REGOLAMENT TAL-KUNSILL (Euratom) 2018/1563

tal-15 ta' Ottubru 2018

dwar il-Programm ta' Riċerka u Taħriġ tal-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika (2019–2020) li jikkumplimenta l-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni Orizzont 2020, u li jħassar ir-Regolament (Euratom) Nru 1314/2013

IL-KUNSILL TAL-UNJONI EWROPEA,

Wara li kkunsidra t-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea għall-Enerġija Atomika, u b'mod partikolari l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tiegħu,

Wara li kkunsidra l-proposta mill-Kummissjoni Ewropea,

Wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew, (1)

Wara li kkonsulta lill-Kumitat tax-Xjenza u t-Teknoloġija,

Billi:

(1)

Wieħed mill-għanijiet tal-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika (il-“Komunità”) huwa li tikkontribwixxi biex jiżdied l-istandard ta' għajxien fl-Istati Membri, inkluż billi tippromwovi u tiffaċilita riċerka nukleari fl-Istati Membri u tikkumplementaha billi twettaq programm ta' riċerka u taħriġ tal-Komunità.

(2)

Ir-riċerka nukleari tista' tikkontribwixxi għall-prosperità soċjali u ekonomika u għas-sostenibbiltà ambjentali billi ttejjeb is-sikurezza u s-sigurtà nukleari u l-protezzjoni mir-radjazzjoni. Tal-istess importanza huwa l-kontribut potenzjali tar-riċerka nukleari għad-dekarbonizzazzjoni fit-tul tas-sistema tal-enerġija b'mod sikur, effiċjenti u sigur.

(3)

L-evalwazzjoni interim tal-Programm ta' Riċerka u Taħriġ tal-Komunità 2014–2018 stabbilit permezz tar-Regolament tal-Kunsill (Euratom) Nru 1314/2013 (2) (il-“Programm 2014–2018”) ikkonkludiet li l-azzjoni hija rilevanti u tkompli tkun strumentali biex tindirizza l-isfidi fis-sikurezza, is-sigurtà u s-salvagwardji nukleari, l-immaniġġjar ta' skart radjuattiv, il-protezzjoni mir-radjazzjoni u l-enerġija mill-fużjoni.

(4)

Sabiex tkun żgurata l-kontinwità tar-riċerka nukleari fil-livell tal-Komunità, hemm bżonn li jiġi stabbilit il-Programm ta' Riċerka u Taħriġ tal-Komunità għall-perijodu mill-1 ta' Jannar 2019 sal-31 ta' Diċembru 2020 (il-“Programm 2019–2020”). Il-Programm 2019–2020 jenħtieġ li jkollu l-istess objettivi bħall-Programm 2014–2018, jappoġġa l-istess attivitajiet u juża l-istess mod ta' implimentazzjoni li wera li kien effiċjenti u adatt għall-għan li jinkisbu l-objettivi tal-Programm 2014–2018.

(5)

Billi jappoġġa r-riċerka nukleari, il-Programm 2019–2020 se jikkontribwixxi għall-ksib tal-objettivi tal-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni Orizzont 2020 (il-“Programm Qafas Orizzont 2020”) stabbilit permezz tar-Regolament (UE) Nru 1291/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (3) u se jiffaċilita l-implimentazzjoni tal-istrateġija Ewropa 2020 u l-ħolqien u l-operat taż-Żona Ewropea tar-Riċerka.

(6)

Minkejja l-impatt potenzjali tal-enerġija nukleari fuq il-provvista tal-enerġija u l-iżvilupp ekonomiku, aċċidenti nukleari serji jistgħu jagħmlu ħsara lis-saħħa tal-bniedem. Għalhekk, is-sikurezza nukleari u, fejn adatt, l-aspetti tas-sigurtà ttrattati miċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka (il-“JRC”) jenħtieġ li jingħataw l-ikbar attenzjoni possibbli fil-Programm 2019–2020.

(7)

Il-Pjan Strateġiku Ewropew għat-Teknoloġija tal-Enerġija (il-“Pjan SET”), stabbilit fil-konklużjonijiet tal-laqgħa tal-Kunsill tat-28 ta' Frar 2008 fi Brussell, qed jaċċelera l-iżvilupp ta' portafoll ta' teknoloġiji b'livell baxx ta' emissjoni ta' karbonju. Il-Kunsill Ewropew qabel, fil-laqgħa tiegħu tal-4 ta' Frar 2011, li l-Unjoni u l-Istati Membri tagħha se jippromwovu l-investiment fis-sorsi ta' enerġija rinnovabbli, u f'teknoloġiji sikuri u sostenibbli b'livell baxx ta' emissjoni ta' karbonju u jiffukaw fuq l-implimentazzjoni tal-prijoritajiet tat-teknoloġija stabbiliti fil-Pjan SET. Kull Stat Membru jibqa' ħieles li jagħżel it-tipi ta' teknoloġija li jappoġġa.

(8)

Peress li l-Istati Membri kollha għandhom installazzjonijiet nukleari jew jagħmlu użu minn materjali radjuattivi, b'mod partikolari għal skopijiet mediċi, il-Kunsill fil-konklużjonijiet tal-laqgħa tiegħu fi Brussell fl-1 u t-2 ta' Diċembru 2008, irrikonoxxa l-ħtieġa kontinwa għall-ħiliet fil-qasam nukleari, b'mod partikolari permezz tal-edukazzjoni u t-taħriġ adatti marbutin mar-riċerka u koordinati fil-livell tal-Komunità.

(9)	Filwaqt li hija l-għażla individwali ta' kull Stat Membru jekk għandux jagħmel użu mill-enerġija nukleari jew le, huwa rikonoxxut ukoll li l-enerġija nukleari taqdi rwoli differenti fi Stati Membri differenti.

(10)

Billi ffirmat il-Ftehim dwar l-Istabbiliment tal-Organizzazzjoni Internazzjonali għall-Enerġija mill-Fużjoni ITER għall-Implimentazzjoni Konġunta tal-Proġett ITER (4), il-Komunità impenjat ruħha li tipparteċipa fil-kostruzzjoni tal-Proġett ITER (“ITER”) u fl-isfruttar tiegħu fil-futur. Il-kontribuzzjoni tal-Komunità hija ġestita permezz tal-Impriża Konġunta Ewropea għall-ITER u l-Iżvilupp tal-Enerġija mill-Fużjoni (Fużjoni għall-Enerġija), stabbilita permezz tad-Deċiżjoni tal-Kunsill 2007/198/Euratom (5).

(11)

Biex il-fużjoni ssir għażla kredibbli għall-produzzjoni kummerċjali tal-enerġija, l-ewwel nett jeħtieġ li l-kostruzzjoni tal-ITER titlesta b'suċċess u fil-ħin u jibda l-operat tiegħu. It-tieni nett jeħtieġ li jiġi stabbilit pjan direzzjonali ambizzjuż iżda realistiku għall-produzzjoni tal-elettriku sal-2050. Biex jintlaħqu dawk il-miri jeħtieġ li l-programm Ewropew ta' fużjoni li għandu jiġi dirett lejn programm konġunt ta' attivitajiet li jimplimentaw dak il-pjan direzzjonali. Sabiex jiġu żgurati l-kisbiet ta' attivitajiet li għaddejjin fir-riċerka dwar il-fużjoni, kif ukoll l-impenn fit-tul tal-partijiet ikkonċernati fil-fużjoni kif ukoll il-kollaborazzjoni bejniethom, jenħtieġ li tiġi żgurata l-kontinwità tal-appoġġ tal-Komunità. Jenħtieġ li jkun hemm fokus aktar b'saħħtu primarjament fuq l-attivitajiet b'appoġġ għall-ITER, iżda wkoll fuq l-iżviluppi lejn ir-reattur ta' dimostrazzjoni, inkluż l-involviment aktar qawwi, kif adatt, tas-settur privat. Tali razzjonalizzazzjoni u ffukar mill-ġdid jenħtieġ li jinkisbu mingħajr ma jkun hemm tfixkil fit-tmexxija Ewropea tal-komunità xjentifika tal-fużjoni.

(12)

Il-JRC jenħtieġ li jkompli jipprovdi appoġġ xjentifiku u teknoloġiku indipendenti u xprunat mill-konsumatur għall-formulazzjoni, l-iżvilupp, l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-politiki tal-Komunità, b'mod partikolari fil-qasam tar-riċerka u taħriġ fis-sikurezza u s-sigurtà nukleari. Sabiex jiġu ottimizzati r-riżorsi umani u jiġi żgurat li ma jkun hemm ebda duplikazzjoni tar-riċerka fl-Unjoni, kull attività ġdida mwettqa mill-JRC jenħtieġ li tkun analizzata sabiex tiġi ċċekkjata l-konsistenza tagħha ma' attivitajiet eżistenti fl-Istati Membri. L-aspetti ta' sigurtà tal-Programm Qafas Orizzont 2020 jenħtieġ li jkunu limitati għall-azzjonijiet diretti tal-JRC.

(13)	Jenħtieġ li l-JRC jkompli jiġġenera riżorsi addizzjonali permezz ta' attivitajiet kompetittivi, inkluż il-parteċipazzjoni f'azzjonijiet indiretti tal-Programm 2019–2020-, il-ħidma tal-parti terza u, fuq livell inqas, l-isfruttar tal-proprjetà intellettwali.

(14)

Fl-interess tal-Istati Membri kollha tagħha, ir-rwol tal-Unjoni huwa li tiżviluppa qafas biex tappoġġa riċerka konġunta mill-aktar avvanzata, il-ħolqien tal-għarfien u l-preservazzjoni tal-għarfien dwar it-teknoloġiji tal-fissjoni nukleari, b'enfasi speċjali fuq is-sikurezza, is-sigurtà, il-protezzjoni mir-radjazzjoni u n-nonproliferazzjoni. Dak jirrikjedi evidenza xjentifika indipendenti, li għaliha l-JRC jista' jagħti kontribut ewlieni. Dak ġie rikonoxxut fil-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni, datata s-6 ta' Ottubru 2010, intitolata “Inizjattiva Ewlenija Ewropa 2020 Unjoni tal-Innovazzjoni”, li fiha l-Kummissjoni ddikjarat l-intenzjoni tagħha li ssaħħaħ l-evidenza xjentifika għat-tfassil tal-politika permezz tal-JRC. Il-JRC jipproponi li jwieġeb għal dik l-isfida billi jiffoka r-riċerka tiegħu dwar is-sikurezza u s-sigurtà nukleari fuq il-prijoritajiet tal-politika tal-Unjoni.

(15)

Bil-għan li tiġi approfondita r-relazzjoni bejn ix-xjenza u s-soċjetà u tissaħħaħ il-fiduċja tal-pubbliku fix-xjenza, jenħtieġ li l-Programm 2019–2020- jiffavorixxi involviment infurmat taċ-ċittadini u s-soċjetà ċivili dwar kwistjonijiet ta' riċerka u innovazzjoni permezz tal-promozzjoni tal-edukazzjoni tax-xjenza, billi l-għarfien xjentifiku jkun iktar aċċessibbli, bl-iżvilupp ta' aġendi ta' riċerka u innovazzjoni responsabbli li jissodisfaw it-tħassib u l-aspettattivi taċ-ċittadini u tas-soċjetà ċivili, u bl-iffaċilitar tal-parteċipazzjoni tagħhom fl-attivitajiet taħt il-Programm 2019–2020-.

(16)

L-implimentazzjoni tal-Programm 2019–2020 jenħtieġ li twieġeb għall-opportunitajiet u l-ħtiġijiet li qed jevolvu relatati max-xjenza u t-teknoloġija, l-industrija, il-politiki u s-soċjetà. Għalhekk jenħtieġ li -aġendi jiġu stabbiliti f'kooperazzjoni mill-qrib mal-partijiet ikkonċernati mis-setturi kollha konċernati, u jenħtieġ li tkun permessa flessibbiltà suffiċjenti għal żviluppi ġodda. Il-konsultazzjoni esterna tista' tiġi mfittxija matul il-Programm 2019–2020, anke permezz tal-użu ta' strutturi rilevanti bħall-pjattaformi Ewropej tat-teknoloġija.

(17)

Il-ħtieġa li titkompla r-riċerka nukleari fil-livell Ewropew ġiet rikonoxxuta fl-eżiti tad-dibattiti li saru fis-Simpożju dwar “Il-vantaġġi u l-limitazzjonijiet tar-riċerka dwar il-fissjoni nukleari għal ekonomija b'livell baxx ta' emissjoni ta' karbonju” mħejji minn studju interdixxiplinari li fih kienu involuti, fost l-oħrajn, esperti mill-oqsma tal-enerġija, l-ekonomija u x-xjenzi soċjali, u organizzat flimkien mill-Kummissjoni u l-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew fi Brussell fis-26 u s-27 ta' Frar 2013.

(18)

Jenħtieġ li l-Programm 2019–2020 jikkontribwixxi għall-attraenza tal-professjoni tar-riċerka fl-Unjoni. Jenħtieġ li tingħata attenzjoni adegwata lir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni tal-11 ta' Marzu 2005 dwar il-Karta Ewropea għar-Riċerkaturi u dwar Kodiċi ta' Kondotta għar-Reklutaġġ tar-Riċerkaturi (6), flimkien ma' oqfsa ta' referenza rilevanti oħrajn definiti fil-kuntest taż-Żona Ewropea tar-Riċerka, filwaqt li tkun rispettata n-natura volontarja tagħhom.

(19)

L-attivitajiet żviluppati taħt il-Programm 2019–2020 jenħtieġ li jimmiraw li jippromwovu l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel fir-riċerka u l-innovazzjoni, billi jindirizzaw b'mod partikolari l-kawżi sottostanti fl-iżbilanċ tas-sessi, billi jisfruttaw il-potenzjal kollu kemm tar-riċerkaturi nisa kif ukoll tal-irġiel u billi jintegraw id-dimensjoni tas-sessi fil-kontenut tal-proġetti sabiex itejbu l-kwalità tar-riċerka u jistimulaw l-innovazzjoni. L-attivitajiet jenħtieġ li jkunu mmirati wkoll lejn l-implimentazzjoni tal-prinċipji relatati mal-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel kif stipulat fl-Artikolu 2 u 3 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropa u l-Artikolu 8 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE).

(20)

L-attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni appoġġati mill-Programm 2019–2020 jenħtieġ li jirrispettaw il-prinċipji etiċi fundamentali. Jenħtieġ li jitqiesu fejn xieraq l-opinjonijiet dwar il-kwistjonijiet tal-enerġija tal-Grupp Ewropew dwar l-Etika fix-Xjenza u t-Teknoloġiji l-Ġodda. Jenħtieġ li l-attivitajiet ta' riċerka jqisu wkoll l-Artikolu 13 TFUE u jnaqqsu l-użu tal-annimali fir-riċerka u l-ittestjar, bil-ħsieb li fl-aħħar mill-aħħar jiġi sostitwit l-użu tal-annimali. L-attivitajiet kollha jenħtieġ li jitwettqu filwaqt li jiżguraw livell għoli ta' protezzjoni tas-saħħa tal-bniedem.

(21)

Jenħtieġ li jinkiseb ukoll impatt ikbar bil-kombinament tal-Programm 2019–2020 u l-fondi tas-settur privat fi sħubiji pubbliċi-privati f'oqsma ewlenin fejn ir-riċerka u l-innovazzjoni jistgħu jikkontribwixxu għall-miri kompetittivi usa' tal-Unjoni. Jenħtieġ li tingħata attenzjoni partikolari lill-involviment tal-impriżi żgħar u medji.

(22)	Jenħtieġ li l-Programm 2019–2020 jippromwovi l-kooperazzjoni, b'mod partikolari fil-qasam tas-sikurezza, ma' pajjiżi terzi bbażata fuq l-interess komuni u l-benefiċċju reċiproku, b'mod partikolari biex jippromwovi titjib kontinwu tas-sikurezza nukleari.

(23)

Sabiex jinżammu kundizzjonijiet ekwi għall-impriżi kollha li huma attivi fis-suq intern, il-finanzjament ipprovdut mill-Programm 2019–2020 jenħtieġ li jkun imfassal skont ir-regoli dwar l-għajnuna mill-istat sabiex jiżgura l-effettività tan-nefqa pubblika u ma jippermettix distorsjonijiet tas-suq bħall-imblokk għall-aċċess tal-finanzjament privat, il-ħolqien ta' strutturi tas-suq ineffettivi jew il-preservazzjoni ta' kumpanniji ineffiċjenti.

(24)

Il-ħtieġa għal approċċ ġdid għall-ġestjoni tal-kontroll u r-riskju fil-finanzjament tar-riċerka tal-Unjoni ġie rikonoxxut mill-Kunsill Ewropew fil-konklużjonijiet tiegħu tal-4 ta' Frar 2011, li appellaw għal bilanċ ġdid bejn il-fiduċja u l-kontroll u bejn it-teħid u l-evitar tar-riskju. Il-Parlament Ewropew, fir-riżoluzzjoni tiegħu tal-11 ta' Novembru 2010 dwar is-simplifikazzjoni tal-implimentazzjoni tal-Programmi Qafas tar-Riċerka (7), talab għal bidla prammatika lejn simplifikazzjoni amministrattiva u finanzjarja u ddikjara li l-ġestjoni tal-finanzjament tar-riċerka tal-Unjoni jenħtieġ li tkun ibbażata aktar fuq il-fiduċja u tkun tolleranti għar-riskju lejn il-parteċipanti.

(25)

L-interessi finanzjarji tal-Unjoni jenħtieġ li jkunu protetti permezz ta' miżuri proporzjonati matul iċ-ċiklu kollu tan-nefqa, inkluż il-prevenzjoni, l-identifikazzjoni u l-investigazzjoni tal-irregolaritajiet, l-irkupru tal-finanzjamenti mitlufa, imħallsin ħażin jew użati b'mod skorrett u, fejn adatt, pieni. Jenħtieġ li strateġija tal-kontroll riveduta, li tibdel il-fokus minn minimizzazzjoni tar-rati tal-iżbalji għal kontroll ibbażat fuq ir-riskju u l-identifikazzjoni tal-frodi, tnaqqas il-piż tal-kontroll għall-parteċipanti.

(26)

Huwa importanti li tiġi żgurata ġestjoni finanzjarja soda tal-Programm 2019–2020 u l-implimentazzjoni tiegħu bl-iktar mod effettiv u faċli possibbli għall-utent, filwaqt li jkunu żgurati wkoll iċ-ċertezza legali u l-aċċessibbiltà tal-Programm 2019–2020 għall-parteċipanti kollha. Jeħtieġ li tkun żgurata l-konformità mad-dispożizzjonijiet rilevanti tar-Regolament (UE, Euratom) 2018/1046 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ir-“Regolament Finanzjarju”) (8) u mar-rekwiżiti tas-simplifikazzjoni u regolamentazzjoni aħjar.

(27)

Sabiex tkun żgurata l-iktar implimentazzjoni effiċjenti possibbli, u aċċess faċli għall-parteċipanti kollha permezz ta' proċeduri simplifikati, u biex jinkiseb qafas koerenti, komprensiv u trasparenti għall-parteċipanti, il-parteċipazzjoni fil-Programm 2019–2020 u d-disseminazzjoni tar-riżultati tar-riċerka jenħtieġ li jkunu soġġetti għar-regoli applikabbli fil-Programm Qafas Orizzont 2020, kif stipulat fir-Regolament (UE) Nru 1291/2013 b'ċerti adattamenti jew eċċezzjonijiet.

(28)

Sabiex ikun possibbli l-użu l-aktar effettiv tal-istrumenti finanzjarji ta' dejn u ta' ekwità stabbiliti taħt il-Programm Qafas Orizzont 2020, waqt li tkun ippreservata n-natura distinta tal-azzjonijiet taħt il-Programm 2019–2020 u jsir użu sħiħ mill-baġit disponibbli, ripagamenti li jirriżultaw minn kwalunkwe wieħed minn dawk l-istrumenti finanzjarji minħabba nonutilizzazzjoni ta' fondi mqiegħda għad-dispożizzjoni taħt il-Programm 2019–2020 jew il-Programm 2014–2018 jenħtieġ li jibbenifikaw b'mod dirett lill-Programm 2019–2020.

(29)

Huwa importanti li jkompli jiġi ffaċilitat l-isfruttar tal-proprjetà intelletwali żviluppata mill-parteċipanti filwaqt li jiġu protetti l-interessi leġittimi ta' parteċipanti oħrajn u tal-Komunità f'konformità mal-Kapitolu 2 tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea għall-Enerġija Atomika (it-“Trattat Euratom”).

(30)

Il-fondi ta' garanzija għall-parteċipanti, ġestiti mill-Kummissjoni u stabbiliti skont ir-Regolament tal-Kunsill (Euratom) Nru 1908/2006 (9) u r-Regolament tal-Kunsill (Euratom) Nru 139/2012 (10), taw prova li huma mekkaniżmu ta' salvagwardja importanti li jtaffi r-riskji assoċjati mal-ammonti dovuti u mhux rimborżati minn parteċipanti inadempjenti. Il-fondi ta' garanzija għall-parteċipanti stabbilit skont ir-Regolament (UE) Nru 1290/2013 tal-Parlament Ewropew u l-Kunsill (11) jenħtieġ li jkopri wkoll azzjonijiet taħt dan ir-Regolament.

(31)

Sabiex jiġu żgurati kundizzjonijiet uniformi għall-implimentazzjoni tal-azzjonijiet indiretti taħt il-Programm 2019–2020, il-Kummissjoni jenħtieġ li tingħata setgħat ta' implimentazzjoni biex tadotta programmi ta' ħidma u d-deċiżjoni dwar l-approvazzjoni tal-finanzjament ta' azzjonijiet indiretti. Dawk l-atti ta' implimentazzjoni jenħtieġ li jiġu eżerċitati skont ir-Regolament (UE) Nru 182/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (12).

(32)	Il-kisba tal-objettivi tal-Programm 2019–2020 f'oqsma rilevanti tirrikjedi appoġġ għall-attivitajiet trasversali, kemm fi ħdan il-Programm 2019–2020 kif ukoll b'mod konġunt mal-attivitajiet tal-Programm Qafas Orizzont 2020.

(33)

Il-ġestjoni effettiva tal-prestazzjoni, inkluż l-evalwazzjoni u l-monitoraġġ, tirrikjedi l-iżvilupp ta' indikaturi speċifiċi tal-prestazzjoni li jistgħu jitkejlu matul iż-żmien, li huma realistiċi, li jirriflettu l-loġika tal-intervent u li huma rilevanti għall-ġerarkija adatta tal-objettivi u l-attivitajiet. Jenħtieġ li jiddaħħlu fis-seħħ mekkaniżmi ta' koordinazzjoni adatti bejn l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-Programm 2019–2020, min-naħa waħda, u l-monitoraġġ tal-progress, il-kisbiet u l-funzjonament taż-Żona Ewropea tar-Riċerka, min-naħa l-oħra.

(34)	Il-Bord tal-Gvernaturi tal-JRC, stabbilit permezz tad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 96/282/Euratom (13), ġie kkonsultat dwar il-kontenut xjentifiku u teknoloġiku tal-azzjonijiet diretti tal-JRC.

(35)	Għal raġunijiet ta' ċertezza legali, jenħtieġ li r-Regolament (Euratom) Nru 1314/2013 jitħassar.

(36)	Il-Parlament Ewropew ġie kkonsultat fuq bażi volontarja u ta opinjoni (14),

ADOTTA DAN IR-REGOLAMENT:

TITOLU I

STABBILIMENT

Artikolu 1

Stabbiliment

Dan ir-Regolament jistabbilixxi l-Programm ta' Riċerka u Taħriġ tal-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika għall-perijodu mill-1 ta' Jannar 2019 sal-31 ta' Diċembru 2020 (il-“Programm 2019–2020”), u jistipula r-regoli għall-parteċipazzjoni f'dak il-Programm, inkluż il-parteċipazzjoni fi programmi ta' korpi tal-finanzjament li jiġġestixxu l-fondi mogħtija skont dan ir-Regolament u fl-attivitajiet imwettqa b'mod konġunt taħt dan ir-Regolament u taħt il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni Orizzont 2020 (il-“Programm Qafas Orizzont 2020”) stabbilit bir-Regolament (UE) Nru 1291/2013.

Artikolu 2

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta' dan ir-Regolament, japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

(a)

“attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni” tfisser l-ispettru totali ta' attivitajiet ta' riċerka, żvilupp teknoloġiku, dimostrazzjoni u innovazzjoni, inkluż il-promozzjoni ta' kooperazzjoni ma' pajjiżi terzi u organizzazzjonijiet internazzjonali, disseminazzjoni u ottimizzazzjoni tar-riżultati u stimulazzjoni tat-taħriġ u l-mobbiltà tar-riċerkaturi fil-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika (il-“Komunità”);

(b)	“azzjonijiet diretti” tfisser attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni mwettqa mill-Kummissjoni permezz taċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka tagħha (il-“JRC”);

(c)	“azzjonijiet indiretti” tfisser attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni li għalihom il-Komunità jew l-Unjoni (l-“Unjoni”) jipprovdu appoġġ finanzjarju u li jitwettqu mill-parteċipanti;

(d)

“sħubija pubblika-privata” tfisser sħubija fejn is-sħab tas-settur privat, il-Komunità u, fejn adatt, sħab oħrajn, bħal korpi tas-settur pubbliku, jimpenjaw ruħhom li jappoġġaw b'mod konġunt l-iżvilupp u l-implimentazzjoni ta' programm ta' riċerka jew innovazzjoni jew attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni;

(e)

“sħubija pubblika-pubblika” tfisser sħubija fejn korpi tas-settur pubbliku jew korpi b'missjoni ta' servizz pubbliku fil-livell lokali, reġjonali, nazzjonali jew internazzjonali jimpenjaw ruħhom mal-Komunità biex b'mod konġunt jappoġġaw l-iżvilupp u l-implimentazzjoni ta' programm ta' riċerka u innovazzjoni jew attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni.

Artikolu 3

Objettivi

1. L-objettiv ġenerali tal-Programm 2019–2020 huwa li jitwettqu attivitajiet ta' riċerka u taħriġ nukleari b'enfasi fuq it-titjib kontinwu tas-sikurezza u s-sigurtà nukleari u l-protezzjoni mir-radjazzjoni, b'mod partikolari biex potenzjalment jikkontribwixxi għad-dekarbonizzazzjoni fit-tul tas-sistema tal-enerġija b'mod sikur, effiċjenti u sigur. L-objettiv ġenerali għandu jiġi implimentat permezz tal-attivitajiet speċifikati fl-Anness I fil-forma ta' azzjonijiet diretti u indiretti li jindirizzaw l-objettivi speċifiċi stipulati fil-paragrafi 2 u 3 ta' dan l-Artikolu.

2. L-azzjonijiet indiretti tal-Programm 2019–2020 għandu jkollhom l-objettivi speċifiċi li ġejjin:

(a)	appoġġ għas-sikurezza tas-sistemi nukleari;

(b)	kontribut għall-iżvilupp ta' soluzzjonijiet ta' sikurezza aktar fit-tul għall-ġestjoni ta' skart nukleari aħħari, inkluż rimi ġeoloġiku finali kif ukoll separazzjoni u trażmutazzjoni;

(c)	appoġġ għall-iżvilupp u s-sostenibbiltà ta' għarfien espert u eċċellenza nukleari fl-Unjoni;

(d)	appoġġ għall-protezzjoni mir-radjazzjoni u żvilupp ta' applikazzjonijiet mediċi għar-radjazzjoni, inkluż, fost l-oħrajn, il-provvista sigura u sikura u l-użu ta' isotopi radjuattivi;

(e)	mixja lejn dimostrazzjoni tal-fattibbiltà tal-fużjoni bħala sors ta' enerġija permezz tal-isfruttar tal-faċilitajiet eżistenti u futuri tal-fużjoni;

(f)	bini tal-pedamenti għall-impjanti tal-enerġija mill-fużjoni tal-futur permezz tal-iżvilupp ta' materjali, teknoloġiji u disinn kunċettwali;

(g)	promozzjoni tal-innovazzjoni u l-kompetittività industrijali;

(h)	żgurar tad-disponibbiltà u l-użu tal-infrastrutturi tar-riċerka ta' rilevanza pan-Ewropea.

3. L-azzjonijiet diretti tal-Programm 2019–2020 għandu jkollhom l-objettivi speċifiċi li ġejjin:

(a)	it-titjib tas-sikurezza nukleari inkluż: is-sikurezza tar-reatturi nukleari u tal-karburant, il-ġestjoni tal-iskart, inkluż rimi ġeoloġiku finali kif ukoll is-separazzjoni u t-trażmutazzjoni; id-dekummissjonar, u t-tħejjija għal emerġenza;

(b)	it-titjib tas-sigurtà nukleari inkluż, is-salvagwardji nukleari, in-nonproliferazzjoni, il-ġlieda kontra t-traffikar illegali u l-forensiċi nukleari;

(c)	iż-żieda fl-eċċellenza fil-bażi tax-xjenza nukleari għall-istandardizzazzjoni;

(d)	it-trawwim tal-ġestjoni tal-għarfien, l-edukazzjoni u t-taħriġ;

(e)	appoġġ għall-politika tal-Unjoni dwar is-sikurezza u s-sigurtà nukleari.

Kwalunkwe attività ġdida assenjata lill-JRC għandha tiġi analizzata mill-Bord ta' Gvernaturi tal-JRC biex jiċċekkjaw il-konsistenza tagħha mal-attivitajiet eżistenti fl-Istati Membri.

4. Il-Programm 2019–2020 għandu jiġi implimentat b'tali mod li jiżgura li l-prijoritajiet u l-attivitajiet appoġġati huma rilevanti għall-ħtiġijiet li qed jinbidlu u jqisu n-natura li qed tevolvi tax-xjenza, it-teknoloġija, l-innovazzjoni, it-tfassil tal-politika, is-swieq u s-soċjetà, bil-għan li jiġu ottimizzati r-riżorsi umani u finanzjarji u tiġi evitata d-duplikazzjoni fir-riċerka u l-iżvilupp nukleari fl-Unjoni.

5. Fi ħdan l-objettivi speċifiċi msemmija fil-paragrafi 2 u 3, jistgħu jitqiesu ħtiġijiet ġodda u mhux previsti li jirriżultaw matul il-perijodu ta' implimentazzjoni tal-Programm 2019–2020. Dan jista', jekk debitament ġustifikat, jinkludi risponsi għal opportunitajiet, kriżijiet u theddid emerġenti, għal ħtiġijiet relatati mal-iżvilupp ta' politiki ġodda tal-Unjoni, u għall-ittestjar ta' azzjonijiet previsti għal appoġġ taħt programmi futuri.

Artikolu 4

Baġit

1. Il-pakkett finanzjarju għall-implimentazzjoni tal-Programm 2019–2020 għandu jkun EUR 770 220 000. Dak l-ammont għandu jitqassam kif ġej:

(a)	għal azzjonijiet indiretti għall-programm ta' riċerka u żvilupp fil-fużjoni, EUR 349 834 000;

(b)	għal azzjonijiet indiretti għall-fissjoni nukleari, is-sikurezza u l-protezzjoni mir-radjazzjoni, EUR 151 579 000;

(c)	għal azzjonijiet diretti, EUR 268 807 000.

Għall-implimentazzjoni ta' azzjonijiet indiretti tal-Programm 2019–2020, in-nefqa amministrattiva tal-Kummissjoni għandha tammonta għal medja ta' mhux aktar minn 6 % tas-somma totali tal-ammonti stabbiliti fil-punti (a) u (b) tal-ewwel subparagrafu waqt id-durata tal-Programm 2019–2020.

2. Il-pakkett finanzjarju tal-Programm 2019–2020 jista' jkopri spejjeż li jirriżultaw mill-attivitajiet ta' tħejjija, monitoraġġ, kontroll, verifika u evalwazzjoni, li huma meħtieġa għall-ġestjoni ta' dak il-Programm u għall-kisba tal-objettivi tiegħu, b'mod partikolari l-istudji u l-laqgħat tal-esperti, sa fejn huma relatati mal-objettivi ġenerali ta' dan ir-Regolament, u l-ispejjeż marbuta ma' netwerks tat-teknoloġija tal-informazzjoni li jiffukaw fuq l-ipproċessar u l-iskambju tal-informazzjoni, flimkien ma' kull spiża oħra ta' assistenza teknika u amministrattiva mġarrba mill-Kummissjoni għall-ġestjoni tal-Programm 2019–2020. L-ispejjeż għal azzjonijiet kontinwi u ripetittivi bħall-kontroll, l-awditjar u netwerks tal-IT se jiġu koperti fil-limiti tan-nefqa amministrattiva tal-Kummissjoni speċifikata fil-paragrafu 1.

3. Fejn meħtieġ u debitament ġustifikat, l-approprjazzjonijiet jistgħu jiddaħħlu fil-baġit lil hinn mill-2020 biex ikopru spejjeż ta' assistenza teknika u amministrattiva, sabiex jippermettu l-ġestjoni ta' azzjonijiet li jkunu għadhom ma tlestewx sal-31 ta' Diċembru 2020.

4. Fejn l-azzjonijiet diretti jikkontribwixxu għal inizjattivi stabbiliti minn entitajiet inkarigati mill-Kummissjoni bl-implimentazzjoni ta' kompiti f'konformità mal-Artikolu 6(2) u l-Artikolu 15, dik il-kontribuzzjoni ma għandhiex tiġi kkunsidrata bħala parti mill-kontribuzzjoni finanzjarja allokata għal dawk l-inizjattivi.

5. L-impenji baġitarji jistgħu jitqassmu f'pagamenti annwali. Kull sena l-Kummissjoni għandha timpenja l-pagamenti annwali filwaqt li tqis il-progress tal-azzjonijiet li jkunu qed jirċievu appoġġ finanzjarju, l-istima tal-ħtiġijiet u l-baġit disponibbli.

Artikolu 5

Assoċjazzjoni ta' pajjiżi terzi

1. Il-Programm 2019–2020 għandu jkun miftuħ għall-assoċjazzjoni ta':

(a)

pajjiżi aderenti, pajjiżi kandidati u kandidati potenzjali, skont il-prinċipji ġenerali u t-termini u l-kondizzjonijiet ġenerali għall-parteċipazzjoni ta' dawk il-pajjiżi fil-programmi tal-Unjoni stabbiliti fil-ftehimiet qafas rispettivi u d-deċiżjonijiet ta' kunsilli ta' assoċjazzjoni jew ftehimiet simili;

(b)

membri tal-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Kummerċ Ħieles (EFTA), jew pajjiżi jew territorji koperti mill-Politika Ewropea tal-Viċinat, li jissodisfaw il-kriterji kollha li ġejjin:

(i)	kapaċità tajba fix-xjenza, it-teknoloġija u l-innovazzjoni;

(ii)	rekord tajjeb ta' parteċipazzjoni fil-programmi ta' riċerka u innovazzjoni tal-Unjoni;

(iii)

trattament ġust u ekwu tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali;

(c)	pajjiżi jew territorji assoċjati mas-Seba' Programm Qafas tal-Euratom jew il-Programm ta' Riċerka u Taħriġ tal-Euratom 2014–2018.

2. It-termini u l-kondizzjonijiet speċifiċi rigward il-parteċipazzjoni tal-pajjiżi assoċjati fil-Programm 2019–2020, inkluż il-kontribuzzjoni finanzjarja, ibbażata fuq il-prodott domestiku gross tal-pajjiż assoċjat, għandhom ikunu determinati mill-ftehimiet internazzjonali bejn l-Unjoni u l-pajjiżi assoċjati.

TITOLU II

IMPLIMENTAZZJONI

KAPITOLU I

Implimentazzjoni, ġestjoni u forom ta' appoġġ

Artikolu 6

Ġestjoni u forom ta' appoġġ tal-Komunità

1. Il-Programm 2019–2020 għandu jkun implimentat permezz ta' azzjonijiet indiretti li jużaw forma waħda ta' finanzjament jew diversi forom previsti mir-Regolament Finanzjarju, b'mod partikolari għotjiet, premji, akkwist u strumenti finanzjarji. L-appoġġ tal-Komunità għandu jikkonsisti wkoll minn azzjonijiet diretti fil-forma ta' attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni li jsiru mill-JRC.

2. Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 10 tat-Trattat Euratom, il-Kummissjoni tista' tinkariga parti mill-implimentazzjoni tal-Programm 2019–2020 f'idejn il-korpi tal-finanzjament imsemmija fil-punt (c) tal-Artikolu 62(1) tar-Regolament Finanzjarju.

Il-Kummissjoni tista' wkoll tinkariga l-implimentazzjoni ta' azzjonijiet indiretti taħt il-Programm 2019–2020 f'idejn il-korpi maħluqa taħt il-Programm Qafas Orizzont 2020 jew dawk imsemmija fih.

3. Il-Kummissjoni għandha tadotta, permezz ta' atti ta' implimentazzjoni, f'konformità mal-proċedura ta' eżami msemmija fl-Artikolu 12(3), id-deċiżjoni dwar l-approvazzjoni tal-finanzjament ta' azzjonijiet indiretti.

Artikolu 7

Regoli għall-parteċipazzjoni u d-disseminazzjoni tar-riżultati tar-riċerka

1. Soġġett għall-paragrafi 2 u 3 ta' dan l-Artikolu, il-parteċipazzjoni ta' kwalunkwe entità legali f'azzjonijiet indiretti li jsiru taħt il-Programm 2019–2020 għandha tiġi rregolata mir-regoli stabbiliti fir-Regolament (UE) Nru 1290/2013.

2. Għall-finijiet tal-Programm 2019–2020, “ir-regoli tas-sigurtà” msemmija fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 43(2) tar-Regolament (UE) Nru 1290/2013 għandhom jinkludu l-interessi tad-difiża tal-Istati Membri skont it-tifsira tal-Artikolu 24 tat-Trattat Euratom.

B'deroga mill-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 44(3) tar-Regolament (UE) Nru 1290/2013, il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament jista', fir-rigward ta' riżultati li huma ġġenerati minn parteċipanti li jkunu rċevew kontribuzzjoni finanzjarja tal-Komunità, joġġezzjona għal trasferimenti ta' sjieda, jew għal għotjiet ta' liċenzja esklussiva jew ta' liċenzja mhux esklussiva, ma' partijiet terzi stabbiliti f'pajjiż terz li mhux assoċjat mal-Programm 2019–2020 fejn jikkunsidra li t-trasferiment jew l-għotja mhumiex f'konformità mal-interess tal-iżvilupp tal-kompetittività tal-ekonomija tal-Unjoni jew ikun inkonsistenti ma' prinċipji etiċi jew kunsiderazzjonijiet ta' sigurtà. “Kunsiderazzjonijiet ta' sigurtà” għandha tinkludi l-interessi tad-difiża tal-Istati Membri skont it-tifsira tal-Artikolu 24 tat-Trattat Euratom.

B'deroga mill-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 49(1) tar-Regolament (UE) Nru 1290/2013, il-Komunità u l-impriżi konġunti tagħha għandhom, għall-fini tal-iżvilupp, l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-politiki u l-programmi tal-Komunità jew l-obbligi assunti permezz ta' kooperazzjoni internazzjonali ma' pajjiżi terzi u organizzazzjonijiet internazzjonali, igawdu minn drittijiet ta' aċċess għar-riżultati ta' parteċipant li jkun irċieva kontribuzzjoni finanzjarja tal-Komunità. Drittijiet ta' aċċess bħal dawn għandhom jinkludu d-dritt li partijiet terzi jiġu awtorizzati jużaw ir-riżultati fl-akkwist pubbliku u d-dritt ta' subliċenzjar, għandhom ikunu limitati għal użu mhux kummerċjali u mhux kompetittiv u għandhom jingħataw fuq bażi ta' mingħajr royalty.

3. Il-fond ta' garanzija għall-parteċipanti stabbilit skont ir-Regolament (UE) Nru 1290/2013 għandu jkopri r-riskju assoċjat man-nuqqas ta' rkupru ta' somom dovuti minn parteċipanti f'azzjonijiet iffinanzjati permezz ta' għotjiet mill-Kummissjoni jew korpi ta' finanzjament taħt dan ir-Regolament.

Artikolu 8

Attivitajiet trasversali

1. Sabiex jinkisbu l-objettivi tal-Programm 2019–2020 u biex jiġu indirizzati l-isfidi komuni tal-Programm 2019–2020 u l-Programm Qafas Orizzont 2020, l-attivitajiet trasversali fl-azzjonijiet indiretti stipulati fl-Anness I u l-azzjonijiet indiretti li jimplimentaw il-Programm Speċifiku tal-Programm Qafas Orizzont 2020, kif stabbilit permezz tad-Deċiżjoni tal-Kunsill 2013/743/UE (15), jistgħu jibbenefikaw mill-kontribuzzjoni finanzjarja tal-Unjoni.

2. Il-kontribuzzjoni finanzjarja msemmija fil-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu tista' tiġi kkumbinata mill-kontribuzzjonijiet finanzjarji għal azzjonijiet indiretti stabbiliti fl-Artikolu 4 ta' dan ir-Regolament u fl-Artikolu 6 tar-Regolament (UE) Nru 1291/2013, u implimentata permezz ta' skema unika ta' finanzjament.

Artikolu 9

Ugwaljanza bejn is-sessi

Il-Programm 2019–2020 għandu jiżgura l-promozzjoni effettiva tal-ugwaljanza bejn is-sessi u d-dimensjoni tas-sessi fil-kontenut tar-riċerka u l-innovazzjoni.

Artikolu 10

Prinċipji etiċi

1. L-attivitajiet kollha tar-riċerka u l-innovazzjoni mwettqa taħt il-Programm 2019–2020 għandhom ikunu konformi ma' prinċipji etiċi u l-leġislazzjoni rilevanti nazzjonali, tal-Unjoni u internazzjonali, inkluż il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea u l-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u l-Protokolli Supplimentari tagħha.

Għandha tingħata attenzjoni partikolari lill-prinċipju tal-proporzjonalità, id-dritt għall-privatezza, id-dritt għall-protezzjoni tad-data personali, id-dritt għall-integrità fiżika u mentali tal-persuni, id-dritt għan-nondiskriminazzjoni u l-bżonn li jiġu żgurati livelli għoljin ta' protezzjoni tas-saħħa tal-bniedem.

2. L-attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni li jitwettqu taħt il-Programm 2019–2020 għandu jkollhom fokus esklussiv fuq l-applikazzjonijiet ċivili.

Artikolu 11

Programmi ta' ħidma

1. Il-Kummissjoni għandha tadotta, permezz ta' atti ta' implimentazzjoni, f'konformità mal-proċedura ta' eżami msemmija fl-Artikolu 12(3), programmi ta' ħidma għall-implimentazzjoni tal-azzjonijiet indiretti. Programmi ta' ħidma bħal dawn għandhom jippermettu approċċi minn isfel għal fuq li jindirizzaw l-objettivi b'modi innovattivi.

Il-programmi ta' ħidma għandhom jistabbilixxu l-elementi essenzjali għall-implimentazzjoni tal-azzjonijiet skont ir-Regolament Finanzjarju, inkluż l-objettivi dettaljati tagħhom, il-finanzjament assoċjat u skeda taż-żmien, kif ukoll approċċ pluriennali u orjentazzjonijiet strateġiċi għas-snin li ġejjin ta' implimentazzjoni.

2. Għal azzjonijiet diretti, il-Kummissjoni għandha, f'konformità mad-Deċiżjoni 96/282/Euratom, tfassal programm ta' ħidma pluriennali, li jistabbilixxi f'aktar dettall l-objettivi u l-prijoritajiet xjentifiċi u teknoloġiċi ppreżentati fl-Anness I, u skeda taż-żmien għall-implimentazzjoni.

Il-programm ta' ħidma pluriennali msemmi fil-ewwel subparagrafu għandu jqis ukoll l-attivitajiet tar-riċerka rilevanti mwettqa mill-Istati Membri, il-pajjiżi assoċjati u organizzazzjonijiet Ewropej u internazzjonali. Dan għandu jkun aġġornat skont kif u meta xieraq.

3. Il-programmi ta' ħidma msemmija fil-paragrafi 1 u 2 għandhom iqisu l-istat tax-xjenza, it-teknoloġija u l-innovazzjoni fil-livell nazzjonali, tal-Unjoni u internazzjonali u tal-iżviluppi rilevanti tal-politika, tas-suq u tas-soċjetà. Dawn għandhom ikunu aġġornati skont kif u fejn xieraq.

4. Il-programmi ta' ħidma msemmija fil-paragrafi 1 u 2 għandu jkun fihom taqsima li tidentifika l-attivitajiet trasversali msemmija fl-Artikolu 8.

Artikolu 12

Proċedura ta' kumitat

1. Il-Kummissjoni għandha tkun assistita minn Kumitat. Dak il-Kumitat għandu jkun kumitat fit-tifsira tar-Regolament (UE) Nru 182/2011.

2. Il-Kumitat għandu jiltaqa' f'żewġ konfigurazzjonijiet differenti, li jittrattaw rispettivament aspetti relatati mal-fissjoni u aspetti relatati mal-fużjoni tal-Programm 2019–2020.

Bil-ħsieb li tiġi ffaċilitata l-implimentazzjoni tal-Programm 2019–2020, għal kull laqgħa tal-Kumitat kif definit fl-aġenda, il-Kummissjoni għandha tirrimborża, f'konformità mal-linji gwida stabbiliti tagħha, l-ispejjeż ta' rappreżentant wieħed għal kull Stat Membru, kif ukoll għal espert/konsulent wieħed għal kull Stat Membru għal dawk il-punti tal-aġenda fejn Stat Membru jeħtieġ kompetenza esperta speċifika.

3. Fejn issir referenza għal dan il-paragrafu, għandha tapplika l-proċedura ta' eżami f'konformità mal-Artikolu 5 tar-Regolament (UE) Nru 182/2011.

4. Meta l-opinjoni tal-Kumitat għandha tinkiseb bi proċedura bil-miktub, dik il-proċedura għandha tintemm mingħajr riżultat meta, fil-limitu ta' żmien għall-għoti tal-opinjoni, dan jiġi deċiż mill-president tal-Kumitat jew maġġoranza sempliċi tal-membri tal-Kumitat jitolbu dan.

Artikolu 13

Għoti ta' informazzjoni lill-Kumitat

Il-Kummissjoni għandha tinforma regolarment lill-Kumitat imsemmi fl-Artikolu 12 dwar il-progress ġenerali magħmul fl-implimentazzjoni tal-Programm 2019–2020, u għandha tipprovdih b'informazzjoni fil-ħin dwar l-azzjonijiet indiretti kollha proposti jew iffinanzjati taħt il-Programm 2019–2020.

Artikolu 14

Konsulenza esterna u involviment tas-soċjetà

1. Għall-implimentazzjoni tal-Programm 2019–2020, għandha titqies il-konsulenza u l-ħidma pprovduta, fejn adatt, minn:

(a)	il-Kumitat Xjentifiku u Tekniku tal-Euratom skont l-Artikolu 134 tat-Trattat Euratom;

(b)	gruppi ta' konsulenza indipendenti ta' esperti ta' livell għoli mwaqqfa mill-Kummissjoni;

(c)	strutturi tad-djalogu maħluqin skont il-ftehimiet internazzjonali tax-xjenza u t-teknoloġija;

(d)	attivitajiet li jħarsu 'l quddiem;

(e)	konsultazzjonijiet pubbliċi mmirati (inkluż, fejn adatt, l-awtoritajiet jew il-partijiet ikkonċernati reġjonali u nazzjonali); u

(f)	proċessi trasparenti u interattivi li jiżguraw appoġġ għar-riċerka u l-innovazzjoni responsabbli.

2. Għandu jittieħed ukoll kont sħiħ tal-aġendi tar-riċerka u l-innovazzjoni stabbiliti minn, fost l-oħrajn, pjattaformi tat-teknoloġija Ewropej, inizjattivi konġunti ta' programmar u sħubiji tal-innovazzjoni Ewropej.

KAPITOLU II

Oqsma speċifiċi ta' azzjoni

Artikolu 15

Intrapriżi żgħar u ta' daqs medju

Għandha tingħata attenzjoni partikolari biex jiġu żgurati l-parteċipazzjoni adegwata tal-impriżi żgħar u ta' daqs medju (SMEs) u tas-settur privat inġenerali kif ukoll l-impatt ta' innovazzjoni fuqhom fil-Programm 2019–2020. Għandhom jitwettqu valutazzjonijiet kwantitattivi u kwalitattivi tal-parteċipazzjoni tal-SMEs bħala parti mill-arranġamenti ta' evalwazzjoni u monitoraġġ.

Artikolu 16

Sħubiji pubbliċi-privati u pubbliċi-pubbliċi

Sabiex jintlaħqu l-objettivi stipulati fl-Artikolu 3 ta' dan ir-Regolament, l-attivitajiet speċifiċi tal-Programm 2019–2020 jistgħu jkunu implimentati permezz ta':

(a)	Impriżi Konġunti stabbiliti abbażi tal-Kapitolu 5 tat-Trattat Euratom;

(b)	sħubiji pubbliċi-pubbliċi abbażi tal-iskema ta' finanzjament “Azzjonijiet kofinanzjati tal-programm”;

(c)	sħubiji kuntrattwali pubbliċi-privati, kif imsemmija fl-Artikolu 25 tar-Regolament (UE) Nru 1291/2013.

Artikolu 17

Kooperazzjoni internazzjonali ma' pajjiżi terzi u organizzazzjonijiet internazzjonali

1. Entitajiet stabbiliti f'pajjiżi terzi u organizzazzjonijiet internazzjonali għandhom ikunu eliġibbli biex jipparteċipaw f'azzjonijiet indiretti tal-Programm 2019–2020 taħt il-kundizzjonijiet stipulati fir-Regolament (UE) Nru 1290/2013. L-eċċezzjonijiet għall-prinċipju ġenerali f'dak ir-rigward huma stabbiliti fl-Artikolu 7 ta' dan ir-Regolament. Il-kooperazzjoni internazzjonali ma' pajjiżi terzi u organizzazzjonijiet internazzjonali għandha tiġi promossa mill-Programm 2019–2020 bil-ħsieb li:

(a)	tissaħħaħ l-eċċellenza u l-attraenza tal-Unjoni fir-riċerka u l-innovazzjoni kif ukoll il-kompetittività ekonomika u industrijali tagħha;

(b)	jiġu indirizzati b'mod effettiv l-isfidi komuni tas-soċjetà;

(c)	jiġu appoġġati l-objettivi tal-politika esterna u tal-iżvilupp tal-Unjoni, li jikkumplementaw il-programmi esterni u tal-iżvilupp u jiġu mfittxija sinerġiji ma' politiki oħra tal-Unjoni.

2. Azzjonijiet immirati bl-objettiv li jippromwovu l-kooperazzjoni ma' pajjiżi terzi jew gruppi ta' pajjiżi terzi speċifiċi għandhom ikunu implimentati abbażi ta' approċċ strateġiku kif ukoll interess u prijoritajiet komuni, u benefiċċju reċiproku, filwaqt li jqisu l-kapaċitajiet xjentifiċi u teknoloġiċi tagħhom u l-opportunitajiet tas-suq, u l-impatt mistenni.

L-aċċess reċiproku għal programmi ta' pajjiżi terzi għandu jkun imħeġġeġ. Sabiex ikun massimizzat l-impatt, għandhom ikunu promossi l-koordinazzjoni u s-sinerġiji ma' inizjattivi ta' Stati Membri u pajjiżi assoċjati. In-natura tal-kooperazzjoni tista' tvarja skont il-pajjiżi sħab speċifiċi.

Il-prijoritajiet ta' kooperazzjoni għandhom iqisu żviluppi fil-politika tal-Unjoni, opportunitajiet għal kooperazzjoni ma' pajjiżi terzi, u t-trattament ġust u ekwu tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali.

Artikolu 18

Informazzjoni, komunikazzjoni, użu u disseminazzjoni

1. Meta jkun qed jiġi implimentat il-Programm 2019–2020, l-attivitajiet ta' komunikazzjoni u disseminazzjoni għandhom jiġu kkunsidrati bħala parti integrali tal-azzjonijiet appoġġati mill-Programm 2019–2020.

2. L-attivitajiet tal-komunikazzjoni msemmija fil-paragrafu 1 jistgħu jinkludu:

(a)	inizjattivi mmirati lejn iż-żieda tas-sensibilizzazzjoni u l-iffaċilitar tal-aċċess għal finanzjament taħt il-Programm 2019–2020, b'mod partikolari għal dawk ir-reġjuni jew tipi ta' parteċipanti li mhumiex rappreżentati biżżejjed;

(b)	assistenza mmirata lejn proġetti u konsorzji sabiex jipprovduhom b'aċċess għall-ħiliet neċessarji biex jottimizzaw il-komunikazzjoni, l-użu u d-disseminazzjoni tar-riżultati;

(c)	inizjattivi biex jitrawwem id-djalogu u d-dibattitu mal-pubbliku dwar kwistjonijiet xjentifiċi, teknoloġiċi u relatati mal-innovazzjoni, u jieħdu vantaġġ tal-media soċjali u teknoloġiji u metodoloġiji innovattivi oħrajn;

(d)	komunikazzjoni tal-prijoritajiet tal-politika tal-Unjoni, dment li huma relatati mal-għanijiet ta' dan ir-Regolament, b'mod partikolari l-għoti mill-Kummissjoni ta' informazzjoni dettaljata u f'waqtha lill-Istati Membri.

3. Soġġett għat-Trattat Euratom u l-leġislazzjoni rilevanti tal-Unjoni, l-attivitajiet tad-disseminazzjoni msemmija fil-paragrafu 1 jistgħu jinkludu:

(a)	azzjonijiet li jiġbru flimkien riżultati minn firxa ta' proġetti, inklużi dawk li jistgħu jiġu ffinanzjati minn sorsi oħrajn, biex jipprovdu bażijiet tad-data faċli għall-utent u rapporti li jagħtu sommarju tas-sejbiet prinċipali;

(b)	disseminazzjoni tar-riżultati lil dawk li jfasslu l-politika, inkluż korpi tal-istandardizzazzjoni, biex jippromwovu l-użu ta' riżultati rilevanti għall-politika mill-korpi adattati fil-livell internazzjonali, tal-Unjoni, nazzjonali u reġjonali.

KAPITOLU III

Kontroll

Artikolu 19

Kontroll u awditjar

1. Is-sistema ta' kontroll stabbilita għall-implimentazzjoni ta' dan ir-Regolament għandha tkun iddisinjata sabiex tipprovdi assigurazzjoni raġonevoli dwar il-kisba ta' ġestjoni adegwata tar-riskji relatati mal-effettività u l-effiċjenza tal-operazzjonijiet kif ukoll il-legalità u r-regolarità tat-tranżazzjonijiet sottostanti, filwaqt li tqis il-karattru pluriennali tal-programmi kif ukoll in-natura tal-pagamenti kkonċernati.

2. Is-sistema ta' kontroll imsemmija fil-paragrafu 1 għandha tiżgura bilanċ adatt bejn il-fiduċja u l-kontroll, filwaqt li tqis l-ispejjeż amministrattivi u oħrajn tal-kontrolli fil-livelli kollha, speċjalment għall-parteċipanti, sabiex l-objettivi tal-Programm 2019–2020 jistgħu jintlaħqu u l-aktar riċerkaturi eċċellenti u l-aktar impriżi innovattivi jistgħu jkunu attirati lejh.

3. Bħala parti mis-sistema ta' kontroll imsemmija fil-paragrafu 1, l-istrateġija tal-awditjar għan-nefqa fl-azzjonijiet indiretti taħt il-Programm 2019–2020 għandha tkun ibbażata fuq l-awditjar finanzjarju ta' kampjun rappreżentattiv tan-nefqa mifrux fuq il-Programm 2019–2020 kollu. Dak il-kampjun rappreżentattiv bħal dan għandu jkun ikkumplementat minn għażla bbażata fuq valutazzjoni tar-riskji relatati man-nefqa.

L-awditjar tan-nefqa fl-azzjonijiet indiretti taħt il-Programm 2019–2020 għandu jitwettaq b'manjiera koerenti f'konformità mal-prinċipji tal-ekonomija, l-effiċjenza u l-effettività sabiex ikun minimizzat il-piż tal-awditjar tal-parteċipanti.

Artikolu 20

Protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni

1. Il-Kummissjoni għandha tieħu l-miżuri adatti sabiex tiżgura li, meta jiġu implimentati azzjonijiet iffinanzjati taħt dan ir-Regolament, l-interessi finanzjarji tal-Unjoni jkunu protetti bl-applikazzjoni ta' miżuri preventivi kontra l-frodi, il-korruzzjoni u kwalunkwe attività illegali oħra, permezz ta' kontrolli effettivi u, fejn jiġu individwati l-irregolaritajiet, permezz tal-irkupru tal-ammonti mħallsa b'mod skorrett u, fejn adatt, b'pieni amministrattivi u finanzjarji effettivi, proporzjonati u dissważivi.

2. Il-Kummissjoni jew ir-rappreżentanti tagħha u l-Qorti tal-Awdituri għandu jkollhom is-setgħa ta' awditjar, abbażi ta' dokumenti u fuq il-post, fuq il-benefiċjarji tal-għotja, il-kuntratturi u s-subkuntratturi kollha li jkunu rċevew fondi tal-Unjoni taħt dan ir-Regolament.

Mingħajr preġudizzju għall-paragrafu 3, l-awditjar tal-Kummissjoni jista' jitwettaq sa sentejn wara l-aħħar pagament.

3. L-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi (OLAF) jista' jwettaq investigazzjonijiet, inkluż verifiki u spezzjonijiet fuq il-post, f'konformità mad-dispożizzjonijiet u l-proċeduri stipulati fir-Regolament (UE, Euratom) Nru 883/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (16) u r-Regolament tal-Kunsill (Euratom, KE) Nru 2185/96 (17), bil-ħsieb li jiġi stabbilit jekk kien hemmx frodi, korruzzjoni jew kwalunkwe attività illegali li tolqot l-interessi finanzjarji tal-Unjoni f'konnessjoni ma' ftehim ta' għotja jew deċiżjoni ta' għotja jew kuntratt iffinanzjat skont il-Programm 2019–2020.

4. Mingħajr preġudizzju għall-paragrafi 1, 2 u 3, il-ftehimiet ta' kooperazzjoni ma' pajjiżi terzi u ma' organizzazzjonijiet internazzjonali, kuntratti, ftehimiet ta' għotja u deċiżjonijiet ta' għotja li jirriżultaw mill-implimentazzjoni ta' dan ir-Regolament għandu jkun fihom dispożizzjonijiet li b'mod espliċitu jagħtu s-setgħa lill-Kummissjoni, lill-Qorti tal-Awdituri u lill-OLAF biex iwettqu tali awditjar u investigazzjonijiet, skont il-kompetenzi rispettivi tagħhom.

KAPITOLU IV

Monitoraġġ u evalwazzjoni

Artikolu 21

Monitoraġġ

1. Il-Kummissjoni għandha tagħmel monitoraġġ annwali tal-implimentazzjoni, inkluż il-progress u l-kisbiet, tal-Programm 2019–2020. Il-Kummissjoni għandha tipprovdi lill-Kumitat, imsemmi fl-Artikolu 12, tagħrif f'dak ir-rigward.

2. Il-Kummissjoni għandha tirrapporta r-riżultati tal-monitoraġġ imsemmi fil-paragrafu 1 u tagħmilhom disponibbli għall-pubbliku.

Artikolu 22

Evalwazzjoni

1. L-evalwazzjonijiet għandhom jitwettqu b'mod suffiċjentament fil-ħin sabiex jikkontribwixxu għall-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet.

Sal-31 ta' Diċembru 2022, il-Kummissjoni għandha twettaq, bl-assistenza ta' esperti indipendenti magħżula abbażi ta' proċess trasparenti, evalwazzjoni ex-post tal-Programm 2019–2020. Dik l-evalwazzjoni għandha tkopri r-raġunament, l-implimentazzjoni u l-kisbiet, kif ukoll l-impatti u s-sostenibbiltà aktar fit-tul tal-miżuri, biex jikkontribwixxu għal deċiżjoni dwar il-possibbiltà ta' tiġdid, modifika jew sospensjoni ta' miżura sussegwenti.

2. Mingħajr preġudizzju għall-paragrafu 1, l-azzjonijiet diretti u indiretti tal-Programm 2019–2020 għandhom ikunu soġġetti għal evalwazzjonijiet separati.

3. L-evalwazzjonijiet msemmija fil-paragrafi 1 u 2 għandhom jivvalutaw il-progress magħmul lejn l-objettivi stipulati fl-Artikolu 3, filwaqt li jqisu l-indikaturi tal-prestazzjoni rilevanti definiti fl-Anness II.

4. Fejn adatt u disponibbli, l-Istati Membri għandhom jipprovdu lill-Kummissjoni bid-data u l-informazzjoni meħtieġa għall-monitoraġġ u l-evalwazzjoni tal-miżuri kkonċernati.

5. Il-Kummissjoni għandha tikkomunika l-konklużjonijiet tal-evalwazzjonijiet imsemmija fil-paragrafi 1 u 2, akkumpanjati mill-osservazzjonijiet tagħha, lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill u lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew.

TITOLU III

DISPOŻIZZJONIJIET FINALI U TRANŻITORJI

Artikolu 23

Dispożizzjonijiet tranżitorji u ta' tħassir

1. Ir-Regolament (Euratom) Nru 1314/2013 huwa mħassar b'effett mill-1 ta' Jannar 2019.

2. Mingħajr preġudizzju għall-paragrafu 1, l-attivitajiet jew l-azzjonijiet li jibbenefikaw mill-appoġġ finanzjarju tal-Komunità skont ir-Regolament (Euratom) Nru 1314/2013 għandhom jibqgħu jiġu rregolati mir-regoli applikabbli għal dawk l-attivitajiet jew azzjonijiet sakemm dawn jintemmu, jitlestew jew jingħalqu. Fejn meħtieġ, kwalunkwe kompitu li jifdal tal-Kumitat stabbilit permezz tar-Regolament (Euratom) Nru 1314/2013 għandu jitwettaq mill-Kumitat imsemmi fl-Artikolu 12 ta' dan ir-Regolament.

3. Il-pakkett finanzjarju msemmi fl-Artikolu 4 jista' jkopri wkoll in-nefqa tal-assistenza teknika u amministrattiva neċessarja biex tkun żgurata t-transizzjoni bejn il-Programm 2019–2020 u l-miżuri adottati taħt ir-Regolament (Euratom) Nru 1314/2013.

4. B'deroga mit-tieni subparagrafu tal-Artikolu 209(3) tar-Regolament Finanzjarju, rimborżi annwali ġġenerati minn strument finanzjarju stabbilit skont ir-Regolament (UE) Nru 1291/2013 u li jirriżultaw min-nuqqas ta' użu ta' fondi li jkunu saru disponibbli skont dan ir-Regolament jew ir-Regolament (Euratom) Nru 1314/2013 għandhom jiġu assenjati lill-Programm 2019–2020.

Artikolu 24

Dħul fis-seħħ

Dan ir-Regolament għandu jidħol fis-seħħ fit-tielet jum wara dak tal-pubblikazzjoni tiegħu f'Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

Dan ir-Regolament għandu jorbot fl-intier tiegħu u japplika direttament fl-Istati Membri kollha.

Magħmul fil-Lussemburgu, il-15 ta' Ottubru 2018.

Għall-Kunsill

Il-President

F. MOGHERINI

(1) Opinjoni tas-6 ta' Lulju 2018 (ĠU C 237, 6.7.2018, p. 38).

(2) Regolament tal-Kunsill (Euratom) Nru 1314/2013 tas-16 ta' Diċembru 2013 dwar il-Programm ta' Riċerka u Taħriġ tal-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika (2014-2018) li jikkumplimenta l-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni Orizzont 2020 (ĠU L 347, 20.12.2013, p. 948).

(3) Regolament (UE) Nru 1291/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta' Diċembru 2013 li jistabbilixxi Orizzont 2020 - il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni (2014-2020) u li jħassar id-Deċiżjoni Nru 1982/2006/KE (ĠU L 347, 20.12.2013, p. 104).

(4) ĠU L 358, 16.12.2006, p. 62.

(5) Deċiżjoni tal-Kunsill 2007/198/Euratom tas-27 ta' Marzu 2007 li tistabbilixxi l-Impriża Konġunta Ewropea għall-ITER u l-Iżvilupp tal-Enerġija mill-Fużjoni u li tagħtiha vantaġġi (ĠU L 90, 30.3.2007, p. 58).

(6) ĠU L 75, 22.3.2005, p. 67.

(7) ĠU C 74E, 13.3.2012, p. 34.

(8) Regolament (UE, Euratom) 2018/1046 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-18 ta' Lulju 2018 dwar ir-regoli finanzjarji applikabbli għall-baġit ġenerali tal-Unjoni, li jemenda r-Regolamenti (UE) Nru 1296/2013, (UE) Nru 1301/2013, (UE) Nru 1303/2013, (UE) Nru 1304/2013, (UE) Nru 1309/2013, (UE) Nru 1316/2013, (UE) Nru 223/2014, (UE) Nru 283/2014, u d-Deċiżjoni Nru 541/2014/UE u li jħassar ir-Regolament (UE, Euratom) Nru 966/2012 (ĠU L 193, 30.7.2018, p. 1).

(9) Regolament tal-Kunsill (Euratom) Nru 1908/2006 tad-19 ta' Diċembru 2006 li jistabbilixxi r-regoli għall-parteċipazzjoni ta' impriżi, ċentri ta' riċerka u universitajiet f'azzjoni taħt is-Seba' Programm Kwadru tal-Komunità Ewropea għall-Enerġija Atomika u għad-disseminazzjoni tar-riżultati tar-riċerka (2007-2011) (ĠU L 400, 30.12.2006, p. 1).

(10) Regolament tal-Kunsill (Euratom) Nru 139/2012 tad-19 ta' Diċembru 2011 li jistabbilixxi r-regoli għall-parteċipazzjoni ta' impriżi, ċentri ta' riċerka u universitajiet f'azzjonijiet indiretti taħt il-Programm Kwadru tal-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika u għad-disseminazzjoni tar-riżultati tar-riċerka (2012-2013) (ĠU L 47, 18.2.2012, p. 1).

(11) Regolament (UE) Nru 1290/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta' Diċembru 2013 li jistabbilixxi r-regoli għall-parteċipazzjoni u d-disseminazzjoni f'“Orizzont 2020 - il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni (2014-2020)” u li jħassar ir-Regolament (KE) Nru 1906/2006 (ĠU L 347, 20.12.2013, p. 81).

(12) Regolament (UE) Nru 182/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-16 ta' Frar 2011 li jistabbilixxi r-regoli u l-prinċipji ġenerali dwar il-modalitajiet ta' kontroll mill-Istati Membri tal-eżerċizzju mill-Kummissjoni tas-setgħat ta' implimentazzjoni (ĠU L 55, 28.2.2011, p. 13).

(13) Deċiżjoni tal-Kummissjoni 96/282/Euratom tal-10 ta' April 1996 dwar l-organizzazzjoni mill-ġdid taċ-Ċentru ta' Riċerka Konġunt (ĠU L 107, 30.4.1996, p. 12).

(14) Opinjoni tal-11 ta' Settembru 2018 (għandha mhijiex ippubblikata fil-Ġurnal Uffiċjali).

(15) Deċiżjoni tal-Kunsill 2013/743/UE tat-3 ta' Diċembru 2013 li tistabbilixxi l-programm speċifiku li jimplimenta Orizzont 2020 - il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni (2014 - 2020) u li tħassar id-Deċiżjonijiet 2006/971/KE, 2006/972/KE, 2006/973/KE, 2006/974/KE u 2006/975/KE (ĠU L 347, 20.12.2013, p. 965).

(16) Regolament (UE, Euratom) Nru 883/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta' Settembru 2013 dwar investigazzjonijiet immexxija mill-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi (OLAF) u li jħassar ir-Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (KE) Nru 1073/1999 u r-Regolament tal-Kunsill (Euratom) Nru 1074/1999 (ĠU L 248, 18.9.2013, p. 1)

(17) Regolament tal-Kunsill (Euratom, KE) Nru 2185/96 tal-11 ta' Novembru 1996 dwar il-verifiki u l-ispezzjonijiet fuq il-post imwettqa mill-Kummissjoni sabiex tipproteġi l-interessi finanzjarji tal-Komunità Ewropea kontra l-frodi u irregolaritajiet oħra (ĠU L 292, 15.11.1996, p. 2).

ANNESS I

ATTIVITAJIET

Raġunament għall-Programm 2019–2020 – inwittu t-triq għall-2020

Permezz tal-kisba tal-objettivi stipulati fl-Artikolu 3, il-Programm 2019–2020 se jirrinforza r-riżultati taħt it-tliet prijoritajiet tal-Programm Qafas “Orizzont 2020” jiġifieri xjenza eċċellenti, tmexxija industrijali u sfidi tas-soċjetà.

L-enerġija nukleari tikkostitwixxi element fid-dibattitu dwar il-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima u t-tnaqqis tad-dipendenza tal-Ewropa fuq l-enerġija importata. Fil-kuntest usa' tas-sejba ta' taħlita ta' enerġija sostenibbli għall-futur, il-Programm 2019–2020 se jikkontribwixxi wkoll permezz tal-attivitajiet ta' riċerka tiegħu għad-dibattitu dwar il-benefiċċji u l-limitazzjonijiet tal-enerġija mill-fissjoni nukleari għal ekonomija b'emissjonijiet baxxi ta' karbonju. Billi jiżguraw it-titjib kontinwu tas-sikurezza nukleari, it-teknoloġiji nukleari aktar avvanzati jistgħu joffru wkoll il-prospett ta' titjib sinifikanti fl-effiċjenza u fl-użu tar-riżorsi u l-produzzjoni ta' inqas skart mid-disinni attwali. L-aspetti tas-sikurezza nukleari se jieħdu l-akbar attenzjoni possibbli.

Il-Programm 2019–2020 se jsaħħaħ il-qafas tar-riċerka u l-innovazzjoni fil-qasam nukleari u jikkoordina l-isforzi tar-riċerka tal-Istati Membri, biex b'hekk jevita d-duplikazzjoni, iżomm il-massa kritika f'oqsma ewlenin u jiżgura li l-finanzjament pubbliku jintuża bl-aħjar mod. Madankollu l-koordinazzjoni mhux se żżomm lill-Istati Membri milli jkollhom programmi li jaqdu ħtiġijiet nazzjonali.

L-istrateġija biex il-fużjoni tiġi żviluppata bħala opzjoni kredibbli għall-produzzjoni kummerċjali ta' enerġija mingħajr karbonju, se ssegwi pjan direzzjonali li jinkorpora stadji importanti lejn il-mira tal-produzzjoni tal-elettriku sal-2050. Biex tiġi implimentata dik l-istrateġija, irid jitwettaq ristrutturar tax-xogħol relatat mal-fużjoni fl-Unjoni, inkluż il-governanza, il-finanzjament u l-ġestjoni, sabiex tkun żgurata bidla minn enfasi fuq riċerka pura għad-disinn, il-bini u l-operat tal-faċilitajiet tal-futur bħal ITER, DEMO u lil hinn minnhom. Dak se jirrikjedi kooperazzjoni mill-qrib bejn il-komunità tal-Unjoni tal-fużjoni kollha, il-Kummissjoni u l-aġenziji nazzjonali ta' finanzjament.

Sabiex jinżamm l-għarfien espert tal-Unjoni neċessarju għall-ilħuq ta' dawk il-miri, il-Programm 2019–2020 irid ikompli jtejjeb ir-rwol tiegħu fit-taħriġ permezz tal-istabbilment ta' faċilitajiet tat-taħriġ ta' interess pan-Ewropew li se jwasslu programmi dedikati. Dak se jkompli jippromwovi ż-Żona Ewropea tar-Riċerka u aktar integrazzjoni tal-Istati Membri l-ġodda u l-pajjiżi assoċjati.

Attivitajiet neċessarji għall-kisba tal-objettivi tal-programm

Azzjonijiet indiretti

Sabiex ikun żgurat li l-azzjonijiet indiretti tal-Programm 2019–2020 jirrinforzaw b'mod reċiproku l-isforzi tar-riċerka tal-Istati Membri u tas-settur privat, il-prijoritajiet tal-programmi ta' ħidma għandhom jiġu stabbiliti abbażi tal-inputs li jixirqu minn awtoritajiet pubbliċi nazzjonali u partijiet ikkonċernati tar-riċerka nukleari miġbura f'korpi jew oqfsa bħall-pjattaformi tat-teknoloġija u forums tekniċi għas-sistemi nukleari u s-sikurezza, il-ġestjoni tal-iskart aħħari u l-protezzjoni mir-radjazzjoni/riskju ta' doża baxxa u r-riċerka dwar il-fużjoni, u kwalunkwe organizzazzjoni rilevanti jew forum ta' partijiet ikkonċernati nukleari.

(a)

Appoġġ għas-sikurezza tas-sistema nukleari (sfidi tas-soċjetà, xjenza eċċellenti, tmexxija industrijali)

F'konformità mal-objettiv ġenerali, appoġġ għal attivitajiet ta' riċerka konġunta li jikkonċernaw l-operat sikur u d-dekummissjonar tas-sistemi tar-reatturi (inkluż il-faċilitajiet taċ-ċiklu tal-karburant) li qed jintużaw fl-Unjoni jew, sa fejn huwa meħtieġ sabiex jinżamm għarfien espert mifrux dwar is-sikurezza nukleari fl-Unjoni, dawk it-tipi ta' reatturi li jistgħu jintużaw fil-futur, filwaqt li jiffukaw esklussivament fuq l-aspetti tas-sikurezza, inkluż l-aspetti kollha taċ-ċiklu tal-karburant bħas-separazzjoni u t-trażmutazzjoni.

(b)

Kontribut għall-iżvilupp ta' soluzzjonijiet sikuri, aktar fit-tul għall-ġestjoni ta' skart nukleari aħħari, inkluż rimi ġeoloġiku finali kif ukoll is-separazzjoni u t-trażmutazzjoni (xjenza eċċellenti, sfidi tas-soċjetà)

Attivitajiet ta' riċerka konġunti u/jew koordinati dwar l-aspetti ewlenin li jifdal dwar ir-rimi ġeoloġiku tal-karburant użat u l-iskart radjuattiv ta' ħajja twila, b'dimostrazzjoni tat-teknoloġiji u s-sikurezza, kif jixraq. Dawk l-attivitajiet għandhom jippromwovu l-iżvilupp ta' opinjoni komuni tal-Unjoni dwar il-kwistjonijiet prinċipali relatati mal-ġestjoni tal-iskart mir-rilaxx tal-karburant sar-rimi.

L-attivitajiet tar-riċerka relatati mal-ġestjoni ta' flussi oħra tal-iskart radjuattiv li għalihom s'issa għadhom ma jeżistux proċessi industrijali maturi.

(c)

Appoġġ għall-iżvilupp u s-sostenibbiltà tal-għarfien espert u l-eċċellenza nukleari fl-Unjoni (xjenza eċċellenti)

Promozzjoni tat-taħriġ konġunt u tal-attivitajiet tal-mobbiltà bejn ċentri tar-riċerka u l-industrija, u bejn Stati Membri u Stati Assoċjati differenti, kif ukoll appoġġ għaż-żamma multidixxiplinarja tal-kompetenzi nukleari sabiex jiggarantixxu d-disponibbiltà ta' riċerkaturi, inġiniera u impjegati kwalifikati kif suppost fis-settur nukleari fl-Unjoni fit-terminu ta' żmien twil.

(d)

Appoġġ għall-protezzjoni mir-radjazzjoni u l-iżvilupp ta' applikazzjonijiet mediċi għar-radjazzjoni, inkluż fost l-oħrajn, il-provvista sigura u sikura u l-użu ta' isotopi radjuattivi (xjenza eċċellenti, sfidi tas-soċjetà)

Attivitajiet ta' riċerka konġunti u/jew koordinati, b'mod partikolari dawk li jirrigwardaw ir-riskji minn dożi baxxi minn esponiment industrijali, mediku jew ambjentali, dwar il-ġestjoni ta' emerġenza f'rabta mal-aċċidenti li jinvolvu r-radjazzjoni, u dwar ir-radjoekoloġija sabiex jipprovdu bażi pan-Ewropea xjentifika u teknoloġika għal sistema ta' protezzjoni robusta, ekwitabbli u aċċettabbli għas-soċjetà.

Attivitajiet ta' riċerka dwar applikazzjonijiet mediċi tar-radjazzjoni jonizzanti u l-indirizzar tal-aspetti tas-sikurezza operazzjonali tal-protezzjoni mir-radjazzjoni u l-użu tagħhom.

(e)

Mixja lejn id-dimostrazzjoni tal-fattibbiltà tal-fużjoni bħala sors ta' enerġija permezz tal-isfruttar tal-faċilitajiet eżistenti u futuri tal-fużjoni (tmexxija industrijali, sfidi tas-soċjetà)

Appoġġ għall-attivitajiet ta' riċerka komuni mwettqa minn membri tal-EUROfusion u kwalunkwe waħda mill-entitajiet imsemmijin fil-punt (i) biex ikun żgurat il-bidu rapidu tal-operat ta' prestazzjoni għolja tal-ITER inkluż l-użu tal-faċilitajiet rilevanti (inkluż, kif xieraq, JET - Joint European Torus), tal-immudellar integrat bl-użu ta', fost l-oħrajn, kompjuters ta' prestazzjoni għolja, u attivitajiet ta' taħriġ għat-tħejjija tar-riċerkaturi u l-inġiniera tal-ġenerazzjoni li jmiss.

(f)

Bini tal-pedamenti għall-impjanti tal-enerġija mill-fużjoni tal-futur permezz tal-iżvilupp ta' materjali, teknoloġiji u disinn kunċettwali (tmexxija industrijali, sfidi tas-soċjetà)

Appoġġ għall-attivitajiet konġunti mwettqa minn membri tal-EUROfusion u kwalunkwe waħda mill-entitajiet imsemmijin fil-punt (i) biex jiġu żviluppati u kkwalifikati materjali għal impjant tal-enerġija tad-dimostrazzjoni li jirrikjedu, fost l-oħrajn, xogħol ta' tħejjija għal faċilità tal-ittestjar tal-materjal adattata u negozjati għall-parteċipazzjoni tal-Unjoni f'qafas internazzjonali li jixraq għal dik il-faċilità. Żvilupp u kwalifikazzjonijiet bħal dawn għandhom jagħmlu użu tal-livelli kollha possibbli tal-kapaċitajiet esperimentali, komputazzjonali u teoretiċi disponibbli.

Appoġġ għall-attivitajiet konġunti tar-riċerka mwettqa minn membri tal-Ftehim Ewropew dwar l-Iżvilupp tal-Fużjoni u kwalunkwe waħda mill-entitajiet imsemmijin fil-punt (i) li se jindirizzaw il-kwistjonijiet tal-operat tar-reattur u se jiżviluppaw u juru t-teknoloġiji rilevanti kollha għal impjant tal-enerġija tad-dimostrazzjoni tal-fużjoni. Dawk l-attivitajiet jinkludu t-tħejjija ta' disinni kunċettwali ta' impjant tal-enerġija tad-dimostrazzjoni kompluti u l-esplorazzjoni tal-potenzjal tal-istellaraturi bħala teknoloġija tal-impjant tal-enerġija.

(g)

Promozzjoni tal-innovazzjoni u l-kompetittività industrijali (tmexxija industrijali)

Implimentazzjoni jew appoġġ għall-ġestjoni tal-għarfien u għat-trasferiment tat-teknoloġija mir-riċerka kofinanzjata mill-Programm 2019–2020 għall-industrija li tisfrutta l-aspetti innovattivi kollha tar-riċerka.

Promozzjoni tal-innovazzjoni permezz, fost l-oħrajn, tal-aċċess miftuħ għall-pubblikazzjonijiet xjentifiċi, bażi tad-data għall-ġestjoni u d-disseminazzjoni tal-għarfien u l-promozzjoni ta' suġġetti tat-teknoloġija fil-programmi edukattivi.

Fit-terminu ta' żmien twil, il-Programm 2019–2020 għandu jappoġġa t-tħejjija u l-iżvilupp ta' settur industrijali tal-fużjoni nukleari kompetittiv b'mod li jiffaċilita l-involviment tas-settur privat kif ukoll l-SMEs fejn jixraq, b'mod partikolari permezz tal-implimentazzjoni ta' pjan direzzjonali teknoloġiku għal impjant tal-enerġija mill-fużjoni b'involviment industrijali attiv fid-disinn u l-iżvilupp tal-proġetti.

(h)

Żgurar tad-disponibbiltà u l-użu tal-infrastrutturi ta' riċerka ta' rilevanza pan-Ewropea (xjenza eċċellenti)

Attivitajiet li jappoġġaw il-kostruzzjoni, l-arranġament mill-ġdid, l-użu u d-disponibbiltà kontinwa ta' infrastrutturi tar-riċerka ewlenin taħt il-Programm 2019–2020, kif ukoll aċċess li jixraq għal dawk l-infrastrutturi u kooperazzjoni bejniethom.

(i)

Programm Ewropew tal-Fużjoni

Il-programm konġunt tal-attivitajiet li jimplimentaw il-pjan direzzjonali lejn il-mira tal-produzzjoni tal-elettriku sal-2050 kofinanzjat permezz tal-għotja tal-EUROfusion (azzjoni kofinanzjata tal-Programm) mogħtija skont ir-Regolament (Euratom) Nru 1314/2013 lill-entitajiet legali stabbiliti jew maħtura mill-Istati Membri u kwalunkwe pajjiż terz assoċjat mal-Programm 2019–2020. L-għotja tal-EUROfusion tista' tkompli tiġi ffinanzjata taħt il-Programm 2019–2020. Il-programm konġunt jista' jinkludi riżorsi in natura mill-Komunità, bħall-isfruttar xjentifiku u tekniku tal-faċilità JET skont l-Artikolu 10 tat-Trattat Euratom, jew is-sekondar ta' persunal tal-Kummissjoni.

Azzjonijiet diretti tal-JRC

Il-prijoritajiet għall-azzjonijiet diretti għandhom jiġu stabbiliti permezz ta' konsultazzjoni tad-Direttorati Ġenerali tal-Kummissjoni u tal-Bord tal-Gvernaturi tal-JRC.

L-attivitajiet nukleari tal-JRC iridu jimmiraw li jappoġġaw l-implimentazzjoni tad-Direttivi tal-Kunsill 2009/71/Euratom (1) u 2011/70/Euratom (2), kif ukoll il-konklużjonijiet tal-Kunsill u jagħtu prijorità lill-ogħla standards għas-sikurezza nukleari fl-Unjoni u internazzjonalment.

Il-JRC irid, b'mod partikolari, jikkontribwixxi għar-riċerka tas-sikurezza nukleari meħtieġa għall-użu sikur, sigur u paċifiku tal-enerġija nukleari u applikazzjonijiet oħrajn mhux tal-fissjoni. Il-JRC se jipprovdi bażi xjentifika għall-politiki rilevanti tal-Unjoni u, fejn meħtieġ, jirreaġixxi fi ħdan il-limiti tal-missjoni u l-kompetenza tiegħu għal avvenimenti, inċidenti u aċċidenti nukleari. Għal dak il-għan, il-JRC se jwettaq riċerka u valutazzjonijiet, jipprovdi referenzi u standards u jwassal taħriġ u edukazzjoni dedikati. Se jiġu mfittxija sinerġiji ma' inizjattivi trażversali rilevanti skont il-bżonn, bil-għan li jiġu ottimizzati r-riżorsi umani u finanzjarji u biex tiġi evitata d-duplikazzjoni tar-riċerka u l-iżvilupp nukleari fl-Unjoni. L-attivitajiet tal-JRC f'dawn l-oqsma se jitwettqu b'kont meħud tal-inizjattivi rilevanti fil-livell reġjonali, tal-Istati Membri jew tal-Unjoni, fi ħdan il-perspettiva tat-tfassil taż-Żona Ewropea tar-Riċerka.

(a)

Titjib tas-sikurezza nukleari inkluż: is-sikurezza tar-reatturi nukleari u tal-karburant, il-ġestjoni tal-iskart, inkluż rimi ġeoloġiku finali kif ukoll is-separazzjoni u t-trażmutazzjoni; id-dekummissjonar, u t-tħejjija għal emerġenza

Il-JRC se jikkontribwixxi għall-iżvilupp ta' għodod u metodi għall-kisba ta' standards tas-sikurezza għoljin għall-installazzjonijiet nukleari u ċ-ċikli tal-karburant rilevanti għall-Ewropa. Dawn l-għodod u l-metodi se jinkludu:

(1)

mudellar u metodoloġiji tal-analiżi ta' aċċident serju għall-evalwazzjoni tal-marġni operattivi tas-sikurezza tal-installazzjonijiet nukleari; appoġġ għall-istabbiliment ta' approċċ Ewropew komuni għall-evalwazzjoni ta' ċikli u disinni ta' karburant avvanzati; u investigazzjoni u disseminazzjoni tat-tagħlimiet meħuda mill-esperjenza operattiva. Il-JRC se ikompli jagħti segwitu liċ-“Ċentru Ewropew għall-Iskambju ta' Esperjenzi Operazzjonali tan-NPP” tiegħu biex jiffoka l-attivitajiet tiegħu fuq l-isfidi tas-sikurezza nukleari minn wara Fukushima, filwaqt li jappella għall-kompetenzi tal-Istati Membri f'dan il-qasam;

(2)	minimizzazzjoni tal-inċertezzi xjentifiċi fit-tbassir tal-imġieba fit-tul tal-iskart nukleari u tat-tixrid tar-radjunuklidi fl-ambjent; u aspetti ewlenin tar-riċerka dwar id-dekummisjonar tal-installazzjonijiet nukleari;

(3)

skambju mal-partijiet ikkonċernati biex tissaħħaħ il-kapaċità tal-Unjoni biex twieġeb għall-aċċidenti u l-inċidenti nukleari billi ssir riċerka dwar is-sistemi ta' allert u l-mudelli għat-tixrid radjoloġiku fl-arja, u permezz tal-mobilizzazzjoni tar-riżorsi u l-għarfien espert għall-analiżi u l-immudellar tal-aċċidenti nukleari.

(b)

Titjib tas-sigurtà nukleari inkluż: is-salvagwardji nukleari, in-nonproliferazzjoni, il-ġlieda kontra t-traffikar illegali u l-forensika nukleari

Il-qasam tan-nonproliferazzjoni jrid jieħu l-akbar attenzjoni possibbli. Il-JRC se:

(1)	jiżviluppa metodoloġiji u metodi ta' detezzjoni/verifika mtejba u teknoloġiji li jappoġġaw is-salvagwardji tal-Komunità u jsaħħu s-salvagwardji internazzjonali;

(2)

jiżviluppa u japplika metodi u teknoloġija mtejba għall-prevenzjoni, id-detezzjoni u r-rispons għall-inċidenti nukleari u radjuattivi, inkluż il-kwalifika tat-teknoloġija tad-detezzjoni u l-iżvilupp tal-metodi u t-tekniki tal-forensika nukleari fil-ġlieda kontra t-traffikar illegali f'sinerġiji mal-qafas globali CBRN (kimiku, bijoloġiku, radjoloġiku, nukleari);

(3)	jappoġġa l-implimentazzjoni tat-Trattat dwar in-Nonproliferazzjoni tal-Armi Nukleari u strateġiji relatati tal-Unjoni permezz ta' studji ta' analiżi u aġġornament tal-evoluzzjoni teknika tar-reġimi ta' kontroll tal-esportazzjoni biex jappoġġaw is-servizzi rilevanti tal-Kummissjoni u tal-Unjoni.

(c)

Żieda fl-eċċellenza fil-bażi tax-xjenza nukleari għall-istandardizzazzjoni

Il-JRC se jkompli jiżviluppa l-bażi xjentifika għas-sikurezza u s-sigurtà nukleari. Se tingħata enfasi lir-riċerka dwar il-proprjetajiet fundamentali u l-aġir tal-attinidi, il-materjali strutturali u dawk nukleari. B'appoġġ għall-istandardizzazzjoni tal-Unjoni, il-JRC se jipprovdi standards nukleari mill-aktar avvanzati, data ta' referenza u kejl, inkluż l-iżvilupp u l-implimentazzjoni tal-bażijiet tad-data rilevanti u l-għodod ta' valutazzjoni. Il-JRC se jappoġġa l-iżvilupp ulterjuri tal-applikazzjonijiet mediċi, l-aktar terapiji ġodda tal-kanċer bbażati fuq l-irradjazzjoni alfa.

(d)

Trawwim tal-ġestjoni tal-għarfien, l-edukazzjoni u t-taħriġ

Il-JRC irid jibqa' aġġornat dwar l-iżviluppi ġodda fir-riċerka u fl-istrumentazzjoni, is-sikurezza u r-regolamenti ambjentali. Għal dak il-għan, irid jiġi implimentat pjan ta' investiment rikorrenti għall-infrastrutturi xjentifiċi.

Sabiex l-Unjoni tibqa' fuq quddiem tas-sikurezza u s-sigurtà nukleari, il-JRC irid jiżviluppa għodod tal-ġestjoni tal-għarfien, jimmonitorja x-xejriet tal-Unjoni fir-riżorsi umani permezz tal-Osservatorju Nukleari tar-Riżorsi Umani tiegħu u jwassal programmi ta' taħriġ u edukazzjoni dedikati, li jkopru wkoll aspetti tad-dekummissjonar.

(e)

Appoġġ għall-politika tal-Unjoni dwar is-sikurezza u s-sigurtà nukleari

Il-JRC irid irawwem l-għarfien espert u l-eċċellenza tiegħu sabiex jipprovdi evidenza indipendenti xjentifika u teknika li tista' tkun neċessarja biex tappoġġa l-politika tal-Unjoni dwar is-sikurezza u s-sigurtà nukleari.

Bħala l-Aġent ta' Implimentazzjoni tal-Euratom għall-Forum Internazzjonali tal-Ġenerazzjoni IV (GIF), il-JRC se jkompli jikkoordina l-kontribuzzjoni tal-Komunità għal GIF. Il-JRC se jsegwi u jkompli jiżviluppa l-kooperazzjoni internazzjonali fir-riċerka ma' pajjiżi sħab u organizzazzjonijiet internazzjonali ewlenin bħall-Aġenzija Internazzjonali tal-Enerġija Atomika (IAEA) u l-Aġenzija għall-Enerġija Nukleari (NEA) u l- Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni u l-Iżvilupp Ekonomiċi (OECD) sabiex jippromwovi l-politiki tas-sikurezza u s-sigurtà nukleari tal-Unjoni.

Attivitajiet trażversali fi ħdan il-Programm 2019–2020

Sabiex jikseb l-objettivi ġenerali tiegħu, il-Programm 2019–2020 se jappoġġa attivitajiet kumplimentari (diretti u indiretti, koordinazzjoni u stimulazzjoni ta' programmar konġunt) li jiżguraw sinerġija tal-isforzi tar-riċerka biex isolvu sfidi komuni (bħal materjali, teknoloġija tal-likwidu berried, data nukleari ta' referenza, mudellar u simulazzjoni, immaniġġjar remot, ġestjoni tal-iskart, protezzjoni mir-radjazzjoni).

Attivitajiet u interfaċċi trażversali mal-Programm Qafas Orizzont 2020

Sabiex jinkisbu l-objettivi tal-Programm 2019–2020, se jiġu żgurati rabtiet u interfaċċi adattati, bħal sejħiet konġunti, mal-Programm Speċifiku tal-Programm Qafas Orizzont 2020.

Il-Programm 2019–2020 jista' jikkontribwixxi għall-faċilitajiet tad-dejn u tal-ekwità żviluppati taħt il-Programm Qafas Orizzont 2020, li se jitwessa' sabiex ikopri l-objettivi msemmija fl-Artikolu 3.

Kooperazzjoni internazzjonali ma' pajjiżi terzi u organizzazzjonijiet internazzjonali

Il-kooperazzjoni internazzjonali fir-riċerka nukleari u l-innovazzjoni, ibbażata fuq miri kondiviżi u fiduċja reċiproka, trid tkompli, bil-għan li tipprovdi benefiċċji ċari u sinifikanti għall-Unjoni u l-ambjent tagħha. Bħala kontribuzzjoni għall-kisba tal-objettivi speċifiċi stipulati fl-Artikolu 3, il-Komunità se tfittex li tirrinforza l-għarfien espert xjentifiku u tekniku tal-Unjoni permezz tal-ftehimiet internazzjonali ta' kooperazzjoni u li tippromwovi l-aċċess tal-industrija nukleari tal-Unjoni għas-swieq ġodda emerġenti.

L-attivitajiet internazzjonali ta' kooperazzjoni se jkunu promossi permezz ta' oqfsa multilaterali (bħall-IAEA, l-OECD, ITER u l-GIF) u permezz tal-kooperazzjoni bilaterali eżistenti jew ġdida ma' pajjiżi li għandhom R&Ż b'saħħithom kif ukoll bażijiet industrijali u installazzjonijiet tar-riċerka li qed joperaw, li jinsabu fil-fażi tad-disinn jew fil-fażi ta' kostruzzjoni.

(1) Direttiva tal-Kunsill 2009/71/Euratom tal-25 ta' Ġunju 2009 li tistabbilixxi qafas Komunitarju għas-sigurtà tal-installazzjonijiet nukleari (ĠU L 172, 2.7.2009, p. 18).

(2) Direttiva tal-Kunsill 2011/70/Euratom tad-19 ta' Lulju 2011 li tistabbilixxi qafas Komunitarju għall-ġestjoni responsabbli u sikura ta' fjuwil użat u skart radjuattiv (ĠU L 199, 2.8.2011, p. 48).