1. 

Jista’ l-proprjetarju ta’ trade mark, li qatt ma jkun utilizzaha u li jkun ġie ddikjarat li jkollu d-drittijiet tiegħu fuqha rrevokati minħabba nuqqas ta’ użu ġenwin f’għeluq il-perijodu ta’ ħames snin wara l-pubblikazzjoni tar-reġistrazzjoni tagħha ksur jressaq azzjoni għal ksur u jitlob il-kumpens għad-dannu li huwa jkun sofra minħabba l-użu minn terz, qabel id-data effettiva tar-revoka, ta’ sinjal simili għal prodotti jew servizzi identiċi jew simili li jwassal għal konfużjoni mat-trade mark tiegħu?

2. 

Din hija, essenzjalment, id-domanda li tressqet mill-Cour de cassation (il-Qorti tal-Kassazzjoni, Franza) fit-talba għal deċiżjoni preliminari oġġett ta’ dawn il-konklużjonijiet, li tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 5(1)(b) u tal-Artikoli 10 u 12 tad-Direttiva 2008/95/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat‑22 ta’ Ottubru 2008 biex jiġu approssimati l-liġijiet ta’ l-Istati Membri dwar it-trade marks ( 2 ).

3. 

Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ kawża minn AR kontra l-kumpanniji Cooper International Spirits LLC (iktar ’il quddiem “Cooper International”), Établissements Gabriel Boudier SA (iktar ’il quddiem “Établissements Boudier”) u St Dalfour SAS (iktar ’il quddiem “Dalfour”) dwar allegati atti ta’ ksur tat-trade mark Franċiża “SAINT GERMAIN” imwettqa qabel ir-revoka tagħha.

4.

L-Artikolu 5(1) tad-Direttiva 2008/95 jipprovdi:

“It-trade mark reġistrata għandha tagħti lill-proprjetarju drittijiet esklussivi fuqha. Il-proprjetarju għandu jkollu d-dritt li jimpedixxi lit-terzi persuni kollha li ma jkollhomx il-kunsens tiegħu milli jutilizzaw fl-eżerċizzju tal-kummerċ:

5.

L-Artikolu 10 tad-Direttiva 2008/95, intitolat “Użu ta’ trade marks”, jipprevedi fil-paragrafu 1 tiegħu:

“Jekk, f’perijodu ta’ ħames snin wara d-data tat-tlestija tal-proċedura tar-reġistrazzjoni, il-proprjetarju ma wżax it-trade mark ġenwinament fl-Istat Membru relattivament għall-merkanzija jew is-servizzi li għalihom hija ġiet reġistrata, jew jekk tali użu ġie sospiż matul perijodu mhux interrott ta’ ħames snin, it-trade mark għandha tkun suġġettibbli għas-sanzjonijiet previsti f’din id-Direttiva, sakemm m’hemmx raġunijiet tajba għan-nuqqas ta’ użu.”

6.

Taħt it-titolu “Raġunijiet għar-revokazzjoni”, l-Artikolu 12(1) tad-Direttiva 2008/95, jipprovdi:

“1. Trade mark għandha tkun suġġettibbli għar-revokazzjoni jekk, f’perijodu kontinwu ta’ ħames snin, ma tkunx ġiet utilizzata ġenwinament fl-Istat Membru relattivament għall-merkanzija jew servizzi li għalihom hija ġiet reġistrata, u ma jkunx hemm raġunijiet validi għan-nuqqas ta’ użu.”

7.

L-Artikolu R. 712-23 tal-Kodiċi tal-Proprjetà Intellettwali jippreċiża li “id-data li fiha trade mark għandha titqies li ġiet irreġistrata, b’mod partikolari għall-applikazzjoni tal-Artikoli L-712-4 u L-712-5, għandha tkun: 1 għat-trade marks Franċiżi, dik tal-Bulletin Uffiċjali tal-proprjetà industrijali li fiha tkun ġiet ippubblikata r-reġistrazzjoni”.

8.

Skont l-Artikolu L. 713-1 tal-Kodiċi tal-Proprjetà Intellettwali, “[i]r-reġistrazzjoni tat-trade mark tagħti lill-proprjetarju tagħha dritt ta’ proprjetà fuq din it-trade mark għall-prodotti u servizzi li jkunu indikati fiha”

9.

L-Artikolu L. 713-2ta’ dan il-Kodiċi, li jipprojbixxi l-atti indikati, fid-dritt tat-trade marks Franċiż, bħala atti ta’ “ksur permezz ta’ riproduzzjoni”, jipprevedi:

“Huma pprojbiti, minbarra bl-awtorizzazzjoni tal-proprjetarju:

10.

L-Artikolu L 713-3(b) tal-istess kodiċi, li min-naħa l-oħra jkopri l-kategorija tal-“ksur permezz ta’ riproduzzjoni”, jipprovdi li “[h]uma pprojbiti, minbarra bl-awtorizzazzjoni tal-proprjetarju, jekk jistgħu jwasslu għal riskju ta’ konfuzjoni fi ħdan il-pubbliku: […]; l-riproduzzjoni ta’ trade mark u l-użu ta’ trade mark riprodotta, għal prodotti jew servizzi identiċi jew simili għal dawk indikati fir-reġistrazzjoni.”

11.

L-ewwel subparagrafu tal-Artikolu L 714-5 tal-Kodiċi tal-Proprjetà Intellettwali jipprovdi:

“Għandu jinkorri r-revoka mid-drittijiet tiegħu l-proprjetarju tat-trade mark li, mingħajr raġunijiet ġusti, ma jagħmilx użu ġenwin, għall-prodotti u servizzi li jissemmew fir-reġistrazzjoni, matul perijodu mhux interrot ta’ ħames snin.”.

12.

L-aħħar paragrafu ta’ dan l-artikolu jipprevedi li “[i]r-revoka għandha tidħol fis-seħħ f’għeluq il-perijodu ta’ ħames snin previst fl-ewwel paragrafu ta’ dan l-artikolu. Hija għandu jkollha effett assolut.”

13.

AR, ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali, kien proprjetarju tat-trade mark Franċiża semi-figurattiva “SAINT GERMAIN”, ippreżentata fil-5 ta’ Diċembru 2005 u li r-reġistrazzjoni tagħha ġiet ippubblikata fit-12 ta’ Mejju 2006, sabiex tindika, b’mod partikolari, il-prodotti “xorb alkoħoliku (bl-eċċezzjoni tal-birra), sidru, diġestivi, inbejjed u spirti, estratti jew essenzi alkoħoliċi ” (iktar ’il quddiem: “il-prodotti inkwistjoni fil-kawża prinċipali”).

14.

Wara li sar jaf li Cooper International, stabbilita fl-Istati Uniti, iddistribwiet likur ta’ elderberry taħt l-isem “St‑Germain”, immanifatturat minn Dalfour u subkuntrattur ta’ din tal-aħħar, Établissements Boudier, fit-8 ta’ Ġunju 2012, AR ħarrek lil dawn it-tliet kumpanniji (iktar ’il quddiem, flimkien, il-“konvenuti fil-kawża prinċipali”) quddiem il-Qorti Reġjonali ta’ Pariġi (Franza) għal ksur tat-trade mark permezz ta’ riproduzzjoni jew, sussidjarjament, permezz ta’ riproduzzjoni.

15.

F’kawża parallela, ippreżentata mill-kumpannija tad-dritt Amerikan Osez vous? International Spirits, LLC ( 3 ), it-tribunal de grande instance de Nanterre, (France) (il-Qorti Reġjonali ta’ Nanterre (Franza)), permezz ta’ sentenza tat-28 ta’ Frar 2013, billi kkonkludiet li AR ma kienx ressaq prova ta’ użu ġenwin tat-trade mark Franċiża “SAINT GERMAIN” wara l-preżentata tagħha, iddikjarat ir-revoka tad-drittijiet tiegħu fuqha għall-prodotti inkwistjoni fil-kawża prinċipali b’effett mit-13 ta’ Mejju 2011, jiġifieri fl-iskadenza tal-perijodu ta’ ħames snin li kienu għaddew wara d-data ta’ pubblikazzjoni tar-reġistrazzjoni tat-trade mark. Din is-sentenza ġiet ikkonfermata b’sentenza tal-Qorti tal-Appell ta’ Versailles (Franza) tal-11 ta’ Frar 2014, li, billi ma ġietx appellata, saret definittiva.

16.

Quddiem it-tribunal de grande instance de Paris (il-Qorti Reġjonali ta’ Pariġi), AR sostna t-talbiet tiegħu għal ksur matul il-perijodu mhux kopert bil-preskrizzjoni u preċedenti għar-revoka, jiġifieri bejn it-8 ta’ Ġunju 2009 u t-13 ta’ Mejju 2011.

17.

Permezz ta’ sentenza tas-16 ta’ Jannar 2015, din il-qorti, wara li kkonkludiet li l-ebda użu tat-trade mark inkwistjoni ma kien twettaq wara l-preżentata tagħha, ċaħdet it-talbiet ta’ AR kollha kemm huma (iktar ’il quddiem is-“sentenza tal-Qorti Reġjonali ta’ Pariġi”).

18.

Il-cour d’appel de Paris (France) (il-Qorti tal-Appell ta’ Pariġi (Franza)), permezz ta’ sentenza tat-13 ta’ Settembru 2016, ikkonfermat din is-sentenza (iktar ’il quddiem: is-“sentenza tal-Qorti tal-Appell ta’ Pariġi”). Wara li kkunsidrat li, fid-dawl tad-diverġenzi bejn is-sinjali litiġjużi, li l-ksur allegata minn AR setgħet tiġi kkonstata biss fir-rigward tal-Artikolu L. 713‑3 tal-Kodiċi tal-Proprjetà Intellettwali, jiġifieri bħala att ta’ ksur permezz ta’ riproduzzjoni, il-cour d’appel de Paris (il-Qorti tal-Appell ta’ Pariġi) qieset li l-evalwazzjoni tar-probabbiltà ta’ konfużjoni mill-pubbliku tippreżupponi li t-trade mark invokata kienet is-suġġett ta’ użu li jqegħda f’kuntatt mal-konsumaturi. F’dan ir-rigward, hija fakkret l-ewwel nett li t-tribunal de grande instance de Nanterre (il-Qorti Reġjonali ta’ Nanterre), approvata mill-cour d’appel de Versailles (il-Qorti tal-Appell ta’ Versailles), kienet ippronunzjat ir-revoka parzjali tad-drittijiet ta’ AR fuq it-trade mark litiġjużi fil-kawża prinċipali minħabba nuqqas ta’ użu ġenwin. Imbagħad, wara li eżaminat id-dokumenti ppreżentati waqt is-seduti minn AR, hija kkonstatat li dan tal-aħħar kien naqas milli juri li t-trade mark tiegħu kienet realment intutilizzat. Għalhekk, hija kkonkludiet li AR ma setax isostni b’suċċċess la l-ksur tal-funzjoni ta’ garanzija ta’ oriġini ta’ din it-trade mark, la li din kienet tqegħdet f’kuntatt mal-pubbliku ( 4 ), lanqas il-monopolju ta’ użu mogħti minnha ( 5 ).

19.

Fil-21 ta’ Diċembru 2016, AR appella fil-Kassazzjoni kontra s-sentenza tal-cour d’appel de Paris (il-Qorti tal-Appell ta’ Pariġi). Insostenn tal-appell tiegħu, huwa argumenta minn ksur tal-Artikoli L. 713‑3 u L. 714‑5 tal-Kodiċi tal-Proprjetà Intellettwali. Huwa jikkritika lill-cour d’appel de Paris (il-Qorti tal-Appell ta’ Pariġi) talli ċaħdet il-kawżi tiegħu għal ksur meta, matul il-perijodu ta’ ħames snin wara r-reġistrazzjoni tat-trade mark tiegħu, huwa kellu d-dritt li jipprojbixxi lit-terzi milli jagħmlu użu, fl-operazzjonijiet kummerċjali tagħhom, ta’ sinjal identiku jew simili u li jista’ jippreġudika l-funzjonijiet ta’ dik it-trade mark, mingħajr ma jkollu juri użu ġenwin tagħha u, għaldaqstant, mingħajr ma juri li din kienet effettivament intutilizzat. AR jargumenta li, sa fejn hija r-reġistrazzjoni li tiddetermina s-suġġett tad-dritt esklużiv fuq it-trade mark, il-probabbiltà ta’ konfużjoni fis-sens tal-Artikolu L. 713‑3 tal-Kodiċi tal-Proprjetà Intellettwali għandu jkun evalwat b’mod astratt, b’riferiment għas-suġġett tar-reġistrazzjoni tat-trade mark invokata, jekk ikun il-każ mhux utilizzata, u mhux fir-rigward ta’ sitwazzjoni konkreta fuq is-suq u li għalhekk, probabbiltà ta’ konfużjoni jista’ jeżisti, u, konsegwentement, il-ksur hija kkaratterizzata, fil-preżenza ta’ trade mark mhux utilizzata u għalhekk mhux magħrufa lill-konsumaturi. Huwa jargumenta, barra minn hekk, li ma huwiex neċessarju li t-trade mark protetta tkun effettivament intutilizzat sabiex jiġi vverifikat jekk hija teżerċitax il-funzjonijiet tagħha għaliex huwa suffiċjenti li s-sinjal ikkontestat jippreġudika l-funzjonijiet “potenzjali” tat-trade mark u li l-ksur għandha dejjem tiġi evalwata b’riferiment għall-użu tas-sinjal falz u mhux għall-użu tas-sinjal irreġistrat.

20.

Min-naħa tagħhom, il-konvenuti fil-kawża prinċipali jsostnu li l-użu ta’ sinjal jista’ jippreġudika d-dritt esklużiv tal-proprjetarju tat-trade mark biss jekk dan jippreġudika wieħed mill-funzjonijiet tagħha, li trade mark teżerċita l-funzjoni essenzjali tagħha biss jekk din hija effettivament utilizzata mill-proprjetarju tagħha sabiex tindika l-oriġini kummerċjali tal-prodotti jew servizzi indikati fir-reġistrazzjoni tagħha u li, jekk ma jutilizzax it-trade mark tiegħu konformement mal-funzjoni essenzjali tagħha, il-proprjetarju ma jistax jilmenta minn xi preġudizzju jew riskju ta’ preġudizzju ta’ din il-funzjoni. Huma jargumentaw li, fil-fatt, meta l-proprjetarju ma jutilizzax it-trade mark pubbliku jiġi indott sabiex jistabbilixxi l-iċken rabta bejn dawn il-prodotti u l-prodotti ta’ terzi li jagħmlu użu minn sinjal simili u huwa jkun jista’ jitfixkel fuq l-oriġini tal-prodotti inkwistjoni. Skont dawn il-kumpanniji, id-dritt tat-trade marks ser jiġi distort mill-għan tiegħu u ma jkunx jista’ jeżerċita iktar ir-rwol tiegħu ta’ element essenzjali ta’ sistema ta’ kompetizzjoni mhux distorta, jekk ikollu jiġi ammess li min jikkuntenta ruħu sabiex jippreżenta trade mark, mingħajr qatt ma jutilizzaha, jista’ jirriżerva l-possibbiltà li jitlob danni mingħand terzi li jutilizzaw sinjali simili. Dan ser iwassal sabiex jiġi rrikonoxxut lill-proprjetarju vantaġġ kompetittiv kompletament indebitu.

21.

Il-qorti tar-rinviju ddeduċiet minn dan li l-aggravju tal-kassazzjoni huwa bbażat fuq il-ksur tal-Artikolu L. 713-3 tal-Kodiċi tal-Proprjetà Intellettwali, li AR ma jikkritikax is-sentenza tal-Qorti tal-Appell ta’ Pariġi għaliex hija eżaminat il-ksur biss fir-rigward ta’ dan l-artikolu, għaliex sabiex ikun hemm ksur jeħtieġ li tiġi stabbilita l-eżistenza ta’ probabbiltà ta’ konfużjoni min-naħa tal-pubbliku ( 6 ). Filwaqt li tirrinvija għas-sentenza tat-18 ta’ Ġunju 2009, L’Oréal et (C‑487/07, EU:C:2009:378, punti 58 u 59), din il-qorti tqis li, fir-rigward tal-evalwazzjoni tal-ksur permezz ta’ riproduzzjoni, għandu jiġi mfittex biss il-preġudizzju li ser issofri l-funzjoni essenzjali tat-trade mark, minħabba dan il-probabbiltà ta’ konfużjoni.

22.

Il-qorti tar-rinviju tfakkar li, fis-sentenza tal-21 ta’ Diċembru 2016, Länsförsäkringar (C‑654/15, EU:C:2016:998, iktar ’il quddiem: is-“sentenza Länsförsäkringar”), il-Qorti tal-Ġustizzja, meta ppronunzjat ruħha fuq l-interpretazzjoni tal-Artikolu 9(1)(b) tar-Regolament Nru 207/2009 ( 7 ), iddeċidiet li, matul il-perijodu ta’ ħames snin wara r-reġistrazzjoni ta’ trade mark tal-Unjoni Ewropea, il-proprjetarju jista’, f’każ ta’ probabbiltà ta’ konfużjoni, jipprojbixxi lil terzi milli jagħmlu użu, matul il-kummerċ, minn sinjal identiku jew simili għat-trade mark tiegħu għall-prodotti u s-servizzi kollha identiċi jew simili għal dawk li dwarhom din it-trade mark ġiet irreġistrata, mingħajr ma jeħtieġ juri użu ġenwin ta’ din it-trade mark għal dawn il-prodotti jew servizzi. Filwaqt li osservat li l-interpretazzjoni adottata f’din is-sentenza hija trasponibbli għall-Artikolu 5(1)(b) tad-Direttiva 2008/95, fid-dawl ix-xebh bejn it-testi ta’ dawn iż-żewġ dispożizzjonijiet, din il-qorti ssostni li s-sitwazzjoni li l-Qorti tal-Ġustizzja ħadet konjizzjoni tagħha fl-imsemmija sentenza, fejn il-perijodu ta’ ħames snin kien għadu ma skadiex u fejn l-ebda talba għal revoka minħabba n-nuqqas ta’ użu ġenwin ma setgħet, ex ipotesi, titressaq, mhux l-istess jista’ jingħad għal dik fil-kawża prinċipali. Din tqajjem il-kwistjoni ta’ jekk min ma jkun qatt utilizza t-trade mark tiegħu u li jkollu d-drittijiet tiegħu fuqha rrevokati fl-iskadenza tal-perijodu ta’ ħames snin jistax jippretendi li sofra ksur tal-funzjoni essenzjali tat-trade mark tiegħu u dannu, minħabba l-użu li jkun sar, minn terz, ta’ sinjal identiku jew simili matul il-perijodu ta’ ħames snin wara r-reġistrazzjoni tat-trade mark, u jitlob id-danni.

23.

Huwa f’tali kuntest li, b’deċiżjoni tas-26 ta’ Settembru 2018, il-Cour de cassation (il-Qorti tal-Kassazzjoni) issospendiet il-proċedura quddiemha u għamlet id-domanda preliminari li ġejja:

“L-Artikoli 5(1)(b), 10 u 12 tad-Direttiva [2008/95/KE] għandhom jiġu interpretati fis-sens li l-proprjetarju, li qatt ma utilizza t-trade mark tiegħu u d-drittijiet fuqha tiegħu kienu ġew irrevokati fl-iskadenza tal-perijodu ta’ ħames snin wara l-pubblikazzjoni tar-reġistrazzjoni tagħha, jista’ jikseb kumpens għal dannu għal kontrafazzjoni, billi jinvoka preġudizzju miġjub lill-funzjoni essenzjali tat-trade mark tiegħu, ikkawżat minħabba l-użu minn terzi, qabel id-data ta’ effett tar-revoka, ta’ sinjal li jixbah din it-trade mark sabiex jindika prodotti jew servizzi identiċi jew li jixbhu dawk li għalihom din it-trade mark ġiet irreġistrata?”

24.

Il-kawża li hija s-suġġett ta’ dawn il-konklużjonijiet ibbenefikat minn osservazzjonijiet bil-miktub ippreżentati minn AR, Cooper International (flimkien ma’ Dalfour), Établissement Boudier, il-Gvern Franċiż u l-Kummissjoni Ewropea. Dawn il-partijiet ippreżentaw is-sottomissjonijiet orali tagħhom fis-seduta li nżammet quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja fit-12 ta’ Ġunju 2019.

25.

Id-dritt tat-trade marks armonizzat tal-Istati Membri, l-istess bħas-sistema tat-trade mark tal-Unjoni Ewropea, huwa bbażat fuq ir-rikonoxximent tad-drittijiet fuq il-privattivi biss favur il-proprjetarji ta’ sinjali distintivi intiżi sabiex jiġu utilizzati fil-kummerċ u għalhekk sabiex ikunu preżenti fuq is-suq.

26.

Kif il-Qorti tal-Ġustizzja ppreċiżat fis-sentenza tad-19 ta’ Diċembru 2012, Leno Merken (C‑149/11, EU:C:2012:816, punt 32), mill-premessa 9 tad-Direttiva 2008/95 ( 8 ), jirriżulta, fil-fatt li l-leġiżlatur tal-Unjoni ried jissuġġetta ż-żamma tad-drittijiet marbuta mat-trade mark nazzjonali għall-kundizzjoni li hija effettivament intutilizzata.

27.

Din il-kundizzjoni ta’ użu, minn naħa, hija intiża sabiex tiżgura li t-trade mark irreġistrata teżerċita l-funzjoni distintiva tagħha konkretament u mhux potenzjalment biss u, min-naħa l-oħra, tfittex għanijiet favur il-kompetizzjoni.

28.

Trade mark li ma tiġix utilizzata, fil-fatt, tkun tista’ tfixkel il-kompetizzjoni, “billi tillimita il-firxa ta’ sinjali li jistgħu jiġu rreġistrati minn oħrajn bħala trade mark u tiċħad lill-kompetituri mill-possibbiltà li jutilizzaw din it-trade mark jew trade mark simili meta jitqiegħdu fis-suq intern prodotti jew servizzi identiċi jew simili għal dawk protetti mit-trade mark inkwistjoni” ( 9 ).

29.

Għall-istess raġunijiet, in-non-użu ta’ trade mark (nazzjonali jew tal-Unjoni Ewropea) ukoll jista’ jirrestrinġi l-moviment liberu tal-merkanzija u l-libertà li jiġu pprovduti servizzi ( 10 ). Għaldaqstant il-kundizzjoni ta’ użu tat-trade mark isservi wkoll l-għanijiet tat-twettiq tas-suq intern.

30.

Kemm id-direttivi dwar l-armonizzazzjoni tad-drittijiet tat-trade marks tal-Istati Membri kif ukoll ir-regolamenti li jirregolaw it-trade mark tal-Unjoni Ewropea li ssuċċedewhom, għalhekk, ipprevedew li għalkemm id-drittijiet fuq it-trade mark (nazzjonali u tal-Unjoni Ewropea) jiġu akkwistati bil-formalità tar-reġistrazzjoni biss ( 11 ), iż-żamma ta’ dawn id-drittijiet hija possibbli biss jekk is-sinjal ikun is-suġġett ta’ “użu ġenwin” matul il-kummerċ ( 12 ).

31.

L-Artikolu 12(1) tad-Direttiva 2008/95 ( 13 ), billi jipprevedi t-telfien tad-drittijiet fuq it-trade mark fin-nuqqas ta’ użu ġenwin tagħha għall-prodotti jew is-servizzi li għalihom hija kienet irreġistrata, hija intiża sabiex tiżgura li d-dritt privattiv marbut mar-reġistrazzjoni jkun jista’ jiġi eżerċitat biss fuq is-sinjali li effettivament jissodisfaw il-funzjoni distintiva tiegħu, kif ukoll sabiex jaċċerta li huma biss it-trade marks li effettivament jiġu utilizzati li jinżammu fir-reġistri tat-trade marks nazzjonali.

32.

Ir-revoka prevista fl-Artikolu 12(1) tad-Direttiva 2008/95 isseħħ fil-każ ta’ non-użu għal ħames snin tat-trade mark.

33.

L-Artikolu 10(1) tad-Direttiva 2008/95 jiddistingwi, f’dan ir-rigward, il-każ fejn it-trade mark ma tkunx is-suġġett ta’ użu ġenwin għal tul il-perijodu ta’ ħames snin wara r-reġistrazzjoni tagħha minn dak fejn dan l-użu jkun inbeda imma ġie sospiż għal perijodu mhux interrott ta’ ħames snin. Il-kawża li hija s-suġġett ta’ dawn il-konklużjonijiet tirrigwarda biss l-ewwel wieħed minn dawn il-każijiet, raġuni li għaliha, fil-kumplament tagħhom, jien ser nirreferi biss għal din il-kawża ta’ revoka minħabba nuqqas ta’ użu.

34.

Il-protezzjoni tat-trade mark irreġistrata hija żgurata bir-rikonoxximent ta’ dritt esklużiv lill-proprjetarju tagħha, li għalih jikkorrispondi obbligu ta’ astensjoni għal kull terz ieħor (mhux awtorizzat). Madankollu, dan il-ius excludendi ma huwiex assolut. Il-protezzjoni tat-trade mark irreġistrata hija żgurata bir-rikonoxximent ta’ dritt esklużiv lill-proprjetarju tagħha, li għalih jikkorrispondi obbligu ta’ astensjoni għal kull terz ieħor (mhux awtorizzat). Madankollu, dan il-ius excludendi ma huwiex assolut.

35.

Minn naħa, hija tolqot l-attività tal-proprjetarju (jew ta’ terzi awtorizzati minnu) fil-produzzjoni u d-distribuzzjoni ta’ beni jew servizzi, u tirrigwarda, għalhekk, l-użu tat-trade mark u mhux it-trade mark fiha nnifisha, li jipprevjeni l-interpretazzjoni tad-drittijiet mogħtija minn dan it-titolu ta’ proprjetà intellettwali bħala drittijiet ta’ proprjetà klassiċi ( 14 ).

36.

Min-naħa l-oħra, dan jista’ jiġi attivat biss meta l-elementi kostituttivi ta’ waħda mill-ipoteżijiet stabbiliti fl-Artikolu 5 tad-Direttiva 2008/95 jiġu ssodisfatti ( 15 ), li jimplika li użu illegali ta’ sinjal identiku jew simili għat-trade mark irreġistrata, kif ukoll l-eżistenza ta’ dannu (kkaratterizzat) għall-interessi protetti tal-proprjetarju tagħha jkunu stabbiliti ( 16 ).

37.

Id-dritt tat-trade marks armonizzat fil-livell tal-Unjoni Ewropea estenda s-suġġett tal-azzjoni għal ksur lilhinn minn dan il-każ tipiku, li jkopri l-preġudizzju għall-funzjoni distintiva tat-trade mark ( 17 ), fejn id-dannu għall-interessi tal-proprjetarju tat-trade mark ikun akkompanjat minn preġudizzju tal-pubbliku fis-sura ta’ riskju li dan jiġi indott fi żball waqt l-għażla tiegħu ta’ xiri u ta’ konsum ( 18 ).

38.

Il-kriterju li jiddelinja l-perimetru tal-protezzjoni żgurata permezz tal-azzjoni għal ksur jinsab identifikat mill-Qorti tal-Ġustizzja b’riferiment għall-funzjonijiet irrikonoxxuti u protetti legalment ta’ din it-trade mark, jiġifieri, minbarra l-funzjoni, essenzjali, ta’ indikazzjoni ta’ oriġini, dwak ta’ komunikazzjoni, ta’ investiment, ta’ pubbliċità u ta’ garanzija ta’ kwalità ( 19 ).

39.

Waħda mill-kwistjonijiet li tqum fl-eżami tal-karatteristiċi tal-azzjoni għal ksur, u li ġiet dibattuta estensivament fil-proċedura kemm orali kif ukoll bil-miktub quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, tikkonċerna n-natura astratta jew konkreta tal-evalwazzjonijiet li għandhom isiru sabiex tiġi stabbilita l-eżistenza ta’ ksur. Dawn l-evalwazzjonijiet għandhom jieħdu inkunsiderazzjoni l-uniċi elementi li jirriżultaw mir-reġistrazzjoni tat-trade mark, jiġifieri s-sinjal kif ippreżentat kif ukoll il-prodotti u servizzi indikati fit-talba għal reġistrazzjoni, jew inkella għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni ċirkustanzi oħra, estranji għal dawk inerenti għar-reġistrazzjoni?

40.

B’mod konsistenti man-natura mhux assoluta tad-dritt esklużiv mogħti bit-trade mark, fis-sens ippreċiżat iktar ’il fuq, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha t-tendenza, bħala regola ġenerali, li tippreferi evalwazzjoni konkreta tal-elementi kostituttivi tal-ksur, li tieħu inkunsiderazzjoni, b’mod partikolari, il-metodi effettivi tal-użu tas-sinjal allegatament kontrafatt mit-terz mhux awtorizzat ( 20 ), kif ukoll taċ-ċirkustanzi kollha ta’ dan l-użu ( 21 ). Dan l-approċċ jippermetti, minn naħa, li tiġi ppreċiżata l-linja ta’ dermarkazzjoni bejn użu legali u illegali tat-trade mark ta’ ħaddieħor ( 22 ) u, min-naħa l-oħra, li jiġi evalwat id-dannu li jsofri l-proprjetarju f’relazzjoni mal-funzjoni tat-trade mark li dwarha sar il-ksur ( 23 ).

41.

Meta, bħal ma huwa l-każ fil-kawża prinċipali, l-azzjoni għal ksur tirrigwarda l-każ previst fl-Artikolu 5(1)(b) tad-Direttiva 2008/95, li jippreżupponi li l-aġir ikkontestat jippreġudika l-funzjoni distintiva tat-trade mark irreġistrata billi joħloq probabbiltà ta’ konfużjoni min-naħa tal-pubbliku ( 24 ), l-evalwazzjoni tal-elementi kostituttivi tal-ksur tassumi natura fil-biċċa l-kbira konkreta, minħabba r-rwol ċentrali li għandha, f’din l-evalwazzjoni, il-perċezzjoni tal-pubbliku kkonċernat.

42.

Hekk, fost l-elementi li jirriżultaw mir-reġistrazzjoni, jidħlu inkunsiderazzjoni, fl-evalwazzjoni tax-xebh tas-sinjali kunfliġġenti u l-prodotti jew servizzi li huma jindikaw, kif ukoll fl-evalwazzjoni globali tar-probabbiltà ta’ konfużjoni, il-fatturi marbuta, b’mod partikolari, mal-intensità ta’ użu kummerċjali tat-trade mark irreġistrata preċedentement, kif ukoll il-metodi ta’ kummerċjalizzazzjoni. Dawn il-fatturi jippermettu b’mod partikolari li jiġu evalwati l-elementi differenti tal-paragun bejn sinjali u bejn prodotti jew servizzi u sabiex jiġi mmodulat il-livell ta’ protezzjoni li għandu jingħata lill-imsemmija trade mark fir-rigward tal-għarfien li l-pubbliku għandu tagħha fis-suq ( 25 ).

43.

Madankollu, jekk dawn il-fatturi marbuta mal-użu fis-suq tat-trade mark irreġistrata jistgħu jinfluwenzaw l-evalwazzjoni tar-probabbiltà ta’ konfużjoni fis-sens tal-Artikolu 5(1)(b) tad-Direttiva 2008/95, billi jwessgħu l-perimetru tal-protezzjoni ta’ din it-trade mark fil-konfront ta’ dik li tirriżulta mill-evalwazzjoni astratta mwettqa esklużivament abbażi tal-elementi li jirriżultaw mir-reġistrazzjoni ( 26 ), fil-fehma tiegħi, l-operazzjoni kuntrarja ma hijiex awtorizzata.

44.

Għalhekk, bl-eċċezzjoni tal-konsegwenzi tar-revoka, il-kundizzjonijiet ta’ użu kummerċjali tat-trade mark irreġistrata ma jistgħux jiġu invokati sabiex jirrestrinġu l-isfera ta’ protezzjoni tagħha kif tirriżulta mir-reġistrazzjoni u inqas u inqas sabiex jissoprimu din il-protezzjoni.

45.

Fil-fatt, hija r-reġistrazzjoni tat-trade mark li tnissel id-dritt esklużiv imsemmi fl-Artikolu 5(1) tad-Direttiva 2008/95. L-użu kummerċjali tas-sinjal suġġett ta’ din ir-reġistrazzjoni ma huwiex element kostituttiv jew ta’ pproċessar tal-kisba tal-imsemmi dritt. Kif diġà semmejt iktar ’il fuq, dan l-użu jservi biss sabiex iżomm id-drittijiet tal-proprjetarju fuq it-trade mark irreġistrata, billi jevitalu li jġarrab ir-revoka ( 27 ).

46.

F’dawn iċ-ċirkustanzi għandu jiġi enfasizzat li, għalkemm l-użu tat-trade mark ma huwiex kundizzjoni tal-kisba tad-dritt esklużiv irrikonoxxut fl-Artikolu 5(1) tad-Direttiva 2008/95, min-naħa l-oħra, huwa rikjest sabiex it-trade mark teżerċita l-funzjoni essenzjali li għaliha huwa mogħti dan id-dritt lill-proprjetarju tagħha u li hija li “lill-konsumatur jew lill-utent finali tiġi ggarantita l-identità ta’ oriġini tal-prodott [jew tas-servizz identifikat mit-trade mark], b’tali mod li huwa jkun jista’ jiddistingwi mingħajr konfużjoni possibbli dan il-prodott jew dan is-servizz minn dawk li għandhom provenjenza oħra” ( 28 ). Issa, b’definizzjoni, din il-funzjoni tista’ tiġi eżerċitata biss bl-użu tat-trade mark fuq is-suq.

47.

Għalhekk, ma naqbilx mal-affermazzjoni tal-Kummissjoni li huwa bir-reġistrazzjoni li t-trade mark tibda teżerċita l-funzjoni tagħha ta’ indikazzjoni ta’ oriġini.

48.

Ċertament, bir-reġistrazzjoni, l-ordni legali jirrikonoxxi lis-sinjal mitlub il-“kapaċità” li jindika, fil-kummerċ, l-oriġini kummerċjali tal-prodotti jew servizzi li għalihom huwa rreġistrat u li jiddistingwihom minn dawk li għandhom oriġini differenti. Madankollu, din hija biss deċiżjoni dwar il-kapaċità tas-sinjal li jissodisfa l-funzjoni essenzjali tat-trade mark. Sabiex tali funzjoni tkun eżerċitata effettivament, is-sinjal għandu jkun utilizzat fuq is-suq u jidħol f’kuntatt mal-pubbliku ( 29 ).

49.

Il-kunsiderazzjonijiet preċedenti jwassluni sabiex nikkonkludi li l-analiżi tal-probabbiltà ta’ konfużjoni li għandha titwettaq fil-kuntest tal-applikazzjoni tal-Artikolu 5(1)(b) tad-Direttiva 2008/95, jinvolvi t-teħid inkunsiderazzjoni, fir-rigward tat-trade mark preċedenti, ta’ elementi kemm astratti, li jirriżultaw mir-reġistrazzjoni ta’ din it-trade mark, kif ukoll konkreti, dwar l-użu li sar minnha, b’tal-ewwel iservu sabiex jidentifikaw il-protezzjoni minima li għandha tiġi rrikonoxxuta lill-imsemmija trade mark, filwaqt li t-tieni jistgħu jwasslu għall-estensjoni ta’ din il-protezzjoni.

50.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, id-diskussjoni dwar in-natura astratta jew konkreta tal-analiżi tar-probabbiltà ta’ konfużjoni għandha, fil-fehma tiegħi, importanza limitata riprodotta biss fir-rigward tar-risposta li għandha tingħata lid-domanda mressqa mill-Cour de cassation (il-Qorti tal-Kassazzjoni).

51.

Fil-fatt, l-imġiba li allegatament tikkostitwixxi l-atti ta’ ksur litiġjużi fil-kawża prinċipali bdiet fi żmien meta t-terminu ta’ ħames snin mid-data tal-pubblikazzjoni tar-reġistrazzjoni tat-trade mark ta’ AR kien għadu ma skadiex, u għalhekk ir-revoka kienet għadha ma seħħitx.

52.

Imma kif tfakkar il-qorti tar-rinviju, fis-sentenza Länsförsäkringar, il-Qorti tal-Ġustizzja, meta ddeċidiet fuq l-interpretazzjoni tal-Artikolu 15(1) u l-Artikolu 51(1)(a) tar-Regolament Nru 207/2009, li l-kontenut tiegħu huwa essenzjalment identiku għal dak tal-Artikoli 10 u 12 tad-Direttiva 2008/95, iddikjarat li, matul il-perijodu ta’ ħames snin wara r-reġistrazzjoni tat-trade mark tal-Unjoni Ewropea, il-proprjetarju tagħha jista’ jieħu vantaġġ mid-dritt esklużiv mogħti b’din it-trade mark, bis-saħħa tal-Artikolu 9(1) ta’ dan ir-regolament ( 30 ) għall-prodotti u servizzi kollha li għalihom din hija rreġistrata, mingħajr ma jkun meħtieġ li juri użu ġenwin tagħha.

53.

Il-Qorti tal-Ġustizzja b’hekk stabbiliet kjarament il-prinċipju, trasponibbli fil-kuntest tad-dritt armonizzat tat-trade marks, li, matul il-perijodu ta’ ħames snin wara r-reġistrazzjoni tat-trade mark, u fin-nuqqas ta’ użu ġenwin tagħha mill-proprjetarju tagħha, il-kundizzjonijiet tal-eżistenza ta’ probabbiltà ta’ konfużjoni fil-kuntest ta’ azzjoni għal ksur, u b’mod partikolari ta’ azzjoni għal ksur permezz ta’ riproduzzjoni, għandhom jiġu evalwati b’mod astratt, jiġifieri b’riferiment biss għall-elementi li jirriżultaw mir-reġistrazzjoni tat-trade mark ( 31 ).

54.

Għaldaqstant is-sentenza Länsförsäkringar tannulla l-premessa li minnha telqu kemm is-sentenza tat-tribunal de grande instance de Paris (il-Qorti Reġjonali ta’ Pariġi) kif ukoll is-sentenza tal-cour d’appel de Paris (il-Qorti tal-Appell ta’ Pariġi), li kontra tagħha AR ippreżenta r-rikors fil-kassazzjoni li huwa s-suġġett tal-proċedura fil-kawża prinċipali, li l-eżami tar-probabbiltà ta’ konfużjoni fil-kuntest tal-azzjoni għal ksur permezz ta’ riproduzzjoni, li jissupponi preġudizzju għall-funzjoni essenzjali tat-trade mark, għandha dejjem isir b’mod konkret ( 32 ).

55.

Isegwi, kif barra minn hekk osservat il-cour de cassation (il-Qorti tal-Kassazzjoni) innifisha, li d-domanda li qed tiffaċċja din il-qorti, ma hijiex dik jekk, fiċ-ċirkustanzi tal-kawża prinċipali, il-probabbiltà ta’ konfużjoni li jikkostitwixxi l-kundizzjoni tal-azzjoni għal ksur mressqa minn AR kontra l-konvenuti fil-kawża prinċipali għandux jiġi evalwat b’mod astratt jew konkret, imma dik, li hija f’livell ogħla, jekk AR jibqax intitolat, anki wara li jkollu d-drittijiet tiegħu fuq it-trade mark irrevokati, sabiex iressaq azzjoni għal ksur kontra l-konvenuti fil-kawża prinċipali għal imġiba li huma jkunu kkommettew matul il-perijodu ta’ ħames snin wara r-reġistrazzjoni tat-trade mark.

56.

Jekk ir-risposta għal din id-domanda għandha tkun fl-affermattiv, il-probabbiltà ta’ konfużjoni li jikkostitwixxi l-kundizzjoni sabiex imġiba bħal din, preċedenti għar-revoka, tiġi kklassifikata bħala ksur jeħtieġ li, wara s-sentenza Länsförsäkringar u fl-assenza ta’ kull użu kummerċjali tat-trade mark preċedenti, jiġi evalwat b’mod astratt, jiġifieri fuq il-bażi biss tar-reġistrazzjoni ta’ din it-trade mark.

57.

Qabel ma nipproċedi bl-analiżi tad-domanda mressqa mill-Cour de cassation (il-Qorti tal-Kassazzjoni), kif ippreċiżat fil-punt 55 ta’ dawn il-konklużjonijiet, għandu jiġi nnutat li din ir-risposta ma’ tiddependix fuq l-eżistenza ta’ ksur reali u attwali tal-funzjoni essenzjali tat-trade mark preċedenti lanqas fuq l-istabbiliment ta’ danni kkaġunati lill-proprjetarju ta’ din it-trade mark.

58.

Fil-fatt, minn naħa, jekk, kif tfakkar il-qorti tar-rinviju, fis-sentenza tat-18 ta’ Ġunju 2009, L’Oréal et (C‑487/07, EU:C:2009:378, punt 59), il-Qorti tal-Ġustizzja ppreċiżat li l-protezzjoni mogħtija bl-Artikolu 5(1)(b) tad-Direttiva 2008/95 teżiġi “l-possibbiltà ta’ ksur tal-funzjoni essenzjali tat-trade mark” ( 33 ), jirriżulta mis-sentenza Länsförsäkringar li, matul il-perijodu ta’ ħames snin wara r-reġistrazzjoni tat-trade mark, dan il-ksur għandu jiftiehem bħala li jirreferi għall-“potenzjal distintiv” tat-trade mark preċedenti li ma ntużatx, u għalhekk jinjora l-fatt li din it-trade mark tkun għadha ma nġabitx għall-konoxxenza tal-pubbliku.

59.

Min-naħa l-oħra, kif innotat korrettament mill-Kummissjoni fl-osservazzjonijiet bil-miktub tagħha, il-kwistjoni ta’ proprjetarju ta’ trade mark għal ksur għall-ħlas tad-dannu allegatament subit minħabba l-użu ta’ sinjal li jwassal għal konfużjoni mat-trade mark tiegħu hija indipendenti mill-kwistjoni jekk dan l-użu jkunx konkretament ikkawża d-danni invokati. Fi kliem ieħor, l-eżistenza ta’ preġudizzju ma jikkundizzjonax il-locus standi ta’ azzjoni għal ksur iżda jikkostitwixxi kundizzjoni fil-mertu tat-talba għall-ħlas tad-danni mressqa fil-kuntest ta’ tali azzjoni.

60.

Sabiex tingħata risposta lid-domanda magħmula mill-Cour de cassation (il-Qorti tal-Kassazzjoni), l-attenzjoni għandha, għalhekk, tiġi spustata minn fuq id-danni tal-aġir allegatament ta’ ksur tal-konvenuti fil-kawża prinċipali, setgħu kkawżaw, lill-funzjonijiet tat-trade mark preċedenti u għall-interessi tal-proprjetarju tagħha, għas-sitwazzjoni ta’ dan fil-mument li fih dan ressaq l-azzjoni għal ksur.

61.

Issa, mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li, fid-data li fiha ġiet ippreżentata din it-talba, AR kellu d-drittijiet tiegħu fuq it-trade mark tiegħu rrevokati ( 34 ).

62.

Jirriżulta, fil-fatt, mid-dokumenti tal-fajl fil-kawża prinċipali, li AR ħarrek lill-konvenuti fil-kawża prinċipali permezz tal-atti tat-8 u tal-11 ta’ Ġunju 2012. It-terminu ta’ ħames snin wara r-reġistrazzjoni tat-trade mark SAINT GERMAIN, previst fl-Artikolu 10 tad-Direttiva 2008/95, kien, min-naħa tiegħu, skada fit-13 ta’ Mejju 2011.

63.

Għalkemm huwa minnu li r-revoka ġiet ippronunzjata mit-tribunal de grande instance de Nanterre (il-Qorti Reġjonali ta’ Nanterre) biss fit-28 ta’ Frar 2013, permezz ta’ sentenza li saret definittiva fl-22 ta’ Frar 2014, id-data li fiha din ġiet ikkonfermata mill-cour d’appel de Versailles (il-Qorti tal-Appell ta’ Versailles), l-effetti ta’ din ir-revoka bdew iseħħu mill-ġurnata li fiha skada dan it-terminu.

64.

Meta l-proprjetarju ta’ trade mark iressaq azzjoni għal ksur, kemm jekk din tkun “permezz ta’ riproduzzjoni” kif ukoll “permezz ta’ riproduzzjoni”, huwa jeżerċita d-dritt esklużiv mogħti lilu bit-trade mark irreġistrata li jopponi l-użu matul il-kummerċ ta’ sinjal identiku jew simili għat-trade mark tiegħu għal prodotti identiċi jew simili għal dawk li dwarhom ġiet irreġistrata din it-trade mark. Dan japplika wkoll fil-każ fejn l-azzjoni hija intiża biss sabiex tikseb kumpens għad-dannu subit minħabba tali użu, pereżempju fil-każ fejn l-aġir ikkontestat ikun waqaf fil-frattemp.

65.

Ir-revoka għandha l-effett li tneżża’ lill-proprjetarju tat-trade mark irreġistrata mid-dritt esklużiv mogħti minnha fis-sens tal-Artikolu 5(1) tad-Direttiva 2008/95. B’effett mid-data li fiha r-revoka jkollha effett, l-eżerċizzju ta’ dan id-dritt huwa a priori mhux permess. Fi kliem ieħor, ir-revoka testingwi d-dritt ta’ azzjoni għal ksur bbażata fuq din id-dispożizzjoni ( 35 ).

66.

Dan huwa veru wkoll għall-azzjonijiet, bħal dik imressqa mir-rikorrenti fil-kawża prinċipali, intiżi sabiex jiksbu l-kumpens għad-dannu kkawżat lill-proprjetarju tat-trade mark irreġistrata minn tali użu f’mument meta d-drittijiet tiegħu fuqha jkunu għadhom ma ġewx irrevokati?

67.

Jekk wara r-revoka, il-proprjetarju ta’ trade mark irreġistrata ma jistax, fil-prinċipju, iktar jeżerċita d-dritt privattiv mogħti minnha, għandu madankollu jiġi enfasizzat li l-azzjonijiet għal ksur ta’ tali trade mark, imwettqa matul il-perijodu ta’ ħames snin wara r-reġistrazzjoni, ma jitilfux in-natura illegali tagħha minħabba r-revoka.

68.

Isegwi li, jekk id-dritt nazzjonali ma jagħmilx l-effetti tar-revoka retroattivi għad-data tal-preżentata tat-talba għal trade mark jew għad-data tar-reġistrazzjoni tagħha, b’mod li t-trade mark titqies li ma pproduċiet l-ebda effett legali, l-atti mwettqa matul l-imsemmi perijodu ta’ ħames snin, li jkunu seħħew qabel id-data li fiha tidħol fis-seħħ ir-revoka, jistgħu jibqgħu suġġetti għal kawża permezz ta’ azzjoni għal ksur.

69.

Iċ-ċaħda ta’ tali dritt ta’ azzjoni lill-proprjetarju ta’ trade mark irreġistrata li kellu d-drittijiet tiegħu rrevokati twassal sabiex jiġu “regolarizzati ex post” l-atti ta’ ksur imwettqa meta t-trade mark li tkun inkisret – fis-sens espost fil-punt 58 ta’ dawn il-konklużjonijiet – kienet għadha protetta.

70.

Iżda, fil-fehma tiegħi, tali regolarizzazzjoni ma tistax tirriżulta, kif essenzjalment jammettu anki l-konvenuti fil-kawża prinċipali, mill-konstatazzjoni waħedha li t-trade mark inkwistjoni ma kienet qatt is-suġġett ta’ użu kummerċjali.

71.

Huwa minnu li d-drittijiet mogħtija bid-Direttiva 2008/95 lill-proprjetarju ta’ trade mark irreġistrata huma intiżi sabiex jippermettulu jeżerċita l-funzjoni essenzjali tagħha ta’ indikazzjoni ta’ oriġini u tissodisfa r-rwol ta’ element essenzjali tas-sistema ta’ kompetizzjoni mhux distorta li d-dritt tal-Unjoni jrid jistabbilixxi u jżomm ( 36 ). F’din l-istess loġika, dawn id-drittijiet, kif anki esponejt iktar ’il fuq, jistgħu jinżammu biss jekk il-funzjoni li għaliha huma mogħtija tiġi effettivament eżerċitata fuq is-suq.

72.

Għalhekk jista’ jidher inġustifikat, jekk mhux ukoll abbużiv, li min ma jkun qatt utilizza t-trade mark tiegħu filwaqt li jibbenefika mid-dritt esklużiv moghti minnha u min, barra minn hekk, ma jeżerċitax fi żmien utli, dan id-dritt sabiex jopponi l-ksur tat-trade mark tiegħu ( 37 ), ikun jista’, wara li jkollu d-drittijiet tiegħu rrevokati, jaġixxi fil-konfront tal-awturi ta’ atti ta’ ksur sabiex jikseb kumpens għad-dannu allegatament subit.

73.

Madankollu, kif ukoll diġà fakkart, il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat, fis-sentenza Länsförsäkringar, li d-dispożizzjonijiet fuq ir-revoka jagħtu lill-proprjetarju “perijodu ta’ grazzja” sabiex jibda użu ġenwin tat-trade mark tiegħu, li matulu, anki fl-assenza ta’ kull użu kummerċjali tagħha, huwa jista’ jopponi l-ksur li jsir minn terzi tal-monopolju tiegħu ta’ użu ta’ din it-trade mark u jikseb kumpens għad-danni li dan il-ksur ikun ikkawżalu. Il-fatt li, fi tmiem dan il-perijodu, il-proprjetarju jkun għadu ma użax din it-trade mark ma jaffettwax, fil-prinċipju, n-natura illegali tal-atti ta’ ksur mwettqa matul l-imsemmi perijodu li jkun għadu pendenti ( 38 ).

74.

Għalhekk, sakemm, bis-saħħa tad-dritt nazzjonali tal-Istat Membru kkonċernat, l-effetti tar-revoka ma jkunux retroattivi għad-data li fiha titressaq it-talba għal trade mark jew tar-reġistrazzjoni tagħha, li jkun iwassal sabiex kull dritt tal-proprjetarju li jkollu d-drittijiet tiegħu rrevokati li jitlob id-danni minħabba atti mwettqa matul dan il-perijodu ta’ grazzja, fil-fehma tiegħi xejn ma jostakola li dan il-proprjetarju jippreżenta azzjoni għal ksur sabiex jiġi kkumpensat għad-dannu li huwa jkun sofra minħabba atti, li fil-mument li twettqu, setgħu jiksru d-dritt esklużiv tiegħu fuq it-trade mark.

75.

Nosserva, barra minn hekk, li kif innotat il-Kummissjoni waqt is-seduta, ma huwiex eskluż li f’ċerti każi, l-atti ta’ ksur mwettqa matul il-perijodu ta’ ħames snin wara r-reġistrazzjoni tat-trade mark ikunu ikkontribwixxew sabiex jiskoraġġixxu lill-proprjetarju tagħha milli jutilizzaha jew ifixklu użu ġenwin, mingħajr madankollu ma jaslu sabiex jikkostitwixxu raġuni leġittima ta’ nuqqas ta’ użu li jipprevjeni, fis-sens tal-Artikolu 12(1) tad-Direttiva 2008/95, ir-revoka ( 39 ).

76.

Is-soluzzjoni li nipproponi li tiġi segwita mill-Qorti tal-Ġustizzja ma hijiex imdgħajjfa bl-obiter dictum kontenut fil-punt 28 tas-sentenza Länsförsäkringar, fejn il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat li, “mill-iskadenza tat-terminu ta’ ħames snin wara r-reġistrazzjoni tat-trade mark tal-Unjoni Ewropea l-portata ta[d-dritt esklużiv mogħti fl-Artikolu 9(1)(b) tar-Regolament Nru 207/2009] tista’ tiġi affettwata mill-konstatazzjoni, wara kontrotalba jew difiża tal-merti magħmula minn terz fil-kuntest ta’ proċedimenti ta’ vjolazzjoni, li l-proprjetarju għadu ma bediex, sa dak il-mument, jagħmel użu ġenwin mit-trade mark tiegħu għal uħud mill-prodotti u servizzi jew għall-prodotti u servizzi kollha li għalihom hija ġiet irreġistrata, għandu madankollu jiġi kkonstatat li mid-deċiżjoni tar-rinviju ma jirriżultax li tali hija s-sitwazzjoni fil-każ ineżami u li l-qorti tar-rinviju qed tfittex xi kjarifiki rigward dan is-suġġett”.

77.

Issa, jekk, f’dan il-punt, il-Qorti tal-Ġustizzja kjarament riedet tippreċiża li l-eżerċizzju ta’ dan id-dritt għandha tkun limitata jew imtellfa bir-revoka, inkunsiderazzjoni tal-kontenut tar-raġunijiet kollha ta’ din is-sentenza, din l-affermazzjoni għandha, fil-fehma tiegħi, tiftiehem bħala li tirreferi għall-azzjonijiet għal ksur intiżi sabiex jipprojbixxu atti mwettqa wara l-iskadenza tal-perijodu ta’ ħames snin wara r-reġistrazzjoni tat-trade mark ( 40 ). Jien ma naħsibx, min-naħa l-oħra, li jista’ jinġibed argument favur it-teżi li l-proprjetarju li jkollu d-drittijiet tiegħu fuq it-trade mark rrevokati minħabba nuqqas ta’ użu ma jistax jikseb, inkluża azzjoni għal ksur, kumpens għad-dannu soffert minħabba l-atti li jkunu twettqu preċedentement għad-data effettiva tar-revoka.

78.

Hekk ukoll, jien tal-fehma li l-Artikolu 17 tad-Direttiva 2015/2436 ( 41 ), li ssostitwixxiet id-Direttiva 2008/95, fis-sens li “[l]-proprjetarju ta’ trade mark għandu jkun intitolat li jipprojbixxi l-użu ta’ sinjal biss sal-punt li d-drittijiet tal-proprjetarju ma jkunux soġġetti għal revoka skont l-Artikolu 19 meta jsir ir-rikors għal ksur”, ma jaffettwawx il-possibbiltà li jintalab, inkluż permezz ta’ azzjoni għal ksur, il-kumpens għad-dannu subit minħabba atti mwettqa meta t-trade mark kien għad fadlilha effetti legali.

79.

Fl-aħħar nett, is-soluzzjoni li jiena nipproponi li tiġi segwita tirrispetta l-marġni ta’ diskrezzjoni mħolli lill-Istati Membri bid-Direttiva 2008/95 fid-definizzjoni tal-effetti tar-revoka u, b’mod partikolari, fil-fissazzjoni tal-mument li minnu għandhom jidħlu fis-seħħ l-effetti tagħha ( 42 ). Fir-rigward tad-dritt Franċiż, kif diġà osservajt, dawn l-effetti jibdew biss mid-data tal-iskadenza tal-perijodu ta’ ħames snin wara l-pubblikazzjoni tar-reġistrazzjoni tat-trade mark.

80.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, jiena tal-fehma li l-proprjetarju ta’ trade mark irreġistrata, li ma jkun qatt użaha u li ġie ddikjarat li jkollu d-drittijiet tiegħu fuqha rrevokati fl-iskadenza tal-perijodu ta’ ħames snin previst fl-Artikolu 12(1) tad-Direttiva 2008/95, jista’ jressaq azzjoni għal ksur abbażi tal-Artikolu 5(1)(b) ta’ din id-direttiva sabiex jikiseb il-kumpens għad-dannu li huwa jkun sofra minħabba l-użu, minn terz, matul l-imsemmi perijodu ta’ ħames snin u preċedentement għad-data effettiva tar-revoka, ta’ sinjal simili għal prodotti jew servizzi identiċi jew simili li jistgħu jwasslu għal konfużjoni mat-trade mark tiegħu.

81.

Jekk il-Qorti tal-Ġustizzja tasal biex tiddeċiedi li ma ssegwix din il-proposta u jkollha tasal għal konklużjoni li l-proprjetarju li jkollu d-drittijiet tiegħu fuq it-trade mark irrevokati minħabba nuqqas ta’ użu ġenwin tagħha ma huwiex iktar intitolat li jippreżenta azzjoni għal ksur, anki meta tali azzjoni hija intiża sabiex tikseb kumpens għad-dannu subit minħabba atti ta’ ksur imwettqa matul il-perijodu ta’ ħames snin wara r-reġistrazzjoni tat-trade mark, jiena nipproponilha, sussidjarjament, li tirrikonoxxi, abbażi tal-kunsiderazzjonijiet esposti fil-punti 66 sa 69 ta’ dawn il-konklużjonijiet, li dan il-kumpens għandu jkun jista’ jinkiseb permezz tal-azzjonijiet li għandhom bażi legali differenti minn dik li jsostni l-Artikolu 5(1) tad-Direttiva 2008/95, bħal ma hija azzjoni għal kompetizzjoni żleali jew azzjoni ta’ responsabbiltà extra-kuntrattwali ( 43 ), meta l-kundizzjonijiet preskritti fid-dritt nazzjonali għall-eżerċizzju ta’ dawn ir-rimedji jkunu ssodisfatti.

82.

Tali azzjonijiet, li huma miftuħa għal min ma jistax jibbenefika mid-drittijiet privattivi tiegħu, għandhom ikunu bbażati fuq l-istess fatti materjali bħal dawk allegati insostenn ta’ azzjoni għal ksur ta’ trade mark, jekk jirriżulta f’nuqqas ( 44 ).

83.

Għar-raġunijiet esposti fil-punti 39 sa 49 ta’ dawn il-konklużjonijiet, anki f’tali konfigurazzjoni, il-probabbiltà ta’ konfużjoni bejn is-sinjali konfliġġenti, neċessarju sabiex tkun tista’ tiġi kkonstatata l-eżistenza ta’ ksur, u għaldaqstant ta’ aġir dannuż, għandu jiġi evalwat b’riferiment biss għall-elementi li jirriżultaw mir-reġistrazzjoni tat-trade mark ( 45 ).

84.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi kif ġej domanda preliminari magħmula mill-Cour de cassation (France) (il-Qorti tal-Kassazzjoni, (Franza)):

“L-Artikolu 5(1)(b), l-Artikolu 10 u l-Artikolu 12(1) tad-Direttiva Nru 2008/95/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-22 ta’ Ottubru 2008 biex jiġu approssimati l-liġijiet ta’ l-Istati Membri dwar it-trade marks għandhom jiġu interpretati fis-sens li l-proprjetarju ta’ trade mark irreġistrata, li ma jkun qatt użaha u li ġie ddikjarat li jkollu d-drittijiet tiegħu fuqha rrevokati fl-iskadenza tal-perijodu ta’ ħames snin previst bl-Artikolu 12(1) ta’ din id-direttiva, jista’ jressaq azzjoni għal ksur abbażi tal-Artikolu 5(1)(b) ta’ din id-direttiva sabiex jikseb il-kumpens għad-dannu li huwa jkun sofra minħabba l-użu, minn terz, matul l-imsemmi perijodu ta’ ħames snin u preċedentement għad-data effettiva tar-revoka, ta’ sinjal simili għal prodotti jew servizzi identiċi jew simili li jistgħu jwasslu għal konfużjoni mat-trade mark tiegħu. Fil-kuntest ta’ tali azzjoni, il-probabbiltà ta’ konfużjoni bejn is-sinjali konfliġġenti, neċessarju sabiex tkun tista’ tiġi kkonstatata l-eżistenza ta’ ksur, u għaldaqstant ta’ aġir dannuż, għandu jiġi evalwat b’riferiment biss għall-elementi li jirriżulta mir-reġistrazzjoni tat-trade mark.