KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI Pjan ta’ Azzjoni: Id-dritt soċjetarju Ewropew u l-governanza korporattiva - qafas legali modern għal azzjonisti aktar impenjati u kumpaniji sostenibbli /* COM/2012/0740 final */
KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI
LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW
U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI Pjan ta’ Azzjoni: Id-dritt soċjetarju Ewropew
u l-governanza korporattiva - qafas legali modern għal azzjonisti aktar
impenjati u kumpaniji sostenibbli (Test b'rilevanza għaż-ŻEE) 1. Introduzzjoni Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni ‘Ewropa 2020’[1] titlob li jkun hemm titjib
fl-ambjent tan-negozju fl-Ewropa. Dritt soċjetarju u qafas ta’ governanza
korporattiva moderni u effiċjenti għall-impriżi, l-investituri u l-impjegati
Ewropej jridu jiġu adattati għall-ħtiġijiet tas-soċjetà tal-lum u għall-ambjent
ekonomiku li qiegħed jinbidel. L-aħħar reviżjoni komprensiva f’dan il-qasam ta’
politika ħarġet mill-Pjan ta’ Azzjoni tal-2003 dwar l-Immodernizzar tal-Liġi
tal-Kumpaniji u t-Titjib tat-Tmexxija Korporattiva fl-Unjoni Ewropea[2] u l-konsultazzjoni suċċessiva
li saret fl-2005 u fl-2006 dwar il-prijoritajiet futuri għal dan il-Pjan ta’
Azzjoni[3].
Kienu adottati numru kbir ta’ inizjattivi mħabbra fil-Pjan ta’ Azzjoni
tal-2003. B’mod partikolari ddaħħlu regoli dwar id-dikjarazzjonijiet
tal-governanza korporattiva fid-Direttiva dwar il-Kontabilità[4], kienu adottati Direttiva dwar l-eżerċitar
tad-drittijiet tal-azzjonisti[5]
u l-Għaxar Direttiva dwar il-Liġi tal-Kumpaniji dwar mergers transfruntiera[6]. Barra minn hekk,
il-Kummissjoni adottat żewġ Rakkomandazzjonijiet dwar ir-rwol ta’ diretturi
mhux eżekuttivi indipendenti u r-remunerazzjoni[7].
Barra dan, ġew simplifikati t-Tieni Direttiva dwar il-Liġi tal-Kumpaniji
fir-rigward tal-formazzjoni ta’ kumpanniji pubbliċi ta’ responsabbiltà limitata
u ż-żamma u t-tibdil tal-kapital tagħhom[8]
u t-Tielet u s-Sitt Direttiva dwar il-Liġi tal-Kumpaniji dwar għaqdiet u
diviżjonijiet[9].
Madankollu, minn dak iż-żmien ’l hawn seħħew żviluppi ġodda li fl-opinjoni
tal-Kummissjoni jeħtieġu aktar azzjoni. Il-governanza korporattiva tiddefinixxi
r-relazzjonijiet bejn il-maniġment ta’ kumpanija, il-bord tagħha, l-azzjonisti
tagħha u l-partijiet interessati l-oħra tagħha[10].
Hija tiddetermina l-mod kif ikunu mmaniġġati u kkontrollati l-kumpaniji. Qafas
effettiv ta’ governanza korporattiva huwa ta’ importanza kruċjali minħabba li
kumpaniji mmexxija tajjeb x’aktarx li jkunu iżjed kompetittivi u aktar
sostenibbli fuq perjodu fit-tul. Il-governanza korporattiva tajba hija qabel
xejn ir-responsabbiltà tal-kumpaniji kkonċernati, u hemm fis-seħħ regoli fuq
livell Ewropew u nazzjonali sabiex jiżguraw li ċerti standards jiġu
rrispettati. Il-qafas ta’ governanza korporattiva tal-UE huwa taħlita ta’ leġiżlazzjoni
u liġi mhux vinkolanti, jiġifieri kodiċijiet nazzjonali ta’ governanza korporattiva
applikati fuq bażi ta’ 'konformità jew spjegazzjoni'[11] li tagħti lill-kumpaniji u
lill-azzjonisti tagħhom grad importanti ta’ flessibilità. L-azzjonisti għandhom
rwol kruċjali biex jippromwovu governanza aħjar tal-kumpaniji. Billi jagħmlu
dan huma jaġixxu kemm fl-interess tal-kumpanija kif ukoll fl-interess tagħhom. Madankollu, l-aħħar ftit snin enfasizzaw nuqqasijiet
f’dan il-qasam. Il-kriżi finanzjarja wriet li n-nuqqasijiet sinifikanti
fil-governanza korporattiva tal-istituzzjonijiet finanzjarji kellhom rwol
fil-kriżi. Sabiex tirrispondi malajr għall-problema ta’ teħid ta’ riskju
eċċessiv fl-istituzzjonijiet ta’ kreditu u fl-aħħar mill-aħħar l-akkumulazzjoni
ta’ riskju eċċessiv fis-sistema finanzjarja, il-Kummissjoni fl-2010 nediet
Green Paper dwar il-governanza korporattiva fl-istituzzjonijiet finanzjarji[12] u, fl-2011, hija pproponiet
regoli aktar stretti dwar il-governanza korporattiva fl-istituzzjonijiet
finanzjarji fil-qafas tal-pakkett tas-CRD IV[13].
Għalkemm il-governanza korporattiva f’kumpaniji elenkati barra mis-settur
finanzjarju ma wasslitx għall-istess tħassib, kienu osservati wkoll ċerti
nuqqasijiet. B’mod partikolari, hemm il-perċezzjoni ta’ nuqqas ta’ interess
min-naħa tal-azzjonisti sabiex iżommu lill-maniġment responsabbli
għad-deċiżjonijiet u l-azzjonijiet tiegħu, aggravat mill-fatt li bosta
azzjonisti jidhru li jżommu l-ishma tagħhom għal perjodu qasir ta’ żmienbiss.
Hemm ukoll evidenza ta’ nuqqasijiet fl-applikazzjoni tal-kodiċijiet ta’
governanza korporattiva fir-rappurtar fuq bażi ta’ ‘konformità jew spjegazzjoni’.
F’dan l-isfond il-Kummissjoni adottat il-Green Paper tagħha dwar il-qafas ta’
governanza korporattiva tal-UE (minn hawn ’il quddiem ‘il-Green Paper tal-2011’)[14], li nediet diskussjoni dwar
kif tista’ tittejjeb l-effikaċja tar-regoli preżenti. Filwaqt li r-rispondenti
kienu maqsuma rigward il-ħtieġa ta’ aktar regolamentazzjoni fil-livell tal-UE,
kien hemm appoġġ qawwi għal miżuri tal-UE f’xi oqsma speċifiċi[15]. Il-Parlament Ewropew esprima
wkoll l-opinjoni tiegħu dwar il-mistoqsijiet imqajma mill-Green Paper tal-2011
f’Riżoluzzjoni adottata fid-29 ta' Marzu 2012[16] li enfasizzat l-importanza
tal-governanza korporattiva għas-soċjetà inġenerali. Id-dritt soċjetarju Ewropew huwa wieħed mis-sisien
tas-suq intern[17].
Huwa jiffaċilita l-libertà tal-istabbiliment tal-kumpaniji filwaqt li jżid
it-trasparenza, iċ-ċertezza legali u l-kontroll tal-operazzjonijiet tagħhom.
F’dawn l-aħħar żminijiet, madankollu, sar aktar diffiċli jintlaħaq qbil
fil-livell tal-UE dwar l-adozzjoni ta’ inizjattivi relatati mad-dritt
soċjetarju. Dawn id-diffikultajiet, pereżempju, huma murija min-nuqqas ta’
progress fuq xi inizjattivi ta’ simplifikazzjoni[18] u fuq l-istatut propost
tal-Kumpannija Privata Ewropea (SPE). Fl-istess ħin, madankollu, id-dimensjoni transfruntiera
tan-negozju kibret ħafna kemm mill-perspettiva tal-kumpaniji kif ukoll
tal-konsumaturi. Is-servizzi tal-Kummissjoni għalhekk nidew proċess ta’ riflessjoni
dwar il-futur tad-dritt soċjetarju Ewropew, li beda bil-pubblikazzjoni ta’
rapport imħejji minn grupp ta’ riflessjoni ad hoc[19] u
konferenza pubblika li saret fi Brussell fis-16 u s-17 ta' Mejju 2011[20]. Sabiex jinġabru fehmiet minn firxa wiesgħa ta’ partijiet interessati,
fl-20 ta' Frar 2012 tnediet konsultazzjoni online (minn hawn ’il
quddiem "il-konsultazzjoni pubblika tal-2012")[21]. Il-Parlament Ewropew esprima
wkoll l-opinjoni tiegħu dwar it-triq ’il quddiem għad-dritt soċjetarju Ewropew
f’Riżoluzzjoni adottata fl-14 ta' Ġunju 2012[22]. Il-maġġoranza ta’ dawk li
wieġbu għall-konsultazzjoni pubblika tal-2012 kienu favur miżuri ġodda sabiex
jiġi modernizzat il-qafas eżistenti tad-dritt soċjetarju[23]. Dan il-Pjan ta’ Azzjoni jiddeskrivi l-inizjattivi
li beħsiebha tieħu l-Kummissjoni biex timmodernizza d-dritt soċjetarju u
l-qafas ta’ governanza korporattiva. Huwa jidentifika tliet linji ta’ azzjoni
prinċipali: ·
Żieda fit-trasparenza – il-kumpaniji jridu
jipprovdu informazzjoni aħjar dwar il-governanza korporattiva tagħhom
lill-investituri tagħhom u lis-soċjetà inġenerali. Fl-istess ħin il-kumpaniji
għandhom ikunu permessi li jikunu jafu min huma l-azzjonisti tagħhom u
l-investituri istituzzjonali għandhom ikunu iżjed trasparenti dwar il-politiki
tal-vot tagħhom sabiex ikun jista’ jkun hemm djalogu iżjed produttiv dwar
kwistjonijiet ta’ governanza korporattiva. ·
Impenn tal-azzjonisti – l-azzjonisti għandhom jiġu
inkoraġġiti jipparteċipaw aktar fil-governanza korporattiva. Huma għandhom jiġu
offruti aktar possibilitajiet sabiex jissorveljaw il-politika
tar-remunerazzjoni u t-tranżazzjonijiet ma’ partijiet relatati, u
l-kooperazzjoni tal-azzjonisti għal dan il-għan għandha ssir aktar faċli. Barra
minn hekk, iridu jiġu imposti numru limitat ta’ obbligi fuq l-investituri
istituzzjonali, il-maniġers tal-assi u l-konsulenti delegati sabiex ikun hemm
impenn effettiv. ·
Appoġġ għat-tkabbir tal-kumpaniji u
l-kompetittività tagħhom – jeħtieġ li jiġu simplifikati l-operazzjonijiet transfruntiera
tan-negozji Ewropej, b’mod partikolari fil-każ tal-impriżi żgħar u medji. Minbarra li tappoġġja dawn it-tliet objettivi
prinċipali, il-Kummissjoni se tniedi eżerċizzju ġenerali ta’ kodifikazzjoni
biex tagħmel il-qafas regolatorju aktar faċli għall-utent. Dan il-Pjan ta’ Azzjoni huwa r-riżultat
tal-konsultazzjoni pubblika tal-2012, ta’ diversi diskussjonijiet ma’ bosta
partijiet interessati u tal-analiżi li għamlet il-Kummissjoni nnifisha. Huwa
jiddeskrivi l-inizjattivi li beħsiebha tieħu l-Kummissjoni fl-oqsma tad-dritt
soċjetarju u tal-governanza korporattiva. Il-miżuri differenti fil-Pjan ta’
Azzoni mhux se jkollhom l-istess għan. Ir-regoli ta’ governanza korporattiva
tal-UE japplikaw biss għal kumpaniji elenkati fil-borża. Min-naħa l-oħra,
il-liġi tal-UE dwar il-kumpaniji fil-prinċipju tapplika għall-kumpaniji
pubbliċi b’responsabbiltà limitata kollha tal-UE. Il-Kummissjoni se tiżgura li
l-inizjattivi mhux se joħolqu piż mhux neċessarju għall-kumpaniji, u b’mod
partikolari se tikkunsidra s-sitwazzjoni speċifika tal-SMEs L-inizjattivi kollha se jkunu s-suġġett ta’ valuzzjonijiet
ex-ante tal-impatt. Il-Pjan ta’ Azzjoni ma jistax jantiċipa r-riżultati ta’
dawn il-valutazzjonijiet tal-impatt. Il-Kummissjoni għalhekk jista’ jkollha
bżonn timmodifika l-ippjanar tagħha, fir-rigward jew tal-kontenut jew
tat-twaqqit tiegħu, jekk ikun meħtieġ. Jistgħu suċċessivament jinqalgħu
kwistjonijiet ġodda li jridu jiġu segwiti flimkien mal-inizjattivi stabbiliti
f’dan il-Pjan ta’ Azzjoni. Jistgħu joħorġu elementi ġodda mit-tweġibiet
għall-konsultazzjoni ppjanata dwar il-finanzjament fit-tul tal-ekonomija
Ewropea. Il-Green Paper li jmiss dwar din il-kwistjoni se tniedi dibattitu
wiesa’ dwar kif tista’ tissaħħaħ il-kapaċità tas-settur finanzjarju fl-UE
sabiex jipprovdi finanzjament fit-tul għall-investiment produttiv meħtieġ
sabiex jimbotta t-tkabbir sostenibbli. Hija se tindirizza kwistjonijiet bħall-bżonn
li jkun assigurat aċċess għal sorsi differenti ta’ finanzjament; l-importanza
li tiġi evitata konċentrazzjoni eċċessiva fuq orizzonti qosra biss; u l-bżonn li
tiżdied il-kapaċità u li jiġu żviluppati prodotti ġodda li jiffavorixxu
l-finanzjament fit-tul. Il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Green Paper għalhekk huwa
aktar wiesa’ mill-kwistjonijiet ta’ governanza korporattiva; iżda hija tista’
tipprovdi wkoll aktar input dwar kif jista’ jiġi inkoraġġit l-impenn fit-tul
tal-azzjonisti u kif arranġamenti xierqa ta’ governanza korporattiva jistgħu
jappoġġjaw il-finanzjament fit-tul. 2. Żieda fit-trasparenza 2.1. Divulgazzjoni tal-politika
dwar id-diversità tal-bordijiet u l-ġestjoni ta’ riskji mhux finanzjarji Fl-Ewropa, jeżistu flimkien strutturi differenti
ta’ bordijiet. Skont il-pajjiż, il-kumpaniji elenkati jistgħu jistabbilixxu jew
sistema ta’ ‘bord wieħed’ (imsejħa wkoll sistema ‘monistika’ jew sistema ta’ ‘bord
unitarju’), sistema b’żewġ saffi (jew ‘bord binarju’) jew xi forma ta’
struttura mħallta. Il-Kummissjoni tirrikonoxxi l-koeżistenza ta’ dawn
l-istrutturi ta’ bordijiet, li ħafna drabi jkunu stabbiliti sewwa fis-sistema
ġenerali tal-governanza ekonomika tal-pajjiż, u m’għandha l-ebda ħsieb li
tisfida jew timmodifika dan l-arranġament. Irrispettivament mill-istruttura tal-bord,
il-kompożizzjoni tal-bord għandha rwol importanti fis-suċċess ta’ kumpanija.
Is-superviżjoni effettiva tad-diretturi eżekuttivi jew tal-bord ta’ tmexxija
mid-diretturi mhux eżekuttivi jew mill-bordijiet superviżorji[24] twassal għal governanza
b’suċċess tal-kumpanija. F’dan ir-rigward, id-diversità tal-kompetenzi u
tal-opinjonijiet fost il-membri tal-bord hija importanti ħafna. Hija tiffaċilita
l-fehim tal-organizzazzjoni u l-affarijiet tan-negozju u b’hekk tippermetti
lill-bord li jisfida d-deċiżjonijiet tal-maniġment b’mod oġġettiv u kostruttiv.
Mill-banda l-oħra, in-nuqqas ta’ diversità jista’ jwassal għall-hekk imsejjaħ
proċess ta’ ħsieb fi grupp (group-think), li jittraduċi ruħu f’inqas dibattitu,
inqas ideat u sfidi fil-kamra tal-bord u potenzjalment superviżjoni inqas
effettiva tal-bord ta’ tmexxija jew tad-diretturi eżekuttivi. Il-Kummissjoni,
inkoraġġita mir-riżultati tal-konsultazzjoni dwar il-Green Paper tal-2011[25], tħoss li żieda
fit-trasparenza fir-rigward tal-politika dwar id-diversità fil-bordijiet tista’
twassal biex il-kumpaniji jirriflettu aktar dwar il-kwistjoni u jikkunsidraw
aħjar il-ħtieġa ta’ diversità akbar fil-bordijiet tagħhom. Din l-inizjattiva se
tkun kumplimentari wkoll għall-proposta speċifika dwar it-titjib fil-bilanċ
bejn is-sessi fost id-diretturi mhux eżekuttivi tal-kumpaniji elenkati[26]. Il-Kummissjoni temmen ukoll li l-bordijiet
(superviżorji) għandhom jagħtu konsiderazzjoni aktar wiesgħa lill-firxa sħiħa
tar-riskji ffaċċjati mill-kumpanija tagħhom. L-estensjoni tal-obbligi ta’ rappurtar
fir-rigward ta’ parametri mhux finanzjarji tgħin sabiex jiġi stabbilit profil
aktar komprensiv tar-riskji tal-kumpanija, li jippermetti tfassil aktar
effettiv ta’ strateġiji sabiex jindirizzaw dawk ir-riskji. Dan il-fokus
addizzjonali fuq aspetti mhux finanzjarji għandu jinkoraġġixxi lill-kumpaniji
sabiex jadottaw approċċ strateġiku sostenibbli u fit-tul għan-negozju tagħhom. Sabiex tinkoraġġixxi lill-kumpaniji jżidu
d-diversità fil-bordijiet u jagħtu konsiderazzjoni akbar lir-riskji mhux
finanzjarji, il-Kummissjoni fl-2013 se tagħmel proposta sabiex issaħħaħ
ir-rekwiżiti ta’ divulgazzjoni fir-rigward tal-politika tagħhom dwar id-diversità
fil-bordijiet u l-ġestjoni tar-riskji permezz ta’ emenda fid-Direttiva dwar
il-kontabilità[27]. 2.2. Titjib tar-rappurtar dwar
il-governanza korporattiva Il-kwalità tar-rapporti dwar il-governanza
korporattiva prodotti mill-kumpaniji elenkati kienet soġġetta għal kritika.
Il-kodiċijiet ta’ governanza korporattiva fl-UE huma applikati fuq bażi ta’ ‘konformità
jew spjegazzjoni’. Dan l-approċċ jippermetti lill-kumpaniji li jiddevjaw
mir-rakkomandazzjonijiet partikolari tal-kodiċi applikabbli, bil-kundizzjoni li
jispjegaw ir-raġunijiet għal dan. Madankollu, l-ispjegazzjonijiet mogħtija
mill-kumpaniji ħafna drabi ma jkunux suffiċjenti. Huma jew jiddikjaraw
sempliċement li ddevjaw minn rakkomandazzjoni mingħajr spjegazzjoni ulterjuri,
jew jipprovdu biss spjegazzjoni ġenerali jew limitata[28]. Billi dawn
l-ispjegazzjonijiet jintużaw mill-investituri sabiex jieħdu d-deċiżjonijiet tagħhom
dwar investiment u jivvalutaw il-valur ta’ kumpanija, tali nuqqasijiet
jillimitaw is-siwi u l-vijabilità tas-sistema. Maġġoranza kbira tar-rispondenti
għall-Green Paper tal-2011 kienu favur li l-kumpaniji jkunu meħtieġa jipprovdu
spjegazzjonijiet aħjar f’każ ta’ devjazzjoni mir-rakkomandazzjonijiet
tal-kodiċijiet. Wara l-Green Paper tal-2011, xi Stati Membri bdew
diskussjonijiet jew ħarġu linji gwida dwar il-kwalità tal-ispjegazzjonijiet
mogħtija mill-kumpaniji. Pereżempju, fil-Finlandja, l-Assoċjazzjoni tas-Swieq
tat-Titoli fl-20 ta' Jannar 2012 ħarġet linji gwida dwar
l-ispjegazzjonijiet li jridu jipprovdu l-kumpaniji. Il-Kumitat Belġjan
tal-Governanza Korporattiva kkummissjona studju indipendenti dwar il-kwalità
tal-ispjegazzjoni u, fuq il-bażi tas-sejbiet ta’ dan l-istudju, ħareġ numru ta’
rakkomandazzjonijiet prattiċi fl-2012. Fir-Renju Unit, il-Kunsill dwar
ir-Rappurtar Finanzjarju, f’Diċembru 2011 nieda diskussjoni bejn il-kumpaniji u
l-investituri dwar x’jikkostitwixxi spjegazzjoni xierqa u, konsegwentement,
introduċa linji gwida dwar l-'approċċ ta’ konformità jew spjegazzjoni'
fil-Kodiċi ta’ Governanza Korporattiva. Il-Kummissjoni tilqa’ b’sodisfazzjon
dawn l-inizjattivi. Hija beħsiebha tinkoraġġixxi wkoll aktar kooperazzjoni bejn
il-korpi nazzjonali responsabbli mill-monitoraġġ tal-applikazzjoni
tal-kodiċijiet ta’ governanza korporattiva, b’mod partikolari permezz
tal-iskambju tal-aħjar prattiki żviluppati fi Stati Membri differenti. Il-Kummissjoni fl-2013 se tieħu inizjattiva,
possibbilment fil-forma ta’ Rakkomandazzjoni, sabiex tittejjeb il-kwalità
tar-rapporti dwar il-governanza korporattiva, u b’mod partikolari l-kwalità tal-ispjegazzjonijiet
li għandhom jiġu pprovduti mill-kumpaniji li jiddevjaw mill-kodiċijiet ta’
governanza korporattiva. 2.3. Identifikazzjoni
tal-azzjonisti Il-Green Paper tal-2011 staqsiet jekk il-partijiet
interessati kinux jaraw il-ħtieġa għal mekkaniżmu Ewropew biex jgħin
lill-emittenti jidentifikaw lill-azzjonisti tagħhom biex jiffaċilitaw
id-djalogu dwar kwistjonijiet ta’ governanza korporattiva. Barra minn hekk,
il-Green Paper staqsiet jekk din l-informazzjoni għandhiex issir disponibbli
wkoll għal investituri oħra. Maġġoranza ċara tar-rispondenti kienu favur tali
mekkaniżmu[29].
Appoġġ partikolarment b’saħħtu ġie kemm min-negozji kif ukoll mill-investituri. Madankollu l-opinjonijiet dwar xi tkun l-aħjar
triq ’il quddiem kienu maqsuma ħafna. Xi rispondenti ħassew li r-rekwiżit li
l-emittenti joffru forum għall-azzjonisti fuq is-siti elettroniċi tal-kumpanija
tagħhom kien biżżejjed. Oħrajn, mill-banda l-oħra, tkellmu favur mekkaniżmu
żviluppat tal-UE għall-identifikazzjoni tal-azzjonisti. Numru mhux ħażin ta’ rispondenti
ssuġġerew li jitbaxxew l-limiti għan-notifika ta’ azjendi maġġuri fid-Direttiva
dwar it-Trasparenza. Fl-aħħar nett, grupp sostanzjali sostnew li l-Istati
Membri għandhom ikunu meħtieġa jipprovdu rikonoxximent reċiproku
għall-mekkaniżmi nazzjonali eżistenti ta’ identifikazzjoni u, jekk ikun
meħtieġ, għandhom ikunu obbligati jdaħħlu għodda nazzjonali ta’ trasparenza li
tirrispetta xi rekwiżiti minimi. Il-Parlament Ewropew jappoġġja l-idea li
l-kumpaniji li joħorġu name shares għandhom ikollhom id-dritt li jkunu jafu
l-identità tas-sidien tagħhom, iżda li s-sidien ta’ bearer shares għandhom
ikollhom id-dritt li ma jarawx l-identità tagħhom żvelata. Dan jikkonferma
t-tħassib espress aktar qabel dwar il-privatezza tal-investituri fil-livell
tal-konsum. Il-Kummissjoni tħoss li informazzjoni addizzjonali
dwar min ikollu ishma f’kumpanija elenkata tista’ ttejjeb id-djalogu dwar
il-governanza korporattiva bejn il-kumpanija u l-azzjonisti tagħha. L-għodod
eżistenti jew mhumiex dettaljati biżżejjed jew m’għandhomx id-dimensjoni transfruntiera
neċessarja. Fl-2013, il-Kummissjoni se tipproponi inizjattiva
sabiex ittejjeb il-viżibilità tal-pussess ta’ ishma fl-Ewropa bħala parti
mill-programm ta’ ħidma leġislattiv tagħha fil-qasam tal-liġi dwar it-titoli. 2.4. Tisħiħ tar-regoli
tat-trasparenza għall-investituri istituzzjonali Ir-riċerka mwettqa bi preparazzjoni għall-Green
Papers tal-Kummissjoni tal-2010 u tal-2011 u t-tweġibiet għalihom jenfasizzaw il-ħtieġa
ta’ titjib fit-trasparenza tal-politiki tal-votazzjoni adottati
mill-investituri istituzzjonali, inklużi l-kumpaniji tal-immaniġġar tal-assi, u
l-eżerċitar ta’ dawn il-politiki[30].
Fil-preżent, il-UK Stewardship Code[31]
u l-aħjar prattiki għal sjieda impenjata tal-ishma tal-Eumedion Olandiż[32] kif ukoll il-Kodiċi
għall-governanza esterna tal-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Ġestjoni tal-Fondi u
l-Assi[33]
u l-Prinċipji Globali ta’ Governanza Korporattiva tan-Netwerk Internazzjonali
dwar il-Governanza Korporattiva[34]
diġà jirrakkomandaw lill-investituri istituzzjonali sabiex ikunu trasparenti
dwar il-mod kif jeżerċitaw ir-responsabbiltajiet tagħhom ta’ sjieda/qadi
tal-interessi tal-azzjonisti, li jinkludi b’mod partikolari informazzjoni dwar
il-votazzjoni u l-impenn. Id-divulgazzjoni ta’ din l-informazzjoni jista’
jkollha impatt pożittiv fuq l-għarfien tal-investituri, tippermetti
lill-investituri finali li jottimizzaw id-deċiżjonijiet ta’ investiment, tiffaċilita
d-djalogu bejn l-investituri u l-kumpaniji, u tinkoraġġixxi l-impenn
tal-azzjonisti u tista’ ssaħħaħ ir-responsabbiltà tal-kumpaniji lejn is-soċjetà
ċivili. Barra minn hekk, din l-informazzjoni tista’ tkun utli għall-investituri
qabel ma jidħlu f’kuntratt dwar immaniġġjar ta’ portafolji jew għall-benefiċjarji
ta’ investituri istituzzjonali li jaġixxu f’isem jew għall-benefiċċju ta’
oħrajn. Fid-dawl tal-objettiv ġenerali tagħha li timpenja lill-azzjonisti,
il-Kummissjoni tħoss li din hija t-triq it-tajba ’l quddiem. Il-Kummissjoni fl-2013 se toħroġ b’inizjattiva,
possibbilment permezz ta’ modifika tad-Direttiva dwar id-drittijiet
tal-azzjonisti[35],
dwar id-divulgazzjoni tal-politiki dwar il-votazzjoni u l-impenn kif ukoll
ir-rekords tal-votazzjoni mill-investituri istituzzjonali. 3. Impenn tal-azzjonisti L-impenn sostenibbli u effettiv tal-azzjonisti
huwa wieħed mis-sisien tal-mudell ta’ governanza korporattiva tal-kumpaniji
elenkati, li jiddependi fost l-oħrajn fuq kontrolli u bilanċi bejn l-organi
differenti u azzjonisti differenti. Jekk pereżempju l-maġġoranza tal-azzjonisti
jibqgħu passivi, ma jfittxux interazzjoni mal-kumpanija u ma jivvutawx,
il-funzjonament tas-sistema ta’ governanza korporattiva preżenti jkun anqas
effettiv. F’ċirkustanzi bħal dawn, ma tista’ tkun mistennija l-ebda azzjoni
korrettiva min-naħa tal-azzjonisti u r-responsabbiltà għas-superviżjoni tal-maniġment
hija kompletament f’idejn il-bord (superviżorju). 3.1. Superviżjoni aħjar
tal-politika ta’ remunerazzjoni mill-azzjonisti Ir-remunerazzjoni eżekuttiva kienet is-suġġett ta’
ħafna diskussjoni f’dawn l-aħħar snin[36].
Il-Kummissjoni temmen li l-kumpaniji jistgħu jibbenefikaw minn politiki ta’
remunerazzjoni li jistimulaw ħolqien tal-valur aktar fit-tul u ġenwinament
jorbtu l-ħlas mal-prestazzjoni. Politiki ta’ remunerazzjoni u/jew strutturi ta’
inċentivi ħżiena jwasslu għal trasferimenti mhux ġustifikati tal-valur
mill-kumpaniji, l-azzjonisti tagħhom u partijiet interessati oħra
lill-uffiċjali eżekuttivi. Għalhekk, u b’kunsiderazzjoni għall-possibbiltajiet
ta’ sorveljanza eżistenti, b’mod partikolari fir-rigward ta’ kumpaniji bi
strutturat ta’ bord fuq żewġ livell, l-azzjonisti għandhom ikunu jistgħu
jeżerċitaw superviżjoni aħjar tal-politiki ta’ remunerazzjoni li japplikaw
għad-diretturi tal-kumpaniji elenkati u tal-implimentazzjoni ta’ dawk
il-politiki. Għalhekk, u kif jidher mir-riżultati
tal-konsultazzjoni dwar il-Green Paper tal-2011[37], l-azzjonisti jeħtieġu
informazzjoni ċara, komprensiva u komparabbli dwar il-politiki ta’
remunerazzjoni u r-remunerazzjoni individwali tad-diretturi. Dan jista’
jinkiseb permezz ta’ armonizzazzjoni bażiċi tar-rekwiżiti ta’ divulgazzjoni.
Barra minn hekk, l-azzjonisti għandhom ikunu kapaċi jesprimu l-veduti tagħhom
dwar il-materja, permezz ta’ vot obbligatorju tal-azzjonisti dwar il-politika
ta’ remunerazzjoni tal-kumpanija u r-rapport dwar ir-remunerazzjoni, li
jipprovdi ħarsa ġenerali tal-mod kif tkun ġiet implimentata l-politika ta’
remunerazzjoni. Attwalment, mhux l-Istati Membri kollha jagħtu lill-azzjonisti
d-dritt li jivvutaw dwar il-politika ta’ remunerazzjoni u/jew dwar ir-rapport,
u l-informazzjoni divulgata mill-kumpaniji fi Stati Membri differenti mhijiex
faċilment paragunabbli[38]. Il-Kummissjoni fl-2013 se tipproponi inizjattiva,
possibbilment permezz ta’ modifika tad-Direttiva dwar id-drittijiet
tal-azzjonisti, sabiex ittejjeb it-trasparenza dwar il-politiki ta’ remunerazzjoni
u r-remunerazzjoni individwali tad-diretturi, kif ukoll biex tagħti
lill-azzjonisti d-dritt li jivvutaw dwar il-politika ta’ remunerazzjoni u
r-rapport dwar ir-remunerazzjoni. 3.2. Superviżjoni aħjar
mill-azzjonisti tat-tranżazzjonijiet ma’ partijiet relatati It-tranżazzjonijiet ma’ partijiet relatati,
jiġifieri tranżazzjonijiet fejn il-kuntratti tal-kumpanija mad-diretturi jew
l-azzjonisti li jkollhom il-kontroll tagħha, jistgħu jikkawżaw preġudizzju
lill-kumpanija u lill-azzjonisti minoritarji tagħha, billi jagħtu lill-parti
relatata l-opportunità li tapproprja valur li jappartjeni lill-kumpanija.
Għalhekk, huma importanti ħafna salvagwardji xierqa għall-protezzjoni
tal-interessi tal-azzjonisti. Ir-regoli kurrenti tal-UE jitolbu li fil-kontijiet
annwali tagħhom, il-kumpaniji jinkludu nota dwar it-tranżazzjonijiet li jkunu
għamlu ma’ partijiet relatati, li fiha jagħtu l-ammont u n-natura
tat-tranżazzjoni u informazzjoni oħra neċessarja[39].
Madankollu, billi dan ir-rekwiżit għandu tendenza li jitqies bħala mhux
suffiċjenti, il-Forum Ewropew dwar it-Tmexxija Korporattiva ħareġ stqarrija
dwar it-tranżazzjonijiet ma’ partijiet relatati fejn irrakkomanda
l-introduzzjoni ta’ prinċipji komuni madwar l-Ewropa kollha[40]. Il-Forum b’mod partikolari
ppropona li t-tranżazzjonijiet ’il fuq minn ċertu limitu għandhom ikunu
soġġetti għal evalwazzjoni minn konsulent indipendenti u li t-tranżazzjonijiet
l-aktar sostanzjali għandhom ikunu approvati mill-azzjonisti. Il-Green Paper
tal-2011 qajmet il-kwistjoni tal-għoti ta’ aktar protezzjoni kontra
t-tranżazzjonijiet ma’ partijiet relatati. Proporzjon konsiderevoli ta’
rispondenti talbu għal salvagwardji aktar b’saħħithom. Wara li kkunsidrat dan
ir-rispons u l-linji gwida kontenuti fid-dikjarazzjoni tal-Forum Ewropew dwar
it-Tmexxija Korporattiva, il-Kummissjoni tħoss li l-kontroll tal-azzjonisti fuq
it-tranżazzjonijiet ma’ partijiet relatati għandu jiġi msaħħaħ. Il-Kummissjoni fl-2013 se tipproponi inizjattiva
mmirata sabiex ittejjeb il-kontroll tal-azzjonisti fuq it-tranżazzjonijiet ma’
partijiet relatati, possibbilment permezz ta’ emenda fid-Direttiva dwar
id-drittijiet tal-azzjonisti. 3.3. Regolazzjoni tal-konsulenti
delegati L-investituri istituzzjonali b’portafolji
tal-ekwità diversifikati ħafna jiffaċċjaw diffikultajiet meta jiġu sabiex
jivvalutaw sewwa kif għandhom jivvutaw dwar il-punti tal-aġenda tal-laqgħat
ġenerali tal-kumpaniji li jsiru l-investimenti fihom. Għaldaqstant, huma spiss jagħmlu
użu mis-servizzi ta’ konsulenti delegati, bħal pariri dwar il-votazzjoni,
votazzjoni bi prokura u gradazzjonijiet tal-governanza korporattiva. B’riżultat
ta’ dan, l-influwenza tal-konsulenti delegati fir-rigward tal-votazzjoni hija
sostanzjali. Barra minn hekk, kien argumentat li l-investituri istituzzjonali
jibbażaw ferm aktar fuq il-parir dwar il-votazzjoni għall-investimenti tagħhom
f’kumpaniji barranin milli għall-investimenti fis-swieq domestiċi tagħhom.
Għalhekk, l-influwenza tal-konsulenti delegati x’aktarx li tkun akbar fis-swieq
b’perċentwal għoli ta’ investituri internazzjonali. Fil-preżent, madankollu,
il-konsulenti delegati mhumiex regolati fil-livell tal-UE. L-influwenza tal-konsulenti delegati tqajjem xi
tħassib. Matul it-tħejjija tal-Green Paper tal-2011, l-investituri u
l-kumpaniji li jsiru l-investimenti fihom esprimew tħassib dwar in-nuqqas ta’
trasparenza fil-metodi użati mill-konsulenti delegati għat-tħejjija tal-pariri
tagħhom. B’mod aktar speċifiku, jintqal li l-metodoloġija analitika użata
mill-konsulenti delegati tonqos milli tikkunsidra karatteristiċi speċifiċi
għall-kumpanija u/jew elementi tal-leġislazzjoni nazzjonali u l-aħjar prattika
fil-governanza korporattiva. Tħassib ieħor huwa li l-konsulenti delegati huma
suġġetti għal kunflitti tal-interessi, bħal meta jaġixxu wkoll bħala konsulenti
tal-governanza korporattiva għal kumpaniji li jsiru investimenti fihom.
Jinħolqu kunflitti tal-interessi wkoll meta konsulent delegat jagħti parir
lill-investituri dwar riżoluzzjonijiet tal-azzjonisti li jkunu proposti minn xi
wieħed mill-klijenti tiegħu. Fl-aħħar nett, in-nuqqas ta’ kompetizzjoni
fis-settur iqajjem tħassib, parzjalment dwar il-kwalità tal-parir u dwar jekk
dan jissodisfax il-ħtiġijiet tal-investituri. Fl-2012 l-AETS ħarġet dokument ta’ diskussjoni
dwar il-konsulenti delegati li fih talbet opinjonijiet dwar opzjonijiet
regolatorji possibbli għall-konsulenti delegati, li jvarjaw minn ebda azzjoni u
miżuri volontarji għal strumenti kważi vinkolanti jew strumenti vinkolanti
tal-UE.[41]
Il-Kummissjoni tista’ tislet ir-riżultati tad-diskussjoni biex tiżgura qafas
operattiv koerenti u effettiv għall-konsulenti delegati. Il-Kummissjoni fl-2013 se tikkunsidra inizjattiva,
possibbilment fil-kuntest tar-reviżjoni tad-Direttiva dwar id-drittijiet
tal-azzjonisti, bil-għan li ttejjeb l-oqfsa tat-trasparenza u l-kunflitt
tal-interessi applikabbli għall-konsulenti delegati. 3.4. Kjarifika tar-relazzjoni bejn
il-kooperazzjoni tal-investituri fuq kwistjonijiet ta’ governanza korporattiva
u l-kunċett ta’ ‘azzjoni koordinata’ Numru kbir ta’ rispondenti għall-Green Paper tal-2011
talbu kjarifika tal-kunċett ta’ ‘azzjoni koordinata’. Fil-fatt, in-nuqqas ta’
ċertezza legali pprovduta mir-regoli preżenti kontenuti fid-Direttiva dwar
Offerti ta’ Xiri u d-Direttiva dwar it-Trasparenza u t-traspożizzjoni tagħhom
fil-liġi nazzjonali hija perċepita bħala ostakolu għall-kooperazzjoni effettiva
tal-azzjonisti. L-azzjonisti jridu jkunu jafu meta jistgħu jiskambjaw
informazzjoni u jikkooperaw ma’ xulxin mingħajr ir-riskju li l-azzjonijiet
tagħhom jistgħu jwasslu għal konsegwenzi legali mhux mistennija. Jekk ma tiġix ipprovduta tali kjarifika,
l-azzjonisti jistgħu jevitaw il-kooperazzjoni, li min-naħa tagħha tista’
timmina l-potenzjal għal sjieda impenjata fit-tul tal-ishma li biha
l-azzjonisti effettivament iżommu lill-bord responsabbli għall-azzjonijiet
tiegħu. Il-Kummissjoni tirrikonoxxi l-ħtieġa ta’ gwida sabiex jiġu ċċarati
l-limiti kunċettwali u tiġi pprovduta aktar ċertezza legali dwar din
il-kwistjoni sabiex il-kooperazzjoni tal-azzjonisti ssir aktar faċli. Matul l-2013, il-Kummissjoni se taħdem mill-qrib
mal-awtoritajiet nazzjonali kompetenti u l-AETS bil-għan li tiżviluppa gwida
sabiex iżżid iċ-ċertezza legali dwar ir-relazzjoni bejn il-kooperazzjoni
tal-investituri fuq kwistjonijiet ta’ governanza korporattiva u r-regoli dwar
l-azzjoni koordinata. 3.5. Sjieda ta’ ishma
għall-impjegati Il-Kummissjoni temmen li l-interess tal-impjegati
fis-sostenibbiltà tal-kumpanija tagħhom huwa element li għandu jiġi kkunsidrat
fit-tfassil ta’ kwalunkwe qafas ta’ governanza li jiffunzjona tajjeb.
L-involviment tal-impjegati fl-affarijiet ta’ kumpanija jista’ jieħu l-forma
ta’ informazzjoni, konsultazzjoni u parteċipazzjoni fil-bord. Iżda jista’
jirrigwarda wkoll forom ta’ involviment finanzjarju, b’mod partikolari billi l-impjegati
jsiru azzjonisti. L-iskemi ta’ sjieda ta’ ishma għall-impjegati diġà
għandhom tradizzjoni u rekord ta’ suċċess f’bosta Stati Membri. Ir-riċerka
mwettqa bi preparazzjoni għall-Green Paper tal-2011 u t-tweġibiet għaliha
jindikaw li l-iskemi ta’ sjieda ta’ ishma għall-impjegati jistgħu jilagħbu rwol
importanti sabiex jiżdied il-proporzjon ta’ azzjonisti orjentati fuq perjodu
fit-tul. Billi hemm ħafna lati għal din il-kwistjoni (pereżempju t-tassazzjoni,
is-sigurtà soċjali u l-liġi tax-xogħol), il-Kummissjoni tħoss li huwa
importanti li tanalizza dan is-suġġett f’aktar dettall, b’mod partikolari
fir-rigward tad-dimensjoni tas-suq intern tagħha. Fid-dawl ta’ din l-analiżi,
se tidentifika liema inizjattivi jistgħu jkunu xierqa biex jinkoraġixxu
l-iżvilupp ta’ skemi ta' sjieda ta' ishma mill-impjegati transnazzjonali
fl-Ewropa. Il-Kummissjoni se tidentifika u tinvestiga
l-ostakoli potenzjali għal skemi ta’ sjieda ta’ ishma għall-impjegati
transnazzjonali , u sussegwentement se tieħu azzjoni xierqa sabiex tinkoraġġixxi
s-sjieda ta’ ishma għall-impjegati fl-Ewropa kollha. 4. Titjib tal-qafas għal attivitajiet
transfruntiera ta' kumpaniji tal-UE Id-dritt soċjetarju Ewropew huwa parti integrali
tas-suq intern. Huwa jiffaċilita l-libertà tal-istabbiliment tal-kumpaniji
filwaqt li jżid iċ-ċertezza legali għall-operazzjonijiet tagħhom. Għalhekk
jista’ jappoġġja t-tkabbir u l-kompetittività tal-kumpaniji. 4.1. Trasferiment tal-uffiċċju
rreġistrat Apparti mir-regoli kontenuti fl-Istatuti
għall-Kumpanija Ewropea (SE), għas-Soċjetà Kooperattiva Ewropea (SCE) u għall-Grupp
Ewropew ta’ Interess Ekonomiku (GEIE), m’hemmx regoli tal-UE li jippermettu
lill-kumpaniji jittrasferixxu l-uffiċċju rreġistrat tagħhom bejn il-fruntieri
b’mod li jippreserva l-personalità ġuridika tal-kumpanija. Attwalment, ftit
Stati Membri biss jippermettu trasferiment tal-uffiċċju rreġistrat mingħajr
stralċ u riinkorporazzjoni sussegwenti. Il-kumpaniji jistgħu jużaw ukoll id-Direttiva
mergers transfruntiera jew l-SE bħala għodda biex ibiddlu l-Istat Membru
tad-domiċilju tagħhom. It-tweġibiet għall-konsultazzjoni pubblika tal-2012
kixfu interess konsiderevoli fir-regoli tal-UE dwar it-trasferimenti transfruntiera
tal-uffiċċji rreġistrati[42].
Il-Kummissjoni tirrikonoxxi l-importanza ta’ din il-kwistjoni. Madanakollu,
tqis li kwalunkwe inizjattiva f’din il-kwistjoni jeħtieġ li tkun imsaħħa
b’dejta ekonomika robusta u valutazzjoni fid-dettall tal-ħtieġa prattika u
ġenwina u tal-użu tar-regoli Ewropej dwar it-trasferiment tal-uffiċċju
reġistrat. Dan anke fl-isfond tal-ġurisprudenza riċenti tal-Qorti Ewropea
tal-Ġustizzja[43],
kif ukoll żviluppi fl-oqfsa ġuridiċi tal-Istati Membri. Għal dan l-għan,
il-Kummissjoni se twettaq konsultazzjonijiet pubbliċi u mmirati dwar l-eżitu li
se tirrapporta dwaru.. Matul l-2013, il-Kummissjoni se twettaq
konsultazzjonijiet pubbliċi u mmirati biex taġġorna l-valutazzjoni tal-impatt
tagħha dwar inizjattiva potenzjali ta’ trasferiment transfruntiera ta’ uffiċċju
rreġistrat. Sussegwentement, il-Kummissjoni se tqis l-idoneità ta’ inizjattiva
leġiżlattiva. 4.2. Titjib tal-mekkaniżmu għal
fużjonijiet transfruntiera Id-Direttiva 2005/56/KE dwar mergers transfruntiera
ta’ kumpanniji ta’ responsabbiltà limitata kienet pass kbir ’il quddiem
għall-mobilità transfruntiera tal-kumpaniji fl-UE. Il-qafas maħluq issa għandu
jiġi aġġustat sabiex jaqdi l-ħtiġijiet li qegħdin jinbidlu tas-Suq Uniku.
Il-Kummissjoni se tanalizza l-konklużjonijiet ta’ studju ġejjieni dwar
l-applikazzjoni tad-Direttiva li se jkun disponibbli fit-tieni nofs tal-2013, u
li se jikkunsidra kemm l-esperjenza miksuba kif ukoll il-ħtiġijiet futuri f’dan
il-qasam. Jidher li hemm każ partikolari għal titjib fir-regoli proċedurali,
minħabba li numru ta’ kwistjonijiet kienu identifikati bħala sors potenzjali
ta’ inċertezza u kumplessità, b’mod partikolari n-nuqqas ta’ armonizzazzjoni
fir-rigward ta’ metodi għall-valutazzjoni tal-assi, it-tul tal-perjodu ta’
protezzjoni għad-drittijiet tal-kredituri, u l-konsegwenzi għad-drittijiet
tal-kredituri mat-tlestija tal-fużjoni. Il-konsultazzjoni pubblika tal-2012
turi appoġġ qawwi għal titjib fid-direttiva dwar mergers transfruntiera[44]. L-istudju li qiegħed
jitwettaq se jgħin lill-Kummissjoni fit-tħejjija tal-passi ta’ segwitu
neċessarji. Fl-2013, il-Kummissjoni għandha l-għan li
tirrapporta dwar l-eżitu tal-istudju u suċċessivament se tikkunsidra
l-adegwatezza tal-emendi għad-Direttiva dwar mergers transfruntiera. 4.3. Faċilitar tad-diviżjonijiet transfruntiera Id-diviżjonijiet fil-livell nazzjonali kienu għal
xi żmien armonizzati mid-Direttiva 82/891/KEE. Madankollu, dan għadu ma ġiex
rifless fil-leġislazzjoni tal-UE dwar it-tranżazzjonijiet transfruntiera, li
biha l-fużjonijiet transfruntiera biss kienu faċilitati b’mod espliċitu.
Attwalment, il-kumpaniji li jkunu jixtiequ jagħmlu diviżjoni transfruntiera
jridu jwettqu diversi operazzjonijiet, bħall-ħolqien ta’ sussidjarja u
t-trasferiment sussegwenti tal-assi jew diviżjoni domestika segwita minn
trasferiment tal-uffiċċju rreġistrat. Barra minn hekk, qafas legali ċar li
jistabbilixxi l-kundizzjonijiet li bihom jistgħu jsiru direttament
diviżjonijiet transfruntiera jgħin sabiex il-kostijiet jitnaqqsu b’mod
sinifikanti. Fil-fatt hemm domanda konsiderevoli għal qafas legali ċar
għad-diviżjonijiet transfruntiera, kif jidher mir-riżultati tal-konsultazzjoni
pubblika tal-2012[45]. Fl-2013, wara r-riżultati tal-istudju dwar
l-applikazzjoni tad-Direttiva dwar mergers transfruntiera, il-Kummissjoni se li
tikkunsidra inizjattiva sabiex tipprovdi qafas għad-diviżjonijiet transfruntiera,
possibbilment permezz ta’ emenda fid-Direttiva dwar mergers transfruntiera,
billi din tal-aħħar hija magħrufa sewwa mal-partijiet interessati u tipprovdi
qafas ittestjat għar-ristrutturar transfruntiera. 4.4. Forom legali intelliġenti
għal SMEs Ewropej L-SMEs (impriżi żgħar u medji) Ewropej għandhom
rwol essenzjali fit-tisħiħ tal-ekonomija tal-UE, b'mod speċjali quddiem
il-kriżi ekonomika. Diġà sar ħafna xogħol sabiex jiġu ffaċilitati l-affarijiet
għall-SMEs f'għadd ta' oqsma li fihom, huma jidhru li għandhom problemi, inkluż
azzjonijet wara l-evalwazzjoni tal-2011 tas-Small Business Act (Att dwar
in-Negozji ż-Żgħar)[46].
Fir-rigward tal-liġi tal-kumpaniji b'mod partikolari, il-Kummissjoni temmen li
l-SMEs għandhom bżonn ta' kundizzjonijiet li huma inqas ta' piż għalihom sabiex
iwettqu negozju madwar l-UE u tibqa' prijorità ċara għall-Kummissjoni li tieħu
miżuri konkreti f'dan ir-rigward. Fl-isfond tan-nuqqas ta’ progress li sar
fin-negozjati dwar il-proposta għal Statut għal Kumpanija Privata Ewropea (SPE),
il-konsultazzjoni pubblika tal-2012 uriet l-eżitazzjoni tal-azzjonisti milli
jkomplu n-negozjati dwar din il-proposta. Fl-istess ħin, l-azzjonisti kienu
ħerqana li jesploraw miżuri alternattivi[47].
Il-Kummissjoni se tkompli tesplora kwalunkwe mezz alternattiv vijabbli sabiex
ittejjeb il-qafas amministrattiv u regolatorju li fih joperaw l-SMEs sabiex
tiffaċilita l-attivitajiet transfruntiera tal-SMEs, tipprovdilhom regoli
sempliċi, flessibbli u magħrufin sew madwar l-UE u tnaqqas l-ispejjeż li huma
qegħdin jiffaċċjaw bħalissa. Il-Kummissjoni sejra tkompli taħdem fuq is-segwiment
tal-proposta tal-SPE bil-għan li ttejjeb l-opportunitajiet transfruntiera
għall-SMEs. 4.5. Il-promozzjoni u t-titjib
tal-għarfien dwar l-Istatut tal-Kumpannija (SE) u l-Istatut tal-Kooperattiva
Ewropea (SCE) L-Istatut tal-SE ġab miegħu għadd ta' vantaġġi
għall-kumpaniji b'dimensjoni Ewropea u, b'1 426 SEs irreġistrati f'Ottubru
2012[48],
l-interess f'din il-forma legali qiegħed ikompli jikber. Skont ir-rapport
tal-2010 dwar l-applikazzjoni tal-Istatut[49],
kumpaniji għażlu din il-forma legali minħabba x-xbieha Ewropea tagħha u
l-possibbiltà li jittrasferixxu l-uffiċċju rreġistrat tagħhom u li
jirristrutturaw b'mod aktar effettiv fuq bażi transfruntiera. Fl-istess ħin, dawk
b'interess jilmentaw fuq l-ispejjeż għoljin għall-istabbiliment, proċeduri
kumplessi u inċertezza legali, li spiss joriġinaw mill-bosta referenzi
għal-liġi nazzjonali, nuqqas ta' għarfien biżżejjed u esperjenza prattika
bl-Istatut, u xi rekwiżiti fl-Istatut li apparentament huma ibsin u li jridu
jiġu ssodisfati biex tinħoloq SE. Bl-istess mod, fir-rigward tal-SCE,
il-Kummissjoni tinnota l-fatt li, wara konsultazzjoni estiża[50], il-kumplessità tar-Regolament
huwa meqjus li huwa fattur wieħed li jispjega l-użu dgħajjef ta' dan
l-istrument (25 SCEs biss ġew inkorporati sa Lulju 2012), l-oħrajn ikunu n-nuqqas
ta' għarfien tal-eżistenza ta' dan l-istrument u tal-għarfien tal-benefiċċji
tiegħu għall-SMEs. Dawk li wieġbu l-konsultazzjoni tal-2012 appoġġaw
ir-reviżjoni tal-forom legali tal-UE b'mod ġenerali[51]. Madankollu, minħabba li
l-benefiċċji mistennija ta' reviżjoni, f'termini ta' simplifikazzjoni u titjib
taż-żewġ Statuti, ma jegħlbux l-isfidi potenzjali involuti fil-ftuħ mill-ġdid
tad-diskussjonijiet, il-Kummissjoni ma għandhiex il-ħsieb li tirrevedihom
dalwaqt. Minflok, il-Kummissjoni sejra tiffoka fuq it-titjib tal-għarfien
tal-kumpaniji u tal-konsulenti legali tagħhom dwar l-Istatuti tal-SE u tal-SCE
(inkluż l-aspetti relatati mal-involviment tal-impjegati) sabiex dawn jitħeġġu
jagħżlu dawn il-forom legali aktar ta' spiss. Fl-2013, il-Kummissjoni sejra tniedi kampanja ta'
informazzjoni sabiex iżżid l-għarfien dwar l-Istatut tal-Kumpannija Ewropea
(SE) permezz ta' sit elettroniku komprensiv li jiġbor fih kemm parir prattiku
kif ukoll dokumenti relevanti għall-promozzjoni tal-Istatut tal-Kooperattiva
Ewropea (SCE). 4.6. Gruppi ta' kumpaniji Il-konsultazzjoni pubblika tal-2012 uriet li
l-pubbliku huwa favur inizjattivi tal-UE li jkunu mmirati sew fuq gruppi ta'
kumpaniji[52].
B'mod partikolari, żewġ punti li ġew identifikati preċedentament fuq il-bażi
tar-rapport tal-grupp ta' riflessjoni[53]
u materjal ieħor ippreżentat lill-Kummissjoni qabel jew matul
il-konsultazzjoni. Komunikazzjoni ssimplifikata ta' struttura ta' grupp
għall-investituri u mossa mifruxa madwar l-UE kollha favur ir-rikonoxximent
tal-kunċett ta' 'intess ta' grupp' tkun milqugħa minn dawk b'interess. Min-naħa
l-oħra, l-idea ta' qafas legali komprensiv tal-UE li jkopri gruppi ta'
kumpaniji intlaqgħet b'kawtela. Fl-2014, il-Kummissjoni sejra ttejjeb kemm l-informazzjoni
disponibbli dwar gruppi kif ukoll il-kunċett ta' 'interess ta' grupp'. 5. Kodifikazzjoni tal-liġi tal-kumpaniji
tal-ue Id-dispożizzjonijiet tal-liġi tal-kumpaniji
Ewropea huma mifruxin f'bosta atti legali differenti. Dan jagħmilha aktar diffiċli
għall-utenti sabiex ikollhom ħarsa ġenerali tal-liġi applikabbli f'dan il-qasam
ta' politika. In-numru kbir ta' Direttivi li jindirizzaw il-liġi tal-kumpaniji
fih ukoll ir-riskju ta' diskrepanzi u trikkib mhux intenzjonati.
Il-konsultazzjoni pubblika tal-2012 turi li hemm appoġġ kbir għall-idea ta'
fużjoni tad-Direttivi eżistenti dwar il-liġi tal-kumpaniji[54]. Aktar minn 75 % ta' dawk
li wieġbu[55]
talbu jew għall-ħolqien ta' strument wieħed tal-liġi tal-kumpanji tal-UE li
jassorbi d-Direttivi eżistenti jew bosta fużjonijiet ta' gruppi ta' Direttivi
b'ambitu simili. Il-Parlament Ewropew jappoġġa wkoll dan l-approċċ[56]. Il-Kummissjoni tqis li huwa importanti li l-liġi
tal-kumpaniji tal-UE tkun magħmula aktar faċli għall-utent u li jitnaqqas
ir-riskju ta' inkonsistenzi futuri. Għaldaqstant sejra tħejji l-kodifikazzjoni
ta' Direttivi maġġuri dwar il-liġi tal-kumpaniji u l-fużjoni tagħhom fi
strument waħdieni. Dan l-eżerċitar sejjer jinkludi d-Direttivi kollha li jkorpu
l-fużjonijiet u d-diviżjonijiet, il-formazzjoni tal-kumpaniji pubbliċi
b'responsabbiltà limitata u t-tibdil u ż-żamma tal-kapital tagħhom, kumpaniji
b'responsabbiltà limitata privati ta' membru wieħed, fergħat barranin u ċerti
regoli dwar l-iżvelar, il-validità u n-nullità[57].
Sejjer jinkludi wkoll it-tibdiliet introdotti mid-Direttiva reċenti dwar
l-interkonnessjoni ta' reġistri kummerċjali[58].
Il-progress fuq ix-xogħol sejjer b'xi mod jiddependi fuq il-konklużjoni ta'
inizjattivi paralleli bħall-qafas tal-ġestjoni tal-kriżijiet, li jinvolvi
emendi minuri għad-Direttivi tal-liġi tal-kumpaniji eżistenti. Fl-2013, il-Kummissjoni qiegħda tippjana li tadotta
proposta li tikkodifika u li tgħaqqad Direttivi maġġuri dwar il-liġijiet
tal-kumpaniji. 6. Konklużjoni F'dan il-Pjan ta' Azzjoni, il-Kummissjoni identifikat
għadd ta' linji ta' azzjoni konkreti fil-qasam tal-liġi tal-kumpaniji u
tal-governanza korporattiva sabiex tiżgura aktar titjib f'dawn l-oqsma. Dawn
jinkludu inizjattivi partikolari li jżidu l-livell ta' trasparenza bejn
il-kumpaniji u l-azzjonisti tagħhom, inizjattivi immirati lejn it-tħeġġiġ u
l-iffaċilitar ta' involviment tal-azzjonisti fuq perjodu ta' żmien twil u
inizjattivi fil-qasam tal-liġi tal-kumpaniji li jappoġġaw in-negozji Ewropej u
t-tkabbir u l-kompetittività tagħhom. L-inizjattivi fil-qasam tal-governanza
korporattiva ma jimmirawx lejn it-tibdil tal-approċċ attwali, iżda jiżguraw,
billi jħeġġu interazzjoni xierqa bejn il-kumpaniji, l-azzjonisti tagħhom u dawk
b'interess oħrajn, li dan l-approċċ isir aktar effiċjenti. Fir-rigward tal-liġi
tal-kumpaniji, l-inizjattivi proposti jiffokaw b'mod partikolari fuq li
jipprovdu lill-kumpaniji b'aktar ċertezza legali, b'mod partikolari fir-rigward
ta' operazzjonijiet transfruntiera. Il-Kummissjoni sejra tkompli tesplora ma'
dawk b'interess aktar azzjonijiet futuri possibbli sabiex jiġi żgurat li
l-qafas tal-UE għal-liġi tal-kumpaniji u l-governanza korporattiva
jikkontribwixxi għall-għan ta' tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklussiv. Sinteżi ta' dawn l-inizjattivi hija pprovduta
fl-Anness. Dawk b'interess li huma interessati jsegwu l-iżviluppi f'aktar
dettall huma mistiedna jikkonsultaw is-sit elettroniku tal-Kummissjoni b'mod
regolari: http://ec.europa.eu/internal_market/company/index_mt.htm ANNESS : Sintesi tal-inizjattivi
ewlenin ta' dan il-Pjan ta' Azzjoni Inizjattiva || Strument u twaqqit mistenni Żvelar tal-politika tad-diversità tal-bord u tal-arranġamenti ta' ġestjoni tar-riskji || Emenda tad-Direttiva dwar il-kontabilità, 2013 Titjib tal-viżibilità tal-ishma f'kumpaniji elenkati fl-Ewropa || Leġiżlazzjoni dwar it-titoli, 2013 Titjib tal-kwalità tar-rapporti tal-governanza korporattiva u b'mod partikolari l-kwalità tal-ispjegazzjonijiet li għandhom jingħataw minn kumpaniji elenkati li jitilqu mid-dispożizzjonijiet tal-kodiċi tal-governanza korporattiva || Possibbilment Inizjattiva mhux leġislattiva, 2013 Żvelar tal-politiki tal-votazzjoni u tal-involviment kif ukoll tar-rekords tal-votazzjoni minn investituri istituzzjonali || Possibbilment Direttiva dwar id-drittijiet tal-Azzjonisiti, 2013 Titjib tat-trasparenza dwar il-politiki tar-remunerazzjoni u r-remunerazzjoni individwali tad-diretturi, u l-għoti tad-dritt tal-vot lill-azzjonisti fir-rigward tal-politika tar-remunerazzjoni Titjib tal-kontroll tal-azzjonisti fuq it-transazzjonijiet ta' parti relatata Oqfsa tat-titjib tat-trasparenza u tal-kunflitt ta' interess applikabbli għal konsulenti li jidhru f'isem ħaddieħor Ħidma mill-qrib mal-awtoritajiet nazzjonali komptenti u mal-ESMA bil-għan li tiġi żviluppata gwida sabiex tiżdied iċ-ċertezza legali fir-rigward tar-relazzjoni bejn il-kooperazzjoni tal-investitur fuq kwistjonijiet ta' governanza korporattiva u r-regoli dwar azzjoni flimkien || Gwida, 2013 Ħidma sabiex jiżdied l-għarfien dwar l-Istatut għal Kumpannija Ewropea (SE) (inkluż l-involviment tal-impjegati) u possibbilment tal-Istatut għal Kooperattiva Ewropea (SCE). || Kampanja ta' Informazzjoni, 2013 Il-Kummissjoni sejra tkompli taħdem fuq il-follow-up tal-proposta għall-SPE bil-għan li ttejjeb l-opportunitajiet transfruntiera għall-SMEs || Aktar esplorazzjoni Identifikazzjoni tas-sjieda tas-sehem tal-impjegat fl-Istati Membri || Analiżi kontinwa Regoli dwar trasferimenti transfruntiera ta' uffiċċju rreġistrat || Aktar investigazzjoni, 2013 u possibbliment inizjattiva Reviżjoni tar-regoli dwar fużjonijiet transfruntiera || Studju, 2013 u possibilment emendar tad-Direttiva tal-fużjonijiet transfruntiera Regoli dwar diviżjonijiet transfruntiera Kodifikazzjoni ta' Direttivi maġġuri dwar il-liġijiet tal-kumpaniji || Proposta għal Direttiva dwar il-liġi tal-kumpaniji emendata, 2013 Titjib tal-informazzjoni disponibbli fuq il-gruppi u rikonoxximent tal-kunċett ta' 'interess ta' grupp' || Inizjattiva li għad trid tiġi stabbilita, 2014 [1] Komunikazzjoni tal-Kummissjoni Ewropa 2020.
Strateġija għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklussiv, COM(2010)
2020 finali, p. 16-17. [2] Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Kunsill u
lill-Parlament Ewropew L-Immodernizzar tal-Liġi tal-Kumpaniji u t-Titjib
tat-Tmexxija Korporattiva fl-Unjoni Ewropea - Pjan biex Nimxu ’l Quddiem, [traduzzjoni
mhux uffiċjali]COM(2003) 284 finali. [3] Dokument
disponibbli fuq is-sit elettroniku: http://ec.europa.eu/internal_market/company/docs/consultation/consultation_en.pdf. [4] Direttiva 78/660/KEE [5] Direttiva 2007/36/KE [6] Direttiva 2005/56/KE [7] Rakkomandazzjonijiet tal-Kummissjoni 2005/162/KE u
2004/913/KE [8] Ara d-Direttiva 2006/68/KE li temenda d-Direttiva
77/91/KEE [9] Ara d-Direttivi 2007/63/KE u 2009/109/KE li
jemendaw id-Direttivi 78/855/KEE u 82/891/KEE [10] Ara l-Prinċipji tal-Governanza Korporattiva tal-OECD,
2004, p. 11, aċċessibbli fuq is-sit elettroniku http://www.oecd.org/dataoecd/32/18/31557724.pdf.
Il-qafas ta’ governanza korporattiva tal-UE jinkludi leġislazzjoni f’oqsma
bħalma huma d-dikjarazzjonijiet tal-governanza korporattiva, it-trasparenza
tal-kumpaniji elenkati, id-drittijiet tal-azzjonisti u l-offerti ta’ xiri kif
ukoll il-‘liġi mhux vinkolanti’, jiġifieri r-rakkomandazzjonijiet dwar ir-rwol
u dwar ir-remunerazzjoni tad-diretturi tal-kumpaniji. [11] Ara infra, punt 2.2 [12] COM(2010) 284 finali. [13] COM(2011) 453 finali u KUMM(2011) 452finali. [14] COM(2011)
164 finali, disponibbli fuq is-sit elettroniku: http://ec.europa.eu/internal_market/company/docs/modern/com2011-164_en.pdf#page=2. [15] Ara d-dikjarazzjoni ta’ reazzjoni
tal-15 ta' Novembru 2011 u t-tweġibiet li waslu fuq is-sit
elettroniku http://ec.europa.eu/internal_market/company/modern/corporate-governance-framework_en.htm,
minn hawn ’il quddiem ‘id-dikjarazzjoni ta’ reazzjoni għall-Green Paper tal-2011’. [16] Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew
tad-29 ta' Marzu 2012 dwar qafas ta’ governanza korporattiva għall-kumpaniji
Ewropej, ara l-punt 41, P7_TA(2012)0118: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2012-0118+0+DOC+XML+V0//EN&language=EN. [17] Il-kamp ta’ applikazzjoni tad-dritt soċjetarju tal-UE
jkopri l-ħarsien tal-interessi tal-azzjonisti u oħrajn, il-kostituzzjoni u
ż-żamma tal-kapital, id-divulgazzjoni tal-fergħat, l-għaqdiet u d-diviżjonijiet
ta’ kumpaniji pubbliċi b’responsabbiltà limitata, ir-regoli minimi għal
kumpaniji privati ta’ membru wieħed b’responsabbiltà limitata u d-drittijiet
tal-azzjonisti kif ukoll forom legali bħall-Kumpanija Ewropea (SE), il-Grupp
Ewropew ta’ Interess Ekonomiku (GEIE) u s-Soċjetà Kooperattiva Ewropea (SCE). [18] Ara, pereżempju, COM(2008) 194 tas-17 ta' April 2008. [19] Disponibbli fuq is-sit elettoniku http://ec.europa.eu/internal_market/company/docs/modern/reflectiongroup_report_en.pdf. [20] Ara http://ec.europa.eu/internal_market/company/modern/index_en.htm#conference. [21] It-test
tal-konsultazzjoni huwa disponibbli fuq is-sit elettroniku: http://ec.europa.eu/internal_market/consultations/2012/company_law_en.htm. [22] Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew
tal-14 ta' Ġunju 2012 dwar il-futur tad-dritt soċjetarju Ewropew,
P7_TA(2012)0259: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2012-0259+0+DOC+XML+V0//EN&language=EN. [23] Ara
d-dikjarazzjoni ta’ reazzjoni tas-17 ta' Lulju 2012 u
t-tweġibiet li waslu fuq is-sit elettroniku: http://ec.europa.eu/internal_market/company/modern/index_en.htm#consultation2012. [24] Kif applikabbli, skont l-istruttura (waħdiena, mħallta jew
b’żewġ saffi) tal-bord. [25] Ara d-dikjarazzjoni ta’ reazzjoni għall-Green Paper
tal-2011. [26] Ara XXXX [27] Direttiva 78/660/KEE. [28] Ara l-Istudju dwar il-Prattiċi ta’ Monitoraġġ u Infurzar
fil-Governanza Korporattiva fl-Istati Membri, disponibbli fuq is-sit
elettroniku http://ec.europa.eu/internal_market/company/ecgforum/studies_en.htm. [29] Ara d-dikjarazzjoni ta’ reazzjoni għall-Green Paper
tal-2011. [30] Ir-regoli preżenti tar-rappurtar għall-impriżi għal
investiment kollettiv f’titoli trasferibbli (UCITS) u maniġers ta’ fondi ta’
investiment alternattivi (AIFM) jeħtieġu biss li l-investituri jingħataw
informazzjoni dwar l-għanijiet u l-politika tal-investiment, inkluż b’mod
partikolari l-profil tar-riskju, il-prestazzjoni fl-imgħoddi u dik mistennija u
kostijiet differenti, ara d-Direttivi 2009/65/KE u 2011/61/UE. [31] Ara http://www.frc.org.uk/getattachment/e2db042e-120b-4e4e-bdc7-d540923533a6/UK-Stewardship-Code-September-2012.aspx,
speċjalment il-prinċipji 1 u 6 [32] Ara http://www.eumedion.nl/en/public/knowledgenetwork/best-practices/best_practices-engaged-share-ownership.pdf,
speċjalment l-aħjar prattika 6 [33] Ara http://www.efama.org/Publications/Public/Corporate_Governance/11-4035%20EFAMA%20ECG_final_6%20April%202011%20v2.pdf,
speċjalment il-prinċipji 1, 5 u 6 [34] Ara https://www.icgn.org/images/ICGN/Best%20Practice%20Guidance%20PDFS/short_version_-_icgn_global_corporate_governance_principles-_revised_2009.pdf, speċjalment il-punt 9.5. Ara wkoll https://www.icgn.org/files/icgn_main/pdfs/best_practice/inst_share_responsibilities/2007_principles_on_institutional_shareholder_responsibilities.pdf,
speċjalment p. 12. [35] Direttiva 2007/36/KE. [36] Diġà ġew adottati regoli speċifiċi rigward
ir-remunerazzjoni fl-istituzzjonijiet finanzjarji fil-qafas tal-pakkett CRD
III, u ilhom fis-seħħ minn Jannar 2011. Billi l-immaniġġar inadegwat tar-riskju
l-perspettiva eċċessiva għal żmien qasir jistgħu joħolqu riskju sistemiku u
jaffettwaw l-ekonomija b’mod ġenerali, huwa importanti li jkun hemm politiki
ta’ remunerazzjoni tajba li ma jinkoraġġux jew jippremjaw teħid ta’ riskju
eċċessiv. [37] Ara d-dikjarazzjoni ta’ reazzjoni dwar il-Green Paper tal-2011. [38] Ara r-Rapport tal-Kummissjoni KUMM(2010) 285 finali, p. 5
u 8. Disponibbli fuq is-sit elettroniku: http://ec.europa.eu/internal_market/company/docs/directors-remun/com-2010-285-2_en.pdf. [39] Ara l-Artikolu 43(1)(7b) tad-Direttiva 78/660/KEE u
l-Artikolu 34(7b) tad-Direttiva 83/349/KEE. [40] Dikjarazzjoni
tal-Forum Ewropew dwar it-Tmexxija Korporattiva dwar it-Tranżazzjonijiet ma’
Partijiet Relatati għal Entitajiet Elenkati,
tal-10 ta' Marzu 2011, disponibbli fuq is-sit elettroniku: http://ec.europa.eu/internal_market/company/docs/ecgforum/ecgf_related_party_transactions_en.pdf. [41] Ara: http://www.esma.europa.eu/content/Discussion-Paper-Overview-Proxy-Advisory-Industry-Considerations-Possible-Policy-Options.
Is-sinteżi tat-tweġibiet u l-pożizzjoni tal-AETS se jiġu ppubblikati dalwaqt. [42] 373
minn total ta’ 496 tweġiba (337 favur direttiva, 36 favur miżuri oħra), ara
d-dikjarazzjoni ta’ reazzjoni tas-17 ta' Lulju 2012 u
t-tweġibiet li waslu fuq is-sit elettroniku: http://ec.europa.eu/internal_market/company/modern/index_en.htm#consultation2012. [43] Kawża C-378/10, VALE, punt 34 [44] 331 minn total ta’ 496 tweġiba. [45] 318 minn total ta’ 496 tweġiba. [46] COM(2011) 78, 23.2.2011. [47] 251 minn total ta' 496 tweġiba. [48] Ara http://ecdb.worker-participation.eu/ [49] Disponibbli fuq http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2010:0676:FIN:MT:PDF. [50] Ara http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sme/public-consultation/past-consultations/index_mt.htm [51] 61 % (307 minn 496) favur. [52] Ara d-dikjarazzjoni tal-feedback tas-17 ta' Lulju 2012
u t-tweġibiet irċevuti minn: http://ec.europa.eu/internal_market/company/modern/index_mt.htm#consultation2012. [53] Għal aktar informazzjoni, jekk jogħġbok ara r-rapport
tal-Grupp ta' Riflessjoni, paġni 59-75, http://ec.europa.eu/internal_market/company/docs/modern/reflectiongroup_report_en.pdf. [54] Ara d-dikjarazzjoni tal-feedback tas-17 ta' Lulju 2012
u t-tweġibiet irċevuti minn: http://ec.europa.eu/internal_market/company/modern/index_en.htm#consultation2012. [55] 376 minn total ta' 496 tweġiba. [56] Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew
tal-14 ta' Ġunju 2012 dwar il-Futur tad-Dritt Soċjetarju Ewropew,
ara punt 10, P7_TA(2012)0259: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2012-0259+0+DOC+XML+V0//MT&language=MT. [57] Id-Direttivi 1977/91/KEE, 1982/891/KEE, 1989/666/KEE,
2005/56/KE, 2009/101/KE, 2009/102/KE u 2011/35/UE. [58] Direttiva 2012/17/UE.