6.3.2014   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 67/16

1.1

Il-KESE jinnota li fl-aħħar għaxar snin saru passi importanti ħafna fl-UE favur l-ugwaljanza tad-drittijiet, il-libertajiet u l-garanziji marbutin mal-istatus ta' ċittadinanza Ewropea, bit-tisħiħ tal-kriterju tar-residenza b'rabta ma' dak tan-nazzjonalità. Iċ-ċittadinanza Ewropea qed tiżviluppa lejn ċittadinanza ta' residenza, b'rabta mal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali u l-valuri u l-prinċipji tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE).

1.2

Il-Kumitat jemmen li wasal il-waqt li ssir valutazzjoni u analiżi dwar liema ħidmiet ma tlestewx u l-ostakli li għadhom jippersistu sabiex ċittadinanza Ewropea aktar inklużiva, parteċipattiva u ċivika tkun miftuħa għall-inklużjoni ta' kull persuna li tgħix fl-UE b'mod stabbli.

1.3

L-Ewropej tas-seklu 21 iridu jħabbtu wiċċhom ma’ sfida kbira: it-twessigħ tal-bażijiet tad-demokraziji tagħna, bl-integrazzjoni ta’ ċittadini ġodda li jkollhom l-istess drittijiet u obbligi, u għalhekk id-dritt għan-nazzjonalità tal-Istati Membri u għaċ-ċittadinanza Ewropea għandu jinkludi lill-persuni kollha li jkunu ġejjin minn sfond ta’ immigrazzjoni u li joħolqu diversità nazzjonali, etnika, reliġjuża u kulturali kbira. Il-Kumitat jemmen li d-demokraziji Ewropej huma soċjetajiet liberi u miftuħa, u għandhom ikunu bbażati fuq l-inklużjoni taċ-ċittadini kollha, ikunu xi jkunu l-oriġini u r-referenzi tagħhom.

1.4

Il-KESE jipproponi li tinfetaħ diskussjoni dwar jekk il-bażijiet legali u politiki attwali tal-politika Ewropea ta' immigrazzjoni, ċittadinanza u integrazzjoni humiex biżżejjed għas-soċjetajiet Ewropej tal-lum, li kulma jmur qegħdin dejjem jiżdiedu u li huma mogħnija b'diversità kbira.

1.5

Il-kriżi ekonomika mbuttat 'il barra mill-aġenda politika 'l-ħarsien tad-drittijiet fundamentali, l-integrazzjoni u l-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni. Il-KESE jwissi dwar ir-riskji taż-żieda fl-intolleranza, ir-razziżmu u l-ksenofobija fir-rigward tal-immigranti u l-minoranzi. Biex dawn jiġu evitati, huwa importanti li l-politiċi, il-mexxejja soċjali u l-mezzi ta' komunikazzjoni jaġixxu b'responsabbiltà kbira u li jagħtu eżempju politiku u soċjali għall-prevenzjoni ta' dawn l-imġibiet, kif ukoll li l-istituzzjonijiet tal-UE jaġixxu b'mod deċiżiv favur il-ħarsien tad-Drittijiet Fundamentali.

1.6

Il-Kumitat jixtieq jibgħat messaġġ ċar lil dawk li, abbażi ta' nazzjonaliżmu li jeskludi, jiddefinixxu l-identità nazzjonali u l-identità Ewropea b'mod li ċċaħħad id-drittijiet ta' ċittadinanza lil miljuni ta' nies, u tħallihom bi status legali dgħajjef minħabba l-oriġini nazzjonali tagħhom. Għandha tittejjeb il-kwalità tad-demokrazija fl-Ewropa billi jitwessa' l-aċċess għan-nazzjonalità tal-Istati Membri u għaċ-ċittadinanza Ewropea.

1.7

Peress li ħafna Stati Membri għandhom leġislazzjonijiet restrittivi rigward l-aċċess għan-nazzjonalità, il-KESE jirrakkomanda li jiġu adottati liġijiet u proċeduri amministrattivi aktar flessibbli, biex iċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi li jkollhom l-istatus ta' residenza għal żmien twil (1) ikollhom aċċess għan-nazzjonalità.

1.8

Il-Kumitat iħeġġeġ lill-Istati Membri jagħmlu ftehimiet mal-pajjiżi ta' oriġini tal-immigranti biex dawn ikunu jistgħu jkollhom nazzjonalità doppja.

1.9

L-Istati Membri jridu jiffirmaw u jirratifikaw il-Konvenzjoni Ewropea dwar iċ-Ċittadinanza tal-1997, il-Konvenzjoni dwar is-sehem tal-barranin fil-ħajja pubblika fil-livell lokali tal-1992, kif ukoll jirrispettaw il-prinċipji ta' proporzjonalità, ħarsien legali effettiv u n-nondiskriminazzjoni fil-politiki tagħhom ta' aċċess għan-nazzjonalità u tat-telf tagħha.

1.10

Il-KESE jinnota l-ostakli li għad għandhom varji Stati Membri għad-drittijiet politiċi: id-dritt għall-vot, ta' sħubija u ta' parteċipazzjoni politika. Huwa jirrakkomanda li dawn il-liġijiet jinbidlu biex iċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi li jgħixu fil-post b'mod stabbli jkollhom id-drittijiet politiċi.

1.11

Il-Kumitat jipproponi lill-Unjoni Ewropea li, fil-ġejjieni, meta jsir proċess ġdid ta' riforma tat-TFUE, hija tibdel l-Artikolu 20 biex anke persuni minn pajjiżi terzi li joqogħdu b'mod stabbli u li jkollhom status ta' residenza għat-tul fl-UE jkunu jistgħu jsiru ċittadini tal-Unjoni.

1.12

Il-kriterju tar-residenza tal-persuni għandu jintuża biex tinkiseb iċ-ċittadinanza tal-Unjoni. Kif il-KESE indika f'Opinjoni preċedenti (2), fil-liġi Ewropea r-residenza diġà hija kriterju għall-għoti ta' diversi drittijiet u libertajiet ekonomiċi, soċjali, kulturali u ċivili lil ċittadini ta' pajjiżi terzi. Ħafna minn dawn id-drittijiet huma simili għaċ-ċittadinanza Ewropea. Madankollu, xi drittijiet politiċi, bħad-dritt għall-vot, bħalissa huma esklużi. Il-KESE jixtieq itenni li "ir-residenza legali stabbli wkoll għandha tkun mod kif wieħed ikollu aċċess għaċ-ċittadinanza tal-Unjoni Ewropea" (3).

1.13

Il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE hija vinkolanti u toħloq qafas ġdid għall-politiki Ewropej ta' immigrazzjoni, integrazzjoni u ċittadinanza. Il-Kummissjoni trid tanalizza kif il-Karta taffettwa l-istatus u d-drittijiet taċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi, biex tkun tista' tniedi inizjattivi ġodda li jadattaw il-leġislazzjoni tal-immigrazzjoni għall-garanziji tal-Karta.

1.14

Il-Karta tistabbilixxi l-pedament għal kunċett ġdid ta' ċittadinanza ċivika (sett komuni ta' drittijiet u obbligi bażiċi) għaċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi. Il-Kumitat jipproponi li l-iżvilupp ta' din iċ-ċittadinanza għandha tkun waħda mill-prijoritajiet tal-programm politiku ġdid ta' wara l-Programm ta' Stokkolma mill-2014 'il quddiem.

1.15

L-UE għandha tadotta Kodiċi għall-Immigrazzjoni li jġib miegħu aktar trasparenza u ċarezza legali dwar id-drittijiet u l-libertajiet taċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi li jgħixu fl-UE. Il-Kumitat jemmen li l-leġislazzjoni Ewropea dwar l-immigrazzjoni għandha tiggarantixxi t-trattament ugwali u l-prinċipju tan-nondiskriminazzjoni.

1.16

Il-Kummissjoni għanda tevalwa l-problemi li għad fadal fil-prattika fl-Istati Membri għall-ħarsien tad-drittijiet fundamentali taċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi, speċjalment rigward id-drittijiet soċjali, il-mobbiltà u l-aċċess għal ħarsien legali effettiv.

1.17

Il-Kummissjoni għandha tinvestiga l-ostakli li għad għandhom xi Stati Membri għall-applikazzjoni tal-istatus għat-tul u għall-Karta Blu (4), u tikkonkludi b'mod effettiv il-proċeduri ta' ksur kontra dawk l-Istati Membri li ma jirrispettawx il-leġislazzjoni Ewropea.

1.18

Fil-qafas tal-Aġenda għall-Integrazzjoni, il-Kummissjoni għandha twettaq valutazzjoni tal-proċeduri u l-ostakli li għandhom l-Istati Membri għall-kisba u t-telf tan-nazzjonalità, u l-impatt tagħhom fuq iċ-ċittadinanza tal-Unjoni.

1.19

Il-Kumitat iħeġġeġ lill-Kummissjoni Ewropea tfassal rapport dwar is-sitwazzjoni tad-dibattiti fl-UE rigward il-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-ħarsien tal-ħaddiema migranti u l-familji tagħhom (5). Il-Kummissjoni għandha tħejji l-kundizzjonijiet għar-ratifika tagħha.

2.1

Is-sena 2013 ġiet iddikjarata bħala s-Sena Ewropea taċ-Ċittadini. Iċ-ċittadinanza tal-Unjoni hija wieħed mill-aktar strumenti effettivi biex titrawwem identità komuni għall-Ewropej kollha. Il-Kumitat iqis li l-filosofija politika li fuqha twaqqfet l-UE, meta Jean Monnet qal li "mhux qed nagħmlu koalizzjoni ta' Stati, iżda qed ngħaqqdu lin-nies", għadha attwali ħafna.

2.2

Iċ-ċittadinanza Ewropea mhijiex kunċett bla tifsira, iżda jirrappreżenta status legali u politiku speċifiku magħmul minn drittijiet u libertajiet. Id-demokrazija, il-libertà, l-istat tad-dritt, l-ugwaljanza u d-drittijiet tal-bniedem huma l-valuri fundamentali tal-Unjoni, imnaqqxin fl-Artikolu 2 tat-Trattat tal-Unjoni Ewropea.

2.3

Il-KESE jemmen li, f'dawn il-mumenti daqstant diffiċli, bil-kriżi ekonomika, soċjali u politika gravi li qed tagħfas lill-Ewropa, hemm bżonn li jinbdew strateġiji innovattivi għall-promozzjoni ta' ċittadinanza aktar miftuħa u inklużiva u t-tisħiħ tal-fiduċja ta' dawk kollha li jgħixu fl-Unjoni Ewropea.

2.4

Il-Kummissjoni Ewropea ppubblikat it-tieni rapport dwar iċ-ċittadinanza Ewropea "Ċittadini Ewropej: id-drittijiet tiegħek, il-ġejjieni tiegħek", li fih jiġu analizzati wħud mill-ostakli u l-problemi li jeżistu bħalissa. Il-KESE jilqa' dan ir-rapport bi pjaċir, iżda jinnota n-nuqqas ta' azzjoni politika b'rabta maċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi li għandhom drittijiet u libertajiet Ewropej simili, iżda mhux ċittadinanza sħiħa.

2.5

Il-Kumitat qiegħed iniedi għadd ta' inizjattivi għall-promozzjoni ta' ċittadinanza Ewropea aktar attiva, iżda jiġbed l-attenzjoni għall-gravità tal-problema li ħafna żgħażagħ, li huma dixxendenti ta' immigranti tat-tieni jew it-tielet ġenerazzjoni, qed ibatu minn sitwazzjonijiet gravi ta' diskriminazzjoni u esklużjoni li jdgħajfu bil-kbir is-sentiment ta' appartenenza għal soċjetà li tqishom bħala "ċittadini tat-tieni klassi".

3.1

Għaxar snin ilu l-KESE kien ippropona li l-integrazzjoni tagħmel parti fundamentali mill-politika komuni ta' immigrazzjoni u talab li tinbeda aġenda Ewropea. Fl-2004, il-Kunsill approva l-prinċipji bażiċi komuni għall-integrazzjoni, fosthom: "L-aċċess tal-immigranti għall-istituzzjonijiet kif ukoll għall-ġid u s-servizzi pubbliċi u privati, bl-istess kundizzjonijiet taċ-ċittadini nazzjonali u mingħajr diskriminazzjonijiet, huwa rekwiżit essenzjali għal integrazzjoni aħjar." u "Il-parteċipazzjoni tal-immigranti fil-proċess demokratiku u fit-tfassil tal-politiki u l-miżuri ta' integrazzjoni, speċjalment fil-livell lokali, tgħinhom biex jintegraw."

3.2

Il-Kummissjoni Ewropea, f'kollaborazzjoni mal-KESE, qed tiżviluppa l-aġenda Ewropea għall-integrazzjoni u tippromovi għadd kbir ta' attivitajiet ta' appoġġ għall-Istati Membri. Il-KESE u l-Kummissjoni stabbilixxew il-Forum Ewropew dwar l-Integrazzjoni (6) biex jiffaċilita l-parteċipazzjoni tal-immigranti u tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili.

3.3

Il-Kumitat ikkontribwixxa għall-aġenda tal-integrazzjoni permezz tat-tfassil ta' diversi Opinjonijiet (7).

3.4

Il-Forum analizza l-importanza għall-integrazzjoni li għandha l-parteċipazzjoni tal-immigranti fil-proċess demokratiku u huwa tal-fehma li dawk l-Istati Membri li jiffaċilitaw l-aċċess għad-drittijiet ta' ċittadinanza għall-immigranti jtejbu l-integrazzjoni. Għalhekk, il-Kumitat jirrakkomanda lill-Istati Membri biex fil-qafas tal-leġislazzjonijiet nazzjonali tagħhom jadottaw leġislazzjonijiet aktar flessibbli, biex iċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi li jkollhom l-istatus ta' residenza għal żmien twil ikollhom aċċess għan-nazzjonalità.

3.5

Il-Kumitat japprezza li t-trejdjunjins, l-organizzazzjonijiet tal-impjegaturi u l-NGOs għandhom attitudni favur l-integrazzjoni u li jiffaċilitaw is-sehem tal-immigranti fil-ħajja demokratika tal-organizzazzjonijiet tagħhom. Is-soċjetà ċivili tindirizza liċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi biex dawn ikunu membri attivi tal-organizzazzjonijiet.

3.6

L-integrazzjoni hija proċess soċjali bidirezzjonali ta’ adattament reċiproku tal-immigranti u s-soċjetà ta’ akkoljenza, li għandu jiġi appoġġjat permezz ta’ governanza tajba fl-Unjoni Ewropea, fil-livell nazzjonali, reġjonali u lokali. Approċċ komuni Ewropew għandu valur miżjud kbir billi jorbot l-integrazzjoni mal-valuri u l-prinċipji tat-Trattat, mat-trattament ugwali u n-nondiskriminazzjoni, mal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali, mal-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u mal-Aġenda Ewropa 2020.

3.7

Il-leġislazzjoni Ewropea dwar l-immigrazzjoni għandha tiggarantixxi t-trattament ugwali u l-prinċipju tan-nondiskriminazzjoni. F'dan ir-rigward, ta' min isemmi l-kwistjoni tad-drittijiet u l-possibbiltajiet lingwistiċi u reliġjużi. Il-Kumitat huwa tal-fehma li huwa pass pożittiv ħafna li l-Kummissjoni pproponiet Direttiva (8) dwar miżuri li jiffaċilitaw l-eżerċizzju tad-drittijiet konferiti fuq ħaddiema fil-kuntest tal-moviment liberu tal-ħaddiema.

3.8

Iżda l-KESE ppropona li dawk kollha li jgħixu fl-UE għandhom jirċievu trattament ġust, indipendentement mill-istatus migratorju jew in-nazzjonalità tagħhom. Għaldaqstant għandhom jingħelbu xi wħud mir-restrizzjonijiet għaċ-ċittadinanza tal-Unjoni li jeżistu bħalissa.

4.1

Il-Kumitat jixtieq li jaġġorna d-dibattitu dwar in-natura taċ-ċittadinanza Ewropea rigward iċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi li jgħixu fl-UE legalment u b'mod stabbli. Hemm bżonn li nerġgħu lura għall-approċċ li kien ġie adottat fil-konklużjonijiet tal-Kunsill ta' Tampere (9). It-trattament ġust u ndaqs bejn iċ-ċittadini Ewropej u ċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi definit f'Tampere (10) għadu s'issa waħda mill-prijoritajiet politiċi, peress li l-għanijiet ma ntlaħqux matul l-erbatax-il sena tal-iżvilupp tal-politika komuni tal-immigrazzjoni.

4.2

Huma l-Istati Membri li jridu jagħtu n-nazzjonalità abbażi tal-leġislazzjoni tagħhom, peress li t-Trattat bħalissa ma jagħti l-ebda kompetenza lill-UE għall-armonizzazzjoni leġislattiva; għaldaqstant dan huwa qasam ta' sovranità nazzjonali.

4.3

Iżda fl-Istati Membri kollha, l-organizzazzjonijiet tal-immigranti, it-trejdjunjins u l-NGOs qed iwettqu inizjattivi u dibattiti biex jitnaqqsu ż-żminijiet u biex il-proċeduri għan-naturalizzazzjoni u l-aċċess għan-nazzjonalità jkunu aktar flessibbli għall-immigranti, u tiġi faċilitata l-integrazzjoni, bil-fehim li s-soċjetajiet u l-Istati ma jrawmux l-integrazzjoni jekk jiċħdu t-trattament indaqs u d-drittijiet ta' parteċipazzjoni lil għadd ta' persuni li jgħixu hemm b'mod stabbli.

4.4

Il-kunċett ta' ċittadinanza Ewropea jinsab imnaqqax fil-fond fit-Trattati, fil-leġislazzjoni tal-UE u fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali. It-Trattat (TFUE), b'mod partikolari l-Artikolu 20 tiegħu, jgħid li "Kwalunkwe persuna li għandha ċ-ċittadinanza ta' Stat Membru hija ċittadina tal-Unjoni. Iċ-ċittadinanza tal-Unjoni għandha tiżdied maċ-ċittadinanza nazzjonali u ma tissostitwixxihiex." In-nazzjonalità, li l-mod kif tinkiseb u tintilef jiġi determinat skont il-leġislaturi nazzjonali differenti, għalhekk hija l-"muftieħ universali" għall-aċċess għaċ-ċittadinanza tal-UE (11).

4.5

Ir-rabta mill-qrib bejn l-istatus ta' ċittadinanza Ewropea u n-nazzjonalità tal-Istati Membri kienet is-suġġett ta' diversi dibattiti u kritiki minn mindu twaqqfet iċ-ċittadinanza Ewropea fl-1992 bit-Trattat ta' Maastricht. Fil-prinċipju, din ir-rabta timplika l-esklużjoni formali taċ-ċittadinanza tal-Unjoni għaċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi li jgħixu fl-UE legalment, u huwa għalhekk li dawn in-nies baqgħu "inviżibbli" fid-dibattiti Ewropej dwar iċ-ċittadinanza, u fil-parteċipazzjoni fil-politika u fil-ħajja demokratika.

4.6

Interpretazzjoni restrittiva taċ-ċittadinanza tal-Unjoni tgħid li hemm grupp omoġenju u identifikabbli b'mod ċar ta' persuni msejħa ċittadini Ewropej u grupp ieħor ta' persuni kklassifikati bħala ċittadini ta' pajjiżi terzi li mhumiex meqjusa bħala ċittadini tal-Ewropa.

4.7

Iżda min huma dawn iċ-"ċittadini" Ewropej? Huwa tajjeb li nillimitaw l-ambitu personali taċ-ċittadinanza tal-Unjoni għal dawk in-nies li għandhom in-nazzjonalità tal-Istati Membri? Iċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi għandhom xi drittijiet u libertajiet li huma komparabbli għal dawk li għandhom iċ-ċittadini Ewropej? X'inhuma l-limiti u l-isfidi attwali taċ-ċittadinanza tal-Unjoni? X'inhu r-rwol tal-parteċipazzjoni politika u d-dritt għall-vot f'dan il-kuntest? Għaliex ħafna żgħażagħ dixxendenti ta' immigranti għadhom "ċittadini tat-tieni klassi"? Jekk il-parteċipazzjoni tal-immigranti fil-proċess demokratiku tiffaċilita l-integrazzjoni tagħhom, għaliex huma esklużi?

4.8

Sal-lum kienu l-Istati Membri li b'mod indirett iddeċidew min huwa ċittadin tal-Unjoni u min mhuwiex. Dan irid jinbidel biex iċ-ċittadinanza tal-Unjoni tkun fil-qalba tal-integrazzjoni Ewropea.

5.1

Il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tistabbilixxi l-bażijiet ġenerali ta' kunċett ġdid ta' ċittadinanza ċivika, inklużiva u parteċipattiva, u l-Kumitat jemmen li hemm bżonn tiġi żviluppata.

5.2

Il-Kummissjoni stqarret li l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali hija r-referenza għall-iżvilupp tal-kunċett ta' "ċittadinanza ċivika" għaċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi (b'sett komuni ta' drittijiet u obbligi bażiċi).

5.3

Il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE hija vinkolanti, b'valur legali simili għal dak tat-Trattati. Il-Karta ttrasformat u kkonsolidat il-karatteristiċi tal-istatus ta' ċittadinanza tal-Unjoni. L-ambitu personali ta' applikazzjoni tagħha jinkludi kemm iċ-ċittadini Ewropej kif ukoll iċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi. It-Titolu V huwa ddedikat għad-drittijiet taċ-ċittadini, iżda anke hawn l-Artikolu 41 (Id-dritt għal amministrazzjoni tajba) u l-Artikolu 45.2 (Il-libertà ta' moviment u ta' residenza) jinkludu wkoll lil ċittadini ta' pajjiżi terzi.

5.4

Il-KESE jemmen li l-bqija tad-dispożizzjonijiet tal-Karta japplikaw għal kulħadd, tkun xi tkun in-nazzjonalità tagħhom. Il-Karta tillimita s-setgħa ta' diskrezzjoni tal-Istati Membri rigward kwistjonijiet marbutin mas-sigurtà tar-residenza, ir-riunifikazzjoni mal-familja, it-tkeċċija u anke l-kisba u t-telf tan-nazzjonalità. Wieħed mill-aspetti fundamentali huwa l-Kapitolu VI dwar il-ġustizzja, li jinkludi d-dritt għal rimedju effettiv u l-protezzjoni legali effettiva jekk jinkisru xi drittijiet fundamentali u taċ-ċittadinanza.

5.5

Il-KESE jemmen li bejniethom, iċ-ċittadinanza tal-Unjoni u l-Karta, jistgħu jħallu effetti profondi fuq it-twessigħ tal-ambitu personali tal-istatus taċ-ċittadinanza Ewropea. Waħda mill-ikbar sfidi li għad trid tiġi indirizzata hija dik li jiġi żgurat aċċess għal protezzjoni legali effettiva taċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi li d-drittijiet u l-libertajiet fundamentali tagħhom ikunu ġew soġġetti għal eżenzjonijiet jew miksura mill-Istati Membri u l-awtoritajiet tagħhom fl-ambitu tal-liġi Ewropea (12).

5.6

Matul il-ħidmiet preparatorji tal-Konvenzjoni Ewropea, il-KESE adotta Riżoluzzjoni li fiha ppropona "… Hemm bżonn li jittejbu l-politiki ta' integrazzjoni tal-immigranti. Il-Kumitat jappella biex il-Konvenzjoni tanalizza l-possibbiltà li ċ-ċittadinanza tal-Unjoni tingħata liċ-ċittadini ta’ pajjiż terzi li jkollhom status ta’ residenti għat-tul…" (13).

5.7

Fil-Komunikazzjoni tagħha dwar politika tal-migrazzjoni għall-UE (14), il-Kummissjoni stabbilixxiet l-għan li jiġi żviluppat qafas legali Ewropew għall-ammissjoni u r-residenza ta' ċittadini ta' pajjiżi terzi u status legali komuni li jkun ibbażat fuq il-prinċipju li d-drittijiet u r-responsabbiltajiet jingħataw fuq bażi ta' ugwaljanza maċ-ċittadini Ewropej, iżda li ssir differenza fit-tul ta' żmien ta' kemm wieħed ikun ilu joqgħod.

5.8

Jekk l-emigranti jitħallew jiksbu ċ-ċittadinanza ladarba jkunu għaddew mill-inqas ħames snin fil-pajjiż, dan jista' jkun garanzija biżżejjed biex ħafna emigranti jistabbilixxu ruħhom tajjeb fis-soċjetà, jew jista' jkun l-ewwel pass lejn il-kisba tan-nazzjonalità tal-Istat Membru.

5.9

Fl-Opinjoni tiegħu dwar "L-aċċess għaċ-ċittadinanza tal-Unjoni Ewropea", il-KESE indika li din id-definizzjoni wiesgħa taċ-ċittadinanza Ewropea taqbel ma' dik adottata mill-Kummissjoni Ewropea u li ssejħet "ċittadinanza ċivika".

5.10

Il-KESE jaqbel li "ċittadinanza ċivika" fil-livell Ewropew għandha tinftiehem bħala "ċittadinanza parteċipattiva u inklużiva" għal kull min joqgħod b'mod stabbli fit-territorju tal-Unjoni, u fejn wieħed mill-prinċipji ewlenin ikun li kulħadd huwa l-istess quddiem il-liġi. Fl-Opinjoni tiegħu dwar "L-aċċess għaċ-ċittadinanza tal-Unjoni Ewropea" l-KESE diġà stqarr li b'hekk ser jintlaħaq "kompromess dwar it-trattament indaqs sabiex tiġi promossa u ffaċilitata l-integrazzjoni ċivika taċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi stabbiliti b'mod stabbli u regolari f'xi Stat Membru tal-Unjoni Ewropea (ugwaljanza quddiem il-liġi)" u ser tkompli l-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni attwali li jbatu ċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi.

6.1

Matul l-aħħar għaxar snin, l-Ewropa stabbilixxiet politiki, adottat leġislazzjonijiet u waqqfet każistika li huma rilevanti ħafna kemm għaċ-ċittadinanza tal-Unjoni kif ukoll għall-istatus taċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi. Dawn il-proċessi fissru espansjoni gradwali tad-drittijiet, il-libertajiet u l-garanziji taċ-ċittadinanza Ewropea, fuq il-bażi tar-residenza. Madankollu l-KESE jemmen li din l-espansjoni mhijiex kompleta u għandha wisq limitazzjonijiet.

6.2

Wieħed mill-aktar passi importanti fil-qasam legali kienet l-adozzjoni tad-Direttiva dwar iċ-ċittadinanza 2004/38, li armonizzat fi strument legali wieħed il-qafas regolatorju Ewropew dwar il-moviment liberu u r-residenza li qabel kien imferrex u maqsum. L-UE kienet partikolarment attiva fir-rikonoxximent tad-drittijiet u d-dispożizzjonijiet kontra d-diskriminazzjoni taċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi li huma qraba ta' ċittadini Ewropej. Id-Direttiva tirrikonoxxi espressament diversi drittijiet u libertajiet għall-qraba li huma ċittadini ta' pajjiżi terzi li huma simili għal dawk taċ-ċittadini Ewropej.

6.2.1

Il-KESE jaqbel mal-Kummissjoni li waħda mill-iktar sfidi importanti hija li d-drittijiet previsti fid-Direttiva jkunu aċċessibbli għal kulħadd fil-ħajja ta' kuljum, billi jitneħħew ċerti prattiki nazzjonali ħżiena, u billi tingħata protezzjoni legali effettiva lil dawk kollha li l-libertajiet ta' ċittadinanza tagħhom ikunu ġew miksura.

6.2.2

Filwaqt li dawn id-"drittijiet ta' ċittadinanza" jinbtu direttament mir-relazzjoni familjari, l-aċċess għalihom jista' jseħħ biss meta ċ-ċittadini Ewropej u l-familji tagħhom jeżerċitaw il-moviment liberu jew jemigraw lejn Stat Membru ieħor. L-eżerċizzju tal-mobbiltà intra-Ewropea għadu waħda mill-kundizzjonijiet biex il-qraba jingħataw il-protezzjoni mogħtija miċ-ċittadinanza Ewropea (15). Id-Direttiva tirrikonoxxi wkoll id-dritt ta' residenza permanenti għal dawn il-qraba wara perjodu ta' ħames snin ta' residenza.

6.2.3

Madankollu, il-KESE jqis li l-awtoritajiet nazzjonali għad għandhom liġijiet u prattiki li jxekklu l-libertà tal-moviment u tar-residenza tal-qraba taċ-ċittadini Ewropej. Barra minn hekk, għadhom jeżistu sitwazzjonijiet ta' diskriminazzjoni bil-maqlub li jsofru minnhom il-qraba ta' ċittadini Ewropej li huma barranin, li għandhom jiġu solvuti (16).

6.3

Il-Qorti tal-Ġustizzja tal-UE kienet attiva ħafna u kellha rwol pożittiv fil-ħarsien u l-interpretazzjoni b'mod proattiv tar-regoli u d-drittijiet individwali marbutin maċ-ċittadinanza Ewropea (17). Il-QĠUE stqarret li ċ-ċittadinanza Ewropea hija destinata li ssir l-istatus fundamentali taċ-ċittadini Ewropej (18).

6.3.1

Il-KESE jilqa' bi ħġaru l-każistika li nstiltet mill-Qorti tal-Ġustizzja dwar iċ-ċittadinanza u jinnota li l-biċċa l-kbira tal-każistika tal-QĠUE ġiet inkorporata bl-adozzjoni tad-Direttiva, peress li ġabret flimkien is-sentenzi l-aktar rilevanti tagħha dwar is-suġġetti relatati mal-moviment liberu u ċ-ċittadinanza Ewropea sal-2004.

6.3.2

Il-QĠUE ipproduċiet ukoll każistika estensiva dwar il-prinċipji ġenerali tal-liġi Ewropea (19), bħal dawk b'rabta mal-proporzjonalità u n-nondiskriminazzjoni, li jridu jiġu applikati għal kulħadd, indipendentement min-nazzjonalità jew l-istatus migratorju tagħhom, li jiġu affettwati minn azzjonijiet jew liġijiet tal-Unjoni. Il-każistika misset saħansitra l-kompetenzi tal-Istati Membri dwar kwistjonijiet tal-kisba jew it-telf tan-nazzjonalità, u l-implikazzjonijiet ta' dan fuq iċ-ċittadinanza Ewropea u d-drittijiet marbutin magħha.

6.3.3

Il-Qorti nnutat diversi drabi li, fl-eżerċizzju tal-kompetenzi tagħha dwar kwistjonijiet ta' nazzjonalità, l-Istati Membri għandhom l-obbligu li jagħtu attenzjoni speċjali lill-konsegwenzi tal-leġislazzjoni u d-deċiżjonijiet tagħhom fil-qafas tal-liġi Ewropea dwar iċ-ċittadinanza u l-moviment liberu, b'mod partikolari, l-eżerċizzju sħiħ tad-drittijiet u l-libertajiet marbutin maċ-ċittadinanza tal-Unjoni (20).

6.4

Sa mill-2003 hemm fis-seħħ pakkett ta' liġijiet Ewropej dwar l-immigrazzjoni, bi strumenti legali relatati mal-kundizzjonijiet tad-dħul u r-residenza ta' ċittadini ta' pajjiżi terzi. Uħud mid-drittijiet u l-garanziji huma simili għal dawk taċ-ċittadinanza Ewropea. Id-Direttiva 2003/109  (21) dwar l-istatus ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jkunu residenti għat-tul stabbilixxiet status legali komuni għaċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi li joqogħdu b'mod legali u bla interruzzjonijiet fit-territorju tal-Istat Membru għal perjodu ta' ħames snin.

6.4.1

Il-KESE jinnota li l-approċċ tad-Direttiva kien it-tqarrib tal-istatus taċ-ċittadini Ewropej u dak ta' ċittadini ta' pajjiżi terzi li huma residenti għat-tul, kif ukoll il-protezzjoni tas-sigurtà tar-residenza tagħhom fl-Unjoni. Madankollu, l-istatus komuni għadu ma joffrix ugwaljanza u ċittadinanza sħiħa lil dawn il-persuni, iżda "kważi ugwaljanza" jew "ugwaljanza ta' terza klassi" soġġetta għal għadd ta' kundizzjonijiet (22). Kif innutat il-Kummissjoni Ewropea fir-rapport tagħha dwar l-applikazzjoni tad-Direttiva (23), filwaqt li l-Artikolu 11 tad-Direttiva jipprevedi trattament kważi ugwali bejn ir-residenti għat-tul u ċ-ċittadini, hemm nuqqas ta' informazzjoni dwar il-mod kif ser jiġi applikat, u dan joħloq problemi għall-implimentazzjoni effettiva tiegħu.

6.4.2

Min-naħa l-oħra, id-Direttiva tipprevedi, bħala wieħed mill-aspetti tal-valur miżjud tagħha, il-possibbiltà li jiġi eżerċitat il-"moviment liberu" jew il-mobbiltà lejn it-tieni Stat Membru u li jinkiseb trattament "kważi ugwali". L-inklużjoni ta' dimensjoni ta' mobbiltà intra-Ewropea jew moviment liberu tfakkarna fl-istess mudell ta' ċittadinanza tal-Unjoni li segwew il-liġijiet Ewropej taċ-ċittadinanza biex jippromovu l-mobbiltà intra-Ewropea.

6.5

Direttivi oħra marbutin mal-liġi Ewropea dwar l-immigrazzjoni wkoll jinkludu approċċ u dimensjoni ta' "mobbiltà intra-Ewropea" simili għal dawk tal-istatus għat-tul, biex is-swieq tax-xogħol Ewropej isiru aktar attraenti, bħad-Direttiva 2009/50 tal-Karta Blu għall-immigranti kkwalifikati ħafna.

6.6

Madankollu l-KESE jqis li, minħabba li ċerti Stati Membri japplikaw id-Direttivi b'mod ħażin, il-kundizzjonijiet u l-kriterji applikabbli għaċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi u l-familji tagħhom biex jgħixu u jaħdmu fit-tieni Stat Membru li jkun differenti minn dak li kien tahom il-permess Ewropew għadhom 'il bogħod milli jkunu ekwivalenti għal-libertà tal-moviment transkonfinali taċ-ċittadini Ewropej.

6.7

Barra minn hekk, in-natura frammentata u settorjali tal-qafas leġislattiv fil-qasam tal-immigrazzjoni legali ma jgħinx it-trattament indaqs u biex ikun hemm qafas uniformi ta' drittijiet għaċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi li jgħixu u jixtiequ jeżerċitaw il-moviment liberu fl-UE (24).

7.1

F'Opinjonijiet oħra l-Kumitat ippropona li jittejjeb id-djalogu politiku u soċjali mal-pajjiżi ta' oriġini tal-immigranti li jiġu l-Ewropa. Il-KESE jilqa' l-fatt li ġew iffirmati diversi ftehimiet.

7.2

Dan id-djalogu għandu jinkludi wkoll id-drittijiet taċ-ċittadinanza. Il-Kumitat jemmen li l-ftehimiet bejn l-Istati li jippermettu n-nazzjonalità doppja huma pożittivi ħafna biex iċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi jkunu jistgħu jgawdu mid-drittijiet ċivili, soċjali u politiċi.

7.3

Iżda xi Stati Membri ma jagħtux id-drittijiet politiċi jekk dawn ma jkunux reċiproċi. Il-Kumitat jinnota li, għalkemm il-ftehimiet huma strument pożittiv, f'xi każijiet iwasslu għal limitazzjoni tad-drittijiet tal-persuni meta l-pajjiżi ta' oriġini ma jsegwux il-kriterju tar-reċiproċità.

7.4

Il-KESE jixtieq li l-politika esterna tal-UE tieħu l-impenn sħiħ li tħeġġeġ governanza dinjija tal-migrazzjoni internazzjonali fil-qafas tan-Nazzjonijiet Uniti (NU) abbażi, fost strumenti legali internazzjonali applikabbli oħra, tad-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem, il-Konvenzjoni Internazzjonali tan-NU dwar il-Ħarsien tad-Drittijiet tal-Ħaddiema Migranti Kollha u tal-Membri tal-Familji tagħhom (il-Kumitat ippropona (25) li l-UE tirratifika din il-Konvenzjoni), il-Patt Internazzjonali dwar id-Drittijiet Ċivili u Politiċi, il-Patt Internazzjonali dwar id-Drittijiet Ekonomiċi, Soċjali u Kulturali u l-konvenzjonijiet tal-ILO.