Official Journal L 206 , 22/07/1992 P. 0007 - 0050
Finnish special edition: Chapter 15 Volume 11 P. 0114
Swedish special edition: Chapter 15 Volume 11 P. 0114
Id-Direttiva tal-Kunsill 92/43/KEE tal-21 ta’ Mejju 1992 dwar il-konservazzjoni ta’ l-habitat naturali u tal-fawna u l-flora selvaġġa IL-KUNSILL TAL-KOMUNITAJIET EWROPEJ, Wara li kkunsidra t-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ekonomika Ewropea, u b’mod speċjali l-Artikolu 130s tiegħu, Wara li kkunsidra l-proposta mressqa mill-Kummissjoni [1], Wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Parlament Ewropew [2], Wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Soċjali u Ekonomiku [3], Billi l-preservazzjoni, il-ħarsien u t-titjib tal-kwalità ta’ l-ambjent, inkluża l-konservazzjoni ta’ l-habitat naturali u tal-fawna u l-flora selvaġġa, huma għan essenzjali ta’ interess ġenerali mfittex min-naħa tal-Komunità, kif jidher fl-Artikolu 130r tat-Trattat; Billi l-politika tal-Komunità Ewropea u l-programm ta’ azzjoni dwar l-ambjent (1987 sa 1992) [4] jaħseb biex ikun hemm miżuri rigward il-konservazzjoni tan-natura u tar-riżorsi naturali; Billi, l-għan ewlieni ta’ din id-Direttiva huwa li tippromwovi l-manteniment ta’ biodiversità, billi tqis il-ħtiġiet ekonomiċi, soċjali, kulturali u reġjonali, din id-Direttiva tikkontribwixxi għall-għan ġenerali ta’ l-iżvilupp sostenibbli; billi l-manteniment ta’ dik il-biodiversità f’ċerti każijiet teħtieġ li jsiru, jew saħansitra jiġu mħajra, l-attivitajiet umani; Billi, fit-territorju Ewropew ta’ l-Istati Membri, l-habitat naturali qed ikomplu jiddeterjoraw u dan qed ikun ta’ theddid serju għal għadd dejjem akbar ta’ speċi selvaġġi; billi minħabba li l-habitat mhedda u l-ispeċi huma parti mill-wirt naturali tal-Komunità u t-theddid lejhom huwa ta’ natura mingħajr konfini, jeħtieġ li jittieħdu miżuri fuq livell Komunitarju biex jiġu konservati; Billi, minħabba t-theddid għal ċerti tipi ta’ habitat naturali u għal ċerti speċi, jeħtieġ li jitqiesu li għandhom jingħataw priorità sabiex ikun hemm tħaddim bikri tal-miżuri biex jikkonservawhom; Billi, sabiex ikun żgurat li l-habitat naturali u l-ispeċi li huma ta’ interess Komunitarju jkunu restawrati jew miżmuma sew f’livell favorevoli ta’ konservazzjoni, jeħtieġ li jiġu nominati żoni speċjali ta’ konservazzjoni sabiex jinħoloq network Ekoloġiku Ewropew koerenti skond skeda speċifikata; Billi ż-żoni kollha nominati, inklużi dawk li issa huma klassifikati jew fil-ġejjieni se jkunu klassifikati bħala żoni speċjali mħarsa skond id-Direttiva tal-Kunsill 79/409/KEE tat-2 ta’ AprilT1979 dwar il-konservazzjoni ta’ l-għasafar selvaġġi [5], jkollhom jiġu nkorporati f’network ekoloġiku Ewropew koerenti; Billi jixraq li, f’kull żona nominata, jiġu mħaddma l-miżuri meħtieġa bbażati fuq l-għanjiet ta’ konservazzjoni segwiti; Billi s-siti li huma eleġibbli sabiex ikunu nominati bħala żoni speċjali ta’ konservazzjoni huma proposti mill-Istati Membri iżda billi minkejja kollox trid tkun stabbilita proċedura biex tkun tista’ ssir in-nomina ta’ sit f’każijiet eċċezzjonali li ma tkunx tressqet minn Stat Membru iżda li l-Komunità tqis li hija meħtieġa jew għall-manteniment jew għas-sopravvivenza ta’ tip ta’ habitat naturali ta’ priorità jew ta’ speċi ta’ priorità; Billi jrid jiġi evalwat b’mod xieraq kull pjan jew programm li x’aktarx jaffettwa b’mod sinifikanti l-għanjiet ta’ konservazzjoni ta’ sit li ġie nnominat jew se jkun nominat fil-ġejjieni; Billi huwa magħruf li l-adozzjoni ta’ miżuri maħsuba biex iħajru l-konservazzjoni ta’ l-habitat naturali li għandhom priorità kif ukoll l-ispeċi li għandhom priorità fl-interess tal-Komunità hija r-responsabbiltà komuni ta’ l-Istati Membri kollha; billi din tista’, iżda, timponi piż finanzjarju eċċessiv fuq ċerti Stati Membri minħabba, fuq naħa waħda, it-tqassim mhux ugwali ta’ dak l-habitat naturali u dawk l-ispeċi fil-Komunità u, min-naħa l-oħra, il-fatt li l-prinċipju ta’ "min iniġġeż iħallas" jista’ jgħodd biss fil-każ speċjali ta’ konservazzjoni tan-natura; Billi għaldaqstant hu miftiehem, f’dan il-każ eċċezzjonali, li għandha issir kontribuzzjoni permezz ta’ ko-finanzjar mill-Komunità fil-limiti tar-riżorsi li jsiru disponibbli taħt id-deċiżjonijiet tal-Komunità; Billi l-politiki dwar l-ippjanar ta’ l-użu ta’ l-art u l-iżvilupp għandhom iħajjru l-immaniġġjar ta’ karatteristiċi tal-paesaġġ li huma ta’ importanza prinċipali għall-fawna u flora selvaġġa; Billi trid titwaqqaf sistema biex issir sorveljanza ta’ l-istat ta’ konservazzjoni ta’ l-habitat naturali u l-ispeċi koperti b’din id-Direttiva; Billi hi meħtieġa sistema ġenerali ta’ protezzjoni għal ċerti speċi ta’ flora u fawna biex tikkumplimenta d-Direttiva 79/409/KEE; billi jrid isir provdiment għal miżuri ta’ l-immaniġġjar għal ċerti speċi, jekk l-istat ta’ konservazzjoni tagħhom hekk jitlob, inkluża l-projbizzjoni ta’ ċerti mezzi ta’ qbid jew qtil, filwaqt li tagħti lok biex ikun hemm il-possibbiltà għal derogi skond ċerti kondizzjonijiet; Billi, bil-għan li jkun żgurat li t-tħaddim ta’ din id-Direttiva jkun sorveljat, il-Kummissjoni sejra minn żmien għal żmien tħejji rapport kompost bbażat, fost affarijiet oħra, fuq l-informazzjoni mibgħuta lilha mill-Istati Membri rigward l-applikazzjoni tal-provvedimenti nazzjonali adottati skond din id-Direttiva; Billi t-titjib fl-għerf xjentifiku u tekniku huwa essenzjali għall-implimentazzjoni ta’ din id-Direttiva; billi għalhekk jixraq li tkun imħajra r-riċerka meħtieġa u x-xogħol xjentifiku; Billi l-progress tekniku u xjentifiku jfisser li jrid ikun possibbli li jkunu adattati l-Annessi; billi trid tkun stabbilita proċedura li biha l-Kunsill jista’ jemenda l-Annessi; Billi jrid jiġi stabbilit kumitat regolatorju biex jgħin lill-Kummissjoni fl-implimentazzjoni ta’ din id-Direttiva u b’mod partikolari meta jittieħdu d-deċiżjonijiet dwar il-ħlas li parti minnu jrid isir mill-Komunità; Billi jrid isir provvediment għal miżuri supplementari li jirregolaw it-trawwim mill-ġdid ta’ ċerti speċi endemiċi ta’ fawna u flora u t-trawwim li jista’ jsir ta’ speċi mhux endemiċi; Billi l-edukazzjoni u l-informazzjoni ġenerali marbuta ma’ l-għanjiet ta’ din id-Direttiva huma meħtieġa biex tkun żgurata l-implimentazzjoni effettiva tagħha, ADOTTA DIN ID-DIRETTIVA: Tifsiriet L-Artikolu 1 Għall-għanijiet ta’ din id-Direttiva: (a) konservazzjoni tfisser għadd ta’ miżuri meħtieġa biex jiġu mantnuti jew ripristinati l-habitat naturali u l-popolazzjonijiet ta’ l-ispeċi tal-fawna u l-flora selvaġġa fi stat favorevoli kif imfisser f’(e) u (i); (b) habitat naturali jfissru żoni terrestri jew akwatiċi distinti permezz ta’ fatturi ġeografiċi, abiotiċi u biotiċi, sew jekk huma totalment naturali jew parzjalment naturali; (ċ) tipi ta’ habitat naturali li huma ta’ interess għall-Komunità jfissru dawk li, fi ħdan it-territorju msemmi fl-Artikolu 2: (i) huma fil-periklu li jgħibu mill-firxa naturali tagħhom; jew (ii) għandhom firxa naturali żgħira minħabba r-rigress tagħhom jew minħabba ż-żona intrinsikament ristretta tagħhom; jew (iii) jagħtu eżempji eċċellenti ta’ karatteristiċi tipiċi ta’ wieħed jew aktar mill-ħames reġjuni bioġeografiċi li ġejjin: Alpini, Atlantiċi, Kontinentali, Makaroneżjani u Mediterranji. Dawk it-tipi ta’ habitat naturali huma elenkati jew jistgħu jkunu elenkati fl-Anness I; (d) tipi ta’ habitat naturali ta’ priorità tfisser tipi ta’ habitat naturali li qegħdin fil-periklu li jgħibu għal kollox, li jinsabu fit-territorju msemmi fl-Artikolu 2 u li l-Komunità għandha responsabbiltà partikolari għall-konservazzjoni tagħhom minħabba l-proporzjon tal-firxa naturali tagħhom li tinsab fit-territorju msemmi fl-Artikolu 2; dawn it-tipi ta’ habitat naturali ta’ priorità huma indikati b’asterisk (*) fl-Anness I; (e) l-istat ta’ konservazzjoni ta’ habitat naturali jfisser l-influwenzi kollha li jagħfsu fuq l-habitat naturali u l-ispeċi tipiċi tiegħu li jistgħu jaffettwaw it-tqassim naturali tiegħu fit-tul, l-istruttura u l-funzjonijiet kif ukoll l-għajxien fit-tul ta’ l-ispeċi tipiċi tiegħu fit-territorju msemmi fl-Artikolu 2. L-istat ta’ konservazzjoni ta’ habitat naturali jitqies "favorevoli" meta: - il-medda naturali tiegħu u ż-żoni li jkopri f’dik il-medda huma stabbli jew qed jiżdiedu, u - l-istruttura speċifika u l-funzjonijiet li huma meħtieġa biex ikun mantenut fit-tul jeżistu u x’aktarx jibqgħu jeżistu fil-ġejjieni prevedibbli, u - l-istat ta’ konservazzjoni ta’ l-ispeċi tipiċi hu favorevoli kif imfisser f’(i); (f) l-habitat naturali ta’ speċi jfisser l-ambjent definit permezz ta’ fatturi speċifiċi abiotiċi u biotiċi, li fihom jgħix l-ispeċi fi kwalunkwe stadju taċ-ċiklu bioloġiku tiegħu; (g) l-ispeċi li huma ta’ interess għall-Komunità jfissru dawk l-ispeċi li, fit-territorju msemmi fl-Artikolu 2, huma: (i) fil-periklu, ħlief dawk l-ispeċi li l-medda naturali tagħhom hi żgħira f’dak it-territorju u li mhumiex fil-periklu li jinqerdu jew vulnerabbli fir-reġjun paleartiku tal-punent; jew (ii) vulnerabbli, jiġifieri x’aktarx maħsuba li qed jersqu lejn il-kategorija fil-periklu fil-ġejjieni qrib jekk il-fatturi kawżattivi jibqgħu jaħdmu; jew (iii) rari, jiġifieri b’popolazzjonijiet żgħar li bħalissa mhumiex fil-periklu jew vulnerabbli, iżda li jinsabu f’riskju. L-ispeċi jinsabu f’żoni ġeografiċi ristretti jew huma mifruxa bil-ftit fuq medda aktar kbira; jew (iv) endemiċi u jeħtieġu attenzjoni partikolari minħabba n-natura speċifika ta’ l-habitat naturali tagħhom u/jew l-impatt qawwi ta’ l-isfruttament tagħhom fuq l-habitat naturali tagħhom u/jew l-impatt potenzjali ta’ l-isfruttament tagħhom fuq l-istat ta’ konservazzjoni tagħhom. Dawk l-ispeċi huma elenkati jew jistgħu jiġu elenkati fl-Anness II u/jew l-Anness IV jew V; (h) speċi ta’ priorità jfissru dawk l-ispeċi msemmija f’(g) (i) li l-Komunità għandha responsabbiltà għall-konservazzjoni tagħhom minħabba d-daqs tal-firxa naturali tagħhom li tinsab fit-territorju msemmi fl-Artikolu 2; dawn l-ispeċi ta’ priorità huma indikati permezz ta’ asterisk (*) fl-Anness II; (i) l-istat ta’ konservazzjoni ta’ speċi jfisser l-ammont miżjud ta’ influwenzi li jaġixxu fuq l-ispeċi konċernati u li jistgħu jaffettwaw it-tqassim fit-tul u l-abbundanza tal-popolazzjonijiet ta’ dik l-ispeċi fit-territorju msemmi fl-Artikolu 2; L-istat ta’ konservazzjoni jitqies "favorevoli" meta: - l-informazzjoni fuq iċ-ċaqliq tal-popolazzjoni konċernata jindikaw li qed tieħu ħsieb tagħha nnifsha fit-tul bħala komponent vjabbli ta’ l-habitat naturali tagħha, u - il-firxa naturali ta’ l-ispeċi la qiegħda titnaqqas u lanqas m’għandha xejra li titnaqqas fil-ġejjieni prevedibbli, u - hemm, u x’aktarx jibqa’ jkun hemm, habitat naturali kbir biżżejjed biex iżomm il- popolazzjonijiet tagħha fit-tul; (j) sit tfisser żona definita ġeografikament li dwarha hemm indikat b’mod ċar sa fejn twassal; (k) sit ta’ importanza għall-Komunità tfisser sit li, fir-reġjun bioġeografiku jew reġjuni bioġeografiċi li jinsab fih, jgħin b’ mod sinifikanti fil-manteniment jew fir-ripristinar fi stat ta’ konservazzjoni favorevoli ta’ tip ta’ habitat naturali fl-Anness I jew ta’ speċi fl-Anness II u jista’ wkoll jgħin b’ mod sinifikanti għall-koerenza ta’ Natura 2000 imsemmija fl-Artikolu 3, u/jew jgħin b’ mod sinifikanti fil-ħarsien tad-diversità bioloġika fi ħdan ir-reġjun bioġeografiku jew reġjuni bioġeografiċi konċernati. Għall-ispeċi ta’ l-annimali li jimirħu fuq żoni kbar, is-siti ta’ importanza għall-Komunità għandhom jaqblu mal-postijiet fil-medda naturali ta’ dawk l-ispeċi li joffru l-fatturi fiżiċi jew bioloġiċi essenzjali għall-għijxien u r-riproduzzjoni tagħhom; (l) żona speċjali ta’ konservazzjoni tfisser sit ta’ importanza għall-Komunità nnominat mill-Istati Membri permezz ta’ att statutorju, amministrattiv u/jew kuntrattwali li bih il-miżuri meħtieġa ta’ konservazzjoni huma applikati għall-manteniment jew għar-ripristinar, fi stat ta’ konservazzjoni favorevoli, l-habitat naturali u/jew il-popolazzjonijiet ta’ l-ispeċi li għalihom is-sit ġie nominat; (m) kampjun tfisser kwalunkwe annimal jew pjanta, sew jekk ħaj jew mejjet, mill-ispeċi elenkati fl-Anness IV u fl-Anness V, kwalunkwe parti jew biċċa ġejja minnu, kif ukoll kwalunkwe prodott ieħor li jidher, minn dokument mehmuż magħhom, mill-ippakkjar jew mill-marka jew tikketta, jew minn kwalunkwe ċirkostanza oħra, li huwa partijiet jew biċċiet mill-annimali jew pjanti ta’ dawk l-ispeċi; (n) il-kumitat ifisser il-kumitat stabbilit skond l-Artikolu 20. L-Artikolu 2 1. L-għan ta’ din id-Direttiva jkun li tikkontribwixxi biex tiġi żgurata l-biodiversità permezz tal-konservazzjoni ta’ l-habitat naturali u tal-fawna u l-flora selvaġġa fit-territorju Ewropew ta’ l-Istati Membri li jgħodd għalihom it-Trattat. 2. Il-miżuri meħuda skond din id-Direttiva jkunu ddisinjati biex iżommu jew jirripristinaw, fi stat ta’ konservazzjoni favorevoli, l-habitat naturali u l-ispeċi tal-fawna u l-flora selvaġġa li huma ta’ interess għall-Komunità. 3. Il-miżuri meħuda skond din id-Direttiva għandhom iqisu l-ħtiġiet ekonomiċi, soċjali u kulturali u l-karatteristiċi reġjonali u lokali. Konservazzjoni ta’ l-habitat naturali u l-habitat ta’ l-ispeċi L-Artikolu 3 1. Għandu jiġi stabbilit n etwork ekoloġiku Ewropew koerenti ta’ żoni speċjali ta’ konservazzjoni taħt l-isem ta’ Natura 2000. Dan in-network, magħmul minn siti li jħaddnu fihom it-tipi ta’ habitat naturali elenkati fl-Anness I u l-habitat ta’ l-ispeċi elenkati fl-Anness II, għandhom jippermettu li t-tipi ta’ habitat naturali u l-habitat naturali ta’ l-ispeċi konċernati jinżammu jew, fejn jixraq, jiġu ripristinati fi stat ta’ konservazzjoni favorevoli fil-firxa naturali tagħhom. In-network Natura 2000 se jkun fiha ż-żoni ta’ protezzjoni speċjali klassifikati mill-Istati Membri skond id-Direttiva 79/409/KEE. 2. Kull Stat Membru għandu jikkontribwixxi għall-ħolqien ta’ Natura 2000 skond ir-rappreżentanza fit-territorju tiegħu tat-tipi ta’ habitat naturali u l-habitat ta’ l-ispeċi msemmi fil-paragrafu 1. Għal dak il-għan kull Stat Membru għandu jinnomina, skond l-Artikolu 4, xi siti bħala żoni speċjali ta’ konservazzjoni waqt li jitqiesu l-għanjiet stabbiliti fil-paragrafu 1. 3. Meta jaraw li jkun hekk meħtieġ, l-Istati Membri għandhom jippruvaw itejjbu l-koerenza ekoloġika ta’ Natura 2000 billi jżommu, u fejn jixraq, jiżviluppaw, fatturi tal-paesaġġ li huma ta’ importanza kbira għall-fawna u l-flora selvaġġa, kif imsemmi fl-Artikolu 10. L-Artikolu 4 1. Skond il-kriterji stabbiliti fl-Anness III (Stadju 1) u l-informazzjoni xjentifika relevanti, kull Stat Membru għandu jipproponi lista ta’ siti li jindikaw liema tipi ta’ habitat naturali fl-Anness I u liema speċi fl-Anness II li hemm fis-siti huma endemiċi għat-territorju tagħhom. Għall-ispeċi ta’ l-annimali li jimirħu fuq żoni kbar, dawn is-siti għandhom jaqblu mal-postijiet fil-medda naturali ta’ dawk l-ispeċi li joffru l-fatturi fiżiċi jew bioloġiċi essenzjali għal ħajjithom u għar-riproduzzjoni. Għall-ispeċi akwatiċi mifruxa fuq żoni kbar, dawk is-siti jiġu proposti biss fejn hemm żona li tista’ tkun identifikata b’mod ċar li tirrappreżenta l-fattura fiżiċi u bioloġiċi essenzjali għall-għixien u r-riproduzzjoni tagħhom. Fejn jixraq, l-Istati Membri għandhom jipproponu l-adattament tal-lista in vista tar-riżultati tas-sorveljanza msemmija fl-Artikolu 11. Il-lista għandha tkun mgħoddija lill-Kummissjoni, fi żmien tliet snin min-notifika ta’ din id-Direttiva, flimkien ma’ informazzjoni dwar kull sit. Dik l-informazzjoni jrid ikun fiha mappa tas-sit, isimha, il-post, id-daqs u l-fatti magħrufa li jirriżultaw mill-applikar tal-kriterji speċifikati fl-Anness III (Stadju 1) mogħtija f’għamla stabbilita mill-Kummissjoni skond il-proċedura stabbilita fl-Artikolu 21. 2. Skond il-kriterji stabbiliti fl-Anness III (Stadju 2) u fl-istruttura kemm ta’ kull wieħed mill-ħames reġjuni bioġeografiċi msemmija fl-Artikolu 1(ċ) (iii) kif ukoll dik tat-territorju kollu msemmi fl-Artikolu 2(1), il-Kummissjoni trid tistabilixxi, bi ftehim ma’ kull Stat Membru, lista preliminari tas-siti li huma ta’ importanza għall-Komunità msawra mil-listi ta’ l-Istati Membri li tidentifika dawk li jospitaw waħda jew aktar mit-tipi ta’ habitat naturali ta’ priorità jew l-ispeċi ta’ priorità. L-Istati Membri li s-siti tagħhom li jilqgħu fihom wieħed jew aktar mit-tipi ta’ habitat naturali ta’ priorità u l-ispeċi ta’ priorità jirrappreżentaw aktar minn 5 % tat-territorju nazzjonali tagħhom jistgħu, bi ftehim mal-Kummissjoni, jitolbu li l-kriterji mniżżla fl-Anness III (Stadju 2) ikunu mħaddna b’mod iktar flessibbli meta jintagħżlu s-siti kollha ta’ importanza għall-Komunità fit-territorju tagħhom. Il-lista tas-siti magħżula bħala siti ta’ importanza għall-Komunità, li tidentifika dawk li jilqgħu fihom waħda jew aktar mit-tipi ta’ habitat naturali ta’ priorità jew l-ispeċi ta’ priorità, għandha tiġi adottata mill-Kummissjoni skond il-proċedura stabbilita fl-Artikolu 21. 3. Il-lista msemmija fil-paragrafu 2 għandha tiġi stabbilita fi żmien sitt snin min-notifika ta’ din id-Direttiva. 4. Ladarba sit ta’ importanza għall-Komunità jkun adottat skond il-proċedura stabbilita fil-paragrafu 2, l-Istat Membru konċernat irid jinnomina dak is-sit bħala żona speċjali ta’ konservazzjoni kemm jista’ jkun malajr u f’mhux aktar minn sitt snin żmien, u jistabilixxi prioritajiet skond l-importanza tas-siti għaż-żamma jew ir-ripristinar, fi stat ta’ konservazzjoni favorevoli, ta’ tip ta’ habitat naturali fl-Anness I jew speċi fl-Anness II u għall-koerenza ta’ Natura 2000, u fl-isfond tat-theddid ta’ degradazzjoni jew qerda li jkunu esposti għaliha dawk is-siti. 5. Hekk kif sit jitniżżel fil-lista msemmija fit-tielet subparagrafu tal-paragrafu 2 dan ikun suġġett għall-Artikolu 6(2), (3) u (4). L-Artikolu 5 1. F’każijiet eċċezzjonali fejn il-Kummissjoni tara li lista nazzjonali kif imsemmija fl-Artikolu 4(1) tonqos milli ssemmi sit li jilqa’ fih tip ta’ habitat naturali ta’ priorità jew speċi ta’ priorità li, skond l-informazzjoni xjentifika relevanti u ta’ min jafda fuqha, hi tqis li biex dak it-tip ta’ habitat naturali ta’ priorità jinżamm jew biex jibqgħu jgħixu dawk l-ispeċi ta’ priorità, trid tinbeda proċedura bilaterali ta’ konsultazzjoni bejn dak l-Istat Membru u l-Kummissjoni bil-għan li jitqabblu l-fatti xjentifiċi magħrufa użati minn kull wieħed minnhom. 2. Jekk, wara li jiskadi l-perjodu ta’ konsultazzjoni li ma jaqbiżx is-sitt xhur, it-tilwim jibqa’ ma jkunx solvut, il-Kummissjoni trid tgħaddi lill-Kunsill proposta li għandha x’taqsam ma’ l-għażla tas-sit bħala sit ta’ importanza għall-Komunità. 3. Il-Kunsill, li jaġixxi b’mod unanimu, jieħu deċiżjoni fi żmien tliet xhur mid-data li fiha jkun riferut lilu t-tilwim. 4. Waqt il-perjodu ta’ konsultazzjoni u sakemm tingħata d-deċiżjoni tal-Kunsill, is-sit konċernat irid ikun suġġett għall-Artikolu 6(2). L-Artikolu 6 1. Għal żoni speċjali ta’ konservazzjoni, l-Istati Membri għandhom jistabilixxu l-miżuri ta’ konservazzjoni meħtieġa li jinkludu, jekk hemm bżonn, pjanijiet ta’ tmexxija xierqa disinjati speċifikament għas-siti jew imdaħħla fil-pjanijiet ta’ żvilupp l-oħra, u miżuri xierqa statutorji, amminstrattivi jew kuntrattwali li jaqblu mal-ħtiġiet ekoloġiċi tat-tipi ta’ habitat naturali fl-Anness I u l-ispeċi fl-Anness II li hemm fis-siti. 2. L-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri xierqa biex jevitaw, fiż-żoni speċjali ta’ konservazzjoni, id-deterjorament ta’ l-habitat naturali u l-habitat ta’ l-ispeċi kif ukoll t-tfixkil ta’ l-ispeċi li għalihom ġew nominati ż-żoni, safejn dak it-tfixkil jista’ jkun sinifikanti meta jitqies skond l-għanjiet ta’ din id-Direttiva. 3. Kull pjan jew proġett li mhux marbut direttament ma’ jew li ma hux meħtieġ għat-tmexxija tas-sit iżda li x’aktarx se jkollu effett sinifikanti fuqu, jew b’mod individwali jew inkella flimkien ma’ xi pjanijiet jew proġetti oħra, għandu jkun suġġett għal evalwazzjoni xierqa ta’ l-implikazzjonijiet tiegħu għas-sit in vista ta’ l-għanjiet ta’ konservazzjoni tas-sit. Fl-isfond tar-riżultati ta’ l-evalwazzjoni ta’ l-implikazzjonijiet għas-sit u skond id-dispożizzjonijiet tal-paragrafu 4, l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti għandhom jaqblu dwar il-pjan jew il-proġett biss wara li jkunu żguraw li dan ma jaffettwax ħażin l-integrità tas-sit konċernat u, jekk xieraq, wara li jkunu raw l-opinjoni tal-pubbliku ġenerali. 4. Jekk, minkejja li jkun hemm evalwazzjoni negattiva ta’ l-implikazzjonijiet għas-sit u fin-nuqqas ta’ soluzzjonijiet oħra, pjan jew proġett irid isir xorta waħda għal raġunijiet obbligatorji oħra li huma konnessi ma’ l-interess pubbliku, inklużi dawk ta’ tip soċjali jew ekonomiku, l-Istat Membru irid jieħu l-miżuri kollha kumpensatorji meħtieġa biex jiżgura li tkun protetta l-koerenza globali ta’ Natura 2000. Hu jrid jgħarraf lill-Kummissjoni dwar il-miżuri kumpensatorji adottati. Meta s-sit konċernat jospita tip ta’ habitat naturali ta’ priorità u/jew speċi ta’ priorità, l-uniċi kunsiderazzjonijiet li jistgħu jitqajmu huma dawk marbuta ma’ saħħet il-bniedem jew is-sigurtà pubblika, dawk li għandhom konsegwenzi ta’ benefiċċju u ta’ importanza ewlenija għall-ambjent jew, wara opinjoni mill-Kummissjoni, ma raġunijiet obbligatorji oħra ta’ interess pubbliku li jieħu l-preċedenza. L-Artikolu 7 L-obbligi li joħorġu mill-Artikolu 6(2), (3) u (4) ta’ din id-Direttiva għandhom jissostitwixxu kull obbligu li joħroġ mill-ewwel sentenza ta’ l-Artikolu 4(4) tad-Direttiva 79/409/KEE dwar iż-żoni klassifikati skond l-Artikolu 4(1) jew meqjusa bl-istess mod skond l-Artikolu 4(2) tiegħu, mid-data ta’ l-implimentazzjoni ta’ din id-Direttiva jew mid-data tal-klassifikazzjoni jew għarfien minn Stat Membru skond id-Direttiva 79/409/KEE, meta d-data ta’ l-aħħar tiġi aktar tard. L-Artikolu 8 1. B’mod parallel mal-proposti tagħhom għas-siti eleġibbli biex ikunu nominati bħala żoni speċjali ta’ konservazzjoni, li jilqgħu fihom tipi ta’ habitat naturali ta’ priorità u/jew speċi ta’ priorità, l-Istati Membri għandhom jibagħtu, kif jixraq, lill-Kummissjoni l-estimi tagħhom marbuta ma’ parti mill-finanzjament min-naħa tal-Komunità li huma jqisu li hu meħtieġ biex ikunu jistgħu jħarsu l-obbligi tagħhom skond l-Artikolu 6(1). 2. Bi ftehim ma’ kull Stat Membru konċernat, il-Kummissjoni għandha tidentifika, għas-siti ta’ importanza għall-Komunità li għalihom hu mfittex l-ikkofinanzjament, dawk il-miżuri li huma essenzjali għaż-żamma jew ir-ripristinar fi stat ta’ konservazzjoni favorevoli tat-tipi ta’ habitat naturali ta’ priorità u l-ispeċi ta’ priorità fis-siti konċernati, kif ukoll l-ispejjeż totali li jġibu magħhom dawk il-miżuri. 3. Il-Kummissjoni, bi ftehim ma’ l-Istati Membri konċernati, tagħmel stima tal-finanzjament, inkluż il-ko-finanzjament, meħtieġ biex jitħaddmu l-miżuri msemmija fil-paragrafu 2, billi tqis, fost affarijiet oħra, il-konċentrazzjoni fit-territorju ta’ l-Istat Membru ta’ tipi ta’ habitat naturali ta’ priorità u/jew speċi ta’ priorità u l-piżijiet relattivi li jġibu magħhom il-miżuri meħtieġa. 4. Skond l-istima msemmija fil-paragrafi 2 u 3, il-Kummissjoni għandha tadotta, wara li tqis is-sorsi disponibbli ta’ finanzjament skond il-mezzi rilevanti tal-Komunità u skond il-proċedura stabbilita fl-Artikolu 21, qafas ta’ azzjoni ta’ priorità tal-miżuri li jinkludi il-kofinanzjament li jrid isir meta s-sit ikun nominat skond l-Artikolu 4(4). 5. Il-miżuri li ma jkunux inżammu fil-qafas ta’ azzjoni għal nuqqas ta’ riżorsi suffiċjenti, kif ukoll dawk inklużi fil-qafas ta’ azzjoni msemmija hawn fuq li ma rċevewx il-ko-finanzjament meħtieġ jew li ngħataw parti biss mill-parti mill-ko-finanzjament, għandhom jiġu kunsidrati mill-ġdid skond il-proċedura stabbilita fl-Artikolu 21, fil-kuntest ta’ reviżjoni ta’ darbtejn fis-sena ta’ l-qafas ta’ azzjoni u jistgħu, fil-frattemp, ikunu postposti mill-Istati Membri sakemm issir dik ir-reviżjoni. Din ir-reviżjoni għandha tqis, kif jixraq, il-qagħda l-ġdida tas-sit konċernat. 6. F’żoni fejn il-miżuri li jiddependu minn parti mill-finanzjament huma posposti, l-Istati Membri ma għandhomx jieħdu miżuri ġodda li x’aktarx jwasslu għad-deterjorazzjoni ta’ dawk iż-żoni. L-Artikolu 9 Il-Kummissjoni, li taġixxi skond il-proċedura stabbilita fl-Artikolu 21, għandha tirrevedi minn żmien għall-żmien is-sehem li qed tagħti Natura 2000 biex jintlaħqu l-għanijiet stabbiliti fl-Artikolu 2 u 3. F’dan il-kuntest, żona speċjali ta’ konservazzjoni tista’ titiqies għal diklassifikazzjoni fejn dan ikun ġustifikat minn żviluppi naturali osservati bħala riżultat tas-sorveljanza msemmija fl-Artikolu 11. L-Artikolu 10 L-Istati Membri għandhom jippruvaw iħajru, fejn jaraw li hu meħtieġ, fil-politika ta’ l-ippjanar ta’ l-art tagħhom u fil-politika ta’ l-iżvilupp u, b’mod partikolari, biex itejbu l-koerenza ekoloġika tan-network Natura 2000, l-immaniġjar tal-karatteristiċi tal-paesaġġ li huma ta’ importanza kbira għall-fawna u l-flora selvaġġa. Dawk il-karatteristiċi huma dawk li, minħabba l-istruttura lineari u kontinwa tagħhom (bħal xmajjar bil-firdiet tagħhom jew is-sistemi tradizzjonali biex jiddistingwu l-konfini bejn l-għelieqi) jew il-funzjoni tagħhom ta’ waqfiet ta’ kollegament bejn post u ieħor (bħal vaski jew boskijiet żgħar) huma essenzjali għall-migrazzjoni, tixrid u skambji ġenetiċi ta’ l-ispeċi selvaġġi. L-Artikolu 11 L-Istati Membri għandhom iwettqu sorveljanza fuq l-istat ta’ konservazzjoni ta’ l-habitat naturali u l-ispeċi msemmija fl-Artikolu 2 b’attenzjoni speċjali għat-tipi ta’ habitat naturali ta’ priorità u speċi ta’ priorità. Ħarsien ta’ l-ispeċi L-Artikolu 12 1. L-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri meħtieġa biex jistabbilixxu sistema ta’ ħarsien strett ta’ l-ispeċi ta’ l-annimali msemmija fl-Anness IV (a) fil-firxa naturali tagħhom, u li jipprojbixxu: (a) l-forom kollha ta’ qbid volontarju jew qtil ta’ kampjuni minn dawn l-ispeċi fis-selvaġġ; (b) tfixkil volontarju ta’ dawn l-ispeċi, speċjalment waqt il-perjodu tat-tgħammir, tkabbir, ibernazzjoni u migrazzjoni; (ċ) qerda volontarja jew teħid tal-bajd mis-selvaġġ; (d) deterjorazzjoni jew qerda ta’ siti tat-tgħammir jew postijiet ta’ mistrieħ. 2. Għal dawn l-ispeċi, l-Istati Membri għandhom jipprojbixxu ż-żamma, it-trasport u l-bejgħ jew skambju, u offerta għall-bejgħ jew skambju, ta’ kampjuni meħuda mis-selvaġġ, ħlief għal dawk meħuda b’mod legali qabel ma tiġi implimentata din id-Direttiva. 3. Il-projbizzjoni msemmija fil-paragrafu 1 (a) u (b) u fil-paragrafu 2 tgħodd għall-istadji kollha tal-ħajja ta’ l-annimali li għalihom japplika dan l-Artikolu. 4. L-Istati Membri għandhom iwaqqfu sistema biex jissorveljaw il-qbid u l-qtil aċċidentali ta’ l-ispeċi ta’ l-annimali msemmija fl-Anness IV (a). In vista ta’ l-informazzjoni miġbura, l-Istati Membri għandhom jieħdu miżuri ulterjuri ta’ riċerka jew ta’ konservazzjoni kif meħtieġa biex jiżguraw li l-qbid aċċidentali u l-qtil ma jkollhomx effett negattiv sinifikanti fuq l-ispeċi konċernati. L-Artikolu 13 1. L-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri meħtieġa biex jistbailixxu sistema għall-ħarsien strett ta’ l-ispeċi tal-pjanti elenkati fl-Anness IV (b), u li jipprojbixxu: (a) il-ġbir, qtugħ, qlugħ mill-għeruq jew qerda intenzjonata ta’ dawk il-pjanti fil-firxa naturali tagħhom fis-selvaġġ; (b) iż-żamma, it-trasport u l-bejgħ jew skambju, u l-offerta għall-bejgħ jew skambju, ta’ kampjuni meħuda mis-selvaġġ, ħlief għal dawk meħuda b’mod legali qabel ma tiġi implimentata din id-Direttiva. 2. Il-projbizzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 1 (a) u (b) jgħoddu għall-istadji kollha taċ-ċiklu bioloġiku tal-pjanti li għalihom jgħodd dan l-Artikolu. L-Artikolu 14 1. Jekk, in vista ta’ din is-sorveljanza msemmija fl-Artikolu 11, l-Istati Membri jidhrilhom li hu meħtieġ, huma għandhom jieħdu miżuri li jiżguraw li t-teħid fis-selvaġġ ta’ kampjuni ta’ speċi ta’ fawna u flora selvaġġa elenkati fl-Anness V kif ukoll l-esplojtazzjoni tagħhom huwa kompatibbli ma’ li jinżammu fi stat ta’ konservazzjoni favorevoli. 2. Fejn dawk il-miżuri huma meqjusa li huma meħtieġa, huma għandhom jinkludu l-issoktar tas-sorveljanza msemmija fl-Artikolu 11. Dawk il-miżuri jistgħu jinkludu wkoll b’mod partikolari: - regolamenti marbuta ma’ l-aċċess għal ċerta proprjetà, - projbizzjoni temporanja jew lokali mit-teħid ta’ kampjuni fis-selvaġġ u l-isfruttament ta’ ċerti popolazzjonijiet, - regolamentazzjoni dwar il-perjodi u/jew metodi ta’ teħid ta’ kampjuni, - l-applikazzjoni, meta jittieħdu l-kampjuni, ta’ regoli tal-kaċċa u tas-sajd li jieħdu kont tal-konservazzjoni ta’ dawk il-popolazzjonijiet, - l-istabbiliment ta’ sistema ta’ liċenzji biex jittieħdu l-kampjuni jew il-kwoti, - ir-regolamentazzjoni tax-xiri, bejgħ, offerta għall-bejgħ, żamma għall-bejgħ jew trasport għall-bejgħ ta’ kampjuni, - it-tgħammir fil-magħluq ta’ speċi ta’ annimali kif ukoll propagazzjoni artifiċjali ta’ speċi ta’ pjanti, f’kondizzjonijiet kontrollati b’mod strett, bil-ħsieb li jitnaqqas it-teħid ta’ kampjuni mis-selvaġġ, - l-evalwazzjoni ta’ l-effett tal-miżuri adottati. L-Artikolu 15 Dwar il-qbid jew il-qtil ta’ l-ispeċi tal-fawna selvaġġa elenkati fl-Anness V (a) u f’każijiet fejn, skond l-Artikolu 16, jiġu applikati derogi dwar it-teħid, qbid jew qtil ta’ l-ispeċi elenkati fl-Anness IV (a), l-Istati Membri għandhom jipprojbixxu l-użu tal-mezzi kollha indiskriminati li jistgħu jwasslu għall-għibien lokali ta’, jew tfixkil serju ta’, popolazzjonijiet ta’ dawk l-ispeċi, u b’mod partikolari: (a) l-użu ta’ mezzi ta’ qbid u qtil elenkati fl-Anness VI (a); (b) kull forma ta’ qbid u qtil mill-metodi ta’ trasport imsemmija fl-Anness VI (b). L-Artikolu 16 1. Sakemm ma jkunx hemm alternattiva sodisfaċenti u d-deroga mhix ta’ dannu għall-ħarsien tal-popolazzjonijiet ta’ l-ispeċi konċernati fi stat ta’ konservazzjoni favorevoli fil-firxa naturali tagħhom, l-Istati Membri jistgħu jidderogaw mid-dispożizzjonijiet ta’ l-Artikoli 12, 13, 14 u15 (a) u (b): (a) fl-interess li jħarsu l-fawna u l-flora selvaġġa u li jikkonservaw l-habitat naturali; (b) biex jipprevjenu l-ħsara serja, b’mod partikolari lill-uċuh tar-raba’, lill-bhejjem, lill-foresti, lis-sajd u lill-ilma u lil tipi oħra ta’ proprjetà; (ċ) fl-interessi tas-saħħa u s-sigurtà pubblika, jew għal raġunijiet obbligatorji oħra li huma konnessi ma’ l-interess pubbliku, inklużi dawk tat-tip soċjali jew ekonomiku u l-konsegwenzi ta’ benefiċċju ta’ l-akbar importanza għall-ambjent; (d) għall-għan tar-riċerka u l-edukazzjoni, biex tiġġedded il-popolazzjoni u biex jiġu introdotti mill-ġdid dawn l-ispeċi u għall-ħidmiet ta’ tgħammir meħtieġa għal dawn l-iskopijiet, inkluża l-propagazzjoni artifiċjali tal-pjanti; (e) biex ikun jista’ jsir, taħt kondizzjonijiet ta’ sorveljanza stretta, fuq bażi selettiva u għal ammont limitat, it-teħid jew iż-żamma ta’ ċerti kampjuni ta’ l-ispeċi elenkati fl-Anness IV f’għadd limitat speċifikat mill-awtoritajiet nazzjonali kompetenti. 2. L-Istati Membri għandhom jgħaddu lill-Kummissjoni kull sentejn rapport skond l-għamla stabbilita mill-Kumitat dwar id-derogi mħaddna skond il-paragrafu 1. Il-Kummissjoni għandha tagħti l-opinjoni tagħha dwar dawn id-derogi f’perjodu ta’ żmien massimu ta’ 12-il xahar wara li tirċievi r-rapport u trid tagħti rendikont lill-Kumitat. 3. Ir-rapporti għandhom jispeċifikaw: (a) l-ispeċi li huma suġġetti għad-derogi u r-raġuni għad-deroga, inkluż in-natura tar-riskju, u jekk xieraq, b’referenza għall-alternattivi miċħuda u l-fatti xjentifiċi magħrufa li ntużaw; (b) il-mezzi, it-tagħmir jew il-metodi awtorizzati għall-qbid jew il-qtil ta’ l-ispeċi ta’ l-annimali u r-raġunijiet għall-użu tagħhom; (ċ) iċ-ċirkostanzi ta’ meta u fejn jistgħu jingħataw dawk id-derogi; (d) l-awtorità mogħtija s-setgħa biex tiddikjara u tivverifika li jeżistu l-kondizzjonijiet meħtieġa u biex tiddeċiedi liema mezzi, tagħmir jew metodi jistgħu jintużaw, fi ħdan liema limiti u mil-liema aġenziji, u liema nies għandhom iwettqu dik il-ħidma; (e) il-miżuri ta’ sorveljanza użati u r-riżultati miksuba. Informazzjoni L-Artikolu 17 1. Kull sitt snin mid-data ta’ meta jiskadi l-perjodu stabbilit fl-Artikolu 23, l-Istati Membri għandhom iħejju rapport dwar l-implimentazzjoni tal-miżuri meħuda skond din id-Direttiva. Dan ir-rapport irid ikun fih b’mod partikolari l-informazzjoni dwar il-miżuri ta’ konservazzjoni msemmija fl-Artikolu 6(1) kif ukoll l-evalwazzjoni ta’ l-impatt ta’ dawk il-miżuri fuq l-istat ta’ konservazzjoni tat-tipi ta’ l-habitat naturali ta’ l-Anness I u l-ispeċi ta’ l-Anness II u r-riżultati ewlenin tas-sorveljanza msemmija fl-Artikolu 11. Ir-rapport, magħmul skond l-għamla stabbilita mill-kumitat, irid jiġi mgħoddi lill-Kummissjoni u jkun aċċessibbli għall-pubbliku. 2. Il-Kummissjoni għandha tħejji rapport kompost ibbażat fuq ir-rapporti msemmija fil-paragrafu 1. Dan ir-rapport irid ikun fih evalwazzjoni xierqa tal-progress milħuq u, b’mod partikolari, tal-kontribut ta’ Natura 2000 biex jintlaħqu l-għanijiet stabbiliti fl-Artikolu 3. Abbozz tal-parti tar-rapport li tkopri l-informazzjoni mogħtija minn Stat Membru għandu jintbagħat lill-Istat Membru msemmi għall-verifika. Wara li tingħata lill-kumitat, il-verżjoni finali tar-rapport tiġi pubblikata mill-Kummissjoni, mhux aktar tard minn sentejn wara li tirċievi r-rapporti msemmija fil-paragrafu 1, u tintbagħat lill-Istati Membri, lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill u lill-Kumitat Soċjali u Ekonomiku. 3. L-Istati Membri jistgħu jimmarkaw żoni nominati b’din id-Direttiva permezz ta’ avviżi tal-Komunità maħsuba għal dak il-għan mill-kumitat. Riċerka L-Artikolu 18 1. L-Istati Membri u l-Kummissjoni għandhom iħajru r-riċerka u x-xogħol xjentifiku meħtieġa wara li jqisu l-għanjiet stabbiliti fl-Artikolu 2 u l-obbligu msemmi fl-Artikolu 11. Huma għandhom jiskambjaw l-informazzjoni għall-iskopijiet ta’ koordinazzjoni tajba tar-riċerka magħmula fuq livell ta’ Stat Membru u fuq livell ta’ Komunità. 2. Trid tingħata attenzjoni speċjali lix-xogħol xjentifiku meħtieġ għall-implimentazzjoni ta’ l-Artikoli 4 u 10, u trid tkun imħajra riċerka b’ koperazzjoni transkonfinali bejn l-Istati Membri. Proċedura biex jiġu emendati l-Annessi L-Artikolu 19 Dawk l-emendi li jkunu meħtieġa biex jiġu adattati l-Annessi I, II, III, V u VI għall-progress tekniku u xjentifiku għandhom jiġu adottati mill-Kunsill li jaġixxi b’maġġoranza kwalifikata fuq proposta mressqa mill-Kummissjoni. Dawk l-emendi li jkunu meħtieġa biex ikun adattat l-Anness IV għall-progress tekniku u xjentifiku għandhom jiġu adottati mill-Kunsill li jaġixxi b’mod unanimu fuq proposta mressqa mill-Kummissjoni. Kumitat L-Artikolu 20 Il-Kummissjoni tkun mgħejuna minn kumitat magħmul mir-rappreżentanti ta’ l-Istati Membri u presedut mir-rappreżentant tal-Kummissjoni. L-Artikolu 21 1. Ir-rappreżentant tal-Kummissjoni għandu jissottometti lill-kumitat l-abbozz tal-miżuri li għandhom jittieħdu. Il-kumitat irid jagħti l-opinjoni tiegħu dwar l-abbozz fi żmien stipulat li l-President jista’ jistabbilixxi skond l-urġenza tal-każ. L-opinjoni trid tingħata mill-maġġoranza kif imsemmi fl-Artikolu 148(2) tat-Trattat fil-każ ta’ deċiżjonijiet li l-Kunsill ikun mitlub jieħu fuq proposta mressqa mill-Kummissjoni. Il-voti tar-rappreżentanti ta’ l-Istati Membri fi ħdan il-kumitat jiġu mkejla bil-metodu msemmi f’dak l-Artikolu. Il-President ma jivvotax. 2. Il-Kummissjoni għandha tadotta l-miżuri maħsuba jekk dawn jaqblu ma’ l-opinjoni tal-kumitat. Jekk il-miżuri maħsuba ma jaqblux ma’ l-opinjoni tal-kumitat, jew jekk ma tingħatax opinjoni, il-Kummissjoni għandha tressaq lill-Kunsill, mingħajr dewmien, proposta dwar il-miżuri li għandhom jittieħdu. Il-Kunsill għandu jaġixxi b’maġġoranza kwalifikata. Jekk, fi żmien tliet xhur minn meta tiskadi d-data li fiha ġew referuti lill-Kunsill, il-Kunsill ma jkunx aġixxa, il-miżuri proposti għandhom jiġu adottati mill-Kummissjoni. Dispożizzjonijiet supplementari L-Artikolu 22 Fl-implimentazzjoni tad-dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva, l-Istati Membri għandhom: (a) jistudjaw ix-xewqa li jiġu introdotti mill-ġdid l-ispeċi fl-Anness IV li huma endemiċi għat-territorju tagħhom fejn dan jista’ jgħin għall-konservazzjoni tagħhom, dejjem jekk investigazzjoni, li tqis ukoll l-esperjenza fi Stati Membri oħra jew x’imkien ieħor, tkun sabet li dik l-introduzzjoni mill-ġdid tgħin b’mod effettiv biex jerġgħu jiġu stabbiliti dawn l-ispeċi fi stat ta’ konservazzjoni favorevoli u li dan isir biss wara konsultazzjoni xierqa mal-pubbliku konċernat; (b) jassiguraw li l-introduzzjoni intenzjonata fis-selvaġġ ta’ kwalunkwe speċi li ma hix endemika għat-territorju tagħhom tkun regolata b’ mod illi ma tippreġudikax l-habitat naturali fil-firxa naturali tagħhom jew lill-fawna u l-flora selvaġġa u, jekk huma jqisu li jkun meħtieġ, għandhom jiprojbixxu din l-introduzzjoni. Ir-riżultati ta’ l-evalwazzjoni magħmula jiġu mgħoddija lill-kumitat għall-għarfien tiegħu; (ċ) iħajru l-edukazzjoni u l-informazzjoni ġenerali dwar il-bżonn li l-ispeċi ta’ fawna u flora selvaġġa jkunu mħarsa u biex ikun ikkonservat l-habitat tagħhom u l-habitat naturali. Dispożizzjonijiet finali L-Artikolu 23 1. L-Istati Membri għandhom jġibu fis-seħħ il-liġijiet, regolamenti u dispożizzjonijiet amministrattivi meħtieġa biex jaqblu ma’ din id-Direttiva fi żmien xahrejn min-notifika tagħha. Huma għandhom mill-ewwel jgħarrfu lill-Kummissjoni dwarhom. 2. Meta l-Istati Membri jadottaw dawk il-miżuri, huma jrid ikun fihom referenza għal din id-Direttiva jew ikollhom magħhom dik ir-referenza fl-okkażjoni tal-pubblikazzjoni uffiċjali tagħhom. Il-metodi kif issir dik ir-referenza jiġu stabbiliti mill-Istati Membri. 3. L-Istati Membri għandhom jgħarrfu lill-Kummissjoni dwar id-dispożizzjonijiet ewlenin tal-liġi nazzjonali li jadottaw fil-kamp kopert b’din id-Direttiva. L-Artikolu 24 Din id-Direttiva hi indirizzata lill-Istati Membri. Magħmula fi Brussell, fil-21 ta’ Mejju 1992. Għall-Kunsill Il-President Arlindo Marques Cunha [1] ĠU C 247, tal-21.9.1988, p. 3 uĠU C 195, tat-3.8.1990, p. 1. [2] ĠU C 75, ta’ l-20.3.1991, p. 12. [3] ĠU C 31, tas-6.2.1991, p. 25. [4] ĠU C 328, tas-7.12.1987, p. 1. [5] ĠU L 103, tal-25.4.1979, p. 1. Id-Direttiva kif l-aħħar emendata bid-Direttiva 91/244/KEE (ĠU L 115, tat-8.5.1991, p. 41). -------------------------------------------------- L-ANNESS I TIPI TA’ HABITAT NATURALI TA’ INTERESS GĦALL-KOMUNITA LI BIEX IKUNU KKONSERVATI JEĦTIEĠ LI JKUNU NNOMINATI ŻONI SPEĊJALI TA’ KONSERVAZZJONI Kodiċita’ interpretazzjoni: | Il-klassifikazzjoni f’forma ta’ ġerarkija ta’ l-habitat naturali magħmula permezz tal-programm Corine (Proġett tal-Corine biotopes) huwa x-xogħol ta’ referenza għal dan l-Anness. Ħafna mit-tipi ta’ habitat naturali msemmija għandhom magħhom il-kodiċi korrispondenti Corine elenkat fil-Ktieb ta’ Gwida Tekniku, Volum 1, pp. 73-109, Corine/Biotope/89/2.2, 19 Mejju 1988, aġġornat parzjalment fl-14 ta’ Frar 1989. | 11.25 | Sikek tar-ramel li huma xi ftit mgħottija bl-ilma baħar il-ħin kollu | 11.34 | *Xtieli tal-Posidonja | 13.2 | Xmajjar żgħar | 14 | Biċċiet ta’ l-art bit-tajn u bir-ramel li ma jkunux mgħottija bl-ilma baħar meta l-mewġ ikun baxx | 21 | *Laguni | – | Daħliet kbar baxxi u bajjiet | – | Sikek | – | "Kolonni" fil-baħar baxx li jinħolqu permezz tal-gassijiet li joħorġu | Irdumijiet tal-baħar u bajjiet bil-blat jew biċ-ċagħaq 17.2 | Il-veġetazzjoni li jġib miegħu l-kurrent ta’ kull sena | 17.3 | Veġetazzjoni li jttul fis-snin fuq ix-xtut bil-blat | 18.21 | Irdumijiet bil-ħaxix tal-kosta Atlantika u Baltika | 18.22 | Irdumijiet bil-ħaxix tal-kosta tal-Mediterran (bil-Limonium spp. Endemika) | 18.23 | Irdumijiet bil-ħaxix tal-kosta tal-Makroneżja (flora endemika għal din il-kosta) | Salini u għadajjar bil-melħ atlantiku u kontinentali u witat bil-melħ 15.11 | Salicornia u tajn u ramel ieħor li jinbena ta’ kull sena | 15.12 | Meded ta’ ħaxix irqiq tat-tip Spartina (Spartinion) | 15.13 | Witat tal-melħ ta’ l-Atlantiku (Glauco-Puccinellietalia) | 15.14 | *Witat tal-melħ kontinentali (Puccinellietalia distantis) | Salini u għadajjar bil-melħ u witat bil-melħ termo- atlantiċi u Mediterranji 15.15 | Witat bil-melħ fil-Mediterran (Juncetalia maritimi) | 15.16 | Meded ta’ art bil-Halophilous mediterranji u termo-atlantiċi (Arthrocnemetalia fructicosae) | 15.17 | Meded ta’ art bl-Iberia halo-nitrophilous (Pegano-Salsoletea) | Witat ta’ art bil-ħaxix li jkunu bil-melħ u bil-ġipsum kontinentali 15.18 | *Witat ta’ art bil-ħaxix li jkun fihom il-melħ (Limonietalia) | 15.19 | * Witat ta’ art bil-ħaxix li jkun fihom il-ġipsum (Gypsophiletalia) | GĦOLJIET BIR-RAMEL FIL-KOSTA U GĦOLJIET BIR-RAMEL KONTINENTALI Għoljiet fil-baħar fil-kosta Atlantika, fil-Baħar tat-Tramuntana u fil-Baltiku 16.211 | Għoljiet embrijoniċi li jiċċaqilqu | 16.212 | Għoljiet li jiċċaqilqu mal-bajja bil-Ammophila arenaria (għoljiet bojod) | 16.221 sa 16.227 | *Għoljiet stabbli li jkun fihom ħaxix li jittiekel (għoljiet griżi): 16.221Galio-Koelerion albescentis16.222Euphorbio-Helichrysion16.223Crucianellion maritimae16.224Euphorbia terracina16.225Mesobromion16.226Trifolio-Gerantietea sanguinei, Galio maritimi-Geranion sanguinei16.227Thero-Airion, Botrychio-Polygaletum, Tuberarion guttatae | 16.23 | *Għoljiet stabbli mingħajr ġir bil-Empetrum nigrum | 16.24 | Għoljiet stabbli mingħajr ġir ta’ l-*Eu-atlantiku (Calluno-Ulicetea) | 16.25 | Għoljiet bil-Hyppophae rhamnoides | 16.26 | Għoljiet bis-Salix arenaria | 16.29 | Għoljiet bis-siġar tal-kosta Atlantika | 16.31 to 16.35 | Għoljiet merħija u umdi | 1. A | Machairs (* f’machairs fl-Irlanda) | Għoljiet fil-baħar fil-kosta tal-Mediterran 16.223 | Għoljiet stabbli fil-bajja Crucianellion maritimae | 16.224 | Għoljiet bl-Euphorbia terracina | 16.228 | Art għall-mergħa bl-għoljiet Malcolmietalia | 16.229 | Art tal-mergħa bl-għoljiet Brachypodietalia ta’ kull sena | 16.27 | *Għoljiet b’tagħqida ta’ siġar li jibqgħu dejjem ħodor (Juniperus spp.) | 16.28 | Għoljiet ta’ ħaxix rqiq tat-tip iscleorophyllous (Cisto-Lavenduletalia) | 16.29 × 42.8 | *Għoljiet bis-siġar Pinus pinea u/jew Pinus pinaster | Għoljiet kontinentali, qodma u mingħajr ġir 64.1 × 31223 | Art moxa niexfa bir-ramel bil-Calluna u Genista | 64.1 × 31227 | Art moxa niexfa bir-ramel bil-Calluna u Empetrum nigrum | 64.1 × 35.2 | Mergħat ta’ art wiesa’ bil-Corynephorus u Agrostis ta’ l-għoljiet kontinentali | HABITAT NATURALI TA’ L-ILMA ĦELU Ilma qiegħed 22.11 × 22.31 | Ilmijiet tax-xmajjar li jkun fihom ftit li xejn minerali ta’ witat tar-ramel fl-Atlantiku b’veġetazzjoni li tgħix kemm fuq l-art kif ukoll fl-ilma: Lobelia, Littorelia u Isoetes | 22.11 × 22.34 | Ilmijiet tax-xmajjar li jkun fihom ftit li xejn minerali tal-witat tar-ramel bl-Isoetes fil-Mediterran tal-Punent | 22.12 × (22.31and 22.32) | Ilmijiet tax-xmajjar fiż-żona medjo Ewropea u kważi ta’ l-alpi b’veġetazzjoni li tikber kemm fuq l-art kif ukoll fl-ilma: Littorella jew Isoetes jew veġetazzjoni ta’ kull sena fuq xtut esposti (Nanocyperetalia) | 22.12 × 22.44 | Ilmijiet iebsa oligo-mesotrophic bil-veġetazzjoni benthic tal-formazzjonijiet chara | 22.13 | Xmajjar naturali mimlija nutrjenti bil-veġetazzjoni tat-tip Magnopotamion jew Hydrocharition | 22.14 | Xmajjar li fihom ftit ossiġenu u ħafna affarijiet maħlula | 22.34 | *Vaski temporanji fil-Mediterran | – | *Turloughs (l-Irlanda) | Ilma li jfawwar Sezzjonijiet mill-passaġġi ta’ l-ilma b’ċaqliq naturali jew semi naturali (qigħan minuri, medji u maġġuri) fejn il-kwalità ta’ l-ilma turi li ma kienx hemm tnaqqis sinifikanti 24.221 u 24.222 | Xmajjar ta’ l-alpi u veġetazzjoni tal-ħaxix mad-dawra tagħhom | 24.223 | Xmajjar ta’ l-alpi u l-veġetazzjoni tagħhom ta’ l-injam bil-Myricaria germanica | 24.224 | Xmajjar ta’ l-alpi u l-veġetazzjoni tagħhom ta’ l-injam bis-Salix elaegnos | 24.225 | Xmajjar tal-Mediterran li l-ħin kollu jfawwru bil-Glaucium flavum | 24.4 | Veġetazzjoni li tgħum fil-wiċċ tat-tip ranunculus ta’ xmajjar lixxi u li jkunu nofshom fil-muntanji | 24.52 | Chenopodietum rubri tax-xmajjar li jkunu nofshom fil-muntanji | 24.53 | Xmajjar fil-Mediterran li jfawwru l-ħin kollu: Paspalo-Agrostidion u purtieri mdendla tas-Salix u Populus alba | – | Xmajjar tal-Mediterran li jfawwru b’xi waqfien kultant | MOXA U ARBUXELL MODERAT 31.11 | Moxiet imxarrba ta’ l-Atlantiku ta’ Fuq bl-Erica tetralix | 31.12 | *Moxiet imxarrba ta’ l-Atlantiku t’Isfel bl-Erica ciliaris u Erica tetralix | 31.2 | *Moxiet niexfa (kull sottotip) | 31234 | *Moxiet niexfa fil-kosta bl-Erica vagans u Ulex maritimus | 31.3 | *Moxiet niexfa endemiċi tal-makroneżja | 31.4 | Moxiet ta’ l-alpi u tas-sottoalpi | 31.5 | *Arbuxell bil-Pinus mugo u Rhododendron hirsutum (Mugo-Rhododenretum hirsuti) | 31622 | Arbuxell willow ta’ parti mill-Artiku | 31.7 | Moxiet endemiċi oro-Mediterranji bl-arbuxell iniggeż bil-fjuri sofor | ARBUXELL SCLEROPHYLLOUS (MATORRAL) Il-parti t’`isfel tal-Mediterran u moderat 31.82 | Ħolqien stabbli ta’ buxus sempervirens fuq blat bil-ġir wieqaf (Berberidion p.) | 31842 | Ħolqien tal-muntanja tat-tip Genista purgans | 31.88 | Ħolqien ta’ Juniperus communis fuq moxiet bil-ġir jew mergħat ta’ art | 31.89 | *Ħolqien ta’ cistus palhinhae fuq moxiet imxarrba marittimi (Junipero-Cistetum palhinhae) | Matorral tal-Mediterran li jikber bħas-siġar 32.131 to 32.135 | Ħolqien tal-Juniper | 32.17 | *Matorral biż-Zyziphus | 32.18 | *Matorral bil-Laurus nobilis | Art miksija siġar żgħar tat-tip Termo-Mediterranji u art bil-ħaxix mingħajr siġar 32.216 | Siġar tar-rand ġo xulxin | 32.217 | Euphorbia li tikber fil-baxx qrib l-irdumijiet | 32.22 sa 32.26 | It-tipi kollha | Phrygana 33.1 | Astragalo-Plantaginetum subulatae phrygana | 33.3 | Sarcopoterium spinosum phrygana | 33.4 | Ħolqien ta’ formazzjonijiet ta’ kreta (Euphorbieto-Verbascion) | MERGĦAT TA’ ART LI JIKBRU B’MOD NATURALI U SEMI NATURALI Mergħat ta’ art naturali 34.11 | *Mergħat ta’ art bil-ġir karstic (Alysso-Sedion albi) | 34.12 | *Mergħat ta’ art bir-ramel bil-ġir niexef ħafna (Koelerion glaucae) | 34.2 | Mergħat ta’ art calaminarian | 36.314 | Mergħat ta’ art Siliceous Pyrenean bil-Festuca eskia | 36.32 | Mergħat tar-reġjuni tat-tramuntana u siliceous alpine | 36.36 | Mergħat ta’ art ta’ l-Iberja Siliceous Festuca indigesta | 36.41 sa 36.45 | Mergħat ta’ art bil-ġir alpini | 36.5 | Mergħat ta’ art fil-muntanja Makroneżjani | Mergħat ta’ art xotti nofshom naturali u tip ta’ blat li fih l-arbuxell 34.31 sa 34.34 | Dwar is-sottostrati tal-ġir (Festuco Brometalia) (* siti importanti ta’ l-orkidea) | 34.5 | *Pseudo-steppe bil-ħaxix u dak li jikber kull sena (Thero-Brachypodietea) | 35.1 | *Mergħat ta’ art li jgħixu fihom ħafna speċi Nardus, fuq sottostrati siliċeji fiż-żoni tal-muntanja (u żoni ta’ parti mill-muntanja, fl-Ewropa kontinentali) | Foresti mnaddfa mill-ħaxix Sclerophyllous (dehesas) 32.11 | Bil-Quercus suber u/jew Quercus ilex | Witat ta’ art umdi nofshom naturali bil-ħaxix twil 37.31 | Witat ta’ art bil-ħaxix Molinia fuq il-ġir u t-tafal (Eu-Molinion) | 37.4 | Witat ta’ art bil-ħaxix twil tal-Mediterran u pjanti li jikbru fl-ilma (Molinio-Holoschoenion) | 37.7 u 37.8 | Ħxejjex twal li jikbru fix-xmajjar li fihom ħafna nutrienti | – | Witat ta’ art bil-ħaxix cnidion venosae li għandhom tendenza li jegħrqu | Mergħat ta’ art Mesophile 38.2 | Witat ta’ art baxxi bit-tiben (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis) | 38.3 | Witat ta’ art fil-muntanja bit-tiben (Tipi Ingliżi bil-Geranium sylvaticum) | ART IMXARRBA MGĦOLLIJA U TAT-TAJN U MGĦARRQA Art imxarrba bl-iSphagnum acid 51.1 | *Art imxarrba attiva mgħollija | 51.2 | Art imxarrba mgħollija degradata (li xorta għadha tista’ tkun imġedda b’mod naturali) | 52.1 u 52.2 | Art imxarrba fil-firxa sħiħa (* attiva biss) | 54.5 | Tajn li jimxi u art imxarrba li tiċċaqlaq | 54.6 | Dħul ’il ġewwa fis-sottostrati tal-kompost (Rhynchosporion) | Art mgħarrqa bil-ġir 53.3 | *Art mgħarrqa bil-ġir u bil-Cladium mariscus u Carex davalliana | 54.12 | *Nixxigħat li jinbidlu bil-ħolqien ta’ blat poruż (Cratoneurion) | 54.2 | Art mgħarrqa bl-Alkaline | 54.3 | *Ħolqien ta’ alpi pijunieri tat-tip Caricion bicoloris-atrofuscae | HABITAT NATURALI BIL-BLAT U GĦERIEN Ġebel waħdu 61.1 | Siliċeju | 61.2 | Ewtriċeju | 61.3 | Thermophilous tal-Mediterran tal-Punent u ta’ l-alpi | 61.4 | Tal-Balkani | 61.5 | Siliċeju Medjo Ewropew | 61.6 | *Ġir Medjo Ewropew | Veġetazzjoni li tikber ġol-blat fuq tlajjiet 62.1 u 62.1A | Sottotipi tal-ġir | 62.2 | Sottotipi siliċikolożi | 62.3 | Veġetazzjoni tal-bidu fuq l-uċuħ tal-blat | 62.4 | *Bankini tal-ġebel tal-franka | Habitat oħra tal-blat 65 | Għerien mhux miftuħa għall-pubbliku | – | Għelieqi bil-lava u skavi naturali | – | Għerien mgħarrqa jew nofshom mgħarrqa | – | Glaciers permanenti | FORESTI Veġetazzjoni tal-foresti (sotto) naturali magħmula minn speċi endemiċi li joħolqu foresti ta’ siġar twal, b’xi siġar tipiċi li ma tantx jikbru, u li jilħqu l-kriterji li ġejjin: rari jew tal-post, u/jew li jżommu fihom l-ispeċi li huma ta’ interess għall-Komunità Foresti fl-Ewropa moderata 41.11 | Foresti tal-fagu Luzulo-Fagetum | 41.12 | Foresti tal-fagu bl-Ilex u Taxus, li fihom ħafna għażiż (Ilici-Fagion) | 41.13 | Foresti tal-fagu Asperulo-Fagetum | 41.15 | Boskijiet tal-fagu tas-sottoalpi bl-Acer u Rumex arifolius | 41.16 | Foresti tal-fagu bil-ġir (Cephalanthero-Fagion) | 41.24 | Foresti tal-ballut hornbeam Stellario-Carpinetum | 41.26 | Foresti tal-ballut hornbeam Galio-Carpinetum | 41.4 | * Foresti dojoq u fondi f’xi ħondoq tat-tip Tilio-Acerion | 41.51 | Boskijiet antiki tal-ballut aċidofilu bil-Quercus robur fuq witat bir-ramel | 41.53 | Boskijiet antiki tal-ballut bl-Ilex u Blechnum fil-Gżejjer Ingliżi | 41.86 | Boskijiet tal-Fraxinus angustifolia | 42.51 | *Foresta tal-Kaledonja | 44. A1 sa 44. A4 | *Boskijiet bl-art imxarrba | 44.3 | *Foresti li tibqa’ fihom il-ħamrija rikka wara xi għargħar (Alnion glutinoso-incanae) | 44.4 | Foresti mħallta tal-ballut, ta’ l-ulmu u tal-fraxxnu ta’ xmajjar kbar | Foresti tal-Mediterran li s-siġar tagħhom iwaqqgħu l-weraq 41.181 | *Foresti tal-fagu fl-Appenini bit-Taxus u l-Ilex | 41.184 | *Foresti tal-fagu fl-Appenini bl-Abies alba u foresti tal-fagu bl-Abies nebrodensis | 41.6 | Boskijiet tal-ballut Galicio-Portuguese bil-Quercus robur u Quercus pyrenaica | 41.77 | Boskijiet tal-Quercus faginea (Peninsula Iberjana) | 41.85 | Boskijiet Quercus trojana (l-Italja u l-Greċja) | 41.9 | Boskijiet tal-qastan | 41.1A × 42.17 | Foresti tal-fagu tal-Greċja bl-Abies borisii-regis | 41.1B | Boskijiet Quercus frainetto | 42. A1 | Foresti taċ-ċipress (Acero-Cupression) | 44.17 | Passaġġi taħt l-art Salix alba u Populus alba | 44.52 | Formazzjonijiet fuq il-ġenb tax-xmajjar fuq il-passaġġi ta’ l-ilma tal-Mediterran li kultant jaqtgħu bil-Rhododendron ponticum, Salix u oħrajn | 44.7 | Boskijiet ta’ l-injam orjentali (Platanion orientalis) | 44.8 | Passaġġi taħt il-ġnub tax-xmajjar Termo-Mediterranji (Nerio-Tamariceteae) u l-Penisola Iberjana tan-nofsinhar-punent (Securinegion tinctoriae) | Foresti mediterranji sclerophyllous 41.7Ċ | Foresti Cretan Quercus brachyphylla | 45.1 | Foresti Olea u Ceratonia | 45.2 | Foresti Quercus suber | 45.3 | Foresti Quercus ilex | 45.5 | Foresti Quercus macrolepis | 45.61 sa 45.63 | *Foresti tar-rand Makroneżjani (Laurus, Ocotea) | 45.7 | *Boskijiet bil-palm tal-Phoenix | 45.8 | Foresti ta’ l-Ilex aquifolium | Foresti ta’ l-alpi u s-sottoalpi li fihom il-koni 42.21 sa 42.23 | Foresti Acidophilous (Vaccinio-Piceetea) | 42.31 u 42.32 | Foresti ta’ l-alpi bil-lerċi u Pinus cembra | 42.4 | Foresti tal-Pinus uncinata (* fuq il-gypsum jew il-franka) | Foresti koniferi li jinsabu fil-muntanji tal-Mediterran 42.14 | * Foresti ta’ l-Appennini Abies alba u Picea excelsa | 42.19 | Foresti Abies pinsapo | 42.61 sa 42.66 | *Foresti tal-arżnu tal-Mediterran b’siġar ta’ l-arżnu suwed endemiċi | 42.8 | Foresti ta’ l-arżnu tal-Mediterran b’siġar ta’ l-arżnu endemiċi Mesogean, inklużi Pinus mugo u Pinus leucodermis | 42.9 | Foresti ta’ l-arżnu Makaroneżjani (endemiċi) | 42. A2 sa 42. A5 u 42. A8 | *Foresti endemiċi tal-Mediterran bil-Juniperus spp. | 42. A6 | *Foresti Tetraclinis articulata (Andalusia) | 42. A71 sa 42. A73 | *Boskijiet taxus baccata | -------------------------------------------------- L-ANNESS II SPEĊI TA' ANNIMALI U PJANTI LI HUMA TA' INTERESS GĦALL-KOMUNITA "LI L-KONSERVAZZJONI TAGĦHOM TITLOB LI JKUNU NOMINATI ŻONI SPEĊJALI TA' KONSERVAZZJONI" Interpretazzjoni (a) L-Anness II ikompli minn l-Anness I għat-twaqqif ta' network konsistenti ta' żoni speċjali ta' konservazzjoni. (b) L-ispeċi mniżżla f'dan l-Anness huma indikati: - permezz ta' l-isem ta' l-ispeċi jew is-sotto speċi, jew - permezz tal-familja ta' l-ispeċi li jappartjenu għal grupp akbar ikklassifikat jew għal parti nnominata minn dak il-grupp klassifikat. It-taqsira "spp." wara l-isem ta' familja jew grupp klassifikat li għandu karatteristiċi komuni tistabbilixxi l-ispeċi kollha li jappartjenu għal dik il-familja jew grupp klassifikat. (ċ) Simboli Asterisk (*) quddiem l-isem ta' speċi jindika li l-ispeċi hija speċi ta' priorità. Ħafna mill-ispeċi mniżżla f'dan l-Anness huma mniżżla wkoll fl-Anness IV. F'każ li speċi tidher f'dan l-Anness iżda ma tidhirx la fl-Anness IV u lanqas fl-Anness V, l-isem ta' l-ispeċi jkollu warajh is-simbolu (o); meta speċi li jidher f'dan l-Anness jidher ukoll fl-Anness V iżda ma jidhirx fl-Anness IV, ismu jkollu warajh is-simbolu (V). (a) ANNIMALI VERTEBRATI MAMMIFERI INSECTIVORA Talpidae Galemys pyrenaicus CHIROPTERA Rhinolophidae Rhinolophus blasii Rhinolophus euryale Rhinolophus ferrumequinum Rhinolophus hipposideros Rhinolophus mehelyi Vespertilionidae Barbastella barbastellus Miniopterus schreibersi Myotis bechsteini Myotis blythi Myotis capaccinii Myotis dasycneme Myotis emarginatus Myotis myotis RODENTIA Sciuridae Spermophilus citellus Castoridae Castor fiber Microtidae Microtus cabrerae *Microtus oeconomus arenicola CARNIVORA Canidae *Canis lupus (popolazzjonijiet Spanjoli: dawk biss in-naħa ta' isfel ta' Duero; popolazzjonijiet Griegi: dawk biss in-naħa ta' isfel tad-39 parallel) Ursidae *Ursus arctos Mustelidae Lutra lutra Mustela lutreola Felidae Lynx lynx *Lynx pardina Phocidae Halichoerus grypus (V) *Monachus monachus Phoca vitulina (V) ARTIODACTYLA Cervidae *Cervus elaphus corsicanus Bovidae Capra aegagrus (popolazzjonijiet naturali) *Capra pyrenaica pyrenaica Ovis ammon musimon (popolazzjonijiet naturali — Korsika u Sardinja) Rupicapra rupicapra balcanica Rupicapra ornata CETACEA Tursiops truncatus Phocoena phocoena RETTILI TESTUDINATA Testudinidae Testudo hermanni Testudo graeca Testudo marginata Cheloniidae *Caretta caretta Emydidae Emys orbicularis Mauremys caspica Mauremys leprosa SAURIA Lacertidae Lacerta monticola Lacerta schreiberi Gallotia galloti insulanagae *Gallotia simonyi Podarcis lilfordi Podarcis pityusensis Scincidae Chalcides occidentalis Gekkonidae Phyllodactylus europaeus OPHIDIA Colubridae Elaphe quatuorlineata Elaphe situla Viperidae *Vipera schweizeri Vipera ursinii ANFIBJI CAUDATA Salamandridae Chioglossa lusitanica Mertensiella luschani *Salamandra salamandra aurorae Salamandrina terdigitata *Triturus cristatus Proteidae Proteus anguinus Plethodontidae Speleomantes ambrosii Speleomantes flavus Speleomantes genei Speleomantes imperialis Speleomantes supramontes ANURA Discoglossidae Bombina bombina Bombina variegata Discoglossus jeanneae Discoglossus montalentii Discoglossus sardus Alytes muletensis Ranidae Rana latastei Pelobatidae Pelobates fuscus insubricus ĦUT PETROMYZONIFORMES Petromyzonidae Eudontomyzon spp. (o) Lampetra fluviatilis (V) Lampetra planeri (o) Lethenteron zanandrai (V) Petromyzon marinus (o) ACIPENSERIFORMES Acipenseridae *Acipenser naccarii *Acipenser sturio ATHERINIFORMES Cyprinodontidae Aphanius iberus (o) Aphanius fasciatus (o) *Valencia hispanica SALMONIFORMES Salmonidae Hucho hucho (popolazzjonijiet naturali) (V) Salmo salar (fl-ilma ħelu biss) (V) Salmo marmoradus (o) Salmo macrostigma (o) Coregonidae Coregonus oxyrhynchus (popolazzjonijiet li jgħumu "l fuq fix-xmara mill-baħar f'ċerti partijiet tal-Baħar tat-Tramuntana)" CYPRINIFORMES Cyprinidae Alburnus vulturius (o) Alburnus albidus (o) Anaecypris hispanica Aspius aspius (o) Barbus plebejus (V) Barbus meridionalis (V) Barbus capito (V) Barbus comiza (V) Chalcalburnus chalcoides (o) Chondrostoma soetta (o) Chondrostoma polylepis (o) Chondrostoma genei (o) Chondrostoma lusitanicum (o) Chondrostoma toxostoma (o) Gobio albipinnatus (o) Gobio uranoscopus (o) Iberocypris palaciosi (o) *Ladigesocypris ghigii (o) Leuciscus lucomonis (o) Leuciscus souffia (o) Phoxinellus spp. (o) Rutilus pigus (o) Rutilus rubilio (o) Rutilus arcasii (o) Rutilus macrolepidotus (o) Rutilus lemmingii (o) Rutilus friesii meidingeri (o) Rutilus alburnoides (o) Rhodeus sericeus amarus (o) Scardinius graecus (o) Cobitidae Cobitis conspersa (o) Cobitis larvata (o) Cobitis trichonica (o) Cobitis taenia (o) Misgurnis fossilis (o) Sabanejewia aurata (o) PERCIFORMES Percidae Gymnocephalus schraetzer (V) Zingel spp. ġ(o) ħlief Zingel asper u Zingel zingel (V)ħ Gobiidae Pomatoschistus canestrini (o) Padogobius panizzai (o) Padogobius nigricans (o) CLUPEIFORMES Clupeidae Alosa spp. (V) SCORPAENIFORMES Cottidae Cottus ferruginosus (o) Cottus petiti (o) Cottus gobio (o) SILURIFORMES Siluridae Silurus aristotelis (V) ARTROPODI INVERTEBRATI CRUSTACEA Decapoda Austropotamobius pallipes (V) INSECTA Coleoptera Buprestis splendens *Carabus olympiae Cerambyx cerdo Cucujus cinnaberinus Dytiscus latissimus Graphoderus bilineatus Limoniscus violaceus (o) Lucanus cervus (o) Morimus funereus (o) *Osmoderma eremita *Rosalia alpina Lepidoptera *Callimorpha quadripunctata (o) *Coenonympha oedippus Erebia calcaria Erebia christi Eriogaster catax Euphydryas aurinia (o) Graellsia isabellae (V) Hypodryas maturna Lycaena dispar Maculinea nausithous Maculinea teleius Melanagria arge Papilio hospiton Plebicula golgus Mantodea Apteromantis aptera Odonata Coenagrion hylas (o) Coenagrion mercuriale (o) Cordulegaster trinacriae Gomphus graslinii Leucorrhina pectoralis Lindenia tetraphylla Macromia splendens Ophiogomphus cecilia Oxygastra curtisii Orthoptera Baetica ustulata MOLLUSKI GASTROPODA Caseolus calculus Caseolus commixta Caseolus sphaerula Discula leacockiana Discula tabellata Discus defloratus Discus guerinianus Elona quimperiana Geomalacus maculosus Geomitra moniziana Helix subplicata Leiostyla abbreviata Leiostyla cassida Leiostyla corneocostata Leiostyla gibba Leiostyla lamellosa Vertigo angustior (o) Vertigo genesii (o) Vertigo geyeri (o) Vertigo moulinsiana (o) BIVALVIA Unionoida *Margaritifera margaritifera (V) *Unio crassus (b) PJANTI PTERIDOPHYTA ASPLENIACEAE Asplenium jahandiezii (Litard.) Rouy BLECHNACEAE Woodwardia radicans (L.) Sm. DICKSONIACEAE Culcita macrocarpa C. Presl DRYOPTERIDACEAE *Dryopteris corleyi Fraser-Jenk. HYMENOPHYLLACEAE Trichomanes speciosum Willd. ISOETACEAE Isoetes boryana Durieu Isoetes malinverniana Ces. & De Not. MARSILEACEAE Marsilea batardae Launert Marsilea quadrifolia L. Marsilea strigosa Willd. OPHIOGLOSSACEAE Botrychium simplex Hitchc. Ophioglossum polyphyllum A. Braun GYMNOSPERMAE PINACEAE Abies nebrodensis (Lojac.) Mattei ANGIOSPERMAE ALISMATACEAE Caldesia parnassifolia (L.) Parl. Luronium natans (L.) Raf. AMARYLLIDACEAE Leucojum nicaeense Ard. *Narcissus asturiensis (il-Ġordan) Pugsley Narcissus calcicola Mendonça Narcissus cyclamineus DC. Narcissus fernandesii G. Pedro Narcissus humilis (Cav.) Traub Narcissus nevadensis Pugsley Narcissus pseudonarcissus L. subsp. nobilis (Haw.) A. Fernandes Narcissus scaberulus Henriq. Narcissus triandrus (Salisb.) D. A. Webb subsp. capax (Salisb.) D. A. Webb. Narcissus viridiflorus Schousboe BORAGINACEAE *Anchusa crispa Viv. *Lithodora nitida (H. Ern) R. Fernandes Myosotis lusitanica Schuster Myosotis rehsteineri Wartm. Myosotis retusifolia R. Afonso Omphalodes kuzinskyana Willk. *Omphalodes littoralis Lehm. Solenanthus albanicus (Degen & al.) Degen & Baldacci *Symphytum cycladense Pawl. CAMPANULACEAE Asyneuma giganteum (Boiss.) Bornm. *Campanula sabatia De Not. Jasione crispa (Pourret) Samp. subsp. serpentinica Pinto da Silva Jasione lusitanica A. DC. CARYOPHYLLACEAE *Arenaria nevadensis Boiss. & Reuter Arenaria provincialis Chater & Halliday Dianthus cintranus Boiss. & Reuter subsp. cintranus Boiss. & Reuter Dianthus marizii (Samp.) Samp. Dianthus rupicola Biv. *Gypsophila papillosa P. Porta Herniaria algarvica Chaudri Herniaria berlengiana (Chaudhri) Franco *Herniaria latifolia Lapeyr. subsp. litardierei gamis Herniaria maritima Link Moehringia tommasinii Marches. Petrocoptis grandiflora Rothm. Petrocoptis montsicciana O. Bolos & Rivas Mart. Petrocoptis pseudoviscosa Fernandez Casas Silene cintrana Rothm. *Silene hicesiae Brullo & Signorello Silene hifacensis Rouy ex Willk. *Silene holzmanii Heldr. ex Boiss. Silene longicilia (Brot.) Otth. Silene mariana Pau *Silene orphanidis Boiss. *Silene rothmaleri Pinto da Silva *Silene velutina Pourret ex Loisel. CHENOPODIACEAE *Bassia saxicola (Guss.) A. J. Scott *Kochia saxicola Guss. *Salicornia veneta Pignatti & Lausi CISTACEAE Cistus palhinhae Ingram Halimium verticillatum (Brot.) Sennen Helianthemum alypoides Losa & Rivas Goday Helianthemum caput-felis Boiss. *Tuberaria major (Willk.) Pinto da Silva & Roseira COMPOSITAE *Anthemis glaberrima (Rech. f.) Greuter *Artemisia granatensis Boiss. *Aster pyrenaeus Desf. ex DC. *Aster sorrentinii (Tod) Lojac. *Carduus myriacanthus Salzm. ex DC. *Centaurea alba L. subsp. heldreichii (Halacsy) Dostal *Centaurea alba L. subsp. princeps (Boiss. & Heldr.) Gugler *Centaurea attica Nyman subsp. megarensis (Halacsy & Hayek) Dostal *Centaurea balearica J. D. Rodriguez *Centaurea borjae Valdes-Berm. & Rivas Goday *Centaurea citricolor Font Quer Centaurea corymbosa Pourret Centaurea gadorensis G. Bianca *Centaurea horrida Badaro *Centaurea kalambakensis Freyn & Sint. Centaurea kartschiana Scop. *Centaurea lactiflora Halacsy Centaurea micrantha Hoffmanns. & Link subsp. herminii (Rouy) Dostál *Centaurea niederi Heldr. *Centaurea peucedanifolia Boiss. & Orph. *Centaurea pinnata Pau Centaurea pulvinata (G. Bianca) G. Bianca Centaurea rothmalerana (Arènes) Dostál Centaurea vicentina Mariz *Crepis crocifolia Boiss. & Heldr. Crepis granatensis (Willk.) B. Bianca & M. Cueto Erigeron frigidus Boiss. ex DC. Hymenostemma pseudanthemis (Kunze) Willd. *Jurinea cyanoides (L.) Reichenb. *Jurinea fontqueri Cuatrec. *Lamyropsis microcephala (Moris) Dittrich & Greuter Leontodon microcephalus (Boiss. ex DC.) Boiss. Leontodon boryi Boiss. *Leontodon siculus (Guss.) Finch & Sell Leuzea longifolia Hoffmanns. & Link Ligularia sibirica (L.) Cass. Santolina impressa Hoffmanns. & Link *Santolina semidentata Hoffmanns. & Link *Senecio elodes Boiss. ex DC. Senecio nevadensis Boiss. & Reuter CONVOLVULACEAE *Convolvulus argyrothamnus Greuter *Convolvulus Fernandes Pinto da Silva & Teles CRUCIFERAE Alyssum pyrenaicum Lapeyr. Arabis sadina (Samp.) P. Cout. *Biscutella neustriaca Bonnet Biscutella vincentina (Samp.) Rothm. Boleum asperum (Pers.) Desvaux Brassica glabrescens Poldini Brassica insularis Moris *Brassica macrocarpa Guss. Coincya cintrana (P. Cout.) Pinto da Silva *Coincya rupestris Rouy *Coronopus navasii Pau *Diplotaxis ibicensis (Pau) Gomez-Campo *Diplotaxis siettiana Maire Diplotaxis vicentina (P. Cout.) Rothm. Erucastrum palustre (Pirona) Vis. *Iberis arbuscula Runemark Iberis procumbens Lange subsp. microcarpa Franco & Pinto da Silva *Ionopsidium acaule (Desf.) Reichenb. Ionopsidium savianum (Caruel) Ball ex Arcang. Sisymbrium cavanillesianum Valdes & Castroviejo Sisymbrium supinum L. CYPERACEAE *Carex panormitana Guss. Eleocharis carniolica Koch DIOSCOREACEAE *Borderea chouardii (Gaussen) Heslot DROSERACEAE Aldrovanda vesiculosa L. EUPHORBIACEAE *Euphorbia margalidiana Kuhbier & Lewejohann Euphorbia transtagana Boiss. GENTIANACEAE *Centaurium rigualii Esteve Chueca *Centaurium somedanum Lainz Gentiana ligustica R. de Vilm. & Chopinet Gentianella anglica (Pugsley) E. F. Warburg GERANIACEAE *Erodium astragaloides Boiss. & Reuter Erodium paularense Fernandez-Gonzalez & Izco *Erodium rupicola Boiss. GRAMINEAE Avenula hackelii (Henriq.) Holub Bromus grossus Desf. ex DC. Coleanthus subtilis (Tratt.) Seidl Festuca brigantina (Markgr.-Dannenb.) Markgr.-Dannenb. Festuca duriotagana Franco & R. Afonso Festuca elegans Boiss. Festuca henriquesii Hack. Festuca sumilusitanica Franco & R. Afonso Gaudinia hispanica Stace & Tutin Holcus setiglumis Boiss. & Reuter subsp. duriensis Pinto da Silva Micropyropsis tuberosa Romero — Zarco & Cabezudo Pseudarrhenatherum pallens (Link) J. Holub Puccinellia pungens (Pau) Paunero *Stipa austroitalica Martinovsky *Stipa bavarica Martinovsky & H. Scholz *Stipa veneta Moraldo GROSSULARIACEAE *Ribes sardum Martelli HYPERICACEAE *Hypericum aciferum (Greuter) N. K. B. Robson JUNCACEAE Juncus valvatus Link LABIATAE Dracocephalum austriacum L. *Micromeria taygetea P. H. Davis Nepeta dirphya (Boiss.) Heldr. ex Halacsy *Nepeta sphaciotica P. H. Davis Origanum dictamnus L. Sideritis incana subsp. glauca (Cav.) Malagarriga Sideritis javalambrensis Pau Sideritis serrata Cav. ex Lag. Teucrium lepicephalum Pau Teucrium turredanum Losa & Rivas Goday *Thymus camphoratus Hoffmanns. & Link *Thymus carnosus Boiss. *Thymus cephalotos L. LEGUMINOSAE Anthyllis hystrix Cardona, Contandr. & E. Sierra *Astragalus algarbiensis Coss. ex Bunge *Astragalus aquilanus Anzalone *Astragalus centralpinus Braun-Blanquet *Astragalus maritimus Moris Astragalus tremolsianus Pau *Astragalus verrucosus Moris *Cytisus aeolicus Guss. ex Lindl. Genista dorycnifolia Font Quer Genista holopetala (Fleischm. ex Koch) Baldacci Melilotus segetalis (Brot.) Ser. subsp. fallax Franco *Ononis hackelii Lange Trifolium saxatile All. *Vicia bifoliolata J. D. Rodriguez LENTIBULARIACEAE Pinguicula nevadensis (Lindb.) Casper LILIACEAE Allium grosii Font Quer *Androcymbium rechingeri Greuter *Asphodelus bento-rainhae P. Silva Hyacinthoides vicentina (Hoffmanns. & Link) Rothm. *Muscari gussonei (Parl.) Tod. LINACEAE *Linum muelleri Moris LYTHRACEAE *Lythrum flexuosum Lag. MALVACEAE Kosteletzkya pentacarpos (L.) Ledeb. NAJADACEAE Najas flexilis (Willd.) Rostk. & W. L. Schmidt ORCHIDACEAE *Cephalanthera cucullata Boiss. & Heldr. Cypripedium calceolus L. Liparis loeselii (L.) Rich. *Ophrys lunulata Parl. PAEONIACEAE Paeonia cambessedesii (Willk.) Willk. Paeonia parnassica Tzanoudakis Paeonia clusii F. C. Stern subsp. rhodia (Stearn) Tzanoudakis PALMAE Phoenix theophrasti Greuter PLANTAGINACEAE Plantago algarbiensis Samp. Plantago almogravensis Franco PLUMBAGINACEAE Armeria berlengensis Daveau *Armeria helodes Martini & Pold Armeria negleta Girard Armeria pseudarmeria (Murray) Mansfeld *Armeria rouyana Daveau Armeria soleirolii (Duby) Godron Armeria velutina Welv. ex Boiss. & Reuter Limonium dodartii (Girard) O. Kuntze subsp. lusitanicum (Daveau) Franco *Limonium insulare (Beg. & Landi) Arrig. & Diana Limonium lanceolatum (Hoffmanns. & Link) Franco Limonium multiflorum Erben *Limonium pseudolaetum Arrig. & Diana *Limonium strictissimum (Salzmann) Arrig. POLYGONACEAE Polygonum praelongum Coode & Cullen Rumex rupestris Le Gall PRIMULACEAE Androsace mathildae Levier Androsace pyrenaica Lam. *Primula apennina Widmer Primula palinuri Petagna Soldanella villosa Darracq. RANUNCULACEAE *Aconitum corsicum Gayer Adonis distorta Ten. Aquilegia bertolonii Schott Aquilegia kitaibelii Schott *Aquilegia pyrenaica D. C. subsp. cazorlensis (Heywood) Galiano *Consolidat samia P. H. Davis Pulsatilla patens (L.) Miller *Ranunculus weyleri Mares RESEDACEAE *Reseda decursiva Forssk. ROSACEAE Potentilla delphinensis Gren. & Godron RUBIACEAE *Galium litorale Guss. *Galium viridiflorum Boiss. & Reuter SALICACEAE Salix salvifolia Brot. subsp. australis Franco SANTALACEAE Thesium ebracteatum Hayne SAXIFRAGACEAE Saxifraga berica (Beguinot) D. A. Webb Saxifraga florulenta Moretti Saxifraga hirculus L. Saxifraga tombeanensis Boiss. ex Engl. SCROPHULARIACEAE Antirrhinum charidemi Lange Chaenorrhinum serpyllifolium (Lange) Lange subsp. lusitanicum R. Fernandes *Euphrasia genargentea (Feoli) Diana Euphrasia marchesettii Wettst. ex Marches. Linaria algarviana Chav. Linaria coutinhoi Valdés *Linaria ficalhoana Rouy Linaria flava (Poiret) Desf. *Linaria hellenica Turrill *Linaria ricardoi Cout. Linaria tursica B. Valdes & Cabezudo Linaria tonzigii Lona Odontites granatensis Boiss. Verbascum litigiosum Samp. Veronica micrantha Hoffmanns. & Link *Veronica oetaea L.-A. Gustavson SELAGINACEAE *Globularia stygia Orph. ex Boiss. SOLANACEAE *Atropa baetica Willk. THYMELAEACEAE *Daphne petraea Leybold Daphne rodriguezii Texidor ULMACEAE Zelkova abelicea (Lam.) Boiss. UMBELLIFERAE *Angelica heterocarpa Lloyd Angelica palustris (Besser) Hoffm. *Apium bermejoi Llorens Apium repens (Jacq.) Lag. Athamanta cortiana Ferrarini *Bupleurum capillare Boiss. & Heldr. *Bupleurum kakiskalae Greuter Eryngium alpinum L. *Eryngium viviparum Gay *Laserpitium longiradium Boiss. *Naufraga balearica Constans & Cannon *Oenanthe conioides Lange Petagnia saniculifolia Guss. Rouya polygama (Desf.) Coincy *Seseli intricatum Boiss. Thorella verticillatinundata (Thore) Brig. VALERIANACEAE Centranthus trinervis (Viv.) Beguinot VIOLACEAE *Viola hispida Lam. Viola jaubertiana Mares & Vigineix Pjanti Baxxi BRYOPHYTA Bruchia vogesiaca Schwaegr. (o) *Bryoerythrophyllum machadoanum (Sergio) M. Hill (o) Buxbaumia viridis (Moug. ex Lam. & DC.) Brid. ex Moug. & Nestl. (o) Dichelyma capillaceum (With.) Myr. (o) Dicranum viride (Sull. & Lesq.) Lindb. (o) Distichophyllum carinatum Dix. & Nich. (o) Drepanocladus vernicosus (Mitt.) Warnst. (o) Jungermannia handelii (Schiffn.) Amak. (o) Mannia triandra (Scop.) Grolle (o) *Marsupella profunda Lindb. (o) Meesia longiseta Hedw. (o) Nothothylas orbicularis (Schwein.) Sull. (o) Orthotrichum rogeri Brid. (o) Petalophyllum ralfsii Nees & Goot. ex Lehm. (o) Riccia breidleri Jur. ex Steph. (o) Riella helicophylla (Mont.) Hook. (o) Scapania massolongi (K. Muell.) K. Muell. (o) Sphagnum pylaisii Brid. (o) Tayloria rudolphiana (Gasrov) B. & G. (o) SPEĊI GĦAL MACARONESIA PTERIDOPHYTA HYMENOPHYLLACEAE Hymenophyllum maderensis Gibby & Lovis DRYOPTERIDACEAE *Polystichum drepanum (Sw.) C. Presl. ISOETACEAE Isoetes azorica Durieu & Paiva MARSILIACEAE *Marsilea azorica Launert & Paiva ANGIOSPERMAE ASCLEPIADACEAE Caralluma burchardii N. E. Brown *Ceropegia chrysantha Svent. BORAGINACEAE Echium candicans L. fil. *Echium gentianoides Webb & Coincy Myosotis azorica H. C. Watson Myosotis maritima Hochst. in Seub. CAMPANULACEAE *Azorina vidalii (H. C. Watson) Feer Musschia aurea (L. f.) DC. *Musschia wollastonii Lowe CAPRIFOLIACEAE *Sambucus palmensis Link CARYOPHYLLACEAE Spergularia azorica (Kindb.) Lebel CELASTRACEAE Maytenus umbellata (R. Br.) Mabb. CHENOPODIACEAE Beta patula Ait. CISTACEAE Cistus chinamadensis Banares & Romero *Helianthemum bystropogophyllum Svent. COMPOSITAE Andryala crithmifolia Ait. *Argyranthemum lidii Humphries Argyranthemum thalassophylum (Svent.) Hump. Argyranthemum winterii (Svent.) Humphries *Atractylis arbuscula Svent. & Michaelis Atractylis preauxiana Schultz. Calendula maderensis DC. Cheirolophus duranii (Burchard) Holub Cheirolophus ghomerytus (Svent.) Holub Cheirolophus junonianus (Svent.) Holub Cheirolophus massonianus (Lowe) Hansen Cirsium latifolium Lowe Helichrysum gossypinum Webb Helichrysum oligocephala (Svent. & Bzamw.) *Lactuca watsoniana Trel. *Onopordum nogalesii Svent. *Onopordum carduelinum Bolle *Pericallis hadrosoma Svent. Phagnalon benettii Lowe Stemmacantha cynaroides (Chr. Son. in Buch) Ditt Sventenia bupleuroides Font Quer *Tanacetum ptarmiciflorum Webb & Berth CONVOLVULACEAE *Convolvulus caput-medusae Lowe *Convolvulus lopez-socasii Svent. *Convolvulus massonii A. Dietr. CRASSULACEAE Aeonium gomeraense Praeger Aeonium saundersii Bolle Aichryson dumosum (Lowe) Praeg. Monanthes wildpretii Banares & Scholz Sedum brissemoretii Raymond-Hamet CRUCIFERAE *Crambe arborea Webb ex Christ Crambe laevigata DC. ex Christ *Crambe sventenii R. Petters ex Bramwell & Sund. *Parolinia schizogynoides Svent. Sinapidendron rupestre (Ait.) Lowe CYPERACEAE Carex malato-belizii Raymond DIPSACACEAE Scabiosa nitens Roemer & J. A. Schultes ERICACEAE *Erica scoparia L. subsp. azorica (Hochst.) D. A. Webb EUPHORBIACEAE *Euphorbia handiensis Burchard Euphorbia lambii Svent. Euphorbia stygiana H. C. Watson GERANIACEAE *Geranium maderense P. F. Yeo GRAMINEAE Deschampsia maderensis (Haeck. & Born.) Phalaris maderensis (Menezes) Menezes LABIATAE *Sideritis cystosiphon Svent. *Sideritis discolor (Webb ex de Noe) Bolle Sideritis infernalis Bolle Sideritis marmorea Bolle Teucrium abutiloides L'Hér Teucrium betonicum L'Hér LEGUMINOSAE *Anagyris latifolia Brouss. ex Willd. Anthyllis lemanniana Lowe *Dorycnium spectabile Webb & Berthel *Lotus azoricus P. W. Ball Lotus callis-viridis D. Bramwell & D. H. Davis *Lotus kunkelii (E. Chueca) D. Bramwell & al. *Teline rosmarinifolia Webb & Berthel. *Teline salsoloides Arco & Acebes. Vicia dennesiana H. C. Watson LILIACEAE *Androcymbium psammophilum Svent. Scilla maderensis Menezes Semele maderensis Costa LORANTHACEAE Arceuthobium azoricum Wiens & Hawksw MYRICACEAE *Myrica rivas-martinezii Santos. OLEACEAE Jasminum azoricum L. Picconia azorica (Tutin) Knobl. ORCHIDACEAE Goodyera macrophylla Lowe PITTOSPORACEAE *Pittosporum coriaceum Dryand. ex Ait. PLANTAGINACEAE Plantago malato-belizii Lawalree PLUMBAGINACEAE *Limonium arborescens (Brouss.) Kuntze Limonium dendroides Svent. *Limonium spectabile (Svent.) Kunkel & Sunding *Limonium sventenii Santos & Fernandez Galvan POLYGONACEAE Rumex azoricus Rech. fil. RHAMNACEAE Frangula azorica Tutin ROSACEAE *Bencomia brachystachya Svent. Bencomia sphaerocarpa Svent. *Chamaemeles coriacea Lindl. Dendriopterium pulidoi Svent. Marcetella maderensis (Born.) Svent. Prunus lusitanica L. subsp. azorica (Mouillef.) Franco Sorbus maderensis (Lowe) Docle SANTALACEAE Kunkeliella subsucculenta Kammer SCROPHULARIACEAE *Euphrasia azorica Wats Euphrasia grandiflora Hochst. ex Seub. *Isoplexis chalcantha Svent. & O'Shanahan Isoplexis isabelliana (Webb & Berthel.) Masferrer Odontites holliana (Lowe) Benth. Sibthorpia peregrina L. SELAGINACEAE *Globularia ascanii D. Bramwell & Kunkel *Globularia sarcophylla Svent. SOLANACEAE *Solanum lidii Sunding UMBELLIFERAE Ammi trifoliatum (H. C. Watson) Trelease Bupleurum handiense (Bolle) Kunkel Chaerophyllum azoricum Trelease Ferula latipinna Santos Melanoselinum decipiens (Schrader & Wendl.) Hoffm. Monizia edulis Lowe Oenanthe divaricata (R. Br.) Mabb. Sanicula azorica Guthnick ex Seub. VIOLACEAE Viola paradoxa Lowe Pjanti baxxi BRYOPHYTA *Echinodium spinosum (Mitt.) Jur. (o) *Thamnobryum fernandesii Sergio (o) -------------------------------------------------- L-ANNESS III KRITERJI BIEX IKUNU MAGĦŻULA SITI LI HUMA ELEĠIBBLI BIEX JINTGĦARFU BĦALA SITI TA' IMPORTANZA GĦALL-KOMUNITÀ U NOMINATI BĦALA ŻONI SPEĊJALI TA' KONSERVAZZJONI STADJU 1: Evalwazzjoni fuq livell nazzjonali ta' l-importanza relattiva tas-siti għal kull tip ta' habitat naturali fl-Anness I u kull speċi fl-Anness II (inkluż it-tipi ta' habitat naturali ta' priorità u l-ispeċi ta' priorità) A. Kriterji ta' evalwazzjoni dwar is-sit għal tip ta' habitat naturali msemmi fl-Anness I (a) Kemm hu rappreżentattiv it-tip ta' habitat naturali fis-sit. (b) Żona tas-sit koperta bit-tip ta' habitat naturali skond l-area kollha koperta b'dak it-tip ta' habitat naturali fit-territorju nazzjonali. (ċ) Ammont ta' konservazzjoni ta' l-istruttura u l-funzjonijiet tat-tip ta' habitat naturali konċernat u l-possibiltajiet ta' ripristinar. (d) Stima globali tal-valur tas-sit għall-konservazzjoni tat-tip ta' habitat naturali konċernat. B. Kriterji ta' evalwazzjoni tas-sit għal speċi msemmija fl-Anness II (a) Daqs u kobor tal-popolazzjoni ta' l-ispeċi li hemm fis-sit skond il-popolazzjonijiet li hemm fit-territorju nazzjonali. (b) Ammont ta' konservazzjoni tal-karatteristiċi ta' l-habitat naturali li huma importanti għall-ispeċi konċernati u l-possibiltajiet ta' ripristinar. (ċ) Ammont ta' iżolament tal-popolazzjoni li hemm fis-sit kif imqabbla mal-firxa naturali ta' l-ispeċi. (d) Stima globali tal-valur tas-sit għall-konservazzjoni ta' l-ispeċi konċernata. Ċ. Skond dawn il-kriterji, l-Istati Membri għandhom jikklassifikaw is-siti li huma jipproponu fil-lista nazzjonali bħala siti eliġibbli biex ikunu identifikati bħala siti ta' importanza għall-Komunità skond il-valur relattiv tagħhom għall-konservazzjoni ta' kull tip ta' habitat naturali fl-Anness I jew kull speċi fl-Anness II. D. Dik il-lista trid turi s-siti li fihom tipi ta' habitat naturali ta' priorità u speċi ta' priorità magħżula mill-Istati Membri skond il-kriterji li hemm f'A u B hawn fuq. STADJU 2: Evalwazzjoni ta' l-importanza għall-Komunità tas-siti inklużi fil-listi nazzjonali 1. Is-siti kollha identifikati mill-Istati Membri fi Stadju 1 li fihom tipi ta' habitat naturali ta' priorità u/jew speċi jitqiesu bħala siti ta' importanza għall-Komunità. 2. L-evalwazzjoni ta' l-importanza għall-Komunità ta' siti oħra fil-listi ta' l-Istati Membri, jiġifieri l-kontribut tagħhom biex jinżammu jew jerġgħu jiġu stabbiliti, fi stat ta' konservazzjoni favorevoli, habitat naturali fl-Anness I jew xi speċi fl-Anness II u/jew il-koerenza ta' Natura 2000 trid tqis il-kriterji li ġejjin: (a) il-valur relattiv tas-sit fuq livell nazzjonali; (b) il-qagħda ġeografika kif marbuta mar-rotot ta' migrazzjoni ta' l-ispeċi fl-Anness II u jekk hi tappartjenix għal ekosistema kontinwa li tinsab fuq iż-żewġ naħat ta' waħda jew aktar mill-fruntieri interni tal-Komunità; (ċ) iż-żona kollha tas-sit; (d) l-għadd ta' tipi ta' habitat naturali fl-Anness I u l-ispeċi fl-Anness II li hemm fis-sit; (e) il-valur globali ekoloġiku tas-sit għar-reġjuni bioġeografiċi konċernati u/jew għat-territorju kollu msemmi fl-Artikolu 2, rigward il-karatteristiċi jew l-aspett uniku tal-fatturi tiegħu kif ukoll il-mod kif inhuma mħallta. -------------------------------------------------- L-ANNESS IV ANNIMALI U SPEĊI TA’ PJANTI TA’ INTERESS GĦALL-KOMUNITÀ LI GĦANDHOM BŻONN ĦARSIEN MILL-QRIB L-ispeċi mniżżla f’dan l-Anness huma indikati: - permezz ta’ l-isem ta’ l-ispeċi jew is-sotto speċi, jew - permezz tal-familja ta’ l-ispeċi li jappartjenu għal grupp akbar ikklassifikat jew għal parti nnominata minn dak il-grupp klassifikat. It-tifsira "spp." wara l-isem ta’ familja jew grupp klassifikat li għandu karatteristiċi komuni tistabbilixxi l-ispeċi kollha li jappartjenu għal dik il-familja jew grupp klassifikat. (a) ANNIMALI VERTEBRATI MAMMIFERI INSECTIVORA Erinaceidae Erinaceus algirus Soricidae Crocidura canariensis Talpidae Galemys pyrenaicus MICROCHIROPTERA L-ispeċi kollha RODENTIA Gliridae L-ispeċi kollha barra Glis glis u Eliomys quercinus Sciuridae Citellus citellus Sciurus anomalus Castoridae Castor fiber Cricetidae Cricetus cricetus Microtidae Microtus cabrerae Microtus oeconomus arenicola Zapodidae Sicista betulina Hystricidae Hystrix cristata CARNIVORA Canidae Canis lupus (Ħlief il-popolazzjonijiet Spanjoli fit-tramuntana ta’ Duero u l-popolazzjonijiet Griegi fit-tramuntana tad-39 parallel) Ursidae Ursus arctos Mustelidae Lutra lutra Mustela lutreola Felidae Felis silvestris Lynx lynx Lynx pardina Phocidae Monachus monachus ARTIODACTYLA Cervidae Cervus elaphus corsicanus Bovidae Capra aegagrus (popolazzjonijiet naturali) Capra pyrenaica pyrenaica Ovis ammon musimon (popolazzjonijiet naturali — Korsika u Sardinja) Rupicapra rupicapra balcanica Rupicapra ornata CETACEA L-ispeċi kollha RETTILI TESTUDINATA Testudinidae Testudo hermanni Testudo graeca Testudo marginata Cheloniidae Caretta caretta Chelonia mydas Lepidochelys kempii Eretmochelys imbricata Dermochelyidae Dermochelys coriacea Emydidae Emys orbicularis Mauremys caspica Mauremys leprosa SAURIA Lacertidae Algyroides fitzingeri Algyroides marchi Algyroides moreoticus Algyroides nigropunctatus Lacerta agilis Lacerta bedriagae Lacerta danfordi Lacerta dugesi Lacerta graeca Lacerta horvathi Lacerta monticola Lacerta schreiberi Lacerta trilineata Lacerta viridis Gallotia atlantica Gallotia galloti Gallotia galloti insulanagae Gallotia simonyi Gallotia stehlini Ophisops elegans Podarcis erhardii Podarcis filfolensis Podarcis hispanica atrata Podarcis lilfordi Podarcis melisellensis Podarcis milensis Podarcis muralis Podarcis peloponnesiaca Podarcis pityusensis Podarcis sicula Podarcis taurica Podarcis tiliguerta Podarcis wagleriana Scincidae Ablepharus kitaibelli Chalcides bedriagai Chalcides occidentalis Chalcides ocellatus Chalcides sexlineatus Chalcides viridianus Ophiomorus punctatissimus Gekkonidae Cyrtopodion kotschyi Phyllodactylus europaeus Tarentola angustimentalis Tarentola boettgeri Tarentola delalandii Tarentola gomerensis Agamidae Stellio stellio Chamaeleontidae Chamaeleo chamaeleon Anguidae Ophisaurus apodus OPHIDIA Colubridae Coluber caspius Coluber hippocrepis Coluber jugularis Coluber laurenti Coluber najadum Coluber nummifer Coluber viridiflavus Coronella austrica Eirenis modesta Elaphe longissima Elaphe quatuorlineata Elaphe situla Natrix natrix cetti Natrix natrix corsa Natrix tessellata Telescopus falax Viperidae Vipera ammodytes Vipera schweizeri Vipera seoanni (ħlief il-popolazzjonijiet Spanjoli) Vipera ursinii Vipera xanthina Boidae Eryx jaculus ANFIBJI CAUDATA Salamandridae Chioglossa lusitanica Euproctus asper Euproctus montanus Euproctus platycephalus Salamandra atra Salamandra aurorae Salamandra lanzai Salamandra luschani Salamandrina terdigitata Triturus carnifex Triturus cristatus Triturus italicus Triturus karelinii Triturus marmoratus Proteidae Proteus anguinus Plethodontidae Speleomantes ambrosii Speleomantes flavus Speleomantes genei Speleomantes imperialis Speleomantes italicus Speleomantes supramontes ANURA Discoglossidae Bombina bombina Bombina variegata Discoglossus galganoi Discoglossus jeanneae Discoglossus montalentii Discoglossus pictus Discoglossus sardus Alytes cisternasii Alytes muletensis Alytes obstetricans Ranidae Rana arvalis Rana dalmatina Rana graeca Rana iberica Rana italica Rana latastei Rana lessonae Pelobatidae Pelobates cultripes Pelobates fuscus Pelobates syriacus Bufonidae Bufo calamita Bufo viridis Hylidae Hyla arborea Hyla meridionalis Hyla sarda ĦUT ACIPENSERIFORMES Acipenseridae Acipenser naccarii Acipenser sturio ATHERINIFORMES Cyprinodontidae Valencia hispanica CYPRINIFORMES Cyprinidae Anaecypris hispanica PERCIFORMES Percidae Zingel asper SALMONIFORMES Coregonidae Coregonus oxyrhynchus (popolazzjonijiet li jimxu l fuq fix-xmara mill-baħar f’ċerti partijiet tal-Baħar tat-Tramuntana) ARTROPODI INVERTEBRATI INSECTA Coleoptera Buprestis splendens Carabus olympiae Cerambyx cerdo Cucujus cinnaberinus Dytiscus latissimus Graphoderus bilineatus Osmoderma eremita Rosalia alpina Lepidoptera Apatura metis Coenonympha hero Coenonympha oedippus Erebia calcaria Erebia christi Erebia sudetica Eriogaster catax Fabriciana elisa Hypodryas maturna Hyles hippophaes Lopinga achine Lycaena dispar Maculinea arion Maculinea nausithous Maculinea teleius Melanagria arge Papilio alexanor Papilio hospiton Parnassius apollo Parnassius mnemosyne Plebicula golgus Proserpinus proserpina Zerynthia polyxena Mantodea Apteromantis aptera Odonata Aeshna viridis Cordulegaster trinacriae Gomphus graslinii Leucorrhina albifrons Leucorrhina caudalis Leucorrhina pectoralis Lindenia tetraphylla Macromia splendens Ophiogomphus cecilia Oxygastra curtisii Stylurus flavipes Sympecma braueri Orthoptera Baetica ustulata Saga pedo ARACHNIDA Araneae Macrothele calpeiana MOLLUSKI GASTROPODA Prosobranchia Patella feruginea Stylommatophora Caseolus calculus Caseolus commixta Caseolus sphaerula Discula leacockiana Discula tabellata Discula testudinalis Discula turricula Discus defloratus Discus guerinianus Elona quimperiana Geomalacus maculosus Geomitra moniziana Helix subplicata Leiostyla abbreviata Leiostyla cassida Leiostyla corneocostata Leiostyla gibba Leiostyla lamellosa BIVALVIA Anisomyaria Lithophaga lithophaga Pinna nobilis Unionoida Margaritifera auricularia Unio crassus ECHINODERMATA Echinoidea Centrostephanus longispinus (b) PJANTI L-Anness IV (b) fih l-ispeċi tal-pjanti kollha mniżżla fl-Anness II (b) [1] flimkien ma’ dawk imsemmija hawn taħt PTERIDOPHYTA ASPLENIACEAE Asplenium hemionitis L. ANGIOSPERMAE AGAVACEAE Dracaena draco (L.) L. AMARYLLIDACEAE Narcissus longispathus Pugsley Narcissus triandrus L. BERBERIDACEAE Berberis maderensis Lowe CAMPANULACEAE Campanula morettiana Reichenb. Physoplexis comosa (L.) Schur. CARYOPHYLLACEAE Moehringia fontqueri Pau COMPOSITAE Argyranthemum pinnatifidum (L.f.) Lowe subsp. succulentum (Lowe) C. J. Humphries Helichrysum sibthorpii Rouy Picris willkommii (Schultz Bip.) Nyman Santolina elegans Boiss. ex DC. Senecio caespitosus Brot. Senecio lagascanus DC. subsp. lusitanicus (P. Cout.) Pinto da Silva Wagenitzia lancifolia (Sieber ex Sprengel) Dostal CRUCIFERAE Murbeckiella sousae Rothm. EUPHORBIACEAE Euphorbia nevadensis Boiss. & Reuter GESNERIACEAE Jankaea heldreichii (Boiss.) Boiss. Ramonda serbica Pancic IRIDACEAE Crocus etruscus Parl. Iris boissieri Henriq. Iris marisca Ricci & Colasante LABIATAE Rosmarinus tomentosus Huber-Morath & Maire Teucrium charidemi Sandwith Thymus capitellatus Hoffmanns. & Link Thymus villosus L. subsp. villosus L. LILIACEAE Androcymbium europeum (Lange) K. Richter Bellevalia hackelli Freyn Colchicum corsicum Baker Colchicum cousturieri Greuter Fritillaria conica Rix Fritillaria drenovskii Dogen & Stoy. Fritillaria gussichiae (Degen & Doerfler) Rix Fritillaria obliqua Ker-Gawl. Fritillaria rhodocanakis Orph. ex Baker Ornithogalum reverchonii Degen & Herv.-Bass. Scilla beirana Samp. Scilla odorata Link ORCHIDACEAE Ophrys argolica Fleischm. Orchis scopulorum Simsmerh. Spiranthes aestivalis (Poiret) L. C. M. Richard PRIMULACEAE Androsace cylindrica DC. Primula glaucescens Moretti Primula spectabilis Tratt. RANUNCULACEAE Aquilegia alpina L. SAPOTACEAE Sideroxylon marmulano Banks ex Lowe SAXIFRAGACEAE Saxifraga cintrana Kuzinsky ex Willk. Saxifraga portosanctana Boiss. Saxifraga presolanensis Engl. Saxifraga valdensis DC. Saxifraga vayredana Luizet SCROPHULARIACEAE Antirrhinum lopesianum Rothm. Lindernia procumbens (Krocker) Philcox SOLANACEAE Mandragora officinarum L. THYMELAEACEAE Thymelaea broterana P. Cout. UMBELLIFERAE Bunium brevifolium Lowe VIOLACEAE Viola athois W. Becker Viola cazorlensis Gandoger Viola delphinantha Boiss. [1] Ħlief bryophytes fl-Anness II (b). -------------------------------------------------- L-ANNESS V ANNIMALI U SPEĊI TA’ PJANTI LI HUMA TA’ INTERESS GĦALL-KOMUNITA LI BIEX JITTIEĦDU MIS-SELVAĠĠ U BIEX JIĠU SFRUTTATI JISTA’ JKUN HEMM BŻONN TA’ MIŻURI TA’ TMEXXIJA L-ispeċi mniżżla f’dan l-Anness huma indikati: - permezz ta’ l-isem ta’ l-ispeċi jew is-sotto speċi, jew - permezz tal-familja ta’ l-ispeċi li jappartjenu għal grupp akbar ikklassifikat jew għal parti nnominata minn dak il-grupp klassifikat. It-tifsira "spp." wara l-isem ta’ familja jew grupp klassifikat li għandu karatteristiċi komuni tistabbilixxi l-ispeċi kollha li jappartjenu għal dik il-familja jew grupp klassifikat. (a) ANNIMALI VERTEBRATI MAMMIFERI CARNIVORA Canidae Canis aureus Canis lupus (Popolazzjonijiet Spanjoli fit-tramuntana ta’ Duera u l-popolazzjonijiet Griegi fit-tramuntana tad-39 parallel) Mustelidae Martes martes Mustela putorius Phocidae L-ispeċi kollha mhux imsemmija fl-Anness IV Viverridae Genetta genetta Herpestes ichneumon DUPLICIDENTATA Leporidae Lepus timidus ARTIODACTYLA Bovidae Capra ibex Capra pyrenaica (ħlief Capra pyrenaica pyrenaica) Rupicapra rupicapra (ħlief Rupicapra rupicapra balcanica u rupicapra ornata) ANFIBJI ANURA Ranidae Rana esculenta Rana perezi Rana ridibunda Rana temporaria ĦUT PETROMYZONIFORMES Petromyzonidae Lampetra fluviatilis Lethenteron zanandrai ACIPENSERIFORMES Acipenseridae L-ispeċi kollha mhux imsemmija fl-Anness IV SALMONIFORMES Salmonidae Thymallus thymallus Coregonus spp. (ħlief Coregonus oxyrhynchus (popolazzjonijiet li jimxu ’l fuq fix-xmara mill-baħar f’ċerti partijiet tal-Baħar tat-Tramuntana) Hucho hucho Salmo salar (fl-ilma ħelu biss) Cyprinidae Barbus spp. PERCIFORMES Percidae Gymnocephalus schraetzer Zingel zingel CLUPEIFORMES Clupeidae Alosa spp. SILURIFORMES Siluridae Silurus aristotelis INVERTEBRATI COELENTERATA CNIDARIA Corallium rubrum MOLLUSCA GASTROPODA — STYLOMMATOPHORA Helicidae Helix pomatia BIVALVIA — UNIONOIDA Margaritiferidae Margaritifera margaritifera Unionidae Microcondylaea compressa Unio elongatulus ANNELIDA HIRUDINOIDEA — ARHYNCHOBDELLAE Hirudinidae Hirudo medicinalis ARTHROPODA CRUSTACEA — DECAPODA Astacidae Astacus astacus Austropotamobius pallipes Austropotamobius torrentium Scyllaridae Scyllarides latus INSECTA — LEPIDOPTERA Saturniidae Graellsia isabellae (b) PJANTI ALGAE RHODOPHYTA CORALLINACEAE Lithothamnium coralloides Crouan frat. Phymatholithon calcareum (Poll.) Adey & McKibbin LICHENES CLADONIACEAE Cladonia L. subgenus Cladina (Nyl.) Vain. BRYOPHYTA MUSCI LEUCOBRYACEAE Leucobryum glaucum (Hedw.) AAngstr. SPHAGNACEAE Sphagnum L. spp. (minbarra Sphagnum pylasii Brid.) PTERIDOPHYTA Lycopodium spp. ANGIOSPERMAE AMARYLLIDACEAE Galanthus nivalis L. Narcissus bulbocodium L. Narcissus juncifolius Lagasca COMPOSITAE Arnica montana L. Artemisia eriantha Ten Artemisia genipi Weber Doronicum plantagineum L. subsp. tournefortii (Rouy) P. Cout. CRUCIFERAE Alyssum pintadasilvae Dudley. Malcolmia lacera (L.) DC. subsp. graccilima (Samp.) Franco Murbeckiella pinnatifida (Lam.) Rothm. subsp. herminii (Rivas-Martinez) Greuter & Burdet GENTIANACEAE Gentiana lutea L. IRIDACEAE Iris lusitanica Ker-Gawler LABIATAE Teucrium salviastrum Schreber subsp. salviastrum Schreber LEGUMINOSAE Anthyllis lusitanica Cullen & Pinto da Silva Dorycnium pentaphyllum Scop. subsp. transmontana Franco Ulex densus Welw. ex Webb. LILIACEAE Lilium rubrum Lmk Ruscus aculeatus L. PLUMBAGINACEAE Armeria sampaio (Bernis) Nieto Feliner ROSACEAE Rubus genevieri Boreau subsp. herminii (Samp.) P. Cout. SCROPHULARIACEAE Anarrhinum longipedicelatum R. Fernandes Euphrasia mendonçae Samp. Scrophularia grandiflora DC. subsp. grandiflora DC. Scrophularia berminii Hoffmanns & Link Scrophularia sublyrata Brot. COMPOSITAE Leuzea rhaponticoides Graells -------------------------------------------------- L-ANNESS VI METODI U MEZZI TA’ QBID U QTIL U MODI TA’ TRASPORT PROJBITI (a) Mezzi mhux selettivi MAMMIFERI - Annimali għamja jew b’xi partijiet minnhom maqtugħa użati bħala lixka ħajja - Tape rekorders - Apparat tad-dawl u elettroniku li kapaċi joqtol jew jixxokja - Sorsi ta’ dawl artifiċjali - Mirja u apparat ieħor li jgħammex - Apparat biex idawwal xi miri - Mekkaniżmi li juru għal kaċċa bil-lejl li jkun fihom lenti elettronika li tkabbar l-immaġni jew dak li tbiddel l-immaġni - Esplożivi - Xbieki li mhumiex selettivi skond il-prinċipju tagħhom jew il-kondizzjonijiet tagħhom ta’ użu - Nases li mhumiex selettivi skond il-prinċipju tagħhom jew il-kondizzjonijiet tagħhom ta’ użu - Apparati li jfajru l-vleġeġ - Valenu u lixka valenata jew bl-anestetika - Gassjar jew ħruq ’il barra - Armi semi awtomatiċi jew awtomatiċi bil-grillu kapaċi jiflaħ aktar minn żewġ dawriet ta’ munizjon ĦUT - Valenu - Esplożivi (b) Mezzi ta’ ġarr - Ajruplani - Vetturi miexjin li jaħdmu b’magni --------------------------------------------------