IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Brussell, 11.3.2020
COM(2020) 98 final
KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI
Pjan ta' Azzjoni ġdid dwar l-Ekonomija Ċirkolari
Għal Ewropea aktar nadifa u kompetittiva
Werrej
1.INTRODUZZJONI
2.Qafas ta’ Politika għall-Prodotti Sostenibbli
2.1.It-tfassil ta’ prodotti sostenibbli
2.2.L-għoti tas-setgħa lill-konsumaturi u lix-xerrejja pubbliċi
2.3.Iċ-ċirkolarità fil-proċessi tal-produzzjoni
3.Il-Ktajjen Ewlenin tal-Valur tal-Prodotti
3.1.L-elettronika u l-ICT
3.2.Batteriji u vetturi
3.3.L-imballaġġ
3.4.Il-plastik9
3.5.It-tessuti10
3.6.Il-kostruzzjoni u l-bini11
3.7.L-ikel, l-ilma u n-nutrijenti12
4.INQAS SKART, AKTAR VALUR13
4.1.Politika msaħħa dwar l-iskart b’appoġġ għall-prevenzjoni tal-iskart u ċ-ċirkolarità13
4.2.It-titjib taċ-ċirkolarità f’ambjent mingħajr tossiċità14
4.3.Il-ħolqien ta’ suq tal-UE li jiffunzjona sewwa għall-materja prima sekondarja14
4.4.L-indirizzar tal-esportazzjonijiet tal-iskart mill-UE15
5.Nagħmlu ċ-ċirkolarità taħdem għan-nies, għar-reġjuni u għall-bliet16
6.AZZJONIJIET TRAŻVERSALI16
6.1.Iċ-ċirkolarità bħala prerekwiżit għan-newtralità klimatika16
6.2.Ikollna l-ekonomija t-tajba17
6.3.Nixprunaw it-tranżizzjoni permezz tar-riċerka, l-innovazzjoni u d-diġitalizzazzjoni18
7.IMMEXXU L-ISFORZI FUQ LIVELL GLOBALI18
8.IL-MONITORAĠĠ TAL-PROGRESS19
9.Konklużjoni20
1.INTRODUZZJONI
Pjaneta waħda biss għandna, imma sal-2050, id-dinja se tkun qed tikkonsma daqslikieku kellna tlieta 1 . Il-konsum globali ta’ materjali bħall-bijomassa, il-fjuwils fossili, il-metalli u l-minerali mistenni jirdoppja fl-erbgħin sena li ġejjin 2 u l-ġenerazzjoni annwali tal-iskart hija pproġettata li tiżdied b’70 % sal-2050 3 .
Minħabba li nofs l-emissjonijiet totali tal-gassijiet serra u aktar minn 90 % tat-telf tal-bijodiversità u l-istress tal-ilma jiġu mill-estrazzjoni u l-ipproċessar tar-riżorsi, il-Patt Ekoloġiku Ewropew 4 nieda strateġija miftiehma għal ekonomija newtrali għall-klima, effiċjenti fl-użu tar-riżorsi u kompetittiva. Iż-żieda fl-ekonomija ċirkolari minn dawk li huma fuq quddiem nett għall-atturi ekonomiċi ewlenin ser tkun il-forza deċiżiva sabiex tinkiseb in-newtralità klimatika sal-2050 u tkabbir ekonomiku diżakkopjat mill-użu tar-riżorsi, filwaqt li tiżgura l-kompetittività fit-tul tal-UE u li ħadd ma jitħalla l-art.
Biex tissodisfa din l-ambizzjoni, l-UE teħtieġ li tħaffef it-tranżizzjoni lejn mudell ta’ tkabbir riġenerattiv li jagħti lura lejn il-pjaneta aktar milli tieħu, isir progress biex il-konsum tar-riżorsi tagħha jinżamm fil-limiti tal-pjaneta, u għalhekk tagħmel ħilitha biex tnaqqas l-impronta materjali tagħha u tirdoppja r-rata tal-użu tal-materjal ċirkolari tagħha fid-deċennju li ġej.
Għan-negozji , il-ħidma flimkien dwar il-ħolqien ta’ qafas għal prodotti sostenibbli se tipprovdi opportunitajiet ġodda fl-UE u lil hinn minnha. Din it-tranżizzjoni progressiva, iżda irriversibbli, għal sistema ekonomika sostenibbli hija parti indispensabbli mill-istrateġija industrijali l-ġdida tal-UE. Studju riċenti jistma li l-applikazzjoni tal-prinċipji tal-ekonomija ċirkolari madwar l-ekonomija tal-UE għandha l-potenzjal li żżid il-PDG tal-UE b’0.5 % addizzjonali sal-2030 billi toħloq madwar 700 000 impjieg ġdid 5 . Hemm każ ċar ta’ negozju għall-kumpaniji individwali wkoll: peress li d-ditti tal-manifattura fl-UE jonfqu medja ta’ madwar 40 % fuq materjali, mudelli ta’ ċirkwit magħluq jistgħu jżidu l-profittabbiltà tagħhom, filwaqt li jagħtuhom kenn minn varjazzjonijiet fil-prezz tar-riżorsi.
Filwaqt li tibni fuq is-Suq Uniku u l-potenzjal tat-teknoloġiji diġitali, l-ekonomija ċirkolari tista’ ssaħħaħ il-bażi industrijali tal-UE, filwaqt li trawwem il-ħolqien tan-negozju u l-intraprenditorija fost l-SMEs. Il-mudelli nnovattivi tan-negozju bbażati fuq relazzjoni eqreb mal-konsumaturi, il-personalizzazzjoni tal-massa, il-kondiviżjoni u l-ekonomija kollaborattiva, u mħaddma minn teknoloġiji diġitali, bħall-internet tal-oġġetti, il-big data, il-blockchain u l-intelliġenza artifiċjali mhux biss se jħaffu ċ-ċirkolarità imma se jiddimaterjalizzaw l-ekonomija tagħna u jsawru Ewropa anqas dipendenti fuq materjali primarji.
Għaċ-ċittadini, l-ekonomija ċirkolari se tipprovdi prodotti ta’ kwalità għolja, funzjonali u sikuri, li huma effiċjenti u affordabbli, idumu jservu aktar u li huma maħsuba għal użu mill-ġdid, tiswija u riċiklaġġ ta’ kwalità għolja. Firxa sħiħa ġdida ta’ servizzi sostenibbli, mudelli ta’ prodotti daqslikieku kienu servizzi u soluzzjonijiet diġitali ser iġibu magħhom kwalità ta’ ħajja aħjar, impjiegi innovattivi u għarfien u ħiliet imtejba.
Dan il-Pjan ta’ Azzjoni dwar l-Ekonomija Ċirkolari jipprovdi aġenda orjentata lejn il-futur biex tinkiseb Ewropa aktar nadifa u kompetittiva f’ħolqien konġunt mal-atturi ekonomiċi, il-konsumaturi, iċ-ċittadini u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili. Huwa għandu l-għan li jħaffef il-bidla trasformattiva meħtieġa mill-Patt Ekoloġiku Ewropew, filwaqt li jibni fuq l-azzjonijiet tal-ekonomija ċirkolari implimentati mill-2015 6 . Dan il-pjan se jiżgura li l-qafas regolatorju jiġi ssimplifikat u jsir adatt għal futur sostenibbli, li l-opportunitajiet il-ġodda mit-tranżizzjoni jiġu massimizzati, filwaqt li jiġu minimizzati l-piżijiet fuq in-nies u n-negozji.
Il-pjan jippreżenta sett ta’ inizjattivi interrelatati biex jiġi stabbilit qafas b’saħħtu u koerenti ta’ politika dwar il-prodotti li jwassal biex il-prodotti, is-servizzi u l-mudelli tan-negozju jsiru sostenibbli u biex ix-xejriet tal-konsum jiġu trasformati b’tali mod li l-ewwel nett ma jiġi prodott l-ebda skart. Dan il-qafas ta’ politika dwar il-prodotti se jiġi introdott progressivament, filwaqt li ktajjen ta’ valur tal-prodotti ewlenin se jiġu indirizzati bħala kwistjoni ta’ prijorità. Ser jiġu implimentati aktar miżuri biex jitnaqqas l-iskart u jiġi żgurat li l-UE jkollha suq intern li jiffunzjona sewwa għall-materja prima sekondarja ta’ kwalità għolja. Il-kapaċità tal-UE li tieħu r-responsabbiltà għall-iskart tagħha ser tissaħħaħ ukoll.
L-Ewropa mhux se tikseb bidla trasformattiva waħedha. L-UE ser tkompli turi t-triq lejn ekonomija ċirkolari fil-livell globali 7 u tuża l-influwenza, l-għarfien espert u r-riżorsi finanzjarji tagħha biex timplimenta l-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli għall-2030. Dan il-pjan għandu l-għan ukoll li jiżgura li l-ekonomija ċirkolari taħdem għan-nies, ir-reġjuni u l-bliet, tikkontribwixxi bis-sħiħ għan-newtralità tal-klima u tisfrutta l-potenzjal tar-riċerka, l-innovazzjoni u d-diġitalizzazzjoni. Jipprevedi żviluppi ulterjuri għal-qafas ta’ monitoraġġ sod li jikkontribwixxi għall-kejl tal-benesseri lil hinn mill-PDG.
2.Qafas ta’ Politika għall-Prodotti Sostenibbli
2.1.It-tfassil ta’ prodotti sostenibbli
Filwaqt li sa 80 % tal-impatti ambjentali tal-prodotti jiġu ddeterminati fil-fażi tad-disinn 8 , ix-xejra lineari tal-prinċipju “ħu-uża-armi” ma tipprovdix lill-produtturi b’biżżejjed inċentivi biex jagħmlu l-prodotti tagħhom aktar ċirkolari. Ħafna prodotti jitkissru malajr wisq, ma jistgħux jerġgħu jintużaw, jissewwew jew jiġu rriċiklati kif ġieb u laħaq, u ħafna minnhom huma maħsuba biex jintużaw darba biss. Fl-istess ħin, is-Suq Uniku jagħti lill-UE l-massa kritika li tippermettilha tistabbilixxi standards globali f’oqsma relatati mas-sostenibbiltà tal-prodotti u tinfluwenza d-disinn tal-prodotti u l-ġestjoni tal-katina tal-valur madwar id-dinja.
L-inizjattivi u l-leġiżlazzjoni tal-UE diġà jindirizzaw sa ċertu punt aspetti ta’ sostenibbiltà tal-prodotti, jew fuq bażi obbligatorja inkella volontarja. B’mod partikolari, id-Direttiva dwar l-Ekodisinn 9 tirregola b’suċċess l-effiċjenza fl-enerġija u xi karatteristiċi taċ-ċirkolarità tal-prodotti relatati mal-enerġija. Fl-istess ħin, strumenti bħall-Ekotikketta 10 tal-UE jew il-kriterji tal-akkwist pubbliku ekoloġiku (APE) 11 tal-UE għandhom ambitu usa’ iżda naqqsu l-impatt minħabba l-limitazzjonijiet tal-approċċi volontarji. Fil-fatt, ma hemm l-ebda sett komprensiv ta’ rekwiżiti li jiżguraw li l-prodotti kollha li jitqiegħdu fis-suq tal-UE jsiru dejjem aktar sostenibbli u jkunu jifilħu għat-test taċ-ċirkolarità.
Sabiex il-prodotti jkunu adatti għal ekonomija newtrali għall-klima, effiċjenti fl-użu tar-riżorsi u ċirkolari, inaqqsu l-iskart u jiżguraw li l-prestazzjoni ta’ dawk li jkunu fuq quddiem fis-sostenibbiltà progressivament issir in-norma, il-Kummissjoni se tipproponi inizjattiva leġiżlattiva ta’ politika dwar il-prodotti sostenibbli.
Il-qofol ta’ din l-inizjattiva leġiżlattiva se jkun li d-Direttiva dwar l-Ekodisinn titwessa’ lil hinn mill-prodotti relatati mal-enerġija sabiex il-qafas tal-Ekodisinn ikun applikabbli għall-aktar firxa wiesgħa ta’ prodotti possibbli u jwassal għaċ-ċirkolarità.
Bħala parti minn din l-inizjattiva leġiżlattiva, u, fejn xieraq, permezz ta’ proposti leġiżlattivi komplementari, il-Kummissjoni se tikkunsidra li tistabbilixxi prinċipji ta’ sostenibbiltà u modi xierqa oħra biex tirregola l-aspetti li ġejjin:
·it-titjib tad-durabilità, tal-possibbiltajiet ta’ użu mill-ġdid, ta’ titjib tal-kwalità u ta’ tiswija, li jindirizzaw il-preżenza ta’ sustanzi kimiċi perikolużi fil-prodotti, u li jżidu l-effiċjenza enerġetika u tar-riżorsi tagħhom;
·iż-żieda tal-kontenut riċiklat fil-prodotti, filwaqt li jiġu żgurati l-prestazzjoni u s-sikurezza tagħhom;
·l-iffaċilitar tal-manifattura mill-ġdid u r-riċiklaġġ ta’ kwalità għolja;
·It-tnaqqis tal-karbonju u l-impronta ambjentali;
·It-trażżin ta’ prodotti li jintużaw darba u jintremew u l-ġlieda kontra il-prodotti li f’kemm ilna ngħidu ma jkunux għadhom utli;
·L-introduzzjoni ta’ projbizzjoni tal-qerda ta’ oġġetti mhux mibjugħa li jkunu għadhom tajbin;
·L-inċentivar ta’ prodotti daqslikieku kienu servizzi jew mudelli oħra li bihom il-prodott jibqa’ jappartjeni għall-produttur jew il-produttur jibqa’ responsabbli mill-prestazzjoni tal-prodott sa tmiem iċ-ċiklu tal-ħajja tiegħu;
·Il-mobilizzazzjoni tal-potenzjal tad-diġitalizzazzjoni tal-informazzjoni dwar il-prodotti inklużi soluzzjonijiet bħal passaporti diġitali, ittaggjar u marki tal-ilma;
·premjazzjoni lil prodotti abbażi tal-prestazzjoni tas-sostenibbiltà differenti tagħhom, inkluż billi l-livelli ta’ prestazzjoni għolja jintrabtu ma’ inċentivi .
Ser tingħata prijorità lill-indirizzar tal-gruppi ta’ prodotti identifikati fil-kuntest tal-ktajjen ta’ valur li jinsabu f’dan il-Pjan ta’ Azzjoni, bħall-elettronika, l-ICT u t-tessuti iżda wkoll l-għamara u l-prodotti intermedjarji b’impatt għoli bħall-azzar, is-siment u s-sustanzi kimiċi. Gruppi ta’ prodotti oħrajn se jiġu identifikati abbażi tal-impatt ambjentali u l-potenzjal ta’ ċirkolarità tagħhom.
Din l-inizjattiva leġiżlattiva u kull approċċ komplimentari regolatorju jew volontarju se jiġu żviluppati b’mod li jtejbu l-koerenza ma’ strumenti eżistenti li jirregolaw il-prodotti tul diversi fażijiet taċ-ċiklu tal-ħajja tagħhom. Hija l-intenzjoni tal-Kummissjoni li l-prinċipji tas-sostenibbiltà tal-prodotti se jiggwidaw politika usa’ u żviluppi leġiżlattivi fil-futur. Il-Kummissjoni se żżid ukoll l-effikaċja tal-qafas tal-Ekodisinn attwali għall-prodotti relatati mal-enerġija, inkluż billi tadotta u timplimenta malajr Pjan ta’ Ħidma ġdid dwar l-Ekodisinn u t-Tikkettar tal-Enerġija 2020–2024 għal gruppi ta’ prodotti individwali.
Ir-reviżjoni tad-Direttiva dwar l-Ekodisinn kif ukoll aktar ħidma fuq gruppi ta’ prodotti speċifiċi, fil-qafas tal-Ekodisinn jew fil-kuntest ta’ strumenti oħra, se tibni, fejn xieraq, fuq il-kriterji u r-regoli stabbiliti skont ir-Regolament dwar l-Ekotikketta tal-UE, l-approċċ dwar l-impronta ambjentali tal-prodotti 12 u l-kriterji tal-UE għall-APE . Il-Kummissjoni se tikkunsidra l-introduzzjoni ta’ rekwiżiti obbligatorji biex tiżdied is-sostenibbiltà mhux biss tal-prodotti, iżda wkoll tas-servizzi. Il-possibbiltà li jiġu introdotti rekwiżiti marbuta mal-aspetti ambjentali u soċjali tul il-katina tal-valur, mill-produzzjoni permezz tal-użu sa tmiem iċ-ċiklu tal-ħajja, se tiġi vvalutata bir-reqqa wkoll, inkluż fil-kuntest tar-regoli tad-WTO. Pereżempju, l-iżgurar tal-aċċessibbiltà ta’ ċerti prodotti u servizzi 13 flimkien mal-kontribut għall-inklużjoni soċjali jista’ jkollu l-benefiċċji miżjuda ta’ żieda fid-durabbiltà tal-prodott u fl-użu mill-ġdid tiegħu.
Barra minn hekk, biex tappoġġja l-applikazzjoni effettiva u effiċjenti tal-qafas il-ġdid tal-prodott sostenibbli, il-Kummissjoni se:
·tistabbilixxi Spazju tad-Data Ewropew għall-Applikazzjonijiet Ċirkolari Intelliġenti 14 b’data dwar il-ktajjen ta’ valur u l-informazzjoni dwar il-prodott;
·Iżżid l-isforzi, b’kooperazzjoni mal-awtoritajiet nazzjonali, dwar l-infurzar ta’ rekwiżiti ta’ sostenibbiltà applikabbli għal prodotti mqiegħda fis-suq tal-UE, b’mod partikolari permezz ta’ spezzjonijiet miftiehma u azzjonijiet ta’ sorveljanza tas-suq.
2.2.L-għoti tas-setgħa lill-konsumaturi u lix-xerrejja pubbliċi
L-għoti tas-setgħa lill-konsumaturi huwa element ewlieni tal-qafas ta’ politika dwar il-prodotti sostenibbli. Sabiex tissaħħaħ il-parteċipazzjoni tal-konsumaturi fl-ekonomija ċirkolari, il-Kummissjoni se tipproponi reviżjoni tal-liġi tal-UE dwar il-konsumatur biex tiżgura li l-konsumaturi jirċievu informazzjoni affidabbli u rilevanti dwar il-prodotti fil-post tal-bejgħ, inkluż dwar it-tul tal-ħajja tagħhom u dwar id-disponibbiltà ta’ servizzi ta’ tiswija, spareparts u manwali ta’ tiswija. Il-Kummissjoni se tikkunsidra wkoll proposti biex tkompli tissaħħaħ il-protezzjoni tal-konsumatur kontra l-ħasil ekoloġiku u l-obsolenza prematura, tistabbilixxi rekwiżiti minimi għal tikketti/logos ta’ sostenibbiltà u għal għodod ta’ informazzjoni.
15 F’dan il-kuntest, il-Kummissjoni se taħdem biex tistabbilixxi “dritt għat-tiswija” ġdid u se tikkunsidra drittijiet materjali orizzontali ġodda għall-konsumaturi pereżempju fir-rigward ta’ garanziji estiżi, id-disponibbiltà ta’ spareparts jew l-aċċess għat-tiswija u, fil-każ tal-ICT u l-elettronika, għas-servizzi ta’ aġġornament. Rigward ir-rwol li l-garanziji jista’ jkollhom fil-provvista ta’ aktar prodotti ċirkolari, il-Kummissjoni se tesplora wkoll bidliet possibbli fil-kuntest tar-rieżami tad-Direttiva 2019/771.
Barra minn hekk, il-Kummissjoni ser tesiġi li l-kumpaniji jissostanzjaw l-asserzjonijiet ambjentali tagħhom billi jużaw il-metodi tal-Impronta Ambjentali tal-Prodotti u tal-Organizzazzjonijiet. Il-Kummissjoni se tittestja l-integrazzjoni ta’ dawn il-metodi fl-Ekotikketta tal-UE u tinkludi b’mod aktar sistematiku d-durabbiltà, ir-riċiklabbiltà u l-kontenut riċiklat fil-kriterji tal-Ekotikketta tal-UE.
Il-kapaċità tal-akkwist tal-awtoritajiet pubbliċi, li tirrappreżenta 14 % tal-PDG tal-UE, tista’ sservi bħala xprunatur b’saħħtu biex tingħata spinta lid-domanda għal prodotti sostenibbli. Il-Kummissjoni ser tipproponi kriterji ekoloġiċi obbligatorji minimi għall-akkwist pubbliku fil-leġiżlazzjoni settorjali u ser tintroduċi gradwalment rapportar obbligatorju biex timmonitorja l-adozzjoni tal-Akkwist Pubbliku Ekoloġiku (APE) mingħajr ma toħloq xi piż amministrattiv mhux ġustifikat għax-xerrejja pubbliċi. Barra minn hekk, il-Kummissjoni se tkompli tappoġġja l-bini tal-kapaċità bi gwida, taħriġ u disseminazzjoni ta’ prattiki tajba u tħeġġeġ lix-xerrejja pubbliċi biex jieħdu sehem f’inizjattiva “Xerrejja Pubbliċi għall-Klima u l-Ambjent”, li se tiffaċilita l-iskambji fost ix-xerrejja impenjati għall-implimentazzjoni tal-APE.
2.3.Iċ-ċirkolarità fil-proċessi tal-produzzjoni
Iċ-ċirkolarità hija parti essenzjali minn trasformazzjoni usa’ tal-industrija lejn in-newtralità klimatika u l-kompetittività fit-tul. Hija tista’ twassal għal iffrankar sostanzjali tal-materjali tul il-ktajjen tal-valur u l-proċessi tal-produzzjoni, tiġġenera valur żejjed u tisfrutta opportunitajiet ekonomiċi. F’sinerġija mal-għanijiet stipulati fl-Istrateġija Industrijali 16 , il-Kummissjoni ser tippermetti ċirkolarità akbar fl-industrija billi:
·Tivvaluta l-għażliet biex tkompli tippromwovi ċ-ċirkolarità fil-proċessi industrijali fil-kuntest tar-rieżami tad-Direttiva dwar l-Emissjonijiet Industrijali 17 , inkluża l-integrazzjoni tal-prattiki tal-ekonomija ċirkolari fid-dokumenti ta’ referenza li jmiss tal-Aqwa Tekniki Disponibbli;
·tiffaċilita s-simbjożi industrijali billi tiżviluppa sistema ta’ rapportar u ċertifikazzjoni mmexxija mill-industrija, filwaqt li tippermetti l-implimentazzjoni ta’ simbjożi teknoloġika;
·tappoġġja is-settur sostenibbli u ċirkolari b’bażi bijoloġika permezz tal-implimentazzjoni tal-Pjan ta’ Azzjoni dwar il-Bijoekonomija 18 ;
·tippromwovi l-użu ta’ teknoloġiji diġitali għall-insegwiment, it-traċċar u l-immappjar tar-riżorsi;
·tippromwovi l-adozzjoni ta’ teknoloġiji ekoloġiċi permezz ta’ sistema ta’ verifika solida billi tirreġistra l-iskema ta’ Verifika tat-Teknoloġija Ambjentali tal-UE bħala marka ta’ ċertifikazzjoni tal-UE.
19 L-Istrateġija l-ġdida għall-SMEs se trawwem il-kollaborazzjoni industrijali ċirkolari fost l-SMEs li jibnu fuq it-taħriġ, il-pariri taħt in-Netwerk Enterprise Europe dwar il-kollaborazzjoni bejn ir-raggruppamenti, u dwar it-trasferiment tal-għarfien permezz taċ-Ċentru Ewropew tal-Għarfien dwar l-Effiċjenza fir-Riżorsi.
3.Il-Ktajjen Ewlenin tal-Valur tal-Prodotti
L-isfida tas-sostenibbiltà maħluqa mill-ktajjen tal-valur ewlenin teħtieġ azzjoni urġenti, komprensiva u kkoordinata, inkluża ħidma bbażata fuq il-prinċipji tal-politika dwar il-prodotti sostenibbli deskritti fit-taqsima 2. Dawk l-azzjonijiet se jikkontribwixxu għar-rispons għall-emerġenza klimatika u se jikkontribwixxu għall-Istrateġija Industrijali tal-UE, kif ukoll għall-bijodiversità li jmiss, mir-Razzett sal-Mejda, u għall-istrateġiji tal-foresti. Bħala parti mill-governanza tal-azzjonijiet settorjali, il-Kummissjoni se tikkoopera mill-qrib mal-partijiet ikkonċernati fil-ktajjen tal-valur biex tidentifika l-ostakli għall-espansjoni tas-swieq għall-prodotti ċirkolari u modi biex jiġu indirizzati dawk l-ostakli.
3.1.L-elettronika u l-ICT
Madankollu, it-tagħmir elettriku u elettroniku qed ikompli jkun wieħed mill-flussi tal-iskart li qed jikbru l-aktar malajr fl-UE, bir-rati attwali ta’ tkabbir annwali ta’ 2 %. Huwa stmat li inqas minn 40 % tal-iskart elettroniku jiġi riċiklat fl-UE 20 . Meta l-prodotti kompletament jew parzjalment funzjonali jintremew minħabba li ma jkunux jistgħu jissewwew, il-batterija ma tkunx tista’ tinbidel, is-softwer ma jibqax appoġġjat, jew meta l-materjali inkorporati f’dan it-tagħmir ma jiġux irkuprati, il-valur jintilef. Madwar tnejn minn kull tliet Ewropej jixtiequ jkomplu jużaw il-mezzi diġitali attwali tagħhom għal żmien itwal, sakemm il-prestazzjoni ma tiġix affettwata b’mod sinifikanti 21 .
Sabiex tindirizza dawn l-isfidi, il-Kummissjoni ser tippreżenta “Inizjattiva tal-Elettronika Ċirkolari” li timmobilizza l-istrumenti eżistenti u ġodda biex tinkorpora ċ-ċirkolarità fl-elettronika mqiegħda fis-suq tal-UE. F’konformità mal-qafas ta’ politika l-ġdid dwar il-prodotti sostenibbli, din l-inizjattiva ser tippromwovi ħajja itwal tal-prodotti, inklużi, fost l-oħrajn, l-azzjonijiet li ġejjin:
·Miżuri regolatorji għall-elettronika u l-ICT, bħal telefons ċellulari, tablets u laptops skont id-Direttiva dwar l-Ekodisinn, sabiex dawn l-apparati jkunu ddisinjati għall-effiċjenza enerġetika u d-durabbiltà, il-possibbiltà ta’ tiswija, il-possibbiltà ta’ ammeljorament, il-manutenzjoni, l-użu mill-ġdid u r-riċiklaġġ. Il-pjan ta’ Ħidma dwar l-Ekodisinn li ġej se jistabbilixxi aktar dettalji dwar dan. Printers u oġġetti konsumibbli bħal cartridges ikunu koperti wkoll, sakemm is-settur ma jilħaqx ftehim volontarju ambizzjuż fis-sitt xhur li ġejjin;
·enfasi fuq l-elettronika u l-ICT bħala settur ta’ prijorità għall-implimentazzjoni tad-“dritt għat-tiswija”, inkluż id-dritt li jiġi aġġornat is-softwer obsolet;
·miżuri regolatorji fuq iċ-ċarġers għat-telefowns ċellulari u apparat simili, inkluż dwar il-durabbiltà tal-kejbils u l-introduzzjoni ta’ ċarġer komuni, u inċentivi biex ix-xiri ta’ ċarġers jiġi separati mix-xiri ta’ apparat ġdid;
·It-titjib tal-ġbir u t-trattament tal-iskart ta’ tagħmir elettriku u elettroniku 22 inkluż permezz tal-esplorazzjoni ta’ għażliet għal skema ta’ teħid lura madwar l-UE kollha għar-ritorn jew il-bejgħ lura ta’ telefons ċellulari, tablets u ċarġers qodma;
·Ir-rieżami tar-regoli tal-UE dwar ir-restrizzjonijiet ta’ sustanzi perikolużi fit-tagħmir elettriku u elettroniku 23 u l-għoti ta’ gwida biex tittejjeb il-koerenza mal-leġiżlazzjoni rilevanti, pereżempju, ir-REACH 24 u l-Ekodisinn.
3.2.Batteriji u vetturi
Il-batteriji u l-vetturi sostenibbli jirfdu l-mobbiltà tal-ġejjieni. Sabiex isir progress malajr fl-iżgurar tas-sostenibbiltà tal-katina tal-valur tal-batteriji emerġenti għall-elettromobbiltà u fit-tisħiħ tal-potenzjal ċirkolari tal-batteriji kollha, din is-sena l-Kummissjoni ser tipproponi qafas regolatorju ġdid għall-batteriji. Din il-proposta leġiżlattiva ser tibni fuq il-ħidma tal-Alleanza tal-Batteriji 25 u fuq l-evalwazzjoni tad-Direttiva dwar il-Batteriji u tista’ tinkludi l-azzjonijiet li ġejjin:
·ir-regoli dwar il-kontenut irriċiklat u miżuri maħsuba biex itejbu r-rati tal-ġbir u r-riċiklaġġ tal-batteriji kollha, jiżguraw l-irkupru ta’ materjali ta’ valur u jipprovdu gwida lill-konsumaturi;
·L-indirizzar tal-batteriji li ma jistgħux jiġu ċċarġjati mill-ġdid bl-għan li jitwaqqaf gradwalment u b’mod progressiv l-użu usa’ tagħhom fejn jeżistu alternattivi;
·Rekwiżiti ta’ sostenibbiltà għall-batteriji biex jindirizzaw, pereżempju, l-impronta tal-karbonju tal-manifattura tal-batteriji, l-akkwist etiku ta’ materja prima u l-faċilitazzjoni tal-użu mill-ġdid, l-għoti ta’ skop ġdid u r-riċiklaġġ.
Ir-reviżjoni tar-regoli dwar il-vetturi li ma għadhomx jintużaw 26 ser ikollha l-għan li tippromwovi mudelli tan-negozju aktar ċirkolari billi torbot il-kwistjonijiet tad-disinn mat-trattament fi tmiem il-ħajja tagħhom, filwaqt li tqis ir-regoli dwar il-kontenut irriċiklat obbligatorju għal ċerti materjali ta’ komponenti u ttejjeb l-effiċjenza tar-riċiklaġġ. Barra minn hekk, il-Kummissjoni ser tikkunsidra l-aktar miżuri effettivi biex tiżgura l-ġbir u t-trattament ambjentalment korrett taż-żjut għar-rimi.
Minn perspettiva usa’, l-Istrateġija Komprensiva Ewropea dwar il-Mobilità Sostenibbli u Intelliġenti li jmiss ser tfittex li ttejjeb is-sinerġiji mat-tranżizzjoni tal-ekonomija ċirkolari, b’mod partikolari billi jiġu applikati soluzzjonijiet ta’ prodotti b’servizz biex jitnaqqas il-konsum ta’ materjal verġni, jiġu ottimizzati l-infrastruttura u l-użu tal-vetturi, jiżdiedu r-rati ta’ okkupazzjoni u l-fatturi ta’ tagħbija u jiġu eliminati l-iskart u t-tniġġis.
3.3.L-imballaġġ
L-ammont ta’ materjali użati għall-imballaġġ qed jiżdied kontinwament u, fl-2017, l-iskart mill-imballaġġ fl-Ewropa laħaq – 173 kg għal kull abitant, l-ogħla livell li qatt intlaħaq. Sabiex jiġi żgurat li l-imballaġġ kollu fis-suq tal-UE jkun jista’ jerġa’ jintuża jew jiġi rriċiklat b’mod ekonomikament vijabbli sal-2030, il-Kummissjoni ser tirrevedi d-Direttiva 94/62/KE 27 biex issaħħaħ ir-rekwiżiti essenzjali obbligatorji għall-imballaġġ li għandu jkun permess fis-suq tal-UE, titlob lill-Organizzazzjonijiet Ewropej għall-Istandardizzazzjoni biex jipprovdu dettalji tekniċi u tikkunsidra miżuri oħrajn, b’enfasi fuq:
·It-tnaqqis tal-imballaġġ (eċċessiv) u tal-iskart mill-imballaġġ, inkluż permezz tal-iffissar ta’ miri u miżuri oħrajn għall-prevenzjoni tal-iskart;
·spinta lid-disinn għall-użu mill-ġdid u r-riċiklabbiltà tal-imballaġġ, inkluż billi jitqiesu r-restrizzjonijiet fuq l-użu ta’ ċerti materjali ta’ imballaġġ għal ċerti applikazzjonijiet, b’mod partikolari fejn prodotti jew sistemi alternattivi li jistgħu jerġgħu jintużaw huma possibbli jew oġġetti tal-konsum jistgħu jiġu mmaniġġjati b’mod sikur mingħajr imballaġġ;
·Il-kunsiderazzjoni tat-tnaqqis tal-kumplessità tal-materjali tal-imballaġġ, inkluż għadd ta’ materjali u l-polimeri użati.
Bħala parti mill-inizjattiva biex jiġu armonizzati s-sistemi ta’ ġbir separati msemmija fil-kapitolu 4.1, il-Kummissjoni ser tivvaluta l-fattibbiltà tal-introduzzjoni ta’ tikkettar madwar l-UE li jiffaċilita s-separazzjoni korretta tal-iskart mill-imballaġġ fis-sors.
Il-Kummissjoni se tistabbilixxi wkoll regoli għar-riċiklaġġ sikur f’materjali li jiġu f’kuntatt mal-ikel ta’ materjali tal-plastik għajr il-PET.
Barra minn hekk, il-Kummissjoni ser tissorvelja u tappoġġja strettament l-implimentazzjoni tar-rekwiżiti tad-Direttiva dwar l-Ilma tax-Xorb biex tagħmel l-ilma tal-vit tajjeb għax-xorb aċċessibbli f’postijiet pubbliċi, li ser inaqqsu kemm id-dipendenza fuq l-ilma bbottiljat kif ukoll l-iskart mill-imballaġġ.
3.4.Il-plastik
L-Istrateġija tal-UE għall-Plastiks fl-Ekonomija Ċirkolari 28 nediet sett komprensiv ta’ inizjattivi li jirrispondu għal sfida ta’ tħassib pubbliku serju. Madankollu, peress li l-konsum tal-plastiks mistenni jirdoppja fl-20 sena li ġejjin, il-Kummissjoni se tieħu aktar miżuri mmirati biex tindirizza l-isfidi ta’ sostenibbiltà ppreżentati minn dan il-materjal li jinsab kullimkien u se tkompli tippromwovi approċċ miftiehem biex jiġi indirizzat it-tniġġis tal-plastik fil-livell globali kif stabbilit fit-taqsima 7.
Sabiex jiżdied l-użu tal-plastik riċiklat u jingħata kontribut għall-użu aktar sostenibbli tal-plastik, il-Kummissjoni se tistabbilixxi rekwiżiti obbligatorji għall-kontenut irriċiklat u għall-miżuri għat-tnaqqis tal-iskart għall-prodotti ewlenin bħall-imballaġġ, il-materjali tal-kostruzzjoni u l-vetturi, filwaqt li tqis ukoll l-attivitajiet tal-Alleanza Ċirkolari dwar il-Plastik.
Il-Kummissjoni ser tindirizza l-preżenza tal-mikroplastik fl-ambjent billi:
·Tirrestrinġi l-mikroplastik miżjud intenzjonalment, abbażi tal-opinjoni tal-Aġenzija Ewropea għas-Sustanzi Kimiċi;
·l-iżvilupp ta’ miżuri ta’ tikkettar, ta’ standardizzazzjoni, ta’ ċertifikazzjoni u regolatorji dwar ir-rilaxx mhux intenzjonat tal-mikroplastiċi, inklużi miżuri biex jiżdied il-qbid ta’ mikroplastiċi fl-istadji rilevanti kollha taċ-ċiklu tal-ħajja tal-prodotti;
·aktar żvilupp u metodi ta’ armonizzazzjoni għall-kejl tal-mikroplastiċi rilaxxati b’mod mhux intenzjonat, speċjalment minn tajers u tessuti, u t-twassil ta’ data armonizzata dwar il-konċentrazzjonijiet ta’ mikroplastiks fl-ilma baħar.
·jiġu eliminati d-diskrepanzi dwar l-għarfien xjentifiku relatat mar-riskju u l-okkorrenza ta’ mikroplastiċi fl-ambjent, fl-ilma tax-xorb u fl-ikel.
Barra minn hekk, il-Kummissjoni se tindirizza l-isfidi tas-sostenibbiltà emerġenti billi tiżviluppa qafas ta’ politika dwar :
·L-akkwist, it-tikkettar u l-użu ta’ plastik b’bażi bijoloġika, abbażi tal-valutazzjoni ta’ fejn l-użu ta’ materja prima b’bażi bijoloġika jirriżulta f’benefiċċji ambjentali ġenwini, li jmorru lil hinn mit-tnaqqis fl-użu tar-riżorsi fossili;
·L-użu ta’ plastik bijodegradabbli jew kompostabbli, abbażi tal-valutazzjoni tal-applikazzjonijiet fejn dan l-użu jista’ jkun ta’ benefiċċju għall-ambjent, kif ukoll tal-kriterji għal tali applikazzjonijiet. Dan ser jiżgura li prodott li jkun ittikkettat bħala “bijodegradabbli” jew “kompostabbli” ma jiżgwidax lill-konsumaturi f’għażliet ta’ rimi li jikkawżaw tniġġis tal-plastik minħabba kundizzjonijiet ambjentali mhux xierqa jew żmien insuffiċjenti għad-degradazzjoni.
Il-Kummissjoni ser tiżgura l-implimentazzjoni f’waqtha tad-Direttiva l-ġdida dwar il-prodotti tal-plastik li jintużaw darba biss 29 u l-irkaptu tas-sajd biex tiġi indirizzata l-problema tat-tniġġis tal-plastik fil-baħar, filwaqt li jiġi ssalvagwardjat is-suq uniku tal-UE, b’mod partikolari fir-rigward ta’:
·Interpretazzjoni armonizzata tal-prodotti koperti mid-Direttiva;
·It-tikkettar ta’ prodotti bħat-tabakk, it-tazzi tax-xorb u l-wet wipes u l-iżgurar tal-introduzzjoni ta’ tappijiet marbutin mal-fliexken għall-prevenzjoni tal-iskart;
·L-iżvilupp għall-ewwel darba ta’ regoli dwar il-kejl tal-kontenut irriċiklat fil-prodotti.
3.5.It-tessuti
It-tessuti huma r-raba’ kategorija bl-ogħla pressjoni għall-użu ta’ materja prima primarja u l-ilma, wara l-ikel, l-akkomodazzjoni u t-trasport, u l-ħames fuq l-emissjonijiet ta’ gassijiet b’effett ta’ serra 30 . Huwa stmat li inqas minn 1 % tat-tessuti kollha madwar id-dinja jiġu rriċiklati f’tessuti ġodda 31 . Is-settur tat-tessuti tal-UE, fil-biċċa l-kbira tiegħu magħmul minn SMEs, beda jirkupra wara perjodu twil ta’ ristrutturar, għalkemm 60 % tal-ħwejjeġ mibjugħa fl-UE, skont il-valur tagħhom, jiġu prodotti f’pajjiżi terzi.
Fid-dawl tal-kumplessità tal-katina tal-valur tat-tessuti, biex twieġeb għal dawn l-isfidi l-Kummissjoni se tipproponi Strateġija komprensiva tal-UE għat-tessuti, ibbażata fuq l-input mill-industrija u partijiet ikkonċernati oħra. L-istrateġija ser ikollha l-għan li ssaħħaħ il-kompetittività industrijali u l-innovazzjoni fis-settur, tagħti spinta lis-suq tal-UE għal tessuti sostenibbli u ċirkolari, inkluż is-suq għall-użu mill-ġdid tat-tessuti, u tixpruna mudelli ta’ negozju ġodda. Dan ser jinkiseb permezz ta’ sett komprensiv ta’ miżuri, inklużi:
·l-applikazzjoni għat-tessuti, fejn xieraq, tal-qafas sostenibbli ġdid ta’ prodotti sostenibbli, kif stabbilit fit-taqsima 2, inklużi l-iżvilupp ta’ miżuri ta’ ekodisinn li jiżguraw li l-prodotti tessili huma adatti għaċ-ċirkolarità, l-iżgurar tal-użu ta’ materja prima sekondarja u l-preżenza ta’ sustanzi kimiċi perikolużi, u li n-negozji u l-konsumaturi privati jkollhom is-setgħa li jagħżlu tessuti sostenibbli u jkollhom aċċess faċli għas-servizzi ta’ użu mill-ġdid u tiswija;
·It-titjib tal-ambjent tan-negozju u regolatorju għal tessuti sostenibbli u ċirkolari fl-UE, b’mod partikolari billi jiġu pprovduti inċentivi u appoġġ għall-prodotti bħala mudelli ta’ servizz, materjali ċirkolari u proċessi ta’ produzzjoni, u billi tiżdied it-trasparenza permezz ta’ kooperazzjoni internazzjonali;
·Gwida biex jinkisbu livelli għoljin ta’ ġbir separat ta’ skart tat-tessuti, li l-Istati Membri jridu jiżguraw sal-2025;
·It-tisħiħ tas-separazzjoni, l-użu mill-ġdid u r-riċiklaġġ tat-tessuti, inkluż permezz tal-innovazzjoni, l-inkoraġġiment ta’ applikazzjonijiet industrijali u miżuri regolatorji, bħar-responsabbiltà estiża tal-produtturi.
3.6.Il-kostruzzjoni u l-bini
L-ambjent mibni għandu impatt sinifikanti fuq ħafna setturi tal-ekonomija, fuq l-impjiegi lokali u l-kwalità tal-ħajja. Dan jeħtieġ ammonti kbar ta’ riżorsi u jammonta għal madwar 50 % tal-materjal estratt kollu. Is-settur tal-kostruzzjoni huwa responsabbli għal aktar minn 35 % tal-ġenerazzjoni totali tal-iskart tal-UE 32 . L-emissjonijiet ta’ gassijiet b’effett ta’ serra mill-estrazzjoni tal-materjal, mill-manifattura ta’ prodotti għall-bini, mill-kostruzzjoni u mir-rinnovazzjoni tal-bini huma stmati għal 5-12 % tal-emissjonijiet totali tal-gassijiet b’effett ta’ serra nazzjonali 33 . Effiċjenza materjali akbar tista’ tiffranka 80 % ta’ dawk l-emissjonijiet 34 .
Sabiex tisfrutta dan il-potenzjal fiż-żieda fl-effiċjenza tal-materjali u fit-tnaqqis tal-impatti klimatiċi il-Kummissjoni ser tniedi Strateġija komprensiva ġdida għal Ambjent Mibni Sostenibbli. L-Istrateġija ser tiżgura l-koerenza fl-oqsma ta’ politika rilevanti bħall-effiċjenza enerġetika, l-immaniġġjar tal-iskart mill-kostruzzjoni, id-diġitalizzazzjoni u l-ħiliet. Hija ser tippromwovi l-prinċipji taċ-ċirkolarità matul iċ-ċiklu kollu tal-ħajja tal-bini billi:
·Tindirizza l-prestazzjoni tas-sostenibbiltà tal-prodotti għall-bini fil-kuntest tar-reviżjoni tar-Regolament dwar il-Prodotti għall-Bini 35 , inkluża l-possibbiltà li jiġu introdotti rekwiżiti ta’ kontenut irriċiklat għal ċerti prodotti għall-bini, filwaqt li jitqiesu s-sikurezza u l-funzjonalità tagħhom;
·Il-promozzjoni ta’ miżuri li jtejbu d-durabbiltà u l-adattabbiltà tal-assi mibnija skont il-prinċipji tal-ekonomija ċirkolari għad-disinn tal-bini 36 u l-iżvilupp tal-ġurnali ta’ abbord diġitali għall-bini
·L-użu ta’ Livell(i) 37 biex jiġu integrati l-valutazzjoni taċ-ċiklu tal-ħajja fl-akkwist pubbliku u l-qafas ta’ finanzjament sostenibbli tal-UE u l-esplorazzjoni tal-adegwatezza tal-istabbiliment ta’ miri ta’ tnaqqis tal-karbonju ;
·Tikkunsidra reviżjoni tal-miri tal-irkupru tal-materjali stabbiliti fil-leġiżlazzjoni tal-UE għall-iskart mill-kostruzzjoni u t-twaqqigħ u l-frazzjonijiet speċifiċi għall-materjali tiegħu;
·Tippromwovi inizjattivi għat-tnaqqis tal-issiġillar tal-ħamrija, ir-riabilitazzjoni ta’ artijiet abbandunati jew ikkontaminati u l-użu sikur, sostenibbli u ċirkolari ta’ ħamrija skavata.
Barra minn hekk, l-inizjattiva “Rinnovazzjoni Wave” imħabbra fil-Ftehim Ekoloġiku Ewropew biex twassal għal titjib sinifikanti fl-effiċjenza enerġetika fl-UE se tiġi implimentata f’konformità mal-prinċipji tal-ekonomija ċirkolari, b’mod partikolari l-prestazzjoni tul iċ-ċiklu tal-ħajja ottimizzat, u l-istennija tal-għomor itwal tal-bini tal-assi. Bħala parti mir-reviżjoni tal-miri ta’ rkupru għall-iskart tal-kostruzzjoni u d-demolizzjoni, il-Kummissjoni se tagħti attenzjoni speċjali għall-materjali ta’ iżolament, li jiġġeneraw fluss ta’ skart li qed jikber.
3.7.L-ikel, l-ilma u n-nutrijenti
L-ekonomija ċirkolari tista’ tnaqqas b’mod sinifikanti l-impatti negattivi tal-estrazzjoni u l-użu tar-riżorsi fuq l-ambjent u tikkontribwixxi għar-restawr tal-bijodiversità u tal-kapital naturali fl-Ewropa. Ir-riżorsi bijoloġiċi huma kontribut ewlieni għall-ekonomija tal-UE u se jkollhom rwol saħansitra aktar importanti fil-futur. Il-Kummissjoni se timmira li tiżgura s-sostenibbiltà ta’ materjali b’bażi bijoloġika rinnovabbli, inkluż permezz ta’ azzjonijiet li jsegwu l-Pjan ta’ Azzjoni dwar il-Bijoekonomija.
Filwaqt li l-katina tal-valur tal-ikel hija responsabbli għall-pressjonijiet importanti tar-riżorsi u tal-ambjent, huwa stmat li 20 % tal-ikel totali li jiġi prodott jispiċċa jintilef jew jinħela fl-UE. Għalhekk, f’konformità mal-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli u bħala parti mir-reviżjoni tad-Direttiva 2008/98/KE 38 msemmija fit-taqsima 4.1, il-Kummissjoni se tipproponi mira dwar it-tnaqqis tal-ħela tal-ikel, bħala azzjoni ewlenija taħt l-istrateġija li jmiss tal-UE, li se tindirizza b’mod komprensiv il-katina tal-valur tal-ikel.
Il-Kummissjoni ser tikkunsidra wkoll miżuri maħsuba biex iżidu s-sostenibbiltà tad-distribuzzjoni u l-konsum tal-ikel. Taħt l-inizjattiva ta’ prodotti sostenibbli, il-Kummissjoni se tniedi l-ħidma analitika biex tiddetermina l-kamp ta’ applikazzjoni ta’ inizjattiva leġiżlattiva dwar l-użu mill-ġdid biex tissostitwixxi l-imballaġġ, l-oġġetti ta’ fuq il-mejda u l-pożati bi prodotti li jistgħu jerġgħu jintużaw fis-servizzi tal-ikel.
Ir-Regolament il-ġdid dwar l-Użu mill-Ġdid tal-Ilma ser jinkoraġġixxi approċċi ċirkolari għall-użu mill-ġdid tal-ilma fl-agrikoltura. Il-Kummissjoni ser tiffaċilita l-użu mill-ġdid tal-ilma u l-effiċjenza tal-ilma, inkluż fil-proċessi industrijali.
Barra minn hekk, il-Kummissjoni ser tiżviluppa Pjan Integrat għall-Ġestjoni tan-Nutrijenti, bl-għan li tiżgura s-sostenibbiltà fl-applikazzjoni u l-irkupru tan-nutrijenti. Il-Kummissjoni se tikkunsidra wkoll li tirrevedi d-direttivi dwar it-trattament tal-ilma mormi u l-ħama tad-drenaġġ u se tivvaluta l-mezzi naturali ta’ tneħħija ta’ nutrijenti bħall-alka .
4.INQAS SKART, AKTAR VALUR
4.1.Politika msaħħa dwar l-iskart b’appoġġ għall-prevenzjoni tal-iskart u ċ-ċirkolarità
Minkejja l-isforzi fil-livell nazzjonali u f’dak tal-UE, il-ġenerazzjoni tal-iskart mhijiex qed tonqos. Il-ġenerazzjoni tal-iskart mill-attivitajiet ekonomiċi kollha fl-UE tammonta għal 2.5 biljun tunnellata fis-sena jew 5 tunnellati, capita, filwaqt li kull ċittadin jipproduċi kważi nofs tunnellata skart muniċipali fis-sena. Id-diżakkoppjar attwali tal-ġenerazzjoni tal-iskart mit-tkabbir ekonomiku ser jeħtieġ sforz konsiderevoli tul il-katina kollha tal-valur u f’kull dar.
L-implimentazzjoni tal-politika dwar il-prodotti sostenibbli u t-traduzzjoni tagħha f’leġiżlazzjoni speċifika (ara t-taqsimiet 2 u 3) se jkunu essenzjali biex isir progress fil-prevenzjoni tal-iskart. Barra minn hekk, jeħtieġ li aħna nibnu fuq, insaħħu aktar u nimplimentaw aħjar il-liġijiet tal-UE dwar l-iskart.
Il-liġijiet tal-UE dwar l-iskart, appoġġjati mill-finanzjament tal-UE, wasslu għal titjib kbir fl-immaniġġjar tal-iskart mis-snin 70 sal-lum. Madankollu, jeħtieġ li dawn jiġu mmodernizzati kontinwament biex isiru addattati għall-ekonomija ċirkolari u l-era diġitali. Kif imfisser fit-taqsima 3, ir-reviżjoni tal-leġiżlazzjoni tal-UE dwar il-batteriji, l-imballaġġ, il-vetturi li ma għadhomx jintużaw u s-sustanzi perikolużi fit-tagħmir elettroniku ser tiġi riveduta biex tiffoka b’mod partikolari fuq il-prevenzjoni tal-iskart, iż-żieda fil-kontenut irriċiklat, il-promozzjoni ta’ flussi ta’ skart aktar sikuri u aktar nodfa, u l-iżgurar ta’ riċiklaġġ ta’ kwalità għolja.
Barra minn hekk, il-Kummissjoni ser tressaq miri għat-tnaqqis tal-iskart għal flussi speċifiċi bħala parti minn sett usa’ ta’ miżuri dwar il-prevenzjoni tal-iskart fil-kuntest tad-Direttiva 2008/98/KE. Il-Kummissjoni ser ittejjeb ukoll l-implimentazzjoni tar-rekwiżiti li ġew adottati riċentament għal skemi ta’ responsabbiltà estiża tal-produtturi, tipprovdi inċentivi u tinkoraġġixxi l-kondiviżjoni ta’ informazzjoni u prattiki tajbin fir-riċiklaġġ tal-iskart. Dan kollu għandu jservi l-għan li titnaqqas b’mod sinifikanti l-ġenerazzjoni tal-iskart, billi l-ammont ta’ skart muniċipali residwu (mhux irriċiklat) jitnaqqas bin-nofs sal-2030.
Ir-riċiklaġġ ta’ kwalità għolja jiddependi fuq ġbir separat effettiv tal-iskart. Sabiex tgħin liċ-ċittadini, lin-negozji u lill-awtoritajiet pubbliċi jisseparaw aħjar l-iskart, il-Kummissjoni ser tipproponi li tarmonizza s-sistemi separati tal-ġbir tal-iskart. B’mod partikolari, din il-proposta se tindirizza l-aktar kombinazzjonijiet effettivi ta’ mudelli ta’ ġbir separat, id-densità u l-aċċessibbiltà ta’ punti ta’ ġbir separati, inkluż fi spazji pubbliċi, filwaqt li jitqiesu l-kundizzjonijiet reġjonali u lokali li jvarjaw minn reġjuni urbani għal dawk ultraperiferiċi. Aspetti oħra li jiffaċilitaw l-involviment tal-konsumatur ser jiġu kkunsidrati wkoll, bħal kuluri komuni tal-kontenituri, simboli armonizzati għal tipi ta’ skart ewlenin, tikketti tal-prodotti, kampanji ta’ informazzjoni u strumenti ekonomiċi. Din tfittex ukoll l-istandardizzazzjoni u l-użu ta’ sistemi ta’ ġestjoni tal-kwalità biex tiġi żgurata l-kwalità tal-iskart miġbur iddestinat għall-użu fi prodotti, u b’mod partikolari bħala materjal li jiġi f’kuntatt mal-ikel.
Huma meħtieġa sforzi addizzjonali biex jappoġġjaw lill-Istati Membri fl-immaniġġjar tal-iskart. Nofs l-Istati Membri jinsabu f’riskju li ma jikkonformawx mal-mira tal-2020 li jirriċiklaw 50 % tal-iskart muniċipali. Sabiex tixpruna r-riformi tal-politika, il-Kummissjoni ser torganizza skambji ta’ livell għoli dwar l-ekonomija ċirkolari u l-iskart u ser iżżid il-kooperazzjoni mal-Istati Membri, mar-reġjuni u mal-bliet biex isir l-aħjar użu mill-fondi tal-UE. Meta jkun meħtieġ, il-Kummissjoni tuża wkoll is-setgħat ta’ infurzar tagħha.
4.2.It-titjib taċ-ċirkolarità f’ambjent mingħajr tossiċità
Il-politika u l-leġiżlazzjoni tal-UE dwar is-sustanzi kimiċi, b’mod partikolari REACH, jinkoraġġixxu tranżizzjoni għal sustanzi kimiċi sikuri fid-disinn u s-sostituzzjoni progressiva ta’ sustanzi perikolużi biex jitħarsu aħjar iċ-ċittadini u l-ambjent. Madankollu, is-sikurezza tal-materja prima sekondarja xorta tista’ tiġi kompromessa, pereżempju, meta s-sustanzi pprojbiti jippersistu f’materja prima għar-riċiklaġġ. Biex tiżdied il-fiduċja fl-użu ta’ materja prima sekondarja, il-Kummissjoni se:
·tappoġġja l-iżvilupp ta’ soluzzjonijiet għal separazzjoni tal-iskart ta’ kwalità għolja u għat-tneħħija ta’ kontaminanti mill-iskart, inklużi dawk li jirriżultaw minn kontaminazzjoni inċidentali;
·tiżviluppa metodoloġiji biex tiġi minimizzata l-preżenza ta’ sustanzi li joħolqu problemi ta’ saħħa jew lill-ambjent f’materjali riċiklati u f’oġġetti magħmula minnhom;
·tikkoopera mal-industrija biex tiżviluppa b’mod progressiv sistemi armonizzati għar-rintraċċar u l-ġestjoni tal-informazzjoni dwar is-sustanzi li jkunu identifikati bħala tali li joħolqu tħassib u għal sustanzi relevanti oħra, b’mod partikolari dawk li jħallu effetti kroniċi 39 , u li tidentifika dawk is-sustanzai fl-iskart, f’sinerġija mal-miżuri skont il-qafas ta’ politika dwar il-prodotti sostenibbli u l-bażi ta’ data tal-ECHA dwar oġġetti li fihom sustanzi ta’ tħassib serju ħafna;
·Tipproponi li temenda l-annessi għar-Regolament dwar Pollutanti Organiċi Persistenti, f’konformità mal-aħħar progress xjentifiku u tekniku u l-obbligi internazzjonali skont il-Konvenzjoni ta’ Stokkolma;
·Ittejjeb il-klassifikazzjoni u l-immaniġġjar tal-iskart perikoluż sabiex il-flussi tar-riċiklaġġ jinżammu nodfa, inkluż permezz ta’ allinjament ulterjuri mal-klassifikazzjoni tas-sustanzi u t-taħlitiet kimiċi, meta jkun meħtieġ.
L-Istrateġija għas-Sostenibbiltà tas-Sustanzi Kimiċi li jmiss ser tindirizza ulterjorment l-interfaċċja bejn il-leġiżlazzjoni dwar is-sustanzi kimiċi, il-prodotti u l-iskart u ssaħħaħ is-sinerġiji mal-ekonomija ċirkolari.
4.3.Il-ħolqien ta’ suq tal-UE li jiffunzjona sewwa għall-materja prima sekondarja
Il-materja prima sekondarja qed tiffaċċa għadd ta’ sfidi f’kompetizzjoni ma’ materja prima primarja għal raġunijiet mhux relatati biss mas-sikurezza tagħhom, iżda wkoll mal-prestazzjoni, id-disponibbiltà u l-kost tagħhom. Għadd ta’ azzjonijiet previsti f’dan il-Pjan, b’mod partikolari l-introduzzjoni ta’ rekwiżiti għall-kontenut riċiklat fil-prodotti, se jikkontribwixxu għall-prevenzjoni ta’ diskrepanza bejn il-provvista u d-domanda ta’ materja prima sekondarja u se jiżguraw l-espansjoni bla xkiel tas-settur tar-riċiklaġġ fl-UE. Barra minn hekk, biex jiġi stabbilit suq intern li jiffunzjona tajjeb għall-materja prima sekondarja, il-Kummissjoni se:
·tivvaluta l-ambitu ta’ żvilupp ulterjuri għall-kriterji mal-UE kollha dwar l-istatus ta’ tmiem l-iskart-fil-każ ta’ ċerti flussi tal-iskart abbażi tal-monitoraġġ tal-applikazzjoni mill-Istati Membri tar-regoli riveduti dwar l-istatus ta’ tmiem l-iskart u tal-prodotti sekondarji, u tappoġġja inizjattivi transkonfinali għall-kooperazzjoni biex jiġu armonizzati l-kriterji nazzjonali tal-istatus ta’ tmiem l-iskart u l-prodotti sekondarji;
·issaħħaħ ir-rwol tal-istandardizzazzjoni abbażi tal-valutazzjoni kontinwa tax-xogħol ta’ standardizzazzjoni eżistenti fil-livelli nazzjonali, Ewropej u internazzjonali;
·tagħmel użu f’waqtu mir-restrizzjonijiet fuq l-użu ta’ sustanzi ta’ tħassib serju ħafna f’oġġetti għal każijiet fejn l-użu tas-sustanza jkun soġġett għal rekwiżit ta’ awtorizzazzjoni, filwaqt li tkompli ttejjeb l-infurzar fil-fruntieri;
·tistma l-fattibbiltà tal-istabbiliment ta’ osservatorju tas-suq għal materjali sekondarji ewlenin.
4.4.L-indirizzar tal-esportazzjonijiet tal-iskart mill-UE
Is-suq globali għall-iskart għaddej minn bidliet konsiderevoli. Fl-aħħar għaxar snin, miljuni ta’ tunnellati ta’ skart Ewropew ġew esportati lejn pajjiżi terzi, ħafna drabi mingħajr kunsiderazzjoni suffiċjenti ta’ trattament xieraq. F’ħafna każijiet, l-esportazzjonijiet tal-iskart jirriżultaw kemm f’impatti negattivi fuq l-ambjent kif ukoll fuq is-saħħa fil-pajjiżi ta’ destinazzjoni, u f’telf ta’ riżorsi u ta’ opportunitajiet ekonomiċi għall-industrija tar-riċiklaġġ fl-UE. Ir-restrizzjonijiet reċenti fuq l-importazzjoni introdotti minn xi pajjiżi terzi esponew id-dipendenza żejda tal-UE fuq it-trattament tal-iskart f’pajjiż barrani, iżda dawn immobilizzaw ukoll lill-industrija tar-riċiklaġġ biex iżżid il-kapaċità tagħha u żżid il-valur tagħha għall-iskart fl-UE.
Fid-dawl ta’ dawn l-iżviluppi, u meta jitqies li l-vjeġġi illegali ta’ skart jibqgħu sors ta’ tħassib, il-Kummissjoni se tieħu azzjoni bil-għan li tiżgura li l-UE ma tesportax l-isfidi tagħha dwar l-iskart lejn pajjiżi terzi. Azzjonijiet dwar id-disinn tal-prodott, il-kwalità u s-sikurezza ta’ materjali sekondarji u li jtejbu s-swieq tagħhom se jikkontribwixxu biex jagħmlu “riċiklat fl-UE” parametru referenzjarju għal materjali sekondarji ta’ kwalità.
L-iffaċilitar tat-tħejjija għall-użu mill-ġdid u r-riċiklaġġ tal-iskart fl-UE se jkun imsaħħaħ permezz ta’ reviżjoni bir-reqqa tar-regoli tal-UE dwar il-vjeġġi tal-iskart 40 . Ir-rieżami ser ikollu wkoll l-għan li jirrestrinġi l-esportazzjonijiet tal-iskart li jikkawża impatti negattivi fuq l-ambjent u s-saħħa f’pajjiżi terzi billi jiffoka fuq il-pajjiżi tad-destinazzjoni, il-flussi ta’ skart problematiċi u t-tipi ta’ operazzjonijiet ta’ skart, u l-infurzar biex jiġu miġġielda l-vjeġġi illegali. Il-Kummissjoni ser tappoġġja wkoll miżuri ma’ pajjiżi terzi f’livelli multilaterali, reġjonali u bilaterali biex tissielet ir-reati ambjentali speċjalment fl-oqsma tal-esportazzjonijiet illegali u t-traffikar illiċitu, u ssaħħaħ il-kontrolli tal-vjeġġi tal-iskart u ttejjeb l-immaniġġjar sostenibbli tal-iskart f’dawn il-pajjiżi.
5.Nagħmlu ċ-ċirkolarità taħdem għan-nies, għar-reġjuni u għall-bliet
Mill-2012 sal-2018, l-għadd ta’ impjiegi marbuta mal-ekonomija ċirkolari fl-UE kiber b’5 % biex laħaq madwar 4 miljuni 41 . Iċ-ċirkolarità tista’ tkun mistennija li jkollha effett nett pożittiv fuq il-ħolqien tal-impjiegi sakemm il-ħaddiema jiksbu l-ħiliet meħtieġa f’ekonomija ċirkolari. Il-potenzjal tal-ekonomija soċjali, li hija pijunier fil-ħolqien tal-impjiegi marbuta mal-ekonomija ċirkolari, se jkun xprunat aktar mill-benefiċċji reċiproki tal-appoġġ għat-tranżizzjoni ekoloġika u t-tisħiħ tal-inklużjoni soċjali, b’mod partikolari taħt il-Pjan ta’ Azzjoni biex jiġi implimentat il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali 42 .
Il-Kummissjoni se tiżgura li l-istrumenti tagħha li jappoġġaw il-ħiliet u l-ħolqien tal-impjiegi wkoll jikkontribwixxu biex titħaffef it-tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari, inkluż fil-kuntest tal-aġġornament tal-Aġenda tagħha għall-Ħiliet, it-tnedija ta’ Patt għall-Ħiliet bi sħubiji bejn diversi partijiet ikkonċernati fuq skala kbira, u l-Pjan ta’ Azzjoni għall-Ekonomija Soċjali. It-tisħiħ ulterjuri tal-investiment fis-sistemi tal-edukazzjoni u t-taħriġ u t-tagħlim tul il-ħajja, kif ukoll l-innovazzjoni soċjali u mudelli kummerċjali innovattivi taħt il-Fond Soċjali Ewropew Plus.
Il-Kummissjoni se tisfrutta wkoll il-potenzjal tal-istrumenti u l-fondi ta’ finanzjament tal-UE biex tappoġġa l-investimenti meħtieġa fil-livell reġjonali u tiżgura li r-reġjuni kollha jibbenefikaw mit-tranżizzjoni. Il-fondi tal-politika ta’ koeżjoni, flimkien mas-sensibilizzazzjoni, il-kooperazzjoni u l-bini tal-kapaċità, ser jgħinu lir-reġjuni jimplimentaw strateġiji tal-ekonomija ċirkolari u jsaħħu n-nisġa industrijali u l-ktajjen tal-valur tagħhom. Ser jitfasslu soluzzjonijiet tal-ekonomija ċirkolari għar-reġjuni ultraperiferiċi u l-gżejjer, minħabba d-dipendenza tagħhom fuq l-importazzjonijiet tar-riżorsi, il-ġenerazzjoni għolja tal-iskart li ġejja mit-turiżmu u l-esportazzjonijiet tal-iskart. Il-Mekkaniżmu ta’ Tranżizzjoni Ġusta 43 propost bħala parti mill-Pjan ta’ Investiment Ewropew għal Patt Ekoloġiku Sostenibbli se jkun jista’ jappoġġa proġetti li jiffukaw fuq l-ekonomija ċirkolari.
L-Inizjattiva Urbana Ewropea proposta u l-Inizjattiva ta’ Sfida għall-Bliet Intelliġenti u l-bliet u r-reġjuni Ċirkolari ser jipprovdu assistenza ewlenija lill-bliet. L-ekonomija ċirkolari ser tkun fost l-oqsma prijoritarji tal-Ftehim dwar il-Bliet Ekoloġiċi.
Il-Pjattaforma Ewropea tal-Partijiet Ikkonċernati tal-Ekonomija Ċirkolari ser tkompli tkun il-post fejn il-partijiet ikkonċernati jistgħu jiskambjaw l-informazzjoni.
6.AZZJONIJIET TRAŻVERSALI
6.1.Iċ-ċirkolarità bħala prerekwiżit għan-newtralità klimatika
Sabiex tintlaħaq in-newtralità klimatika, jeħtieġ li jiġu intensifikati s-sinerġiji bejn iċ-ċirkolarità u n-newtralità klimatika. Il-Kummissjoni ser:
·tanalizza kif jista’ jitkejjel b’mod sistematiku l-impatt taċ-ċirkolarità fuq il-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima u l-adattament għaliha;
·ittejjeb l-istrumenti tal-immudellar biex jinħatfu l-benefiċċji tal-ekonomija ċirkolari għat-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-gassijiet li jikkawżaw l-effett serra fil-livelli nazzjonali u tal-UE;
·issaħħaħ ir-rwol taċ-ċirkolarità fir-reviżjonijiet futuri tal-Pjanijiet Nazzjonali tal-Istati Membri dwar l-Enerġija u l-Klima u f’politiki oħrajn dwar il-klima.
Flimkien mat-tnaqqis tal-emissjonijiet ta’ gassijiet b’effett ta’ serra, il-kisba tan-newtralità klimatika se tirrikjedi wkoll li l-karbonju jitneħħa mill-atmosfera, jintuża fl-ekonomija tagħna mingħajr ma jiġi rilaxxat, u jinħażen għal perjodi itwal ta’ żmien. Din it-tneħħija tal-karbonju tista’ tissejjes fuq in-natura, inkluż permezz tar-restawr tal-ekosistemi, il-protezzjoni tal-foresti u l-ġestjoni sostenibbli, l-afforestazzjoni u s-sekwestru tal-karbonju mill-art agrikola, jew inkella abbażi ta’ ċirkolarità akbar, pereżempju, permezz ta’ ħażna fit-tul fil-kostruzzjoni tal-injam, l-użu mill-ġdid u l-ħażna tal-karbonju fi prodotti bħall-mineralizzazzjoni fil-materjal tal-bini.
Biex jiġi inċentivat l-użu tat-tneħħija tal-karbonju u ż-żieda fiċ-ċirkolarità tal-karbonju, b’rispett sħiħ tal-objettivi tal-bijodiversità, il-Kummissjoni se tesplora l-iżvilupp ta’ qafas regolatorju għaċ-ċertifikazzjoni ta’ assorbimenti tal-karbonju abbażi tal-kontabbiltà tal-karbonju robusta u trasparenti għall-monitoraġġ u l-verifika tal-awtentiċità tal-ġarr tal-karbonju.
6.2.Ikollna l-ekonomija t-tajba
L-aċċellerazzjoni tat-tranżizzjoni ekoloġika teħtieġ miżuri preċiżi iżda deċiżivi biex l-ekonomija titmexxa lejn produzzjoni u xejriet ta’ konsum aktar sostenibbli. Il-Kummissjoni diġà mbarkat fuq sensiela ta’ inizjattivi f'dan ir-rigward, inkluż l-integrazzjoni tal-objettiv tal-ekonomija ċirkolari skont ir-Regolament dwar it-Tassonomija tal-UE 44 u t-twettiq ta’ ħidma preparatorja dwar il-kriterji tal-Ekotikketta tal-UE għall-prodotti finanzjarji. Il-Pjattaforma ta’ Appoġġ għall-Finanzi tal-Ekonomija Ċirkolari ser tkompli toffri gwida lill-promoturi tal-proġetti dwar l-inċentivi ċirkolari, il-bini tal-kapaċità u l-ġestjoni tar-riskju. Strumenti finanzjarji tal-UE, bħal garanziji tal-SMEs taħt il-qafas attwali u InvestEU mill-2021, jimmobilizzaw finanzjament privat b’appoġġ għall-ekonomija ċirkolari. Il-Kummissjoni pproponiet ukoll riżorsa proprja ġdida bbażata fuq l-ammont ta’ skart mill-imballaġġ tal-plastik mhux irriċiklat bħala kontribut għall-baġit tal-UE. Barra minn hekk, il-Kummissjoni ser:
·ittejjeb id-divulgazzjoni tad-data ambjentali mill-kumpaniji fir-rieżami li jmiss tad-direttiva dwar ir-rapportar mhux finanzjarju;
·tappoġġja inizjattiva mmexxija min-negozju biex jiġu żviluppati prinċipji tal-kontabbiltà ambjentali li jikkomplementaw id-data finanzjarja b’data dwar il-prestazzjoni tal-ekonomija ċirkolari;
·Trawwem l-integrazzjoni tal-kriterji tas-sostenibbiltà fl-istrateġiji tan-negozju, billi ttejjeb il-qafas ta’ governanza korporattiva;
·tirrifletti l-objettivi marbuta mal-ekonomija ċirkolari bħala parti mill-iffukar mill-ġdid tas-Semestru Ewropew u fil-kuntest tar-reviżjoni li jmiss tal-Linji Gwida dwar l-Għajnuna mill-Istat fil-qasam tal-ambjent u l-enerġija;
·tkompli tinkoraġġixxi l-applikazzjoni usa’ fl-Istati Membri ta’ strumenti ekonomiċi mfassla sewwa, bħat-tassazzjoni ambjentali, inklużi t-taxxi fuq il-landfills u l-inċinerazzjoni, kif ukoll tippermetti lill-Istati Membri jużaw ir-rati tat-taxxa fuq il-valur miżjud (VAT) biex jippromwovu attivitajiet ta’ ekonomija ċirkolari li jkunu mmirati lejn il-konsumaturi finali (eż. tiswija) 45 .
6.3.Nixprunaw it-tranżizzjoni permezz tar-riċerka, l-innovazzjoni u d-diġitalizzazzjoni
In-negozji Ewropej huma fuq quddiem nett fl-innovazzjonijiet ċirkolari. Il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, permezz tal-ispeċjalizzazzjoni intelliġenti, LIFE u Orizzont Ewropa ser jużaw l-istrumenti tagħhom biex jikkomplementaw il-finanzjament privat għall-innovazzjoni u jappoġġjaw iċ-ċiklu sħiħ tal-innovazzjoni biex iwasslu soluzzjonijiet għas-suq. Orizzont Ewropa ser jappoġġja l-iżvilupp ta’ indikaturi u data, materjali u prodotti ġodda, is-sostituzzjoni u l-eliminazzjoni ta’ sustanzi perikolużi, mudelli ta’ negozju ċirkolari, u teknoloġiji ġodda ta’ produzzjoni u riċiklaġġ, inkluża l-esplorazzjoni tal-potenzjal tar-riċiklaġġ kimiku, filwaqt li jitqies ir-rwol tal-għodod diġitali biex jinkisbu għanijiet ċirkolari. Barra minn hekk, l-Azzjonijiet Marie Sklodowska Curie jistgħu jappoġġaw l-iżvilupp ta’ ħiliet, taħriġ u mobilità tar-riċerkaturi f’dan il-qasam.
It-teknoloġiji diġitali jistgħu jsegwu l-vjaġġi ta’ prodotti, komponenti u materjali u jagħmlu d-data li tirriżulta aċċessibbli b’mod sigur. L-ispazju tad-data Ewropew għall-applikazzjonijiet ċirkolari intelliġenti msemmija fit-taqsima 2 se jipprovdi l-arkitettura u s-sistema ta’ governanza biex jiġu xprunati l-applikazzjonijiet u s-servizzi bħall-passaporti tal-prodotti, l-immappjar tar-riżorsi u l-informazzjoni għall-konsumatur.
L-Istitut Ewropew tal-Innovazzjoni u t-Teknoloġija se jikkoordina inizjattivi ta’ innovazzjoni dwar l-ekonomija ċirkolari b’kollaborazzjoni mal-universitajiet, l-organizzazzjonijiet ta’ riċerka, l-industrija u l-SMEs fi ħdan il-Komunitajiet ta’ Għarfien u Innovazzjoni.
Ir-reġim għall-proprjetà intellettwali jeħtieġ li jkun addattat għall-era diġitali u għat-tranżizzjoni ekoloġika u jappoġġja l-kompetittività tan-negozji tal-UE. Il-Kummissjoni ser tipproponi Strateġija dwar il-Proprjetà Intellettwali biex tiżgura li l-proprjetà intellettwali tibqa’ fattur abilitanti ewlieni għall-ekonomija ċirkolari u l-ħolqien ta’ mudelli ta’ negozju ġodda.
7.IMMEXXU L-ISFORZI FUQ LIVELL GLOBALI
L-Ewropa tista’ tirnexxi biss jekk l-isforzi tagħha jixprunaw ukoll it-tranżizzjoni globali għal ekonomija ċirkolari, newtrali għall-klima u effiċjenti fl-użu tar-riżorsi. Hemm bżonn dejjem akbar li jiġu avvanzati d-diskussjonijiet dwar id-definizzjoni ta’ “Spazju ta’ Operazzjoni Sigur” fejn l-użu ta’ diversi riżorsi naturali ma jaqbiżx ċerti limiti lokali, reġjonali jew globali u l-impatti ambjentali jibqgħu fi ħdan il-limiti tal-pjaneta.
Għall-pajjiżi b’perspettiva ta’ adeżjoni mal-UE, l-eqreb ġirien tagħna fin-Nofsinhar u fil-Lvant, l-ekonomiji emerġenti u l-imsieħba ewlenin madwar id-dinja, il-mudelli sostenibbli l-ġodda ser jiftħu opportunitajiet, filwaqt li jsaħħu r-rabtiet man-negozji Ewropej 46 .
Sabiex tappoġġja tranżizzjoni globali lejn ekonomija ċirkolari, il-Kummissjoni ser:
·tibni fuq l-Istrateġija Ewropea dwar il-Plastik, tmexxi l-isforzi fil-livell internazzjonali biex tilħaq ftehim globali dwar il-plastik, u tħeġġeġ l-adozzjoni tal-approċċ tal-ekonomija ċirkolari tal-UE dwar il-plastik;
·tipproponi Alleanza Globali għall-Ekonomija Ċirkolari biex tidentifika l-lakuni fl-għarfien u l-governanza fl-avvanz ta’ ekonomija ċirkolari globali u tmexxi ’l quddiem inizjattivi ta’ sħubija, inkluż ma’ ekonomiji ewlenin;
·tesplora l-fattibbiltà tad-definizzjoni ta’ “Spazju Operattiv Sikur” għall-użu tar-riżorsi naturali u tikkunsidra li jibdew diskussjonijiet dwar ftehim internazzjonali dwar il-ġestjoni tar-riżorsi naturali;
·issawwar sħubija aktar b’saħħitha mal-Afrika biex timmassimizza l-benefiċċji tat-tranżizzjoni ekoloġika u l-ekonomija ċirkolari;
·tiżgura li l-Ftehimiet ta’ Kummerċ Ħieles jirriflettu l-objettivi msaħħa tal-ekonomija ċirkolari;
·tkompli tappoġġja l-ekonomija ċirkolari fil-proċess ta’ adeżjoni mal-Balkani tal-Punent, fil-kuntest tad-djalogi ta’ politika, fil-fora u fil-ftehimiet ambjentali bilaterali, reġjonali u multilaterali tal-UE, filwaqt li timmobilizza l-assistenza ta’ qabel l-adeżjoni u l-programmi ta’ viċinat, żvilupp u kooperazzjoni internazzjonali, inkluża l-Pjattaforma Internazzjonali dwar il-Finanzi Sostenibbli;
·iżżid l-attivitajiet ta’ komunikazzjoni, inkluż permezz tad-diplomazija Ewropea dwar il-Patt Ekoloġiku u l-missjonijiet tal-Ekonomija Ċirkolari, u ssir ħidma mal-Istati Membri tal-UE biex jittejbu l-koordinazzjoni u l-isforzi konġunti għal ekonomija ċirkolari globali.
8.IL-MONITORAĠĠ TAL-PROGRESS
F’konformità mal-Patt Ekoloġiku Ewropew u l-Istrateġija Annwali dwar it-Tkabbir Sostenibbli għall-2020 47 , il-Kummissjoni ser issaħħaħ il-monitoraġġ tal-pjanijiet u l-miżuri nazzjonali biex titħaffef it-tranżizzjoni għal ekonomija ċirkolari bħala parti mill-iffokar mill-ġdid tal-proċess tas-Semestru Ewropew lejn l-integrazzjoni ta’ dimensjoni ta’ sostenibbiltà aktar b’saħħitha.
Il-Kummissjoni ser taġġorna l-Qafas ta’ Monitoraġġ għall-Ekonomija Ċirkolari 48 . Abbażi tal-istatistika Ewropea kemm jista’ jkun, l-indikaturi ġodda ser iqisu l-oqsma ta’ fokus f’dan il-pjan ta’ azzjoni u l-interkonnessjonijiet bejn iċ-ċirkolarità, in-newtralità tal-karbonju u l-ambizzjoni ta’ tniġġis żero. Fl-istess waqt, il-proġetti taħt Orizzont Ewropa u d-data ta’ Copernicus ser itejbu l-metrika taċ-ċirkolarità f’diversi livelli li għadhom mhumiex riflessi fl-istatistika uffiċjali.
Se jissawru aktar ukoll indikaturi dwar l-użu tar-riżorsi, inkluż il-konsum u l-impronti materjali li jqisu l-konsum materjali u l-impatti ambjentali assoċjati mal-mudelli ta’ produzzjoni u ta’ konsum tagħna, u dawn se jkunu marbuta mal-monitoraġġ u l-valutazzjoni tal-progress lejn id-diżakkoppjament tat-tkabbir ekonomiku mill-użu tar-riżorsi u l-impatti tiegħu fl-UE u lil hinn minnha.
9.Konklużjoni
It-tranżizzjoni tal-Ewropa lejn l-ekonomija ċirkolari ser tkun sistemika, profonda u trasformattiva. Xi drabi ser tkun ta’ tfixkil, u għalhekk għandha tkun ġusta. Se tirrikjedi allinjament u kooperazzjoni tal-partijiet ikkonċernati kollha fil-livelli kollha - tal-UE, nazzjonali, reġjonali u lokali, u internazzjonali.
Għalhekk, il-Kummissjoni tistieden lill-istituzzjonijiet u l-korpi tal-UE biex japprovaw dan il-Pjan ta’ Azzjoni u jikkontribwixxu b’mod attiv għall-implimentazzjoni tiegħu, u tħeġġeġ lill-Istati Membri jadottaw jew jaġġornaw l-istrateġiji, il-pjanijiet u l-miżuri tal-ekonomija ċirkolari nazzjonali tagħhom fid-dawl tal-ambizzjoni tagħha. Barra minn hekk, il-Kummissjoni ser tirrakkomanda li l-ekonomija ċirkolari tkun fost is-suġġetti għad-diskussjoni dwar il-ġejjieni tal-Ewropa u tema regolari tad-djalogu maċ-ċittadini.
Id-Direttiva 2009/125/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-21 ta' Ottubru 2009 li tistabbilixxi qafas għall-iffissar ta' rekwiżiti għall-ekodisinn għal prodotti relatati mal-enerġija (Test b'relevanza għaż-ŻEEĠU L 285, 31.10.2009, p. 10.
Ir-Regolament (KE) Nru 66/2010 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta’ Novembru 2009 dwar skema ta’ Ekotikketta tal-UE, ĠU L 27, 30.1.2010, p. 1.
IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Brussell, 11.3.2020
COM(2020) 98 final
ANNESS
mal-
KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI
Pjan ta' Azzjoni ġdid dwar l-Ekonomija Ċirkolari
Għal Ewropa aktar nadifa u kompetittiva
ANNESS
|
Azzjonijiet ewlenin |
Data |
|
QAFAS TA’ POLITIKA SOSTENIBBLI GĦALL-PRODOTTI |
|
|
Proposta leġislattiva għal inizjattiva rigward il-politika għal prodotti sostenibbli |
2021 |
|
Proposta leġiżlattiva li tagħti s-setgħa lill-konsumaturi fit-tranżizzjoni ekoloġika |
2020 |
|
Miżuri leġiżlattivi u mhux leġiżlattivi li jistabbilixxu “dritt għat-tiswija” ġdid |
2021 |
|
Proposta leġislattiva dwar is-sostanzjar ta’ talbiet ekoloġiċi |
2020 |
|
L-introduzzjoni ta’ kriterji u miri obbligatorji tal-APE fil-leġiżlazzjoni settorjali u l-introduzzjoni gradwali ta’ rappurtar obbligatorju dwar il-GPP |
mill-2021 |
|
Rieżami tad-Direttiva dwar l-Emissjonijiet Industrijali, inkluża l-integrazzjoni ta’ prattiki tal-ekonomija ċirkolari fid-dokumenti ta’ referenza dwar l-Aqwa Tekniki Disponibbli |
mill-2021 |
|
Tnedija ta’ sistema ta’ rapportar u ċertifikazzjoni ta’ simbjożi industrijali mmexxija mill-industrija |
2022 |
|
KTAJJEN TAL-VALUR TA’ PRODOTTI EWLENIN |
|
|
Inizjattiva dwar l-Elettronika Ċirkolari , soluzzjoni għall-iċċarġjar komuni, u sistemi ta’ ppremjar biex jiġu ritornati apparati qodma |
2020/2021 |
|
Rieżami tad-Direttiva dwar ir-restrizzjoni tal-użu ta’ ċerti sustanzi perikolużi f’tagħmir elettriku u elettroniku u gwida biex jiġu ċċarati r-rabtiet tagħha mar-rekwiżiti tar-REACH u l-Ekodisinn |
2021 |
|
Proposta għal qafas regolatorju ġdid għall-batteriji |
2020 |
|
Reviżjoni tar-regoli dwar vetturi li m’għadhomx jintużaw |
2021 |
|
Reviżjoni tar-regoli dwar it-trattament xieraq taż-żjut għar-rimi |
2022 |
|
Rieżami biex jissaħħu r-rekwiżiti essenzjali għall-imballaġġ u t-tnaqqis tal-imballaġġ eċċessiv u l-iskart mill-imballaġġ |
2021 |
|
Rekwiżiti obbligatorji dwar il-kontenut ta’ plastik riċiklat u miżuri għat-tnaqqis tal-iskart tal-plastik għal prodotti ewlenin bħall-imballaġġ, il-materjali tal-kostruzzjoni u l-vetturi |
2021/2022 |
|
Restrizzjoni ta’ mikroplastiċi miżjuda intenzjonalment u miżuri dwar ir-rilaxx mhux intenzjonat ta’ mikroplastiċi |
2021 |
|
Qafas ta’ politika għall-plastik b’bażi bijoloġika u għall-plastik b’karatteristiċi bijodegradabbli |
2021 |
|
L-istrateġija tal-UE għat-Tessuti |
2021 |
|
Strateġija għal Ambjent Mibni Sostenibbli |
2021 |
|
Inizjattiva dwar is-sostituzzjoni tal-imballaġġi, l-oġġetti ta’ fuq il-mejda u l-pożati li jintużaw darba u jintremew minn prodotti li jistgħu jerġgħu jintużaw fis-servizzi tal-ikel |
2021 |
|
INQAS SKART, AKTAR VALUR |
|
|
Miri tat-tnaqqis tal-iskart għal flussi speċifiċi u miżuri oħra dwar il-prevenzjoni tal-iskart |
2022 |
|
Mudell armonizzat madwar l-UE għall-ġbir separat tal-iskart u t-tikkettar biex jiġi ffaċilitat il-ġbir separat tal-iskart |
2022 |
|
Il-metodoloġiji biex tiġi ttraċċata u minimizzata l-preżenza ta’ sustanzi ta’ tħassib f’materjali riċiklati u f’oġġetti magħmulin minnhom |
2021 |
|
Stabbiliment ta’ sistemi ta’ informazzjoni armonizzati għall-preżenza ta’ sustanzi ta’ tħassib |
2021 |
|
Jingħata skop għall-iżvilupp ta’ aktar kriterji madwar l-UE kollha tal-istadju tat-tmiem tal-iskart u tal-prodotti sekondarji |
2021 |
|
Reviżjoni tar-regoli dwar il-vjeġġi tal-iskart |
2021 |
|
Nagħmlu l-ekonomija ċirkolari taħdem għan-nies, ir-reġjuni u l-bliet |
|
|
L-appoġġ għat-tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari permezz tal-Aġenda għall-Ħiliet, il-Pjan ta’ Azzjoni għal Ekonomija Soċjali, il-Patt għall-Ħiliet u l-Fond Soċjali Ewropew Plus li jmiss. |
mill-2020 |
|
Appoġġ għat-tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari permezz ta’ fondi tal-politika ta’ Koeżjoni, il-Mekkaniżmu ta’ Tranżizzjoni Ġusta u inizjattivi urbani |
mill-2020 |
|
AZZJONIJIET TRASVERSALI |
|
|
It-titjib tal-kejl, l-immudellar u l-għodod tal-politika biex jinkisbu s-sinerġiji bejn l-ekonomija ċirkolari u l-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima u l-adattament għalih fil-livell tal-UE u dak nazzjonali |
mill-2020 |
|
Qafas regolatorju għaċ-ċertifikazzjoni tal-assorbimenti tal-karbonju |
2023 |
|
Riflessjoni tal-objettivi tal-ekonomija ċirkolari fir-reviżjoni tal-linji gwida dwar l-għajnuna mill-Istat fil-qasam tal-ambjent u l-enerġija |
2021 |
|
L-integrazzjoni tal-objettivi tal-ekonomija ċirkolari fil-kuntest tar-regoli dwar ir-rappurtar mhux finanzjarju, u inizjattivai dwar il-governanza korporattiva sostenibbli u l-kontabbiltà ambjentali |
2020/2021 |
|
Sforzi ewlenin fil-livell globali |
|
|
Sforzi ewlenin lejn l-ilħuq ta’ ftehim globali dwar il-plastik |
mill-2020 |
|
Il-proposta għal Alleanza Globali għall-Ekonomija Ċirkolari u l-bidu ta’ diskussjonijiet dwar ftehim internazzjonali dwar il-ġestjoni tar-riżorsi naturali |
mill-2021 |
|
Integrazzjoni tal-objettivi tal-ekonomija ċirkolari fi ftehimiet ta’ kummerċ ħieles, fi proċessi u ftehimiet bilaterali, reġjonali u multilaterali oħra, u fi strumenti ta’ finanzjament tal-politika esterna tal-UE |
mill-2020 |
|
MONITORAĠĠ TAL-PROGRESS |
|
|
Jiġi aġġornat il-Qafas ta’ Monitoraġġ tal-Ekonomija Ċirkolari biex jiġu riflessi l-prijoritajiet politiċi ġodda u jiġu żviluppati aktar indikaturi dwar l-użu tar-riżorsi, inkluż il-konsum u l-impronti materjali |
2021 |