21.4.2017   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 125/10

Relaturi:

Jacek KRAWCZYK

Gabriele BISCHOFF

Luca JAHIER

1.1

Wara t-talba mill-President tal-Kummissjoni Ewropea lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) għal kontribut tal-KESE għall-konsultazzjoni dwar il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali (“EPSR”) (1), il-Kumitat ħa sehem f’konsultazzjonijiet wiesgħa tas-soċjetà ċivili (2) fit-28 Stat Membru. B’kollox, madwar 116-il membru tal-KESE u kważi 1 800 rappreżentant tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili ħadu sehem f’dawn id-dibattiti nazzjonali.

1.2

L-opinjoni tal-KESE dwar il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali tirrifletti u tintegra l-konklużjonijiet u r-rakkomandazzjonijiet prinċipali ta’ dawn id-dibattiti nazzjonali. Il-Kumitat jinnota l-intenzjoni tal-Kummissjoni li tesprimi għadd ta’ prinċipji essenzjali biex tappoġġja swieq tax-xogħol u sistemi ta’ għajnuna soċjali ġusti u li jaħdmu tajjeb (3) u jikkunsidra l-EPSR bħala inizjattiva importanti ħafna għas-sostenibbiltà tal-UE. F’dan il-kuntest, din l-Opinjoni tal-KESE għandha tikkostitwixxi l-ewwel pass fi proċess kontinwu lejn l-istabbiliment ta’ EPSR. Il-Kumitat jistqarr l-intenzjoni tiegħu li jkompli jikkontribwixxi għad-diskussjonijiet dwar dan is-suġġett, b’mod partikolari wara l-adozzjoni tal-White Paper tal-Kummissjoni fl-2017.

2.1

Fl-2017, l-Unjoni Ewropea ser tiċċelebra s-60 anniversarju mill-iffirmar tat-Trattat ta’ Ruma. Dan l-anniversarju importanti joffri l-okkażjoni biex niċċelebraw il-kisbiet tal-UE, iżda għandu jkun ukoll l-okkażjoni biex jiġu indirizzati l-isfidi politiċi, ekonomiċi u soċjali ewlenin tal-Ewropa. Il-fiduċja taċ-ċittadini fl-Unjoni Ewropea naqset f’ħafna Stati Membri. Għall-ewwel darba fl-istorja tagħha, l-Unjoni probabbli se tara Stat Membru jinfired minnha.

2.2

Mix-xokk tal-kriżi finanzjarja tal-2008 ’l hawn, l-Unjoni Ewropea kompliet tesperjenza sensiela ta’ kriżijiet sussegwenti. Għalkemm is-sitwazzjonijiet ivarjaw minn Stat Membru għal ieħor u kien hemm reazzjonijiet ta’ politika differenti, illum l-UE qed tiffaċċja bosta sfidi li jinkludu: perjodu twil ta’ qgħad għoli, livelli inaċċettabbli ta’ qgħad fost iż-żgħażagħ, instabilità ekonomika u deterjorament fis-sitwazzjoni soċjali, inklużi livelli ogħla ta’ faqar u ta’ inugwaljanza. Ma’ dan nistgħu nżidu l-globalizzazzjoni, l-iżviluppi demografiċi u d-diġitalizzazzjoni. In-nuqqas ta’ kapaċità tal-Unjoni li tindirizza b’mod adegwat l-influss ta’ persuni li jfittxu l-asil u ta’ migranti, żied mas-sentiment ġenerali li l-UE m’għadhiex tista’ tipprovdi soluzzjonijiet politiċi kif ukoll prattiċi li jaħdmu fl-interess ta’ kulħadd. Partiti ewroxettiċi, populisti u nazzjonalisti qed ifittxu li jikkapitalizzaw fuq dawn il-beżgħat billi joffru soluzzjonijiet sempliċistiċi għal problemi kumplessi, jippontaw saba’ lejn ċerti sezzjonijiet tal-komunitajiet tagħna u joħolqu qasmiet perikolużi fis-soċjetà.

2.3

Uħud mill-isfidi u d-diverġenzi fost l-Istati Membri u fi ħdanhom saru agħar minħabba l-kriżi. Dawn jirriżultaw jew huma aggravati minn, fost l-oħrajn, nuqqas ta’ tkabbir u dgħufijiet struttuali fis-swieq tax-xogħol u s-sistemi ta’ protezzjoni soċjali, li fil-biċċa l-kbira tagħhom kienu jeżistu qabel il-kriżi. Ser tkun determinanti l-kapaċità kollettiva tal-UE u tal-Istati Membri tagħha biex joħolqu l-kundizzjonijiet għal tkabbir sostenibbli u l-impjieg.

2.4

Il-KESE jilqa’ l-inizjattiva tal-Kummissjoni li tniedi konsultazzjoni pubblika dwar il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali, bħala parti mill-isforz biex tiżgura “suq tax-xogħol ġust u tassew pan-Ewropew”, sabiex tikseb “Ewropa soċjali AAA” u biex isservi bħala kumpass għall-konverġenza mġedda fiż-żona tal-euro. Madankollu hemm ħafna inċertezza dwar kif fl-aħħar mill-aħħar huwa maħsub li jkun dan il-“Pilastru”. Fuq kollox, il-KESE jenfasizza li l-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali għandu jirriżulta fi proġett pożittiv għaċ-ċittadini kollha tal-Ewropa. B’dan il-mod jista’ jikkontribwixxi sabiex terġa’ tinkiseb il-fiduċja tagħhom fil-kapaċità tal-UE biex ittejjeb il-prospetti tagħhom għall-ħajja u għall-ġenerazzjonijiet futuri.

2.5

Għal dan l-għan, il-Pilastru għandu jindirizza wkoll l-isfidi speċifiċi li jseħħu fis-suq tax-xogħol u s-sistemi ta’ protezzjoni soċjali sabiex jintlaħaq bilanċ ġust bejn id-dimensjoni ekonomika u soċjali, kif ukoll jikkontribwixxi għall-ġlieda kontra l-faqar, l-esklużjoni soċjali u l-inugwaljanza.

2.6

Il-KESE jirrikonoxxi li l-mudell ekonomiku u soċjali Ewropew huwa bbażat fuq fehim kondiviż tal-importanza li jiżdiedu l-impjiegi, il-progress soċjali u l-produttività, bħala l-fatturi ewlenin sottostanti għal tkabbir ekonomiku sostenibbli, li huwa ta’ benefiċċju għal kulħadd b’mod ġust. Il-proċess ta’ tħejjija tal-Pilastru huwa opportunità biex jiġi affermat mill-ġdid l-impenn komuni tagħna lejn il-mudell soċjali Ewropew filwaqt li jiġi żgurat li s-sistemi nazzjonali ta’ protezzjoni soċjali u s-swieq tax-xogħol ikunu adattabbli u li jkunu adatti għall-ġejjieni (4). Il-KESE jenfasizza li hemm bżonn tkabbir u kompetittività fl-UE kollha. F’dan il-kuntest, il-KESE jenfasizza l-interkonnessjoni neċessarja bejn il-politika ekonomika, tal-impjieg u dik soċjali (5).

2.7

Il-KESE huwa konvint li politiki u azzjonijiet nazzjonali u tal-UE mmirati biex jinkiseb suċċess ekonomiku u progress soċjali jeħtieġ li jkunu aktar fiċ-ċentru tad-dibattiti ta’ politika tal-UE. Barra minn hekk, huwa importanti li jkun hemm tfassil ta’ politika nazzjonali u tal-UE li jkun koerenti u ta’ tisħiħ reċiproku. Bħala parti minn dawn l-isforzi hemm bżonn ta’ mentalità ġdida fir-rigward tal-bidla.

2.8

Filwaqt li jipproċedi l-proċess tas-Semestru Ewropew, l-Istrateġija Ewropa 2020 li timmira lejn “tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv” saret marġinalizzata u spiċċaw fix-xejn it-tamiet li jintlaħqu l-miri soċjali tagħha, b’mod partikolari l-objettivi li jintlaħqu rati ta’ sehem fl-impjieg ta’ 75 %, jew li 20 miljun ruħ jinħelsu mill-faqar. Bl-istess mod, ir-Rakkomandazzjoni għal Inklużjoni Attiva tal-2008 (6) kellha impatt limitat.

2.9

Bħala punt ta’ tluq, il-Pilastru għandu jippromovi l-acquis soċjali eżistenti u l-infurzar sħiħ u xieraq tiegħu. Fejn huma kkunsidrati inizjattivi u strumenti leġislattivi vinkolanti ġodda, dan għandu jsir skont il-bażijiet legali u l-proċeduri eżistenti. L-istatus legali tal-Pilastru għad irid jiġi determinat, l-istess jgħodd għar-relazzjoni tiegħu mal-Istrument Internazzjonali Ewlieni tad-Drittijiet tal-Bniedem (7). Madankollu, il-KESE jenfasizza li d-drittijiet soċjali għandhom japplikaw għal kull persuna li tgħix fl-UE u fl-Istati Membri kollha tal-UE, filwaqt li jagħraf li jista’ jkun hemm bżonn ta’ strumenti/mekkaniżmi speċifiċi għaż-żona tal-euro.

2.10

L-investiment fil-futur huwa kruċjali iżda l-Ewropa għadha tbati minn nuqqas ta’ investiment pubbliku u privat produttiv. Il-KESE jirrikonoxxi l-isforzi tal-Pjan Juncker għall-Investiment (8) u jilqa’ l-estensjoni tiegħu. Fit-tieni fażi, investiment akbar għandu jiġi mmirat lejn il-pajjiżi u r-reġjuni li l-aktar għandhom bżonnu, sabiex isaħħaħ l-ekonomiji u t-tkabbir tagħhom u jevita diverġenza ikbar bejn u fi ħdan l-Istati Membri. Il-proġetti ta’ investiment fl-infrastruttura soċjali għandhom jiġu appoġġjati b’mod adegwat permezz tal-Pjan Juncker.

2.11

Id-diskussjonijiet dwar il-Pilastru qed iseħħu b’mod parallel ma’ dibattiti ewlenin oħra fil-livell tal-UE u dak globali, b’mod speċjali dwar il-Futur tal-Ewropa u l-Futur tax-Xogħol. Id-diskussjonijiet dwar il-Futur tal-Ewropa fis-Summit ta’ Ruma fl-2017 għandhom ikopru d-dibattiti li jikkonċernaw il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali. Il-KESE jenfasizza l-ħtieġa għal sinerġija u koerenza f’dawn id-diskussjonijiet li se jiffurmaw il-futur komuni tagħna. L-iżvilupp tal-Pilastru għandu jqis l-Istrateġija Ewropa 2020 u jitgħallem mill-implimentazzjoni problematika tagħha. Għandu jkun marbut ukoll ma’ strateġija globali tal-UE (9) sabiex jimplimenta l-Aġenda għall-Iżvilupp Sostenibbli tal-2030 adottata min-Nazzjonijiet Uniti fl-2015, bl-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli tagħha. Dawn jistabbilixxu aġenda għal bidla trasformattiva globali biex jintemm il-faqar, għall-protezzjoni tal-pjaneta, l-iżgurar tal-ħarsien tad-drittijiet tal-bniedem inkluż id-drittijiet tal-bniedem ta’ persuni b’diżabilità kif imħaddna fil-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet ta’ Persuni b’Diżabilità (UNCRPD), li l-UE u l-Istati Membri huma obbligati li jimplimentaw, u jiggarantixxu l-prosperità għal kulħadd (10). Fil-livell tal-UE, l-isforzi jridu jsiru wkoll biex jiġi żgurat li tiġi implimentata l-leġislazzjoni kollha tal-UE kontra d-diskriminazzjoni u dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi (11).

2.12

B’mod parallel ma’ din il-konsultazzjoni pubblika tal-Kummissjoni, il-KESE nieda sensiela ta’ dibattiti nazzjonali fit-28 Stat Membru għas-sensibilizzazzjoni dwar l-inizjattiva lil hinn minn Brussell, biex jiġi stimulat dibattitu u jiġi diskuss b’mod miftuħ dwar kif għandu jiġi żviluppat il-Pilastru. Ħafna mir-riżultati ta’ dawn id-dibattiti nazzjonali jiġu riflessi f’din l-opinjoni.

2.13

Huwa essenzjali li jiġi definit aħjar il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Pilastru. Il-KESE huwa tal-fehma li din l-inizjattiva għandha tinkludi liċ-ċittadini kollha li jkopru l-fażijiet kollha taċ-ċiklu tal-ħajja. Il-KESE jinsab imħasseb dwar in-nuqqas ta’ referenza għal dawk li jfittxu asil u l-migranti fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar il-Pilastru.

2.14

Ir-rwol tas-soċjetà ċivili għandu jiġi rikonoxxut aħjar u jissaħħaħ. Id-djalogu ċivili jeħtieġ li jissaħħaħ biex ikun żgurat li n-nies, inklużi ż-żgħażagħ (12) u dawk f’sitwazzjonijiet vulnerabbli jew li qed jiffaċċjaw diskriminazzjoni, iħossu li jistgħu jipparteċipaw fit-tfassil, l-implimentazzjoni u r-reviżjoni ta’ proċessi ta’ teħid ta’ deċiżjonijiet. L-imsieħba soċjali għandhom rwol speċifiku x’jaqdu fit-tfassil u l-implimentazzjoni tal-politiki li direttament jew indirettament jaffettwaw l-impjiegi u s-swieq tax-xogħol. Id-djalogu soċjali għandu jiġi promoss u appoġġat, filwaqt li tiġi rispettata l-awtonomija tal-imsieħba soċjali u tan-negozjar kollettiv u tiżdied il-kapaċità tal-imsieħba soċjali biex jinvolvu ruħhom fi djalogu soċjali. L-involviment tajjeb tal-imsieħba soċjali u s-soċjetà ċivili fid-diskussjonijiet dwar il-Pilastru ġie enfasizzat f’ħafna dibattiti nazzjonali (13). Fi tliet dibattiti ġiet enfasizzata l-importanza li jinħolqu approċċ u sjieda ta’ kunsens (14).

3.1

Il-KESE huwa konvint li l-futur tax-xogħol għandu jkun prijorità ewlenija fi ħdan id-dibattiti dwar il-Pilastru biex jiġu indirizzati l-bidliet ewlenin li għaddejjin fid-dinja tax-xogħol. Il-KESE jemmen li approċċ iktar konsistenti u integrat huwa meħtieġ bħalissa u għalhekk jitlob li jkun hemm Strateġija Ewropea dwar l-Impjiegi koerenti fuq, fost affarijiet oħra, il-futur tax-xogħol, li tindirizza:

3.2

Il-kompitu tat-tfassil u l-ġestjoni ta’ trasformazzjonijiet li qed iseħħu fid-dinja tax-xogħol huwa maqsum bejn diversi atturi istituzzjonali. Il-partijiet interessati rilevanti kollha għandhom jaħdmu flimkien biex jiżguraw li l-futur tax-xogħol ikun ġust u inklużiv, li joffri opportunitajiet ta’ impjieg għal kulħadd u li jwassal għall-progress soċjali. Il-KESE huwa konvint li huwa fl-interess ta’ kulħadd li jkollna forza tax-xogħol b’livell għoli ta’ edukazzjoni u ħiliet, b’ħaddiema motivati bi dħul diċenti u aċċess għal impjiegi ta’ kwalità. L-iżgurar ta’ riżultati pożittivi fil-futur se jiddependi fuq l-investiment meħtieġ biex in-nies jiġu pprovduti bl-għodod meħtieġa biex jadattaw għal dawn il-bidliet, xbieki ta’ sikurezza adegwati u t-trawwim tal-innovazzjoni, inkluż l-innovazzjoni soċjali.

3.3

Il-bidliet fid-dinja tax-xogħol għandha tintuża għall-“promozzjoni ta' tkabbir ekonomiku kontinwu, inklużiv u sostenibbli, impjieg sħiħ u produttiv u xogħol deċenti għal kulħadd” (16). Dan l-għan għandu jiġi indirizzat mill-UE, l-Istati Membri u l-Imsieħba Soċjali fir-rwoli differenti tagħhom. L-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili li jirrappreżentaw lill-persuni mbiegħda mis-suq tax-xogħol għandhom ikunu involuti wkoll. Il-prekondizzjonijiet għall-ħolqien ta’ aktar impjiegi u impjiegi ta’ kwalità huma distribwiti b’mod irregolari fost u fi ħdan l-Istati Membri. Il-KESE jħeġġeġ l-atturi istituzzjonali tal-Istati Membri sabiex jimxu mingħajr dewmien lejn strateġija “high-road” flimkien ma’ politika attiva għas-suq tax-xogħol. Hi għandha tiġi appoġġata permezz taal-Istrateġija Ewropea għall-Impjiegi inklużiva u riveduta msemmija hawn fuq flimkien ma’ Strateġija Industrijali Ewropea ambizzjuża u koerenti.

3.4

Il-KESE diġà kien għaraf l-importanza li l-aġenda tal-UE għal ħiliet u impjiegi ġodda (17) tissejjes fuq il-kunċett tal-flessigurtà u enfasizza li għandu jinstab bilanċ tajjeb bejn l-elementi interni u esterni tal-flessigurtà, sabiex is-suq tax-xogħol jitħaddem b’mod iktar effiċjenti u fl-istess ħin il-ħaddiema jitħarsu aħjar. Enfasizza wkoll l-importanza li l-imsieħba soċjali jiġu involuti b’mod attiv fil-monitoraġġ u l-evalwazzjoni tal-implimentazzjoni tal-politiki ta’ flessigurtà (18). Barra minn hekk, il-KESE enfasizza li l-politiki makroekonomiċi sodi li jrawmu t-tkabbir tal-impjieg, kif ukoll ambjent favorevoli għall-intrapriżi li permezz tiegħu jitwettaq u jiġi appoġġjat il-potenzjal sħiħ għat-tkabbir, huma prekondizzjonijiet importanti sabiex tkun tista’ tiffunzjona l-flessigurtà. Il-KESE ħeġġeġ ukoll lill-Istati Membri u l-UE sabiex joħolqu u jżommu qafas legali li jwassal għall-adattabilità, li jkun sempliċi, trasparenti u prevedibbli, kif ukoll sabiex isaħħu u jżommu d-drittijiet tal-impjegati u l-ġustizzjabilità tagħhom u biex jippromovu qafas legali stabbli għan-negozjar kollettiv u d-djalogu soċjali fl-UE kollha meta jimplimentaw il-flessigurtà. Huwa enfasizza wkoll li huwa importanti li l-imsieħba soċjali jkunu involuti b’mod attiv fid-dibattitu u l-proċess tat-teħid ta’ deċiżjonijiet dwar il-flessigurtà (19). Il-bilanċ bejn il-flessibbiltà u s-sigurtà (20), kif ukoll il-kapaċità tas-suq tax-xogħol biex jadatta għall-isfidi l-ġodda kienu indirizzati u enfasizzati fid-dibattiti nazzjonali f’għadd ta’ Stati Membri (21).

3.5

Il-kundizzjonijiet ta’ qafas fis-swieq tax-xogħol jeħtieġ li jappoġġjaw mogħdijiet ta’ karriera ġodda u iżjed varjati. Huma meħtieġa fil-ħajja tax-xogħol forom differenti ta’ kif jinstabu l-ħaddiema kif ukoll forom differenti ta’ ħidma. Dan jirrikjedi li jiġi provdut ambjent leġislattiv adatt għall-protezzjoni tal-impjiegi sabiex ikun provdut qafas għal kundizzjonijiet ta’ xogħol ġusti u sabiex jiġi stimolat ir-reklutaġġ taħt kwalunkwe kuntratt ta’ impjieg.

3.6

Il-bidliet li qegħdin iseħħu fid-dinja tax-xogħol huma ħafna u varjati. Għandna nsibu modi biex niżguraw tranżizzjonijiet siguri bejn l-impjiegi, l-istatus u minn sitwazzjonijiet ta’ qgħad għall-impjieg, kif ukoll mill-edukazzjoni għax-xogħol, għall-forza tax-xogħol kollha. Il-kapaċità tan-nies li jgħaddu mit-tranżizzjonijiet neċessarji fi stadji differenti ta’ ħajjithom u d-disponibbiltà tal-oqfsa u tal-mekkaniżmi ta’ appoġġ li jippermettulhom jagħmlu dawn il-bidliet se tiddetermina s-soċjetà li ngħixu fiha u l-prosperità ekonomika tagħna. Il-KESE jipproponi li jiġu diskussi b’mod olistiku l-oqfsa u l-mekkaniżmi ta’ appoġġ sabiex jiġu appoġġjati dawn it-tranżizzjonijiet.

3.7

Il-progress teknoloġiku rapidu qed isawwar ukoll il-mod kif ngħixu u naħdmu. It-tfassil proattiv tal-politika fil-livell tal-UE u nazzjonali jista' u jrid jiżgura li l-opportunitajiet offruti permezz tad-diġitalizzazzjoni jistgħu jiġu sfruttati filwaqt li jiġu evitati jew ibbilanċjati l-iżvantaġġi (22). Fid-dibattiti nazzjonali, id-diġitalizzazzjoni, flimkien mar-referenzi frekwenti għall-ħtieġa tal-investiment neċessarju fit-taħriġ u l-infrastruttura (23), ġew identifikati b’mod wiesa’ bħala waħda mill-isfidi ewlenin li għandhom jiġu riflessi fil-Pilastru (24). Jeħtieġ li jiġi vvalutat bir-reqqa l-impatt ta’ dawn l-iżviluppi fuq is-suq tax-xogħol u l-istandards, l-ekonomija, is-sistemi tat-taxxa u tas-sigurtà soċjali u l-paga li tiggarantixxi l-għajxien (25).

3.8

L-Aġenda Diġitali u l-inizjattiva tas-Suq Uniku Diġitali għandhom ikunu konnessi ma’ approċċ globali ġdid dwar il-ġejjieni tax-xogħol. Dan għandu jindirizza l-isfidi ekonomiċi, tal-impjiegi u soċjali, inkluż l-għan li jiġu pprovduti l-ħiliet meħtieġa u kundizzjonijiet ekwi. Il-KESE jemmen li dan jista’ jinkiseb l-aħjar skont it-Trattati, permezz ta’ approċċ ibbażat fuq id-drittijiet fil-livell adatt, li jappoġġja l-aċċess għal, fost l-oħrajn, l-edukazzjoni u l-protezzjoni soċjali u koordinazzjoni aħjar min-naħa tal-UE f’oqsma ewlenin fejn m’għandha l-ebda kompetenza leġislattiva.

3.9

Kif il-KESE diġà enfasizza, “il-kooperazzjoni hija kruċjali” (26) meta jiġu indirizzati l-isfidi tad-diġitalizzazzjoni. F’dan il-kuntest, il-KESE jindirizza, b’mod partikulari, il-Kummissjoni Ewropea u l-livell ta’ governanza Ewropea b’mod ġenerali, il-gvernijiet nazzjonali, l-imsieħba soċjali u s-soċjetà ċivili usa’ b’mod ġenerali. Il-Kumitat diġà rrakkomanda li l-Kummissjoni Ewropea, l-OECD u l-ILO għandhom jaħdmu flimkien mal-imsieħba soċjali fil-livelli adatti kollha u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili usa’, biex jiżviluppaw dispożizzjonijiet xierqa dwar kundizzjonijiet tax-xogħol deċenti u l-protezzjoni meħtieġa biex jitqiesu forom ġodda ta’ xogħol (bħal xogħol onlajn, u l-ekonomija gig u ekonomija kollaborattiva) (27)

3.10

Għandha tingħata attenzjoni partikolari biex jiżdiedu l-livelli ta’ impjieg taż-żgħażagħ. Kif diġà ġie ddikjarat f’opinjonijiet preċedenti tal-KESE, miżuri speċifiċi biex jiġi miġġieled il-qgħad fost iż-żgħażagħ għandhom jitqiesu fil-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma (28). Apprendistati li jaħdmu tajjeb u forom oħra ta’ kwalità ta’ tagħlim imsejjes fuq ix-xogħol jistgħu jgħinu biex iż-żgħażagħ ikollhom tranżizzjoni eħfef mill-iskola għax-xogħol (29). Il-KESE appoġġa l-idea li jinħolqu skemi ta’ garanzija għaż-żgħażagħ fl-Istati Membri li jiġu ffinanzjati minn Fond ta’ Inizjattiva dwar l-Impjiegi taż-Żgħażagħ fi ħdan il-Qafas Finanzjarju Pluriennali u apprezza l-ħolqien tagħhom (30).

3.11

Ir-rwol tad-djalogu soċjali ġie enfasizzat f’ħafna dibattiti nazzjonali (31). Il-KESE huwa mħasseb li hemm għadd ta’ pajjiżi mingħajr djalogu soċjali adegwat (32), kif ukoll pajjiżi/setturi fejn kemm min iħaddem kif ukoll l-impjegati mhumiex rappreżentati fid-djalogu soċjali u mhumiex involuti fin-negozjar kollettiv. Dan għandu jiġi kkunsidrat (33), kif ukoll il-ħtieġa li jitrawwem djalogu soċjali orjentat lejn is-soluzzjonijiet li jikkontribwixxi b’mod pożittiv għall-protezzjoni tal-ħaddiema u l-kompetittività tal-intrapriżi. In-negozjar kollettiv għandu jiġi promoss fil-livelli adatti kollha; u biex dan jiġi monitorjat, il-KESE jirrakkomanda l-ġbir ta’ data dwar il-kopertura tan-negozjar kollettiv madwar l-Ewropa, permezz ta’ indikaturi fis-Semestru Ewropew, filwaqt li jiġu rispettati bis-sħiħ prattiki nazzjonali u sistemi ta’ relazzjonijiet industrijali.

3.12

Il-progress teknoloġiku qed joħloq opportunitajiet ġodda ta’ xogħol, iżda l-impjiegi ser jinqerdu wkoll. Sa liema punt dan ser iseħħ huwa kkontestat u studji ta’ previżjoni reċenti jvarjaw (34).

3.13

Fi kwalunkwe każ, l-investiment fil-persuni għandu jkun fiċ-ċentru ta’ kwalunkwe strateġija tal-futur tax-xogħol. Il-livell tal-kompetenzi u l-ħiliet, b’mod partikolari ħiliet diġitali, se jkun strumentali għaċ-ċittadini u l-ħaddiema biex ikunu mgħammra sew għall-futur. L-introduzzjoni ta’ Garanzija ta’ Ħiliet (35), appoġġjata mill-investiment neċessarju, tista’ tipprovdi l-qafas biex tingħata s-setgħa lin-nies biex jiksbu l-ħiliet meħtieġa matul ħajjithom. L-aċċess għal edukazzjoni ta’ kwalità li tinkludi ċ-ċittadini kollha tal-UE, inkluż l-edukazzjoni vokazzjonali, it-tagħlim tul il-ħajja u opportunitajiet ta’ taħriġ mill-ġdid u titjib tal-ħiliet huma fundamentali għal dan.

3.14

Il-bidla teknoloġika tista’ ttejjeb l-iżvilupp tal-ħiliet, iżda jista’ jkollha wkoll il-potenzjal li tħaffef il-proċess tal-obsolexxenza tal-ħiliet għal ħaddiema f’ħafna xogħlijiet. Flimkien ma’ atturi tal-edukazzjoni, in-negozju, il-ħidma mat-trejdjunjins, is-CEDEFOP u l-gvernijiet għandhom jaqdu wkoll il-parti tagħhom biex jiġi żgurat li l-kompetenzi u l-ħiliet jiġu żviluppati biex jikkorrispondu mal-ħtiġijiet ta’ dinja tax-xogħol li qed tinbidel (36), anke billi tiżdied ir-responsività tas-sistemi nazzjonali tal-edukazzjoni u t-taħriġ għal tibdil fil-ħtiġijiet ta’ ħiliet. Dan għandu jsir b’mod koerenti. L-iżvilupp ta’ kompetenza jieħu ż-żmien u jeħtieġ biżżejjed riżorsi u aktar investiment u investiment iżjed effiċjenti fl-edukazzjoni u t-taħriġ huma meħtieġa b’mod urġenti. L-impatti/riżultati differenti li l-edukazzjoni u s-sistemi ta’ protezzjoni soċjali għandhom f’pajjiżi u reġjuni Ewropej iridu jiġu kkunsidrati wkoll.

3.15

Forom ġodda ta’ xogħol tant qed jiżviluppaw malajr li l-arranġamenti kuntrattwali ma jistgħux iżommu l-pass u għalhekk l-istatus legali tagħhom irid jiġi rivedut. Il-KESE appella għal kjarifika urġenti dwar l-istatus tal-intermedjarji tas-suq tax-xogħol u l-pjattaformi onlajn, kif ukoll investigazzjoni dwar l-istatus kuntrattwali tal-crowd workers, u forom ġodda ta’ xogħol u ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol. Jinħtieġu wkoll linji gwida biex jiċċaraw kwistjonijiet li jistgħu ma jkunux ċari marbuta mal-istatus tal-impjieg f’dak li għandu x’jaqsam mat-tassazzjoni u s-sigurtà soċjali (37). Il-mira ġenerali għandha tkun li jiġu garantiti kundizzjonijiet tax-xogħol ġusti għal kulħadd u li jkun żgurat li l-ħaddiema kollha jkunu koperti minn standards tax-xogħol fundamentali u protezzjoni soċjali adegwata.

3.16

L-imsieħba soċjali, b’mod partikolari, huma fiċ-ċentru meta niġu biex nippromovu l-flessibbiltà u l-istabbiltà tax-xogħol negozjati għal kull livell adatt, iżda dan jeħtieġ impenn tal-gvernijiet u fil-livell ta’ governanza Ewropea, kif ukoll it-titjib tal-kooperazzjoni bejn l-istituzzjonijiet tal-UE, il-gvernijiet u l-imsieħba soċjali. Il-KESE diġà stqarr li l-UE u l-Istati Membri, fi djalogu mal-imsieħba soċjali, għandhom jikkunsidraw strateġiji biex jaġġustaw il-kamp ta' applikazzjoni tal-istandards soċjali u tax-xogħol b'tali mod li jiġu riflessi l-kundizzjonijiet ta' dinja tax-xogħol diġitalizzata (38).

3.17

L-“ekonomija kollaborattiva” u mudelli ta’ impjieg ġodda oħrajn m’għandhomx jintużaw bħala mezz sabiex jiġu evitati pagi deċenti, jew li jiġu ssodisfati l-obbligi fiskali u ta’ sigurtà soċjali (39). Il-KESE diġà kien issuġġerixxa li l-UE għandha tikkunsidra modi kif jitħeġġeġ l-iżvilupp ta’ pjattaformi tal-UE b’tali mod li l-valur maħluq jibqa’ fl-ekonomiji lokali (40).

3.18

Il-parteċipanti f’xi dibattiti nazzjonali semmew il-konverġenza tal-pagi u l-ħolqien ta’ pagi minimi fl-Istati Membri (41). Il-KESE jaħseb li hemm bżonn iżjed sforzi f’din id-direzzjoni. L-istudju tal-ILO Building a Social Pillar for European convergence  (42) huwa punt ta’ referenza utli. Huwa jenfasizza li jistgħu jintużaw firxa ta’ indikaturi biex jitqabblu l-livelli tal-pagi minimi, li jikkunsidraw iċ-ċirkustanzi nazzjonali, iżda l-proporzjon tal-paga minima għal dik medjana (jew medja) huwa l-aktar indikatur popolari. Barra minn hekk, huwa jgħid li l-adozzjoni ta’ approċċ komuni għall-politika dwar il-paga minima fil-livell tal-UE jista’ jgħin biex tiġi limitata l-firxa tal-faqar fl-Unjoni mkabbra u l-proporzjon ta’ nies b’pagi baxxi fil-kuntesti nazzjonali. Huwa jissuġġerixxi li punt tat-tluq jista’ jkun analiżi tripartitika fil-livell nazzjonali tal-kopertura, il-livell u l-konformità tal-paga minima, kif imsemmi fl-istrumenti tal-ILO. L-istudju tal-ILO jgħid ukoll li s-sejbiet ta’ għadd ta’ studji jenfasizzaw l-importanza ta’ approċċ ibbilanċjat — kif enfasizzat fil-Konvenzjoni Nru 131 — fir-rigward tal-elementi li għandhom jiġu kkundsidrati meta jiġi determinat il-livell tal-paga minima li, sakemm huwa possibbli u b’mod adatt skont il-prassi u l-kundizzjonijiet nazzjonali, jinkludi: (a) il-bżonnijiet tal-ħaddiema u l-familji tagħhom, b’kont meħud tal-livell ġenerali tal-pagi fil-pajjiż, l-għoli tal-ħajja, il-benefiċċji tas-sigurtà soċjali, u l-istandards tal-għajxien relattivi ta’ gruppi soċjali oħrajn; u (b) fatturi ekonomiċi, inklużi r-rekwiżiti ta’ żvilupp ekonomiku, livelli ta’ produttività u x-xewqa li wieħed jikseb u jżomm livell għoli ta’ impjieg. Jinħtieġu aktar diskussjonijiet dwar dawn il-kwistjonijiet u dawn għandhom iseħħu fil-kuntest tal-iżvilupp tal-Pilastru Soċjali. Il-KESE jenfasizza li l-kompetenza ewlenija u l-awtonomija tal-imsieħba soċjali nazzjonali fir-rigward tal-proċedura tal-istabbiliment tal-pagi għandhom jiġu rispettati bis-sħiħ, f’konformità mal-prattiki nazzjonali. Fid-dibattiti nazzjonali saret referenza wkoll għall-ħtieġa li jiġu rispettati d-diviżjoni tal-kompetenzi u l-prinċipju tas-sussidjarjetà, kif ukoll ir-rwol tal-imsieħba soċjali fl-istabbiliment tal-livell tal-paga minima (43). Fuq kollox, il-KESE diġà stqarr li ma kienx hemm konverġenza fost l-Istati Membri taż-żona tal-euro, minkejja l-aspettattivi ta’ żona monetarja ottimali endoġena (44).

3.19

F’ċerti dibattiti nazzjonali ġie rikonoxxut li t-tibdil demografiku (45) u xejriet li qed jinbidlu fis-soċjetà huma fatturi oħrajn li qed jaffettwaw b’mod profond id-dinja tax-xogħol. Politiki attivi tas-suq tax-xogħol (ALMP) għandhom ikunu effettivi u mmirati sabiex jintlaħqu riżultati tajbin ta’ impjieg. F’pajjiż minnhom ġiet diskussa l-enfasi fuq il-possibbiltà li jiġu involuti aġenziji privati sabiex tittejjeb l-assistenza attiva għal dawk li jkunu qed ifittxu xogħol (46). Il-politiki tal-impjieg u tas-suq tax-xogħol fl-Ewropa għandhom ikomplu joħolqu miżuri konkreti sabiex jiġi implimentat il-prinċipju tan-nondiskriminazzjoni fuq il-post tax-xogħol u l-garanzija tal-ugwaljanza tal-gruppi kollha ta’ ħaddiema (47).

3.20

L-ugwaljanza bejn is-sessi hija element ċentrali għall-iżgurar ta’ kundizzjonijiet tax-xogħol ġusti għal kulħadd. Apparti sehem ikbar ta’ nisa fis-suq tax-xogħol, il-popolazzjoni li qed tixjieħ u ħajja tax-xogħol itwal x’aktarx jirrikjedu aktar responsabbiltajiet ta’ kura tul iċ-ċiklu tal-ħajja. Flessibbiltà fil-ħajja tax-xogħol, il-ħinijiet tax-xogħol u bilanċ sostenibbli bejn il-ħajja privata u dik tax-xogħol se jkunu ta’ importanza dejjem akbar għall-ħaddiema kollha. Il-KESE diġà enfasizza li biex wieħed jirrikonċilja r-responsabbiltajiet tal-familja u tax-xogħol jeħtieġ koordinazzjoni bejn firxa ta’ oqsma bħalma huma l-provvediment tal-kura, liv tal-ġenituri u postijiet tax-xogħol li huma akkoljenti għall-familja (48). Il-KESE jitlob għal approċċ integrat bejn miżuri leġislattivi u mhux leġislattivi li għandhom jiġu introdotti fil-livell adatt biex jippromovu l-bilanċ bejn il-ħajja privata u dik tax-xogħol fl-Istati Membri. Huwa importanti li jkun hemm biżżejjed investimenti li huma mmirati lejn faċilitajiet ta’ kura aċċessibbli u affordabbli. Dan se jikkontribwixxi għal parteċipazzjoni ikbar fix-xogħol, b’mod partikolari fost in-nisa u anke għal xogħol full-time.

3.21

Għandha tingħata attenzjoni partikolari għall-integrazzjoni fis-suq tax-xogħol ta’ gruppi soċjali vulnerabbli u l-minoranzi. Is-sitwazzjoni ekonomika, soċjali u kulturali tar-Rom f’bosta Stati Membri mhijiex sejra għall-aħjar u kif ġie ddikjarat f’rapport tal-KESE, l-Istrateġija dwar ir-Rom għandha tiġi inkluża fis-Semestru Ewropew b’mod aktar konsistenti (49).

3.22

Sistemi ta’ pensjonijiet sostenibbli huma ta’ importanza ewlenija b’kont meħud ta’ soċjetajiet Ewropej li qed jixjieħu. Il-Kummissjoni stqarret li żieda fl-età tal-irtirar f’konformità ma’ żieda fl-istennija tal-għomor, flimkien ma’ sforzi biex jiġi promoss it-tixjiħ attiv, mhux biss jippermettu tnaqqis sostanzjali fin-nefqa fuq il-pensjonijiet, iżda jippermettu wkoll għal intitolamenti tal-pensjoni ogħla. Madankollu, il-KESE kien ikkritika l-proposta tal-Kummissjoni li l-età tal-irtirar għandha tiġi indiċjata ma’ żieda fl-istennija tal-għomor u minflok ippropona miżuri li l-età tal-irtirar fil-prattika titqarreb iżjed lejn l-età statutorja tal-irtirar (50). Kif stqarr il-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali, li jitnaqqas il-qgħad u li n-nies jitħeġġu jibqgħu iktar fis-swieq tax-xogħol illum, inkluż permezz ta’ żieda fil-parteċipazzjoni tan-nisa fis-suq tax-xogħol, ser ikun kruċjali għas-sostenibbiltà futura u l-adegwatezza tal-benefiċċji tal-pensjonijiet (51). Pereżempju, indiċi komparattiv Ewropew dwar l-adegwatezza u s-sostennibbiltà tal-pensjoni ikun punt ta’ riferiment utli biex jappoġġja l-isforzi tal-Istati Membri biex jirriformaw is-sistemi tal-pensjonijiet tagħhom u biex jitnaqqas il-faqar.

3.23

L-għan li n-nies jaħdmu għal iktar żmien għandu jkun akkumpanjat minn approċċ ta’ ċiklu tal-ħajja li jinkludi kundizzjonijiet tajbin tax-xogħol, inklużi politiki tas-saħħa u s-sigurtà u tal-ħin tax-xogħol, u l-inkoraġġiment biex jiġu segwiti opportunitajiet ta’ tagħlim tul il-ħajja. Jeħtieġ ukoll karriera ta’ xogħol itwal tul iċ-ċiklu tal-ħajja sal-età tal-irtirar bi dħul deċenti matul is-snin ta’ xogħol, bir-riżultat ta’ pensjoni deċenti, kif ukoll politiki li jassiguraw tranżizzjoni bla xkiel lejn l-irtirar għal ħaddiema ta’ età iktar avvanzata: l-evoluzzjoni tal-mod kif naħdmu hija wkoll fattur ewlieni f’dan ir-rigward.

3.24

L-istandards tas-sigurtà soċjali fl-UE huma differenti ħafna, skont is-sistemi u t-tradizzjonijiet differenti. Il-KESE wera l-appoġġ tiegħu għal prijoritajiet stateġiċi aktar ċari min-naħa tal-UE u għat-tfassil ta’ prinċipji ta’ politika soċjali ġenerali bħala parti minn programm ta’ ħidma solidu. Il-KESE semma wkoll il-ħtieġa li naspiraw għal bażi ta’ protezzjoni soċjali vinkolanti (52) u jipproponi li jiġu definiti standards ta’ livell għoli f’livelli xierqa waqt li jitqiesu kif dovut kemm ir-rekwiżiti dwar is-sostenibbiltà u l-adegwatezza. Jinħtieġ skambju aħjar tal-aħjar prattiki għal xibka tas-sigurtà soċjali aktar inklużiva għal kull persuna li qed tgħix fl-UE b’mod legali. Fil-kuntest tal-isfidi ta’ xogħol 4.0 u l-introduzzjoni ta’ forom ġodda ta’ impjieg u “semi-employment” huwa essenzjali li wieħed jirrifletti u jiddeċiedi kif l-Istati Membri jistgħu jirriformaw is-sistemi tas-sigurtà soċjali tagħhom sabiex jiżviluppaw l-assigurazzjonijiet tal-qgħad f’assigurazzjonijiet ta’ impjieg inklużivi li jistgħu jaħdmu bħala ċinturin tas-sigurtà futur u jiffaċilitaw ukoll l-impjieg u x-xogħol deċenti. Huwa importanti li jiġi żgurat li l-ħidma hija għażla aktar attraenti milli li wieħed jgħix fuq il-benefiċċji, billi jinħolqu l-inċentivi adegwati għal persuni biex ikunu f’qagħda aħjar meta jaħdmu, filwaqt li tiġi żgurata s-sigurtà tad-dħul għal dawk li ma jsibux xogħol. Valutazzjoni komparattiva f’dan il-qasam tista’ żżid il-valur għall-Istati Membri biex itejbu, fejn meħtieġ, il-kundizzjonijiet tal-eliġibbiltà, it-tul ta’ żmien ta’ benefiċċji u l-livelli.

3.25

Sa mill-2009, il-KESE ilu jenfasizza li l-Ewropa trid terġa’ tikseb il-pożizzjoni tagħha fuq quddiem fir-riċerka u l-innovazzjoni. Huwa enfasizza li l-prestazzjoni fl-oqsma xjentifiċi u tekniċi, u l-applikazzjoni tagħhom fl-ekonomija globalizzata u kompetittiva se jiżguraw li l-Ewropa jkollha futur fix-xena industrijali globali. Barra minn hekk, huwa enfasizza li klima soċjali li hija miftuħa għall-progress hija prerekwiżit għall-innovazzjoni (53). L-intraprenditorija kreattiva li twassal għal opportunitajiet ta’ impjieg taqdi rwol ewlieni wkoll fit-tiswir ta’ ambjent favorevoli għall-innovazzjoni. Is-soċjetà ċivili għandha rwol kruċjali f'dan il-proċess.

3.26

Il-KESE jemmen li hemm rabta bejn il-kapaċità għall-innovazzjoni fil-post tax-xogħol u l-parteċipazzjoni tal-ħaddiema. Barra minn hekk, ġestjoni korporattiva “tajba” u “sostenibbli” għandha tinbena fuq strutturi legali tas-suq intern li diġà huma stabbiliti u fuq prattiki tal-involviment tal-impjegati bbażati fuq l-informazzjoni, il-konsultazzjoni u, fejn applikabbli, il-kodeterminazzjoni (54). Id-dispożizzjonijiet dwar l-involviment obbligatorju tal-impjegati għandhom jiġu kkonsolidati u applikati b’mod universali fil-liġi tal-UE abbażi ta’ standards li diġà nkisbu (55).

3.27

It-tibdil fil-klima jippreżenta sfidi ambjentali u soċjali kbar għall-Ewropa u għall-bqija tad-dinja. Il-futur tax-xogħol ukoll se jitfassal skont il-ħtieġa urġenti biex nittrasformaw l-ekonomiji, l-industriji u l-impjiegi tagħna sabiex inħarsu l-pjaneta. Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon ir-ratifika tal-Ftehim ta’ Pariġi u appella għal koalizzjoni tas-soċjetà ċivili u tal-awtoritajiet sottonazzjonali sabiex jintlaħqu l-impenji tal-COP21 (56). It-twettiq ta’ dawn l-impenji jrid ikun konformi mal-impenji tal-UE biex jitnaqqas il-faqar. L-appoġġ ta’ tranżizzjoni ġusta, ix-xogħol deċenti u l-impjegabilità se jesiġi l-investiment f’riżorsi għall-appoġġ tal-komunitajiet u l-ħaddiema fis-setturi li diġà huma affettwati minn din it-tranżizzjoni, kif ukoll li jiġu antiċipati u faċilitati l-istrutturar mill-ġdid u t-tranżizzjoni lejn ekonomija iżjed ekoloġika u sostenibbli. Il-Pjan ta’ Investiment għall-Ewropa għandu jappoġġja proġetti b’konformità mal-impenji tal-COP21.

4.1

L-iżbilanċi soċjali kif ukoll dawk ekonomiċi huma theddida għall-UE. Huma jheddu l-koeżjoni soċjali u l-kredibbiltà politika, u jxekklu l-progress ekonomiku. Il-KESE diġà esprima ruħu dwar il-ħtieġa li l-faqar jiġi indirizzat bħala prijorità u li l-ġlieda kontra l-faqar u l-esklużjoni soċjali ssir wieħed mill-komponenti ewlenin tal-Pilastru (57).

4.2

Filwaqt li jirrikonoxxi li t-tnaqqis tal-faqar primarjament huwa kompetenza tal-Istati Membri, il-KESE jħeġġeġ ukoll lill-Kunsill tal-UE biex itenni l-impenn għall-mira tal-Istrateġija Ewropa 2020 għat-tnaqqis tal-faqar filwaqt li jkompli jimplimenta approċċ aktar integrat. Dan ifisser li t-tnaqqis tal-faqar għandu jiġi indirizzat sistematikament permezz tal-proċess tas-Semestru Ewropew u li l-Istrateġija Ewropa 2020 għandha tkun marbuta mal-Aġenda 2030 (58). It-tkabbir ekonomiku u l-kompetittività huma essenzjali, għalhekk politika makroekonomika li tgħin fil-ħolqien ta’ impjiegi deċenti hija importanti biex jitnaqqsu l-inugwaljanza u l-faqar.

4.3

Il-KESE diġà ddikjara li iktar ma nkomplu għaddejjin bil-politika mmirata lejn l-iffrankar — primarjament iffokata fuq tnaqqis fl-infiq — u mingħajr biżżejjed miżuri li jiġġeneraw it-tkabbir, il-koeżjoni soċjali u s-solidarjetà, iktar ser ikun ċar li l-integrazzjoni ekonomika u l-prosperità tal-Ewropa huma mhedda minn disparitajiet soċjali li qed jiżdiedu (59). Il-KESE jappella għal sforzi mġedda biex jiġi promoss il-kunċett ta’ investiment soċjali fl-oqsma ta’ politika rilevanti kollha (60). Il-KESE jemmen li jeħtieġ li tingħata aktar konsiderazzjoni dwar kif jistgħu jintrabtu l-“Pjan Juncker 2” mal-għanijiet tal-Pakkett ta’ Investiment Soċjali. Barra minn hekk, huwa appella għal Patt ta’ Investiment Soċjali Ewropew (61), li jappoġġja r-riformi soċjali u l-investimenti soċjali u jgħin biex joħloq konverġenza ekonomika, soċjali u territorjali mġedda.

4.4

Il-KESE laqa’ l-Pakkett ta’ Investiment Soċjali tal-Kummissjoni li deher li jimmarka ċaqliq paradigmatiku lejn enfasi aktar qawwija fuq l-investiment soċjali, li jibda jitqies mhux bħala spiża iżda bħala investiment fil-potenzjal tal-Ewropa għat-tkabbir u l-impjiegi (62). Il-KESE jiddispjaċih li ma sarx iżjed biex dawn l-għanijiet jiġu implimentati b’mod effettiv. L-investiment soċjali joffri reddti soċjali u ekonomiċi maż-żmien, f’termini ta’ żieda ta’ impjieg jew l-introjti tax-xogħol, saħħa aħjar, anqas qgħad, edukazzjoni aħjar, anqas faqar u esklużjoni soċjali, eċċ. Itejjeb ukoll il-prosperità u l-benessri tal-individwi, filwaqt li tingħata spinta lill-ekonomija billi tiġi żgurata forza tax-xogħol b’iktar ħiliet, produttività ogħla u impjiegi. Tali investiment, b’mod speċjali meta jħeġġeġ it-tkabbir, għandu jikkontribwixxi wkoll biex isaħħaħ il-ħiliet u l-kwalifiki taċ-ċittadini, itejjeb l-opportunitajiet tagħhom fis-soċjetà u fis-suq tax-xogħol, kif ukoll iħeġġeġ l-ekonomija, u b’hekk jgħin lill-UE toħroġ mill-kriżi aktar b’saħħitha u aktar kompetittiva. Barra minn hekk, għandu jiżgura infiq pubbliku aktar effiċjenti u effettiv, u dan iwassal għal iffrankar fil-baġits pubbliċi fuq perjodu ta’ żmien medju sa twil.

4.5

Il-KESE diġà laqa’ l-fatt li l-KE rrikonoxxiet b’mod espliċitu r-rwol importanti li jaqdu l-ekonomija soċjali, l-intrapriżi soċjali, is-soċjetà ċivili u l-Imsieħba Soċjali fl-implimentazzjoni tal-Pakkett dwar l-Investiment Soċjali (63).

4.6

Il-KESE diġà esprima l-fehma tiegħu li t-twaqqif ta’ introjtu minimu Ewropew taħt id-direttiva qafas għandu jgħin biex tiġi miġġielda l-esklużjoni soċjali, jiżgura koeżjoni ekonomika u territorjali, jipproteġi d-drittijiet fundamentali tal-individwu, jiggarantixxi bilanċ bejn l-għanijiet ekonomiċi u soċjali u biex ir-riżorsi u l-introjtu jitqassmu b’mod ġust. Itenni t-talba tiegħu lill-Kummissjoni biex teżamina l-possibbiltajiet ta’ finanzjament għal introjtu minimu Ewropew u l-istabbiliment ta’ finanzjament xieraq (64).

4.7

Il-KESE jtenni l-opinjoni tiegħu li sistemi tas-sigurtà soċjali sostenibbli, effettivi u effiċjenti huma ta’ importanza kbira għas-soċjetajiet kollha fl-UE. Dawn huma mezzi essenzjali biex tinżamm il-koeżjoni soċjali u territorjali, is-solidarjetà, l-istabilità fis-soċjetà, kif ukoll l-appoġġ tat-tkabbir ekonomiku. Is-sistemi tas-sigurtà soċjali wkoll għandhom funzjoni importanti bħala stabbilizzaturi awtomatiċi, kif intwera matul il-kriżi. Filwaqt li jirrikonoxxi li d-deċiżjoni dwar l-istruttura u l-kontenut tal-politiki soċjali hija qabel kollox il-kompetenza tal-Istati Membri, ll-inizjattivi nazzjonali u tal-UE għandu jkollhom l-għan li jagħmlu iżjed effiċjenti u jsaħħu s-sistemi ta’ protezzjoni soċjali li jkopru s-sigurtà soċjali, l-assistenza soċjali u s-servizzi soċjali, il-kura tas-saħħa u l-provvediment tal-akkomodazzjoni (65). Kif indikat mill-Kunsill u mill-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali, l-Istati Membri għandhom ikomplu bl-isforzi tagħhom biex itejbu l-prestazzjoni tas-sistemi tal-protezzjoni soċjali u jiżguraw li jipproduċu riżultati soċjali aħjar filwaqt li jiġi massimizzat l-impatt pożittiv tal-impjieg u t-tkabbir (66).

4.8

L-istituzzjonijiet nazzjonali tas-sigurtà soċjali u l-awtoritajiet pubbliċi għandhom ir-responsabilità li jiżguraw servizzi soċjali universali, ta’ kwalità, affordabbli u aċċessibbli. L-Istat għandu jakkredita, jinvesti u jikkontrolla l-aċċess għall-provvista ta’ dawn is-servizzi, li jistgħu jkunu pprovduti mill-awtoritajiet pubbliċi, atturi bi skop ta’ qligħ jew mingħajr skop ta’ qligħ, kif diġà huwa l-każ f’bosta pajjiżi tal-UE. L-organizzazzjonijiet rappreżentattivi tas-soċjetà ċivili, b’mod partikolari l-imsieħba soċjali, l-intrapriżi soċjali u s-soċjetajiet mutwi jaqdu rwol importanti. Dan ir-rwol jestendi għat-tfassil, l-implimentazzjoni, il-forniment u s-sorveljanza ta’ skemi tas-sigurtà soċjali, l-assigurazzjoni tas-saħħa u ta’ assistenza soċjali. Barra minn hekk, kooperazzjoni aktar mill-qrib bejn l-atturi kollha tista’ tikkontribwixxi għal użu aktar effettiv u aħjar tar-riżorsi pubbliċi fit-twettiq tal-politiki soċjali. Dan għandu jinkludi wkoll il-possibbiltà li jsir użu ta’ sħubijiet bejn l-awtoritajiet pubbliċi u atturi privati, filwaqt li jiġu rispettati l-karatteristiċi ta’ sistemi nazzjonali.

4.9

Il-KESE huwa tal-fehma li huwa meħtieġ djalogu aktar b’saħħtu u trasparenti bejn atturi rilevanti biex jagħmlu u biex jittrasformaw sistemi ta’ protezzjoni soċjali aktar sostenibbli f’termini ta’ prijoritizzazzjoni tar-riżorsi f’investiment pubbliku effiċjenti, effettiv u rilevanti, b’rispett sħiħ u bl-għan tal-promozzjoni tad-drittijiet soċjali u b’mod partikolari tal-prinċipji fundamentali tas-sistemi tas-sigurtà soċjali tal-Istati Membri.

4.10

It-tranżizzjoni għax-Xogħol 4.0 trid tkun akkumpanjata minn tranżizzjoni parallela għal Għajnuna Soċjali 4.0. Il-kriżi, tkabbir kajman, livelli għolja ta’ qgħad kif ukoll taħlita ta’ popolazzjoni li qed tixjieħ u forza tax-xogħol li qed tonqos huma sfida għas-sostenibbiltà u l-adegwatezza tas-sistemi ta’ protezzjoni soċjali. B’mod parallel, is-servizzi soċjali huma dejjem aktar mitluba prinċipalment bħala riżultat tat-tixjiħ tal-popolazzjoni, iżda r-riżorsi biex tintlaħaq din id-domanda huma limitati. Huma għalhekk essenzjali riformi biex jiġu stabbiliti sistemi ta’ protezzjoni soċjali, servizzi u politiki soċjali effettivi u ekonomikament effiċjenti. Il-Pilastru m’għandux jirreaġixxi biss b’mod li jirrifletti l-bidliet li jiġru fid-dinja tax-xogħol, iżda għandu jappoġġja wkoll l-Istati Membri fl-għoti ta’ soluzzjonijiet xierqa b’reazzjoni għall-bidliet importanti li seħħew fir-rigward tas-sistemi ta’ protezzjoni soċjali, il-politiki u s-servizzi soċjali. L-għanijiet ewlenin għandhom ikunu li jiġu protetti l-kwalità, is-sostenibbiltà, l-aċċessibbiltà, l-affordabbiltà u l-adegwatezza tagħhom għal dawk kollha li jiddependu minnhom, permezz ta’ oqfsa u politiki regolatorji adatti.

4.11

Il-KESE jirrikonoxxi wkoll li l-pressjoni kontinwa fuq il-baġits pubbliċi, it-tibdiliet soċjetali u demografiċi u sfidi soċjali emerġenti ġodda, f’ħafna Stati Membri ħolqu forom ġodda u innovattivi ta’ organizzazzjoni għall-finanzjament u l-għoti ta’ benefiċċji u servizzi. Dan il-fenomenu, imsejjaħ l-innovazzjoni soċjali, huwa xprunat mill-ħtieġa li jiġu indirizzati l-ħtiġijiet soċjali mhux issodisfati. Dan jikkomplementa l-għoti ta’ benefiċċji soċjali tradizzjonali mill-Istat, billi jiġu mmobilizzati diversi atturi soċjali u ekonomiċi u riżorsi finanzjarji filwaqt li jaħdmu b’kooperazzjoni mal-awtoritajiet lokali. Madankollu, dan m’għandux jissostitwixxi r-responsabbiltà u r-rwol tal-Istat u l-komponenti pubbliċi differenti tiegħu sabiex jiġi żgurat l-aċċess universali għal servizzi ta’ kwalità, affordabbli, sostenibbli u aċċessibbli għar-residenti tal-UE, skont il-prattiki nazzjonali. L-innovazzjoni soċjali toħloq kapital soċjali u ssaħħaħ ir-rwol tal-komunitajiet lokali. Huwa rrakkomandat li l-Kummissjoni Ewropea u l-Istati Membri jiżguraw li strumenti ewlenin bħall-akkwist pubbliku u l-Fondi Strutturali u ta' Investiment Ewropej jintużaw b’mod effettiv biex jappoġġjaw l-innovazzjoni soċjali u l-intrapriżi tal-ekonomija soċjali.

4.12

Il-KESE kemm-il darba ġibed l-attenzjoni għar-rwol partikolari u importanti tal-ekonomija soċjali, inklużi l-intrapriżi soċjali, sabiex jitwettqu soluzzjonijiet ekonomiċi u soċjali (67). Is-settur jikkostitwixxi element ewlieni tal-mudell soċjali Ewropew u jikkontribwixxi direttament għall-koeżjoni soċjali u ekonomika u t-tibdil, lejn dħul u tqassim tal-ġid aktar ġust u ċittadinanza attiva. Dan l-aħħar, il-KESE appella għal Pjan ta’ Azzjoni tal-UE dwar l-Ekonomija Soċjali (68).

4.13

B’mod ġenerali, u fil-qafas tal-kompetenzi tal-UE, il-Pilastru għandu jimmira li jipprovdi qafas ta’ referenza komuni bħala punt ta’ riferiment u għal sorveljanza tal-qafas legali u ta’ politika nazzjonali meħtieġ biex jiġi żgurat id-dritt għal dispożizzjonijiet ta’ kwalità tajba b’mod partikolari tal-benefiċċji tal-protezzjoni soċjali (69), inkluż id-disponibbiltà, l-affordabbiltà u l-aċċessibbiltà tas-servizzi soċjali kif ukoll is-sostenibbiltà u l-effettività. Dan għandu japplika għal kull fergħa tas-sigurtà soċjali (70) kif ukoll għas-servizzi (ta’ protezzjoni) soċjali l-oħrajn kollha.

4.14

Bl-istess mod, il-Pilastru għandu jkollu l-għan li joħloq l-inċentivi meħtieġa għall-Istati Membri sabiex jassiguraw l-portabilità tal-intitolamenti akkwistati skont kriterji nazzjonali rilevanti, biex b’hekk tiġi żgurata ċ-ċirkolazzjoni libera. Dan ir-rikonoxximent jista’ jippermetti appoġġ aktar adattat għal kull individwu biex jorganizza l-ħajja professjonali u privata tiegħu. Għandu jipprovdi mezzi iktar rispettużi u flessibbli sabiex jadattaw għaċ-ċiklu tal-ħajja ta’ kull ċittadin tal-UE, b’mod partikolari li jippermettu tranżizzjonijiet mingħajr xkiel lejn is-suq tax-xogħol, fih u 'l barra minnu.

4.15

Barra minn hekk, il-Pilastru għandu jintuża biex jiġu stabbiliti punti ta’ riferiment dwar il-forniment ta’ servizzi essenzjali. L-istrateġiji ta’ implimentazzjoni tal-Istati Membri għandhom jiġu żviluppati b’kont meħud tas-sitwazzjoni soċjoekonomika u fiskali speċifika ta’ kull pajjiż. Il-punti ta’ riferiment m’għandhomx ikunu limitati għad-disponibilità ta’ servizzi u għandhom imexxu l-implimentazzjoni ta’ prinċipji essenzjali stabbiliti fil-Protokoll 26 (aċċess universali, kwalità, sikurezza, affordabilità, trattament indaqs u l-promozzjoni tad-drittijiet tal-utenti). Il-Qafas Ewropew Volontarju għall-Kwalità għas-Servizzi Soċjali u l-Qafas Ewropew għall-Kwalità fl-edukazzjoni u l-kura bikrija tat-tfal għandhom jintużaw bħala referenza fl-iżvilupp ta’ punti ta’ riferiment.

4.16

Il-prinċipju ta’ opportunitajiet indaqs għal kulħadd huwa mnaqqax fit-Trattati Ewropej u għandu jkun rifless kompletament u adegwatament f’pilastru soċjali inklużiv. Billi l-acquis tal-UE diġà tipprevedi sett komuni ta’ standards minimi għall-ħaddiema madwar l-Ewropa, huma għandhom jiġu infurzati. L-ugwaljanza u n-nondiskriminazzjoni għandhom jiġu żgurati għall-irġiel u għan-nisa u għall-gruppi kollha fis-soċjetà tagħna, inklużi l-persuni b’diżabilità, persuni LGBTI, persuni li jagħmlu parti minn minoritajiet etniċi u oħrajn li jiffaċċaw diskriminazzjoni.

4.17

Il-kisba ta’ livelli ogħla ta’ parteċipazzjoni fid-dinja tax-xogħol ta’ gruppi diversi fl-Ewropa hija essenzjali sabiex jiġu ffaċċjati t-tixjiħ demografiku u popolazzjoni fl-età tax-xogħol li qed tonqos. Hemm bżonn isir progress ukoll fil-promozzjoni tal-ugwaljanza u n-nondiskriminazzjoni f’aspetti oħra tal-ħajja, lil hinn mix-xogħol, bħalma huma l-aċċess għall-beni u għas-servizzi, għall-edukazzjoni, l-akkomodazzjoni u l-kura tas-saħħa. F’dan il-kuntest, it-tama hi li d-diskussjonijiet dwar Direttiva dwar it-Trattament Indaqs tal-UE dwar l-aċċess għall-oġġetti u s-servizzi jiġu mnedija mill-ġdid malajr kemm jista’ jkun.

5.1

Il-KESE organizza dibattiti mas-soċjetà ċivili organizzata f’kull Stat Membru bejn it-2 ta’ Settembru u t-2 ta’ Novembru 2016. Id-dibattiti kienu kkoordinati minn tliet membri tal-KESE (“triji”) mill-pajjiż ikkonċernat, ħafna drabi f’kooperazzjoni mal-Kummissjoni Ewropea (15-il dibattitu) jew il-Kunsill Ekonomiku u Soċjali nazzjonali (7 dibattiti). Il-parteċipanti kienu ġejjin minn firxa wiesgħa ta’ organizzazzjonijiet ta’ min iħaddem, trejdunjins u organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili oħrajn, kif ukoll, b’mod anqas frekwenti, mill-qasam akkademiku. B’kollox, madwar 1 800 rappreżentant ta’ organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili pparteċipaw fit-28 dibattitu.

5.2

Intuża sett ta’ mistoqsijiet ewlenin bħala bażi għad-diskussjonijiet fil-biċċa l-kbira tad-dibattiti. Id-dibattiti koprew firxa wiesgħa ta’ kwistjonijiet, li jirriflettu d-diversi sistemi nazzjonali, il-prijoritajiet u ċ-ċirkostanzi. Wara d-dibattiti, it-triji kkoordinaturi ħejjew rapporti nazzjonali li, fil-biċċa l-kbira tal-każi, kienu jinkludu Konklużjonijiet u/jew Rakkomandazzjonijiet. Il-mistoqsijiet ta’ gwida kienu dawn:

5.3

Il-Konklużjonijiet/Rakkomandazzjonijiet tar-rapporti tal-pajjiż tal-membri tat-triju żvelaw li għadd ta’ temi/suġġetti komuni tqajmu matul diversi dibattiti. Dawn huma miġbura fil-qosor f’din it-taqsima tal-Opinjoni.

5.3.1

Fir-rigward tal-kamp ta’ applikazzjoni u l-format tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali:

5.3.2

It-temi ewlenin imsemmija fil-Konklużjonijiet/Rakkomandazzjonijiet u marbuta mal-abbozz preliminari tal-Kummissjoni Ewropea dwar l-EPSR:

5.4

Il-Konklużjonijiet/Rakkomandazzjonijiet urew ukoll li l-element prinċipali ta’ diverġenza kien jekk l-EPSR għandu jipprevedi miżuri leġislattivi. Il-parteċipanti fi ħdan u fost il-pajjiżi kienu diviżi dwar il-kwistjoni, bir-rappreżentanti ta’ min iħaddem (ġeneralment) ma jappoġġjawx l-idea ta’ leġislazzjoni ulterjuri u r-rappreżentanti tat-trade unions (ġeneralment) jesprimu fehma għall-kuntrarju.

6.1.1

Il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali jeħtieġ ħafna aktar ċarezza f’dak li jikkonċerna l-kontenut, il-proċessi, l-inizjattivi konkreti għall-implimentazzjoni tiegħu, il-finanzjament u l-monitoraġġ, minbarra ċarezza dwar ir-rwol tal-atturi differenti. Il-kwistjoni ta’ governanza hija tal-akbar importanza, b’rispett lejn dak li hu previst mit-Trattati, inkluż il-prinċipju tas-sussidjarjetà. Iċ-ċittadini għandhom dritt li jkunu jafu min huwa responsabbli u min irid jagħti kont ta’ kull waħda minn dawn id-deċiżjonijiet.

6.1.2

Fir-rigward tal-atturi rilevanti u r-rwol tagħhom, il-KESE jenfasizza li fi kwistjonijiet tas-suq tax-xogħol, sħubija bejn l-awtoritajiet pubbliċi u l-imsieħba soċjali fil-livell tal-UE u dak nazzjonali hija kruċjali biex jittejjeb il-progress tal-politika lejn l-objettivi appoġġjati b’mod wiesa’. Fil-qasam tal-protezzjoni soċjali, jaqdu rwol ċentrali l-gvernijiet, l-awtoritajiet pubbliċi/reġjonali/lokali u istituzzjonijiet nazzjonali differenti li għandhom x’jaqsmu mal-organizzazzjoni tas-sigurtà soċjali kif ukoll bħala provvedituri ta’ servizz soċjali. Barra minn hekk, l-imsieħba soċjali wkoll ta’ spiss għandhom rwol u responsabbiltajiet fl-elaborazzjoni/fit-tfassil u l-implimentazzjoni ta’ skemi ta’ protezzjoni soċjali u fis-servizzi soċjali. Partijiet interessati oħra, bħalma huma l-aġenziji soċjali, jista’ jkollhom kompetenza b’mod partikolari fl-assistenza soċjali u jistgħu jaqdu rwol u jipprovdu xbieki ta’ sikurezza għal grupp tal-popolazzjoni li huwa fir-riskju tal-faqar.

6.1.3

Il-KESE jenfasizza li dan il-Pilastru jista’ jsir proġett pożittiv għall-Ewropa, u għal kulħadd, iżda biss jekk ir-riżultati tiegħu jkunu viżibbli. F’dawn iż-żminijiet ta’ kriżi, il-Pilastru jista’ jkun opportunità tajba biex jintwera li l-livell tal-UE għadu kapaċi jagħti tweġiba adatta, fejn xieraq, għall-isfidi li jiffaċċjaw persuni normali, filwaqt li jiġu rrispettati bis-sħiħ id-diviżjoni tal-kompetenzi u l-prinċipju ta’ sussidjarjetà. B’mod partikolari, il-Pilastru għandu jservi biex jippromovi l-benesseri tan-nies f’konformità mal-obbligu tat-Trattat lejn, fost l-oħrajn, ‘ekonomija soċjali tas-suq kompetittiva ħafna, intiża li twassal għal livell massimu ta' impjieg u progress soċjali, u livell għoli ta' protezzjoni u ta' titjib tal-kwalità ta' l-ambjent’ (Artikolu 3 TUE). Barra minn hekk, il-Pilastru għandu jikkontribwixxi għal funzjonament aħjar tas-swieq tax-xogħol u s-sistemi ta’ protezzjoni soċjali. Fl-istess waqt, il-KESE jinsab imħasseb dwar in-nuqqas ta’ ċarezza tal-Pilastru fir-rigward tal-kamp ta’ applikazzjoni tiegħu. Il-KESE jibża’ li dan jista’ joħloq aktar inċertezza u frustrazzjoni billi jgħolli l-aspettattivi li mhux jew ma jistgħux jintlaħqu (71).

6.2.1

Il-Kummissjoni tipproponi li l-ewwel Pilastru għandu japplika l-ewwel għaż-żona tal-euro, billi diġà beda l-proċess ta’ integrazzjoni u konsolidazzjoni ulterjuri lejn livell ogħla ta’ konverġenza. Madankollu, id-dispożizzjonijiet soċjali fit-Trattati tal-UE (72) jkopru l-Istati Membri kollha tal-UE. Fid-dawl ta’ dak li ġie ddikjarat f’bosta dibattiti nazzjonali, il-KESE huwa tal-fehma li l-Pilastru għandu japplika għal kull wieħed mit-28 Stat Membru tal-UE.

6.2.2

F’opinjoni preċedenti, il-KESE nnota li politiki makroekonomiċi soċjalment sostenibbli huma prerekwiżit għal irkupru ekonomiku aktar b’saħħtu u biex tiġi żgurata l-koeżjoni soċjali. Barra minn hekk, kunsiderazzjoni aħjar tar-realtajiet ekonomiċi hija prekondizzjoni essenzjali biex jinkiseb impjieg produttiv u politiki soċjali mfassla tajjeb fil-livell tal-UE u dak nazzjonali, b’mod ġust bejn il-ġenerazzjonijiet. Il-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjon l-enfasi fuq l-użu tal-flessibilità fir-regoli tal-Patt ta' Stabbiltà u Tkabbir, fejn il-Kummissjoni se tqis ċerti investimenti pubbliċi meta tikkalkula d-defiċit fiskali, iżda jikkunsidra dan bħala miżura limitata u parzjali (73).

6.3.1

Is-Semestru Ewropew u l-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma — li japplikaw bl-istess mod għal pajjiżi li mhumiex fiż-żona euro — għandhom isiru l-vetturi prinċipali għall-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-Pilastru. Madankollu, meta wieħed iqis il-mekkaniżmi addizzjonali ta’ monitoraġġ makroekonomiku li jeżistu fi ħdan is-Semestru Ewropew, huwa possibbli li jistgħu jiżviluppaw punti ta’ riferiment addizzjonali bħala appoġġ għar-riformi nazzjonali. Ir-rabta bejn il-Pilastru u s-Semestru Ewropew kienet imsemmija f’għadd ta’ dibattiti nazzjonali (74).

6.3.2

Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li wħud mill-għanijiet ta’ politika ekonomika tal-governanza ekonomika tas-snin reċenti għandhom isiru iktar konformi mal-għanijiet tal-politika soċjali tal-UE skont l-Artikolu 4(2) tat-TFUE (75). L-azzjonijiet kollha tas-Semestru Ewropew — f’konformità mal-klawżola soċjali orizzontali (76) — għandhom jiġu soġġetti għal valutazzjoni tal-impatt soċjali. Dawn ir-riżultati għandhom isiru pubbliċi u jiġu diskussi fil-livell nazzjonali u Ewropew (77).

6.3.3

Il-KESE ddikjara fil-passat li matul is-Semestru Ewropew, il-miri soċjali u tal-impjieg għandhom jitqiegħdu fuq l-istess livell tal-kwistjonijiet makroekonomiċi fis-Semestru Ewropew (78). Huwa rrakkomandat ukoll li għandu jkun hemm indikaturi komuni u paragunabbli, pereżempju dwar il-faqar u l-inugwaljanza, kif ukoll valutazzjonijiet mandatarji tal-impatt soċjali tal-aġendi ta’ riforma kollha proposti mill-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma (PNR) u fir-Rakkomandazzjonijiet Speċifiċi għall-Pajjiż (CSRs) (79).

6.3.4

Il-KESE jappella għal bilanċ ġdid tas-Semestru Ewropew sabiex it-tabella ta’ valutazzjoni li diġà teżisti tal-indikaturi ewlenin dwar l-impjiegi u l-qasam soċjali tiġi kkunsidrata meta jiġu fformulati s-CSRs.

6.3.5

L-objettiv ta’ aktar konverġenza lejn it-titjib tal-kundizzjonijiet tax-xogħol u tal-għaxjien għandu jiġi ffaċilitat b’miri speċifiċi, b’kont meħud tal-Istrateġija Ewropa 2020 u l-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli u l-gwida tal-koordinazzjoni tal-politiki ekonomiċi, tal-impjiegi u soċjali.

6.4.1

Il-KESE huwa mħasseb immens dwar l-istabbiltà tal-UE, peress li r-riformi meħtieġa, b’tibdil jew mingħajru fit-Trattati, dejjem iseħħu fl-aħħar minuta u ħafna drabi taħt pressjoni kbira. Hemm bżonn li għal darb” oħra tissaħħaħ il-koeżjoni soċjali, politika u ekonomika tal-UE u li titkompla l-integrazzjoni ekonomika u monetarja bħala l-bażi għal UEM li tiffunzjona tajjeb. Għaldaqstant, irid bilfors isir dibattitu serju dwar arkitettura robusta tal-UEM, li tkun teħtieġ kunsens dwar l-għanijiet ekonomiċi u soċjali kif ukoll governanza maqbula (80).

6.4.2

Il-koeżjoni soċjali, politika u ekonomika trid tiġi infurzata biex tissaħħaħ il-kapaċità tal-Unjoni Ekonomika u Monetarja li tassorbi x-xokkijiet . Il-KESE jinnota li għandha titqies aktar id-diverġenza tal-ekonomiji tal-UEM u li f’dawn il-pajjiżi għandhom jiġu introdotti riformi strutturali bilanċjati li jirriflettu r-rekwiżiti tal-unjoni monetarja u r-rekwiżiti nazzjonali, sabiex tiġi żgurata l-konverġenza meħtieġa.

6.4.3

Il-KESE diġà ssuġġerixxa kif l-UEM tista’ titfassal aħjar u ressaq proposti għall-iżvilupp tad-disinn soċjali u demokratiku tagħha, kemm jista’ jkun malajr fil-qafas tal-metodu Komunitarju. Dan għandu jsaħħaħ ir-reżiljenza demokratika u jilħaq l-obbligi soċjali tat-Trattati (81).

6.4.4

UEM ekonomikament soda hija ta’ importanza ewlenija. Kif diġà ġie ddikjarat mill-KESE, f’dan il-kuntest, il-gvernijiet tal-Istati Membri għandhom responsabbiltà importanti għall-iżvilupp ulterjuri ta’ UEM demokratika u soċjali. Dan japplika wkoll għall-imsieħba soċjali, kemm nazzjonali kif ukoll fil-livell Ewropew, li għalihom l-UEM tipprovdi qafas globali għas-sistemi rispettivi tagħhom tal-formazzjoni tal-pagi u l-organizzazzjoni tas-suq tax-xogħol u l-politika soċjali. Bħala atturi ekonomiċi u soċjali jaqdu rwol prinċipali fir-rigward tal-konformità mal-għan tal-istabbiltà komuni tal-UEM (82). Involviment akbar tal-imsieħba soċjali jista’ jikkontribwixxi għal governanza mtejba tal-UEM. Il-fehmiet tagħhom dwar l-organizzazzjoni tas-suq tax-xogħol u l-politika soċjali għandhom jiġu kkunsidrati wkoll fil-kuntest tad-dibattiti dwar il-futur tal-UEM (83). Djalogu msaħħaħ u strutturat mas-soċjetà ċivili għandu jgħin ukoll biex titjieb ir-reżiljenza demokratika u l-governanza.

6.4.5

Il-KESE huwa tal-fehma li l-indirizzar ta’ żbilanċi persistenti kif ukoll il-ħolqien ta' fiduċja u kunfidenza madwar l-Ewropa, jeħtieġu governanza ekonomika aktar effettiva u demokratika, b'mod partikolari fiż-żona tal-euro (84).

6.5.1

Il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali għandu jkollu l-għan li jikkontribwixxi għal infurzar effettiv tal-acquis soċjali legali eżistenti stabbilit fil-leġislazzjoni primarja u sekondarja tal-UE fir-rigward tal-impjieg u d-drittijiet soċjali, inklużi b’mod partikolari l-protezzjoni soċjali u superviżjoni effettiva, permezz ta’ spezzjoni tax-xogħol, fost oħrajn, u d-dritt għal rimedju effettiv u aċċess għall-ġustizzja. Is-sorsi internazzjonali legalment vinkolanti tad-drittijiet ratifikati mill-Istati Membri għaċ-ċittadini tal-UE għandhom jiġu rispettati b’mod sħiħ.

6.5.2

Il-KESE jemmen li l-Pilastru jipprovdi għall-opportunità biex jiġi affermat mill-ġdid l-acquis soċjali eżistenti. Barra minn hekk, il-proċess tal-iżvilupp ta’ Pilastru jagħti wkoll skop biex jiġi valutat x’jaħdem u x’ma jaħdimx, dak li hemm nieqes u x’għandu jittejjeb fl-approċċ tal-Istati Membri u tal-UE sabiex titrawwem konverġenza soċjali u ekonomika mġedda, ikun hemm tkabbir sostenibbli u l-ħolqien tal-impjiegi fl-UE.

6.6.1

Il-Fond Ewropew għal Investimenti Strateġiċi u l-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej huma maħsuba biex jaqdu rwol kruċjali fil-ħolqien tat-tkabbir u l-impjiegi u fil-promozzjoni tal-koeżjoni soċjali u territorjali. Il-KESE huwa tal-fehma li użu aktar effettiv u effiċjenti ta’ dawn il-fondi huwa meħtieġ u li l-investiment fit-tul f’infrastruttura soċjali u servizzi soċjali ta’ kwalità għolja, inkluż permezz tal-Fond Ewropew għal Investimenti Strateġiċi u l-Bank Ewropew tal-Investiment, għandu jingħata prijorità u jiġi akkoppjat mal-implimentazzjoni tal-Pilastru.

6.6.2

Fil-limiti tal-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir, il-KESE ppreżenta proposti u għażliet differenti. Waħda tista’ tkun regola “tad-deheb” jew tabilħaqq, “tal-fidda” (85) għall-investiment pubbliku, inkluż fis-settur soċjali, mill-Istati Membri biex jiżdied mal-investiment pubbliku tal-UE permezz ta' sistema ta' parametri maqbula b'mod komuni li, flimkien mar-riformi strutturali t-tajbin, irawwmu wkoll l-investiment privat (86);

6.6.3

Fil-kuntest tal-baġits u r-reviżjonijiet tal-Qafas Finanzjarju Pluriennali, il-KESE jemmen li huwa neċessarju li jintużaw, kif diġà indikat mill-Kummissjoni, 25 % tal-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej, jiġifieri l-Fond Soċjali Ewropew u l-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, biex jiġi promoss l-investiment soċjali fil-politiki u s-servizzi soċjali, tas-saħħa, tal-edukazzjoni u ta’ akkomodazzjoni. Barra minn hekk, xi riżorsi għandhom jiġu allokati fil-livell tal-UE taħt il-FSE bħala finanzjament disponibbli biex jissaħħu l-kapaċitajiet tal-imsieħba soċjali. Il-Kummissjoni Ewropea għandha tagħti gwida lill-Istati Membri dwar kif għandhom jippromovu l-investiment soċjali fil-prattika u kif għandhom jimmonitorjaw il-kwalità u l-effikaċja tal-proġetti.

6.6.4

Fl-2014, il-KESE għamel referenza għal mekkaniżmu ta’ distribuzzjoni mill-ġdid li għandu jintuża f’każ ta’ xokkijiet asimetriċi (87) u indika li l-Unjoni u speċjalment iż-żona tal-euro ma jistgħux jinjoraw il-konsegwenzi soċjali tal-politiki ekonomiċi attwali billi jitħallew kompletament f’idejn il-pajjiżi individwali. Huwa enfasizza l-ħtieġa li l-baġits tal-edukazzjoni u t-taħriġ jitqiesu bħala investiment fil-ġejjieni (88). Il-parteċipanti f’ċerti dibattiti nazzjonali ddiskutew jekk l-assigurazzjoni kontra l-qgħad jew fond ta’ aġġustament tal-UE kinux meħtieġa u jekk jistgħux ikunu fattibbli (89). Dawn id-dibattiti wrew li fehmiet dwar din il-kwistjoni jvarjaw b’mod sinifikanti u li dawn id-diskussjonijiet għandhom jitkomplew (90).

6.7.1

Ir-riflessjonijiet dwar il-Pilastru għandhom jikkunsidraw ukoll, fejn xieraq, id-dimensjoni globali. L-aħħar dibattiti tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO), il-Kunsill tal-Ewropa, l-OECD u l-FMI huma essenzjali, b’mod partikolari fir-rigward ta’ evidenza li turi li l-inugwaljanza taffettwa d-durabilità tat-tkabbir u li r-ridistribuzzjoni ma tagħmilx ħsara lit-tkabbir. Ir-riflessjonijiet għandhom jirrikonoxxu wkoll li s-sostenibilità tal-mudell soċjali Ewropew hija marbuta mat-titjib tal-kompetittività globali tal-Ewropa.

6.7.2

L-Aġenda 2030 għall-Iżvilupp Sostenibbli ġiet miftiehma bejn l-Istati Membri kollha tan-Nazzjonijiet Uniti fl-2015. Bħala tali, l-ilħiq ta’ dawn l-għanijiet huwa obbligu għall-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea. Il-KESE huwa tal-fehma li l-Pilastru jista’ jikkontribwixxi b’mod sinifikanti għall-Aġenda 2030 għall-Iżvilupp Sostenibbli, speċjalment fir-rigward tal-Għan 1 (Jinqered il-Faqar), 3 (Is-Saħħa u l-Benessri), 5 (L-Ugwaljanza bejn is-Sessi) u 8 (Xogħol Deċenti u Tkabbir Ekonomiku).

6.8.1

Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni biex tipproponi strateġija ċara u koerenti għall-Pilastru. Il-KESE jaqbel mal-Kumitat tal-Impjiegi (EMCO) u l-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali (SPC) li ddikjaraw li “il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali għandu jibbaża fuq u jtejjeb l-istrumenti eżistenti, inklużi l-Istrateġija Ewropea dwar l-Impjiegi (EES) u l-Metodu Miftuħ ta' Koordinazzjoni għall-Ħarsien Soċjali u l-Inklużjoni Soċjali (MMK soċjali), u abbażi ta’ dan iservi bħala boxxla għall-proċess tat-trawwim ta’ konverġenza ‘l fuq sostenibbli f'termini ta’ eżiti soċjali u ta’ impjiegi, filwaqt li jiġu rispettati l-kompetenzi nazzjonali” (91). Jista’ jkun parti minn dan il-proċess it-tfassil ta’ punti ta’ riferiment adatti ġodda fuq għadd limitat ta’ sfidi ewlenin tas-suq tax-xogħol u tal-qasam soċjali, sabiex jiġi evalwat il-progress. L-istabbiliment ta’ dan il-qafas ta’ kooperazzjoni għandu jgħin lill-Istati Membri jiksbu riżultati pożittivi permezz ta’ riformi (92) u jikkontribwixxu għal koeżjoni soċjali akbar.

6.8.2

Minkejja r-riskji evidenti, madankollu, il-KESE għadu jemmen li l-UE hija kapaċi twassal UE aħjar, aktar demokratika u soċjali. Il-KESE ser jagħmel dak kollu li hu meħtieġ biex jappoġġja dibattiti fl-Istati Membri u fil-livell tal-UE biex jiġu involuti ċ-ċittadini “għal futur aħjar fl-Ewropa”. Globalizzazzjoni ġusta, li tipprovdi ħajja tajba, biżżejjed opportunitajiet ta’ impjieg u kundizzjonijiet tax-xogħol ġusti għal kulħadd, tista’ tinkiseb biss jekk l-UE żżomm l-għaqda tagħha u tkun kapaċi taġixxi. Sabiex tippreserva l-mudell tas-soċjetà tagħha, l-Ewropa trid tkun kapaċi tadatta ruħha għar-realtajiet li qed jinbidlu sabiex jiġu massimizzati l-opportunitajiet għal kulħadd. Din hija l-alternattiva tagħna għall-protezzjoniżmu, in-nazzjonaliżmu u l-populiżmu.