SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Ir-Raba’ Awla)
3 ta’ Ġunju 2021 ( *1 )
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Direttiva 2003/71/KE – Prospett meta titoli jiġu offruti lill-pubbliku jew jiġu ammessi għall-kummerċ – Artikolu 3(2) – Artikolu 6 – Offerta indirizzata kemm lil investituri individwali kif ukoll lil investituri kkwalifikati – Kontenut tal-informazzjoni pprovduta fil-prospett – Azzjoni għad-danni – Investituri individwali u investituri kkwalifikati – Għarfien tas-sitwazzjoni ekonomika tal-emittent”
Fil-Kawża C‑910/19,
li għandha bħala suġġett talba għal deċiżjoni preliminari skont l‑Artikolu 267 TFUE, imressqa mit-Tribunal Supremo (il-Qorti Suprema, Spanja), permezz ta’ deċiżjoni tal‑10 ta’ Diċembru 2019, li waslet fil-Qorti tal-Ġustizzja fit‑12 ta’ Diċembru 2019, fil-proċedura
Bankia SA
vs
Unión Mutua Asistencial de Seguros (UMAS),
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Ir-Raba’ Awla),
komposta minn M. Vilaras, President tal-Awla, N. Piçarra (Relatur), D. Šváby, S. Rodin u K. Jürimäe, Imħallfin,
Avukat Ġenerali: J. Richard de la Tour,
Reġistratur: A. Calot Escobar,
wara li rat il-proċedura bil-miktub,
wara li rat l-osservazzjonijiet ippreżentati:
– |
għal Bankia SA, minn J. M. Fatás Monforte, J. Salinas Aguirre u D. Sarmiento Ramírez‑Escudero, abogados, |
– |
għall-Unión Mutua Asistencial de Seguros (UMAS), minn L. Lozano García, abogada, |
– |
għall-Gvern Spanjol, minn L. Aguilera Ruiz u J. Rodríguez de la Rúa Puig, bħala aġenti, |
– |
għall-Gvern Ċek, minn M. Smolek, J. Vláčil u J. Očková, bħala aġenti, |
– |
għall-Kummissjoni Ewropea, minn T. Scharf u J. Rius Riu, bħala aġenti, |
wara li semgħet il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta tal‑11 ta’ Frar 2021,
tagħti l-preżenti
Sentenza
1 |
It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 3(2) u tal-Artikolu 6 tad-Direttiva 2003/71/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal‑4 ta’ Novembru 2003 dwar il-prospett li għandu jiġi ppubblikat meta titoli jiġu offruti lill-pubbliku jew jiġu ammessi għall-kummerċ u li temenda d-Direttiva 2001/34/KE (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 6, Vol. 6, p. 356, rettifika fil-ĠU 2014, L 218, p. 8), kif emendata bid-Direttiva 2008/11/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal‑11 ta’ Marzu 2008 (ĠU 2008, L 76, p. 37) (iktar ’il quddiem id-“Direttiva 2003/71”). |
2 |
Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ kawża bejn Bankia SA u l-Unión Mutua Asistencial de Seguros (UMAS) dwar l-istabbiliment tar-responsabbiltà ta’ Bankia, bħala emittent ta’ offerta ta’ sottoskrizzjoni ta’ azzjonijiet, minħabba l-informazzjoni pprovduta fi prospett ippubblikat qabel din l-offerta. |
Il-kuntest ġuridiku
Id-dritt tal-Unjoni
3 |
Id-Direttiva 2003/71 tħassret, b’effett mill‑20 ta’ Lulju 2019, bir-Regolament (UE) 2017/1129 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal‑14 ta’ Ġunju 2017 dwar il-prospett li għandu jiġi ppubblikat meta titoli jiġu offruti lill-pubbliku jew jiġu ammessi għall-kummerċ f’suq regolat (ĠU 2017, L 168, p. 12). Madankollu, fid-dawl tad-data meta seħħew il-fatti fil-kawża prinċipali, id-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2003/71 jibqgħu applikabbli. |
4 |
Il-premessi 10, 16, 18, 19, 21 u 27 tad-Direttiva 2003/71 jistipulaw:
[…]
[…]
[…]
[…]
|
5 |
Bis-saħħa tal-Artikolu 2(1) ta’ din id-direttiva: “Għall-għanijiet ta’ din id-Direttiva, għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin: […]
[…]
[…]” |
6 |
L-Artikolu 3 tal-imsemmija direttiva, intitolat “L-obbligu li jiġi ppubblikat prospett”, kien jipprevedi: “1. L-Istati Membri ma għandhom jippermettu li ssir ebda offerta ta’ titoli lill-pubbliku fit-territorju tagħhom mingħajr il-pubblikazzjoni minn qabel ta’ prospett. 2. L-obbligu li jiġi ppubblikat prospett ma għandux japplika għat-tipi ta’ offerta li ġejjin:
[…] 3. L-Istati Membri għandhom jiżguraw illi kull ammissjoni tat-titoli għall-kummerċ f’suq regolat li jkun jinsab jew li jopera ġewwa t-territorji tagħhom tkun bla ħsara għall-pubblikazzjoni ta’ prospett.” |
7 |
L-Artikolu 4 tal-istess direttiva kien jipprevedi derogi mill-obbligu li jiġi ppubblikat prospett għal ċerti kategoriji ta’ titoli. |
8 |
L-Artikolu 5 tad-Direttiva 2003/71 kien jiddisponi: “1. Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 8(2), il-prospett għandu jkun fih it-tagħrif kollu li, skond in-natura partikolari ta’ min joħroġ it-titoli u tat-titoli offruti lill-pubbliku jew ammessi għall-kummerċ f’suq regolat, huwa meħtieġ sabiex jgħin lill-investituri jagħmlu stima infurmata ta’ l-attivi u l-liabbiltajiet, il-posizzjoni finanzjarja, il-qligħ u t-telf, u l-prospetti ta’ min jiħroġ it-titoli u ta’ kull garanti, u tad-drittijiet annessi ma’ dawn it-titoli. Dan it-tagħrif għandu jiġi ppreżentat f’għamla li tkun tista tiġi analizzata u tinftiehem bla xkiel. 2. Il-prospett għandu jkun fih it-tagħrif li jirrigwarda lil min joħroġ it-titoli u t-titoli li jkunu sejrin jiġu offruti lill-pubbliku jew li jridu jiġu ammessi għall-kummerċ f’suq regolat. Għandu jinkludi wkoll sommarju. Is-sommarju għandu jwassal, f’manjiera qasira u f’ilsien mhux tekniku, il-karetteristiċi essenzjali u r-riskji assoċjati ma’ min joħroġ it-titoli, kull garanti u t-titoli, fl-ilsien li fih kien tfassal oriġinarjament il-prospett. Is-sommarju għandu jkun fih ukoll twissija illi: […]
[…]” |
9 |
L-Artikolu 6 ta’ din id-direttiva, intitolat “Ir-responsabbiltà annessa mal-prospett”, kien jipprevedi: “1. L-Istati Membri għandhom jiżguraw illi r-responsabbiltà rigward it-tagħrif mogħti fi prospett ikollu x’jaqsam mill-inqas ma’ min joħroġ it-titoli jew il-korpi tiegħu amministrattivi, tal-ġestjoni jew tas-sorveljanza, ma’ min joffrihom, mal-persuna li titlob għall-ammissjoni għall-kummerċ f’suq regolat jew il-garanti, skond kif ikun il-każ. Il-persuni responsabbli għandhom ikunu identifikati biċ-ċar fil-prospett b’isimhom u l-funzjonament tagħhom jew, fil-każ ta’ persuni legali, isimhom u l-uffiċċji reġistrati tagħhom, kif ukoll id-dikjarazzjonijiet tagħhom li, safejn ikunu jafu, it-tagħrif li jkun jinsab fil-prospett ikun skond il-fatti u li l-prospett ma jħalli barra xejn li x’aktarx jaffettwa l-importanza tiegħu. 2. L-Istati Membri għandhom jiżguraw illi l-liġijiet, ir-regolamenti u d-disposizzjonijiet amministrattivi dwar ir-responsabbiltà ċivili japplikaw għal dawk il-persuni responsabbli mit-tagħrif mogħti fi prospett. Madankollu, l-Istati Membri għandhom jiżguraw illi l-ebda responsabbiltà ċivili ma għandha taqa’ fuq persuna fuq il-bażi tas-sommarju biss, inkluża kull traduzzjoni tiegħu, għajr jekk ikunu qarrieqa, mhux preċiżi jew inkonsistenti meta moqrija flimkien mal-partijiet l-oħra tal-prospett.” |
Id-dritt Spanjol
10 |
L-Artikolu 28 tal-Ley 24/1988, de 28 de Julio, del Mercado de Valores (il-Liġi 24/1988, tat‑28 ta’ Lulju 1988, dwar is-Suq tat-Titoli, BOE Nru 181, tad‑29 ta’ Lulju 1988, p. 23405), fil-verżjoni tagħha applikabbli għall-kawża prinċipali, kien jipprevedi: “1. Ir-responsabbiltà għall-informazzjoni pprovduta fil-prospett għandha tal-inqas taqa’ fuq l-emittent, fuq il-persuna li tagħmel offerta jew fuq il-persuna li titlob l-ammissjoni għall-kummerċ f’suq sekondarju uffiċjali kif ukoll fuq l-amministraturi tagħhom, skont il-kundizzjonijiet stabbiliti permezz ta’ regolamenti. […] 2. Il-persuni responsabbli għall-informazzjoni pprovduta fil-prospett għandhom jiġu kjarament identifikati permezz tal-isem u tal-funzjoni tagħhom, jew, fil-każ tal-persuni ġuridiċi, permezz tal-isem u tas-sede tagħhom. Bl-istess mod, huma għandhom jipprovdu dikjarazzjoni li tiċċertifika li, sa fejn jafu huma, id-data fil-prospett hija konformi mar-realtà u ma tinkludix ommissjonijiet ta’ natura li jbiddlu l-portata tiegħu. 3. Skont il-kundizzjonijiet stabbiliti permezz ta’ regolamenti, il-persuni kollha previsti fil-paragrafi preċedenti għandhom, jekk ikun il-każ, ikunu responsabbli għad-danni kollha kkawżati lill-possessuri ta’ titoli akkwistati b’riżultat ta’ informazzjoni żbaljata jew ta’ ommissjonijiet ta’ data rilevanti fil-prospett jew fid-dokument li, jekk ikun il-każ, għandu jitfassal mill-garanti. […] 4. Ebda responsabbiltà ma tista’ tiġi attribwita lill-persuni msemmija fil-paragrafi preċedenti abbażi biss tas-sunt jew tat-traduzzjoni tiegħu, ħlief jekk il-kontenut tiegħu jkun qarrieqi, ineżatt jew kontradittorju meta mqabbel mal-partijiet l-oħra tal-prospett jew jekk, moqri flimkien mal-partijiet l-oħra tal-prospett, ma jipprovdix l-informazzjoni essenzjali li tippermetti li tgħin lill-investituri meta jikkunsidraw li jinvestu f’dawn it-titoli.” |
11 |
L-Artikolu 30a(1) ta’ din il-liġi kien jiddisponi: “Offerta lill-pubbliku ta’ bejgħ jew ta’ sottoskrizzjoni ta’ titoli hija ddefinita bħala kull komunikazzjoni indirizzata fi kwalunkwe forma u b’kull mezz lil persuni u li tippreżenta informazzjoni suffiċjenti dwar il-kundizzjonijiet tal-offerta u dwar it-titoli li għandhom jiġu offruti, b’mod li investitur ikun f’pożizzjoni li jiddeċiedi li jixtri jew jissottoskrivi dawn it-titoli. L-obbligu li jiġi ppubblikat prospett ma japplika għall-ebda waħda mit-tipi ta’ offerta segwenti, li għalhekk ma humiex ikkunsidrati bħala offerti pubbliċi għall-finijiet ta’ din il-liġi:
[…]” |
Il-kawża prinċipali u d-domandi preliminari
12 |
Matul is-sena 2011, Bankia ppreżentat offerta pubblika ta’ sottoskrizzjoni ta’ azzjonijiet, maqsuma f’żewġ partijiet, bil-għan li tiġi ppreżentata fil-Borża. L-ewwel parti kienet indirizzata lill-investituri minbarra l-investituri kkwalifikati, fis-sens tal-Artikolu 2(1)(e) tad-Direttiva 2003/71 (iktar ’il quddiem l-“investituri individwali”) kif ukoll lill-impjegati u lill-amministraturi ta’ din il-kumpannija, filwaqt li t-tieni parti, imsejħa “parti istituzzjonali”, kienet indirizzata lill-“investituri kkwalifikati”. |
13 |
Iż-żewġ partijiet tal-offerta ġew proposti mid-data tar-reġistrazzjoni tal-prospett quddiem il-Comisión Nacional del Mercado de Valores (il-Kummissjoni Nazzjonali tas-Suq tat-Titoli, Spanja), jiġifieri fid‑29 ta’ Ġunju 2011. Bejn din id-data u t‑18 ta’ Lulju 2011, kien għaddej il-perijodu msejjaħ ta’ “book-building”, li matulu l-eventwali investituri kkwalifikati setgħu jifformulaw proposti ta’ sottoskrizzjoni. Fit‑18 ta’ Lulju 2011, il-prezz tal-azzjonijiet ġie ffissat għal EUR 3.75, kemm għall-parti li tikkonċerna l-investituri individwali kif ukoll għall-parti istituzzjonali. Il-proposti għas-sottoskrizzjoni ġew magħżula u saru irrevokabbli wara li ġew ikkonfermati. L-aġġudikazzjoni lill-investituri tal-azzjonijiet korrispondenti seħħet fl-istess jum u l-ammissjoni għall-kwotazzjoni uffiċjali seħħet fil-ġurnata ta’ wara. |
14 |
Fil-kuntest tal-offerta ta’ sottoskrizzjoni, Bankia kkuntattjat lill-UMAS, stabbiliment attiv fis-settur tal-assigurazzjoni mutwa, u meqjus bħala investitur ikkwalifikat. Fil‑5 ta’ Lulju 2011, l-UMAS issottoskriva offerta ta’ xiri ta’ 160000 azzjoni, għal EUR 3.75 kull waħda, li tikkorrispondi għal ammont totali ta’ EUR 600000. |
15 |
Wara riformulazzjoni tal-kontijiet annwali ta’ Bankia, l-azzjonijiet ta’ din iil-kumpannija tilfu kważi l-valur kollu tagħhom fis-suq sekondarju u l-kwotazzjoni tagħhom ġiet sospiża. |
16 |
L-UMAS ippreżentat rikors kontra Bankia intiż, prinċipalment, għan-nullità, minħabba difett fil-kunsens, tal-ordni ta’ xiri tal-azzjonijiet u, sussidjarjament, għall-istabbiliment tar-responsabbiltà ta’ Bankia minħabba n-natura qarrieqa tal-prospett. Il-qorti tal-ewwel istanza kkonstatat in-nullità tal-ordni ta’ xiri tal-azzjonijiet u ordnat il-ħlas lura tas-somom imħallsa mill-UMAS, mingħajr ma ddeċidiet dwar ir-responsabbiltà ta’ Bankia. |
17 |
Bankia appellat minn dik is-sentenza quddiem l-Audiencia Provincial (il-Qorti Provinċjali, Spanja), li, kuntrarjament għall-ewwel qorti tal-ewwel istanza, ċaħdet l-azzjoni għal nullità tal-UMAS, iżda laqgħet l-azzjoni għad-danni fir-rigward tal-prospett. |
18 |
Kien wara dik is-sentenza li Bankia ppreżentat appell quddiem il-qorti tar-rinviju, it-Tribunal Supremo (il-Qorti Suprema, Spanja), li kienet diġà ddeċidiet, fil-kuntest ta’ proċeduri mibdija minn investituri individwali, li l-prospett maħruġ minn Bankia kien fih ineżattezzi gravi fir-rigward tas-sitwazzjoni finanzjarja reali ta’ din il-kumpannija. |
19 |
Il-qorti tar-rinviju tirrileva li l-parti tal-offerta intiża għall-investituri individwali kienet għamlet obbligatorja l-pubblikazzjoni tal-prospett, li, mingħajr ma kien intiż għall-investituri kkwalifikati, seta’ jinfluwenza d-deċiżjoni ta’ investiment ta’ dawn tal-aħħar. Skont dik il-qorti, la d-Direttiva 2003/71 u lanqas id-dritt Spanjol ma jipprevedu espressament il-possibbiltà għal investituri kkwalifikati li jistabbilixxu r-responsabbiltà tal-emittent minħabba prospett żbaljat meta l-offerta pubblika ta’ sottoskrizzjoni tkun imħallta, jiġifieri indirizzata kemm lil investituri individwali kif ukoll lil investituri kkwalifikati. Hija tenfasizza li l-Artikolu 3(2) tad-Direttiva 2003/71 jeżenta mill-obbligu li jippubblikaw prospett lill-emittenti ta’ offerti li huma indirizzati esklużivament lill-investituri kkwalifikati, peress li dawn tal-aħħar jitqiesu li għandhom il-kapaċità u l-mezzi ta’ informazzjoni li jippermettulhom jieħdu d-deċiżjoni tagħhom b’mod informat, filwaqt li l-premessa 27 ta’ din id-direttiva tiddikjara li l-protezzjoni tal-investituri għandha tiġi ggarantita permezz tal-pubblikazzjoni ta’ informazzjoni affidabbli, mingħajr ma ssir distinzjoni bejn id-diversi kategoriji ta’ investituri. |
20 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, it-Tribunal Supremo (il-Qorti Suprema) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel id-domandi preliminari segwenti lill-Qorti tal-Ġustizzja:
|
Fuq l-ammissibbiltà tat-talba għal deċiżjoni preliminari
21 |
L-UMAS issostni li t-talba għal deċiżjoni preliminari hija inammissibbli, fl-ewwel lok, minħabba li d-domandi magħmula mill-qorti tar-rinviju ma tqajmux mill-partijiet fil-kawża prinċipali u li ma jistgħux jitqajmu ex officio mill-qorti tar-rinviju. Fit-tieni lok, it-talba għal deċiżjoni preliminari ma tissodisfax ir-rekwiżiti tal-Artikolu 94 tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja, minħabba l-ommissjonijiet u n-nuqqasijiet tagħha fil-preżentazzjoni tal-fatti kif ukoll fl-espożizzjoni tar-raġunijiet li wasslu lill-qorti tar-rinviju tadixxi lill-Qorti tal-Ġustizzja. Fit-tielet lok, il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma tħalli lok għal ebda dubju dwar il-persuni li jistgħu jeżerċitaw l-azzjoni għad-danni prevista fl-Artikolu 6 tad-Direttiva 2003/71. |
22 |
Għandu jitfakkar, fl-ewwel lok, li s-sistema stabbilita bl-Artikolu 267 TFUE sabiex tiġi żgurata uniformità fl-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni fl-Istati Membri tistabbilixxi kooperazzjoni diretta bejn il-Qorti tal-Ġustizzja u l-qrati nazzjonali permezz ta’ proċedura li ma tiddependix mill-inizjattiva tal-partijiet. Għaldaqstant, għalkemm il-qorti tar-rinviju hija libera li tistieden lill-partijiet fil-kawża li hija adita biha sabiex jissuġġerixxu formulazzjonijiet li jistgħu jintużaw sabiex isiru d-domandi preliminari, hija biss il-qorti tar-rinviju li għandha tiddeċiedi fl-aħħar lok kemm dwar il-forma kif ukoll il-kontenut tagħhom (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑18 ta’ Lulju 2013, Consiglio Nazionale dei Geologi, C‑136/12, EU:C:2013:489, punti 28 sa 30). |
23 |
Għaldaqstant, anki jekk jitqies li, kif isostni l-UMAS, din it-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda kwistjonijiet mhux imqajma mill-partijiet fil-kawża prinċipali, din iċ-ċirkustanza ma tistax twassal għall-inammissibbiltà tagħha. |
24 |
Fit-tieni lok, id-domandi dwar l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni magħmula mill-qorti nazzjonali fil-kuntest leġiżlattiv u fattwali ddefinit minnha u taħt ir-responsabbiltà tagħha, kuntest li ma huwiex kompitu tal-Qorti tal-Ġustizzja li tivverifika l-eżattezza tiegħu, igawdu minn preżunzjoni ta’ rilevanza (sentenza tas‑26 ta’ Marzu 2020, Miasto Łowicz u Prokurator Generalny, C‑558/18 u C‑563/18, EU:C:2020:234, punt 43). Ir-rifjut tal-Qorti tal-Ġustizzja li tiddeċiedi dwar domanda preliminari magħmula minn qorti nazzjonali huwa biss possibbli meta, b’mod partikolari, ir-rekwiżiti li jikkonċernaw il-kontenut tat-talba għal deċiżjoni preliminari li jinsabu fl-Artikolu 94 tar-Regoli tal-Proċedura ma jkunux osservati jew meta jkun jidher, b’mod manifest, li l-interpretazzjoni mitluba ta’ dispożizzjoni legali tal-Unjoni, ma jkollha l-ebda rabta mar-realtà jew mas-suġġett tal-kawża prinċipali jew meta l-problema tkun ta’ natura ipotetika (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑3 ta’ Settembru 2020, Supreme Site Services et, C‑186/19, EU:C:2020:638, punt 42). |
25 |
Issa, l-argumenti mressqa mill-UMAS fir-rigward tal-leġiżlazzjoni Spanjola applikabbli għall-kawża prinċipali ma jippermettux li tiġi kkontestata l-preżunzjoni ta’ rilevanza li minnha jibbenefikaw id-domandi magħmula mill-qorti tar-rinviju. Barra minn hekk, din tal-aħħar osservat ir-rekwiżiti tal-Artikolu 94 tar-Regoli tal-Proċedura, peress li esponiet bi preċiżjoni suffiċjenti l-punti ta’ fatt u ta’ liġi inkwistjoni fil-kawża prinċipali, is-suġġett ta’ din tal-aħħar kif ukoll ir-rabta li teżisti bejnha u l-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni mitluba. |
26 |
Konsegwentement, it-talba għal deċiżjoni preliminari hija ammissibbli. |
Fuq id-domandi preliminari
Fuq l-ewwel domanda
27 |
Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 6 tad-Direttiva 2003/71, ikkunsidrat flimkien mal-Artikolu 3(2)(a) tagħha, għandux jiġi interpretat fis-sens li, fil-każ ta’ offerta pubblika ta’ sottoskrizzjoni ta’ azzjonijiet indirizzata kemm lil investituri individwali kif ukoll lil investituri kkwalifikati, l-azzjoni għad-danni minħabba l-informazzjoni pprovduta fil-prospett tistax tiġi eżerċitata mhux biss mill-investituri individwali, iżda wkoll mill-investituri kkwalifikati. |
28 |
Skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, fl-interpretazzjoni ta’ dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni, għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni mhux biss il-kliem tagħha u l-għanijiet tagħha, iżda wkoll il-kuntest tagħha kif ukoll id-dispożizzjonijiet kollha tad-dritt tal-Unjoni (sentenza tal‑11 ta’ Marzu 2020, X (Irkupru ta’ dazji addizzjonali fuq l-importazzjoni), C‑160/18, EU:C:2020:190, punt 34 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
29 |
F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat li d-Direttiva 2003/71 ma tidentifikax l-investituri li jistgħu jeżerċitaw tali azzjoni għad-danni. Fil-fatt, din id-direttiva sempliċement tidentifika, fl-Artikolu 6(1) tagħha, il-persuni li r-responsabbiltà tagħhom tista’ tirriżulta minħabba l-kontenut żbaljat jew lakunarju tal-prospett. |
30 |
Fir-rigward tal-għanijiet imfittxija minn din id-direttiva, mill-premessa 10 tagħha jirriżulta, b’mod partikolari, li l-protezzjoni tal-investituri kif ukoll il-funzjonament tajjeb u l-iżvilupp tas-swieq jikkostitwixxu l-qafas fundamentali tagħhom (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas‑17 ta’ Settembru 2014, Almer Beheer u Daedalus Holding, C‑441/12, EU:C:2014:2226, punti 31 u 33). |
31 |
Barra minn hekk, meta l-premessi 18, 21 u 27 tad-Direttiva 2003/71 jiġu kkunsidrati flimkien, jirriżulta li informazzjoni kompleta, affidabbli u faċilment aċċessibbli fuq it-titoli u l-emittenti ssaħħaħ il-protezzjoni tal-investituri u tikkostitwixxi mezz effikaċi sabiex tissaħħaħ il-fiduċja tal-pubbliku, u b’hekk tikkontribwixxi għall-funzjonament tajjeb u għall-iżvilupp tas-swieq ikkonċernati, li jevita li jiġu ostakolati b’irregolaritajiet (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas‑17 ta’ Settembru 2014, Almer Beheer u Daedalus Holding, C‑441/12, EU:C:2014:2226, punt 33). |
32 |
F’dan il-kuntest, il-pubblikazzjoni ta’ prospett, kif jirriżulta mill-premessa 19 ta’ din id-direttiva, jikkontribwixxi għall-implimentazzjoni tal-garanziji intiżi sabiex jipproteġu l-interessi tal-investituri effettivi u potenzjali, sabiex dawn ikunu jistgħu jevalwaw ir-riskji involuti fl-investiment f’titoli u b’hekk jieħdu d-deċiżjonijiet ta’ investiment tagħhom b’għarfien sħiħ tal-fatti. |
33 |
Minn dak li ntqal iktar ’il fuq jirriżulta li investitur li pparteċipa f’offerta ta’ titoli li fil-kuntest tagħha ġie ppubblikat prospett jista’ leġittimament jibbaża ruħu fuq l-informazzjoni pprovduta f’dan il-prospett u, konsegwentement, għandu d-dritt li jeżerċita azzjoni għad-danni minħabba din l-informazzjoni, irrispettivament minn jekk l-imsemmi prospett ikunx inħareġ għalih jew le. |
34 |
Din l-interpretazzjoni tal-Artikolu 6 tad-Direttiva 2003/71 ma hijiex invalidata bid-distinzjoni bejn l-investituri individwali u l-investituri kkwalifikati li tirriżulta mill-Artikolu 3 ta’ din id-direttiva. |
35 |
Ċertament, l-Artikolu 3(2) tal-imsemmija direttiva jipprevedi sensiela ta’ derogi mill-obbligu ġenerali li jiġi ppubblikat prospett, stabbilit fil-paragrafu 1 ta’ dan l-artikolu, b’mod partikolari meta l-offerta tat-titoli hija indirizzata esklużivament lill-investituri kkwalifikati. Kif stabbilit fil-premessa 16 ta’ din l-istess direttiva, il-leġiżlatur tal-Unjoni ried jagħmel distinzjoni bejn il-bżonnijiet ta’ protezzjoni tad-diversi kategoriji ta’ investituri, b’mod partikolari skont il-livell ta’ kompetenza tagħhom. Għalhekk, l-offerti ta’ titoli esklużivament irriżervati għall-investituri kkwalifikati jevitaw l-obbligu ta’ pubblikazzjoni minn qabel ta’ prospett peress li dawn tal-aħħar, b’differenza mill-investituri individwali, jista’ jkollhom aċċess, permezz tal-mezzi tagħhom stess, għall-informazzjoni neċessarja għad-deċiżjonijiet ta’ investiment tagħhom, indipendentement mill-prospett. |
36 |
Madankollu, ma jistax jiġi dedott mill-Artikolu 3(2)(a) tad-Direttiva 2003/71, li, bħala deroga mill-prinċipju stabbilit fl-Artikolu 3(1) ta’ din id-direttiva, għandu jiġi interpretat b’mod strett (ara, b’analoġija, is-sentenzi tad‑29 ta’ Lulju 2019, Funke Medien NRW, C‑469/17, EU:C:2019:623, punt 69, kif ukoll tat‑3 ta’ Marzu 2020, Gómez del Moral Guasch, C‑125/18, EU:C:2020:138, punt 30), li l-investituri kkwalifikati huma mċaħħda mill-possibbiltà li jressqu azzjoni għad-danni, prevista fl-Artikolu 6 tad-Direttiva 2003/71, minħabba l-informazzjoni li tinsab fi prospett ippubblikat skont l-Artikolu 3(1) tagħha. |
37 |
Fil-fatt, fil-każ ta’ offerta mħallta, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li hija indirizzata kemm għall-investituri kkwalifikati kif ukoll għall-investituri individwali, l-investituri kollha, tkun xi tkun il-kwalità tagħhom, għandhom dan id-dokument li huwa meqjus, kif ġie rrilevat fil-punt 33 ta’ din is-sentenza, li jinkludi informazzjoni kompleta u affidabbli li fuqha huma jistgħu jibbażaw ruħhom b’mod leġittimu. Barra minn hekk, kif ippreċiża l-Avukat Ġenerali fil-punt 30 tal-konklużjonijiet tiegħu, id-derogi mill-obbligu ta’ pubblikazzjoni ta’ prospett, imsemmija fl-Artikolu 3(2) tal-istess direttiva, ma jipprekludux il-pubblikazzjoni volontarja ta’ tali dokument għall-investituri kollha. |
38 |
Issa, hekk kif essenzjalment enfasizza l-Avukat Ġenerali: fil-punt 38 tal-konklużjonijiet tiegħu, il-fatt li l-Artikoli 3 u 4 tad-Direttiva 2003/71 jipprevedu, b’mod iddettaljat, diversi derogi mill-obbligu li jiġi ppubblikat prospett, filwaqt li l-Artikolu 6 ta’ din id-direttiva jistabbilixxi prinċipju, mingħajr eċċezzjoni, ta’ responsabbiltà ċivili fil-każ ta’ prospett żbaljat, għandu jwassal għal interpretazzjoni ta’ din l-aħħar dispożizzjoni li tgħid, li meta prospett ikun ippubblikat, azzjoni għad-danni ċivili għandha tkun tista’ titressaq abbażi tal-informazzjoni pprovduta fiha, irrispettivament mill-kwalità tal-investitur li jidhirlu li ġie leż. |
39 |
Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, ir-risposta għall-ewwel domanda għandha tkun li l-Artikolu 6 tad-Direttiva 2003/71, ikkunsidrat flimkien mal-Artikolu 3(2)(a) ta’ din id-direttiva, għandu jiġi interpretat fis-sens li, fil-każ ta’ offerta pubblika ta’ sottoskrizzjoni ta’ azzjonijiet indirizzata kemm lil investituri individwali kif ukoll lil investituri kkwalifikati, l-azzjoni għad-danni minħabba l-informazzjoni pprovduta fil-prospett tista’ tiġi eżerċitata mhux biss mill-investituri individwali, iżda wkoll mill-investituri kkwalifikati. |
Fuq it-tieni domanda
40 |
Permezz tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 6(2) tad-Direttiva 2003/71 għandux jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi dispożizzjonijiet nazzjonali li, fil-kuntest ta’ azzjoni għad-danni mressqa minn investitur ikkwalifikat minħabba l-informazzjoni pprovduta fil-prospett, jippermettu lil, jew saħansitra jimponu fuq, il-qorti li tieħu inkunsiderazzjoni l-fatt li dan l-investitur kellu jew kellu jkun jaf bis-sitwazzjoni ekonomika tal-emittent tal-offerta pubblika ta’ sottoskrizzjoni ta’ azzjonijiet, fid-dawl tar-relazzjonijiet tiegħu miegħu u indipendentement mill-prospett. |
41 |
F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar l-ewwel nett li l-Artikolu 6(2) tad-Direttiva 2003/71 jipprevedi, fl-ewwel subparagrafu tiegħu, li l-Istati Membri jiżguraw illi l-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi fil-qasam tar-responsabbiltà ċivili japplikaw għall-persuni responsabbli mill-informazzjoni mogħtija fi prospett. Dan l-Artikolu 6(2) ma jeżiġix l-adozzjoni ta’ dispożizzjonijiet speċifiċi tad-dritt nazzjonali f’dan il-qasam, bla ħsara, konformement mat-tieni subparagrafu ta’ dan il-paragrafu, li ebda responsabbiltà ċivili ma tista’ tingħata lil “persuna” abbażi tas-sunt biss tal-prospett jew tat-traduzzjoni tiegħu, sakemm il-kontenut tagħhom ma jkunx qarrieqi, ineżatt jew kontradittorju meta mqabbel mal-partijiet l-oħra tal-prospett. |
42 |
Minn dan jirriżulta li l-Artikolu 6(2) tad-Direttiva 2003/71 jagħti, kif irrileva, essenzjalment, l-Avukat Ġenerali fil-punti 44, 47 u 49 tal-konklużjonijiet tiegħu, marġni ta’ diskrezzjoni wiesa’ lill-Istati Membri sabiex jistabbilixxu l-modalitajiet ta’ implimentazzjoni tal-azzjoni għad-danni minħabba l-informazzjoni pprovduta fil-prospett. |
43 |
Barra minn hekk, mill-Artikolu 3(2)(a) ta’ din id-direttiva, ikkunsidrat flimkien mal-premessa 16 tagħha, jirriżulta li, għalkemm il-prospett tal-bejgħ ta’ titoli jinkludi l-informazzjoni essenzjali lill-investituri individwali sabiex ikunu jistgħu jieħdu d-deċiżjonijiet ta’ investiment tagħhom b’għarfien sħiħ tal-fatti, l-investituri kkwalifikati, fid-dawl, b’mod partikolari, tal-livell ta’ kompetenza tagħhom, għandhom, għall-kuntrarju, normalment aċċess għal elementi oħra ta’ informazzjoni li jistgħu jiċċaraw it-teħid ta’ deċiżjoni tagħhom. |
44 |
Għaldaqstant, bħala prinċipju, huwa possibbli għall-Istati Membri, billi jadottaw, jekk ikun il-każ, dispożizzjonijiet speċifiċi fl-ordinamenti ġuridiċi nazzjonali tagħhom fil-qasam tar-responsabbiltà ċivili, li jippermettu, jew jimponu, li l-livell ta’ kompetenzi tal-investitur ikkwalifikat, kif ukoll ir-relazzjonijiet tiegħu mal-emittent tat-titoli kkonċernati, jittieħdu inkunsiderazzjoni fl-istadju tal-implimentazzjoni tar-responsabbiltà minħabba l-informazzjoni pprovduta fil-prospett, skont l-Artikolu 6(2) tad-Direttiva 2003/71. |
45 |
Madankollu, għalkemm l-Istati Membri għandhom marġni ta’ diskrezzjoni wiesa’ fl-implimentazzjoni tal-azzjoni għad-danni prevista fl-Artikolu 6 ta’ din id-direttiva, skont il-prinċipju ta’ awtonomija istituzzjonali u proċedurali, dan il-prinċipju għandu madankollu jiġi applikat fl-osservanza tal-prinċipji ta’ ekwivalenza u ta’ effettività, sabiex jiġi ppreżervat l-effett utli tad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni applikabbli (ara, b’analoġija, is-sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2013, Hirmann, C‑174/12, EU:C:2013:856, punt 40). |
46 |
Il-prinċipju ta’ ekwivalenza jeżiġi li d-dispożizzjonijiet proċedurali nazzjonali li jirregolaw sitwazzjonijiet suġġetti għad-dritt tal-Unjoni ma jkunux inqas favorevoli minn dawk li jirregolaw sitwazzjonijiet simili suġġetti għad-dritt intern, filwaqt li l-prinċipju ta’ effettività jeżiġi li tali dispożizzjonijiet ma jagħmlux impossibbli jew eċċessivament diffiċli l-eżerċizzju tad-drittijiet mogħtija mid-dritt tal-Unjoni (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2019, Deutsche Umwelthilfe, C‑752/18, EU:C:2019:1114, punt 33). |
47 |
Konsegwentement, fil-każ fejn dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali jippermettu, jew saħansitra jimponu, fil-kuntest ta’ azzjoni għad-danni, skont l-Artikolu 6(2) tad-Direttiva 2003/71, li tittieħed inkunsiderazzjoni l-konoxxenza tas-sitwazzjoni ekonomika tal-emittent li għandu jew għandu jkollu l-investitur ikkwalifikat, fid-dawl tar-relazzjonijiet tiegħu miegħu, hija l-qorti nazzjonali adita b’tali azzjoni għad-danni li għandha tivverifika li dawn id-dispożizzjonijiet ma humiex inqas favorevoli minn dawk li jirregolaw azzjonijiet simili li d-dritt nazzjonali jipprevedi barra minn hekk u lanqas ma għandhom bħala effett, fil-prattika, li jagħmlu impossibbli jew eċċessivament diffiċli l-eżerċizzju tal-imsemmija azzjoni għad-danni. |
48 |
Fid-dawl ta’ dak li ntqal iktar ’il fuq, ir-risposta għat-tieni domanda għandha tkun li l-Artikolu 6(2) tad-Direttiva 2003/71 għandu jiġi interpretat fis-sens li ma jipprekludix dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali li, fil-kuntest ta’ azzjoni għad-danni mressqa minn investitur ikkwalifikat minħabba l-informazzjoni pprovduta fil-prospett, jippermettu lil, jew saħansitra jimponu fuq, il-qorti li tieħu inkunsiderazzjoni l-fatt li dan l-investitur kellu jew kellu jkun jaf bis-sitwazzjoni ekonomika tal-emittent tal-offerta pubblika ta’ sottoskrizzjoni ta’ azzjonijiet, fid-dawl tar-relazzjonijiet tiegħu miegħu u indipendentement mill-prospett, sakemm dawn id-dispożizzjonijiet ma jkunux inqas favorevoli minn dawk li jirregolaw sitwazzjonijiet simili previsti mid-dritt nazzjonali u li fil-prattika ma għandhomx l-effett li jagħmlu impossibbli jew eċċessivament diffiċli l-eżerċizzju ta’ din l-azzjoni. |
Fuq l-ispejjeż
49 |
Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija dik il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura. |
Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Ir-Raba’ Awla) taqta’ u tiddeċiedi: |
|
|
Firem |
( *1 ) Lingwa tal-kawża: l-Ispanjol.