17.6.2017   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 194/1

1.

2.

2.1.

2.2.

3.

3.1.

3.2.

3.2.1.

3.2.2.

3.2.3.

3.2.4.

3.2.5.

3.3.

3.3.1.

3.3.2.

3.3.3.

3.3.4.

3.4.

3.5.

3.6.

4.

4.1.

5.

6.

6.1.

6.2.

6.3.

6.4.

6.5.

6.6.

7.

8.

8.1.

8.2.

8.2.1.

8.2.2.

9.

10.

11.

ANNESS I:

ANNESS II:

1.

Ir-rwol tal-Obbligi ta’ Servizz Pubbliku (minn issa ‘l quddiem “OSP”) skont ir-Regolament (KE) Nru 1008/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta’ Settembru 2008 dwar regoli komuni għall-operat ta’ servizzi tal-ajru fil-Komunità (1) (minn hawn ‘il quddiem “ir-Regolament Nru 1008/2008” jew “ir-Regolament”) huwa li jistabbilixxi standards fissi ta’ kontinwità, ta’ regolarità, ta’ prezzar jew ta’ kapaċità minima biex jiġi żgurat aċċess għal reġjuni iżolati jew fil-fażi tal-iżvilupp meta Stat Membru jsib li l-objettivi tal-politika ta’ żvilupp reġjonali mhux se jintlaħqu b’mod adegwat jekk jitħallew biss għall-azzjoni libera tal-forzi tas-suq peress li s-suq waħdu mhux se jforni livell aċċettabbli ta’ servizzi tal-ajru lil dawn ir-reġjuni. Għalhekk, l-OSP huma eċċezzjoni għall-prinċipju ġenerali tal-provvista libera ta’ servizzi tal-ajru fl-UE, garantiti skont l-Artikolu 15(1) tar-Regolament.

2.

Fil-Komunikazzjoni tagħha dwar “L-Istrateġija tal-Avjazzjoni għall-Ewropa” (2) il-Kummissjoni identifikat bżonnijiet differenti ta’ ċittadini u ta’ negozji tal-UE, bħall-aċċess għal servizzi tat-trasport bl-ajru ta’ kwalità għolja, u kkunsidrat li jekk is-suq stess ma jfornix livell aċċettabbli ta’ servizzi tat-trasport bl-ajru lil reġjuni partikolari fl-Ewropa, l-Istati Membri jistgħu jikkunsidraw l-OSP bħala strument li jiżgura servizz lejn u minn reġjuni mhux serviti biżżejjed, jiġifieri biex jiżgura l-konnettività fejn hemm bżonn. L-OSP jista’ jkollhom rwol pożittiv sinifikanti f’termini tal-konnettività filwaqt li xi studji juru li l-konnettività hija essenzjali għar-reġjuni tal-UE: żieda ta’ 10 % fil-konnettività, kif imkejla f’dawk l-istudji, tistimola l-PDG (per capita) b’0,5 % addizzjonali, ir-rata tat-tkabbir tal-PDG b’1 % u twassal għal żieda kumplessiva tal-produttività tax-xogħol (3). Il-konnettività hija essenzjali għat-tkabbir, l-impjiegi u l-koeżjoni soċjali.

3.

Bħalissa hemm 179 rotta tal-OSP stabbiliti skont ir-Regolament Nru 1008/2008 fl-UE, ilkoll sitwati fi tlettax-il Stat Membru (il-Kroazja, Ċipru, ir-Repubblika Ċeka, l-Estonja, il-Finlandja, Franza, il-Greċja, l-Irlanda, l-Italja, il-Portugall, Spanja, l-Iżvezja u r-Renju Unit) (4). Franza għandha l-akbar ammont (40), b’madwar 5,7 miljun passiġġier fis-sena, li jfisser li passiġġier domestiku wieħed minn kull ħamsa jivvjaġġa fuq rotta tal-OSP. Fl-Irlanda, is-sehem tal-OSP fit-traffiku domestiku huwa ta’ madwar 70 %. Ir-rotot tal-OSP huma fil-maġġoranza rotot domestiċi, u seba’ rotot biss jgħaqqdu ajruporti li jinsabu f’żewġ Stati Membri differenti. 136 rotta mill-OSP li hemm bħalissa huma ssussidjati mill-awtoritajiet pubbliċi u l-ammont ta’ sussidji li jintefaq kull sena biex jiġu operati huwa stmat – abbażi tal-informazzjoni għad-dispożizzjoni tal-Kummissjoni — għal mill-inqas EUR 300 miljun.

4.

Kontroll tal-idoneità tar-Regolament Nru 1008/2008 li sar mill-Kummissjoni fl-2011–2013 sab li r-regoli tal-OSP li hemm fih huma idonei għall-għan, jiġifieri biex jiżguraw il-konnettività meta s-suq ma jipprovdihiex. Saru rakkomandazzjonijiet mill-partijiet ikkonċernati u mill-Istati Membri biex itejbu l-kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet nazzjonali u l-Kummissjoni u biex jiżguraw artikolazzjoni tajba bejn ir-regoli tal-UE dwar l-għajnuna mill-Istat u r-regoli tal-OSP li hemm fir-Regolament, inkluż billi possibilment joħorġu gwida (5).

5.

Ittieħdu passi prattiċi abbażi ta’ dawn ir-rakkomandazzjonijiet. Il-Kummissjoni ħolqot netwerk aġġornat tal-kuntatti tal-OSP; organizzat ukoll laqgħat tal-Kumitat għall-Aċċess tas-Suq (6) skont ir-Regolament Nru 1008/2008 li fiha s-servizzi tal-Kummissjoni għamlu preżentazzjoni konsolidata dwar l-OSP u li fiha l-Istati Membri qasmu l-esperjenza prattika tagħhom. Ġie ppreparat kwestjonarju biex l-awtoritajiet nazzjonali jkunu jistgħu faċilment iressqu l-intenzjonijiet min-naħa tagħhom biex jintroduċu l-OSP, u issa qiegħed jintuża sistematikament minn dawk l-awtoritajiet. Is-servizzi tal-Kummissjoni jwissu lill-Istati Membri ex ante meta jaraw xi problema. Database ġdida tippermetti lis-servizzi tal-Kummissjoni jsibu data konsolidata dwar l-OSP fl-Ewropa kollha.

6.

Il-kundizzjonijiet u r-rekwiżiti għall-OSP huma stipulati fl-Artikoli 16–18 tar-Regolament Nru 1008/2008 (ara l-estratt fl-Anness II għal dawn il-linji gwida). L-Artikolu 16 jistipula l-prinċipji ġenerali għall-OSP. Fih kriterji għall-impożizzjoni tal-OSP u rekwiżiti għall-kontinwità, kriterji tal-valutazzjoni għall-Istati Membri, regoli dwar il-proċedura għall-pubblikazzjoni u dwar il-bidu ta’ operazzjonijiet fuq rotot tal-OSP, il-kundizzjonijiet u l-proċedura biex jiġi limitat l-aċċess għal rotta, kif ukoll il-proċedura li għandha tiġi applikata fil-każ ta’ emerġenzi. L-Artikolu 17 jistipula kif għandha titwettaq il-proċedura tal-offerti pubbliċi. Jinkludi regoli dwar il-kontenut tal-istedina għall-preżentazzjoni tal-offerti u tal-kuntratt sussegwenti, dwar il-proċedura tal-pubblikazzjoni u l-informazzjoni li għandha tiġi pprovduta lill-offerenti, dwar il-kriterji tal-għażla għall-offerti, dwar il-kumpens u l-informazzjoni li jridu jingħataw lill-Kummissjoni fi tmiem il-proċedura tal-offerti. Fl-aħħar, l-Artikolu 18 fih ir-regoli għall-eżaminazzjoni u għar-reviżjoni tad-deċiżjonijiet li ttieħdu skont l-artikoli preċedenti.

7.

Il-qafas legali tal-UE stabbilit mir-Regolament Nru 1008/2008 jiggarantixxi l-aċċess miftuħ, il-pubbliċità u t-trasparenza tal-proċedura li timponi l-OSP. Il-monitoraġġ tal-applikazzjoni korretta tar-regoli tal-OSP hu importanti biex jevita kull abbuż possibbli tas-sistema minħabba restrizzjonijiet sproporzjonati tal-kompetizzjoni fir-rigward tal-objettivi soċjali u ekonomiċi li għandhom jintlaħqu. L-objettiv tal-Kummissjoni hu li tagħti parir u li tindirizza l-kwistjonijiet potenzjali kollha li tista’ qabel il-pubblikazzjoni tal-avviż tal-informazzjoni li jikkonċerna l-OSP.

8.

F’dan il-kuntest, qed jitqies li jkun utli li l-valutazzjonijiet li saru fil-passat, każijiet individwali, jitqassmu kemm jista’ jkun ma’ kulħadd minħabba li s’issa jafu bihom biss l-Istat Membru rispettiv ikkonċernat u l-Kummissjoni.

9.

Raġuni oħra biex jiġu adottati dawn il-linji gwida hija n-nuqqas, s’issa, tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar l-OSP stabbiliti skont ir-Regolament Nru 1008/2008.

10.

F’laqgħa tal-Kumitat Konsultattiv mal-esperti nazzjonali dwar l-applikazzjoni tal-leġiżlazzjoni dwar l-aċċess għat-trasportaturi tal-ajru tal-Komunità għal rotot tal-ajru intra-Komunitarji li saret f’Settembru 2015 (7), is-servizzi tal-Kummissjoni semmew il-possibbiltà li tinħareġ gwida dwar l-OSP. L-Istati Membri laqgħu din l-idea u qablu li gwida bħal din tista’ ġġib trasparenza, konsistenza u ċarezza lil-linji tal-ajru tal-UE, lill-Istati Membri u lill-awtoritajiet u l-amministrazzjonijiet reġjunali. Din il-pożizzjoni kienet tikkorrispondi għall-opinjonijiet espressi matul skambji bilaterali preċedenti ma’ awtoritajiet nazzjonali u lokali. Għalhekk, fil-Komunikazzjoni tagħha dwar l-istrateġija tal-Avjazzjoni, il-Kummissjoni ħadet impenn li tippubblika linji gwida li jiċċaraw l-interpretazzjoni u l-applikazzjoni mis-servizzi tal-Kummissjoni tar-regoli u tal-proċeduri li jirregolaw l-OSP stabbiliti fir-Regolament Nru 1008/2008. Dawn il-linji gwida isegwu minn dak l-impenn. Bħala pass preparatorju għal dawn il-linji gwida, fis-sajf tal-2016 ġiet organizzata konsultazzjoni informali ffokata biex jinġabru opinjonijiet mill-partijiet ikkonċernati ewlenin.

11.

Dawn il-linji gwida huma intiżi biex jispjegaw l-interpretazzjoni tal-Kummissjoni tal-kriterji użati fir-Regolament u jiddeskrivu l-proċeduri applikabbli li għandhom jiġu segwiti. Barra minn hekk, jingħataw tweġibiet fit-test kollu għall-aktar mistoqsijiet frekwenti li għalihom ir-Regolament ma jipprovdix tweġiba espliċita. Huwa ċar li, fost l-Istati Membri varji, uħud huma ferm midħla tar-regoli u tal-applikazzjoni tagħhom, filwaqt li oħrajn għandhom esperjenza limitata ħafna biss jew l-ebda esperjenza affattu fl-applikazzjoni tar-regoli tal-OSP. Jenħtieġ li l-kjarifika tar-regoli u tal-interpretazzjoni tagħhom tagħmilha aktar faċli biex wieħed jikkonforma mar-regoli li japplikaw, speċjalment għal dawk li jużaw l-OSP għall-ewwel darba.

12.

Dawn il-linji gwida jirriflettu l-esperjenza miksuba mill-Kummissjoni fl-applikazzjoni tar-regoli dwar l-OSP kif stipulati fir-Regolament, filwaqt li jqisu wkoll ir-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat stabbiliti fid-dritt tal-UE (b’mod partikolari l-Artikoli 107–109 TFUE) (8). Filwaqt li l-Kummissjoni tirċievi ħafna mistoqsijiet dwar l-OSP b’mod ġenerali, kważi kuljum u primarjament mill-Istati Membri, l-għadd ta’ lmenti formali — ilkoll ippreżentati minn linji tal-ajru u minn ajruporti — kien limitat ħafna. Dawn il-linji gwida huma maħsubin biex jindirizzaw il-kwistjonijiet li jitqajmu l-aktar spiss mill-awtoritajiet nazzjonali, mil-linji tal-ajru u mill-ajruporti. Mhumiex maħsubin biex ikopru d-dispożizzjonijiet kollha b’mod eżawrijenti.

13.

Dawn il-linji gwida jipprovdu indikazzjonijiet rilevanti għall-maġġoranza tal-każijiet, iżda għandu jiġi enfasizzat li kull każ irid jiġi vvalutat skont il-merti tiegħu stess, fid-dawl taċ-ċirkostanzi speċifiċi kollha tiegħu.

14.

F’kull każ, dawn il-linji gwida mhumiex maħsuba biex joħolqu xi obbligu legali ġdid u huma mingħajr preġudizzju għall-interpretazzjoni li tista’ tingħata fil-futur mill-Qorti tal-Ġustizzja dwar l-OSP.

15.

Mill-Artikolu 16(1) u (4) tar-Regolament Nru 1008/2008, isegwi li l-Istati Membri jridu jinformaw lill-Kummissjoni dwar kwalunkwe intenzjoni min-naħa tagħhom li jimponu l-OSP. Il-pubblikazzjoni ta’ avviżi ta’ informazzjoni ma tagħtix ċertezza tad-dritt dwar riżultat partikolari; l-objettiv tagħha huwa li tinforma lis-suq dwar l-intenzjonijiet tal-Istat Membru rigward OSP ġdid (9). Is-servizzi tal-Kummissjoni żviluppaw kwestjonarju għan-notifikazzjoni u għad-deskrizzjoni tal-OSP u dan ikopri wkoll l-aktar kwistjonijiet importanti kemm skont ir-Regolament Nru 1008/2008 kif ukoll skont ir-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat li jifformaw parti integrali iżda indipendenti tal-valutazzjoni ta’ kwalunkwe OSP (ara l-Anness I) (10). Filwaqt li l-Kummissjoni ma tiħux deċiżjoni formali dwar l-OSP per se, xorta hu importanti li jiġu ċċarati l-kwistjonijiet kollha li jistgħu jqumu qabel ma jidħol fis-seħħ jew jiġi mmodifikat OSP u qabel ma dan iqajjem tħassib fil-futur. Il-Kummissjoni tagħti parir lill-Istati Membri biex jikkuntattjaw lis-servizzi tagħha mill-aktar fis possibbli meta jibdew jikkunsidraw li jimponu OSP ġdid jew jimmodifikaw OSP eżistenti. Dan jiżgura li s-servizzi tal-Kummissjoni jkunu jafu bil-pjanijiet u jkunu jistgħu jipprovdu l-assistenza mill-bidu u b’hekk il-proċess kollu jaħdem bla xkiel.

16.

Partikolarità importanti tal-OSP fis-settur tat-trasport bl-ajru hija d-distinzjoni ċara bejn ir-reġim tal-OSP li jistabbilixxi l-kundizzjonijiet li wieħed jopera fuq rotta partikolari u l-kuntratt li jagħti dritt esklużiv (b’kumpens jew mingħajru) lil operatur. L-impożizzjoni ta’ OSP fis-settur tat-trasport bl-ajru mhux neċessarjament u awtomatikament toħloq id-dritt għall-Istat Membru kkonċernat li jirrestrinġi l-aċċess għar-rotta tal-ajru għal operatur wieħed jew li jingħataw kumpensi għall-eżekuzzjoni tal-OSP (l-hekk imsejjaħ “OSP ristrett”). Jekk trasportatur tal-ajru juri r-rieda li jopera r-rotta mingħajr esklużività u kumpens, allura l-aċċess għar-rotta jrid jibqa’ ħieles għal kwalunkwe trasportatur tal-ajru li jirrispetta l-kundizzjonijiet tal-OSP (l-hekk imsejjaħ OSP miftuħ).

17.

Taħt ir-Regolament, l-OSP jistgħu, b’mod partikolari, jintużaw biex jiżguraw l-aċċess għal reġjuni remoti u iżolati jew, taħt ċerti kundizzjonijiet meta l-forzi tas-suq waħedhom ma jippermettux il-provvista minima ta’ servizzi tat-trasport tal-ajru li jissodisfaw ċerti standards.

18.

Peress li l-OSP huma eċċezzjoni għall-prinċipju ġenerali tal-libertà tal-provvista ta’ servizzi tal-ajru (11), l-OSP huma soġġetti għal rekwiżiti u limitazzjonijiet stretti. Jenħtieġ li l-OSP jirrispettaw il-prinċipji tat-trasparenza, ta’ nondiskriminazzjoni u ta’ proporzjonalità: b’mod partikolari, ma jistgħux jintroduċu xi diskriminazzjoni bbażata fuq in-nazzjonalità jew l-identità tat-trasportaturi tal-ajru u ma jistgħux imorru lil hinn minn dak li hemm bżonn biex jintlaħqu l-objettivi tal-politika (12).

19.

L-OSP jistgħu jiġu imposti biss fuq servizzi tal-ajru skedati (13). Servizzi mhux skedati mhumiex affettwati mill-OSP. Meta trasportatur tal-ajru joffri bejgħ ta’ postijiet biss (14) fuq rotta skont ir-rekwiżiti tal-OSP impost fuq dik ir-rotta, dan is-servizz tal-ajru jiġi kkunsidrat ukoll bħala servizz tal-ajru skedat (15).

20.

Ir-Regolament Nru 1008/2008 jippermetti l-impożizzjoni ta’ OSP fuq żewġ tipi ta’ rotot (16):

21.

Ir-Regolament Nru 1008/2008 ma jillimitax l-OSP għal rotot fl-istess Stat Membru. Jistgħu jiġu applikati għal kwalunkwe rotta fl-UE li tissodisfa l-kundizzjonijiet tar-Regolament. Ir-rotot tal-OSP lejn pajjiżi terzi mhumiex koperti mir-Regolament, peress li l-kamp tal-applikazzjoni tiegħu huwa ristrett għas-servizzi tal-ajru fl-UE (19).

22.

Mill-Artikolu 16(1) tar-Regolament isegwi li r-rotta tal-OSP dejjem trid tiġi ddefinita minn ajruport għal ieħor, u mhux b’referenza għal żewġt ibliet jew reġjuni. Jenħtieġ li l-għażla ta’ dan l-ajruport għall-fini tal-OSP tiġi ġġustifikata kif xieraq. Il-konnettività ulterjuri – jiġifieri d-destinazzjonijiet u l-frekwenzi offruti mill-ajruporti tal-belt ta’ destinazzjoni – hija element wieħed f’din il-valutazzjoni, iżda ma tistax tkun l-unika ġustifikazzjoni għall-għażla ta’ ajruport speċifiku minflok ieħor. Bħala alternattiva, jekk awtorità pubblika tikkunsidra li għadd ta’ ajruporti ta’ destinazzjoni jaqdu l-bżonnijiet ta’ reġjun wieħed bl-istess mod, tista’ timponi OSP minn ajruport f’dak ir-reġjun għal dawn l-ajruporti ta’ destinazzjoni kollha, u b’hekk timponi OSP fuq dawn ir-rotot separati. Jekk trasportatur tal-ajru jibda jopera fuq waħda minn dawn ir-rotot jew jekk trasportatur tal-ajru jintgħażel wara offerta pubblika li tinkludi dawn ir-rotot kollha, l-OSP l-oħra għandhom jitħassru, biex is-suq ma jingħalaqx bla bżonn (20). Għalkemm din il-konfigurazzjoni mhijiex imsemmija espliċitament fl-Artikolu 16(1), it-termini tad-dispożizzjoni ma jopponuhiex, u hija wkoll f’konformità mal-objettivi tad-dispożizzjoni. Sabiex jiġu evitati trattament li mhux ekwu u distorsjonijiet tal-kompetizzjoni, huwa importanti li l-intenzjonijiet tal-awtorità jintwerew b’mod trasparenti mill-bidu, speċjalment permezz tal-komunikazzjoni msemmija fl-Artikolu 16(4) tar-Regolament.

23.

Id-definizzjoni ta’ OSP fuq ir-rotot minn reġjun lejn/minn diversi ajruporti li jaqdu l-istess belt ġeneralment tkun sproporzjonata għall-objettivi li jiġu żgurati l-mobbiltà u l-koeżjoni territorjali. L-effett tal-miżura jkun li teskludi trasportaturi tal-ajru okkażjonali, peress li ma jkunux jistgħu jtiru mir-reġjun lejn xi wieħed mill-ajruporti tal-belt ta’ destinazzjoni u, għalhekk, din tikkontribwixxi biex is-suq għal operaturi ġodda fuq rotot kompetittivi jingħalaq b’mod definittiv. Għalhekk, apparti l-ajruport il-magħżul, jenħtieġ li l-ajruporti l-oħrajn li jservu l-istess belt fil-prinċipju jiġu affettwati mill-OSP.

24.

Ġeneralment, l-OSP jistgħu japplikaw għal rotot b’waqfa waħda jew aktar (21). Madankollu, il-valutazzjoni tal-adegwatezza tal-OSP trid issir għal kull segment tat-titjira b’mod individwali. Jenħtieġ li l-OSP ma japplikawx għal segmenti tat-titjira li ma jikkwalifikawx għalih. Pereżempju, jekk OSP huwa impost fuq ir-rotta A sa Ċ b’waqfa f’B, jenħtieġ li l-eliġibbiltà tar-rotot A–Ċ, A-B u B–Ċ tiġi evalwata għal kull rotta b’mod individwali. Jekk, pereżempju, is-segment B–Ċ ma jikkwalifikax għal OSP fuq il-merti tiegħu stess, jenħtieġ li l-ebda obbligu tal-OSP ma japplika għal trasportaturi tal-ajru li jġorru passiġġieri u/jew merkanzija fuq dak is-segment. Jenħtieġ li kull obbligu fuq ir-rotta A–Ċ ma jtellifx il-provvista libera ta’ servizzi tal-ajru fis-segment B–Ċ.

25.

L-OSP jistgħu jiġu imposti biss fuq rotot li huma “meqjusa vitali għall-iżvilupp ekonomiku u soċjali tar-reġjun li l-ajruport iservi” (22). Din hija kundizzjoni neċessarja għal kull tip ta’ rotta msemmija hawn fuq, u l-valutazzjoni dejjem għandha ssir billi jittieħed kont taċ-ċirkostanzi speċifiċi tal-każ. L-Istati Membri jgawdu minn ċerta marġni ta’ diskrezzjoni fil-ġudizzju tal-karattru vitali ta’ rotta. Madankollu, din id-diskrezzjoni trid tiġi eżerċitata abbażi ta’ fatturi oġġettivi li jirrigwardaw il-bżonnijiet ta’ konnettività skont ir-Regolament, kif ukoll id-dritt tal-UE b’mod aktar ġenerali.

26.

Rotta indispensabbli għal reġjun, bħal gżira żgħira jew reġjun remot, tippreżenta dan il-karattru essenzjali b’mod ċar. Madankollu, is-servizzi tal-ajru li jgħaqqdu bliet żgħar u ta’ daqs medju ma’ ċentri ekonomiċi jew amministrattivi importanti jistgħu jitqiesu wkoll bħala essenzjali għall-iżvilupp ekonomiku u soċjali tar-reġjuni inkwistjoni f’ċerti ċirkostanzi. Pereżempju, ġie impost reġim tal-OSP fuq rotta li tgħaqqad il-belt kapitali ta’ Stat Membru li huwa gżira ma’ Brussell, bħala l-belt fejn ħafna istituzzjonijiet u korpi tal-UE għandhom l-uffiċċji tagħhom.

27.

Madankollu, l-Artikolu 16(1) tar-Regolament jimponi limiti fuq il-marġni ta’ diskrezzjoni tal-Istati Membri. Pereżempju, filwat li l-OSP jistgħu jiġu ddeżinjati biex ineħħu l-ostakli għall-iżvilupp ekonomiku u soċjali ta’ reġjuni jew ta’ bliet, ma jistgħux jiġu stabbiliti bl-għan li jippromwovu jew jappoġġaw, b’mod dirett jew indirett, lil trasportatur tal-ajru partikolari jew biex jiżviluppaw ajruport partikolari.

28.

L-Istati Membri ma jistgħux jagħmlu l-aċċess għal rotta partikolari dipendenti fuq is-servizz ta’ rotot oħra. Iggruppar bħal dan ma jkunx kompatibbli mar-Regolament Nru 1008/2008 (23). Il-kriterji ta’ eliġġibiltà u ta’ adegwatezza stipulati fl-Artikolu 16(1), (2) u (3) tar-Regolament jirreferu għar-“rotta”, li gruppi ta’ rotot ma jistgħux jitqiesu ekwivalenti għaliha. Għalhekk, jenħtieġ li kull wieħed minn dawn il-kriterji jiġi vvalutat separatament fir-rigward ta’ kull rotta individwali. Jekk gruppi ta’ rotot jiġu ttrattati bħala rotta waħda, dan jista’ jiġi kkunsidrat bħala restrizzjoni eċċessiva għall-aċċess tar-rotot, peress li trasportaturi tal-ajru li għandhom bażijiet reġjonali biss x’aktarx li jkunu jistgħu jipprovdu servizzi fuq dawk ir-rotot kollha.

29.

Jenħtieġ li din il-projbizzjoni fuq l-iggruppar tar-rotot fil-fażi tal-impożizzjoni tal-OSP ma tiġix konfuża mal-possibbiltà li jiġi offrut id-dritt ta’ aċċess għal grupp ta’ rotot kif previst fl-Artikolu 16(10) tar-Regolament. Din il-possibbiltà hija spjegata ulterjorment fil-paragrafu 6.6 ta’ dawn il-linji gwida; tapplika biss għal dawk ir-rotot li għalihom l-ebda trasportatur tal-ajru ma jkun beda jew ikun sejjer jibda servizzi tal-ajru skedati f’konformità mal-OSP.

30.

Ir-Regolament (KEE) Nru 95/93 dwar ir-regoli komuni għall-allokazzjoni ta’ slots f’ajruporti tal-Komunità (24) (minn hawn ‘il quddiem “ir-Regolament Nru 95/93”) jippermetti r-riservazzjoni ta’ slots għal OSP. L-Artikolu 9(1) tiegħu jispeċifika li “Stat Membru jista’ jirriżerva f’ajruport kordinat is-slots meħtieġa għall-operazzjonijiet fuq dik ir-rotta. Jekk is-slots riżervati fuq ir-rotta kkonċernata ma jintużawx, dawn għandhom jintgħamlu disponibbli għal xi trasportatur ieħor bl-ajru interessat fl-operat tar-rotta skont l-obbligi ta’ servizz pubbliku -- --. Jekk ebda ġarrier ma jkun interessat fl-operat tar-rotta u l-Istat Membru konċernat ma joħroġx sejħa għall-offerti [taħt l-Artikolu 16(10) tar-Regolament (KE) Nru 1008/2008]- -, il-perjodi ta’ użu fl-iskeda għandhom jew ikunu riċervat għal rotta oħra bla ħsara għall-obbligi ta’ servizz pubbliku jew jingħataw lura lill-pool.” Dawn l-obbligi jibdew japplikaw mhux aktar kmieni mill-mument li jissemma fl-Artikolu 16(11) tar-Regolament Nru 1008/2008, meta OSP jitqies li jkun skada ladarba ma jkun tħaddem l-ebda servizz tal-ajru skedat tul perjodu ta’ 12-il xahar fuq ir-rotta suġġetta għal tali obbligu. Li tipprenota slots għall-istess rotta darb’oħra mbagħad jirrikjedi l-impożizzjoni ta’ OSP.

31.

L-Artikolu 9(2) tar-Regolament Nru 95/93 jiċċara li l-proċedura tal-offerti tal-OSP għandha tiġi applikata “jekk aktar minn trasportatur tal-ajru wieħed [tal-UE] ikun interessat li jservi r-rotta u ma rnexxilux jikseb slots fi żmien siegħa qabel jew wara l-ħinijiet rikjesti mill-koordinatur”.

32.

Id-dispożizzjonijiet tar-Regolament Nru 1008/2008 rigward l-OSP ma jaffettwawx l-allokazzjoni tal-kompetenzi bejn l-Istati Membri għall-applikazzjoni tal-Artikolu 9 tar-Regolament Nru 95/93 (25).

33.

Din ir-riservazzjoni ta’ slots hija mingħajr preġudizzju tad-drittijiet ta’ anterjorità mogħtija skont ir-Regolament Nru 95/93. B’hekk hija possibbli biss mis-slot pool ta’ slots li mhumiex allokati stabbilit mill-Artikolu 10 tar-Regolament Nru 95/93 li jinkludi slots li ġew irritornati skont l-Artikolu 9(1) ta’ dak ir-Regolament.

34.

Irid jiġi enfasizzat li jenħtieġ li l-islots ma jiġux irriservati għal għanijiet oħrajn li mhumiex l-OSP. Din il-kwistjoni hija partikolarment rilevanti f’każijiet ta’ waqfiet (stopovers). Pereżempju, f’rotta A-B-Ċ fejn B u Ċ huma ajruporti b’konġestjoni ta’ slots, slots jistgħu jiġu rriservati biss għal titjiriet bejn B u Ċ jekk dan is-segment stess jifforma parti mill-oġġett ta’ OSP. B’mod partikolari, OSP li jirrigwarda rotta bejn A u Ċ (jiġifieri jirrigwarda t-trasport bejn dawn iż-żewġ punti) ma jiġġustifikax minnu nnifsu riservazzjoni ta’ slots fil-punt B.

35.

Għalhekk, fir-rotot tal-OSP b’riservazzjoni ta’ slots:

36.

In-neċessità u l-adegwatezza tal-OSP previst għandhom jiġu stabbiliti abbażi tal-erba’ kriterji (26) diskussi fil-paragrafi li ġejjin. Filwaqt li l-Kummissjoni ma għandha l-ebda poter li titlob lil Stat Membru jimponi OSP speċifiku fuq kwalunkwe rotta, hija tivvaluta l-kriterji li abbażi tagħhom huwa impost l-OSP (previst) biex tivverifika jekk OSP hux stabbilit skont ir-Regolament. Fejn rilevanti, is-servizzi tal-Kummissjoni jikkuntattjaw l-Istat Membru kkonċernat u jitolbu l-kjarifiki. L-esperjenza turi li r-rotot tal-OSP lejn il-gżejjer tista’, f’ħafna każijiet, tkun neċessarja u ġġustifikata meta ma jkunx hemm biżżejjed domanda turistika li tappoġġa l-operazzjoni kummerċjali matul is-sena kollha. Dawn ir-rotot jeżistu, pereżempju, fl-Estonja, fl-Irlanda, fl-Italja, fil-Greċja, fil-Portugall u fir-Renju Unit. Fi Stati Membri li għandhom popolazzjoni inqas densa bħall-Finlandja u l-Iżvezja, fil-każijiet fejn id-distanzi bejn ir-reġjuni huma partikolarment twal u hemm tendenza li ma jkunux jeżistu mezzi alternattivi tat-trasport, ir-rotot ġeneralment jistgħu jkunu eliġibbli għall-użu ta’ OSP.

37.

Dan il-kriterju huwa espressjoni diretta tal-prinċipju ġenerali tal-proporzjonalità. Huwa ferm relatat mal-klawżola tal-Artikolu 16(1) li tgħid li l-OSP jistgħu jiġu imposti biss fuq rotot li huma vitali għall-iżvilupp ekonomiku u soċjali tar-reġjun li jaqdi l-ajruport (28). Mill-Artikolu 16(3)(a) isegwi li jenħtieġ li l-obbligi stess ikunu proporzjonati għall-bżonnijiet ta’ żvilupp ekonomiku tar-reġjun ikkonċernat. L-OSP ma jistgħux jimponu restrizzjonijiet fuq il-forniment ta’ servizzi tal-ajru li jmorru lil hinn minn dak li huwa neċessarju biex jiġu ssodisfati l-bżonnijiet inkwistjoni.

38.

Jenħtieġ li OSP jiġu imposti biss jekk mezzi oħrajn tat-trasport ma jistgħux jissodisfaw il-bżonnijiet tat-trasport tar-reġjun ikkonċernat. Jenħtieġ li jitqiesu primarjament servizzi offruti minn operaturi ta’ ferroviji, ta’ mezzi tat-trasport tul korp tal-ilma u ta’ kowċis. L-adegwatezza tas-servizzi jenħtieġ li tiġi vvalutata, b’mod partikolari, fir-rigward tal-frekwenza tagħhom, tat-tul tal-vjaġġ, tal-ħinijiet tat-tluq u tal-konnessjonijiet possibbli ma’ destinazzjonijiet importanti oħra, b’mod partikolari possibbiltajiet ta’ vjaġġar fuq distanzi twal (30). Il-possibbiltajiet ta’ trasport individwali (bil-karozza) jenħtieġ li jiġu esplorati wkoll, filwaqt li jitqies b’mod partikolari l-ħin tal-vjaġġ bit-triq.

39.

Jenħtieġ li tingħata konsiderazzjoni partikolari lis-servizzi ferrovjarji li jservu r-rotta prevista b’ħin tal-vjaġġ ta’ inqas minn tliet sigħat (31). Dan jirreferi kemm għal servizzi ferrovjarji b’veloċità għolja kif ukoll għal servizzi ferrovjarji oħrajn. Fejn servizzi ferrovjarji bħal dawn jipprovdu frekwenzi suffiċjenti għall-bżonnijiet tal-mobbiltà tar-reġjun ikkonċernat, jenħtieġ li fil-prinċipju ma jiġux imposti OSP fuq is-servizzi tal-ajru. Minkejja dan, f’ċerti eċċezzjonijiet jistgħu jiġu kkunsidrati OSP bħal dawn, partikolarment jekk is-servizzi ferrovjarji ma jippermettux konnessjonijiet adegwati ma’ servizzi tal-ajru fuq distanzi medji u twal (eż. konnessjoni inadegwata bejn l-istazzjoni ferrovjarja fir-reġjun ikkonċernat u l-ajruport li joffri servizzi fuq distanzi twal u medji, jew l-assenza ta’ alternattivi tal-ivvjaġġar li jgħaqqdu d-destinazzjonijiet fuq distanzi twal, inklużi għażliet ta’ titjiriet indiretti). Il-valutazzjoni trid issir għal kull każ għalih.

40.

Il-ħtieġa u l-adegwatezza ta’ OSP kif mitluba mir-Regolament jenħtieġ li jiġu vvalutati wkoll fir-rigward tat-tariffi tal-ajru u tal-kundizzjonijiet ikkwotati lill-utenti. L-OSP jistgħu jinkludu rekwiżiti dwar tariffi massimi jekk dan jitqies neċessarju għaliex inkella t-tariffi jkunu eċċessivi fil-kuntest tal-ħtiġijiet ekonomiċi tar-reġjun ikkonċernat. F’każijiet speċifiċi jista’ jiġi previst OSP li huwa limitat għall-istipular ta’ prezz massimu. Żieda qawwija fil-prezzijiet u tnaqqis fl-għadd tal-passiġġieri matul perjodu qasir ta’ żmien, skont il-każ, jistgħu jkunu indikazzjoni li huwa meħtieġ prezz massimu.

41.

Jekk hemmx bżonn ta’ OSP finalment jiddependi mill-effett kombinat tat-trasportaturi tal-ajru kollha li qed joperaw jew li biħsiebhom joperaw ir-rotta. Jekk il-provvista eżistenti ta’ servizzi tal-ajru diġà tissodisfa l-ħtiġijiet ta’ mobbiltà tar-reġjun ikkonċernat, allura ma hemm l-ebda “falliment tas-suq” li jistħoqqlu jiġi indirizzat, u OSP ma jkunx meħtieġ. Il-Kummissjoni hi tal-fehma li OSP rigward it-trasport tal-passiġġieri normalment ma jistax jiġi kkunsidrat li huwa ġustifikat fuq rotot fejn ikun hemm għadd kritiku ta’ passiġġieri (abbażi tal-esperjenza, għadd kritiku bħal dan normalment jidher li jimmaterjalizza minn 100 000 passiġġier u iktar fis-sena) u fejn joperaw bosta trasportaturi tal-ajru matul is-sena sħiħa. Bħala kwistjoni ta’ prinċipju ġenerali, fil-każijiet li fihom it-trasportaturi tal-ajru diġà qed joperaw fuq ir-rotta kkonċernata, jenħtieġ li l-valutazzjoni tal-impatt tal-obbligi ssir b’reqqa partikolari: obbligi eċċessivi (eż. li jimponu limiti fuq il-prezzijiet, skedi jew numru ta’ frekwenzi) jista’ jkollhom l-effett kontroproduttiv li jnaqqsu l-offerti tas-servizzi tal-ajru. Ta’ min jgħid li l-impożizzjoni ta’ OSP għall-fini li jiġi żgurat it-trasport tal-merkanzija u tal-posta biss hija possibbli wkoll. F’kull każ, irid jiġi vvalutat kif il-fatturi msemmija hawn fuq jaħdmu fil-prattika, meta japplikaw kollha f’daqqa fejn japplika.

42.

Il-valutazzjoni tal-provvista eżistenti tat-trasport tal-ajru jenħtieġ li tqis ukoll is-servizzi tal-ajru indiretti u dawk ta’ ajruporti oħra fil-qrib. L-impożizzjoni ta’ OSP fuq rotta lejn ajruport partikolari jekk diġà teżisti konnessjoni indiretta b’ħin ta’ trasferiment raġonevoli (eż. siegħa jew inqas) jew jekk diġà jkun hemm servizzi adegwati lejn ajruport fil-qrib disponibbli (eż. ajruporti li jaqdu l-istess belt jew reġjun, inklużi wkoll ajruporti fi Stat Membru ġar) tkun teħtieġ ġustifikazzjoni partikolarment b’saħħitha. Il-mod kif ikun imqassam it-traffiku domestiku u internazzjonali bejn dawk l-ajruporti jista’ jkollu rwol f’dan ir-rigward. Jekk ajruport ieħor li huwa aktar ‘il bogħod minn 100 km u/jew il-ħin tal-ivvjaġġar bit-trasport pubbliku huwa aktar minn siegħa, ġeneralment ikun raġonevoli li wieħed jistaqsi jekk iż-żewġ ajruporti jistgħux jitqiesu bħala alternattivi. Madankollu, din l-analiżi dejjem trid issir fuq il-bażi ta’ każ b’każ, filwaqt li jitqiesu ċ-ċirkostanzi speċifiċi. B’mod ġenerali, OSP huwa aktar probabbli li jkun ġustifikat f’każijiet li fihom ma jkun hemm l-ebda servizz eżistenti lejn ajruporti oħrajn fil-viċinanza tal-ajruport li qed jiġi kkunsidrat.

43.

L-OSP jimmiraw li jiżguraw l-issodisfar ta’ standards fissi ta’ kontinwità, ta’ regolarità, ta’ prezzar jew ta’ kapaċità minima (34).

44.

F’ċerti kundizzjonijiet, il-kontinwità tas-servizz tal-ajru tista’ tiġi żgurata billi jiġu imposti obbligi ta’ kontinwità (35) (ara aktar fil-paragrafu 3.5 hawn taħt).

45.

L-obbligi tar-regolarità u tal-kapaċità jinkludu primarjament l-iffissar ta’ kapaċitajiet minimi f’termini ta’ postijiet offruti jew ta’ frekwenzi minimi li jiġu offruti f’perjodu partikolari. Dawn l-obbligi jistgħu jvarjaw skont il-ħinijiet tat-tluq, il-jiem fil-ġimgħa, l-istaġuni, eċċ. Pereżempju, frekwenza jew żewġ frekwenzi kuljum jistgħu jiġu kkunsidrati normali f’ħafna każijiet, iżda hemm OSP li jirrekjedu frekwenza waħda biss fil-ġimgħa. Teżisti marġni ta’ diskrezzjoni għall-Istati Membri biex jiddeċiedu dwar dawn l-elementi, iżda l-obbligi jridu jkunu nondiskriminatorji u proporzjonati u jissodisfaw ir-rekwiżiti tan-neċessità u tal-adegwatezza stabbiliti fl-Artikolu 16(3) (ara l-paragrafu 3.3 iktar ‘il fuq).

46.

Jista’ jkun possibbli wkoll li jiġu imposti rekwiżiti dwar l-inġenju tal-ajru li għandu jiġi użat, iżda jenħtieġ li dawn jiġu ġġustifikati b’mod oġġettiv u b’rispett għall-prinċipju tal-proporzjonalità, jiġifieri jenħtieġ li jiġu evitati restrizzjonijiet bla bżonn f’dan ir-rigward u għalhekk wieħed għandu jibqa’ kemm jista’ jkun ġenerali taħt iċ-ċirkostanzi (eż. magni turboprop jew ġett skont id-distanza tat-titjira, il-kapaċità tal-inġenju tal-ajru li jinżel f’kundizzjonijiet speċifiċi, eċċ.). B’mod partikolari, dawn ir-rekwiżiti ma għandhomx iwasslu għal sitwazzjoni li fiha t-trasportaturi tal-ajru speċifiċi jkunu, de facto, esklużi arbitrarjament mill-operazzjoni fuq ir-rotot ikkonċernati. F’dan is-sens, jenħtieġ li rekwiżit fil-forma ta’ kapaċitajiet minimi ta’ postijiet fuq l-inġenju tal-ajru jiġi impost biss f’każijiet eċċezzjonali u jenħtieġ li jkun iġġustifikat kif suppost miċ-ċirkostanzi tal-operazzjonijiet u f’relazzjoni mal-objettivi tal-mobbiltà fil-mira (36).

47.

L-impożizzjoni tal-OSP tikkonċerna l-iffissar ta’ rekwiżiti minimi. Il-kapaċità massima ta’ postijiet tista’ tiġi kkunsidrata biss fejn din hija ġġustifikata oġġettivament mir-restrizzjonijiet operattivi f’wieħed mill-ajruporti inklużi fir-rotta tal-OSP. Kundizzjoni li tirrekjedi li tal-inqas parti mill-ekwipaġġ tkun kapaċi titkellem bil-lingwa tal-Istat Membru kkonċernat hija normalment aċċettabbli.

48.

Huwa possibbli wkoll li wieħed jirrekjedi li xi tip ta’ inġenji tal-ajru – ajruplan jew ħelikopter – jintuża biex joperaw ir-rotta tal-OSP, skont iċ-ċirkostanzi partikolari tal-każ. Rekwiżiti speċifiċi jistgħu jiġu stipulati rigward it-tip ta’ inġenju tal-ajru (eż. tip ta’ magna, il-piż massimu fit-tluq, it-tagħmir tas-sistemi ta’ nżul) meta dan ikun iġġustifikat oġġettivament għal raġunijiet operattivi (eż. rekwiżit li jintuża ħelikopter meta ma jkunx hemm runway disponibbli). Barra minn hekk, kwalunkwe rekwiżit bħal dawn ma għandux ikun diskriminatorju.

49.

F’termini tal-ipprezzar, l-obbligi jistgħu jinkludu prinċipalment l-iffissar ta’ prezzijiet massimi jew ta’ grilji ta’ tariffi għal parti mis-servizzi offruti jew għal kollha kemm huma. Dawn il-grilji jistgħu jiddefinixxu kategoriji ta’ tariffi jew prezzijiet preferenzjali għal ċerti kategoriji ta’ passiġġieri (eż. residenti u studenti). Fejn jidħlu r-residenti, trattament preferenzjali bħal dan irid ikun iġġustifikat oġġettivament mill-bżonn li din il-kategorija ta’ persuni jitħallew jipparteċipaw fil-ħajja kulturali, ekonomika u soċjali tal-Istat Membru tagħhom. Obbligi oħrajn rigward il-prezzijiet huma possibbli dment li jkunu wkoll nondiskriminatorji u proporzjonali u jissodisfaw ir-rekwiżiti msemmija fil-paragrafu 3.3 hawn fuq (37).

50.

Xi drabi, f’OSP, ikun meħtieġ li tiġi inkluża ikla jew bagalja waħda fil-prezz massimu li jħallas il-passiġġier. Il-ġustifikazzjoni għal rekwiżit bħal dan u l-proporzjonalità tiegħu jridu jiġu vvalutati abbażi ta’ każ b’każ, iżda fil-prinċipju tali kundizzjonijiet mhumiex komponenti neċessarji għal OSP. Eċċezzjoni tista’ tiġi aċċettata fil-każ ta’ titjiriet fuq distanzi medji jew twal, jiġifieri ta’ aktar minn 3 sigħat. F’dawn il-każijiet, normalment ikun jidher iġġustifikat li ikla tkun inkluża fil-prezz massimu, iżda anki t-trasport ta’ bagalji peress li titjiriet bħal dawn normalment jinvolvu waqfa aktar twila fid-destinazzjoni. Madankollu ta’ min jgħid li jekk il-prezz (massimu) f’każ bħal dan ma jinkludix bagalja waħda, allura jista’ jiġi ffissat f’livell aktar baxx u mbagħad tista’ tiżdied dispożizzjoni li tippermetti lit-trasportatur tal-ajru li jimponi tariffa żejda speċifikata għaliha.

51.

OSP jista’ jirrekjedi li t-trasportaturi tal-ajru jiggarantixxu li huma se joperaw ir-rotta kkonċernata għal ċertu perjodu. Dan huwa aktar rilevanti għal OSP miftuħin (jiġifieri mhux esklużivi), għaliex għall-OSP ristretti normalment ikun hemm impenn kuntrattwali ta’ dan it-tip bi skambju għall-esklużività (u possibilment kumpens finanzjarju). Obbligi ta’ kontinwità bħal dawn jistgħu jiġu imposti biss f’każijiet li fihom mezzi oħra tat-trasport ma jistgħux jiżguraw servizz mingħajr interruzzjoni b’mill-inqas żewġ frekwenzi kuljum (38). Dan ifisser servizz li huwa disponibbli s-sena kollha. L-obbligi ta’ kontinwità jistgħu jiġu imposti biż-żewġ modi possibbli li ġejjin.

52.

L-ewwel, l-OSP jista’ jirrekjedi li t-trasportaturi tal-ajru li jaqdu r-rotta jagħtu avviż ċertu żmien minn qabel jekk ikun biħsiebhom iwaqqfu s-servizzi. Madankollu, f’konformità mal-prinċipju tal-proporzjonalità, id-durata tal-avviż ġeneralment ma għandhiex tkun aktar minn sitt xhur, li huma biżżejjed biex tiġi implimentata l-proċedura ta’ offerti tal-OSP.

53.

It-tieni, meta l-operazzjonjiet fuq ir-rotta kkonċernata jiżvelaw mudell staġonali qawwi, jista’ jkun utli li jiġi żgurat servizz minimu matul dawk il-perjodi tas-sena meta l-provvista ta’ servizzi tal-ajru jkollha tendenza li tkun baxxa ħafna. Fuq ċerti rotot, it-trasportaturi tal-ajru għandhom tendenza li jikkonċentraw il-kapaċitajiet li jiġu offruti matul perjodi ta’ domanda għolja u li jnaqqsu b’mod sinifikanti l-kapaċitajiet matul perjodi oħra biex iżidu l-profittabilità tas-servizz. Dan jista’ jwassal għal sitwazzjonijiet li fihom il-provvista ta’ servizzi tal-ajru ma tkunx stabbli u matul perjodi ta’ domanda baxxa ma tkunx biżżejjed biex tissodisfa l-ħtiġijiet ta’ mobbiltà tar-reġjun ikkonċernat. F’konformità mal-prinċipju tal-proporzjonalità, il-perjodi li fihom jiġu imposti l-obbigi tal-kontinwità normalment ma għandhomx ikunu itwal minn sena (39).

54.

Jenħtieġ li l-perjodi operattivi imposti fil-kuntest tal-obbligi ta’ kontinwità ma jiġux konfużi mal-perjodu massimu ta’ erba’ jew ħames snin li matulhom l-aċċess għar-rotta jista’ jiġi ristrett għal trasportatur tal-ajru wieħed (40).

55.

OSP impost fuq rotta partikolari japplika għat-trasportaturi tal-ajru kollha tal-UE mhux qabel id-data tal-pubblikazzjoni ta’ avviż ta’ informazzjoni f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea, jew minn data aktar tard speċifikata fih (41). Fil-prinċipju jkun l-Istat Membru kkonċernat li jiddetermina fil-liġi nazzjonali tiegħu kif jiġi sanzjonat in-nuqqas ta’ konformità. Kwalunkwe sanzjoni prevista u imposta f’dan il-kuntest trid tikkonforma mal-prinċipji tad-dritt tal-Unjoni li japplikaw f’dan ir-rigward, jiġifieri trid tkun effettiva, proporzjonata u dissważiva.

56.

Jenħtieġ li OSP ma jillimitax il-possibbiltà li t-trasportaturi tal-ajru jipprovdu livell ogħla ta’ servizz f’termini tal-kapaċità u tal-frekwenza minn dak meħtieġ mill-OSP (42). Filwaqt li l-awtoritajiet nazzjonali ovvjament jistgħu jissorveljaw l-eżekuzzjoni kif suppost tal-OSP u l-konformità mal-leġiżlazzjoni applikabbli, jenħtieġ li dawn ma jindaħlux fil-mod kif is-suq jissodisfa l-obbligi tal-OSP. Pereżempju, fil-każ li fih ikun hemm aktar minn trasportatur wieħed li jkun interessat biex jopera rotta (miftuħa) tal-OSP, jenħtieġ li l-awtoritajiet nazzjonali ma jqassmux il-frekwenzi jew il-kapaċitajiet bejn it-trasportaturi tal-ajru kkonċernati.

57.

Meta jkun ġie impost OSP, kwalunkwe trasportatur tal-ajru tal-UE għandu fi kwalunkwe ħin jitħalla jibda servizzi tal-ajru skedati li jissodisfaw ir-rekwiżiti tal-OSP (43), ħlief meta tkun ingħatat l-esklużività lil trasportatur wieħed (ara aktar fil-kapitolu 6 hawn taħt).

58.

Jistgħu jiġu ddefiniti żewġ tipi ta’ obbligi:

59.

Peress li l-Artikolu 15(4) tar-Regolament jippermetti operazzjoni skont ftehimiet ta’ kondiviżjoni tal-kodiċi u ma jeskludix il-każ tal-OSP, tali ftehimiet huma f’dan il-każ ammissibbli fil-prinċipju. Bħal fil-każijiet l-oħra kollha, dan huwa soġġett għall-konformità mar-regoli tal-kompetizzjoni. L-istess japplika għall-programmi frequent flyer.

60.

Sakemm mhux speċifikat mod ieħor u mingħajr preġudizzju għall-ħtieġa għal rivalutazzjoni regolari diskussa fil-kapitolu 5 hawn taħt, l-OSP ma għandux għalfejn ikollhom limitu ta’ żmien. Madankollu, jekk l-ebda servizz tal-ajru skedat ma ġie operat matul perjodu ta’ tnax-il xahar, l-OSP għandu jitqies li skada (45).

61.

Qabel jimponi OSP, jenħtieġ li l-Istat Membru jikkonsulta lill-Istati Membri kkonċernati l-oħra (speċjalment fil-każ ta’ OSP fuq rotta lejn Stat Membru ieħor jew meta Stat Membru ieħor ikollu ajruport fir-reġjun tal-fruntiera qrib tal-ajruport li jkun previst li jiġi inkluż fir-rotta tal-OSP). Jenħtieġ li jinforma lill-Kummissjoni (46), lill-ajruporti kkonċernati u lit-trasportaturi tal-ajru li attwalment ikunu qed joperaw ir-rotta inkwistjoni. Għal dan il-għan, jenħtieġ li l-Istat Membru jikkomunika t-test tal-abbozz tal-att legali li jikkonċerna lill-OSP previst lil dawn il-partijiet u jħalli żmien biżżejjed għal risposti possibbli. Jenħtieġ li l-kuntatt mal-Kummissjoni jiġi stabbilit permezz tad-Direttorat Ġenerali għall-Mobilità u t-Trasport (minn hawn ‘il quddiem:: “DĠ MOVE”). Dan jista’ jsir bl-aktar mod effiċjenti permezz ta’ ittra elettronika lill-kaxxa tal-ittri speċifika għal kwistjonijiet dwar l-OSP: MOVE-PSO@ec.europa.eu. Fejn awtorità reġjonali jew lokali biħsiebha timponi OSP, il-Kummissjoni tħeġġeġ l-involviment tar-Rappreżentanza Permanenti jew tal-gvern ċentrali tal-Istat Membru kkonċernat fil-proċess ta’ komunikazzjoni deskritt hawnhekk, skont ir-rekwiżiti applikabbli tal-liġi nazzjonali, sabiex tiżgura koordinazzjoni adegwata.

62.

Is-servizzi tal-Kummissjoni huma lesti li jagħtu parir informali u jenħtieġ li jiġu kkuntattjati preferibbilment fi stadju bikri ħafna tal-preparazzjonijiet tal-OSP. Id-diskussjonijiet jistgħu jikkonċernaw l-interpretazzjoni tar-Regolament, il-proċeduri u soluzzjonijiet possibbli f’sitwazzjonijiet speċifiċi. Kuntatti bikrija jippermettu wkoll li l-proċeduri jsiru aktar malajr peress li t-tħassib potenzjali ikun ġie indirizzat minn qabel. Kuntatti informali jistgħu jgħinu wkoll biex jiġi evitat milli jqumu ċerti kwistjonijiet fi stadju ulterjuri, pereżempju lmenti possibbli minn partijiet interessati.

63.

Skont l-ewwel sottoparagrafu tal-Artikolu 16(4) tar-Regolament Nru 1008/2008, l-Istat Membru kkonċernat li biħsiebu jimponi OSP, għandu jikkomunika t-test tal-impożizzjoni prevista lill-Kummissjoni (47). Imbagħad ikun f’idejn il-Kummissjoni li tippubblika l-avviż ta’ informazzjoni msemmi fit-tieni sottoparagrafu tal-istess dispożizzjoni. Fl-interess ta’ amministrazzjoni effiċjenti u veloċi, hu rakkomandabbli li l-Istati Membri jħejju abbozz korrispondenti tal-avviż ta’ informazzjoni u jikkomunikawh lill-Kummissjoni (fi kwalunkwe lingwa uffiċjali tal-UE). Dan jenħtieġ li jiġi indirizzat permezz ta’ ittra elettronika lill-kaxxa tal-ittri funzjonali msemmija hawn fuq (48) (f’format elettroniku, bl-użu ta’ waħda mis-sistemi ta’ pproċessar tas-soltu). Jenħtieġ li l-abbozz ikun fih l-informazzjoni deskritta fl-Artikolu 16(4)(a)-(c) tar-Regolament (49). L-għan tal-pubblikazzjoni hu li l-partijiet interessati kollha jsiru konxji tal-OSP previst u jkunu jistgħu jiksbu aktar informazzjoni, speċjalment it-termini preċiżi. Il-Kummissjoni ppreparat mudelli li huma disponibbli fuq is-sit tal-Internet tas-CIRCABC miftuħ għall-amministrazzjonijiet nazzjonali rilevanti. Kopji tal-mudell jistgħu wkoll jintalbu direttament mill-Kummissjoni.

64.

Biex jiżgura trasparenza sħiħa, id-DĠ MOVE jippubblika l-avviżi trażmessi fuq is-sit web tiegħu (50), fil-bullettin tiegħu u fuq in-newsgroup dedikat tas-CIRCABC.

65.

Rigward ir-rotot li fihom l-għadd totali ta’ passiġġieri li huma mistennija jużaw is-servizz tal-ajru huwa inqas minn 10 000 fis-sena, ir-Regolament jagħti lill-Istat Membru l-għażla bejn li jitlob lill-Kummissjoni biex tippubblika avviż ta’ informazzjoni f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea jew li jippubblikah hu stess fil-ġurnal uffiċjali nazzjonali tiegħu stess (51). L-Artikolu 16(5) tar-Regolament jikkostitwixxi eċċezzjoni għall-paragrafu 4 dwar ir-rekwiżiti tal-pubblikazzjoni biss. Ir-rekwiżiti l-oħrajn kollha tal-Artikolu 16, b’mod partikolari r-rekwiżit ta’ konsultazzjoni u ta’ informazzjoni tal-Kummissjoni, tal-Istati Membri l-oħrajn u tal-ajruporti u t-trasportaturi tal-ajru kkonċernati, japplika wkoll għal rotot b’inqas mill-10 000 passiġġier mistenni.

66.

Id-data li fiha jidħol fis-seħħ OSP ma tistax tiġi qabel id-data tal-pubblikazzjoni tal-avviż ta’ informazzjoni (52). Jenħtieġ li l-pubblikazzjoni ta’ dan l-avviż fil-ġurnal uffiċjali nazzjonali skont l-Artikolu 16(5) ma sseħħx qabel il-pubblikazzjoni f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea jekk l-Istat Membru jixtieq jippubblika l-avviż fit-tnejn.

67.

Sabiex tinforma lis-suq dwar il-modifiki ppjanati fil-kundizzjonijiet tal-OSP imposti, il-Kummissjoni tikkunsidra li jenħtieġ li japplikaw l-istess proċeduri għall-modifiki tal-OSP eżistenti, fundamentalment għall-istess raġunijiet bħal dawk li huma rilevanti għall-pubblikazzjoni inizjali direttament imsemmija fl-Artikolu 16(4) u (5). Għal raġunijiet ta’ trasparenza, dan ifisser li jenħtieġ li jissemmew il-modifiki kollha tal-kundizzjonijiet imposti mill-OSP. Fil-każijiet li fihom Stat Membru jasal għall-konklużjoni li l-OSP ma għadux neċessarju, jista’ jitlob lill-Kummissjoni tippubblika avviż ta’ informazzjoni f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea dwar it-tħassir tal-OSP, sabiex jinforma lis-suq li r-rotta reġgħet saret disponibbli. Inkella, jista’ jippubblika dan l-avviż hu stess fil-ġurnal uffiċjali nazzjonali fil-każ li n-notifika li tikkonċerna l-OSP tkun ġiet ippubblikata hemm biss.

68.

Jenħtieġ li l-valutazzjoni tan-neċessità u tal-proporzjonalità tal-OSP (ara l-paragrafu 3.3 iktar ‘il fuq) ma ssirx darba biss. Minflok, jenħtieġ li l-OSP ikunu rivalutati b’mod regolari u tal-inqas kull darba li wieħed mill-fatturi rilevanti tal-valutazzjoni, bħan-numru ta’ fornituri tas-servizz, jinbidel b’mod sinifikanti. L-OSP huma risposta għal falliment speċifiku tas-suq u, għalhekk, jenħtieġ li jevolvu mas-suq. Rivalutazzjoni tista’ twassal għal modifika jew anki għat-tħassir tal-OSP ikkonċernat. Sabiex jiġi żgurat li l-obbligi jiġu rrispettati f’kull ħin mit-trasportaturi tal-ajru li joperaw ir-rotot tal-OSP, bħali prattika tajba jkun ippreferut rieżami tal-prestazzjoni tagħhom mill-inqas fuq bażi annwali.

69.

Sabiex jiġi żgurat li sitwazzjonijiet li jirriżultaw mill-applikazzjoni tas-sitwazzjonijiet deskritti fil-punt (2) tal-punt 58 hawn fuq ma jwasslux għal diskriminazzjoni bejn it-trasportaturi tal-ajru, kull darba li operatur ġdid jibda jew ikun se jibda jopera rotta, jenħtieġ li jiġu aġġustati l-livell tal-kapaċità u tal-frekwenza imposti mill-OSP fuq kull operatur, biex il-frekwenza u l-kapaċità totali fuq kull rotta ma jabqżux dak li huwa strettament neċessarju biex jiġi fornit servizz adegwat.

70.

F’konformità mal-prinċipji tas-suq intern, ir-Regolament Nru 1008/2008 ifittex li jiżgura li l-kompetizzjoni fil-kuntest ta’ OSP isseħħ fuq l-usa’ firxa possibbli u li kwalunkwe eċċezzjoni għal dan il-prinċipju tkun limitata għal dak li huwa meħtieġ biex jinkiseb l-objettiv iġġustifikat tal-konnettività. Dan ir-reġim għandu t-tendenza wkoll li jippermetti l-iffrankar ta’ ammonti sostanzjali ta’ flus pubbliċi għall-Istat Membru jew għall-awtoritajiet lokali/reġjonali kkonċernati, filwaqt li tibqa’ tiġi żgurata konnettività adegwata.

71.

B’mod konkret, l-Artikolu 16(9) tar-Regolament jippermetti li l-aċċess għas-servizzi skedati fuq ir-rotta tal-OSP ikun limitat għal trasportatur wieħed biss tal-UE, iżda biss jekk l-ebda trasportatur ma jkun beda jew jista’ juri li jkun se jibda servizzi tal-ajru skedati sostenibbli fuq dik ir-rotta. F’dan il-kuntest, jenħtieġ li l-wiri li t-trasportatur tal-ajru jkun se jibda servizzi sostenibbli li jikkorrispondu għall-OSP ikun ċar u kredibbli, li jfisser li t-trasportatur tal-ajru jkun irid jimpenja ruħu għall-forniment ta’ dawn is-servizzi għal ċertu perjodu speċifikat fil-kundizzjonijiet tal-OSP f’medda ta’ żmien ċara u limitata u jaċċetta l-possibbiltà li jiġu imposti penali fuqu jekk jonqos milli jonora dan l-impenn. Il-limitazzjoni tar-reġim tal-OSP għal trasportatur tal-ajru wieħed jaf tiġi jew ma tiġix ikkombinata ma’ kumpens finanzjarju, kif speċifikat fir-Regolament (53).

72.

Id-dritt esklużiv għall-operazzjoni tar-rotta jrid jiġi offrut b’offerta pubblika skont il-proċeduri tar-Regolament Nru 1008/2008. It-trasparenza tal-offerta għal darb’oħra hija żgurata mill-pubblikazzjoni f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea  (54).

73.

Jekk qabel jew waqt il-proċedura tal-offerta, trasportatur tal-ajru jibda servizzi tal-ajru skedati skont l-OSP, jew juri li se jibda servizzi sostenibbli bħal dawn (55) (iżda mingħajr ma jirrekjedi dritt esklużiv jew kumpens), il-proċedura tal-offerta trid tiġi kkanċellata u l-aċċess għar-rotta jenħtieġ li jibqa’ miftuħ għall-kompetizzjoni (56). Id-data ta’ skadenza preċiża biex trasportatur tal-ajru jibda jew inkella jesprimi l-intenzjoni biex jibda l-operazzjonijiet m’għandhiex tkun aktar kmieni mid-data ta’ meta jiġi konkluż il-kuntratt mat-trasportatur tal-ajru. Din il-konklużjoni tal-kuntratt timplika obbligi konkreti reċiproċi tal-partijiet, li jikkostitwixxu l-“limitazzjoni ta’ aċċess” fis-sens tal-Artikolu 16(9) tar-Regolament. Madankollu, l-Istati Membri jistgħu jkomplu jipposponu din id-data ta’ skadenza, pereżempju sa ma jibdew l-operazzjonijiet mit-trasportatur tal-ajru magħżul fl-offerta.

74.

F’każ li l-offerta tikkonċerna rotta li l-aċċess għaliha ġie diġà limitat għal trasportatur tal-ajru wieħed skont l-Artikolu 16(9), l-Artikolu 17(4) tar-Regolament jipprovdi għal pubblikazzjoni tal-avviż ta’ informazzjoni sitt xhur qabel jibda l-perjodu tal-kuntratt il-ġdid. L-għan ewlieni ta’ dan l-avviż minn qabel huwa li jagħti lit-trasportaturi tal-ajru interessati li joperaw ir-rotta mingħajr kumpens l-opportunità li jantiċipaw, skont il-kriterji tal-Artikolu 16(9), limitazzjoni ġdida għal trasportatur tal-ajru wieħed magħżul skont l-Artikolu 16(9) sa (12) u l-Artikolu 17 tar-Regolament (ara l-punt preċedenti).

75.

Skont l-Artikolu 16(9) tar-Regolament, huma biss trasportaturi tal-ajru tal-UE, jew trasportaturi tal-ajru assimilati magħhom skont id-dritt tal-UE, li jistgħu jibbenefikaw minn dritt esklużiv li joperaw rotta tal-OSP. Għalhekk, dawk intitolati huma trasportaturi tal-ajru li għandhom liċenzja operattiva valida maħruġa mill-awtoritajiet kompetenti ta’ Stat Membru jew ta’ pajjiż terz li għalih japplika r-reġim stipulat fir-Regolament Nru 1008/2008 (eż in-Norveġja, l-Iżlanda) (57). F’dan li ġej, ser issir referenza għal “trasportaturi tal-ajru” jew għal “trasportaturi tal-ajru tal-UE” biss, għall-faċilità tal-preżentazzjoni.

76.

Ir-Regolament ma jimpedixxix lil grupp ta’ trasportaturi tal-ajru milli jippreżentaw offerta komuni, iżda fl-offerta tiegħu t-trasportatur tal-ajru tal-UE jeħtieġlu jiċċara l-identità (tal-konsorzju) tat-trasportatur(i) tal-ajru li kieku jopera(w) is-servizzi tal-OSP skont il-kundizzjonijiet stabbiliti fl-ispeċifikazzjonijiet tal-offerta, sabiex l-awtoritajiet nazzjonali jkunu jistgħu jikkontrollaw it-twettiq tar-rekwiżiti formali mit-trasportaturi tal-ajru kollha involuti. Filwaqt li s-sottokuntrattar mhuwiex ipprojbit fir-Regolament, huwa fil-prinċipju f’idejn l-Istat Membru li jispeċifika jekk dan jippermettix subkuntrattar jew le u taħt liema kundizzjonijiet, sakemm ir-Regolament u d-dritt tal-UE b’mod ġenerali jkunu rispettati. F’kull każ, is-sottokuntrattur ukoll irid ikun trasportatur tal-ajru tal-UE.

77.

OSP partikolari jista’ jiġi operat biss meta l-liċenzja operattiva u ċ-ċertifikat tal-operatur tal-ajru (minn issa ‘l quddiem “AOC”) ikunu proporzjonati għar-rekwiżiti ta’ dak l-OSP. Aktar minn hekk, trasportatur tal-ajru bl-hekk imsejħa liċenzja B, irregolata mill-Artikolu 5(3) tar-Regolament, ma jistax jopera ajruplani oħra għajr tat-tip kopert minn tali liċenzja (u kopert mill-AOC mogħti lilu). Dawn ir-rekwiżiti japplikaw għat-trasportatur(i) tal-ajru li se joperaw is-servizzi tal-OSP.

78.

L-għażla minn fost l-offerti għandha ssir kemm jista’ jkun malajr filwaqt li jitqiesu l-adegwatezza tas-servizz, inklużi l-prezzijiet u l-kundizzjonijiet li jistgħu jiġu kkwotati lill-utenti, u l-ispiża tal-kumpens meħtieġ mill-Istat(i) Membru/i konċernat(i), jekk ikun hemm (58). L-Istati Membri huma fil-prinċipju ħielsa li jiddeteminaw kif iwieżnu l-kriterji tal-għażla tar-rebbieħ, pereżempju jistgħu jattribwixxu 70 % għal-livell tal-kumpens u 30 % għall-kwalità (59). Fl-opinjoni tal-Kummissjoni, normalment ma jkun hemm xejn li jżommhom milli jistipulaw limitu massimu għall-ammont totali tal-kumpens li għandu jitħallas. Huwa partikolarment importanti madankollu li dawn il-kriterji jkunu stabbiliti minn qabel fid-dokumenti tas-sejħa għal offerti, b’mod ċar, oġġettiv u trasparenti.

79.

Matul il-perjodu ta’ esklużività, l-aċċess għar-rotta kkonċernata se jiġi rrifjutat lil kwalunkwe trasportatur tal-ajru barra t-trasportatur tal-ajru magħżul mill-proċedura ta’ offerti. Id-dritt esklużiv għall-operazzjoni tar-rotta ma jistax ikun għal aktar minn erba’ snin; madankollu, dan il-perjodu jista’ jkun sa ħames snin jekk l-OSP jiġi impost fuq rotta lejn ajruport li jaqdi reġjun ultraperiferiku, kif definit illum fl-Artikoli 349 u 355(1) TFUE (60). Jekk il-kuntratt oriġinali jiġi konkluż għal inqas mill-perjodu massimu ffissat fir-Regolament Nru 1008/2008 (jiġifieri 4 jew 5 snin) (61), allura l-kuntratt jista’ jiġġedded sal-massimu applikabbli, jekk din l-għażla tkun ġiet imsemmija b’mod ċar u trasparenti fid-dokumenti tal-offerta u fil-kuntratt. Jekk il-kuntratt huwa għall-perjodu massimu mill-bidu, allura trid tiġi organizzata offerta ġdida jekk l-Istat Membru jikkunsidra li għadhom jeżistu l-kundizzjonijiet li jiġġustifikawh, peress li skont l-Artikolu 16(9) tar-Regolament hemm bżonn li s-sitwazzjoni tiġi evalwata. F’konformità mal-Artikolu 17(4) tar-Regolament, fil-każ li l-offerta tikkonċerna rotta li l-aċċess għaliha kien diġà ġie limitat għal trasportatur tal-ajru wieħed skont l-Artikolu 16(9) tar-Regolament, l-istedina għall-preżentazzjoni tal-offerti tiġi pubblikata mill-inqas sitt xhur qabel il-bidu tal-konċessjoni l-ġdida sabiex tiġi vvalutata l-ħtieġa kontinwata tal-aċċess ristrett. L-ebda tiġdid lil hinn mill-perjodi massimi msemmija ma hu possibbli, peress li jrid isir rieżami regolari u dan ikun qed jagħlaq is-suq għal min jidħol ġdid għal perjodu twil iżżejjed.

80.

Ir-rekwiżit tal-proporzjonalità jimplika li jenħtieġ li d-dritt esklużiv jiġi limitat għal dawk is-servizzi kkonċernati mill-OSP. Pereżempju, jekk l-OSP jikkonċerna biss l-istaġun tax-xitwa, l-aċċess għar-rotta jeħtieġ li jkun liberu matul is-sajf. Jenħtieġ li l-OSP u l-istedina għall-offerti jsemmu b’mod ċar għal liema perjodi u għal liema servizzi japplikaw. Tabilħaqq, din l-informazzjoni hija kruċjali għat-trasportaturi tal-ajru li jwieġbu għall-istedina għall-preżentazzjoni tal-offerti peress li l-medda tad-dritt esklużiv normalment ikollha impatt konsiderevoli fuq il-kundizzjonijiet tal-offerta tagħhom.

81.

Jenħtieġ li r-restrizzjoni għal trasportatur tal-ajru wieħed ma twaqqafx lit-trasportatur tal-ajru milli jagħmel ftehimiet ta’ kondiviżjoni tal-kodiċi ma’ trasportaturi tal-ajru oħra, soġġett għall-konformità mar-regoli tal-kompetizzjoni. Kif imsemmi hawn fuq (62), il-permess fl-Artikolu 15(4) tar-Regolament għall-operar skont ftehimiet ta’ kondiviżjoni tal-kodiċi jestendi wkoll għar-rotot tal-OSP, u r-Regolament lanqas ma fih xi esklużjoni meta l-aċċess għal din ir-rotta jkun limitat skont il-paragrafi 9 et seq. tal-Artikolu 16 tar-Regolament.

82.

Sakemm mhux iddikjarat mod ieħor fid-dokumenti tal-offerta, xejn fir-Regolament ma jżomm lit-trasportatur tal-ajru tal-UE milli jgawdi d-dritt esklużiv li jissottokuntratta parti mis-servizzi tal-ajru jew kollha kemm huma lil trasportatur tal-ajru ieħor fl-UE. Iżda r-responsabbiltà għat-twettiq tal-kuntratt tibqa’ tat-trasportatur tal-ajru magħżul permezz tal-proċedura tal-offerti.

83.

L-Artikolu 16(9) huwa eċċezzjoni għall-prinċipju, stabbilit fil-paragrafu 8 tiegħu, li kwalunkwe trasportatur tal-ajru jista’, fi kwalunkwe ħin, jibda jipprovdi servizzi kif definiti f’OSP. Jekk l-esklużività tkun ingħatat lil trasportatur tal-ajru wieħed b’manjiera definita skont il-leġiżlazzjoni nazzjonali u l-ispeċifikazzjonijiet tal-offerta, dan il-prinċipju ma jibqax japplika iżjed.

84.

Kif deskritt qabel, jenħtieġ li l-Istati Membri jivvalutaw regolarment il-ħtieġa u l-adegwatezza tal-OSP. B’mod partikolari, fil-każ ta’ OSP ristretti (esklużivi), is-sitwazzjoni għandha tiġi eżaminata mill-ġdid fi tmiem il-perjodu ta’ konċessjoni (63) u l-ħtieġa kontinwata tal-aċċess ristrett għandha tiġi vvalutata qabel il-bidu ta’ konċessjoni ġdida (64). Ġeneralment l-objettiv huwa li matul il-perjodu ta’ sitt xhur qabel il-bidu ta’ konċessjoni ġdida jiġi vvalutat jekk iċ-ċirkustanzi li taħthom kienet ħarġet l-offerta preċedenti inbidlux jew le. Tipikament, il-valutazzjoni tinkludi l-esperjenza tal-aħħar perjodu ta’ konċessjoni, speċjalment fir-rigward tad-domanda osservata, u jekk tistax tingħata provvista adegwata ta’ servizzi tal-ajru mingħajr esklużività u/jew b’OSP mibdul, inqas restrittiv, jew anki mingħajr OSP.

85.

Il-perjodu ta’ sitt xhur mhuwiex il-perjodu ta’ żmien massimu biex il-Kummissjoni tagħti l-awtorizzazzjoni għall-OSP maħsub. Ir-Regolament ma jipprovdix għal awtorizzazzjoni bħal din u dan il-perjodu huwa maħsub għal għanijiet oħrajn. B’mod partikolari, huwa meħtieġ biex jippermetti lil trasportaturi tal-ajru oħra jippreżentaw proposti biex joperaw fir-rotta tal-OSP mingħajr esklużività jew kumpens, f’liema każ dan jista’ juri li ma hemmx aktar bżonn ta’ aċċess ristrett. Jekk dan ma jseħħx, dan jista’ jkun indikazzjoni li għad hemm ħtieġa għal aċċess ristrett. F’kull każ, iridu jkunu l-Istati Membri li l-ewwel jagħmlu valutazzjoni tal-ħtieġa għal aċċess ristrett, soġġetta għal eżaminazzjoni mill-ġdid tal-Kummissjoni skont id-dritt tal-UE.

86.

Fil-prinċipju, jenħtieġ li l-Istati Membri jipproċedu bl-offerti pubbliċi għal kull rotta individwali. Madankollu, ir-Regolament jippermetti lill-Istati Membri joħorġu offerta pubblika għal grupp ta’ rotot tal-OSP, iżda biss fejn dan ikun iġġustifikat għal raġunijiet ta’ effiċjenza operazzjonali (65). Fil-prattika dan ifisser li tingħata esklużività lil trasportatur wieħed għal grupp ta’ rotot tal-OSP.

87.

Dan ir-raggruppament tar-rotot huwa permess partikolarment fejn bosta rotot bi traffiku b’densità baxxa jippreżentaw komplementarjetajiet operattivi importanti (eż. rotot lejn/f’arċipelagu iżolat jew f’żoni remoti u skarsament popolati).

88.

Ir-raġunijiet għal dan ir-raggruppament għandhom ikunu ta’ natura operattiva (eż. il-ħtieġa ta’ bażi operattiva f’żona remota). Ir-raggruppament ma jistax ikollu bħala l-għan prinċipali tiegħu li jnaqqas l-impatt baġitarju fuq l-Istat Membru. F’dan is-sens, ir-raggruppament ta’ rotot li jħallu qligħ u ta’ dawk li ma jħallux qligħ mingħajr fatturi operazzjonali komuni mhuwiex possibbli.

89.

Jenħtieġ li r-raggruppament tar-rotot għall-offerti, kif deskritt hawnhekk, ma jiġix konfuż mal-iggruppar tar-rotot meta jiġu imposti l-OSP. Kif spjegat fil-punt 28 iktar ‘il fuq, l-aċċess għal rotta partikolari ma jistax jiddependi fuq l-operazzjoni fuq rotot oħrajn. Bl-istess mod, jista’ jkun li ċerti rotot ma jkunux eliġibbli biex jingħaqdu fi grupp għall-offerti, u f’dan il-każ jistgħu madankollu jiġu koperti flimkien f’sejħa unika għall-offerti, jekk dan ikun iġġustifikat għal raġunijiet ta’ effiċjenza amministrattiva (66).

90.

Rigward il-fażi ta’ qabel il-pubblikazzjoni msemmija fl-Artikolu 17(4) (67), ir-Regolament jipprevedi li l-Istat Membru kkonċernat għandu jikkomunika t-test sħiħ tal-istedina għall-preżentazzjoni tal-offerti lill-Kummissjoni ħlief fejn, f’konformità mal-Artikolu 16(5), ikun avża dwar l-obbligu ta’ servizz pubbliku permezz tal-pubblikazzjoni ta’ avviż fil-ġurnal uffiċjali nazzjonali tiegħu. F’dak il-każ, is-sejħa għall-offerti għandha tiġi pubblikata fil-ġurnal uffiċjali nazzjonali wkoll (68). Fl-interess tal-immaniġġjar effiċjenti u rapidu, jenħtieġ li l-Istat Membru jikkomunika wkoll (fi kwalunkwe lingwa uffiċjali tal-UE) lill-Kummissjoni (permezz ta’ ittra elettronika lill-kaxxa tal-ittri funzjonali msemmija qabel) (69) abbozz ta’ avviż ta’ informazzjoni li jikkonċerna l-istedina għall-preżentazzjoni tal-offerti (f’format elettroniku, bl-użu ta’ waħda mis-sistemi ta’ pproċessar tas-soltu) li għandu jiġi ppubblikat f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea fil-lingwi kollha tal-UE. Jenħtieġ li dan l-abbozz tal-avviż ta’ informazzjoni jkun fih l-informazzjoni elenkata fl-Artikolu 17(5) tar-Regolament. Il-Kummissjoni ħejjiet mudelli li huma disponibbli fis-CIRCABC u fuq talba mingħand il-Kummissjoni. L-Istati Membri huma mħeġġa wkoll biex jittrażmettu l-patti tal-kuntratt previst u kull dokument ieħor relatat mal-punti msemmija fl-Artikolu 17(3) tar-Regolament Nru 1008/2008.

91.

Skont l-Artikolu 17(6) tar-Regolament Nru 1008/2008, l-Istat Membru kkonċernat għandu jagħmel disponibbli mingħajr dewmien u bla ħlas kwalunkwe informazzjoni u dokument rilevanti mitluba minn parti interessata fl-offerti pubbliċi. Għalkemm ma jeżisti l-ebda obbligu li d-dokumenti tas-sejħa għall-offerti jiġu pprovduti lill-partijiet interessati f’lingwi barra dawk tal-Istat Membru kkonċernat, dan jista’ jattira aktar offerenti potenzjali.

92.

Jenħtieġ li l-istedina għall-preżentazzjoni tal-offerti u l-kuntratt sussegwenti jkopru mill-inqas il-punti msemmija fl-Artikolu 17(3) tar-Regolament. Il-format u l-kontenut preċiżi ta’ dawn id-dokumenti jiġu deċiżi mill-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri u l-Kummissjoni m’għandhiex mudelli għalihom.

93.

L-Istat Membru jista’ joħroġ stedina waħda għall-preżentazzjoni tal-offerti li tkopri rotot differenti għal raġunijiet ta’ effiċjenza amministrattiva (70). Dan jista’ jwassal għal bosta trasportaturi tal-ajru li joperaw ir-rotot differenti kkonċernati, peress li ma jfissirx li l-offerti jistgħu jsiru biss għar-rotot ikkonċernati kollha.

94.

L-iskadenza għall-preżentazzjoni tal-offerti ma għandhiex tkun iqsar minn xahrejn wara l-jum tal-pubblikazzjoni tal-avviż ta’ informazzjoni (71). Id-data tal-bidu tal-perjodu ta’ esklużività trid tissemma’ fis-sejħa għall-offerti. Din id-data normalment tikkorrispondi mad-data tal-bidu tal-kuntratt mat-trasportatur tal-ajru, iżda l-kuntratt jista’ wkoll jibda aktar tard. Il-kuntratt u l-operazzjonijiet li jsiru taħtu ma jistgħux jibdew qabel id-data tal-bidu ta’ esklussività li tkun ġiet indikata.

95.

Skont l-Artikolu 17(4) tar-Regolament, fil-każ li s-sejħa għall-offerti tikkonċerna rotta li l-aċċess għaliha diġà kien ġie limitat għal trasportatur tal-ajru wieħed, l-istedina għall-preżentazzjoni tal-offerti tiġi ppubblikata mill-inqas sitt xhur qabel il-bidu tal-konċessjoni l-ġdida. Kif jirriżulta mid-dispożizzjoni, dan il-perjodu minimu huwa maħsub biex jiżgura li l-ħtieġa kontinwa tal-aċċess ristrett tiġi vvalutata kif xieraq (72). Huwa possibbli wkoll li jiġi ppubblikat avviż ta’ informazzjoni biex iħabbar il-ftuħ mill-ġdid tar-rotta meta jintemm kuntratt ma’ trasportatur esklużiv u r-rotta terġa’ ssir rotta miftuħa tal-OSP. Madankollu, stedina ġdida għall-preżentazzjoni tal-offerti skont ir-Regolament tagħmilha possibbli wkoll li t-trasportaturi tal-ajru jiġu informati u jħabbru li huma lesti li joperaw mingħajr esklużività u kumpens.

96.

L-Istat Membru jrid jinforma lill-Kummissjoni mingħajr dewmien dwar ir-riżultati tal-offerti pubbliċi (73). Għalissa m’hemm l-ebda mudell disponibbli għal dan l-għan. Il-Kummissjoni tista’ titlob lill-Istat Membru biex jikkomunika, fi żmien xahar, id-dokumenti rilevanti kollha relatati mal-għażla ta’ trasportatur tal-ajru għall-OSP (74).

97.

Il-proċedura tal-offerti għandha l-għan li tagħti d-dritt esklużiv għall-operazzjoni tar-rotta tal-OSP lil trasportatur tal-ajru wieħed. Skont l-Artikolu 17(8) tar-Regolament, l-Istat Membru kkonċernat jista’ jikkumpensa lit-trasportatur tal-ajru magħżul mis-sejħa għall-offerti, talli jissodisfa l-istandards mitluba mill-OSP. Anki meta trasportatur tal-ajru joffri li jopera r-rotta mingħajr kumpens, id-dritt esklużiv jista’ jingħata biss minn offerta pubblika (75).

98.

Il-kumpens ma jistax jisboq l-ammont meħtieġ biex ikopri l-ispejjeż netti mġarrba fl-eżekuzzjoni ta’ kull PSO, filwaqt li jitqies id-dħul relatat miegħu miżmum mit-trasportatur tal-ajru u profitt raġonevoli (76). It-terminu “profitt raġonevoli” ma ġiex iddefinit fir-Regolament Nru 1008/2008. Fil-kuntest tas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali, dan it-terminu huwa ddefinit fl-Artikolu 5(5) tad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2012/21/UE (77) (minn hawn ‘il quddiem “id-Deċiżjoni dwar is-SIEĠ”) bħala r-rata ta’ redditu fuq il-kapital li tkun meħtieġa minn intrapriża tipika li tkun qed tikkunsidra jekk tipprovdix is-servizz ta’ interess ekonomiku ġenerali għall-perjodu kollu tal-inkarigu, filwaqt li jitqies il-livell tar-riskju. Skont l-Artikolu 5(7) ta’ dik id-Deċiżjoni, “(f)ejn il-forniment tas-servizz ta’ interess ekonomiku ġenerali ma jkunx marbut ma’ riskju kummerċjali jew kuntrattwali sostanzjali, b’mod partikolari meta l-ispiża netta involuta sabiex jiġi provdut is-servizz ta’ interess ġenerali ekonomiku hija essenzjalment ikkumpensata ex post bi sħiħ, il-profitt raġonevoli ma jistax jaqbeż ir-rata rilevanti ta’ tpartit flimkien ma’ primjum ta’ 100 punt bażi.” (78) Jidher li jkun raġonevoli li dawn il-prinċipji jiġu applikati b’analoġija fil-kuntest tal-OSP tat-trasport bl-ajru li jsemmi r-Regolament. Jekk il-profitt jisboq il-livell raġonevoli, il-kumpens jista’ jqajjem ukoll kwistjonijiet dwar il-konformità tal-liġi dwar l-għajnuna mill-Istat.

99.

Jenħtieġ li l-ammont tal-kumpens imħallas lit-trasportatur tal-ajru jiġi kkalkolat abbażi tal-ispejjeż u d-dħul effettivi u attwali mill-operar tar-rotta kif irreġistrati mit-trasportatur tal-ajru. Biex dawn ikunu trasparenti u verifikabbli, it-trasportatur tal-ajru jrid iżomm sistema kontabilistika dettaljata biżżejjed li tippermetti l-kalkolu tal-ispejjeż u tad-dħul li jikkorrispondu għal din ir-rotta tal-OSP speċifika. F’kull każ, il-kumpens huwa llimitat għall-ammont muri fl-offerta tat-trasportatur tal-ajru.

100.

L-ewwel, irid jitfakkar li l-valutazzjoni tal-għajnuna mill-Istat isseħħ indipendentement mill-valutazzjoni skont id-dispożizzjonijiet tar-Regolament Nru 1008/2008. Madankollu, jekk ir-rekwiżiti tar-Regolament Nru 1008/2008 ma jiġux issodisfati, pereżempju fir-rigward tad-definizzjoni tal-OSP, u fejn kumpens finanzjarju jkun parti minn dan l-OSP, ir-rekwiżiti tar-regoli tal-għajnuna mill-Istat ma jistgħux jiġu ssodisfati lanqas. Filwaqt li s-servizzi tal-Kummissjoni kkonċernati jaħdmu mill-qrib flimkien fil-valutazzjoni tal-iskemi tal-OSP, huwa importanti li jiġi enfasizzat li n-notifiki tal-għajnuna mill-Istat, fejn dawn ikunu meħtieġa (79), ikunu separati min-notifika tal-iskema tal-OSP lill-Kummissjoni; fil-livell amministrattiv, din tal-aħħar hija ttrattata mid-DĠ MOVE filwaqt li kull notifika meħtieġa tal-għajnuna mill-Istat hija indirizzata mid-Direttorat Ġenerali tal-Kummissjoni għall-Kompetizzjoni (magħruf bħala d-“DĠ COMP”). Iż-żewġ settijiet ta’ regoli u ta’ proċeduri jeħtieġ li jiġu rrispettati, u lmenti lill-Kummissjoni huma possibbli skont it-tnejn li huma.

101.

Ir-Regolament japplika bl-istess mod kemm jekk il-kumpens jingħata kif ukoll jekk ma jingħatax. Madankollu, meta jingħata kumpens għall-OSP, dan irid jsir skont ir-regoli tat-Trattat dwar l-għajnuna mill-Istat (l-Artikoli 107–109 TFUE) kif interpretati mill-Qorti tal-Ġustizzja, u b’konformità mar-regoli li jinsabu fl-istrumenti tal-Kummissjoni li jirregolaw l-għajnuna mill-Istat għall-forniment ta’ Servizzi ta’ Interess Ekonomiku Ġenerali (SIEĠ). Dawn l-istrumenti tal-Kummissjoni huma:

102.

Fis-sentenza tagħha fil-kawża Altmark Trans GmbH u Regierungspräsidium Magdeburg vs Nahverkehrsgesellschaft Altmark GmbH (Altmark), il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat li kumpens għal servizz pubbliku ma jikkostitwix għajnuna mill-Istat skont it-tifsira tal-Artikolu 107 tat-TFUE dment li jiġu ssodisfati erba’ kriterji kumulattivi:

103.

Meta jkunu ssodisfati dawn l-erba’ kriterji, kumpens għal OSP ma jkunx jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat u notifika ta’ għajnuna mill-Istat lill-Kummissjoni mhijiex meħtieġa f’dan il-każ (madankollu, kif imsemmi qabel, ir-rekwiżiti ta’ notifika u ta’ pubblikazzjoni tar-Regolament Nru 1008/2008 jibqgħu applikabbli) (86). Huma primarjament l-awtoritajiet nazzjonali kkonċernati li għandhom jivvalutaw jekk dawn l-erba’ kriterji humiex sodisfatti minn kwalunkwe kumpens mogħti skont l-Artikolu 17(8) tar-Regolament Nru 1008/2008.

104.

Id-dispożizzjonijiet tar-Regolament Nru 1008/2008 ġew immudellati fuq il-kriterji msemmija iktar ‘il fuq: l-Artikolu 17(3)(a) ikopri l-ewwel kriterju Altmark, l-Artikolu 17(3)(e) it-tieni, l-Artikolu 17(8) it-tielet u, fir-rigward tar-raba’ kriterju Altmark, l-Artikolu 16(10) jipprovdi għall-użu ta’ proċedura tal-offerti. Filwaqt li l-Artikolu 16(10) ma jikkwalifikax iktar il-proċedura tal-offerti, skont is-sentenza Altmark, jenħtieġ li l-proċedura magħżula twassal għall-provvista tas-servizz bl-inqas spiża għall-komunità. Għalhekk, meta jiġi applikat ir-raba’ kriterju Altmark, jekk ikun hemm offerta waħda biss sottomessa fil-proċedura tal-offerti, normalment ma jistax jiġi preżunt li dan il-kriterju ġie ssodisfat, sakemm (i) ikun hemm salvagwardji partikolarment b’saħħithom fid-disinn tal-proċedura li jiżguraw il-provvista tas-servizz bl-inqas spiża għall-komunità jew (ii) l-Istat Membru kkonċernat jivverifika permezz ta’ mezzi addizzjonali li l-eżitu jikkorrispondi għall-inqas spiża għall-komunità. Dan ifisser li jekk tinżamm konformità mal-kundizzjonijiet tar-Regolament Nru 1008/2008 (fid-dawl tal-ispjegazzjonijiet mogħtija iktar ‘il fuq), fil-prinċipju jista’ jiġi kkunsidrat li ma hemmx għajnuna mill-Istat.

105.

Fil-każ li ma jkunx jista’ jiġi eskluż li, abbażi tal-kriterji stabbiliti fl-Altmark, jista’ jkun hemm għajnuna mill-Istat, jenħtieġ li l-Istat Membru kkonċernat jiżgura b’mod ieħor li tinżamm konformità mar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat. Każ bħal dan jista’ jirriżulta meta, pereżempju, fil-kondizzjonijiet ta’ emerġenza tal-Artikolu 16(12) tar-Regolament, it-trasportatur tal-ajru jintgħażel mingħajr proċedura tal-offerti miftuħa, bi ftehim reċiproku bejn l-awtoritajiet tal-Istati Membri u t-trasportatur tal-ajru. F’każijiet bħal dawn jenħtieġ li l-Istat Membru jivverifika jekk l-ammont tal-kumpens ma jimplikax l-għoti ta’ għajnuna mill-Istat fuq il-bażi tal-kriterji Altmark jew tar-Regolament Nru 360/2012. Huwa wkoll possibbli li l-għajnuna hija kompatibbli skont id-Deċiżjoni dwar is-SIEĠ, f’liema każ l-ebda notifika ma hija meħtieġa, jew hu meħtieġ li din tiġi nnotifikata, iżda tista’ tiġi ddikjarata kompatibbli mill-Kummissjoni skont l-Artikolu 106(2) TFUE jekk il-kundizzjonijiet tal-Qafas tas-SIEĠ ikunu ssodisfati.

106.

Matul konċessjoni esklussiva, it-trasportatur tal-ajru tal-UE li kien magħżul permezz tal-offerta pubblika jista’ jiġi mġiegħel li jtemm il-provvista tas-servizzi fi żmien qasir, pereżempju minħabba insolvenza finanzjarja. F’dawn iċ-ċirkostanzi, fejn meħtieġ, l-Artikolu 16(12) tar-Regolament jippermetti proċedura ta’ emerġenza sabiex tiġi evitata interruzzjoni tas-servizzi tal-ajru kkonċernati. Il-proċedura tapplika biss għall-interruzzjoni għal għarrieda u mhux mistennija ta’ servizzi tal-ajru fuq rotta OSP fejn is-servizzi diġà kienu qed jitwettqu minn trasportatur tal-ajru magħżul permezz ta’ offerti pubbliċi. Din ma tapplikax meta l-proċeduri nazzjonali għall-modifika tal-OSP jew għat-tiġdid tal-offerti jkunu ħadu żmien twil mhux mistenni (87).

107.

Il-proċedura ta’ emerġenza ma tistax tiġi applikata inter alia fis-sitwazzjonijiet li ġejjin:

108.

Fil-każ ta’ interruzzjoni għal għarrieda tas-servizz mit-trasportatur tal-ajru magħżul skont il-proċedura tal-offerti msemmija qabel, l-Istat Membru jista’ jagħżel trasportatur tal-ajru differenti tal-UE biex jopera l-OSP għal perjodu ta’ mhux aktar minn seba’ xhur jekk l-ammont tal-kumpens jibqa’ konformi mal-Artikolu 17(8) tar-Regolament (89) u jekk l-għażla tat-trasportatur tal-ajru l-ġdid issir fost it-trasportaturi tal-ajru tal-UE f’konformità mal-prinċipji ta’ trasparenza u ta’ nondiskriminazzjoni. Stedina ġdida għall-preżentazzjoni tal-offerti għal perjodu ta’ kuntratt regolari għandha titnieda minnufih ukoll, li hija implikata wkoll mill-interazzjoni tal-limiti ta’ żmien spjegati immedjatament hawn taħt.

109.

Il-perjodu ta’ seba’ xhur għandu jingħadd mill-bidu tal-operazzjonijiet tat-trasportatur tal-ajru li jkun għadu kemm intgħażel. Ma jistax jiġi mġedded. Fil-fatt, peress li l-istedina għall-preżentazzjoni tal-offerti timmira għat-tiġdid ta’ dritt esklużiv li diġà jeżisti, l-istedina għall-preżentazzjoni tal-offerti trid titnieda mill-inqas sitt xhur bil-quddiem skont l-Artikolu 17(4) tar-Regolament.

110.

Jenħtieġ li jiġu rrispettati l-prinċipji ta’ trasparenza u ta’ nondiskriminazzjoni għall-għażla tat-trasportatur tal-ajru, filwaqt li jitqiesu ċ-ċirkostanzi partikolari. Tabilħaqq, il-proċedura ta’ emerġenza tapplika meta ma jkunx hemm biżżejjed żmien għad-dispożizzjoni biex titnieda offerta formali minħabba li jkun hemm bżonn li jinstab trasportatur ġdid malajr. Xorta jenħtieġ li l-awtoritajiet jikkuntattjaw mill-iktar fis lil diversi trasportaturi tal-ajru li x’aktarx ikunu interessati biex itiru fuq ir-rotta kkonċernata. Tipikament dawn jistgħu jkunu trasportaturi tal-ajru li diġà jkunu attivi fir-reġjun u/jew li jkunu ħadu sehem fil-proċedura tal-offerti preċedenti.

111.

L-Istat Membru kkonċernat għandu mingħajr dewmien jinforma lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri l-oħra kkonċernati dwar il-proċedura ta’ emerġenza u r-raġunijiet għaliha (90). Huwa rakkomandat li l-Istat Membru jinforma lill-Kummissjoni wkoll dwar kwalunkwe kuntatt ma’ trasportaturi tal-ajru oħra u dwar l-eżitu ta’ dawn il-kuntatti. Il-Kummissjoni tista’ tirranġa wkoll għall-pubblikazzjoni ta’ avviż f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea, għalkemm din il-pubblikazzjoni mhijiex meħtieġa fil-każ tal-proċedura ta’ emerġenza.

112.

Fuq it-talba ta’ Stat Membru, jew fuq l-inizjattiva tagħha stess, il-Kummissjoni tista’, skont il-proċedura konsultattiva rilevanti, tissospendi l-proċedura ta’ emerġenza jekk wara l-valutazzjoni tagħha tqis li din ma tkunx tissodisfa r-rekwiżiti tal-proċedura ta’ emerġenza stipulati fir-Regolament jew tmur b’xi mod ieħor kontra d-dritt tal-UEEU (91).

113.

Il-proċeduri fir-Regolament Nru 1008/2008 dejjem iridu jiġu applikati fl-organizzazzjoni tal-offerti għall-akkwist ta’ servizzi tal-ajru. Meta l-awtorità kompetenti ta’ Stat Membru tikkonkludi kuntratt ta’ servizz pubbliku, din trid tirrispetta r-regoli applikabbli dwar l-akkwisti. Fis-26 ta’ Frar 2014, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill adottaw id-Direttivi 2014/24/UE u 2014/25/UE (92) (minn hawn ‘il quddiem “id-Direttiva 2014/24” u “id-Direttiva 2014/25”), li jistabbilixxu r-regoli li jikkonċernaw il-kuntratti pubbliċi għal servizzi.

114.

Fl-istess data, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill adottaw Direttiva ġdida 2014/23/UE dwar l-għoti ta’ kuntratti ta’ konċessjoni ta’ servizz (93) (minn hawn ‘il quddiem “id-Direttiva 2014/23”) u skont l-esperjenza tal-Kummissjoni, ħafna mill-kuntratti mogħtija bl-applikazzjoni tal-Artikolu 17 tar-Regolament Nru 1008/2008 jikkostitwixxu “konċessjonijiet ta’ servizzi” skont it-tifsira ta’ din id-Direttiva l-ġdida. B’mod partikolari, permezz ta’ kuntratt ta’ dan it-tip, l-awtorità kompetenti tafda l-forniment tas-servizzi tal-ajru lil trasportatur tal-ajru wieħed għal ċertu perjodu ta’ żmien. It-trasportatur tal-ajru huwa obbligat jipprovdi s-servizz tat-trasport stipulat fil-kuntratt, normalment għal kumpens finanzjarju mingħand l-awtorità (94). Fil-prinċipju, it-trasportatur tal-ajru jġarrab ir-riskju operazzjonali (jekk dan ma jkunx il-każ, tali kuntratt jikkwalifika bħala kuntratt pubbliku skont it-tifsira tad-Direttivi 2014/24 u d-Direttiva 2014/25), li jinkludi wkoll ir-riskju relatat mad-domanda għas-servizzi tiegħu ta’ trasport, peress li normalment l-awtoritajiet kompetenti ma jagħtux garanzija fil-kuntratt li t-trasportatur tal-ajru se jkun jista’ jirkupra l-investimenti kollha li jkun għamel jew l-ispejjeż li jkun ġarrab fl-eżekuzzjoni tal-obbligi kuntrattwali tiegħu (95). Il-kwalifikazzjoni bħala konċessjoni hija importanti peress li l-Artikolu 10(3) tad-Direttiva 2014/23/UE dwar l-għoti ta’ kuntratti ta’ konċessjoni jiddikjara b’mod espliċitu li din ma tapplikax għal konċessjonijiet għal servizzi tat-trasport bl-ajru bbażati fuq l-għoti ta’ liċenzja operattiva skont it-tifsira tar-Regolament Nru 1008/2008. Fil-każijiet rari li fihom l-arranġament jista’ jkun ikkwalifikat bħala kuntratt pubbliku ta’ servizz, li hu kopert bid-Direttiva 2014/24/UE jew bid-Direttiva 2014/25, skont kif ikun il-każ, id-Direttiva applikabbli fil-prinċipju tkun tapplika b’mod simultanju mar-Regolament Nru 1008/2008 li aktar tard, f’każ ta’ kunflitt, jieħu preċedenza bħala lex specialis.

115.

L-Istati Membri jridu jieħdu kull miżura meħtieġa biex jiżguraw li kull deċiżjoni (inkluż deċiżjonijiet ta’ għoti) dwar OSP tkun tista’ tiġi eżaminata mill-ġdid b’mod effettiv u mill-iktar fis, fuq il-bażi ta’ ksur tad-dritt tal-UE jew tar-regoli nazzjonali li jimplimentaw dak id-dritt (96).

116.

Skont l-Artikolu 18(1) tar-Regolament, il-Kummissjoni tista’ titlob lill-Istat Membru biex jikkomunika, fi żmien xahrejn, dokument ta’ ġustifikazzjoni għall-OSP u l-konformità tiegħu mal-kriterji msemmija fl-Artikolu 16, l-analiżi tal-ekonomija tar-reġjun, l-analiżi tal-proporzjonalità bejn l-obbligi previsti u l-għanijiet ta’ żvilupp ekonomiku u, finalment, analiżi tas-servizzi tal-ajru eżistenti, jekk ikun hemm, u tal-mezzi l-oħra tat-trasport disponibbli li jistgħu jitqiesu bħala sostituti għall-impożizzjoni maħsuba. Id-dritt li tirċievi d-dokumenti u l-analiżi msemmija fl-Artikolu 18(1)(a)-(d) jippermetti lill-Kummissjoni li tkun informata dwar l-OSP u dwar il-ġustifikazzjoni tiegħu. Dawn id-dokumenti pprovduti mill-Istat Membru kkonċernat jistgħu jiċċaraw ukoll l-isfond tal-OSP u l-adegwatezza tiegħu skont ir-Regolament.

117.

Il-Kummissjoni għandha tniedi investigazzjoni fuq it-talba ta’ Stat Membru jew fuq inizjattiva tagħha stess skont l-Artikolu 18(2) tar-Regolament.

118.

Skont l-Artikolu 18(2), il-Kummissjoni għandha tieħu deċiżjoni (97), abbażi tal-fatturi rilevanti kollha, dwar jekk l-Artikoli 16 u 17 għandhomx jibqgħu japplikaw fir-rigward tar-rotta kkonċernata. L-għan huwa li tiġi żgurata l-applikazzjoni xierqa tar-regoli rilevanti kemm għall-impożizzjoni tal-OSP bħala tali kif ukoll għal-limitazzjoni tal-aċċess skont l-Artikolu 16(9) u l-ammont ta’ kull kumpens mogħti.