23.5.2018   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 176/66

1.

jenfasizza l-importanza ta’ sistema tat-trasport effiċjenti u sostenibbli għall-kompetittività ekonomika tal-bliet u r-reġjuni, kif ukoll l-importanza tagħha għat-tisħiħ tal-koeżjoni soċjali, ekonomika u territorjali tal-Unjoni Ewropea. L-awtoritajiet lokali u reġjonali huma responsabbli għat-tfassil u l-implimentazzjoni tal-politika tat-trasport urban u reġjonali, u biex jiżguraw trasport pubbliku tal-passiġġieri fiż-żona tagħhom. Madankollu, it-teħid tad-deċiżjonijiet fil-livell lokali huwa marbut mill-qrib mal-qafas stabbilit mill-politiki nazzjonali u Ewropej;

2.

huwa konxju li l-ispejjeż esterni tat-trasport, bħall-konġestjoni u t-tniġġis tal-arja jew akustiku, għandhom impatt serju fuq l-ambjent u s-saħħa, u fuq l-ekonomija b’mod ġenerali. Bħalissa, l-ispejjeż jitħallsu minn dawk li jiġġernerawhom sa ċertu livell biss, filwaqt li s-soċjetà tħallas il-bqija. It-trasport joħloq kważi wieħed minn kull ħamsa tal-emissjonijiet tal-gassijiet b’effett ta’ serra fl-Ewropa. Jinħtieġu b’mod urġenti miżuri biex it-trasport jiġi dekarbonizzat;

3.

jinnota li l-bini tal-infrastruttura jista’ jtejjeb il-koeżjoni territorjali u li llum il-ġurnata l-manutenzjoni tal-infrastruttura f’ħafna reġjuni tinsab f’livell tant baxx li hemm riskju li l-koeżjoni territorjali u soċjali se tiddeterjora. F’dawk iż-żoni fejn jinġabru l-pedaġġi stradali, hemm bżonn li l-flus li jinġabru jiġu investiti mill-ġdid fl-infrastruttura lokali u reġjonali, fuq kollox b’tali mod li jitnaqqsu d-differenzi fil-livell u l-kwalità tal-konnessjonijiet tar-reġjuni man-netwerk tat-trasport Ewropew; jitlob li jerġa’ jsir investiment fis-sistemi tat-trasport biex tiġi żgurata s-sostenibbiltà ta’ dawk is-sistemi bħala wieħed mill-għanijiet ewlenin;

4.

jenfasizza li l-pedaġġ stradali għandu l-ewwel u qabel kollox ikun ibbażat fuq id-distanza vvjaġġata u għandu jinkoraġġixxi l-użu ta’ infrastruttura f’perjodi kwieti. Kriterji oħrajn bħal pereżempju densità tat-traffiku, id-distanza minn ċentri tan-negozju u d-distanza bejn iċ-ċentri ta’ saħħa ekonomika jistgħu wkoll jiġu kkunsidrati. L-ispejjeż għolja jew iż-żieda tagħhom għal aċċess għan-netwerk Ewropew jiddiskriminaw kontra reġjuni periferiċi u remoti u, barra dan, huma ta’ ħsara għall-koeżjoni territorjali u soċjali;

5.

jilqa’ bi pjaċir l-Aġenda għal tranżizzjoni soċjalment ġusta lejn mobilità kompetittiva, konnessa u mingħajr ħsara għall-ambjent għal kulħadd, fejn huwa ddikjarat li huwa meħtieġ approċċ saħansitra aktar komprensiv f’termini ta’ livell (nazzjonali, reġjonali u lokali) u f’termini ta’ politiki differenti. Jikkondividi l-konvinzjoni li, sabiex jintlaħqu l-għanijiet li ġew stabbiliti, huma meħtieġa regoli u standards aktar immirati flimkien ma’ għadd kbir ta’ miżuri ta’ appoġġ;

6.

jenfasizza l-ħtieġa għal mobilità aktar konnessa u awtomatizzata u biex jinżamm ir-ritmu skont ix-xejriet attwali, bħalma huma l-elettromobbiltà u l-vetturi li jikkomunikaw ma’ vetturi oħrajn u mal-ambjent ta’ madwarhom (teknoloġija V2X);

7.

jemmen bis-sħiħ li d-diġitalizzazzjoni tat-trasport, pereżempju permezz ta’ sistemi ta’ informazzjoni tal-utenti, tista’ tottimizza l-flussi tat-traffiku u l-użu tal-infrastruttura tat-trasport; għalhekk iħeġġeġ lill-Istati Membri u lir-reġjuni kollha biex jiżviluppaw u jimplimentaw pjani għad-diġitalizzazzjoni interoperabbli tas-sistemi tat-trasport;

8.

itenni l-ħtieġa għad-dekarbonizzazzjoni tat-trasport.

Fil-preżent, it-trasport huwa l-uniku settur fejn l-emissjonijiet ta’ CO2 għadhom ogħla mil-livelli tal-1990 u qed ikompli jikber f’ħafna Stati Membri. Id-dokument ta’ politika dwar L-Ewropa attiva u l-leġislazzjoni proposta dwar ħlas għall-użu tal-infrastruttura huma l-ewwel żewġ passi lejn sistema tat-trasport b’livell baxx ta’ karbonju. M’hemmx dubju li l-imposti stradali bħala deterrent għal użu irrazzjonali tat-trasport bit-triq għandhom rwol ewlieni fid-dekarbonizzazzjoni;

9.

jiġbed l-attenzjoni lejn l-isfidi u l-opportunitajiet li ġġib magħha l-“mobilità ekoloġika”.

Meta jiġu implimentati miżuri restrittivi fir-rigward ta’ trasport ekoloġiku, għandha titqies l-importanza ekonomika tas-settur tat-trasport. Fid-dawl tal-fatt li t-trasport huwa wieħed mill-akbar setturi f’termini ta’ impjiegi u attività ekonomika, id-dekarbonizzazzjoni tat-trasport se toħloq xi diffikultajiet. Madankollu, permezz ta’ trasport ekoloġiku u dekarbonizzat, se jinħolqu oqsma ta’ attività ekonomika ġodda u innovattivi, u l-Ewropa tista’ taqdi rwol ewlieni; huwa jħeġġeġ lill-Kummissjoni biex b’mod progressiv tappoġġja t-tranżizzjoni lejn “mobilità ekoloġika” sabiex ittaffi l-effetti negattivi;

10.

jilqa’ bi pjaċir il-bidliet fit-tassazzjoni ta’ vetturi tqal tal-merkanzija, kif stabbilit fil-proposta għal Direttiva li temenda d-Direttiva 1999/62/KE dwar il-ħlas li jrid isir minn vetturi tqal tal-merkanzija għall-użu ta’ ċerti infrastrutturi, fir-rigward ta’ ċerti dispożizzjonijiet dwar it-tassazzjoni fuq il-vetturi, peress li dawn ma jipprevenux lill-Istati Membri milli jżommu jew saħansitra jżidu t-taxxi fuq vetturi tqal tal-merkanzija jekk jagħżlu li jagħmlu dan;

11.

jirrimarka li fejn l-Istati Membri u r-reġjuni japplikaw bidliet fil-prinċipji tal-pedaġġ stradali (l-utent iħallas, min iniġġes iħallas), inevitabbilment dan se jwassal għal aktar vetturi li jużaw in-netwerks tat-toroq lokali, b’effetti negattivi fuq is-sikurezza u l-ambjent, u fuq l-ispejjeż ta’ manutenzjoni tan-netwerk tat-toroq lokali. Fl-istess ħin, se jkun hemm nuqqas ta’ użu tal-kapaċità tal-infrastruttura tal-awtostrada. L-effett se jkun ċertament aktar qawwi f’dawk ir-reġjuni tal-UE li għandhom valur baxx taż-żmien, kif jikkonfermaw ir-riżultati tal-analiżijiet imwettqa minn reġjuni individwali. M’hemmx dubju li t-tneħħija gradwali tal-vinjetti, fejn jintużaw f’reġjuni bħal dawn, se jkollha għadd ta’ konsegwenzi negattivi;

12.

jenfasizza l-kwistjoni ta’ distorsjoni tas-suq ikkawżata minn kompetizzjoni inġusta bejn il-mezzi tat-trasport b’mod partikolari.

Dan huwa partikolarment evidenti bejn il-linji ferrovjarji u t-toroq, iżda indirettament dan inaqqas ukoll il-kompetittività tat-trasport bl-ilma. Filwaqt li l-operaturi ferrovjarji jħallsu għall-użu tal-infrastruttura fin-netwerk kollu u l-ispejjeż esterni tat-trasport huma inklużi fil-prezz, attwalment it-trasport tal-merkanzija bit-triq biss huwa inkluż fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva, li ma tkoprix it-totalità tal-ispejjeż esterni tat-trasport. Dan joħloq vantaġġ inġust għal mezzi tat-trasport li huma inqas ekoloġiċi;

13.

jinnota li l-utenti tat-toroq jinsabu f’pożizzjoni inugwali u li hemm bżonn jitħaddem il-prinċipju tan-nondiskriminazzjoni bejn it-tipi differenti ta’ vetturi tat-triq. Il-karozzi tal-passiġġieri, il-vannijiet, il-karozzi tal-linja u l-kowċis huma esklużi mill-prinċipju ta’ “min iniġġes iħallas”, minkejja li dawn il-vetturi huma l-iktar li qed iniġġsu l-ambjent (13,5 % tal-emissjonijiet totali tal-gassijiet b’effett ta’ serra fl-UE) u jikkawżaw ħsara għall-infrastruttura;

14.

jilqa’ b’sodisfazzjon it-tranżizzjoni lejn pedaġġi bbażati fuq id-distanza vvjaġġata, peress li dawn huma aktar ġusti minn imposti ta’ rata fissa għall-użu tat-toroq. Il-ħlas ta’ miżati u pedaġġi fuq bażi li tkun koordinata, diġitali u interoperabbli madwar l-UE kollha għandu joħloq kondizzjonijiet ekwivalenti ta’ kompetizzjoni għas-suq uniku u jiżgura li ma ssirx diskriminazzjoni bejn ċittadini tal-UE u operaturi tat-trasport minn Stati Membri differenti;

15.

jirrimarka li l-kalkolu tal-pedaġġi għandu jqis id-differenzi bejn ir-reġjuni f’termini ta’ densità tat-traffiku u distanza bejn iċ-ċentri kummerċjali u residenzjali;

16.

jappella għal ekwità fl-imposti għall-użu tat-toroq u għal armonizzazzjoni akbar tal-prezzijiet fir-rigward tat-tul tal-użu. Għandu jiġi żgurat proporzjon adatt bejn il-prezz għal użu fuq terminu qasir jew okkażjonali u l-prezz għal użu permanenti jew fit-tul;

17.

iqis li l-inklużjoni aktar konsistenti tal-karozzi tal-linja u tal-kowċis fis-sistema ta’ pedaġġ stradali hija meħtieġa mill-applikazzjoni tal-prinċipju ta’ min iniġġes iħallas u tnaqqas l-iżvantaġġi kompetittivi tat-trasport ferrovjarju, li jkollu jħallas it-tariffi tal-aċċess għall-binarji; jinnota, madankollu li fiż-żoni, fejn it-trasport ferrovjarju mhuwiex alternattiva serja għall-ivjaġġar, iż-żieda fl-ispejjeż għall-operaturi tal-karozzi tal-linja u tal-kowċis mhijiex mixtieqa;

18.

jemmen li għandhom jiġu kkunsidrati aspetti tal-koeżjoni territorjali u soċjali. L-introduzzjoni ta’ skemi ta’ imposti stradali ma għandhiex twassal għal xi esklużjoni abbażi tal-post ġeografiku jew is-sitwazzjoni soċjoekonomika. Għandha tingħata attenzjoni partikolari għal gruppi u reġjuni soċjalment vulnerabbli fejn m’hemmx alternattivi possibbli għal trasport bit-triq individwali. Il-gruppi bi dħul baxx ma għandhomx ibatu minħabba l-pedaġġi meta jivvjaġġaw lejn ix-xogħol bil-karozza tal-passiġġieri, jekk din tkun l-unika alternattiva vijabbli;

19.

jappella biex jiġi applikat il-prinċipju tas-solidarjetà (minn reġjuni li jiġġeneraw dħul lejn reġjuni li għadhom lura fl-iżvilupp) meta jiġi allokat id-dħul mill-pedaġġi, u biex dan tal-aħħar jerġa’ jiġi investit għall-infrastruttura tat-toroq lokali u l-iffinanzjar trasversali għal mezzi ta’ trasport aktar ekoloġiċi;

20.

jenfasizza l-bżonn li l-bliet u r-reġjuni jaċċettaw il-pedaġġi u jikkunsidrawhom għodda biex jilħqu l-miri ta’ żvilupp tagħhom. L-allokazzjoni tad-dħul mill-pedaġġi għandha rwol importanti f’dan ir-rigward. L-aċċettazzjoni tal-imposti għall-infrastruttura tat-toroq se tiddependi fuq l-ibbilanċjar tal-aspettattivi ta’ dawk li jridu li d-dħul ikun investit mill-ġdid fl-infrastruttura tat-toroq lokali u l-għan ġenerali ta’ investiment f’soluzzjonijiet alternattivi għat-trasport sostenibbli fit-tul;

21.

jinnota li l-kwalità tal-infrastruttura tat-toroq bħala medja qed tonqos, u li jeħtieġ li jittieħdu deċiżjonijiet ta’ investiment f’żoni li jiġġeneraw id-dħul. Il-pedaġġi stradali u t-tariffi tal-ispejjeż esterni miġbura f’reġjun wieħed jeħtieġ li jiġu investiti mill-ġdid fl-infrastruttura tat-trasport tar-reġjun f’kooperazzjoni mill-qrib mal-awtoritajiet lokali u reġjonali kompetenti. Eċċezzjoni waħda tista’ tkun ir-ridistribuzzjoni ta’ ċerti pedaġġi minn żoni ta’ konġestjoni lejn żoni b’volumi baxxi tat-traffiku;

22.

jilqa’ bi pjaċir il-possibbiltà li jiġu imposti tariffi fuq l-infrastruttura fi proporzjon skont il-kwalità tat-toroq provduta (f’termini ta’ kapaċità u termini tekniċi), bħala miżura effettiva u adatta biex tiġi indirizzata s-sitwazzjoni ta’ manutenzjoni fqira tal-infrastruttura tat-toroq;

23.

jenfasizza l-ħtieġa urġenti għal investiment f’modi ta’ trasport aktar ekoloġiċi. Bl-għan ta’ koeżjoni soċjali u territorjali, id-dħul mill-pedaġġi jista’ wkoll jiġi investit f’mezzi ta’ trasport aktar ekoloġiċi u fl-espansjoni tat-trasport pubbliku lejn reġjuni li mhumiex faċilment aċċessibbli;

24.

iqis li l-investiment f’reġjuni skarsament popolati u mbiegħda jista’ jkun diffiċli li jiġi implimentat fi sħubija pubblika-privata. Il-possibbiltà li l-kostruzzjoni/il-manutenzjoni jiġu fdati lil kumpanija privata bħala kumpens għall-pedaġġi miġbura mhijiex attraenti għal dawk ir-reġjuni li m’għandhomx biżżejjed traffiku għall-konċessjonarju privat. Għalhekk, bħala mudell adatt taħt ċerti ċirkostanzi f’ċerti reġjuni, tista’ tiġi kkunsidrata sħubija pubblika-privata għall-operazzjonijiet iżda din m’għandhiex tfixkel l-investiment pubbliku f’reġjuni inqas popolati jew imbiegħda;

25.

jiġbed l-attenzjoni dwar id-differenzi fl-aspettattivi u l-istandards bejn l-Istati Membri u r-reġjuni. Is-sistema Ewropea komuni ta’ imposti għall-ispejjeż esterni tistipula livelli limiti u standards minimi. Madankollu, din għandha tippermetti li l-Istati Membri (jew reġjuni) jaqbżuhom billi jistabbilixxu skemi aktar ambizzjużi fejn dan ikun ġustifikat minn ċirkustanzi speċjali li jwasslu għal spejjeż esterni għoljin. Jeħtieġ li l-ispejjeż ambjentali esterni għoljin (eż. f’reġjuni muntanjużi) jindirizzaw il-problemi fir-reġjun ikkonċernat;

26.

jaqbel mal-osservazzjonijiet li minkejja d-Direttiva tas-Servizz Ewropew ta’ Pedaġġ Elettroniku (EETS) (2004) u d-deċiżjoni ta’ implimentazzjoni tagħha (2009), m’hemmx interoperabbiltà transfruntiera ħlief għal eċċezzjonijiet rari – l-ispejjeż u l-inkonvenjenzi huma għalhekk imġarrbin mill-utenti u l-korpi li jipprovdu u jmantnu dawn is-sistemi. Għaldaqstant il-KtR jappoġġja l-bidliet ippjanati sabiex issir ħidma lejn il-kisba ta’ sistema interoperabbli madwar l-Ewropa fuq terminu twil ta’ żmien;

27.

jirrimarka li għandha tinstab soluzzjoni sempliċi u bi prezz li jintlaħaq. Jista’ jiddaħħal l-obbligu biex karozzi ġodda jkunu mgħammra b’din is-soluzzjoni jew biex tiġi installata kaxxa interoperabbli unika fuq il-vetturi l-oħrajn. Fiż-Żona Unika Ewropea tat-Trasport, it-tagħmir elettroniku għall-imposti għal użu tat-trasport m’għandux jiddiskrimina fuq il-bażi ta’ oriġini nazzjonali jew reġjonali differenti. Għandha tiġi żgurata l-interoperabbiltà transkonfinali u pan-Ewropea tas-sistemi tal-ġbir tal-imposti u l-proporzjonalità tal-ispejjeż, kemm għall-użu fuq perjodu ta’ żmien qasir kif ukoll għall-użu fit-tul tagħhom; jenfasizza wkoll il-ħtieġa li jiġu standardizzati aktar is-sistemi tal-imposti tat-toroq fl-iżvilupp ta’ standards mifruxin mal-UE kollha għall-iċċarġjar tal-vetturi elettriċi;

28.

jenfasizza l-ħtieġa ta’ protezzjoni tad-data. Jeħtieġ jiġi stabbilit qafas legali b’saħħtu sabiex jipproteġi d-data personali filwaqt li l-operatur tal-pedaġġi jingħata l-informazzjoni minima;

29.

jappoġġja l-isforzi għal insegwiment transkonfinali u pan-Ewropew effettiv ta’ dawk li jwettqu reati. F’dan ir-rigward, il-prinċipju tal-protezzjoni tad-data m’għandux jintuża bħala raġuni biex ma titteħidx azzjoni kontra dawk li jiksru l-liġi.