1.Introduzzjoni – L-urġenza li nipproteġu l-Pjaneta

It-tibdil fil-klima huwa tħassib serju għall-Ewropej 1 . It-tibdil attwali fil-klima tal-pjaneta tagħna qed ifassal id-dinja mill-ġdid u jkabbar ir-riskji għall-instabbiltà fil-forom kollha tagħha. L-aħħar żewġ deċennji kellhom ir-rekord ta’ l-aktar 18-il sena sħan. It-tendenza hija ċara. Azzjoni klimatika immedjata u deċiżiva hija essenzjali.

L-impatt tat-tisħin globali qed jittrasforma l-ambjent tagħna, u qed iżid il-frekwenza u l-intensità tal-avvenimenti estremi tat-temp. F’erba’ snin minn dawn l-aħħar ħames snin, l-Ewropa esperjenzat mewġiet tas-sħana estremi. Is-sajf li għadda, it-temperaturi ’l fuq miċ-Ċirku Artiku kienu 5ħF’dawn l-aħħar snin, partijiet kbar tal-Ewropa batew minn nixfa severa, filwaqt li l-avvenimenti ta’ għargħar laqtu b’mod partikolari lill-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant. Estremi marbuta mal-klima bħal nirien fil-foresti, għargħar għall-għarrieda, tifuni u uragani, ukoll qegħdin joħolqu devastazzjoni kbira u telf ta’ ħajjiet, bħalma wrew l-uragani Irma u Maria fl-2017 meta laqtu l-Karibew, inkluż għadd ta’ reġjuni ultraperiferiċi Ewropej. Bħalissa dan qed jaffettwa lill-kontinent Ewropew bil-maltempata Ophelia fl-2017 tkun l-ewwel uragan b’saħħtu mil-Lvant tal-Atlantiku li qatt laħaq l-Irlanda, u l-maltempata Leslie li ġabet il-qerda fil-Portugall u fi Spanja fl-2018.

F’Ottubru 2018, il-Grupp Intergovernattiv ta’ Esperti dwar it-Tibdil fil-Klima (l-IPCC) ħareġ ir-Rapport Speċjali tiegħu dwar l-impatti tat-tisħin globali ta’ 1.5°C ’il fuq mil-livelli preindustrijali u l-perkorsi globali għall-emissjonijiet ta’ gass serra. Abbażi tal-evidenza xjentifika, dan juri li t-tisħin globali kkaġunat mill-bniedem diġà laħaq il-1°C ’il fuq mil-livelli preindustrijali u bejn wieħed u ieħor qed jiżdied b’0.2°C kull deċennju. Jekk ma tiżdiedx l-azzjoni klimatika internazzjonali, iż-żieda fit-temperatura medja globali tista’ tilħaq iż-2

Dan it-tibdil fil-klima mhux imxekkel għandu l-potenzjal li jbiddel id-dinja f’“serra msaħħna” li jwassal biex impatti klimatiċi irriversibbli fuq skala kbira jkunu aktar probabbli. Ir-rapport tal-IPCC jikkonferma li b’1ºC ta’ tisħin globali, madwar 4 % taż-żona terrestri globali hija pproġettata li tgħaddi minn trasformazzjoni ta’ ekosistemi minn tip għal ieħor, li tiżdied għal 13 % b’tibdil fit-temperatura ta’ 2°C. Pereżempju, b’żieda fit-temperatura ta’ 2ºC, 99 % tal-iskolli tal-qroqq huma mistennija li jisparixxu globalment. It-tisħin globali minn madwar 1.5°C għal 2°C, jista’ jwassal għat-telf irriversibbli tal-kappa tas-silġ fi Greenland. Eventwalment, dan iwassal għal żieda fil-livell tal-baħar sa seba’ metri li jolqot direttament liż-żoni kostali fid-dinja, inkluż l-artijiet li jinsabu fil-baxx u l-gżejjer fl-Ewropa. Fil-preżent, it-telf b’rata mgħaġġla tas-silġ fil-baħar tal-Artiku fis-sajf diġà qiegħed iseħħ, u qed ikollu impatti negattivi fuq il-bijodiversità fir-reġjun Nordiku u l-għajxien tal-popolazzjoni lokali.

Dan ikollu wkoll konsegwenzi severi fuq il-produttività tal-ekonomija, l-infrastruttura, l-kapaċità li jiġi prodott l-ikel, is-saħħa pubblika u l-bijodiversità, u l-istabbiltà politika tal-Ewropa. Is-sena l-oħra, id-diżastri marbuta mat-temp wasslu għal rekord ta’ danni ekonomiċi ta’ EUR 283 biljun u sal-2100 jistgħu jolqtu madwar żewġ terzi tal-popolazzjoni Ewropea, meta mqabbla mal-5 % tal-lum. Pereżempju, mill-EUR 5 biljun fil-preżent, id-danni annwali minħabba għargħar tax-xmajjar fl-Ewropa jistgħu jilħqu EUR 112 biljun. Sal-aħħar tas-seklu, 16 % taż-żona tal-klima Mediterranja attwali tista’ tinxef u f’diversi pajjiżi tan-Nofsinhar tal-Ewropa, il-produttività tax-xogħol fuq barra tista’ tonqos b'madwar 10-15 % tal-livelli tal-lum. Huwa stmat ukoll li t-tnaqqis fid-disponibbiltà pproġettata tal-ikel huwa iktar sinifikanti b’tisħin globali ta’ 2ºC milli ta’ 1.5°C, inkluż fir-reġjuni ta’ importanza ewlenija għas-sigurtà tal-UE, bħall-Afrika ta’ Fuq u l-bqija tal-Mediterran. Dan jista’ jdgħajjef is-sigurtà u l-prosperità f’sens wiesa’, joħloq ħsara lis-sistemi ekonomiċi u dawk tal-ikel, tal-ilma u tal-enerġija, u fl-istess ħin joħloq iktar kunflitti u pressjonijiet migratorji. B’mod ġenerali, jekk ma tittiħidx azzjoni klimatika mhux se jkun possibbli li jiġi żgurat l-iżvilupp sostenibbli tal-Ewropa u li jinkisbu l-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli tan-NU maqbula globalment.