RAPPORT MILL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI

Report dwar l-implimentazzjoni u r-rilevanza tal-Pjan ta' Ħidma għall-Kultura 2011-14

1. DAĦLA

Il-kultura u d-diversità tal-espressjoni kulturali huma fost l-akbar preġji tal-Ewropa. Bħala għajn ta' valuri, identità u sens ta' ċittadinanza, il-kultura tikkontribwixxi għall-benessri taċ-ċittadini, kif ukoll għall-koeżjoni u għall-inklużjoni soċjali. Il-kultura tixpruna wkoll it-tkabbir ekonomiku, il-ħolqien tal-impjiegi u l-kummerċ internazzjonali.

Fl-2007, il-Kummissjoni Ewropea pproponiet li tfassal il-kooperazzjoni Ewropea fil-qasam tal-kultura fuq tliet għanijiet strateġiċi fl-Aġenda Ewropea għall-Kultura:

· il-promozzjoni tad-diversità kulturali u tad-djalogu interkulturali;

il-promozzjoni tal-kultura bħala katalist għall-kreattività u għat-tkabbir; u l-promozzjoni tal-kultura bħala element essenzjali fir-relazzjonijiet internazzjonali tal-UE.

Din l-Aġenda ġiet approvata mill-Kunsill, u l-prijoritajiet tagħha ġew riflessi mbagħad f'żewġ pjanijiet ta' ħidma tal-Kunsill għall-kultura.

Fl-2010, wara li wasal għall-konklużjoni li l-Pjan ta' Ħidma tal-Kunsill għall-Kultura 2008-2010 kien jikkostitwixxi fażi ġdida u importanti fl-iżvilupp tal-kooperazzjoni tal-Istati Membri fil-kultura filwaqt li tejjeb il-koerenza u l-viżibbiltà tal-azzjoni Ewropea f'dan il-qasam, il-Kunsill adotta t-tieni pjan ta' ħidma għas-snin 2011-2014.

Ankrat sew f'dawn it-tliet għanijiet ewlenin, dan il-pjan ta' ħidma ġdida kien imsejjes ukoll fuq it-tisħiq, min-naħa tal-Istati Membri tal-UE, fuq kemm il-kultura taf tikkontribwixxi għall-ksib tal-miri tal-istrateġija Ewropa 2020 għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklussiv.   

Meta adotta l-Pjan ta' Ħidma għall-Kultura attwali f'Diċembru 2010, il-Kunsill stieden lill-Kummissjoni tressaq rapport finali dwar l-implimentazzjoni u r-rilevanza tiegħu sa tmiem l-ewwel nofs tal-2014, abbażi ta' kontributi volontarji mingħand l-Istati Membri. Ir-rapport maħsub biex ikun bażi għat-tħejjija tal-pjan ta' ħidma li jmiss.

Dan ir-rapport jagħti ħarsa, l-ewwel nett, lejn il-progress li sar fl-implimentazzjoni tas-sitt oqsma settorjali prijoritarji tal-pjan ta' ħidma, permezz tal-metodi ta' ħidma previsti mill-Kunsill, fosthom il-metodu miftuħ ta' kollaborazzjoni (OMC, "open method of collaboration"). Wara dan, ir-rapport jippreżenta t-tagħlimiet meħuda fir-rigward tar-rilevanza tal-pjan ta' ħidma u l-istrumenti tiegħu, billi jislet minn valutazzjoni indipendenti li evalwat l-OMC bħala għodda għall-implimentazzjoni tal-Aġenda għall-Kultura[1], kif ukoll mill-kontributi mressqa mill-Istati Membri tal-UE fi stħarriġ tal-Kummissjoni fl-2014. L-aħħar kapitlu joffri rakkomandazzjonijiet għall-passi li għandhom jittieħdu fir-rigward tal-kontenut u l-metodi ta' ħidma tal-Pjan ta' Ħidma għall-Kultura li jmiss, għall-2014 'il quddiem. 

2. PROGRESS LEJN L-GĦANIJIET TAL-PJAN TA' ĦIDMA GĦAS-SNIN 2011-2014

Il-Pjan ta' Ħidma għall-Kultura għas-snin 2011-2014 jistipula qafas ambizzjuż għall-kooperazzjoni, u jispeċifika sitt oqsma prijoritarji għall-azzjoni lejn l-għanijiet tal-Aġenda Ewropea għall-Kultura, kif ukoll lejn l-għan tal-istrateġija Ewropa 2020 ta' tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklussiv. Dawn l-oqsma prijoritarji huma:

id-diversità kulturali, id-djalogu interkulturali, u l-kultura aċċessibbli u inklussiva; l-industriji kulturali u kreattivi; il-ħiliet u l-mobbiltà; il-wirt kulturali, inkluża l-mobbiltà tal-kollezzjonijiet kulturali; il-kultura fir-relazzjonijiet internazzjoanli; u l-istatistika dwar il-kultura.

It-taqsima li jmiss tagħti daqqa t'għajn lejn il-progress li sar fl-implimentazzjoni tal-azzjonijiet ewlenin previsti fil-pjan ta' ħidma għal kull waħda minn dawn is-sit prijoritajiet settorjali. 

2.1.        Id-diversità kulturali, id-djalogu interkulturali, u l-kultura aċċessibbli u inklussiva

Id-djalogu interkulturali huwa għan ewlieni tal-Aġenda Ewropea għall-Kultura; barra minn hekk, id-djalogu interkulturali u s-sehem f'attivitajiet kulturali jistgħu jsaħħu l-koeżjoni soċjali u jikkontribwixxu għat-tkabbir inklussiv.

L-esperti tal-Istati Membri ffukaw l-ewwel nett fuq ir-rwol tal-istituzzjonijiet kulturali ffinanzjati pubblikament fl-promozzjoni tal-aċċess għall-kultura, permezz tal-metodu OMC. L-analiżi li wettqu, ta' iktar minn 80 politika u prattika — miġburin f'manwal ta' prassi tajba ppubblikat fl-2013 [2] — wasslitilhom biex jikkonkludu li l-kwistjoni tal-aċċess hija wkoll kwistjoni ta' nuqqas ta' domanda pubblika, u li għaldaqstant, għandu jitħeġġeġ l-"iżvilupp tal-udjenza".  

Abbażi ta' dawn il-konklużjonijiet, it-tieni grupp espert tal-OMC iffoka fuq politiki u prattiċi tajba għall-istituzzjonijiet pubbliċi tal-arti u tal-kultura bħala faċilitaturi ta' skambji fost il-kulturi u l-gruppi soċjali. Ikkonkluda li l-istituzzjonijiet kulturali għandhom jadattaw l-ipprogrammar tagħhom (eż. spettakli teatrali, wirjiet, eċċ.) sabiex jiżguraw li huwa rilevanti għal udjenza mżewqa. Barra minn hekk, l-istituzzjonijiet kulturali:

irid ikollhom persunal li jifhem bżonnijiet diversi; iridu jagħmlu sforzi biex jilħqu udjenzi ġodda; u iridu joħolqu spazji għat-tlaqqigħ mal-istituzzjonijiet.[3]

Billi l-immirar lejn it-tfal tal-iskola u ż-żgħażagħ huwa l-aktar mod ovvju kif tibni udjenzi futuri, it-tielet grupp ta' ħidma tal-OMC bħalissa qiegħed jikkonċentra fuq l-iżvilupp tal-kuxjenza u l-espressjoni kulturali permezz tal-edukazzjoni fil-livelli kollha.[4] 

2.2.        Is-setturi kulturali u kreattivi

Is-setturi kulturali u kreattivi (CCSs) huma fornituri ewlenin tad-diversità kulturali, u jirrappreżentaw 4.5 % tal-PDG tal-UE. Billi jirrikonoxxu l-fatt li s-CCSs jistgħu jgħinu biex tintlaħaq il-mira tal-istrateġija Ewropa 2020 ta' tkabbir intelliġenti u sostenibbli, is-CCSs huma t-tieni prijorità tal-pjan ta' ħidma. Il-pjan ta' ħidma jipprovdi għal firxa wiesgħa ta' azzjonijiet li għandhom jiġu implimentati mill-Kummissjoni u mill-gruppi tal-OMC. 

Fl-2012, il-Kummissjoni ppubblikat strateġija komprensiva biex tippromwovi s-setturi kulturali u kreattivi tal-UE u ssarrafhom f'impjiegi u tkabbir[5], strateġija li kompliet tibni fuq ir-risposti għall-Green Paper tal-2010 dwar "L-esplojtazzjoni tal-potenzjal tal-industriji kulturali u kreattivi".[6] Din l-istrateġija stiednet lill-Istati Membri jiżviluppaw mudelli ġodda ta' governanza fil-livelli nazzjonali u reġjonali, abbażi tal-kooperazzjoni fost setturi u politiki differenti, bil-għan li jiġi sfruttat il-potenzjal tas-CCSs u li dawn ikunu megħjuna jilqgħu għall-isfidi tal-globalizzazzjoni u tad-diġitizzazzjoni.

L-istrateġija wittiet it-triq ukoll għal aktar kooperazzjoni fil-qasam tas-CCSs, fost inizjattivi rilevanti ta' dipartimenti differenti tal-Kummissjoni. Pereżempju, l-Alleanza tal-Industriji Kreattivi Ewropej, li kkombinat it-tagħlim tal-politika u l-ittestjar ta' mudelli għall-aċċess għall-finanzjament u l-innovazzjoni, ġiet mistiedna taqsam ir-riżultati tagħha ma' esperti fil-gruppi tal-OMC rilevanti.

Tliet gruppi tal-OMC ħadmu fuq dan il-qasam prijoritarju. Żewġ gruppi tal-OMC ħarġu rapporti tal-aqwa prassi, wieħed dwar l-użu strateġiku tal-fondi strutturali biex jiġi sfruttat kemm jista' jkun il-potenzjal tas-CCSs (2012)[7], u wieħed dwar l-istrateġiji ta' appoġġ għall-esportazzjoni u ta' internazzjonalizzazzjoni tas-CCSs. [8] Iż-żewġ rapporti saru għodod siewja għal min ifassal il-politika fuq il-livelli nazzjonali u reġjonali, u jiġu kkwotati ta' spiss bħala dokumenti ta' referenza.

It-tielet grupp ta' ħidma tal-OMC jikkunċentra fuq skemi eżistenti ta' finanzjament għas-CCSs fl-Istati Membri tal-UE. Dan il-grupp twaqqaf fl-2014, u ser joħroġ rapport ta' prassi tajba dwar inġinerija finanzjarja għall-SMEs fis-CCSs sa tmiem l-2014. B'hekk, bħal gruppi oħra tal-OMC, se jgħin biex jinbena korp ta' rakkomandazzjonijiet ta' politika li jistgħu jgħinu fid-disinn ta' politiki li jsaħħu l-kontribut tas-CCSs lejn tkabbir intelliġenti u sostenibbli.

2.3.        Il-ħiliet u l-mobbiltà

Meta jivvjaġġjaw u jaħdmu fl-UE, l-artisti jgħinu biex tinħoloq żona kulturali komuni Ewropea. Il-mobbiltà żżid ukoll l-opportunitajiet tal-artisti biex iwessgħu l-udjenzi tagħhom, javvanzaw fil-karriera, u jikkontribwixxu b'mod aktar ġenerali lejn il-kreattività u l-innovazzjoni.

Fl-2012, biex jikkontribwixxi għat-titjib tal-qafas ta' politika, grupp ta' ħidma tal-OMC ħareġ rapport li jipprovdi konsulenza konċiża u prattika lil min ifassal il-politika, bit-titlu "Building a strong framework for artists’ mobility: five key principles"[9]. Grupp ta' ħidma tal-OMC ieħor, imwaqqaf fl-2013, se jippubblika sa tmiem l-2014 manwal ta' prassi tajba għar-residenzi tal-artisti.

L-artisti li jivvjaġġjaw fi ħdan l-UE jħabbtu wiċċhom ma' ħafna sfidi, fosthom nuqqas ta' tagħrif komprensiv dwar kwistjonijiet amministrattivi bħall-viżi u s-sigurtà soċjali. Għaldaqstant, bħala parti mill-pjan ta' ħidma, grupp espert imlaqqa' mill-Kummissjoni ħoloq standards komuni għal servizzi ta' informazzjoni u konsulenza għall-artisti u l-professjonisti tal-kultura li jixtiequ jkunu iktar mobbli[10]. Dan is-sett ta' standards issa jista' jintuża mill-Istati Membri biex joħolqu jew jirrevedu portali eżistenti ta' informazzjoni. Dan huwa l-każ, pereżempju, tal-Ġermanja u tal-Awstrija. 

Madankollu, anki fejn l-informazzjoni tinsab disponibbli, ir-regoli dwar il-viżi, is-sigurtà soċjali u t-tassazzjoni transfruntiera jibqgħu kumplessi, partikularment għall-artisti li jaħdmu bi proġetti jew perjodi qosra, bi status ta' impjieg li jvarja minn pajjiż għall-ieħor. Għal din ir-raġuni, bħala parti mill-pjan ta' ħidma, il-Kummissjoni organizzat żewġ seminars fl-2013 u l-2014, li laqqgħu persunal rilevanti mill-Kummissjoni, mill-Istati Membri tal-UE u mis-settur kulturali. L-għan tagħhom kien li jiffaċilitaw l-iskambju ta' prassi tajba, u li jipproponu għadd ta' rakkomandazzjonijiet. Dawn jinkludu, pereżempju, il-ħolqien ta' iktar portali tal-informazzjoni multilingwi fl-Istati Membri, jew il-ħtieġa ta' koordinazzjoni mtejba fost l-amministratturi, u aktar konformità mal-leġiżlazzjoni l-aktar riċenti tal-UE dwar il-koordinazzjoni tas-sigurtà soċjali.

Fil-livell tal-UE, fl-1 ta' April 2014, il-Kummissjoni adottat "pakkett dwar il-viża", li jinkludi tip ġdid ta' "viża itineranti" li tkun tippermetti liċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi jidħlu legalment fiż-żona Schengen u jiċċirkolaw fiha għal mhux aktar minn sena[11]. Din il-viża tkun tapplika, pereżempju, għall-artisti tal-ispettakli diretti u taċ-ċirklu. Rigward it-tassazzjoni, il-grupp espert imwaqqaf mill-Kummissjoni li fih se jiġi rrappreżentat is-settur tal-ispettakli diretti, se jikkontribwixxi fl-identifikazzjoni tal-problemi ta' tassazzjoni li jħabbtu wiċċhom magħhom individwi li huma attivi minn fruntiera għall-oħra fl-UE, kif ukoll fl-identifikazzjoni ta' prattiki tajbin.

Dan il-qasam prijoritarju jiffoka wkoll fuq il-ħiliet. Il-kwistjonijiet ittrattati inkludew il-promozzjoni ta' sħubijiet kreattivi, l-identifikazzjoni u l-iżvilupp ta' ħiliet permezz ta' kunsilli tas-settur kulturali, u l-promozzjoni tal-litteriżmu fil-mezzi ta' komunikazzjoni. Fl-2013, grupp tal-OMC  ħareġ ktejjeb ta' politika [12] li jidentifika u jimmudella sħubijiet u prattiki kreattivi ta' suċċess, sabiex iħeġġeġ l-interazzjoni bejn is-setturi kulturali u kreattivi u bejn setturi oħra bħall-edukazzjoni u t-taħriġ, kif ukoll in-negozju. Il-grupp sab li s-sħubijiet kreattivi jkunu għodod b'impatt qawwi u b'kost baxx, li jistgħu jgħinu jiżviluppaw atteġġjamenti li jkunu essenzjali għall-innovazzjoni u għall-kreattività, u jistgħu jgħinu wkoll biex jipprevjenu jew jirrimedjaw it-tluq bikri mill-iskola.

2.4.        Il-wirt kulturali, inkluża l-mobbiltà tal-kollezzjonijiet kulturali

Il-wirt kulturali tal-Ewropa huwa ħafna iktar minn sempliċi senduq ta' għarfien; huwa wkoll riżorsa maqsuma, u ben komuni. Il-wirt jagħti kontribut kbir lejn id-definizzjoni tal-identità taċ-ċittadini Ewropej, u huwa riżorsa għall-koeżjoni soċjali u għall-iżvilupp ekonomiku. Għaldaqstant, jista' jikkontribwixxi lejn il-ksib tal-għanijiet tal-istrateġija Ewropea 2020.

Fl-2012, grupp tal-OMC eżamina mezzi biex jiġi ssemplifikat il-proċess ta' self tal-oġġetti kulturali fost l-Istati Membri tal-UE. Ħareġ rakkomandazzjonijiet prattiċi u kaxxa tal-għodda li fiha l-linji gwida għall-introduzzjoni ta':

skemi ta' indennizz statali, responsabbiltà maqsuma u valutazzjoni tar-riskji; checklist ta' evalwazzjoni; l-aqwa prassi fil-valutazzjoni tar-riskji u fit-tnaqqis tal-kostijiet tat-trasport; u glossarju multilingwi.

Għat-tlestija ta' din il-ħidma, saret riċerka komparattiva biex tanalizza sistemi għall-finijiet ta' pprezzar ta' arti għall-assigurazzjoni, indennizz statali, u responsabbiltà maqsuma[13].

Id-diġitizzazzjoni kienet qasam ewlieni ieħor ta' ħidma, b'enfażi fuq il-wirt ċinematografiku u l-Europeana, il-biblijoteka u arkivju diġitali tal-Europa[14]. Fl-2011, il-Kummissjoni adottat rakkomandazzjoni dwar il-preżervazzjoni diġitali u d-diġitizzazzjoni u l-aċċessibbiltà fuq l-internet tal-materjal kulturali. Talbet lill-Istati Membri jkattru l-isforzi tagħhom u biex jinvolvu aktar lis-settur privat fid-diġitizzazzjoni tal-materjal kulturali. Min-naħa tagħha, il-Kummissjoni inkludiet l-Europeana bħala waħda mill-infrastrutturi ta' servizz diġitali eliġibbli għall-appoġġ fil-qafas tal-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa. Il-Kummissjoni żgurat ukoll l-aċċessibbiltà tal-interfaċċa u l-kontenut tal-Europeana għall-persuni b'diżabbiltà.

Fl-aħħar nett, grupp espert ad hoc imwaqqaf mill-Kummissjoni ta ħarsa lejn il-vjabbiltà tat-tfassil ta' linji gwida u kodiċi tal-etika Ewropej dwar id-diliġenza dovuta fil-ġlieda kontra t-traffikar illeċitu tal-beni kulturali. Dan il-grupp issuġġerixxi li wieħed jistenna sakemm tiġi adottata d-Direttiva 93/7/KEE[15] rriveduta fuq ir-ritorn ta' oġġetti ta' kultura illegalment imneħħija mit-territorju ta' Stat Membru qabel ma tittieħed iktar azzjoni. 

Biex akkumpanjament u tkomplija ta' din il-ħidma, f'Ġunju 2014 il-Kummissjoni ressqet dokument ta' politika li jsejjaħ għal kooperazzjoni msaħħa fil-livell tal-UE, li tkun tippermetti approċċ integrat li jkun jista' jgħin lis-settur tal-wirt Ewropew jaffaċċja l-isfidi attwali, u jistieden lill-partijiet ikkonċernati fil-qasam tal-wirt jaqbdu b'idejhom it-tnejn l-opportunitajiet ta' programmi ta' finanzjament tal-UE li jinsabu fis-seħħ[16].

2.5.        Il-kultura fir-relazzjonijiet internazzjonali tal-UE

L-Aġenda għall-Kultura identifikat il-kultura bħala element essenzjali fir-relazzjonijiet internazzjonali tal-UE. Il-Pjan ta' Ħidma pprovda għal attivitajiet varji f'dan il-qasam, bħall-organizzazzjoni ta' laqgħat informali konġunti bejn l-uffiċjali għolja tal-Ministeri tal-Kultura u tal-Affarijiet Barranin. Dawn l-attivitajiet ikunu jappoġġjaw ukoll l-għanijiet tal-istrateġija Ewropa 2020 u tal-Aġenda għall-Kultura.

Ġew organizzati diversi laqgħat ta' dan it-tip mill-Presidenza tal-UE, li għenu biex ġie żviluppat approċċ strateġiċi lejn il-kultura fir-relazzjonijiet internazzjonali tal-UE. Barra minn hekk, fl-2012 il-Kummissjoni laqqgħet grupp espert biex jistħarreġ dan il-qasam. Ħareġ sett ta' rakkomandazzjonijiet u prinċipji għall-iżvilupp ta' approċċ strateġiku għall-kultura fir-relazzjonijiet internazzjonali tal-UE, biċ-Ċina bħala każ ta' prova. Il-ministri tal-kultura tal-UE taw l-appoġġ tagħhom għal dan l-approċċ waqt dibattitu ta' politika f'Mejju 2013.

Ir-ratifikazzjoni u l-għanijiet tal-Konvenzjoni tal-Unesco tal-2005 dwar il-protezzjoni u l-promozzjoni tad-diversità tal-espressjoni kulturali ġew promossi fir-relazzjonijiet ma' pajjiżi terzi, bħall-konferenza ministerjali ta' Tbilisi ta' Ġunju 2013[17], jew permezz tad-dikjarazzjonijiet konġunti dwar il-kultura ffirmat mas-sħab strateġiċi tal-UE[18]. 

2.6.        Statistika dwar il-kultura

Statistika li titsta' titqabbel dwar il-kontribut tal-kultura lejn l-ekonomija u l-koeżjoni soċjali jkunu essenzjali għal politiki bbażati fuq l-evidenza. Madankollu, ma teżisti l-ebda sistema Ewropea reali għall-istatistika dwar il-kultura. L-unika dejta li tista' tintuża hija dik prodotta mill-Istati Membri, u huwa diffiċli ħafna li wieħed iqabbel din id-dejta, fost l-oħrajn minħabba differenzi fid-definizzjoni tal-qasam kulturali u l-konfini tiegħu. F'Mejju 2012, il-proġett "ESSnet culture"[19] ippropona qafas metodoloġiku għall-produzzjoni ta' dejta kulturali li tista' titqabbel mal-UE kollha. L-implimentazzjoni ta' dan il-qafas ikun jeħtieġ aktar ħidma min-naħa tal-Eurostat, kif ukoll għajnuna mill-uffiċċji nazzjonali tal-istatistika. F'dan ir-rigward, fil-Eurostat diġà bdiet ħidma biex jiġi prodott sett ta' statistika regolari Ewropea dwar il-kultura, ħidma li mistennija tagħti l-frott mill-2015 'il quddiem. Fl-2011, il-Eurostat ippubblika wkoll edizzjoni ġdida tal-ktejjeb tiegħu dwar l-istatistika fil-qasam tal-kultura[20].

Il-pjan ta' ħidma talab ukoll lill-Kummissjoni ttejjeb l-istatistika dwar il-mobbiltà tal-artisti. Madankollu, grupp espert imlaqqa' mill-Kummissjoni kkonkluda li ċerti problemi metodoloġiċi ħarbtulhom milli jiżviluppaw approċċ affidabbli għall-kampjunar biex ikejlu l-mobbiltà tal-artisti u tal-professjonisti tal-kultura.

3. METODI TA' ĦIDMA

L-għodda u l-metodi ta' ħidma għall-implimentazzjoni tal-pjan ta' ħidma kienu jinkludu gruppi ta' ħidma ta' esperti mill-Istati Membri li jiltaqgħu għal laqgħat OMC, gruppi ta' esperti mlaqqgħin mill-Kummissjoni, laqgħat għolja uffiċjali organizzati mill-Presidenzi tal-UE, studji, u rapporti.

3.1 Il-Metodu Miftuħ ta' Koordinazzjoni (OMC)

L-OMC huwa qafas flessibbli u mhux vinkolanti għall-istrutturar tal-kooperazzjoni fost l-Istati Membri fil-qasam tal-kultura, li huwa mfassal fuq għanijiet strateġiċi u fuq it-trawwim ta' skambji tal-aqwa prassi. L-OMC kien l-iktar metodu użat għall-produzzjoni ta' riżultati taħt il-Pjan ta' Ħidma għas-snin 2011-14. 

Bħala medja, il-gruppi kienu magħmulin minn 25 espert, li jirrappreżentaw għadd ekwivalenti ta' Stati Membri. L-esperti kienu ġejjin minn sfondi differenti, u kienu jirrappreżentaw ministeri nazzjonali, id-dinja akkademika u s-soċjetà ċivili.

Il-membri kollha tal-gruppi tal-OMC ġew mistiedna jxerrdu fil-wisa' r-riżultati tagħhom fil-livelli nazzjonali u reġjonali. Kienu ta' siwi wkoll il-pjanijiet biex jinxterdu r-riżultati, introdotti wara suġġeriment tal-Kummissjoni. Il-Kummissjoni żvolġiet rwol attiv ukoll fit-tixrid tar-riżultati fil-livell Ewropew u f'konferenzi rilevanti, bħall-Forums tal-Kultura Ewropea tal-2011 u l-2013. 

3.2 Djalogu strutturat mas-soċjetà ċivili 

Il-konklużjonijiet tal-Kunsill li adottaw il-pjan ta' ħidma talbu lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jikkonsultaw u b'mod regolari mal-partijiet ikkonċernati u jinformawhom dwar il-progress u r-riżultati miksuba fl-implimentazzjoni tal-pjan ta' ħidma.

Il-Kummissjoni stiednet regolarment lill-pjattaforma għal Ewropea interkulturali, lill-pjattaforma għall-aċċess għall-kultura, u lill-pjattaforma għall-industriji kulturali u kreattivi biex jattendu l-laqgħat tal-OMC. Dawn il-pjattaformi huma parti mid-djalogu strutturat li l-Kummissjoni ilha twettaq mas-soċjetà ċivili mill-2008.

Ċerti Stati Membri, bħall-Awstrija, organizzaw seminars biex ixerrdu pubblikament ir-riżultati tal-OMC lill-partijiet ikkonċernati rilevanti.

3.3 Informazzjoni lil pajjiżi terzi

Il-pajjiżi kandidati, il-membri tal-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Kummerċ Ħieles (EFTA), u pajjiżi oħra li jipparteċipaw fil-programm Kultura tal-UE, inżammu infurmati dwar il-ħidma mwettqa fil-qafas tal-pjan ta' ħidma.

4. TAGĦLIM MIKSUB

4.1 Rilevanza u impatt tal-pjan ta' ħidma għas-snin 2011-2014 

Fl-2013, il-Kummissjoni talbet rapport estern ta' valutazzjoni[21] sabiex jagħti ħarsa lejn ir-rilevanza, l-effettività, l-effiċjenza u s-sostenibbiltà tal-OMC bħala għodda għall-implimentazzjoni tal-Aġenda Ewropea għall-Kultura u tal-Pjan ta' Ħidma għall-Kultura.

Ir-rapport ikkonkluda li l-firxa tal-attivitajiet imwettqa u l-livell ta' parteċipazzjoni u impenn iġġenerati wrew li l-proċess tal-OMC ikkontribwixxa sew għall-kisba tal-miri ta' politika tal-Aġenda għall-Kultura.

Ir-rapport issottolinja li, kollox ma' kollox, it-temi u s-suġġetti koperti miż-żewġ ġenerazzjonijiet[22] tal-proċess tal-OMC irriżultaw rilevanti, b'mod indaqs, għat-tfassil ta' politika fil-livelli nazzjonali u tal-UE, u li l-gruppi ta' ħidma kienu qed ilaħħqu mad-domanda għal opportunitajiet reċiproċi ta' tagħlim. L-evidenza ssuġġeriet li kienet qiegħda tinqeda ħtieġa doppja: it-tixrid u t-tagħlim ta' prattiki f'pajjiżi oħra, u t-tagħlim u l-parteċipazzjoni fl-iżvilupp tal-politiki tal-UE f'oqsma ta' rilevanza partikulari għall-interessi nazjonali.

B'mod ġenerali, il-parteċipazzjoni fil-laqgħat tal-OMC kienet sodisfaċenti. It-taħlita ta' uffiċjali, prattikanti u esperti esterni saħħew il-kwalità tal-attivitajiet imwettqa. L-evalwaturi indikaw li wieħed mill-aktar fatturi importanti li għandhom jitqiesu f'termini tal-profil tal-parteċipanti għandu x'jaqsam mal-konnettività tal-individwi ma' min jieħu d-deċiżjonijiet ewlenin fil-pajjiż tagħhom (eż. fil-ministeri).

L-evalwaturi kkonkludew li l-benefiċċji u l-impatt tal-OMC kienu marbutin l-aktar mat-tagħlim reċiproku, mal-iskambji tal-aqwa prassi, u mal-bini ta' netwerks Ewropej ta' għarfien dwar suġġetti kulturali speċifiċi. Qiesu li, filwaqt li kien diffiċli li wieħed ikejjel safejn wasal l-impatt ġenerali tal-OMC, ċerti attivitajiet u riżultati taw kontribut lejn politiki nazzjonali, u proporzjon minn dawn ir-riżultati dehru li setgħu jiġu attribwiti direttament għall-OMC.

L-evalwaturi nnutaw ukoll li kien hemm potenzjali biex jintlaħaq impatt ikbar, permezz ta' konnessjonijiet aktar f'saħħithom ma' kanali aħjar ta' tixrid ta' informazzjoni bejn il-parteċipanti tal-OMC u min jieħu d-deċiżjonijiet ewlenin fil-livell nazzjonali.

Fl-2014, il-Kummissjoni wettqet stħarriġ li fih ħadu sehem l-Istati Membri kollha tal-UE. Dan l-istħarriġ wera li 86 % tal-Istati Membri qiesu li l-pjan ta' ħidma kien iffoka fuq il-prijoritajiet it-tajbin, filwaqt li 85 % kienu tal-fehma li l-implimentazzjoni tagħhom kienet laħqet l-aspettattivi tal-gvernijiet tagħhom. Barra minn hekk, 75 % qablu li l-pjan ta' ħidma kellu impatt pożittiv fuq is-settur kulturali f'pajjiżhom, u li kien rilevanti għall-iżvilupp tal-politika kulturali f'pajjiżhom. Għadd simili ta' persuni li wieġbu (72 %) stqarru li l-pjan ta' ħidma kien rilevanti għall-implimentazzjoni tal-politika kulturali f'pajjiżhom; 21 % ikkunsidraw li dan ma kienx il-każ.

L-Istati Membri esprimew fehma kemxejn iktar imħallta rigward ir-rwol li żvolġa l-pjan ta' ħidma fil-koordinazzjoni tal-politika kultura fil-livell tal-UE, b'67 % iqisu li l-koordinazzjoni kienet tjiebet, u b'25 % iqisu li ma kinitx tjiebet. B'mod simili, 68 % qablu li l-pjan ta' ħidma kien wassal għal rikonoxximent aħjar tal-kontribut tal-kultura lejn il-ksib tal-għanijiet ġenerali tal-istrateġija Europa 2020, filwaqt li 18 % ma qablux ma' din il-fehma. 65 % qablu li l-pjan ta' ħidma tejbet il-koordinazzjoni bejn l-UE u l-partijiet ikkonċernati kulturali; 10 % biss ikkunsidraw li dan ma kienx il-każ. 

4.2. Rilevanza u impatt tal-għodod u tal-metodi ta' ħidma

86 % tal-Istati Membri kkundisraw li l-pjan ta' ħidma uża l-istrutturi u l-metodi ta' ħidma t-tajbin.

L-evalwaturi esterni analizzaw total ta' 10 gruppi tal-OMC. Ikkonkludew li r-riżultati tat-tieni ġenerazzjoni tal-OMC (2011-14) tqiesu bħala titjib sinifikanti, b'enfażi fuq il-ħruġ ta' iktar materjal prattiku bħal gwidi, ktejbiet, għodod, eċċ. Innutaw li kien hemm riskju li l-pressjoni tal-ħin tolqot ħażin il-kwalità tar-riżultati fil-ġejjieni, u rrakkomandaw li jiġi estiż jekk possibbli d-dewmien (u/jew l-għadd ta' laqgħat) ta-ċiċlu tal-grupp ta' ħidma tal-OMC.

L-evalwaturi nnutaw li, kollox ma' kollox, kien hemm appoġġ wiesa' għall-mod kif jaħdem illum l-OMC, riżultat li ġie kkonfermat mill-istħarriġ tal-Kummissjoni fir-rigward tal-Istati Membri, fejn 93 % kellhom fehma pożittiva tal-prestazzjoni tal-OMC u r-rwol tiegħu fl-implimentazzjoni tal-pjan ta' ħidma. L-evalwaturi sabu li l-organizzazzjoni u l-ġestjoni tal-proċess tal-OMC kienu effiċjenti, u l-appoġġ offrut mill-Kummissjoni tqies pożittiv ħafna.

L-evalwaturi ssuġġerew li jsiru iktar żjarat ta' studju bħala parti mill-proċess tal-OMC, biex b'hekk ikomplu jiżdiedu l-interazzjoni u l-impenn. Issuġġerew ukoll l-adottar ta' approċċ iktar eżawrjenti, ibbażat fuq l-evidenza, sabiex tkompli tittejjeb il-kwalità tar-riżultati.

L-evalwaturi nnutaw li l-interazzjoni bejn il-gruppi ta' ħidma tal-OMC u l-proċess ta' djalogu strutturat li jinvolvi lis-soċjetà ċivili kienu limitati, u li kien għad hemm vantaġġi potenzjali ta' iktar integrazzjoni. L-evalwaturi nnutaw ukoll li r-riġidità u l-istituzzjonalizzazzjoni bla meħtieġ għandhom jiġu evitati, u li għandha tiddaħħal aktar flessibbiltà fejn possibbli. Dan ikun jippermetti li ċerti temi għad-diskussjoni jiġu aġġustati abbażi tal-ħtiġijiet tal-parteċipanti, u li l-parteċipazzjoni ssir iktar flessibbli, b'mod li l-organizzazzjonijiet interessati kollha jkollhom l-opportunità biex jikkontribwixxi għad-djalogu.

5. LEJN PJAN TA' ĦIDMA ĠDID GĦALL-KULTURA

5.1 Tul ta' żmien u metodi ta' ħidma

Skont l-istħarriġ tal-Kummissjoni tal-2014, 68 % tal-Istati Membri tal-UE jixtiequ li l-pjan ta' ħidma ġdid għall-kultura jkopri erba' snin, u 73 % jixtiequ jaraw valutazzjoni ta' nofs it-term.

Għaldaqstant, il-Kummissjoni tixtieq tipproponi li l-pjan ta' ħidma ġdid ikopri erba' snin mill-2015, u li jkun maqsum f'żewġ fażijiet ta' sentejn kull waħda. Fl-2016, reviżjoni fil-fond ta' nofs it-term tkun tippermetti li l-pjan ta' ħidma jiġi emendat fid-dawl ta' sfidi ġodda, jew li jitreġġa' lura għal kwistjonijiet li kienu ġew ittrattati fi pjanijiet ta' ħidma preċedenti iżda ma kinux prijoritajiet immedjati fl-2015. Kull fażi għandu jkollha massimu ta' erba' gruppi esperti tal-OMC jaħdmu b'mod parallel, sabiex il-Kummissjoni tkun tista' tappoġġja b'effiċjenza l-proċess, u sabiex il-Kunsill u l-Presidenza jkunu jistgħu jużaw ir-riżultati tal-pjan ta' ħidma. Titjib potenzjal ieħor għandu jiġu eżaminat meta jkun qed jitfassal il-pjan ta' ħidma għall-2015 'il quddiem.

5.2. L-isfidi li għandhom jiġu indirizzati u l-prijoritajiet tematiċi  

Sar dibattitu ta' politika fil-laqgħa tal-Kunsill ta' Mejju 2014, sabiex tħejja l-Pjan ta' Ħidma tal-Kunsill għall-Kultura. Il-Ministeri tal-Kultura tal-UE identifikaw għadd ta' sfidi li għandhom jiġu indirizzati mill-kooperazzjoni Ewropea fil-qasam tal-kultura:

l-impatt tal-bidla diġitali fuq il-kultura u fuq l-operaturi kulturali; l-esplorazzjoni ta' mudelli ġodda ta' finanzjament għall-kultura, bi tweġiba għal kuntest finanzjarju varjabbli; il-promozzjoni tal-aċċess u l-parteċipazzjoni fil-kultura, inkluż b'mezzi diġitali; l-ittrattar ta' mudell varjabbli ta' governanza kulturali; fehim u kejl aħjar tal-impatt tal-kultura; u il-promozzjoni tar-rilevanza tal-kultura bħala politika transsettorjali ("mainstreaming" jew "integrazzjoni").

Il-ministeri kkonfermaw l-interess tagħhom fil-wirt kulturali, kif ukoll fl-iżvilupp tas-setturi kulturali u kreattivi. Qablu wkoll li s-salvagwardja tad-diversità kulturali hija raġuni ewlenija biex l-azzjoni tiġi kkoordinata aħjar. Ġiet issottolinjata wkoll il-ħtieġa li tibda t-tħejjija għall-fażi li jmiss tal-Fondi Ewropej Strutturali u ta' Investiment.

Dawn l-oqsma ta' azzjoni huma għalkollox bi qbil mal-għanijiet essenzjali tal-Aġenda Ewropea għall-Kultura u tal-istrateġija Ewropa 2020. Pjan ta' ħidma razzjonalizzat, li jikkonċentra fuq għadd ta' prijoritajiet limitati iżda ta' livell għoli, ikun jippermetti li jinkisbu riżultati b'valur miżjud iktar evidenti. Għaldaqstant, il-Kummissjoni tirrakkomanda li l-pjan ta' ħidma l-ġdid ikopri l-oqsma prijoritarji li ġejjin:

l-appoġġ għad-diversità kulturali u għall-aċċess għall-kultura; il-wirt kulturali; il-promozzjoni tal-innovazzjoni fis-setturi kulturali u kreattivi, inkluża l-innovazzjoni diġitali; u t-titjib tal-governanza u tal-integrazzjoni tal-kultura.

Dawn il-proposti, fost l-oħrajn, se jiġu diskussi meta jitfassal il-pjan ta' ħidma li jmiss.

5.3 Metodi ta’ ħidma

Il-Metodu Miftuħ ta' Koordinazzjoni (OMC)

Filwaqt li l-Istati Membri huma sodisfatt bil-mod kif ħadem l-OMC, jistgħu jsiru għadd ta' titjibiet żgħar fil-funzjonament tiegħu, kif jixhdu l-valutazzjoni indipendenti esterna u l-istħarriġ tal-Kummissjoni. Kull proċess tal-OMC suppost ikollu riżultati prattiċi u ddefiniti biċ-ċar, u fejn possibbli, il-Kummissjoni se tikkummissjona riċerka biex tappoġġja l-ħidma tagħhom, sabiex tissaħħaħ il-bażi tal-evidenza. Il-perjodi tal-gruppi ta' ħidma tal-OMC għandhom jittawlu ftit, minn sena u nofs sa sentejn, b'total ta' sitt laqgħat. It-tagħlim bejn il-pari jista' jittejjeb ukoll permezz ta' żjarat ta' studju li jistgħu jiddaħħlu matul l-OMC.

Djalogu strutturat mas-soċjetà ċivili 

Bi qbil mar-rakkomandazzjonijiet mill-evalwaturi esterni, il-Kummissjoni beħsiebha tkompli tilqa' djalogu regolari mas-soċjetà ċivili, għalkemm ser temenda l-proċess biex tippermetti kontributi iktar miftuħin, inklussivi u flessibbli mingħand is-soċjetà ċivili. Il-Kummissjoni se timplimenta djalogu strutturat mill-ġdid, li jiffoka fuq inizjattivi u temi speċifiċi marbutin ma' dawk il-Pjan ta' Ħidma l-ġdid, b'appoġġ minimu għall-funzjonijiet amministrattivi. Ladarba jkun implimentat, id-djalogu strutturat mill-ġdid u l-parteċipanti tiegħu ser jipprovdu konsulenza esperta li tista' tixxered mal-gruppi esperti tal-OMC rilevanti.

Il-Kummissjoni beħsiebha wkoll tkompli tuża l-Forums Ewropej tal-Kultura ta' kull sentejn sabiex tagħti aktar viżibbiltà lir-riżultati tal-pjan ta' ħidma fost il-partijiet ikkonċernati Ewropej.

5.4 L-użu tar-riżultati fil-livelli nazzjonali u Ewropew

Filwaqt li l-OMC irriżulta qafas tajjeb għan-netwerking u għat-tagħlim reċiproku fost l-amministrazzjonijiet tal-UE, il-kanalizzazzjoni tar-rakkomandazzjonijiet tal-gruppi esperti fit-tfassil tal-politika fil-livelli nazzjonali u Ewropew għadha sfida. Biex tiġi indirizzata din il-kwistjoni, it-tixrid tar-riżultati fil-livelli reġjonali, nazzjonali u Ewropew għandu jkun waħda mill-prijoritajiet tal-pjan ta' ħidma l-ġdid. L-organizzazzjoni ta' diskussjonijiet regolari dwar is-sejbiet tal-OMC mal-Istati Membri u mad-Diretturi Ġenerali tal-Kummissjoni għall-kultura jistgħu jgħinu f'dan ukoll.

Ċerti Stati Membri pproponew ukoll it-tisħiħ tar-rabta bejn il-prijoritajiet politiċi tal-UE u r-riżultati tal-pjan ta' ħidma. Dan jista' jsir billi jiġi introdotti konklużjonijiet rilevanti tal-OMC fl-aġenda tal-laqgħat tal-Kunsill, u billi jiġi żgurat li l-prijoritajiet tal-pjan ta' ħidma jkunu integrati iktar biċ-ċar mal-prijoritajiet għat-Triji ta' Presidenzi.

6. KONKLUŻJONI

Il-Parlament Ewropew, il-Kunsill, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali u l-Kumitat tar-Reġjuni huma mistiedna jieħdu nota ta' dan ir-rapport.

Il-Kunsill huwa mistieden jieħu dan ir-rapprot bħala bażi għat-tħejjija tal-Pjan ta' Ħidma li jmiss għall-Kultura tal-UE, u li jqis il-proposti rigward l-isfidi li għandhom jiġu milqugħa, kif ukoll l-arranġamenti ta' ħidma rriveduti li stipula dan ir-rapport.

[1] "Evaluation of the open method of coordination and the structured dialogue as the Agenda for Culture’s implementing tools at EU level", minn Ecorys, impriża tal-konsulenza internazzjonali (2013).

[2] http://ec.europa.eu/culture/policy/strategic-framework/documents/omc-report-access-to-culture_en.pdf

[3]  http://ec.europa.eu/culture/library/reports/201405-omc-diversity-dialogue_en.pdf

[4] Dan il-grupp tal-OMC mistenni jlesti ħidmietu fl-2015.

[5] COM(2012) 537.

[6] COM(2010) 183.

[7] http://ec.europa.eu/culture/policy/strategic-framework/documents/structural-funds-handbook_en.pdf

[8] http://ec.europa.eu/culture/library/reports/eac-omc-executive-summary-ccs-strategies_en.pdf

[9] http://ec.europa.eu/culture/policy/strategic-framework/documents/omc-report-mobility-of-artists_en.pdf

[10] http://ec.europa.eu/culture/library/publications/mobility-info-standards_en.pdf

[11] Dan, madankollu, mingħajr ma jibqgħu fi Stat Membru wieħed għal iktar minn 90 jum tul perjodu ta' 180 jum.

[12] http://ec.europa.eu/culture/library/reports/creative-partnerships_en.pdf

[13] http://ec.europa.eu/culture/policy/strategic-framework/documents/omc-report-mobility-of-collections_en.pdf; http://ec.europa.eu/culture/policy/strategic-framework/documents/toolkit-mobility-of-collections_en.pdf

[14] http://www.europeana.eu/

[15] http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31993L0007:mt:HTML

[16] Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni "Lejn approċċ integrat għall-Ewropa lejn il-wirt kulturali", COM (2014) 477 finali.

[17] Fil-konferenza ministerjali tas-Sħubija tal-Lvant dwar il-kultura li saret fil-Ġeorġja f'Ġunju 2013, is-sħab tal-Lvant ikkonfermaw l-impenn tagħhom biex jimplimentaw il-konvenzjoni bis-sħiħ, bħal

[18] pereżempju, il-Brażil, iċ-Ċina u l-Messiku.

[19] http://ec.europa.eu/culture/library/reports/ess-net-report_en.pdf

[20] http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-32-10-374/EN/KS-32-10-374-EN.PDF

[21] "Evaluation of the open method of coordination and the structured dialogue as the Agenda for Culture’s implementing tools at EU level", minn Ecorys, impriża tal-konsulenza internazzjonali.

[22] 2008-2010 u 2011-2014.