SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Is‑Seba’ Awla)
8 ta’ Frar 2024 ( *1 )
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud (VAT) – Direttiva 2006/112/KE – Artikolu 98 – Possibbiltà għall-Istati Membri li japplikaw rata mnaqqsa ta’ VAT għal ċerti kunsinni ta’ oġġetti u provvisti ta’ servizzi – Anness III, punt 12 – Rata mnaqqsa tal-VAT applikabbli għall-akkomodazzjoni pprovduta f’lukandi u stabbilimenti simili – Applikazzjoni ta’ din ir-rata biss għall-istabbilimenti ta’ akkomodazzjoni li għandhom ċertifikat ta’ klassifikazzjoni – Prinċipju ta’ newtralità fiskali”
Fil-Kawża C‑733/22,
li għandha bħala suġġett talba għal deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 267 TFUE, imressqa mill-Varhoven administrativen sad (il-Qorti Amministrattiva Suprema, il-Bulgarija), permezz ta’ deċiżjoni tat‑18 ta’ Novembru 2022, li waslet fil-Qorti tal-Ġustizzja fid‑29 ta’ Novembru 2022, fil-proċedura
Direktor na Direktsia “Obzhalvane i danachno-osiguritelna praktika” – Sofia pri Tsentralno upravlenie na Natsionalnata agentsia za prihodite
vs
“Valentina Heights” EOOD,
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Is‑Seba’ Awla),
komposta minn F. Biltgen, President tal-Awla, N. Wahl u M. L. Arastey Sahún (Relatriċi), Imħallfin,
Avukat Ġenerali: M. Szpunar,
Reġistratur: A. Calot Escobar,
wara li rat il-proċedura bil-miktub,
wara li rat l-osservazzjonijiet ippreżentati:
– |
għad-Direktor na Direktsia “Obzhalvane i danachno-osiguritelna praktika” – Sofia pri Tsentralno upravlenie na Natsionalnata agentsia za prihodite, minn E. Pavlova, |
– |
għal “Valentina Heights” EOOD, minn D. D. Dimitrova, advokat, |
– |
għall-Kummissjoni Ewropea, minn A. Armenia u D. Drambozova, bħala aġenti, |
wara li rat id-deċiżjoni, meħuda wara li nstema’ l-Avukat Ġenerali, li l-kawża tinqata’ mingħajr konklużjonijiet,
tagħti l-preżenti
Sentenza
1 |
It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 98(2) u l-punt 12 tal-Anness III tad-Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE tat‑28 ta’ Novembru 2006 dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud (ĠU 2006, L 347, p. 1, rettifika fil-ĠU 2007, L 335, p. 60) (iktar ’il quddiem id-“Direttiva dwar il-VAT”). |
2 |
Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ kawża bejn id-Direktor na Direktsia “Obzhalvane i danachno-osiguritelna praktika” – Sofia pri Tsentralno upravlenie na Natsionalnata agentsia za prihodite (id-Direttur tad-Direttorat “Rikors u Prattika fil-Qasam tat-Tassazzjoni u tas-Sigurtà Soċjali” ta’ Sofija fl-Amministrazzjoni Ċentrali tal-Aġenzija Nazzjonali tad-Dħul Pubbliku, il-Bulgarija, iktar ’il quddiem id-“Direktor”) u “Valentina Heights” EOOD dwar l-applikazzjoni tar-rata mnaqqsa ta’ taxxa fuq il-valur miżjud (VAT) għall-attivitajiet ta’ din il-kumpannija matul perijodu li matulu hija ma kellhiex ċertifikat ta’ klassifikazzjoni għall-istabbiliment ta’ akkomodazzjoni li hija tamministra. |
Il‑kuntest ġuridiku
Id‑dritt tal‑Unjoni
3 |
L-Artikolu 96 tad-Direttiva dwar il-VAT jiddisponi: “L-Istati Membri għandhom japplikaw rata standard ta’ VAT, li għandha tiġi ffissata minn kull Stat Membru bħala persentaġġ ta’ l-ammont taxxabbli u li għandha tkun l-istess għall-provvista ta’ merkanzija u għall-provvista ta’ servizzi.” |
4 |
L-Artikolu 98(1) u (2) ta’ din id-direttiva jipprevedi: “1. L-Istati Membri jistgħu japplikaw jew rata mnaqqsa waħda jew żewġ rati mnaqqsa. 2. Ir-rati mnaqqsa għandhom japplikaw biss għall-provvisti ta’ merkanzija jew servizzi fil-kategoriji stabbiliti fl-Anness III. […]” |
5 |
L-Artikolu 135 tal-imsemmija direttiva huwa fformulat kif ġej: “1. L-Istati Membri għandhom jeżentaw it-transazzjonijiet li ġejjin: […] (l) il-kiri ta’ proprjetà immobbli. 2. Dan li ġej għandu jiġi eskluż mill-eżenzjoni prevista fil-punt (l) tal-paragrafu 1:
[…]” |
6 |
L-Anness III tad-Direttiva dwar il-VAT jinkludi l-lista ta’ kunsinni ta’ oġġetti u ta’ provvista ta’ servizzi li għalihom jistgħu japplikaw ir-rati mnaqqsa ta’ VAT imsemmija fl-Artikolu 98 ta’ din id-direttiva. Il-punt 12 ta’ dan l-anness ikopri s-servizzi li ġejjin: “akkomodazzjoni pprovduta f’lukandi u stabbilimenti simili, inkluża l-provvista ta’ akkomodazzjoni għall-vakanzi u l-kiri ta’ positijiet f’siti tal-kampeġġ u parks għall-karavani.” |
Id‑dritt Bulgaru
Il‑Liġi dwar il‑VAT
7 |
Skont l-Artikolu 66 taż-Zakon za danak varhu dobavenata stoynost (il-Liġi dwar it-Taxxa fuq il-Valur Miżjud) (DV Nru 63 tal‑4 ta’ Awwissu 2006), fil-verżjoni tagħha applikabbli għall-fatti fil-kawża prinċipali (iktar ’il quddiem il-“Liġi dwar il-VAT”): “(1) Ir-rata tat-taxxa hija ta’ 20 % għal:
[…] 2 […] Ir-rata tat-taxxa għall-akkomodazzjoni pprovduta f’lukandi u stabbilimenti simili, inkluża l-provvista ta’ akkomodazzjoni għall-vakanzi u l-kiri ta’ postijiet għall-kampeġġ u għall-karavani, hija ta’ 9 %. […]” |
8 |
Il-punt 45 tal-paragrafu 1 tad-dispożizzjonijiet komplementari tal-Liġi dwar il-VAT jipprevedi li, għall-finijiet ta’ din il-liġi, “akkomodazzjoni” tfisser is-“servizzi turistiċi bażiċi fis-sens tal-punt 69 [tal-paragrafu 1] tad-dispożizzjonijiet komplementari taż-[zakon za turizma (il-Liġi dwar it-Turiżmu) (DV Nru 30 tas‑26 ta’ Marzu 2013)], bl-esklużjoni tal-provvista ta’ servizz turistiku ġenerali”. |
Ir‑Regolament ta’ Applikazzjoni tal‑Liġi dwar il‑VAT
9 |
L-Artikolu 40 tal-pravilnik za prilagane na zakona za danak varhu dobavenata stoynost (ir-Regolament ta’ Applikazzjoni tal-Liġi dwar il-VAT) (DV Nru 76 tal‑15 ta’ Settembru 2006), intitolat “Akkomodazzjoni pprovduta minn lukandi”, jiddisponi, fil-paragrafu 1 tiegħu: “Sabiex tingħata prova tal-provvisti msemmija fl-Artikolu 66(2) tal-Liġi [dwar il-VAT], meta s-servizz jiġi pprovdut minn persuna li tiżgura l-akkomodazzjoni fi stabbilimenti turistiċi, din tal-aħħar għandu jkollha:
|
Il-Liġi dwar it-Turiżmu
10 |
L-Artikolu 111 tal-Liġi dwar il-VAT huwa fformulat kif ġej: “(1) Fit-territorju Bulgaru, l-attività ta’ ospitalità jew ta’ ristorazzjoni tista’ tiġi eżerċitata biss fl-istabbilimenti turistiċi kklassifikati bis-saħħa ta’ din il-liġi. 2 […] Il-klassifikazzjoni ssir mill-[Ministara na turizma (il-Ministru għat-Turiżmu, il-Bulgarija)] u mis-sindki tal-komuni jew minn uffiċjali awtorizzati minnhom, għat-tipi ta’ stabbilimenti u għall-kategoriji speċifikati f’din il-liġi. […]” |
11 |
Skont l-Artikolu 113(1) ta’ din il-liġi: “Tista’ teżerċita l-attività ta’ ospitalità jew ta’ ristorazzjoni persuna li: […]
|
12 |
Il-punti 1 u 2 tal-Artikolu 114 tal-imsemmija liġi jipprevedu: “Il-persuni li jeżerċitaw attività ta’ ospitalità u/jew ta’ ristorazzjoni fi stabbilimenti turistiċi […] għandhom:
|
13 |
L-Artikolu 133(1) tal-istess liġi jiddisponi: “Il-kategorija tal-istabbilimenti ta’ akkomodazzjoni u tal-istabbilimenti supplimentari tagħhom ta’ ristorazzjoni u ta’ divertiment […] hija ddeterminata abbażi tal-osservanza tar-rekwiżiti minimi obbligatorji fil-qasam tal-kostruzzjoni, tal-ippjanar u tat-tagħmir, tas-servizz, tas-servizzi proposti u tal-kwalifiki professjonali u lingwistiċi tal-persunal […]” |
14 |
Il-paragrafu 1 tad-dispożizzjonijiet komplementari tal-Liġi dwar it-Turiżmu jipprevedi: “Għall-finijiet ta’ din il-liġi: […] 69. “Servizzi turistiċi bażiċi” tfisser akkomodazzjoni, ikliet u trasport. […]” |
15 |
Skont il-paragrafu 121 tad-dispożizzjonijiet tranżitorji u finali tal-Liġi li Temenda u Tikkompleta l-Liġi dwar it-Turiżmu: “Għall-istabbilimenti turistiċi kklassifikati qabel is‑26 ta’ Marzu 2013 [data tad-dħul fis-seħħ tal-Liġi dwar it-Turiżmu], id-dokumenti ta’ klassifikazzjoni għandhom jiġu ppreżentati fl‑2019.” |
Il‑kawża prinċipali u d‑domandi preliminari
16 |
Valentina Heights hija kumpannija rregolata mid-dritt Bulgaru li l-għan tagħha jinkludi, b’mod partikolari, l-attivitajiet ta’ turiżmu, ta’ ristorazzjoni, ta’ ospitalità u ta’ organizzazzjoni tal-vjaġġi. Hija ġiet irreġistrata għall-finijiet tal-Liġi dwar il-VAT fit‑13 ta’ Diċembru 2016. |
17 |
Din il-kumpannija kienet is-suġġett ta’ kontroll fiskali li jirrigwarda l-perijodu mit‑13 ta’ Diċembru 2016 sad‑29 ta’ Frar 2020. Matul dan il-kontroll, ġie stabbilit li, matul dan il-perijodu, l-imsemmija kumpannija kienet kriet kumpless turistiku ta’ appartamenti msejjaħ ukoll “Valentina Heights” (iktar ’il quddiem il-“kumpless turistiku inkwistjoni”), li jinsab fil-belt ta’ Bansko (il-Bulgarija) u li jappartjeni lil individwi. Skont il-kuntratti ta’ ġestjoni tal-proprjetajiet immobbli privati li jifformaw parti minn dan il-kumpless, il-proprjetarji ta’ dawn il-proprjetajiet immobbli aċċettaw li Valentina Heights tamministra, iżżomm u tagħti b’kiri f’isimhom l-imsemmija proprjetajiet lil terzi. Għalhekk, matul l-imsemmi perijodu, din il-kumpannija eżerċitat attività ta’ akkomodazzjoni fl-imsemmi kumpless. Id-dħul minn din l-attività ġie rreġistrat permezz ta’ cash registers elettroniċi konnessi mal-amministrazzjoni fiskali u permezz ta’ mezzi bankarji. Il-kumpanija applikat il-VAT bir-rata ta’ 9 % fuq it-tranżazzjonijiet imwettqa. |
18 |
Valentina Heights ipproduċiet ċertifikat datat 15 ta’ Frar 2013, maħruġ mis-sindku tal-komun ta’ Bansko, li jikklassifika l-kumpless turistiku inkwistjoni, jiġifieri guest house b’kapaċità ta’ 9 kmamar u ta’ 19‑il sodda. |
19 |
Fit‑18 ta’ Novembru 2016, din il-kumpannija ppreżentat lill-Ministerstvo na turizma (il-Ministeru għat-Turiżmu, il-Bulgarija) talba għall-klassifikazzjoni ta’ dan il-kumpless fil-kategorija “tliet stilel”, b’kapaċità ddikjarata ta’ 23 kamra u ta’ 46 sodda. |
20 |
Permezz ta’ deċiżjoni tas‑7 ta’ Marzu 2019, is-sindku tal-komun ta’ Bansko rtira l-klassifikazzjoni tal-guest house mogħtija permezz taċ-ċertifikat imsemmi iktar ’il fuq. |
21 |
Fis‑27 ta’ Settembru 2019, Valentina Heights ressqet quddiem il-Ministeru għat-Turiżmu talba għall-klassifikazzjoni ta’ snack-bar li jagħmel parti mill-kumpless turistiku inkwistjoni fil-kategorija “żewġ stilel”. |
22 |
Fit‑22 ta’ Lulju, fl‑1 ta’ Ottubru u fis‑16 ta’ Ottubru 2019 kif ukoll fis‑16 u fit‑18 ta’ Settembru 2020, din il-kumpannija żiedet id-dokumenti annessi mat-talbiet għal klassifikazzjoni msemmija fil-punti 19 u 21 ta’ din is-sentenza. |
23 |
Permezz ta’ digriet tal‑21 ta’ Settembru 2020, iż-zamestnik-ministara na turizma (il-Viċi Ministru għat-Turiżmu, il-Bulgarija) fetaħ proċedura ta’ klassifikazzjoni ta’ dawn l-istabbilimenti turistiċi u ħareġ, għall-kumpless turistiku inkwistjoni u għas-snack-bar relatat miegħu, ċertifikati provviżorji validi sal‑21 ta’ Jannar 2021. |
24 |
Fl‑4 ta’ Diċembru 2020, id-dipartimenti tad-dħul tat-teritorialna direktsia na Natsionalnata agentsia za prihodite (id-Direttorat Territorjali tal-Aġenzija Nazzjonali tad-Dħul Pubbliku, il-Bulgarija) ħarġu, għall-perijodi fiskali tax-xhur ta’ Marzu 2019 u ta’ Ġunju 2019 kif ukoll għal dak mix-xahar ta’ Awwissu 2019 sax-xahar ta’ Frar 2020, avviż ta’ aġġustament tal-VAT iddikjarat, ikkonfermat b’deċiżjoni tad-Direktor tat‑22 ta’ Frar 2021. |
25 |
F’dan l-avviż ta’ aġġustament, ġie rrilevat li Valentina Heights kellha ċ-ċertifikat imsemmi fil-punt 18 ta’ din is-sentenza għall-perijodu mill‑15 ta’ Frar 2013 sas‑7 ta’ Marzu 2019. B’hekk ġie kkonstatat li, wara din l-aħħar data, din il-kumpannija ma kellhiex ċertifikat ta’ klassifikazzjoni għall-kumpless turistiku inkwistjoni u li għalhekk hija kienet semmiet b’mod żbaljat VAT ta’ 9 % fuq il-fatturi li hija kienet ħarġet wara l-imsemmija data. Minħabba f’hekk, l-imsemmija kumpannija ma kinitx tosserva l-punt 2 tal-Artikolu 40(1) tar-Regolament ta’ Applikazzjoni tal‑Liġi dwar il-VAT, li jipprevedi li, sabiex tiġi pprovata l-eżistenza ta’ servizzi li jibbenefikaw mir-rata mnaqqsa ta’ VAT ta’ 9 %, il-persuna li tipprovdi dawn is-servizzi għandu jkollha, b’mod partikolari, tali ċertifikat. Għalhekk, konformement mal-Artikolu 66(1) tal-Liġi dwar il-VAT, ammont addizzjonali ta’ VAT ġie kkalkolat sabiex jissuġġetta għar-rata normali ta’ VAT ta’ 20 % s-servizzi li Valentina Heights kienet ipprovdiet mingħajr ma kellha ċertifikat ta’ klassifikazzjoni. |
26 |
Permezz ta’ sentenza tas‑6 ta’ Diċembru 2021, l-Administrativen sad Blagoevgrad (il-Qorti Amministrattiva ta’ Blagoevgrad, il-Bulgarija) laqgħet ir-rikors ippreżentat minn Valentina Heights kontra l-imsemmi avviż ta’ aġġustament. Din il-qorti rrilevat li din il-kumpannija kienet ħadet il-passi kollha neċessarji sabiex tikseb ċertifikat ta’ klassifikazzjoni, peress li hija kienet issottomettiet, fl‑2016 u fl‑2019 rispettivament, it-talbiet imsemmija fil-punti 19 u 21 ta’ din is-sentenza, iżda li l-Ministeru għat-Turiżmu ma kienx ħareġ fil-ħin iċ-ċertifikati ta’ klassifikazzjoni mitluba, peress li dan kien ħareġ ċertifikati provviżorji biss fit‑23 ta’ Settembru 2020. L-imsemmija qorti għalhekk qieset li, konformement mal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li tirriżulta b’mod partikolari mis-sentenza tat‑22 ta’ Ottubru 1998, Madgett u Baldwin (C‑308/96 u C‑94/97, EU:C:1998:496), l-iskema speċjali ta’ tassazzjoni tas-servizzi turistiċi kellha tiġi applikata skont in-natura tal-attività eżerċitata u mhux skont reġistrazzjoni rregolata minn liġi speċjali, f’dan il-każ il-Liġi dwar it-Turiżmu. |
27 |
Id-Direktor ippreżenta appell ta’ kassazzjoni minn din is-sentenza quddiem il-Varhoven administrativen sad (il-Qorti Amministrattiva Suprema, il-Bulgarija), il-qorti tar-rinviju, fejn sostna li l-provvista ta’ servizzi fi stabbilimenti turistiċi li ma għandhomx ċertifikat ta’ klassifikazzjoni jew ċertifikat provviżorju ma għandhiex titqies li hija akkomodazzjoni, fis-sens tal-Artikolu 66(2) tal-Liġi dwar il-VAT, u lanqas ma għandha tibbenefika minn rata ta’ taxxa mnaqqsa. |
28 |
F’dan ir-rigward, il-qorti tar-rinviju tfakkar li mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, u b’mod partikolari mis-sentenza tas‑6 ta’ Mejju 2010, Il‑Kummissjoni vs Franza (C‑94/09, EU:C:2010:253, punt 28), jirriżulta li, meta Stat Membru jiddeċiedi li jagħmel użu mill-possibbiltà mogħtija mill-Artikolu 98(1) u (2) tad-Direttiva dwar il-VAT li japplika rata mnaqqsa ta’ VAT għal kategorija ta’ servizzi li jinsabu fl-Anness III ta’ din id-direttiva, huwa għandu, bla ħsara għall-osservanza tal-prinċipju ta’ newtralità fiskali, il-possibbiltà li jillimita l-applikazzjoni ta’ din ir-rata mnaqqsa ta’ VAT għal aspetti konkreti u speċifiċi ta’ din il-kategorija. |
29 |
Barra minn hekk, din il-qorti tirrileva li d-Direttiva dwar il-VAT ma tiddefinixxix il-kunċett ta’ “akkomodazzjoni pprovduta f’lukandi u stabbilimenti simili”, fis-sens tal-punt 12 tal-Anness III ta’ din id-direttiva. |
30 |
Il-qorti tar-rinviju tosserva li, b’kuntrast ma’ dan, il-punt (a) tal-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 135(2) tad-Direttiva dwar il-VAT jiddisponi li huma esklużi mill-eżenzjoni dwar il-kiri u l-lokazzjoni ta’ proprjetajiet immobbli “il-provvediment ta’ akkomodazzjoni, kif definit fil-liġijiet ta’ l-Istati Membri, fis-settur tal-lukandi jew fis-setturi b’funzjoni simili”. Skont din il-qorti, minn dan isegwi li s-servizzi ta’ akkomodazzjoni għandhom ikunu konformi mad-definizzjonijiet li jinsabu fil-leġiżlazzjoni tal-Istati Membri. Issa, il-punt 45 tal-paragrafu 1 tad-dispożizzjonijiet komplementari tal-Liġi dwar il-VAT jiddefinixxi l-kunċett ta’ “akkomodazzjoni” b’riferiment għal-Liġi dwar it-Turiżmu. |
31 |
Għaldaqstant, hija tistaqsi jekk il-fatt li d-dritt Bulgaru jissuġġetta l-akkomodazzjoni pprovduta f’lukandi u stabbilimenti simili għal rekwiżiti ta’ klassifikazzjoni jistax jitqies li jillimita l-applikazzjoni tar-rata mnaqqsa għal aspetti konkreti u speċifiċi, fis-sens tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, jew jekk ir-rata mnaqqsa għall-intaxxar ta’ tali akkomodazzjoni għall-VAT għandhiex tiġi applikata skont in-natura tal-attività eżerċitata u mhux skont il-klassifikazzjoni meħtieġa mil-Liġi dwar it-Turiżmu. |
32 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Varhoven administrativen sad (il-Qorti Amministrattiva Suprema) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:
|
Fuq id‑domandi preliminari
33 |
Permezz tad-domandi tagħha, li għandhom jiġu eżaminati flimkien, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 98(2) tad-Direttiva dwar il-VAT, ikkunsidrat flimkien mal-punt 12 tal-Anness III ta’ din id-direttiva, għandux jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li bis-saħħa tagħha r-rata mnaqqsa ta’ VAT għall-akkomodazzjoni pprovduta f’lukandi u stabbilimenti simili hija suġġetta għall-obbligu, għal tali stabbiliment, li jkollu ċertifikat ta’ klassifikazzjoni jew ta’ ċertifikat ta’ klassifikazzjoni provviżorja. |
34 |
Bis-saħħa tal-Artikolu 96 tad-Direttiva dwar il-VAT, kull Stat Membru għandu japplika l-istess rata normali ta’ VAT għall-kunsinni ta’ oġġetti u għall-provvisti ta’ servizzi. |
35 |
B’deroga minn dan il-prinċipju, l-Artikolu 98 ta’ din id-direttiva jipprevedi għall-possibbiltà li tiġi applikata rata waħda jew tnejn imnaqqsa tal-VAT. Għal dan l-għan, l-Anness III tal-imsemmija direttiva jelenka b’mod eżawrjenti l-kategoriji ta’ kunsinni ta’ oġġetti u provvisti ta’ servizzi li jistgħu jkunu suġġetti għal rati mnaqqsa. |
36 |
B’mod iktar partikolari, il-punt 12 tal-Anness III tad-Direttiva dwar il-VAT jippermetti lill-Istati Membri japplikaw rata mnaqqsa ta’ VAT għal “akkomodazzjoni pprovduta f’lukandi u stabbilimenti simili, inkluża l-provvista ta’ akkomodazzjoni għall-vakanzi u l-kiri ta’ positijiet f’siti tal-kampeġġ u parks għall-karavani”. |
37 |
Id-Direttiva dwar il-VAT ma tinkludix definizzjoni tal-kunċett ta’ “akkomodazzjoni pprovduta f’lukandi u stabbilimenti simili”, li tinsab fil-punt 12 tal-Anness III. |
38 |
Madankollu, il-punt (a) tal-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 135(2) tad-Direttiva dwar il-VAT jiddisponi li mill-Artikolu 135(1)(l) ta’ din id-direttiva huma esklużi mill-benefiċċju tal-eżenzjoni mill-VAT prevista għall-kiri jew għal-lokazzjoni ta’ proprjetajiet immobbli, “il-provvediment ta’ akkomodazzjoni, kif definit fil-liġijiet ta’ l-Istati Membri, fis-settur tal-lukandi jew fis-setturi b’funzjoni simili, inkluż il-provvediment ta’ akkomodazzjoni f’kampijiet tal-vaganzi jew f’siti żviluppati għall-użu bħala siti ta’ kkampjar”. |
39 |
F’dan ir-rigward, għandu jiġi kkonstatat li l-punt 12 tal-Anness III tad-Direttiva dwar il-VAT huwa fformulat, essenzjalment, f’termini ekwivalenti għal dawk tal-punt (a) tal-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 135(2) ta’ din id-direttiva. |
40 |
Kif tippreċiża din l-aħħar dispożizzjoni, is-servizzi ta’ akkomodazzjoni mwettqa, b’mod partikolari, fil-kuntest tas-settur tal-lukandi għandhom jinftiehmu “kif definit fil-liġijiet ta’ l-Istati Membri”. Issa, il-qorti tar-rinviju tosserva li d-dritt Bulgaru jiddefinixxi l-kunċett ta’ “akkomodazzjoni” b’riferiment għal-Liġi dwar it-Turiżmu, li bis-saħħa tagħha l-istabbilimenti ta’ akkomodazzjoni għandu jkollhom ċertifikat ta’ klassifikazzjoni jew ċertifikat ta’ klassifikazzjoni provviżorja. |
41 |
Il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li, sabiex jiġu ddefiniti s-servizzi ta’ akkomodazzjoni li għandhom jiġu ntaxxati b’deroga mill-eżenzjoni tal-kiri u tal-lokazzjoni ta’ proprjetajiet immobbli, konformement mal-punt (a) tal-ewwel subparagrafu ta’ dan l-Artikolu 135(2), l-Istati Membri jgawdu minn marġni ta’ diskrezzjoni. Konsegwentement, huma dawn li, fit-traspożizzjoni ta’ din id-dispożizzjoni, għandhom jintroduċu kriterji li jidhrulhom xierqa sabiex jistabbilixxu d-distinzjoni bejn it-tranżazzjonijiet taxxabbli u dawk li ma humiex taxxabbli (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas‑16 ta’ Diċembru 2010, MacDonald Resorts, C‑270/09, EU:C:2010:780, punt 50 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
42 |
F’dan ir-rigward, f’dan il-każ, mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li, fl-avviż ta’ aġġustament imsemmi fil-punt 25 ta’ din is-sentenza, l-awtoritajiet fiskali qiesu li, matul il-perijodu li matulu Valentina Heights ma kellhiex ċertifikat ta’ klassifikazzjoni, il-provvisti li din il-kumpannija pprovdiet kellhom jiġu ffatturati bir-rata normali tal-VAT, jiġifieri r-rata ta’ 20 %, u mhux bir-rata mnaqqsa ta’ 9 %. Għalhekk, għandu jiġi kkonstatat li, minkejja li dawn is-servizzi ġew ipprovduti fi stabbiliment mhux ikklassifikat bis-saħħa tal-Liġi dwar it-Turiżmu, dawn ġew ikkunsidrati minn dawn l-awtoritajiet fiskali bħala li jikkostitwixxu servizzi ta’ akkomodazzjoni mwettqa fil-kuntest tas-settur tal-lukandi. Fil-fatt, li kieku dan ma kienx il-każ, l-imsemmija provvisti kienu jiġu eżentati mill-VAT, skont l-Artikolu 135(1)(l) tad-Direttiva dwar il-VAT. |
43 |
Sussegwentement, fir-rigward tal-kwistjoni dwar jekk l-Istati Membri jistgħux jissuġġettaw il-possibbiltà li tiġi applikata rata mnaqqsa ta’ VAT għall-kundizzjoni li l-istabbilimenti kkonċernati jkollhom ċertifikat ta’ klassifikazzjoni jew ċertifikat ta’ klassifikazzjoni provviżorja, għandu jitfakkar li, kif jirriżulta mill-formulazzjoni tal-Artikolu 98 tad-Direttiva dwar il-VAT, l-applikazzjoni ta’ rata jew ta’ żewġ rati mnaqqsa ta’ VAT ma hijiex obbligatorja. Hija tikkostitwixxi possibbiltà rrikonoxxuta lill-Istati Membri, b’deroga mill-prinċipju li r-rata normali hija applikabbli (sentenza tad‑9 ta’ Marzu 2017, Oxycure Belgium, C‑573/15, EU:C:2017:189, punt 25). Konsegwentement, l-Istati Membri jistgħu, bħala prinċipju, jagħżlu li japplikaw rata mnaqqsa ta’ VAT għal ċerti provvisti ta’ akkomodazzjoni msemmija fil-punt 12 tal-Anness III tad-Direttiva dwar il-VAT, filwaqt li japplikaw ir-rata normali għal servizzi oħra minn fost dawn (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas‑27 ta’ Ġunju 2019, Belgisch Syndicaat van Chiropraxie et, C‑597/17, EU:C:2019:544, punt 45 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
44 |
L-eżerċizzju tal-possibbiltà li ssir applikazzjoni selettiva tar-rata mnaqqsa ta’ VAT irrikonoxxuta lill-Istati Membri huwa suġġett għal kundizzjoni doppja, minn naħa, li jiġu iżolati biss, għall-finijiet tal-applikazzjoni tar-rata mnaqqsa, aspetti konkreti u speċifiċi biss tal-kategorija ta’ provvisti inkwistjoni u, min-naħa l-oħra, li jiġi osservat il-prinċipju ta’ newtralità fiskali (sentenza tas‑27 ta’ Frar 2014, Pro Med Logistik u Pongratz, C‑454/12 u C-455/12, EU:C:2014:111, punt 45 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
45 |
Sabiex jiġi ddeterminat, fl-ewwel lok, jekk l-akkomodazzjoni fi stabbilimenti kklassifikati tikkostitwixxix aspett konkret u speċifiku tal-kategorija relatata mal-akkomodazzjoni pprovduta f’lukandi u stabbilimenti simili, għandu jiġi eżaminat jekk din hijiex provvista ta’ servizz identifikabbli, bħala tali, b’mod separat mis-servizzi l-oħra ta’ din il-kategorija (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas‑27 ta’ Frar 2014, Pro Med Logistik u Pongratz, C‑454/12 u C‑455/12, EU:C:2014:111, punt 47 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
46 |
Il-Kummissjoni Ewropea ssostni, fl-osservazzjonijiet bil-miktub tagħha, li dan huwa l-każ hawnhekk, fid-dawl tal-kuntest ġuridiku speċifiku previst fil-Bulgarija għall-klassifikazzjoni tal-istabbilimenti turistiċi, li jimponi fuqhom sensiela sħiħa ta’ obbligi. Hija ssemmi, b’mod partikolari, il-punt 3 tal-Artikolu 113(1) tal-Liġi dwar it-Turiżmu, li jipprevedi l-obbligu li jkun hemm persunal li għandu l-kwalifika professjonali u lingwistika meħtieġa, kif ukoll l-anzjanità meħtieġa għall-persunal maniġerjali, jew l-Artikolu 133(1) ta’ din il-liġi, li jipprevedi li l-kategorija tal-istabbilimenti ta’ akkomodazzjoni għandha tiġi ddeterminata abbażi tal-osservanza tar-rekwiżiti minimi obbligatorji fil-qasam, b’mod partikolari, tal-kostruzzjoni, tal-ippjanar u tat-tagħmir kif ukoll ta’ servizzi proposti. |
47 |
Fid-dawl ta’ dawn l-obbligi, il-Kummissjoni tirreferi għas-sentenza tas-27 ta’ Frar 2014, Pro Med Logistik u Pongratz (C‑454/12 u C‑455/12, EU:C:2014:111), li kienet tikkonċerna l-kwistjoni dwar jekk it-trasport urban ta’ persuni bit-taxi kienx jikkostitwixxi aspett konkret u speċifiku tas-servizzi pprovduti mill-impriżi ta’ trasport ta’ persuni u tal-bagalji li jakkumpanjawhom, u li fiha l-Qorti tal-Ġustizzja rrilevat li l-kuntest ġuridiku applikabbli għall-impriżi ta’ taxi kien ħafna iktar restrittiv minn dak applikabbli għall-impriżi ta’ kiri ta’ karozzi bix-xufier. |
48 |
Issa, f’dan il-każ, kuntrarjament għall-karatteristiċi tal-kawża li tat lok għas-sentenza msemmija fil-punt preċedenti, mill-kuntest ġuridiku nazzjonali, kif jirriżulta mhux biss mill-informazzjoni pprovduta fid-deċiżjoni tar-rinviju iżda wkoll mill-formulazzjoni stess tat-tieni domanda preliminari, jidher li, fil-Bulgarija, l-istabbilimenti ta’ akkomodazzjoni kollha għandhom jiġu kklassifikati bis-saħħa tal-Liġi dwar it-Turiżmu, li mingħajrha huma ma jistgħux legalment jeżerċitaw l-attività tagħhom. Jekk dan huwa l-każ, fatt li għandu jiġi vverifikat mill-qorti tar-rinviju, l-akkomodazzjoni fi stabbilimenti mhux ikklassifikati ma hijiex tip ieħor ta’ provvista li taqa’ taħt il-kategorija msemmija fil-punt 12 tal-Anness III tad-Direttiva dwar il-VAT, iżda akkomodazzjoni mhux konformi mal-leġiżlazzjoni nazzjonali. |
49 |
Tali nuqqas ta’ osservanza tal-kuntest ġuridiku nazzjonali jista’ eventwalment iwassal, konformement mal-leġiżlazzjoni nazzjonali, għal sanzjonijiet, b’mod partikolari amministrattivi. |
50 |
B’kuntrast ma’ dan, f’tali sitwazzjoni, l-applikazzjoni tar-rata normali tal-VAT għall-akkomodazzjoni fi stabbilimenti mhux ikklassifikati ma tistax tiġi ġġustifikata, peress li, fil-Bulgarija, kull “akkomodazzjoni pprovduta f’lukandi u stabbilimenti simili”, fis-sens tal-punt 12 tal-Anness III tad-Direttiva dwar il-VAT, għandha tkun, mid-definizzjoni tagħha stess u bla ħsara għall-verifiki li għandhom isiru mill-qorti tar-rinviju, akkomodazzjoni fi stabbilimenti kklassifikati. Konsegwentement, tali akkomodazzjoni fi stabbilimenti kklassifikati ma tistax tikkostitwixxi aspett konkret u speċifiku tal-kategorija msemmija f’dan il-punt 12, identifikabbli separatament minn servizzi oħra li jaqgħu taħt din il-kategorija u li jikkonsistu fil-provvista ta’ akkomodazzjoni fi stabbilimenti mhux ikklassifikati, peress li tali servizzi ma humiex awtorizzati mil-leġiżlazzjoni nazzjonali. |
51 |
Fi kliem ieħor, sa fejn l-obbligu ta’ klassifikazzjoni previst mil-leġiżlazzjoni Bulgara jikkonċerna s-servizzi kollha ta’ “akkomodazzjoni pprovduta f’lukandi u stabbilimenti simili”, fis-sens tal-punt 12 tal-Anness III ta’ din id-direttiva, din il-leġiżlazzjoni ma tistax titqies li tillimita l-applikazzjoni tar-rata mnaqqsa tal-VAT għal aspetti konkreti u speċifiċi ta’ din il-kategorija ta’ servizzi (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑22 ta’ Settembru 2022, The Escape Center, C‑330/21, EU:C:2022:719, punt 38), peress li tkopri l-benefiċċji kollha li jaqgħu taħt l-imsemmija kategorija. |
52 |
Hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika, fid-dawl tal-leġiżlazzjoni nazzjonali u taċ-ċirkustanzi fattwali quddiemha, jekk l-akkomodazzjoni fi stabbiliment ikklassifikat tistax tikkostitwixxi aspett konkret u speċifiku tal-istess kategorija (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas‑27 ta’ Frar 2014, Pro Med Logistik u Pongratz, C‑454/12 u C‑455/12, EU:C:2014:111, punt 51). |
53 |
Fil-każ li hija tasal għall-konklużjoni li dan huwa l-każ, il-qorti tar-rinviju għandha, sussegwentement, tivverifika jekk l-applikazzjoni selettiva tar-rata mnaqqsa ta’ VAT biss għall-istabbilimenti ta’ akkomodazzjoni li huma s-suġġett ta’ klassifikazzjoni bis-saħħa tal-Liġi dwar it-Turiżmu tiksirx il-prinċipju ta’ newtralità fiskali. |
54 |
Dan il-prinċipju jipprekludi li oġġetti jew provvisti ta’ servizzi simili, li jkunu f’kompetizzjoni ma’ xulxin, jiġu ttrattati b’mod differenti mill-perspettiva tal-VAT. Biex jiġi ddeterminat jekk oġġetti jew provvisti ta’ servizzi jixxiebhux, għandha prinċipalment tittieħed inkunsiderazzjoni l-perspettiva tal-konsumatur medju. Oġġetti jew provvista ta’ servizzi jkunu jixxiebhu meta jkollhom karatteristiċi analogi u jissodisfaw l-istess bżonnijiet tal-konsumatur, skont kriterju ta’ tqabbil fl-użu, u meta d-differenzi eżistenti ma jinfluwenzawx b’mod kunsiderevoli d-deċiżjoni tal-konsumatur medju li jirrikorri għal wieħed jew għal ieħor mill-imsemmija oġġetti jew provvista ta’ servizzi (sentenza tas‑27 ta’ Ġunju 2019, Belgisch Syndicaat van Chiropraxie et, C‑597/17, EU:C:2019:544, punti 47 u 48 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
55 |
Għalhekk, jekk l-akkomodazzjoni fi stabbiliment ikklassifikat kellha titqies li tikkostitwixxi provvista ta’ servizz identifikabbli, bħala tali, separatament mill-akkomodazzjoni fi stabbiliment mhux ikklassifikat, ikollu jiġi eżaminat jekk il-fatt li wieħed ikollu ċertifikat ta’ klassifikazzjoni jistax joħloq, f’għajnejn il-konsumatur medju, differenza bejn l-istabbilimenti kklassifikati u l-istabbilimenti mhux ikklassifikati, fejn kull wieħed minnhom ikun ta’ natura li jissodisfa bżonnijiet distinti ta’ dan il-konsumatur u, għaldaqstant, ikollu influwenza determinanti fuq id-deċiżjoni tiegħu li jagħżel wieħed jew l-ieħor minn dawn it-tipi ta’ akkomodazzjoni. |
56 |
Ċertament, għandu jiġi kkonstatat li l-klassifikazzjoni ta’ stabbiliment mill-awtoritajiet nazzjonali tista’, bħala prinċipju, tipprovdi garanzija, f’għajnejn il-konsumatur medju, fir-rigward tal-livell, tal-portata u tal-kwalità tas-servizzi li ser jiġu pprovduti lilu waqt is-soġġorn tiegħu f’lukanda jew fi stabbiliment simili. Madankollu, ma jistax jiġi eskluż li elementi oħra li jistgħu jiġu kkonsultati b’mod iktar faċli u li jistgħu jiġu aġġornati b’mod regolari, bħall-evalwazzjonijiet, ir-ritratti u l-kummenti mħollija minn klijenti oħra fuq pjattaformi ta’ riżervazzjoni online bħal dawk użati minn Valentina Heights, jista’ jkollhom ukoll influwenza determinanti fuq l-għażla tal-konsumatur medju, jew saħansitra influwenza iktar determinanti mill-klassifikazzjoni stess. Madankollu, hija verifika li, jekk ikun il-każ, għandha titwettaq mill-qorti tar-rinviju (sentenza tas‑27 ta’ Frar 2014, Pro Med Logistik u Pongratz, C‑454/12 u C‑455/12, EU:C:2014:111, punt 59) jekk hija kellha tqis, wara analiżi, li, fid-dawl tal-leġiżlazzjoni nazzjonali u taċ-ċirkustanzi fattwali li hija adita bihom, l-akkomodazzjoni fi stabbiliment ikklassifikat tista’ tikkostitwixxi aspett konkret u speċifiku tal-“akkomodazzjoni pprovduta f’lukandi u stabbilimenti simili”, fis-sens tal-punt 12 tal-Anness III tad-Direttiva dwar il-VAT. |
57 |
F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat ukoll li ż-żewġ kundizzjonijiet, imsemmija fil-punt 44 ta’ din is-sentenza, li għalihom hija suġġetta l-possibbiltà li ssir applikazzjoni selettiva tar-rata mnaqqsa ta’ VAT huma intiżi li jiżguraw li l-Istati Membri jagħmlu użu minn din il-possibbiltà biss f’kundizzjonijiet li jiggarantixxu, b’mod partikolari, il-prevenzjoni ta’ kull frodi, ta’ kull evażjoni u ta’ kull abbuż eventwali (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas‑27 ta’ Frar 2014, Pro Med Logistik u Pongratz, C‑454/12 u C‑455/12, EU:C:2014:111, punt 47 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
58 |
Fil-kuntest tal-verifiki li hija għandha, jekk ikun il-każ, twettaq, il-qorti tar-rinviju tista’ tieħu inkunsiderazzjoni l-fatt li, f’dan il-każ, Valentina Heights tidher li eżerċitat l-istess attività b’mod stabbli, kemm meta hija kellha ċertifikat ta’ klassifikazzjoni, jekk ikun il-każ provviżorju, kif ukoll meta hija ma kellhiex tali attività. Barra minn hekk, mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li, matul il-perijodu kkontrollat mid-Direttorat Territorjali tal-Aġenzija Nazzjonali tad-Dħul Pubbliku, li jinkludi perijodu ta’ kważi sena li matulu din il-kumpannija ma kellhiex ċertifikat ta’ klassifikazzjoni, id-dħul mill-attivitajiet tal-imsemmija kumpannija ġie kkontabilizzat permezz ta’ cash registrers elettroniċi konnessi mal-amministrazzjoni fiskali. Għaldaqstant, dan ma huwiex stabbiliment li qatt ma ssodisfa l-kundizzjonijiet sabiex jiġi kklassifikat u li jopera barra mill-kontroll ta’ din l-amministrazzjoni, iżda stabbiliment li ċ-ċertifikat ta’ klassifikazzjoni tiegħu skada mingħajr ma nħareġ iċ-ċertifikat il-ġdid mitlub fit‑18 ta’ Novembru 2016, jiġifieri iktar minn sentejn qabel l-iskadenza taċ-ċertifikat preċedenti, u dan indipendentement mill-kwistjoni dwar jekk id-dewmien fil-ħruġ ta’ dan iċ-ċertifikat il-ġdid kienx imputabbli għan-nuqqas ta’ azzjoni tal-Ministeru għat-Turiżmu jew għall-fatt li d-dokumenti ppreżentati mill-istess kumpannija kienu inkompleti. |
59 |
Fl-aħħar nett, fir-rigward tal-fatt li l-assenza temporanja ta’ klassifikazzjoni tikser il-Liġi dwar it-Turiżmu, għandu jitfakkar li, skont ġurisprudenza stabbilita, il-prinċipju ta’ newtralità fiskali jipprekludi, fil-qasam tal-ġbir tal-VAT, distinzjoni ġġeneralizzata bejn it-tranżazzjonijiet illegali u t-tranżazzjonijiet legali (sentenza tas‑27 ta’ April 2023, Fluvius Antwerpen, C‑677/21, EU:C:2023:348, punt 28 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
60 |
Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, ir-risposta għad-domandi magħmula għandha tkun li l-Artikolu 98(2) tad-Direttiva dwar il-VAT, ikkunsidrat flimkien mal-punt 12 tal-Anness III ta’ din id-direttiva, għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li bis-saħħa tagħha r-rata mnaqqsa ta’ VAT għall-akkomodazzjoni pprovduta f’lukandi u stabbilimenti simili hija suġġetta għall-obbligu, għal tali stabbiliment, li jkollu ċertifikat ta’ klassifikazzjoni jew ta’ ċertifikat ta’ klassifikazzjoni provviżorja, sa fejn din il-leġiżlazzjoni ma tillimitax l-applikazzjoni tar-rata mnaqqsa ta’ VAT għal aspetti konkreti u speċifiċi tal-kategorija tas-servizzi ta’ akkomodazzjoni pprovduti f’lukandi u stabbilimenti simili jew, fil-każ li hija tillimita din l-applikazzjoni għal tali aspetti konkreti u speċifiċi, hija ma tosservax il-prinċipju ta’ newtralità fiskali. |
Fuq l‑ispejjeż
61 |
Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura. |
Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Is‑Seba’ Awla) taqta’ u tiddeċiedi: |
L-Artikolu 98(2) tad-Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE tat‑28 ta’ Novembru 2006 dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud, ikkunsidrat flimkien mal-punt 12 tal-Anness III ta’ din id-direttiva, |
għandha tiġi interpretata fis-sens li: |
jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li bis-saħħa tagħha r-rata mnaqqsa ta’ VAT għall-akkomodazzjoni pprovduta f’lukandi u stabbilimenti simili hija suġġetta għall-obbligu, għal tali stabbiliment, li jkollu ċertifikat ta’ klassifikazzjoni jew ta’ ċertifikat ta’ klassifikazzjoni provviżorja, sa fejn din il-leġiżlazzjoni ma tillimitax l-applikazzjoni tar-rata mnaqqsa ta’ VAT għal aspetti konkreti u speċifiċi tal-kategorija tas-servizzi ta’ akkomodazzjoni pprovduti f’lukandi u stabbilimenti simili jew, fil-każ li hija tillimita din l-applikazzjoni għal tali aspetti konkreti u speċifiċi, hija ma tosservax il-prinċipju ta’ newtralità fiskali. |
Firem |
( *1 ) Lingwa tal-kawża: il-Bulgaru.