Ftehimiet ta’ Sħubija u Kooperazzjoni (FSKs): Ir-Russja, il-Kawkasu tan-Nofsinhar u l-Asja Ċentrali

PUNTI EWLENIN

• L-UE kkonkludiet tmien ftehimiet ta’ sħubija u kooperazzjoni (FSKs) jew ftehimiet imsaħħa ta’ sħubija ma’ pajjiżi mhux tal-UE: L-Armenja, l-Ażerbajġan, il-Każakistan, il-Kirgiżistan (ir-Repubblika Kirgiża), ir-Russja, l-Użbekistan u t-Turkmenistan.

• L-FSK mat-Turkmenistan għad irid jiġi ratifikat mill-Parlament Ewropew, bir-relazzjonijiet bejn il-partijiet regolati parzjalment minn ftehim temporanju u parzjalment mill-ftehim tal-1990 bejn l-UE u l-ex Unjoni tar-Repubbliki Soċjalisti Sovjetiċi (USSR).

• Il-Ftehim Imsaħħaħ ta’ Sħubija u Kooperazzjoni (FSK) mal-Każakistan jaġġorna u jissostitwixxi ftehim preċedenti ta’ sħubija u kooperazzjoni.
• Il-Ftehim ta’ Sħubija Komprensiv u Msaħħaħ (CEPA) mal-Armenja bħalissa qed jiġi applikat b’mod provviżorju. Mad-dħul fis-seħħ tiegħu, dan se jaġġorna u jissostitwixxi l-ftehim ta’ sħubija u kooperazzjoni preċedenti.
• Għadd minn dawn il-pajjiżi huma sħab fil-Politika tal-Viċinat tal-UE li għaliha l-ftehimiet jipprovdu l-bażi għall-implimentazzjoni tagħha.
• L-FSK mar-Russja jipprovdi wkoll għall-ħolqien tal-kundizzjonijiet meħtieġa għall-istabbiliment futur ta’ żona ta’ kummerċ ħieles.

Karatteristiċi ewlenin

Kull wieħed minn dawn il-ftehimiet huwa miftiehem fuq termini speċifiċi, filwaqt li jitqiesu l-objettivi bilaterali taż-żewġ partijiet. Madankollu, ħafna għandhom karatteristiċi komuni u formati simili inkluż dan li ġej.

• Prinċipji ġenerali: rigward ir-rispett għad-demokrazija, il-prinċipji tad-dritt internazzjonali u d-drittijiet tal-bniedem. L-ekonomija tas-suq hija wkoll objettiv stabbilit fil-ftehimiet kollha. Għadd ta’ prinċipji oħra huma deskritti bħala li huma ċentrali għall-ftehimiet bħal:
  • l-istat tad-dritt u tal-governanza tajba;
  • il-ġlieda kontra l-korruzzjoni u kontra l-forom differenti ta’ kriminalità organizzata u t-terroriżmu transnazzjonali;
  • il-promozzjoni ta’ żvilupp sostenibbli; u
  • multilateraliżmu effettiv.
• L-istabbiliment ta’ djalogu politiku bilaterali: bil-għan li jiġu mħeġġa pożizzjonijiet konverġenti dwar kwistjonijiet internazzjonali ta’ tħassib reċiproku u li jkun hemm kooperazzjoni għall-istabbiltà, is-sigurtà u l-konformità mad-demokrazija u d-drittijiet tal-bniedem.
  • Id-djalogu jseħħ fil-livell ministerjali (kunsill ta’ kooperazzjoni jew kunsill ta’ sħubija), fil-livell parlamentari (kunsill parlamentari) u fil-livell ta’ servizz ċivili anzjan, kif ukoll permezz ta’ mezzi diplomatiċi u laqgħat ta’ esperti.
  • Il-Ftehim mar-Russja jipprovdi wkoll għal djalogi fil-livell tal-presidenti.
• Ġustizzja, libertà u sigurtà: Il-prijoritajiet jistgħu jinkludu:
  • il-konsolidazzjoni tal-istat tad-dritt u t-tisħiħ tal-istituzzjonijiet fil-livelli kollha tal-amministrazzjoni b’mod ġenerali, l-infurzar tal-liġi u l-amministrazzjoni tal-ġustizzja b’mod partikolari,
  • iż-żieda fid-djalogu u l-kooperazzjoni dwar il-migrazzjoni, l-ażil u l-ġestjoni tal-fruntieri;
  • il-ġlieda kontra l-kriminalità organizzata u l-ħasil tal-flus.
• Il-kummerċ u kwistjonijiet relatati mal-kummerċ: l-UE u l-pajjiż rispettiv jagħtu lil xulxin trattament tan-nazzjon l-aktar favorit. Huma se jistabbilixxu wkoll tranżitu ħieles ta’ oġġetti minn jew mit-territorju tagħhom.
  • Għall-oġġetti aċċettati b’mod temporanju, kull parti tagħti lill-oħra eżenzjoni mid-dazji u t-taxxi tal-importazzjoni.
  • Ir-restrizzjonijiet kwantitattivi fuq l-importazzjonijiet ma jistgħux jibqgħu japplikaw bejn il-partijiet u l-oġġetti jridu jiġu nnegozjati bil-prezz tas-suq tagħhom.
  • Jiġu stabbiliti wkoll kundizzjonijiet li jkopru l-impjiegi, l-istabbiliment ta’ negozju u l-attivitajiet/l-operat tal-kumpaniji, il-provvista transfruntiera tas-servizzi, il-pagamenti attwali u l-kapital.
• Il-protezzjoni tal-proprjetà intellettwali, industrijali u kummerċjali.
• Kooperazzjoni ekonomika u settorjali: tista’ tkopri firxa usa’ ta’ oqsma u setturi bil-għan ta’ allinjament gradwali mal-liġijiet u l-prattiki tal-UE u, fejn rilevanti, man-normi u mal-istandards internazzjonali. Is-setturi jistgħu jinkludu:
  • l-agrikoltura u s-settur tal-ikel;
  • l-enerġija;
  • il-kooperazzjoni makroekonomika;
  • il-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi;
  • it-tassazzjoni;
  • it-turiżmu;
  • l-ambjent;
  • il-politika industrijali u intraprenditorjali;
  • il-kooperazzjoni fil-qasam tal-impjiegi, tal-politika soċjali u tal-opportunitajiet indaqs;
  • il-kooperazzjoni tas-soċjetà ċivili;
  • il-kooperazzjoni transfruntiera u reġjonali.
• Il-Kooperazzjoni kulturali.
• Il-Kooperazzjoni finanzjarja.