarantita permezz tal-konformità mad-Direttivi dwar il-Prospett u l-Abbuż tas-Swieq. Għaldaqstant, il-KESE jappoġġja din is-sospensjoni, li ser tiżgura li jkun is-suq li jiddeċiedi dwar l-ammont ta’ informazzjoni meħtieġa.

1.4

Uħud enfasizzaw il-kumplessità tal-kontenut narrattiv tar-rapporti bħala sors ewlieni ta’ spejjeż ta’ opportunità kif ukoll ta’ spejjeż oħra kkawżati minħabba s-sottokuntrattar ta’ speċjalisti f’dan il-qasam. M’hemm l-ebda garanzija li l-fatt li l-Awtorità Ewropea tat-Titoli u s-Swieq (AETS) tipproduċi dawn il-mudelli jiġġenera benefiċċju sostanzjali f’termini ta’ tnaqqis tal-ispejjeż; madankollu, l-inizjattiva taf twassal għal xi ffrankar għall-SMEs, li ma jibqagħlhomx għalfejn jikru korpi esterni biex ifasslu dan it-tip ta’ kontenut. Fl-aħħar nett, ta’ min isemmi li huwa diffiċli li l-mudelli jkopru kull sitwazzjoni potenzjali, u dan jaf iwassal biex xi ftit mill-informazzjoni pprovduta tiġi ssemplifikata jew saħansitra biex xi informazzjoni importanti ma tiġix iddikjarata peress li ma tkunx koperta mill-mudell.

1.5

It-twessigħ tad-definizzjoni tal-istrumenti finanzjarji soġġetti għal notifika juri x-xewqa li r-regoli dwar l-innovazzjoni tas-suq jiġu aġġornati u b’hekk li l-iżviluppi jiġu segwiti mill-qrib. Din il-bidla tallinja d-Direttiva dwar it-Trasparenza mal-miżuri li diġà ġew adottati fir-Renju Unit u l-Portugall u ma’ dawk li bħalissa qed jiġu diskussi f’pajjiżi oħra fl-UE u fil-bqija tad-dinja. Kien hemm ukoll inizjattiva leġislattiva f’dan il-qasam fi Franza, imma rriżulta li din ma kinitx adegwata. Filwaqt li jista’ jkun hemm ġustifikazzjoni għall-biża’ li s-suq jaf jiġi “mgħarraq” b’informazzjoni superfluwa, l-esperjenza tal-pajjiżi fejn ir-regoli diġà jirrikjedu dan it-tip ta’ notifika ma tiġġustifikax dan il-biża’ u ħafna partijiet interessati jissuġġerixxu li wieħed jitgħallem mill-esperjenza tar-Renju Unit f’dan il-qasam.

1.6

Rigward l-istabbiliment tal-mekkaniżmu Ewropew għall-informazzjoni, il-KESE jixtieq jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li l-integrazzjoni tal-bażijiet tad-data nazzjonali eżistenti taf toħloq il-problemi, minħabba l-inkompatibbiltajiet bejn it-teknoloġiji li jużaw. Għalkemm għadd ta’ partijiet interessati jirrakkomandaw l-istabbiliment ta’ dan il-mekkaniżmu, l-aktar b’relazzjoni mal-informazzjoni għall-investituri u l-analisti, jeħtieġ li wieħed jivvaluta l-proporzjon tal-ispejjeż u l-benefiċċji involuti fl-istabbiliment u l-manteniment ta’ dan il-mekkaniżmu. Madankollu, din hija miżura importanti, li ser tgħin biex is-suq uniku jkompli jiżviluppa.

1.7

Rigward il-formulazzjoni l-ġdida tal-Artikolu 6 tad-Direttiva dwar ir-rekwiżit obbligatorju li ssir divulgazzjoni tal-informazzjoni dwar il-pagamenti lill-gvernijiet, il-KESE jappella sabiex l-ambitu ta’ din id-dispożizzjoni jitwessa’. M’hemm l-ebda dubju dwar l-importanza tad-divulgazzjoni tal-pagamenti li jsiru minn emittenti li joperaw fl-industriji estrattivi jew tal-qtugħ tas-siġar, imma l-ambitu ta’ dan l-artikolu jista’ jkun aktar ambizzjuż u jkopri l-għoti lil entitajiet privati ta’ konċessjonijiet li huma ta’ interess pubbliku, bħall-operat tat-trasport, it-telekomunikazzjonijiet, l-enerġija u n-netwerks ta’ logħob tal-azzard, jew bis-sempliċi għoti ta’ dawn il-konċessjonijiet jew inkella bl-istabbiliment ta’ sħubijiet pubbliċi-privati. Kwalunkwe tranżazzjoni ta’ dan it-tip mal-awtorijatiet pubbliċi għandha tiġi trażmessa, skont jekk tkunx speċifika għall-pajjiż jew għall-proġett. Minħabba li l-għan ta’ din il-miżura huwa li l-gvernijiet jinżammu responsabbli għall-użu tad-dħul li jiġbru, l-ammonti mħallsa fil-kuntest ta’ attivitajiet oħrajn marbuta mal-użu tal-infrastruttura jew tar-riżorsi ta’ pajjiż, lil hinn minn dawk li bħalissa jinsabu koperti minn din id-Direttiva, m’għandhomx jitħallew barra.

1.8

Rigward is-sanzjonijiet, il-KESE jsostni li, barra li jiġu stabbiliti limiti massimi għas-sanzjonijiet ippjanati, iridu jinħolqu wkoll limiti minimi, sabiex jiġi żgurat li l-ebda awtur ta’ dannu ma jibqa’ mingħajr sanzjoni u li s-sanzjonijiet ikunu dissważivi u jikkastigaw tassew l-imġiba illegali, filwaqt li fl-istess ħin jiġu armonizzati l-prattiki fost l-Istati Membri.

1.9

Fil-kuntest tas-sitwazzjoni attwali, aktarx li ma jkunx hemm żieda ta’ malajr fid-domanda, iżda ta’ min imqar isemmi li l-proposta favur is-semplifikazzjoni tar-regoli tad-Direttiva dwar it-Trasparenza, flimkien ma’ oħrajn ippjanati biex jagħmlu s-suq aktar attraenti, taf twassal għal żieda fit-tranżazzjonijiet u l-impatt ta’ din iż-żieda fuq l-operat tas-suq għadu ma ġiex ikkunsidrat. Fl-istess ħin, il-profil ogħla mogħti lill-SMEs u ż-żieda fl-attrattività tas-suq għall-investituri għandhom mnejn jenfasizzaw in-nuqqasijiet fl-edukazzjoni tal-konsumaturi bħalissa, li jżommuhom milli jifhmu l-informazzjoni disponibbli u b’hekk milli jieħdu deċiżjonijiet infurmati.

2.   L-isfond tal-Proposta

2.1

Skont it-termini tal-Artikolu 33 tad-Direttiva dwar it-Trasparenza (Direttiva 2004/109/KE) (1), il-Kummissjoni ppreżentat rapport ta’ informazzjoni dwar l-implimentazzjoni tad-Direttiva matul il-snin li din kienet fis-seħħ. Ir-rapport jagħlaq billi jisħaq fuq l-importanza li l-biċċa l-kbira tal-partijiet interessati jagħtu lir-rekwiżiti tad-Direttiva għal-operat tajjeb u effikaċi tas-suq.

2.2

Il-Proposta preżenti ta’ emenda għad-Direttiva hija ppreżentata b’mod li jikkunsidra l-prijorità politika tal-Kummissjoni li ttejjeb il-qafas regolatorju għall-emittenti ż-żgħar u ta’ daqs medju u l-aċċess tagħhom għall-kapital. Timmira wkoll sabiex l-obbligi applikabbli għall-SMEs elenkati jsiru aktar proporzjonali, filwaqt li jiġi ggarantit l-istess livell ta’ protezzjoni għall-investituri. Barra minn hekk, ir-reviżjoni tad-Direttiva dwar it-Trasparenza għandha l-għan li tiżgura t-trasparenza tal-akkwiżizzjonijiet ekonomiċi fil-kumpaniji, il-fiduċja tal-investituri u enfasi akbar fuq ir-riżultati fuq perjodu twil, u b’hekk tikkontribwixxi sabiex tiġi żgurata l-istabbiltà finanzjarja. Fl-istess ħin, l-isforzi biex jittejjeb l-aċċess għall-informazzjoni regolatorja fil-livell tal-Unjoni għandhom l-għan li jżidu l-integrazzjoni funzjonali tas-swieq Ewropej tat-titoli u li jiżguraw viżibbiltà transkonfinali aħjar għall-kumpaniji ż-żgħar u ta’ daqs medju elenkati.

2.3

Ta’ min isemmi li din il-Proposta għal emenda hija msejsa fuq studju indipendenti li twettaq mill-konsulenza Mazars bl-għan li jipprovdi provi kwantitattivi u kwalitattivi li jkunu kapaċi jappoġġjaw ir-rapport imressaq mill-Kummissjoni quddiem il-Parlament Ewropew u l-Kunsill, b’konformità mal-Artikolu 33 tad-Direttiva dwar l-implimentazzjoni tagħha. Ġew ikkunsidrati wkoll ir-rapporti ppubblikati mill-Awtorità Ewropea tat-Titoli u s-Swieq (AETS) u mill-Grupp Espert tas-Swieq Ewropej tat-Titoli (GESET).

2.4

Żewġ oqsma ġew enfasizzati bħala li għandhom bżonn jittejbu: peress li l-approċċ tagħha huwa msejjes fuq armonizzazzjoni minima, id-Direttiva tippermetti lill-Istati Membri jadottaw miżuri aktar restrittivi li jagħmlu l-implimentazzjoni aktar diffiċli u jżidu l-ispejjeż; barra minn hekk, mhux qed jiġu proposti miżuri aktar flessibbli għall-SMEs. Fil-fehma tal-Kumitat, dawn il-fatturi jaqtgħu qalb l-SMEs milli jidħlu fis-suq. Hemm bżonn li wħud mid-definizzjonijiet inklużi fid-Direttiva jiġu ċċarati, u jeħtieġ ukoll aktar konsistenza u ċarezza fl-użu ta’ ċerti termini li għandhom tifsiriet simili. Fl-aħħar nett, ir-rapport jenfasizza li r-regoli dwar in-notifika għandom bżonn jittejbu.

2.5

L-impatt tal-varji għażliet imressqa ġew ivvalutati u dan wassal għad-deċiżjonijiet li ġejjin: 2.5.1 Sabiex ikun hemm spazju għal iżjed flessibbiltà rigward il-frekwenza u ż-żmien tal-pubblikazzjoni ta’ informazzjoni finanzjarja perjodika, b’mod partikolari għall-SMEs, l-għażla hija li jitneħħa l-obbligu għall-kumpaniji elenkati kollha li jippreżentaw rapporti finanzjarji ta’ kull tliet xhur. Filwaqt li l-għan hu li l-affarijiet isiru iżjed sempliċi għall-SMEs, is-soluzzjoni proposta tinvolvi li ma ssir l-ebda distinzjoni bejn il-kumpaniji koperti mill-miżura, sabiex ma jingħatax lok għal standards doppji, li jafu jfixklu l-investituri. Il-Kumitat jixtieq li din il-miżura twassal għal tnaqqis fl-ispejjeż u għal enfasi akbar fuq ir-riżultati fuq perjodu twil, billi titneħħa l-pressjoni marbuta mal-obbligu li l-kumpaniji jressqu r-riżultati kull tliet xhur. Il-protezzjoni tal-investituri mhijiex ser tbati, peress li d-dispożizzjonijiet tad-Direttivi dwar il-Prospett u l-Abbuż tas-Swieq jibqgħu obbligatorji, sabiex jiġi żgurat li l-informazzjoni dwar avvenimenti u/jew fatti importanti li jafu jaffettwaw il-prezz tat-titoli tiġi trażmessa lis-suq. 2.5.2 Sabiex il-kontenut narrattiv tar-rapporti finanzjarji tal-SMEs jiġi ssemplifikat, is-soluzzjoni adottata tinvolvi mill-ġdid li l-għażla tiġi applikata għall-kumpaniji kollha u tkun tirrikjedi li l-AETS tfassal mudelli mhux vinkolanti għal dawn id-dokumenti. Il-Kumitat jittama wkoll li mhux biss jitbaxxew l-ispejjeż iżda wkoll li jiġi introdott livell ta’ komparabbiltà fl-informazzjoni relatata mal-investituri u li tittejjeb il-viżibbiltà transkonfinali tal-SMEs. 2.5.3 Sabiex jiġu eliminati l-lakuni fir-rekwiżiti ta’ notifika fir-rigward tad-detenturi importanti ta’ drittijiet tal-vot, qed jiġi propost li s-sistema titwessa’ sabiex tkopri l-istrumenti kollha b’effett simili għad-detenzjoni ta’ ishma u ta’ drittijiet ta’ xiri ta’ ishma. 2.5.4 Sabiex jiġu eliminati d-diverġenzi fir-rekwiżiti ta’ notifika għad-detenturi importanti ta’ ishma, l-għażla tkun li tiġi rikjesta l-aggregazzjoni tad-detenturi ta’ ishma mad-detenturi ta’ strumenti finanzjarji li jagħtu aċċess għal dawn l-ishma, inklużi d-derivattivi monetarji.

2.6

Il-bidliet ewlenin proposti bil-ħsieb li jew jiffaċilitaw l-aċċess tal-SMEs għas-suq jew inkella li jiċċaraw it-test tad-Direttiva huma dawn li ġejjin: 2.6.1 Jiġi stabbilit Stat Membru tal-oriġini awtomatiku għall-emittenti minn pajjiżi terzi li ma jkunux għażlu l-Istat Membru tal-oriġini tagħhom fi żmien tliet xhur. 2.6.2 Titneħħa l-esiġenza li jiġu ppubblikati rapporti ta’ ġestjoni interim u/jew rapporti ta’ kull tliet xhur. 2.6.3 Titwessa’ d-definizzjoni tal-istrumenti finanzjarji soġġetti għal notifika. 2.6.4 Id-detenturi ta’ ishma jiġu aggregati mad-detenturi ta’ strumenti finanzjarji, bil-għan li d-detenturi importanti ta’ ishma jiġu nnotifikati. Madankollu, l-Istati Membri xorta waħda ser jitħallew jistabbilixxu livelli minimi għan-notifika tad-detenturi sostanzjali ta’ ishma aktar baxxi minn dawk previsti fid-Direttiva, filwaqt li jiġu kkunsidrati l-karatteristiċi ta’ kull suq u, jekk ikun meħtieġ, biex tiġi ggarantita t-trasparenza f’dan il-qasam. 2.6.5 Il-Kummissjoni qed tingħata delega tal-poter li tadotta standards tekniċi regolatorji mfassla mill-AETS dwar esiġenzi tekniċi ta’ aċċess għall-informazzjoni regolatorja fil-livell tal-UE, sabiex tistandardizza l-aċċess għall-informazzjoni finanzjarja u b’hekk tevita l-bżonn li jiġu kkonsultati 27 bażijiet tad-data nazzjonali differenti. L-għan hu li jinħoloq mekkaniżmu Ewropew għall-informazzjoni regolatorja. 2.6.6 Qed jiġi stabbilit rekwiżit biex, f’kull każ li jinvolvi l-isfruttament ta’ riżorsi naturali, il-pagamenti magħmula lill-gverijiet fil-livell individwali jew konsolidat ta’ kumpanija jiġu ddikjarati. 2.6.7 Il-poteri ta’ sanzjonar tal-awtoritajiet kompetenti qed jissaħħu u s-sanzjonijiet jew miżuri adottati fi kwalunkwe każ ta’ ksur tar-regoli jridu jibdew jiġu ppubblikati.

3.   Kwistjonijiet li tqajjem il-Proposta

3.1

Wieħed mill-għanijiet tar-reviżjoni tad-Direttiva dwar it-Trasparenza hu li din tgħin sabiex is-swieq regolati jsiru aktar attraenti għall-emittenti ż-żgħar u ta’ daqs medju; dan għandu importanza fundamentali sabiex is-suq jiżviluppa u jikber. Għaldaqstant, il-bidliet proposti għad-Direttiva jirrappreżentaw inizjattiva pożittiva li tagħmilha possibbli li ċerti proċeduri jiġu ssemplifikati mingħajr ma tiġi pperikolata l-kwalità tal-informazzjoni li hi essenzjali għat-teħid ta’ deċiżjonijiet mill-investituri u l-valutazzjonijiet tal-analisti tas-suq. Bla dubju, dawn is-semplifikazzjonijiet ser ikollhom impatt pożittiv fuq l-ispejjeż tal-kumpaniji elenkati kollha, iżda jista’ jkollhom effett akbar fuq l-SMEs.

3.2

Minkejja s-semplifikazzjonijiet, dan is-settur għadu u ser jibqa’ wieħed li r-regoli u l-lessiku tekniku tiegħu huma diffiċli biex jifhimhom il-konsumatur. Għad li mhuwiex faċli li l-pubbliku jingħata taħriġ mifrux f’dan il-qasam, il-protezzjoni tal-konsumatur hija partikolarment importanti, billi tevita li l-konsumaturi jisfaw imqarrqa mil-lessiku tekniku, bis-saħħa tal-edukazzjoni u l-informazzjoni li jipprovdu kemm l-awtoritajiet superviżorji kif ukoll il-gvernijiet. Għaldaqstant, dan huwa qasam li għandu jiġi kkunsidrat fil-miżuri li jittieħdu fil-futur.

3.3

Sabiex l-informazzjoni ssir aktar faċli biex tiġi interpretata u biex tiġi kkomparata, il-mudelli pprovduti fil-Proposta għall-kontenut narrattiv jafu jkunu utli. Filwaqt li t-tfassil ta’ mudelli huwa kumpless u li hemm periklu li l-kontenut jiġi ssemplifikat iżżejjed u li ċerti sitwazzjonijiet ma jiġux ikkunsidrati, l-użu ta’ dawn il-mudelli jaf iwassal għal tnaqqis fl-ispejjeż, speċjalment għall-SMEs. Dawn il-mudelli jafu saħansitra jagħmluha aktar faċli għall-konsumatur biex jinterpreta l-informazzjoni.

3.4

Ta’ min jisħaq fuq il-ħtieġa li jiġi eliminat l-obbligu li jiġu ppubblikati rapporti ta’ kull tliet xhur. Huwa tassew importanti għall-iżvilupp sostenibbli tas-suq li jiġi miġġieled l-approċċ fuq perjodu qasir li huwa prevalenti fis-suq, approċċ li din il-miżura tat kontribut kbir lejh. Hija biss perspettiva fuq perjodu twil li tista’ trawwem l-innovazzjoni, li hija fattur fundamentali għat-tkabbir sostenibbli u inklużiv, żewġ prijoritajiet tal-Istrateġija Ewropa 2020.

3.5

It-twessigħ tad-definizzjoni tal-istrumenti soġġetti għar-rekwiżiti ta’ notifika huwa punt ewlieni tal-bidliet proposti għad-Direttiva dwar it-Trasparenza. L-innovazzjoni finanzjarja wasslet għall-ħolqien ta’ tipi ġodda ta’ strumenti li jeħtieġu qafas fir-rigward tat-trasparenza. Il-Kumitat jittama li dawn il-bidliet ser jimlew il-lakuni li jeżistu fir-rekwiżiti ta’ notifika dwar id-detenturi importanti ta’ drittijiet tal-vot u d-detenturi importanti ta’ ishma u b’hekk jiżguraw li l-investituri ma jistabbilixxux sħubijiet minn taħt jew iħabbru detenturi importanti ta’ ishma fis-suq mingħajr ma javżaw minn qabel, bħalma diġà ġara.

3.6

L-għan li jinħoloq mekkaniżmu uniku Ewropew għall-ħżin tal-informazzjoni regolatorja fil-livell tal-Unjoni hu wieħed ambizzjuż u għandhom ikomplu jsiru sforzi biex dan il-għan jintlaħaq. Dan bla dubju jkun għodda prezzjuża għat-tfannid tas-suq uniku. Biss hemm bżonn li jiġi kkunsidrat il-proporzjon tal-ispejjeż u l-benefiċċji involuti fl-istabbiliment u l-manteniment ta’ dan it-tip ta’ strument.

3.7

Id-Direttiva dwar it-Trasparenza issa ser tkopri l-pagamenti magħmula minn emittenti attivi fl-industriji estrattivi lill-gvernijiet fil-pajjiżi li joperaw fihom. Din il-Proposta tal-Kummissjoni hi waħda innovattiva u qed tipprova turi l-impatt finanzjarju li l-attività ta’ kumpanija jkollha fuq il-pajjiż ospitanti, u b’hekk iżżid it-trasparenza. Il-KESE jemmen bis-sħiħ li d-Direttiva tista’ tkun aktar ambizzjuża billi testendi d-divulgazzjoni obbligatorja tal-informazzjoni għall-ammonti mħallsa b’rabta ma’ attivitajiet oħra ta’ interess pubbliku li għalihom entitajiet privati jkunu ngħataw konċessjoni. Dawn l-ammonti jistgħu jkunu konsiderevoli, speċjalment għall-konċessjonijiet fis-setturi tat-trasport, it-telekomunikazzjonijiet, l-enerġija u saħansitra l-logħob tal-azzard.

3.8

Din il-Proposta tirrevedi wkoll is-sistema ta’ sanzjonijiet, billi ssaħħaħ il-poteri tal-awtoritajiet kompetenti permezz ta’ għadd ta’ strumenti bħad-dritt li jissospendu d-drittijiet tal-vot u li jippubblikaw is-sanzjonijiet. Għandu jiġi enfasizzat li, għalkemm il-livelli massimi huma stabbiliti għas-sanzjonijiet finanzjarji, dan mhuwiex il-każ tal-livelli minimi. L-istabbiliment ta’ dawn il-limiti jaf iservi ta’ deterrent sostanzjali ieħor.

3.9

Is-semplifikazzjoni tar-regoli u ż-żieda li din iġġib fl-attrattività tas-suq, bħalma hija l-intenzjoni, jafu jwasslu għal żieda fin-numru ta’ tranżazzjonijiet; għadu mhux magħruf x’impatt dan ser ikollu fuq l-operazzjonijiet normali, kemm fuq il-boroż kif ukoll fuq il-korpi regolatorji, li l-KESE jittama li ser ikunu kapaċi jlaħħqu ma’ żieda ta’ malajr fl-għadd ta’ tranżazzjonijiet.

3.10

Filwaqt li din il-kwistjoni mhijiex relatata direttament mad-Direttiva dwar it-Trasparenza, il-KESE jixtieq jieħu l-opportunità biex jisħaq fuq wieħed mill-akbar ostakli għat-twessigħ tas-suq – l-imposti għoljin mitluba mill-boroż. Fil-fatt, kemm l-ispejjeż involuti meta kumpanija tiġi elenkata, kif ukoll l-ispejjeż annwali involuti biex kumpaniji tibqa’ fis-suq – iż-żewġ tipi ta’ spejjeż huma konsiderevoli – huma meqjusa mill-kumpaniji bħala deterrent biex isiru elenkati. Għalhekk, kwalunkwe azzjoni f’dan il-qasam taf tkun utli immens biex il-kumpaniji jieħdu deċiżjoni bħal din.

---

(1)  ĠU L 390, 31.12.2004, p. 38-57; Opinjoni tal-KESE: ĠU C 80, 30.03.2004, p. 128.

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/82

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-Fond Soċjali Ewropew u li jħassar ir-Regolament (KE) 1081/2006”

COM(2011) 607 finali — 2011/0268 (COD)

2012/C 143/16

Relatur: is-Sur VERBOVEN

Korelatur: is-Sur CABRA DE LUNA

Nhar is-27 ta’ Ottubru 2011 u nhar il-25 ta’ Ottubru 2011, il-Kunsill u l-Parlament Ewropew rispettivament, iddeċidew, b’konformità mal-Artikolu 304 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, li jikkonsultaw lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar

il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-Fond Soċjali Ewropew u li jħassar ir-Regolament (KE) 1081/2006

COM(2011) 607 final – 2011/0268 (COD).

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għax-Xogħol, l-Affarijiet Soċjali u ċ-Ċittadinanza, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar dan is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar il-25 ta’ Jannar 2012.

Matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu li saret fit-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-22 ta’ Frar), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’217-il vot favur, 5 voti kontra u 7 astensjonijiet.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1   Il-prinċipji tal-koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali kif ukoll tas-solidarjetà huma stabbiliti fit-Trattati u huma tnejn mill-iktar pilastri importanti għall-integrazzjoni tal-popli, iċ-ċittadini u t-territorji. Il-Fond Soċjali Ewropew (FSE), bħala strument finanzjarju Ewropew prinċipali maħsub biex jappoġġja r-riżorsi umani ser ikompli jikkontribwixxi sabiex tinkiseb il-koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali hekk kif stipulat fl-Artikolu 162 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea.

1.2   Il-koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali għandha tibqa’ fil-qofol tal-Istrateġija Ewropa 2020. L-atturi kollha tas-soċjetà ċivili, inklużi dawk relatati mal-volontarjat, għandhom jiġu rikonoxxuti biċ-ċar bħala fattur importanti biex jintlaħqu l-għanijiet tal-Istrateġija Ewropa 2020; dan hu appoġġjat mill-Konklużjonijiet tal-Kunsill tat-3 ta’ Ottubru 2011 (1).

1.3   Fuq il-bażi tal-Artikolu 10 tat-Trattat, il-KESE jistqarr li l-implimentazzjoni tal-prijoritajiet finanzjati mill-FSE għandha tikkontribwixxi għall-ġlieda kontra kull tip ta’ diskriminazzjoni fuq il-bażi tas-sess, ir-razza jew l-oriġni etnika, ir-reliġjon jew it-twemmin, diżabbiltà, l-età jew l-orjentazzjoni sesswali, u għandha tippromovi wkoll ir-rispett tal-obbligi kollha mniżżlin fil-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tal-Persuni b’Diżabbiltà, b’mod speċjali f’dak li jirrigwarda l-edukazzjoni, l-impjieg u l-aċċessibbiltà.

1.4   Il-Fond Soċjali Ewropew għandu jkun l-istrument favorit għall-implimentazzjoni tal-għanijiet tal-Istrateġija Ewropa 2020, b’mod speċjali dawk relatati mal-impjieg, l-edukazzjoni, l-inklużjoni soċjali u l-ġlieda kontra l-faqar. Dan għandu jappoġġja l-politiki segwiti mill-Istati Membri fil-qafas tal-Linji Gwida Integrati u l-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma (PNR). Il-KESE huwa tal-fehma li l-PNR għandhom jinkludu, fost l-oħrajn, għanijiet relatati mal-inklużjoni soċjali tal-aktar gruppi vulnerabbli, bħalma huma ż-żgħażagħ, in-nisa, il-migranti, il-persuni li ilhom żmien twil mingħajr xogħol, il-persuni avvanzati fl-età, il-persuni b’diżabbiltà – sabiex il-PNR ikunu maħsuba biex jilħqu l-obbligi stabbiliti mill-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tal-Persuni b’Diżabbiltà – u l-minoranzi etniċi, flimkien ma’ miri għall-ksib tal-għan ewlieni tal-Istrateġija Ewropa 2020 li n-numru ta’ nies li jgħixu fil-faqar jonqos b’20 miljun sal-2020.

1.5   Il-promozzjoni tal-impjieg u tal-inklużjoni soċjali (b’mod speċjali permezz tal-impjieg), b’mod partikolari tal-aktar gruppi vulnerabbli, bħalma huma ż-żgħażagħ, in-nisa, il-migranti, il-persuni li ilhom żmien twil mingħajr xogħol, il-persuni avvanzati fl-età, il-persuni b’diżabbiltà u l-minoranzi etniċi, hija, u għandha tibqa’, il-prijorità tal-FSE fir-reġjuni kollha tal-UE. F’kull Stat Membri, mill-inqas 40 % tar-riżorsi kollha tal-FSE għandhom jintużaw għat-twettiq tal-għan tematiku “il-promozzjoni tal-impjiegi u l-appoġġ għall-mobbiltà fix-xogħol”.

1.6   Il-KESE jappoġġja l-enfasi mqiegħda fuq l-innovazzjoni soċjali u l-possibbiltajiet li jiġu appoġġjati proġetti fil-qasam tal-ekonomija soċjali, l-intraprenditorija soċjali u l-intrapriżi soċjali.

1.7   Iż-żieda fl-investiment fl-infrastruttura, il-kompetittività reġjonali u l-iżvilupp tal-intrapriżi għandha tiġi akkumpanjata minn miżuri li għandhom l-għan joħolqu impjiegi sostenibbli fil-qasam tal-politiki tas-suq tax-xogħol, l-edukazzjoni u t-taħriġ, l-inklużjoni soċjali, l-adattabilità tal-ħaddiema, l-intrapriżi u l-kapijiet tal-intrapriżi, kif ukoll il-kapaċità amministrattiva.

1.8   L-Istrateġija Ewropea dwar l-Impjiegi kif ukoll il-politiki Ewropej relatati mal-inklużjoni soċjali għandhom jerġgħu jkunu fil-qofol tal-prijoritajiet tal-Unjoni Ewropea u jeħtieġ li jingħataw aktar fondi għall-ħolqien ta’ aktar impjiegi u impjiegi aħjar.

1.9   Il-KESE huwa tal-fehma li l-Qafas Strateġiku Komuni jirrifletti l-prijoritajiet ta’ investiment li ġejjin mill-objettivi tal-Istrateġija Ewropa 2020, billi jelenka fid-dettall l-opportunitajiet li joffri suq tax-xogħol aktar miftuħ u aċċessibbli, b’mod partikolari għal dawk li huma l-aktar imbiegħda mis-suq tax-xogħol (bħalma huma ż-żgħażagħ, in-nisa, il-migranti, il-persuni li ilhom żmien twil mingħajr xogħol, il-persuni avvanzati fl-età, il-persuni b’diżabbiltà u l-minoranzi etniċi, eċċ.).

1.10   Il-KESE jappoġġja l-kontribut li l-FSE jagħmel lill-prijoritajiet l-oħra tal-Istrateġija Ewropa 2020 – ir-riċerka u l-innovazzjoni, l-aċċessibbiltà u l-użu tat-teknoloġiji tal-informazzjoni u l-komunikazzjoni, iż-żieda fil-kompetittività tal-SMEs, il-protezzjoni tal-ambjent, it-tranżizzjoni lejn ekonomija b’livell baxx ta’ emissjonijiet ta’ karbonju u l-użu sostenibbli tar-riżorsi.

1.11   Il-KESE jappoġġja l-konċentrazzjoni tematika u l-komplementarjetà mal-istrumenti finanzjarji eżistenti l-oħra sabiex jinkiseb impatt suffiċjenti u viżibbli.

1.12   Il-KESE jappoġġja l-proposta li tistabbilixxi li mill-inqas 20 % tar-riżorsi kollha tal-FSE jiġu allokati għat-twettiq tal-għan tematiku “il-promozzjoni tal-inklużjoni soċjali u l-ġlieda kontra l-faqar,” maħsub sabiex jinkludi ċ-ċittadini l-aktar imbiegħda mis-suq tax-xogħol.

1.13   Il-prinċipju ta’ sħubija, li jinkludi l-imsieħba ekonomiċi u soċjali u l-korpi li jirrappreżentaw lis-soċjetà ċivili, fosthom l-imsieħba ambjentali, l-organizzazzjonijiet mhux governattivi u l-korpi inkarigati mill-promozzjoni tal-opportunitajiet indaqs u n-nondiskriminazzjoni, jikkostitwixxi l-garanzija meħtieġa għat-tħaddim tajjeb tal-miżuri marbuta mal-Fondi Strutturali u b’mod partikolari mal-Fond Soċjali Ewropew.

1.14   Il-kodiċi ta’ kondotta Ewropew għall-implimentazzjoni tal-prinċipju ta’ sħubija għandu jikkjarifika r-rwol ta’ kull imsieħeb fil-livelli differenti kif ukoll jikkjarifika l-fatt li, filwaqt li d-djalogu soċjali jaqa’ taħt ir-responsabbiltà esklużiva tal-imsieħba soċjali, l-imsieħba kollha rikonoxxuti mill-Artikolu 5 tal-proposta għal Regolament li jistabbilixxi dispożizzjonijiet komuni dwar il-Fondi (2) għandu jkollhom aċċess garantit għall-fażijiet differenti tal-implimentazzjoni tal-Fondi, inklużi d-definizzjoni u l-implimentazzjoni tal-programmi operattivi, u għandhom jirċievu finanzjament adegwat sabiex tiġi garantita l-parteċipazzjoni tagħhom.

1.15   Il-KESE jirrifjuta kompletament il-proposta tal-Kummissjoni li jiġu applikati sanzjonijiet finanzjarji u inċentivi għall-Fondi Strutturali b’rabta mal-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir.

1.16   Il-Fondi Strutturali waħidhom mhumiex biżżejjed biex niffaċċjaw il-kriżi. L-Ewropa teħtieġ governanza ekonomika differenti li tagħti importanza lill-ġestjoni responsabbli, ibbażata fuq it-tkabbir u l-kompetittività, li tiffavorixxi l-investimenti fir-riżorsi umani u tippromovi l-ġustizzja, il-koeżjoni u l-prinċipju tas-solidarjetà u tal-integrazzjoni soċjali. Il-baġit tal-UE għandu jiġi riformat skont dawn il-prinċipji.

1.17   Il-baġit allokat lill-Fond Soċjali Ewropew għandu jinżamm, mill-inqas, fl-istess livell bħal dak tal-aħħar perjodu ta’ programmazzjoni. Il-Fond għandu jappoġġja wkoll il-parteċipazzjoni taċ-ċittadini, is-soċjetà ċivili u s-sensibilizzazzjoni dwar il-valuri komuni tal-Ewropa.

2.   Sfond: il-proposti tal-Qafas Finanzjarju Multiannwali tal-UE u tal-Politika ta’ Koeżjoni 2014-2020

2.1   Nhar is-17 ta’ Ġunju 2010, il-Kunsill Ewropew adotta l-qafas politiku ġdid għall-għaxar snin li ġejjin, jiġifieri l-Istrateġija Ewropa 2020.

2.2   Nhar id-29 ta’ Ġunju 2011, il-Kummissjoni ppreżentat il-proposta dwar “Il-Baġit għall-Istrateġija Ewropa 2020” li tiddefinixxi l-perspettivi finanzjarji l-ġodda tal-UE għall-perjodu 2014-2020.

2.3   Nhar is-6 ta’ Ottubru 2011, il-Kummissjoni ppreżentat il-proposti leġislattivi tagħha fir-rigward tal-Fondi Strutturali, inkluż il-Fond Soċjali Ewropew.

2.4   Is-soċjetà ċivili u l-partijiet interessati ġew ikkonsulati b’mod estiż dwar dawn il-proposti. Din il-konsultazzjoni tlestiet fl-aħħar tas-sena. F’Jannar 2012, il-Kummissjoni ser tippubblika l-aħħar ġabra ta’ proposti dwar il-Qafas Strateġiku Komuni, li ser titressaq lill-Parlament Ewropew, il-Kunsill, il-Kumitat tar-Reġjuni u l-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew.

2.5   Rigward dak li jikkonċerna b’mod partikolari l-futur tal-FSE, nhar il-15 ta’ Marzu 2011 il-KESE adotta opinjoni dwar “Il-futur tal-Fond Soċjali Ewropew wara l-2013” (3). Jeħtieġ li neżaminaw jekk l-elementi prinċipali ġewx inklużi fil-proposta għal regolament futur tal-FSE li huwa s-suġġett ta’ din l-opinjoni.

2.6   Il-kuntest ekonomiku: sabiex ikun hemm analiżi adegwata tal-perspettivi finanzjarji l-ġodda, ma nistgħux ninjoraw l-isfond ġenerali, b’mod partikolari l-isfidi tal-ġlobalizzazzjoni, il-perspettivi demografiċi u migratorji u, fuq kollox, il-kriżi profonda ekonomika li biddlet radikalment il-prinċipji li fuqhom kienet tibbaża l-Istrateġija Ewropa 2020. Għaldaqstant huwa essenzjali li ż-żieda fl-investiment fl-infrastruttura, il-kompetittività reġjonali u l-iżvilupp tal-intrapriżi, b’mod speċjali l-SMEs u l-intrapriżi tal-ekonomija soċjali, tiġi akkumpanjata minn miżuri li għandhom l-għan joħolqu impjiegi sostenibbli fil-qasam tal-politiki tas-suq tal-impjieg, l-edukazzjoni u t-taħriġ, l-inklużjoni soċjali, l-adattabilità tal-ħaddiema, l-intrapriżi u l-kapijiet tal-intrapriżi.

2.7   L-objettivi u l-istrumenti inklużi fl-Istrateġija Ewropa 2020, li huma fundamentalment pożittivi, għandhom jiġu orjentati aħjar u adattati għas-sitwazzjoni l-ġdida. Dan għandu jsir fil-kuntest ta’ suq tax-xogħol regolat u inklużiv, li joffri liċ-ċittadini Ewropej – speċjalment dawk li huma l-aktar imbiegħda mis-suq tax-xogħol (bħalma huma ż-żgħażagħ, in-nisa, il-migranti, il-persuni li ilhom żmien twil mingħajr xogħol, il-persuni avvanzati fl-età, il-persuni b’diżabbiltà u l-minoranzi etniċi, eċċ.) – possibbiltajiet ta’ impjieg stabbli u ta’ kwalità, adatti għall-kompetenzi li jkunu kisbu.

2.8   Għandu jsir bosta titjib fl-implimentazzjoni u fl-aspetti prattiċi u l-aċċess għall-finanzjament tal-FSE. Dan it-titjib jikkonsisti l-aktar fi tnaqqis ta’ burokrazija qabel u waqt l-implimentazzjoni tal-programm operattiv permezz ta’ flessibbiltà fil-proċeduri għall-aċċess tal-fondi, tħaffif b’mod speċjali tas-sistema ta’ pagament sabiex jiġu minimizzati l-ispejjeż finanzjarji għal dawk li jimplimentaw il-programmi, u semplifikazzjoni tal-proċeduri ta’ fatturazzjoni u ta’ regolarizzazzjoni tal-kontijiet; huwa mixtieq, fost affarijiet oħra, li jiġi stabbilit l-użu tal-prinċipju ta’ rati uniċi li jkun aktar estiż filwaqt li jibqa’ realistiku.

2.9   Il-KESE huwa tal-fehma li l-Qafas Strateġiku Komuni jirrifletti l-prijoritajiet ta’ investiment li ġejjin mill-objettivi tal-Istrateġija Ewropa 2020, billi jelenka fid-dettall l-opportunitajiet li joffri suq tax-xogħol aktar miftuħ u aċċessibbli, b’mod partikolari għal dawk li huma l-aktar imbiegħda mis-suq tax-xogħol (bħalma huma ż-żgħażagħ, in-nisa, il-migranti, il-persuni li ilhom żmien twil mingħajr xogħol, il-persuni avvanzati fl-età, il-persuni b’diżabbiltà u l-minoranzi etniċi, eċċ.). Jeħtieġ li s-sussidji globali jintużaw aktar sabiex jiġi faċilitat l-aċċess għall-fondi għall-NGOs iż-żgħar.

2.10   Il-Fond Soċjali Ewropew għandu jkun l-istrument favorit għall-implimentazzjoni tal-għanijiet tal-Istrateġija Ewropa 2020, b’mod speċjali dawk relatati mal-impjieg, l-edukazzjoni, l-inklużjoni soċjali u l-ġlieda kontra l-faqar. Dan għandu jappoġġja l-politiki segwiti mill-Istati Membri fil-qafas tal-Linji Gwida Integrati u l-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma. Il-KESE huwa tal-fehma li l-PNR għandhom jinkludu, fost l-oħrajn, għanijiet relatati mal-inklużjoni soċjali tal-aktar gruppi vulnerabbli, bħalma huma ż-żgħażagħ, in-nisa, il-migranti, il-persuni li ilhom żmien twil mingħajn xogħol, il-persuni avvanzati fl-età, il-persuni b’diżabbiltà – sabiex il-PNR ikunu maħsuba biex jilħqu l-obbligi stabbiliti mill-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tal-Persuni b’Diżabbiltà – u l-minoranzi etniċi, flimkien ma’ miri għall-ksib tal-għan ewlieni tal-Istrateġija Ewropa 2020 li n-numru ta’ nies li jgħixu fil-faqar jonqos b’20 miljun sal-2020.

2.11   Il-Fond Soċjali Ewropew għandu jappoġġja l-parteċipazzjoni taċ-ċittadini, is-soċjetà ċivili u s-sensibilizzazzjoni dwar il-valuri komuni tal-Ewropa.

3.   Kummenti ġenerali dwar il-proposta għal regolament futur tal-FSE

3.1   Jeħtieġ li jissaħħaħ il-baġit tal-UE, b’mod partikolari l-kapitoli ddedikati għall-appoġġ għat-tkabbir ekonomiku, il-koeżjoni soċjali, l-innovazzjoni (inkluża l-innovazzjoni soċjali) u l-iżvilupp sostenibbli, fil-pjani nazzjonali u reġjonali.

3.2   Il-KESE huwa tal-fehma li, minħabba l-proposta tal-Kummissjoni, l-ammont totali tal-baġit tal-UE xorta ser jitnaqqas, minkejja l-introduzzjoni eventwali tal-Imposta Globali fuq it-Transazzjonijiet u ż-żieda tal-Fond Soċjali Ewropew.

3.3   Kif diġà huwa l-każ fil-perjodu attwali ta’ programmazzjoni, ir-reġjuni ser jibbenefikaw minn appoġġ divrenzjat, skont il-livell ta’ żvilupp ekonomiku tagħhom. Madankollu, dan il-livell m’għandux jitkejjel biss fuq il-bażi tal-PDG per capita. Għandhom jitqiesu kriterji oħra, inklużi r-rati tal-qgħad, tal-impjieg u tal-parteċipazzjoni fix-xogħol, il-livell ta’ kompetenza, ir-rati tal-faqar, tal-benesseri u tal-integrazzjoni soċjali kif ukoll ir-rati tat-tluq bikri mill-iskola.

3.4   Rigward l-introduzzjoni ta’ kategorija ġdida ta’ reġjuni “fi tranżizzjoni”, b’PDG per capita medju bejn 75 % u 90 %, il-KESE jista’ jaċċetta din il-miżura bil-kundizzjoni li din ma tkunx ta’ ħsara għal-livell ta’ riżorsi allokati lill-kategorija tar-reġjuni l-aktar żvantaġġati. Minħabba l-vulnerabbiltà tagħhom, l-azzjonijiet favur l-impjieg tal-gruppi li huma l-aktar imbiegħda mis-suq tax-xogħol (il-persuni li ilhom żmien twil mingħajr xogħol, iż-żgħażagħ, in-nisa, il-migranti, il-persuni avvanzati fl-età, il-persuni b’diżabbiltà u l-minoranzi etniċi) għandhom jiġu ffinanzjati indipendentament mill-kategoriji tar-reġjuni.

3.5   Il-Fondi Strutturali huma l-istrumenti ewlenin sabiex tonqos il-firda bejn il-livelli ta’ żvilupp tar-reġjuni, kif ukoll dawk tal-gruppi soċjali differenti, sabiex ir-reġjuni l-aktar żvantaġġati jlaħħqu mal-oħrajn; u dan kollu bħala parti minn strateġija maħsuba sabiex tikseb il-prijoritajiet tal-hekk imsejjaħ “tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv” fl-Istati Membri, ir-reġjuni u t-territorji.

3.6   Ma hemm l-ebda dubju li, fil-kuntest attwali tal-kriżi ekonomika, l-Istrateġija Ewropea għall-Impjiegi għandha terġa’ titpoġġa fiċ-ċentru tal-prijoritajiet tal-Unjoni Ewropea u jeħtieġ li jkun hemm iktar fondi disponibbli għall-ħolqien ta’ iktar impjiegi u ta’ impjiegi aħjar.

3.7   Il-KESE huwa tal-fehma li l-Fond Soċjali Ewropew huwa l-aħjar strument biex jappoġġja l-implimentazzjoni tal-politiki soċjali tal-UE, b’mod partikolari dawk relatati mal-impjieg, l-edukazzjoni u l-inklużjoni soċjali u l-ġlieda kontra l-faqar, u għandu jżomm dan ir-rwol ta’ prijorità fil-qafas tal-Istrateġija Ewropa 2020.

3.8   Il-FSE m’għandux ikun limitat għall-implimentazzjoni tal-linji gwida għall-politiki tal-impjieg hekk kif inhuma definiti attwalment. Ir-rwol tal-FSE għall-implimentazzjoni tal-Aġenda Soċjali (4) għandu jissaħħaħ ukoll.

3.9   Il-FSE għandu, minn naħa, jappoġġja l-politiki tal-Istati Membri fil-qafas tal-Pjani Nazzjonali ta’ Riforma u, minn oħra, jikkontribwixxi sabiex jinkisbu prijoritajiet importanti oħra tal-Istrateġija Ewropa 2020 bħalma huma ż-żieda tal-investimenti fir-riċerka u l-innovazzjoni, iż-żieda fil-kompetittività tal-SMEs, it-tranżizzjoni lejn ekonomija b’livell baxx ta’ emissjonijiet ta’ karbonju u l-użu sostenibbli tar-riżorsi.

3.10   Fil-kuntest eċċezzjonali attwali, il-FSE għandu wkoll ikun eċċezzjonalment ibbażat fuq il-ġlieda kontra l-kriżi ekonomika u jipproteġi l-ħaddiema u ċ-ċittadini l-aktar żvantaġġati mill-effetti tagħha, kif ukoll jipprovdi miżuri ta’ prevenzjoni għall-perjodu ta’ wara l-kriżi, speċjalment l-appoġġ għas-sigurtà tal-persuni u għall-kapaċitajiet ta’ difiża. B’mod konkret, dan għandu jipprovdi appoġġ – li nisperaw li jkun meħtieġ temporanjament – lill-persuni li ilhom żmien twil mingħajr xogħol, lil dawk li huma l-aktar imbiegħda mis-suq tax-xogħol, iż-żgħażagħ, in-nisa, il-migranti, il-persuni avvanzati fl-età, il-persuni b’diżabbiltà u l-minoranzi etniċi, eċċ.

3.11   Sabiex jinkiseb dan ir-riżultat, il-KESE huwa tal-fehma li l-Fond Ewropew ta’ Aġġustament għall-Globalizzazzjoni għandu jikkomplementa l-Fond Soċjali Ewropew u eventwalment anki jiġi inkluż fih iktar ’il quddiem, sabiex jiġi enfasizzat aktar il-qgħad u l-Fond ikun jista’ jintuża aktar faċilment. Huwa essenzjali wkoll li tiġi assigurata l-istess koerenza bejn il-prinċipji taż-żewġ fondi, b’mod speċjali fir-rigward tas-sħubija u b’mod partikolari l-parteċipazzjoni tal-imsieħba soċjali.

3.12   Il-KESE jissuġġerixxi li l-Fond Ewropew ta’ Aġġustament għall-Globalizzazzjoni jibbaża fuq l-għarfien speċjalizzat tal-Fond Soċjali Ewropew fil-kwistjonijiet soċjali sabiex ikun hemm komplementarjetà u koeżjoni. Peress li l-FSE għandu l-għarfien espert biex jeżamina d-domandi aktar malajr, l-approvazzjoni mill-awtoritajiet baġitarji ser tkun formalità li tibbaża fuq opinjoni pożittiva tal-FSE.

3.13   Il-KESE mhuwiex favur l-inklużjoni tal-bdiewa fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Fond Ewropew ta’ Aġġustament għall-Globalizzazzjoni, permezz tal-allokazzjoni kemm tal-biċċa l-kbira tal-fondi, kif ukoll tal-ġestjoni tiegħu, lis-settur agrikolu. Il-PAK u “r-riżerva ġdida għall-kriżijiet” fis-settur agrikolu għandhom jippermettu biex is-settur agrikolu jkun appoġġjat b’mod aktar effettiv. Il-KESE jixtieq assigurazzjoni li l-fondi fil-qafas tal-Assistenza Teknika tal-FSE ser ikomplu jkunu disponibbli u aċċessibbli mis-soċjetà ċivili (ninnutaw li l-assistenza teknika mhix imsemmija b’mod speċifiku fir-Regolament dwar il-FSE).

3.14   Il-KESE huwa tal-fehma li l-prinċipju ta’ sħubija għandu jkollu rwol ewlieni billi jiżgura li l-miżuri marbuta mal-Fondi Strutturali tal-UE jaħdmu sew. Ir-regolamenti dwar il-Fondi Strutturali għandhom jiddefinixxu ċarament il-prinċipju ta’ sħubija minflok sempliċement jagħmlu referenza għar-“regoli u l-prattiki nazzjonali attwali”, filwaqt li jiddefinixxu ċarament ir-rwol ta’ kull imsieħeb fil-livelli reġjonali u lokali. Il-KESE jirrakkomanda rikonoxximent speċifiku tar-rwol tas-soċjetà ċivili (hekk kif enfasizzat fl-Istrateġija Ewropa 2020) permezz ta’ proġetti favur l-inklużjoni soċjali u kontra l-faqar.

4.   Kummenti speċifiċi u proposti dwar il-kapitoli individwali

4.1   Dispożizzjonijiet ġenerali

4.1.1

Il-KESE jappoġġja l-approċċ tematiku li jiffoka fuq erba’ għanijiet tematiċi tradotti f’kategoriji ta’ intervent jew prijoritajiet ta’ investiment: — il-promozzjoni tal-impjiegi u l-appoġġ għall-mobbiltà tax-xogħol; — l-investiment fl-edukazzjoni, il-ħiliet u t-tagħlim tul il-ħajja; — il-promozzjoni tal-inklużjoni soċjali u l-ġlieda kontra l-faqar; — it-titjib tal-kapaċità istituzzjonali u t-twaqqif ta’ amministrazzjoni pubblika effiċjenti.

4.1.2

F’kull Stat Membru, mill-inqas 40 % tar-riżorsi kollha tal-FSE għandhom jintużaw għat-twettiq tal-għan tematiku “il-promozzjoni tal-impjiegi u l-appoġġ għall-mobbiltà fix-xogħol”. Il-KESE jappoġġja l-proposta li mill-inqas 20 % tar-riżorsi kollha tal-FSE jiġu allokati għat-twettiq tal-għan tematiku “promozzjoni tal-inklużjoni soċjali u l-ġlieda kontra l-faqar” bil-għan li tiġi promossa l-inklużjoni soċjali permezz tal-impjieg u t-taħriġ, b’mod speċjali tal-aktar gruppi vulnerabbli bħalma huma ż-żgħażagħ, in-nisa, il-migranti, il-persuni avvanzati fl-età, il-persuni b’diżabbiltà u l-minoranzi etniċi, eċċ., u jinkiseb l-objettiv li sal-2020 in-numru ta’ nies foqra jonqos tal-inqas b’20 miljun.

4.1.3

Fil-qafas tal-Istrateġija Ewropa 2020, il-promozzjoni tal-impjieg, l-inklużjoni soċjali u l-edukazzjoni huma u għandhom jibqgħu l-prijoritajiet tal-FSE.

4.1.4

Il-FSE għandu jappoġġja l-patti territorjali għall-impjieg u l-inizjattivi lokali għall-impjieg, l-inklużjoni soċjali u l-edukazzjoni, kif ukoll l-istimulazzjoni tas-suq billi jinħolqu intrapriżi ġodda, b’mod speċjali SMEs u intrapriżi tal-ekonomija soċjali, kif ukoll, b’mod speċjali, il-promozzjoni tal-inklużjoni diġitali, il-kultura u l-kreattività bħala elementi li jistgħu jtejbu l-impjegabbiltà taċ-ċittadini, kif ukoll permezz tal-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili fit-teħid tad-deċiżjonijiet, l-appoġġ għas-soċjetà ċivili u s-sensibilizzazzjoni għall-valuri komuni tal-Ewropa.

4.1.5

Il-KESE jappoġġja l-enfasi mqiegħda fuq l-innovazzjoni soċjali u l-possibbiltajiet li jiġu appoġġjati proġetti fil-qasam tal-ekonomija soċjali, l-intraprenditorija soċjali u l-intrapriżi soċjali.

4.1.6

Il-KESE jilqa’ l-appoġġ li l-FSE jagħti lill-kooperazzjoni transnazzjonali bħala mezz ta’ promozzjoni tat-taħriġ reċiproku u b’hekk tiżdied l-effikaċja tal-politiki appoġġjati mill-FSE.

4.2   Dispożizzjonijiet speċifiċi għall-programmazzjoni u l-implimentazzjoni – il-prinċipju ta’ sħubija

4.2.1

Il-KESE huwa tal-fehma li l-prinċipju ta’ sħubija għandu jkollu rwol ewlieni billi jiżgura li l-miżuri marbuta mal-Fondi Strutturali tal-UE jaħdmu sew.

4.2.2

Ir-regolamenti dwar il-Fondi Strutturali għandhom jiddefinixxu ċarament il-prinċipju ta’ sħubija minflok sempliċement jagħmlu referenza għar-“regoli u l-prattiki nazzjonali attwali”, filwaqt li jiddefinixxu ċarament ir-rwol ta’ kull imsieħeb fil-livelli reġjonali u lokali; jeħtieġ li jiġi żgurat il-finanzjament meħtieġ għal dan il-għan.

4.2.3

Il-“Kodiċi ta’ Kondotta Ewropew għall-implimentazzjoni tal-prinċipju ta’ sħubija” għandu jikkjarifika u jiddefinixxi r-rwol ta’ kull imsieħeb fil-livelli differenti kif ukoll jikkjarifika l-fatt li, filwaqt li d-djalogu soċjali jaqa’ taħt ir-responsabbiltà esklużiva tal-imsieħba soċjali, l-imsieħba kollha rikonoxxuti fl-Artikolu 5 tal-proposta għal Regolament li jistabbilixxi dispożizzjonijiet komuni dwar il-Fondi (5) għandu jkollhom aċċess garantit għall-fażijiet differenti tal-implimentazzjoni tal-Fondi, inklużi d-definizzjoni u l-implimentazzjoni tal-programmi operattivi, u għandhom jirċievu finanzjament adegwat sabiex tiġi garantita l-parteċipazzjoni tagħhom.

4.2.4

L-imsieħba għandu jkollhom aċċess għall-Fondi ta’ Assistenza Teknika mill-bidu sabiex ikunu jistgħu jkunu involuti fid-disinn, l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-Programmi tal-Fondi Strutturali. L-Assistenza Teknika hija essenzjali wkoll sabiex tiggarantixxi r-rappreżentazzjoni fil-Kumitati ta’ Monitoraġġ li jiddefinixxu u jimplimentaw il-programmi operattivi fil-livelli kollha u sabiex tiggarantixxi li l-appoġġ tekniku huwa disponibbli lil dawk li beħsiebhom jippromovu l-proġett.

4.2.5

Il-mod attwali ta’ konsultazzjoni tal-imsieħba soċjali b’mod konġunt mal-Istati Membri fi ħdan il-Kumitat FSE jista’ jipprovdi eżempju tajjeb ta’ approċċ li jista’ jiġi estiż għall-fondi kollha. Il-KESE jirrakkomanda li fl-istess pjattaforma jiġu inklużi mekkaniżmi ta’ parteċipazzjoni għall-imsieħba kollha rikonoxxuti mill-Artikolu 5 tar-Regolament li jistabbilixxi d-dispożizzjonijiet ġenerali dwar il-Fondi.

4.2.6

L-appoġġ għall-parteċipazzjoni tal-imsieħba soċjali u partijiet interessati oħra, b’mod partikolari l-organizzazzjonijiet mhux governattivi, f’azzjonijiet appoġġjati mill-FSE m’għandux ikun limitat għar-reġjuni l-aktar foqra u/jew dawk koperti mill-Fond ta’ Koeżjoni, iżda anzi l-oppost, dan għandu jiġi estiż għall-Istati Membri u r-reġjuni kollha tal-UE.

4.2.7

Il-KESE huwa tal-fehma li 2 % tar-riżorsi kollha tal-FSE għandu jiġi allokat għall-appoġġ għall-parteċipazzjoni tal-imsieħba soċjali, flimkien ma’ 2 % għall-involviment tal-imsieħba l-oħra rikonoxxuti fl-Artikolu 5 tar-Regolament li jistabbilixxi d-dispożizzjonijiet komuni dwar il-Fondi.

4.3   Dispożizzjonijiet speċifiċi dwar il-proċeduri, il-prestazzjoni u “l-kundizzjonalitajiet”

4.3.1

Il-KESE jaqbel mal-fehma li l-fondi għandhom jiġu koordinati aħjar u li għandhom jitjiebu l-valutazzjoni, il-prestazzjoni u r-riżultati li jinkisbu mill-użu tagħhom.

4.3.2

Il-KESE jappoġġja wkoll kwalunkwe miżura maħsuba sabiex tillimita u tiffoka mill-ġdid il-prijoritajiet tal-Fondi Strutturali, tnaqqas il-limitazzjonijiet u l-piżijiet burokratiċi u tħaffef l-infiq u l-pagamenti.

4.3.3

Għaldaqstant għandhom jiġu definiti indikaturi ta’ prestazzjoni, iżda huwa importanti wkoll li jkun hemm kriterji kwantitattivi u kwalitattivi. Dan jinkludi l-valutazzjoni tar-riżultati f’termini ta’ effikaċja tal-miżuri meħuda, tal-kwalità tal-impjieg maħluqa, u tal-lista ta’ miżuri pożittivi implimentati sabiex tiġi assigurata l-integrazzjoni soċjali.

4.3.4

Madankollu, il-KESE jesprimi riżervi serji rigward l-approċċ li jorbot kullimkien l-għoti tal-fondi mar-riżultati. Fil-politika tal-impjieg u, b’mod aktar ġenerali, fil-politika soċjali, ir-riżultati huma aktar diffiċli biex tikkalkulahom u inqas viżibbli minn, pereżempju, il-politika tat-trasport. Dan huwa partikolarment il-każ jekk dawn jitnaqqsu biss għal riżultati ekonomiċi diretti u kalkolabbli bħall-impjiegi; minflok għandna nħeġġu riżultati adegwati għal dawk l-iktar diffiċli li jirċievu għajnuna, bħad-distanza tal-vjaġġ u riżultati indiretti u mhux faċilment kalkolabbli bħall-volontarjat. Barra minn hekk, jekk l-għoti tal-fondi huwa marbut mar-riżultati, dawk li huma l-aktar imbiegħda mis-suq tax-xogħol – u għaldaqstant l-inqas mistennija li jiksbu riżultati “pożittivi” fi żmien qasir – huma fil-periklu li jkollhom biss aċċess ridott jew l-ebda aċċess għall-fondi. Ukoll, u sabiex ikunu jistgħu jiġu valutati r-riżultati miksuba mill-programmi kofinanzjati mill-FSE, huwa essenzjali li r-Regolament tal-FSE jipproponi “Indikaturi tal-produzzjoni u tar-riżultati komuni dwar il-parteċipanti” adegwati sabiex jirriflettu dawn id-diffikultajiet u l-kumplessitajiet tal-prestazzjoni.

4.3.5

Ir-Regolament tal-FSE għandu jinkludi, taħt l-Indikaturi tal-produzzjoni komuni għall-entitajiet, l-għadd ta’ proġetti żviluppati fi sħubija, u taħt l-Indikaturi tar-riżultati fuq żmien itwal komuni dwar il-parteċipanti, Il-parteċipanti li naqqsu l-livell tagħhom ta’ dipendenza soċjali.

4.3.6

Il-kundizzjonijiet relatati mal-użu tal-Fondi Ewropej żgur għandhom jenfasizzaw l-objettivi magħżula u effiċjenti, iżda m’għandhomx jippenalizzaw lill-Istati Membri l-aktar dgħajfa, u għandhom jiġu finalizzati b’tali mod li jappoġġjaw it-tkabbir ekonomiku u t-tkabbir tal-impjieg kif ukoll tal-koeżjoni soċjali.

4.3.7

Il-KESE jirrifjuta kompletament il-proposta tal-Kummissjoni li jiġu applikati sanzjonijiet finanzjarji u inċentivi għall-Fondi Strutturali b’rabta mal-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir. Dawn is-sanzjonijiet ser jippenalizzaw lill-Istati Membri, ir-reġjuni u l-lokalitajiet li diġà huma dgħajfa.

4.3.8

Barra minn hekk, is-solidarjetà Ewropea, li għadha ma ġietx żviluppata sew, ser tiġi mhedda minħabba li mhux ser jiġu rispettati l-impenji makroekonomiċi. Dan ser iwassal biex il-popli u l-gruppi soċjali l-aktar vulnerabbli tal-Unjoni Ewropea jkomplu jitfaqqru, li jmur kontra l-prinċipji bażiċi tal-politika ekonomika, soċjali u l-politika ta’ koeżjoni territorjali hekk kif inhuma stipulati fit-Trattat ta’ Lisbona.

---

(1)  It-3114-il laqgħa tal-Kunsill Impjiegi, Politika Soċjali, Saħħa u Affarijiet tal-Konsumatur, li saret il-Lussemburgu fit-3 ta’ Ottubru 2011, punt 12.

(2)  COM(2011) 615 final.

(3)  ĠU C 132, 3.5.2011, p. 8–14.

(4)  “Aġenda soċjali mġedda: Opportunitajiet, aċċess u solidarjetà fl-Ewropa tas-seklu 21” (COM(2008) 412 final).

(5)  COM(2011) 615 final.

---

22.5.2012

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 143/88

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar Programm tal-Unjoni Ewropea għall-Bidla u l-Innovazzjoni Soċjali”

COM(2011) 609 finali — 2011/0270 (COD)

2012/C 143/17

Relatur: is-Sinjura BATUT

Nhar il-25 ta’ Ottubru 2011 u nhar is-16 ta’ Novembru 2011, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill rispettivament iddeċidew, b’konformità mal-Artikolu 304 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, li jikkonsultaw lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar

il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar Programm tal-Unjoni Ewropea għall-Bidla u l-Innovazzjoni Soċjali

COM(2011) 609 final – 2011/0270 (COD).

Fil-25 ta’ Ottubru 2011, il-Bureau tal-Kumitat ta istruzzjonijiet lis-Sezzjoni Speċjalizzata għax-Xogħol, l-Affarijiet Soċjali u ċ-Ċittadinanza sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett. Ir-relatur ġenerali kienet is-Sinjura BATUT.

Minħabba l-urġenza tal-ħidma, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew iddeċieda matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu tat-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-23 ta’ Frar 2012) li jaħtar lis-Sinjura BATUT bħala relatur ġenerali u adotta din l-opinjoni b’168 vot favur, 2 voti kontra u 7 astensjonijiet.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1   Il-KESE diġà analizza l-kunċett ta’ innovazzjoni soċjali fejn enfasizza kemm huwa vag u kemm iġib inċertezza miegħu (1); mill-banda l-oħra, huwa diġà għaraf il-punti pożittivi tal-innovazzjoni fuq il-post tax-xogħol (2). Barra minn hekk hemm bosta atturi li jwettqu “l-innovazzjoni soċjali” kuljum mingħajr ma jafu, sempliċiment għax jagħmlu xogħolhom sew.

1.2   Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni tiddefinixxi l-objettivi tal-“innovazzjoni soċjali” u tal-“bidla soċjali” fil-PBIS tagħha (3). Dawn il-kunċetti għadhom fi stadju ta’ esperimentazzjoni u m’għandhom jissostitwixxu la s-sistemi soċjali nazzjonali u lanqas il-liġi tax-xogħol. Żieda fl-għadd ta’ nies li jaħdmu tista’ tkun favorevoli għall-kompetittività, iżda l-Kumitat huwa tal-fehma li l-kriżi m’għandhiex tkun skuża biex isiru bidliet sistemiċi li jwasslu biex l-eċċezzjoni ssir ir-regola.

1.3   Il-KESE jixtieq klawżoli miktubin fil-Programm diskuss hawnhekk li jiggarantixxu li l-attivitajiet tal-innovazzjoni soċjali jkunu jikkomplementaw id-drittijiet u s-sistemi soċjali tal-Istati Membri mingħajr ma jikkompetu magħhom jew mas-sigurtà legali li joffru lill-membri tagħhom.

1.4   Il-Kumitat jirrakkomanda li fl-abbozz tagħha l-Kummissjoni tirreferi għall-objettiv tal-armonizzazzjoni fil-progress (4) tad-drittijiet soċjali nazzjonali sabiex jitneħħew id-disparitajiet bejn dawn id-drittijiet u b’hekk tiġi ffaċilitata l-mobbiltà.

1.5   Il-KESE jirrakkomanda li l-Kummissjoni tispjega l-effetti mistennija mis-sinerġiji msemmijin fit-tliet programmi PROGRESS, EURES u Mikrofinanzjament u r-rabtiet mal-fondi Ewropej (speċjalment il-FSE u l-FISE (5)), u li turi kif ir-regoli għall-ġestjoni ta’ dawn il-programmi huma kompatibbli ma’ xulxin – aspett li mhux ċar għalkollox.

1.6   Il-Kumitat jixtieq li r-rwol tal-imsieħba soċjali u tal-NGOs jidher b’mod ċar fit-tliet assijiet tal-PBIS.

1.7   Il-KESE jitlob li l-PBIS jinkludi klawżola ta’ flessibbiltà sabiex ikun jista’ jiġi aġġustat wara li ssir reviżjoni f’nofs il-perjodu. Fl-2017 għandha ssir analiżi provviżorja li turi l-bidliet soċjali li jkunu saru, liema analiżi mbagħad titressaq quddiem il-Parlament u tintalab opinjoni dwarha mill-kumitati konsultattivi u l-organizzazzjonijiet rappreżentattivi tagħhom.

1.8   Il-KESE jemmen li jekk it-tliet assijiet jibqgħu fl-istess programm, l-isem tal-PBIS għandu jinbidel u jsir “Programm ta’ Appoġġ għall-Progress Soċjali, il-Mobbiltà u l-Inklużjoni”.

1.9   Dwar PROGRESS, il-KESE jaħseb li:

—	għandhom jiġu identifikati liema impjiegi nħolqu permezz ta’ PROGRESS;

—	għandhom jiġu ppubblikati l-fallimenti, u li r-riżultati pożittivi għandhom isiru aktar viżibbli u jkunu jistgħu jiġu skambjati billi onlajn jiġi ppubblikat sommarju;

—	għandhom jiġu definiti l-“esperimentazzjoni” kif ukoll il-kamp ta’ applikazzjoni tagħha, dawk involuti, l-azzjonijiet u l-benefiċjarji potenzjali;

—	il-proġetti b’dimensjoni marbuta mas-sess u/jew man-nondiskriminazzjoni għandhom jibqgħu eliġibbli;

—	il-parti l-kbira ta’ PROGRESS m’għandhiex tkun iddedikata għall-kompiti amministrattivi ta’ analiżi u ta’ kalkolu, sabiex b’hekk ikollu impatt akbar fuq il-post;

—	għandhom jiġu ssemplifikati d-dokumenti u l-proċeduri ta’ kontroll;

—	għandu jiġi spjegat ir-rwol tal-intrapriżi soċjali fis-servizzi soċjali ta’ interess ġenerali;

—	għandhom jiġu spjegati s-sinerġiji bejn il-PBIS u l-FISE u bejn il-PBIS u l-FSE, u għandhom jiġu definiti r-regoli ta’ governanza li jiġu applikati skont kemm l-intrapriżi soċjali jkollhom għan soċjali.

1.10   Dwar EURES, il-KESE jirrakkomanda li:

—	jinżamm l-ispirtu inizjali ta’ EURES, bil-kompetenzi reġjonali tiegħu u bil-parteċipazzjoni tal-imsieħba soċjali;

—	jiġi kkonfermat il-prinċipju tal-prijorità tal-offerta ta’ impjiegi deċenti qabel l-offerta ta’ mikrokrediti u mikroimpjiegi;

—	jiġi kkonfermat l-għan li tiġi promossa l-mobbiltà waqt li jiġi miġġieled id-dumping soċjali;

—	titħabbar il-bidla fil-bażi legali billi jkun miftuħ għall-aġenziji privati ta’ reklutaġġ (6) u jiġu ċċarati l-konsegwenzi ta’ dan b’rabta mal-FSE u l-allokazzjoni tal-fondi;

—	jiġi ċċarat il-finanzjament doppju ta’ EURES (il-PBIS u l-FSE) u l-konsegwenzi tal-isforzi doppji f’termini ta’ baġit u kontroll;

—	tiġi definita l-mobbiltà mixtieqa; jiġu identifikati t-tipi ta’ kuntratti ffirmati bis-saħħa ta’ EURES, u jiġi spjegat ir-rwol ġdid ta’ ċentralizzazzjoni li għandha l-Kummissjoni sabiex dan ikun jista’ jiġi diskuss;

—	jiġi kkonfermat il-bżonn li jiġu ttrasferiti d-drittijiet soċjali kollha u l-iskemi ta’ ekwivalenza tal-kompetenzi;

—	jiżdiedu l-miżuri li jippromovu l-inklużjoni diġitali.

1.11   Dwar il-Mikrofinanzjament u l-Intraprenditorija Soċjali, il-KESE jirrakkomanda li:

—	jitqies il-prinċipju tas-sussidjarjetà;

—	titqies il-possibbiltà li jkun hemm koeffiċjent tal-kontribuzzjoni bejn l-Istati Membri;

—	titħejja skala ta’ għajnuna għall-benefiċjari li jkunu definiti b’mod aktar eżatt (id-daqs tal-intrapriżi soċjali eliġbbli);

—	il-proġett isir viżibbli sabiex iċ-ċittadini eliġibbli jitħarsu mill-mikrofinanzjamenti mhux regolati u mingħajr skrupli, u għandu jiġi żgurat li fl-ewwel paġna tal-websajts rilevanti kollha ssir referenza għall-mikrofinanzjament bil-lingwi kollha tal-UE;

—	jiġu spjegati b’mod aktar espliċitu r-rwoli tal-Fond Ewropew tal-Investiment (FEI) u tal-Bank Ewropew tal-Investiment (BEI) u l-effett ta’ lieva tagħhom;

—	jiġu stabbiliti regoli għal min isellef sabiex dawn jerfgħu r-responsabbiltà sħiħa tagħhom.

2.   Il-kuntest

2.1   L-Istrateġija tal-Aġenda Soċjali għall-Ewropa tas-seklu 21 hija inkluża fl-Istrateġija Ewropa 2020. Il-proposta li jkun hemm Programm għall-Bidla u l-Innovazzjoni Soċjali (PBIS) tagħmel parti minn dan il-qafas. Il-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali jinnota li fl-Ewropa persuna waħda minn kull ħamsa tinsab mhedda mill-faqar u l-esklużjoni soċjali, u issa din it-tendenza qawwija qed tiżdied bl-effetti soċjali tal-kriżi. L-UE u l-Istati Membri qed jieħdu azzjoni biex sal-2020 joħorġu mill-kriżi mill-inqas 20 miljun persuna; l-istrumenti prinċipali tagħhom għall-impjieg u l-inklużjoni soċjali huma fost oħrajn il-FSE, PROGRESS, il-FAEŻR (7), il-FEŻR (Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali) u l-mikrofinanzjament.

2.2   Objettivi ġenerali tal-programm

2.2.1   Il-Kummissjoni tipproponi li t-tliet programmi eżistenti (PROGRESS, il-Faċilità Ewropea ta’ Mikrofinanzjament u EURES) jingħaqdu f’wieħed sabiex l-għażliet ikunu aktar razzjonali u jiġu kkontrollati aħjar il-fondi f’dan il-perjodu ta’ kriżi fil-baġits nazzjonali.

2.3   L-assijiet tal-programm il-ġdid

2.3.1   Il-programm PROGRESS, li ġie stabbilit fl-2006 għall-impjieg u s-solidarjetà soċjali, jirrakkomanda li jinħolqu tabelli ta’ valutazzjoni tas-sitwazzjoni soċjali Ewropea sabiex ikunu jistgħu jitqabblu s-sitwazzjonijiet nazzjonali.

2.3.1.1

L-għan ta’ PROGRESS għall-2014-2020 hu li jippromovi l-impjieg, jiġbor data komparabbli u jibni fuq l-esperjenzi biex jippromovi approċċ ibbażat fuq ir-riżultati, bil-għan li tikber il-kapaċità tan-netwerks tas-soċjetà ċivili Ewropea li jiżviluppaw l-għanijiet tal-politika soċjali tal-Unjoni. Dan il-programm għandu baġit ta’ EUR 575 miljun, jiġifieri EUR 82,1 miljun fis-sena, li 17 % minnhom huma allokati għall-esperimentazzjoni soċjali.

2.3.2   EURES hu n-netwerk Ewropew li jgħaqqad lill-Kummissjoni mas-Servizzi Pubbliċi tal-Impjiegi (SPI). Dan in-netwerk hu bbażat fuq prattika li t-trejdjunjins kienu ilhom jużawha u li mbagħad adottawha wkoll l-imsieħba soċjali; hu jiffaċilita l-mobbiltà tal-ħaddiema f’reġjuni tal-fruntiera. It-tliet għanijiet tiegħu mill-2002 ’l hawn huma li jiżviluppa portal Ewropew dwar il-mobbiltà, li joħloq sħubijiet transkonfinali bejn is-SPI u l-imsieħba soċjali, u li jfassal pjani ta’ attività fl-Istati Membri bil-għan li l-offerti u d-domandi ta’ impjiegi jibbilanċjaw lil xulxin fis-suq tax-xogħol (EUR 20 miljun). EURES ikopri l-Unjoni kollha u l-Istati Membri jużaw 70 % tal-baġit tiegħu għall-“pjani ta’ attività”.

2.3.2.1

Fil-qafas tal-PBIS, l-objettiv għall-2014-2020 hu li l-EUR 143 miljun allokati (jiġifieri EUR 20,5 miljun fis-sena) ikopru l-mobbiltà fir-reġjuni kollha tal-Unjoni Ewropea, speċjalment għaż-żgħażagħ. Fil-livell Ewropew, dawn il-fondi għandhom ikopru l-ġbir tal-istatistika, it-tixrid tal-informazzjoni, it-tħejjija ta’ rapport annwali dwar l-iskambji, it-titjib tal-portal permezz tal-multilingwiżmu, iż-żieda fl-għadd ta’ atturi privati tal-impjieg fil-futur qarib, u l-iżgurar ta’ programm tal-attivitajiet nazzjonali ffinanzjati mill-baġit tal-FSE.

2.3.3   L-għan tal-Faċilità ta’ Mikrofinanzjament għall-impjiegi u l-inklużjoni soċjali (2010) hu li jżid l-aċċess għall-mikrokrediti fil-każ ta’ dawk li jinsabu f’diffikultà marbuta mal-impjieg u/jew mal-krediti. Il-persuni li jaħdmu għal rashom u l-mikrointrapriżi soċjali huma eliġibbli għall-għajnuna minn din il-faċilità. Il-Fond Ewropew tal-Investiment jieħu ħsieb il-ġestjoni tal-faċilità. Lill-istituzzjonijiet finanzjarji li jsellfu, din il-faċilità tippermettilhom li jużaw il-FEI u l-BEI bħala garanti għar-riskji ta’ telf li jista’ jkollhom, u li jibnu l-likwidità tagħhom. Fi tliet snin (2010-2013) il-programm ser jipprovdi aċċess għal EUR 200 miljun għas-27 Stat Membru.

2.3.3.1

Bejn l-2014 u l-2020, dan il-programm ser jissokta bil-għan tiegħu li jiffaċilita l-aċċess għall-mikrofinanzjament u l-intraprenditorija soċjali billi jiggarantixxi self sa EUR 25 000, b’baġit ta’ EUR 191,6 miljuni għal perjodu ta’ seba’ snin (EUR 27 miljun fis-sena).

2.4   L-elementi tal-proposta

2.4.1   Hu propost li l-programm il-ġdid PBIS jkollu baġit ta’ EUR 958 miljun, jiġifieri 10 % biss aktar milli kien hemm fl-2007. Dan il-programm, bħala parti mill-Istrateġija Ewropa 2020, jissejjes fuq l-istess prinċipji: sħubijiet, koordinazzjoni, kundizzjonalitajiet ex-ante, kuntest baġitarju b’saħħtu, tisħiħ tal-kooperazzjoni u tal-koeżjoni territorjali, u aktar semplifikazzjoni.

2.4.2   Il-Kummissjoni għandha l-pjan globali li tagħmel bidliet strutturali fil-qasam soċjali tal-Unjoni billi tippromovi l-modernizzazzjoni tal-politiki soċjali tal-Istati Membri (8), u hawnhekk tipproponi li:

—	tinħoloq sinerġija bejn it-tliet programmi kif ukoll mal-Fond Soċjali Ewropew;

—	jiġu stabbiliti proċeduri armonizzati ta’ informazzjoni, komunikazzjoni, tixrid, ġestjoni u evalwazzjoni;

—	issir enfasi fuq il-proġetti l-kbar b’valur miżjud Ewropew qawwi, b’inqas spejjeż.

2.4.3   Il-programm għandu ħames objettivi:

—	li jsaħħaħ is-sjieda tal-għanijiet tal-Unjoni Ewropea fil-qasam tal-impjieg, l-affarijiet soċjali u l-esklużjoni;

—	li jippromovi l-governanza tajba, it-tagħlim reċiproku u l-innovazzjoni soċjali;

—	li jimmodernizza l-leġislazzjoni Ewropea u li jiżgura li din tiġi applikata;

—	li jippromovi l-mobbiltà ġeografika;

—	li jżid l-aċċess għall-mikrofinanzjament.

3.   Kummenti ġenerali tal-KESE

3.1   Fil-fehma tal-Kumitat, il-proposta li jiġu razzjonalizzati l-miżuri ta’ appoġġ mill-Unjoni Ewropea għal dawk li jkunu qed ifittxu impjieg hija waħda interessanti, u jikkunsidra l-fatt li mhux faċli li jitħejja programm għal seba’ snin filwaqt li dak preċedenti fadallu sentejn oħra biex jintemm.

3.2   Jiddispjaċih li l-objettiv tal-armonizzazzjoni fil-progress tad-drittijiet soċjali nazzjonali, li l-għan tiegħu hu li jitneħħew id-disparitajiet bejniethom u b’hekk tiġi ffaċilitata l-mobbiltà, mhuwiex identifikat bħala objettiv ġenerali (9).

3.3   Il-Kumitat ifakkar li l-kompetenza tal-Unjoni fil-qasam tal-politika soċjali u ta’ koeżjoni hija waħda kondiviża (10). Tagħmel x’tagħmel, l-Unjoni trid tirrispetta dan il-fatt kif trid tirrispetta wkoll id-dispożizzjonijiet ta’ applikazzjoni ġenerali tal-Artikolu 9 tat-TFUE (11) u dawk tal-Artikoli 8 u 10.

3.4   F’dan ir-rigward, il-Kumitat jixtieq li ż-żewġ kwistjonijiet importanti tal-ugwaljanza u l-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni, li s’issa dejjem kienu assoċjati mal-politika soċjali, u wara ġew fdati f’idejn id-DĠ Ġustizzja, jibqgħu eliġibbli għal PROGRESS, billi l-biċċa l-kbira tad-diskriminazzjoni tissarraf f’inugwaljanza fis-salarji u dawk soċjali. Dawn ġew inklużi fl-abbozz ta’ regolament dwar l-FSE fil-Premessa 10 u l-Artikoli 7 u 8 (12), u l-ugwaljanza għadha taħt il-kapitolu soċjali tat-Trattat.

3.5   Il-KESE jiddispjaċih li s-sinerġiji mistennija mill-għaqda tat-tliet assijiet PROGRESS, EURES u Mikrofinanzjament ma joħorġux fid-dieher fil-PBIS. Ir-rwol tar-reġjuni seta’ tqies. L-opportunitajiet konkreti ta’ sinerġija mal-programmi l-oħra Ewropej, bħall-edukazzjoni, l-għajnuna għall-impjiegi għaż-żgħażagħ, l-inizjattiva ewlenija għaż-żgħażagħ “L-ewwel impjieg EURES tiegħek” ma ġewx eżaminati.

3.6   Sabiex jiġi spjegat il-programm il-ġdid, il-KESE jemmen li għandha ssir evalwazzjoni tal-fondi li fil-fatt jitqassmu, ir-rata tal-użu tagħhom u l-ostakli prattiċi li nstabu fil-proġetti (pereżempju l-mikrofinanzjament u l-ħolqien tal-impjiegi). Barra minn hekk, il-Kummissjoni ma tgħidx kif ser jiġi determinat il-valur miżjud Ewropew qawwi li fuqu ser tkun ibbażata l-eliġibbiltà tal-miżuri ġodda. B’hekk tibbaża l-objettivi tagħha fuq fatturi inċerti; dawn huma aktar u aktar inċerti għaliex ma saritx evalwazzjoni tal-program preċedenti, u l-istima tal-valur miżjud tal-programm il-ġdid mhi xejn ħlief soġġettiva.

3.7   Il-Kumitat, b’kuntrast mal-abbozz ta’ Regolament dwar l-FSE, iqis li l-post u r-rwol tal-imsieħba soċjali seta’ ssemma’ fit-tliet assijiet tal-PBIS; huwa rikonoxxut fit-test tal-FSE li dawn għandhom “rwol essenzjali […] fil-qasam tal-impjiegi, l-edukazzjoni u l-inklużjoni soċjali” (13).

3.8   Bl-istess mod, huwa josserva li r-rwol tal-NGOs għandu jissemma fil-PBIS (li huwa parzjalment iffinanzjat mill-FSE); fil-fatt, l-abbozz ta’ Regolament tal-FSE, fil-Premessa 9 (14), jgħid li “L-implimentazzjoni effiċjenti u effettiva tal-azzjonijiet appoġġati mill-FSE tiddipendi fuq it-tmexxija tajba u s-sħubija bejn l-atturi territorjali u soċjoekonomiċi relevanti kollha, l-aktar l-imsieħba soċjali u l-organizzazzjonijiet mhux governattivi”.

3.9   Il-PBIS huwa indirizzat lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili (15) u l-KESE jqis li r-rwol tagħhom għandu jkun definit. B’hekk huma jkunu jistgħu jaqdu r-rwol tagħhom fil-proċess tal-implimentazzjoni tal-politiki.

3.10   Il-KESE huwa tal-fehma li l-Kummissjoni għandha tqis il-kwistjoni l-inklużjoni diġitali (16) fl-azzjonijiet previsti, billi t-teknoloġiji l-ġodda tal-informazzjoni u l-komunikazzjoni jirrappreżentaw lieva transversali għall-inklużjoni u l-impjieg.

4.   Dwar il-metodu

4.1   Il-KESE jinnota li isem l-abbozz huwa “Programm għall-Bidla u l-Innovazzjoni Soċjali” (PBIS) u jipproponi li t-tliet azzjonijiet li diġà kellha l-Unjoni jibqgħu l-istess. Il-Kummissjoni tipproponi li t-tliet assijiet jiġu orjentati lejn il-bidla u l-innovazzjoni soċjali permezz tal-esperimentazzjoni soċjali, mingħajr ma jiġi definit la fil-premessi, la fit-test u lanqas fil-valutazzjoni ex-ante, l-istess għan tal-“innovazzjoni soċjali”.

4.2   Ir-riċerka akkademika li ssir f’pajjiżi differenti dwar l-“innovazzjoni soċjali” hi bbażata fuq l-idea li l-mudell tal-produzzjoni u l-konsum riesaq lejn tmiemu, u tikkonkludi li wasal iż-żmien li l-istrutturi soċjali jinbidlu għalkollox billi jerġgħu jitqassmu r-rwoli bejn il-kategoriji ta’ atturi u interessi. Billi m’hemmx definizzjoni stabbli tal-innovazzjoni, dan joħloq inċertezzi rigward l-għażla tal-mudelli ta’ governanza fl-intrapriżi, kemm dawk soċjali kif ukoll dak li mhumiex, kif ukoll rigward ir-rappreżentazzjoni tal-impjegati u l-forma tad-djalogu soċjali (17). Għar-riċerkaturi, il-bidla soċjali ser issir ukoll fis-sistema tal-protezzjoni soċjali. L-idea hi li jiġi rivedut il-“mudell soċjali” Ewropew mingħajr assunzjonijiet, u b’mod sperimentali. Barra minn hekk l-assi Progress (18) għandu jippromovi “tfassil ta’ politika” ibbażat fuq elementi konkreti u l-innovazzjoni “bi sħubija mal-imsieħba soċjali, organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u partijiet interessati oħra”.

4.3   Fl-abbozz tagħha l-Kummissjoni Ewropea twiegħed din l-“esperimentazzjoni soċjali” mingħajr ma tgħid lejn liema innovazzjoni u lejn liema bidla qed tipproponi li mmorru. Dan hu approċċ soċjoloġiku li jista’ jqarraq biċ-ċittadini li ma jafux x’inhu l-għan aħħari. Il-KESE jemmen li l-ewwel nett jeħtieġ li naraw għaliex u kif is-suq, is-servizzi pubbliċi u l-għajnuna Ewropea ma ssodisfawx il-bżonnijiet soċjali, u għaliex il-ġid ma tqassamx mill-ġdid sabiex jiggarantixxi l-awtonomija tal-persuni f’diffikultà, b’konformità mal-prinċipji tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali.

4.4   Il-Kumitat jemmen li jeħtieġ li nkunu nafu liema bidla soċjetali hi mixtieqa minn kull tip ta’ innovazzjoni; dan mhux possibbli bl-approċċ minn isfel għal fuq (“bottom up approach”) jew bl-abbozz ta’ Regolament analizzat hawnhekk, li jagħmel referenza għal dan l-approċċ.

4.5   Is-sistemi tas-sigurtà soċjali magħrufa miċ-ċittadini bħala sostenibbli għandhom bażi leġittima soda. Il-Kumitat jemmen li l-esperimentazzjoni u l-espansjoni gradwali tas-“soluzzjonijiet innovattivi sabiex jiġu indirizzati l-ħtiġijiet soċjali” (19) jistgħu jwasslu biex jonqsu s-solidarjetajiet fuq firxa wiesgħa, biex jinħoloq il-klijenteliżmu, u biex jiġu fframmentati l-azzjoni soċjali u l-forom rappreżentattivi tagħha.

4.6   Il-KESE jemmen li l-Programm analizzat hawnhekk għandu jiggarantixxi li l-attivitajiet tal-innovazzjoni soċjali jikkomplementaw id-drittijiet soċjali (20) u s-sistemi tal-protezzjoni soċjali nazzjonali, u mhux jikkompetu magħhom. Il-Kumitat jenfasizza li l-innovazzjoni soċjali m’għandhiex tissostitiwixxi s-sistemi bbażati fuq il-liġi u lanqas is-sigurtà fil-perjodu fit-tul li jagħtu lill-individwi, b’mod partikolari dawk l-aktar vulnerabbli.

4.7   Għall-kategoriji żvantaġġati, il-veru bidla soċjali aktar tikkonċerna l-aċċess għall-impjieg, għad-djar u għat-trasport milli r-riformi soċjali sistemiċi. In-nies li jgħixu fl-Unjoni Ewropea għandhom bżonn l-ewwel u qabel kollox impjiegi deċenti. Il-Programm għandu jsemmi l-kwistjoni tad-djar għaliex din tolqot lill-atturi kollha fis-suq tax-xogħol u l-inklużjoni (21).

4.8   Il-KESE jfakkar li rigward il-protezzjoni soċjali fil-veru sens tal-kelma (22), l-Artikolu 153(4) tat-TFUE jagħti lill-Istati Membri d-dritt li jiddefinixxu l-prinċipji fundamentali tas-sistemi tagħhom tas-sigurtà soċjali u l-possibbiltà li jżommu jew jistabbilixxu miżuri ta’ protezzjoni aktar stretti, li naturalment iridu jkunu kompatibbli mat-Trattati.

5.   Kummenti speċifiċi

5.1   Il-Kumitat iqis li jkun utli li fl-abbozz ta’ Regolament jitfakkar il-prinċipju tas-sussidjarjetà u li tiddaħħal id-definizzjoni tal-“valur miżjud qawwi” mistenni.

5.2   Dwar PROGRESS

5.2.1   Id-definizzjoni tal-miżuri, l-atturi u l-benefiċjarji potenzjali tal-proġett mhix suffiċjenti (23). It-test ma jgħidx jekk l-analiżi tqisx il-fehmiet tal-imsieħba soċjali (24) u tal-NGOs, b’mod partikolari rigward is-settijiet ta’ indikaturi (25).

5.2.2   Il-programm PROGRESS għandu objettivi li diffiċli jitkejlu u juża “varjabbli suġġettivi”, filwaqt li fid-dikjarazzjoni finanzjarja tal-abbozz jitniżżel fil-ġestjoni bbażata fuq ir-riżultati (26). L-impatt fuq l-objettiv tal-impjieg mhux imkejjel, l-għodda ma tantx tidher li hi operattiva. Għall-KESE, mid-data miġbura diġà, għandhom jinsiltu t-tagħlimiet b’rabta ma’ dak li twettaq, u sommarju tal-esperjenzi pożittivi għandu jiġi ppubblikat onlajn. Il-KESE jirrakkomanda li qabel kollox issir riċerka dwar x’impjiegi nħolqu permezz tal-għajnuna. B’hekk il-Kummissjoni tevita li tagħmel rakkomandazzjonijiet ta’ riformi strutturali abbażi ta’ valutazzjoni ftit affidabbli.

5.2.3   Teżisti differenza bejn l-objettiv u r-riżorsi: il-finanzjament imħabbar, li meta mqabbel mal-2007 għandu 10 % aktar fondi għat-tliet assijiet għall-perjodu 2014-2020, ma jistax iniedi azzjonijiet ġodda.

5.2.4   L-abbozz jagħti wisq importanza lill-ġestjoni (27): il-flus ta’ dawk li jħallsu t-taxxi għandhom pjuttost jgħinu direttament liċ-ċittadin. Huwa importanti li jsir magħruf x’sehem ser jingħata pereżempju lill-ġlieda kontra l-faqar.

5.2.5   Bħalma ġara fil-passat, l-evalwazzjonijiet tal-proġetti li ġew appoġġjati jistgħu joħolqu l-ispejjeż meta jintużaw kumpaniji esterni tal-verifika. Il-KESE jemmen li d-dokumenti u l-proċeduri għandhom jiġu ssemplifikati u jkunu standard.

5.2.6   Rigward l-intrapriżi soċjali (28), il-KESE jixtieq:

—	ifakkar il-prinċipju tas-sussidjarjetà u r-responsabbiltajiet tal-Istati Membri;

—	li r-rwol tagħhom fis-servizzi soċjali ta’ interess ġenerali jiġi definit;

—	li tiġi stabbilita sinerġija bejn il-PBIS u l-Proposta għal Regolament tas-7 ta’ Diċembru 2011 dwar il-“Fond tal-Intraprenditorija Soċjali Ewropew” bil-għan li jitħeġġeġ l-iżvilupp tal-intrapriżi soċjali (l-għoti tat-tikketta FISE);

—	li gradwalment jintalbu regoli ta’ governanza skont id-daqs tal-għan soċjali, ir-regoli li japplikaw għall-investituri u speċifikazzjoni tar-rwol tal-banek flimkien, jekk ikun hemm bżonn, mar-rekwiżiti possibbli dwar is-solvenza;

—	l-eliġibbiltà tal-intraprendituri indipendenti.

5.3   Dwar EURES

5.3.1   EURES ser jiġi ffinanzjat 15 % mill-PBIS u fil-biċċa l-kbira mill-FSE. L-isforzi doppji f’termini ta’ baġit tal-programmi ma jiċċarax l-affarijiet għaċ-ċittadini: il-Fondi Strutturali huma reġjonalizzati skont NUTS2 u l-fondi tal-PBIS mhumiex.

5.3.2   L-attivitajiet fil-livell nazzjonali u transkonfinali ser ikunu ffinanzjati mill-Fond Soċjali Ewropew, u l-attivitajiet Ewropej (29) ser jiġu ffinanzjati mill-PBIS. Għall-parti tal-FSE ser japplikaw ir-regoli tal-parteċipazzjoni tal-imsieħba soċjali u l-NGOs, iżda mhux għall-PBIS.

5.3.3   Il-KESE jistaqsi jekk hemmx bżonn li PBIS wieħed jiġbor fih elementi tant differenti, li l-kontroll baġitarju tagħhom ser ikun aktar diffiċli milli kien fl-arranġamenti preċedenti. Il-mod kif ser jinqasam il-finanzjament bejn il-FSE, il-Kummissjoni u l-Istati Membri għandu jkun aktar ċar. Dan iwassal biex jiġu applikati regoli differenti għall-komitoloġija u l-kontroll tal-atti ta’ implimentazzjoni tal-Kummissjoni (30).

5.3.4   Il-KESE jistaqsi jekk jagħmilx verament sens li l-Kummissjoni toħloq sistema ċentralizzata u tnaqqas ir-ritmu tad-dinamika reġjonali ta’ EURES, filwaqt li l-fatt li din l-“innovazzjoni soċjali” qadima ilha tiffunzjona għal żmien twil juri li l-atturi lokali jinsabu fl-aħjar post għal dan il-għan. Fl-2007, il-Parlament esprima xewqtu li saħansitra jiżdied il-baġit tiegħu (31). Il-Kumitat ifakkar li l-mobbiltà mhijiex għan fiha nnifisha, iżda biss għajnuna f’każ li jinħass il-bżonn li wieħed ifittex impjieg f’pajjiż ospitanti tal-Unjoni.

5.3.5   Il-KESE jemmen li t-test għandu jsemmi:

—	il-prinċipju tal-prijorità tal-offerta ta’ impjiegi deċenti qabel l-offerta ta’ mikrokrediti u mikroimpjiegi;

—	l-għan tal-promozzjoni tal-mobbiltà bħala ġlieda kontra d-dumping soċjali;

—	it-tipi ta’ kuntratti miksuba minn EURES;

—	id-definizzjoni tal-mobbiltà mixtieqa;

—	il-bidliet imħabbra fil-bażi legali ta’ EURES (32);

—	il-ħtieġa li d-drittijiet taċ-ċittadini li jiċċaqilqu jkunu jistgħu jiġu ttrasferiti u ta’ testi ġodda fuq l-ekwivalenza tal-kompetenzi (33).

5.3.6   Fil-fehma tal-KESE, hu importanti li r-rwol tal-imsieħba soċjali jibqa’ ċar f’EURES.

5.4   Dwar il-Mikrofinanzjament u l-Intraprenditorija Soċjali

5.4.1   Il-KESE jixtieq li ċ-ċittadini jkunu infurmati aktar dwar dan il-Programm sabiex jevitaw l-offerti ta’ mikrofinanzjament fuq l-internet fil-qafas tal-ekonomija informali b’rati tal-użura (bżonn ta’ inklużjoni diġitali). Ma rridux ninsew li l-persuni msemmija fl-Artikolu 22 tal-abbozz huma persuni vulnerabbli u jeħtieġ li tingħatalhom għajnuna oħra apparti l-mikrokreditu u miżuri kompetittivi. Dawn jistgħu jkunu ta’ riskju għalihom u jqarrqu bihom u ma jistgħu qatt jissostitwixxu impjieg imħallas.

5.4.2   Il-KESE jixtieq li tiġi studjata l-possibbiltà li jkun hemm koeffiċjent tal-kontribuzzjoni tal-Programm bejn l-Istati Membri.

5.4.3   Il-Kumitat jemmen li għandu jiġi enfasizzat l-effett ta’ lieva mistenni mill-FEI u mill-BEI, u li għandhom jiġu definiti b’mod ċar il-benefiċjarji. Fil-fatt, is-somma ta’ EUR 25 000 ser ikollha impatt differenti ħafna fuq persuna li tkun għadha kemm tilfet l-impjieg tagħha (Artikolu 22(1)(a)), fuq intrapriża soċjali (Artikolu 22(3)) li għandha impjegati u baġit, u fuq intraprenditur li jaħdem għal rasu u l-mikrointrapriża tiegħu; u l-korpi li jsellfu l-flus jaraw il-garanziji rilevanti b’mod differenti. Għaldaqstant, għandu jiġi ċċarat:

—	x’inhu “soċjali” hawnhekk;

—	min huma l-benefiċjarji, u b’mod partikolari d-daqs tal-intrapriżi soċjali eliġibbli;

—	x’inhi “mikrointrapriża soċjali”;

—	l-arranġamenti għall-implimentazzjoni tal-għajnuna u kemm ser jiġi kopert bl-eżatt (100 %?);

—	il-kriterji biex eventwalment tiġi introdotta skala ta’ għajnuna;

—	il-miżuri ta’ semplifikazzjoni tal-evalwazzjoni ex-post sabiex jiġu ffaċilitati l-analiżijiet u jitnaqqsu l-ispejjeż tal-kontrolli.

5.4.4   Rigward min isellef:

—	għandu jkun hemm regoli aktar ċari għalihom sabiex jaqdu r-rwol tagħhom mingħajr ma jgħabbu lil min jissellef b’esiġenzi separati u moħbija;

—	għandu jkun hemm miżuri ta’ evalwazzjoni sabiex l-analiżi ssir malajr.

5.4.5   Il-KESE jixtieq li l-valur miżjud ta’ dawn il-miżuri jkun akbar mill-istima tal-programm preċedenti, li tgħid li għal kull mikrokreditu li ngħata nħolqu 1,2 impjieg (34).

---

(1)  Opinjoni tal-KESE, ĠU C 100, 30.4.2009, p. 77.

(2)  Opinjoni tal-KESE, ĠU C 132, 3.5.2011, p. 22.

(3)  PBIS: Programm għall-Bidla u l-Innovazzjoni Soċjali, COM(2011) 609 final.

(4)  Artikolu 151 tat-TFUE.

(5)  Il-Fond Soċjali Ewropew u l-Fond tal-Intraprenditorija Soċjali Ewropew.

(6)  Programm ta’ ħidma tal-Kummissjoni għall-2012, COM(2011) 777 final.

(7)  Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali.

(8)  COM(2011) 609 final: punt 1 tal-Memorandum ta’ Spjegazzjoni u l-Artikolu 4.1 c).

(9)  Artikolu 151(1) tat-TFUE.

(10)  Artikolu 4.2b) u c) tat-TFUE.

(11)  Opinjoni tal-KESE, ĠU C 24, 28.1.2012, p. 29.

(12)  COM(2011) 607 final.

(13)  COM(2011) 607 final: punt 5 tal-Memorandum ta’ Spjegazzjoni.

(14)  COM(2011) 607 final, Premessa 9.

(15)  COM(2011) 609 final, Premessa 9.

(16)  Opinjoni tal-KESE, ĠU C 318, 29.10.2011, p. 9.

(17)  Social innovation Review (Analiżi tal-Innovazzjoni Soċjali), Standford Graduate School of Business, Ħarifa 2008, J.A. Phills, K. Deiglmeier, D.T. Miller; Social Innovation (Innovazzjoni Soċjali), J. Howaldt & M. Schwarz, IMO-Dortmund, Mejju 2010; Transformations et Innovation sociale en Europe: quelles sorties de crise ? (Tibdil u innovazzjoni soċjali fl-Ewropa: kif nistgħu noħorġu mill-kriżi?), N. Richez-Battesti & D. Vallade, P.U de Louvain-Cahiers du CIRTES 5, Settembru 2010, p. 45; S. Bacq & F. Janssen, ibid, p. 207.

(18)  Artikolu 3(a) tal-abbozz ta’ Riżoluzzjoni u l-opinjoni tal-KESE, ĠU C 255, 14.10.2005, p. 67 (mhux disponibbli bil-Malti).

(19)  Artikolu 9(1) u Artikolu 3 b’ambitu wiesa’ ħafna – COM(2011) 609.

(20)  Artikolu 151(1) tat-TFUE.

(21)  Artikoli 1, 7, 15, 24, 34(3), 52(3) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali, Artikolu 8 tal-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem, u Artikoli 30 u 31 tal-Karta Soċjali Ewropea riveduta.

(22)  COM(2011) 609, Artikolu 4(1) (a) u (b).

(23)  Eż.: evalwazzjoni ex-ante, p. 42.

(24)  COM(2011) 609, Artikolu 15(a) u (c).

(25)  COM(2011) 607, Artikolu 6.

(26)  “Dikjarazzjoni finanzjarja leġiżlattiva għal proposti”, punt 1.4.3, (Anness COM(2011) 609 final, p.31).

(27)  COM(2011) 609 final, Artikolu 5.3.

(28)  Opinjoni tal-KESE, ĠU C 24, 28.1.2012, p. 1.

(29)  Portal u l-proġett taż-żgħażagħ “L-ewwel impjieg EURES tiegħek”.

(30)  Regolament (UE) Nru 182/2011.

(31)  PE, Riżoluzzjoni tal-15.9.2007.

(32)  Komunikazzjoni COM(2011) 777 final.

(33)  Proposta għal Direttiva tad-19.12.2011 (COM(2011) 883 final).

(34)  “Dikjarazzjoni finanzjarja leġiżlattiva għal proposti”, punt 2.1.2, Indikaturi tal-prestazzjoni (Anness COM(2011) 609 final, p.36).

---