(1)

“glider” tfisser inġenju tal-ajru itqal mill-ajru li waqt it-titjir ikun sostnut mir-reazzjoni dinamika tal-arja mas-superfiċji fissi tar-refgħa tiegħu, li t-titjir ħieles tiegħu ma jiddependix minn magna;

(2)

“magna” tfisser apparat użat jew maħsub biex jintuża għal glider bil-magna ta' propulsjoni;

(3)

“glider bil-mutur” tfisser inġenju tal-ajru mgħammar b'magna waħda jew aktar li, meta l-magna jew magni ma jkunux qed jaħdmu, ikollu l-karatteristiċi ta' glider;

(4)

“operazzjoni kummerċjali” tfisser kwalunkwe operazzjoni ta' glider, bi ħlas jew xi kunsiderazzjoni oħra ta' valur, li tkun disponibbli għall-pubbliku jew, meta ma tkunx disponibbli għall-pubbliku, li tkun imwettqa b'kuntratt bejn operatur u klijent, meta dan tal-aħħar ma għandu l-ebda kontroll fuq l-operatur;

(5)

“titjira ta' kompetizzjoni” tfisser kwalunkwe operazzjoni tal-ajru mwettqa b'glider għall-finijiet tal-parteċipazzjoni fi tlielaq jew kompetizzjonijiet tal-ajru, inkluża l-prattika għal dawn l-operazzjonijiet u t-titjiriet minn fejn isiru t-tlielaq jew il-kompetizzjonijiet tal-ajru u lejhom;

(6)

“wirja tat-titjir” tfisser kwalunkwe operazzjoni tal-ajru mwettqa b'glider għall-finijiet tal-wiri jew id-divertiment f'avveniment irreklamat miftuħ għall-pubbliku, inkluż it-taħriġ għal dawn l-operazzjonijiet u t-titjiriet mill-avveniment irreklamat u lejh;

(7)

“titjira introduttorja” tfisser kwalunkwe operazzjoni tal-ajru mwettqa b'glider bi ħlas jew xi kunsiderazzjoni oħra ta' valur li tikkonsisti f'mawra bl-ajru b'tul ta' żmien qasir, bil-għan li jiġu attirati apprendisti jew membri ġodda, imwettqa minn organizzazzjoni ta' taħriġ imsemmija fl-Artikolu 10a tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 1178/2011 (4) jew minn organizzazzjoni maħluqa bil-għan li jiġu promossi l-isport tal-ajru jew l-avjazzjoni ta' divertiment;

(8)

“titjira ajrubatika” tfisser manuvra intenzjonali li tinvolvi bidla f'daqqa fil-pożizzjonament, fil-pożizzjonament anormali, jew fl-aċċellerazzjoni anormali tal-glider, li mhix meħtieġa għal titjir normali jew għal tagħlim għal liċenzji jew klassifikazzjonijiet għajr il-klassifikazzjoni ajrubatika;

(9)

“post prinċipali tan-negozju” tfisser l-uffiċċju ewlieni jew l-uffiċċju rreġistrat tal-operatur tal-glider li fih jitwettqu l-funzjonijiet finanzjarji prinċipali u l-kontroll operattiv tal-attivitajiet imsemmija f'dan ir-Regolament;

(10)

“ftehim ta' kiri mingħajr ekwipaġġ” tfisser ftehim bejn impriżi li permezz tiegħu l-glider jiġi operat taħt ir-responsabbiltà tal-kerrej.

1.

“mezzi aċċettabbli ta' konformità (AMC)” tfisser standards mhux vinkolanti adottati mill-Aġenzija sabiex juru l-mezzi li bihom tiġi stabbilita l-konformità mar-Regolament (UE) 2018/1139 u mal-atti delegati u ta' implimentazzjoni tiegħu;

2.

“mezzi alternattivi ta' konformità (AltMoC)” tfisser dawk il-mezzi ta' konformità li jipproponu alternattiva għal AMC eżistenti jew dawk li jipproponu mezzi ġodda sabiex tiġi stabbilita l-konformità mar-Regolament (UE) 2018/1139 u mal-atti delegati u ta' implimentazzjoni tiegħu li għalihom ma ġie adottat l-ebda AMC assoċjat mill-Aġenzija;

3.

“bdot fil-kmand” (PIC) tfisser il-bdot maħtur biex ikun fil-kmand u li huwa inkarigat iwettaq it-titjira b'mod sikur;

4.

“manwal tat-titjira tal-inġenju tal-ajru (AFM)” tfisser id-dokument li fih il-limitazzjonijiet operattivi applikabbli u approvati u l-informazzjoni fir-rigward tal-glider;

5.

“sustanzi psikoattivi” tfisser alkoħol, opjojdi, kannabinojdi, sedattivi u ipnotiċi, kokaina, psikostimulanti oħrajn, alluċinoġeni u solventi volatili, bl-eċċezzjoni tal-kafeina u t-tabakk;

6.

“fażijiet kritiċi tat-titjira” tfisser il-ġirja tat-tlugħ, il-passaġġ tat-titjira tat-tlugħ, l-avviċinament finali, l-avviċinament mhux milħuq, l-inżul inkluż il-ġirja u kwalunkwe fażi oħra tat-titjira li l-bdot fil-kmand jiddetermina bħala kritika għall-operat sikur tal-glider;

7.

“sit tal-operat” tfisser sit, minbarra ajrudrom, magħżul mill-bdot fil-kmand jew mill-operatur għall-inżul jew għat-tlugħ;

8.

“membru tal-ekwipaġġ” tfisser persuna assenjata minn operatur biex twettaq dmirijiet abbord il-glider, meta ma jkunx il-bdot fil-kmand hu nnifsu, taħt l-awtorità tal-bdot fil-kmand;

9.

“electronic flight bag (EFB)” tfisser sistema ta' informazzjoni elettronika, li tikkonsisti mit-tagħmir u l-applikazzjonijiet għall-ekwipaġġ tat-titjira, li tippermetti l-ħażna, l-aġġornament, il-wiri u l-ipproċessar tal-funzjonijiet tal-EFB b'appoġġ għall-operazzjonijiet jew id-dmirijiet tat-titjira;

10.

“oġġetti perikolużi” tfisser oġġetti jew sustanzi li jistgħu joħolqu riskju għas-saħħa, għas-sikurezza, għall-proprjetà jew għall-ambjent u li huma inklużi fil-lista ta' oġġetti perikolużi fl-istruzzjonijiet tekniċi jew li huma kklassifikati skont dawk l-istruzzjonijiet;

11.

“struzzjonijiet tekniċi” tfisser l-aħħar edizzjoni applikabbli tal-“Istruzzjonijiet Tekniċi għat-trasport sikur ta' oġġetti perikolużi bl-ajru”, inkluż is-suppliment u kwalunkwe addenda, ippubblikati mill-ICAO fid-dokument 9284-AN/905;

12.

“operazzjoni speċjalizzata bil-glider” tfisser kwalunkwe operazzjoni, li tista' tkun kummerċjali jew le, bi glider li l-għan ewlieni tagħha mhuwiex assoċjati ma' operazzjonijiet sportivi u rikreattivi tipiċi, iżda operazzjonijiet bil-paraxut, titjiriet tal-midja tal-aħbarijiet, titjiriet televiżivi jew tal-films, wirja tat-titjir jew attivitajiet speċjalizzati simili;

13.

“lejl” tfisser is-sigħat bejn it-tmiem tal-għabex ċivili ta' filgħaxija u l-bidu tas-sebħ ċivili ta' filgħodu. L-għabex ċivili jintemm filgħaxija meta ċ-ċentru ta' wiċċ ix-xemx ikun 6 gradi taħt l-orizzont u jibda filgħodu meta ċ-ċentru ta' wiċċ ix-xemx ikun 6 gradi taħt l-orizzont.

(a)

L-operatur għandu juri l-konformità mar-rekwiżiti essenzjali stabbiliti fl-Anness V tar-Regolament (UE) 2018/1139 u mar-rekwiżiti ta' dan ir-Regolament, meta jintalab jagħmel dan mill-awtorità kompetenti li tkun qed tivverifika l-konformità kontinwa mill-operatur skont il-punt ARO.GEN.300(a)(2) tal-Anness II tar-Regolament (UE) Nru 965/2012.

(b)

Sabiex juri t-tali konformità, l-operatur jista' jirreferi għall-mezzi li ġejjin:

(a)

operati skont regoli tat-titjir viżwali (VFR) binhar; u

(b)

sorveljati fir-rigward tas-sikurezza tagħhom minn persuna li tkun ġiet maħtura mill-organizzazzjoni li twettaq it-titjiriet introduttorji.

(a)

il-miżuri ta' sikurezza ordnati mill-awtorità kompetenti f'konformità mal-punt (c) tal-punt ARO.GEN.135 tal-Anness II tar-Regolament (UE) Nru 965/2012; u

(b)

id-direttivi dwar l-ajrunavigabbiltà u informazzjoni oħra obbligatorja maħruġa mill-Aġenzija f'konformità mal-punt (h) tal-Artikolu 77(1) tar-Regolament (UE) 2018/1139.

(a)

ikun responsabbli għas-sikurezza tal-glider u ta' kwalunkwe persuna jew proprjetà li jkun hemm fih matul l-operazzjonijiet bil-glider;

(b)

ikun responsabbli għall-bidu, għall-kontinwazzjoni jew għat-tmiem ta' titjira fl-interess tas-sikurezza;

(c)

jiżgura li jkun hemm konformità mal-proċeduri operattivi kollha applikabbli u mal-listi tal-kontroll;

(d)

jibda titjira biss jekk ikun sodisfatt li l-limitazzjonijiet operattivi kollha huma mħarsa, kif ġej:

(e)

jiżgura li l-ispezzjoni ta' qabel it-titjira twettqet kif speċifikat fl-AFM;

(f)

ma jwettaqx dmirijiet fuq glider f'waħda mis-sitwazzjonijiet li ġejjin:

(g)

jirrifjuta l-imbarkazzjoni jew il-ġarr ta' kwalunkwe persuna jew bagalja li jistgħu jirrappreżentaw periklu potenzjali għas-sikurezza tal-glider jew tal-persuni jew tal-proprjetà li jkunu qed jinġarru fih;

(h)

ma jħallix li tittella' fil-glider persuna li tidher li tkun taħt l-influwenza ta' sustanzi psikoattivi sal-punt li aktarx din tkun ta' periklu għas-sikurezza tal-glider jew tal-persuni li jkunu fih;

(i)

jiżgura li matul il-fażijiet kritiċi tat-titjira jew kull meta jitqies neċessarju fl-interess tas-sikurezza, il-persuni kollha abbord huma bilqiegħda u marbutin biċ-ċinturin tas-sikurezza tagħhom;

(j)

waqt titjira:

(k)

jieћu kwalunkwe azzjoni f'każ ta' sitwazzjoni ta' emerġenza li tirrikjedi deċiżjoni u azzjoni immedjata li huwa jqis meћtieġa fiċ-ċirkostanzi. F'dawn il-każijiet, huwa jista' jiddevja mir-regoli u mill-proċeduri operattivi u mill-metodi stabbiliti sa fejn ikun neċessarju fl-interess tas-sikurezza;

(l)

ma jkomplix b'titjira li tmur lil hinn mill-eqreb ajrudrom jew sit tal-operat li jista' jintlaħaq fil-kundizzjonijiet tat-temp attwali, meta l-kapaċità tiegħu biex iwettaq il-kompiti tkun imnaqqsa b'mod sinifikanti minħabba mard, għeja, nuqqas ta' ossiġenu jew kwalunkwe kawża oħra;

(m)

jirreġistra d-data tal-utilizzazzjoni u tad-difetti kollha magħrufa jew suspettati fil-glider fit-tmiem tat-titjira, jew serje ta' titjiriet, fir-reġistru tekniku jew fil-ġurnal tal-vjaġġ tal-inġenju tal-ajru;

(n)

jinnotifika mingħajr dewmien lill-awtorità għall-investigazzjoni tas-sikurezza tal-Istat li fit-territorju tiegħu seħħet l-okkorrenza u lis-servizzi ta' emerġenza ta' dak l-Istat permezz tal-mezzi l-aktar rapidi disponibbli dwar kwalunkwe inċident serju jew aċċident li jinvolvi l-glider;

(o)

jissottometti mingħajr dewmien rapport ta' att ta' interferenza illegali lill-awtorità kompetenti u jinforma lill-awtorità lokali maħtura mill-Istat li fit-territorju tiegħu seħħet l-interferenza illegali; u

(p)

jirrapporta mingħajr dewmien lill-unità xierqa tas-servizzi tat-traffiku tal-ajru (ATS) dwar kwalunkwe kundizzjoni perikoluża tat-temp jew kwalunkwe kundizzjoni tat-titjira li ltaqa' magħha u li tista' taffettwa s-sikurezza tal-inġenji tal-ajru oħrajn.

(a)

Kull membru tal-ekwipaġġ għandu jkun responsabbli għat-twettiq xieraq tad-dmirijiet tiegħu fir-rigward tal-operat tal-glider.

(b)

Kull membru tal-ekwipaġġ ma għandux iwettaq dmirijiet fuq il-glider jekk ma jkunx jista' għal kwalunkwe raġuni, bħal korriment, mard, medikazzjoni, għeja jew minħabba l-effetti ta' xi sustanza psikoattiva, jew jekk ma jkunx jiflaħ.

(c)

Kull membru tal-ekwipaġġ għandu jirrapporta dawn li ġejjin lill-bdot fil-kmand:

(a)

Il-bdot fil-kmand u kull membru ieħor tal-ekwipaġġ għandhom ikunu konformi mal-liġijiet, mar-regolamenti u mal-proċeduri ta' dawk l-Istati fejn isiru l-operazzjonijiet.

(b)

Il-bdot fil-kmand għandu jkun familjari mal-liġijiet, mar-regolamenti u mal-proċeduri, rilevanti għat-twettiq ta' dmirijietu, preskritti għaż-żoni li jridu jiġu ttraversati, l-ajrudromi jew is-siti tal-operat li għandhom jintużaw u l-faċilitajiet relatati ta' navigazzjoni fl-ajru.

(a)

Il-bdot fil-kmand ma għandu jippermetti l-ebda persuna milli ġġorr oġġetti perikolużi abbord.

(b)

Għandhom jitqiesu awtorizzati, kwantitajiet raġonevoli ta' oġġetti u sustanzi li f'ċirkostanzi oħrajn ikunu kklassifikati bħala oġġetti perikolużi iżda li jintużaw biex tiġi ffaċilitata s-sikurezza tat-titjira, meta l-ġarr abbord il-glider ikun rakkomandat sabiex tiġi żgurata d-disponibbiltà f'waqtha tagħhom għal skopijiet operattivi.

(a)

Id-dokumenti, il-manwali u l-informazzjoni kollha li ġejjin għandhom jinġarru abbord waqt kull titjira, bħala oriġinali jew kopji:

(b)

Barra minn hekk, meta dikjarazzjoni ma tkunx meħtieġa skont il-punt SAO.DEC.100, għandha tinġarr kopja tad-dikjarazzjoni abbord kull titjira.

(c)

Meta ma jinġarrux abbord, id-dokumenti kollha li ġejjin, il-manwali u l-informazzjoni għandhom jibqgħu disponibbli fl-ajrudrom jew fis-sit tal-operat, bħala oriġinali jew kopji:

(d)

Permezz ta' deroga mill-punti (a) u (b), id-dokumenti, il-manwali u l-informazzjoni speċifikati hemm jistgħu jinżammu fl-ajrudrom jew fis-sit tal-operat għat-titjiriet:

(e)

Meta mitluba mill-awtorità kompetenti, il-bdot fil-kmand jew l-operatur għandu jagħmel disponibbli lil dik l-awtorità d-dokumentazzjoni oriġinali fil-perjodu ta' żmien speċifikat mill-awtorità li ma għandux ikun inqas minn 24 siegħa.

(a)

il-faċilitajiet meħtieġa għat-tħaddim sikur tal-glider huma adegwati għat-tip ta' operazzjoni li għaliha se titwettaq it-titjira;

(b)

il-kundizzjonijiet meteoroloġiċi jippermettu li t-titjira titwettaq b'mod sikur;

(c)

fil-każ ta' glider bil-mutur u meta jkun maħsub li tintuża l-magna, il-kwantità ta' fjuwil jew enerġija oħra hija suffiċjenti sabiex tippermetti li t-titjira titwettaq b'mod sikur.

(a)

il-glider ma għandux jingħata fjuwil mill-ġdid; u

(b)

il-batteriji użati għall-propulsjoni ma għandhomx jiġu ċċarġjati mill-ġdid jew jiġu sostitwiti.

(a)

Qabel ma jibda operazzjoni speċjalizzata bil-glider, il-bdot fil-kmand għandu jwettaq valutazzjoni tar-riskji, li fiha jivvaluta l-kumplessità tal-attività sabiex jiddetermina l-perikli u r-riskji assoċjati tal-operazzjoni ppjanata u jistabbilixxi miżuri ta' mitigazzjoni fejn meħtieġ.

(b)

Operazzjoni speċjalizzata bil-glider għandha ssir skont lista tal-kontroll. Il-bdot fil-kmand għandu jistabbilixxi dik il-lista tal-kontroll u jiżgura li din tkun xierqa għall-attività speċjalizzata u għall-glider użat, abbażi tal-valutazzjoni tar-riskji u b'kont meħud tar-rekwiżiti kollha stabbiliti f'dan l-Anness. Meta l-lista tal-kontroll hija rilevanti għall-qadi tad-dmirijiet tal-bdot fil-kmand u ta' kull membru ieħor tal-ekwipaġġ, din għandha tkun disponibbli fil-pront fuq kull titjira.

(c)

Fejn meħtieġ, il-bdot fil-kmand għandu jirrieżamina u jaġġorna b'mod regolari l-lista tal-kontroll sabiex iqis b'mod adegwat il-valutazzjoni tar-riskji.

(a)

L-użin tal-glider għandu jsir mill-manifattur tal-glider jew skont l-Anness I tar-Regolament (UE) Nru 1321/2014 (2).

(b)

L-operatur għandu jiżgura li l-massa tal-glider tkun ġiet stabbilita permezz ta' użin reali qabel ma' jintuża għas-servizz għall-ewwel darba. L-effetti akkumulati tal-modifiki u t-tiswijiet fuq il-massa għandhom jitqiesu u jiġu ddokumentati kif xieraq. Din l-informazzjoni għandha ssir disponibbli għall-bdot fil-kmand. Il-glider għandu jerġa' jintiżen jekk l-effetti tal-modifiki jew tat-tiswijiet fuq il-massa ma jkunux magħrufa.

(a)

L-istrumenti u t-tagħmir li huma meħtieġa skont din is-Subparti għandhom jiġu approvati skont l-Anness I tar-Regolament (UE) Nru 748/2012 jew, meta jkun ġie rreġistrat f'pajjiż terz, mar-rekwiżiti tal-ajrunavigabbiltà tal-Istat tar-reġistru, jekk tkun issodisfata waħda mill-kundizzjonijiet li ġejjin:

(b)

Permezz ta' deroga mill-punt (a), l-istrumenti kollha jew it-tagħmir kollu li ġejjin, meta jkun meħtieġ minn din it-Taqsima, ma għandhomx jeħtieġu approvazzjoni:

(c)

L-istrumenti u t-tagħmir għandhom ikunu operabbli jew aċċessibbli fil-pront minn dak il-post fejn il-bdot fil kmand jew kull membru ieħor tal-ekwipaġġ li jeħtieġ li jużah, jinsab bilqiegħda.

(a)

Il-gliders għandhom ikunu mgħammra b'mezz għall-kejl u għall-wiri ta' dawn kollha li ġejjin:

(b)

Minbarra (a), meta joperaw f'kundizzjonijiet li fihom il-glider ma jkunx jista' jinżamm fil-passaġġ tat-titjira mixtieq mingħajr referenza għal strument addizzjonali wieħed jew aktar, meta jwettqu titjir fil-livell tas-sħab jew meta joperaw billejl, il-gliders għandhom ikunu mgħammra b'mezz għall-kejl u għall-wiri ta' dawn kollha li ġejjin:

(a)

b'sistema ta' dwal għal kontra l-ħabtiet;

(b)

bi dwal tan-navigazzjoni/tal-pożizzjoni;

(c)

b'dawl għall-inżul;

(d)

bi dwal fornuti mis-sistema tal-elettriku tal-glider biex jipprovdu dawl xieraq għall-istrumenti kollha u t-tagħmir kollu li huma essenzjali għat-tħaddim sikur tal-ajruplan;

(e)

b'dawl portabbli indipendenti għall-bdot fil-kmand u għal kwalunkwe stazzjon tal-membri tal-ekwipaġġ.

(a)

Fid-dikjarazzjoni msemmija fl-Artikolu 3(2) l-operatur għandu jikkonferma li huwa jikkonforma u se jkompli jikkonforma mar-rekwiżiti essenzjali stabbiliti fl-Anness V tar-Regolament (UE) 2018/1139 u mar-rekwiżiti ta' dan ir-Regolament.

(b)

L-operatur għandu jinkludi fid-dikjarazzjoni l-informazzjoni kollha li ġejja:

(c)

Meta jagħmel id-dikjarazzjoni, l-operatur għandu jinnotifika lill-awtorità kompetenti bil-lista tal-AltMoC biex juri l-konformità meta mitlub skont il-punt SAO.GEN.110. Dik il-lista għandu jkun fiha referenzi għall-AMC assoċjati.

(d)

Meta jagħmel id-dikjarazzjoni, l-operatur għandu juża l-formola li tinsab fl-Appendiċi ta' dan l-Anness.

(a)

L-operatur għandu jinnotifika lill-awtorità kompetenti mingħajr dewmien b'kwalunkwe bidla fiċ-ċirkostanzi li taffettwa l-konformità tiegħu mar-rekwiżiti essenzjali stabbiliti fl-Anness V tar-Regolament (UE) 2018/1139 u mar-rekwiżiti ta' dan ir-Regolament, kif iddikjarat lill-awtorità kompetenti, u b'kwalunkwe bidla fir-rigward tal-informazzjoni msemmija fil-punt SAO.DEC.100(b) u tal-lista tal-AltMOC imsemmija fil-punt SAO.DEC.100(c), inklużi fid-dikjarazzjoni jew mehmużin magħha.

(b)

L-operatur għandu mingħajr dewmien jinnotifika lill-awtorità kompetenti meta ma jibqax aktar involut fl-operazzjonijiet kummerċjali bil-gliders.