AVVIŻ TAL-KUMMISSJONI

Gwida dwar l-interpretazzjoni u l-applikazzjoni tad-Direttiva 2011/83/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar drittijiet tal-konsumatur

(Test b’rilevanza għaż-ŻEE)

(2021/C 525/01)

WERREJ

INTRODUZZJONI

5

1.

Kamp ta’ applikazzjoni

6

1.1.

Il-kunċetti ta’ “kummerċjant” u ta’ “konsumatur”

6

1.2.

Il-kunċett ta’ “kuntratt”

7

1.3.

Kuntratti koperti

8

1.4.

Kuntratti b’diversi skopijiet

9

1.5.

Id-distinzjoni bejn is-servizzi diġitali u l-kontenut diġitali online

10

1.6.

Kuntratti li jinvolvu ħlas u kuntratti li fihom il-konsumatur jipprovdi data personali

12

1.6.1.

Kuntratti bi ħlas

12

1.6.2.

Kuntratti fejn il-konsumatur jipprovdi data personali

13

1.7.

Kuntratti li għalihom ma tapplikax id-Direttiva

14

1.7.1.

Kuntratti ta’ kiri u kuntratti ta’ bini

14

1.7.2.

Pakkett tal-ivvjaġġar

15

1.7.3.

Kuntratti stabbiliti minn detentur ta’ kariga pubblika

16

1.7.4.

Kuntratti għall-oġġetti intiżi għall-konsum kurrenti

16

1.7.5.

Trasport ta’ passiġġieri

16

1.7.6.

Bejgħ awtomatizzat

17

1.7.7.

Ċerti kuntratti relatati mal-komunikazzjoni elettronika

17

1.8.

Eżenzjoni possibbli ta’ kuntratti b’valur baxx lil hinn mill-post tan-negozju

18

1.9.

Regoli għall-irkanti pubbliċi

19

2.

Kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju

19

2.1.

Kuntratti konklużi barra mill-post tan-negozju tal-kummerċjant

19

2.2.

Kuntratti konklużi wara li l-konsumatur jiġi avviċinat barra mill-post tan-negozju

20

2.3.

Kuntratti konklużi waqt vjaġġ promozzjonali organizzat mill-kummerċjant

21

3.

Informazzjoni għall-konsumatur

22

3.1.

Rekwiżiti ġenerali

22

3.1.1.

Introduzzjoni

22

3.1.2.

Ċarezza tal-informazzjoni u r-rabta mal-UCPD

22

3.1.3.

Informazzjoni “diġà evidenti mill-kuntest”

23

3.1.4.

Rekwiżiti ta’ informazzjoni f’leġiżlazzjoni oħra tal-UE

23

3.1.5.

Impożizzjoni ta’ rekwiżiti ta’ informazzjoni addizzjonali

24

3.1.6.

Eżenzjoni tat-tranżazzjonijiet “ta’ kuljum”

25

3.1.7.

In-natura vinkolanti tal-informazzjoni prekuntrattwali

25

3.1.8.

Rekwiżiti addizzjonali tal-lingwa

25

3.1.9.

Oneru tal-provi

26

3.2.

Rekwiżiti komuni għall-kuntratti fil-post tan-negozju u mill-bogħod/lil hinn mill-post tan-negozju

26

3.2.1.

Karatteristiċi ewlenin

26

3.2.2.

Identità u dettalji ta’ kuntatt tal-kummerċjant

27

3.2.3.

Prezz

30

3.2.4.

Kunsinna u eżekuzzjoni tal-kuntratt

31

3.2.5.

L-arranġamenti għall-ħlas

32

3.2.6.

Garanziji u servizzi ta’ wara l-bejgħ

32

3.2.7.

Durata u terminazzjoni tal-kuntratt

34

3.2.8.

Funzjonalità, kompatibbiltà u interoperabbiltà

34

3.3.

Rekwiżiti addizzjonali għall-kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju u mill-bogħod

36

3.3.1.

Ipprezzar personalizzat

36

3.3.2.

Kost għall-użu tal-mezzi ta’ komunikazzjoni mill-bogħod

36

3.3.3.

Depożiti u garanziji finanzjarji

37

3.3.4.

Mekkaniżmi ta’ rimedju barra mill-qorti

37

3.4.

Rekwiżiti addizzjonali għas-swieq online

38

3.4.1.

Kriterji ta’ klassifikazzjoni

38

3.4.2.

L-istatus tal-parti kuntrattwali l-oħra

40

3.4.3.

Informazzjoni dwar in-nuqqas ta’ applikabbiltà tad-dritt tal-UE dwar il-konsumatur

40

3.4.4.

Allokazzjoni tar-responsabbiltajiet għall-kuntratt

41

3.4.5.

Possibbiltà li jiġu imposti rekwiżiti ta’ informazzjoni addizzjonali

41

4.

Rekwiżiti speċjali għall-kuntratti mill-bogħod

42

4.1.

Definizzjoni ta’ kuntratt mill-bogħod

42

4.2.

Informazzjoni prekuntrattwali

43

4.2.1.

Informazzjoni li għandha tiġi ppreżentata direttament qabel ma ssir l-ordni

43

4.2.2.

Buttuna ta’ konferma ta’ ordni

44

4.2.3.

Informazzjoni dwar ir-restrizzjonijiet fuq il-kunsinna u fuq il-mezzi ta’ pagamenti

44

4.2.4.

Kuntratti konklużi fuq mezzi ta’ komunikazzjoni mill-bogħod bi spazju jew b’ħin limitat

45

4.3.

Kuntratti konklużi bit-telefon

46

4.4.

Konferma tal-kuntratt

47

5.

Dritt ta’ reċess

49

5.1.

Kalkolu tal-perjodu tad-dritt ta’ reċess

49

5.1.1.

Introduzzjoni

49

5.1.2.

Punt tal-bidu tal-perjodu ta’ reċess

50

5.2.

Informazzjoni dwar id-dritt ta’ reċess

51

5.3.

Eżerċizzju tad-dritt ta’ reċess

52

5.4.

Konsegwenzi tar-reċess fir-rigward tad-data

53

5.5.

Dritt ta’ reċess fir-rigward tal-oġġetti

54

5.5.1.

Oġġetti multipli jew difettużi

54

5.5.2.

Ritorn tal-oġġetti

54

5.5.3.

Rimborż tal-pagamenti riċevuti mill-konsumatur

55

5.5.4.

Responsabbiltà tal-konsumatur għall-immaniġġjar ħażin tal-oġġetti

56

5.5.5.

Riskju meta l-oġġetti jiġu rritornati lill-kummerċjant

58

5.6.

Dritt ta’ reċess minn kuntratti għal servizzi u għal utilitajiet pubbliċi

58

5.6.1.

Kunsens tal-konsumatur għal prestazzjoni immedjata

58

5.6.2.

Obbligu ta’ kumpens tal-konsumatur

60

5.7.

Dritt ta’ reċess minn kuntratti għal kontenut diġitali online

61

5.8.

Konsegwenzi tan-nuqqas ta’ informar dwar id-dritt ta’ reċess

62

5.8.1.

Konsegwenzi fir-rigward tal-oġġetti

63

5.8.2.

Konsegwenzi fir-rigward tas-servizzi u tal-utilitajiet pubbliċi

63

5.8.3.

Konsegwenzi fir-rigward tal-kontenut diġitali online

64

5.9.

Terminazzjoni tal-kuntratt wara l-eżerċizzju tad-dritt ta’ reċess

64

5.10.

Kuntratti anċillari

65

5.11.

Eċċezzjonijiet mid-dritt ta’ reċess

65

5.11.1.

Oġġetti jew servizzi li għalihom il-prezz jiddependi fuq iċ-ċaqliq fis-suq finanzjarju

65

5.11.2.

Oġġetti li saru skont l-ispeċifikazzjonijiet tal-konsumatur jew personalizzati b’mod ċar

66

5.11.3.

Oġġetti li jistgħu jiddeterjoraw jew jiskadu malajr

67

5.11.4.

Oġġetti ssiġillati għall-protezzjoni tas-saħħa ta’ raġunijiet ta’ iġjene

67

5.11.5.

Oġġetti li jitħalltu b’mod inseparabbli ma’ oġġetti oħrajn

68

5.11.6.

Kuntratti b’data speċifika jew b’perjodu speċifiku ta’ eżekuzzjoni

68

5.11.7.

Tiswijiet mitlubin mill-konsumatur

69

5.12.

Għażliet regolatorji f’każ ta’ żjarat jew ta’ vjaġġi promozzjonali mhux mitlubin

69

5.12.1.

Introduzzjoni

69

5.12.2.

Estensjoni tal-perjodu tad-dritt ta’ reċess

70

5.12.3.

Derogi mill-eċċezzjonijiet mid-dritt ta’ reċess

71

6.

Kunsinna

71

7.

Trasferiment tar-riskju

72

8.

Tariffi għall-użu tal-mezz ta’ pagament

73

8.1.

Introduzzjoni

73

8.2.

Definizzjoni ta’ “tariffi”

73

8.3.

Definizzjoni tal-“kost” imġarrab mill-kummerċjant

74

8.3.1.

It-Tariffa għas-Servizzi tan-Negozjant u kostijiet diretti oħrajn

74

8.3.2.

Kostijiet ġenerali tat-tmexxija ta’ negozju

74

8.3.3.

Kostijiet eliġibbli li jiġġustifikaw tariffa għall-użu ta’ mezz ta’ pagament

74

8.4.

Pagamenti fi flus kontanti barranin

75

9.

Komunikazzjoni bit-telefon

76

10.

Pagamenti addizzjonali

77

11.

Infurzar

77

11.1.

Infurzar pubbliku u privat

77

11.2.

Applikazzjoni għal kummerċjanti ta’ pajjiżi terzi

78

11.3.

Penali

79

11.3.1.

Kriterji għall-impożizzjoni ta’ penali

79

11.3.2.

Penali fil-kuntest ta’ azzjonijiet ta’ infurzar koordinati tas-CPC

80

ANNESS

82

INTRODUZZJONI

L-iskop tad-Direttiva 2011/83/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (1) dwar drittijiet tal-konsumatur (minn hawn ’il quddiem imsejħa s-“CRD” jew id-“Direttiva”) huwa li tikseb livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumatur madwar l-UE kollha u li tikkontribwixxi għall-funzjonament tajjeb tas-suq intern billi tagħmel approssimazzjoni ta’ ċerti aspetti tal-liġijiet, tar-regolamenti u tad-dispożizzjonijiet amministrattivi tal-Istati Membri dwar kuntratti konklużi bejn konsumaturi u kummerċjanti (2).

L-iskop ta’ dan l-Avviż ta’ Gwida (minn hawn ’il quddiem imsejjaħ “Avviż”) huwa li jiffaċilita l-applikazzjoni effettiva tad-Direttiva. L-Avviż għandu wkoll l-għan li jżid l-għarfien tad-Direttiva fost il-partijiet interessati kollha, bħall-konsumaturi, in-negozji, l-awtoritajiet tal-Istati Membri, inklużi l-qrati nazzjonali, u l-prattikanti legali, madwar l-UE. Ikopri l-emendi introdotti mid-Direttiva (UE) 2019/2161 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (3) fir-rigward tal-infurzar u tal-modernizzazzjoni aħjar tar-regoli tal-Unjoni dwar il-protezzjoni tal-konsumatur li jidħlu fis-seħħ fit-28 ta’ Mejju 2022. Għaldaqstant, parti minn din il-gwida tirrifletti u tiddiskuti r-regoli li għadhom ma daħlux fis-seħħ fid-data tal-ħruġ ta’ dan l-Avviż. It-taqsimiet u l-punti rilevanti huma indikati b’mod ċar.

L-Avviż jirrifletti l-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea (minn hawn ’il quddiem imsejħa l-“QĠUE” jew “il-Qorti”) dwar id-Direttiva mid-dħul fis-seħħ tagħha fit-13 ta’ Ġunju 2014. Mid-data tal-applikazzjoni tagħha, id-Direttiva ssostitwiet id-Direttiva tal-Kunsill 85/577/KEE (4) biex tħares lill-konsumatur rigward kuntratti nnegozjati barra mill-lok tan-negozju u d-Direttiva 97/7/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (5) dwar il-protezzjoni tal-konsumaturi in rigward ta’ kuntratti li jsiru mill-bogħod. Is-CRD żammet ċerti dispożizzjonijiet tad-Direttivi preċedenti 85/577/KEE u 97/7/KE. Għalhekk, il-ġurisprudenza rilevanti tal-Qorti relatata mal-interpretazzjoni ta’ dawk id-Direttivi hija msemmija f’dan id-dokument ukoll, fejn applikabbli.

L-Avviż ma janalizzax l-applikazzjoni tad-Direttiva fl-Istati Membri individwali, inklużi d-deċiżjonijiet tal-qrati nazzjonali u ta’ korpi kompetenti oħrajn. Minbarra s-sorsi differenti ta’ informazzjoni disponibbli fl-Istati Membri, l-informazzjoni dwar id-dispożizzjonijiet nazzjonali li jittrasponu d-Direttiva, dwar il-ġurisprudenza u dwar il-letteratura legali hija disponibbli fil-Bażi tad-Data dwar il-Liġi tal-Konsumatur aċċessibbli permezz tal-portal tal-Ġustizzja elettronika (6).

Dan l-Avviż huwa indirizzat lill-Istati Membri tal-UE u lill-Iżlanda, lil-Liechtenstein u lin-Norveġja bħala firmatarji tal-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea (7) (ŻEE). Għalhekk, ir-referenzi għall-UE, għall-Unjoni jew għas-Suq Uniku għandhom jinftiehmu bħala referenzi għaż-ŻEE jew għas-suq taż-ŻEE.

Dan l-Avviż huwa maħsub bħala dokument ta’ gwida biss – it-test tal-leġiżlazzjoni tal-UE nnifisha biss għandu forza legali. Kwalunkwe qari awtorevoli tal-liġi jrid jinkiseb mit-test tad-Direttiva u b’mod dirett mid-deċiżjonijiet tal-Qorti. Dan l-Avviż iqis is-sentenzi tal-Qorti ppubblikati sa Ottubru 2021 u ma jistax jippreġudika żviluppi ulterjuri tal-ġurisprudenza tal-Qorti.

L-opinjonijiet espressi f’dan l-Avviż ma jistgħux jippreġudikaw il-pożizzjoni li l-Kummissjoni Ewropea tista’ tieħu quddiem il-Qorti. L-informazzjoni li tinsab f’dan l-Avviż hija ta’ natura ġenerali u ma tindirizzax speċifikament lil xi individwu jew entità partikolari. La l-Kummissjoni Ewropea u lanqas xi persuna li taġixxi f’isem il-Kummissjoni Ewropea ma hija responsabbli għal kwalunkwe użu li jista’ jsir mill-informazzjoni li ġejja.

Peress li dan l-Avviż jirrifletti l-ogħla livell ta’ żvilupp tekniku fiż-żmien tal-abbozzar, il-gwida offruta tista’ tiġi mmodifikata f’data aktar tard.

1.   Kamp ta’ applikazzjoni

1.1.    Il-kunċetti ta’ “kummerċjant” u ta’ “konsumatur”

Kif stabbilit fl-Artikolu 1 tagħha, is-CRD tapplika għal “kuntratti konklużi bejn konsumaturi u kummerċjanti”. Għalhekk, sabiex kuntratt ikun kopert mid-Direttiva, huwa neċessarju li jiġi stabbilit li parti waħda għalih tkun kummerċjant, kif iddefinit fl-Artikolu 2(2), u l-parti l-oħra tkun konsumatur, kif iddefinit fl-Artikolu 2(1).

Skont l-Artikolu 2(1), “konsumatur” hija kwalunkwe persuna fiżika li, f’kuntratti koperti mid-Direttiva, tkun qiegħda taġixxi għal skopjiet li jkunu lil hinn mis-sengħa, min-negozju jew mill-professjoni tagħha. Minn dik id-dispożizzjoni jirriżulta li jridu jiġu ssodisfati żewġ kundizzjonijiet kumulattivi sabiex persuna taqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dak il-kunċett, jiġifieri li: (i) il-persuna tkun persuna fiżika, u (ii) il-persuni jaġixxu għal skopijiet mhux professjonali.

Kif spjegat fil-Premessa 13, l-Istati Membri jistgħu jżommu jew jintroduċu leġiżlazzjoni nazzjonali li tikkorrispondi għad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva fir-rigward ta’ kuntratti li jaqgħu barra mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva, pereżempju, billi jestendu l-applikazzjoni tar-regoli nazzjonali wkoll għal persuni fiżiċi li ma humiex konsumaturi skont it-tifsira tal-Artikolu 2(1) jew għal persuni ġuridiċi, bħal organizzazzjonijiet mhux governattivi, negozji ġodda jew intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju.

F’dan ir-rigward, fil-Kawża C-329/19 Condominio di Milano (8), il-Qorti kkonfermat li l-kunċett ta’ “konsumatur” jista’ jitwessa’ mill-ġurisprudenza nazzjonali b’tali mod li r-regoli protettivi tiegħu jkunu japplikaw ukoll għal kuntratt bejn kummerċjant u suġġett tal-liġi, li ma jkunx persuna fiżika, bħall-“condominio” (assoċjazzjoni ta’ koproprjetarji) fid-dritt Taljan.

Barra minn hekk, il-Qorti ddikjarat li l-kunċett ta’ “konsumatur” jirreferi għal individwu mhux involut f’attivitajiet kummerċjali jew ta’ negozju (9). Dan it-tieni kriterju għandu jiġi interpretat fid-dawl tal-Premessa 17, li tintroduċi l-kwalifika ta’ “użu predominanti”: “[…] fil-każ ta’ kuntratti għal żewġ għanijiet, fejn il-kuntratt huwa konkluż għal skopijiet parzjalment fl-ambitu jew parzjalment barra mill-ambitu tal-kummerċ ta’ persuna u l-iskop ta’ kummerċ tant huwa limitat li mhuwiex predominanti fil-kuntest kumplessiv tal-kuntratt, dik il-persuna wkoll għandha titqies bħala konsumatur”.

Għalhekk, persuna fiżika li, f’kuntratti koperti minn din id-Direttiva, qed taġixxi għal skopijiet li primarjament ikunu barra mill-kummerċ, min-negozju, mis-sengħa jew mill-professjoni tagħha taqa’ wkoll taħt id-definizzjoni ta’ “konsumatur”. Tali klassifikazzjoni għandha tkun ibbażata fuq valutazzjoni każ b’każ (10).

“Kummerċjant” huwa ddefinit fl-Artikolu 2(2) bħala persuna fiżika jew ġuridika li taġixxi, “f’isimha jew għall-interessi tagħha, għall-iskopijiet relatati mal-kummerċ, in-negozju, is-sengħa jew il-professjoni tagħha”. Mhux biss persuni bi sjieda privata, iżda wkoll persuni bi sjieda pubblika jistgħu jiġu kkwalifikati bħala kummerċjant.

Fil-Kawża C-105/17 Kamenova (11) , il-Qorti nnotat li l-kunċett ta’ “kummerċjant” huwa ddefinit kważi b’mod identiku kemm fis-CRD kif ukoll fid-Direttiva 2005/29/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar Prattiċi Kummerċjali Żleali (12) (minn hawn ’il quddiem imsejħa l-“UCPD”) u, għalhekk, irid jiġi interpretat b’mod uniformi. Fuq il-bażi tal-ġurisprudenza żviluppata skont il-UCPD, il-Qorti interpretat il-kunċett ta’ “kummerċjant” b’mod wiesa’ meta kkunsidrat li dan irid jiġi ddeterminat fir-rigward tal-kunċett relatat iżda dijametrikament oppost ta’ “konsumatur”. Fir-rigward ta’ kummerċjant, il-konsumatur huwa f’pożizzjoni aktar dgħajfa, u jeħtieġlu jitqies li huwa anqas infurmat, ekonomikament aktar dgħajjef u legalment anqas esperjenzat mill-parti l-oħra għall-kuntratt. Il-klassifikazzjoni bħala “kummerċjant” teħtieġ valutazzjoni ta’ każ b’każ ta’ dawn, filwaqt li jitqiesu l-kriterji indikattivi li ġejjin:

(i)	jekk il-bejgħ twettaqx b’mod organizzat;

(ii)	jekk dak il-bejgħ kienx maħsub sabiex jiġġenera profitt;

(iii)

jekk il-bejjiegħ kellux informazzjoni teknika u għarfien espert relatat mal-prodotti li offra għall-bejgħ li l-konsumatur mhux bilfors li kellu, bir-riżultat li l-bejjiegħ kien f’pożizzjoni aktar vantaġġuża mill-konsumatur;

(iv)	jekk il-bejjiegħ kellux status legali li kien jippermettilu jinvolvi ruħu f’attivitajiet kummerċjali;

(v)	sa liema punt il-bejgħ kien konness mal-attività kummerċjali jew professjonali tal-bejjiegħ;

(vi)	jekk il-bejjiegħ kienx soġġett għall-VAT;

(vii)

jekk il-bejjiegħ, li jaġixxi f’isem kummerċjant partikolari jew f’ismu stess jew permezz ta’ persuna oħra li taġixxi f’ismu u għan-nom tiegħu, irċeviex remunerazzjoni jew inċentiv;

(viii)

jekk il-bejjiegħ xtrax oġġetti ġodda jew użati sabiex jerġa’ jbigħhom, u b’hekk għamel din l-attività waħda regolari, frekwenti u/jew simultanja meta mqabbla mal-attività kummerċjali jew tan-negozju normali tiegħu;

(ix)	jekk l-oġġetti għall-bejgħ kinux kollha tal-istess tip jew tal-istess valur; u

(x)	jekk l-offerta kinitx ikkonċentrata fuq numru żgħir ta’ oġġetti.

Il-QĠUE enfasizzat li dawn il-kriterji la huma eżawrjenti u lanqas esklużivi, u, fil-prinċipju, il-konformità ma’ wieħed jew aktar mill-kriterji ma hijiex biżżejjed, waħedha, sabiex tikklassifika lil dik il-persuna bħala “kummerċjant”. Is-sempliċi fatt li l-bejgħ huwa maħsub sabiex jiġġenera profitt jew li persuna fiżika tippubblika, fl-istess ħin, fuq pjattaforma online numru ta’ reklami li joffru oġġetti ġodda u użati għall-bejgħ ma jistax ikun biżżejjed, waħdu, sabiex dik il-persuna tiġi kklassifikata bħala “kummerċjant” (13).

F’sitwazzjonijiet li fihom ikun involut intermedjarju (bħal suq online) jew kummerċjant li jirrappreżenta lil kummerċjant ieħor, dawn il-kummerċjanti differenti għandhom jagħmluha ċara lill-konsumatur liema kummerċjant ikun il-parti kuntrattwali għall-konsumatur u x’inhuma r-rwoli u r-responsabbiltajiet rispettivi tal-kummerċjanti differenti. Din il-mistoqsija hija ttrattata aktar fit-taqsima 3.2.2.1.

F’dan ir-rigward, id-Direttiva (UE) 2019/2161 emendat is-CRD, billi introduċiet rekwiżit għall-fornituri tas-swieq online sabiex jinformaw lill-konsumatur jekk il-fornitur terz ikunx qed jaġixxi bħala “kummerċjant” jew “mhux kummerċjant” (konsumatur par), fuq il-bażi ta’ dikjarazzjoni mill-fornitur terz lill-fornitur tas-suq online. Ir-rekwiżiti ta’ informazzjoni għas-swieq online huma indirizzati fit-taqsima 3.4.2.

1.2.    Il-kunċett ta’ “kuntratt”

Il-fattur skattatur għall-applikazzjoni tad-Direttiva huwa l-offerta sabiex jiġi konkluż kuntratt bejn kummerċjant u konsumatur. Id-Direttiva ma tiddefinixxix “il-kuntratt” u ma tiddeterminax iċ-ċirkostanzi meta jitqies li jkun ġie konkluż kuntratt li għalih tapplika d-Direttiva. Huwa f’idejn il-qrati nazzjonali u l-awtoritajiet tal-infurzar fl-Istat Membru kkonċernat li jivvalutaw jekk relazzjoni legali tikkostitwixxix “kuntratt”. Skont l-Artikolu 3(5) tagħha:

Artikolu 3 5.   Din id-Direttiva ma għandhiex taffettwa l-liġi kuntrattwali ġenerali nazzjonali, bħar-regoli dwar il-validità, il-formazzjoni jew l-effett ta’ kuntratt, sakemm l-aspetti relatati mal-liġi kuntrattwali ġenerali mhumiex regolati minn din id-Direttiva.

Pereżempju, id-Direttiva hija mingħajr preġudizzju għar-regoli nazzjonali dwar il-liġi kuntrattwali dwar it-trasferiment ta’ drittijiet u ta’ obbligi kuntrattwali minn konsumatur għal ieħor.

Għandu jiġi nnotat li kuntratt uniku jista’ jkopri diversi oġġetti, kemm oġġetti ta’ merkanzija kif ukoll oġġetti ta’ kontenut diġitali. Pereżempju, skont it-termini tiegħu, kuntratt ta’ abbonament uniku jista’ jkopri l-provvista ta’ firxa ta’ kontenut diġitali. Għaldaqstant, jekk tkun koperta minn kuntratt ta’ abbonament, kull provvista ta’ kontenut diġitali individwali f’dak l-kuntratt ma tkunx tikkostitwixxi kuntratt ġdid għall-finijiet tad-Direttiva.

F’C-922/19 Stichting Waternet (14) , il-Qorti indirizzat il-kwistjoni dwar jekk il-provvista kontinwa tal-ilma f’abitazzjoni fil-każ ta’ bidla fl-okkupazzjoni mingħajr it-talba espressa tal-okkupant il-ġdid tikkostitwixxix “bejgħ mhux mitlub” skont it-tifsira tal-punt 29 tal-Anness I tal-UCPD (“lista sewda”), li jirriżulta fi dritt għall-konsumatur li ma jħallasx għal tali provvista f’konformità mal-Artikolu 27 tas-CRD. Il-każ kien jeħtieġ, fost l-oħrajn, determinazzjoni dwar jekk kuntratt jistax jitqies bħala konkluż bejn kumpanija li tipprovdi l-ilma u konsumatur, fin-nuqqas tal-kunsens espliċitu ta’ dak il-konsumatur.

Il-Qorti rrikonoxxiet li l-provvista tal-ilma mhux dejjem tista’ teħtieġ l-eżistenza ta’ kuntratt. Huwa possibbli wkoll li r-relazzjoni legali bejn il-fornitur rispettiv u l-konsumatur tkun irregolata kompletament mil-leġiżlazzjoni nazzjonali, fir-rigward kemm tal-provvista tal-ilma [minn dan il-professjonist], kif ukoll tal-ispejjeż marbuta ma din il-provvista li għandhom jiġu sostnuti mill-konsumatur  (15).

F’każ bħal dan fejn ma jkun hemm l-ebda kuntratt, id-Direttiva ma tapplikax għar-relazzjoni bejn il-fornitur u l-konsumatur. Fi kwalunkwe każ, jibqa’ deċiżiv jekk ir-relazzjoni rispettiva titqiesx bħala “kuntratt” skont id-dritt nazzjonali applikabbli.

1.3.    Kuntratti koperti

Id-Direttiva tirregola ċerti aspetti tal-kuntratti bejn kummerċjant u konsumatur. L-ewwel nett, tiddistingwi bejn kuntratti differenti skont iċ-ċirkustanzi tal-konklużjoni tagħhom:

(1)	kuntratti konklużi barra mill-bini tan-negozju tal-kummerċjant (kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju);

(2)	kuntratti konklużi bl-użu ta’ mezzi ta’ komunikazzjoni mill-bogħod – fuq l-Internet, inkluż permezz tas-swieq online, bit-telefon eċċ. (kuntratti mill-bogħod); u

(3)	kuntratti għajr kuntratti mill-bogħod jew lil hinn mill-post tan-negozju (tipikament dawn ikunu kuntratti konklużi fi ħwienet tradizzjonali, minn hawn ’il quddiem imsejħin “kuntratti “fil-post tan-negozju”).

Id-Direttiva tagħmel distinzjoni ulterjuri bejn it-tipi ta’ kuntratti li ġejjin fuq il-bażi tas-suġġett:

(1)	kuntratti ta’ bejgħ;

(2)	kuntratti ta’ servizzi, inklużi kuntratti għal servizzi diġitali;

(3)	kuntratti għall-provvista ta’ kontenut diġitali li ma huwiex ipprovdut fuq mezz tanġibbli (“kuntratti għall-kontenut diġitali online”); u

(4)	kuntratti għall-provvista ta’ ilma, ta’ gass jew ta’ elettriku, meta ma jinbiegħux f’volum limitat ta’ kwantità stabbilita, jew ta’ tisħin distrettwali (“kuntratti għall-provvista ta’ utilitajiet pubbliċi”).

Il-kuntratti tal-bejgħ u l-kuntratti tas-servizzi huma ddefiniti fl-Artikolu 2(5) u (6) tad-Direttiva. Il-kuntratti għall-kontenut diġitali online u għall-provvista tal-utilitajiet pubbliċi ma humiex iddefiniti espressament, iżda l-Premessa 19 tispjega li, għall-finijiet tad-Direttiva, ma humiex ikklassifikati bħala kuntratti ta’ bejgħ jew ta’ servizzi.

Għalkemm ħafna mid-dispożizzjonijiet tad-Direttiva japplikaw b’mod ġenerali għall-erba’ tipi ta’ kuntratti, hemm regoli li japplikaw biss għal tip speċifiku ta’ kuntratt. B’mod partikolari, il-kuntratti differenti (ara l-Artikolu 9) għandhom regoli differenti dwar il-kalkolu tal-perjodu li matulu jista’ jiġi eżerċitat id-dritt ta’ reċess (ara wkoll it-taqsima 5 dwar id-dritt ta’ reċess).

Il-Premessa 19 tiċċara wkoll li d-Direttiva tqis bħala “oġġetti” kontenut diġitali fornut fuq mezz tanġibbli. Tirreferi għall-kontenut diġitali fornut fuq CD jew fuq DVD bħala eżempji iżda l-istess approċċ japplika wkoll għal kontenut diġitali pprovdut fuq mezzi oħrajn jew fuq apparat intelliġenti, bħal pereżempju console tal-logħob b’logħob installat minn qabel. Irrispettivament mit-tip ta’ mezz tanġibbli (16), il-kuntratt għal tali kontenut diġitali jaqa’ taħt ir-regoli tas-CRD dwar id-dritt ta’ reċess applikabbli għal kuntratti ta’ bejgħ (17).

Peress li d-definizzjoni tal-kuntratt tal-bejgħ (ara aktar ’il quddiem) tirreferi għat-trasferiment ta’ sjieda tal-oġġetti mill-kummerċjant lill-konsumatur (jiġifieri kuntratti min-negozju għall-konsumatur), id-Direttiva ma tapplikax għall-kuntratti li taħthom huwa l-konsumatur li jittrasferixxi oġġetti lill-kummerċjant, pereżempju, karozza jew ġojjellerija użata.

1.4.    Kuntratti b’diversi skopijiet

Artikolu 2 (5)   “kuntratt ta’ bejgħ” tfisser kwalunkwe kuntratt li taħtu l-kummerċjant jittrasferixxi jew jimpenja ruħu li jittrasferixxi l-proprjetà ta’ oġġetti lil konsumatur, inkluż kwalunkwe kuntratt li għandu bħala s-suġġett tiegħu kemm oġġetti kif ukoll servizzi; (6)   “kuntratt ta’ servizz” tfisser kwalunkwe kuntratt li mhuwiex kuntratt ta’ bejgħ li taħtu l-kummerċjant iforni jew jimpenja ruħu li jforni servizz, inkluż servizz diġitali, lill-konsumatur;

Fil-prattika, ħafna kuntratti konklużi bejn il-kummerċjanti u l-konsumaturi, li għalihom tapplika d-Direttiva, fihom elementi kemm ta’ servizzi kif ukoll ta’ oġġetti. F’dawn il-każijiet, l-aħħar parti tad-definizzjoni skont l-Artikolu 2(5) hija rilevanti peress li tiddefinixxi kuntratt ta’ bejgħ ukoll bħala “kwalunkwe kuntratt li għandu bħala l-oġġett tiegħu kemm l-oġġetti kif ukoll is-servizzi”.

Skont id-definizzjoni fl-Artikolu 2(5), il-kriterju għall-klassifikazzjoni ta’ kuntratt bħala “kuntratt ta’ bejgħ” huwa t-trasferiment tas-sjieda tal-oġġetti lill-konsumatur. Għalhekk, jekk l-iskop prinċipali ta’ kuntratt huwa t-trasferiment tas-sjieda ta’ ċerti oġġetti, għandu jiġi kklassifikat bħala kuntratt ta’ bejgħ anki jekk ikopri wkoll servizzi relatati pprovduti mill-bejjiegħ, bħall-installazzjoni, il-manutenzjoni jew kull ipproċessar ieħor, irrispettivament mill-valur relattiv tal-oġġetti u tas-servizzi.

Eżempji ta’ kuntratti li jkopru kemm oġġetti kif ukoll servizzi u li normalment għandhom jitqiesu bħala kuntratti ta’ bejgħ minħabba l-iskop ewlieni tagħhom:

—	ix-xiri ta’ sett tal-kċina ġdid, inkluża l-installazzjoni tiegħu fil-appartament tal-konsumatur;

—	ix-xiri ta’ elementi speċifiċi ta’ kostruzzjoni, bħal twieqi u bibien, inkluża l-installazzjoni tagħhom fid-dar tal-konsumatur;

—	ix-xiri ta’ smartphone mobbli flimkien ma’ abbonament għal servizz ta’ komunikazzjoni elettronika.

B’kuntrast, jekk it-trasferiment tas-sjieda ta’ oġġetti speċifiċi ma jkunx l-iskop prinċipali tal-kuntratt imħallat, il-kuntratt ma għandhomx jitqiesu bħala kuntratt ta’ bejgħ.

Eżempji ta’ kuntratti li jkopru kemm is-servizzi kif ukoll l-oġġetti li għandhom jiġu kklassifikati bħala kuntratti ta’ servizzi minħabba l-iskop ewlieni tagħhom:

—	kuntratt għat-tiswija, għar-rinnovazzjoni u għall-kostruzzjoni ta’ anness għal bini (ara l-Premessa 26);

—	kuntratt sabiex wieħed jattendi lekċer, inkluż it-tqassim ta’ pinen u ta’ fowlders lill-parteċipanti;

—	kuntratt għal kors ta’ taħriġ, inkluż it-tqassim ta’ ktieb tal-kors għal kull parteċipant.

Din l-interpretazzjoni hija sostnuta mill-ġurisprudenza stabbilita sew tal-QĠUE dwar il-moviment liberu tal-oġġetti u l-libertà li jiġu pprovduti servizzi, li għadha pertinenti wkoll fil-kuntest ta’ din id-Direttiva.

Pereżempju, fil-kawża C-20/03 Marcel Burmanjer il-Qorti ddikjarat li attività ekonomika għandha tiġi eżaminata fil-kuntest jew tal-moviment liberu tal-oġġett jew inkella tal-libertà li jiġu pprovduti servizzi jekk waħda minn dawn “hija kompletament sekondarja meta mqabbla mal-oħra u li tista’ tiġi assoċjata magħha” (18).

Dan ifisser ukoll li kuntratt imħallat għandu jitqies bħala kuntratt ta’ bejgħ jekk il-fatti juru li l-iskop attwali tiegħu jkun it-trasferiment tas-sjieda tal-oġġetti:

—

Pereżempju, jekk il-bejgħ tal-ktieb tal-kors kellu post partikolarment prominenti fl-offerta tal-kummerċjant għal kors ta’ taħriġ u fil-komunikazzjoni bejn il-partijiet, u jekk dan il-ktieb tal-kors kellu valur relattiv sinifikanti meta mqabbel mal-prezz totali tat-taħriġ, il-kuntratt jista’ jiġi kklassifikat bħala kuntratt ta’ bejgħ aktar milli kuntratt ta’ servizz għall-iskopijiet tad-Direttiva.

Min-naħa l-oħra, anki meta kuntratt imħallat jirriżulta fil-produzzjoni ta’ xi ħaġa f’forma tanġibbli, għandu jitqies bħala kuntratt ta’ servizz sakemm is-suġġett tal-kuntratt ikun servizz intellettwali jew tas-sengħa u l-kunsinna sussegwenti jkollha biss funzjoni anċillari (19):

—

Pereżempju, il-kuntratt ma’ perit sabiex jiddisinja dar u l-kuntratt ma’ avukat sabiex iħejji u jippreżenta kawża t-tnejn huma kuntratti ta’ servizz, għalkemm fl-aħħar hemm riżultat tanġibbli (eż. pjanti għall-kostruzzjoni, talba, jew rikors). Bl-istess mod, il-kuntratt ma’ artist sabiex ipitter u l-kuntratt ma’ fotografu għal sessjoni ta’ ritratti għal tieġ huma kuntratti ta’ servizz.

Fil-qosor, kull kuntratt imħallat għandu jiġi klassifikat fuq il-bażi tal-iskop ewlieni reali tiegħu. Il-fatt li l-kuntratt jista’ jinkludi għażla sabiex wieħed jidħol fi ftehimiet sussegwenti minnu nnifsu ma għandux ibiddel il-karatteristiċi tiegħu. Pereżempju:

—	Jekk kuntratt għall-kiri ta’ oġġetti jinkludi biss għażla li tiġi ttrasferita s-sjieda, mhux obbligu, għandu jiġi kklassifikat bħala kuntratt ta’ servizz għall-iskopijiet tad-Direttiva.

Il-klassifikazzjoni ta’ kuntratt bħala kuntratt ta’ bejgħ jew kuntratt ta’ servizz tiddetermina kif jiġi kkalkolat il-perjodu ta’ reċess (l-Artikolu 9). Għall-kuntratti ta’ servizz, il-perjodu ta’ reċess ta’ 14-il jum jibda jiddekorri mill-konklużjoni tal-kuntratt. Għall-kuntratti ta’ bejgħ, il-perjodu ta’ reċess jibda jiddekorri biss wara li jkunu waslu l-oġġetti. Barra minn hekk, uħud mid-dispożizzjonijiet tad-Direttiva, bħall-Artikoli 18 u 20 dwar it-twassil u t-trasferiment tar-riskju, japplikaw għal kuntratti ta’ bejgħ biss.

L-istess kuntratt ta’ bejgħ jew ta’ servizz jista’ jkopri wkoll servizzi li ma humiex irregolati bid-Direttiva dwar Drittijiet tal-Konsumatur. Pereżempju, kuntratt ta’ bejgħ jew ta’ servizz jista’ jagħmilha possibbli li jitħallas il-prezz f’pagamenti parzjali b’rata tal-imgħax speċifika. Kuntratt bħal dan ikun soġġett ukoll għar-regoli speċifiċi li jirregolaw is-servizzi finanzjarji għall-konsumatur (20). Ir-regoli dwar kuntratti anċillari fl-Artikolu 15 tad-Direttiva jkunu japplikaw b’analoġija (ara t-taqsima 5.10).

1.5.    Id-distinzjoni bejn is-servizzi diġitali u l-kontenut diġitali online

Id-Direttiva (UE) 2019/2161 iċċarat id-definizzjoni ta’ “kuntratt ta’ servizzi” fis-CRD bħala li tinkludi wkoll kuntratti għal “servizzi diġitali” (ara d-definizzjoni fit-taqsima preċedenti). Barra minn hekk, id-Direttiva (UE) 2019/2161 introduċiet, fl-Artikolu 2(16), definizzjoni ta’ “servizz diġitali”, li tirreferi għad-definizzjoni tagħha fil-punt (2) tal-Artikolu 2 tad-Direttiva dwar il-Kontenut Diġitali (UE) 2019/770 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (21) (“DCD”).

L-Artikolu 2 tad-Direttiva dwar il-Kontenut Diġitali jistipula hekk:

Artikolu 2 (1)   “kontenut diġitali” tfisser data li tiġi prodotta u pprovduta f’forma diġitali; (2)   “servizz diġitali” tfisser: (a) servizz li jippermetti lill-konsumatur joħloq, jipproċessa, jaħżen jew li jkollu aċċess għal data f’forma diġitali; jew (b) servizz li jippermetti l-kondiviżjoni ta’ data f’format diġitali jew il-kondiviżjoni magħha, li tkun imtellgħa jew maħluqa mill-konsumatur jew utenti oħra ta’ dak is-servizz;

Il-Premessa 19 tad-DCD tispjega li “[bil-]għan li taħseb għal żviluppi teknoloġiċi mgħaġġlin u biex il-kunċett ta’ kontenut diġitali jew servizzi diġitali jibqa’ validu fil-futur, jenħtieġ li din id-Direttiva tkopri, inter alia, programmi tal-kompjuter, applikazzjonijiet, video files, audio files, logħob diġitali, kotba elettroniċi jew pubblikazzjonijiet elettroniċi oħra, u wkoll servizzi diġitali […] inkluż software bħala servizz , bħall-video sharing u l-audio sharing u l-ospitar ta’ fajls oħra, il-word processing jew il-logħob offrut fl-ambjent tal-cloud computing u l-midja soċjali.” Ta’ min jinnota li filwaqt li t-tieni sett ta’ eżempji huwa attribwit b’mod ċar għall-kategorija ta’ servizzi diġitali, il-klassifikazzjoni tal-ewwel sett ta’ eżempji bħala kontenut jew servizzi diġitali tiddependi fuq il-modalità ta’ trażmissjoni jew ta’ aċċess kif ukoll speċifiċitajiet oħrajn tal-mudell tan-negozju.

Il-Premessa 30 tad-Direttiva (UE) 2019/2161 tipprovdi gwida ulterjuri dwar id-distinzjoni tal-kuntratti għall-kontenut diġitali online minn kuntratti għal servizzi diġitali. B’mod partikolari, “[e]żempji ta’ servizzi diġitali huma servizzi ta’ kondiviżjoni ta’ vidjo u awdjo u l-ospitar ta’ fajls oħra, word processing jew logħob offruti fl-ambjent tal-cloud, cloud storage, posta web, midja soċjali u applikazzjonijiet tal-cloud”. B’kuntrast ma’ dan, “[ħ]afna kuntratti għall-forniment ta’ kontenut diġitali [online] […] huma kkaratterizzati minn att uniku ta’ forniment lill-konsumatur ta’ biċċa jew biċċiet speċifiċi ta’ kontenut diġitali, bħal fajls speċifiċi tal-mużika jew tal-vidjo.”

Għaldaqstant, is-servizzi diġitali huma, pereżempju:

—	abbonamenti għall-ħażna fuq l-Internet ta’ stampi maħluqa mill-konsumatur, għal networks soċjali jew għat-telefonija fuq l-Internet bil-vuċi/vidjo;

—	abbonamenti għal servizzi online dwar it-temp jew it-traffiku;

—	abbonamenti għal gazzetti/bullettini online (ara wkoll l-eċċezzjoni mid-dritt ta’ reċess fil-punt (j) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16, li tapplika għall-provvista ta’ gazzetta iżda mhux għall-abbonamenti ta’ gazzetta).

Il-Premessa 30 tad-Direttiva (UE) 2019/2161 tirrikonoxxi li madankollu jista’ jkun diffiċli li ssir distinzjoni bejn ċerti tipi ta’ kontenut diġitali online u ta’ servizzi diġitali. Għalhekk, ‘[f]ejn ikun hemm dubju dwar jekk il-kuntratt huwiex kuntratt ta’ servizz jew kuntratt għall-forniment ta’ kontenut diġitali li mhuwiex fornut fuq mezz tanġibbli, jenħtieġ li japplikaw ir-regoli tad-dritt ta’ reċess għas-servizzi.”

Id-distinzjoni bejn il-kuntratti għall-kontenut diġitali online u l-kuntratti għas-servizzi diġitali hija importanti minħabba r-reġimi differenti tad-dritt ta’ reċess. Ir-regoli dwar id-dritt ta’ reċess għal kuntratti ta’ servizz jippermettu lill-konsumatur jittestja s-servizz b’mod effettiv u jiddeċiedi, matul il-perjodu ta’ 14-il jum mill-konklużjoni tal-kuntratt, jekk iżommux jew le.

B’kuntrast ma’ dan, fil-punt (m) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 ma hemm l-ebda dritt ta’ reċess fil-każ tal-provvista ta’ kontenut diġitali online, soġġett għal diversi kundizzjonijiet. F’konformità mal-emendi introdotti mid-Direttiva (UE) 2019/2161, dawn il-kundizzjonijiet huma li l-eżekuzzjoni tkun bdiet bil-kunsens espliċitu minn qabel tal-konsumatur u bir-rikonoxximent li, b’din, il-konsumatur jitlef id-dritt ta’ reċess u li l-kummerċjant ikun ipprovda konferma tal-kuntratt konkluż (ara wkoll it-taqsima 5.7).

Il-Qorti ċċarat f’C-641/19 PE Digital li l-eċċezzjoni għad-dritt ta’ reċess skont l-Artikolu 16(m) tas-CRD applikabbli għal kuntratti għal kontenut diġitali online għandha tiġi interpretata b’mod strett (22). Il-każ kien jikkonċerna r-reċess minn ftehim ta’ sottoskrizzjoni tal-primjum għal sit web ta’ dating, iżda biss wara li l-konsumatur ikun ħa test tal-personalità li pprovda għażla ta’ rakkomandazzjonijiet għal sħab fuq il-bażi ta’ algoritmu proprjetarju.

Il-Qorti ddikjarat li l-Artikolu 16(m), moqri flimkien mal-Artikolu 2(11) tas-CRD, irid jiġi interpretat bħala li jfisser li l-ġenerazzjoni ta’ tali rapport dwar il-personalità ma tikkostitwixxix l-provvista ta’ “kontenut diġitali”. Il-Qorti nnotat ukoll b’mod aktar ġenerali li, fid-dawl tal-Premessa 19 tad-Direttiva, servizz, bħal dak ipprovdut mis-sit Internet ta’ appuntamenti inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li jippermetti lill-konsumatur li joħloq, jipproċessa jew li jaħżen data f’forma diġitali, jew li jaċċedi għaliha, u li jippermetti l-qsim jew kwalunkwe interazzjoni oħra ma’ data fil-forma diġitali li tittella’ jew tinħoloq mill-konsumatur jew minn utenti oħra ta’ dan is-servizz, ma jistax jitqies, bħala tali, bħala l-provvista ta’ “kontenut diġitali” skont it-tifsira tal-Artikolu 16(m) (23).

Pereżempju, il-forniment ta’ logħob vidjo jista’ jinvolvi kemm kuntratti għall-kontenut diġitali online kif ukoll kuntratti għas-servizzi diġitali. Logħob li jista’ jitniżżel normalment jikkwalifika bħala kontenut diġitali online meta l-użu tiegħu ma jiddependix fuq l-involviment kontinwu tal-fornitur tal-logħob. B’kuntrast ma’ dan, il-logħob online pprovdut f’ambjent tal-cloud ikun jikkwalifika bħala servizzi diġitali.

Il-mikrotranżazzjonijiet fil-logħob (xiri fl-applikazzjoni) f’tali logħob li jtejbu l-esperjenza tal-utenti rispettivi, bħal oġġetti virtwali, normalment jikkwalifikaw bħala kuntratti għal kontenut diġitali online. Barra minn hekk, ix-xiri fl-applikazzjoni ta’ kontenut li jista’ jintuża barra mil-logħba (eż. rekordjar tas-sessjoni tal-logħob li tista’ titniżżel jew tiġi kondiviża fuq pjattaforma ta’ video-sharing) normalment jikkostitwixxi kuntratt għall-kontenut diġitali online. B’kuntrast ma’ dan, ix-xiri ta’ kontenut primjum li jespandi l-ambjent tal-logħob online ikun jirrappreżenta servizz diġitali ġdid li jikkomplementa dak oriġinali.

1.6.    Kuntratti li jinvolvu ħlas u kuntratti li fihom il-konsumatur jipprovdi data personali

L-Artikolu 3 tas-CRD li jiddefinixxi l-kamp ta’ applikazzjoni tiegħu ġie emendat bid-Direttiva (UE) 2019/2161. Il-paragrafu 1 emendat issa jirreferi għall-“ħlas ta’ prezz” bħala kundizzjoni għall-applikazzjoni tad-Direttiva.

Fl-istess ħin, żdied paragrafu 1a ġdid li jestendi l-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva għal kuntratti għal kontenut diġitali online u għal kuntratti għal servizzi diġitali li fihom il-konsumatur jipprovdi data personali lill-kummerċjant (soġġett għal xi eċċezzjonijiet).

Artikolu 3 1.   Din id-Direttiva għandha tapplika , taħt il-kundizzjonijiet u sal-punt stabbiliti fid-dispożizzjonijiet tagħha, għal kwalunkwe kuntratt konkluż bejn kummerċjant u konsumatur fejn il-konsumatur iħallas jew jimpenja ruħu li jħallas il-prezz . Hija għandha tapplika għal kuntratti għall-provvista ta’ ilma, gass, elettriku jew tisħin distrettwali, inkluż min-naħa ta’ fornituri pubbliċi, sa fejn dawn il-komoditajiet huma fornuti fuq bażi kuntrattwali. 1a.   Din id-Direttiva għandha tapplika wkoll f’każ fejn il-kummerċjant iforni jew jimpenja ruħu li jforni kontenut diġitali li mhuwiex fornut fuq mezz tanġibbli jew servizz diġitali lill-konsumatur u l-konsumatur jipprovdi jew jimpenja ruħu li jipprovdi data personali lill-kummerċjant , ħlief fejn id-data personali pprovduta mill-konsumatur tkun ipproċessata esklussivament mill-kummerċjant għall-finijiet tal-provvista tal-kontenut diġitali li mhuwiex fornut fuq mezz tanġibbli jew servizz diġitali skont din id-Direttiva jew għall-kummerċjant biex jikkonforma mar-rekwiżiti legali li għalihom ikun soġġett, u l-kummerċjant ma jipproċessa dik id-data għal ebda fini oħra.

1.6.1.   Kuntratti bi ħlas

Id-Direttiva (UE) 2019/2161 emendat id-definizzjonijiet ta’ kuntratti ta’ bejgħ u ta’ servizzi stabbiliti fl-Artikolu 2(5) u (6) tas-CRD li ma għadhomx jirreferu għall-konsumatur li jħallas “prezz”. Madankollu, filwaqt li jitqiesu l-emendi fl-Artikolu 3, dawn il-kuntratti għadhom soġġetti għad-Direttiva biss meta l-konsumatur ikollu jħallas prezz (sakemm is-suġġett ta’ kuntratt ta’ servizz ma jkunx servizz diġitali – ara aktar ’il quddiem).

Il-“ħlas ta’ prezz” għandu jinftiehem b’mod wiesa’, u jkopri wkoll strumenti b’ċertu valur konvertibbli jew monetarju (anki jekk jista’ jvarja fiż-żmien), bħal vawċers, (24) kupuni li jissarrfu, il-punti ta’ lealtà, kif ukoll rappreżentanza diġitali tal-valur (25) bħal vawċers elettroniċi, kupuni elettroniċi u muniti virtwali.

Id-Direttiva tapplika irrispettivament mill-valur tat-tranżazzjoni, u għalhekk huma koperti wkoll servizzi ta’ abbonament b’valur baxx (eż. EUR 5 fix-xahar jew fis-sena sabiex wieħed jirċievi aċċess għal prodotti jew għal offerti primjum). Id-Direttiva tidher li tapplika għal kuntratti ta’ servizz li jinkludu kuntratti għal servizzi diġitali, li jinkludu perjodu ta’ prova bla ħlas u huma awtomatikament konvertiti f’kuntratti bi ħlas ladarba jintemm il-perjodu ta’ prova (sakemm il-konsumatur ma jwaqqafx il-kuntratt qabel ma jintemm il-perjodu ta’ prova).

Meta (verżjoni limitata) tas-servizz diġitali tkun disponibbli mingħajr ħlas, u wara dan il-konsumatur ikun jista’ jagħżel li jakkwista s-servizz (sħiħ) bi ħlas, jiġu konklużi żewġ kuntratti separati suċċessivi. F’dan il-każ, id-Direttiva tapplika għall-kuntratt bi ħlas, filwaqt li l-applikabbiltà tagħha għall-ewwel kuntratt għall-verżjoni (limitata) mingħajr ħlas tas-servizz diġitali se tiddependi fuq jekk il-konsumatur jipprovdix data personali skont il-kundizzjonijiet previsti fl-Artikolu 3(1a).

Id-Direttiva ma tapplikax għal rigali jew għal servizzi pprovduti mill-kummerċjant mingħajr il-ħlas tal-prezz, jiġifieri “mingħajr ħlas” (26).

1.6.2.   Kuntratti fejn il-konsumatur jipprovdi data personali

Id-Direttiva tapplika għal kuntratti għal kontenut diġitali online u għal kuntratti għal servizzi diġitali li taħthom il-konsumatur jipprovdi data personali lill-kummerċjant (27). F’dan ir-rigward, is-CRD issegwi l-istess approċċ bħad-Direttiva dwar il-Kontenut Diġitali (“DCD”).

—	Pereżempju, is-CRD se tapplika għal kuntratti li jipprovdu aċċess mingħajr ħlas għall-kontenut diġitali online jew għas-servizzi diġitali u l-konsumatur jagħti l-kunsens tiegħu għall-proċessar ta’ data personali wkoll għal finijiet ta’ kummerċjalizzazzjoni.

Madankollu, bħad-DCD, is-CRD ma tkoprix kuntratti għal kontenut diġitali online u kuntratti għal servizzi diġitali fejn id-data personali tiġi pproċessata biss għall-finijiet tal-eżekuzzjoni tal-kuntratt u tal-konformità mar-rekwiżiti legali. Il-Premessa 34 tad-Direttiva (UE) 2019/2161 tiċċara li tali rekwiżiti legali jistgħu jinkludu, pereżempju, ir-reġistrazzjoni tal-konsumatur għal finijiet ta’ sigurtà u ta’ identifikazzjoni fejn tkun stabbilita speċifikament mid-dritt applikabbli.

Barra minn hekk, kif spjegat fil-Premessa 35 tad-Direttiva (UE) 2019/2161, id-Direttiva ma tapplikax għal sitwazzjonijiet li fihom il-konsumatur, mingħajr ma jkun ikkonkluda kuntratt mal-kummerċjant, ikun espost għal reklami esklussivament sabiex jikseb aċċess għal kontenut diġitali jew għal servizz diġitali (28).

Tiċċara wkoll li d-Direttiva ma tapplikax għal sitwazzjonijiet li fihom il-kummerċjant jiġbor biss metadata, bħal informazzjoni dwar l-apparat jew il-brawżer tal-konsumatur (“it-teħid tal-marki tas-swaba’ tal-apparat” jew “it-teħid tal-marki tas-swaba’ tal-brawżer”) jew il-kronoloġija tal-ibbrawżjar, ħlief meta din is-sitwazzjoni titqies bħala kuntratt skont id-dritt nazzjonali (29).

Meta l-kuntratt jinvolvi l-ipproċessar ta’ data personali, il-kummerċjant jeħtieġlu jikkonforma mal-obbligi tiegħu skont il-liġi tal-konsumatur kif ukoll – fil-kapaċità tiegħu ta’ kontrollur – mal-obbligi skont ir-Regolament Ġenerali dwar il-Protezzjoni tad-Data (UE) 2016/679 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (“GDPR”) (30). Iż-żewġ oqfsa legali japplikaw għar-relazzjoni bejn in-negozju u l-konsumatur simultanjament u b’mod komplementari.

Għall-kuntratti kollha li fihom il-konsumatur jipprovdi data personali (irrispettivament minn jekk ikunx involut ħlas jew le), il-kummerċjant jeħtieġlu jinforma lill-konsumatur dwar l-għanijiet tal-proċessar fiż-żmien meta tinkiseb id-data personali. Barra minn hekk, il-kontrollur irid juri li l-proċessar ta’ data personali jista’ jkun ibbażat fuq waħda mir-raġunijiet legali stabbiliti fl-Artikolu 6(1) tal-GDPR. “Kuntratt” (l-Artikolu 6(1)(b) tal-GDPR) huwa waħda mill-bażijiet legali awtorizzati hemmhekk. Madankollu, din il-bażi ġuridika hija valida biss għall-proċessar “meħtieġ għat-twettiq ta’ kuntratt” li huwa interpretat strettament (31).

Għaldaqstant, għall-operazzjonijiet ta’ pproċessar li ma humiex meħtieġa għat-twettiq tal-kuntratt, il-kummerċjant jeħtieġlu jibbaża wkoll fuq bażi ġuridika awtorizzata oħra għall-ipproċessar skont il-GDPR, pereżempju, il-kunsens liberu u informat tal-konsumatur (l-Artikolu 6(1)(a)) (32). F’konformità mal-GDPR, il-kunsens tal-konsumaturi jkun validu biss jekk jingħata b’mod liberu, speċifiku, informat u mhux ambigwu. Fil-kuntest ta’ relazzjoni kuntrattwali, il-kunsens jista’ jingħata liberament biss jekk ma jkunx kundizzjonali għall-eżekuzzjoni tal-kuntratt (l-Artikolu 7(4) tal-GDPR). Għalhekk, li wieħed ikun jista’ jirtira l-kunsens mingħajr detriment huwa rekwiżit essenzjali għall-validità tal-kunsens (il-Premessa 42 tal-GDPR). Wara r-reċess tal-kunsens, il-kummerċjant ma jistax ikompli jipproċessa legalment id-data personali li l-ipproċessar tagħha kien ibbażat fuq dak il-kunsens.

Għaldaqstant, għall-operazzjonijiet ta’ pproċessar li ma humiex meħtieġa għall-eżekuzzjoni tal-kuntratt, il-kontrollur tal-kummerċjant jeħtieġlu jiżgura li jkun hemm bażi ġuridika oħra għall-ipproċessar skont il-GDPR. B’kuntrast ma’ dan, il-“kuntratt” skont it-tifsira tas-CRD jinkludi d-drittijiet u l-obbligi kollha tal-partijiet, irrispettivament mid-distinzjoni fil-bażi ġuridika għall-ipproċessar ta’ data personali skont il-GDPR.

L-identifikazzjoni tal-attivitajiet ta’ pproċessar fil-kuntest ta’ kuntratti mal-konsumaturi u l-bażi ġuridika korretta skont il-GDPR tista’ tgħin lill-kummerċjant jifhem jekk il-“kuntratt” li jikkonkludi mal-konsumatur ikunx soġġett għas-CRD. Fil-prattika, meta l-kummerċjant ikollu jiddependi fuq kunsens separat tal-konsumatur jew fuq bażi ġuridika oħra skont il-GDPR (ħlief obbligu legali) għall-ipproċessar ta’ data personali tal-konsumaturi, il-kuntratt li fil-kuntest tiegħu jkun qed iseħħ dan l-ipproċessar ikun soġġett għar-rekwiżiti tas-CRD.

1.7.    Kuntratti li għalihom ma tapplikax id-Direttiva

Kif spjegat fit-taqsima preċedenti, skont l-emenda miġjuba mid-Direttiva (UE) 2019/2161 għall-Artikolu 3 tas-CRD, id-Direttiva ma tapplikax għal kuntratti fejn il-konsumatur ma jħallasx prezz jew, fil-każ ta’ kuntratti għal kontenut diġitali online jew għal servizzi diġitali, fejn il-konsumatur la jħallas il-prezz u lanqas ma jipprovdi data personali lill-kummerċjant.

Barra minn hekk, l-Artikolu 3(3) jelenka kategoriji speċifiċi ta’ kuntratti esklużi mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva. Pereżempju, id-Direttiva ma tapplikax għall-kuntratti għal servizzi finanzjarji, li jinkludu l-assigurazzjoni u l-investiment. Is-servizzi soċjali u tal-kura tas-saħħa, il-logħob tal-azzard, it-timeshare u s-servizzi relatati tal-vaganzi huma esklużi wkoll. Is-servizzi tat-trasport tal-passiġġieri u l-kuntratti ta’ pakketti tal-ivvjaġġar (33) huma esklużi fil-prinċipju, għalkemm għadhom japplikaw dispożizzjonijiet speċifiċi.

Aktar spjegazzjonijiet huma pprovduti hawn taħt. Bħala regola ġenerali, dawn l-eċċezzjonijiet iridu jiġu interpretati b’mod ristrett (34).

1.7.1.   Kuntratti ta’ kiri u kuntratti ta’ bini

Artikolu 3 3.   Din id-Direttiva ma għandhiex tapplika għal kuntratti: (e) għall-ħolqien, l-akkwist jew it-trasferiment ta’ proprjetà immobbli jew tad-drittijiet fuq proprjetà immobbli; (f) għall-kostruzzjoni ta’ bini ġdid, it-trasformazzjoni sostanzjali ta’ bini eżistenti u għall-kiri ta’ akkomodazzjoni għal skop residenzjali;

L-eċċezzjoni taħt il-punt (e) tikkonċerna l-kategorija ġenerali ta’ proprjetà immobbli, inkluża l-art, filwaqt li l-punt (f) jittratta l-bini.

Filwaqt li l-kiri ta’ akkomodazzjoni għal skopijiet residenzjali huwa eskluż mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva, il-kiri ta’ akkomodazzjoni mhux għal skopijiet residenzjali huwa kopert. Dan huwa wkoll spjegat fil-Premessa 26: “[…] Il-kuntratti ta’ servizzi partikolarment dawk li jikkonċernaw il-kostruzzjoni ta’ annessi għall-bini (pereżempju garaxx jew veranda) u dawk li jikkonċernaw it-tiswija u r-rinnovazzjoni ta’ bini apparti dak ta’ konverżjoni sostanzjali, għandhom ikunu inklużi fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva , kif ukoll kuntratti li jikkonċernaw servizzi ta’ aġenziji immobbiljari u kuntratti li jikkonċernaw il-kiri ta’ akkomodazzjoni mhux għal skopijiet residenzjali.”

—	Pereżempju, il-kiri ta’ spazju għall-parkeġġ jew sala għall-festi huwa soġġett għad-Direttiva.

Għandha ssir distinzjoni bejn il-kuntratti tal-kostruzzjoni u l-kuntratti ta’ servizz relatati mal-kostruzzjoni. Fil-Kawża C-208/19 NK, il-Qorti nnotat li l-eċċezzjoni skont l-Artikolu 3(3)(f) ma tapplikax għal kuntratt bejn perit u konsumatur, li skont din tal-ewwel huwa meħtieġ iħejji d-disinji għall-kostruzzjoni ta’ bini ġdid. Għalkemm id-disinn jiġi qabel ix-xogħlijiet ta’ kostruzzjoni, huwa proċess separat, u fil-fatt ma jkun hemm l-ebda ċertezza li l-bini fil-fatt se jinbena (35).

Barra minn hekk, fuq il-bażi tal-Artikolu 2(3) u (4) u tal-punt (c) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16, tali kuntratt ma jistax jitqies bħala il-forniment ta’ oġġetti li saru għall-ispeċifikazzjonijiet tal-konsumatur jew personalizzati b’mod ċar, skont it-tifsira tad-dispożizzjoni msemmija l-aħħar. Għalkemm id-disinji jistgħu jiġu pprovduti f’forma tanġibbli fuq karta jew bħala kontenut diġitali, is-suġġett tal-kuntratt huwa servizz intellettwali – disinn arkitettoniku, u l-kunsinna sussegwenti għandha biss funzjoni anċillari (36).

Skont il-loġika ta’ hawn fuq, is-CRD għandha tapplika għal ftehimiet ta’ servizz li jistgħu jkunu relatati mal-kostruzzjoni iżda jikkostitwixxu proċess separat b’riżultat indipendenti, bħal kuntratti konklużi ma’ ġeometri, kuntratti għad-disinn intern, ippjanar tal-pajsaġġ, eċċ.

1.7.2.   Pakkett tal-ivvjaġġar

Artikolu 3 3.   Din id-Direttiva m’għandhiex tapplika għal kuntratti: (g) dwar pakketti kif definiti fil-punt 2 tal-Artikolu 3 tad-Direttiva (UE) 2015/2302 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill. L-Artikolu 6 (7), l-Artikolu 8(2) u (6) u l-Artikoli 19, 21 u 22 ta’ din id-Direttiva għandhom japplikaw mutatis mutandis għal pakketti kif definiti fil-punt 2 tal-Artikolu 3 tad-Direttiva (UE) 2015/2302 fir-rigward ta’ vjaġġaturi kif definiti fil-punt 6 tal-Artikolu 3 ta’ dik id-Direttiva;

Ċerti dispożizzjonijiet tad-Direttiva japplikaw għal kuntratti ta’ pakketti tal-ivvjaġġar, kif definiti mid-Direttiva (UE) 2015/2302 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (37) dwar il-Pakketti tal-Ivvjaġġar, jiġifieri l-għażla regolatorja tal-Istati Membri sabiex jistabbilixxu rekwiżiti lingwistiċi għall-informazzjoni kuntrattwali (l-Artikolu 6(7)); informazzjoni li l-kummerċjanti jeħtiġilhom jipprovdu lill-konsumaturi direttament qabel ma jikkonkludu kuntratt b’mezzi elettroniċi, inkluż dwar l-obbligu tal-konsumatur li jħallas (l-Artikolu 8(2); l-għażla regolatorja tal-Istati Membri rigward il-konferma tal-offerta fil-każ ta’ kuntratti mill-bogħod konklużi bit-telefon (l-Artikolu 8(6)); il-projbizzjoni tat-tariffi għall-użu ta’ mezzi ta’ pagamenti (l-Artikolu 19); il-projbizzjoni tal-użu tan-numri tat-telefon b’rati ogħla minn dik bażika (l-Artikolu 21); u r-rekwiżit għal kunsens espliċitu tal-konsumaturi għal pagamenti addizzjonali (l-Artikolu 22).

Għandu jiġi nnotat li d-Direttiva dwar il-Pakketti tal-Ivvjaġġar tirregola wkoll l-hekk imsejħa “arranġamenti tal-ivvjaġġar marbutin” (38), li jinkludu tal-anqas żewġ tipi differenti ta’ servizzi tal-ivvjaġġar mixtrijin għall-finijiet tal-istess vjaġġ jew btala, iżda ma jikkostitwixxux pakkett (skont it-tifsira ta’ dik id-direttiva) u jirriżultaw mill-konklużjoni ta’ kuntratti separati ma’ fornituri individwali ta’ servizzi tal-ivvjaġġar. Is-CRD tistabbilixxi r-rekwiżiti ta’ informazzjoni prekuntrattwali u tapplika għall-kuntratti ta’ servizzi individwali li jinkludu arranġament tal-ivvjaġġar marbut, soġġetti għal-limitazzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 3(3) u fil-punt (l) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 tagħha. Pereżempju, fir-rigward tal-kuntratti għas-servizzi tat-trasport tal-passiġġieri, japplikaw biss ir-rekwiżiti skont l-Artikolu 8(2) u l-Artikoli 19, 21 u 22 (ara t-taqsima 1.7.5 aktar ’il quddiem għal aktar informazzjoni).

1.7.3.   Kuntratti stabbiliti minn detentur ta’ kariga pubblika

Artikolu 3 3.   Din id-Direttiva ma għandhiex tapplika għal kuntratti: (i) li, skont il-liġijiet tal-Istati Membri, huma stabbiliti bl-intervent ta’ uffiċjali pubbliku, obbligat mil-liġi li jkun indipendenti u imparzjali, li għandu jiggarantixxi, billi jipprovdi informazzjoni ġuridika kompluta, li l-konsumatur jikkonkludi l-kuntratt fuq il-bażi biss ta’ deċiżjoni ġuridika għaqlija u bil-għarfien tar-rilevanza ġuridika tagħha;

Id-Direttiva ma tidentifikax id-detenturi ta’ kariga pubblika msemmijin f’din id-dispożizzjoni. Madankollu, hija tistabbilixxi l-kriterji li huma jeħtiġilhom jissodisfaw sabiex il-kuntratt jaqa’ barra mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva. Din l-eċċezzjoni tapplika biss għall-kuntratti stabbiliti mid-detentur ta’ kariga pubblika (pereżempju nutar pubbliku) li jkun soġġett, skont id-dritt nazzjonali, għall-kundizzjonijiet kollha taħt l-Artikolu 3(3)(i):

—	Pereżempju, l-eċċezzjoni ma tkunx applikabbli għal kuntratt li għalih detentur ta’ kariga pubblika, li għandu l-obbligu statutorju li jkun indipendenti u imparzjali, ikun sempliċement iċċertifika l-identità tal-partijiet.

Sabiex din l-eċċezzjoni tkun applikabbli, ma jidhirx neċessarju li d-dritt nazzjonali jirrikjedi li l-kuntratt inkwistjoni jiġi konkluż permezz tas-servizzi ta’ detentur ta’ kariga pubblika. L-eċċezzjoni għandha tapplika wkoll jekk waħda jew iż-żewġ partijiet fil-kuntratt volontarjament jitolbu li detentur ta’ kariga pubblika jistabbilixxi l-kuntratt tagħhom (39).

1.7.4.   Kuntratti għall-oġġetti intiżi għall-konsum kurrenti

Artikolu 3 3.   Din id-Direttiva ma għandhiex tapplika għal kuntratti: (j) ta’ provvista ta’ ikel, xorb u oġġetti oħra intiżi għall-konsum kurrenti fil-familja u fiżikament fornuti minn kummerċjant f’dawriet frekwenti u regolari fid-djar, residenzi jew post tax-xogħol tal-konsumatur;

Din l-eċċezzjoni teħtieġ li jiġu ssodisfati żewġ kundizzjonijiet, jiġifieri:

(a)	li l-kummerċjant iwassal l-oġġetti permezz ta’ “dawriet frekwenti u regolari”, u

(b)	li dawn l-oġġetti jkunu għall-“konsum kurrenti fil-familja”.

Ir-referenza espliċita għall-kunsinna fil-“post tax-xogħol” tal-konsumatur f’din id-dispożizzjoni tissuġġerixxi li l-konsum proprju tal-oġġetti mhux bilfors jeħtieġ li jseħħ fid-dar.

1.7.5.   Trasport ta’ passiġġieri

Artikolu 3 3.   Din id-Direttiva m’għandhiex tapplika għal kuntratti: (k) ta’ servizzi tat-trasport ta’ passeġġieri, għajr għall-Artikolu 8(2) u l-Artikoli 19 u 22;

Id-Direttiva (UE) 2019/2161 emendat din l-eċċezzjoni u għamlet l-Artikolu 21 dwar ir-rekwiżit tar-“rata bażika” għall-komunikazzjonijiet bit-telefon postkuntrattwali applikabbli wkoll għat-trasport tal-passiġġieri (ara t-taqsima 9 għal aktar informazzjoni).

Fil-Kawża C-583/18 DB Vertrieb, il-Qorti ddikjarat li din l-eċċezzjoni ma tapplikax għall-bejgħ ta’ karti ta’ skont għat-trasport, li, għaldaqstant, jaqgħu taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva.

Il-Qorti kkwalifikat lil dan tal-aħħar bħala tip ta’ “kuntratt ta’ servizz” b’oġġett speċjali li fih innifsu ma huwiex intiż direttament sabiex jippermetti t-twettiq ta’ trasport ta’ passiġġieri. Minflok, il-kuntratt b’għan li jagħti d-dritt lill-konsumatur għal tnaqqis fil-prezz meta l-kuntratti ta’ trasport tal-passiġġieri jiġu sussegwentement konklużi u l-kuntratt għax-xiri ta’ biljett tal-passiġġieri huma żewġ kuntratti li huma legalment distinti minn xulxin, b’tali mod li l-ewwel ma jistax jitqies bħala kuntratt marbut b’mod inseparabbli ma’ dan tal-aħħar. Ix-xiri ta’ kard li tagħti lid-detentur tagħha l-intitolament għal tnaqqis fil-prezzijiet meta jixtri biljetti tat-trasport mhux neċessarjament jinvolvi l-konklużjoni sussegwenti ta’ kuntratt li l-oġġett tiegħu jkun it-trasport tal-passiġġier innifsu (40).

1.7.6.   Bejgħ awtomatizzat

Artikolu 3 3.   Din id-Direttiva m’għandhiex tapplika għal kuntratti: (l) konklużi permezz ta’ magni awtomatiċi tal-bejgħ jew bini kummerċjali awtomatizzat;

Din l-eċċezzjoni tapplika għal kuntratti konklużi fil-preżenza fiżika tal-konsumatur u fil-post fejn jinbiegħ/jiġi pprovdut l-oġġett jew is-servizz b’mezzi awtomatizzati, bħal magni awtomatiċi tal-bejgħ, stazzjonijiet awtomatizzati tal-fjuwil jew faċilitajiet ta’ parkeġġ.

1.7.7.   Ċerti kuntratti relatati mal-komunikazzjoni elettronika

Artikolu 3 3.   Din id-Direttiva m’għandhiex tapplika għal kuntratti: (m) konklużi mal-operaturi tat-telekomunikazzjonijiet permezz ta’ telefons pubbliċi bi ħlas għall-użu tagħhom jew konklużi għall-użu ta’ kollegament wieħed biss permezz tat-telefon, Internet jew fax, stabbilit minn konsumatur.

Din id-dispożizzjoni teżenta żewġ tipi ta’ kuntratti mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva.

L-ewwel tip imsemmi fis-CRD huwa kuntratti konklużi ma’ fornituri ta’ servizzi ta’ komunikazzjoni elettronika permezz ta’ telefons pubbliċi bi ħlas għall-użu tagħhom. It-terminu “telefon pubbliku bi ħlas” tfisser telefon disponibbli għall-pubbliku ġenerali, li għall-użu tiegħu l-mezz ta’ ħlas jista’ jinkludi muniti u/jew karti ta’ kreditu/debitu u/jew karti mħallsin bil-quddiem, inklużi karti għall-użu b’kodiċi taċ-ċempil (41).

—

Peress li din l-eċċezzjoni tapplika għal kuntratti konklużi permezz ta’ telefons pubbliċi bi ħlas, għandha tkopri l-każijiet li fihom il-kuntratt jiġi konkluż billi, pereżempju, jiddaħħlu muniti jew bi swipe ta’ karta ta’ kreditu fit-telefon pubbliku bi ħlas, sabiex issir telefonata bil-vuċi jew sabiex jinkiseb aċċess għal direttorju tat-telefon jew għal servizz ta’ referenza ieħor, offrut mill-istess operatur;

—	L-eċċezzjoni ma għandhiex tapplika għall-kuntratti konklużi mal-operaturi ta’ telefons pubbliċi bi ħlas, pereżempju, permezz tax-xiri minn qabel ta’ kard għat-telefonati mħallsa minn qabel.

It-tieni parti tal-Artikolu 3(3)(m) dwar kuntratti konklużi għall-użu ta’ “kollegament wieħed biss” stabbilit mill-konsumatur għandha kamp ta’ applikazzjoni usa’. B’differenza mill-kuntratti għall-użu ta’ telefons pubbliċi bi ħlas, ma hija speċifikata l-ebda parti f’dan it-tip ta’ kuntratt, li jissuġġerixxi li l-kuntratti mal-fornituri ta’ servizzi tal-komunikazzjoni elettronika biss huma koperti. Barra minn hekk, xejn ma huwa speċifikat dwar l-iskop jew il-kontenut ta’ dan it-tip ta’ kuntratt.

Għalhekk, din l-eċċezzjoni tkopri, pereżempju:

—	Kuntratt għall-użu ta’ punt tal-aċċess bla fili (WAP) għal sessjoni waħda tal-Internet.

B’kuntrast ma’ dan, l-eċċezzjoni ma għandhiex tapplika għal kuntratti għal servizzi ta’ komunikazzjoni elettronika (42), li jkopru ċertu perjodu u/jew ċertu volum ta’ użu, pereżempju:

—	Kuntratti konklużi permezz tax-xiri minn qabel ta’ kard SIM imħallsa minn qabel għas-servizzi tal-mobile jew ta’ kodiċi ta’ aċċess għal użu multiplu jew għal servizzi ta’ aċċess tal-Wi-Fi għal ħin twil.

Din l-eċċezzjoni tapplika wkoll għall-kuntratti konklużi mal-fornituri ta’ Servizzi ta’ Rata Primjum (PRS), jiġifieri, servizzi mħallsin permezz tal-kont tat-telefon tal-konsumatur (43) f’każijiet li fihom il-kuntratt jiġi konkluż u simultanjament eżegwit bis-sħiħ mit-telefonata waħdanija magħmula jew bl-SMS mibgħut mill-konsumatur għan-numru PRS, pereżempju:

—	Telefonata magħmula lid-direttorju tat-telefon jew it-televotazzjoni fi spettaklu.

B’kuntrast ma’ dan, is-CRD hija applikabbli għal kuntratti li fihom is-sejħa bil-vuċi jew l-SMS għal numru tal-PRS ikun mezz ta’ konklużjoni u ta’ ħlas għal kuntratt, li jitwettaq b’mod sussegwenti:

—	Pereżempju, kuntratti konklużi permezz ta’ SMS mibgħut lil fornitur ta’ servizzi ta’ parkeġġ.

F’dawn il-każijiet, il-kummerċjant jeħtieġlu jinforma lill-konsumatur dwar il-kost tas-sejħa bil-vuċi jew tal-SMS għan-numru tal-PRS peress li dan il-kost jikkostitwixxi l-“prezz” għall-kuntratt ikkonċernat, skont it-tifsira tal-Artikolu 6(1)(e). Barra minn hekk, informazzjoni dwar il-kost bl-użu tal-mezzi ta’ komunikazzjoni mill-bogħod ’il fuq mir-“rata bażika” għall-konklużjoni ta’ kuntratt hija meħtieġa skont l-Artikolu 6(1)(f) tad-Direttiva. L-interpretazzjoni tal-kunċett ta’ “rata bażika” hija diskussa aktar fit-taqsima 8.

Il-fatt li d-Direttiva ma tapplikax għal ċerti kuntratti li jinvolvu PRS skont l-Artikolu 3(3)(m) ma jfissirx li dawn ma humiex soġġetti għar-regoli dwar il-protezzjoni tal-konsumatur. Il-qafas regolatorju tal-UE għall-komunikazzjoni elettronika, b’mod partikolari l-Kodiċi Ewropew għall-Komunikazzjonijiet Elettroniċi (id-Direttiva (UE) 2018/1972 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (44)), jippermetti lill-Istati Membri u lill-Awtoritajiet Regolatorji Nazzjonali rilevanti jadottaw miżuri speċifiċi sabiex jipproteġu lill-konsumaturi fir-rigward tal-PRS. Għaldaqstant, numru ta’ Stati Membri implimentaw salvagwardji addizzjonali f’dan il-qasam, inklużi, pereżempju, limiti fuq il-konsum, obbligu li jitħabbar il-prezz fil-bidu tat-telefonata, eċċ.

1.8.    Eżenzjoni possibbli ta’ kuntratti b’valur baxx lil hinn mill-post tan-negozju

L-Artikolu 3(4) jippermetti lill-Istati Membri ma japplikawx id-Direttiva għal kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju, li għalihom il-ħlas li għandu jsir mill-konsumatur ma jaqbiżx il-EUR 50 jew valur aktar baxx kif iddefinit fid-dritt nazzjonali. Jekk Stat Membru jagħżel li juża din l-għażla regolatorja, hemm riskju li d-Direttiva tiġi evitata mill-kummerċjanti li jistgħu jiddeċiedu li jaqsmu artifiċjalment kuntratt wieħed li huwa ogħla mil-limitu stabbilit f’diversi kuntratti. Kif spjegat fil-Premessa 28: “[…] Fejn żewġ jew aktar kuntratti b’suġġetti relatati huma konklużi fl-istess ħin min-naħa tal-konsumatur, l-ispiża totali ma għandhiex taqbeż dan il-limitu.” Dan il-prinċipju jkun japplika għal:

—	Pereżempju, il-bejgħ ta’ kull ktieb separat minn sett ta’ tlieta taħt tliet kuntratti separati jew il-bejgħ ta’ par imsielet taħt żewġ kuntratti separati fl-istess ħin.

Għal kuntratti fit-tul (abbonamenti), l-ammont rilevanti għall-applikazzjoni ta’ din l-eċċezzjoni huwa l-ammont totali li l-konsumatur jimpenja ruħu li jħallas meta jikkonkludi l-kuntratt. Jiġifieri l-ammont totali ta’ pagamenti parzjali fix-xahar jew ta’ imposti matul il-perjodu kuntrattwali miftiehem, inkluż kwalunkwe perjodu “mingħajr ħlas”.

1.9.    Regoli għall-irkanti pubbliċi

Id-Direttiva tapplika għall-irkanti, soġġetta għal regoli speċifiċi dwar l-“irkant pubbliku”, iddefiniti taħt l-Artikolu 2(13) bħala “metodu ta’ bejgħ fejn oġġetti u servizzi huma offruti mill-kummerċjant lill-konsumaturi, li jattendu jew jingħataw il-possibilità li jattendu l-irkant fiżikament , permezz ta’ proċedura trasparenti kompetittiva ta’ offerti mmexxija minn irkantatur u fejn l-offerent rebbieħ huwa obbligat li jixtri l-oġġetti jew is-servizzi”.

Għall-irkanti pubbliċi, l-Artikolu 6(3) jagħmilha possibbli li jiġu ssostitwiti l-identità, id-dettalji ta’ kuntatt u l-indirizz ġeografiku tal-istabbiliment u tal-post tan-negozju tal-kummerċjant li jbigħ l-oġġetti jew is-servizzi ma’ dawk tal-irkantatur. Barra minn hekk, ma hemm l-ebda dritt ta’ reċess mill-kuntratti konklużi waqt irkant pubbliku skont l-eċċezzjoni fil-punt (k) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16.

Rkant pubbliku għandu jagħti lill-konsumaturi l-possibbiltà li jattendu personalment, anki jekk ikun ukoll possibbli li jagħmlu offerti online jew bit-telefon. B’kuntrast, rkanti online mingħajr il-possibbiltà li jattendu personalment ma għandhomx jitqiesu bħala rkanti pubbliċi.

Il-Premessa 24 tispeċifika li “[… l-]użu ta’ pjattaformi online għal skopijiet ta’ rkant li huma għad-dispożizzjoni tal-konsumaturi u tal-kummerċjanti ma jitqiesx bħala rkant pubbliku fis-sens ta’ din id-Direttiva.” Għaldaqstant, l-irkanti online għandhom ikunu kompletament soġġetti għad-Direttiva dwar, pereżempju, l-informazzjoni prekuntrattwali li għandha tiġi pprovduta qabel ma l-konsumatur ikun marbut bil-kuntratt (l-offerta) u d-dritt ta’ reċess.

—

Eżempju tal-limiti tal-eċċezzjoni ta’ hawn fuq huwa pjattaforma online li toffri għall-bejgħ lill-konsumaturi diversi oġġetti, bħal partijiet ta’ vetturi, magni żgħar, għodod, prodotti elettroniċi u għamara. Minkejja li t-tranżazzjonijiet jistgħu jiġu konklużi fil-forma ta’ rkant li fih il-prezz tal-bejgħ tal-oġġetti jiġi ddeterminat fuq il-bażi tal-offerti magħmulin b’mod supplimentari għal prezz tal-bidu, dan ma jkunx jikkwalifika bħala “rkant pubbliku”. Għalhekk, il-konsumaturi jkunu jżommu d-dritt ta’ reċess ta’ offerta ladarba ssir fi ħdan it-termini stabbiliti mis-CRD.

2.   Kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju

2.1.    Kuntratti konklużi barra mill-post tan-negozju tal-kummerċjant

Il-kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju huma ddefiniti fl-Artikolu 2(8) kif ġej:

Artikolu 2 (8)   “kuntratt lil hinn mill-post tan-negozju” tfisser kwalunkwe kuntratt bejn il-kummerċjant u l-konsumatur: (a) konkluż fil-preżenza simultanja u fiżika tal-kummerċjant u l-konsumatur, f’post li mhuwiex dak tan-negozju tal-kummerċjant; (b) li saret offerta għalih mill-konsumatur f’ċirkostanzi simili kif imsemmi fil-punt (a); […]

Il-post tan-negozju huwa ddefinit fl-Artikolu 2(9) kif ġej:

Artikolu 2 (9)   “post tan-negozju” tfisser: (a) kwalunkwe post fejn isir bejgħ bl-imnut immobbli fejn il-kummerċjant jiżvolġi l-attività tiegħu fuq bażi permanenti; jew (b) kwalunkwe post fejn isir bejgħ bl-imnut mobbli fejn il-kummerċjant jiżvolġi l-attività tiegħu fuq bażi tas-soltu;

Il-Premessa 22 tipprovdi diversi eżempji ta’ x’għandu jitqies bħala “bini tan-negozju”. Minn naħa waħda, il-kunċett ikopri “ħwienet, posti tal-monti jew trakkijiet[, kif ukoll armar] tal-monti u tal-fieri], li jservi bħala post permanenti jew tas-soltu ta’ negozju għall-kummerċjant”.

B’mod simili, il-postjiet ta’ bejgħ bl-imnut fejn il-kummerċjant jiżvolġi l-attività tiegħu fuq bażi staġunali, pereżempju matul l-istaġun turistiku f’post tal-villeġġatura tal-muntanja jew tal-baħar, għandhom jitqiesu bħala postijiet tan-negozju billi l-kummerċjant iwettaq l-attivitajiet tiegħu f’dak il-post fuq bażi tas-soltu.

Min-naħa l-oħra, spazji aċċessibbli għall-pubbliku, bħat-toroq, ċentri kummerċjali, bajjiet, faċilitajiet sportivi u trasport pubbliku, li l-kummerċjant juża fuq bażi eċċezzjonali għall-attivitajiet kummerċjali tiegħu ma humiex bini tan-negozju. Djar privati jew postijiet tax-xogħol (tal-konsumaturi) lanqas ma għandhom jitqiesu bħala postijiet tan-negozju.

Il-kuntratti konklużi matul iż-żjara tal-kummerċjant fid-dar jew fil-post tax-xogħol tal-konsumatur huma kuntratti lil hinn mill-post tax-xogħol irrispettivament minn jekk iż-żjara ntalbitx mill-konsumatur jew le. Tali kuntratt lil hinn mill-post tan-negozju jista’ jiġi ppreċedut minn stadji preparatorji:

—

Pereżempju, żjara tar-rappreżentant (tekniku) tal-kummerċjant fir-residenza tal-konsumatur sabiex ibigħ u jinstalla fl-istess ħin biċċa tagħmir jew apparat se tkun kuntratt ta’ servizz lil hinn mill-post tan-negozju, irrispettivament mill-fatt li l-konsumatur kien talab (irreġistra) tali żjara qabel wara żjara personali fil-ħanut tal-kummerċjant.

—

B’kuntrast ma’ dan, jekk il-kuntratt jiġi fil-fatt konkluż matul iż-żjara tal-klijent fil-ħanut jew permezz ta’ komunikazzjoni mill-bogħod, iż-żjara sussegwenti tat-tekniku sabiex jinstalla t-tagħmir neċessarju fir-residenza tal-konsumatur ma tbiddilx il-kwalifika tal-kuntratt f’kuntratt lil hinn mill-post tan-negozju.

Fil-Kawża C-485/17 Verbraucherzentrale Berlin (45), il-Qorti kkonfermat li l-espressjoni “fuq bażi tas-soltu” skont it-tifsira tal-Artikolu 2(9)(b) trid tinftiehem bħala li tirreferi għall-fatt li l-attività inkwistjoni li qed titwettaq fil-bini inkwistjoni hija “attività normali”. L-applikazzjoni ta’ dan il-kunċett teħtieġ valutazzjoni każ b’każ, filwaqt li jitqiesu b’mod partikolari t-tip ta’ oġġetti jew ta’ servizzi mibjugħin u l-prattika kummerċjali tal-kummerċjant speċifiku.

B’mod aktar speċifiku, il-Qorti indirizzat is-sitwazzjoni ta’ stand miżmum minn kummerċjant f’fiera kummerċjali, fejn iwettaq l-attività tiegħu għal ftit jiem kull sena. Hija ddikjarat li tali stand tikkostitwixxi “post tan-negozju” jekk, fid-dawl taċ-ċirkustanzi fattwali kollha li jikkonċernaw dik l-attività, b’mod partikolari d-dehra tal-istand u l-informazzjoni mgħoddija fil-bini tal-fiera stess, konsumatur normalment informat u raġonevolment attent u avżat jista’ raġonevolment jassumi li l-kummerċjant jeżerċita l-attivitajiet tiegħu hemmhekk u se javviċinah sabiex jikkonkludi kuntratt (46).

Barra minn hekk, il-Qorti rrikonoxxiet ir-rilevanza kontinwa tal-konklużjonijiet preċedenti tagħha fil-Kawża C-423/97 Travel-Vac, S.L. dwar l-interpretazzjoni tal-eks Direttiva tal-Kunsill 85/577/KEE. F’dik is-sentenza, il-Qorti ddikjarat speċifikament li:

“Fir-rigward tal-kwistjoni jekk il-kuntratt ġiex konkluż barra mill-post tan-negozju tal-kummerċjant, irid jiġi osservat li dan il-kunċett jirreferi għall-post fejn il-kummerċjant normalment iwettaq in-negozju tiegħu u li huwa identifikat b’mod ċar bħala l-post għall-bejgħ lill-pubbliku ”. (47)

Għaldaqstant, jekk il-kummerċjant juża post għall-bejgħ ta’ oġġetti u ta’ servizzi li ma “jintużawx normalment” għal dan l-għan u li ma jkunux identifikati b’mod ċar bħala post għall-bejgħ lill-pubbliku, il-kuntratti konklużi mal-konsumaturi x’aktarx li jkunu kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju.

—	Pereżempju, il-bejgħ ta’ oġġetti matul avvenimenti (konvenzjonijiet, seminars, festini, eċċ.) organizzati f’ristoranti, f’kafetteriji jew f’lukandi mikrijin għall-fini tal-avveniment rispettiv x’aktarx li jkun kuntratt lil hinn mill-post tan-negozju.

Il-klassifikazzjoni ta’ kuntratt bħala kuntratt lil hinn mill-post tan-negozju tiddependi miċ-ċirkustanzi tal-konklużjoni tal-kuntratt. Kummerċjant ikun konxju tan-natura tal-attività tiegħu u għandu jaġixxi skont ir-regoli li jirregolaw il-kuntratti fil-post tan-negozju jew lil hinn mill-post tan-negozju. Kull tilwima dwar jekk, pereżempju, id-dritt ta’ reċess kienx applikabbli minħabba li l-kuntratt kellu jiġi kkunsidrat bħala kuntratt lil hinn mill-post tan-negozju, ikollha tiġi vvalutata fuq bażi ta’ każ b’każ.

2.2.    Kuntratti konklużi wara li l-konsumatur jiġi avviċinat barra mill-post tan-negozju

Artikolu 2 (8)   “kuntratt lil hinn mill-post tan-negozju” tfisser kwalunkwe kuntratt bejn il-kummerċjant u l-konsumatur: […] (c) konkluż fil-post tan-negozju tal-kummerċjant iżda permezz ta’ kwalunkwe mezz ta’ komunikazzjoni mill-bogħod immedjatament wara li l-konsumatur ġie avviċinat personalment u individwalment f’post differenti minn dak tan-negozju tal-kummerċjant, fil-preżenza fiżika tal-kummerċjant u l-konsumatur simultanjament; jew […]

Is-subparagrafu (c) tal-Artikolu 2(8) jipprovdi eżempju ieħor ta’ kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju. It-terminu “ġie avviċinat personalment u individwalment” f’din id-dispożizzjoni għandu japplika għall-offerti u għall-komunikazzjoni kummerċjali simili (irrispettivament mill-klassifikazzjoni legali tagħhom) li huma fformalizzati f’kuntratt immedjatament wara fil-post tan-negozju tal-kummerċjant jew permezz ta’ kull mezz ta’ komunikazzjoni mill-bogħod.

Sabiex tkun tapplika din id-dispożizzjoni, l-offerta tal-kummerċjant għandha tiġi indirizzata lil konsumatur partikolari, pereżempju:

—	Ir-rappreżentant tal-kummerċjant javviċina lill-konsumatur partikolari fit-triq b’offerta għal abbonament għal rivista ta’ kull xahar u l-kuntratt jiġi ffirmat immedjatament fil-bini tan-negozju tal-kummerċjant li jinsab fl-inħawi.

—	B’kuntrast ma’ dan, is-sempliċi distribuzzjoni ta’ fuljetti pubbliċitarji fit-triq ħdejn il-bini tal-kummerċjant mingħajr immirar individwali ta’ konsumaturi individwali ma tgħoddx bħala avviċinament “personalment u individwalment” tal-konsumatur għall-finijiet ta’ din id-dispożizzjoni.

Barra minn hekk, sabiex tapplika din id-dispożizzjoni, il-kuntratt għandu jiġi konkluż minnufih. Il-kuntratt ma jiġix konkluż immedjatament jekk il-konsumatur iħalli l-bini tal-kummerċjant wara li jkun ġie mistieden fih, u jirritorna aktar tard fuq l-inizjattiva tiegħu stess, pereżempju, l-għada, wara li jkun ikkunsidra l-offerta.

Fil-Kawża C-465/19 B & L Elektrogeräte GmbH, il-Qorti ddeċidiet li passaġġ komuni għad-diversi stands preżenti f’sala ta’ espożizzjoni tal-fiera, li fiha tkun tinsab l-istand tal-kummerċjant (li huwa stess kien rikonoxxut bħala “bini tan-negozju”), ma jistax jitqies bħala “bini tan-negozju”, peress li dak il-passaġġ ipprovda aċċess għall-istands kollha tal-kummerċjant f’dik is-sala. Għalhekk, meta kummerċjant javviċina klijent fi spazju komuni bħal dan tal-fiera, u b’riżultat tal-avviċinament jiġi konkluż kuntratt fi stand miżmum mill-kummerċjant immedjatament wara, dan ikun “kuntratt lil hinn mill-post tan-negozju” skont it-tifsira tal-Artikolu 2(8) tas-CRD (48).

2.3.    Kuntratti konklużi waqt vjaġġ promozzjonali organizzat mill-kummerċjant

Artikolu 2 (8)   “kuntratt lil hinn mill-post tan-negozju” tfisser kwalunkwe kuntratt bejn il-kummerċjant u l-konsumatur: […] (d) konkluż waqt vjaġġ promozzjonali organizzat mill-kummerċjant bil-għan u bl-effett li jippromwovi u jbigħ il-oġġetti jew is-servizzi lill-konsumatur;

Is-subparagrafu (d) tal-Artikolu 2(8) tad-Direttiva jiddefinixxi l-kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju bħala kuntratti konklużi waqt vjaġġ promozzjonali organizzat mill-kummerċjant irrispettivament minn jekk tali kuntratti jkunux konklużi lil hinn mill-post tan-negozju ta’ kummerjant jew fih.

Barra minn hekk, id-Direttiva tispeċifika li tkopri l-vjaġġi promozzjonali bl-“għan” u l-“effett” tal-promozzjoni u tal-bejgħ ta’ prodotti lill-konsumatur, jiġifieri, għandux ikun importanti jekk il-konsumatur ikunx informat minn qabel dwar il-bejgħ intenzjonat tal-prodotti matul il-vjaġġ promozzjonali.

Il-kunċett ta’ “vjaġġ” jinkludi vjaġġi li jinvolvu żjarat f’siti jew attivitajiet oħrajn relatati mad-divertiment, jew vjaġġi f’postijiet bħal ristoranti, kafetteriji jew lukandi fejn jiġi organizzat avveniment ta’ bejgħ lil hinn mill-post tan-negozju. Fl-applikazzjoni ta’ dan il-kunċett, ma għandux ikun importanti jekk il-kummerċjant li jbigħ il-prodotti waqt vjaġġ jorganizzax it-trasport huwa stess jew ikunx għamel arranġamenti ma’ kumpanija tat-trasport:

—

Pereżempju, jekk kummerċjant ikun għamel arranġamenti mal-organizzatur tal-vjaġġ sabiex jiżgura li, matul il-vjaġġ promozzjonali tagħhom, it-turisti jiġu fil-ħanut tiegħu wkoll, il-kuntratti konklużi fil-ħanut x’aktarx ikunu kuntratti lil hiinn mill-post tan-negozju minkejja l-fatt li l-ħanut ikkonċernat huwa l-post tan-negozju ta’ dak il-kummerċjant.

—

B’kuntrast ma’ dan, servizz ta’ xarabank regolari organizzat minn ċentru tax-xiri bl-iskop uniku li jġibu l-klijenti potenzjali fiċ-ċentru tax-xiri huwa sempliċement anċillari għall-għan ewlieni tal-attività (jiġifieri li jinbiegħu l-oġġetti u s-servizzi) u ma għandux jitqies bħala “vjaġġ” għall-finijiet tal-Artikolu 2(8).

3.   Informazzjoni għall-konsumatur

3.1.    Rekwiżiti ġenerali

3.1.1.   Introduzzjoni

Ir-rekwiżiti ta’ informazzjoni prekuntrattwali huma stabbiliti fl-Artikoli 5 sa 8 tad-Direttiva. Dawn huma ddefiniti separatament għall-kuntratti fil-post tan-negozju fl-Artikolu 5(1) u għall-kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju u mill-bogħod fl-Artikolu 6(1). Ir-rekwiżiti għall-kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju u mill-bogħod huma aktar estensivi u jibnu fuq dawk previsti għall-kuntratti fil-post tan-negozju. Ir-rekwiżiti ta’ informazzjoni speċifiċi addizzjonali għall-kuntratt konkluż fis-swieq online huma stabbiliti fl-Artikolu 6a li żdied mas-CRD bid-Direttiva (UE) 2019/2161.

Ir-rekwiżiti ta’ informazzjoni dwar id-dritt ta’ reċess skont l-Artikolu 6(1)(h)–(k) huma indirizzati separatament fit-taqsima 5.

3.1.2.   Ċarezza tal-informazzjoni u r-rabta mal-UCPD

L-Artikolu 7 tal-UCPD jipprojbixxi omissjonijiet qarrieqa, jiġifieri prattiki kummerċjali li jħallu barra jew li jipprovdu “tagħrif importanti” mhux ċar, li ma jistax jinftiehem, ambigwu jew mhux tempestiv li “l-konsumatur medju għandu bżonn […] sabiex jieħu deċiżjoni tranżazzjonali informata” meta tali prattika twassal sabiex il-konsumatur medju jieħu deċiżjoni tranżazzjonali li kieku ma kienx jieħu. L-Artikolu 7(4) jistabbilixxi rekwiżiti ta’ informazzjoni għal “stedina għax-xiri”, li hija komunikazzjoni kummerċjali li tinkludi informazzjoni dwar il-karatteristiċi u l-prezz tal-prodott, u għalhekk tkopri wkoll l-istadju prekuntrattwali tat-tranżazzjoni.

Is-CRD tirregola l-istadju prekuntrattwali f’aktar dettall mill-UCPD. L-Artikoli 5 u 6 tas-CRD ikopru r-rekwiżiti kollha ta’ informazzjoni stabbiliti fl-Artikolu 7(4) tal-UCPD (49). Għalhekk, meta jipprovdi informazzjoni prekuntrattwali f’konformità mas-CRD, kummerċjant jikkonforma wkoll mar-rekwiżiti speċifiċi ta’ informazzjoni għall-istedina għax-xiri skont l-Artikolu 7(4) tal-UCPD. Dan huwa mingħajr preġudizzju għall-applikazzjoni ta’ rekwiżiti oħra ta’ trasparenza u ta’ ġustizzja skont il-UCPD.

Kemm l-Artikolu 5(1) kif ukoll l-Artikolu 6(1) tas-CRD jirrikjedu li l-informazzjoni tiġi pprovduta “b’mod ċar u komprensibbli”. Il-Premessa 34 tispeċifika li, fl-għoti tal-informazzjoni prekuntrattwali, “[…] il-kummerċjant għandu jikkunsidra l-ħtiġijiet speċifiċi ta’ konsumaturi li huma partikolarment vulnerabbli minħabba l-infermità mentali, fiżika jew psikoloġika, età jew inġenwità tagħhom b’tali mod li l-kummerċjant jista’ raġonevolment jipprevedi. Madankollu, il-kunsiderazzjoni ta’ dawn il-ħtiġijiet speċifiċi ma għandhiex twassal għal livelli differenti ta’ ħarsien tal-konsumaturi.”

Barra minn hekk, skont ir-regoli ġenerali tal-Artikolu 7(2) tal-UCPD, il-kummerċjanti jeħtiġilhom jiżguraw li l-informazzjoni tkun tinftiehem u f’waqtha, jiġifieri l-metodu u l-mument li fih tiġi pprovduta l-informazzjoni prekuntrattwali rilevanti jridu jippermettu lill-konsumatur medju jieħu deċiżjoni tranżazzjonali informata.

Għall-kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju, l-Artikolu 7(1) tas-CRD jirrikjedi wkoll li l-informazzjoni prekuntrattwali tkun “leġġibbli u ppreżentata b’lingwaġġ sempliċi u li jinftiehem” u, għall-kuntratti mill-bogħod, l-Artikolu 8(1) tas-CRD jeħtieġ li l-informazzjoni tkun disponibbli għall-konsumatur “f’mod adegwat għall-mezz ta’ komunikazzjoni mill-bogħod użat b’lingwaġġ sempliċi u li jinftiehem. Sakemm dik l-informazzjoni tiġi pprovduta fuq mezz li jservi għal żmien twil, hija għandha tkun leġġibbli.”

Ma huwiex biżżejjed li tiġi pprovduta l-informazzjoni prekuntrattwali obbligatorja sempliċiment bħala parti mit-termini u mill-kundizzjonijiet ġenerali li l-konsumatur jista’ jkollu jaċċetta qabel ma jimxi fil-proċess tat-tranżazzjoni (50). Ir-rekwiżit li tingħata informazzjoni “b’mod ċar u komprensibbli” jfisser li l-elementi individwali tal-informazzjoni obbligatorja jridu jinġiebu għall-attenzjoni tal-konsumatur.

Fil-kuntest online, il-kummerċjanti jeħtiġilhom jagħmlu l-informazzjoni obbligatorja faċilment aċċessibbli u viżibbli b’mod prominenti għall-konsumaturi. Minħabba l-volum tiegħu, jista’ ma jkunx possibbli li l-informazzjoni obbligatorja għall-konsumatur tiġi pprovduta b’mod “ċar u komprensibbli” fuq paġna waħda. Għandhom jiġu evitati paġni twal wisq, fejn il-konsumaturi jkollhom jiskrolljaw b’mod estensiv sabiex jaqraw il-kontenut kollu.

Minflok, għandhom jiġu pprovduti d-diversi elementi ta’ informazzjoni prekuntrattwali meta jkunu l-aktar rilevanti matul il-proċess tal-konklużjoni tal-kuntratt hekk kif il-konsumatur jiċċaqlaq minn paġna waħda tal-interfaċċa online għal oħra. Fejn ikun meħtieġ, l-informazzjoni dwar suġġetti speċifiċi għandha tkun f’livelli differenti, b’indikatur prominenti fuq il-paġna ta’ quddiem li jwassal għall-paġna marbuta li tipprovdi d-dettalji kollha dwar is-suġġett rispettiv (51).

Ir-rekwiżiti ta’ preżentazzjoni addizzjonali għall-kuntratti mill-bogħod konklużi b’mezzi elettroniċi huma stabbiliti fl-Artikolu 8(2) tad-Direttiva, kif diskuss aktar fit-taqsima 4.2.4.

3.1.3.   Informazzjoni “diġà evidenti mill-kuntest”

Għall-kuntratti fil-post tan-negozju, l-Artikolu 5 jippermetti lill-kummerċjanti sabiex ma jipprovdux informazzjoni li hija “diġà evidenti mill-kuntest”.

Il-kunċett tal-informazzjoni “diġà evidenti mill-kuntest” jintuża wkoll fl-Artikolu 7(2) tal-UCPD (52). Pereżempju, l-indirizz ġeografiku u l-identità tal-kummerċjant jistgħu jitqiesu bħala “ovvji jew evidenti mill-kuntest”, peress li l-konsumaturi normalment ikunu jafu l-indirizz ta’ ħanut jew ta’ ristorant li jkunu fih.

3.1.4.   Rekwiżiti ta’ informazzjoni f’leġiżlazzjoni oħra tal-UE

Id-Direttiva hija ta’ natura trażversali. Din tikkomplementa r-regoli dwar il-protezzjoni tal-konsumatur speċifiċi għall-prodott u għas-settur, b’mod partikolari fir-rigward tar-rekwiżiti tal-informazzjoni.

Skont l-Artikolu 3(2) tiegħu (53), is-CRD ma taffettwax l-applikazzjoni tar-rekwiżiti ta’ informazzjoni skont leġiżlazzjoni oħra tal-UE speċifika għas-setturi. Dan jinkludi r-Regolament Ġenerali (UE) 2016/679 dwar il-Protezzjoni tad-Data u d-Direttiva 2002/58/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (54) dwar il-Privatezza Elettronika, li huma partikolarment rilevanti fil-bejgħ online għal kwistjonijiet bħall-informazzjoni dwar l-ipproċessar tad-data u l-kunsens tas-suġġetti tad-data għall-ipproċessar ta’ data personali tagħhom, fejn meħtieġ.

Barra minn hekk, ir-rekwiżiti addizzjonali ta’ informazzjoni għas-servizzi ta’ komunikazzjoni elettronika huma stabbiliti fil-Kodiċi Ewropew għall-Komunikazzjonijiet Elettroniċi (“EECC”, id-Direttiva (UE) 2018/1972) u fir-Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2019/2243 (55) dwar mudell għas-sommarju tal-kuntratt.

L-Artikolu 102(1) tal-EECC jispeċifika l-informazzjoni, b’referenza għall-Artikoli 5 u 6 tas-CRD u għall-Anness VIII tal-EECC, li l-fornituri ta’ servizzi ta’ komunikazzjoni elettronika disponibbli għall-pubbliku għandhom jipprovdu qabel ma konsumatur ikun marbut b’kuntratt jew bi kwalunkwe offerta korrispondenti. Il-fornituri ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi disponibbli għall-pubbliku huma obbligati wkoll li jipprovdu lill-konsumaturi b’sommarju tal-kuntratt konċiż u li jinqara faċilment (l-Artikolu 102(3) tal-EECC u r-Regolament ta’ Implimentazzjoni (UE) 2019/2243). Madankollu, is-sempliċi forniment tas-sommarju tal-kuntratt ma jissodisfax bis-sħiħ l-obbligi kollha ta’ informazzjoni prekuntrattwali, kif previst fl-Artikolu 102(1) u fl-Anness VIII tal-EECC.

Ir-rekwiżiti addizzjonali ta’ informazzjoni huma stabbiliti wkoll fid-Direttiva 2010/13/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (56) dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva, fid-Direttiva 2009/72/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (57) għall-elettriku, fid-Direttiva 2009/73/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (58) għall-gass naturali eċċ (59).

L-Artikolu 6(8) tas-CRD jindirizza speċifikament ir-relazzjoni bejn ir-rekwiżiti ta’ informazzjoni stabbiliti f’din id-Direttiva u dawk li jinsabu fid-Direttiva 2006/123/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (60) dwar is-Servizzi u fid-Direttiva 2000/31/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (61) . L-ewwel nett, jispeċifika li r-rekwiżiti ta’ informazzjoni f’dawn it-tliet strumenti huma komplementari. It-tieni, jiċċara li jekk dispożizzjoni ta’ dawn iż-żewġ direttivi dwar “il-kontenut u l-modalitajiet li bihom l-informazzjoni għandha tkun ipprovduta” tkun f’kunflitt ma’ dispożizzjoni tas-CRD, din tal-aħħar għandha tipprevali (62).

3.1.5.   Impożizzjoni ta’ rekwiżiti ta’ informazzjoni addizzjonali

Skont l-Artikolu 4 tas-CRD: “L-Istati Membri m’għandhomx jippreservaw jew jintroduċu, fil-liġi nazzjonali tagħhom, dispożizzjonijiet diverġenti minn dawk stipulati f’din id-Direttiva, inklużi dispożizzjonijiet iktar jew inqas strinġenti biex jiżguraw livell differenti ta’ protezzjoni tal-konsumatur, sakemm din id-Direttiva ma tipprovdix mod ieħor”.

Waħda mid-derogi minn dan l-approċċ ta’ armonizzazzjoni sħiħa hija l-Artikolu 5(4), li jippermetti lill-Istati Membri jadottaw jew iżommu r-rekwiżiti ta’ informazzjoni prekuntrattwali addizzjonali għall-kuntratti fil-post tan-negozju.

Filwaqt li r-rekwiżiti ta’ informazzjoni għall-kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju u mill-bogħod huma, fil-prinċipju, eżawrjenti, fl-istess ħin, f’konformità mal-Artikolu 6(8) u mal-Premessa 12 tad-Direttiva, l-Istati Membri jistgħu jimponu rekwiżiti ta’ informazzjoni addizzjonali f’konformità mad-Direttiva 2006/123/KE dwar is-Servizzi u mad-Direttiva 2000/31/KE dwar il-Kummerċ Elettroniku.

Id-dispożizzjoni rilevanti tad-Direttiva dwar il-Kummerċ Elettroniku f’dan ir-rigward hija l-Artikolu 5, li jirrikjedi li l-Istati Membri jiżguraw li l-fornitur ta’ servizz jagħmel aċċessibbli faċilment, direttament u b’mod permanenti għar-riċevituri tas-servizz u għall-awtoritajiet kompetenti tal-anqas l-informazzjoni stipulata f’dak l-Artikolu. L-Artikolu 10 tad-Direttiva dwar il-Kummerċ Elettroniku jistabbilixxi rekwiżiti ta’ informazzjoni ulterjuri rigward il-proċedura għall-konklużjoni tal-kuntratt.

Fir-rigward tad-Direttiva dwar is-Servizzi, l-Artikolu 22(1) sa (4) tagħha jistabbilixxi rekwiżiti speċifiċi għall-informazzjoni li l-fornituri jeħtiġilhom jagħmlu disponibbli għar-riċevituri tas-servizzi, kif ukoll rekwiżit għal komunikazzjoni ċara, mhux ambigwa u puntwali ta’ dik l-informazzjoni. L-Artikolu 22(5) jistipula wkoll li “[ma jwaqqafx] lill-Istati Membri milli jimponu rekwiżiti oħrajn ta’ informazzjoni li jkunu applikabbli għall-fornituri stabbiliti fit-territorju tagħhom”.

L-impożizzjoni ta’ rekwiżiti addizzjonali ta’ informazzjoni f’konformità mal-Artikolu 6(8) tas-CRD hija waħda mill-għażliet regolatorji, li dwarhom l-Istati Membri jeħtiġilhom jinformaw lill-Kummissjoni f’konformità mal-Artikolu 29. Il-Kummissjoni ppubblikat din l-informazzjoni online (63).

3.1.6.   Eżenzjoni tat-tranżazzjonijiet “ta’ kuljum”

L-Artikolu 5(3) jippermetti lill-Istati Membri sabiex ma japplikawx ir-rekwiżiti ta’ informazzjoni prekuntrattwali skont l-Artikolu 5(1) għall-kuntratti fil-post tan-negozju “li jinvolvu tranżazzjonijiet ta’ kuljum u li huma eżegwiti immedjatament fil-mument tal-konklużjoni tagħhom”.

Min-natura tagħhom, dawn it-tranżazzjonijiet x’aktarx ikunu għal oġġetti bi prezz baxx. Eżempju ovvju huwa x-xiri ta’ oġġetti tal-ikel u ta’ xorb maħsuba għall-konsum immedjat – eż. tnaqqir, ikliet take-away, eċċ.

Barra minn hekk, l-Artikolu 5(3) jista’ japplika wkoll għal ċerti servizzi u mhux biss għall-oġġetti. F’dak il-kuntest, it-tieni kriterju msemmi fl-Artikolu 5(3), jiġifieri r-rekwiżit biex il-kuntratt jiġi eżegwit immedjatament fil-mument meta jiġi konkluż, huwa ta’ importanza partikolari.

—	Eżempji ta’ tali servizzi ta’ kuljum possibbli huma: servizzi ta’ tindif taż-żraben ipprovduti fit-triq, u servizzi taċ-ċinema fejn il-biljett jinxtara (jiġifieri fejn jiġi konkluż il-kuntratt) immedjatament qabel ma wieħed jara l-film.

3.1.7.   In-natura vinkolanti tal-informazzjoni prekuntrattwali

L-Artikolu 6(5) jiddikjara dan li ġej fir-rigward tan-natura vinkolanti tal-informazzjoni prekuntrattwali li għandha tiġi provduta skont l-Artikolu 6(1): “5. L-informazzjoni msemmija fil-paragrafu 1 għandha tifforma parti integrali tal-kuntratti mill-bogħod jew dawk lil hinn mill-post tan-negozju u ma għandhiex tkun modifikata għajr jekk mhux bil-ftehim espliċitu tal-partijiet kuntrattwali.”

Għaldaqstant, l-informazzjoni pprovduta fuq is-sit web tal-kummerċjant għandha tkun vinkolanti fuq il-partijiet u, jekk il-kummerċjant jixtieq ibiddel xi elementi tagħha, għandu jikseb il-kunsens espliċitu tal-konsumatur:

—	Pereżempju, il-partijiet jistgħu espressament jaqblu, bl-iskambju ta’ emails, dwar żmien differenti tal-kunsinna tal-oġġetti minn dak speċifikat fuq is-sit web tal-kummerċjant;

—	Madankollu, dispożizzjoni fit-termini u fil-kundizzjonijiet ġenerali li tiddikjara li l-kummerċjant jista’ jidderoga mill-informazzjoni pprovduta fuq is-sit web ma tikkonformax mar-rekwiżit għall-qbil espress tal-partijiet.

L-Artikolu 6(5) ma jkunx japplika għal bidliet fit-termini tal-kuntratt wara l-konklużjoni tiegħu. Meta tali bidliet ikunu bbażati fuq it-termini tal-kuntratt, tkun rilevanti d-Direttiva dwar il-Klawżoli Inġusti f’Kuntratti (64).

3.1.8.   Rekwiżiti addizzjonali tal-lingwa

Skont l-Artikolu 6(7), l-Istati Membri jistgħu jimponu rekwiżiti tal-lingwa dwar l-informazzjoni kuntrattwali fil-kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju/mill-bogħod (65).

Jekk din l-għażla regolatorja tkun ġiet eżerċitata, ir-rekwiżiti rilevanti, pereżempju, il-provvista tal-informazzjoni fil-lingwa uffiċjali tal-Istat Membru kkonċernat, ikunu japplikaw għall-kummerċjanti transfruntiera soġġetti għad-dispożizzjonijiet tar-Regolament (KE) Nru 593/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (66) dwar il-liġi applikabbli għall-obbligazzjonijiet kuntrattwali (ir-Regolament Ruma I). L-Artikolu 6 tiegħu jistabbilixxi li, jekk il-kummerċjant iwettaq l-attivitajiet tiegħu fil-pajjiż tar-residenza abitwali tal-konsumatur jew jekk jindirizza tali attivitajiet għal dak il-pajjiż jew diversi pajjiżi inkluż dak il-pajjiż, il-liġi applikabbli għall-kuntratt tkun dik tal-pajjiż fejn il-konsumatur ikun abitwalment residenti.

Jekk il-partijiet ikunu għażlu liġi differenti, dik l-għażla ma tistax iċċaħħad lill-konsumatur mill-protezzjoni mogħtija mid-dispożizzjonijiet mandatorji tal-pajjiż ta’ residenza tal-konsumatur. Għalhekk, anke f’din is-sitwazzjoni, jekk il-kummerċjant jimmira l-attività tiegħu lill-konsumaturi fi Stat Membru li jkun impona rekwiżiti lingwistiċi skont l-Artikolu 6(7) tas-CRD, il-kummerċjant jeħtieġlu jipprovdi lill-konsumaturi b’informazzjoni kuntrattwali bil-lingwa meħtieġa minn dak l-Istat Membru, jekk dak l-obbligu tal-lingwa jitqies bħala “obbligu kuntrattwali” obbligatorju skont il-liġi nazzjonali.

Il-kunċett ta’ “mmirar” tal-attivitajiet kummerċjali jew professjonali lejn il-pajjiż tal-konsumatur ġie indirizzat mill-QĠUE fil-kawżi magħquda C-585/08 u C-144/09 Peter Pammer u Hotel Alpenhof GmbH. Din is-sentenza tistabbilixxi numru ta’ kriterji sabiex jiġi stabbilit jekk sit web ikunx “immirat” lejn Stat Membru speċifiku, bħall-użu ta’ lingwi jew ta’ muniti differenti fuq is-sit web (67).

Ta’ min jinnota li din l-għażla regolatorja skont is-CRD hija komplementari għal-liġijiet tal-Unjoni speċifiċi għas-setturi u għall-prodotti, li jippermettu lill-Istati Membri jistabbilixxu rekwiżiti lingwistiċi dwar it-twissijiet jew l-istruzzjonijiet rigward, pereżempju, ġugarelli (68) jew tagħmir tar-radju (69). Barra minn hekk, id-Direttiva (UE) 2019/771 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (70) tippermetti l-istabbiliment ta’ rekwiżiti lingwistiċi rigward il-garanziji kummerċjali għall-merkanzija.

3.1.9.   Oneru tal-provi

Peress li n-nuqqas tal-kummerċjant li jipprovdi informazzjoni speċifika meħtieġa mid-Direttiva jwassal għal sanzjonijiet varji previsti fid-Direttiva (minbarra s-sanzjonijiet li jistgħu japplikaw skont il-liġijiet nazzjonali), l-Artikolu 6(9) fih dispożizzjoni importanti ħafna, li tistipula li fir-rigward tal-konformità tal-kuntratti mill-bogħod u lil hinn mill-post tan-negozju, “[fir-]rigward tal-konformità mar-rekwiżiti ta’ informazzjoni stipulati f’dan il-Kapitolu, l-oneru tal-prova għandu jkun fuq il-kummerċjant”.

Mingħajr ma tiġi eskluża l-possibbiltà li jiġu pprovati l-fatti b’mezzi oħrajn, il-każ tal-kummerċjant ovvjament isir aktar dgħajjef jekk l-informazzjoni meħtieġa tkun nieqsa mill-konferma tal-kuntratt fuq mezz li jservi għal żmien twil, li skont l-Artikolu 7(1)–(2) jew 8(7) (diskussi fit-taqsima 4.4) dejjem għandha tinkludi l-informazzjoni prevista fl-Artikolu 6(1) sakemm ma tkunx diġà provduta fuq mezz li jservi għal żmien twil.

3.2.    Rekwiżiti komuni għall-kuntratti fil-post tan-negozju u mill-bogħod/lil hinn mill-post tan-negozju

3.2.1.   Karatteristiċi ewlenin

Artikolu 5(1)(a) u Artikolu 6(1)(a) “il-karatteristiċi prinċipali tal-oġġetti jew tas-servizzi, sa fejn xieraq għall-mezz u għall-oġġett jew is-servizzi”

Għalkemm dan ir-rekwiżit ta’ informazzjoni jirreferi espressament għal “oġġetti” u għal “servizzi”, skont l-Artikoli 5(2) u 6(2) huwa japplika wkoll għall-utilitajiet pubbliċi u għall-kontenut diġitali online.

L-istess obbligu huwa impost mill-Artikolu 7(4) tal-UCPD li jistabbilixxi r-rekwiżiti ta’ informazzjoni għal “stedina għax-xiri”. Għaldaqstant, għall-għażla tal-karatteristiċi ewlenin li għandhom jiġu kkomunikati lill-konsumatur, il-kummerċjanti għandhom japplikaw l-istess approċċ bħal dak għall-finijiet tal-UCPD, jiġifieri jinformaw dwar dawk il-karatteristiċi li l-konsumaturi jeħtieġ li jieħdu deċiżjonijiet informati dwar ix-xiri. L-informazzjoni dwar il-karatteristiċi ewlenin għall-oġġetti tista’ tkun disponibbli mill-imballaġġ jew mit-tikkettar tagħhom li l-konsumatur jista’ jikkonsulta. Oġġetti aktar kumplessi jistgħu jeħtieġu l-komunikazzjoni ta’ informazzjoni addizzjonali sabiex jiġu stabbiliti l-karatteristiċi ewlenin tagħhom.

B’mod partikolari, il-karatteristiċi tal-prodott u l-kundizzjonijiet restrittivi kollha li l-konsumatur medju normalment ma jkunx jistenna mill-kategorija jew mit-tip ta’ prodott jew ta’ servizz partikolari jridu jiġu kkomunikati lill-konsumaturi, peress li dawk huma partikolarment probabbli li jaffettwaw id-deċiżjonijiet tranżazzjonali tagħhom (71).

Għall-kuntratti kollha li fihom il-konsumatur jipprovdi data personali, irrispettivament minn jekk ikunx involut ħlas jew le, il-kummerċjant jeħtieġlu jinforma lill-konsumatur dwar l-għanijiet tal-proċessar fiż-żmien meta tinkiseb id-data personali.

3.2.2.   Identità u dettalji ta’ kuntatt tal-kummerċjant

Artikolu 5(1) (b) l-identità tal-kummerċjant, bħall-isem kummerċjali tiegħu, l-indirizz ġeografiku li fih huwa stabbilit u n-numru tat-telefon; Artikolu 6(1) (b) l-identità tal-kummerċjant, bħall-isem kummerċjali tiegħu; (c) l-indirizz ġeografiku fejn il-kummerċjant huwa stabbilit kif ukoll in-numru tat-telefon u l-indirizz tal-posta elettronika tal-kummerċjant; barra minn hekk, fejn il-kummerċjant jipprovdi mezzi oħra ta’ komunikazzjoni online li jiggarantixxu li l-konsumatur jista’ jżomm kwalunkwe korrispondenza bil-miktub, inklużi d-data u l-ħin ta’ tali korrispondenza, mal-kummerċjant fuq mezz li jservi għal żmien twil, l-informazzjoni għandha tinkludi wkoll dettalji ta’ dawk il-mezzi l-oħra; dawk il-mezzi kollha ta’ komunikazzjoni pprovduti mill-kummerċjant għandhom jippermettu lill-konsumatur biex jagħmel kuntatt malajr mal-kummerċjant u jikkomunika b’mod effikaċi miegħu; fejn applikabbli, il-kummerċjant għandu jagħti wkoll l-indirizz ġeografiku u l-identità tal-kummerċjant li f’ismu jkun qed jaġixxi; (d) jekk differenti mill-indirizz ipprovdut skont il-punt (c), l-indirizz ġeografiku tal-post tan-negozju tal-kummerċjant, u fejn applikabbli dak tal-kummerċjant li f’ismu qed jaġixxi, fejn il-konsumatur jista’ jirreferi kwalunkwe lment;

3.2.2.1.   Identità tal-kummerċjant

Minbarra d-dispożizzjonijiet tas-CRD, l-Artikolu 7(4)(b) tal-UCPD jistipula li l-informazzjoni dwar l-indirizz ġeografiku u l-identità tal-kummerċjant hija meqjusa bħala informazzjoni materjali fil-każ ta’ stedina għax-xiri. Fir-rigward ta’ kuntratti fil-post tan-negozju, tali informazzjoni tista’ tkun evidenti mill-kuntest (ara wkoll it-taqsima 3.1.3).

Fil-kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju/mill-bogħod, is-CRD teħtieġ li l-kummerċjant, li jaġixxi f’isem kummerċjant ieħor, jindika wkoll l-identità u l-indirizz ġeografiku tal-kummerċjant imsemmi l-aħħar. Barra minn hekk, is-swieq online, anke meta jkunu sempliċiment intermedjarji u mhux “jaġixxu f’isem” ta’ kummerċjant ieħor, jeħtiġilhom jieħdu passi sabiex jiżguraw li l-konsumatur ikun informat kif xieraq dwar l-identità tal-kummerċjant attwali li joffri l-oġġetti jew is-servizzi kkonċernati, fuq il-bażi tal-informazzjoni pprovduta mill-kummerċjant innifsu. Fil-fatt, jekk in-nuqqas mis-suq li jinforma dwar l-identità tal-kummerċjant attwali joħloq l-impressjoni li s-suq huwa l-kummerċjant attwali, dan jista’ jirriżulta fir-responsabbiltà tas-suq għall-obbligi tal-kummerċjant.

Fil-Kawża C-149/15 Wathelet (72), il-Qorti indirizzat ir-responsabbiltà ta’ intermedjarju offline (garaxx tal-karozzi) għall-konformità tal-oġġetti mibjugħin lill-konsumaturi skont id-Direttiva 1999/44/KE preċedenti tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (73) dwar il-Bejgħ ta’ Oġġetti lill-Konsumaturi. Il-Qorti ddikjarat li, filwaqt li d-Direttiva 1999/44/KE ma tindirizzax il-kwistjoni tar-responsabbiltà tal-intermedjarji vis-a-vis il-konsumaturi, “ma teskludix per se li l-kunċett ta’ “bejjiegħ”, fis-sens tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44[/KE], jista’ jiġi interpretat fis-sens li jinkludi professjonist li qed jaġixxi f’isem individwu fejn hu, mill-perspettiva tal-konsumatur [...,] jippreżenta lilu nnifsu] bħala bejjiegħ ta’ oġġett tal-konsum skont kuntratt fil-kuntest tas-sengħa, negozju jew professjoni tiegħu. Fil-fatt, dan il-professjonist jista’ joħloq konfużjoni f’moħħ il-konsumatur billi jwasslu lil dan tal-aħħar li jaħseb b’mod żbaljat li qed jaġixxi bħala bejjiegħ proprjetarju tal-oġġett ” (74).

Il-Qorti ddikjarat ukoll li “[l-]grad ta’ parteċipazzjoni u l-intensità tal-isforzi mill-intermedjarju fil-bejgħ, iċ-ċirkustanzi li fihom l-oġġett ikun ġie ppreżentat lill-konsumatur […] kif ukoll l-aġir ta’ dan tal-aħħar, sabiex jiġi ddeterminat jekk dan setax jifhem li l-intermedjarju kienx qed jaġixxi f’isem l-individwu ” (75).

Il-konklużjonijiet ta’ din il-Qorti dwar ir-responsabbiltà tal-intermedjarju offline għall-konformità tal-oġġetti jistgħu jkunu rilevanti wkoll għal intermedjarji oħrajn u għal obbligi oħrajn tal-kummerċjanti skont id-dritt tal-UE, inkluż f’kuntest online. B’mod partikolari, is-swieq online jistgħu jinstabu responsabbli għall-obbligi tal-kummerċjant rigward informazzjoni prekuntrattwali jew eżekuzzjoni ta’ kuntratt skont is-CRD fejn, mill-perspettiva tal-konsumatur, jippreżentaw irwieħhom bħala kummerċjanti skont il-kuntratt (propost).

Fil-Kawża C-149/15 Wathelet, il-Qorti enfasizzat li “l-għarfien mill-konsumatur tal-identità tal-bejjiegħ u b’mod partikolari tal-kwalità tiegħu ta’ individwu jew ta’ professjonist, huwa imperattiv sabiex jippermetti lil dan tal-aħħar li jibbenefika mill-protezzjoni li tagħti d-direttiva.” (76). Madankollu, anke meta l-fornitur attwali jkun ukoll kummerċjant u l-konsumatur ma jkunx imċaħħad mid-drittijiet tiegħu, il-konsumatur jaf ma kienx jikkonkludi l-kuntratt li kieku kien jaf bl-identità tal-kummerċjant attwali. B’mod partikolari, il-konsumatur jista’ jkollu tħassib dwar, pereżempju, l-affidabbiltà ta’ tali kummerċjant u l-possibbiltà li jiġu infurzati d-drittijiet tal-konsumatur fir-rigward tiegħu.

In-nuqqas li tiġi pprovduta informazzjoni dwar l-identità tal-kummerċjant, jew il-forniment ta’ data skorretta jikkostitwixxi ksur tas-CRD. Jista’ jikkostitwixxi wkoll prattika qarrieqa skont il-UCPD, sal-punt li jaffettwa d-deċiżjoni tranżazzjonali tal-konsumatur. Hemm ukoll dispożizzjonijiet settorjali fid-dritt tal-UE li jsaħħu dan ir-rekwiżit. Pereżempju, fil-każ ta’ bejgħ online ta’ prodotti mediċinali (77) li jċajpru d-distinzjoni bejn is-suq u l-bejjiegħ bl-imnut huwa strettament ipprojbit. Suq li joffri prodotti mediċinali fis-suq tal-UE għandu jiżgura li l-konsumaturi jkunu jistgħu jivverifikaw li l-kummerċjant ikollu l-awtorizzazzjonijiet rilevanti u li jkun qed jopera f’konformità mal-liġi (78).

Il-mod ta’ eżekuzzjoni tal-kuntratt li jinvolvi kummerċjant terz ma jaffettwax id-drittijiet u l-obbligi rigward il-kuntratt li jirriżulta mis-CRD. Pereżempju, fil-mudell tan-negozju “dropshipping”, il-kummerċjant ma jżommx fl-istokk ċerti oġġetti li jbigħ iżda, minflok, meta ordnat minn konsumatur, il-kummerċjant jixtrihom minn parti terza u jibgħathom direttament lill-klijent.

Madankollu, jekk il-kummerċjant jipproċessa l-ordni biss bħala intermedjarju u mbagħad jibgħatha lil kummerċjant ieħor sabiex jiġi ssodisfat f’isem dak it-tieni kummerċjant stess, imbagħad skont il-Kawża Wathelet, l-ewwel kummerċjant jista’ jinżamm responsabbli quddiem il-konsumatur fejn, mill-perspettiva tal-konsumatur, dak il-kummerċjant ikun ippreżenta lilu nnifsu bħala l-bejjiegħ ta’ oġġetti tal-konsum skont il-kuntratt. Sabiex tiġi evitata responsabbiltà bħal din, il-kummerċjant jeħtieġlu jinforma b’mod ċar lill-konsumatur li jaġixxi bħala intermedjarju u jipprovdi informazzjoni dwar l-identità tal-bejjiegħ attwali b’mod prominenti (79).

F’dan ir-rigward, ta’ min jinnota li l-Artikolu 6a(b), introdott mid-Direttiva (UE) 2019/2161, fih rekwiżit addizzjonali speċifiku għall-fornituri ta’ swieq online sabiex jinformaw lill-konsumaturi dwar l-istatus tal-parti terza li toffri l-oġġetti, is-servizzi jew il-kontenut diġitali fuq il-bażi tal-informazzjoni pprovduta mill-parti terza (ara t-taqsima 3.4.2).

3.2.2.2.   Mezzi ta’ komunikazzjoni

Fir-rigward ta’ kuntratti mill-bogħod u lil hinn mill-post tan-negozju, l-Artikolu 6(1)(c), kif emendat bid-Direttiva (UE) 2019/2161, jirrikjedi li l-kummerċjant jipprovdi lill-konsumatur b’informazzjoni dwar il-mezzi ta’ komunikazzjoni li ġejjin bħala parti mill-informazzjoni prekuntrattwali:

—	L-indirizz ġeografiku, in-numru tat-telefon u l-indirizz tal-posta elettronika tal-kummerċjant; u

—	Fejn disponibbli, mezzi online oħrajn ta’ komunikazzjoni bil-miktub, li jippermettu li l-kontenut u d-data u l-ħin tal-korrispondenza jinżammu fuq mezz durabbli.

“Mezz li jservi għal żmien twil” huwa ddefinit fl-Art. 2(10) tas-CRD bħala “kwalunkwe strument li jippermetti lill-konsumatur jew il-kummerċjant li jaħżen informazzjoni personalment indirizzata lilu b’mod aċċessibbli għal referenza futura għal perjodu ta’ żmien adegwat għall-iskopijiet tal-informazzjoni u li jippermetti r-riproduzzjoni mhux mibdula tal-informazzjoni maħżuna” (ara wkoll it-taqsima 4.4).

Pereżempju, f’dak li għandu x’jaqsam mal-applikazzjonijiet tal-messaġġi, xi wħud minnhom jippermettu lill-mittent, bħall-kummerċjant fil-kuntest ta’ B2C, iħassar, anke mill-apparat tar-riċevitur, jew b’mod awtomatiku jew manwalment, il-messaġġi li jkun bagħat f’ċertu perjodu ta’ żmien (qasir) wara l-kunsinna tagħhom. Għaldaqstant, dawn il-mezzi ta’ komunikazzjoni ma jippermettux b’mod effettiv lill-konsumatur jaħżen il-messaġġ riċevut. Ir-riċevitur jaf ikun jista’ jissejvja jew iżomm back up tal-messaġġi tiegħu, iżda dan ikun jeħtieġ ħiliet u għarfien tekniċi addizzjonali li ma jistgħux ikunu mistennija mill-konsumatur medju. Għaldaqstant, se tkun meħtieġa valutazzjoni individwali għal kull applikazzjoni tal-messaġġi sabiex jiġi stabbilit jekk hijiex konformi mal-kriterji stabbiliti, filwaqt li jitqies ukoll l-iżvilupp kontinwu ta’ dawn l-applikazzjonijiet.

Fil-Kawża C-649/17 Amazon EU, il-Qorti nnotat speċifikament li l-possibbiltà, għall-konsumaturi, li jikkuntattjaw lill-kummerċjanti malajr u li jikkomunikaw magħhom b’mod effiċjenti huma ta’ importanza fundamentali sabiex jiġu żgurati u implimentati b’mod effettiv id-drittijiet tal-konsumatur (80). Konsegwentement, kwalunkwe mezz ta’ komunikazzjoni użat mill-kummerċjant irid ikun kapaċi jissodisfa l-kriterji ta’ komunikazzjoni diretta u effettiva.

F’dik id-deċiżjoni, il-Qorti kkonfermat li l-Artikolu 6(1)(c) ma jipprojbixxix l-użu mill-kummerċjant ta’ mezzi oħrajn ta’ komunikazzjoni li jiżguraw komunikazzjoni diretta u effettiva, minbarra dawk elenkati fid-dispożizzjoni (81).

Din l-interpretazzjoni għadha rilevanti wkoll wara l-emendi introdotti mid-Direttiva (UE) 2019/2161. Filwaqt li l-kummerċjant jeħtieġlu jinforma lill-konsumatur, qabel il-konklużjoni tal-kuntratt, dwar il-mezzi ta’ komunikazzjoni elenkati u li jikkonformaw mal-kriterji stabbiliti fl-Artikolu 6(1)(c), il-kummerċjant ma jkunx miżmum milli jagħmel disponibbli wkoll mezzi alternattivi ta’ komunikazzjoni. Dawn jistgħu jkunu, pereżempju, assistenti tal-vuċi awtomatizzati jew mezzi ta’ komunikazzjoni bil-miktub online (chatbots) li ma jkollhomx il-karatteristiċi speċifikati fl-Artikolu 6(1)(c). Ir-regoli ġenerali tal-UCPD se japplikaw għal tali mezzi addizzjonali. B’mod partikolari, il-kummerċjanti għandhom jinformaw b’mod ċar u f’waqtu lill-konsumaturi dwar jekk dawn il-mezzi alternattivi jippermettux lill-konsumaturi jżommu kont tal-korrispondenza bil-miktub, inkluż tad-data u tal-ħin.

Il-kummerċjant jeħtieġlu jiżgura wkoll li kwalunkwe mezz ta’ komunikazzjoni online, li l-konsumatur ikun ġie informat bih qabel il-konklużjoni tal-kuntratt (u fil-konferma tal-kuntratt) f’konformità mal-Artikolu 6(1)(c), ikun faċilment aċċessibbli fuq l-interfaċċa tal-kummerċjant. Kwalunkwe mezz ta’ komunikazzjoni addizzjonali ma għandux jiġi ppreżentat u promoss b’mod li jagħmilha diffiċli għall-konsumaturi sabiex jaċċessaw u jużaw il-mezzi ta’ komunikazzjoni pprovduti f’konformità mal-Artikolu 6(1)(c).

L-iskop li jiġu pprovduti l-mezzi ta’ komunikazzjoni huwa li l-konsumatur ikun jista’ jikkuntattja lill-kummerċjant malajr u b’mod effiċjenti. Dan jimplika għandhom isiru arranġamenti sabiex jiżguraw, pereżempju, li t-telefonati jitwieġbu waqt il-ħinijiet tal-uffiċċju u li l-komunikazzjonijiet bil-posta elettronika jitwieġbu fil-pront.

3.2.2.3.   Post ta’ stabbiliment

Il-kunċett ta’ “stabbiliment” f’dan ir-rekwiżit ta’ informazzjoni huwa l-istess bħal dak użat, pereżempju, fid-Direttiva 2006/123/KE dwar is-Servizzi fejn huwa ddefinit (fl-Artikolu 4) bħala “[s-]segwitu effettiv ta’ attività ekonomika, kif imsemmi fl-Artikolu 43 tat-Trattat, mill-fornitur għal perjodu indefinit u permezz ta’ infrastruttura stabbli li minnu n-negozju ta’ provvista ta’ servizzi qiegħed tassew iseħħ”. Il-Premessa 37 ta’ dik id-Direttiva tispjega li “[…] Fejn fornitur għandu diversi postijiet ta’ stabbilment, huwa importanti li jiddetermina il-post ta’ stabbiliment li minnu s-servizz effettiv ikkonċernat huwa pprovdut […]”.

L-istess approċċ jista’ jintuża sabiex jiġi ddeterminat il-post li l-indirizz ġeografiku tiegħu għandu jiġi pprovdut skont din id-Direttiva. Billi l-informazzjoni dwar l-indirizz “ġeografiku” hija meħtieġa, għandha tirreferi għal post fiżiku:

—	Pereżempju, ma huwiex biżżejjed li wieħed jipprovdi biss in-numru tal-Kaxxa postali bħala l-indirizz tal-kummerċjant.

3.2.2.4.   Post tan-negozju

Il-“post tan-negozju” għandha tfisser il-post fejn jittieħdu d-deċiżjonijiet essenzjali dwar il-ġestjoni ġenerali tal-kummerċjant u fejn jitwettqu l-funzjonijiet tal-amministrazzjoni ċentrali tiegħu. Din il-konklużjoni ssegwi, pereżempju, mis-sentenza tal-Qorti f’C-73/06 Planzer:

“Id-determinazzjoni ta’ fejn tinsab is-sede tal-attività ekonomika ta’ kumpanija jimplika l-kunsiderazzjoni ta’ numru ta’ fatturi, l-ewwel fosthom hemm l-uffiċċju rreġistrat, il-post tal-amministrazzjoni ċentrali, il-post fejn jiltaqgħu d-diriġenti tal-kumpanija u dak, li normalment ikun l-istess, fejn tiġi deċiża l-politika ġenerali ta’ din il-kumpanija. Elementi oħra, bħalma huma d-domiċilju tad-diriġenti prinċipali, il-post fejn tiltaqa’ l-assemblea ġenerali, fejn jinżammu d-dokumenti amministrattivi u tal-kontabilità u l-post prinċipali fejn isiru l-attivitajiet finanzjarji, partikolarment dawk bankarji, jistgħu wkoll jittieħdu in kunsiderazzjoni.” (82).

3.2.3.   Prezz

Artikolu 5(1) (c) il-prezz totali tal-oġġetti jew is-servizzi inklużi t-taxxi, jew fejn in-natura tal-oġġetti jew tas-servizzi hija tali li l-prezz ma jistax b’mod raġonevoli jiġi kkalkolat minn qabel, il-mod li bih il-prezz għandha jiġi kkalkolat, kif ukoll, fejn hu applikabbli, kull imposta addizzjonali għat-trasport ta’ merkanzija, għall-kunsinna jew għall-posta jew, fejn dawk l-imposti ma jistgħux jiġu raġonevolment ikkalkulati minn qabel, il-fatt li tali imposti addizzjonali jistgħu jkunu dovuti; Artikolu 6(1) (e) il-prezz totali tal-oġġetti jew servizzi inklużi t-taxxi, jew fejn in-natura tal-oġġetti jew tas-servizzi hija tali li l-prezz ma jistax b’mod raġonevoli jiġi kkalkolat minn qabel, il-mod li bih il-prezz għandu jiġi kkalkolat, kif ukoll, fejn hu applikabbli, kull imposta addizzjonali għat-trasport ta’ merkanzija, għall-kunsinna jew għall-posta jew kwalunkwe spejjeż oħra jew, fejn dawk l-imposti ma jistgħux jiġu raġonevolment ikkalkulati minn qabel, il-fatt li tali imposti addizzjonali jistgħu jkunu dovuti. Fil-każ ta’ kuntratt għal żmien indefinit jew ta’ kuntratt li jkun fih abbonament, il-prezz totali għandu jinkludi l-ispejjeż totali għall-perjodu ta’ kontijiet. Meta l-ħlas għal tali kuntratti jkun tariffa fissa, il-prezz totali għandu jkun ekwivalenti anke għall-ispejjeż totali ta’ kull xahar. Jekk l-kostijiet totali ma jkunux jistgħu jiġu raġonevolment ikkalkolati minn qabel, għandhom jiġu pprovduti l-modalitajiet ta’ kalkolu tal-prezz;

Il-partijiet sottolinjati tal-Artikolu 6(1)(e) jirrappreżentaw ir-rekwiżiti addizzjonali għall-informazzjoni dwar l-ipprezzar applikabbli biss għall-kuntratti mill-bogħod/lil hinn mill-post tan-negozju meta mqabblin ma’ dawk fl-Artikolu 5(1)(c) għall-kuntratti fil-post tan-negozju. B’mod partikolari, għall-kuntratti mill-bogħod/lil hinn mill-post tan-negozju, hija meħtieġa informazzjoni speċifika għal abbonamenti u għal kuntratti għal żmien indefinit.

Jekk il-prodott (jew wieħed mill-prodotti) ipprovduti b’kuntratt għal żmien indeterminat jew b’abbonament jiġi ċċarġjat b’rata fissa, għandha tiġi pprovduta informazzjoni dwar l-kost totali għal kull perjodu ta’ ħlas u dwar il-kostijiet totali fix-xahar.

—

Pereżempju, l-Internet jew l-abbonamenti tal-media awdjoviżiva tipikament jiġu ċċarġjati b’rata fissa għal kull xahar/kull xahrejn/kull tliet xhur, irrispettivament mill-użu. Għalhekk, il-kost ta’ kull xahar u, jekk il-perjodu ta’ ħlas ikun differenti, il-kostijiet għal kull perjodu ta’ ħlas għandhom jiġu pprovduti lill-konsumatur li jkun jixtieq jikkonkludi abbonament online jew lil hinn mill-post tan-negozju.

Jekk kuntratt ikopri jew jinkludi prodott li għalih il-kost totali ma jistax jiġi kkalkolat minn qabel, il-kummerċjant għandu jinforma lill-konsumatur dwar il-mod li bih jiġu kkalkolati dawn il-kostijiet varjabbli:

—	Pereżempju, għas-servizzi tat-telefonija bil-vuċi li l-kost tagħhom jiddependi fuq l-użu attwali, il-kummerċjant għandu jirreferi l-konsumatur għal lista dettaljata tal-prezzijiet tat-telefonati (83).

Skont l-Artikolu 6(6), għall-kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju u l-kuntratti mill-bogħod, il-konsumaturi ma għandhomx iġarrbu imposti jew kostijiet addizzjonali li ma jkunux ġew informati bihom mill-kummerċjant. Dan jirrifletti l-obbligu tal-kummerċjant li jinforma lill-konsumatur dwar il-prezz sħiħ, inklużi t-taxxi, id-dazji u l-imposti addizzjonali applikabbli kollha, b’mod partikolari kwalunkwe VAT fuq l-importazzjoni, dazji doganali, awtorizzazzjoni doganali eċċ. applikabbli għal xiri minn kummerċjanti mhux fl-UE (84).

Meta l-kontenut jew is-servizz diġitali jinkludi akkwisti fakoltattivi addizzjonali u inklużi, il-konsumatur għandu jiġi informat kif dovut li tali għażliet ta’ xiri addizzjonali jistgħu jiġu offruti, qabel ma jakkwista l-prodott diġitali. Dan ir-rekwiżit jista’ japplika, pereżempju, għal:

—	apps li jinkludu xiri fl-app stess, bħal add-ons jew livelli żejda fil-logħob vidjo;

—	abbonamenti għal servizzi ta’ kontenut awdjoviżiv li jinkludu kontenut fakultattiv pay-per-view (films) offruti bi ħlas addizzjonali.

3.2.4.   Kunsinna u eżekuzzjoni tal-kuntratt

Artikolu 5(1) (d) fejn hu applikabbli, l-arranġamenti għall-ħlas, kunsinna, eżekuzzjoni, id-data sa meta l-kummerċjant jimpenja ruħu li jikkunsinna l-oġġetti jew jagħti servizz, u l-politika tal-kummerċjant tal-ġestjoni tal-ilmenti; Artikolu 6(1) (g) l-arranġamenti għall-ħlas, kunsinna, eżekuzzjoni, id-data sa meta l-[kummerċjant] jimpenja ruħu jikkunsinna l-oġġetti jew jagħti s-servizzi u, jekk ikun il-każ, il-politika ta’ ġestjoni tal-ilmenti tal-kummerċjant;

Dan ir-rekwiżit ta’ informazzjoni huwa simili għall-kuntratti fil-post tan-negozju u għal kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju/mill-bogħod bl-eċċezzjoni li għall-kuntratti fil-post tan-negozju, l-informazzjoni kollha rilevanti għandha tiġi pprovduta biss “fejn hu applikabbli”, filwaqt li għall-kuntratti barra mill-post tan-negozju/mill-bogħod għandha tiġi pprovduta fil-każijiet kollha, ħlief għall-informazzjoni dwar il-politika ta’ ġestjoni tal-ilmenti tal-kummerċjant, li hija meħtieġa biss “fejn hu applikabbli”.

Dan ir-rekwiżit ta’ informazzjoni huwa simili għal dak fl-Artikolu 7(4)(d) tal-UCPD. Madankollu, skont il-UCPD, l-informazzjoni dwar it-termini tal-ħlas, tal-kunsinna u tal-eżekuzzjoni trid tiġi pprovduta fl-istedina għax-xiri biss meta tkun ta’ żvantaġġ għall-konsumatur meta mqabbla ma’ prattiki tas-suq diliġenti.

Il-kummerċjant ikun jissodisfa wkoll ir-rekwiżiti tal-Artikolu 5(1)(d) jew 6(1)(g) fir-rigward taż-żmien tal-kunsinna jew tal-eżekuzzjoni jekk jindika perjodu (bħal pereżempju “10 ijiem” jew “ġimagħtejn”) mill-konklużjoni tal-kuntratt (meta l-konsumatur jagħmel l-ordni). Il-kummerċjant mhux neċessarjament irid jindika data kalendarja speċifika, għaliex dan mhux dejjem jista’ jkun prattikament fattibbli.

Għall-kuntratti fil-post tan-negozju, l-obbligu ta’ informazzjoni dwar iż-żmien li fih il-kummerċjant jimpenja ruħu li jwassal l-oġġetti jew jagħti s-servizz ma tkunx applikabbli jekk il-kunsinna jew l-eżekuzzjoni sseħħ minnufih.

Għall-kuntratti ta’ bejgħ fil-post tan-negozju, ir-rekwiżit li jiġi indikat iż-żmien tal-kunsinna “fejn hu applikabbli” għandu jiġi interpretat ukoll fid-dawl tal-Artikolu 18. Jiġifieri, il-kummerċjant ma għandux ikollu jinforma dwar iż-żmien tal-kunsinna tal-oġġetti jekk l-intenzjoni tiegħu hija li jikkunsinnahom fiż-żmien prestabbilit ta’ 30 jum speċifikat fl-Artikolu 18. Naturalment, dan ma jwaqqafx lill-kummerċjant milli jikkomunika lill-konsumatur żmien differenti għall-kunsinna jew milli jsir qbil bejn il-kummerċjant u l-konsumatur dwar data differenti. Imbagħad, id-data miftiehma tikkostitwixxi ż-żmien “miftiehem” tal-kunsinna, kif imsemmi fl-Artikolu 18 (ara wkoll it-taqsima 6 dwar il-kunsinna).

L-Artikolu 7 tar-Regolament (UE) 2018/644 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (85) dwar servizzi tal-konsenja tal-pakketti transkonfini jirrikjedi li l-kummerċjanti kollha li jikkonkludu kuntratti ta’ bejgħ mal-konsumaturi li jinkludu l-bgħit ta’ pakketti transfruntiera jagħmlu disponibbli fl-istadju prekuntrattwali, fejn possibbli u applikabbli, informazzjoni dwar l-għażliet ta’ kunsinni transfruntiera fir-rigward tal-kuntratt tal-bejgħ speċifiku u tal-imposti pagabbli mill-konsumaturi għall-kunsinna transfruntiera tal-pakketti, kif ukoll, fejn applikabbli, il-politiki tagħhom stess dwar il-ġestjoni tal-ilmenti.

Fir-rigward tal-kontenut u tas-servizzi diġitali online, għandu jiġi nnotat li, skont l-Artikolu 5(1) tad-Direttiva dwar il-Kontenut Diġitali, il-kummerċjant jeħtieġlu jipprovdihom lill-konsumatur mingħajr dewmien żejjed wara l-konklużjoni tal-kuntratt, sakemm ma jkunx miftiehem mod ieħor. Madankollu, f’konformità mal-Artikolu 7(3) u mal-Artikolu 8(8) tas-CRD dwar kuntratti għal servizzi (diġitali) (ara t-taqsima 5.6) u mal-punt (m) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 tas-CRD dwar kuntratti għal kontenut diġitali online (ara t-taqsima 5.7), il-fornitur għandu jikseb it-talba/il-kunsens espliċitu minn qabel tal-konsumatur għall-provvista ta’ servizz diġitali jew ta’ kontenut diġitali online qabel l-iskadenza tad-dritt ta’ reċess. Inkella, il-konsumatur xorta jista’ jirreċedi mill-kuntratti rispettivi u jkun intitolat li ma jħallasx (jew jitlob rimborż) għas-servizz diġitali jew għall-kontenut diġitali online riċevut f’konformità mal-Artikolu 14(4) tas-CRD (ara t-taqsima 5.8).

Barra minn hekk, l-Artikolu 5(2) tad-Direttiva dwar il-Kontenut Diġitali jiċċara li l-kummerċjant ikkonforma mal-obbligu li jforni meta:

(a)	il-kontenut diġitali jew kwalunkwe mezz adattat għall-aċċess jew għat-tniżżil ta’ kontenut diġitali jiġi magħmul disponibbli għall-konsumatur, jew għal faċilità fiżika jew virtwali magħżula mill-konsumatur għal dak l-iskop;

(b)	is-servizz diġitali jiġi magħmul aċċessibbli għall-konsumatur jew għal faċilità fiżika jew virtwali magħżula mill-konsumatur għal dak l-iskop.

3.2.5.   L-arranġamenti għall-ħlas

Eżempji ta’ arranġamenti għall-ħlas li għandhom jiġu spjegati b’mod partikolarment ċar lill-konsumatur huma:

—	Ħlas permezz tal-kont tat-telefon tal-konsumatur;

—

Fil-kuntratti ta’ abbonament, bħal pereżempju l-logħob vidjo online, l-arranġament li permezz tiegħu l-kummerċjant juża l-informazzjoni dwar il-mezzi ta’ ħlas (bħad-dettalji tal-karti tal-kreditu) ipprovduti mill-konsumatur fil-mument tal-abbonament inizjali sabiex jitħallas għax-xiri sussegwenti wkoll mingħajr ma l-konsumatur jintalab jerġa’ jdaħħal din l-informazzjoni.

Il-pagamenti huma soġġetti għad-Direttiva (UE) 2015/2366 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (86) dwar is-servizzi ta’ pagament (ara wkoll it-taqsima 8 dwar l-Artikolu 19 dwar it-tariffi għall-użu ta’ mezzi ta’ pagament). L-Artikolu 64(1) tagħha jistipula li “L-Istati Membri għandhom jiżguraw li tranżazzjoni ta’ pagament tiġi kkunsidrata bħala awtorizzata biss jekk il-pagatur ikun ta l-kunsens tiegħu għall-eżekuzzjoni tat-tranżazzjoni ta’ pagament. Tranżazzjoni ta’ pagament tista’ tiġi awtorizzata mill-pagatur qabel jew, jekk maqbul bejn il-pagatur u l-fornitur ta’ servizzi ta’ pagament, wara l-eżekuzzjoni tat-tranżazzjoni ta’ pagament”.

Barra minn hekk, il-konsumaturi għandhom ikunu informati b’mod ċar, bil-quddiem u b’mod prominenti, dwar l-arranġamenti ta’ ħlas għal dawn ix-xirjiet addizzjonali qabel l-iffirmar għall-prodott diġitali prinċipali li fih jiġu offruti.

L-issettjar prestabbilit għall-ħlasijiet ma għandux jippermetti li jsiru x-xirjiet addizzjonali mingħajr il-kunsens espliċitu tal-konsumatur (eż. permezz ta’ password jew mezzi xierqa oħrajn). Rigward ix-xiri fl-applikazzjonijiet, meta s-sistema tipprevedi perjodi ta’ ħin għall-validità tal-awtentikazzjoni (pereżempju perjodu ta’ 15-il minuta), il-kummerċjanti ma għandhomx japplikaw awtomatikament l-issettjar prestabbilit, iżda jitolbu l-kunsens espliċitu tal-konsumatur ukoll fir-rigward tad-durata applikabbli tal-validità (87).

3.2.6.   Garanziji u servizzi ta’ wara l-bejgħ

Artikolu 5(1) (e) flimkien ma’ tfakkira tal-eżistenza ta’ garanzija legali ta’ konformità għal oġġetti, kontenut diġitali u servizzi diġitali, l-eżistenza u l-kundizzjonijiet ta’ servizzi ta’ wara l-bejgħ u garanziji kummerċjali, fejn applikabbli; Artikolu 6(1) (l) tfakkira tal-eżistenza ta’ garanzija legali ta’ konformità għal oġġetti, kontenut diġitali u servizzi diġitali; (m) fejn applikabbli, l-eżistenza u l-kundizzjonijiet ta’ servizzi ta’ wara l-bejgħ għall-klijenti, servizzi ta’ wara l-bejgħ u garanziji kummerċjali;

Minkejja li huma ppreżentat b’mod kemxejn differenti, il-kuntratti fil-post tan-negozju u lil hinn mill-post tan-negozju/il-kuntratti mill-bogħod huma soġġetti għal rekwiżiti prattikament identiċi rigward l-informazzjoni dwar il-garanzija legali u s-servizzi possibbli ta’ wara l-bejgħ.

Ir-regoli sostantivi dwar il-garanzija legali huma stabbiliti fl-Artikolu 10 tad-Direttiva dwar il-Bejgħ ta’ Oġġetti (“SGD”) u fl-Artikolu 11 tad-Direttiva dwar il-Kontenut Diġitali (“DCD”). Dawk ir-regoli jipprevedu:

—	Fil-każ ta’ oġġetti, ir-responsabbiltà tal-bejjiegħ għan-nuqqas ta’ konformità (difett) li kien jeżisti fiż-żmien tal-kunsinna u li jsir evidenti fi żmien sentejn mill-kunsinna (jew perjodu ta’ responsabbiltà itwal kif applikabbli skont il-liġi nazzjonali rilevanti);

—

Fil-każ ta’ kontenut diġitali jew servizz diġitali, ir-responsabbiltà tal-fornitur għan-nuqqas ta’ konformità li kien jeżisti fiż-żmien tal-provvista u li jsir evidenti fi żmien sentejn mill-provvista (jew perjodu ta’ responsabbiltà itwal kif applikabbli skont il-liġi nazzjonali rilevanti) meta jiġi fornut f’att wieħed ta’ provvista, jew fil-perjodu ta’ provvista kuntrattwali fil-każ ta’ kontenut diġitali jew ta’ servizz diġitali li jiġi fornut kontinwament.

L-Artikolu 6(1)(l) tas-CRD juża t-terminu “tfakkira tal-eżistenza”, u għalhekk ma huwiex neċessarju li tiġi pprovduta informazzjoni dettaljata dwar il-garanzija legali. Madankollu, sabiex jikkonforma mar-rekwiżiti ta’ informazzjoni, il-kummerċjant jeħtieġlu tal-anqas jinforma lill-konsumaturi li hemm garanzija legali u jindika d-durata tagħha.

Fil-prinċipju, l-SGD u d-DCD jarmonizzaw bis-sħiħ ir-regoli fil-kamp ta’ applikazzjoni tagħhom. F’xi aspetti biss, l-Istati Membri jistgħu jipprevedu protezzjoni tal-konsumatur aktar b’saħħitha, b’mod partikolari, perjodi itwal ta’ responsabbiltà (88).

Il-kummerċjanti, b’mod partikolari l-kummerċjanti online transfruntiera, jistgħu jimmiraw bl-offerti tagħhom is-swieq ta’ diversi Stati Membri mingħajr ma jadattaw l-informazzjoni għal kull suq fil-mira. Għalhekk, sabiex jiġu koperti d-differenzi potenzjali fir-rekwiżiti legali nazzjonali, dawn il-kummerċjanti għandhom jirrikonoxxu wkoll ir-regoli aktar b’saħħithom possibbli li jistgħu jeżistu fi Stati Membri differenti li jimmiraw għalihom. B’mod speċifiku, għandhom jirreferu għall-fatt li sentejn huma d-durata minima tal-garanzija legali u li l-liġi nazzjonali tal-pajjiż ta’ residenza tal-konsumatur tista’ tipprovdi għal drittijiet tal-konsumatur aktar b’saħħithom.

Minbarra t-tfakkira tal-garanzija legali, il-kummerċjant li jforni l-oġġetti jew is-servizzi jeħtieġlu jipprovdi wkoll informazzjoni dwar kwalunkwe benefiċċju ta’ wara l-bejgħ li jiġi pprovdut volontarjament mill-fornitur tal-oġġetti jew tas-servizzi jew minn kummerċjanti kkonċernati oħrajn, bħall-manifattur tal-oġġetti.

L-informazzjoni dwar l-eżistenza u l-kundizzjonijiet tal-assistenza għall-klijenti wara l-bejgħ, is-servizzi ta’ wara l-bejgħ u/jew il-garanziji kummerċjali trid tiġi pprovduta biss jekk tali benefiċċji addizzjonali fil-fatt jiġu offruti.

Il-garanzija kummerċjali hija ddefinita b’mod wiesa’ fl-Artikolu 2(14) tad-Direttiva bħala impenn ta’ rimborż tal-prezz imħallas jew ta’ sostituzzjoni, ta’ tiswija jew ta’ servizzjar tal-oġġetti meta ma jkunux konformi jew ma jissodisfawx rekwiżiti oħrajn. Ma hemm l-ebda definizzjoni għall-forom l-oħrajn ta’ benefiċċji. Fil-prattika, l-istess tip ta’ benefiċċju jista’ jiġi kkummerċjalizzat taħt ismijiet differenti minn kummerċjanti differenti.

L-SGD tagħmel il-garanzija kummerċjali, li tista’ tiġi pprovduta mill-bejjiegħ jew minn parti oħra bħall-manifattur, legalment vinkolanti fuq l-emittent tal-garanzija. Minkejja dan, id-drittijiet tal-konsumatur taħt il-garanzija kummerċjali jiġu stabbiliti b’kuntratti u, għalhekk, ivarjaw minn negozjant għal ieħor jew saħansitra għal oġġetti differenti offruti mill-istess kummerċjant (89). Fejn, f’konformità mal-Artikolu 17 tal-SGD, il-produttur joħroġ “garanzija kummerċjali tad-durabbiltà” għal ċertu perjodu ta’ żmien, il-konsumatur huwa intitolat għal tiswija u għal sostituzzjoni kif stabbilit fl-SGD.

L-informazzjoni dwar dawn il-benefiċċji ta’ wara l-bejgħ għandha tispjega b’mod partikolari fejn jitwettaq is-servizz u min iġarrab il-kost tat-trasport (jekk applikabbli). Informazzjoni ħażina jew qarrieqa dwar il-benefiċċji ta’ wara l-bejgħ tista’ ssarraf fi prattika qarrieqa skont il-UCPD. Il-UCPD tipprojbixxi li l-kummerċjant “jippreżenta drittijiet mogħtija mil-liġi lill-konsumaturi bħala karatteristika distintiva tal-offerta tiegħu” (ara l-Artikolu 6(1)(g) u l-punt 10 tal-Anness I) (90).

3.2.7.   Durata u terminazzjoni tal-kuntratt

Artikolu 5(1)(f) u Artikolu 6(1)(o) it-tul ta’ żmien tal-kuntratt fejn applikabbli, jew, jekk il-kuntratt huwa għal żmien indefinit jew kuntratt li jiġġedded awtomatika, il-kundizzjonijiet biex ittemm il-kuntratt; Artikolu 6(1) (p) fejn applikabbli, iż-żmien minimu tal-obbligi tal-konsumatur skont il-kuntratt;

L-informazzjoni dwar il-kundizzjonijiet għat-terminazzjoni ta’ kuntratt għal żmien indeterminat jew ta’ kuntratt li jiġġedded awtomatikament (meħtieġa għall-kuntratti fil-post tan-negozju kif ukoll għall-kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju/mill-bogħod) għandha tinkludi b’mod partikolari informazzjoni dwar:

—	L-imposti applikabbli;

—	Il-proċeduri ta’ terminazzjoni, b’mod partikolari l-perjodu ta’ avviż minn qabel u l-mezzi li bihom għandha tiġi nnotifikata t-terminazzjoni (eż., posta elettronika jew indirizz postali).

Għall-kuntratti mill-bogħod u lil hinn mill-post tan-negozju, l-Artikolu 6(1)(p) addizzjonalment jeħtieġ informazzjoni dwar id-durata minima tal-obbligi tal-konsumatur, jiġifieri l-perjodu ta’ żmien minimu li matulu l-konsumatur huwa mistenni li jħallas fuq il-bażi tat-termini u l-kundizzjonijiet offruti mill-kummerċjant:

—	Pereżempju kuntratt tat-telefonija ċellulari ta’ 24 xahar jista’ jinkludi durata minima ta’ sitt xhur li trid titħallas fil-każ ta’ terminazzjoni bikrija (91).

Kull perjodu minimu bħal dan li matulu t-terminazzjoni tal-kuntratt ma tkunx permessa, għandu jkun ittrattat ukoll bħala waħda mill-kundizzjonijiet ewlenin għat-terminazzjoni tal-kuntratt b’durata indeterminata jew ta’ kuntratt li jiġġedded awtomatikament skont it-tifsira tal-Artikolu 5(1)(f). Għalhekk, informazzjoni dwar id-durata minima għandha tkun ipprovduta wkoll għall-kuntratti b’durata indefinita u l-kuntratti li jiġġeddu awtomatikament, li jiġu konklużi fil-post tan-negozju u li huma soġġetti għall-Artikolu 5(1)(f).

Id-Direttiva tistabbilixxi biss rekwiżiti ta’ informazzjoni dwar it-terminazzjoni u l-estensjoni tal-kuntratti. Il-valutazzjoni tal-ġustizzja tal-klawżoli kuntrattwali rispettivi hija soġġetta għad-Direttiva 93/13/KEE dwar il-Klawżoli Inġusti f’Kuntratti (92). Regoli speċifiċi dwar id-durata, l-estensjoni u t-terminazzjoni tal-kuntratti jistgħu jiġu stabbiliti fil-leġiżlazzjoni rilevanti tal-UE speċifika għas-setturi (93).

3.2.8.   Funzjonalità, kompatibbiltà u interoperabbiltà

F’konformità mal-emendi introdotti bid-Direttiva (UE) 2019/2161, il-kummerċjanti li joffru oġġetti b’elementi diġitali (apparati “intelliġenti”), kontenut diġitali u b’servizzi diġitali jeħtiġilhom jinformaw lill-konsumatur ukoll dwar il-funzjonalità, il-kompatibbiltà u l-interoperabbiltà tagħhom. Ir-rekwiżiti rispettivi huma stabbiliti f’termini identiċi fl-Artikolu 6(1)(r) u (s) għal kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju u mill-bogħod u fl-Artikolu 5(1)(g) u (h) għal kuntratti fil-post tan-negozju.

Artikolu 5(1)(g) u Artikolu 6(1)(r) fejn applikabbli, il-funzjonalità, inklużi l-miżuri tekniċi applikabbli ta’ protezzjoni, ta’ oġġetti b’elementi diġitali, ta’ kontenut diġitali u ta’ servizzi diġitali; L-Artikolu 5(1)(h) u l-Artikolu 6(1)(s) fejn applikabbli, kwalunkwe kompatibbiltà u interoperabbiltà rilevanti ta’ oġġetti b’elementi diġitali, ta’ kontenut diġitali u ta’ servizzi diġitali li jkun jaf bihom il-kummerċjant jew li huwa jista’ jkun raġonevolment mistenni li jaf bihom;

Il-kunċetti ta’ funzjonalità, ta’ kompatibbiltà u ta’ interoperabbiltà huma ddefiniti fl-Artikolu 2 tad-Direttiva dwar il-Kontenut Diġitali (“DCD”).

“Oġġetti b’elementi diġitali” (jiġifieri apparati “intelliġenti”) huma subkategorija fid-definizzjoni aġġornata ta’ “oġġetti” fid-Direttiva dwar il-Bejgħ ta’ Oġġetti (“SGD”), li tapplika wkoll fil-kuntest tas-CRD. Il-Premessa 14 tal-SGD tispjega li “oġġetti b’elementi diġitali” jinkorporaw jew huma interkonnessi ma’ kontenut diġitali jew ma’ servizz diġitali b’tali mod li l-assenza ta’ dak il-kontenut diġitali jew is-servizz diġitali ma tippermettix li l-oġġett iwettaq il-funzjonijiet tiegħu. Il-kontenut diġitali inkorporat f’oġġett jew interkonness miegħu jista’ jkun kwalunkwe data li tiġi prodotta u fornuta f’forma diġitali, bħal sistemi operattivi, applikazzjonijiet u kwalunkwe software ieħor. Il-kontenut diġitali jista’ jkun installat minn qabel meta jiġi konkluż il-kuntratt tal-bejgħ jew, f’każ li dak il-kuntratt jipprovdi dan, jista’ jiġi installat wara. Servizzi diġitali interkonnessi ma’ oġġett jistgħu jinkludu servizzi li jippermettu l-ħolqien, l-ipproċessar jew il-ħżin ta’ data f’forma diġitali, jew aċċess għaliha, bħal software bħala servizz offrut fl-ambjent tal-cloud computing, il-provvista kontinwa ta’ data dwar it-traffiku f’sistema ta’ navigazzjoni, jew il-provvista kontinwa ta’ pjanijiet ta’ taħriġ adattati individwalment fil-każ ta’ arloġġ intelliġenti.

Il-kummerċjant għandu jivvaluta l-ħtieġa li jipprovdi informazzjoni dwar il-karatteristiċi tal-oġġetti b’elementi diġitali, tal-kontenut diġitali jew tas-servizz diġitali skont il-karatteristiċi partikolari tagħhom. Il-lista indikattiva u mhux eżawrjenti ta’ elementi li ġejja, li tkopri wkoll aspetti ta’ funzjonalità, ta’ kompatibbiltà u ta’ interoperabbiltà, tista’ tintuża bħala lista ta’ kontroll meta jiġi deċiż liema informazzjoni għandha tiġi pprovduta dwar oġġett speċifiku b’elementi diġitali, kontenut diġitali jew servizz diġitali (ara wkoll it-taqsima 3.2.1 rigward l-informazzjoni dwar il-karatteristiċi ewlenin):

(1)	Il-lingwa/i tal-interfaċċa tal-oġġetti b’elementi diġitali, tal-kontenut diġitali jew tas-servizz diġitali, u, jekk differenti, il-lingwa/i ta’ kwalunkwe struzzjoni għall-utenti għat-tħaddim tagħhom;

(2)	Il-metodu tal-forniment tal-kontenut jew tas-servizz diġitali: eż. streaming, online, tniżżil ta’ darba, aċċess għat-tniżżil għal ħin speċifikat;

(3)	Għall-fajls vidjo jew awdjo: id-durata tal-kontenut;

(4)	Għall-fajls li jistgħu jitniżżlu: it-tip u d-daqs tal-fajl;

(5)	Jekk hemmx impenn jew l-ebda impenn mill-kummerċjant jew minn parti terza li żżomm jew taġġorna l-oġġetti b’elementi diġitali, il-kontenut diġitali jew is-servizz diġitali;

(6)

Kundizzjonijiet mhux direttament marbutin mal-interoperabbiltà, bħal: (a) trekkjar u/jew personalizzazzjoni; (b) il-ħtieġa għal konnessjoni mal-Internet u r-rekwiżiti tekniċi tagħha (bħall-veloċità minima għat-tniżżil u għat-tlugħ); (c) il-ħtieġa li utenti oħrajn ikollhom software speċifiku installat (eż. software għall-komunikazzjoni).

(7)

Limitazzjonijiet fuq l-użu, bħal: (a) limiti fuq in-numru ta’ drabi, jew it-tul ta’ żmien li fih wieħed jista’ jara, jaqra jew juża kontenut jew servizz diġitali; (b) limiti fuq l-użu mill-ġdid għal skopijiet bħal kopji privati; (c) restrizzjonijiet ibbażati fuq il-post tal-apparat tal-konsumatur; (d) xi funzjonalitajiet li jiddependu fuq xiri addizzjonali, bħal kontenut imħallas, sħubija fi klabbs jew hardware jew software addizzjonali.

(8)	Apparat li l-kontenut jew is-servizz diġitali jista’ jintuża magħhom u, fejn applikabbli, is-sistema operattiva u s-software addizzjonali neċessarji, inkluż in-numru tal-verżjoni, u l-hardware, bħall-veloċità tal-proċessur u l-karatteristiċi tal-kard tal-grafika.

(9)	Kwalunkwe dettall relatat mal-funzjonalitajiet tal-“Internet tal-oġġetti” tal-oġġetti b’elementi diġitali.

3.3.    Rekwiżiti addizzjonali għall-kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju u mill-bogħod

3.3.1.   Ipprezzar personalizzat

Artikolu 6(1) (ea) fejn applikabbli, li l-prezz kien personalizzat abbażi ta’ proċess deċiżjonali awtomatizzat;

Dan ir-rekwiżit ta’ informazzjoni introdott bid-Direttiva (UE) 2019/2161 japplika għal kuntratti mill-bogħod u lil hinn mill-post tan-negozju. Fil-prattika, se jkun rilevanti biss għal kuntratti konklużi online li jippermettu l-użu ta’ teħid awtomatizzat ta’ deċiżjonijiet u t-tfassil ta’ profili tal-imġiba tal-konsumatur sabiex il-prezz jiġi ppersonalizzat għal konsumaturi speċifiċi jew għal kategoriji speċifiċi ta’ konsumaturi.

Meta tali tekniki jintużaw sabiex jippersonalizzaw il-prezz, il-konsumaturi għandhom ikunu informati b’mod ċar u prominenti, sabiex ikunu jistgħu jqisu r-riskji potenzjali fid-deċiżjoni tagħhom dwar ix-xiri.

Kif spjegat fil-Premessa 45 tad-Direttiva (UE) 2019/2161, “[dan] ir-rekwiżit ta’ informazzjoni jenħtieġ li ma japplikax għal tekniki bħal ipprezzar “dinamiku” jew “f’ħin reali” li jinvolvu bidla fil-prezz b’mod flessibbli ħafna u ta’ malajr b’rispons għad-domandi tas-suq meta dawk it-tekniki ma jkunux jinvolvu l-personalizzazzjoni abbażi ta’ teħid ta’ deċiżjonijiet awtomatizzat.

L-ipprezzar dinamiku jirreferi għall-bidla fil-prezzijiet minħabba varjabbli li ma humiex relatati mal-klijent, bħall-ħin tal-ġurnata, il-provvista disponibbli, il-prezzijiet tal-kompetituri. Meta l-ipprezzar dinamiku jintuża mingħajr personalizzazzjoni fil-prezzijiet, konsumaturi jew gruppi ta’ konsumaturi differenti għandhom jaraw l-istess prezz jekk ikunu qed jixtru l-istess prodott fl-istess ħin, irrispettivament mill-profil u mill-karatteristiċi individwali tagħhom.

Id-differenzi fil-prezzijiet minħabba varjazzjonijiet fit-taxxi jew fl-imposti applikabbli (eż. id-differenza fir-rati tal-VAT fost l-Istati Membri) lanqas ma jirrappreżentaw ipprezzar personalizzat. B’mod simili, it-tnaqqis fil-prezzijiet li jiġi applikat b’mod ġenerali u li ma jkunx immirat lejn individwu jew grupp speċifiku magħżul permezz ta’ tfassil awtomatizzat ta’ profili lanqas ma jaqa’ fil-kategorija ta’ pprezzar personalizzat.

L-ipprezzar personalizzat jikkonċerna l-personalizzazzjoni. Il-kummerċjanti jiġbru data dwar il-konsumaturi individwali bl-użu ta’ teħid awtomatizzat ta’ deċiżjonijiet sabiex jidentifikaw l-imġiba tal-konsumaturi. Id-data dwar il-kronoloġija tat-tiftix jew l-apparat tal-computing hija wieħed mill-elementi li jistgħu jintużaw sabiex jiġi ddeterminat il-profil tal-konsumatur.

Pereżempju, kummerċjant online jista’ jgħolli l-prezz meta jinnota żieda fit-traffiku fuq is-sit web bħala forma ta’ pprezzar dinamiku. Madankollu, in-“numru ta’ klikks” tal-konsumatur fuq paġna web partikolari jista’ jintuża wkoll mill-algoritmu sabiex ifassal profil tal-imġiba tal-konsumatur u jippersonalizza l-prezz għal dak il-konsumatur.

Ir-rekwiżit tas-CRD huwa limitat għal informazzjoni dwar il-fatt tal-personalizzazzjoni. Dan huwa rekwiżit ta’ informazzjoni addizzjonali li għandu jiġi osservat fil-waqt tal-offerta ta’ prezz personalizzat. Huwa “mingħajr preġudizzju għar-Regolament (UE) 2016/679, li jipprovdi, fost oħrajn, għad-dritt tal-individwu li ma jkunx soġġett għal teħid ta’ deċiżjonijiet individwali awtomatizzat, inkluż it-tfassil ta’ profili” (il-Premessa 45 tad-Direttiva (UE) 2019/2161). L-ipprezzar personalizzat jista’ jaqa’ taħt ir-regoli speċifiċi dwar it-teħid awtomatizzat ta’ deċiżjonijiet fl-Artikolu 22 tal-GDPR (94). Rekwiżiti oħrajn tal-GDPR rilevanti f’dan il-kuntest jinkludu r-rekwiżit għal bażi ġuridika skont l-Artikolu 6, kif ukoll l-obbligi ta’ informazzjoni skont l-Artikoli 12 sa 14.

L-għoti ta’ informazzjoni dwar it-teħid awtomatizzat ta’ deċiżjonijiet fil-politika dwar il-privatezza tal-kummerċjant ma jkunx biżżejjed għall-konformità mar-rekwiżiti ta’ informazzjoni prekuntrattwali dwar il-personalizzazzjoni fil-prezzijiet skont is-CRD. L-informazzjoni dwar il-personalizzazzjoni fil-prezzijiet għandha tiġi pprovduta qabel kull tranżazzjoni, mhux biss bħala parti mill-informazzjoni ġenerali dwar l-ipproċessar ta’ data personali mill-kummerċjant.

3.3.2.   Kost għall-użu tal-mezzi ta’ komunikazzjoni mill-bogħod

Artikolu 6(1) (f) l-ispiża tal-użu tal-mezz tal-komunikazzjoni mill-bogħod għall-konklużjoni tal-kuntratt meta tali kost huwa kkalkolat fuq bażi differenti mit-tariffa bażika;

Dan ir-rekwiżit ta’ informazzjoni japplika b’mod partikolari f’każijiet li fihom il-kummerċjant jirreklama numru ta’ Servizzi ta’ Rata Primjum (PRS) li lilu l-konsumatur jeħtieġlu jċempel sabiex jikkonkludi l-kuntratt għall-oġġetti jew għas-servizzi offruti.

3.3.3.   Depożiti u garanziji finanzjarji

Artikolu 6(1) (q) fejn applikabbli, l-eżistenza u l-kundizzjonijiet ta’ depożiti jew garanziji finanzjarji oħra li għandhom jitħallsu jew jingħataw mill-konsumatur fuq talba tal-kummerċjant;

Id-depożiti u l-garanziji finanzjarji huma tipiċi fil-kuntratti ta’ kiri li jinvolvu t-tqegħid ta’ oġġett ta’ valur għad-dispożizzjoni tal-konsumatur, bħall-kiri ta’ karozzi. Kif spjegat fil-Premessa 33: “Il-kummerċjanti għandhom ikunu obbligati jinformaw il-konsumaturi bil-quddiem bi kwalunkwe arranġament li jirriżulta mill-konsumaturi li jħallsu depożitu lill-kummerċjant, inkluż arranġament li fih ammont jiġi mblukkat fil-karta ta’ kreditu jew debitu.”

—	Pereżempju, l-informazzjoni dwar il-kundizzjonijiet tal-garanzija għandha tispjega b’mod partikolari jekk l-ammont inkwistjoni jkunx imblukkat jew iddebitat mill-kont tal-konsumatur u meta u taħt liema kundizzjonijiet ikun żblukkat jew rimborżat lill-konsumatur.

3.3.4.   Mekkaniżmi ta’ rimedju barra mill-qorti

Artikolu 6(1) (t) fejn applikabbli, il-possibbiltà ta’ rikors għal proċedura extraġudizzjarja ta’ lment jew ta’ rimedju li huwa suġġett għaliha l-kummerċjant kif ukoll il-metodi għall-aċċess għaliha.

Ir-rekwiżit ta’ informazzjoni ta’ hawn fuq jirreferi għal kwalunkwe mekkaniżmu ta’ lment u ta’ rimedju barra mill-qorti li għalih huwa soġġett il-kummerċjant, inklużi mekkaniżmi, li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2013/11/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (95) dwar is-soluzzjoni alternattiva għat-tilwim, għat-tilwim tal-konsumaturi (id-“Direttiva dwar l-ADR tal-konsumaturi”).

Id-Direttiva dwar l-ADR tal-konsumaturi tiżgura li r-residenti tal-UE jkollhom aċċess għal mekkaniżmi għas-soluzzjoni barra mill-qorti għat-tilwim għas-soluzzjoni tat-tilwim tagħhom ma’ kummerċjanti stabbiliti fl-UE. Tipprovdi għal rekwiżiti speċifiċi ta’ kwalità għall-entitajiet u għall-proċeduri ta’ soluzzjoni alternattiva għat-tilwim. Huma biss il-korpi ta’ soluzzjoni alternattiva għat-tilwim li ġew ivvalutati mill-Istati Membri skont dawn ir-rekwiżiti u li ġew ikkomunikati lill-Kummissjoni li huma rikonoxxuti bħala “entitajiet tal-ADR” skont id-Direttiva dwar l-ADR tal-konsumaturi.

Id-Direttiva dwar l-ADR tal-konsumaturi tapplika għal tilwim domestiku u transfruntier dwar l-obbligi kuntrattwali li jirriżultaw minn kuntratti ta’ bejgħ jew minn kuntratti ta’ servizzi, irrispettivament minn liema prodott jew servizz ikun xtara konsumatur (huma esklużi biss tilwimiet dwar is-saħħa u l-edukazzjoni għolja (96)), jekk il-prodott jew is-servizz inxtrax online jew offline u jekk il-kummerċjant ikunx stabbilit fl-Istat Membru tal-konsumatur jew fi Stat Membru ieħor.

Konsegwentement, fejn il-mekkaniżmu barra mill-qorti li l-kummerċjant jinforma lill-konsumatur skont l-Artikolu 6(1)(t) tas-CRD huwa “entità tal-ADR” kif iddefinita mill-Artikolu 4(1)(h) tad-Direttiva dwar l-ADR tal-konsumaturi, il-kummerċjant jeħtieġlu jikkonforma wkoll mar-rekwiżiti stabbiliti mill-Artikolu 13 ta’ dik id-Direttiva. Jirrikjedi li l-kummerċjanti jinformaw dwar l-entità/entitajiet tal-ADR li bihom ikunu koperti meta dawk il-kummerċjanti jieħdu impenn jew ikunu obbligati li jużaw soluzzjoni alternattiva għat-tilwim biex isolvu t-tilwim mal-konsumaturi. Dik l-informazzjoni trid tinkludi l-indirizz tas-siti web tal-entitajiet rilevanti tal-ADR. Skont l-Artikolu 13(2) tad-Direttiva dwar l-ADR tal-konsumaturi, l-informazzjoni għandha tingħata b’mod ċar, li jinftiehem u li jkun faċilment aċċessibbli fis-sit web tal-kummerċjant, jekk ikun jeżisti u, jekk applikabbli, fit-termini u fil-kondizzjonijiet ġenerali tal-kuntratti ta’ bejgħ jew ta’ servizzi bejn il-kummerċjant u konsumatur.

F’dak ir-rigward, il-Qorti spjegat li skont l-Artikolu 13(2) tad-Direttiva dwar l-ADR tal-konsumaturi u l-Artikolu 6(1)(t) tas-CRD, ma huwiex biżżejjed li l-konsumatur jirċievi informazzjoni dwar is-soluzzjoni alternattiva għat-tilwim sempliċiment fiż-żmien li jiġi konkluż il-kuntratt mal-kummerċjant, kemm jekk fit-termini u fil-kundizzjonijiet ġenerali tal-kuntratt kif ukoll jekk f’dokument separat minn dawk it-termini u l-kundizzjonijiet ġenerali. Minflok, il-konsumatur jeħtieġlu jirċievi dik l-informazzjoni fi żmien xieraq qabel ma jiġi konkluż il-kuntratt u mhux sempliċiment fl-istadju tal-konklużjoni tal-kuntratt (97).

Barra minn hekk, l-Artikolu 14(1) tar-Regolament (UE) Nru 524/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (98) dwar is-soluzzjoni online għal tilwim mal-konsumaturi (ir-Regolament dwar l-ODR mal-konsumaturi) jirrikjedi li l-kummerċjanti stabbiliti fl-Unjoni jinvolvu kuntratti ta’ bejgħ jew ta’ servizzi online, u swieq online stabbiliti fl-Unjoni, sabiex jipprovdu fuq is-siti web tagħhom link elettroniku għall-pjattaforma tal-ODR (99)..

3.4.    Rekwiżiti addizzjonali għas-swieq online

Id-Direttiva (UE) 2019/2161 temenda kemm is-CRD kif ukoll il-UCPD billi tintroduċi obbligi ta’ informazzjoni għal “swieq online”. Is-swieq online huma ddefiniti fl-Artikolu 2(17) tas-CRD (100).

Artikolu 2 (17)   “suq online” tfisser servizz bl-użu ta’ software, inklużi sit web, parti minn sit web jew applikazzjoni, operat minn kummerċjant jew f’ismu, li jippermetti lill-konsumaturi jikkonkludu kuntratti mill-bogħod ma’ kummerċjanti jew konsumaturi oħra;

Id-Direttiva (UE) 2019/2161 żiedet mas-CRD Artikolu 6a ġdid “Rekwiżiti speċifiċi ta’ informazzjoni addizzjonali għal kuntratti konklużi fuq swieq online”.

L-Artikolu 6a jibda bi klawżola ġenerali li tistabbilixxi r-rekwiżiti rigward l-aċċessibbiltà tal-informazzjoni li għandha tiġi pprovduta mis-suq online – dawn ir-rekwiżiti formali jikkorrispondu għal dawk eżistenti fl-Artikoli 6(1) u 8(1) għall-kuntratti mill-bogħod kollha:

Artikolu 6a 1.   Qabel ma konsumatur jintrabat b’kuntratt mill-bogħod, jew kwalunkwe offerta korrispondenti, f’suq online, il-fornitur tas-suq online għandu, mingħajr preġudizzju għad-Direttiva 2005/29/KE, jipprovdi lill-konsumatur bl-informazzjoni li ġejja b’mod ċar u li jinftiehem u b’mod adegwat għall-mezzi ta’ komunikazzjoni mill-bogħod użati:

L-obbligi speċifiċi ta’ informazzjoni huma pprovduti fl-Artikolu 6a(1). Il-punt (a) jirrikjedi t-trasparenza tal-parametri tal-klassifikazzjoni, filwaqt li l-obbligi fil-punti (b), (c) u (d) jeħtieġu informazzjoni dwar l-istatus tal-parti kontraenti l-oħra, l-applikabbiltà tad-drittijiet tal-konsumatur u min huwa responsabbli għall-eżekuzzjoni tal-kuntratt.

3.4.1.   Kriterji ta’ klassifikazzjoni

Artikolu 6a(1) (a) informazzjoni ġenerali, li ssir disponibbli fit-taqsima speċifika tal-interfaċċa online li tkun aċċessibbli direttament u faċilment mill-paġna fejn l-offerti jiġu ppreżentati, dwar il-parametri ewlenin li jiddeterminaw il-klassifikazzjoni, kif definit fil-punt (m) tal-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 2005/29/KE, ta’ offerti ppreżentati lill-konsumatur bħala riżultat tal-mistoqsija ta’ tfittxija u l-importanza relattiva ta’ dawk il-parametri meta mqabbla ma’ parametri oħra;

Id-Direttiva (UE) 2019/2161 żiedet obbligu ta’ informazzjoni simili wkoll għall-UCPD, bħala paragrafu 4a ġdid fl-Artikolu 7 dwar ommissjonijiet qarrieqa. Hija żiedet ukoll punt 11a ġdid mal-Anness I “lista sewda” tal-UCPD li jipprojbixxi reklamar u promozzjoni mħallsa moħbijin fir-riżultati tat-tiftix.

L-obbligu fis-CRD japplika għas-swieq online li jippermettu konklużjoni diretta ta’ kuntratti mill-konsumatur ma’ partijiet terzi (kemm kuntratti B2C kif ukoll dawk C2C). B’kuntrast ma’ dan, l-obbligu ma japplikax għall-għodod għat-tqabbil tal-prezzijiet u għall-magni tat-tiftix online, meta ma jkunux qed jaġixxu bħala swieq online – dawn l-intermedjarji huma soġġetti biss għar-rekwiżiti tal-UCPD.

Il-klassifikazzjoni hija ddefinita fl-Artikolu 2(m) tal-UCPD bħala “il-prominenza relattiva mogħtija lill-prodotti, kif ippreżentati, organizzati jew ikkomunikati mill-kummerċjant , irrispettivament mill-mezzi teknoloġiċi użati għal tali preżentazzjoni, organizzazzjoni jew komunikazzjoni”. L-istess definizzjoni tapplika wkoll fil-kuntest tas-CRD.

Il-Premessa 19 tad-Direttiva (UE) 2019/2161 tkompli tispjegaha bħala “…inklużi dawk li jirriżultaw mill-użu ta’ sekwenzar algoritmiku, mekkaniżmi tal-ikklassifikar jew tar-riċensjoni, prominenza viżwali jew għodod oħra li jagħtu prominenza, jew kombinamenti ta’ dawn”.

L-obbligu ta’ informar dwar il-parametri ta’ klassifikazzjoni jirriżulta meta s-suq jipprovdi, wara mistoqsija ta’ tiftix tal-konsumatur, riżultati ta’ tiftix li jirreferu għal prodotti offruti minn kummerċjanti jew minn konsumaturi differenti ospitati fis-suq. B’kuntrast ma’ dan, l-obbligu ma japplikax għall-organizzazzjoni prestabbilita tal-interfaċċa online li tintwera lill-konsumatur u li ma hijiex ir-riżultat ta’ tfittxija speċifika fuq dik l-interfaċċa online.

Fir-rigward tal-kontenut tal-informazzjoni, is-suq jeħtieġlu jipprovdi informazzjoni “ġenerali” dwar il-parametri ewlenin li jiddeterminaw il-klassifikazzjoni tal-prodotti u dwar l-“importanza relattiva” ta’ dawk il-parametri għall-kuntrarju ta’ parametri oħrajn.

Skont il-Premessa 22 tad-Direttiva (UE) 2019/2161 “ Parametri li jiddeterminaw il-klassifikazzjoni tfisser kwalunkwe kriterji ġenerali, proċessi, sinjali speċifiċi inkorporati fl-algoritmi jew mekkaniżmi oħra ta’ aġġustament jew tnaqqis fil-klassifika użati fil-kuntest tal-ikklassifikar.”

It-tagħrif dwar il-klassifikazzjoni huwa mingħajr preġudizzju għad-Direttiva (UE) 2016/943 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (101) dwar is-sigrieti kummerċjali. Kif spjegat fl-obbligu ta’ trasparenza tal-klassifikazzjoni parallela għall-pjattaformi online kollha u għall-magni tat-tiftix online stabbiliti fl-Artikolu 5 tar-Regolament (UE) 2019/1150 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (102) (ir-“Regolament P2B”), dan ifisser li kunsiderazzjoni tal-interessi kummerċjali tal-fornituri rilevanti qatt ma għandha twassal għal rifjut ta’ żvelar tal-parametri ewlenin li jiddeterminaw il-klassifikazzjoni. Fl-istess ħin, la d-Direttiva (UE) 2016/943 u lanqas ir-Regolament P2B ma jeħtieġu l-iżvelar tal-funzjonament dettaljat tal-mekkaniżmi ta’ klassifikazzjoni tal-fornituri rilevanti, inklużi l-algoritmi tagħhom (103). L-istess approċċ japplika għar-rekwiżit ta’ informazzjoni skont is-CRD.

Id-deskrizzjoni tal-parametri ta’ klassifikazzjoni prestabbilita tista’ tibqa’ f’livell ġenerali u ma għandhiex għalfejn tiġi ppreżentata b’mod personalizzat għal kull tfittxija individwali (104). Minbarra r-rekwiżiti ġenerali dwar l-aċċessibbiltà tagħha, l-informazzjoni dwar il-parametri tal-klassifikazzjoni trid tkun disponibbli fit-taqsima speċifika tal-interfaċċa online li tkun direttament u faċilment aċċessibbli mill-paġna fejn jiġu ppreżentati l-offerti (105).

L-obbligu ta’ informazzjoni japplika wkoll meta kummerċjant jippermetti tfittxijiet fuq interfaċċa online permezz ta’ ordnijiet bil-vuċi (permezz ta’ “assistenti diġitali”), minflok permezz ta’ ttajpjar. Barra minn hekk, f’dan il-każ, l-informazzjoni trid tkun disponibbli għal konsultazzjoni fuq is-sit web/l-applikazzjoni tal-kummerċjant fuq “taqsima speċifika tal-interfaċċa online”.

Ir-regoli dwar il-klassifikazzjoni tat-trasparenza fir-rigward tal-konsumaturi (fis-CRD u fil-UCPD) jiddefinixxu “klassifikazzjoni” f’termini materjalment simili għar-Regolament P2B. Ir-Regolament P2B jirrikjedi li l-pjattaformi jinformaw lill-utenti kummerċjali tagħhom permezz ta’ informazzjoni fit-Termini u fil-Kundizzjonijiet minn negozju għal negozju tal-pjattaforma, jew jagħmlu l-informazzjoni disponibbli fl-istadju prekuntrattwali.

Għalkemm ir-rekwiżiti ta’ informazzjoni rispettivi huma simili, l-“udjenzi” tagħhom huma differenti. Għal din ir-raġuni, is-CRD (u l-UCPD) teħtieġ biss informazzjoni “ġenerali” dwar il-parametri prinċipali tal-klassifikazzjoni u l-importanza relattiva tagħhom. Din id-differenza mir-Regolament P2B tirrifletti l-ħtiġijiet ta’ informazzjoni tal-konsumaturi li jeħtieġu informazzjoni konċiża li tkun faċli sabiex tinftiehem. Għall-istess raġuni, ir-regoli tas-CRD (u tal-UCPD) lanqas ma jeħtieġu spjegazzjoni tar-“raġunijiet” għall-importanza relattiva tal-parametri ewlenin tal-klassifikazzjoni li hija meħtieġa mir-Regolament P2B.

Fil-prattika, il-fornituri ta’ servizzi ta’ intermedjazzjoni online se jkunu jistgħu jużaw l-informazzjoni aktar dettaljata li jipprovdu lill-utenti kummerċjali tagħhom skont ir-Regolament P2B bħala bażi sabiex ifasslu spjegazzjoni orjentata lejn il-konsumatur tal-parametri tal-klassifikazzjoni. Il-Kummissjoni ħarġet linji gwida dwar il-klassifikazzjoni tat-trasparenza skont ir-Regolament P2B (106). Dawn il-linji gwida jindirizzaw diversi mistoqsijiet li huma wkoll indirettament rilevanti fl-applikazzjoni tar-regoli tas-CRD u tal-UCPD dwar il-klassifikazzjoni tat-trasparenza, bħall-kunċett ta’ “parametri prinċipali”, ta’ “prominenza relattiva” u ta’ “remunerazzjoni diretta u indiretta”.

3.4.2.   L-istatus tal-parti kuntrattwali l-oħra

Artikolu 6a(1) (b) jekk il-parti terza li toffri l-oġġetti, servizzi jew kontenut diġitali hijiex kummerċjant jew le, fuq il-bażi tad-dikjarazzjoni ta’ dik il-parti terza lill-fornitur tas-suq online;

Rekwiżit simili rigward l-istatus tal-fornitur terz huwa stabbilit fil-punt (f) il-ġdid tal-Artikolu 7(4) tal-UCPD li jittratta l-istedina għax-xiri.

L-għan ta’ dan ir-rekwiżit ta’ informazzjoni speċifikament għas-swieq online huwa li jiġi żgurat li l-konsumaturi dejjem ikunu jafu minn min ikunu qed jixtru oġġett jew servizz fis-suq online – kummerċjant jew konsumatur ieħor. Suppożizzjoni żbaljata li l-fornitur terz huwa kummerċjant tista’ tikkawża problemi għall-konsumatur jekk xi ħaġa tmur ħażin fix-xiri online (eż. nuqqas ta’ konformità tal-oġġetti) u jekk imbagħad jirriżulta li r-regoli dwar il-protezzjoni tal-konsumatur, bħad-dritt ta’ reċess fi żmien 14-il jum jew il-garanzija legali, fil-fatt ma japplikawx għall-kuntratt.

Iż-żewġ dispożizzjonijiet fis-CRD u fil-UCPD jispeċifikaw li l-informazzjoni dwar l-istatus tal-fornitur terz għandha tkun ibbażata fuq dikjarazzjoni ta’ dak il-fornitur li s-suq online mbagħad jittrażmetti lill-konsumatur. Għalhekk, is-suq online jista’ jiddependi primarjament fuq id-dikjarazzjoni pprovduta mill-fornitur terz. Dan l-approċċ huwa allinjat mal-projbizzjoni fuq l-impożizzjoni ta’ obbligi ta’ monitoraġġ ġenerali fuq l-intermedjarji online skont id-Direttiva dwar il-Kummerċ Elettroniku (107) sal-punt li d-dispożizzjonijiet rilevanti tad-Direttiva dwar il-Kummerċ Elettroniku japplikaw għas-suq online. Fl-istess ħin, huwa mingħajr preġudizzju għall-obbligi tas-suq rigward il-kontenut illegali, bħal azzjoni fuq il-bażi ta’ avviż, li jagħmel il-pjattaforma konxja ta’ offerti frawdolenti speċifiċi mill-kummerċjanti (108).

Għandu jiġi enfasizzat li l-Artikolu 6a(1)(b) jistabbilixxi rekwiżit ta’ informazzjoni sabiex tiġi promossa ċ-ċarezza għall-konsumaturi li jixtru minn swieq online. L-awtodikjarazzjoni hija indikatur tajjeb tal-istatus legali tal-fornitur iżda ma tiħux post id-definizzjoni ta’ “kummerċjant” li għad trid tiġi applikata f’konformità mal-kriterji speċifikati. F’dan ir-rigward, għandha ssir referenza għall-punt 22 tal-Anness I tal-UCPD “lista sewda”, li tipprojbixxi lill-kummerċjanti milli jagħmluha tabirruħhom li ma jkunux kummerċjanti. Din il-projbizzjoni tapplika għal kwalunkwe dikjarazzjoni skorretta jew mhux akkurata li ma jkunux kummerċjanti skont din ir-regola l-ġdida ta’ informazzjoni.

3.4.3.   Informazzjoni dwar in-nuqqas ta’ applikabbiltà tad-dritt tal-UE dwar il-konsumatur

L-Artikolu 6a(1)(c) għandu l-għan li jistimola lill-kummerċjanti sabiex jiddikjaraw l-istatus tagħhom b’mod korrett. Jirrikjedi li l-fornitur tas-suq online iwissi lill-konsumaturi li ma jibbenefikawx mid-drittijiet tal-konsumatur meta l-fornitur terz ikun iddikjara l-istatus tiegħu bħala mhux kummerċjant.

Artikolu 6a(1) (c) fejn il-parti terza li toffri l-oġġetti, is-servizzi jew il-kontenut diġitali mhijiex kummerċjant, li d-drittijiet tal-konsumatur li jirriżultaw mil-liġi tal-Unjoni dwar il-protezzjoni tal-konsumatur ma japplikawx għall-kuntratt;

L-informazzjoni li d-drittijiet tal-konsumatur tal-UE ma japplikawx għall-kuntratt trid takkumpanja, b’mod konċiż u prominenti kemm jista’ jkun, l-informazzjoni li l-fornitur terz ikun iddikjara l-istatus tiegħu bħala mhux kummerċjant. L-iskop ewlieni ta’ din in-notifika huwa li l-konsumaturi jitwissew li ma jistgħux jiddependu fuq il-protezzjoni legali li normalment jistennew, bħad-dritt ta’ reċess jew ta’ garanzija legali, b’tali mod li huma jidħlu fil-kuntratt b’għarfien sħiħ ta’ dawn il-limitazzjonijiet.

3.4.4.   Allokazzjoni tar-responsabbiltajiet għall-kuntratt

Artikolu 6a(1) (d) fejn applikabbli, kif l-obbligi relatati mal-kuntratt huma kondiviżi bejn il-parti terza li toffri l-oġġetti, is-servizzi jew il-kontenut diġitali u l-fornitur tas-suq online, fejn tali informazzjoni tkun mingħajr preġudizzju għal kwalunkwe responsabbiltà li l-fornitur tas-suq online jew il-kummerċjant terz ikollu fir-rigward tal-kuntratt taħt xi liġi oħra tal-Unjoni jew nazzjonali.

Il-konsumaturi li jużaw suq online jidħlu f’kuntratti jew mal-fornitur tas-suq jew mal-fornitur terz għall-provvista ta’ prodotti speċifiċi offruti fis-suq. Barra minn hekk, il-konsumatur għandu wkoll kuntratt (qafas) mal-fornitur tas-suq online u dan tal-aħħar għandu kuntratti mal-fornituri fis-suq. Dawn il-kuntratti jirregolaw it-termini tal-użu tas-servizz tas-suq għall-utenti, inklużi s-servizzi li s-suq joffri lill-konsumatur fir-rigward tal-kuntratti tiegħu mal-fornituri għal prodotti speċifiċi.

L-Artikolu 6a(1)(d) ifittex li jiżgura ċarezza għall-konsumaturi dwar “kif l-obbligi relatati mal-kuntratt huma kondiviżi bejn” il-fornitur terz u l-fornitur tas-suq meta jiġu konklużi kuntratti ma’ fornituri terzi fis-suq. Jirrikjedi li s-suq ifakkar lill-konsumatur dwar kwalunkwe responsabbiltà li s-suq seta’ assuma fir-rigward ta’ tali kuntratti fir-rigward tal-konsumatur.

Din l-informazzjoni dwar id-diviżjoni tar-responsabbiltajiet bejn il-fornitur tas-suq online u l-fornitur terz trid tiġi pprovduta fuq bażi ta’ “fejn applikabbli”. Jiġifieri, dan ir-rekwiżit japplika biss meta jkun hemm responsabbiltajiet kondiviżi fir-rigward tal-konsumaturi bejn is-suq online u l-fornitur terz. Pereżempju, is-suq online jista’ jassumi r-responsabbiltà għall-kunsinna tal-oġġetti, filwaqt li l-fornitur terz jibqa’ responsabbli għall-konformità tal-oġġetti.

Is-CRD ma tirregolax kif ir-responsabbiltajiet għandhom jinqasmu bejn il-partijiet. Huwa f’idejn is-suq online u l-kummerċjant terz li jaqblu dwar ir-responsabbiltajiet rispettivi tagħhom fir-rigward tal-kuntratti konklużi fis-suq, soġġetti għad-dritt nazzjonali applikabbli, u s-suq irid jinforma lill-konsumaturi kif xieraq.

Il-Premessa 27 tad-Direttiva (UE) 2019/2161 tipprovdi eżempju ta’ kif is-suq online jista’ jimplimenta dan l-obbligu ġdid ta’ informazzjoni: “Il-fornitur tas-suq online jista’ jindika li kummerċjant terz huwa unikament responsabbli biex ikunu żgurati d-drittijiet tal-konsumatur, jew jista’ jiddeskrivi r-responsabbiltajiet speċifiċi tiegħu stess fejn dak il-fornitur jassumi r-responsabbiltà għal ċerti aspetti tal-kuntratt, pereżempju, għall-kunsinna jew matul l-eżerċizzju tad-dritt ta’ reċess.” Il-Premessa 27 issemmi wkoll li l-informazzjoni għandha tingħata b’mod ċar u komprensibbli u mhux biss fit-termini u fil-kundizzjonijiet standard jew f’dokumenti kuntrattwali simili.

3.4.5.   Possibbiltà li jiġu imposti rekwiżiti ta’ informazzjoni addizzjonali

L-Artikolu 6a(2) jippermetti li l-Istati Membri jimponu rekwiżiti ta’ informazzjoni addizzjonali fuq is-swieq online, filwaqt li jqisu r-regoli tad-Direttiva 2000/31/KE dwar il-Kummerċ Elettroniku.

Artikolu 6a 2.   Mingħajr preġudizzju għad-Direttiva 2000/31/KE, dan l-Artikolu ma jipprekludix lill-Istati Membri milli jimponu rekwiżiti ta’ informazzjoni addizzjonali għal fornituri tas-swieq online. Tali dispożizzjonijiet għandhom ikunu proporzjonati, mhux diskriminatorji u ġustifikati għal raġunijiet ta’ protezzjoni tal-konsumatur.

Għaldaqstant, din l-għażla regolatorja hija simili għall-għażla aktar ġenerali fl-Artikolu 6(8), li tippermetti lill-Istati Membri jimponu rekwiżiti ta’ informazzjoni addizzjonali (kif diskuss fit-taqsima 3.1.5 aktar ’il fuq).

4.   Rekwiżiti speċjali għall-kuntratti mill-bogħod

4.1.    Definizzjoni ta’ kuntratt mill-bogħod

L-Artikolu 2 jiddefinixxi l-kuntratti mill-bogħod kif ġej: “(7) “kuntratt mill-bogħod” tfisser kwalunkwe kuntratt konkluż bejn il-kummerċjant u l-konsumatur fil-qafas ta’ skema ta’ bejgħ mill-bogħod organizzat jew skema ta’ forniment ta’ servizzi, mingħajr il-preżenza simultanja u fiżika tal-kummerċjant u l-konsumatur, bl-użu esklużiv ta’ mezz wieħed jew iktar tal-komunikazzjoni mill-bogħod, sal-konklużjoni tal-kuntratt, inkluża l-konklużjoni tal-kuntratt stess”.

Il-Premessa 20 tipprovdi spjegazzjonijiet ulterjuri ta’ dan il-kunċett, inklużi eżempji ta’ mezzi ta’ komunikazzjoni mill-bogħod: “Id-definizzjoni ta’ kuntratt mill-bogħod għandha tkopri l-każijiet kollha fejn il-kuntratt jiġi konkluż bejn il-kummerċjant u l-konsumatur fl-ambitu ta’ skema ta’ bejgħ mill-bogħod organizzat jew skema ta’ forniment ta’ servizzi, bl-użu esklużiv ta’ mezz wieħed jew aktar ta’ komunikazzjoni ta’ distanza ( pereżempju bejgħ bil-posta, Internet, telefon jew faks ) saż-żmien meta l-kuntratt jiġi konkluż, u inkluż dan iż-żmien. Dik id-definizzjoni għandha wkoll tkopri sitwazzjonijiet li fihom il-konsumatur iżur il-post tan-negozju sempliċement biex jiġbor informazzjoni dwar il-oġġetti jew is-servizzi u biex sussegwentement jinnegozja u jikkonkludi l-kuntratt mill-bogħod. B’ kuntrast, kuntratt innegozjat fil-post tan-negozju tal-kummerċjant u fl-aħħar konkluż permezz ta’ komunikazzjoni mill-bogħod ma għandux jitqies kuntratt mill-bogħod. Lanqas kuntratt mibdi permezz ta’ komunikazzjoni mill-bogħod, iżda fl-aħħar konkluż fil-post tan-negozju tal-kummerċjant ma għandu jitqies bħala kuntratt mill-bogħod. Bl-istess mod, il-kunċett ta’ kuntratt mill-bogħod ma għandux jinkludi riservi li jsiru minn konsumatur permezz ta’ mezz ta’ komunikazzjoni mill-bogħod biex jitlob il-forniment ta’ servizz minn professjonista, bħal fil-każ ta’ konsumatur li jċempel lil parrukkier biex jitlob appuntament. […]’.

Fil-konklużjoni ta’ kuntratt mill-bogħod, il-partijiet jistgħu wkoll jużaw taħlita ta’ diversi mezzi ta’ komunikazzjoni mill-bogħod (eż. sit web, app għall-apparati mobbli jew telefonata). Il-fatt li l-partijiet jiltaqgħu ma’ xulxin wara l-konklużjoni tal-kuntratt mill-bogħod, tipikament fiż-żmien tal-kunsinna jew tal-ħlas, ma għandux ibiddel il-klassifikazzjoni ta’ kuntratt bħala kuntratt mill-bogħod. Jekk il-konsumatur ikun biss żar il-post tan-negozju sabiex jiġbor informazzjoni dwar l-oġġetti jew is-servizzi, il-kuntratt li sussegwentement jinnegozja u jikkonkludi mal-kummerċjant mill-bogħod għandu jitqies bħala kuntratt mill-bogħod. Għalkemm it-teħid ta’ appuntament mal-kummerċjant ma huwiex meqjus bħala kuntratt mill-bogħod, il-prenotazzjoni vinkolanti magħmula, pereżempju, permezz tat-telefon għall-ġbir ta’ oġġetti jew għar-riċevuta ta’ servizzi f’ċertu żmien x’aktarx tikkostitwixxi kuntratt mill-bogħod għall-finijiet tad-Direttiva.

Id-Direttiva tapplika biss għal kuntratti mill-bogħod konklużi taħt skema ta’ bejgħ mill-bogħod organizzat jew ta’ provvista ta’ servizzi. Pereżempju, jekk kummerċjant f’eċċezzjoni biss jikkonkludi kuntratt ma’ konsumatur bil-posta elettronika jew bit-telefon, wara li jkun ġie kkuntattjat mill-konsumatur, tali kuntratt ma għandux jitqies bħala kuntratt mill-bogħod skont id-Direttiva. Madankollu, ma huwiex neċessarju li l-kummerċjant jistabbilixxi organizzazzjoni kumplessa, bħall-interfaċċa online, għall-bejgħ mill-bogħod. Arranġamenti aktar sempliċi wkoll, bħall-promozzjoni tal-użu tal-posta elettronika jew tat-telefon għall-konklużjoni ta’ kuntratti mal-konsumaturi, jiskattaw l-applikazzjoni tar-rekwiżiti tas-CRD.

Il-kummerċjant jista’ juża suq online għall-konklużjoni ta’ kuntratti soġġetti għad-Direttiva. Kif spjegat fil-Premessa 20: “[…] Il-kunċett ta’ skema ta’ bejgħ mill-bogħod organizzat jew skema ta’ forniment ta’ servizzi għandu jinkludi dawk l-iskemi offruti minn parti terza li ma tkunx il-kummerċjant iżda użati mill-kummerċjant, bħal pjattaforma online. Madankollu, m’ għandux jkopri każijiet li fihom is-siti web joffru biss informazzjoni dwar il-kummerċjant, il-oġġetti u/jew is-servizzi tiegħu u id-dettalji ta’ kuntatt tiegħu.”

L-applikazzjoni tas-CRD ma tiddependix mit-teknoloġija użata minn kummerċjant. Huwa irrilevanti jekk konsumatur jikkonkludix kuntratt “normali” mill-bogħod fuq l-Internet jew jużax teknoloġija ta’ eżekuzzjoni tal-blockchain (109).

4.2.    Informazzjoni prekuntrattwali

4.2.1.   Informazzjoni li għandha tiġi ppreżentata direttament qabel ma ssir l-ordni

Artikolu 8 2.   Jekk kuntratt mill-bogħod li għandu jiġi konkluż b’mezzi elettroniċi jimponi lill-konsumatur l-obbligu li jħallas, il-kummerċjant jgħarrfu b’mod ċar u evidenti bl-informazzjoni msemmija fl-Artikolu 6(1) punti (a), (e), (o) u (p), immedjatament qabel ma l-konsumatur jagħmel l-ordni.

L-Artikolu 8(2) jirreferi għal informazzjoni li trid tiġi pprovduta lill-konsumaturi direttament qabel ma jikkonkludu kuntratti b’mezzi elettroniċi u qabel ma jseħħ il-ħlas ta’ prezz.

Id-Direttiva ma tiddefinixxix “mezzi elettroniċi”, iżda, fid-dawl tal-ispjegazzjoni mogħtija fil-Premessa 39, dan it-terminu għandu jiġi interpretat bħala li jirreferi għall-kuntratti konklużi permezz ta’ siti web u interfaċċi online oħrajn:“Huwa importanti li jiġi garantit li, fil-kuntratti mill-bogħod konklużi permezz ta’ siti web, il-konsumatur ikun jista’ jaqra u jifhem fit-totalità tagħhom l-elementi prinċipali tal-kuntratt qabel ma jagħmel l-ordni tiegħu. Għal dak il-għan, jeħtieġ li jiġi previst f’ din id-Direttiva li dawn l-elementi ikunu murija fil-viċinanza immedjata tal-konferma meħtieġa biex issir l-ordni […]”. Barra minn hekk, fid-dawl tad-definizzjoni ta’ “mezzi elettroniċi” fid-Direttiva (UE) 2015/1535 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (110), l-Artikolu 8(2) jista’ japplika wkoll għal teknoloġiji oħrajn, bħall-kontenut diġitali pprovdut permezz tal-kaxxi tad-dekowder tat-TV.

L-Artikolu 8(2) tas-CRD għandu jitqies fil-kuntest tar-regoli nazzjonali li jittrasponu d-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2000/31/KE dwar il-Kummerċ Elettroniku dwar il-formazzjoni tal-kuntratti, li japplikaw jekk il-kuntratt jaqa’ taħt id-definizzjoni ta’ “servizz tas-soċjetà tal-informatika”, jiġifieri kull servizz normalment ipprovdut għal rimunerazzjoni, mill-bogħod, b’mezzi elettroniċi u fuq it-talba individwali ta’ riċevitur tas-servizzi.

L-Artikolu 8(9) tas-CRD jikkonferma espressament li huwa mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjonijiet stabbiliti fl-Artikoli 9 u 11 tad-Direttiva 2000/31/KE, li skont dawn il-kummerċjant huwa meħtieġ li jippermetti lill-konsumatur jivverifika l-ordni elettronika qabel ma jagħmilha.

Għaldaqstant, l-Artikolu 8(2) tas-CRD fil-prattika japplika fil-mument li fih il-konsumatur jintalab jivverifika l-ordni f’konformità mad-Direttiva dwar il-Kummerċ Elettroniku, jiġifieri jivverifika l-kontenut tal-basket tax-xiri qabel jikklikkja fuq il-buttuna “ixtri” (111).

L-ewwel nett, it-termini “immedjatament qabel” fl-Artikolu 8(2) għandhom ikopru l-aspett temporali u għandhom jiġu interpretati fis-sens ta’ “eżatt qabel”. Barra minn hekk, it-termini “b’mod evidenti” fl-Artikolu 8(2) u “viċinanza immedjata” fil-Premessa 39 jissuġġerixxu rekwiżiti aktar b’saħħithom dwar il-preżentazzjoni tal-informazzjoni meta mqabblin mar-rekwiżiti ġenerali skont l-Artikoli 6(1) u 8(1). L-informazzjoni għandha tiġi ppreżentata b’mod li l-konsumatur fil-fatt ikun jista’ jaraha u jaqraha qabel ma jagħmel l-ordni mingħajr ma jkun obbligat li jitlaq mill-paġna li tintuża sabiex issir l-ordni.

Ir-rekwiżiti ta’ informazzjoni prekuntrattwali speċifiċi msemmijin fl-Artikolu 8(2) huma:

(1)	il-karatteristiċi ewlenin (l-Artikolu 6(1)(a));

(2)	il-prezz totali (l-Artikolu 6(1)(e));

(3)	it-tul ta’ żmien tal-kuntratt u l-kundizzjonijiet għat-terminazzjoni tiegħu (l-Artikolu 6(1)(o));

(4)	fejn applikabbli, it-tul minimu tal-kuntratt (l-Artikolu 6(1)(p)).

4.2.2.   Buttuna ta’ konferma ta’ ordni

Artikolu 8 2.   […] Il-kummerċjant għandu jiggarantixxi li, meta ssir l-ordni, il-konsumatur jirrikonoxxi espliċitament li l-ordni timplika l-obbligu ta’ pagament. Jekk biex issir l-ordni jfisser li tiġi azzjonata buttuna jew funzjoni simili, il-buttuna jew il-funzjoni simili għandhom juru b’mod faċilment leġġibbli l-kliem “ordni b’obbligu ta’ pagament” biss jew formulazzjoni korrispondenti inekwivokabbli li tindika li l-fatt li saret l-ordni jimplika obbligu li jsir pagament lill-kummerċjant. Jekk il-kummerċjant ma osservax dan is-subparagrafu, il-konsumatur ma għandux ikun marbut bil-kuntratt jew bl-ordni.

It-tieni subparagrafu tal-Artikolu 8(2) jeħtieġ li l-buttuna użata sabiex issir l-ordni fuq is-sit web tkun immarkata b’mod ċar. L-indikazzjoni (it-tikketta) rispettiva trid tkun fuq il-buttuna nnifisha jew ħdejha eżatt. Tista’ tiġi ddisinjata b’modi differenti dment li tagħti messaġġ ċar dwar l-obbligu ta’ ħlas (112):

—	Pereżempju, termini bħal “ixtri issa”, “ħallas issa” jew “ikkonferma x-xiri” jwasslu l-messaġġ meħtieġ minn din id-dispożizzjoni;

—	Għall-kuntrarju, frażijiet bħal “irreġistra”, “ikkonferma” jew “agħmel l-ordni issa” kif ukoll frażijiet twal bla bżonn li jistgħu effettivament jaħbu l-messaġġ dwar l-obbligu tal-ħlas, huma anqas probabbli li jissodisfaw dan ir-rekwiżit;

Dan ir-rekwiżit japplika wkoll jekk il-kummerċjant ikun iddisinja l-preżentazzjoni tal-informazzjoni prekuntrattwali għall-konsumatur f’konformità mal-Artikolu 8(4).

4.2.3.   Informazzjoni dwar ir-restrizzjonijiet fuq il-kunsinna u fuq il-mezzi ta’ pagamenti

Artikolu 8 3.   Is-siti ta’ kummerċ elettroniku għandhom jindikaw b’mod ċar u leġġibbli, tal-anqas fil-bidu tal-proċess tal-ordni, jekk japplikaw restrizzjonijiet għall-kunsinna u liema mezzi ta’ pagament huma aċċettati.

Skont l-Artikolu 8(3), is-siti web kummerċjali jridu jinformaw lill-konsumaturi dwar ir-restrizzjonijiet għall-kunsinna, inklużi dawk ġeografiċi, billi joffru informazzjoni faċli sabiex tinftiehem, b’mod viżibbli u ċar. Pereżempju, din l-informazzjoni ma għandhiex tissemma biss fit-termini u fil-kundizzjonijiet ġenerali tal-kummerċjant jew biss fuq paġni web separati li ma humiex immarkati b’mod ċar u li, għalhekk, il-konsumaturi ma humiex probabbli li jaċċessaw matul is-sessjoni tax-xiri tagħhom.

L-informazzjoni dwar ir-“restrizzjonijiet għall-kunsinna” prevista fl-Artikolu 8(3) trid tikkorrispondi għall-informazzjoni dwar l-arranġamenti ta’ kunsinna pprovduti f’konformità mal-Artikolu 6(g) tas-CRD.

Ir-restrizzjonijiet għall-kunsinna u għall-ħlas huma soġġetti għar-Regolament (UE) 2018/302 (113)tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar l-Imblukkar Ġeografiku. B’mod partikolari, il-modifika awtomatika tal-informazzjoni dwar ir-restrizzjonijiet għall-kunsinna fuq il-bażi tal-lokalizzazzjoni ġeografika tal-utent tista’ tinvolvi ksur tal-Artikolu 4 tar-Regolament dwar l-Imblukkar Ġeografiku, b’mod partikolari fejn tipprevjeni l-aċċess għall-oġġetti f’żona normalment moqdija mill-kummerċjant.

—

Pereżempju, negozjant li joffri kunsinna fi Stat Membru partikolari skont il-kundizzjonijiet ġenerali applikabbli fuq is-sit “.com” internazzjonali tiegħu ma jistax jeskludi awtomatikament din l-għażla ta’ kunsinna meta jsib konsumatur li jikkonnettja minn dak l-Istat Membru u li għalih ikun disponibbli wkoll sit web nazzjonali ddedikat.

Fir-rigward tal-mezzi ta’ pagament, l-Artikolu 5 tar-Regolament dwar l-Imblukkar Ġeografiku jipprojbixxi lill-kummerċjanti milli jillimitaw l-aċċettazzjoni tagħhom fuq il-bażi tan-nazzjonalità, tal-post ta’ residenza jew tal-post ta’ stabbiliment tal-klijent fl-UE, bħall-post tal-ħruġ tal-karta bankarja.

4.2.4.   Kuntratti konklużi fuq mezzi ta’ komunikazzjoni mill-bogħod bi spazju jew b’ħin limitat

L-Artikolu 8(4) jittratta mezz ta’ komunikazzjoni mill-bogħod li jippermetti spazju jew ħin limitat sabiex tintwera l-informazzjoni:

Artikolu 8 4.   Jekk il-kuntratt jiġi konkluż permezz ta’ mezz ta’ komunikazzjoni mill-bogħod li jippermetti spazju jew ħin limitat biex tintwera l-informazzjoni, il-kummerċjant għandu jipprovdi, fuq dak il-mezz partikolari, jew permezz tiegħu, qabel il-konklużjoni ta’ tali kuntratt, tal-anqas l-informazzjoni prekuntrattwali dwar il-karatteristiċi prinċipali tal-oġġetti jew tas-servizzi, l-identità tal-kummerċjant, il-prezz totali, id-dritt ta’ reċess, it-tul ta’ żmien tal-kuntratt u, fil-każ ta’ kuntratti għal żmien indefinit, il-kundizzjonijiet ta’ terminazzjoni tal-kuntratt, kif imsemmi, rispettivament, fil-punti (a), (b), (e), (h) u (o) tal-Artikolu 6(1), ħlief il-mudell tal-formola ta’ reċess kif stabbilit fl-Anness I(B) imsemmi fil-punt (h). L-informazzjoni l-oħra msemmija fl-Artikolu 6(1), inkluż il-mudell tal-formola ta’ reċess, għandha tingħata mill-kummerċjant lill-konsumatur b’mod xieraq skont il-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu.”;.

Għaldaqstant, l-Artikolu 8(4) jinkludi l-istess rekwiżiti ta’ informazzjoni bħall-Artikolu 8(2), li magħhom iżid l-informazzjoni dwar:

(1)	l-identità tal-kummerċjant kif imsemmi fl-Artikolu 6(1)(b);

(2)	id-dritt ta’ reċess kif imsemmi fl-Artikolu 6(1)(h), jiġifieri, informazzjoni dwar il-kundizzjonijiet, il-limitu ta’ żmien u l-proċeduri għall-eżerċitar ta’ dan id-dritt.

L-Artikolu 8(4) ma jinkludix ir-rekwiżit fl-Artikolu 6(1)(p) li tiġi pprovduta informazzjoni dwar “iż-żmien minimu tal-obbligi tal-konsumatur skont il-kuntratt”. Madankollu, kif spjegat aktar kmieni fit-taqsima 3.2.7, kull perjodu minimu bħal dan huwa wkoll waħda mill-kundizzjonijiet ewlenin għat-terminazzjoni ta’ kuntratt għal żmien indefinit jew ta’ kuntratt li jiġġedded awtomatikament skont l-Artikolu 6(1)(o). Għalhekk, fil-prattika, dan l-element ta’ informazzjoni għandu wkoll ikun kopert mill-Artikolu 8(4).

L-Artikolu 8(4) japplika għal kuntratti konklużi bl-użu ta’ teknoloġiji bħal fuq it-telefon, permezz ta’ assistenti tax-xiri operati bil-vuċi, permezz ta’ SMS, jew permezz ta’ mezzi ta’ komunikazzjoni mill-bogħod oħrajn li jimponu limiti tekniċi fuq l-ammont ta’ informazzjoni li tista’ tiġi ppreżentata lill-konsumatur (114). F’sitwazzjonijiet bħal dawn, id-Direttiva tippermetti lill-kummerċjant jipprovdi lill-konsumatur b’firxa aktar limitata ta’ elementi ta’ informazzjoni qabel ma jiġi konkluż il-kuntratt mill-bogħod, filwaqt li l-informazzjoni l-oħra meħtieġa mill-Artikolu 6(1) trid tiġi pprovduta minn sors ieħor b’lingwaġġ sempliċi u li jinftiehem. (ara wkoll il-Premessa 36, li tirreferi għall-għoti ta’ “numru tat-telefon bla ħlas jew hypertext link għal paġna tal-web”).

Id-Direttiva (UE) 2019/2161 emendat l-Artikolu 8(4) tas-CRD billi eskludiet mill-obbligi ta’ informazzjoni l-obbligu li tiġi pprovduta l-formola standard ta’ reċess stabbilita fl-Anness I(B). Għaldaqstant, il-komunikazzjoni ta’ dik il-formola minn sors ieħor, b’lingwaġġ sempliċi u li jinftiehem, hija biżżejjed (115). Wara li jiġi konkluż il-kuntratt, l-informazzjoni kompluta għandha tiġi inkluża fil-konferma tal-kuntratt ipprovduta fuq mezz li jservi għal żmien twil skont l-Artikolu 8(7).

Il-Qorti indirizzat l-applikazzjoni tal-Artikolu 8(4) fil-Kawża C-430/17 Walbusch Walter Busch, li kienet relatata mal-bejgħ mill-bogħod permezz ta’ ordni postali (kupun tal-ordni tax-xiri distribwit permezz ta’ gazzetti u rivisti).

Il-Qorti ddeċidiet li “[l-]evalwazzjoni ta’ jekk, f’każ konkret, il-mezz ta’ komunikazzjoni jimponix limitazzjonijiet ta’ spazju jew ta’ ħin għall-preżentazzjoni tal-informazzjoni, fis-sens tal-Artikolu 8(4) tad-Direttiva 2011/83, għandha ssir filwaqt li jittieħed kont tal-karatteristiċi tekniċi kollha tal-komunikazzjoni kummerċjali tal-kummerċjant. F’dak ir-rigward, huwa neċessarju li jiġi aċċertat jekk, filwaqt li jitqiesu l-ispazju u l-ħin okkupati mill-komunikazzjoni u d-daqs minimu tat-tipa li huwa xieraq għall-konsumatur medju fil-mira ta’ dik il-komunikazzjoni, l-informazzjoni kollha stabbilita fl-Artikolu 6(1) tas-CRD tistax tintwera b’mod oġġettiv f’dik il-komunikazzjoni.

B’kuntrast ma’ dan, “l-għażliet magħmula mill-kummerċjant ikkonċernat dwar l-organizzazzjoni u dwar l-użu tal-ispazju u tal-ħin disponibbli skont il-mezz ta’ komunikazzjoni li jkun iddeċieda li juża ma humiex rilevanti għall-finijiet ta’ din l-evalwazzjoni”. (116)

F’termini prattiċi, il-“mezz ta’ komunikazzjoni mill-bogħod li jippermetti spazju jew ħin limitat” imsemmi fl-Artikolu 8(4) huwa dak li ma jippermettix l-għoti ta’ informazzjoni f’livelli differenti (permezz, pereżempju, ta’ intestaturi espansivi jew iperlinks, li jidderieġu lill-konsumaturi għal preżentazzjoni aktar dettaljata tal-informazzjoni rilevanti) – ara, f’dan ir-rigward, it-taqsima 3.1.1 dwar l-għoti ta’ informazzjoni lill-konsumatur b’mod ċar u li jinftiehem.

L-ismartphones ma jikkwalifikawx bħala “mezz ta’ komunikazzjoni mill-bogħod li jippermetti spazju jew ħin limitat biex tintwera l-informazzjoni”,peress li dejjem tista’ tingħata informazzjoni addizzjonali lill-utenti ta’ tali skrins permezz tal-espansjoni tas-siġar tal-kontenut jew ta’ paġni addizzjonali. Meta l-kummerċjant ikun speċifika l-kontenut u l-preżentazzjoni tal-interfaċċa online għal apparati bħal dawn, huwa jista’ juża l-Artikolu 8(4) u l-ġurisprudenza relatata bħala linja gwida għall-għażla tal-informazzjoni li għandha tiġi pprovduta bl-aktar mod prominenti. F’dawn il-każijiet, il-kummerċjant jista’ jiffoka fuq l-elementi ta’ informazzjoni meħtieġa mill-Artikolu 8(4), fejn xieraq f’format li jista’ jespandi (117), u jipprovdi l-bqija tal-informazzjoni obbligatorja permezz ta’ paġni addizzjonali.

4.3.    Kuntratti konklużi bit-telefon

Artikolu 8 5.   Bla ħsara għall-paragrafu 4, jekk il-kummerċjant iċempel lill-konsumatur bil-għan li jikkonkludi kuntratt mill-bogħod, huwa għandu, fil-bidu tal-konverżazzjoni mal-konsumatur, jiżvela l-identità tiegħu u, jekk applikabbli, l-identità ta’ dik il-persuna li f’isimha qed jagħmel it-telefonata, kif ukoll l-iskop kummerċjali tat-telefonata.

L-Artikolu 8(5) fih regola speċjali għall-kuntratti konklużi bit-telefon li jirrikjedu li l-identità tal-kummerċjant u l-iskop kummerċjali tat-telefonata jkunu ċari sa mill-bidu tal-konverżazzjoni. Peress li din ir-regola hija “bla ħsara għall-paragrafu 4”, il-kummerċjanti jistgħu jillimitaw l-informazzjoni pprovduta waqt it-telefonata f’konformità mal-Artikolu 8(4).

Artikolu 8 6.   Meta kuntratt mill-bogħod jiġi konkluż bit-telefon, l-Istati Membri jistgħu jipprevedu li l-kummerċjant għandu jikkonferma l-offerta lill-konsumatur, li huwa marbut biss ladarba jiffirma l-offerta jew ikun bagħat il-kunsens tiegħu bil-miktub. L-Istati Membri jistgħu wkoll jipprevedu li tali konfermi għandhom isiru b’mezz li jservi għal żmien twil.

L-Artikolu 8(6) fih għażla regolatorja oħra disponibbli għall-Istati Membri. Xi Stati Membri użaw din l-għażla regolatorja b’mod aktar limitat, jiġifieri, applikaw ir-rekwiżiti addizzjonali rispettivi biss għall-kuntratti konklużi permezz ta’ telefonata mibdija mill-kummerċjant.

“Mezz li jservi għal żmien twil” f’din id-dispożizzjoni tirreferi għall-karta u għal media oħra li sservi għal żmien twil kif spjegat fil-Premessa 23: “Il-mezzi li jservu għal żmien twil għandhom iħallu lill-konsumatur jaħżen l-informazzjoni għal perjodu ta’ żmien sakemm hu neċessarju għalih sabiex iħares l-interessi tiegħi li jirriżultaw mir-relazzjoni tiegħu mal-[kummerċjant]. Tali mezzi għandhom jinkludu b’mod partikolari karta, USB sticks, CD-ROMs, DVDs, kards tal-memorja jew il-hard disks tal-kompjuters kif ukoll l-posta.” Għalhekk, l-Istati Membri jistgħu jeħtieġu li kemm il-konferma tal-kummerċjant tal-offerta u kemm il-kunsens tal-konsumatur ikunu fuq mezz li jservi għal żmien twil, li ma huwiex neċessarjament fuq karta u li jista’ jkun, pereżempju, skambju bil-posta elettronika.

4.4.    Konferma tal-kuntratt

Artikolu 8 7.   Il-kummerċjant għandu jipprovdi lill-konsumatur bil-konferma tal-kuntratt konkluż f’mezz li jservi għal żmien twil, fi żmien raġonevoli wara l-konklużjoni tal-kuntratt mill-bogħod, u mhux iktar tard mill-kunsinna tal-oġġetti jew qabel ma tibda l-eżekuzzjoni tas-servizz. Dik il-konferma għandha tinkludi: (a) l-informazzjoni kollha msemmija fl-Artikolu 6(1) ħlief jekk il-kummerċjant diġà ta dik l-informazzjoni lill-konsumatur f’mezz li jservi fit-tul qabel il-konklużjoni tal-kuntratt mill-bogħod, u (b) fejn applikabbli, il-konferma tal-kunsens espliċitu minn qabel tal-konsumatur u tal-avviż ta’ riċeviment tal-konsumatur skont il-punt (m) tal-Artikolu 16.

Il-kummerċjant għandu jipprovdi lill-konsumatur konferma tal-kuntratt inkluża l-informazzjoni kollha meħtieġa fl-Artikolu 6(1) ħlief jekk din tkun diġà ġiet pprovduta f’mezz li jservi għal żmien twil, bħal f’katalgu ta’ ordni bil-posta, f’SMS jew f’posta elettronika, qabel ma l-kuntratt ikun ġie konkluż.

Id-definizzjoni ta’ “mezz li jservi għal żmien twil” ġiet eżaminata mill-Qorti fil-Kawża C-49/11 Content Services li tikkonċerna d-Direttiva 97/7/KE dwar il-Bejgħ mill-Bogħod, li wkoll kienet teħtieġ konferma ta’ kuntratt mill-bogħod fuq mezz li jservi għal żmien twil fl-Artikolu 5(1). Skont id-deċiżjoni tal-Qorti, sempliċi provvista tal-informazzjoni fuq sit web ma tikkostitwix mezz li jservi għal żmien twil: “L-Artikolu 5(1) tad-Direttiva 97/7/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal-20 ta’ Mejju 1997, dwar il-protezzjoni tal-konsumaturi in rigward ta’ kuntratti li jsiru mill-bogħod, għandu jiġi interpretat fis-sens li prattika kummerċjali li tirrendi aċċessibbli l-informazzjoni prevista f’din id-dispożizzjoni unikament permezz ta’ hyperlink fuq is-sit Internet tal-impriża kkonċernata ma tissodisfax l-eżiġenzi tal-imsemmija dispożizzjoni , u dan peress li din l-informazzjoni la hija “pprovduta” minn din l-impriża u lanqas “riċevuta” mill-konsumatur, fis-sens ta’ din l-istess dispożizzjoni, u li sit Internet bħal dak inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma jistax jitqies bħala “medium […] li jservi” fis-sens tal-imsemmi Artikolu 5(1).” (118).

Fl-istess ħin, il-Qorti ma eskludietx il-possibbiltà li ċerti siti web jikkwalifikaw bħala mezz li jservi għal żmien twil jekk jissodisfa r-rekwiżiti: “Issa, mill-proċess ma jirriżultax li s-sit Internet tal-bejjiegħ li l-link indikata lill-konsumatur tibagħtu fiha tippermetti lil dan tal-aħħar sabiex jaħżen informazzjoni li hija indirizzata lilu personalment b’mod tali li huwa jista’ jaċċedi għaliha u jirriproduċiha mhux mibdula matul żmien adegwat mingħajr il-possibbiltà li jsiru emendi unilaterali fil-kontenut tagħha mill-bejjiegħ.” (119).

Il-kunċett ta’ “mezz li jservi għal żmien twil” ġie analizzat aktar fil-Kawża C-375/15 BAWAG, fir-rigward tad-Direttiva 2007/64/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (120) dwar is-servizzi ta’ ħlas li kien fiha definizzjoni simili ta’ “mezz dejjiemi”. Il-Qorti ddeċidiet li ċerti siti web jistgħu jiġu kklassifikati bħala “mezz dejjiemi”, soġġetti għal kundizzjonijiet speċifiċi:

—

is-sit web jippermetti lill-konsumatur jaħżen informazzjoni indirizzata lilu personalment b’tali mod li jkun jista’ jaċċessaha u jirreplikaha mhux mibdula għal perjodu adegwat, mingħajr ma tkun possibbli xi modifika unilaterali tal-kontenut tiegħu mill-fornitur tas-servizz jew minn negozjant ieħor; u

—

jekk il-konsumatur ikun obbligat jikkonsulta dak is-sit web sabiex isir jaf bl-informazzjoni, it-trażmissjoni ta’ dik l-informazzjoni trid tkun akkumpanjata minn imġiba attiva min-naħa tal-fornitur bl-għan li jiġbed l-attenzjoni tal-konsumatur lejn l-eżistenza u d-disponibbiltà ta’ dik l-informazzjoni fuq dak is-sit web (121).

Għaldaqstant, kont online privat ta’ klijent mal-kummerċjant fejn il-kummerċjant itella’ l-informazzjoni indirizzata lill-konsumatur u ma jkunx jista’ jneħħiha u jbiddilha unilateralment, jista’ jitqies bħala mezz li jservi għal żmien twil għall-finijiet tad-Direttiva. Jekk tali kont ikun l-uniku mod kif il-kummerċjant jipprovdi konferma tal-kuntratt, għandha tiġi żgurata l-aċċessibbiltà kontinwa tiegħu għall-konsumatur għal perjodu xieraq anki wara li jintemm il-kuntratt tal-konsumatur mal-kummerċjant.

Fir-rigward ta’ dak li jikkostitwixxi “aġir attiv” sabiex tinġibed l-attenzjoni lejn komunikazzjoni ġdida, il-QĠUE kkonfermat fil-kawża BAWAG li l-bgħit ta’ posta elettronika fil-kaxxa postali personali tal-konsumatur jista’ jkun biżżejjed, bil-kundizzjoni li: (i) il-kaxxa postali rispettiva tintuża regolarment mill-konsumatur sabiex jikkomunika ma’ persuni oħrajn u (ii) il-partijiet qablu li jużawha fil-kuntratt ta’ servizz rispettiv konkluż bejn il-kummerċjant u l-konsumatur. Madankollu, l-indirizz magħżul b’dan il-mod ma jistax ikun il-kaxxa postali assenjata lill-konsumatur fis-sit web ġestit mill-kummerċjant (122).

Il-kummerċjant għandu jibqa’ soġġett għall-obbligu fl-Artikolu 8(7) li jipprovdi l-konferma tal-kuntratt fuq mezz li jservi għal żmien twil ukoll jekk l-informazzjoni prekuntrattwali kienet ipprovduta lill-konsumatur f’konformità mal-Artikolu 8(4). Dan l-obbligu jista’ jitqies bħala sodisfatt kif xieraq, fost l-oħrajn meta, bil-qbil tal-konsumatur, il-kummerċjant jibgħat konferma tal-kuntratt permezz ta’ posta elettronika.

Fir-rigward tat-twaqqit tal-konferma, l-Artikolu 8(7) jeħtieġ li tintbagħat “fi żmien raġonevoli wara l-konklużjoni tal-kuntratt mill-bogħod”. Barra minn hekk, il-konferma trid tiġi pprovduta mhux aktar tard miż-żmien tal-kunsinna tal-oġġetti jew qabel ma tibda l-eżekuzzjoni tas-servizz.

Għas-servizzi, ma hemm ebda rekwiżit li tiġi pprovduta l-konferma qabel it-tmiem tal-perjodu ta’ reċess (jekk l-eżekuzzjoni tal-kuntratt tibda wara li jintemm dan il-perjodu). Madankollu, ir-rekwiżit li l-konferma għandha tintbagħat fi “żmien raġonevoli” jimplika li din għandha tintbagħat kmieni biżżejjed sabiex il-konsumatur ikun jista’ jeżerċita d-dritt ta’ reċess. Id-deċiżjoni ta’ jekk konferma tardiva titqiesx bħala irraġonevoli skont it-tifsira tal-Artikolu 8(7) għandha tittieħed fuq il-bażi ta’ każ b’każ.

Ma hemm l-ebda skadenza espliċita assoluta għall-konferma ta’ kuntratti għall-provvista ta’ utilitajiet pubbliċi u ta’ kuntratti għal kontenut diġitali online. B’analoġija, ir-regoli dwar il-kuntratti tas-servizzi għandhom japplikaw għal dawn il-kuntratti, jiġifieri, il-konferma għandha tiġi provduta l-aktar tard qabel ma tibda l-eżekuzzjoni tal-kuntratt. Din l-analoġija tidher li hija msaħħa mir-regoli komuni fid-Direttiva dwar il-kalkolu tal-perjodu tad-dritt ta’ reċess għal dawn il-kuntratti f’konformità mal-Artikolu 9(2)(a) u (c).

Il-kuntratti għall-kontenut diġitali online normalment jiġu eżegwiti immedjatament, jiġifieri, qabel ma jiskadi l-perjodu tad-dritt ta’ reċess, u l-aktar mezz komuni ta’ konferma huwa l-posta elettronika. F’dan il-kuntest, mistoqsija rilevanti li wieħed jista’ jistaqsi hija jekk il-kummerċjanti kkonċernati għandhomx jiżguraw li l-konsumatur realment jirċivix il-konferma bil-posta elettronika qabel ma jibda t-tniżżil jew l-istreaming tal-kontenut diġitali, jew jekk huwiex biżżejjed li l-kummerċjant jibgħat tali posta elettronika qabel ma tibda l-eżekuzzjoni tal-kuntratt.

Hawn ta’ min jinnota li l-Artikolu 8(7) ma jirreferix għall-“wasla” tal-konferma għand il-konsumatur; minflok jeħtieġ li l-kummerċjant “jipprovdi” waħda. It-tifsira tat-termini “[pprovdut]” u “jirċievi” fil-kuntest tad-Direttiva 97/7/KE dwar il-Bejgħ mill-Bogħod ġiet ikkunsidrata mill-Qorti tal-Ġustizzja fil-Kawża C-49/11 Content Services. L-Artikolu 5(1) tad-Direttiva dwar Bejgħ mill-Bogħod jiddikjara li l-konsumatur jeħtieġlu jirċievi konferma bil-miktub fuq mezz ieħor li jservi għal żmien twil disponibbli u aċċessibbli għalih fil-ħin sakemm it-tagħrif ma jkunx diġà ġie pprovdut lilu qabel il-konklużjoni tal-kuntratt bil-miktub jew inkella fuq mezz ieħor li jservi għal żmien twil.

Il-Qorti nnotat fis-sentenza tagħha li l-kunċetti bl-Ingliż ta’ “given” (tradotta “ipprovduta” fis-sentenza) u “received” (“riċevuta”) huma differenti mit-terminu “provided” (“ipprovduta”), li jintużaw f’dispożizzjonijiet oħrajn tad-Direttiva u li l-Qorti qieset bħala formulazzjoni “newtrali”: “F’dan ir-rigward għandu wkoll jiġi rrilevat li, filwaqt li l-leġiżlatur tal-Unjoni, fl-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 97/7, fil-parti l-kbira tal-verżjonijiet lingwistiċi, għażel formulazzjoni newtra, skont liema formulazzjoni l-konsumatur għandu “jkun ipprovdut” bl-informazzjoni rilevanti, min-naħa l-oħra, fl-Artikolu 5(1) ta’ din id-Direttiva, huwa għażel frażi iktar vinkolanti għall-fornitur, fejn jingħad li l-konsumatur għandu “jirċievi” l-konferma tal-imsemmija informazzjoni. […]” (123).

Ta’ min jirrikonoxxi wkoll li l-kummerċjant ma jikkontrollax il-proċess ta’ trażmissjoni tal-posta elettronika ta’ konferma. Fid-dawl ta’ dan, ir-rekwiżiti tal-Artikolu 8(7) jiġu ssodisfati jekk il-posta elettronika ta’ konferma tintbagħat immedjatament qabel ma jiġi pprovdut il-kontenut diġitali, jiġifieri qabel ma jibda l-istreaming jew it-tniżżil.

5.   Dritt ta’ reċess

5.1.    Kalkolu tal-perjodu tad-dritt ta’ reċess

5.1.1.   Introduzzjoni

Artikolu 9 1.   Ħlief fejn japplikaw l-eċċezzjonijiet previsti fl-Artikolu 16, il-konsumatur għandu jkollu perjodu ta’ 14-il jum biex jirreċedi minn kuntratt mill-bogħod jew lil hinn mill-post tan-negozju, mingħajr ma jagħti raġuni, u mingħajr ma jġarrab spejjeż differenti minn dawk previsti fl-Artikolu 13(2) u l-Artikolu 14. 1a.   L-Istati Membri jistgħu jadottaw regoli li taħthom il-perjodu ta’ reċess ta’ 14-il jum imsemmi fil-paragrafu 1 jiġi estiż għal 30 jum għal kuntratti konklużi fil-kuntest ta’ żjarat mhux mitluba minn kummerċjant fid-dar ta’ konsumatur jew vjaġġi promozzjonali organizzati minn kummerċjant bil-għan jew bl-effett li jiġu promossi jew jinbiegħu prodotti lil konsumaturi […];

L-Artikolu 9 jagħti lill-konsumatur 14-il jum sabiex jirreċedi minn kuntratt mill-bogħod jew lil hinn mill-post tan-negozju mingħajr ma jagħti raġuni. Għall-kuntratti konklużi fil-kuntest ta’ żjarat mhux mitlubin minn kummerċjant fid-dar ta’ konsumatur jew fil-kuntest ta’ vjaġġi promozzjonali organizzati minn kummerċjant bl-għan jew bl-effett li jippromwovi jew ibigħ prodotti lill-konsumaturi, l-Istati Membri jistgħu jestendu l-perjodu ta’ reċess minn 14-il jum għal 30 jum. L-applikazzjoni tal-għażliet regolatorji f’każ ta’ żjarat jew ta’ vjaġġi promozzjonali mhux mitlubin hija diskussa fit-taqsima 5.9.

Il-Premessa 41 tispeċifika li “[…] il-perjodi kollha li hemm f’din id-Direttiva għandhom jinftiehmu bħala espressi f’ jiem ta’ kalendarju . Jekk perjodu espress f’jiem għandu jkun kkalkolat mill-mument li fih isir avveniment jew titwettaq azzjoni, il-jum li fih ikun sar tali avveniment jew twettqet tali azzjoni għandhiex titqiesx inkluża fil-perjodu inkwestjoni.”

Għaldaqstant, “14-il jum”/“30 jum” f’din id-dispożizzjoni għandhom ifissru 14-il jum jew, rispettivament, 30 jum ta’ kalendarju li jibdew mill-jum wara l-jum li fih iseħħ l-avveniment rilevanti (jiġifieri, il-konklużjoni tal-kuntratt jew il-kunsinna tal-oġġetti):

—	Pereżempju, jekk il-kunsinna tal-oġġetti ssir jew il-kuntratt ta’ servizz jiġi konkluż fl-1 ta’ Marzu, l-aħħar jum sabiex jiġi eżerċitat id-dritt ta’ reċess għandu jkun il-15 ta’ Marzu, jew, fil-każijiet previsti fil-paragrafu 1a, il-31 ta’ Marzu.

Il-Premessa 41 tindika li r-Regolament (KEE, Euratom) Nru 1182/71 tal-Kunsill (124) japplika għad-Direttiva. Skont dan ir-Regolament (l-Artikolu 3(3)): “Il-perjodi kkonċernati għandhom jinkludu festi pubbliċi, Ħdud u Sibtijiet, għajr fejn dawn huma esklużi b’mod ċar jew fejn il-perjodi huma msemmija bħala ġranet tax-xogħol.”

Għalhekk, il-festi pubbliċi, il-Ħdud u s-Sibtijiet huma inklużi fl-14-il jum/fit-30 jum.

Madankollu, jekk il-perjodu ta’ reċess jispiċċa f’wieħed minn dawn il-jiem, għandu jiġi estiż għall-jum ta’ xogħol li jmiss minħabba li l-Artikolu 3(4) tar-Regolament 1182/71 jiddikjara li: “Meta l-aħħar ġurnata tal-perjodu li hemm referenza għalih għajr f’sigħat, taħbat festa pubblika, Ħadd jew Sibt, il- perjodu għandu jispiċċa fit-tmiem tal-aħħar siegħa tal-ġurnata tax-xogħol ta’ wara.”

Il-listi tal-jiem magħżula bħala festi pubbliċi mill-Istati Membri għall-finijiet tar-Regolament 1182/71 huma ppubblikati fil-ĠU (125).

—	Pereżempju, jekk il-perjodu tad-dritt ta’ reċess ta’ 14-il jum għal kuntratt konkluż ma’ konsumatur Rumen jispiċċa fil-25 ta’ Diċembru 2021, għandu jiġi estiż sas-27 ta’ Diċembru minħabba li l-25 u s-26 ta’ Diċembru huma indikati bħala festi pubbliċi fir-Rumanija fl-2021.

Għalkemm il-kummerċjanti għandhom jaċċettaw id-dritt tal-konsumatur li jirreċedi mill-kuntratt matul il-perjodu estiż ta’ reċess, dawn ma għandhom l-ebda obbligu espliċitu li jinformaw lill-konsumatur li huwa possibbli li ssir estensjoni (ara wkoll il-“Mudell ta’ istruzzjonijiet dwar ir-reċess” anness mad-Direttiva).

5.1.2.   Punt tal-bidu tal-perjodu ta’ reċess

Artikolu 9 2.   Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 10, il-perjodu ta’ reċess imsemmi fil-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu għandu jiskadi wara 14-il jum, jew, f’każijiet fejn l-Istati Membri jkunu adottaw regoli skont il-paragrafu 1a ta’ dan l-Artikolu, 30 jum minn: (a) fil-każ ta’ kuntratti ta’ servizz, mill-jum tal-konklużjoni tal-kuntratt; (b) fil-każ ta’ kuntratti ta’ bejgħ, mill-jum li fih il-konsumatur jew parti terza minbarra l-kunsinnatur u indikata mill-konsumatur jikseb il-pussess fiżiku tal-oġġetti jew: (i) fil-każ ta’ oġġetti multipli ordnati mill-konsumatur permezz ta’ ordni waħda u kkunsinnati separatament, mill-jum li fih il-konsumatur jew parti terza, differenti mill-kunsinnatur u indikata mill-konsumatur, jikseb il-pussess fiżiku tal-aħħar oġġett; (ii) fil-każ ta’ kunsinna ta’ oġġett li jikkonsisti minn lottijiet jew biċċiet multipli, mill-jum li fih il-konsumatur jew parti terza, differenti mill-kunsinnatur u indikata mill-konsumatur, jikseb il-pussess fiżiku tal-aħħar lott jew biċċa; (iii) fil-każ ta’ kuntratti għall-kunsinna regolari ta’ oġġett matul perjodu ta’ żmien definit, mill-jum li fih il-konsumatur jew parti terza, differenti mill-kunsinnatur u indikata mill-konsumatur, jikseb il-pussess fiżiku tal-ewwel oġġett; (c) fil-każ ta’ kuntratti għall-provvista ta’ ilma, gass u elettriku, meta mhumiex għall-bejgħ f’volum limitat jew fi kwantità fissa, għat-tisħin distrettwali jew għall-kontenut diġitali li mhuwiex fornut fuq mezz tanġibbli, mill-jum tal-konklużjoni tal-kuntratt.

Il-jum li minnu jiġi kkalkolat il-perjodu tad-dritt ta’ reċess ta’ 14-il jum/30 jum jiddependi minn jekk il-kuntratt ikunx kuntratt ta’ bejgħ, kuntratt ta’ servizz, kuntratt għall-kontenut diġitali online jew kuntratt għall-provvista ta’ utilitajiet pubbliċi. Id-Direttiva tipprevedi żewġ punti tat-tluq:

—	il-jum tal-konklużjoni tal-kuntratt – għall-kuntratti ta’ servizzi, għall-kuntratti għall-provvista ta’ utilitajiet pubbliċi u għall-kuntratti għall-kontenut diġitali online;

—

il-jum tal-pussess fiżiku tal-oġġetti (il-kunsinna) – għall-kuntratti ta’ bejgħ iżda soġġett għal diversi regoli speċjali għal: (1) l-oġġetti multipli ordnati f’ordni waħda u kkunsinnati separatament; (2) il-prodotti li jikkonsistu f’lottijiet jew f’biċċiet multipli u li jiġu kkunsinnati separatament; u (3) il-kuntratti għall-kunsinna regolari ta’ oġġetti matul perjodu ta’ żmien definit.

Għall-oġġetti li jiġu kkunsinnati, il-perjodu ta’ reċess jibda l-għada li l-oġġetti jidħlu taħt il-pussess fiżiku tal-konsumatur jew ta’ persuna oħra indikata mill-konsumatur, għajr trasportatur (l-Artikolu 9(2)(b)). Dan ivarja mill-Artikolu 20, li jipprevedi li r-riskju jgħaddi lill-konsumatur hekk kif l-oġġetti jitwasslu lit-trasportatur jekk it-trasportatur ġie kkummissjonat mill-konsumatur u mhux offrut mill-kummerċjant.

Jekk ikun hemm aktar minn kunsinna waħda, il-perjodu ta’ reċess jibda l-għada tal-kunsinna tal-aħħar oġġett minn dawk ordnati f’ordni waħda iżda li ġew ikkunsinnati separatament (l-Artikolu 9(2)(b)(i)). Din ir-regola hija ġġustifikata mill-interess leġittimu tal-konsumatur li jirċievi l-partijiet kollha ta’ ordni waħda qabel ma jiddeċiedi jekk jirreċedix mill-kuntratt, pereżempju, għal:

—	oġġett ewlieni u aċċessorji, bħal kamera u lenti, jew

—	ħwejjeġ bħal ġakketta u qalziet, li kienu ordnati flimkien u maħsubin sabiex jintlibsu flimkien.

F’każijiet bħal dawn, għandu japplika perjodu ta’ reċess wieħed mill-jum wara l-kunsinna tal-aħħar oġġett.

Kif iddikjarat fil-Premessa 40: “[…] il-konsumatur għandu jkun jista’ jeżerċita d-dritt ta’ reċess qabel ma jikseb il-pussess fiżiku tal-oġġetti”. Barra minn hekk, xejn ma jżomm lill-konsumatur milli jirrifjuta li jieħu pussess tal-oġġetti f’dan il-każ:

—	Pereżempju, wara li jordna oġġett mill-kummerċjant, X il-konsumatur isib offerta aħjar għall-istess oġġett mill-kummerċjant Y; għalhekk, il-konsumatur jinnotifika lill-kummerċjant X bl-eżerċizzju tad-dritt ta’ reċess u ma jiġborx l-oġġett mill-uffiċċju postali.

5.2.    Informazzjoni dwar id-dritt ta’ reċess

L-Artikolu 6(1) jeħtieġ li l-kummerċjanti jipprovdu ċerta informazzjoni dwar id-dritt ta’ reċess mill-kuntratti barra mill-post tan-negozju u mill-kuntratti mill-bogħod.

Artikolu 6(1) (h) f’każ li jeżisti dritt ta’ reċess, il-kundizzjonijiet, it-termini u l-proċeduri għall-eżerċizzju ta’ tali dritt skont l-Artikolu 11(1), kif ukoll il-formola standard ta’ reċess stabbilita fl-Anness I(B); (i) fejn applikabbli, li l-konsumatur ikollu jġarrab l-ispejjeż tar-ritorn tal-oġġetti fil-każ ta’ reċess u, għall-kuntratti mill-bogħod, jekk il-oġġetti, minħabba n-natura tagħhom, ma jistgħux jiġu rritornati normalment bil-posta, l-ispiża tar-ritorn tal-oġġetti; (j) li, jekk il-konsumatur jeżerċita d-dritt ta’ reċess wara li kien għamel talba skont l-Artikolu 7(3) jew l-Artikolu 8(8), il-konsumatur għandu jkun responsabbli li jħallas lill-kummerċjant l-ispejjeż raġonevoli skont l-Artikolu 14(3); (k) fejn dritt ta’ reċess mhuwiex previst skont l-Artikolu 16, l-informazzjoni li l-konsumatur mhuwiex se jibbenefika minn dritt ta’ reċess jew, jekk ikun il-każ, iċ-ċirkostanzi li fihom il-konsumatur jitlef id-dritt ta’ reċess;[…]

Skont l-Artikolu 6(1), l-informazzjoni trid tkun ċara u tinftiehem. Skont l-Artikolu 6(4), il-kummerċjant jista’ juża l-mudell ta’ istruzzjonijiet dwar ir-reċess stipulati fl-Anness I(A) tad-Direttiva sabiex jipprovdi l-informazzjoni msemmija fil-punti (h), (i) u (j). Jekk l-informazzjoni timtela b’mod korrett u tingħata lill-konsumatur, il-kummerċjant ikun issodisfa dawn ir-rekwiżiti ta’ informazzjoni.

Madankollu, dan il-mudell ta’ istruzzjonijiet dwar ir-reċess fl-Anness I(A) mhuwiex obbligatorju u l-kummerċjant jista’ jaġġusta l-kliem tiegħu, pereżempju, bl-użu terminu “jien” minflok “aħna” jekk il-kummerċjant ikun intraprenditur individwali jew billi juri l-identità u d-dettalji ta’ kuntatt tal-kummerċjant fil-parti ta’ fuq tal-formola u jirreferi għal dawn id-dettalji fit-test.

B’kuntrast, jekk japplika d-dritt ta’ reċess skont l-Artikolu 6(1)(h), il-kummerċjant għandu dejjem jagħti lill-konsumatur il-formola standard ta’ reċess stabbilita fl-Anness I(B), anki jekk il-kummerċjant jagħti wkoll lill-konsumatur l-alternattiva li jimla u jibgħat formola fuq is-sit web tiegħu dwar id-dritt ta’ reċess, f’konformità mal-Artikolu 11(3). Japplikaw regoli differenti dwar il-forniment tal-formola standard ta’ reċess meta l-kuntratti jiġu konklużi permezz ta’ komunikazzjoni mill-bogħod bi spazju jew b’ħin limitat f’konformità mal-Artikolu 8(4) – ara t-taqsima 4.2.4.

Il-formola ta’ reċess addizzjonali li l-kummerċjant jista’ jagħżel li jipprovdi fuq is-sit web tiegħu f’konformità mal-Artikolu 11(3) tista’ tkun differenti mill-formola standard ta’ reċess stabbilita fl-Anness I(B) tas-CRD. Iżda jekk il-kummerċjant jixtieq juża formola online bħal din sabiex jiġbor aktar informazzjoni mill-konsumatur, bħar-raġunijiet għar-reċess, il-mistoqsijiet kollha l-oħrajn ta’ dan it-tip għandhom ikunu ppreżentati separatament u għandu jkun possibbli li tintbagħat il-formola mingħajr ma jitwieġbu.

Meta tiġi pprovduta informazzjoni dwar il-limiti ta’ żmien skont l-Artikolu 6(1)(h) għar-reċess mill-kuntratti ta’ bejgħ skont l-Artikolu 9 (ħlief għall-kuntratti għall-kunsinna regolari ta’ oġġetti), jekk il-mod eżatt tal-kunsinna (singolu jew multiplu) ma jkunx magħruf minn qabel, il-kummerċjant jista’ jinforma lill-konsumatur li l-perjodu ta’ reċess jiskadi wara 14-il jum/30 jum mill-jum wara li l-konsumatur, jew parti terza indikata mill-konsumatur għajr it-trasportatur, tikseb il-pussess fiżiku tal-aħħar oġġett jew lott tal-ordni.

Meta tapplika waħda mill-eċċezzjonijiet mid-dritt ta’ reċess ipprovduti fl-Artikolu 16, il-konsumatur għandu jiġi informat dwar l-eċċezzjoni skont l-Artikolu 6(1)(k).

Meta tapplika waħda mill-eċċezzjonijiet mhux kundizzjonali, għandha tiġi pprovduta l-informazzjoni meħtieġa skont l-Artikolu 6(1)(k) biss, mhux l-informazzjoni dwar id-dritt ta’ reċess skont l-Artikolu 6(1)(h) u (i):

—

Pereżempju, għall-oġġetti bħall-fjuri, koperti mill-eċċezzjoni fil-punt (d) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16, l-informazzjoni meħtieġa mill-Artikolu 6(1)(k) biss hija rilevanti, jiġifieri il-kummerċjant għandu jinforma lill-konsumatur li ma hemmx dritt ta’ reċess mill-kuntratt għax dawn il-prodotti huma predisposti li jiddeterjoraw jew jiskadu malajr.

B’kuntrast, għall-eċċezzjonijiet li japplikaw biss f’ċerti ċirkustanzi, l-informazzjoni meħtieġa mill-Artikolu 6(1)(k) għandha tiġi pprovduta flimkien mal-informazzjoni meħtieġa fl-Artikolu 6(1)(h) u (j):

—

Pereżempju, meta joffri lentijiet tal-kuntatt jew xkupilja tas-snien, li l-imballaġġ tagħhom jikkostitwixxi “siġill” skont it-tifsira tal-punt (e) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16, il-kummerċjant għandu jinforma lill-konsumatur dwar il-kundizzjonijiet, il-limiti ta’ żmien, eċċ. għar-reċess kif meħtieġ skont l-Artikolu 6(1)(h). Il-kummerċjant għandu jinforma wkoll lill-konsumatur li, għal raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa u ta’ iġjene, il-konsumatur jitlef id-dritt ta’ reċess jekk jinfetaħ l-imballaġġ tal-oġġetti.

L-Artikolu 6(1)(i) jeħtieġ li l-kummerċjant jiddikjara l-kost biex wieħed jirritorna l-oġġetti li normalment ma jkunux jistgħu jiġu rritornati bil-posta:

—	Pereżempju, dan japplika għall-oġġetti goffi, bħall-għamara u tagħmir kbir (friġġijiet, magni tal-ħasil eċċ), li huma tipikament ikkunsinnati minn dar għal dar minflok jingħataw għad-dispaċċ f’uffiċċju postali.

Il-Premessa 36 tispjega li dan ir-rekwiżit ta’ informazzjoni huwa ssodisfat, pereżempju, jekk il-kummerċjant jispeċifika trasportatur wieħed (pereżempju t-trasportatur assenjat biex jikkunsinna l-oġġett) u prezz wieħed sabiex l-oġġetti jiġu rritornati.

Il-Premessa 36 tiddikjara wkoll li “meta l-kummerċjant ma jistax raġonevolment jikkalkula l-ispejjeż tar-ritorn tal-oġġetti bil-quddiem, pereżempju billi mhuwiex hu li jieħu ħsieb ir-ritorn tal-oġġetti, għandu jipprovdi dikjarazzjoni li fiha jispeċifika li tali spiża tista’ titħallas mill-konsumatur u li l-ammont tagħha jista’ jkun għoli, flimkien ma’ stima raġonevoli tal-ispiża massimu, li tista’ tkun ibbażata fuq l-ispiża tal-kunsinna lill-konsumatur”.

Meta l-kummerċjant joffri metodi differenti ta’ kunsinna, il-kost tar-ritorn jista’ jiġi stmat abbażi tal-kost tal-metodu ta’ kunsinna speċifiku magħżul mill-konsumatur:

—	Pereżempju, jekk il-kunsinna tiġi organizzata sabiex tasal fl-indirizz tal-konsumatur, il-kost tar-ritorn jista’ jkun ibbażat wkoll fuq il-kost sabiex jinġabru l-oġġetti f’dak l-indirizz.

L-obbligu li jiġi ddikjarat il-kost tar-ritorn jew li tiġi provduta stima ma għandux jeħtieġ li l-kummerċjant jipprovdi din l-informazzjoni għal xenarji ta’ ritorn possibbli differenti (bħal pereżempju r-ritorn ta’ għamara f’forma immuntata li ġiet ikkunsinnata mhux armata f’pakkett).

5.3.    Eżerċizzju tad-dritt ta’ reċess

L-Artikolu 11 tad-Direttiva jipprevedi li l-konsumatur jista’ jirreċessa mill-kuntratt bl-użu tal-formola standard ta’ reċess jew billi jagħmel kwalunkwe dikjarazzjoni espliċita oħra. Il-Premessa 44 rilevanti tirreferi għar-“ritorn tal-oġġetti b’dikjarazzjoni ċara”: “[…] Madankollu, il-konsumatur għandu jibqa’ liberu li jirreċedi bi kliemu stess, sakemm id-dikjarazzjoni tiegħu lill-kummerċjant li tistabbilixxi d-deċiżjoni tiegħu li jirreċedi mill-kuntratt tkun inekwivokabbli. Ittra, telefonata jew ir-ritorn tal-oġġetti b’dikjarazzjoni ċara jistgħu jissodisfaw dan ir-rekwiżit, iżda l-oneru tal-prova tar-reċess fi żmien it-termini stabbiliti fid-Direttiva għandu jkun fuq il-konsumatur. Għal din ir-raġuni, huwa fl-interess tal-konsumatur li jagħmel użu minn mezz li jservi għal żmien twil meta jgħarraf ir-reċess tiegħu lill-kummerċjant.”

Għaldaqstant, ma għandux ikun possibbli li wieħed jirreċedi mill-kuntratt billi sempliċiment jirritorna l-oġġetti mingħajr ebda dikjarazzjoni espliċita f’dan is-sens. Ir-rifjut tal-kunsinna jew jekk ma jinġabrux l-oġġetti mill-uffiċċju postali ma jgħoddux bħala espressjonijiet validi ta’ reċess. B’dan il-mod, id-Direttiva tiżgura li l-kummerċjant ma jqisx b’mod żbaljat ir-ritorn ta’ pakkett bħala reċess, meta ma jkunx ġie kkunsinnat lill-konsumatur għal xi raġuni teknika.

Min-naħa l-oħra, id-dikjarazzjoni użata mill-konsumatur sabiex jirreċessa mill-kuntratt mhux bilfors trid tirreferi għad-“dritt ta’ reċess” f’termini legali:

—	Pereżempju, dikjarazzjoni ta’ “terminazzjoni” jew “ritrattazzjoni” mill-kuntratt jew l-użu ta’ kliem simili għandu jitqies bħala “inekwivokabbli” biżżejjed dment li l-konsumatur u l-kuntratt inkwistjoni jkunu identifikabbli.

Peress li l-konsumatur ikollu l-oneru tal-provi fir-rigward tal-eżerċizzju tad-dritt ta’ reċess, il-Premessa 44 tas-CRD tenfasizza l-benefiċċji tal-użu ta’ mezz li jservi għal żmien twil fil-każ li jkun hemm xi tilwim. Barra minn hekk, evidenza li ntbagħtet in-notifika ovvjament tipprovdi salvagwardja addizzjonali għall-konsumatur sabiex jipprova l-każ tiegħu:

—	Pereżempju, il-konsumatur jista’ jżomm kopja tal-posta elettronika mibgħuta jew tal-irċevuta għall-posta reġistrata.

5.4.    Konsegwenzi tar-reċess fir-rigward tad-data

L-Artikolu 13 tas-CRD jistabbilixxi l-obbligi tal-kummerċjant fil-każ ta’ reċess. Id-Direttiva (UE) 2019/2161 emendat dak l-Artikolu billi introduċiet dispożizzjonijiet dwar il-konsegwenzi tad-dritt ta’ reċess fir-rigward tal-immaniġġjar tad-data.

Artikolu 13 4.   Fir-rigward tad-data personali tal-konsumatur, il-kummerċjant għandu jikkonforma mal-obbligi applikabbli taħt ir-Regolament (UE) 2016/679. 5.   Il-kummerċjant għandu jżomm lura milli juża kwalunkwe kontenut, għajr data personali, li jkun ġie pprovdut jew maħluq mill-konsumatur meta juża l-kontenut diġitali jew is-servizz diġitali pprovdut mill-kummerċjant, ħlief fejn tali kontenut: (a) ma jkollux utilità lil hinn mill-kuntest tal-kontenut diġitali jew tas-servizz diġitali fornut mill-kummerċjant; (b) huwa relatat biss mal-attività tal-konsumatur meta juża l-kontenut diġitali jew is-servizz diġitali fornut mill-kummerċjant; (c) ġie aggregat ma’ data oħra mill-kummerċjant u ma jistax jiġi diżaggregat jew biss bi sforzi sproporzjonati; jew (d) ġie ġġenerat b’mod konġunt mill-konsumatur u oħrajn, u konsumaturi oħra jistgħu jkomplu jagħmlu użu mill-kontenut. 6.   Ħlief fis-sitwazzjonijiet imsemmija fil-punt (a), (b) jew (c) tal-paragrafu 5, il-kummerċjant għandu, fuq talba tal-konsumatur, iqiegħed għad-dispożizzjoni tal-konsumatur kwalunkwe kontenut, li mhuwiex data personali, li jkun ġie pprovdut jew maħluq mill-konsumatur meta uża l-kontenut diġitali jew is-servizz diġitali pprovduti mill-kummerċjant. 7.   Il-konsumatur għandu jkun intitolat li jirkupra dak il-kontenut diġitali mingħajr ħlas, mingħajr tfixkil mill-kummerċjant, fi żmien raġonevoli u f’format ta’ data li jintuża komunement u li jinqara mill-magni.[…]

Dawn id-dispożizzjonijiet huma identiċi għall-Artikolu 16(2)–(4) tad-Direttiva dwar il-Kontenut Diġitali (“DCD”). It-tnejn jindirizzaw il-konsegwenzi tat-terminazzjoni tal-kuntratt – is-CRD tindirizza t-terminazzjoni tal-kuntratt skont id-dritt ta’ reċess filwaqt li d-DCD tindirizza t-terminazzjoni tal-kuntratt minħabba n-nuqqas ta’ konformità.

Ir-Regolament Ġenerali dwar il-Protezzjoni tad-Data (GDPR) jirregola l-konsegwenzi tat-terminazzjoni tal-kuntratt fir-rigward tad-data personali. Id-dispożizzjonijiet il-ġodda tal-Artikolu 13 tas-CRD (u l-Artikolu 16 tad-DCD) jindirizzaw id-data li l-konsumatur itella’ jew jiġġenera permezz tal-użu tas-servizz diġitali u li ma hijiex data personali.

B’mod partikolari, skont l-Artikolu 13(6) tas-CRD, bi tweġiba għat-talba tal-konsumatur, il-kummerċjant għandu l-obbligu li jipprovdi d-data f’format li jinqara minn magna li jintuża b’mod komuni fiż-żmien meta l-kuntratt jiġi tterminat wara l-eżerċitar tad-dritt ta’ reċess.

Jekk il-konsumaturi jeżerċitaw id-dritt tagħhom ta’ reċess skont is-CRD (jew ir-rimedju għat-terminazzjoni tal-kuntratt skont id-DCD), il-kwistjoni ta’ valutazzjoni ta’ jekk ir-reċess mill-kuntratt jikkostitwixxix ukoll ir-reċess tal-bażi ġuridika għall-proċessar ta’ data personali taqa’ taħt il-GDPR. F’ħafna sitwazzjonijiet, huwa probabbli ħafna li d-dikjarazzjoni tal-konsumatur li jeżerċita d-dritt ta’ reċess u li jittermina l-kuntratt tista’ tiġi interpretata bħala li tinkludi reċess tal-bażi ġuridika, inkluż ir-reċess tal-kunsens għal proċessar ieħor ta’ data personali li ma kienx neċessarju għall-eżekuzzjoni tal-kuntratt skont it-tifsira tal-GDPR. F’din is-sitwazzjoni, il-kummerċjant/il-kontrollur irid jivvaluta jekk għadx hemm bażi ġuridika valida għal tali proċessar ieħor ta’ dik id-data personali bħal, pereżempju, il-konformità ma’ obbligu legali. Fin-nuqqas ta’ bażi ġuridika valida, il-proċessar għandu jitwaqqaf.

Barra minn hekk, id-Direttiva (UE) 2019/2161 żiedet mar-regoli speċifiċi tas-CRD dwar id-drittijiet tal-kummerċjant u l-obbligi tal-konsumatur fil-każ ta’ reċess. Dawn id-dispożizzjonijiet fl-Artikoli 13(8) u 14(2a) huma identiċi għall-Artikoli 16(5) u 17(1) tad-DCD.

Artikolu 13 8.   F’każ ta’ reċess mill-kuntratt, il-kummerċjant jista’ jipprevjeni kwalunkwe użu ulterjuri tal-kontenut diġitali jew tas-servizz diġitali mill-konsumatur, b’mod partikolari billi jagħmel il-kontenut diġitali jew is-servizz diġitali inaċċessibbli għall-konsumatur jew jiddiżattiva l-kont tal-utent tal-konsumatur, mingħajr preġudizzju għall-paragrafu 6. Artikolu 14 2a.   F’każ li jirreċedi mill-kuntratt, il-konsumatur għandu jżomm lura milli juża l-kontenut diġitali jew is-servizz diġitali u milli jqiegħedhom għad-dispożizzjoni ta’ partijiet terzi.

5.5.    Dritt ta’ reċess fir-rigward tal-oġġetti

5.5.1.   Oġġetti multipli jew difettużi

Konsumatur jista’ jkun irid li jirreċessa parzjalment minn kuntratt għal oġġetti multipli jekk jixtieq li jikkanċella x-xiri ta’ oġġett wieħed jew xi wħud minnhom.

Għalkemm id-Direttiva ma tipprevedix espressament tali dritt, lanqas ma tipprojbixxi lill-kummerċjant u lill-konsumatur milli jaqblu dwar reċess parzjali mill-kuntratt billi jiġi rritornat biss oġġett individwali jew diversi oġġetti mibjugħin taħt ordni waħda. F’sitwazzjoni bħal din, meta l-oġġetti provduti fl-istess kuntratt jinkludu oġġetti promozzjonali, il-kummerċjant ma għandux ikun obbligat li jaqbel mar-ritorn tal-oġġetti li nbiegħu bi prezz sħiħ biss.

Is-sitwazzjoni tkun differenti jekk il-konsumatur ma jkunx qabel li jirċievi rigal li l-kummerċjant xorta pprovda. Tali rigal jista’ jitqies bħala provvista ta’ oġġetti mhux mitluba u, għalhekk, jaqa’ taħt ir-regoli dwar il-bejgħ mhux mitlub. L-Artikolu 27 tas-CRD u l-punt 29 tal-Anness I tad-Direttiva 2005/29/KE dwar Prattiċi Kummerċjali Żleali jipprojbixxu li l-kummerċjant “jitlob ħlas immedjat jew differit għar-ritorn jew għall-kustodja ta’ prodotti fornuti minnu, iżda mhux solleċitati mill-konsumatur […]”.

Jekk il-konsumatur ikun ġie fornit b’oġġett difettuż, li ma jkjunx konformi mal-kuntratt kif previst fid-Direttiva dwar il-Bejgħ ta’ Oġġetti, il-konsumatur għandu jkollu l-għażla, fil-perjodu tad-dritt ta’ reċess, li jinvoka r-rimedji skont dik id-Direttiva jew li jirreċessa mill-kuntratt.

5.5.2.   Ritorn tal-oġġetti

Artikolu 14 1.   Ħlief jekk il-kummerċjant joffri li jiġbor l-oġġetti huwa stess, il-konsumatur għandu jibgħat lura l-oġġetti jew jagħtihom lill-kummerċjant jew lil persuna awtorizzata mill-kummerċjant biex tirċievi l-oġġetti, mingħajr dewmien mhux dovut u f’kull każ mhux aktar tard minn 14-il jum minn dak li fih ikun ikkomunika d-deċiżjoni tiegħu li jirreċedi mill-kuntratt lill-kummerċjant skont l-Artikolu 11. It-terminu għandu jkun rispettat jekk il-konsumatur jibgħat l-oġġetti lura qabel ma jiskadi l-perjodu ta’ 14-il jum. Il-konsumatur għandu jġarrab biss l-ispiża diretta tar-ritorn tal-oġġetti ħlief jekk il-kummerċjant ikun qabel li jġarrabha hu jew ikun naqas milli jinforma lill-konsumatur li din l-ispiża għandu jġarrabha hu. Fil-każ ta’ kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju li fihom il-oġġetti huma kkunsinnati d-dar tal-konsumatur fil-mument tal-konklużjoni tal-kuntratt, il-kummerċjant għandu jiġbor il-oġġetti a spejjeż tiegħu jekk il-oġġetti, minħabba n-natura tagħhom stess, ma jkunux jistgħu jiġu rritornati normalment bil-posta.

L-Artikolu 14(1) jirrikjedi li l-konsumatur jirritorna l-oġġetti lill-kummerċjant billi jibgħathom lura fi żmien 14-il jum mill-jum wara l-konsumatur ikun innotifika lill-kummerċjant bir-reċess mill-kuntratt. Madankollu, billi l-konsumatur huwa responsabbli għall-immaniġġjar tal-oġġetti u għall-valur imnaqqas tagħhom matul il-perjodu tad-dritt ta’ reċess (ara wkoll it-taqsima 5.5.4), għandu jkun fl-interess naturali tal-konsumatur li jibgħathom lura kemm jista’ jkun malajr, milli jistenna sakemm jiskadi ż-żmien.

Hemm eċċezzjoni għall-kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju. Jekk l-oġġetti jkunu ġew ikkunsinnati fid-dar tal-konsumatur fil-mument tal-konklużjoni tal-kuntratt, il-kummerċjant irid jiġbor bi spejjeż tiegħu dawk l-oġġetti, li “ma jkunux jistgħu jiġu rritornati normalment bil-posta”.

Għalhekk, dan ir-rekwiżit huwa eċċezzjoni għar-regola ġenerali fl-Artikolu 6(1)(i) li tirrikjedi lill-kummerċjanti jinformaw lill-konsumatur dwar il-kost sabiex jiġu rritornati l-oġġetti li “ma jkunux jistgħu jiġu rritornati normalment bil-posta” (ara t-taqsima 5.2).

Il-kost dirett għar-ritorn tal-oġġetti jitħallas mill-konsumatur ħlief jekk il-kummerċjant ikun naqas milli jinforma lill-konsumatur b’dan ir-rekwiżit skont l-Artikolu 6(1)(i) jew qabel li jġarrab il-kost. Dawn iż-żewġ punti ta’ informazzjoni huma inklużi wkoll fil-Mudell ta’ istruzzjonijiet dwar ir-reċess fl-Anness I(A), li l-kummerċjanti jistgħu jużaw sabiex jissodisfaw l-obbligu tagħhom li jinformaw lill-konsumatur. Il-kunċett ta’ “kost dirett” għandu jeskludi kull kost amministrattiv, tal-immaniġġjar jew ta’ “riforniment” imġarrab mill-kummerċjant inkonnessjoni mar-ritorn tal-oġġetti.

Offerta mill-kummerċjant sabiex “jiġbor l-oġġetti huwa stess” għandha torbot lill-konsumatur biss jekk il-kummerċjant offra wkoll li jġarrab il-kost. Jekk dan ma jkunx il-każ u l-konsumatur isib metodu ta’ ritorn aktar kosteffiċjenti u xorta affidabbli offrut minn fornitur ta’ servizz rikonoxxut, il-konsumatur ma għandux ikun obbligat skont id-Direttiva li jaċċetta l-offerta tal-kummerċjant sabiex jiġbor l-oġġetti.

5.5.3.   Rimborż tal-pagamenti riċevuti mill-konsumatur

Artikolu 13 1.   Il-kummerċjant għandu jagħti rimborż għall-pagamenti kollha li rċieva mingħand il-konsumatur, inklużi, jekk ikun il-każ, l-ispejjeż tal-kunsinna mingħajr dewmien mhux dovut u f’kull każ mhux aktar tard minn 14-il jum minn dak li fih ikun infurmat bid-deċiżjoni tal-konsumatur li jirreċedi mill-kuntratt skont l-Artikolu 11. Il-kummerċjant għandu jagħmel ir-rimborż imsemmi fl-ewwel subparagrafu bl-użu tal-istess mezz ta’ pagament użat mill-konsumatur għat-tranżazzjoni inizjali, sakemm ma l-konsumatur ma jkunx qabel espressament mod ieħor u fil-kundizzjoni li ma għandu jġarrab l-ebda spiża oħra bħala konsegwenza ta’ tali rimborż. 2.   Minkejja l-paragrafu 1, il-kummerċjant ma għandux jintalab jirrimborża l-ispejjeż supplementari, jekk il-konsumatur ikun għażel espressament tip ta’ kunsinna differenti mit-tip l-anqas għali ta’ kunsinna standard offrut mill-kummerċjant. 3.   Għajr jekk il-kummerċjant ikunx offra li jiġbor il-oġġetti hu stess, fir-rigward ta’ kuntratti ta’ bejgħ, il-kummerċjant jista’ jżomm ir-rimborż sakemm ikun irċieva l-oġġetti, jew sakemm il-konsumatur ikun ipprovda prova li bagħat il-oġġetti lura, skont liema minnhom iseħħ l-ewwel.

L-Artikolu 13(1) jirrikjedi li l-kummerċjant jagħmel ir-rimborż mingħajr dewmien bla bżonn u mhux aktar tard minn 14-il jum mill-jum meta l-konsumatur jinforma lill-kummerċjant dwar id-deċiżjoni li jirreċessa mill-kuntratt.

Għall-kuntratti ta’ bejgħ, skont l-Artikolu 13(3), il-kummerċjant jista’ biss iżomm ir-rimborż lil hinn minn din l-iskadenza sakemm ikun irċieva l-oġġetti jew tal-anqas tkun ġiet ipprovduta evidenza mill-konsumatur li l-oġġetti jkunu ntbagħtu lura.

Jekk l-oġġetti jew l-evidenza jaslu wara li jiskadi l-perjodu ta’ 14-il jum, il-kummerċjant għandu jirrimborża lill-konsumatur mingħajr dewmien żejjed. Dak li jikkostitwixxi “dewmien żejjed” irid jiġi vvalutat fuq bażi ta’ każ b’każ; madankollu, f’ċirkostanzi normali l-proċessar tar-rifużjoni ma għandux jieħu aktar minn ftit jiem ta’ xogħol.

Il-kunċett ta’ “prova li bagħat [l-]oġġetti lura” huwa importanti għall-applikazzjoni tal-Artikolu 13(3). Fil-prinċipju, din il-“prova” għandha tinftiehem bħala dikjarazzjoni bil-miktub minn fornitur ta’ servizz ta’ trasport jew tal-posta li tispeċifika l-mittent u r-riċevitur.

Fil-prinċipju, din il-prova mhux neċessarjament għandha tinvolvi garanziji lill-partijiet terzi li l-oġġetti inkwistjoni ġew spezzjonati u vverifikati. Tali servizzi żejda x’aktarx ikunu għaljin u jistgħu jiskoraġġixxu lill-konsumatur milli jeżerċita d-dritt ta’ reċess, li huwa speċifikament prekluż mid-Direttiva (ara l-Premessa 47: “[…] L-obbligi tal-konsumatur fil-każ ta’ reċess ma għandhomx jiskoraġġixxu lill-konsumatur milli jeżerċita d-dritt ta’ reċess tiegħu”).

Għalkemm l-Artikolu 14(2) jintitola lill-kummerċjant iqis lill-konsumatur responsabbli għal kwalunkwe valur imnaqqas tal-oġġetti li jirriżulta mill-immaniġġjar ħażin matul il-perjodu tad-dritt ta’ reċess, skont l-Artikolu 13(3) il-kummerċjant jeħtieġlu jirrimborża lill-konsumatur wara li jkun irċieva prova li l-oġġetti jkunu ntbagħtu lura.

Jekk il-konsumatur jaċċetta l-offerta tal-kummerċjant sabiex jiġbor l-oġġetti, jew il-kummerċjant offra li jiġborhom bi spejjeż tiegħu, il-kummerċjant ma għandux ikun jista’ jinvoka d-dritt li jżomm ir-rifużjoni skont l-Artikolu 13(3). Dan għandu jipprovdi inċentiv ieħor lill-kummerċjant sabiex jorganizza r-ritorn tal-oġġetti kemm jista’ jkun malajr.

L-Artikolu 13(1) jirrikjedi speċifikament li l-kummerċjant juża l-istess mezzi ta’ ħlas għar-rifużjoni bħal dawk li uża l-konsumatur għat-tranżazzjoni inizjali. B’mod partikolari, il-kummerċjant għandu jirrimborża l-ammont sħiħ imħallas mill-konsumatur fil-munita tal-ħlas:

—	Pereżempju, jekk il-konsumatur ħallas billi ttrasferixxa EUR 50 fil-kont bankarju tal-kummerċjant, il-kummerċjant għandu jirrimborża lill-konsumatur billi jitrasferixxi l-istess ammont lura, u jkopri wkoll kwalunkwe tariffa mitluba għat-trasferiment tal-aħħar mill-bank tal-konsumatur.

—	Madankollu, il-kummerċjant ma għandux ikollu jkopri t-tariffi tal-bank imħallsin mill-konsumatur għall-ħlas inizjali.

—	Jekk il-kont bankarju tal-konsumatur ikun f’munita waħda iżda l-ħlas u r-rifużjoni jsiru f’munita differenti, il-kummerċjant ma għandux ikun responsabbli għat-telf li jirriżulta mill-kambju mwettaq mill-bank tal-konsumatur għar-rifużjoni.

L-Artikolu 13(1) jippermetti wkoll lill-kummerċjant u l-konsumatur jaqblu espressament fuq metodu differenti, bħal pereżempju rimborż permezz ta’ ċekk bankarju minflok trasferiment jew f’munita oħra milli dik ta’ ħlas, dment li l-konsumatur ma jġarrabx tariffi bħala riżultat tal-użu ta’ metodu differenti:

—

Pereżempju, jekk il-kummerċjant jikseb il-qbil tal-konsumatur sabiex jaċċetta rifużjoni permezz ta’ ċekk bankarju minflok trasferiment bankarju, il-kummerċjant għandu jġarrab kwalunkwe kost addizzjonali għall-konsumatur, pereżempju, il-kostijiet tal-kambju jew dawk bankarji, li jirriżultaw mill-użu mill-kummerċjant ta’ metodu ta’ ħlas differenti.

Il-Premessa 46 tiddikjara fir-rigward tal-użu ta’ vawċers: “Ir-rimborż ma għandux isir permezz ta’ vawċer, sakemm il-konsumatur ma jkunx uża vawċers għall-ewwel operazzjoni jew ikun espressament aċċettahom”.

5.5.4.   Responsabbiltà tal-konsumatur għall-immaniġġjar ħażin tal-oġġetti

Artikolu 14 2.   Il-konsumatur għandu jkun responsabbli biss għal kwalunkwe valur imnaqqas tal-oġġetti li jirriżulta mill-manipulazzjoni tal-oġġetti minbarra dik meħtieġa biex tistabbilixxi n-natura, il-karatteristiċi u t-tħaddim tal-oġġetti. Il-konsumatur ma għandux, f’kull każ, ikun responsabbli għal valur imnaqqas tal-oġġetti fejn il-kummerċjant ikun naqas milli jipprovdi avviż tad-dritt ta’ reċess skont il-punt (h), tal-Artikolu 6(1).[…] 5.   Ħlief kif dispost fl-Artikolu 13(2) u f’dan l-Artikolu, l-eżerċizzju tad-dritt ta’ reċess ma twassal għal ebda responsabbiltà għall-konsumatur.

Kif spjegat fil-Premessa 47, il-konsumaturi jistgħu jirreċessaw mill-kuntratt irrispettivament minn kif l-oġġetti jkunu ġew immaniġġjati matul il-perjodu ta’ reċess: “Uħud mill-konsumaturi jeżerċitaw id-dritt tagħhom ta’ reċess wara li jkunu użaw il-oġġetti sa tali punt li jmur lil hinn minn dak meħtieġ biex jistabbilixxu n-natura, il-karatteristiċi u t-tħaddim tal-oġġetti. F’dan il-każ il-konsumatur ma għandux jitlef id-dritt ta’ reċess, iżda għandu jkun responsabbli għal kwalunkwe valur imnaqqas tal-oġġetti . […]’.

Madankollu, f’dawn il-każijiet l-Artikolu 14(2) jitfa’ fuq il-konsumatur ir-responsabbiltà “għal kwalunkwe valur imnaqqas tal-oġġetti li jirriżulta mill-manipulazzjoni tal-oġġetti minbarra dik meħtieġa biex tistabbilixxi n-natura, il-karatteristiċi u t-tħaddim tal-oġġetti”. Il-Premessa 47 tkompli tispjega dan l-obbligu: “[…]. Sabiex jistabbilixxi n-natura, il-karatteristiċi u t-tħaddim tal-oġġetti, il-konsumatur għandu biss joperah jew jispezzjonhom fl-istess mod kif ikun permess f’post fejn isir bejgħ bl-imnut . Pereżempju, il-konsumatur għandu biss jipprova artiklu ta’ lbies u mhuwiex permess li jilbsu fit-tul. B’konsegwenza, waqt il-perjodu ta’ reċess il-konsumatur għandu jopera u jispezzjona l-oġġetti b’attenzjoni xierqa.”

Il-valur imnaqqas tal-oġġetti jista’ jikkonsisti, b’mod partikolari, fil-kost għat-tindif u għat-tiswijiet u, jekk l-oġġetti ma jkunux jistgħu jerġgħu jinbiegħu bħala oġġetti ġodda, it-telf oġġettivament iġġustifikat ta’ introjtu għall-kummerċjant meta jbigħ l-oġġett ritornat bħala oġġett użat.

Jekk l-ittestjar tal-konsumatur tal-oġġetti jkun mar lil hinn minn dak li huwa neċessarju sabiex jiġu stabbiliti n-natura, il-karatteristiċi u l-funzjonament tagħhom, ikollu jkun ivvalutat fuq bażi ta’ każ b’każ fil-każ ta’ tilwima. It-tqabbil ma’ dak li jista’ normalment jagħmel il-konsumatur f’ħanut tradizzjonali jservi bħala punt ta’ referenza tajjeb, pereżempju:

—	Qabel ma jixtri apparat tal-awdjo/vidjo u ta’ reġistrazzjoni, il-konsumatur normalment ikun jista’ jittestja l-kwalità tal-istampa jew tal-ħoss;

—	Meta wieħed jipprova l-ħwejjeġ f’ħanut ma jitneħħewx it-tikketti tal-manifattur;

—	Il-konsumatur normalment ma jkunx jista’ jittestja b’mod prattiku t-tagħmir domestiku, bħat-tagħmir tal-kċina, minħabba li l-użu reali tiegħu inevitabbilment iħalli t-traċċi;

—	Il-konsumatur ma jkunx jista’ jikkonfigura s-software fuq kompjuter; għalhekk, il-kostijiet raġonevoli għal kull risettjar ta’ tali tagħmir jikkostitwixxi wkoll valur imnaqqas.

—

Il-konsumatur jista’ jittestja fwejjaħ u prodotti kożmetiċi simili, li normalment jistgħu jiġu ttestjati fil-ħwienet, permezz ta’ tester liberu li l-kummerċjant jista’ jinkludi mal-prodott. B’dak il-mod, il-konsumaturi ma jkollhomx bżonn jiftħu l-imballaġġ tal-prodott sabiex jeżerċitaw id-dritt tagħhom li jistabbilixxu n-natura u l-karatteristiċi tiegħu (ċerti prodotti kożmetiċi jistgħu jiġu ssiġillati għal raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene – ara t-taqsima 5.11.4).

Ta’ min ifakkar li “l-istabbiliment tal-funzjonament” tal-oġġetti f’dan il-kuntest huwa differenti mill-verifika li jkunu bla difetti f’kull aspett. Jekk l-oġġetti jirriżultaw li jkunu diffettużi f’użu aktar tard, il-konsumatur ikun protett bid-Direttiva (UE) 2019/771 dwar il-Bejgħ ta’ Oġġetti.

Fil-prinċipju, il-konsumatur għandu ikun jista’ jiftaħ l-imballaġġ sabiex jaċċessa l-kontenut(i) fuq ġewwa jekk oġġetti simili jkunu normalment murija fil-ħwienet f’kundizzjoni mhux ippakkjati. Għalhekk, il-ħsara kkawżata fl-imballaġġ meta sempliċiment jinfetaħ ma hijiex raġuni għal kumpens. Madankollu, kwalunkwe kisi protettiv applikat fuq l-oġġett għandu jitneħħa biss meta dan ikun strettament neċessarju sabiex jiġi ttestjat.

Ir-ritorn tal-oġġetti mingħajr l-imballaġġ oriġinali (126) (eż. il-kaxxa li jkun fiha apparat elettroniku), jew b’deprezzament anormali tal-imballaġġ, jista’ jitqies bħala deprezzament tal-oġġetti.

Fil-Kawża C-681/17 slewo, il-QĠUE ddeċidiet li saqqijiet miksijin b’kisi protettiv ma jaqgħux taħt l-eċċezzjoni tad-dritt ta’ reċess previst fl-Artikolu 16(e) rigward oġġetti li jkunu ġew issiġillati għal raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene u li jkun tneħħielhom is-siġill mill-konsumatur. Il-Qorti kkunsidrat li s-saqqijiet jistgħu jiġu assimilati ma’ ħwejjeġ li għalihom id-dritt li wieħed jippruvah fuqu huwa awtorizzat b’mod espliċitu. Għalhekk, is-saqqijiet bil-kisi protettiv tagħhom imneħħi u potenzjalment użati mill-konsumatur tqiesu xierqa sabiex jerġgħu jinbiegħu u jintużaw minn xerrej ġdid sa fejn il-kummerċjant ikun f’pożizzjoni li jagħmel is-saqqijiet (jew il-ħwejjeġ) xierqa għal użu ġdid minn parti terza, mingħajr preġudizzju għar-rekwiżiti tal-protezzjoni tas-saħħa jew tal-iġjene, permezz ta’ trattament bħal tindif jew diżinfettar (127).

Fl-istess ħin, il-Qorti rreferiet b’mod speċifiku għall-eżistenza ta’ suq għal saqqijiet użati (128). Aktar importanti minn hekk, il-Qorti rreferiet ukoll għar-responsabbiltà tal-konsumatur għal kwalunkwe valur imnaqqas tal-oġġetti li jirriżulta minn trattament minbarra dak neċessarju sabiex jiġu stabbiliti n-natura, il-karatteristiċi u l-funzjonament tagħhom f’konformità mal-Artikolu 14(2).

Għalhekk, fid-dawl ta’ dawn il-konstatazzjonijiet, tali responsabbiltà tista’ tinħoloq jekk ikun neċessarju, għall-finijiet tal-protezzjoni tas-saħħa jew tal-iġjene, li jitnaddaf is-saqqu (jew il-ħwejjeġ u l-oġġetti komparabbli) sabiex jerġa’ jinbiegħ lil xerrej ġdid. Tista’ tinħoloq ukoll meta tali oġġetti mnaddfin ma jkunux jistgħu jinbiegħu bħala oġġetti ġodda iżda biss bħala oġġetti użati bi prezz (ferm) aktar baxx. F’dan ir-rigward, il-kummerċjant jeħtieġlu ma jqarraqx bix-xerrej il-ġdid tal-oġġetti mnaddfin fir-rigward tal-ispeċifikazzjoni tagħhom (ġodda jew “użati”), peress li din hija parti importanti mill-karatteristiċi tal-prodotti, anke fil-kuntest tal-UCPD.

Fir-rigward tad-dritt ta’ reċess skont id-Direttiva 97/7/KE dwar il-Bejgħ mill-Bogħod li ġiet issostitwita, il-Qorti ddeċidiet fil-Kawża C-489/07 Pia Messner (129) li regola nazzjonali li tqiegħed fuq il-konsumatur l-oneru tal-provi li huwa ma użax dawk l-oġġetti matul il-perjodu ta’ reċess b’mod li mar lil hinn dak li kien neċessarju sabiex jippermettilu jagħmel użu effettiv mid-dritt ta’ reċess tiegħu, tkun taffettwa ħażin l-effiċjenza u l-effettività tad-dritt ta’ reċess.

Skont l-Artikolu 14(5), il-konsumatur ma jġarrab l-ebda responsabbiltà bħala konsegwenza tal-eżerċizzju tad-dritt ta’ reċess, ħlief kif previst fid-Direttiva. F’dan ir-rigward, is-sentenza fil-Kawża Messner ikkonfermat ukoll li bejjiegħ ma jistax jitlob kumpens għall-valur tal-użu derivat mill-konsumatur mill-oġġetti fil-perjodu interim qabel ir-ritorn tagħhom lill-kummerċjant (130).

Is-CRD ma tirregolax l-infurzar tar-responsabbiltà tal-konsumatur għall-valur imnaqqas tal-oġġetti. B’mod partikolari, ma tgħidx jekk din ir-responsabbiltà timplikax biss li l-kummerċjant jista’ jiftaħ proċeduri legali kontra l-konsumatur jew li l-kummerċjant jista’ jitlob ħlas unilateralment lill-konsumatur għall-ħsara jew inaqqas l-ammont tar-rimborż dovut lill-konsumatur sabiex jikkumpensa għall-valur imnaqqas allegat tal-oġġetti.

Għalhekk, dawn il-kwistjonijiet huma soġġetti għal-liġijiet kuntrattwali u proċedurali ġenerali tal-Istati Membri, kif imsemmi fl-Artikolu 3(5). Pereżempju, l-Istati Membri jistgħu jippermettu lill-kummerċjanti jnaqqsu s-somma rimborżata għall-oġġetti ritornati sabiex ikopru l-valur imnaqqas tagħhom minħabba mmaniġġjar ħażin matul il-perjodu tad-dritt ta’ reċess.

Skont l-Artikolu 14(2), il-“konsumatur ma għandux, f’kull każ, ikun responsabbli għal valur imnaqqas tal-oġġetti fejn il-kummerċjant ikun naqas milli jipprovdi avviż tad-dritt ta’ reċess skont il-punt (h), tal-Artikolu 6(1).”

Konsegwenza oħra tan-nuqqas milli jiġi pprovdut dan l-avviż skont l-Artikolu 10 tad-Direttiva huwa li l-perjodu ta’ reċess huwa estiż sa 12-il xahar. Dan ifisser li konsumatur jista’ jirreċessa mill-kuntratt wara xi żmien konsiderevoli, li matulu kien qed juża l-oġġetti b’mod effettiv mingħajr ma jġarrab xi responsabbiltà għat-tkagħbir bl-użu li jirriżulta (ara wkoll it-taqsima 5.3 dwar il-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ informar lill-konsumaturi dwar id-dritt ta’ reċess).

L-Artikolu 6(1)(h) ma fih l-ebda rekwiżit speċifiku sabiex il-konsumatur jiġi informat dwar ir-responsabbiltà għal valur imnaqqas tal-oġġetti mal-eżerċitar tad-dritt ta’ ritorn. Madankollu, l-informazzjoni dwar il-valur imnaqqas tal-oġġetti hija inkluża fil-mudell ta’ istruzzjonijiet dwar ir-reċess stabbilit fl-Anness I(A). L-għoti ta’ din l-informazzjoni jista’ jkun utli kemm għall-konsumaturi kif ukoll għall-kummerċjanti anke meta l-kummerċjant ma jsegwix dan il-mudell tal-istruzzjonijiet.

5.5.5.   Riskju meta l-oġġetti jiġu rritornati lill-kummerċjant

Id-Direttiva ma tirregolax min iġorr ir-riskju għal ħsara jew għal telf aċċidentali matul ir-ritorn tal-oġġetti meta l-konsumatur jirreċessa mill-kuntratt. Għalhekk, din il-kwistjoni hija wkoll soġġetta għal-liġijiet nazzjonali, li jistgħu, pereżempju, jipprevedu li r-riskju matul ir-ritorn tal-oġġetti jaqa’ fuq il-konsumatur ladarba jiġu ttrasferiti lilu mal-kunsinna f’konformità mal-Artikolu 20.

Fil-prinċipju, meta jirritorna l-oġġetti, il-konsumatur għandu jieħu ħsieb, pereżempju, li jagħżel fornitur ta’ servizz tat-trasport jew tal-posta stabbilit, sabiex jiżgura li l-oġġetti jaslu għand il-kummerċjant u ma ssirilhomx ħsara fit-tranżitu.

Meta l-konsumatur qatt ma jkun ħa pussess fiżiku tal-oġġetti, eż. billi jirrifjuta li jieħu l-kunsinna, mingħajr l-ebda dikjarazzjoni espliċita jew b’dikjarazzjoni lill-kummerċjant dwar ir-reċess mill-kuntratt, il-kummerċjant ikompli jġorr ir-riskju ta’ telf jew ta’ ħsara minħabba li skont l-Artikolu 20 ma jkun seħħ l-ebda trasferiment ta’ riskju lill-konsumatur.

5.6.    Dritt ta’ reċess minn kuntratti għal servizzi u għal utilitajiet pubbliċi

5.6.1.   Kunsens tal-konsumatur għal prestazzjoni immedjata

L-Artikolu 7(3) u l-Artikolu 8(8) tas-CRD jistabbilixxu rekwiżiti formali applikabbli meta l-konsumaturi jkunu jixtiequ jibdew l-eżekuzzjoni ta’ kuntratti lil hinn mill-bini tan-negozju jew ta’ kuntratti ta’ servizz mill-bogħod għall-utilitajiet pubbliċi qabel l-iskadenza tal-perjodu tad-dritt ta’ reċess. Iż-żewġ dispożizzjonijiet huma ppreżentati f’termini identiċi, ħlief li l-Artikolu 7(3) jirrikjedi li l-kummerċjant jikseb it-talba tal-konsumatur għal eżekuzzjoni immedjata fuq mezz li jservi għal żmien twil:

L-Artikolu 7(3) u l-Artikolu 8(8) Fejn konsumatur irid li l-għoti tas-servizzi jew il-provvista ta’ ilma, gass jew elettriku, fejn dawn ma jkunux għall-bejgħ f’volum limitat jew fi kwantità fissa, jew ta’ tisħin distrettwali jibda matul il-perjodu ta’ reċess previst mill-Artikolu 9(2), u l-kuntratt ipoġġi lill-konsumatur taħt obbligu li jħallas, il-kummerċjant għandu jesiġi li l-konsumatur jagħmel tali  (*1) talba espliċita fuq mezz li jservi għal żmien twil u jitlob lill-konsumatur jirrikonoxxi li, ladarba tkun saret l-eżekuzzjoni totali tal-kuntratt min-naħa tal-kummerċjant, il-konsumatur ma jkollux iżjed id-dritt ta’ reċess.

Għalhekk, dawn id-dispożizzjonijiet japplikaw jekk il-konsumatur irid li s-servizz jew l-utilitajiet pubbliċi jibdew matul il-perjodu ta’ reċess. Madankollu, dawn ir-regoli ma għandhomx iżommu lill-kummerċjant milli jipproponi b’mod attiv li l-konsumatur jagħmel talba bħal din. Fl-istess ħin, il-kummerċjant ma huwiex obbligat joffri din l-għażla jew li jaċċetta t-talba tal-konsumatur.

L-Artikolu 14(3) jippermetti lill-konsumatur jirreċessa mill-provvista ta’ servizzi jew ta’ utilitajiet pubbliċi anke wara li jagħmel talba espliċita. Dan huwa kkonfermat ukoll fil-Premessa 50: “il-konsumatur għandu jibbenefika mid-dritt tiegħu ta’ reċess anke fil-każ li fih talab il-forniment tas-servizzi qabel it-tmiem tal-perjodu ta’ reċess.”

Madankollu, fir-rigward tal-kuntratti ta’ servizz, skont il-punt (a) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16, il-konsumatur jitlef id-dritt ta’ reċess meta s-servizz jiġi eżegwit bis-sħiħ, soġġett għal ċerti kundizzjonijiet:

Artikolu 16 “L-Istati Membri ma għandhomx jipprevedu d-dritt ta’ reċess stabbilit fl-Artikolu 9 sa 15 għall-kuntratti mill-bogħod u lil hinn mill-post tan-negozju fir-rigward ta’ dan li ġej: (a) kuntratti ta’ servizz wara l-eżekuzzjoni totali tas-servizz iżda, jekk il-kuntratt iqiegħed lill-konsumatur f’obbligu li jħallas, biss jekk l-eżekuzzjoni tkun inbdiet bil-kunsens espliċitu minn qabel tal-konsumatur u bir-rikonoxximent li huwa jitlef id-dritt tiegħu ta’ reċess ladarba tkun saret l-eżekuzzjoni totali tal-kuntratt min-naħa tal-kummerċjant;”

L-Artikoli 7(3) u 8(8) tas-CRD ġew emendati bid-Direttiva (UE) 2019/2161. L-emenda żgurat l-allinjament mal-punt (a) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16. Jiġifieri, l-Artikolu 7(3) u l-Artikolu 8(8) issa fihom l-istess żewġ rekwiżiti bħall-punt (a) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16: (1) it-talba tal-konsumatur għal eżekuzzjoni immedjata, u (2) ir-rikonoxximent tal-konsumatur li, ladarba l-kuntratt ikun ġie eżegwit bis-sħiħ mill-kummerċjant, il-konsumatur ma jibqax ikollu d-dritt ta’ reċess.

L-emendi ċċaraw ukoll li dawn ir-rekwiżiti japplikaw biss għal servizzi mħallsin. Dan kien neċessarju fil-kuntest tal-estensjoni tal-kamp ta’ applikazzjoni tas-CRD fil-qasam tas-servizzi diġitali skont l-Artikolu 3(1a) (131).

In-nuqqas tal-kummerċjant li jikkonforma mar-rekwiżit li jikseb it-talba tal-konsumatur għal eżekuzzjoni immedjata jwassal għal konsegwenzi previsti fl-Artikolu 14(4)(a), jiġifieri d-dritt tal-konsumatur li ma jġarrabx il-kost tas-servizz jew tal-utilitajiet pubbliċi – ara t-taqsima ulterjuri 5.8.

Il-“kunsens [espress]” tal-konsumatur fil-punt (a) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 għandu jiġi interpretat bħala t-“talba espliċita” mitluba fl-Artikoli 7(3) u 8(8).

B’analoġija mar-regoli dwar il-ħlasijiet addizzjonali skont l-Artikolu 22, it-termini “talba espliċita/kunsens espress” f’dan il-kuntest għandhom jiġu interpretati bħala li jimplikaw azzjoni pożittiva mill-konsumatur, bħal pereżempju billi jimmarka kaxxa fuq is-sit web. L-użu ta’ kaxxa mmarkata bil-lest jew ta’ klawsola fit-termini u l-kundizzjonijiet ġenerali għal dan l-għan ma jkunx jissodisfaw dawn ir-rekwiżiti (132).

Il-kunsens u r-rikonoxximent espliċiti tal-konsumatur jistgħu jinkisbu qabel, matul, jew wara li jiġi konkluż il-kuntratt, dment li l-konklużjoni sseħħ qabel ma tibda l-eżekuzzjoni. It-talba u r-rikonoxximent tal-konsumatur jistgħu jiġu espressi f’daqqa. Ir-rekwiżiti tal-Artikoli 7(3) u 8(8) u tal-punt (a) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 jistgħu jiġu ssodisfati, pereżempju, bil-formula li ġejja:

—	[…] B’dan jien nitlob [eżekuzzjoni immedjata jew eżekuzzjoni fi/minn data speċifika matul il-perjodu ta’ reċess] tal-kuntratt ta’ servizz u nirrikonoxxi li jien se nitlef id-dritt tiegħi ta’ reċess mill-kuntratt ladarba l-kuntratt ta’ servizz jiġi eżegwit bis-sħiħ.

Għal kuntratt lil hinn mill-post tan-negozju soġġett għall-Artikolu 7(3), ir-rekwiżit għal “mezz li jservi għal żmien twil” jiġi ssodisfat meta t-talba u r-rikonoxximent tal-konsumatur jiġu rrekordjati fuq strument li jippermetti lill-partijiet jaħżnu l-informazzjoni b’mod aċċessibbli għal referenza futura u li jippermetti r-riproduzzjoni mhux mibdula (ara t-taqsima 4.4 għal aktar informazzjoni). B’mod ġenerali, l-immarkar ta’ kaxxa mill-konsumatur fuq id-dokument tal-ordni huwa biżżejjed jekk it-talba u r-rikonoxximent jiġu riprodotti b’mod adegwat fil-kopja pprovduta lill-konsumatur.

5.6.2.   Obbligu ta’ kumpens tal-konsumatur

Artikolu 14 3.   Jekk konsumatur jeżerċita d-dritt ta’ reċess wara li jkun għamel talba f’konformità mal-Artikolu 7(3), jew mal-Artikolu 8(8), il-konsumatur għandu jħallas lill-kummerċjant ammont proporzjonali għal kemm ġie fornut sal-mument li fih il-konsumatur ikun informa lill-kummerċjant bl-eżerċizzju tad-dritt ta’ reċess, meta mqabbel mal-kopertura totali tal-kuntratt. L-ammont proporzjonali li l-konsumatur għandu jħallas lill-kummerċjant huwa kkalkolat fuq il-bażi tal-prezz totali maqbul fil-kuntratt. Jekk dan il-prezz totali huwa eċċessiv, l-ammont proporzjonali għandu jkun ikkalkolat fuq il-bażi tal-valur tas-suq ta’ dak li ġie fornut.

Jekk il-konsumatur jirreċessa mill-kuntratt matul il-perjodu tad-dritt ta’ reċess wara li jitlob l-eżekuzzjoni immedjata tiegħu, l-Artikolu 14(3) jirrikjedi li l-konsumatur iħallas lill-kummerċjant ammont proporzjonali għal dak li kien ipprovdut fuq il-bażi tal-prezz totali miftiehem:

—	Pereżempju, konsumatur li jirreċessa minn kuntratt ta’ servizzi telefoniċi mobbli wara li jkun uża s-servizz għal 10 ijiem ikollu jħallas lill-kummerċjant terz tal-abbonament fix-xahar (133) flimkien mal-prezz ta’ kull servizz addizzjonali li jkun wasallu matul dak il-perjodu.

Meta l-provvista ta’ servizzi tinvolvi kostijiet ta’ darba lill-kummerċjant sabiex jagħmilhom disponibbli lill-konsumatur, il-kummerċjant jista’ jinkludihom fil-kalkolu tal-kumpens:

—	Pereżempju, il-kummerċjant jista’ jinkludi l-kost tax-xogħlijiet ta’ installazzjoni fil-post tar-residenza tal-konsumatur li jitwettqu bħala parti minn kuntratt għal servizzi ta’ komunikazzjoni elettronika fissa qabel ma l-konsumatur jirreċessa mill-kuntratt.

Madankollu, il-kumpens għandu jkun ibbażat fuq il-valur tas-suq ta’ dak li ġie pprovdut jekk il-prezz totali jkun eċċessiv. Spjegazzjonijiet utli ta’ kif jiġi ddeterminat il-valur tas-suq huma pprovduti fil-Premessa 50, li tiddikjara: “[…] Il-kalkolu tal-ammont proporzjonali għandu jkun ibbażat fuq il-prezz maqbul fil-kuntratt sakemm il-konsumatur juri li l-prezz totali stess huwa sproporzjonat, u f’dan il-każ l-ammont li għandu jitħallas jiġi kkalkolat abbażi tal-valur tas-suq tas-servizz li ġie fornut. Il-valur tas-suq għandu jkun definit permezz ta’ tqabbil mal-prezz ta’ servizz ekwivalenti mogħti minn kummerċjanti oħrajn fid-data ta’ konklużjoni tal-kuntratt. […]”

Il-Premessa 14 tirreferi għall-applikazzjoni tar-regoli tal-Istati Membri dwar “prezzijiet eċċessivi jew esaġerati”, li jistgħu jkunu rilevanti fl-applikazzjoni tal-Artikolu 14(3).

Fil-Kawża C-641/19 PE Digital, il-QĠUE ċċarat li meta jiġi applikat l-Artikolu 14(3) sabiex jiġi ddeterminat l-ammont proporzjonat li għandu jitħallas mill-konsumatur lill-kummerċjant, meta dak il-konsumatur jirreċessa minn dak il-kuntratt wara li jkun talab b’mod espliċitu li l-eżekuzzjoni tas-servizz tibda matul il-perjodu ta’ reċess, huwa xieraq li, fil-prinċipju, jitqies il-prezz miftiehem fil-kuntratt għad-durata sħiħa tiegħu u li jiġi kkalkolat l-ammont dovut pro rata temporis.

Huwa biss meta l-kuntratt jipprovdi b’mod espliċitu li: (i) wieħed jew aktar mis-servizzi għandhom jiġu pprovduti bis-sħiħ mill-bidu tal-eżekuzzjoni tal-kuntratt (ii) għal prezz li jrid jitħallas separatament, li għandu jitqies il-prezz sħiħ għal tali servizz fil-kalkolu tal-ammont dovut lill-kummerċjant skont l-Artikolu 14(3) (134).

Il-Qorti ċċarat ukoll f’ PE Digital li t-test għall-eċċessività tal-kumpens mitlub mill-kummerċjant huwa bbażat fuq is-suq. Skont l-Artikolu 14(3) tas-CRD, moqri fid-dawl tal-Premessa 50 tagħha, f’din l-analiżi għandu jitqies il-prezz tas-servizz offrut mill-kummerċjant lil konsumaturi oħrajn taħt l-istess kundizzjonijiet u l-prezz ta’ servizz ekwivalenti fornit minn kummerċjanti oħrajn fiż-żmien tal-konklużjoni tal-kuntratt (135).

Meta s-servizzi jiġu provduti f’kuntratt ta’ bejgħ, il-Premessa 50 tiddikjara dan li ġej: “[…] Għall-kuntratti li għandhom bħala oġġett tagħhom kemm il-oġġetti kif ukoll is-servizzi, ir-regoli dwar ir-ritorn tal-oġġetti msemmijin f’din id-Direttiva japplikaw għall-aspetti relatati mal-oġġetti filwaqt li r-reġim ta’ kumpensazzjoni għas-servizzi japplika għall-aspetti relatati mas-servizzi”.

Ir-reġim ta’ kumpens għas-servizzi eżegwiti matul il-perjodu tad-dritt ta’ reċess huwa stabbilit fl-Artikolu 14(3) u (4)(a) - ara wkoll it-taqsima 5.8.2. Għalhekk, f’sitwazzjonijiet li fihom is-servizz jiġi pprovdut matul il-perjodu tad-dritt ta’ reċess mill-kuntratt ta’ bejgħ (eż. servizz ta’ installazzjoni jiġi pprovdut immedjatament wara kunsinna tal-oġġetti), il-kummerċjant għandu jikseb ukoll it-talba espliċita tal-konsumatur għall-eżekuzzjoni tas-servizz matul il-perjodu tad-dritt ta’ reċess, jekk il-kummerċjant ikun jixtieq li jiġi kkumpensat għal dak is-servizz fil-każ li l-konsumatur jirreċessa mill-kuntratt ta’ bejgħ:

—

Pereżempju, kuntratt ta’ bejgħ mill-bogħod jew lil hinn mill-post tan-negozju jista’ jipprevedi l-kunsinna u l-installazzjoni ta’ apparat domestiku. Jekk il-konsumatur jitlob b’mod espliċitu lill-kummerċjant sabiex jinstalla l-apparat immedjatament mal-kunsinna tiegħu, iżda mbagħad jiddeċiedi li jirreċessa mill-kuntratt fil-perjodu ta’ dritt ta’ reċess (14-il jum mill-kunsinna), il-kummerċjant ikun intitolat għal kumpens għall-kostijiet tal-installazzjoni (minbarra kwalunkwe kumpens għall-valur imnaqqas tal-apparat, jekk applikabbli).

L-obbligu għall-kummerċjant li jitlob lill-konsumatur jirrikonoxxi li, ladarba l-kuntratt ikun eżegwit bis-sħiħ mill-kummerċjant, il-konsumatur ma jibqax ikollu d-dritt ta’ reċess, li żdied mal-Artikolu 7(3) u 8(8) mid-Direttiva (UE) 2019/2161, ma jkunx rilevanti fil-każ ta’ servizzi pprovduti taħt kuntratti ta’ bejgħ. Dan l-obbligu jikkonċerna biss kuntratti ta’ servizz, peress li kuntratti ta’ servizz biss huma soġġetti għall-eċċezzjoni mid-dritt ta’ reċess prevista fil-punt (a) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16.

5.7.    Dritt ta’ reċess minn kuntratti għal kontenut diġitali online

Id-dritt ta’ reċess minn kuntratti għal servizzi diġitali huwa diskuss fit-taqsima preċedenti 5.6 li tittratta l-kuntratti ta’ servizzi b’mod ġenerali.

Ir-restrizzjonijiet speċifiċi fuq id-dritt ta’ reċess minn kuntratti għal kontenut diġitali online huma stabbiliti fil-punt (m) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16.

Id-Direttiva (UE) 2019/2161 emendat din id-dispożizzjoni billi żiedet it-tielet kundizzjoni li l-kummerċjant jeħtieġlu jissodisfa sabiex il-konsumaturi jitilfu d-dritt ta’ reċess mill-kuntratt. Dan huwa allinjat mal-kundizzjonijiet fl-Artikolu 14(4)(b) li jittratta l-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ rispett tar-rekwiżiti formali/ta’ informazzjoni.

Artikolu 16 L-Istati Membri ma għandhomx jipprevedu d-dritt ta’ reċess stabbilit fl-Artikolu 9 sa 15 għall-kuntratti mill-bogħod u lil hinn mill-post tan-negozju fir-rigward ta’ dan li ġej:   […] (m) kuntratti għall-forniment ta’ kontenut diġitali li mhuwiex fornut fuq mezz tanġibbli jekk l-eżekuzzjoni tkun inbdiet u, jekk il-kuntratt iqiegħed lill-konsumatur f’obbligu li jħallas, fejn: (i) il-konsumatur ikun ta l-kunsens espliċitu minn qabel biex tinbeda l-eżekuzzjoni matul il-perjodu tad-dritt ta’ reċess; (ii) il-konsumatur ikun irrikonoxxa li b’dan huwa jitlef id-dritt tiegħu ta’ reċess; u (iii) il-kummerċjant ikun ipprovda l-konferma f’konformità mal-Artikolu 7(2) jew mal-Artikolu 8(7).

Il-punt (m) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 għandu objettiv simili għal dak tar-regola fil-punt (i) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 li teżenta lit-trasportaturi tanġibbli ssiġillati tad-data (CDs, DVDs, eċċ.) mid-dritt ta’ reċess jekk il-konsumatur ineħħilhom is-siġilli. Dan ifisser li f’dawn iż-żewġ każijiet, kuntrarjament għal dak tar-reċess mill-forniment ta’ servizzi (ara t-taqsima 5.6), il-konsumatur ma għandux dritt li “jittestja” l-kontenut diġitali matul il-perjodu tad-dritt ta’ reċess.

Għaldaqstant, il-konsumatur jitlef id-dritt ta’ reċess hekk kif l-eżekuzzjoni tal-kuntratt tkun bdiet bil-kunsens tiegħu jew tagħha u bir-rikonoxximent tat-telf ta’ dan id-dritt jekk il-kummerċjant ikun ipprovda l-konferma tal-kuntratt. Kif previst fl-Artikolu 7(2) dwar kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju u fl-Artikolu 8(7) dwar kuntratti mill-bogħod, dik il-konferma trid tinkludi wkoll konferma tal-kunsens espress u tal-konferma minn qabel tal-konsumatur (ara wkoll it-taqsima 4.4 dwar il-konferma tal-kuntratt).

L-eżekuzzjoni tibda bit-tniżżil jew bl-istreaming ta’ fajl vidjo jew awdjo. Jekk kummerċjant jipprovdi web link għall-varar tal-istreaming jew tat-tniżżil, il-konsumatur jitlef biss id-dritt ta’ reċess wara l-attivazzjoni ta’ dak il-link.

Il-kunsens espress u l-konferma tal-konsumatur jistgħu jinkisbu qabel, matul, jew wara li jiġi konkluż il-kuntratt, dment li l-konklużjoni sseħħ qabel ma tibda l-eżekuzzjoni. L-Artikolu 7(2) u l-Artikolu 8(7) tas-CRD jeħtieġu b’mod espliċitu li l-konferma tal-kuntratt tinkludi l-konferma tal-kunsens espress u tal-konferma minn qabel tal-konsumatur f’konformità mal-punt (m) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16. Għalhekk, meta l-konsumatur jipprovdi kunsens għal eżekuzzjoni u għal rikonoxximent immedjati wara li l-kummerċjant diġà jkun bagħat konferma tal-kuntratt, il-kummerċjant jeħtieġlu jipprovdi lill-konsumatur b’konferma addizzjonali separata ta’ dawk il-kunsens u l-konferma qabel ma tibda l-eżekuzzjoni.

Għall-finijiet tal-Artikolu 16(m), il-kunsens u r-rikonoxximent “espress[i]” għandhom jiġu interpretati b’analoġija għar-regoli dwar il-kunsens espress previst fl-Artikolu 22 dwar il-pagamenti addizzjonali għas-servizzi addizzjonali. Dan ifisser li l-konsumatur irid jieħu azzjoni pożittiva, bħal pereżempju jimmarka kaxxa fuq is-sit web tal-kummerċjant. L-espressjoni tal-kunsens u tal-konferma permezz ta’ kaxxa mmarkata minn qabel jew l-aċċettazzjoni tat-termini u l-kundizzjonijiet ġenerali ma tkunx tissodisfa r-rekwiżiti tal-punt (m) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16.

Il-kunsens espress u l-konferma tal-konsumatur jistgħu jingħataw f’dikjarazzjoni waħda, u jipprovdu wkoll informazzjoni dwar l-eċċezzjoni mid-dritt ta’ reċess kif meħtieġ skont l-Artikolu 6(1)(k), pereżempju:

—	[…] B’dan jien nagħti l-kunsens tiegħi għall-eżekuzzjoni immedjata tal-kuntratt u nikkonferma li jien se nitlef id-dritt tiegħi ta’ reċess mill-kuntratt ladarba jibda t-tniżżil jew l-istreaming tal-kontenut diġitali.

Il-kummerċjant irid jikkonforma mal-obbligi ta’ informazzjoni dwar id-dritt ta’ reċess skont l-Artikolu 6(1)(h). Biss fil-każ ta’ kuntratti għal kontenut diġitali online li jiġu eżegwiti immedjatament meta l-konsumatur jipprovdi kunsens u konferma li jwassal għall-bidu tal-eżekuzzjoni tal-kuntratt, il-kummerċjant ma għandux għalfejn jipprovdi l-informazzjoni skont l-Artikolu 6(1)(h), inkluż il-formola standard ta’ reċess stabbilit fl-Anness I(B).

5.8.    Konsegwenzi tan-nuqqas ta’ informar dwar id-dritt ta’ reċess

Skont l-Artikolu 6(1), il-kummerċjant jeħtieġlu jipprovdi lill-konsumatur b’informazzjoni prekuntrattwali b’mod ċar u li jinftiehem. B’mod partikolari, fejn jeżisti d-dritt ta’ reċess, l-Artikolu 6(1)(h) jirrikjedi li l-kummerċjant jagħmel lill-konsumatur konxju mill-kundizzjonijiet, mit-terminu u mill-proċeduri għall-eżerċizzju ta’ tali dritt u mill-formola standard ta’ reċess stabbilita fl-Anness I(B) (136). In-nuqqas ta’ konformità ma’ dawn l-obbligi jwassal għall-konsegwenzi skont l-Artikolu 10(1), li jipprevedi estensjoni tal-perjodu tad-dritt ta’ reċess għall-kuntratti kollha. Jekk il-kummerċjant ma jipprovdix din l-informazzjoni, il-perjodu ta’ reċess jiġi estiż bi 12-il xahar.

Artikolu 10 1.   Jekk kummerċjant ma pprovdiex lill-konsumatur bl-informazzjoni tad-dritt ta’ reċess kif rikjest mill-punt (h) tal-Artikolu 6(1), il-perjodu ta’ reċess għandu jiskadi tnax-il xahar mit-tmiem tal-perjodu ta’ reċess inizjali, kif determinat skont l-Artikolu 9(2).

L-Artikolu 10(2) jindirizza s-sitwazzjoni meta l-kummerċjant jipprovdi l-informazzjoni meħtieġa fl-Artikolu 6(1)(h) b’dewmien fi żmien 12-il xahar mit-tmiem tal-perjodu inizjali ta’ reċess ikkalkolat skont l-Artikolu 9(2). F’dan il-każ, il-perjodu ta’ reċess jiskadi 14-il jum wara l-jum li fih il-konsumatur jirċievi dik l-informazzjoni.

Artikolu 10 2.   Jekk il-kummerċjant ikun ipprovda lill-konsumatur bl-informazzjoni msemmija fil-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu fi żmien 12-il xahar mill-jum imsemmi fl-Artikolu 9(2), id-dritt ta’ reċess għandu jiskadi 14-il jum, jew, f’każijiet fejn l-Istati Membri jkunu adottaw regoli skont l-Artikolu 9(1a), 30 jum wara l-jum li fih il-konsumatur jirċievi dik l-informazzjoni.

5.8.1.   Konsegwenzi fir-rigward tal-oġġetti

Minbarra l-estensjoni msemmija hawn fuq tal-perjodu ta’ reċess, fil-każ ta’ oġġetti, l-Artikolu 14(2) jipprevedi li l-konsumaturi ma humiex responsabbli għal kwalunkwe valur imnaqqas tal-oġġetti jekk il-kummerċjant ikun naqas milli jinformahom dwar id-dritt ta’ reċess f’konformità mal-Artikolu 6(1)(h).

Artikolu 14 2.   Il-konsumatur għandu jkun responsabbli biss għal kwalunkwe valur imnaqqas tal-oġġetti li jirriżulta mill-manipulazzjoni tal-oġġetti minbarra dik meħtieġa biex tistabbilixxi n-natura, il-karatteristiċi u t-tħaddim tal-oġġetti. Il-konsumatur ma għandux, f’kull każ, ikun responsabbli għal valur imnaqqas tal-oġġetti fejn il-kummerċjant ikun naqas milli jipprovdi avviż tad-dritt ta’ reċess skont il-punt (h), tal-Artikolu 6(1).

Fir-rigward ta’ oġġetti personalizzati jew oġġetti li jitħassru malajr (ara t-taqsimiet 5.11.2 u 5.11.3) li huma eżentati mingħajr kundizzjoni mid-dritt ta’ reċess skont il-punti (c) u (d) tal-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 16, is-CRD ma tistabbilixxix il-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ konformità mill-kummerċjant mar-rekwiżit ta’ informazzjoni dwar in-nuqqas tad-dritt ta’ reċess f’konformità mal-Artikolu 6(1)(k). Madankollu, in-nuqqas ta’ informazzjoni lill-konsumatur dwar in-nuqqas tad-dritt ta’ reċess f’sitwazzjoni bħal din jista’ jammonta għal prattika kummerċjali żleali (ommissjoni qarrieqa) ipprojbita mid-Direttiva 2005/29/KE dwar Prattiċi Kummerċjali Żleali jekk iwassal lill-konsumatur sabiex jieħu deċiżjoni tranżazzjonali li ma kienx jieħu f’sitwazzjoni oħra.

5.8.2.   Konsegwenzi fir-rigward tas-servizzi u tal-utilitajiet pubbliċi

Għas-servizzi (inklużi s-servizzi diġitali) u għall-utilitajiet pubbliċi, l-Artikolu 14(4)(a) jistipula li l-konsumatur ma jġarrab l-ebda kost, jiġifieri l-konsumatur huwa intitolat jew għal rifużjoni tal-ammont imħallas jew li ma jħallasx, jekk il-kummerċjant ma jkunx ipprovda l-informazzjoni meħtieġa dwar id-dritt ta’ reċess skont l-Artikolu 6(1)(h) jew (j) jew jekk il-konsumatur ma jkunx talab b’mod espliċitu li s-servizz jibda matul il-perjodu ta’ reċess f’konformità mal-Artikolu 7(3) jew mal-Artikolu 8(8).

Artikolu 14 4.   Il-konsumatur ma għandu jeħel l-ebda spiża għal: (a) twettiq ta’ servizzi, jew il-provvista ta’ ilma, gass u elettriku, meta mhumiex għall-bejgħ f’volum limitat jew fi kwantità fissa, jew it-tisħin distrettwali, kompletament jew parzjalment, matul il-perjodu ta’ reċess, meta: (i) il-kummerċjant naqas milli jipprovdi l-informazzjoni f’konformità mal-Artikolu 6(1), il-punti (h) u (j); jew (ii) il-kummerċjant ma talabx espressament li l-eżekuzzjoni tibda matul il-perjodu ta’ reċess f’konformità mal-Artikolu 7(3) u mal-Artikolu 8(8); […]

Għaldaqstant, f’dawn il-każijiet, il-konsumatur jista’ jirreċessa mill-kuntratt ta’ servizz jew mill-kuntratt għall-utilitajiet pubbliċi li l-eżekuzzjoni tagħhom tkun bdiet u tkun għadha għaddejja matul il-perjodu estiż ta’ 12-il xahar mit-tmiem tal-perjodu inizjali ta’ reċess ikkalkolat skont l-Artikolu 9(2) u ma jġarrabx kostijiet għas-servizzi pprovduti.

Jekk il-kummerċjant jinforma lill-konsumatur dwar id-dritt ta’ reċess fi żmien 12-il xahar mit-tmiem tal-perjodu ta’ reċess inizjali kkalkolat skont l-Artikolu 9(2), il-konsumatur jista’ jirreċessa fi żmien 14-il jum wara l-jum li fih ikun irċieva l-informazzjoni, mingħajr ma jġarrab l-ebda kost għas-servizzi pprovduti sal-mument meta ġie informat dwar id-dritt ta’ reċess.

Il-konsumatur ma jġarrab l-ebda kost għal dak li jkun ġie pprovdut anke meta l-forniment ta’ servizzi jew ta’ utilitajiet pubbliċi jkun tlesta (twettaq bis-sħiħ) qabel l-eżerċitar tad-dritt ta’ reċess, inkluż matul il-perjodu estiż skont l-Artikolu 10, ħlief fejn il-kummerċjant ikun ikkonforma mar-rekwiżiti formali tal-Artikolu 7(3) jew 8(8) li jirriżulta fit-telf tad-dritt ta’ reċess mill-konsumatur f’konformità mal-punt (a) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 (ara t-taqsima 5.6.1 għal aktar informazzjoni).

5.8.3.   Konsegwenzi fir-rigward tal-kontenut diġitali online

Fir-rigward tal-kuntratti għall-kontenut diġitali online, jekk xi waħda mit-tliet kundizzjonijiet previsti fil-punt (m) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 ma tiġix issodisfata (ara t-taqsima 5.7), u l-konsumatur jeżerċita d-dritt ta’ reċess, ikun japplika l-Artikolu 14(4)(b) u dan jagħti d-dritt lill-konsumatur li jew ma jħallasx għall-kontenut riċevut jew li jiġi rimborżat għall-ammonti mħallsin:

Artikolu 14 4.   Il-konsumatur ma għandu jeħel l-ebda spiża għal:   (…) (b) il-provvista, kompletament jew parzjalment, tal-kontenut diġitali li mhuwiex fornut fuq mezz tanġibbli meta: (i) il-konsumatur ma jkunx ta l-kunsens espress tiegħu rigward il-bidu tal-eżekuzzjoni qabel it-tmiem tal-perjodu tal-14-il jum li hemm riferiment għalih fl-Artikolu 9; (ii) il-konsumatur ma rrikonoxxiex li huwa jitlef id-dritt ta’ reċess tiegħu meta jagħti l-kunsens tiegħu; jew (iii) il-kummerċjant naqas milli jipprovdi l-konferma f’konformità mal-Artikolu 7(2) jew l-Artikolu 8(7).

5.9.    Terminazzjoni tal-kuntratt wara l-eżerċizzju tad-dritt ta’ reċess

Artikolu 12 […] (a) L-eżerċizzju tad-dritt ta’ reċess għandu jittermina l-obbligi tal-partijiet: li jwettqu l-kuntratt mill-bogħod jew lil hinn mill-post tan-negozju; jew (b) li jikkonkludu l-kuntratt mill-bogħod jew lil hinn mill-post tan-negozju, f’każijiet fejn l-offerta saret mill-konsumatur.

L-Artikolu 12 jiddikjara li l-eżerċitar tad-dritt ta’ reċess jittermina l-obbligi tal-partijiet li jeżegwixxu l-kuntratt, b’mod partikolari l-obbligu tal-konsumatur li jħallas jew li jikkonkludi l-kuntratt jekk il-konsumatur ikun għamel l-offerta.

Madankollu, skont l-Artikolu 3(2), din ir-regola ma taffettwax regoli tal-UE oħrajn speċifiċi għas-settur dwar it-terminazzjoni tal-kuntratti.

—

Pereżempju, id-Direttiva (UE) 2019/944 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (137) dwar is-suq intern għall-elettriku u d-Direttiva 2009/73/KE dwar is-suq intern tal-gass (138) jipprevedu li jekk klijent, filwaqt li jirrispetta l-kundizzjonijiet kuntrattwali, jixtieq jibdel il-fornitur, l-operatur(i) kkonċernat(i) jeħtieġlu/jeħtiġilhom jagħmel/jagħmlu l-bidla fi żmien tliet ġimgħat.

Għalhekk, jekk konsumatur jiddeċiedi li jirreċessa minn kuntratt għall-elettriku jew għall-gass u jaqilbu għal fornitur ġdid, il-fornitur preċedenti u l-konsumatur jistgħu jkomplu jkunu marbutin bil-kuntratt tagħhom sa tliet ġimgħat, b’deroga mir-regoli fl-Artikolu 14(3) dwar il-kumpens għal dak li jkun ġie pprovdut sa qabel ma jsir ir-reċess.

5.10.    Kuntratti anċillari

Artikolu 15 1.   Bla ħsara għall-Artikolu 15 tad-Direttiva 2008/48/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta’ April 2008 dwar ftehim ta’ kreditu għall-konsumatur, jekk il-konsumatur jeżerċita d-dritt tiegħu ta’ reċess minn kuntratt mill-bogħod jew lil hinn mill-post tan-negozju skont l-Artikoli 9 sa 14 ta’ din id-Direttiva, kull kuntratt anċillari għandu jintemm awtomatikament, mingħajr ebda spiża għall-, ħlief kif previst fl-Artikolu 13(2) u fl-Artikolu 14 ta’ din id-Direttiva. 2.   L-Istat Membri se jistipulaw regoli dettaljati dwar it-tmiem ta’ kuntratti bħal dawn.

L-Artikolu 2(15) jiddefinixxi kuntratt anċillari bħala: “kuntratt li bih il-konsumatur jakkwista oġġetti jew servizzi relatati ma’ kuntratt mill-bogħod jew kuntratt lil hinn mill-post tan-negozju u fejn dawk l-oġġetti jiġu pprovduti jew is-servizzi jiġu fornuti mill-kummerċjant jew minn parti terza fuq il-bażi ta’ arranġament bejn dik il-parti terza u l-kummerċjant”, pereżempju:

—	kuntratt ta’ kunsinna, ta’ manutenzjoni jew ta’ installazzjoni,

—	ftehim ta’ assigurazzjoni u ta’ kreditu għall-finanzjament tax-xiri;

—	garanzija kummerċjali addizzjonali.

Għalkemm ġeneralment esklużi mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva permezz tal-Artikolu 3(3)(d), kull kuntratt ta’ assigurazzjoni u ta’ kreditu anċillari jiġi tterminat skont l-Artikolu 15.

Għandha tiġi vvalutata r-relazzjoni bejn il-kuntratti separati marbutin sabiex jiġi ddeterminat liema huwa l-kuntratt ewlieni u liema huwa dak anċillari:

—

Pereżempju, fejn, permezz ta’ kuntratti separati mal-istess kummerċjant, konsumatur jixtri servizzi tat-telefonija mobbli u smartphone mobbli li jitħallas f’pagamenti parzjali, fatturati fuq bażi ta’ kull xahar flimkien mal-prezz ewlieni tal-abbonament, il-kuntratt ta’ servizz għandu jitqies bħala l-kuntratt ewlieni. Dan ma għandux jipprojbixxi lill-konsumatur milli jirreċessa separatament mill-kuntratt ta’ bejgħ anċillari biss filwaqt li jżomm il-kuntratt ta’ servizz.

Meta l-kuntratt anċillari jkun soġġett għad-Direttiva (pereżempju, kuntratt ta’ kunsinna jew ta’ installazzjoni), il-konsumatur għandu jikkumpensa lill-kummerċjant għall-kost ta’ dak li ġie pprovdut f’konformità mal-Artikoli 13(2) u 14.

Min-naħa l-oħra, jekk il-kuntratt anċillari jkun ġeneralment barra mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva (bħal kuntratt ta’ assigurazzjoni jew kuntratt ta’ kreditu), il-konsegwenzi tat-terminazzjoni jkunu soġġetti għar-regoli tal-liġi kuntrattwali ġenerali jew speċifiċi għas-settur tal-Istati Membri.

Ir-regoli dettaljati dwar it-terminazzjoni ta’ kuntratti anċillari għandhom jiġu stabbiliti mill-Istati Membri. Dawn jistgħu jinkludu, pereżempju, l-obbligu tal-kummerċjant li jinforma lil kull kummerċjant rilevanti ieħor meta jiġi informat mill-konsumatur bid-deċiżjoni tal-konsumatur li jirreċessa mill-kuntratt ewlieni.

5.11.    Eċċezzjonijiet mid-dritt ta’ reċess

L-Artikolu 16 jelenka 13-il kuntratt/sitwazzjoni li fihom il-konsumatur ma jkollux dritt ta’ reċess jew jitlef dan id-dritt taħt ċerti kundizzjonijiet.

Barra minn hekk, id-Direttiva (UE) 2019/2161 introduċiet żewġ għażliet regolatorji għall-Istati Membri f’każ ta’ kuntratti konklużi fil-kuntest ta’ żjarat mhux mitlubin organizzati minn negozjant lejn id-dar ta’ konsumatur jew ta’ vjaġġi promozzjonali u f’każ ta’ tiswijiet speċifikament mitlubin mill-konsumatur.

Is-sitwazzjonijiet jew il-kuntratti li ġejjin jistħoqqilhom attenzjoni partikolari. L-eċċezzjonijiet rigward il-kuntratti ta’ servizz u l-kuntratti għall-kontenut diġitali online eżegwiti bis-sħiħ huma indirizzati separatament fit-taqsimiet 5.6 u 5.7, rispettivament.

5.11.1.   Oġġetti jew servizzi li għalihom il-prezz jiddependi fuq iċ-ċaqliq fis-suq finanzjarju

Artikolu 16 (b) il-forniment ta’ oġġetti jew servizzi li l-prezz tagħhom jiddependi fuq varjazzjonijiet fis-suq finanzjarju li ma jistax ikun ikkontrollat mill-kummerċjant u li jistgħu jseħħu waqt il-perjodu ta’ reċess;

Il-Premessa 43 tad-Direttiva (UE) 2019/2161 iċċarat li l-kuntratti għal kunsinni individwali ta’ enerġija mhux tan-network għandhom ikunu eżentati mid-dritt ta’ reċess skont il-punt (b) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 peress li “l-prezz tagħha jiddependi fuq varjazzjonijiet fis-swieq tal-komoditajiet jew fis-swieq tal-enerġija li ma jistgħux jiġu kkontrollati mill-kummerċjant u li jistgħu jseħħu fil-perjodu ta’ reċess.”

5.11.2.   Oġġetti li saru skont l-ispeċifikazzjonijiet tal-konsumatur jew personalizzati b’mod ċar

Artikolu 16 (c) il-forniment ta’ oġġetti li saru għall-ispeċifikazzjonijiet tal-konsumatur jew personalizzati b’mod ċar;

“Oġġett li sar skont l-ispeċifikazzjonijiet tal-konsumatur” huwa ddefinit fl-Artikolu 2 tas-CRD bħala “kwalunkwe oġġett li ma ġiex prefabbrikat u sar fuq il-bażi ta’ għażla jew deċiżjoni individwali tal-konsumatur”. Il-Premessa 49 tas-CRD tirreferi għal “purtieri magħmulin apposta” bħala eżempju ta’ oġġetti magħmulin skont l-ispeċifikazzjonijiet tal-konsumatur jew li huma personalizzati b’mod ċar.

Peress li din ir-regola hija eċċezzjoni mir-regola aktar ġenerali tas-CRD li tagħti lill-konsumaturi d-dritt ta’ reċess mill-kuntratti mill-bogħod/lil hinn mill-post tan-negozju, għandha tiġi interpretata b’mod restrittiv.

Għalhekk, din l-eċċezzjoni għandha tkopri, pereżempju:

—	oġġetti, li għalihom il-konsumatur ikun ipprovda speċifikazzjonijiet, bħall-kejl għall-għamara jew id-daqs ta’ drapp;

—

oġġetti, li għalihom il-konsumatur ikun talab karatteristiċi personalizzati speċifiċi, bħal disinn partikolari għal karozza li hija magħmula skont l-ordni jew komponent speċifiku għal kompjuter, li għandu jiġi akkwistat individwalment għal dik l-ordni partikolari u li ma kienx parti mill-offerta ġenerali tal-kummerċjant lill-pubbliku;

—	tikketti tal-indirizz bl-informazzjoni ta’ kuntatt tal-konsumatur.

F’dan il-kuntest, speċifikazzjoni/personalizzazzjoni għandha titqies li tfisser li l-oġġetti, fil-prinċipju, huma uniċi u manifatturati skont ix-xewqat u l-ħtiġijiet individwali ddikjarati mill-konsumatur u miftehmin mal-kummerċjant.

B’kuntrast ma’ dan, meta l-konsumatur sempliċiment joħloq l-oġġetti billi jagħżel mill-għażliet standard (prestabbiliti) ipprovduti mill-kummerċjant, ma għandux ikun possibbli li wieħed jitkellem fuq “speċifikazzjoni” jew fuq “personalizzazzjoni” fis-sens ristrett ta’ din id-dispożizzjoni. Għalhekk, l-eċċezzjoni ma tapplikax fl-eżempji li ġejjin:

—	l-għażla ta’ għamara b’kulur jew b’konsistenza speċifika billi jintgħażlu mill-katalgu tal-manifattur;

—	karozza b’tagħmir addizzjonali, magħżula mill-katalgu tal-manifattur;

—	sett ta’ għamara fuq il-bażi ta’ elementi standard.

Barra minn hekk, l-eċċezzjoni ma tapplikax għal kuntratti ta’ servizz li jwasslu għal eżiti tanġibbli. Fil-Kawża C-208/19 NK (Proġett ta’ dar individwali (detached)), il-Qorti sostniet li l-kuntratt bejn perit u konsumatur, skont liema tal-ewwel huwa meħtieġ li jħejji d-disinji għall-kostruzzjoni ta’ bini ġdid, ma jistax jitqies li jaqa’ taħt l-Artikolu 16(c) tas-CRD. Għalkemm id-disinji jistgħu jiġu pprovduti f’forma tanġibbli (fuq karta jew diġitali), is-suġġett tal-kuntratt huwa servizz intellettwali – disinn arkitettoniku, u l-kunsinna sussegwenti għandha biss funzjoni anċillari (139).

Dan ir-raġunament tal-QĠUE jenfasizza l-importanza tal-proċess kreattiv għall-okkorrenza tar-riżultat tanġibbli bħala fattur deċiżiv għall-klassifikazzjoni tal-kuntratt. Raġunament simili jista’ jiġi applikat għal servizzi intellettwali oħrajn (eż. l-għoti ta’ pariri kontabilistiċi jew legali, jew ta’ fotografija tal-avvenimenti tal-familja) li r-riżultati tagħhom jistgħu jiġu ppreżentati f’forma tanġibbli.

B’kuntrast ma’ dan, meta tkun tapplika l-eċċezzjoni, ir-restrizzjoni fuq ir-reċess minn kuntratti għall-forniment ta’ oġġetti li saru għall-ispeċifikazzjonijiet tal-konsumatur jew personalizzati b’mod ċar hija assoluta u ma tiddependix fuq jekk il-kummerċjant ikunx beda jaħdem fuq l-ordni jew le. Dan ġie kkonfermat fil-Kawża C-529/19 Möbel Kraft, li kieku l-Qorti osservat li din hija l-unika interpretazzjoni tal-Artikolu 16(c) tas-CRD li tista’ tiżgura ċertezza legali, li hija wieħed mill-objettivi tad-Direttiva, kif innotat fil-Premessi 7 u 40 tagħha (140). L-eżistenza tad-dritt ta’ reċess tal-konsumatur tkun ikkonċernata jekk tkun tiddependi fuq l-istat ta’ progress tal-eżekuzzjoni tal-kuntratt mill-kummerċjant, stat ta’ progress li, bħala regola ġenerali, l-konsumatur ma jkunx informat dwaru u li fuqu ma jkollu, a fortiori, l-ebda kontroll. Barra minn hekk, interpretazzjoni bħal din ma tkunx rikonċiljabbli mal-obbligu tal-kummerċjant li jipprovdi informazzjoni prekuntrattwali ċara.

5.11.3.   Oġġetti li jistgħu jiddeterjoraw jew jiskadu malajr

Artikolu 16 (d) il-forniment tal-oġġetti li huma predisposti għal deterjorament jew jiskadu b’mod mgħaġġel;

Il-karatteristika “li huma predisposti għal deterjorament jew jiskadu b’mod mgħaġġel” hija karatteristika oġġettiva tal-oġġett ikkonċernat. Xi wħud mill-eżempji ovvji ta’ oġġetti li jistgħu jiddeterjoraw jew jiskadu malajr imsemmijin fil-punt (d) huma:

—	Ikel u xorb li jiskadu malajr, inklużi dawk li jridu jinżammu fil-friġġ;

—	Kunsinni tar-ristoranti “take-away”;

—	Fjuri friski.

Madankollu, fil-każ ta’ kuntratti ta’ abbonament għal kunsinni regolari ta’ ristoranti “take-away”, filwaqt li ma jkun hemm l-ebda dritt ta’ reċess mill-kunsinna attwali, il-konsumatur xorta waħda jista’ jħassar l-abbonament skont ir-regoli dwar id-dritt ta’ reċess għal “kunsinna regolari ta’ oġġett” f’konformità mal-Artikolu 9(2)(b)(iii), jiġifieri 14-il jum mill-wasla tal-ewwel kunsinna.

Il-pjanti, min-natura tagħhom, għandhom ħajja limitata li matulha jiġu ppreservati l-karatteristiċi tagħhom. Fil-prinċipju, ir-rekwiżit għal intervent attiv minn xi ħadd (eż. kumpanija tal-kunsinni, konsumatur) sabiex jiġu ppreservati l-karatteristiċi tagħhom jagħmel lil dawn l-impjanti oġġettivament differenti minn oġġetti oħrajn (tessuti, tagħmir elettroniku, eċċ.). Dawk il-prodotti l-oħra ma humiex “predisposti għal deterjorament jew jiskadu b’mod mgħaġġel” jekk jinħażnu f’kundizzjonijiet xierqa u l-konsumatur huwa sempliċiment meħtieġ li joqgħod lura milli jesponihom għal kundizzjonijiet anormali qabel ma jibgħathom lura, sabiex jevita r-responsabbiltà implikata mill-Artikolu 14(2).

Għalhekk, hija meħtieġa valutazzjoni ta’ każ b’każ filwaqt li titqies il-kura neċessarja għall-pjanti sabiex iżommu l-karatteristiċi tagħhom fuq perjodu itwal, inkluż fil-każ ta’ ritorn mill-konsumatur. Għalhekk, huwa biss meta l-pjanti rispettivi ma jkunux “predisposti għal deterjorament jew jiskadu b’mod mgħaġġel”, li għandu japplika d-dritt ta’ reċess.

5.11.4.   Oġġetti ssiġillati għall-protezzjoni tas-saħħa ta’ raġunijiet ta’ iġjene

Artikolu 16 (e) il-forniment ta’ oġġetti siġillati li mhumiex adatti biex jiġu rritornati minħabba raġunijiet iġjeniċi jew marbutin mal-protezzjoni tas-saħħa u nfetħu wara l-kunsinna;

Sabiex oġġett ikun eżentat mid-dritt ta’ reċess skont il-punt (e), għandu jkun hemm raġunijiet ġenwini ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene għall-użu ta’ siġill, li jista’ jikkonsisti fi tgeżwir jew f’kisi protettiv. Din l-eċċezzjoni tista’ tapplika, pereżempju, għall-oġġetti li ġejjin jekk ma jkunux issiġillati mill-konsumatur wara l-kunsinna:

—	Prodotti kożmetiċi bħal lipsticks;

—	Xkupilji tas-snien, magni tat-tqaxxir u oġġetti ta’ iġjene personali simili.

Il-Qorti ddeċidiet fil-Kawża C-681/17 slewo li din l-eċċezzjoni ma tapplikax għas-saqqijiet. B’mod partikolari, il-Qorti ddikjarat li hija n-natura tal-oġġetti li tista’ tiġġustifika li l-imballaġġ tagħhom jiġi ssiġillat għal raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene u li, għaldaqstant, in-nuqqas ta’ ssiġillar tal-imballaġġ iċaħħad lill-merkanzija minn ġewwa l-garanzija f’termini ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene (141).

Għaldaqstant, l-eċċezzjoni għad-dritt ta’ reċess skont il-punt (e) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 tapplika biss jekk, wara li l-imballaġġ ikun tneħħielu s-siġill, l-oġġetti li jinsabu fih ma jibqgħux definittivament f’kundizzjoni siġillabbli minħabba raġunijiet ġenwini ta’ protezzjoni tas-saħħa jew ta’ iġjene, minħabba li n-natura proprja tal-oġġetti tagħmilha impossibbli jew eċċessivament diffiċli, għall-kummerċjant sabiex jieħu l-miżuri neċessarji li jippermettu l-bejgħ mill-ġdid mingħajr ma jkun affettwat xi wieħed minn dawk ir-rekwiżiti (142).

5.11.5.   Oġġetti li jitħalltu b’mod inseparabbli ma’ oġġetti oħrajn

Artikolu 16 (f) il-forniment ta’ oġġetti li, wara l-kunsinna, jirriżultaw, minħabba n-natura tagħhom, inseparabbilment imħallta ma’ oġġetti oħrajn;

Il-Premessa 49 tas-CRD tirreferi għall-provvista ta’ “fjuwil” bħala eżempju ta’ oġġetti mħalltin inseparabbilment ma’ oġġetti oħrajn.

5.11.6.   Kuntratti b’data speċifika jew b’perjodu speċifiku ta’ eżekuzzjoni

Artikolu 16 (l) il-forniment ta’ akkomodazzjoni għal skopijiet mhux residenzjali, trasport tal-oġġetti, servizzi tal-kiri tal-karozzi, kejtering jew servizzi relatati ma’ attivitajiet ta’ divertiment jekk il-kuntratt jipprevedi data speċifika jew perjodu speċifiku ta’ eżekuzzjoni;

Sabiex tkun tapplika din l-eċċezzjoni, il-kuntratt għandu jistipula “data speċifika jew perjodu speċifiku ta’ eżekuzzjoni”. Għal darb’oħra, peress li din hija eċċezzjoni, għandha tiġi interpretata b’mod restrittiv (143). Għalhekk, għandha tiġi applikata filwaqt li wieħed iżomm f’moħħu r-raġunijiet mogħtijin fil-Premessa 49: “[…] L-għoti ta’ dritt ta’ reċess lill-konsumatur jista’ ukoll ma jkunx xieraq fil-każ ta’ ċerti servizzi li għalihom il-konklużjoni tal-kuntratt timplika li tiġi riservata kapaċità li għaliha l-kummerċjant jista’ jsibha diffiċli jsib sostituzzjoni, kieku kellu jiġi eżerċitat id-dritt ta’ reċess. Dan ikun il-każ pereżempju tar-riservazzjonijiet f’ lukandi jew relatati ma’ djar tal-vaganzi, avvenimenti kulturali jew sportivi.” Għalhekk, ir-restrizzjoni fuq id-dritt ta’ reċess skont il-punt (l) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 ma għandhiex tapplika għal kuntratti għal attivitajiet ta’ divertiment li ma għandhomx limitazzjoni tal-kapaċità.

Il-Premessa 49 tagħti l-eżempji li ġejjin li fihom tkun tapplika l-eċċezzjoni skont il-punt (l) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16:

—	prenotazzjonijiet f’lukandi u fi djar tal-vaganzi;

—	avvenimenti kulturali jew sportivi, kif ukoll prestazzjonijiet teatrali f’data speċifika;

—	catering f’data speċifika f’festin ta’ għeluq is-snin jew tat-tieġ.

Bl-istess mod, il-frażi “trasport tal-oġġetti” għandha tiġi interpretata b’mod wiesa’. Fil-Kawża C-336/03 easyCar li tikkonċerna d-Direttiva 97/7/KE dwar il-Bejgħ mill-Bogħod, il-QĠUE ddeċidiet li t-“trasport” jinkludi wkoll il-fatt li l-mezz tat-trasport jitqiegħed għad-dispożizzjoni tal-konsumatur (144). Skont din l-interpretazzjoni, il-kiri ta’ trakkijiet għat-trasport ta’ oġġetti f’data speċifika jista’ jaqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-eċċezzjoni prevista fil-punt (l) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 għat-“trasport ta’ oġġetti”.

Finalment, għalkemm il-punt (l) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 ikopri l-kuntratti għat-trasport ta’ oġġetti, huwa ma jkunx japplika għas-servizzi ta’ ħżin, anke meta jkunu pprovduti f’dati speċifiċi.

5.11.7.   Tiswijiet mitlubin mill-konsumatur

Artikolu 16 (h) kuntratti li għalihom il-konsumatur speċifikament talab żjara mill-kummerċjant għall-iskop li jagħmel tiswija jew manutenzjoni urġenti. Jekk fl-okkażjoni ta’ din iż-żjara, il-kummerċjant jipprovdi servizzi flimkien ma’ dawk speċifikatament mitluba mill-konsumatur jew oġġetti minbarra parts ta’ sostituzzjoni użati bi ħtieġa fit-twettiq tal-manutenzjoni jew fit-tiswijiet, id-dritt ta’ reċess għandu japplika għal dawk is-servizzi jew oġġetti addizzjonali;

L-eċċezzjoni mid-dritt ta’ reċess ipprovdut mill-punt (h) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 tas-CRD tkopri tiswijiet u manutenzjoni urġenti.

Għat-tiswijiet l-oħrajn kollha li ma humiex “urġenti”, il-konsumaturi għandhom id-dritt ta’ reċess u l-kummerċjanti jridu jinformawhom, fost affarijiet oħrajn, dwar dan id-dritt. Jekk il-kummerċjanti ma jkunux ipprovdew lill-konsumaturi bl-informazzjoni dwar id-dritt ta’ reċess jew ipprovdew lill-konsumaturi b’dewmien, ikunu japplikaw l-Artikolu 10 u l-Artikolu 14(4)(a). Il-konsumaturi jistgħu jeżerċitaw id-dritt tagħhom ta’ reċess fi żmien 14-il jum wara l-konklużjoni tal-kuntratt. Madankollu, f’konformità mal-punt (a) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16, il-konsumatur jitlef id-dritt ta’ reċess meta s-servizz (tat-tiswija) jiġi eżegwit bis-sħiħ. Sabiex tapplika din il-limitazzjoni, il-kummerċjant jeħtieġlu jikseb: (1) il-kunsens espress minn qabel tal-konsumatur u (2) il-konferma tal-konsumatur dwar it-telf tad-dritt ta’ reċess mal-eżekuzzjoni sħiħa. Dawn iż-żewġ kundizzjonijiet sabiex tibda l-eżekuzzjoni tas-servizz qabel ma jiskadi l-perjodu tad-dritt ta’ reċess huma stipulati fl-Artikoli 7(3) għal kuntratti lil hinn mill-post tan-negozju u 8(8) għal kuntratti mill-bogħod.

Artikolu 16 Fil-każ ta’ kuntratti ta’ servizz li jqiegħdu lill-konsumatur f’obbligu li jħallas fejn il-konsumatur ikun talab speċifikament żjara mill-kummerċjant bil-għan li jagħmel tiswijiet, l-Istati Membri jistgħu jipprovdu li l-konsumatur jitlef id-dritt ta’ reċess wara li s-servizz ikun twettaq b’mod sħiħ sakemm l-eżekuzzjoni tkun inbdiet bil-kunsens espliċitu minn qabel tal-konsumatur.

Din l-għażla regolatorja fit-tielet paragrafu tal-Artikolu 16 introdotta bid-Direttiva (UE) 2019/2161 (145) tagħti l-possibbiltà lill-Istati Membri li jidderogaw mill-kundizzjonijiet tat-telf tad-dritt ta’ reċess skont il-punt (a) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 billi jistipulaw li, għat-tiswijiet koperti mit-tielet paragrafu tal-Artikolu 16, huwa biżżejjed li l-kummerċjant jikseb il-kunsens espress minn qabel tal-konsumatur sabiex jibda l-eżekuzzjoni. Għaldaqstant, f’dan il-każ il-kummerċjant ma jkunx meħtieġ li jikseb ukoll ir-rikonoxximent tal-konsumatur dwar it-telf tad-dritt ta’ reċess skont l-Artikolu 7(3) jew skont l-Artikolu 8(8).

5.12.    Għażliet regolatorji f’każ ta’ żjarat jew ta’ vjaġġi promozzjonali mhux mitlubin

5.12.1.   Introduzzjoni

Id-Direttiva (UE) 2019/2161 emendat kemm il-UCPD kif ukoll is-CRD billi ppermettiet lill-Istati Membri jadottaw dispożizzjonijiet sabiex jipproteġu l-interessi leġittimi tal-konsumaturi fir-rigward ta’ prattiki ta’ kummerċjalizzazzjoni jew ta’ bejgħ aggressivi u qarrieqa fil-kuntest ta’ żjarat mhux mitlubin minn kummerċjant fid-dar ta’ konsumatur jew ta’ vjaġġi promozzjonali organizzati minn kummerċjant bl-għan jew bl-effett li jippromwovi jew ibigħ prodotti lill-konsumaturi, meta tali dispożizzjonijiet ikunu proporzjonati, mhux diskriminatorji u ġġustifikati għal raġunijiet ta’ protezzjoni tal-konsumatur. Ir-raġunament tad-dispożizzjonijiet huwa spjegat fil-premessi 54–57 tad-Direttiva (UE) 2019/2161 li jenfasizzaw il-prinċipju tas-sussidjarjetà u l-objettiv li jiġi ffaċilitat l-infurzar.

Il-UCPD fiha dispożizzjoni ġenerali li tippermetti lill-Istati Membri jadottaw dispożizzjonijiet nazzjonali proporzjonati, mhux diskriminatorji u ġustifikati sabiex jipproteġu lill-konsumaturi minn żjarat u/jew minn vjaġġi promozzjonali aggressivi jew qarrieqa mhux mitlubin organizzati minn kummerċjant (għal aktar dettalji ara t-taqsima 1.1 tal-Gwida dwar il-UCPD).

Minbarra d-dispożizzjoni ġenerali tal-UCPD, is-CRD emendata tippermetti lill-Istati Membri jadottaw dispożizzjonijiet nazzjonali li jipprevedu regoli aktar favorevoli dwar id-dritt ta’ reċess. Għal dan l-għan, fil-kuntest tal-Artikoli 9(1a), 10(2), 14(4) u 16 tas-CRD, l-Istati Membri jistgħu jipprevedu dritt itwal ta’ reċess ta’ 30 jum (minflok 14) jew jidderogaw minn diversi eċċezzjonijiet eżistenti mid-dritt ta’ reċess f’każ ta’ żjarat jew ta’ vjaġġi promozzjonali mhux mitlubin.

L-Artikolu 29(1) tas-CRD jirrikjedi li l-Istati Membri jinnotifikaw lill-Kummissjoni, sat-28 ta’ Novembru 2021, dwar miżuri nazzjonali li jidderogaw mid-dritt ta’ reċess u kwalunkwe emenda sussegwenti, jiġifieri permezz ta’ notifika speċifika li tispjega d-dispożizzjonijiet nazzjonali eżatti kkonċernati u mhux biss bħala parti min-notifika ġenerali tal-miżuri ta’ traspożizzjoni.

5.12.2.   Estensjoni tal-perjodu tad-dritt ta’ reċess

L-Artikolu 9(1a) jipprevedi li l-Istati Membri jistgħu jestendu l-perjodu ta’ reċess ta’ 14-il jum għal 30 jum għal kuntratti konklużi fil-kuntest ta’ żjarat mhux mitlubin minn kummerċjant fid-dar ta’ konsumatur jew ta’ vjaġġi promozzjonali organizzati minn kummerċjant bl-għan jew bl-effett li jippromwovi jew ibigħ prodotti lil konsumaturi.

Artikolu 9 1a.   L-Istati Membri jistgħu jadottaw regoli li taħthom il-perjodu ta’ reċess ta’ 14-il jum imsemmi fil-paragrafu 1 jiġi estiż għal 30 jum għal kuntratti konklużi fil-kuntest ta’ żjarat mhux mitluba minn kummerċjant fid-dar ta’ konsumatur jew vjaġġi promozzjonali organizzati minn kummerċjant bil-għan jew bl-effett li jiġu promossi jew jinbiegħu prodotti lil konsumaturi għall-fini li jipproteġu l-interessi leġittimi tal-konsumaturi fir-rigward ta’ prattiki ta’ kummerċjalizzazzjoni jew bejgħ aggressivi jew qarrieqa. Tali regoli għandhom ikunu proporzjonati, mhux diskriminatorji u ġustifikati għal raġunijiet ta’ protezzjoni tal-konsumatur.

L-Artikolu 6(4), l-Artikolu 9(2), l-Artikolu 10(2) u l-Artikolu 14(4) li jirreferu għall-perjodu tad-dritt ta’ reċess ġew emendati wkoll bid-Direttiva (UE) 2019/2161 sabiex jirriflettu l-estensjoni possibbli ta’ dan il-perjodu għal 30 jum.

Artikolu 6(4) 4.   L-informazzjoni msemmija fil-punti (h), (i) u (j) tal-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu tista’ tkun ipprovduta permezz tal-formola tal-istruzzjonijiet dwar ir-reċess stabbilita fl-Anness I(A). Il-kummerċjant għandu jkun issodisfa r-rekwiżiti ta’ informazzjoni stabbiliti fil-punti (h), (i) u (j) tal-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu jekk il-kummerċjant ikun ippreżenta dawn l-istruzzjonijiet lill-konsumatur, mimlija kif suppost. Ir-referenzi għall-perjodu ta’ reċess ta’ 14-il jum fil-formola tal-istruzzjonijiet dwar ir-reċess stabbilita fl-Anness I(A) għandhom jiġu sostitwiti b’referenzi għal perjodu ta’ reċess ta’ 30 jum f’każijiet fejn l-Istati Membri jadottaw regoli skont l-Artikolu 9(1a). Artikolu 9(2) 2.   Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 10, il-perjodu ta’ reċess imsemmi fil-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu għandu jiskadi wara 14-il jum, jew, f’każijiet fejn l-Istati Membri jkunu adottaw regoli skont il-paragrafu 1a ta’ dan l-Artikolu, 30 jum minn: Artikolu 10(2) 2.   Jekk il-kummerċjant ikun ipprovda lill-konsumatur bl-informazzjoni msemmija fil-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu fi żmien 12-il xahar mill-jum imsemmi fl-Artikolu 9(2), id-dritt ta’ reċess għandu jiskadi 14-il jum, jew, f’każijiet fejn l-Istati Membri jkunu adottaw regoli skont l-Artikolu 9(1a), 30 jum wara l-jum li fih il-konsumatur jirċievi dik l-informazzjoni; Artikolu 14(4) 4.   Il-konsumatur ma għandu jeħel l-ebda spiża għal: (b) il-provvista, kompletament jew parzjalment, tal-kontenut diġitali li mhuwiex fornut fuq mezz tanġibbli meta: (i) il-konsumatur ma jkunx ta l-kunsens espliċitu minn qabel għall-bidu tal-eżekuzzjoni qabel it-tmiem tal-perjodu ta’ 14-il jum jew ta’ 30 jum imsemmi fl-Artikolu 9

5.12.3.   Derogi mill-eċċezzjonijiet mid-dritt ta’ reċess

Artikolu 16 L-Istati Membri jistgħu jidderogaw mill-eċċezzjonijiet għad-dritt ta’ reċess stabbilit fil-punti (a), (b), (c) u (e) tal-ewwel paragrafu għal kuntratti konklużi fil-kuntest ta’ żjarat mhux mitluba minn kummerċjant fid-dar ta’ konsumatur jew vjaġġi promozzjonali organizzati minn kummerċjant bil-għan jew bl-effett li jiġu promossi jew jinbiegħu prodotti lil konsumaturi għall-fini li jipproteġu l-interessi leġittimi tal-konsumaturi fil-konfront ta’ prattiki ta’ kummerċjalizzazzjoni jew bejgħ aggressivi jew qarrieqa. Tali dispożizzjonijiet għandhom ikunu proporzjonati, mhux diskriminatorji u ġustifikati għal raġunijiet ta’ protezzjoni tal-konsumatur.

Fil-każ ta’ kuntratti konklużi fil-kuntest ta’ żjarat mhux mitlubin minn kummerċjant fid-dar ta’ konsumatur jew fil-kuntest ta’ vjaġġi promozzjonali organizzati minn kummerċjant bl-għan jew bl-effett li jippromwovi jew ibigħ prodotti lill-konsumaturi, l-Istati Membri jistgħu jidderogaw mill-eċċezzjonijiet li ġejjin mid-dritt ta’ reċess:

—	kuntratti ta’ servizz wara li s-servizz ikun ġie eżegwit bis-sħiħ (il-punt (a) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16);

—	il-forniment ta’ oġġetti jew ta’ servizzi li l-prezz tagħhom jiddependi fuq varjazzjonijiet fis-suq finanzjarju li ma jistgħux ikunu kkontrollati mill-kummerċjant u li jistgħu jseħħu waqt il-perjodu ta’ reċess (il-punt (b) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16);

—	il-forniment ta’ oġġetti li saru għall-ispeċifikazzjonijiet tal-konsumatur jew personalizzati b’mod ċar (il-punt (c) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16);

—	il-forniment ta’ oġġetti siġillati li ma humiex adatti sabiex jiġu rritornati minħabba raġunijiet iġjeniċi jew marbutin mal-protezzjoni tas-saħħa u li nfetħu wara l-kunsinna (il-punt (e) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16);

Id-deroga mhux neċessarjament tfisser in-nuqqas ta’ applikazzjoni sħiħa tal-eċċezzjoni mid-dritt ta’ reċess. Tista’ tikkonsisti wkoll f’modifika tal-eċċezzjoni eżistenti sabiex issir aktar favorevoli għall-konsumatur filwaqt li jiġi żgurat li tkun proporzjonata (anke fir-rigward tal-interessi leġittimi tal-kummerċjanti), mhux diskriminatorja u ġġustifikata għal raġunijiet ta’ protezzjoni tal-konsumatur.

6.   Kunsinna

Artikolu 18 1.   Sakemm il-partijiet ma jkunux qablu mod ieħor dwar it-terminu tal-kunsinna, il-kummerċjant għandu jwassal il-oġġetti billi jittrasferixxi l-pussess fiżiku jew il-kontroll tal-oġġetti lill-konsumatur mingħajr dewmien żejjed wara, iżda mhux iktar tard minn 30 jum minn dak li fih ġie konkluż il-kuntratt. 2.   Meta l-kummerċjant ikun naqas milli jissodisfa l-obbligu tiegħu biex iwassal tal-beni fit-terminu miftiehem mal-konsumatur jew fit-terminu stabbilit fil-paragrafu 1, il-konsumatur għandu jitolbu jagħmel il-kunsinna f’perjodu ta’ żmien addizzjonali xieraq għaċ-ċirkostanzi. Jekk il-kummerċjant jonqos milli jwassal il-oġġetti f’dak il-perjodu ta’ żmien addizzjonali xieraq, il-konsumatur għandu jkollu d-dritt iġib il-kuntratt fit-tmiem. L-ewwel subparagrafu ma għandux japplika għall-kuntratti ta’ bejgħ jekk il-kummerċjant irrifjuta li jwassal il-oġġetti jew fejn il-kunsinna matul il-perjodu miftiehem tal-kunsinna jkun essenzjali fid-dawl taċ-ċirkostanzi kollha li jakkumpanjaw il-konklużjoni tal-kuntratt jew jekk il-konsumatur jinforma lill-kummerċjant, qabel il-konklużjoni tal-kuntratt, li l-kunsinna sa jew fid-data speċifikata hija essenzjali. F’tali każijiet, jekk il-kummerċjant jonqos milli jwassal il-oġġetti fil-mument miftiehem mal-konsumatur jew fl-iskadenza stabbilita fil-paragrafu 1, il-konsumatur għandu jkun intitolat jittermina il-kuntratt immedjatament. 3.   Mat-terminazzjoni tal-kuntratt, il-kummerċjant għandu, mingħajr dewmien żejjed, jirrimborża l-ammonti kollha mħallsa għall-eżekuzzjoni tal-kuntratt. 4.   Minbarra li jintemm il-kuntratt f’ konformità mal-paragrafu 2, il-konsumatur jista’ jirrikorri għal rimedji oħra previsti mil-leġiżlazzjoni nazzjonali.

L-Artikolu 18 japplika biss għall-kuntratti ta’ bejgħ, kif iddikjarat espressament fl-Artikolu 17(1). Id-dispożizzjonijiet fl-Artikolu 18 dwar iż-żmien tal-kunsinna huma marbutin mar-rekwiżit fl-Artikolu 5(1)(d) u fl-Artikolu 6(1)(g) li jiġi indikat iż-żmien għall-kunsinna tal-oġġetti.

Skont l-Artikolu 6(1)(g) dwar il-kuntratti mill-bogħod u lil hinn mill-post tan-negozju l-kummerċjant jeħtieġlu jinforma lill-konsumatur bid-“data sa meta l-kummerċjanti jimpenja ruħu jikkunsinna l-oġġetti”. Għall-kuntratti fil-post tan-negozju skont l-Artikolu 5(1)(d), din l-informazzjoni trid tiġi pprovduta “fejn applikabbli”.

Konsegwentement, fil-kuntratti fil-post tan-negozju, din l-informazzjoni ma għandhiex tiġi pprovduta jekk l-oġġetti jiġu kkunsinnati jew is-servizz jiġi eżegwit immedjatament. Għall-kuntratti fil-post tan-negozju, din l-informazzjoni lanqas ma għandha tiġi pprovduta jekk il-bejjiegħ jippjana li jikkunsinna l-oġġetti fil-limitu ta żmien ta’ 30 jum speċifikat fl-Artikolu 18(1) (ara wkoll it-taqsima 3 dwar ir-rekwiżiti ta’ informazzjoni prekuntrattwali).

Huwa importanti li wieħed jinnota li d-Direttiva m’għandha l-ebda regola speċifika dwar il-kuntratti ta’ servizzi jekk il-kummerċjant jonqos milli jindika d-data għall-eżekuzzjoni tas-servizzi. Il-konsegwenzi ta’ tali ommissjoni jistgħu jiġu rregolati fil-liġi nazzjonali.

Skont l-Artikolu 18(2), jekk il-kummerċjant ma jikkunsinnax f’dan il-limitu ta’ żmien jew fil-limitu ta’ żmien indikat lill-konsumatur, il-konsumatur irid jaqbel mal-kummerċjant dwar estensjoni tal-perjodu tal-kunsinna. Jekk il-kummerċjant xorta ma jikkunsinnax qabel ma tiskadi l-estensjoni, il-konsumatur ikun intitolat li jittermina l-kuntratt.

Madankollu, jekk il-perjodu ta’ kunsinna indikat jew il-perjodu prestabbilit ta’ 30 jum huwa essenzjali (eż. għall-kunsinna ta’ libsa tat-tieġ – ara l-Premessa 52) u l-kummerċjant jonqos milli jikkunsinna l-oġġetti fil-ħin, il-konsumatur għandu jkun intitolat li jittermina l-kuntratt immedjatament malli jiskadi l-limitu ta’ żmien miftiehem inizjalment.

Il-liġijiet nazzjonali jistgħu jirregolaw il-mod kif il-konsumatur għandu jinnotifika lill-kummerċjant bit-terminazzjoni tal-kuntratt (ara l-Premessa 52).

Skont l-Artikolu 18(4) il-liġijiet nazzjonali jistgħu jipprovdu rimedji oħra lill-konsumatur; eżempji tagħhom huma mogħtija fil-Premessa 53: “Barra mid-dritt tal-konsumatur li jittermina il-kuntratt jekk il-kummerċjant ma jkunx ottempera għall-obbligi tiegħu tal-kunsinna tal-oġġetti skont din id-Direttiva, il-konsumatur jista’, skont il-leġiżlazzjoni nazzjonali applikabbli, jagħmel rikors għal rimedji oħrajn, bħal jikkonċedi perjodu ta’ żmien supplementari għall-kunsinna lill-kummerċjant, jesiġi l-eżekuzzjoni tal-kuntratt, jissospendi l-pagament, u jitlob kumpens għad-danni .”

Skont l-Artikolu 18(3), jekk il-kuntratt jiġi tterminat, il-kummerċjant jeħtieġlu jirrimborża s-somom kollha mħallsin mingħajr dewmien żejjed. Id-Direttiva ma tispeċifikax limitu ta’ żmien għar-rimborż. Jekk ikun hemm tilwima bejn il-konsumatur u l-kummerċjant dwar iż-żmien tar-rifużjoni, il-korpi u l-qrati nazzjonali kompetenti ikollhom jagħmlu valutazzjoni każ b’każ. Fil-prinċipju, ftit jiem ta’ xogħol għandhom ikunu biżżejjed sabiex il-kummerċjant jipproċessa r-rifużjoni.

7.   Trasferiment tar-riskju

Artikolu 20 Fil-kuntratti li fihom il-kummerċjant jibgħat il-oġġetti lill-konsumatur, ir-riskju ta’ telf jew ħsara għall-oġġetti għandu jiġi trasferit lill-konsumatur meta huwa jew parti terza indikata mill-konsumatur u differenti mill-kunsinnatur jikseb/tikseb il-pussess fiżiku tal-oġġetti. Madankollu, ir-riskju għandu jkun trasferit lill-konsumatur mal-kunsinna lill-kunsinnatur, jekk il-konsumatur ikun inkariga lill-kunsinnatur bit-trasport tal-oġġetti u dik l-għażla ma tkunx ġiet offruta mill-kummerċjant, bla ħsara lid-drittijiet tal-konsumatur fil-konfront tal-kunsinnatur.

Skont l-Artikolu 20, ir-riskju jgħaddi wkoll lill-konsumatur mal-kunsinna lil trasportatur jekk it-trasportatur jintgħażel mill-konsumatur u ma jkunx offrut mill-kummerċjant.

Il-kunsinna regolari ta’ oġġetti ordnati permezz tal-kummerċ elettroniku, l-ordnijiet bil-posta eċċ. ta’ spiss isseħħ mingħajr spezzjoni immedjata mill-konsumatur tal-oġġetti kunsinnati. Skont id-Direttiva, ir-riskju jgħaddi lill-konsumatur malli jieħu pussess fiżiku tal-oġġetti irrispettivament minn jekk dawn ikunux ġew spezzjonati għal difetti. Madankollu, hemm rekwiżit għall-kunsinna bla ħsara fid-Direttiva (UE) 2019/771 dwar il-Bejgħ ta’ Oġġetti. L-Artikolu 11 ta’ dik id-Direttiva jistabbilixxi r-regoli dwar l-oneru tal-provi fir-rigward ta’ kwalunkwe nuqqas ta’ konformità.

8.   Tariffi għall-użu tal-mezz ta’ pagament

Artikolu 19 L-Istati Membri għandhom jipprojbixxu lill-kummerċjanti milli jimponu lill-konsumaturi, fir-rigward tal-użu ta’ mezz speċifiku ta’ pagament, tariffi li jaqbżu dawk imġarrba mill-kummerċjant għall-użu ta’ tali mezzi.

8.1.    Introduzzjoni

L-Artikolu 19 japplika għall-użu ta’ “mezzi ta’ pagament”. Peress li dawn it-termini ma humiex iddefiniti b’xi mod, l-Artikolu 19 għandu japplika għal kull mezz ta’ pagament, inklużi l-flus kontanti.

Ta’ min jinnota li “servizzi ta’ pagament” bħala tali jaqgħu fil-kategorija ta’ “servizzi finanzjarji” li huma esklużi mill-kamp ta’ applikazzjoni tas-CRD f’konformità mal-Artikolu 3(3)(d) tagħha. B’riżultat ta’ dan, il-fornituri ta’ servizzi ta’ pagament ma humiex soġġetti għar-rekwiżiti tad-Direttiva. L-obbligu skont l-Artikolu 19 ma huwiex indirizzat lill-fornituri tas-servizzi ta’ pagament iżda lil kummerċjanti oħrajn li jidħlu f’kuntratti mal-konsumaturi li huma koperti mis-CRD. Id-dispożizzjoni tipprojbixxi lill-kummerċjanti milli jitolbu ħlas lill-konsumaturi, fir-rigward tal-użu ta’ mezz speċifiku ta’ pagament, għal tariffi li jaqbżu dawk imġarrbin mill-kummerċjant għall-użu ta’ tali mezzi.

Il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 19 tnaqqas b’mod sinifikanti bid-Direttiva riveduta dwar is-Servizzi ta’ Pagament (“PSD2”) applikabbli mit-13 ta’ Jannar 2018. L-Artikolu 62(4) tal-PSD2 speċifikament jipprojbixxi ħlas addizzjonali għal:

—

strumenti ta’ pagament li għalihom it-tariffi tal-interkambju (146) huma rregolati skont ir-Regolament (UE) 2015/751 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (147) dwar it-tariffi tal-interkambju għat-tranżazzjonijiet ta’ pagament permezz ta’ kard (IFR); din il-projbizzjoni tikkonċerna pagamenti b’kards ta’ debitu u ta’ kreditu tal-konsumatur użati f’aktar minn 95 % tat-tranżazzjonijiet fis-suq tal-kards tal-UE;

—	servizzi ta’ pagament li għalihom japplika r-Regolament SEPA (UE) Nru 260/2012 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (148), jiġifieri trasferimenti ta’ kreditu u debiti diretti bl-euro;

B’riżultat ta’ dan, l-Artikolu 19 tas-CRD jibqa’ rilevanti biss għall-kards “mhux limitati”, jiġifieri kards kummerċjali bħall-kards tal-kumpaniji u l-kards maħruġin mill-hekk imsejħin skemi ta’ tliet partijiet li permezz tagħhom il-kards jinħarġu mill-iskema nnifisha, li jkunu jikkwalifikaw fl-istess ħin bħala bank, u għall-pagamenti fi flus kontanti.

Madankollu, għandu jiġi nnotat li l-Artikolu 62(5) tal-PSD2 jagħti lill-Istati Membri l-għażla li jipprojbixxu jew jillimitaw il-ħlas addizzjonali għall-istrumenti ta’ pagament speċifiċi li ma humiex koperti mill-IFR, bħall-kards kummerċjali msemmijin hawn fuq u l-kards maħruġin minn skemi ta’ tliet partijiet.

8.2.    Definizzjoni ta’ “tariffi”

L-Artikolu 19 għandu japplika għal kull tip ta’ tariffi li huma marbutin ma’ mezz ta’ pagament, irrispettivament minn kif jiġu ppreżentati lill-konsumaturi.

—	Pereżempju, it-tariffi msejħin bħala tariffi amministrattivi, ta’ prenotazzjoni jew ta’ ġestjoni , għandhom ikunu koperti mill-Artikolu 19 jekk ikunu jistgħu jiġu evitati bl-użu ta’ mezz speċifiku ta’ pagament.

L-iskontijiet mogħtijin lill-konsumaturi għall-użu ta’ ċerti mezzi ta’ pagament, normalment għad-debitu dirett, ma għandhomx jitqiesu awtomatikament bħala “tariffi” mitlubin għall-użu ta’ mezzi ta’ pagament oħrajn disponibbli, skont it-tifsra tal-Artikolu 19. Dan huwa minħabba li l-“iskont” jista’ jkun ibbażat fuq l-interess leġittimu tal-kummerċjant sabiex iħeġġeġ l-użu ta’ ċerti mezzi ta’ pagament li huma aktar effiċjenti fir-rigward tal-istruttura tan-negozju tiegħu (149).

Madankollu, ma jistax jiġi eskluż li l-ħlas addizzjonali, skont it-tifsira tal-Artikolu 19, jista’ jinkiseb bl-għoti ta’ skontijiet identiċi jew differenti għal mezzi differenti ta’ pagament filwaqt li jitħalla, pereżempju, metodu ta’ pagament 1 jew 2 barra mill-iskema ta’ skontijiet. Kull skema ta’ skontijiet ikollha tiġi vvalutata għall-kompatibbiltà mal-Artikolu 19 fuq il-bażi ta’ każ b’każ.

L-Artikolu 19 jirregola t-“tariffi” imposti fir-rigward tal-użu ta’ mezz partikolari ta’ pagament. Ma jwaqqafx lill-kummerċjanti milli jitolbu prezzijiet differenti għall-istess oġġetti jew servizzi meta jinbiegħu permezz ta’ kanali differenti ta’ bejgħ.

—	Pereżempju, prezz ogħla jista’ jkun impost għal biljett ta’ kunċert maħruġ direttament fit-teatru u prezz anqas f’xi bini ieħor tal-bejgħ.

8.3.    Definizzjoni tal-“kost” imġarrab mill-kummerċjant

8.3.1.   It-Tariffa għas-Servizzi tan-Negozjant u kostijiet diretti oħrajn

Id-Direttiva la tiddefinixxi u lanqas ma tagħti dettalji tal-kunċett tal-“kost imġarrab mill-kummerċjant” imsemmi fl-Artikolu 19.

Għall-biċċa l-kbira tal-kummerċjanti, it-tariffa għas-servizz tan-negozjant (“MSC”) hija l-akbar komponent waħdieni tal-kost sabiex wieħed jaċċetta l-pagamenti bil-kards. L-MSC ġeneralment tinkludi:

(1)	it-tariffa tal-interkambju mħallsa mill-bank tal-kummerċjant (il-bank akkwirent) lill-emittent tal-kard (150);

(2)	it-tariffi mħallsin mill-bank tal-kummerċjant lill-iskema (eż. Visa jew MasterCard); u

(3)	il-marġni miżmum mill-bank tal-kummerċjant sabiex ikopri l-kostijiet u l-profitt.

Għat-tranżazzjonijiet bil-kards ta’ kreditu, l-MSC tipikament tkun stabbilita f’perċentwal tal-valur tat-tranżazzjoni, filwaqt li għat-tranżazzjonijiet bil-kards ta’ debitu huwa aktar komuni, għalkemm mhux universali, li tkun rata fissa. L-MSC tvarja konsiderevolment skont il-fatturat, is-settur tan-negozju u karatteristiċi oħrajn tal-kummerċjant.

Barra minn hekk, jista’ jkun hemm tariffi għat-tranżazzjoni jew għall-ispejjeż ġenerali mħallsin mill-kummerċjant lill-bank akkwirent jew lil xi intermedjarju ta’ servizz ta’ pagament.

L-intermedjarji tas-servizzi ta’ pagament jgħinu lil xi wħud mill-bejjiegħa bl-imnut jaċċettaw pagamenti siguri u jistgħu jitolbu ħlas għall-provvista ta’ funzjonalitajiet ta’ ħlas, għall-kxif tal-frodi u għas-servizzi ta’ ġestjoni u/jew għal servizzi normalment ipprovduti mill-banek akkwirenti (151).

8.3.2.   Kostijiet ġenerali tat-tmexxija ta’ negozju

Il-kummerċjanti normalment iġarrbu kostijiet ta’ negozju oħrajn, li jistgħu jkunu relatati indirettament mal-aċċettazzjoni jew mal-proċessar ta’ pagamenti fuq il-bażi tal-mezzi użati. Dawn huma prinċipalment kostijiet amministrattivi, tariffi tal-installazzjoni u tal-konfigurazzjoni ta’ tagħmir, u kostijiet li jirriżultaw mill-ġestjoni tal-frodi u tar-riskji.

8.3.3.   Kostijiet eliġibbli li jiġġustifikaw tariffa għall-użu ta’ mezz ta’ pagament

Huma biss it-tariffi li jitħallsu direttament mill-kummerċjant għall-użu ta’ mezz ta’ pagament li għandhom jitqiesu bħala l-“kost” ta’ dak il-mezz ta’ pagament skont it-tifsira tal-Artikolu 19.

Il-kostijiet għall-kummerċjant li jistgħu jitqiesu b’mod leġittimu sabiex jiġġustifikaw t-tariffi għall-konsumaturi huma l-MSC u t-tariffi għat-tranżazzjoni jew għall-ispejjeż ġenerali li jitħallsu lill-intermedjarji għas-servizzi tal-kummerċjant kollha jew għal xi wħud minnhom li normalment jiġu pprovduti mill-banek akkwirenti. F’dawn il-każijiet, l-intermedjarju tipikament jittratta l-bank akkwirent u jaġixxi bħala punt ta’ kuntatt għall-bejjiegħa bl-imnut, u jimponi mark-up fuq it-tariffi tal-bank akkwirent għas-servizzi rilevanti.

Huwa l-kummerċjant li jiddeċiedi jekk jinkarigax lil sottokuntrattur, pereżempju, bil-provvista tal-oġġetti/tas-servizzi li ġejjin:

—	l-akkwist u l-manutenzjoni ta’ tagħmir fil-punt tal-bejgħ bħall-apparat biċ-ċipp u bil-pin;

—	il-monitoraġġ tal-frodi u ż-żamma tal-konformità mal-Istandards tas-Sigurtà tad-Data fl-Industrija tal-Kards tal-Ħlas (PCI DSS) sabiex jgħin fl-evitar tal-frodi, kif meħtieġ mill-networks il-kbar kollha tal-kards;

—	l-iżvilupp u t-tmexxija tal-infrastruttura għall-immaniġġjar tal-pagamenti bil-kards, bħall-funzjonalità ta’ pagament għas-siti web jew għaċ-ċentri telefoniċi; u

—	taħriġ tal-persunal.

Il-kostijiet tat-tagħmir ta’ pagament, ta’ detezzjoni tal-frodi u tas-servizzi ta’ ġestjoni (jew simili) għandhom jitqiesu minflok bħala kostijiet ġenerali tat-tmexxija ta’ negozju, irrispettivament minn jekk jiġġarrbux mill-kummerċjant direttament jew jiġux esternalizzati. Jekk jiġu esternalizzati, ġeneralment jiġu ċċarġjati separatament mit-“tariffi għall-ispejjeż ġenerali” ewlenin jew mill-MSC.

Il-proċessar tal-pagamenti u l-immaniġġjar tal-flus jinvolvu kostijiet tal-persunal li huma diffiċli li jiġu kkwantifikati minħabba li spiss ikunu inklużi fil-kostijiet amministrattivi kumplessivi. Il-kostijiet li jirriżultaw mill-ġestjoni tal-frodi u tar-riskju jvarjaw b’mod sinifikanti bejn is-setturi u l-kummerċjanti, iżda ġeneralment jitqiesu li qed jonqsu grazzi għall-introduzzjoni ta’ teknoloġiji ġodda ta’ pagament elettroniku. Peress li dawn il-kostijiet huma inerenti għall-attività kummerċjali rispettiva (anki fejn imġarrba sabiex tiġi żgurata l-konformità regolatorja), għandhom jibqgħu esklużi wkoll mill-kunċett ta’ “kost fir-rigward tal-użu ta’ mezz partikolari ta’ pagament” skont l-Artikolu 19 u, minflok, għandhom jitqiesu bħala parti mill-kost ġenerali tat-tmexxija ta’ negozju.

Dan l-argument huwa partikolarment validu għan-negozji li jbigħu l-oġġetti jew jipprovdu servizzi online biss u li jaċċettaw biss mezzi elettroniċi ta’ pagament. Għal dawn in-negozji, il-kostijiet tal-persunal imġarrbin fil-proċessar ta’ pagamenti elettroniċi u l-kostijiet li jirriżultaw mill-ġestjoni tal-frodi jew tar-riskju huma elementi fundamentali tal-mudell tan-negozju tagħhom.

Barra minn hekk, minn perspettiva aktar prattika, l-inklużjoni tal-elementi kollha possibbli li jistgħu jkunu assoċjati saħansitra b’mod indirett ma’ mezz ta’ ħlas fil-kunċett ta’ “kost”tkun tagħmel l-Artikolu 19 diffiċli sabiex jiġi infurzat u tipprojbixxih milli jkollu effett prattiku (“effet utile”) . Dan huwa veru peress li, pereżempju, ftit li xejn hemm informazzjoni disponibbli għall-pubbliku dwar il-kostijiet amministrattivi u l-kost eżatt tat-tagħmir u/jew tal-installazzjoni jista’ jiġi kkalkolat biss billi l-ammont jiġi diviż fuq għadd mhux magħruf ta’ tranżazzjonijiet. Għalhekk, il-kummerċjanti għandhom jirkupraw dawn il-kostijiet permezz tal-prezz tal-oġġetti jew tas-servizzi tagħhom minflok billi jitolbu tariffi addizzjonali lill-konsumaturi fir-rigward tal-użu ta’ mezz ta’ pagament.

8.4.    Pagamenti fi flus kontanti barranin

Il-ħlas fi flus kontanti f’valuta barranija huwa wkoll “mezz ta’ pagament”, skont it-tifsira tal-Artikolu 19. Għalhekk, kummerċjant ma għandux juża l-konverżjoni tal-valuta bħala metodu ta’ impożizzjoni ta’ ħlasijiet addizzjonali fuq il-konsumatur li ma jkunux iġġustifikati mill-kostijiet attwali mġarbbin sabiex joffri l-għażla li l-pagament isir fi flus barranin (b’mod partikolari, il-kostijiet imġarrbin mill-kummerċjant sabiex isarraf il-flus li jkun irċieva).

—

Pereżempju, meta kummerċjant li jopera ristorant f’żona remota jaċċetta, bħala eċċezzjoni, ħlas fi flus kontanti minn turist f’munita barranija, ir-rata tal-kambju applikata tista’ tkun ftit ogħla minn dik attwali, sabiex tkopri l-kost straordinarju tal-vjaġġ tal-kummerċjant lejn l-eqreb bank u kwalunkwe tariffa applikata mill-bank għall-kambju.;

—	Madankollu, l-applikazzjoni ta’ rata tal-kambju eċċessiva fix-xenarju ta’ hawn fuq tkun tikser l-Artikolu 19 peress li d-dħul minn tali tranżazzjoni jkun jaqbeż sostanzjalment il-kostijiet straordinarji;

—

B’kuntrast ma’ dan, meta l-aċċettazzjoni ta’ flus kontanti barranin bħala mezz ta’ pagament tkun prattika kummerċjali standard għall-kummerċjant, it-tariffi tal-kambju applikabbli biss x’aktarx ikunu kostijiet eliġibbli. Din tkun, pereżempju, sitwazzjoni ta’ ristorant li jinsab f’żona ta’ resort li ta’ spiss jaqdi turisti li jħallsu bi flus barranin.

9.   Komunikazzjoni bit-telefon

Artikolu 21 L-Istati Membri għandhom jiggarantixxu li, fejn il-kummerċjant juża linja telefonika għall-iskop li jikkuntattja lill-konsumatur bit-telefon dwar il-kuntratt konkluż, il-konsumatur mhuwiex marbut iħallas aktar mit-tariffa bażika, meta jikkuntattja lill-kummerċjant. L-ewwel subparagrafu Dan huwa bla ħsara għad-dritt tal-operaturi ta’ servizzi ta’ telekomunikazzjoni li japplikaw tariffa għal dawn it-telefonati.

L-objettiv ta’ din id-dispożizzjoni huwa li tipproteġi lill-konsumaturi kontra imposti addizzjonali jekk ikollhom bżonn iċemplu lill-kummerċjant li miegħu jkunu kkonkludew kuntratt, pereżempju, jekk ikollhom ilment. Tali telefonati ma jistgħux jirrikjedu li l-konsumatur iħallas aktar mir-“rata bażika”. Id-Direttiva (UE) 2019/2161 emendat l-Artikolu 3(3)(k) tas-CRD billi estendiet il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 21 sabiex ikopri wkoll is-servizzi tat-trasport tal-passiġġieri.

Għalkemm is-CRD ma tagħtix definizzjoni espliċita tar-rata bażika, il-bażi loġika tagħha hija li tobbliga lill-kummerċjanti jiżguraw li l-konsumaturi ma jħallsux aktar mill-kost pur tas-servizz ta’ komunikazzjoni elettronika għat-telefonati soġġetti għall-Artikolu 21. Dan ġie kkonfermat mill-Qorti fil-Kawża C-568/15 li nnotat li r-“rata bażika” tikkorrispondi għall-kost standard ta’ telefonata ordinarja li konsumatur ikun jistenna li jġarrab u li għaliha kummerċjant ma jkunx meħtieġ jinforma lill-konsumatur dwar l-ammont tagħha (152). Fi kliem ieħor, it-tariffi tat-telefonati ma jistgħux jaqbżu l-kost ta’ telefonata għal linja fuq l-art (ġeografika) standard jew għal numri tat-telefon ċellulari.

In-numri mhux ġeografiċi li l-fornituri ta’ servizzi ta’ komunikazzjoni elettronika normalment jinkludu fl-offerti tagħhom ta’ “pakketti” ta’ minuti bi prezz fiss fix-xahar, u numri iċċarġjati b’mhux aktar mir-rati għat-telefonati għan-numri ġeografiċi huma wkoll eżempji ta’ numri ċċarġjati bir-rata bażika.

B’kuntrast ma’ dan, il-meded ta’ numri li normalment ikunu soġġetti għal reġim tariffarju speċjali x’aktarx li ma jikkonformawx mar-rekwiżit tar-“rata bażika”. Tipikament, l-hekk imsejħa numri tas-Servizz tar-Rata Primjum (PRS) jippermettu lill-utenti (kummerċjanti) tagħhom jiffinanzjaw jew jikkontribwixxu għall-kostijiet taċ-ċentri telefoniċi jew jiksbu dħul addizzjonali minn dawn it-telefonati permezz ta’ kondiviżjoni tad-dħul mal-operaturi tat-telekomunikazzjoni. Fil-prattika, it-telefonati lin-numri tat-telefon PRS x’aktarx li ma jiġux iċċarġjati bir-“rata bażika”. Fl-istess ħin, il-Qorti ċċarat ukoll fil-Kawża C-568/15 li, sakemm tiġi rrispettata r-regola tar-“rata bażika”, ma tagħmilx differenza jekk il-kummerċjant jagħmilx profitt minn tali telefonati (153).

Għalkemm l-Artikolu 21 jillimita l-kost tat-telefonati, il-prezz attwali tat-telefonata lill-kummerċjant għall-finijiet koperti mill-Artikolu 21 ikompli jvarja għal konsumaturi differenti skont il-fornitur ta’ servizz tal-komunikazzjoni elettronika magħżul għat-telefonata.

Il-kunċett tar-“rata bażika” għall-finijiet tas-CRD ma għandux jinftiehem bħala li jobbliga lill-kummerċjanti jużaw l-hekk imsejħa numri “freephone”, li ġeneralment ikunu mingħajr ħlas għal min iċempel. Lanqas ma għandu jiġi interpretat bħala li jobbliga lill-kummerċjant jagħżel fornitur tat-telekomunikazzjoni partikolari jew jaqleb mit-telefonija mobbli għat-telefonija fissa jew viċi versa.

L-Artikolu 21 ma għandux jaffettwa d-differenzi li jeżistu bejn ir-rati tat-telefonati roaming domestiċi, internazzjonali u mobbli mitlubin mill-fornituri ta’ servizzi ta’ komunikazzjoni elettronika. Għalhekk, konsumatur li jċempel lil bejjiegħ ibbażat fi Stat Membru differenti jista’ jħallas aktar għal dik it-telefonata mill-klijenti domestiċi ta’ dak il-kummerċjant.

Is-sentenza tal-Qorti fil-Kawża C-332/17 Starman (154) indirizzat is-sitwazzjoni li fiha l-kummerċjant jagħmel disponibbli għall-konsumaturi tiegħu, għall-finijiet koperti mill-Artikolu 21, kemm numru ċċarġjat b’rata bażika kif ukoll numru speed dial iċċarġjat b’rata ogħla mir-rata bażika meta wieħed iċempel mill-mobiles. Il-Qorti ddeċidiet li, anke f’sitwazzjoni bħal din, l-Artikolu 21 jipprekludi kummerċjant milli jitlob rata ogħla mir-rata bażika mingħand konsumatur. Dan japplika irrispettivament minn jekk il-kummerċjant ikunx informa lill-konsumatur b’mod li jinftiehem u faċilment aċċessibbli dwar l-eżistenza ta’ numru tat-telefon alternattiv iċċarġjat bir-rata bażika u l-konsumatur ikun xorta għażel minn jeddu li juża numru ieħor għall-finijiet tal-Artikolu 21:

“[L-]ewwel paragrafu tal-Artikolu 21 tad-Direttiva 2011/83 għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi li, jekk kummerċjant ikun poġġa fid-dispożizzjoni tal-klijenti tiegħu kollha numru tat-telefon speed dial wieħed jew diversi suġġetti għal tariffa ogħla mit-tariffa bażika, il-konsumaturi li jkunu kkonkludew kuntratt ma’ dan il-kummerċjant iħallsu iktar mit-tariffa bażika meta huma jikkuntattjaw lill-imsemmi kummerċjant, bit-telefon, dwar dan il-kuntratt.” (155).

Għaldaqstant, anke jekk il-konsumatur ikun uża (bi żball) in-numru tat-telefon alternattiv aktar għali minflok in-numru ċċarġjat bir-“rata bażika”, dan il-konsumatur xorta jkun intitolat li jħallas biss ir-“rata bażika” għat-telefonata kkonċernata. Sabiex jiġi żgurat l-eżerċizzju tad-dritt previst fl-Artikolu 21 f’każ bħal dan, il-konsumatur jeħtieġlu jkollu aċċess, skont il-liġi nazzjonali tal-Istat Membru kkonċernat, għal rimedji xierqa, jiġifieri l-possibbiltà li jitlob kumpens għall-prezz imħallas li jaqbeż ir-rata bażika.

Is-sentenza tal-Qorti minnha nnifisha ma tipprojbixxix lill-kummerċjanti milli jużaw tipi differenti ta’ numri għal finijiet oħrajn għajr dawk koperti mill-Artikolu 21, eż. għall-prenotazzjoni. Madankollu, meta jagħmlu dan, kummerċjanti bħal dawn għandhom jagħtu attenzjoni partikolari sabiex jiżguraw li l-konsumaturi jużaw in-numru t-tajjeb, jiġifieri n-numru ċċarġjat bir-rata bażika meta jagħmlu telefonati għall-finijiet koperti mill-Artikolu 21.

10.   Pagamenti addizzjonali

Artikolu 22 Qabel ma l-konsumatur ikun marbut bil-kuntratt jew bl-offerta, il-kummerċjant għandu jfittex il-kunsens espress tal-konsumatur għal kwalunkwe ħlas addizzjonali li jiżdied mal-pagament miftiehem għall-obbligu kuntrattwali ewlieni tal-kummerċjant. Jekk kummerċjant ma jkunx kiseb il-kunsens espress tal-konsumatur iżda ddeduċieh bl-użu ta’ alternattivi prestabbiliti li l-konsumatur obbligat li jirrifjuta biex jevita ħlas addizzjonali, il-konsumatur għandu jkun intitolat għal rimborż ta’ dan il-ħlas.

Skont l-Artikolu 3(3)(k), il-projbizzjoni fl-Artikolu 22 dwar l-użu ta’ kaxxi diġà mmarkati għall-provvista u għall-impożizzjoni għal oġġetti/servizzi addizzjonali tapplika wkoll għas-servizzi ta’ trasport tal-passiġġieri. Barra minn hekk, hija tapplika irrispettivament minn jekk is-servizz addizzjonali innifsu jkunx ġeneralment soġġett għad-Direttiva. Il-kaxxi diġà mmarkati pprojbiti mill-Artikolu 22 jistgħu jikkonċernaw, pereżempju:

—	għażla ta’ kunsinna express jew kuntratt ta’ manutenzjoni max-xiri ta’ tagħmir tal-IT;

—	kuntratt tal-assigurazzjoni meta wieħed jixtri biljett tal-ajru.

11.   Infurzar

11.1.    Infurzar pubbliku u privat

Skont l-Artikolu 23, l-Istati Membri jeħtiġilhom jiżguraw li jkunu jeżistu mezzi adegwati u effettivi sabiex jinfurzaw il-konformità mad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva.

Artikolu 23 1.   L-Istati Membri għandhom jiżguraw li jeżistu mezzi adegwati u effettivi sabiex jiżguraw konformità ma’ din id-Direttiva. 2.   Il-mezzi msemmija fil-paragrafu 1 għandhom jinkludu dispożizzjonijiet li bihom korp wieħed jew aktar minn dawn li ġejjin, kif stabbilit mil-liġi nazzjonali, jista’/jistgħu jieħu/jieħdu azzjoni skont il-liġi nazzjonali quddiem il-qrati jew quddiem il-korpi amministrattivi kompetenti sabiex jiżguraw li d-dispożizzjonijiet nazzjonali li jttrasponu din id-Direttiva jiġu applikati: (a) korpi pubbliċi jew ir-rappreżentanti tagħhom; (b) organizzazzjonijiet tal-konsumaturi li jkollhom interess leġittimu li jipproteġu lill-konsumaturi; (c) organizzazzjonijiet professjonali li jkollhom interess leġittimu li jaġixxu.

Diversi dispożizzjonijiet tas-CRD jipprevedu rimedji diretti fil-każ li fih il-kummerċjant ma jikkonformax mal-obbligi rispettivi. Speċifikament, l-Artikolu 6(6), l-Artikolu 10, l-Artikolu 18(2) u l-Artikolu 22 tas-CRD jipprevedu rimedji speċifiċi għall-konsumaturi filwaqt li l-Artikolu 21 jipprojbixxi lill-kummerċjant milli jitlob lill-konsumatur iħallas aktar mir-“rata bażika” għal mistoqsijiet bit-telefon wara l-kuntratt u l-Artikolu 27 jeżenta lill-konsumatur mill-obbligu li jipprovdi kwalunkwe korrispettiv f’każ ta’ bejgħ mhux mitlub. Kif speċifikat fil-Premessa 14 tas-CRD, dan ma jaffettwax il-liġi nazzjonali fil-qasam tad-dritt kuntrattwali għall-aspetti tad-dritt kuntrattwali li ma humiex irregolati b’din id-Direttiva, inkluż id-dritt nazzjonali fir-rigward tar-rimedji legali kuntrattwali ġenerali. Għaldaqstant, l-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu rimedji kuntrattwali addizzjonali fid-dritt nazzjonali.

Il-konsumaturi jistgħu jsegwu tali rimedji permezz ta’ azzjonijiet individwali. Barra minn hekk, id-Direttiva (UE) 2020/1828 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (156) dwar azzjonijiet rappreżentattivi għall-protezzjoni tal-interessi kollettivi tal-konsumaturi introduċiet fl-Istati Membri kollha l-possibbiltà li anki s-CRD tiġi infurzata permezz ta’ azzjonijiet rappreżentattivi. Tali azzjonijiet jistgħu jitressqu minn entitajiet kwalifikati, li jfittxu miżuri ta’ inibizzjoni u ta’ rimedju f’isem il-konsumaturi affettwati (157).

11.2.    Applikazzjoni għal kummerċjanti ta’ pajjiżi terzi

L-applikazzjoni tas-CRD għal kummerċjanti mhux tal-UE hija soġġetta għar-Regolament (KE) Nru 864/2007 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (158) dwar il-liġi applikabbli għall-obbligazzjonijiet mhux kuntrattwali (Ruma II) u għar-Regolament (KE) Nru 593/2008 dwar il-liġi applikabbli għall-obbligazzjonijiet kuntrattwali (Ruma I). Kemm Ruma I kif ukoll Ruma II huma applikabbli f’tilwim ċivili jew kummerċjali. Is-CRD tipprovdi kemm għal obbligi mhux kuntrattwali (b’mod partikolari, rekwiżiti ta’ informazzjoni prekuntrattwali, projbizzjoni ta’ kaxxi “mmarkati minn qabel” eċċ.) kif ukoll għal obbligi kuntrattwali (b’mod partikolari, id-dritt ta’ reċess, ir-regoli dwar il-kunsinna tal-oġġetti u l-konferma tal-kuntratt).

Għall-obbligi mhux kuntrattwali, b’mod partikolari r-rekwiżiti ta’ informazzjoni prekuntrattwali skont is-CRD, id-dritt applikabbli kif iddeterminat skont ir-Regolament Ruma II ikun id-dritt tal-kuntratt li jkun japplika għalih li kieku ġie konkluż il-kuntratt (159). Għalhekk, jintuża l-istess sett ta’ kriterji sabiex jiġi ddeterminat id-dritt applikabbli għall-obbligi mhux kuntrattwali bħal dawk għall-obbligi kuntrattwali fi kwistjonijiet ċivili u kummerċjali skont ir-Regolament Ruma I. Dan ifisser li d-dritt applikabbli kemm għall-obbligi kuntrattwali kif ukoll għal dawk mhux kuntrattwali jkun l-istess sakemm ma jkunx miftiehem mod ieħor bejn il-partijiet għall-kuntratt. Madankollu, il-ftehimiet dwar l-għażla tal-liġi huma soġġetti għal limitazzjonijiet kif stabbiliti fir-Regolamenti Ruma I u Ruma II.

Skont l-Artikolu 6(1)(b) tar-Regolament Ruma I, meta konsumatur jikkonkludi kuntratt ma’ kummerċjant f’pajjiż ieħor li, bi kwalunkwe mezz, jimmira l-attivitajiet kummerċjali tiegħu lejn il-pajjiż ta’ residenza tal-konsumatur, id-dritt tal-pajjiż fejn il-konsumatur ikollu r-residenza abitwali tiegħu ġeneralment jirregola l-kuntratt. Il-kunċett ta’ “mmirar” tal-attivitajiet kummerċjali jew professjonali lejn il-pajjiż tal-konsumatur huwa spjegat aktar fit-taqsima 3.1.8 ta’ din il-gwida.

Skont l-Artikolu 6(2) tar-Regolament Ruma I, jekk il-partijiet kuntrattwali jagħżlu li jkun japplika dritt differenti, l-għażla ma tistax iċċaħħad lill-konsumatur mill-protezzjoni mogħtija mid-dispożizzjonijiet legali tal-pajjiż tar-residenza abitwali tal-konsumatur li l-partijiet ma jistgħux jidderogaw minnhom fil-kuntratt tagħhom.

Id-drittijiet u l-obbligi previsti fis-CRD jikkostitwixxu tali “dispożizzjonijiet obbligatorji” peress li l-Artikolu 25 jistipula li l-konsumaturi ma jistgħux jirrinunzjaw id-drittijiet mogħtijin lilhom mill-miżuri nazzjonali li jittrasponu din id-Direttiva. Għaldaqstant, kull meta kummerċjant ta’ pajjiż terz jimmira lejn konsumaturi fi Stat Membru wieħed jew aktar tal-UE, dak il-kummerċjant jeħtieġlu jikkonforma mar-rekwiżiti tas-CRD, b’mod partikolari r-rekwiżiti ta’ informazzjoni prekuntrattwali u d-dritt ta’ reċess minn kuntratt.

11.3.    Penali

L-Artikolu 24 tas-CRD jittratta penali għall-ksur tar-regoli nazzjonali li jittrasponu d-Direttiva. Il-paragrafu 1 jirrikjedi li l-Istati Membri jistabbilixxu r-regoli dwar il-penali applikabbli għall-ksur tad-dispożizzjonijiet nazzjonali adottati skont is-CRD. Iħalli lill-Istati Membri jiddeċiedu dwar it-tip ta’ penali disponibbli u jiddeterminaw il-proċeduri għall-impożizzjoni ta’ penali, dment li jkunu effettivi, proporzjonati u dissważivi.

Ir-regoli dwar il-penali huma differenti minn u komplementari għar-regoli msemmijin hawn fuq dwar ir-rimedji kuntrattwali individwali għall-konsumaturi individwali affettwati.

Id-Direttiva (UE) 2019/2161 żiedet rekwiżiti addizzjonali mal-Artikolu 24. L-ewwel nett, tipprovdi lista indikattiva mhux eżawrjenti ta’ kriterji għall-applikazzjoni tal-penali (il-paragrafu 2). It-tieni nett, tistabbilixxi regoli aktar speċifiċi (il-paragrafi 3 u 4) dwar multi għal ksur transfruntier serju li huwa soġġett għal azzjonijiet ta’ infurzar koordinati skont ir-Regolament (UE) 2017/2394 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (160) dwar il-kooperazzjoni fil-protezzjoni tal-konsumatur (“ir-Regolament CPC”).

Il-Premessa 15 tad-Direttiva (UE) 2019/2161 tħeġġeġ lill-Istati Membri “jikkunsidraw li jtejbu l-protezzjoni tal-interess ġenerali tal-konsumaturi kif ukoll interessi pubbliċi protetti oħrajn” fl-allokazzjoni tad-dħul mill-multi.

Il-paragrafu 5 jirrikjedi li l-Istati Membri jinnotifikaw lill-Kummissjoni bir-regoli nazzjonali dwar il-penali u kwalunkwe emenda sussegwenti, jiġifieri permezz ta’ notifika speċifika li tispjega d-dispożizzjonijiet nazzjonali eżatti kkonċernati u mhux biss bħala parti min-notifika ġenerali tal-miżuri ta’ traspożizzjoni.

11.3.1.   Kriterji għall-impożizzjoni ta’ penali

L-Artikolu 24(2) jistabbilixxi lista ta’ sitt kriterji mhux eżawrjenti u indikattivi li l-awtoritajiet kompetenti u l-qrati tal-Istati Membri għandhom iqisu meta jimponu l-penali. Japplikaw fuq bażi “fejn xieraq” għall-ksur kollu, kemm f’sitwazzjonijiet domestiċi kif ukoll f’dawk transfruntiera.

Artikolu 24 2.   L-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-kriterji mhux eżawrjenti u indikattivi li ġejjin jitqiesu għall-impożizzjoni ta’ penali, fejn xieraq: (a) in-natura, il-gravità, l-iskala u t-tul ta’ żmien tal-ksur; (b) kwalunkwe azzjoni meħuda mill-kummerċjant biex itaffi jew jirrimedja d-dannu mġarrab mill-konsumaturi; (c) kwalunkwe ksur preċedenti mill-kummerċjant; (d) il-benefiċċji finanzjarji miksuba jew telf evitat mill-kummerċjant minħabba l-ksur, jekk id-data rilevanti tkun disponibbli; (e) penali imposti fuq il-kummerċjant għall-istess ksur fi Stati Membri oħra f’każijiet transkonfinali fejn informazzjoni dwar tali penali tkun disponibbli permezz tal-mekkaniżmu stabbilit mir-Regolament (UE) 2017/2394 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill; (f) kwalunkwe fattur aggravanti jew mitiganti applikabbli għaċ-ċirkostanzi tal-każ.

Il-Premessa 7 tad-Direttiva (UE) 2019/2161 tispjega xi wħud mill-kriterji. Il-Premessa 8 tiċċara li “jistgħu ma jkunux rilevanti fid-deċiżjoni dwar penali fir-rigward ta’ kull każ ta’ ksur, b’mod partikolari fir-rigward ta’ ksur mhux serju.” Barra minn hekk, “[j]enħtieġ li l-Istati Membri jikkunsidraw ukoll prinċipji ġenerali oħrajn tal-liġi applikabbli għall-impożizzjoni ta’ penali, bħal pereżempju l-prinċipju ta’ non bis in idem.”

In-natura intenzjonata tal-ksur hija rilevanti għall-applikazzjoni tal-kriterji stabbiliti fil-punti (a) u (f). Madankollu, l-intenzjoni ma hijiex kundizzjoni meħtieġa għall-impożizzjoni ta’ penali f’każ ta’ ksur.

Il-kriterju stabbilit fil-punt (c) ikopri l-istess ksur preċedenti jew ksur differenti tal-kummerċjant rilevanti tas-CRD.

Il-kriterju stabbilit fil-punt (e) jikkonċerna każijiet li fihom iseħħ l-istess ksur f’diversi Stati Membri. Japplika biss meta, permezz tal-mekkaniżmu ta’ kooperazzjoni stabbilit skont ir-Regolament CPC, tkun disponibbli informazzjoni dwar il-penali imposti minn Stati Membri oħrajn fir-rigward tal-istess ksur.

Skont iċ-ċirkostanzi tal-każ, kwalunkwe penali imposta fuq l-istess kummerċjant fi Stat Membru ieħor jew fi Stati Membri oħrajn għall-istess ksur tista’ tindika kemm skala akbar kif ukoll gravità akbar skont il-punt (a) u/jew tikkwalifika bħala “ksur preċedenti” skont il-punt (c). Għalhekk, il-penali imposti għall-istess ksur fi Stati Membri oħrajn jistgħu jkunu fattur aggravanti. L-impożizzjoni ta’ penali fi Stati Membri oħrajn għall-istess ksur tista’ titqies ukoll flimkien ma’ ċirkostanzi “aggravanti” oħrajn koperti mill-kriterji l-oħrajn fil-punt (f) li ġeneralment jirreferi għal “kwalunkwe” ċirkostanza aggravanti jew mitiganti. Madankollu, penali imposta minn Stat Membru ieħor fuq l-istess kummerċjant għall-istess ksur tista’ tkun rilevanti wkoll għall-applikazzjoni tal-prinċipju ta’ non bis in idem f’konformità mad-dritt nazzjonali u mal-Artikolu 10(2) tar-Regolament CPC (161).

11.3.2.   Penali fil-kuntest ta’ azzjonijiet ta’ infurzar koordinati tas-CPC

L-Artikolu 24(3) u (4) jipprovdi regoli addizzjonali u aktar preskrittivi (meta mqabblin mar-regola ġenerali fil-paragrafu 1) rigward penali li jridu jkunu disponibbli skont id-dritt nazzjonali għal ksur li huwa soġġett għal azzjonijiet koordinati skont ir-Regolament CPC.

L-Artikolu 21 tar-Regolament CPC jirrikjedi li l-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri kkonċernati mill-azzjoni koordinata jieħdu miżuri ta’ infurzar, inkluża l-impożizzjoni ta’ penali, b’mod effettiv, effiċjenti u kkoordinat kontra l-kummerċjant responsabbli għal każ ta’ ksur mifrux jew għal każ ta’ ksur mifrux b’dimensjoni tal-Unjoni. “Każ ta’ ksur mifrux” u “każ ta’ ksur mifrux b’dimensjoni tal-Unjoni” huma ksur transfruntier iddefinit fl-Artikolu 3(3) u (4) tar-Regolament CPC (162).

Għal din il-kategorija ta’ ksur, l-Artikolu 24(3) jirrikjedi li l-Istati Membri jipprevedu l-possibbiltà li jimponu multi u l-ammont massimu ta’ multa jrid ikun tal-anqas 4 % tal-fatturat annwali tal-kummerċjant. Għaldaqstant, l-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu l-limitu tal-multa massima wkoll ogħla minn 4 % tal-fatturat annwali tal-kummerċjant. Huma jistgħu jagħżlu wkoll li japplikaw il-multa bbażata fuq fatturat ta’ referenza akbar, bħall-fatturat dinji tal-kummerċjant. Bl-istess mod, jistgħu jestendu l-penali disponibbli fil-każ ta’ azzjonijiet koordinati tas-CPC għal tipi oħrajn ta’ ksur, bħal dawk domestiċi.

Meta l-informazzjoni dwar il-fatturat annwali tal-kummerċjant ma tkunx disponibbli, pereżempju, fil-każ ta’ kumpaniji stabbiliti reċentement, l-Artikolu 24(4) jirrikjedi li l-Istati Membri jipprevedu l-possibbiltà li tiġi imposta multa massima ta’ mill-inqas EUR 2 miljun. Għal darb’oħra, l-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu l-limitu tal-multa massima f’livell ogħla minn EUR 2 miljun ukoll.

Din l-armonizzazzjoni tar-regoli nazzjonali dwar il-multi għandha l-għan li tiżgura li l-miżuri ta’ infurzar ikunu possibbli u koerenti fl-Istati Membri kollha li jipparteċipaw f’azzjoni ta’ infurzar koordinata tas-CPC.

L-impożizzjoni ta’ multi f’konformità mal-Artikolu 24(3) u (4) hija soġġetta għall-kriterji komuni stabbiliti fl-Artikolu 24(2), inklużi b’mod partikolari “[n-]natura, il-gravità u t-tul jew l-effetti temporali tal-ksur”. Il-multa attwali imposta mill-awtorità kompetenti jew mill-qorti f’każ speċifiku tista’ tkun anqas mill-ammonti massimi deskritti hawn fuq, skont in-natura, il-gravità u karatteristiċi rilevanti oħrajn tal-ksur.

Soġġetta għall-obbligi ta’ koordinazzjoni skont ir-Regolament CPC, l-awtorità kompetenti jew il-qorti tista’ tiddeċiedi li timponi multi perjodiċi (bħal multi ta’ kuljum) sakemm il-kummerċjant iwaqqaf il-ksur. Tista’ tiddeċiedi wkoll li timponi l-multa b’mod kundizzjonali jekk il-kummerċjant jonqos milli jwaqqaf il-ksur sat-terminu stipulat minkejja r-rimedju b’mandat ta’ inibizzjoni għal dak l-għan.

Il-fatturat rilevanti li għandu jitqies għall-kalkolu tal-multa huwa l-fatturat iġġenerat fl-Istat Membru li jimponi l-multa. Madankollu, l-Artikolu 24(3) jagħmilha wkoll possibbli li tiġi stabbilita l-multa bbażata fuq il-fatturat tal-kummerċjant iġġenerat fl-Istati Membri kollha kkonċernati mill-azzjoni koordinata jekk il-koordinazzjoni tas-CPC tirriżulta fi Stat Membru wieħed li jimponi l-multa f’isem l-Istati Membri parteċipanti.

Il-Premessa 10 tad-Direttiva (UE) 2019/2161 tiċċara li “[f’]ċerti każijiet, il-kummerċjant jista’ jkun ukoll grupp ta’ kumpaniji”. Għaldaqstant, meta l-kummerċjant responsabbli għall-ksur ikun grupp ta’ kumpaniji, il-fatturat kombinat tal-grupp tiegħu fl-Istati Membri rilevanti jitqies għall-kalkolu tal-multa.

Id-Direttiva ma tiddefinixxix is-sena ta’ referenza għad-definizzjoni tal-fatturat annwali. Għalhekk, sabiex tiġi stabbilita l-multa, l-awtoritajiet nazzjonali jistgħu jużaw, pereżempju, l-aħħar data disponibbli dwar il-fatturat annwali fiż-żmien tad-deċiżjoni dwar il-penali (jiġifieri s-sena kontabilistika preċedenti).

---

(1)  Id-Direttiva 2011/83/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta’ Ottubru 2011 dwar drittijiet tal-konsumatur, li temenda d-Direttiva tal-Kunsill 93/13/KEE u d-Direttiva 1999/44/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill u li tħassar id-Direttiva tal-Kunsill 85/577/KEE u d-Direttiva 97/7/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ĠU L 304, 22.11.2011, p. 64).

(2)  Ara l-Artikolu 1 tad-Direttiva.

(3)  Id-Direttiva (UE) 2019/2161 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-27 ta’ Novembru 2019 li temenda d-Direttiva tal-Kunsill 93/13/KEE u d-Direttivi 98/6/KE, 2005/29/KE u 2011/83/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar l-infurzar aħjar u mmodernizzar tar-regoli tal-Unjoni dwar il-protezzjoni tal-konsumatur (ĠU L 328, 18.12.2019, p. 7).

(4)  Id-Direttiva tal-Kunsill 85/577/KEE tal-20 ta’ Diċembru 1985 biex tħares lill-konsumatur rigward kuntratti nnegozjati barra mill-lok tan-negozju (ĠU L 372, 31.12.1985, p. 31).

(5)  Id-Direttiva 97/7/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-20 ta’ Mejju 1997 dwar il-protezzjoni tal-konsumaturi in rigward ta’ kuntratti li jsiru mill-bogħod - Dikjarazzjoni mill-Kunsill u mill-Parlament rigward l-Artikolu 6(1) - Dikjarazzjoni mill-Kummissjoni rigward l-Artikolu 3(1), l-ewwel inċiż (ĠU L 144, 4.6.1997, p. 19).

(6)  https://e-justice.europa.eu/591/MT/consumer_law_database

(7)  ĠU L 1, 3.1.1994, p. 3

(8)  Ara C-329/19, Condominio di Milano, ECLI:EU:C:2020:263, il-punt 34.

(9)  C-105/17, Kamenova, ECLI:EU:C:2018:808, il-punt 33.

(10)  B’analoġija C-105/17 Kamenova, il-punti 36 – 37.

(11)  C-105/17, Kamenova, ECLI:EU:C:2018:808, il-punti 27 – 29, 34.

(12)  Id-Direttiva 2005/29/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta’ Mejju 2005 dwar prattiċi kummerċjali żleali fin-negozju mal-konsumatur fis-suq intern li temenda d-Direttiva tal-Kunsill 84/450/KEE, id-Direttivi 97/7/KE, 98/27/KE u 2002/65/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, u r-Regolament (KE) Nru 2006/2004 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (Direttiva dwar Prattiċi Kummerċjali Żleali) (ĠU L 149, 11.6.2005, p. 22).

(13)  C-105/17, Kamenova, ECLI:EU:C:2018:808, il-punti 27 – 29, 34 – 40 u 45.

(14)  C-922/19, Stichting Waternet, ECLI:EU:C:2021:91.

(15)  Ibid, il-punt 39.

(16)  B’kuntrast ma’ dan, it-tip ta’ mezz huwa importanti għall-applikazzjoni tad-Direttiva (UE) 2019/770 dwar il-Kontenut Diġitali u tad-Direttiva (UE) 2019/771 dwar il-Bejgħ ta’ Oġġetti peress li tal-ewwel tapplika għall-kontenut diġitali li jiġi pprovdut fuq mezz tanġibbli, bħal DVDs, CDs, USB sticks u kards tal-memorja, kif ukoll għall-mezz tanġibbli nnifsu, sakemm il-mezz tanġibbli jservi esklussivament bħala trasportatur ta’ kontenut diġitali tal-kontenut diġitali (ara l-Premessa 20 tad-Direttiva dwar il-Kontenut Diġitali).

(17)  Japplikaw ukoll il-limitazzjonijiet rilevanti, bħall-eċċezzjoni għal dritt ta’ reċess skont il-punt (i) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16 fir-rigward tal-provvista ta’ reġistrazzjonijiet tal-awdjo jew tal-vidjo ssiġillati jew ta’ software tal-kompjuter issiġillat, li jitneħħielu s-siġill wara l-kunsinna.

(18)  C-20/03, Marcel Burmanjer, ECLI:EU:C:2005:307, il-punti 24–35. L-istess approċċ ġie kkonfermat mill-Qorti fil-Kawża C-108/09, Ker-Optika bt, ECLI:EU:C:2010:725 (ara l-punt 43).

(19)  Ara f’dak ir-rigward C-208/19, NK, il-punti 58 – 59.

(20)  B’mod partikolari, id-Direttiva 2002/65/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta’ Settembru 2002 li tikkonċerna t-tqegħid fis-suq b’distanza ta’ servizzi finanzjarji ta’ konsumaturi u li temenda d-Direttiva tal-Kunsill 90/619/KEE u d-Direttivi 97/7/KE u 98/27/KE (ĠU L 271, 9.10.2002, p. 16) u d-Direttiva 2008/48/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta’ April 2008 dwar ftehim ta’ kreditu għall-konsumatur u li tħassar id-Direttiva tal-Kunsill 87/102/KEE (ĠU L 133, 22.5.2008, p. 66).

(21)  Id-Direttiva (UE) 2019/770 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-20 ta’ Mejju 2019 dwar ċerti aspetti li jikkonċernaw kuntratti għall-provvista ta’ kontenut diġitali u servizzi diġitali (ĠU L 136, 22.5.2019, p. 1).

(22)  C-641/19, PE Digital, ECLI:EU:C:2020:808, il-punti 41 – 46.

(23)  Ibid, il-punt 44.

(24)  Ara l-Premessa 46, li, meta tispjega l-Artikolu 13(1) dwar ir-rimborż tal-ammonti riċevuti mill-konsumatur, tirreferi b’mod espliċitu għall-ħlas tal-konsumaturi permezz ta’ vawċers. Il-kuntratt għall-akkwist ta’ vawċer innifsu se jkun soġġett għar-rekwiżiti tas-CRD, inkluż b’mod partikolari fir-rigward tal-għoti ta’ informazzjoni prekuntrattwali dwar it-terminu ta’ validità, il-kundizzjonijiet ta’ skambju għal oġġetti u għal servizzi, u t-trasferibbiltà.

(25)  Il-kunċett ta’ “rappreżentanza diġitali tal-valur” huwa ċċarat mill-Premessa 23 tad-Direttiva dwar il-Kontenut Diġitali (UE) 770/2019 b’referenza għall-eżempji ta’ vawċers elettroniċi, ta’ kupuni elettroniċi u ta’ muniti virtwali, sa fejn dawn tal-aħħar huma rikonoxxuti mid-dritt nazzjonali.

(26)  Madankollu, il-leġiżlazzjoni tal-UE speċifika għas-setturi tista’ tagħmel (ċerti dispożizzjonijiet ta’) is-CRD applikabbli wkoll għal tali kuntratti “mingħajr ħlas”. Jiġifieri, l-Artikolu 102 tad-Direttiva (UE) 2018/1972 li tistabbilixxi l-Kodiċi Ewropew tal-Komunikazzjonijiet Elettroniċi (“EECC”) jirrikjedi li l-informazzjoni msemmija fl-Artikoli 5 u 6 tas-CRD tiġi pprovduta wkoll fir-rigward tas-servizzi tal-komunikazzjonijiet elettroniċi li jiġu pprovduti mingħajr ħlas monetarju dirett, iżda li jimponu obbligi oħrajn fuq l-utenti. F’dawn il-każijiet, ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2019/2243 li jistabbilixxi mudell għas-sommarju tal-kuntratt li għandhom jużaw il-fornituri tas-servizzi tal-komunikazzjoni elettronika disponibbli pubblikament skont id-Direttiva (UE) 2018/1972 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill jirrikjedi li l-kummerċjanti jindikaw fit-taqsima tal-“prezz” li s-servizz ikun ipprovdut soġġett għal ċerti obbligi għall-utenti.

(27)  Sabiex jiġi evitat id-dubju, kuntratt bi ħlas jista’ jinvolvi wkoll il-forniment ta’ data personali mill-konsumatur, iżda għall-finijiet ta’ klassifikazzjoni jitqies bħala kuntratt bi ħlas.

(28)  F’dawn is-sitwazzjonijiet, il-kummerċjant jeħtieġlu jipproċessa data personali f’konformità mal-GDPR.

(29)  It-teħid tal-marki tas-swaba’ jista’ jintuża sabiex jiġu identifikati bis-sħiħ jew parzjalment utenti jew apparati individwali anke meta l-cookies ikunu mitfijin. Fi kwalunkwe każ, kwalunkwe ġbir ta’ informazzjoni (kemm jekk data personali, bħal data dwar il-post jew l-abbonati, jew data oħra, bħal informazzjoni dwar it-tip u l-verżjoni tal-brawżer, is-sistema operattiva, il-plugins attivi, iż-żona tal-ħin, il-lingwa, eċċ.) mit-tagħmir terminali tal-utent irid jikkonforma mad-Direttiva dwar il-Privatezza Elettronika, b’mod partikolari mal-Artikolu 5(3) tagħha.

(30)  Ir-Regolament (UE) 2016/679 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-27 ta’ April 2016 dwar il-protezzjoni tal-persuni fiżiċi fir-rigward tal-ipproċessar ta’ data personali u dwar il-moviment liberu ta’ tali data, u li jħassar id-Direttiva 95/46/KE (Regolament Ġenerali dwar il-Protezzjoni tad-Data) (ĠU L 119 4.5.2016, p. 1). L-Artikolu 4(7) jiddefinixxi l-“kontrollur”.

(31)  Il-linji gwida tal-EDPB (Ottubru 2019) dwar l-applikazzjoni tal-Artikolu 6(1)(b) tal-GDPR jikkonfermaw il-pożizzjoni preċedenti tad-WP29 rigward id-Direttiva 95/46/KE preċedenti li “meħtieġ għall-eżekuzzjoni ta’ kuntratt mas-suġġett tad-data”: … trid tiġi interpretata strettament u ma tkoprix sitwazzjonijiet fejn l-ipproċessar ma jkunx ġenwinament meħtieġ għall-eżekuzzjoni ta’ kuntratt, iżda minflok jiġi impost unilateralment fuq is-suġġett tad-data mill-kontrollur. Minbarra dan, il-fatt li xi pproċessar ikun kopert minn kuntratt ma jfissirx awtomatikament li l-ipproċessar huwa meħtieġ għall-eżekuzzjoni tiegħu.

(32)  Minbarra l-kunsens, l-Artikolu 6 tal-GDPR jipprovdi għadd ta’ bażijiet ġuridiċi oħrajn għall-ipproċessar tad-data li jistgħu jintużaw skont iċ-ċirkostanzi tal-każ speċifiku.

(33)  Ara l-Artikolu 27(2) tad-Direttiva (UE) 2015/2302 dwar il-pakketti tal-ivvjaġġar u l-arranġamenti tal-ivvjaġġar marbutin.

(34)  Ara, pereżempju, il-Kawża C-215/08, E. Friz GmbH, ECLI:EU:C:2010:186, il-punt 32: “F’dan ir-rigward, qabel kollox għandu jitfakkar li hija ġurisprudenza stabbilita li d-derogi mid-dritt tal-Unjoni intiżi sabiex jipproteġu lill-konsumaturi għandhom jiġu interpretati b’mod strett (ara, inter alia, il-kawża C-481/99, Heininger [2001], ECR I-9945, il-punt 31)”.

(35)  C-208/19, NK (Ippjanar għall-kostruzzjoni ta’ dar għal familja waħda ġdida), ECLI:EU:C:2020:382, il-punt 43.

(36)  Ibid., il-punti 58 – 59.

(37)  Id-Direttiva (UE) 2015/2302 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta’ Novembru 2015 dwar pakketti tal-ivvjaġġar u arranġamenti tal-ivvjaġġar marbuta, li temenda r-Regolament (KE) Nru 2006/2004 u d-Direttiva 2011/83/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill u li tħassar id-Direttiva tal-Kunsill 90/314/KEE (ĠU L 326, 11.12.2015, p. 1).

(38)  Iddefiniti fl-Artikolu 3(5) tad-Direttiva dwar il-Pakketti tal-Ivvjaġġar.

(39)  Ara l-approċċ differenti fid-Direttiva 2008/48/KE dwar ftehim ta’ kreditu għall-konsumatur, li fl-Artikolu 14 dwar id-dritt ta’ reċess jirreferi għal ftehimiet li “bil-liġi jeħtieġ jiġu konklużi” permezz tas-servizzi ta’ nutar: “6. L-Istati Membri jistgħu jipprovdu li l-paragrafi 1 sa 4 ta’ dan l-Artikolu ma għandhomx japplikaw għal ftehim ta’ kreditu li bil-liġi jeħtieġ jiġu konklużi permezz tas-servizzi ta’ nutar, dment li n-nutar jikkonferma li l-konsumatur huwa garantit id-drittijiet previsti fl-Artikoli 5 u 10.”

(40)  C-583/18, DB Vertrieb, ECLI:EU:C:2020:199, il-punt 35.

(41)  “Telefon pubbliku bi ħlas” ġie ddefinit fl-Artikolu 2 tad-Direttiva dwar is-Servizzi Universali 2002/22/KE, li ġiet irrevokata bil-Kodiċi Ewropew għall-Komunikazzjonijiet Elettroniċi (id-Direttiva (UE) 2018/1972, l-EECC). L-EECC ma tipprovdix definizzjoni separata għal “Telefon pubbliku bi ħlas”, iżda l-Premessa 235 tuża l-formulazzjoni tal-Artikolu 2 tad-Direttiva dwar is-Servizzi Universali.

(42)  Ara wkoll il-leġiżlazzjoni settorjali, b’mod partikolari l-EECC li tinkludi dispożizzjonijiet dwar kuntratti ta’ servizzi ta’ komunikazzjoni elettronika, eż. l-Artikoli 102–107.

(43)  Dawn jistgħu jkunu ċerti “Servizzi b’Valur Miżjud” jew “Servizzi b’Rata Speċjali”. Skont il-proposta tal-Kummissjoni tal-24.2.2021 għal Regolament dwar ir-Roaming (Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar roaming fuq networks pubbliċi ta’ komunikazzjoni mobbli fi ħdan l-Unjoni, COM/2011/0402 final - 2011/0187 (COD)), is-Servizzi b’Valur Miżjud (VAS) għandhom jinftiehmu bħala dawk ipprovduti bl-użu ta’, pereżempju, numri b’rati primjum, numri ta’ telefonati bla ħlas jew numri bi spejjeż maqsumin, u huma soġġetti għal kundizzjonijiet partikolari ta’ pprezzar fil-livell nazzjonali (ara l-Premessa 36 ta’ dik il-proposta). Għalhekk, il-PRS huma biss kategorija waħda tal-VAS, li huwa kunċett usa’ li jkopri wkoll telefonati fuq hotlines/helplines li jkunu mingħajr ħlas għall-konsumatur.

(44)  Id-Direttiva (UE) 2018/1972 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta’ Diċembru 2018 li tistabbilixxi l-Kodiċi Ewropew għall-Komunikazzjonijiet Elettroniċi (ĠU L 321, 17.12.2018, p. 36).

(45)  C-485/17, Verbraucherzentrale Berlin, ECLI:EU:C:2018:642.

(46)  Ibid, il-punt 46.

(47)  C-423/97, Travel-Vac, S.L, ECLI:EU:C:1999:197, il-punt 37.

(48)  C-465/19, B & L Elektrogeräte GmbH, ECLI:EU:C:2019:1091, il-punti 29 u 34.

(49)  Skont l-Artikolu 7(4) tal-UCPD, stedina għax-xiri jrid ikun fiha, jekk ma tkunx diġà evidenti mill-kuntest, informazzjoni dwar: il-karatteristiċi ewlenin tal-prodott sa fejn xieraq għall-mezz u għall-prodott; l-indirizz u l-identità tal-kummerċjant; il-prezz inklużi t-taxxi; l-arranġamenti għall-ħlas, għall-kunsinna u għall-eżekuzzjoni, jekk dawn ma jikkonformawx mar-rekwiżiti tad-diliġenza professjonali; u, fejn applikabbli, l-eżistenza tad-dritt ta’ reċess.

(50)  Il-Kawża C-536/20, Tiketa, pendenti fiż-żmien tal-pubblikazzjoni, tittratta jekk ir-rekwiżiti tas-CRD jistgħux jiġu ssodisfati, fil-każ ta’ kuntratt konkluż fuq pjattaforma tal-biljetti (jiġifieri suq online), billi taċċetta t-termini u l-kundizzjonijiet ġenerali.

(51)  F’Lulju 2019, l-organizzazzjonijiet tan-negozju tal-UE ppubblikaw inizjattiva awtoregolatorja “Recommendations for a better presentation of information to consumers”. Tittratta l-preżentazzjoni kemm tal-informazzjoni obbligatorja għall-konsumatur kif ukoll tat-termini u tal-kundizzjonijiet tal-kummerċjant. B’mod partikolari, tipproponi mudell (“Consumer journey”, jew “Vjaġġ għall-konsumatur”) għall-għoti ta’ informazzjoni lill-konsumatur fi stadji differenti tat-tranżazzjoni, inkluż permezz ta’ elementi grafiċi. Disponibbli fuq: https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/sr_information_presentation.pdf.

(52)  Ara t-taqsima 2.9 tal-gwida dwar il-UCPD.

(53)  L-Artikolu 3(2) huwa kif ġej: “F’każ ta’ kunflitt bejn kwalunkwe dispożizzjoni ta’ din id-Direttiva u dispożizzjoni ta’ att ieħor tal-Unjoni li jirregola setturi speċifiċi, id-dispożizzjoni tal-att l-ieħor tal-Unjoni tirbaħ u għandha tapplika lil tali setturi speċifiċi”.

(54)  Id-Direttiva 2002/58/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-12 ta’ Lulju 2002 dwar l-ipproċessar tad-data personali u l-protezzjoni tal-privatezza fis-settur tal-komunikazzjoni elettronika (Direttiva dwar il-privatezza u l-komunikazzjoni elettronika) (ĠU L 201, 31.7.2002, p. 37).

(55)  Ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2019/2243 tas-17 ta’ Diċembru 2019 li jistabbilixxi mudell għas-sommarju tal-kuntratt li għandhom jużaw il-fornituri tas-servizzi tal-komunikazzjoni elettronika disponibbli pubblikament skont id-Direttiva (UE) 2018/1972 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ĠU L 336, 30.12.2019, p. 274).

(56)  Id-Direttiva 2010/13/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-10 ta’ Marzu 2010 dwar il-koordinazzjoni ta’ ċerti dispożizzjonijiet stabbiliti bil-liġi, b’regolament jew b’azzjoni amministrattiva fi Stati Membri dwar il-forniment ta’ servizzi tal-media awdjoviżiva (Direttiva dwar is-Servizzi tal-Media awdjoviżiva) (ĠU L 95, 15.4.2010, p. 1).

(57)  Id-Direttiva 2009/72/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta’ Lulju 2009 dwar ir-regoli komuni għas-suq intern fil-qasam tal-elettriku u li temenda d-Direttiva 2003/54/KE (ĠU L 211, 14.8.2009, p. 55).

(58)  Id-Direttiva 2009/73/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta’ Lulju 2009 dwar ir-regoli komuni għas-suq intern tal-gass naturali u li tħassar id-Direttiva 2003/55/KE (ĠU L 211, 14.8.2009, p. 94).

(59)  Ara t-taqsima 1.2 tal-Gwida dwar il-UCPD għal lista aktar kompluta ta’ leġiżlazzjoni speċifika għas-setturi u għall-prodotti.

(60)  Id-Direttiva 2006/123/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-12 ta’ Diċembru 2006 dwar is-servizzi fis-suq intern (ĠU L 376, 27.12.2006, p. 36).

(61)  Id-Direttiva 2000/31/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-8 ta’ Ġunju 2000 dwar ċerti aspetti legali tas-servizzi minn soċjetà tal-informazzjoni, partikolarment il-kummerċ elettroniku, fis-Suq Intern (“id-Direttiva dwar il-kummerċ elettroniku”) (ĠU L 178, 17.7.2000, p. 1).

(62)  Ara l-Artikoli 5 u 10 tad-Direttiva dwar il-Kummerċ Elettroniku. Il-proposta tal-Kummissjoni għal Regolament dwar l-Att għas-Servizzi Diġitali (COM/2020/825 tal-15 ta’ Diċembru 2020) tipprevedi s-sostituzzjoni ta’ xi wħud mid-dispożizzjonijiet tad-Direttiva dwar il-Kummerċ Elettroniku (l-Artikoli 12–15) mingħajr ma tipproponi l-emendar tal-Artikolu 5 tagħha dwar ir-rekwiżiti ta’ informazzjoni.

(63)  https://ec.europa.eu/info/law/law-topic/consumers/consumer-contract-law/consumer-rights-directive/regulatory-choices-under-article-29-crd_mt

(64)  Id-Direttiva tal-Kunsill 93/13/KEE tal-5 ta’ April 1993 dwar klawżoli inġusti f’kuntratti mal-konsumatur (ĠU L 95, 21.4.1993, p. 29).

(65)  In-notifiki tal-Istati Membri ta’ din l-għażla regolatorja huma disponibbli fuq: https://ec.europa.eu/info/law/law-topic/consumers/consumer-contract-law/consumer-rights-directive/regulatory-choices-under-article-29-crd_mt

(66)  Ir-Regolament (KE) Nru 593/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta’ Ġunju 2008 dwar il-liġi applikabbli għall-obbligazzjonijiet kuntrattwali (Ruma I) (ĠU L 177, 4.7.2008, p. 6).

(67)  Ara C-585/08 u C-144/09, Peter Pammer u Hotel Alpenhof GmbH, ECLI:EU:C:2010:740, b’mod partikolari l-punti 92 u 93.

(68)  Id-Direttiva 2009/48/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-18 ta’ Ġunju 2009 dwar is-sikurezza tal-ġugarelli (ĠU L 170, 30.6.2009, p. 1) tirrikjedi li l-manifatturi u l-importaturi jiżguraw li l-ġugarelli jkunu akkumpanjati minn struzzjonijiet u minn informazzjoni dwar is-sikurezza f’lingwa jew f’lingwi li jinftiehmu faċilment mill-konsumaturi, kif iddeterminat mill-Istat Membru kkonċernat.

(69)  Id-Direttiva 2014/53/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-16 ta’ April 2014 dwar l-armonizzazzjoni tal-liġijiet tal-Istati Membri marbuta mat-tqegħid fis-suq ta’ tagħmir tar-radju u li tħassar id-Direttiva 1999/5/KE (ĠU L 153, 22.5.2014, p. 62). Teżiġi li t-tagħmir tar-radju jkun akkumpanjat mill-istruzzjonijiet u mill-informazzjoni tas-sikurezza b’lingwa li tista’ tinftiehem faċilment mill-konsumaturi u minn utenti aħħarin oħrajn, skont kif stabbilit mill-Istat Membru konċernat. Barra minn hekk, teħtieġ li d-dikjarazzjoni ta’ konformità tal-UE jew id-dikjarazzjoni ta’ konformità simplifikata tal-UE takkumpanja t-tagħmir tar-radju, u t-tnejn li huma jridu jiġu tradotti fil-lingwa jew fil-lingwi meħtieġa mill-Istat Membru li fih it-tagħmir tar-radju jitqiegħed jew isir disponibbli fis-suq.

(70)  Id-Direttiva (UE) 2019/771 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-20 ta’ Mejju 2019 dwar ċerti aspetti li jikkonċernaw kuntratti għall-bejgħ ta’ oġġetti, li temenda r-Regolament (UE) 2017/2394 u d-Direttiva 2009/22/KE, u li tħassar id-Direttiva 1999/44/KE (ĠU L 136, 22.5.2019, p. 28). Tippermetti lill-Istati Membri jistabbilixxu regoli dwar il-lingwa jew il-lingwi li fihom id-dikjarazzjoni tal-garanzija kummerċjali għandha ssir disponibbli għall-konsumatur.

(71)  Ara wkoll it-taqsima 2.9.5 tal-gwida tal-UCPD dwar “tagħrif importanti” fl-istediniet għax-xiri - l-Artikolu 7(4).

(72)  C-149/15, Starman, ECLI:EU:C:2016:840.

(73)  Id-Direttiva 1999/44/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta’ Mejju 1999 dwar ċerti aspetti tal-bejgħ ta’ oġġetti tal-konsum u garanziji assoċjati magħhom (ĠU L 171, 7.7.1999, p. 12).

(74)  Ibid, il-punti 33 – 34.

(75)   Ibid, il-punt 44.

(76)  Ibid, il-punt 37.

(77)  Id-Direttiva 2001/83/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-6 ta’ Novembru 2001 dwar il-kodiċi tal-Komunità li għandu x’jaqsam ma’ prodotti mediċinali għall-użu mill-bniedem (ĠU L 311, 28.11.2001, p. 67) tirrikjedi li huma biss spiżjara fil-livell tal-konsumatur biss li jkunu awtorizzati (jew intitolati fuq il-bażi tal-liġi nazzjonali) li jistgħu jbigħu prodotti mediċinali online. Il-bejjiegħ bl-imnut irid juri fuq il-paġna web tiegħu l-logo tal-UE li jippermetti li jiġi vverifikat li l-entità qed topera legalment.

(78)  Ara l-Artikolu 85c tad-Direttiva 2001/83/KE.

(79)  Il-prinċipju huwa ddikjarat ukoll b’mod espliċitu fir-rigward tal-intermedjarji online fl-Artikolu 5(3) tal-proposta dwar id-DSA. Tista’ tkun mistennija aktar gwida dwar il-kunċett ta’ “kummerċjant” fil-Kawża pendenti C-536/20 Tiketa, li tittratta l-kwistjoni ta’ jekk intermedjarju online (pjattaforma tal-biljetti) jistax jinżamm responsabbli b’mod konġunt mal-kummerċjant li fil-fatt jipprovdi s-servizz, speċjalment jekk l-intermedjarju jkun naqas milli jipprovdi informazzjoni ċara li jkun qed jaġixxi sempliċiment bħala intermedjarju.

(80)  C-649/17, Amazon EU, ECLI:EU:C:2019:576, il-punt 41.

(81)  Ibid, il-punt 52.

(82)  C-73/06, Planzer, ECLI:EU:C:2007:397, il-punt 61.

(83)  Għas-servizzi tal-komunikazzjonijiet elettroniċi, ara wkoll l-Art. 102(1) u l-Anness VIII tad-Direttiva 2018/1972 (il-Kodiċi Ewropew għall-Komunikazzjonijiet Elettroniċi), kif ukoll il-mudell tas-sommarju tal-kuntratt u d-dettalji tiegħu dwar il-prezz għas-servizzi tal-komunikazzjonijiet elettroniċi kif previst fir-Regolament ta’ Implimentazzjoni (UE) 2019/2243.

(84)  Għal informazzjoni dwar ix-xiri ta’ oġġetti online li ġejjin minn pajjiż mhux tal-Unjoni Ewropea, ara: https://ec.europa.eu/taxation_customs/buying-goods-online-coming-non-european-union-country_mt.

(85)  Ir-Regolament (UE) 2018/644 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-18 ta’ April 2018 dwar servizzi tal-konsenja tal-pakketti transkonfini (ĠU L 112, 2.5.2018, p. 19).

(86)  Id-Direttiva (UE) 2015/2366 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta’ Novembru 2015 dwar is-servizzi ta’ pagament fis-suq intern, li temenda d-Direttivi 2002/65/KE, 2009/110/KE u 2013/36/UE u r-Regolament (UE) Nru 1093/2010, u li tħassar id-Direttiva 2007/64/KE (ĠU L 337, 23.12.2015, p. 35).

(87)  Ara IP/14/187 tas-27/02/2014 u l-Pożizzjoni Komuni tal-awtoritajiet tal-infurzar nazzjonali għall-konsumaturi dwar il-protezzjoni tal-konsumaturi fir-rigward tax-“xirjiet fl-applikazzjonijiet” għal-logħob online, disponibbli fuq: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/mt/IP_14_187 u https://ec.europa.eu/info/sites/ default/files/common-position_of_national_authorities_within_cpc_2013_en_0.pdf.

(88)  Ara, pereżempju, it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 11(2) tal-SGD.

(89)  Skont l-Artikolu 17(1) tad-Direttiva dwar il-Bejgħ ta’ Oġġetti, kwalunkwe garanzija kummerċjali għandha tkun vinkolanti fuq il-garanti skont il-kundizzjonijiet stabbiliti fid-dikjarazzjoni tal-garanzija kummerċjali u r-reklamar assoċjat disponibbli fiż-żmien tal-konklużjoni tal-kuntratt jew qabilha.

(90)  Il-punt sa fejn il-kummerċjant jeħtieġlu jinforma lill-konsumatur dwar il-garanzija kummerċjali pprovduta minn parti terza (manifattur) huwa s-suġġett ta’ Kawża pendenti C-179/21, Victorinox.

(91)  Ara l-Artikoli 105(1) u 107 tal-EECC.

(92)  Ara wkoll l-Avviż tal-Kummissjoni “Gwida dwar l-interpretazzjoni u l-applikazzjoni tad-Direttiva tal-Kunsill 93/13/KEE dwar klawżoli inġusti f’kuntratti mal-konsumatur” (ĠU C 323, 27.9.2019, p. 4).

(93)  Pereżempju, fl-Artikoli 105 u 107 tad-Direttiva (UE) 2018/1972 (il-Kodiċi Ewropew għall-Komunikazzjonijiet Elettroniċi) fir-rigward tas-servizzi ta’ komunikazzjoni elettronika.

(94)  Għal aktar gwida, ara l-Grupp ta’ Ħidma tal-Artikolu 29 dwar il-Protezzjoni tad-Data: Linji gwida dwar it-Teħid ta’ deċiżjonijiet individwali awtomatizzati u t-Tfassil ta’ profili għall-finijiet tar-Regolament (UE) 2016/679.

(95)  Id-Direttiva 2013/11/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-21 ta’ Mejju 2013 dwar is-soluzzjoni alternattiva għat-tilwim, għat-tilwim tal-konsumaturi u li temenda r-Regolament (KE) Nru 2006/2004 u d-Direttiva 2009/22/KE (id-Direttiva dwar l-ADR tal-konsumaturi) (ĠU L 165, 18.6.2013, p. 63).

(96)  Ara l-Artikolu 2(2) tad-Direttiva dwar l-ADR tal-konsumaturi għal eċċezzjonijiet għall-kamp ta’ applikazzjoni tagħha.

(97)  C-380/19 Bundesverband der Verbraucherzentralen und Verbraucherverbände, ECLI:EU:C:2020:498, il-punti 34 – 35.

(98)  Ir-Regolament (UE) Nru 524/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-21 ta’ Mejju 2013 dwar is-soluzzjoni online għat-tilwim mal-konsumaturi u li jemenda r-Regolament (KE) Nru 2006/2004 u d-Direttiva 2009/22/KE (Regolament dwar l-ODR tal-konsumaturi) (ĠU L 165, 18.6.2013, p. 1).

(99)  https://ec.europa.eu/consumers/odr/main/index.cfm?event=main.home2.show&lng=MT

(100)  Il-proposta tal-Kummissjoni għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar swieq kontestabbli u ġusti fis-settur diġitali, COM(2020) 842 final tal-15 ta’ Diċembru 2020, 2020/0374(COD), (l-Att dwar is-Swieq Diġitali) tipprevedi obbligi addizzjonali fuq ċerti swieq li jitħaddmu mill-hekk imsejħa gwardjani.

(101)  Id-Direttiva (UE) 2016/943 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-8 ta’ Ġunju 2016 dwar il-protezzjoni ta’ konoxxenza u ta’ informazzjoni kummerċjali kunfidenzjali (sigrieti kummerċjali) kontra l-ksib, l-użu u l-iżvelar illegali tagħhom (ĠU L 157, 15.6.2016, p. 1).

(102)  Ir-Regolament (UE) 2019/1150 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-20 ta’ Ġunju 2019 dwar il-promozzjoni tal-korrettezza u tat-trasparenza għall-utenti kummerċjali tas-servizzi tal-intermedjazzjoni online (ĠU L 186, 11.7.2019, p. 57).

(103)  Ara l-Premessa 23 tad-Direttiva (UE) 2019/2161 u l-Premessa 27 tar-Regolament P2B.

(104)  Ara l-Premessa 23 tad- Direttiva (UE) 2019/2161.

(105)  Ara l-Artikolu 7(4a) tal-UCPD.

(106)  L-Avviż tal-Kummissjoni – Linji gwida dwar it-trasparenza tal-ikklassifikar skont ir-Regolament (UE) 2019/1150 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ĠU C 424, 8.12.2020, p. 1).

(107)  L-istess regola hija pprovduta fil-proposta tal-Kummissjoni għall-Att dwar is-Servizzi Diġitali, ara: https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/europe-fit-digital-age/digital-services-act-ensuring-safe-and-accountable-online-environment_mt

(108)  Ara l-Artikolu 14(2) tad-Direttiva dwar il-Kummerċ Elettroniku.

(109)  Dan il-prinċipju huwa validu wkoll għal tranżazzjonijiet li fihom jintużaw l-hekk imsejħin “kuntratti intelliġenti”. It-terminu “kuntratt intelliġenti” jiddeskrivi programm tal-kompjuter jew protokoll ta’ tranżazzjoni, li huwa maħsub sabiex iwettaq, jikkontrolla jew jiddokumenta b’mod awtomatiku avvenimenti u azzjonijiet legalment rilevanti. Għad trid tintlaħaq definizzjoni ta’ kunsens ta’ “kuntratti intelliġenti”. Skont ir-Rapport dwar il-qafas legali u regolatorju tal-blockchains u tal-kuntratti intelliġenti, prodott minn ConsenSys AG f’isem l-Osservatorju u l-Forum tal-Blockchain tal-Unjoni Ewropea, it-terminu ġeneralment ifisser kodiċi tal-kompjuter li jinħażen fuq blockchain u li jista’ jiġi aċċessat minn parti waħda jew aktar (https://www.eublockchainforum.eu/sites/default/files/ reports/report_legal_v1.0.pdf). Dawn il-programmi spiss ikunu ta’ awtoeżekuttivi u jagħmlu użu minn proprjetajiet tal-blockchain bħar-reżistenza għat-tbagħbis, l-ipproċessar deċentralizzat, u oħrajn simili. Għalhekk, filwaqt li “kuntratt intelliġenti” jopera skont it-termini ta’ kuntratt speċifiku li jeżegwixxi, it-terminu ma għandux jintuża bħala sinonimu għall-kuntratt innifsu.

(110)  Id-Direttiva (UE) 2015/1535 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-9 ta’ Settembru 2015 li tistabbilixxi proċedura għall-għoti ta’ informazzjoni fil-qasam tar-regolamenti tekniċi u tar-regoli dwar is-servizzi tas-Soċjetà tal-Informatika (ĠU L 241, 17.9.2015, p. 1). Artikolu 1(b)(ii): “ b’mezzi elettroniċi ” tfisser illi fil-bidu s-servizz jintbagħat u jiġi rċevut fid-destinazzjoni tiegħu permezz ta’ tagħmir elettroniku għall-ipproċessar (inkluża kompressjoni diġitali) u l-ħażna ta’ data, u dan jiġi trasmess, imwassal u rċevut għalkollox permezz ta’ wajers, bir-radju, b’mezzi ottiċi jew b’mezzi oħra elettro-manjetiċi.

(111)  Xi kummerċjanti jippreżentaw prodotti oħrajn li l-konsumaturi “jistgħu jogħġbuhom” matul l-istadju finali tal-proċess tal-ordni, u dan jista’ jagħmilha diffiċli għall-konsumaturi li jirrieżaminaw l-ordni tagħhom, u jiżguraw li kollox ikun korrett. Meta l-preżentazzjoni tista’ tfixkel lill-konsumatur u tipprevjeni l-fehim xieraq tal-elementi ewlenin tal-kuntratt qabel ma ssir l-ordni, tali prattika tista’ tikkwalifika bħala qarrieqa skont l-Art. 6 jew 7 tal-UCPD.

(112)  Wieħed jista’ jistenna gwida ulterjuri dwar l-interpretazzjoni tal-“formulazzjoni korrispondenti inekwivokabbli” fil-Kawża pendenti C-249/21 Fuhrmann-2, li indirizzat il-kwistjoni ta’ jekk tali formulazzjoni tridx tiġi vvalutata filwaqt li jitqiesu ċ-ċirkostanzi kollha li jirrigwardjaw proċess ta’ ordni jew ta’ prenotazzjoni, b’mod partikolari l-mod li bih il-proċess ta’ ordni huwa strutturat, jew biss il-lingwa użata sabiex tiġi ttikkettata l-buttuna/funzjoni simili.

(113)  Ir-Regolament (UE) 2018/302 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-28 ta’ Frar 2018 dwar l-indirizzar tal-imblukkar ġeografiku mhux ġustifikat u forom oħrajn ta’ diskriminazzjoni abbażi tan-nazzjonalità, tal-post tar-residenza jew tal-post tal-istabbiliment tal-klijenti fi ħdan is-suq intern u li jemenda r-Regolamenti (KE) Nru 2006/2004 u (UE) 2017/2394 u d-Direttiva 2009/22/KE (ĠU L 60I, 2.3.2018, p. 1).

(114)  Ara wkoll il-Premessa 41 tad-Direttiva (UE) 2019/2161.

(115)  C-430/17, Walbusch Walter Busch, ECLI:EU:C:2019:47, il-punt 46.

(116)  Ibid, il-punt 39.

(117)  Il-kummerċjanti jistgħu jużaw l-approċċ ta’ “werrej” bl-użu ta’ intestaturi li jistgħu jespandu. Fl-ogħla livell, il-konsumaturi jistgħu jsibu s-suġġetti ewlenin, li kull wieħed minnhom jista’ jiġi espandut bi klikk fuqhom, sabiex il-konsumaturi jiġu diretti lejn preżentazzjoni aktar dettaljata tal-informazzjoni rilevanti. B’dan il-mod, il-konsumaturi jkollhom l-informazzjoni kollha meħtieġa f’post wieħed, filwaqt li jżommu kontroll fuq dak li għandhom jirrieżaminaw u meta.

(118)  C-49/11, Content Services Ltd, ECLI:EU:C:2012:419, il-punt 51.

(119)  Ibid., il-punt 46.

(120)  Id-Direttiva 2007/64/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta’ Novembru 2007 dwar is-servizzi ta’ pagament fis-suq intern li temenda d-Direttivi 97/7/KE, 2002/65/KE, 2005/60/KE u 2006/48/KE u li tħassar id-Direttiva 97/5/KE (ĠU L 319, 5.12.2007, p. 1).

(121)  C-375/15, BAWAG, ECLI:EU:C:2017:38, il-punti 43–45.

(122)  Ibid., il-punti 51 u 53.

(123)  C-49/11, Content Services Ltd, ECLI:EU:C:2012:419, il-punt 35.

(124)  Ir-Regolament (KEE, Euratom) Nru 1182/71 tal-Kunsill tat-3 ta’ Ġunju 1971 li jistabbilixxi r-regoli applikabbli għal perjodi, dati u limiti ta’ żmien (ĠU L 124, 8.6.1971, p. 1).

(125)  Pereżempju, il-lista għall-2021 hija disponibbli fuq: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/MT/TXT/?uri=CELEX%3AC2020%2F451%2F02&qid=1617356863154.

(126)  Dan jikkonċerna l-imballaġġ imfassal għal dak il-prodott li huwa parti mill-preżentazzjoni tiegħu għall-kummerċjalizzazzjoni. Il-konsumaturi għandhom jitħallew jissostitwixxu kwalunkwe imballaġġ komuni pprovdut biss għall-protezzjoni tal-oġġetti waqt it-tranżitu.

(127)  C-681/17, slewo, ECLI:EU:C:2019:255, il-punti 43–46.

(128)  Ibid, il-punt 42.

(129)  C-489/07, Messner, ECLI:EU:C:2009:502, il-punt 27.

(130)  Ibid, il-punti 22 – 24.

(*1)  tindika elementi addizzjonali fl-Artikolu 7(3)

(131)  Ara l-Premessa 42 tad-Direttiva (UE) 2019/2161 fir-rigward tal-ħtieġa għall-allinjament.

(132)  Pereżempju, fil-Kawża C-673/17 Planet49, ECLI:EU:C:2019:801, il-punt 65, dwar il-proċessar ta’ data personali, il-Qorti sostniet li r-rekwiżiti għall-kunsens ma jkunux issodisfati meta l-kaxxa rilevanti tkun ġiet immarkata minn qabel mill-kontrollur.

(133)  Ara wkoll l-Artikolu 3(2)(d) tar-Regolament (KEE, Euratom) Nru 1182/71, li jiddikjara li “jekk perjodu jinkludi partijiet minn xhur, ix-xahar għandu, sabiex jiġu kkalkulati xhur bħal dawn, ikun ikkunsidrat bħala li għandu tletin ġurnata.”

(134)  C-641/19 PE Digital, ECLI:EU:C:2020:808, il-punti 29 u 32.

(135)  Ibid, il-punt 37.

(136)  Soġġett għar-regoli speċifiċi tal-Artikolu 8(4) – ara t-taqsima 5.2.3.

(137)  Id-Direttiva (UE) 2019/944 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-5 ta’ Ġunju 2019 dwar regoli komuni għas-suq intern għall-elettriku u li temenda d-Direttiva 2012/27/UE (ĠU L 158, 14.6.2019, p. 125), l-Artikolu 12(1): “Il-bdil ta’ fornitur jew ta’ parteċipant tas-suq involut f’aggregazzjoni għandu jsir fl-iqsar żmien possibbli. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li klijent li jixtieq jibdel il-fornituri jew il-parteċipanti tas-suq impenjati fl-aggregazzjoni, filwaqt li jirrispetta l-kondizzjonijiet kuntrattwali, jkun intitolat għal tali bidla fi żmien massimu ta’ tliet ġimgħat mid-data tat-talba. […]”

(138)  Id-Direttiva 2009/73/KE, l-Artikolu 3(6): “L-Istati Membri għandhom jiżguraw li:

(a)	meta konsumatur, filwaqt li josserva l-kundizzjonijiet kuntrattwali, jixtieq jibdel il-fornitur, il-bidla ssir mill-operatur(i) ikkonċernat(i) fi żmien tliet ġimgħat; u

(b)	il-konsumaturi jkunu intitolati li jirċievu d-data kollha dwar il-konsum.”

(139)  C-208/19, NK (Proġett ta’ dar individwali (detached)), ECLI:EU:C:2020:382, il-punti 58 – 59.

(140)  C-529/19, Möbel Kraft, ECLI:EU:C:2020:846, il-punti 27 – 29.

(141)  C-681/17, slewo, ECLI:EU:C:2019:255, il-punt 37.

(142)  Ibid, il-punt 40. Ara wkoll it-taqsima 6.5.4 bid-dettalji dwar il-Kawża C-681/17.

(143)  Aktar gwida dwar id-dritt ta’ reċess fir-rigward tal-attivitajiet ta’ divertiment hija mistennija mill-Kawża pendenti C-96/21, CTS Eventim li tittratta s-sitwazzjoni li fiha kummerċjant ma jipprovdix direttament lill-konsumatur is-servizz relatat mal-attivitajiet ta’ divertiment iżda biss jerġa’ jbigħ lill-konsumatur id-dritt ta’ aċċess għal tali servizz.

(144)  Ara C-336/03, easyCar, ECLI:EU:C:2005:150, il-punti 26 u 31, b’mod partikolari.

(145)  Ara l-Premessa 42 tad-Direttiva (UE) 2019/2161.

(146)  It-Tariffi tal-Interkambju Multilaterali (MIFs) huma tariffi miftiehma multilateralment pagabbli bejn il-Fornituri ta’ Servizzi ta’ Pagament (PSPs) tal-pagatur/tal-konsumatur u tal-benefiċjarju/tal-kummerċjant.

(147)  Ir-Regolament (UE) 2015/751 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-29 ta’ April 2015 dwar it-tariffi tal-interkambju għat-tranżazzjonijiet ta’ pagament permezz ta’ kard (ĠU L 123, 19.5.2015, p. 1).

(148)  Ir-Regolament (UE) 260/2012 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-14 ta’ Marzu 2012 li jistabbilixxi rekwiżiti tekniċi u tan-negozju għat-trasferimenti ta’ kreditu u debiti diretti bl-euro u li jemenda r-Regolament (KE) Nru 924/2009 (ĠU L 94, 30.3.2012, p. 22).

(149)  B’mod partikolari, id-debitu dirett jippermetti lill-kummerċjant jipprevedi l-fluss tal-flus. Għalhekk, l-iskont għall-użu tad-debitu dirett jista’ jingħata mhux għall-użu ta’ mezz speċifiku ta’ pagament iżda aktar sabiex iħeġġeġ lill-konsumatur iħallas b’mod regolari f’data speċifikata.

(150)  Ir-Regolament (UE) 2015/751 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-29 ta’ April 2015 dwar it-tariffi tal-interkambju għat-tranżazzjonijiet ta’ pagament permezz ta’ kard (ĠU L 123, 19.5.2015, p. 1) jillimita t-tariffi tal-interkambju għal 0.2 % tal-valur tat-tranżazzjoni għall-kards ta’ debitu tal-konsumatur u għal 0.3 % għall-kards ta’ kreditu tal-konsumatur. Dan jiddetermina b’mod ċar parti waħda mill-kost imġarrab mill-kummerċjant.

(151)  L-intermedjarji tas-servizzi ta’ pagament jgħinu lil xi wħud mill-bejjiegħa bl-imnut jaċċettaw pagamenti siguri online jew f’sitwazzjonijiet oħrajn li fihom id-“detentur tal-kard ma jkunx preżenti” bħal pereżempju permezz taċ-ċentri telefoniċi jew il-bejgħ bil-korrispondenza. L-intermedjarji jistgħu jimponu ħlas għal: (i) provvista ta’ tagħmir u ta’ servizzi meħtieġa sabiex jiġu aċċettati pagamenti online u pagamenti oħrajn mill-bogħod, bħal pereżempju l-funzjonalità tal-pagament għas-siti web tal-bejjiegħa bl-imnut; u/jew (ii) provvista ta’ kxif tal-frodi u ta’ servizzi ta’ ġestjoni (li fihom jispeċjalizzaw xi intermedjarji); u/jew provvista tas-servizzi tal-kummerċjant kollha jew uħud minnhom li normalment jiġu pprovduti mill-banek akkwirenti, sal-proċessar sħiħ tat-tranżazzjonijiet. F’dawn il-każijiet, l-intermedjarju tipikament jittratta mal-bank akkwirent u jaġixxi bħala punt ta’ kuntatt għall-bejjiegħa bl-imnut, u jimponi mark-up fuq it-tariffi rilevanti tal-akkwirent.

(152)  C-586/15, Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs Frankfurt am Main, ECLI:EU:C:2017:154, il-punt 22.

(153)  Ibid., il-punti 31 u 32.

(154)  C-332/17, Starman, ECLI:EU:C:2018:721.

(155)  Ibid., il-punt 33.

(156)  Id-Direttiva (UE) 2020/1828 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta’ Novembru 2020 dwar azzjonijiet rappreżentattivi għall-protezzjoni tal-interessi kollettivi tal-konsumaturi, u li tħassar id-Direttiva 2009/22/KE (ĠU L 409, 4.12.2020, p. 1).

(157)  Ara l-Artikolu 4 tad-Direttiva (UE) 2020/1828.

(158)  Ir-Regolament (KE) Nru 864/2007 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta’ Lulju 2007 dwar il-liġi applikabbli għall-obbligazzjonijiet mhux kuntrattwali (Ruma II) (ĠU L 199, 31.7.2007, p. 40).

(159)  L-Artikolu 12(1) tar-Regolament Ruma II.

(160)  Ir-Regolament (UE) 2017/2394 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-12 ta’ Diċembru 2017 dwar il-kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet nazzjonali responsabbli għall-infurzar tal-liġijiet tal-protezzjoni tal-konsumaturi u li jħassar ir-Regolament (KE) Nru 2006/2004 (ĠU L 345, 27.12.2017, p. 1).

(161)  Artikolu 10(2) tar-Regolament CPC: “L-implimentazzjoni u l-eżerċizzju tas-setgħat stabbiliti fl-Artikolu 9 b’applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament għandhom ikunu proporzjonati u jikkonformaw mal-liġi tal-Unjoni u dik nazzjonali, inkluż mas-salvagwardji proċedurali applikabbli u mal-prinċipji tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea. Il-miżuri ta’ investigazzjoni u infurzar, adottati fl-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament għandhom ikunu adegwati għan-natura u għall-ħsara effettiva jew potenzjali b’mod ġenerali tal-ksur tal-liġijiet tal-Unjoni li jipproteġu l-interessi tal-konsumaturi.”

(162)  Artikolu 3(3) tar-Regolament CPC: “Każ ta’ ksur mifrux” tfisser: (a) kwalunkwe att jew ommissjoni li jmorru kontra l-liġijiet tal-Unjoni li jipproteġu l-interessi tal-konsumaturi li jkunu għamlu ħsara, ikunu qed jagħmlu ħsara jew x’aktarx ser jagħmlu ħsara lill-interessi kollettivi tal-konsumaturi li huma residenti f’mill-inqas żewġ Stat Membri apparti l-Istat Membru fejn: (i) l-att jew l-ommissjoni oriġinaw jew seħħew; (ii) il-kummerċjant responsabbli għall-att jew l-ommissjoni ikun stabbilit; jew (iii) ikunu jinstabu l-evidenza jew l-assi tal-kummerċjant relattivi għall-att jew ommissjoni; jew (b) kwalunkwe att jew ommissjoni li jmorru kontra l-liġijiet tal-Unjoni li jipproteġu l-interessi tal-konsumaturi li jkunu għamlu ħsara, ikunu qed jagħmlu ħsara jew x’aktarx ser jagħmlu ħsara lill-interessi kollettivi tal-konsumaturi u li jkollhom karatteristiċi komuni, inklużi l-istess prattika illegali, l-istess interess li qed jinkiser u li jkunu qed jokkorru fl-istess ħin, jitwettqu mill-istess kummerċjant, f’mill-inqas tliet Stati Membri”.

Artikolu 3(4) tar-Regolament CPC: “Każ ta’ ksur mifrux b’dimensjoni tal-Unjoni” tfisser ksur mifrux li jkun għamel ħsara, ikun qed jagħmel ħsara jew x’aktarx ser jagħmel ħsara lill-interessi kollettivi tal-konsumaturi f’mill-inqas żewġ terzi tal-Istati Membri, li flimkien jammontaw għal mill-inqas żewġ terzi tal-popolazzjoni tal-Unjoni.”