RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW U LILL-KUNSILL dwar l-implimentazzjoni mill-Istati Membri tad-Deċiżjonijiet Qafas 2008/909/ĠAI, 2008/947/ĠAI u 2009/829/ĠAI dwar ir-rikonoxximent reċiproku ta’ sentenzi dwar pieni ta’ kustodja jew miżuri li jinvolvu ċ-ċaħda tal-libertà, dwar sentenzi u deċiżjonijiet li jinvolvu probation bil-ħsieb ta' sorveljanza ta' miżuri ta' probation u ta’ sanzjonijiet alternattivi u dwar miżuri ta’ superviżjoni bħala alternattiva għal detenzjoni provviżorja /* COM/2014/057 final */
WERREJ 1........... Introduzzjoni................................................................................................................ 3 2........... L-isfond
tad-Deċiżjonijiet Qafas: pakkett leġiżlattiv koerenti u
kumplimentari.......... 4 3........... Is-sitwazzjoni attwali
tal-implimentazzjoni u l-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ traspożizzjoni 5 4........... Evalwazzjoni preliminari
tal-liġijiet ta’ traspożizzjoni rċevuti...................................... 6 4.1........ L-irwol tal-persuna kkonċernata
fil-proċess ta' trasferiment......................................... 7 4.2........ Il-prinċipju tal-fiduċja
reċiproka: fil-prinċipju l-ebda adattament tas-sentenza............ 7 4.3........ Deċiżjonijiet sussegwenti:
differenzi fl-eżekuzzjoni tas-sentenza................................ 8 4.4........ L-obbligu li jiġi
aċċettat trasferiment, sakemm ma jkunx hemm raġunijiet
għar-rifjut. 9 4.5........ Il-limitu taż-żmien......................................................................................................... 9 4.6........ Ir-rabta bejn
id-Deċiżjonijiet Qafas u l-Mandat ta’ Arrest Ewropew......................... 10 4.7........ Dikjarazzjonijiet dwar
id-dispożizzjonijiet tranżitorji................................................. 11 5........... Spazju ġudizzjarju ġdid
biex jiżgura li l-liġi tat-tielet pilastru tiġi applikata
fil-prattika 11 6........... Konklużjoni................................................................................................................ 11 RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT
EWROPEW U LILL-KUNSILL dwar l-implimentazzjoni mill-Istati Membri
tad-Deċiżjonijiet Qafas 2008/909/ĠAI, 2008/947/ĠAI u
2009/829/ĠAI dwar ir-rikonoxximent reċiproku ta’ sentenzi dwar pieni
ta’ kustodja jew miżuri li jinvolvu ċ-ċaħda tal-libertà,
dwar sentenzi u deċiżjonijiet li jinvolvu probation bil-ħsieb
ta' sorveljanza ta' miżuri ta' probation u ta’ sanzjonijiet alternattivi u
dwar miżuri ta’ superviżjoni bħala alternattiva għal
detenzjoni provviżorja 1. Introduzzjoni Fi spazju komuni Ewropew tal-ġustizzja
bbażat fuq il-fiduċja reċiproka, l-UE ħadet azzjoni biex
tiżgura li persuni mhux residenti soġġetti għal
proċeduri kriminali ma jiġux ittrattati b’mod differenti minn persuni
residenti. Dan huwa partikolarment importanti minħabba n-numru sinifikattiv
ta’ ċittadini tal-UE li jinsabu l-ħabs fi Stati Membri oħra. Huwa f’dan l-ispirtu li l-UE fl-2008 u l-2009
adottat tliet Deċiżjonijiet Qafas kumplimentari li d-data ta'
traspożizzjoni rispettiva tagħhom skadiet: –
Id-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill
2008/909/ĠAI[1]
dwar l-applikazzjoni tal-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku ta’
sentenzi f'materji kriminali li jimponu pieni ta’ kustodja jew miżuri li
jinvolvu ċ-ċaħda tal-libertà bl-għan li jiġu infurzati
fl-Unjoni Ewropea (Trasferiment ta' Priġunieri) kellha tiġi
implimentata sal-5 ta' Diċembru 2011. Minn naħa
waħda, din tawtorizza Stat Membru biex jeżegwixxi sentenza ta’
priġunerija maħruġa minn Stat Membru ieħor kontra persuna
li tibqa’ fl-ewwel Stat Membru. Min-naħa l-oħra, din tistabbilixxi
sistema għat-trasferiment ta’ ħabsin li ngħataw kundanna lura
lejn dak l-Istat Membru li huma ċittadini tiegħu jew li normalment
jirrisjedu fih (jew lejn Stat Membru ieħor li għandhom rabtiet
mill-qrib miegħu) biex iservu s-sentenza ta’ ħabs tagħhom. –
Id-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill
2008/947/ĠAI [2]
dwar l-applikazzjoni tal-prinċipju ta' rikonoxximent reċiproku ta’
sentenzi u deċiżjonijiet li jinvolvu probation bil-ħsieb ta’
sorveljanza ta’ miżuri ta’ probation u ta’ sanzjonijiet alternattivi (Probation
u Sanzjonijiet Alternattivi) kellha tiġi implimentata sas-6 ta' Diċembru 2011.
Id-Deċiżjoni tapplika għal ħafna alternattivi
għall-kustodja u għal miżuri li jiffaċilitaw
il-ħelsien bikri (pereż. l-obbligu li persuna ma tidħolx
f’ċerti lokalitajiet, tagħmel servizz fil-komunità jew issegwi
struzzjonijiet relatati mar-residenza jew taħriġ jew attivitajiet
professjonali). Id-deċiżjoni dwar il-perjodu ta’ probation jew dwar
sanzjonijiet alternattivi oħrajn jistgħu jiġu eżegwiti fi
Stat Membru ieħor, sakemm il-persuna tagħti l-kunsens tagħha. –
Id-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill
2009/829/ĠAI dwar[3]
l-applikazzjoni bejn l-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea tal-prinċipju ta'
rikonoxximent reċiproku għal deċiżjonijiet dwar miżuri
ta’ superviżjoni bħala alternattiva għal detenzjoni
provviżorja (Ordni ta' Superviżjoni Ġudizzjarja) kellha
tiġi implimentata sal-1 ta' Diċembru 2012. Din
id-Deċiżjoni tikkonċerna l-ħelsien provviżorju
fl-istadju ta' qabel il-proċess. Dan għandu jippermetti li
miżura mhux ta’ kustodja (pereż. l-obbligu li persuna tibqa’ f’post
speċifiku jew l-obbligu li persuna tirrapporta f’ħinijiet
speċifiċi lil awtorità speċifika) tiġi ttrasferita
mill-Istat Membru fejn il-persuna mhux residenti hija ssuspettata li tkun
wettqet reat, lejn Stat Membru ieħor fejn dik il-persuna tirresjedi normalment.
B'hekk, persuna ssuspettata tista’ tiġi suġġetta għal
miżura ta’ superviżjoni fl-Istat Membru tagħha sakemm jibda
l-proċess fi Stat Membru ieħor, minflok ma titqiegħed
f’detenzjoni provviżorja qabel is-smigħ tal-proċess. L-evalwazzjoni tal-bosta tweġibiet dwar
il-Green Paper tal-Kummissjoni ta’ Ġunju 2011 dwar l-applikazzjoni
tal-leġiżlazzjoni tal-UE dwar il-ġustizzja kriminali fil-qasam
tad-detenzjoni[4],
uriet li l-implimentazzjoni xierqa u f’waqtha tad-Deċiżjonijiet Qafas
għandu jkollha l-prijorità assoluta. L-għan ta’ dan ir-rapport għalhekk huwa
doppju: l-ewwel nett, biex jivvaluta l-istat ta’ implimentazzjoni
tad-Deċiżjonijiet Qafas fl-isfond tas-setgħa tal-Kummissjoni
biex tibda proċeduri ta’ ksur mill-1 ta’ Diċembru 2014[5]; it-tieni nett, biex
issir evalwazzjoni preliminari tal-liġijiet ta’ traspożizzjoni
nazzjonali diġà rċevuti mill-Kummissjoni. 2. L-isfond
tad-Deċiżjonijiet Qafas: pakkett leġiżlattiv koerenti u
kumplimentari Kull sena għexieren ta’ eluf ta’
ċittadini tal-UE jiġu mixlija b'allegati reati jew misjuba ħatja
fi Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea. Ħafna drabi, il-qrati
kriminali jordnaw id-detenzjoni ta’ persuni mhux residenti minħabba
l-biża' li ma jidhrux fil-ġurnata tal-proċess. Persuna
suspettata residenti fil-pajjiż f’sitwazzjoni simili s-soltu tibbenefika
minn miżura ta’ sorveljanza inqas koerċittiva, bħal rapport
lill-pulizija jew projbizzjoni tal-ivvjaġġar. Id-Deċiżjonijiet Qafas għandhom
jitqiesu bħala pakkett ta’ leġiżlazzjoni koerenti u
kumplimentari li jindirizza l-kwistjoni ta’ detenzjoni ta’ ċittadini
tal-UE fi Stati Membri oħra u li għandu l-potenzjal li jwassal
għal tnaqqis fid-detenzjoni ta’ qabel is-smigħ tal-proċess, jew
jiffaċilita r-riabilitazzjoni soċjali tal-priġunieri f’kuntest
transfruntier. Hemm rabtiet operattivi bejn it-tliet Deċiżjonijiet
Qafas, iżda wkoll bejn id-Deċiżjonijiet Qafas u
d-Deċiżjoni Qafas dwar il-Mandat ta’ Arrest Ewropew[6]. Bl-implimentazzjoni xierqa tal-Ordni ta'
Superviżjoni Ġudizzjarja mill-Istati Membri kollha, persuni
suspettati li huma suġġetti għal Mandat ta’ Arrest Ewropew ma
jdumux ma jmorru lura lejn il-pajjiż ta’ residenza tagħhom waqt li
jkunu qed jistennew il-proċess fi Stat Membru ieħor. Dan jevita
detenzjoni twila qabel is-smigħ tal-proċess f’pajjiż barrani
wara l-eżekuzzjoni ta’ Mandat ta’ Arrest Ewropew u qabel ma jibda
l-proċess innifsu. Barra minn hekk, l-implimentazzjoni xierqa tal- Probation
u Sanzjonijiet Alternattivi se tħeġġeġ
lill-Imħallfin, li jistgħu jserrħu rashom li persuna tkun se
tkun sorveljata kif jixraq fi Stat Membru ieħor, biex jimponu sanzjoni
alternattiva biex tiġi eżegwita barra mill-pajjiż minflok piena
ta' ħabs. Hemm ukoll rabta bejn l-Ordni ta'
Superviżjoni Ġudizzjarja u l-Probation u Sanzjonijiet
Alternattivi. Tabilħaqq, ladarba l-akkużat jkun diġà
ġie mibgħut lura skont l-Ordni ta' Superviżjoni
Ġudizzjarja fl-istadju ta’ qabel il-proċess u wera li kkonforma
mal-kundizzjonijiet imposti fuqu fl-istadju ta’ qabel il-proċess,
l-Imħallef naturalment ikun aktar inklinat li jimponi sanzjoni
alternattiva (minflok priġunerija) li tista’ tiġi eżegwita barra
mill-pajjiż wara l-istadju tal-proċess. Barra minn hekk, l-Artikolu 25 tat-Trasferiment
ta' Priġunieri jipprovdi għal rabta mal-Mandat ta' Arrest
Ewropew. Permezz ta' din id-dispożizzjoni, flimkien
mal-Artikolu 4(6) u 5(3) tal- Mandat ta' Arrest Ewropew, Stat
Membru jista' jirrifjuta li jċedi ċ-ċittadini jew residenti
tiegħu jew persuni li joqogħdu f'dak l-Istat Membru jekk dak l-Istat
Membru jobbliga ruħu li jeżegwixxi s-sentenza ta’ ħabs skont it-Trasferiment
ta' Priġunieri. L-użu sħiħ tal-potenzjal ta’ dan
il-pakkett leġiżlattiv jeħtieġ it-traspożizzjoni
xierqa tad-Deċiżjonijiet Qafas fil-leġiżlazzjoni
nazzjonali. 3. Is-sitwazzjoni
attwali tal-implimentazzjoni u l-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ traspożizzjoni Fi żmien tal-kitba ta’ dan id-dokument,
rispettivament 10, 14 u 16-il Stat Membru għad iridu jittrasponu
d-Deċiżjonijiet Qafas, aktar minn sentejn u sena wara d-data
tal-implimentazzjoni. Il-Kummissjoni kienet irċeviet notifiki dwar
liġijiet ta’ traspożizzjoni nazzjonali minn dawn l-Istati Membri li
ġejjin biss: –
Trasferiment ta' Priġunieri: mid-DK, il-FI, l-IT, il-LU u r-UK sad-data
tal-implimentazzjoni u mill-AT, il-BE, ir-CZ, FR, il-HR, l-HU, il-LV, MT,
il-NL, il-PL, ir-RO, is-SI u s-SK wara d-data ta' implimentazzjoni. –
Probation u Sanzjonijiet Alternattivi: Mid-DK u l-FI sad-data ta’ implimentazzjoni u mill-AT,
il-BE, il-BG, ir-CZ, il-HR, l-HU, il-LV, il-NL, il-PL, ir-RO, is-SI u s-SK wara
d-data tal-implimentazzjoni. –
Ordni ta' Superviżjoni Ġudizzjarja: mid-DK, il-FI, il-LV u l-PL sad-data ta'
implimentazzjoni u mill-AT, ir-CZ, il-HR, l-HU, il-NL, ir-RO, is-SI u s-SK wara
d-data ta' implimentazzjoni. L-ebda
notifika ma saret mill-Istati Membri li ġejjin[7]: –
Trasferiment ta' Priġunieri: il-BG, CY, il-DE, l-EE, il-EL, ES, l-IE, il-LT, il-PT u l-SE. –
Probation u Sanzjonijiet Alternattivi: CY, il-DE, l-EE, il-EL, ES, FR, l-IE, l-IT, il-LT, il-LU, MT,
il-PT, l-SE u r-UK. –
Ordni ta' Superviżjoni Ġudizzjarja: il-BE, il-BG, CY, il-DE, l-EE, il-EL, ES, FR, l-IE, l-IT, il-LT,
il-LU, MT, il-PT, l-SE u r-UK. Tabella dwar il-qagħda attwali
tal-implimentazzjoni tad-Deċiżjonijiet Qafas tinsab fid-Dokument ta’
Ħidma tal-Persunal mehmuż flimkien ma’ tabella bid-dikjarazzjonijiet
magħmula mill-Istati Membri f’dan il-kuntest. Id-Deċiżjonijiet Qafas għandhom
jiġu implimentati mill-Istati Membri bħal kull element ieħor
tal- acquis tal-UE. Min-natura tagħhom, id-Deċiżjonijiet
Qafas jorbtu lill-Istati Membri f'dak li għandu x'jaqsam mar-riżultat
li jrid jinkiseb, imma jħallu l-għażla ta' forom u metodi
tal-implimentazzjoni f’idejn l-awtoritajiet nazzjonali.
Id-Deċiżjonijiet Qafas mhumiex direttament applikabbli. Madankollu
l-prinċipju ta’ interpretazzjoni konformi hu obbligatorju f’dak li
għandu x’jaqsam mad-Deċiżjonijiet Qafas adottati fil-kuntest
tat-Titolu VI tat-Trattat tal-Unjoni Ewropea l-antik[8]. Dawk l-Istati Membri li jkunu implimentaw b’mod
xieraq id-Deċiżjonijiet Qafas ma jistgħux jibbenefikaw minn
dispożizzjonijiet dwar il-kooperazzjoni tagħhom fir-relazzjonijiet
tagħhom ma’ dawk l-Istati Membri li ma implimentawhomx fil-ħin.
Il-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku, li huwa s-sies fil-qasam
ġudizzjarju tal-ġustizzja, jeħtieġ traspożizzjoni
reċiproka; dan ma jistax jaħdem jekk l-istrumenti ma jkunux ġew
implimentati b’mod korrett fiż-żewġ Stati Membri kkonċernati.
Bħala konsegwenza, meta jikkooperaw ma’ Stat Membru li ma jkunx implimenta
l-istrument fil-ħin, anki dawk l-Istati Membri li għamlu dan se
jkollhom ikomplu japplikaw il-konvenzjonijiet korrispondenti tal-Kunsill
tal-Ewropa waqt it-trasferiment ta’ priġunieri tal-UE jew sentenzi lejn
Stati Membri oħra. 4. Evalwazzjoni
preliminari tal-liġijiet ta’ traspożizzjoni riċevuti Matul il-laqgħat tal-Esperti mal-Istati
Membri, ħareġ ċar li ċerti kwistjonijiet u
dispożizzjonijiet ġuridiċi jeħtieġu iktar attenzjoni.
Dan ġie kkonfermat ukoll mill-analiżi preliminari
tal-leġiżlazzjoni implimentattiva ta’ Stati Membri diġà
rċevuti mill-Kummissjoni. Għaldaqstant, dan ir-rapport jiffoka fuq
Artikoli li jiffurmaw il-qalba tad-Deċiżjonijiet Qafas fid-dawl
tal-għanijiet tagħhom. Billi dan ir-rapport ikopri t-tliet
Deċiżjonijiet Qafas, l-Artikli huma miġbura skont
is-suġġett. Billi din hija valutazzjoni preliminari, huwa
kmieni wisq biex wieħed jasal għal konklużjonijiet ġenerali
dwar il-kwalità ta’ implimentazzjoni. Dan ukoll minħabba li bosta Stati
Membri għadhom ma ssodisfawx l-obbligu tagħhom li jittrasponu
d-Deċiżjonijiet Qafas. Barra minn hekk, sa issa l-Istati Membri ftit
għandhom esperjenza prattika fl-applikazzjoni tad-Deċiżjonijiet
Qafas. Fi żmien tal-kitba ta’ dan id-dokument, il-Kummissjoni kienet
irċeviet informazzjoni indikattiva limitata dwar l-applikazzjoni prattika
tad-Deċiżjonijiet Qafas minn tliet Stati Membri (il-BE, il-FI u
l-NL). Iċ-ċifri limitati disponibbli juru li t-Trasferiment
tal-Priġunieri diġà jintuża filwaqt li sa issa għadu ma
sar l-ebda trasferiment skont il-Probation u Sanzjonijiet Alternattivi u
l-Ordni ta' Superviżjoni Ġudizzjarja. L-isforzi tal-Istati Membri li implimentaw
id-Deċiżjonijiet Qafas fiż-żmien stabbilit għandhom
jiġu enfasizzati u l-kummenti dwar dawk l-Istati Membri għandhom
jinftiehmu fid-dawl tal-approċċ tal-Kummissjoni biex tipprovdi
l-għajnuna fil-proċess ta’ implimentazzjoni. 4.1. L-irwol
tal-persuna kkonċernata fil-proċess ta' trasferiment (L-Artikolu 6 Trasferiment ta’ Priġunieri,
l-Artikolu 5 Probation u Sanzjonijiet Alternattivi u l-Artikolu 9
Ordni ta’ Superviżjoni Ġudizzjarja) Minħabba l-importanza tar-riabilitazzjoni
soċjali bħala prinċipju ewlieni tad-Deċiżjonijiet
Qafas, il-leġiżlazzjoni ta' implimentazzjoni tal-Istati Membri
għandha tiżgura li l-persuna kkonċernata tiġi kkonsultata
kif jixraq f’deċiżjonijiet ta’ trasferiment. Madankollu, l-Artikolu 6 it-Trasferiment
tal-Priġunieri jipprovdi għall-possibbilità tat-trasferiment
mingħajr il-kunsens tal-persuni kkundannati f'ċerti ċirkostanzi.
Billi dan huwa aspett ġdid meta mqabbel mal-Konvenzjoni tal-Kunsill
tal-Ewropa tal-1983[9],
huwa importanti li l-Istati Membri jipproduċu r-rapporti ttrasponew kif
suppost din id-dispożizzjoni. Il-leġiżlazzjoni ta’
implimentazzjoni għandha tipprovdi biss għat-trasferiment tal-persuna
kkundannata mingħajr il-kunsens tagħha fit-tliet ċirkostanzi
limitati kif indikat f’dan l-Artikolu. Għandu jkun hemm bħala minimu
dispożizzjonijiet dwar il-konsiderazzjoni tal-opinjoni tal-persuna
kkundannata (fejn tkun għadha fl-Istat emittenti); dwar l-għoti ta’
informazzjoni lill-persuna kkundannata; dwar il-konsultazzjoni bejn
l-Awtoritajiet Kompetenti; u dwar il-possibbiltà għall-awtoritajiet
tal-Istat ta’ eżekuzzjoni biex jagħtu opinjoni motivata. Mill-analiżi preliminari
tal-leġiżlazzjoni ta' implimentazzjoni tal-Istati Membri, jidher li
mhux dejjem huwa espressament previst li l-persuna trid tiġi nnotifikata u
tingħata l-opportunità li tesprimi l-opinjoni tagħha, ħaġa
li trid tiġi meqjusa. Skont il-Probation u Sanzjonijiet Alternattivi l-kunsens
tal-persuna kkundannata huwa dejjem meħtieġ, sakemm il-persuna ma
tkunx marret lura lejn l-Istat ta’ eżekuzzjoni, meta l-kunsens tagħha
jsir impliċitu. Dan huwa importanti billi din id-Deċiżjoni Qafas
ma tistax tintuża kontra r-rieda tal-persuna kkonċernata.
Ir-raġuni għal dan hija li din id-Deċiżjoni Qafas
għandha effett biss jekk il-persuna tkun diġà ġiet irrilaxxata
fl-Istat emittenti u tixtieq tirritorna bħala “persuna libera” lejn
pajjiżha u hija lesta li tikkoopera mal-awtoritajiet ta’ sorveljanza.
L-istess japplika għall-Ordni ta' Superviżjoni Ġudizzjarja
li għandu x’jaqsam mal-istadju ta’ qabel il-proċess fejn il-persuna
tkun għadha meqjusa innoċenti. Il-Kummissjoni se tivvaluta jekk l-Istati Membri
stabbilixxewx b’mod korrett fil-leġiżlazzjoni ta’ implimentazzjoni
tagħhom proċedura biex jagħtu rwol lill-persuna kkundannata
fil-proċess ta' trasferiment. 4.2. Il-prinċipju
tal-fiduċja reċiproka: fil-prinċipju l-ebda adattament
tas-sentenza (L-Artikolu 8 Trasferiment ta’
Priġunieri, l-Artikolu 9 Probation u Sanzjonijiet Alternattivi u
l-Artikolu 13 Ordni ta’ Superviżjoni Ġudizzjarja) Huwa importanti li jinstab bilanċ ġust
bejn ir-rispett tas-sentenza oriġinarjament mogħtija u
t-tradizzjonijiet ġuridiċi tal-Istati Membri sabiex ma
jirriżultawx kunflitti li jistgħu jaffettwaw b’mod negattiv
il-funzjonament tad-Deċiżjonijiet Qafas. Billi
d-Deċiżjonijiet Qafas huma bbażati fuq il-fiduċja
reċiproka tas-sistemi ġuridiċi tal-Istati Membri l-oħra,
id-deċiżjoni tal-Imħallef fl-Istat emittenti għandha
tiġi mħarsa u, fil-prinċipju, ma għandu jkun hemm l-ebda
reviżjoni jew adattament ta’ din id-deċiżjoni. Huwa biss meta
t-tul jew in-natura tas-sentenza ma jkunux kompatibbli mal-liġi nazzjonali
tal-Istat ta’ eżekuzzjoni (bħal sentenza massima legali), li din
is-sentenza tista' tiġi adattata. Madankollu, is-sentenza adattata
għandha tikkorrispondi mill-aktar viċin possibbli mas-sentenza
oriġinali. Adattament ma jistax jaggrava sentenza mogħtija fl-Istat
emittenti f’dak li għandu x'jaqsam man-natura jew it-tul ta’ żmien
tagħha. Xi Stati Membri kabbru l-possibbiltajiet ta’
adattament billi żiedu kundizzjonijiet addizzjonali (PL, LV). Dan
jiftaħ il-possibbiltà għall-Istat ta’ eżekuzzjoni biex jivvaluta
jekk is-sentenza mogħtija fl-Istat emittenti tikkorrispondix jew le
mas-sentenza li normalment tingħata għal dak ir-reat fl-Istat ta’
eżekuzzjoni. Dan jidher li huwa kontra l-ittra u l-ispirtu
tad-Deċiżjonijiet Qafas. Fir-rigward ta’ sentenzi mhux ta’ kustodja, il- Probation
u Sanzjonijiet Alternattivi tiżgura li sanzjoni alternattiva tkun
tista' tiġi trasferita anki jekk din is-sanzjoni ma teżistix jew ma
tingħatax għal reat simili fl-Istat Membru ta’ eżekuzzjoni.
Madankollu, billi l-Istati Membri jridu jipprovdu għal mill-inqas
il-miżuri ta’ probation u s-sanzjonijiet alternattivi kif imsemmija
fl-Artikolu 4(1) ta’ din id-Deċiżjoni Qafas, effett sekondarju
pożittiv se jkun il-promozzjoni u approssimazzjoni ta’ alternattivi
għad-detenzjoni fl-Istati Membri differenti. Valutazzjoni preliminari dwar
il-leġiżlazzjonijiet turi li xi Stati Membri ma implimentawx
il-miżuri obbligatorji kollha (il-BG, il-PL). L-istess japplika għall-Ordni ta'
Superviżjoni Ġudizzjarja li bih l-Istati Membri jridu jipprovdu
għal mill-inqas sitt miżuri obbligatorji kif stabbilit
fl-Artikolu 8(1). L-HU tippermetti biss it-trasferiment ta’ tliet
miżuri ta’ superviżjoni. 4.3. Deċiżjonijiet
sussegwenti: differenzi fl-eżekuzzjoni tas-sentenza (L-Artikolu 17 Trasferiment ta’
Priġunieri, l-Artikolu 14 Probation u Sanzjonijiet Alternattivi u
l-Artikolu 18 Ordni ta’ Superviżjoni Ġudizzjarja) Kemm iddum il-ħabs il-persuna kkundannata
jiddependi ħafna fuq id-dispożizzjonijiet dwar ir-rilaxx bikri u
kundizzjonali fl-Istat ta’ eżekuzzjoni. Id-differenzi bejn l-Istati Membri
huma konsiderevoli f’dan ir-rigward: f’xi Stati Membri l-persuna kkundannata
tinħeles wara li tiskonta żewġ terzi tas-sentenza, f’oħrajn
wara terz tas-sentenza. Fil-prinċipju, isegwi mill-Artikolu 17
tat- Trasferiment tal-Priġunieri li l-infurzar ta’ sentenza
inklużi r-raġunijiet għar-rilaxx bikri u kundizzjonali
għandu jkun regolat mil-liġi tal-Istat ta’ eżekuzzjoni.
Madankollu, dan l-Istat Membru għandu jinforma, jekk hekk mitlub,
lill-Istat Membru li ta s-sentenza oriġinali bir-regoli tal-Istat ta'
eżekuzzjoni dwar ir-rilaxx bikri u kundizzjonali. Jekk l-Istat emittenti
jibża’ li t-trasferiment jista' jwassal għal dak li kieku l-partijiet
jikkunsidraw bħala rilaxx bikri, huwa jista’ jiddeċiedi li ma
jittrasferixxix lill-persuna kkonċernata u li jirrevoka
ċ-ċertifikat. Għalhekk huwa importanti li l-Istati Membri jkunu
implimentaw sewwa dan l-obbligu li jipprovdu din l-informazzjoni wara talba
għal dan qabel it-trasferiment u l-eżekuzzjoni tal-piena, li mhuwiex
il-każ fil-leġiżlazzjoni ta' implimentazzjoni ta' xi Stat
Membri. Il-Kummissjoni se tinkoraġġixxi
l-iskambju tal-informazzjoni dwar ir-rilaxx bikri u kundizzjonali permezz ta’
bażi tad-dejta b’kooperazzjoni mal-Istati Membri u l-partijiet
interessati. 4.4. L-obbligu
li jiġi aċċettat trasferiment, sakemm ma jkunx hemm
raġunijiet għar-rifjut (L-Artikolu 9 Trasferiment ta’
Priġunieri, l-Artikolu 11 Probation u Sanzjonijiet Alternattivi u
l-Artikolu 15 Ordni ta’ Superviżjoni Ġudizzjarja) Waħda mill-affarijiet innovattivi dwar
id-Deċiżjonijiet Qafas hija li jimponu fil-prinċipju l-obbligu
li jiġu aċċettati t-talbiet għal trasferiment. Dan ġej
mill-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku li fuqu huma bbażati
d-Deċiżjonijiet Qafas u li huwa rifless fid-dispożizzjoni komuni
għal dawn id-Deċiżjonijiet Qafas li l-Istat ta’ eżekuzzjoni
għandu jirrikonoxxi sentenza li ġiet mgħoddija mill-Istat
emittenti. It-trasferimenti jistgħu jkunu rifjutati biss
f’ċirkostanzi limitati, pereżempju jekk japplikaw ir-raġunijiet
għar-rifjut kif imsemmija fid-Deċiżjonijiet Qafas differenti.
Għall-kuntrarju, ma hemm l-ebda obbligu għall-Istat emittenti biex
jgħaddi sentenza (ara l-Artikolu 4(5) Trasferiment tal-Priġunieri). Analiżi preliminari
tal-leġiżlazzjoni ta’ implimentazzjoni fl-Istati Membri turi li
jeżistu varjazzjonijiet wiesgħa fit-traspożizzjoni
tar-raġunijiet għal rifjut. Xi Stati Membri ma implimentawx
ir-raġunijiet kollha għal rifjut, kif indikat fid-Deċiżjonijiet
Qafas (HU, LU, NL, DK, LV) filwaqt li oħrajn żiedu raġunijiet
addizzjonali (AT, BE, DK). Xi Stati Membri implimentaw b’mod korrett
ir-raġunijiet għar-rifjut bħala fakultattivi għall-awtorità
kompetenti (FI, LV, BG), oħrajn implimentawhom bħala obbligatorji
(AT, IT, MT, SK) u fit-tielet grupp ir-riżultat finali jikkonsisti f'tip
ta’ “għażla selettiva” bejn raġunijiet fakultattivi u
obbligatorji (BE, DK, HU, LU, NL, PL). L-implimentazzjoni ta' raġunijiet
addizzjonali għar-rifjut li wara jsiru obbligatorji, mal-ewwel daqqa
t’għajn donnhom imorru kontra kemm l-ittra u kemm l-ispirtu
tad-Deċiżjonijiet Qafas. Dwar il-kwistjoni dwar jekk l-applikazzjoni
tar-raġunijiet għar-rifjut għandhiex tkun fakultattiva
għall-awtoritajiet kompetenti, li eventwalement jieħdu
d-deċiżjoni dwar ir-rikonoxximent u l-infurzar, it-test
tad-Deċiżjonijiet Qafas jgħid b’mod ċar li l-awtorità
kompetenti “tista’” tirrifjuta li tirrikonoxxi s-sentenza u tinfurzaha jekk
ir-raġunijiet għar-rifjut japplikaw. Dan il-kliem jindika li
l-awtorità kompetenti għandu jkollha d-diskrezzjoni li tiddeċiedi
każ b’każ jekk għandhiex tapplika jew le raġuni
għar-rifjut, billi tikkunsidra r-riabilitazzjoni soċjali komuni
għat-tliet Deċiżjonijiet Qafas. Ir-raġunijiet
għar-rifjut għandhom għalhekk jiġu implimentati bħala
fakultattivi għall-awtorità kompetenti. Dan l-approċċ huwa fl-ispirtu
tad-Deċiżjonijiet Qafas, li jeħtieġu li t-trasferiment
għandu jtejjeb il-prospetti ta’ riabilitazzjoni soċjali u jista’ jsir
wara talba espliċita tal-persuna akkużata jew misjuba ħatja.
F'dan il-każ, l-obbligu li jiġi rifjutat tali trasferiment
minħabba li tapplika waħda mir-raġunijiet għar-rifjut,
normalment ma jkunx fl-interess tal-persuna kkundannata nnifisha. 4.5. Il-limitu
taż-żmien (L-Artikolu 12 Trasferiment ta’
Priġunieri, l-Artikolu 12 Probation u Sanzjonijiet Alternattivi u
l-Artikolu 12 Ordni ta’ Superviżjoni Ġudizzjarja) Id-Deċiżjonijiet Qafas joħolqu
sistema ġdida ssimplifikata u aktar effettiva għat-trasferiment ta’
sentenzi biex tiġi ffaċilitata u mħaffa l-kooperazzjoni
ġudizzjarja. Għalhekk, huma jipprovdu għal limiti
taż-żmien fissi biex isir trasferiment. Il-limiti taż-żmien għandhom
jiġu implimentati mill-Istati Membri b’tali mod li bħala regola
ġenerali, id-deċiżjoni finali, inkluż il-proċedura ta'
appell, tintemm fil-limitu taż-żmien stabbilit. Il-limitu
taż-żmien jista’ jinqabeż biss f’ċirkostanzi
eċċezzjonali. Għalkemm hija ħaġa komuni li
l-Istati Membri kollha għandhom jiżguraw li l-persuni kkundannati
jkollhom aċċess għal drittijiet u rimedji ġuridiċi
skont il-liġi nazzjonali tagħhom, l-AT, l-HU u l-LV ma għandhomx
dispożizzjonijiet fil-leġiżlazzjoni ta' implimentazzjoni
tagħhom dwar il-limitu ta’ żmien massimu
għad-deċiżjonijiet tal-Qorti superjuri dwar trasferimenti. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li
r-rimedji fis-sistema tagħhom għandhom ikunu bilanċjati
mal-importanza li jiġu rispettati l-limiti ta’ żmien
fid-Deċiżjonijiet Qafas[10]. 4.6. Ir-rabta
bejn id-Deċiżjonijiet Qafas u l-Mandat ta’ Arrest Ewropew (L-Artikolu 25 Trasferiment ta’ Priġunieri
u l-Artikolu 21 Ordni ta’ Superviżjoni Ġudizzjarja) L-Artikolu 25 tat-Trasferiment
tal-Priġunieri flimkien mal-Artikoli 4(6) u 5(3) tal-Mandat
ta' Arrest Ewropew jippermetti lill-Istati Membri li jirrifjutaw li
jċedu persuna taħt Mandat ta’ Arrest Ewropew (jew jippermettu
l-konsenja tagħha bil-kundizzjoni li tiġi rritornata lil dak l-Istat
Membru) fejn il-persuna rikjesta tkun ċittadin, residenti jew toqgħod
f’dak l-Istat Membru jekk dak l-Istat Membru jimpenja ruħu li jinforza
sentenza ta’ ħabs skont it- Trasferiment tal-Priġunieri. Xi Stati Membri ma indikawx
fil-leġiżlazzjoni ta’ implimentazzjoni tagħhom li
d-dispożizzjonijiet nazzjonali tagħhom li jittrasponu t-Trasferiment
ta' Priġunieri għandhom japplikaw fis-sitwazzjonijiet imsemmija
hawn fuq (id-DK, l-HU, il-LU, il-LV, MT u s-SK). L-AT tipprovdi biss għal
din il-possibbiltà meta t-talba għaċ-ċediment ikollha x’taqsam
maċ-ċittadini tiegħu stess. Minflok jirrispettaw l-obbligu li
jinfurzaw is-sentenza kif mogħtija fl-Istat emittenti, il-NL irriservaw
id-dritt li jagħmlu valutazzjoni dwar jekk is-sentenza ta’ kustodja
imposta taqbilx mas-sentenza li kieku kienet tingħata fil-Pajjiżi
l-Baxxi għal dan ir-reat. Dan jidher li huwa kontra l-ittra u l-ispirtu
tad-Deċiżjonijiet Qafas. L-Artikolu 21 tal- Ordni ta'
Superviżjoni Ġudizzjarja jistabbilixxi l-possibbiltà li
jinħareġ Mandat ta’ Arrest Ewropew biex ireġġa’ lura
persuna ladarba tkun mitluba tidher quddiem il-Qorti jew jekk tiġi mitluba
tirritorna għaliex ma tissodisfax il-kundizzjonijiet kif imposti permezz
tal-Ordni ta’ Superviżjoni Ġudizzjarja. Mhux l-Istati Membri kollha
implimentaw l-Artikolu 21 (l-HU, il-LV u l-PL). Dan huwa ta’ dispjaċir minħabba li
min-natura tiegħu l-Ordni ta’ Superviżjoni Ġudizzjarja jkun utli
ħafna biex persuni li qed jistennew proċess għal reati
relattivament żgħar imorru lura lejn pajjiżhom. Minħabba
din ir-realtà, l-Artikolu 21 tal-Ordni ta' Superviżjoni
Ġudizzjarja ma japplikax ir-rekwiżit ġenerali għal
ħruġ ta' Mandat ta' Arrest Ewropew ta' att punibbli b'sentenza ta’
kustodja ta’ mill-inqas 12-il xahar[11]. 4.7. Dikjarazzjonijiet
dwar id-dispożizzjonijiet tranżitorji (L-Artikolu 28 dwar it-Trasferiment ta’
Priġunieri) L-Artikolu 28 dwar it-Trasferiment ta’
Priġunieri jippermetti lill-Istati Membri, fl-adozzjoni tad-Deċiżjoni
Qafas, li jagħmlu dikjarazzjoni li tindika li, fir-rigward ta’ sentenzi
finali maħruġa qabel data speċifika (mhux aktar tard
mill-5 ta’ Diċembru 2011), se jkomplu japplikaw
l-istrumenti legali eżistenti dwar it-trasferiment ta’ persuni
kkundannati. Id-data tal-adozzjoni ta’ din id-Deċiżjoni Qafas kienet
is-27 ta’ Novembru 2008. Isegwi mill-informazzjoni kif mibgħuta
lill-Kummissjoni li erba’ Stati Membri (IE, MT, NL u PL) għamlu
dikjarazzjonijiet bħal dawn. Madankollu, skont l-aħħar
tagħrif li wasal mill-Kummissjoni l-IE, MT u l-PL għamlu dan wara
d-data tal-adozzjoni ta’ din id-Deċiżjoni Kwadru, jiġifieri
s-27 ta' Novembru 2008. Fil-fehma tal-Kummissjoni, dawn
id-dikjarazzjonijiet mhumiex validi u l-ħin il-limitazzjoni għandhom
jitneħħew mill-Istati Membri eżistenti tagħhom jew proposta
leġiżlazzjoni ta’ Implimentazzjoni minnufih. 5. Spazju
ġudizzjarju ġdid biex jiżgura li l-liġi tat-tielet pilastru
tiġi applikata fil-prattika Id-Deċiżjonijiet Qafas li ġew
adottati taħt l-hekk imsejjaħ “tielet pilastru” ġew miftiehma
unanimament mill-Istati Membri kollha li obbligaw ruħhom li
jimplimentawhom qabel l-iskadenza tad-data ta' traspożizzjoni. Għaldaqstant l-Istati Membri ħolqu ordni
legali li jorbot fuqhom, bħal f'oqsma oħra tal-liġi tal-UE, anki
jekk l-ebda mekkaniżmu ta' infurzar mhu disponnibbli sa meta jiskadi
l-perjodu tranżitorju skont il-Protokoll 36 tat-Trattat ta’ Lisbona. Hija ħaġa komuni li l-forza
eżekuttiva tal-liġi tal-UE, inklużi l-miżuri adottati
taħt it-tielet pilastru, ma jistgħux ivarjaw minn Stat Membru
għall-ieħor skont il-livell tal-implimentazzjoni fid-dritt
nazzjonali, mingħajr ma titfixkel il-kisba ta’ kooperazzjoni
ġudizzjarja effettiva. Mill-1 ta’ Diċembru 2014,
il-Qorti tal-Ġustizzja tal-UE se jkollha ġurisdizzjoni
sħiħa, inklużi d-deċiżjonijiet preliminari dwar
l-interpretazzjoni tal-leġiżlazzjoni, fil-qasam ta’ kooperazzjoni
tal-pulizija u ġudizzjarja f'materji kriminali. Il-Kummissjoni kif ukoll
l-Istati Membri se jkunu intitolati li jniedu proċeduri ta’ ksur kontra
dawk l-Istati Membri li ma implimentawx jew ma implimentawx b’mod korrett
il-liġi tal-UE. Dawn l-opportunitajiet ġodda se jkunu
partikolarment rilevanti għall-aktar leġiżlazzjonijiet
importanti li kienu jeżisti qabel it-Trattat ta’ Lisbona fil-qasam
tal-ġustizzja kriminali, li għaliha jappartjenu t-tliet
Deċiżjonijiet Qafas, skont il-Kummissjoni. 6. Konklużjoni Filwaqt li jiġu rikonoxxuti l-isforzi li saru
minn xi Stati Membri sa issa, il-livell ta’ implimentazzjoni ta’ dawn it-tliet
biċċiet ta’ leġiżlazzjoni importanti għad jonqsu
ħafna biex jitqies sodisfaċenti. L-għan ta' żona ta’ libertà, sigurtà u
ġustizzja għaċ-ċittadini kollha tal-UE kif stipulat
fl-Artikolu 3 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea ma jistax jintlaħaq
jekk l-Istati Membri ma jimplimentawx korrettament l-istrumenti kollha li qablu
dwarhom. It-traspożizzjoni parzjali u mhux kompleta
tad-Deċiżjonijiet Qafas tfixkel l-applikazzjoni tal-prinċipju
tar-rikonoxximent reċiproku fil-qasam tal-ġustizzja kriminali. Barra
minn hekk, hija tmur kontra l-aspettattivi leġittimi
taċ-ċittadini tal-UE billi huma jitilfu għodda prezzjuża
biex jitnaqqas l-impatt negattiv fuq ħajjithom jekk ikunu suspettati jew
akkużati fi Stat Membru ieħor, b’mod partikolari dawk
iċ-ċittadini li huma soġġetti għal Mandat ta’ Arrest
Ewropew fl-istadju ta’ qabel il-proċess. Fl-istess ħin
l-għanijiet tad-Deċiżjonijiet Qafas, sabiex jiżguraw li
ssir ġustizzja, li l-vittmi u x-xhieda jiġu protetti, l-evidenza
tiġi ppreservata u l-persuni suspettati ma jinħelsux
mill-prosekuzzjoni, ma jistgħux jintlaħqu. Fl-aħħar nett, l-implimentazzjoni li
ssir tard hija ta’ dispjaċir għaliex id-Deċiżjonijiet Qafas
għandhom il-potenzjal li jwasslu għal tnaqqis f’sentenzi ta’
ħabs mogħtija mill-Imħallfin għal persuni mhux residenti. It-tnaqqis tas-sentenzi
mhux biss inaqqas l-iffullar fil-ħabsijiet u b’hekk jittejbu
l-kundizzjonijiet ta’ detenzjoni, iżda wkoll — bħala konsegwenza —
iwassal għal iffrankar konsiderevoli fil-baġits li l-Istati Membri
jonfqu fuq il-ħabsijiet. Meta tiġi kkunsidrata s-setgħa
tal-Kummissjoni li tagħti bidu għal proċeduri ta’ ksur
mill-1 ta’ Diċembru 2014, huwa importanti ħafna
għall-Istati Membri kollha li jqisu dan ir-Rapport u jagħtu
tagħrif ieħor rilevanti kollu lill-Kummissjoni, sabiex jissodisfaw
l-obbligi tagħhom skont it-Trattat. Il-Kummissjoni tinkoraġġixxi
wkoll lil dawk l-Istati Membri li indikaw li qegħdin jippreparaw
il-leġiżlazzjoni relevanti biex jippromulgaw u jinnotifikaw dawn
il-miżuri nazzjonali kemm jista' jkun malajr. Il-Kummissjoni tħeġġeġ
lil dawk l-Istati Membri kollha li għadhom ma għamlux hekk biex
jieħdu azzjoni malajr biex jimplimentaw bis-sħiħ dawn
id-Deċiżjonijiet Qafas. Barra minn hekk, hija tistieden lil dawk li
ttrasponewhom b’mod inkorrett biex jirreveduhom u jiżguraw li l-leġiżlazzjoni
nazzjonali ta’ implimentazzjoni tagħhom tkun konformi
mad-dispożizzjonijiet tad-Deċiżjonijiet Qafas. [1] Id-Deċiżjoni Qafas
tal-Kunsill 2008/909/ĠAI ġiet adottata
fis-27 ta' Novembru 2008 (ĠU L 327, 5.12.2008,
p. 27). [2] Id-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill
2008/947/ĠAI ġiet adottata fis-27 ta' Novembru 2008
(ĠU L 337, 16.12.2008, p. 102). [3] Id-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill
2009/829/ĠAI ġiet adottata fit-23 ta' Ottubru 2009
(ĠU L 294, 11.11.2009, p. 20). [4] COM(2011) 327 finali. http://ec.europa.eu/justice/newsroom/criminal/opinion/110614_en.htm. [5] Id-data tal-iskadenza tal-perjodu tranżitorju skont
il-Protokoll 36 tat-Trattat ta’ Lisbona (ara t-Taqsima 5). [6] Id-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill
2002/584/ĠAI tat-13 ta’ Ġunju 2002 dwar il-Mandat ta’
Arrest Ewropew u l-proċeduri ta’ ċediment bejn l-Istati Membri (Mandat
ta' Arrest Ewropew), ĠU L 190, 18.7.2002, p. 1. [7] Xi Stati Membri informaw lill-Kummissjoni
bil-proċess ta' preparazzjoni tal-leġiżlazzjoni rilevanti fuq
livell nazzjonali. Madankollu, l-ebda wieħed minn dawn l-Istati Membri ma
adotta l-leġiżlazzjoni jew innotifika lill-Kummissjoni qabel
Ottubru 2013. [8] Ara s-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-UE,
16 ta’ Ġunju 2005, il-Kawża C-105/03, Pupino. [9] Il-Protokoll Addizzjonali tal-1997 għal din
il-Konvenzjoni diġà kien jipprovdi għat-trasferiment ta'
priġunieri mingħajr il-kunsens tagħhom f'ċirkostanzi
limitati. Iżda, dan il-Protokoll ma kienx ratifikat mill-Istati Membri
kollha. [10] Ara s-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-UE,
30 ta’ Mejju 2013, il-Kawża C-168/13 PPU, Jeremy F. v.
Premier ministre. [11] Ara l-Artikolu 2(1) tal- Mandat ta' Arrest
Ewropew.