Protezzjoni tal-konsumatur – Azzjonijiet rappreżentattivi

SOMMARJU TA’:

Direttiva (UE) 2020/1828 dwar azzjonijiet rappreżentattivi għall-protezzjoni tal-interessi kollettivi tal-konsumaturi u li tħassar id-Direttiva 2009/22/KE

X’INHU L-GĦAN TAD-DIRETTIVA?

Din tagħti s-setgħa lil organizzazzjonijiet jew korpi pubbliċi maħtura mill-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea (UE) biex ifittxu miżuri ta’ inibizzjoni jew ta’ rimedju f’isem gruppi ta’ konsumaturi permezz ta’ azzjonijiet rappreżentattivi (inklużi azzjonijiet rappreżentattivi transfruntiera). Dan jinkludi t-tiftix ta’ kumpens minn negozjanti li jiksru d-drittijiet tal-konsumatur f’oqsma bħas-servizzi finanzjarji, l-ivvjaġġar u t-turiżmu, l-enerġija, is-saħħa, it-telekomunikazzjoni u l-protezzjoni tad-data, kif xieraq u disponibbli skont id-dritt tal-Unjoni jew il-liġi nazzjonali.

Minħabba li kemm il-proċeduri ġudizzjarji kif ukoll dawk amministrattivi jistgħu jservu l-protezzjoni tal-interessi kollettivi tal-konsumaturi b’mod effettiv u effiċjenti, huwa għad-diskrezzjoni tal-Istati Membri jekk l-azzjoni rappreżentattiva tistax tintuża fi proċedimenti ġudizzjarji jew amministrattivi, jew it-tnejn, skont il-qasam tal-liġi rilevanti jew is-settur ekonomiku rilevanti.

PUNTI EWLENIN

Entitajiet kwalifikati

L-Istati Membri jaħtru l-entitajiet li se jkunu permessi jwasslu azzjonijiet rappreżentattivi f’isem il-konsumaturi (entitajiet ikkwalifikati).

Sabiex ikunu jistgħu jressqu l-azzjonijiet rappreżentattivi fi Stat Membru barra minn dak tad-deżinjazzjoni tagħhom (azzjonijiet transfruntiera), l-entitajiet kwalifikati jeħtiġilhom:

• ikunu persuna ġuridika li hija kostitwita skont il-liġi nazzjonali tal-Istat Membru tad-deżinjazzjoni tagħha;
• ikunu kapaċi juru 12-il xahar ta’ attività pubblika attwali fil-qasam tal-protezzjoni tal-konsumatur, qabel ma jitolbu deżinjazzjoni;
• ma jkunux jagħmlu qligħ;
• juru l-iskop statutorju tagħhom li jkollhom interess leġittimu fil-protezzjoni tal-interessi tal-konsumaturi kif previst mir-regoli tal-liġi tal-UE msemmija fl-Anness I għad-Direttiva;
• ma jkunux is-suġġett ta’ proċedimenti ta’ insolvenza u ma jkunux iddikjarati insolventi;
• ikunu indipendenti u mhux influwenzati minn persuni minbarra l-konsumaturi, b’mod partikolari l-operaturi tas-suq;
• ikollhom proċedura stabbilita biex jipprevjenu tali influwenza u kunflitti ta’ interess;
• jiżvelaw pubblikament kif jiġu ffinanzjati;
• jiżvelaw l-istruttura organizzattiva, tal-ġestjoni u tas-sħubija, l-objettivi, il-metodi tal-ħidma u l-attivitajiet tagħhom;
• jiżvelaw b’mod pubbliku informazzjoni li turi li jikkonformaw mal-kriterji kollha ta’ hawn fuq.

L-Istati Membri jistgħu wkoll japplikaw il-kriterji ta’ hawn fuq għal entitajiet kwalifikati deżinjati minn qabel u li jistgħu jressqu azzjonijiet domestiċi (fl-Istat Membru tad-deżinjazzjoni tagħhom). L-Istati Membri jistgħu wkoll jiddeżinjaw entitajiet kwalifikati fuq bażi ad hoc bil-għan li jressqu azzjoni rappreżentattiva domestika partikolari.

Il-Kummissjoni Ewropea tippubblika l-lista ta’ entitajiet kwalifikati ddeżinjati għal azzjonijiet transfruntiera fuq portal online, aġġornata kif meħtieġ.

Miżuri ta’ inġunzjoni

Miżura ta’ inġunzjoni hija miżura provviżorja jew definittiva biex titwaqqaf jew tiġi pprojbita prattika. It-tnejn jistgħu jintużaw biex iwaqqfu prattika eżistenti jew jipprojbixxu prattika imminenti. Tista’ tinkludi wkoll (skont il-liġi nazzjonali) obbligu li tiġi ppubblikata d-deċiżjoni tal-qorti jew dikjarazzjoni korrettiva.

L-entità kwalifikata mhijiex meħtieġa tipprova telf jew ħsara attwali minn konsumaturi individwali affettwati mill-ksur, jew intenzjoni jew negliġenza min-naħa tal-kummerċjant.

Rimedju

Miżura ta’ rimedju teħtieġ li kummerċjant jipprovdi rimedji bħal kumpens, tiswija, sostituzzjoni, tnaqqis fil-prezz, terminazzjoni tal-kuntratt jew rimborż tal-prezz imħallas, kif xieraq u kif disponibbli skont il-liġi tal-UE jew dik nazzjonali.

L-Istati Membri jiżguraw li:

• konsumaturi li esprimew b’mod espliċitu jew tattiku x-xewqa tagħhom li jkunu rappreżentati f’azzjoni rappreżentattiva (“inklużjoni” jew “nonparteċipazzjoni” ) ma jistgħux jiġu rappreżentati f’azzjoni rappreżentattiva oħra jew iwettqu azzjoni individwali bl-istess kawża kontra l-istess kummerċjant;
• il-konsumaturi ma jirċevux kumpens aktar minn darba għall-istess kawża;
• miżura ta’ rimedju tagħti d-dritt lill-konsumaturi li jibbenefikaw mir-rimedji mingħajr il-ħtieġa li jressqu azzjoni separata;
• ir-regoli huma stabbiliti dwar il-limiti ta’ żmien biex il-konsumaturi individwali jibbenefikaw minn miżuri ta’ rimedju.

Dawn ir-rimedji huma mingħajr preġudizzju għal kwalunkwe rimedju addizzjonali li mhuwiex is-suġġett tal-azzjoni rappreżentattiva.

Sabiex jiġi evitat kunflitt ta’ interess fejn parti terza tipprovdi finanzjament ta’ rimedju, l-Istati Membri li jippermettu dak it-tip ta’ finanzjament jeħtiġilhom jiżguraw, b’mod partikolari, li:

• deċiżjonijiet ta’ entitajiet kwalifikati ma jkunux influwenzati mill-fornitur tal-finanzjament ta’ parti terza b’mod li jkun ta’ detriment għall-interessi kollettivi tal-konsumaturi kkonċernati;
• l-azzjoni rappreżentattiva ma titressaqx kontra kompetitur tal-fornitur tal-finanzjament jew konvenut li jkun jiddependi fuqu l-fornitur tal-finanzjament.

Riżoluzzjonijiet

L-Istati Membri jeħtiġilhom jiżguraw li:

• l-entità kwalifikata u l-kummerċjant jistgħu jipproponu b’mod konġunt riżoluzzjoni ta’ rimedju; jew
• il-qorti jew l-awtorità amministrattiva, wara li tkun ikkonsultat lill-entità kwalifikata u lill-kummerċjant, tista’ tistieden lill-partijiet biex jaslu għal ftehim f’limitu ta’ żmien raġonevoli;
• ftehmiet approvati mill-qorti jew mill-awtorità amministrattiva huma vinkolanti għall-entitajiet kwalifikati, għall-kummerċjanti konvenuti u għall-konsumaturi kkonċernati, iżda l-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu regoli li jippermettu lill-konsumaturi kkonċernati jaċċettaw jew jirrifjutaw il-ftehim.

Spejjeż tal-proċedimenti

• Fil-prinċipju, il-parti telliefa hi meħtieġa tħallas l-ispejjeż tal-proċedimenti.
• Il-konsumaturi individwali f’azzjoni rappreżentattiva ma jħallsux l-ispejjeż tal-proċedimenti, ħlief potenzjalment meta l-ispejjeż ikunu ġew ikkawżati bħala riżultat tal-imġiba intenzjonali jew negliġenti tal-konsumatur individwali.
• L-Istati Membri jeħtiġilhom jintroduċu regoli li jimmiraw li l-kostijiet tal-proċedimenti relatati mal-azzjonijiet rappreżentattivi ma jimpedixxux lill-entitajiet kwalifikati milli jeżerċitaw b’mod effettiv id-dritt tagħhom li jfittxu miżuri ta’ inġunzjoni.
• L-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu regoli li jippermettu lill-entitajiet kwalifikati jirrikjedu lill-konsumaturi li jixtiequ jkunu rappreżentati minnhom f’azzjoni rappreżentattiva speċifika għal miżuri ta’ rimedju biex iħallsu tariffa tad-dħul modesta jew imposta simili sabiex jipparteċipaw f’dik l-azzjoni rappreżentattiva.

Penali

L-Istati Membri jeħtiġilhom:

• jistabbilixxu regoli dwar penali għal nuqqas jew rifjut ta’ konformità ma’ miżura ta’ inġunzjoni, l-obbligu ta’ informazzjoni jew l-obbligu ta’ żvelar ta’ evidenza;
• jiżguraw li dawn ir-regoli jiġu implimentati – il-penali jridu jkunu effettivi, proporzjonati u dissważivi.

Revoka

Id-Direttiva (UE) 2020/1828 tħassar id-Direttiva 2009/22/KE (ara s-sommarju) b’effett mill-25 ta’ Ġunju 2023.

MINN META TAPPLIKA D-DIRETTIVA?

Din daħlet fis-seħħ fl-24 ta’ Diċembru 2020. Għandha ssir liġi fl-Istati Membri sal-25 ta’ Diċembru 2022 u tapplika fl-Istati Membri mill-25 ta’ Ġunju 2023.

SFOND

Id-direttiva tagħmel parti mill-pakkett “tal-“patt il-ġdid għall-konsumaturi””.

Għal aktar informazzjoni, ara:

• Id-Direttiva dwar l-Inġunzjonijiet (Kummissjoni Ewropea).

DOKUMENT EWLIENI

Direttiva (UE) 2020/1828 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta’ Novembru 2020 dwar azzjonijiet rappreżentattivi għall-protezzjoni tal-interessi kollettivi tal-konsumaturi, u li tħassar id-Direttiva 2009/22/KE (ĠU L 409, 4.12.2020, pp. 1-27)

L-emendi suċċessivi għad-Direttiva 2020/1828/UE ġew inkorporati fit-test oriġinali. Din il-verżjoni konsolidata hija ta’ valur dokumentarju biss.

l-aħħar aġġornament 02.05.2023