1.

It-talba għal deċiżjoni preliminari ppreżentata mill-Oberlandesgericht München (il-Ġermanja) tikkonċerna l-interpretazzjoni tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 44/2001, tat-22 ta’ Diċembru 2000, dwar ġurisdizzjoni u rikonoxximent u eżekuzzjoni ta’ sentenzi f’materji ċivili u kummerċjali ( 2 ), u b’mod partikolari tal-punt 1 tal-Artikolu 22 ( 3 ), tal-Artikolu 27(1) ( 4 ), u tal-Artikolu 28(1) ( 5 ) tiegħu. B’hekk il-Qorti tal-Ġustizzja hija mitluba tiddeċiedi dwar l-interpretazzjoni tar-regola ta’ ġurisdizzjoni esklużiva applikabbli fil-qasam ta’ drittijiet in rem fuq proprjetà immobbli kif ukoll dwar ir-regoli applikabbli fil-każ ta’ lis alibi pendens jew ta’ konnessjoni li jinsabu fl-imsemmi regolament.

2.

Preliminarjament, nispeċifika li, fil-fehma tiegħi, huwa opportun li ssir konfigurazzjoni ġdida fis-sens li jiġu eżaminati d-domandi moltepliċi magħmula lill-Qorti tal-Ġustizzja mhux fl-ordni kkunsidrata mill-qorti ta’ rinviju, iżda f’ordni li ssegwi vantaġġ loġiku u l-istruttura tar-Regolament Nru 44/2001.

3.

Qabel kollox, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tgħid jekk il-punt 1 tal-Artikolu 22 tal-imsemmi regolament li jirriżerva ġurisdizzjoni esklużiva lill-qrati tal-Istat Membru li fit-territorju tiegħu tinsab il-proprjetà immobbli li hija s-suġġett tad-drittijiet in rem kontenzjużi, japplikax jew le għal azzjoni intiża sabiex jiġi kkonstatat li dritt ta’ prelazzjoni fuq proprjetà immobbli ma ġietx eżerċitata b’mod validu ( 6 ).

4.

B’rabta mal-punt preċedenti, domanda oħra ( 7 ) hija intiża sabiex jiġi ddeterminat jekk, fil-każ ta’ lis alibi pendens fis-sens tal-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 44/2001, il-qorti adita fit-tieni lok hijiex awtorizzata tieħu inkunsiderazzjoni, sabiex tissospendi l-proċeduri quddiemha, il-fatt li fl-opinjoni tagħha l-qorti adita fl-ewwel lok ma hijiex dik li għandha ġurisdizzjoni esklużiva skont il-punt 1 tal-Artikolu 22 tal-istess regolament u li, għaldaqstant, id-deċiżjoni li din għandha tagħti ma tiġix rikonoxxuta fl-Istati Membri l-oħra, skont l-Artikolu 35(1) ta’ dan ir-regolament ( 8 ).

5.

Il-qorti tar-rinviju tixtieq ukoll issir taf jekk jistgħux jitqiesu li jaqgħu taħt ir-regola ta’ lis alibi pendens imsemmija fl-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 44/2001, żewġ każijiet fejn huma aditi qrati ta’ Stati Membri differenti, minn naħa, meta żewġ persuni huma rispettivament konvenuti flimkien fil-konfront ta’ terz f’waħda minn dawn il-kawżi u fejn huma partijiet kontra xulxin f’kawża oħra, u, min-naħa l-oħra, meta l-imsemmija każijiet jikkonċernaw talbiet ibbażati fuq motivi differenti, iżda fejn l-istess kwistjoni ġuridika għandha tiġi deċiża preliminarjament fiż-żewġ każijiet ( 9 ).

6.

Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja hija mitluba tispeċifika jekk, fil-kuntest tad-deċiżjoni ta’ sospensjoni tal-proċedura li hija għandha tieħu skont l-Artikolu 27(1) tal-imsemmi regolament, il-qorti tal-ġustizzja li ġiet adita fit-tieni lok għandhiex mhux biss teżamina l-ilment ta’ parti li l-parti l-oħra wettqet abbuż ta’ dritt billi ressqet azzjoni quddiem il-qorti adita fl-ewwel lok, iżda wkoll tħares id-dritt għal protezzjoni ġudizzjarja tat-tieni rikorrent, u, fl-affermativ, liema huma l-konsegwenzi li għandhom jinsiltu minn dan ( 10 ).

7.

Barra minn hekk, hija mitluba tiddetermina jekk, qabel ma tkun tista’ tapplika l-Artikolu 28(1) tar-Regolament Nru 44/2001, dwar il-każijiet konnessi li huma pendenti quddiem qrati ta’ Stati Membri differenti, il-qorti adita fit-tieni lok għandhiex tiddeċiedi li l-Artikolu 27(1) ta’ dan l-istess regolament, dwar il-każijiet ta’ lis alibi pendens, ma huwiex applikabbli f’dan il-każ ( 11 ).

8.

Fl-aħħar nett, il-qorti ta’ rinviju tistaqsi liema huma l-kriterji li hija tista’ tieħu inkunsiderazzjoni fil-kuntest tal-eżerċizzju tas-setgħa diskrezzjonali rikonoxxuta fl-Artikolu 28(1) tar-Regolament Nru 44/2001, fid-dawl tal-fatt li dan jipprovdi li s-sospensjoni tal-għoti ta’ deċiżjoni ma hijiex obbligatorja fil-każ ta’ konnessjoni ( 12 ).

9.

Il-kawża prinċipali tikkonċerna kontenzjuż bejn I. Weber u M. Weber, żewġt aħwa nisa ta’ età anzjana li huma ko-proprjetarji, ta’ madwar 60 % u 40 % rispettivament, ta’ art li tinsab f’München (il-Ġermanja). Wara att notarili tal‑20 ta’ Diċembru 1971, ġie rreġistrat dritt ta’ prelazzjoni fuq dan il-beni immobbli fil-katast favur I. Weber, skont l-Artikolu 1094(1) tal-Kodiċi Ċivili Ġermaniż ( 13 ) (Bürgerliches Gesetzbuch, iktar ’il quddiem il-“BGB”).

10.

Permezz ta’ kuntratt notarili tat‑28 ta’ Ottubru 2009 M. Weber biegħet is-sehem tagħha ta’ 40 % lill-kumpannija rreġistrata taħt id-dritt Ġermaniż Z. GbR, li wieħed mill-mexxejja tagħha huwa binha, P. F. Calmetta, avukat stabbilit f’Milano (l-Italja). Skont klawżola mdaħħla f’dan il-kuntratt M. Weber irriżervat id-dritt ta’ ritrattazzjoni, validu sat‑28 ta’ Marzu 2010 u suġġett għal ċerti kundizzjonijiet.

11.

Wara li ġiet informata min-nutar li l-imsemmi kuntratt ġie rreġistrat f’München, I. Weber eżerċitat id-dritt tagħha ta’ prelazzjoni fuq dan is-sehem, permezz ta’ ittra tat‑18 ta’ Diċembru 2009, skont l-Artikoli 463 u 464 tal-BGB ( 14 ).

12.

Fil‑25 ta’ Frar 2010, permezz ta’ kuntratt konkluż mal-istess nutar, I. u M. Weber irrikonoxxew espressament l-eżerċizzju effettiv ta’ dan id-dritt ta’ prelazzjoni u ftehmu fir-rigward tat-trasferiment tal-proprjetà lil I. Weber, bl-istess prezz bħal dak miftiehem fil-kuntratt ta’ bejgħ iffirmat minn M. Weber u l-kumpannija Z. GbR. Jidher li huma ftehmu sabiex in-nutar iwettaq ir-riċerki għall-finijiet ta’ reġistrazzjoni tat-trasferiment tal-proprjetà fil-katast biss wara M. Weber irrinunzja milli jeżerċita d-dritt tiegħu ta’ ritrattazzjoni li jirriżulta mill-kuntratt tat‑28 ta’ Ottubru 2009, skont l-Artikolu 873(1) tal-BGB ( 15 ) u l-Artikolu 19 tal-Liġi dwar iż-żamma tal-katast (Grundbuchordnung) ( 16 ). Fit‑2 ta’ Marzu 2010, I. Weber ħallset il-prezz ta’ xiri miftehem, jiġifieri EUR 4 miljun. Permezz ta’ ittra tal‑15 ta’ Marzu 2010, M. Weber iddikjara li kien qed jeżerċita l-imsemmi dritt ta’ ritrattazzjoni.

13.

Permezz ta’ rikors tad‑29 ta’ Marzu 2010, innotifikat lil I. Weber fil‑11 ta’ Mejju 2010, il-kumpannija Z. GbR ippreżentat, quddiem it-Tribunale ordinario di Milano (qorti ċivili ta’ Milano), rikors dirett kontra I. u M. Weber intiż sabiex tiġi kkonstata l-invalidità tal-eżerċizzju tad-dritt tagħha ta’ prelazzjoni minn I. Weber, kif ukoll il-validità tal-kuntratt konkluż bejn M. Weber u din il-kumpannija.

14.

Fil‑15 ta’ Lulju 2010, I. Weber ressqet talba quddiem il-Landgericht München I intiża sabiex M. Weber tiġi mġiegħla tawtorizza l-inklużjoni fil-katast tat-trasferiment tal-proprjetà fir-rigward tal‑40 % tal-proprjetà immobbli fil-pussess ta’ din tal-aħħar ( 17 ). M. Weber opponiet billi invokat, in limine litis, l-eżistenza ta’ lis alibi pendens minħabba tal-kawża pendenti quddiem il-qorti Taljana.

15.

Permezz ta’ digrieti tal‑1 ta’ April 2011 u tat‑23 ta’ Awwissu 2011, il-Landgericht München I issospendiet il-proċeduri quddiemha fid-dawl tal-proċedura pendenti quddiem it-Tribunale ordinario di Milano, l-ewwel qorti adita, abbażi tal-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 44/2001 u, sussidjarjament, tal-Artikolu 28(1) u (3) ta’ dan l-istess regolament.

16.

I. Weber ippreżentat appell quddiem l-Oberlandesgericht München. Permezz ta’ deċiżjoni tas‑16 ta’ Frar 2012, ippreżentata fit‑2 ta’ Ottubru 2012, din iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin, filwaqt li speċifikat li l-pożizzjoni adottata mil-Landgericht München I kienet tidhrilha fondata:

17.

Mill-punti imdaħħla ulterjorment fil-fajl jirriżulta li, permezz ta’ deċiżjoni tat‑23 ta’ Mejju 2013, it-Tribunale ordinario di Milano ddikjara li ma kellux ġurisdizzjoni fejn dan kien favur il-qrati Ġermaniżi fir-rigward tat-talbiet imressqa mill-kumpannija Z. GbR fir-rigward ta’ I. u M. Weber.

18.

Ġew ippreżentati osservazzjonijiet bil-miktub quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja minn I. Weber u M. Weber, mill-Gvern Ġermaniż, tar-Renju Unit u Svizzeru, kif ukoll mill-Kummissjoni Ewropea. Waqt is-seduta tad‑9 ta’ Ottubru 2013, intervjenew biss ir-rappreżentanti ta’ I. Weber u ta’ M. Weber kif ukoll tal-Kummissjoni.

19.

Preliminarjament, infakkar li sa fejn ir-Regolament Nru 44/2001 jissostitwixxi l-Konvenzjoni tas-27 ta’ Settembru 1968, dwar il-ġurisdizzjoni u l-eżekuzzjoni tas-sentenzi f’materji ċivili u kummerċjali ( 18 ), l-interpretazzjoni pprovduta mill-Qorti tal-Ġustizzja fir-rigward tad-dispożizzjonijiet ta’ din il-konvenzjoni hija valida wkoll għal dawk ta’ dan ir-regolament, meta d-dispożizzjonijiet ta’ dawn l-istrumenti jkunu jistgħu jiġu kkwalifikati bħala ekwivalenti ( 19 ). F’dan il-każ, tali ekwivalenza tinftiehem mid-dispożizzjonijiet kollha li huma s-suġġett tad-domandi preliminari, peress li l-punt 1 tal‑Artikolu 22, l-Artikolu 27(1), u l-Artikolu 28(1) tal-imsemmi regolament jirriflettu l-istess sistematika bħad-dispożizzjonijiet korrispondenti tal-Konvenzjoni ta’ Brussell ( 20 ) u huma, barra minn hekk, redatti bi kliem kważi identiku ( 21 ).

20.

Barra minn hekk, nenfasizza li jidhirli li huwa neċessarju li jinġabru flimkien id-domandi preliminari u li jiġu ttrattati f’ordni differenti minn dik magħżula mill-qorti tar-rinviju. B’mod partikolari, nibda l-analiżi bit-tielet domanda, li tikkonċerna l-ġurisdizzjoni esklużiva prevista fil-punt 1 tal-Artikolu 22 tar-Regolament Nru 44/2001, qabel ma nkompli bir-raba’ domanda, intiża li tikkjarifika l-effetti ta’ din id-dispożizzjoni fir-rigward tar-regola ta’ lis alibi pendens imsemmija fl-Artikolu 27 ta’ dan l-istess regolament. Din l-ordni tidhirli loġika peress li, fil-fehma tiegħi, meta qorti nazzjonali jkollha tali ġurisdizzjoni esklużiva skont l-imsemmi regolament, hija ma għandhiex l-obbligu li teżamina jekk il-kriterji materjali ta’ lis alibi pendens, imsemmija fl-ewwel żewġ domandi preliminari ( 22 ), ġewx issodisfatti fir-rigward tal-kwistjoni li biha ġiet adita fit-tieni lok. Fil-fatt, inqis li f’tali ipoteżi, ebda qorti ta’ Stat Membru ieħor ma tista’ titqies validament li għandha ġurisdizzjoni b’mod konkorrenti.

21.

Permezz tat-tielet domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi essenzjalment jekk, bħal ma tassumi, azzjoni intiża sabiex jiġi kkonstatat li l-konvenut ma eżerċitax validament id-dritt in rem tiegħu ta’ prelazzjoni, li Teżisti skont id-dritt materjali ta’ Stat Membru fir-rigward ta’ art li tinsab f’dan l-istess Stat, hija rikors li jikkonċerna wieħed mid-drittijiet “in rem fi propjetà immobbli” imsemmija fil-punt 1 tal-Artikolu 22 tar-Regolament Nru 44/2001. Fl-affermattiv, din l-azzjoni tirriżulta mill-ġurisdizzjoni esklużiva li hija prevista minn din id-dispożizzjoni favur “qrati ta’ l-Istat Membru li fih tkun tinstab il-propjetà”.

22.

Konkretament, hija tistaqsi dwar jekk rikors intiż sabiex jiġi invalidat l-eżerċizzju ta’ dritt ta’ prelazzjoni relatat ma’ art li tinsab fil-Ġermanja, bħal dik li fir-rigward tagħha l-kumpannija Z. GbR ressqet azzjoni quddiem il-qorti Taljana, jaqax fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan l-artikolu, fejn jirriżulta li l-qrati Ġermaniżi jkollhom ġurisdizzjoni esklużiva f’dan il-każ.

23.

Nosserva li M. Weber tallega li din id-domanda preliminari hija inammissibbli, minħabba li, minn naħa, it-talba għal inklużjoni forzata fil-katast li ġiet ippreżentata quddiem il-qrati Ġermaniżi ma għandhiex bħala għan id-drittijiet in rem fuq proprjetà immobbli fis-sens tal-punt 1 tal-Artikolu 22 tar-Regolament Nru 44/2001 u li, min-naħa l-oħra, hija mingħajr rilevanza għad-deċiżjoni ta’ sospensjoni tal-proċedura li l-qorti ta’ rinviju tista’ tadotta skont l-Artikoli 27 u 28 tal-imsemmi regolament ( 23 ).

24.

Madankollu, minn ġurisprudenza stabbilita jirriżulta li ċ-ċaħda mill-Qorti tal-Ġustizzja ta’ talba għal deċiżjoni preliminari ppreżentata minn qorti nazzjonali hija possibbli biss meta jidher b’mod manifest li l-interpretazzjoni mitluba tad-dritt tal-Unjoni ma għandha ebda relazzjoni mar-realtà jew is-suġġett tal-kawża prinċipali, meta l-problema hija ta’ natura ipotetika jew ulterjorment meta l-Qorti tal-Ġustizzja ma għandhiex għad-dispożizzjoni tagħha l-punti ta’ fatt u ta’ liġi meħtieġa sabiex tirrispondi utilment għad-domandi li jkunu sarulha ( 24 ).

25.

Issa, dan ma huwiex il-każ f’din il-kawża, fid-dawl tal-elementi prodotti mill-Oberlandesgericht München, fejn jirriżulta li l-azzjoni ppreżentata b’mod konkorrenti quddiem qorti Taljana tikkonċerna l-validità tal-eżerċizzju tad-dritt ta’ prelazzjoni tagħha fuq proprjetà immobbli minn I. Weber ( 25 ), filwaqt li l-azzjoni pendenti fil-Ġermanja hija intiża sabiex jiġi eżaminat dan l-istess punt b’mod preliminari. Ġaladarba din il-qorti indikat debitament ir-raġunijiet li għalihom hija għamlet id-domanda preliminari tagħha u li risposta hija neċessarja għaliha sabiex tiddeċiedi dwar l-eżitu tal-kwistjoni li għandha quddiemha, it-talba għal deċiżjoni preliminari għandha tiġi kkunsidrata bħala ammissibbli.

26.

Għandu jiġi osservat li, fis-sekwenza ġurisprudenzjali dwar l-Artikolu 16(1)(a) tal-Konvenzjoni ta’ Brussell ( 26 ), il-kriterju tal-ġurisdizzjoni esklużiva li hija ffissata mill-punt 1 tal-Artikolu 22 tar-Regolament Nru 44/2001, jiġifieri proċedura “in rem fi propjetà immobbli”, għandu jinftiehem bħala kunċett awtonomu, li jappartjeni għad-dritt tal-Unjoni. Minn dan jirriżulta li jeħtieġ li din l-espressjoni tiġi interpretata, minn naħa, b’riferiment għal parti mill-għanijiet u s-sistema ta’ dan ir-regolament, u, min-naħa l-oħra, għall-prinċipji ġenerali li jinsiltu mis-sistemi kollha ta’ dritt nazzjonali ( 27 ). F’dan ir-rigward, nenfasizza li l-prinċipju ta’ forum rei sitae huwa regola ta’ ġurisdizzjoni aċċettata sew għall-kwistjonijiet transkonfinali li jikkonċernaw id-drittijiet in rem relatati ma’ beni immobbli, kemm fir-regoli ta’ oriġini nazzjonali kif ukoll f’dawk ta’ oriġini internazzjonali.

27.

Minn perspettiva teleoloġika, infakkar li l-ġurisdizzjoni esklużiva mogħtija lill-qrati tal-Istat Membru fejn tinsab il-proprjetà immobbli kkonċernata ( 28 ) għandha bħala raġuni prinċipali l-interess ta’ amministrazzjoni tajba tal-ġustizzja, fejn dawn il-qrati, minħabba l-prossimità ġeografika tagħhom, huma l-aħjar biex jiddeċiedu l-kwistjonijiet dwar id-drittijiet li jikkonċernaw din il-proprjetà immobbli ( 29 ), hekk kif iddeċidiet bosta drabi l-Qorti tal-Ġustizzja fir-rigward tal-Konvenzjoni ta’ Brussell ( 30 ).

28.

Minn perspettiva sistematika, huwa wkoll minnu li l-portata tar-regola ta’ ġurisdizzjoni esklużiva prevista fil-punt 1 tal-Artikolu 22 tar-Regolament Nru 44/2001 ma tistax tinftiehem b’mod estensiv, fis-sens li hija usa’ milli huwa meħtieġ mill-għanijiet tagħha ( 31 ). Dan jirriżulta mill-fatt li din id-dispożizzjoni tintroduċi eċċezzjoni mhux biss fir-rigward tar-regola ġenerali ta’ ġurisdizzjoni li tinsab fl-Artikolu 2(1) ta’ dan ir-regolament — liema fatt jipprojbixxi lill-konvenut milli jidher quddiem il-qrati li jinsabu viċin id-domiċilju tiegħu jekk il-proprjetà immobbli kkonċernata ma tinsabx fl-istess Stat Membru —, iżda wkoll regoli ta’ ġurisdizzjoni speċjali li jinsabu f’dan l-istess regolament — li jċaħħad lill-partijiet mill-possibbiltajiet ta’ għażla tal-forum previsti fih ( 32 ).

29.

Huwa f’dan il-kuntest li, permezz ta’ traspożizzjoni tal-ġurisprudenza dwar il-punt 1(a) tal-Artikolu 16 tal-Konvenzjoni ta’ Brussell, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà interpretat b’mod limitattiv il-kamp ta’ applikazzjoni materjali tal-punt 1 tal-Artikolu 22 tar-Regolament Nru 44/2001. Ir-regola ta’ ġurisdizzjoni esklużiva “fil-qasam tad-drittijiet immobiljari in rem” li dan tal-aħħar isemmi, ġiet iddefinita b’tali mod li hija “ma tiġborx fiha l-azzjonijiet kollha li jikkonċernaw drittijiet immobiljari in rem, iżda biss dawk bejniethom li, kollha f’daqqa, jidħlu fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-imsemmija konvenzjoni [jew tal-imsemmi regolament rispettivament] u huma fost dawk li, minn naħa, jiddeterminaw il-portata, il-konsistenza, il-proprjetà, il-pussess ta’ beni immobbli jew l-eżistenza ta’ drittijiet oħra in rem fuq dawn il-beni u, min-naħa l-oħra, li tiġi żgurata lill-persuni li għandhom dawn id-drittijiet il-protezzjoni tal-prerogattivi li huma marbuta mat-titolu tagħhom” ( 33 ).

30.

Barra minn hekk, mill-ġurisprudenza ( 34 ) jirriżulta li, sabiex japplika l-punt 1 tal-Artikolu 16 tal-Konvenzjoni ta’ Brussell, ma huwiex biżżejjed li dritt immobiljari in rem ikun ikkonċernat bl-azzjoni jew li l-azzjoni jkollha rabta kwalunkwe mal-proprjetà immobbli, iżda jeħtieġ li hija jkollha bħala bażi dritt in rem u mhux dritt personali ( 35 ). Id-differenza bejn dritt in rem u dritt personali tinsab fil-fatt li l-ewwel wieħed, li jikkonċerna beni materjali, jipproduċi l-effett tiegħu fir-rigward ta’ kulħadd, filwaqt li t-tieni jista’ jiġi invokat biss kontra d-debitur. Dan it-tagħrif huwa validu wkoll għall-punt 1 tal-Artikolu 22 tar-Regolament Nru 44/2001.

31.

F’dan il-każ, inqis li rikors li huwa intiż sabiex jikkonstata li dritt ta’ prelazzjoni fuq art u mniżżel fil-katast ma ġiex validament eżerċitat, bħal dak li fir-rigward tiegħu il-qorti Taljana ġiet adita l-ewwel mill-kumpannija Z. GbR, huwa kopert mill-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din l-aħħar dispożizzjoni. Fil-fatt, tali azzjoni hija bbażata fuq l-eżistenza ta’ tip ta’ dritt ta’ preferenza relatat ma’ proprjetà immobbli ( 36 ) u għandu bħala għan li jiddetermina liema huma l-effetti erga omnes li l-eżerċizzju tal-imsemmi dritt huwa f’pożizzjoni li jipproduċi favur il-proprjetarju tiegħu fejn jidħol it-trasferiment tal-proprjetà, u b’mod partikolari kontra xerrej terz. Għaldaqstant din hija effettivament tilwima dwar dritt kemm in rem, u mhux personali, kif ukoll immobiljari. Inqis li l-kunsiderazzjonijiet imsemmija iktar ’il fuq ta’ amministrazzjoni tajba tal-ġustizzja bħala bażi tal-imsemmi punt 1 tal-Artikolu 22, jikkorroboraw din l-interpretazzjoni.

32.

Għalhekk, nipproponi li r-risposta għat-tielet domanda preliminari tkun li azzjoni dwar il-validità tal-eżerċizzju ta’ dritt ta’ prelazzjoni fuq proprjetà immobbli, bħal dik introdotta quddiem il-qorti Taljana li ġiet adita qabel il-qorti inkwistjoni f’din il-kawża, taqa’ taħt il-kunċett ta’ azzjoni “fil-qasam tad-drittijiet immobiljari in rem”, fis-sens tal-punt 1 tal-Artikolu 22 tar-Regolament Nru 44/2001.

33.

Ir-raba’ domanda preliminari tikkonċerna, essenzjalment, ir-rabtiet bejn il-punt 1 tal-Artikolu 22 u l-Artikolu 27(1) tar-Regolament 44/2001, b’mod iktar partikolari, mal-punt dwar jekk l-ewwel artikolu jippermettix li wieħed jidderoga mit-tieni artikolu. Fil-fatt, il-Qorti tal-Ġustizzja hija mistiedna tgħid jekk, meta proċeduri konkorrenti jkunu pendenti f’żewġ Stati Membri differenti, il-qorti li ġiet adita fit-tieni lok għandha tieħu inkunsiderazzjoni l-fatt li fl-opinjoni tagħha deċiżjoni eventwali tal-qorti adita fl-ewwel lok ma tiġix rikonoxxuta fl-Istati Membri oħra, skont l-Artikolu 35(1) ta’ dan ir-regolament, minħabba ksur tal-ġurisdizzjoni esklużiva prevista fl-imsemmi punt 1 tal-Artikolu 22 fil-qasam ta’ drittijiet immobiljari in rem. Fil-fatt, il-Qorti tal-Ġustizzja hija mistiedna tgħid jekk, meta proċeduri konkorrenti jkunu pendenti f’żewġ Stati Membri differenti, il-qorti li ġiet adita fit-tieni lok għandha tieħu inkunsiderazzjoni l-fatt li fl-opinjoni tagħha deċiżjoni eventwali tal-qorti adita fl-ewwel lok ma tiġix rikonoxxuta fl-Istati Membri oħra, skont l-Artikolu 35(1) ta’ dan ir-regolament, minħabba ksur tal-ġurisdizzjoni esklużiva prevista fl-imsemmi punt 1 tal-Artikolu 22 fil-qasam tad-drittijiet immobiljari in rem.

34.

Inqis li hemm lok li tingħata risposta fl-affermattiv għal din id-domanda. Jidhirli li dan huwa neċessarju, qabel kollox, fid-dawl tal-kliem tal-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 44/2001, li jipproduċi l-kliem tal-Artikolu 21 tal-Konvenzjoni ta’ Brussell. Il-formulazzjoni ta’ din l-aħħar dispożizzjoni segwiet żvilupp notevoli, liema fatt għandu jittieħed inkunsiderazzjoni. Qabel l-emenda introdotta fl‑1989 ( 37 ), l-imsemmi Artikolu 21 kien redatt b’tali mod li l-qorti adita fit-tieni lok kellha l-possibbiltà li tissospendi l-proċeduri quddiemha, minflok l-obbligu li tirrexxindi l-ġurisdizzjoni tagħha, biss meta l-ġurisdizzjoni tal-qorti l-oħra kienet ikkontestata.

35.

Il-mekkaniżmu attwali huwa invertit, peress li l-qorti adita fit-tieni lok għandha, bil-kontra, l-obbligu li tissospendi l-proċeduri quddiemha “sa dak iż-żmien li fih tiġi stabbilita l-ġurisdizzjoni ta’ l-ewwel qorti invokata”. Issa, bħala ipoteżi, din il-ġurisdizzjoni ma tista’ qatt tiġi stabbilita meta l-qorti adita fit-tieni lok ikollha biss ġurisdizzjoni esklużiva minħabba s-suġġett tal-kawża, bħal dik li tirriżulta mill-punt 1 tal-Artikolu 22 tal-imsemmi regolament, li għandu neċessarjament ikollu preċedenza ( 38 ).

36.

Inqis li l-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar l-Artikolu 21 tal-Konvenzjoni ta’ Brussell ma tikkontradixxix din l-analiżi. Fil-fatt, fis-sentenza Overseas Union Insurance et ( 39 ), hemm obiter dictum li jista’ jinftiehem a contrario bħala li jimplika li fl-ipoteżi fejn il-qorti adita fit-tieni lok kellha ġurisdizzjoni esklużiva prevista minn din il-konvenzjoni, u b’mod partikolari mill-Artikolu 16 tagħha (ekwivalenti għall-Artikolu 22 tar-Regolament Nru 44/2001), l-imsemmija qorti kellha l-possibbiltà li tieħu inkunsiderazzjoni l-assenza ta’ ġurisdizzjoni tal-qorti adita fl-ewwel lok. B’mod iktar eżatt, f’tali każ inkwistjoni il-qorti adita fit-tieni lok tieħu l-ħsieb teżamina l-ġurisdizzjoni tagħha stess, li hija esklużiva f’dan il-każ, hekk kif kien ġie osservat mill-Avukat Ġenerali Van Gerven f’din l-istess kawża ( 40 ).

37.

Dan l-approċċ li ntlaqa’ fir-rigward tal-verżjoni inizjali tal-imsemmi Artikolu 21 għandu, fl-opinjoni tiegħi, a fortiori, jipprevali fir-rigward tal-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 44/2001, li l-kliem tiegħu huwa ferm iktar espliċitu fir-rigward tal-ħtieġa li l-ġurisdizzjoni tal-qorti adita fl-ewwel lok tiġi stabbilita formalment qabel ma jkunu jistgħu jinsiltu l-konsegwenzi kollha ta’ sitwazzjoni ta’ lis alibi pendens.

38.

Nixtieq inżid li l-ġurisprudenza ulterjuri tidhirli li hija kompatibbli ma’ tali analiżi. Fis-sentenza Gasser ( 41 ), li fir-rigward tagħha tikkonċerna l-verżjoni emendata tal-Artikolu 21 tal-Konvenzjoni ta’ Brussell, il-Qorti tal-Ġustizzja qalet bi dritt li r-regola proċedurali li din tinkludi “tibbaża ruħha kjarament u unikament fuq l-ordni kronoloġika li fiha ġew aditi l-qrati inkwistjoni” [traduzzjoni mhux uffiċjali]. Minn dan hija tiddeduċi li l-qorti adita fit-tieni lok u li l-ġurisdizzjoni tagħha ntalbet skont klawżola li tattribwixxi l-ġurisdizzjoni għandha madankollu tissospendi l-proċeduri quddiemha sakemm il-qorti adita fl-ewwel lok tiddikjara ruħha mingħajr ġurisdizzjoni, u dan b’mod partikolari minħabba raġunijiet ta’ ċertezza legali ( 42 ).

39.

Madankollu, din il-kawża kienet tikkonċerna l-każ speċifiku ta’ ġurisdizzjoni esklużiva bbażata fuq prassi ta’ għażla ta’ forum, li għaliha jistgħu jirrinunzjaw il-partijiet u li l-validità tagħha tgħaddi mir-riskju li tiġi kkontestata ( 43 ), u mhux fuq kap ta’ ġurisdizzjoni marbuta direttament mas-suġġett tal-kawża, bħal ma huwa l-każ fil-qasam tad-drittijiet immobiljari in rem skont il-punt 1 tal-Artikolu 22 tar-Regolament Nru 44/2001.

40.

Issa, meta l-qorti adita fit-tieni lok tkun l-unika waħda li jkollha ġurisdizzjoni esklużiva ( 44 ) abbażi ta’ dan l-aħħar test, fl-opinjoni tiegħi ma jkunx opportun li hija tissospendi l-proċeduri pendenti quddiemha, skont l-Artikolu 27(1) ta’ dan l-istess regolament, fl-istennija tad-deċiżjoni tal-qorti adita fl-ewwel lok, peress li din ma tistax validament tiddikjara li hija għandha ġurisdizzjoni u għaldaqstant tiddeċiedi fuq il-mertu tal-istanza konkorrenti. Approċċ ieħor iwassal sabiex jiġu ffavorizzati l-hekk imsejħa azzjonijiet “torpedoes” li jistgħu jitressqu l-ewwel fi Stat Membru b’mod żleali, għas-sempliċi fini li tiġi evitata l-ġurisdizzjoni li wara kollox tkun esklużiva tal-qrati ta’ Stat Membru ieħor, jiġifieri dak li fih tkun tinsab il-proprjetà immobbli kkonċernata mill-kwistjoni.

41.

Is-sistema li fiha jidħol l-Artikolu 27(1) tar-Regolament NrU 44/2001 tissostanzja l-interpretazzjoni sostnuta minni. Fil-fatt, skont l-Artikolu 25 ta’ dan l-istess regolament, il-qrati kollha tal-Istati Membri minbarra dawk tal-post fejn tinsab il-proprjetà immobbli kkonċernata mill-kwistjoni dwar drittijiet in rem għandhom obbligu li jiddeżistu mill-ġurisdizzjoni tagħhom ( 45 ). Barra minn hekk, skont l-Artikoli 35(1) u 45(1) tal-imsemmi regolament, huwa minnu li deċiżjoni mogħtija mill-qorti adita fl-ewwel lok bi ksur tar-regola ta’ ġurisdizzjoni msemmija fl-imsemmi punt 1 tal-Artikolu 22 ma tista’ tiġi la rikonoxxuta u lanqas eżegwita fl-Istati Membri l-oħra. Il-fatt li l-qorti adita fit-tieni lok li għandha ġurisdizzjoni esklużiva tissospendi l-proċeduri quddiemha f’tali ċirkustanzi iwassal sempliċement għal telf ta’ żmien inutli u għaldaqstant ma jissodisfax l-imperattiv ta’ amministrazzjoni tajba tal-ġustizzja.

42.

Madankollu sabiex il-mekkaniżmu previst fl-imsemmi Artikolu 27(1) ma jiġix imċaħħad mill-effettività tiegħu, inqis li tali affermazzjoni tal-ġurisdizzjoni esklużiva tagħha stess mill-qorti adita fit-tieni lok, għad-detriment tal-prinċipju mogħti lill-qorti adita fl-ewwel lok, għandha tkun limitata għall-każijiet li fihom hija possibbli previżjoni affidabbli fir-rigward tar-rikonoxximent u tal-eżekuzzjoni mingħajr riskju ta’ deċiżjonijiet kontradittorji. Bħall-Gvern tar-Renju Unit u l-Gvern Svizzeru, inqis li l-imsemmija previżjoni hija possibbli, ladarba l-kwistjonijiet jidħlu fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-punt 1 tal-Artikolu 22 tar-Regolament Nru 44/2001. F’dan il-kuntest preċiż, ma jiġix ippreġudikat l-għan tar-Regolament Nru 44/2001, u b’mod partikolari l-Artikolu 27 tiegħu, jiġifieri li jiġu evitati proċeduri konkorrenti quddiem il-qrati tal-Istati Membri differenti u d-deċiżjonijiet inkonċiljabbli li jistgħu jirriżultaw minn dan ( 46 ), peress li l-probabbiltà ta’ tali deċiżjonijiet hija għalhekk partikolarment ridotta.

43.

B’hekk nipproponi li r-risposta għar-raba’ domanda preliminari tkun fl-affermattiv, inkwantu f’każ inkwistjoni bħal dak f’din il-kawża, ma hemmx żewġt iqrati li għandhom ġurisdizzjoni ugwali, u għaldaqstant ma hemmx kunflitt pożittiv ta’ ġurisdizzjonijiet li għandu jiġi riżolt permezz tal-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet tar-Regolament Nru 44/2001 dwar il-lis alibi pendens.

44.

L-erba’ domandi preliminari l-oħra dwar l-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 44/2001 ( 47 ) għandhom jiġu kkunsidrati flimkien sabiex jiġu ttrattati, qabel kollox, kundizzjonijiet li għandhom jiġu ssodisfatti sabiex teżisti lis alibi pendens fis-sens tal-imsemmija dispożizzjoni (1), u sussegwentement kundizzjonijiet ta’ din l-eżistenza eventwali (2).

45.

Fl-opinjoni tiegħi, ma hemmx lok li tingħatalhom risposta jekk, bħal ma nipproponi, il-Qorti tal-Ġustizzja tikkonkludi li lis alibi pendens fis-sens tal-imsemmi artikolu hija eskluża f’din il-kawża minħabba l-predominanza tal-ġurisdizzjoni esklużiva tal-forum rei sitae previst fil-punt 1 tal-Artikolu 22 tal-imsemmi regolament. Għaldaqstant, dawn il-kwistjonijiet jeħtieġu l-osservazzjonijiet li ġejjin min-naħa tiegħi b’mod għal kollox sussidjarju.

46.

L-ewwel żewġ domandi preliminari jikkonċernaw il-kundizzjonijiet li fihom irriżulta lis alibi pendens skont l-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 44/2001. B’mod partikolari, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tispeċifika li t-tifsira tal-espressjonijiet “bejn l-istess partijiet” (a) u “proċedimenti [li] jinvolvu l-istess kawża ta’ azzjoni” (b), li ma humiex iddefiniti f’din id-dispożizzjoni.

47.

Qabel kollox, infakkar li dawn iż-żewġ espressjonijiet għandhom ikunu s-suġġett ta’ definizzjoni awtonoma, għalhekk separati minn ideat prevalenti fi Stat Membru jew ieħor ( 48 ).

48.

Fl-opinjoni tiegħi, jeħtieġ, fil-kuntest tal-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet tar-Regolament Nru 44/2001 dwar il-lis alibi pendens, li jittieħed inkunsiderazzjoni, permezz ta’ definizzjoni b’eliminazzjoni, l-approċċ li l-Qorti tal-Ġustizzja kkunsidrat fis-sentenza Tatry, fir-rigward tal-interpretazzjoni tal-kunċett parallel ta’ konnessjoni, li jinkludi “il-każijiet kollha fejn jeżisti riskju ta’ soluzzjonijiet kuntrarji, anki jekk id-deċiżjonijiet jistgħu jiġu eżegwiti b’mod separat u jekk il-konsegwenzi ġuridiċi tagħhom ma jeskludux reċiprokament lil xulxin” ( 49 ) [traduzzjoni mhux uffiċjali]. Minn dan niddeduċi li fir-rigward tal-lis alibi pendens, din tikkonċerna sitwazzjonijiet fejn id-deċiżjonijiet li għandhom isegwu ma jistgħux jiġu eżegwiti separatament u l-konsegwenzi ġuridiċi tagħhom jeskludu reċiprokament lil xulxin. Fl-opinjoni tiegħi, dan huwa l-ħsieb wara l-obbligu li għandha l-qorti adita fit-tieni lok li tissospendi l-proċeduri quddiemha fl-istennija li tiġi stabbilita l-ġurisdizzjoni tal-qorti adita fl-ewwel lok ( 50 ).

49.

Għandu jingħad ukoll li, skont din l-interpretazzjoni, jeħtieġ ukoll li jinsiltu konsegwenzi approprjati mill-fatt li l-portata, kemm oġġettiva kif ukoll suġġettiva, tar-res judicata ta’ deċiżjoni mogħtija f’materji ċivili ma hijiex armonizzata mid-dritt tal-Unjoni. Għaldaqstant, l-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet dwar il-lis alibi pendens ma hijiex mingħajr diffikultajiet, inkwantu l-lis alibi pendens hija, fil-fehma tiegħi, fil-verità forma antiċipata tar-res judicata tad-deċiżjoni li l-qorti adita fl-ewwel lok tkun ser tadotta. Barra minn hekk, l-implementazzjoni tal-obbligu ta’ sospensjoni tal-proċedura previst fl-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 44/2001 ma tistax tirrikjedi li l-qorti adita fit-tieni lok ikollha għarfien tal-ispeċifiċitajiet tar-regoli tad-dritt ċivili jew tal-proċedura ċivili applikabbli fl-Istat Membru tal-qorti adita fl-ewwel lok. Inqis li din il-qorti għandha tkun tista’ tiddeċiedi wara li jkun sar eżami ta’ natura pjuttost teknika tal-atti promoturi pendenti b’mod parallel.

50.

Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar il-punt jekk jistgħux jiġu kkunsidrati bħala istanzi “bejn l-istess partijiet”, liema kunċett huwa wieħed mill-kriterji ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 44/2001, żewġ istanzi konkorrenti li fihom il-persuni doppjament ikkonċernati huma t-tnejn li huma konvenuti fil-kuntest tal-ewwel istanza, filwaqt li huma rispettivament rikorrenti u konvenuta fil-kuntest tat-tieni istanza.

51.

Peress li diġà ntalbet tiddefinixxi din l-espressjoni, fil-kuntest tal-interpretazzjoni tal-Konvenzjoni ta’ Brussell, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li “l-identiċità tal-partijiet għandha tinftiehem indipendentement mill-pożizzjoni ta’ waħda jew tal-oħra fiż-żewġ kawżi, fejn ir-rikorrenti fl-ewwel kawża jista’ jkun il-konvenut fit-tieni waħda” ( 51 ) [traduzzjoni mhux uffiċjali], u reċiprokament. Inverżjoni tar-rwoli proċedurali tal-partijiet hija għaldaqstant possibbli f’istanza konkorrenti ma’ oħra.

52.

Ġie kkonstatat ukoll li lis alibi pendens teżisti fil-każ ta’ identiċità li ma hijiex kompleta iżda li hi biss parzjali bejn il-persuni kkonċernati, bil-kundizzjoni li “mill-inqas wieħed mir-rikorrenti u mill-inqas wieħed mill-konvenuti fl-ewwel kawża mressqa jinsabu wkoll fost ir-rikorrenti u l-konvenuti fit-tieni kawża, jew inversament” ( 52 ) [traduzzjoni mhux uffiċjali].

53.

Barra minn hekk, filwaqt li kkunsidrat kunċett partikolarment estiż ta’ dan il-kriterju, il-Qorti tal-Ġustizzja indikat, fis-sentenza Drouot assurances, li l-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet dwar il-lis alibi pendens tista’ xi drabi tkun neċessarja anki fin-nuqqas ta’ identiċità formali tal-partijiet fiż-żewġ kawżi, sa fejn l-interessi tal-persuni kkonċernati jkunu f’dan il-punt identiċi u indissoċjabbli tant li jkollhom jiġu kkunsidrati bħala l-istess parti, peress li “deċiżjoni mogħtija kontra persuna tkun res judicata fir-rigward tal-oħra” ( 53 ) [traduzzjoni mhux uffiċjali].

54.

Madankollu, fil-fehma tiegħi, il-portata ta’ din is-sentenza għandha tkun limitata għall-każijiet ta’ litis consortium necessarium jew għal sitwazzjoni li jixxiebhu jew fejn ma jeżisti ebda dubju, mill-perspettiva ġuridika, fir-rigward tal-identiċità u tal-indissoċjabbiltà tal-interessi tal-partijiet. Bħala regola ġenerali, il-qorti adita fit-tieni lok ma tistax titqies li għandha l-obbligu li teżamina jekk tali kriterji ġewx issodisfatti, fid-dawl tal-fatt li dan ikun jista’ jeħtieġ li jinstemgħu l-partijiet kollha fil-kawża pendenti quddiem il-qorti adita fl-ewwel lok jew li jinkisbu l-provi utli fir-rigward.

55.

Fin-nuqqas ta’ tali limitu, l-applikazzjoni ta’ din il-ġurisprudenza tgħaddi mir-riskju, fil-fehma tiegħi, li twassal għal ċaħda tal-ġustizzja, peress li kwistjoni pendenti kontra parti fi Stat Membru tista’ tipprekludi li tiġi ppreżentata u li tiġi deċiża kawża kontra persuna oħra fi Stat Membru ieħor, anki jekk id-deċiżjoni mogħtija fl-ewwel kawża ma kellhiex tkun eżegwibbli kontra l-konvenut tat-tieni kawża f’dan l-aħħar Stat Membru ( 54 ). F’dan ir-rigward għandu jitfakkar li d-drittijiet stabbiliti fl-Artikoli 6 u 13 tal-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u l-Libertajiet Fundamentali, iffirmata f’Ruma fl-4 ta’ Novembru 1950 ( 55 ) u fl-ewwel u fit-tieni paragrafi tal-Artikolu 47 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea ( 56 ) huma drittijiet individwali li jeżistu indipendentement mill-fatt jekk il-persuna fiżika jew ġuridika kkonċernata għandhiex jew le interessi indissoċjabbli jew identiċi ma’ persuna oħra. Peress li jikkostitwixxu suġġetti tad-dritt distinti anki jekk għandhom interessi komuni, parti li tidher quddiem qorti ma tistax tiġi leġittimament miċħuda mill-possibbiltà li l-azzjoni tagħha tiġi eżaminata mingħajr dewmien minħabba l-fatt li parti oħra hija konvenuta f’kawża mressqa quddiem qorti ta’ Stat Membru ieħor.

56.

B’mod iktar partikolari fir-rigward tal-każ inkwistjoni imsemmi f’din il-kawża, fl-opinjoni tiegħi mill-kliem tal-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 44/2001 jirriżulta li l-identiċità tal-partijiet, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni għandha tkun tali li l-partijiet ikunu kontra xulxin fiż-żewġ istanzi li huma pendenti b’mod konkorrenti ( 57 ). Tali rekwiżit huwa wkoll ir-rifless tal-approċċ klassiku tal-proċedura ċivili, li hija bbażata fuq relazzjonijiet proċedurali ta’ natura binarja b’rikorrent u konvenut kontra xulxin fejn wieħed jippreżenta talbiet kontra l-ieħor.

57.

Għalkemm, skont il-ġurisprudenza msemmija iktar ’il fuq, fil-każ ta’ lis alibi pendens potenzjali, il-pożizzjoni tal-partijiet fil-proċeduri konkorrenti jistgħu jiġu invertiti, madankollu fil-kliem ta’ din id-dispożizzjoni xejn ma jindika li din għandha tapplika f’sitwazzjonijiet fejn, bħal f’din il-kawża, iż-żewġ partijiet huma rikorrenti jew konvenuti fl-ewwel kawża iżda fejn waħda hija rikorrenti u l-oħra konvenuta fit-tieni kawża.

58.

Inqis li l-fatt li r-regola ta’ sospensjoni tal-proċedura prevista fl-Artikolu 27(1) tiġi implementata f’tali sitwazzjoni tista’ tipperikola protezzjoni ġudizzjarja effikaċi tal-partijiet, u fuq kollox id-drittijiet tad-difiża ta’ parti li hija konvenuta fl-ewwel kawża. Fil-fatt, din il-parti ma tkunx tista’ tiddefendi l-interessi tagħha b’mod effettiv quddiem il-qorti adita fl-ewwel lok kontra parti li għandha wkoll il-pożizzjoni ta’ konvenuta, u mhux ta’ parti opposta, fl-imsemmija tilwima.

59.

Barra minn hekk, fil-fehma tiegħi dan iwassal għal riżultat kritiku fir-rigward tar-res judicata u tal-eżekuzzjoni forzata tad-deċiżjoni mogħtija mill-ewwel qorti, favur waħda mill-partijiet konvenuti u kontra l-parti l-oħra konvenuta magħha. Fil-każ ta’ rabta ta’ sitwazzjoni triangolari (A vs B u C) u ta’ sitwazzjoni binarja (B vs C), ma narax għalfejn id-deċiżjonijiet mogħtija parallelament ma jistgħux jiġu eżegwiti separatament u b’liema mod l-effetti ġuridiċi tagħhom jirriskjaw li jeskludu reċiprokament lil xulxin, fid-dawl tal-fatt li d-deċiżjonijiet f’materji ċivili u kummerċjali ma humiex tali li jkollhom portata suġġettiva erga omnes, jiġifieri li tmur lil hinn mir-relazzjoni ġuridika eżistenti bejn ir-rikorrent u l-konvenut.

60.

L-interpretazzjoni li nipproponi hija kompatibbli mal-għan prinċipali tal-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 44/2001, li huwa li l-prevenzjoni ta’ riskju ta’ deċiżjonijiet kontradittorji u li għaldaqstant ma jistgħux jiġu eżegwiti fi Stat Membru ieħor ( 58 ), peress li tali riskju ma jeżistix f’ċirkustanzi bħal dawk ta’ din il-kawża. Fil-fatt, deċiżjoni mogħtija minn qorti Ġermaniża kontra M. Weber ma ssirx res judicata, u għaldaqstant ma tkunx vinkolanti, fir-rigward tal-kumpannija Z. GbR fl-Italja, u inversament fil-Ġermanja fir-rigward ta’ deċiżjoni mogħtija mill-qorti Taljana adita fl-ewwel lok. Barra minn hekk, l-interessi ta’ M. Weber, bħala debitriċi tad-dritt ta’ prelazzjoni, ma humiex identiċi għal dawk ta’ din il-kumpannija, li hija x-xerrejja tal-proprjetà immobbli kkonċernata minn dan id-dritt.

61.

Għal dawn ir-raġunijiet kollha, u bil-kontra ta’ dak li tissuġġerixxi l-qorti tar-rinviju, jien naqbel mal-opinjoni tal-partijiet kollha kkonċernati, bl-eċċezzjoni ta’ M. Weber ( 59 ), skont liema talbiet bħal dawk quddiem il-qorti Taljana u l-qorti Ġermaniża rispettivament f’din il-kawża ma jistgħux jiġu kkunsidrati bħala mressqa “bejn l-istess partijiet” fis-sens tal-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 44/2001. Għaldaqstant, jekk il-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi li tagħti risposta għall-ewwel domanda, nipproponi li r-risposta tkun fin-negattiv.

62.

Permezz tat-tieni domanda tagħha, il-qorti ta’ rinviju tistaqsi jekk iż-żewġ istanzi għandhomx “l-istess” għan fis-sens tal-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 44/2001, meta huma jikkonċernaw talbiet b’talbiet u motivi differenti, iżda fejn l-istess kwistjoni preliminari għandha tiġi rregolata sabiex tkun tista’ tingħata deċiżjoni f’żewġ kawżi konkorrenti, jew fejn, f’waħda minnhom, jintalab, permezz ta’ talbiet sussidjarji, li tiġi kkonstatata rabta ġuridika li, fl-oħra għandha rwol ta’ kwistjoni preliminari.

63.

Nispeċifika li, f’dan il-każ, il-problema tirriżulta biss fir-rigward tar-rabta bejn l-ewwel parti tat-talbiet imressqa lill-qorti Taljana li hija l-ewwel qorti adita bil-kwistjoni u t-talba mressqa quddiem il-qorti Ġermaniża, li hija t-tieni qorti adita bil-kwistjoni.

64.

Barra minn hekk inżid li ma hemmx lok li tingħata risposta għal din id-domanda, b’mod partikolari jekk, bħala ma nsostni, ir-risposta mogħtija għall-ewwel domanda tkun fin-negattiv, ġaladarba peress li l-kriterji msemmija fl-imsemmi Artikolu 27 huma espressament kumultattivi, l-assenza ta’ wieħed huwa biżżejjed sabiex jiġi kkunsidrat li r-regola ta’ lis alibi pendens li jipprovdi ma hijiex applikabbli fiċ-ċirkustanzi kkonċernati. Fl-opinjoni tiegħi, l-eżistenza ta’ identiċità ta’ kawża u ta’ għan ma tistax tiġi evalwata indipendentement mill-kwistjoni dwar jekk teżistix identiċità ta’ partijiet. Il-kawża u l-għan jikkonċernaw il-portata oġġettiva kemm tat-talbiet kif ukoll tar-res judicata tad-deċiżjoni li għandha tingħata. Din il-portata oġġettiva ma tistax tmur lil hinn mill-portata suġġettiva ta’ proċedura, f’tilwim li jaqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tar-Regolament Nru 44/2001 ( 60 ).

65.

Għaldaqstant huwa biss sabiex inkun eżawrjenti li nenfasizza, qabel kollox, li l-Qorti tal-Ġustizzja qalet bi dritt, fis-sentenza Gubisch Maschinenfabrik, iċċitata iktar ’il fuq ( 61 ), li “anki jekk il-verżjoni Ġermaniża tal-Artikolu 21” [traduzzjoni mhux uffiċjali] tal-Konvenzjoni ta’ Brussell, li hija ekwivalenti għall-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 44/2001, “ma tagħmilx distinzjoni espressa bejn il-kunċetti ta’ ‘suġġett’ u ‘kawża’, hija għandha tinfthiem fl-istess sens bħall-verżjonijiet lingwistiċi oħra li kollha kemm huma jagħmlu din id-distinzjoni” ( 62 ). Konsegwentement, minkejja l-kliem tat-tieni domanda hawn magħmula, inqis li huwa neċessarju li ma jiġix limitat għar-risposta li għandha tingħata l-kunċett ta’ suġġett, iżda li jiġi integrat ukoll il-kunċett ta’ kawża.

66.

Infakkar li, skont il-ġurisprudenza, il-kunċett ta’ “kawża”“[j]inkludi l-fatti u r-regola legali invokati bħala bażi tat-talba”, filwaqt li l-kunċett ta’ “suġġett”“jikkonsisti fl-għan tat-talba” [traduzzjoni mhux uffiċjali] ( 63 ), jiġifieri fi tmiem ta’ proċedura hekk kif inhi mfittxija. Barra minn hekk, skont dan l-approċċ finalist, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li s-suġġett ma huwiex limitat għall-każijiet fejn ir-rikorsi ppreżentati fiż-żewġ istanzi konkorrenti huma fformolati bl-istess kliem ( 64 ). Hija enfasizzat ukoll li sabiex jiġi evalwat jekk żewġ rikorsi għandhom l-istess suġġett, jeħtieġ li jittieħdu inkunsiderazzjoni biss il-pretensjonijiet tar-rikorrenti rispettivi ta’ dawn l-istanzi, bl-esklużjoni tal-eċċezzjonijiet imqajma minn konvenut ( 65 ).

67.

Fir-rigward tal-problematika partikolari mqajma f’din il-kawża, nixtieq nindika qabel kollox li ċ-ċirkustanza li l-istess kwistjoni preliminari tirriżulta f’żewġ istanzi konkorrenti, ma hijiex determinanti, fl-opinjoni tiegħi, għall-punt dwar jekk dan it-tilwim għandux l-istess kawża u l-istess suġġett ( 66 ). Inqis li l-identiċità ta’ kawża u ta’ oġġett għandha tiġi eżaminata fuq kollox fid-dawl tal-effetti potenzjali tad-deċiżjoni mistennija mill-qorti adita fl-ewwel lok. B’hekk wieħed għandu jistaqsi jekk il-konvenut fl-ewwel kawża għadx għandu vantaġġ x’jikseb, fit-tieni kawża, wara li jkun kiseb raġun jew ikun tilef fl-ewwel kawża. Fi kliem ieħor, jeħtieġ li jittieħed inkunsiderazzjoni liema hija l-konsegwenza legali mfittxija u fuq liema bażi d-deċiżjoni adottata fil-kuntest tal-ewwel kawża hijiex res judicata oġġettiva quddiem il-qorti adita fit-tieni lok.

68.

Jeħtieġ li jiġi kkonstatat li bħala prinċipju, il-kwalifika ta’ kwistjoni bħala “preliminari” għandha teskludi r-rabta ġuridika mal-kamp ta’ applikazzjoni tal-kunċett ta’ suġġett ta’ azzjoni fis-sens tal-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 44/2001, peress li l-għan ta’ proċedura ma tistax tikkonsisti biss fil-kisba ta’ soluzzjoni għal tali kwistjoni li l-qorti għandha tiddeċiedi a priori biex tkun tista’ jew tiċħad jew tikkonferma r-riżultat mitlub mill-parti li tressaq it-talba. Dan huwa minnu indipendentement mill-punt dwar jekk il-kwistjoni preliminari għandhiex rwol ta’ talba preliminari fil-kawża l-oħra jew inkella jekk hijiex talba mressqa fil-kuntest ta’ talba sussidjarja.

69.

F’dan ir-rigward, infakkar li f’dan il-każ, l-azzjoni ppreżentata quddiem il-qorti Taljana tikkonċerna prinċipalment l-invalidità u l-assenza ta’ effetti tal-eżerċizzju tad-dritt ta’ prelazzjoni tagħha minn I. Weber, minħabba n-nuqqas ta’ aċċettazzjoni min-naħa tagħha tal-kundizzjonijiet kollha tal-kuntratt iffirmat bejn il-kumpannija Z. GbR u M. Weber, u b’mod iktar partikolari tad-dritt ta’ ritrattazzjoni eżistenti għal din tal-aħħar. Barra minn hekk, il-kumpannija Z. GbR talbet, sussidjarjament, li jiġi kkonstatat li I. Weber kienet marbuta bil-kundizzjonijiet kuntrattwali konklużi bejn din il-kumpannija u M. Weber, inkluż id-dritt ta’ ritrattazzjoni. Min-naħa l-oħra, l-azzjoni mressqa quddiem il-qorti Ġermaniża hija intiża sabiex jinkiseb ftehim forzat ta’ M. Weber bil-għan tal-iskrizzjoni fil-katast ta’ I. Weber bħala proprjetarja ta’ 40 % mill-koproprjetà fil-pussess ta’ M. Weber.

70.

Minn perspettiva purament formali, għaldaqstant ma teżistix identiċità ta’ suġġett bejn iż-żewġ kawżi u ma jeżistix riskju ta’ deċiżjonijiet mhux reċiprokament konċiljabbli. Madankollu, hemm sovrappożizzjoni bejn it-talba sussidjarja tal-azzjoni ppreżentata fl-Italja u l-motivazzjoni tal-azzjoni ppreżentata fil-Ġermanja, fir-rigward tal-kwistjoni dwar jekk il-klawżola tal-kuntratt dwar id-dritt ta’ ritrattazzjoni ta’ M. Weber tistax tiġi invokata minn I. Weber. F’dan is-sens, inqis, bħall-Kummissjoni, li teżisti identiċità bejn is-suġġetti ta’ dawn iż-żewġ azzjonijiet li jistgħu jkunu biżżejjed fid-dawl tal-kriterji żviluppati fil-ġurisprudenza msemmija iktar ’il fuq, liema fatt jippermetti li wieħed jirreferi għall-problematika li tikkostitwixxi ċ-“ċentru” taż-żewġ istanzi konkorrenti ( 67 ), jiġifieri l-effiċenza tal-eżerċizzju tad-dritt ta’ prelazzjoni kkonċernat.

71.

Min-naħa l-oħra, fir-rigward tal-kawża, fl-opinjoni tiegħi, iż-żewġ tilwimiet huma ċertament ibbażati fuq l-istess fatti iżda t-talbiet huma, bħal ma jsostni l-Gvern Ġermaniż, idderivati minn żewġ atti legali differenti. Fil-fatt, l-azzjoni tal-kumpannija Z. GbR quddiem il-qorti Taljana kienet ibbażata fuq il-kuntratt li hija kkonkludiet ma’ M. Weber, fit‑28 ta’ Ottubru 2009, filwaqt li l-azzjoni ta’ I. Weber quddiem il-qrati Ġermaniżi hija bbażata fuq ftehim li hija stess ikkonkludiet ma’ M. Weber wara l-eżerċizzju tad-dritt ta’ prelazzjoni tagħha. Nosserva li anki jekk id-deċiżjoni ta’ rinviju ma tispeċifikax id-dispożizzjonijiet legali li fuqhom it-talbiet tal-kumpannija Z. GbR quddiem il-qorti Taljana huma bbażati ( 68 ), jidher madankollu li dawn it-talbiet huma fformulati b’tali mod li jikkonċernaw relazzjonijiet kuntrattwali. Bil-kontra, il-kontestazzjoni mqajma fl-istanza pendenti fil-Ġermanja tistrieħ fuq l-Artikolu 464 tal-BGB ( 69 ) u hija dderivata minn dritt in rem ta’ prelazzjoni. Fid-dawl tad-definizzjoni tal-kunċett ta’ “kawża” mogħtija mill-Qorti tal-Ġustizzja ( 70 ), li tinkludi fl-istess waqt kemm il-fatti kif ukoll ir-regola ġuridika invokati bħala bażi tat-talba, jidhirli li identiċità ta’ kawża ma tirriżultax bejn dawn iż-żewġ istanzi, ladarba l-att ġuridiku inkwistjoni fit-tieni istanza hija indipendenti mill-kuntratt invokat fl-ewwel istanza u jidhirli li r-regoli ta’ liġi invokati f’istanza jew f’oħra ma humiex l-istess.

72.

Fl-aħħar nett, nixtieq ninsisti dwar il-fatt li għalkemm il-kamp ta’ applikazzjoni materjali tal-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 44/2001 huwa adattat b’mod estensiv wisq, dan jista’ jagħti lok għal diffikultà biex tiġi identifikata l-linja ta’ demarkazzjoni bejnu u bejn l-Artikolu 28 tal-imsemmi regolament, jew saħansitra tal-effettività ta’ din l-aħħar dispożizzjoni, li hija intiża li tikkompleta dik preċedenti fil-każijiet ta’ proċeduri inqas direttament kompetittivi ( 71 ). Għandi nerġa’ nitratta l-artikolazzjoni li għandha ssir bejn dawn iż-żewġ dispożizzjonijiet fil-kuntest tar-risposta għas-sitt domanda magħmula mill-qorti tar-rinviju.

73.

Konsegwentement, nipproponi, sussidjarjament, li r-risposta għat-tieni domanda preliminari tkun fin-negattiv.

74.

Il-ħames domanda u l-ewwel parti tat-tmien domanda għandhom bħala punt komuni l-fatt li jikkonċernaw l-effetti li għandhom jinsiltu minn lis alibi pendens li rriżultat, u b’mod partikolari l-elementi li l-qorti adita fit-tieni lok għandha l-obbligu li tieħu inkunsiderazzjoni, fil-kuntest tad-deċiżjoni tagħha ta’ sospensjoni tal-proċedura skont l-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 44/2001. Dawn jikkonċernaw, rispettivament, il-punti dwar jekk il-qorti adita fit-tieni lok għandhiex l-obbligu, qabel ma tissospendi l-proċeduri quddiemha skont l-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 44/2001, minn naħa, li teżamina l-ilment ta’ parti dwar il-fatt li l-parti l-oħra wettqet abbuż ta’ liġi billi minn qabel tressaq kawża quddiem qorti ta’ Stat Membru ieħor u, fil-każ ta’ risposta fl-affermattiv, liema jkunu l-konsegwenzi ta’ dan (a), kif ukoll, min-naħa l-oħra, li jittieħed inkunsiderazzjoni d-dritt għal protezzjoni ġudizzjarja tar-rikorrent li aġixxa fit-tieni lok (b).

75.

Nispeċifika li ma jkunx hemm lok li tingħata risposta għal dawn iż-żewġ domandi fl-ipoteżi fejn, bħala risposti għad-domandi magħmula qabel dawn mill-qorti ta’ rinviju, il-Qorti tal-Ġustizzja tikkonkludi, bħal ma nissuġġerixxi, li l-Artikolu 27 ma huwiex applikabbli f’ċirkustanzi bħal dawk f’din il-kawża.

76.

Qabel kollox, nenfasizza li jidhirli li l-ħames domanda hija ta’ natura ipotetika. Fil-fatt, hija intiża għall-każijiet fejn wara li r-rikorrent aġixxa quddiem il-qorti adita fit-tieni lok huwa jsostni quddiemha li l-fatt li parti opposta marret quddiem qorti oħra (“il-parti l-oħra” skont din id-domanda), kien abbużiv, u dan qabel ma din tal-aħħar ma tkun tat deċiżjoni dwar il-ġurisdizzjoni tagħha nnifisha.

77.

Madankollu, bħal ma tikkontesta M. Weber, il-kawża parallela mibdija fl-Italja ma ġietx ippreżentata minnha nnifisha iżda mill-kumpannija Z. GbR, li ma hijiex parti fil-kawża li hija pendenti quddiem il-qorti ta’ rinviju, fid-dawl tal-fatt li din hija bejn I. Weber u M. Weber. Skont ġurisprudenza stabbilita ( 72 ), ladarba r-risposta li l-Qorti tal-Ġustizzja tkun tista’ tagħti għal din id-domanda tkun manifestament mingħajr rilevanza sabiex tiġi deċiża t-tilwima fil-kawża prinċipali ( 73 ), u f’dan ir-rigward tkun mingħajr utilità sabiex tippermetti lill-qorti ta’ rinviju tiddeċiedi dwar sospensjoni tal-proċedura skont l-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 44/2001, inqis li din id-domanda hija għaldaqstant inammissibbli.

78.

Madankollu, sabiex jiġi kopert il-każ fejn il-Qorti tal-Ġustizzja tqis li huwa neċessarju li tagħti deċiżjoni dwar din il-kwistjoni, ser nifformola osservazzjonijiet b’mod sussidjarju.

79.

Favur risposta fl-affermattiv ( 74 ), jista’ jiġi osservat li prijorità ta’ ġurisdizzjoni bbażata biss fuq kriterju kronoloġiku, bħal dik li tirriżulta mill-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 44/2001, twassal sabiex tiġi ffavorizzata l-parti li bl-iktar ħeffa ressqet kawża quddiem qorti ta’ Stat Membru. Issa, huwa minnu sew li jeżisti riskju ta’ azzjonijiet imsejħa “torpedoes”, li permezz tagħhom partijiet in mala fede jeżerċitaw id-dritt tagħhom li jressqu azzjoni malajr kemm jista’ jkun bl-uniku għan li jevitaw ir-regoli ta’ ġurisdizzjoni normali, b’mod partikolari dik tal-qrati tad-domiċilju tal-konvenut, jew għal finijiet purament dilatorji ( 75 ). I. Weber issostni li dan huwa l-każ fil-kawża preżenti ( 76 ).

80.

Madankollu, inqis li, bħal ma ssostni l-Kummissjoni, abbuż tad-dritt li wieħed jaġixxi mir-rikorrent li l-ewwel ressaq kawża quddiem il-qorti ta’ Stat Membru ma jikkostitwixxix element li l-qorti adita fit-tieni lok tista, jew saħansitra għandha, tieħu inkunsiderazzjoni meta jkollha quddiemha lis alibi pendens fis-sens tal-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 44/2001.

81.

Fil-fatt, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet, b’mod partikolari fir-rigward tal-allegazzjoni ta’ manuvri dilatorji allegatament imwettqa mill-ewwel rikorrent, fis-sens li dan huwa manifestament kuntrarju kemm għall-kliem kif ukoll għall-istruttura u l-għan tal-Konvenzjoni ta’ Brussell, kieku l-Artikolu 21 tiegħu (ekwivalenti għall-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 44/2001) kellu jiġi interpretat fis-sens li l-applikazzjoni ta’ dan l-artikolu għandha tiġi eskluża fl-ipoteżi fejn il-qorti adita fl-ewwel lok tkun tappartjeni għal Stat kontraenti (jew Stat Membru) li l-qrati tiegħu jkollhom, b’mod ġenerali, termini eċċessivament twal għall-ipproċessar tal-kawżi ( 77 ).

82.

Din l-interpretazzjoni stretta tista’, fl-opinjoni tiegħi, tiġi gglobalizzata b’mod li jiġi inkluż ilment bħal dak ibbażat fuq abbuż ta’ dritt li wieħed jaġixxi l-ewwel, fid-dawl tal-kliem tal-imsemmi Artikolu 27 ( 78 ), li ma jinkludix rekwiżiti minbarra l-verifika ta’ identiċità ta’ kawża, ta’ suġġett u ta’ partijiet, u fid-dawl tal-prinċipju ta’ fiduċja reċiproka fl-ekwivalenza tal-ordinamenti ġuridiċi tal-Istati Membri li fuqha hija b’mod partikolari bbażata din id-dispożizzjoni ( 79 ). L-imsemmija verifika tippreżenta l-vantaġġ li hija ta’ natura oġġettiva, u mhux suġġetta għal evalwazzjoni każistika.

83.

Għaldaqstant inqis, sussidjarjament, li eventwalment jeħtieġ li tingħata risposta għall-ħames domanda fis-sens li fil-kuntest tal-applikazzjoni tal-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 44/2001, il-qorti adita fit-tieni lok ma tistax tiġi obbligata tieħu inkunsiderazzjoni l-ilment tar-rikorrent li jsostni li l-parti opposta aġixxiet b’mod abbużiv billi ressqet kawża fl-ewwel lok quddiem qorti ta’ Stat Membru ieħor.

84.

L-ewwel parti tat-tmien domanda tikkonċerna, essenzjalment, il-punt dwar jekk l-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 44/2001 għandux jiġi interpretat fis-sens li l-qorti adita fit-tieni lok għandhiex tieħu inkunsiderazzjoni, meta tasal tapplika dan l-artikolu, mhux biss l-għan li tipprevjeni d-deċiżjonijiet inkompatibbli jew kontradittorji ( 80 ), iżda wkoll id-“dritt għal protezzjoni ġudizzjarja” jew “dritt ta’ aċċess għall-ġustizzja” ( 81 ) tar-rikorrent li ressaq kawża quddiemha fit-tieni lok.

85.

Inqis li jeħtieġ li tiġi limitata r-risposta għall-interpretazzjoni tas-subparagrafu 1 tal-imsemmi Artikolu 27, anki jekk din il-preċiżazzjoni ma tirriżultax f’din id-domanda. Fil-fatt, din il-kawża tikkonċerna l-każ ta’ sospensjoni tal-proċedura mill-qorti adita fit-tieni lok fl-istennija li l-ġurisdizzjoni tal-qorti adita fl-ewwel lok tiġi stabbilita ( 82 ), filwaqt li s-subparagrafu 2 ta’ dan l-istess artikolu jikkonċerna l-ipoteżi ta’ deżistenza meta l-imsemmija ġurisdizzjoni tkun diġà ġiet stabbilita.

86.

Nosserva li l-qorti ta’ rinviju tissuġġerixxi li l-protezzjoni tad-dritt għal aċċess għall-ġustizzja ma jistax jippermetti li wieħed jidderoga mir-regola applikabbli fil-każ ta’ lis alibi pendens. Hija ssostni li dan ikun kuntrarju għall-prinċipju, li fuqu huwa bbażat ir-Regolament Nru 44/2001 ( 83 ), li l-protezzjoni tal-partijiet fil-kawża hija żgurata b’mod ekwivalenti fl-Istati Membri kollha ( 84 ), ħlief f’ċirkustanzi eċċezzjonali ( 85 ), mhux preżenti f’dan il-każ.

87.

Min-naħa tiegħi, inqis li l-fatt li l-qorti ta’ Stat Membru tkun tista’ tieħu inkunsiderazzjoni in concreto id-dritt ta’ rikorrent li jkollu aċċess għall-ġustizzja huwa, fih innifsu, konformi mad-dritt għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva ( 86 ) iggarantita permezz tal-Artikoli 6 u 13 tal-KEDB kif ukoll permezz tal-ewwel u t-tieni paragrafi tal-Artikolu 47 tal-Karta ( 87 ). Nispeċifika li l-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li d-drittijiet fundamentali “għal rimedju effettiv” u “għal aċċess għal tribunal imparzjali”, fis-sens ta’ dan l-artikolu tal-Karta, għandhom jiġu protetti u dan inkluż fil-kuntest tal-applikazzjoni tar-Regolament Nru 44/200 ( 88 ).

88.

Madankollu, inqis li interpretazzjoni tal-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 44/2001, anki magħmula fid-dawl tal-Karta, ma tistax twassal sabiex temenda l-portata ta’ dan l-artikolu. Fil-fatt, dan jikkostitwixxi dispożizzjoni purament teknika ( 89 ), li l-applikazzjoni tagħha ma għandha, fl-opinjoni tiegħi, toħloq ebda problema fir-rigward tal-Artikolu 47 tal-Karta, ġaladarba l-partijiet fil-kawża mressqa quddiem il-qorti adita fit-tieni lok jibbenefikaw ipotetikament, fir-rigward tal-ordinamenti ġuridiċi tal-Istati Membri, mid-dritt li jaċċedu għall-ġustizzja u mill-garanzija li jkunu suġġetti għal proċedura ekwa quddiem il-qorti adita fl-ewwel lok.

89.

Bħal ma tenfasizza l-Kummissjoni, meta l-kundizzjonijiet limitattivi msemmija fl-imsemmi Artikolu 27 jiġu sodisfatti, il-qorti adita fit-tieni lok għandha obbligu li tissospendi l-proċeduri quddiemha, inkluż ex officio, u dan mingħajr ma tkun tista’ tieħu inkunsiderazzjoni elementi oħra, bħall-effettività tal-aċċess ta’ rikorrent għall-qrati. F’dan ir-rigward hija ma għandhiex marġni diskrezzjonali. B’differenza tas-setgħa rrikonoxxuta lilha fl-Artikolu 28 ta’ dan ir-regolament.

90.

Għaldaqstant, nipproponi, sussidjarjament, li l-ewwel parti tat-tmien domanda tingħata risposta fin-negattiv.

91.

It-tliet domandi preliminari li jikkonċernaw l-Artikolu 28(1) tar-Regolament Nru 44/2001 ( 90 ) għandhom jinġabru flimkien sabiex jiġi eżaminat, qabel kollox, il-punt dwar jekk din id-dispożizzjoni tapplikax biss jekk ma jiġux issodisfatti l-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni tal-Artikolu 27(1) ta’ dan ir-regolament (1), u sussegwentement, liema huma l-elementi li jistgħu jittieħdu inkunsiderazzjoni mill-qorti adita fit-tieni lok meta hija teżerċita s-setgħa li tevalwa l-opportunità ta’ sospensjoni l-proċeduri quddiemha rrikonoxxuta lilha fil-każ ta’ konnessjoni mill-imsemmi Artikolu 28(2).

92.

Essenzjalment, is-sitt domanda hija intiża sabiex jiġi ddeterminat jekk, qabel ma tkun tista’ tapplika l-Artikolu 28(1) tar-Regolament Nru 44/2001 — dwar sospensjoni tal-proċeduri fil-każ ta’ konnessjoni —, il-qorti adita fit-tieni lok għandhiex tiżgura li l-Artikolu 27(1) ta’ dan l-istess regolament — dwar is-sospensjoni tal-proċeduri fil-każ ta’ lis alibi pendens —, ma għandux japplika fir-rigward ta’ tilwima li hija pendenti quddiemha, jew jekk hija tistax tirrikorri direttament għall-applikazzjoni tal-imsemmi Artikolu 28 mingħajr ma teżamina l-applikabbiltà eventwali tal-imsemmi Artikolu 27 ( 91 ).

93.

Fil-fehma tiegħi, ir-risposta għas-sitt domanda tkun neċessarja biss fil-każ fejn, bil-kontra ta’ dak li nipproponi, il-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għall-ewwel erba’ domandi preliminari fis-sens li d-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 44/2001 jistgħu japplikaw f’din il-kawża minħabba identiċità kemm ta’ suġġett, ta’ kawża kif ukoll ta’ partijiet u minkejja ġurisdizzjoni esklużiva eventwali tal-qorti adita fit-tieni lok, u li dawn id-dispożizzjonijiet ikunu għaldaqstant jistgħu jikkuntrastaw ma’ dawk tal-Artikolu 28 ta’ dan l-istess regolament.

94.

Inqis li jeħtieġ li tiġi stabbilita relazzjoni loġika, jew saħansitra ġerarkika, bejn dawn id-dispożizzjonijiet, b’tali mod li tiġi rrikonoxxuta prijorità ta’ applikazzjoni tal-imsemmi Artikolu 27 fuq l-imsemmi Artikolu 28, fid-dawl tad-differenzi li jeżistu bejniethom ( 92 ).

95.

L-ewwel nett, l-imsemmija artikoli jikkonċernaw għanijiet kemxejn distinti. Ċertament, it-tnejn li huma jinkludu regoli li huma intiżi sabiex jevitaw, kemm jista’ jkun possibbilment, li deċiżjonijiet inkonċiljabbli jingħataw, fir-rigward tal-istess tilwima, fi Stati differenti ( 93 ). Madankollu, mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li n-natura inkonċiljabbli hija mfassla b’mod iktar versatili fir-rigward tal-Artikolu 28 tar-Regolament Nru 44/2001 ( 94 ) milli fir-rigward tal-Artikolu 27 tal-istess regolament, fid-dawl tal-fatt li tal-ewwel sempliċement għandu t-tendenza li jiffavorixxi koordinazzjoni aqwa tal-attività ġudizzjarja tad-diversi Stati Membri ( 95 ).

96.

It-tieni nett, il-metodi għall-applikazzjoni ta’ dawn id-dispożizzjonijiet huma differenti. Filwaqt li l-applikazzjoni tal-imsemmi Artikolu 27 jeħtieġ, b’mod partikolari, li jiġu akkumulati l-fatturi ta’ identiċità li jinkludi, dik tal-imsemmi Artikolu 28 huwa inqas eżiġenti. B’hekk, fin-nuqqas ta’ verifika dwar jekk il-kundizzjonijiet rikjesti sabiex tiġi kkonstatata lis alibi pendens fis-sens tal-Artikolu 27, żewġ istanzi li madankollu ma humiex marbuta biżżejjed bejniethom ikunu jistgħu jaqgħu taħt id-dispożizzjonijiet dwar il-konnessjoni, jekk barra minn hekk il-kriterji li jirriżultaw fl-Artikolu 28(3) jiġu sodisfatti ( 96 ).

97.

It-tielet nett, l-effetti prodotti mis-subparagrafi 1 rispettivi tal-Artikoli 27 u 28 tar-Regolament Nru 44/2001 huma kunsiderevolment differenti, minkejja l-fatt li t-tnejn li huma jikkonċernaw is-sospensjoni tal-proċeduri ( 97 ). Fil-fatt, il-qorti adita fit-tieni lok għandha marġni diskrezzjonali fil-każ ta’ konnessjoni ( 98 ), ipoteżi fejn hija libera li ma tqajjimx dan ex officio u li ma tissospendix il-proċeduri, li ma teżistix fil-każ ta’ lis alibi pendens, ipoteżi fejn is-sospensjoni tal-proċeduri għandha neċessarjament tiġi implementata, anki jekk ebda parti ma għamlet użu minn din l-aħħar eċċezzjoni.

98.

Barra minn hekk, nenfasizza li l-Qorti tal-Ġustizzja sostniet, fis-sentenza Tatry, iċċitata iktar ’il fuq, li d-domanda magħmula lilha dwar il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 22 tal-Konvenzjoni ta’ Brussell (ekwivalenti għall-Artikolu 28 tar-Regolament Nru 44/2001) “[kienet] tirriżulta manifestament biss fil-każ fejn il-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni tal-Artikolu 21 tal-Konvenzjoni [ekwivalenti għall-Artikolu 27 ta’ dan ir-regolament] ma jiġux issodisfatti” [traduzzjoni mhux uffiċjali] ( 99 ). Minn dan nikkonstata li teżisti rabta ta’ subordinazzjoni bejn dawn id-dispożizzjonijiet, fejn l-imsemmi Artikolu 28 japplika biss fin-nuqqas ta’ applikabbiltà tal-imsemmi Artikolu 27 ( 100 ).

99.

Konsegwentement, nipproponi li r-risposta għas-sitt domanda tkun li l-applikazzjoni tal-Artikolu 28(1), tar-Regolament Nru 44/2001 tassumi effettivament li l-qorti adita fit-tieni lok kienet preċedentement ivverifikat u waslet għall-konklużjoni li l-kriterji għall-applikazzjoni tal-Artikolu 27(1) ta’ dan l-istess regolament ma humiex issodisfatti fil-kuntest tal-kawża pendenti quddiemha.

100.

Madankollu fid-dawl tal-kliem ta’ din id-domanda ( 101 ), nispeċifika li, fil-fehma tiegħi, ma huwiex neċessarju li l-qorti adita fit-tieni lok tiddeċiedi b’mod formali, permezz ta’ deċiżjoni espliċita, dwar in-nuqqas ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 44/2001 fil-kawża kkonċernata. Jeħtieġ sempliċement li din il-qorti tipproċedi b’mod sistematiku għal verifika minn qabel tal-applikabbiltà eventwali tal-imsemmi Artikolu 27, meta hija jkollha l-intenzjoni li tissospendi l-proċeduri quddiemha skont l-Artikolu 28 ta’ dan ir-regolament.

101.

Essenzjalment, is-seba’ domanda u t-tieni parti tat-tmien domanda jistaqsu lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar il-kriterji li qorti adita b’tilwima fit-tieni lok tista’ tieħu inkunsiderazzjoni meta teżerċita l-possibbiltà li tissospendi l-proċeduri quddiemha rrikonoxxuta lilha, permezz tal-Artikolu 28(1) tar-Regolament Nru 44/2001, jekk diġà tkun tressqet tilwima konnessa quddiem qorti oħra. Filwaqt li waħda mill-imsemmija domandi ssemmi serje ta’ elementi magħquda (a), l-oħra tikkonċerna d-dritt għal protezzjoni ġudizzjarja tar-rikorrent li ressaq kawża fit-tieni lok (b).

102.

Fis-seba’ domanda tagħha, il-qorti ta’ rinviju telenka erba’ fatturi li dwarhom hija tistaqsi jekk jistgħux, mhux għandhomx, ikunu rilevanti sabiex tiġi evalwata l-opportunità li tissospendi l-proċeduri jew inkella li tagħti deċiżjoni, fil-preżenza ta’ konnessjoni, skont l-Artikolu 28(1) tar-Regolament Nru 44/2001 ( 102 ).

103.

Il-kliem tal-imsemmi subparagrafu 1ma jinkludix elementi ta’ risposta. Il-Kummissjoni ssostni li r-rieda tal-leġiżlatur kienet li ma jistabbilixxix lista tali. Jidhirli li setgħa diskrezzjonali hija, hawnhekk, f’idejn din il-qorti, madankollu suġġett għall-fatt li fil-każijiet kollha tirrispetta l-għan tal-Artikolu 28 ta’ dan ir-regolament, li huwa, fl-interess ta’ amministrazzjoni tajba tal-ġustizzja fi ħdan l-Unjoni, li jiġu evitati kawżi paralleli quddiem il-qrati ta’ Stati Membri differenti u deċiżjonijiet kuntrarji għal xulxin li jistgħu jirriżultaw minn dawn ( 103 ).

104.

Fil-fehma tiegħi, il-qorti adita fit-tieni lok għandu jkollha l-possibbiltà li tieħu inkunsiderazzjoni ċ-ċirkustanzi kollha li jippermettulha li tiddetermina jekk huwiex approprjat li jiġu sospiżi l-proċeduri fil-każ inkwistjoni quddiemha ( 104 ). Ma jistax jingħad hawnhekk li tali kriterju ta’ evalwazzjoni jew ieħor huwa validu b’mod assolut, barra minn kull kuntest tanġibbli, fid-dawl tal-fatt li element li jista’ jkun rilevanti f’kawża mhux neċessarjament tkun rilevanti f’oħra.

105.

Barra minn hekk, il-qorti ta’ rinviju ma tispeċifikax jekk hija tixtieqx li kull wieħed mill-kriterji li dwarhom hija tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja jittieħdu inkunsiderazzjoni waħedhom fis-sens li fih innifsu jkun biżżejjed. Madankollu, fil-fehma tiegħi l-ebda waħda minnhom ma tista’ tkun determinanti jekk tiġi kkunsidrata waħedha. Jeħtieġ pjuttost li l-qorti adita fit-tieni lok twettaq evalwazzjoni b’tali mod li tibbilanċja l-elementi kollha li huma favorevoli jew sfavorevoli għal sospensjoni tal-proċeduri f’dan il-każ.

106.

Tkun liema tkun il-pożizzjoni adottata mill-Qorti tal-Ġustizzja fir-rigward tal-erba’ kriterji msemmija f’din is-seba’ domanda, il-lista redatta mill-qorti ta’ rinviju ma tistax titqies bħala eżawrjenti. Numru ta’ fatturi oħra ta’ evalwazzjoni jistgħu jixirqilhom li jittieħdu inkunsiderazzjoni skont l-Artikolu 28(1) tar-Regolament Nru 44/2001. Pereżempju, jista’ jittieħed inkunsiderazzjoni tagħrif bħal dak issuġġerit fid-duttrina Ġermaniża ċċitata f’dan ir-rigward minn I. Weber ( 105 ) fejn ġew identifikati indikazzjonijiet, b’mod mhux esklużiv, mill-Avukat Ġenerali Lenz ( 106 ).

107.

L-ewwel wieħed mill-kriterji elenkati fid-deċiżjoni ta’ rinviju jikkonċerna l-fatt li l-qorti adita fl-ewwel lok hija sedenti fi Stat Membru fejn il-kawżi, minn perspettiva statistika, idumu kunsiderevolment iżjed fit-tul milli fl-Istat Membru fejn hija sedenti l-qorti adita fit-tieni lok. Fil-fehma tiegħi, tali evalwazzjoni ġenerali tas-sistema ġudizzjarja ta’ Stat Membru ieħor ma tistax tippermetti li wieħed jidderoga mill-applikazzjoni tal-Artikolu 28(1) tar-Regolament Nru 44/2001 ( 107 ), fid-dawl tal-prinċipju ta’ ekwivalenza tal-ordinamenti tal-Istati Membri li fuqhom dan huwa bbażat.

108.

Min-naħa l-oħra, fl-ipoteżi fejn il-qorti adita fit-tieni lok tqis in concreto li l-kawża mressqa fl-ewwel lok fi Stat Membru ieħor hija ta’ tul manifestament eċċessiv, din il-qorti tista’ leġittimament tiddeduċi minn dan li ma huwiex opportun, f’dan il-każ speċifiku, li hija tissospendi l-proċeduri quddiemha minħabba l-konnessjoni. F’dan ir-rigward, għandu jiġi osservat, b’analoġija, li l-Qorti tal-Ġustizzja diġà ammettiet, fir-rigward tar-Regolament Nru 2201/2003, li l-qorti adita fit-tieni lok tista’ tipproċedi bl-eżami tat-talba ppreżentata quddiemha, meta jkun skada terminu raġonevoli ta’ stennija għar-risposti fformulati minnha ( 108 ).

109.

It-tieni kriterju msemmi jikkonċerna l-każ fejn il-qorti adita fit-tieni lok tqis li jeħtieġ li t-tilwima tiġi rregolata bid-dritt tal-Istat Membru li fih hija stess hija stabbilita. Issa, fl-opinjoni tiegħi, il-qorti adita fit-tieni lok ma tistax tkun awtorizzata li tiddeċiedi la fuq id-determinazzjoni tad-dritt applikabbli fuq il-mertu tal-kawża pendenti quddiem il-qorti adita fl-ewwel lok, u lanqas fuq il-kapaċità jew le ta’ din tal-aħħar li timplementa d-dispożizzjonijiet ta’ dritt materjali kkonċernati ( 109 ).

110.

It-tielet kriterju msemmi, evidentement ispirat mill-età avvanzata taż-żewġ partijiet fil-kawża prinċipali, jikkonċerna l-età ta’ waħda mill-partijiet. Jidhirli ċar li dan l-element individwali ma jistax jittieħed inkunsiderazzjoni, fid-dawl tal-fatt li d-drittijiet u l-obbligi li jaqgħu taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tar-Regolament Nru 44/2001 huma, kważi mingħajr eċċezzjoni, ta’ natura mhux personali ( 110 ).

111.

Ir-raba’ u l-aħħar kriterju msemmi fis-seba’ domanda jirreferi għall-perspettivi ta’ suċċess tar-rikors quddiem il-qorti adita fl-ewwel lok. Jiena kontra li l-qorti adita fit-tieni lok tista’ tkun hekk awtorizzata tiddeċiedi minn qabel dwar l-eżitu tal-proċedura pendenti quddiem qorti oħra. Fid-dawl tal-fatt li l-imsemmija qorti la tkun semgħet it-talbiet tal-partijiet kollha fil-kuntest tal-ewwel kawża, u lanqas ma tkun ikkomunikat il-provi li fuqhom dawn il-partijiet qed jistrieħu, tali ċirkustanza tmur kontra l-prinċipju ta’ amministrazzjoni tajba tal-ġustizzja u d-dritt fundamentali għal smigħ xieraq.

112.

It-tieni parti tat-tmien domanda tistieden lill-Qorti tal-Ġustizzja tgħid jekk il-qorti adita fit-tieni lok tistax jew għandhiex tieħu inkunsiderazzjoni l-protezzjoni tad-dritt tar-rikorrent li ressaq il-kawża quddiemha li jkollu aċċess għall-ġustizzja, fil-kuntest tal-applikazzjoni tal-Artikolu 28 tar-Regolament Nru 44/2001, għaldaqstant meta teżisti konnessjoni bejn l-istanza li hija pendenti quddiem din il-qorti u istanza pendenti quddiem qorti ta’ Stat Membru ieħor.

113.

Bħal fir-rigward tal-ewwel parti ta’ din id-domanda, inqis li, minkejja li l-qorti ta’ rinviju ma speċifikatx is-suġġett tat-talba tagħha, jeħtieġ li tiġi limitata r-risposta għall-interpretazzjoni tas-subparagrafu 1 tal-imsemmi Artikolu 28, fid-dawl tal-elementi ta’ din il-kawża. Għaldaqstant, l-unika ipoteżi li hawn ġiet eżaminata hija dik fejn il-qorti adita fit-tieni lok għandha l-intenzjoni li tissospendi l-proċeduri, u mhux li tiddeżisti mill-ġurisdizzjoni tagħha ( 111 ).

114.

Fl-opinjoni tiegħi, il-protezzjoni tad-dritt fundamentali msemmi jista’ jkollha rwol importanti taħt l-applikazzjoni tal-Artikolu 28(1) tal-imsemmi regolament. Fil-fatt, bil-kontra ta’ dak li jgħodd għall-Artikolu 27(1) ta’ dan l-istess regolament, il-qorti adita fit-tieni lok għandha f’dan is-sens setgħa diskrezzjonali li tippermettilha tiżgura ruħha li d-dritt ta’ aċċess għall-ġustizzja tar-rikorrent li ressaq kawża quddiemha ma jiġix ippreġudikat, b’mod konformi mal-Artikolu 47 tal-Karta ( 112 ), fil-każ fejn hija tiddeċiedi li tissospendi l-proċeduri. Konsegwentement, jeħtieġ, fl-opinjoni tiegħi, li tingħata risposta fl-affermattiv għal din it-tieni parti tat-tmien domanda.

115.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, jiena nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi kif ġej id-domandi preliminari mressqa mill-Oberlandesgericht München: