Il-ħarsien tal-bijodiversità minn speċijiet aljeni invażivi

PUNTI EWLENIN

Lista ta’ speċijiet aljeni invażivi

• Fit-13 ta’ Lulju 2016, il-Kummissjoni Ewropea adottat l-ewwel “lista tagħha ta’ speċijiet aljeni invażivi li huma ta’ tħassib għall-Unjoni”. Din daħlet fis-seħħ fit-3 ta’ Awwissu 2016. Tliet aġġornamenti tal-lista daħlu fis-seħħ fit-2 ta’ Awwissu 2017, fil-15 ta’ Awwissu 2019 u fit-2 ta’ Awwissu 2022 rispettivament. Il-lista, li tiġi żviluppata abbażi ta’ valutazzjonijiet xjentifiċi tar-riskju, tiġi aġġornata regolarment u rieżaminata mill-inqas kull 6 snin. L-aktar lista reċenti tmur lura għall-2022.
• L-ispeċijiet f’din il-lista ma għandhomx b’mod intenzjonat jiddaħħlu fit-territorju tal-UE. Lanqas ma għandhom jinżammu, jitrabbew, jiġu ttrasportati lejn, minn jew ġewwa l-UE, jew jinbiegħu, jitkabbru jew jiġu rrilaxxati fl-ambjent.

Permessi

• L-Istati Membri tal-UE jistgħu joħorġu permessi biex jippermettu r-riċerka, il-konservazzjoni mhux fuq il-post u l-użu mediċinali tal-ispeċijiet fil-lista tal-IAS. Għal kwalunkwe użu ieħor, l-Istati Membri li jixtiequ joħorġu permessi l-ewwel jeħtieġ li jfittxu l-awtorizzazzjoni tal-Kummissjoni.
• L-IAS inkwistjoni għandhom jinżammu u jiġu ttrattati f’faċilitajiet konfinati u ttrasportati taħt ċerti kundizzjonijiet li jipprevjenu l-ħarba tagħhom.

Pjanijiet ta’ azzjoni nazzjonali

Fi żmien 3 snin mill-elenkar tal-ispeċijiet, l-Istati Membri jridu jistabbilixxu u jimplimentaw pjanijiet ta’ azzjoni biex jittrattaw ir-rotot ewlenin tat-tixrid tal-IAS fit-territorji tagħhom. Dan isir biex tiġi pprevenuta l-introduzzjoni u t-tixrid mhux intenzjonati tal-IAS elenkati fit-territorji tagħhom.

IAS ta’ tħassib reġjonali u IAS indiġeni

L-IAS jistgħu joriġinaw f’reġjun wieħed tal-UE u joħolqu problemi f’reġjun ieħor tal-UE. F’dan il-każ, fuq talba tal-Istati Membri involuti, il-Kummissjoni jista’ jkollha rwol fl-iżgurar li l-Istati Membri affettwati jaħdmu flimkien biex jindirizzaw il-problema.

Sistemi ta’ sorveljanza

Fi żmien 18-il xahar mill-adozzjoni tal-lista ta’ IAS, l-Istati Membri jridu jistabbilixxu sistemi ta’ sorveljanza li jiġbru u jirreġistraw id-data dwar l-okkorrenza ta’ IAS fl-ambjent.

Kontrolli uffiċjali

Sat-2 ta’ Jannar 2016, l-Istati Membri jeħtieġ li jkunu stabbilew strutturi li jiffunzjonaw bis-sħiħ biex iwettqu l-kontrolli uffiċjali meħtieġa biex jipprevjenu l-introduzzjoni intenzjonata fl-UE ta’ IAS elenkati. Il-kontrolli uffiċjali japplikaw għall-kategoriji ta’ oġġetti li jaqgħu taħt il-kodiċijiet tan-nomenklatura magħquda, li ssir referenza għalihom fil-lista tal-Unjoni.

L-identifikazzjoni bikrija u l-qerda rapida ta’ IAS li għadhom kif ġew stabbiliti

Wara kwalunkwe osservazzjoni ġdida (l-ewwel osservazzjoni jew l-ewwel osservazzjoni wara l-qerda) ta’ IAS elenkata fi Stat Membru jew f’parti mit-territorju tiegħu, din trid tinqered malajr. Il-qerda tista’ tinkiseb permezz ta’ miżuri letali u mhux letali.

Il-ġestjoni ta’ IAS li nxterdu sew

• Fi żmien 18-il xahar mill-elenkar tal-ispeċijiet, l-Istati Membri jeħtieġ li jistabbilixxu miżuri ta’ ġestjoni għall-IAS li diġà nxterdu sew fit-territorju tagħhom, sabiex jiġu minimizzati l-effetti negattivi.
• Dawn il-miżuri jistgħu jkunu letali jew mhux letali u għandhom jibqgħu proporzjonati mal-impatt tagħhom fuq l-ambjent u xierqa għaċ-ċirkostanzi speċifiċi fl-Istat Membru.

Restawr ta’ ekosistemi bil-ħsara

L-Istati Membri għandhom jieħdu miżuri biex jgħinu fl-irkupru ta’ ekosistema li tkun ġiet iddegradata, bil-ħsara jew ġiet meqruda minn IAS elenkata.

Miżuri tranżizzjonali

• L-individwi jistgħu jżommu l-annimali tad-dar tagħhom (“annimali tal-kumpanija” li huma IAS) bil-kundizzjoni li:
  • ikunu nkisbu qabel ma ġiet abbozzata l-lista;
  • jiġu stabbiliti l-miżuri kollha xierqa biex jiġi żgurat li ma jistgħux jirriproduċu jew jaħarbu.
• Fl-ewwel sena wara li jkun ġie elenkat, negozju jew intrapriża kummerċjali oħra jistgħu jkomplu jbiegħu speċi sakemm l-istokk jispiċċa. Madankollu, fit-tieni sena wara l-elenkar, speċi tista’ tinbiegħ jew tiġi ttrasferita biss għal stabbiliment li jkollu permess, jew tinqatel b’mod mhux krudili. Dawn it-tranżazzjonijiet jiġu permessi bil-kundizzjoni li jittieħdu l-passi xierqa kollha biex jiġi żgurat li l-ispeċijiet ma jkunux jistgħu jaħarbu jew jirriproduċu ruħhom.

Atti ta’ implimentazzjoni u delegati

Ir-Regolament (UE) Nru 1143/2014 jagħti lill-Kummissjoni setgħat ta’ implimentazzjoni u delegati.

• Ir-Regolament Delegat (UE) 2018/968 jissupplimenta r-Regolament (UE) Nru 1143/2014 fir-rigward ta’ valutazzjonijiet tar-riskju b’rabta ma’ IAS. Dan jiddeskrivi fid-dettall il-metodoloġija li għandha tiġi applikata fil-valutazzjonijiet tar-riskju, filwaqt li jqis l-istandards nazzjonali u internazzjonali rilevanti u l-ħtieġa li tingħata prijorità lill-azzjoni kontra IAS assoċjati ma’ impatt negattiv sinifikanti fuq il-bijodiversità jew fuq is-servizzi tal-ekosistema relatati, jew li għandhom il-potenzjal li jikkawżawh, kif ukoll fuq is-saħħa tal-bniedem jew fuq l-ekonomija, b’tali impatt negattiv jitqies bħala fattur aggravanti.
• Flimkien mal-atti ta’ implimentazzjoni li jaġġornaw il-listi tal-IAS, il-Kummissjoni adottat żewġ atti ta’ implimentazzjoni oħra:
  • Ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni (UE) 2016/145 dwar il-format tad-dokument li jservi bħala evidenza għall-permess maħruġ mill-Istati Membri li jippermetti li stabbilimenti jwettqu ċerti attivitajiet fir-rigward tal-IAS elenkati;
  • Ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni (UE) 2017/1454 li jispeċifika l-formati tekniċi għar-rapportar mill-Istati Membri.