Edizzjoni Provviżorja

KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKATA ĠENERALI

KOKOTT

ippreżentati fit-22 ta’ Mejju 2025 (1)

Kawża C234/24

Brose Prievidza spol. s r. o.

vs

Direktor na Direktsia “Obzhalvane i danachno-osiguritelna praktika” – Sofia

(talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Varhoven Administrativen sad (il-Qorti Amministrattiva Suprema, il-Bulgarija))

“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud – Direttiva 2006/112/KE – Rimbors tat-taxxa tal-input lill-persuni taxxabbli stabbiliti barra mill-pajjiż skont id-Direttiva 2008/9/KE – Dak li jissejjaħ ‘tooling’ – Kunsinna taxxabbli jew eżentata ta’ għodda li tibqa’ fuq il-post – Tranżazzjoni indipendenti jew provvista anċillari għall-kunsinna intra‑Komunitarja eżentata tal-komponenti hekk immanifatturati – Tranżazzjonijiet indipendenti jew provvista intra-Komunitarja kumplessa unika – Diviżjoni artifiċjali tat-tranżazzjonijiet – Kunsinna intra-Komunitarja unika mingħajr trasport tal-għodda?”






I.      Introduzzjoni

1.        F’din it-talba għal deċiżjoni preliminari, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tindirizza l-evalwazzjoni f’termini tal-VAT ta’ dak li jissejjaħ “tooling”. Din hija prattika komuni, b’mod partikolari għas-sottokuntratturi tas-settur awtomobilistiku. Fil-kuntest ta’ din il-prattika, sottokuntrattur ikun responsabbli għall-manifattura ta’ ċerti komponenti. Dawn il-komponenti jkunu jistgħu jiġu prodotti biss bl-użu ta’ għodda speċjali (u xi drabi biss f’ċerti faċilitajiet ta’ produzzjoni). Din l-għodda tiġi ordnata mis-sottokuntrattur, iżda tibqa’ l-proprjetà tal-kuntrattur u tintuża biss fuq il-post (f’dan il-każ fil-Bulgarija) mis-sottokuntrattur għall-manifattura tal-komponenti.

2.        Jekk il-komponenti mmanifatturati b’dan il-mod jiġu kkunsinnati lill-persuna li tikkummissjona x-xogħol fi Stat Membru ieħor, ikun hemm f’dan ir-rigward kunsinni intra-Komunitarji eżentati. Madankollu, jekk l-għodda sussegwentement tinbiegħ lil terz barra mill-pajjiż (jiġifieri tiġi ttrasferita lil terz) mingħajr ma jinbidel il-post fejn tinsab (f’dan il-każ, il-Bulgarija), tqum il-kwistjoni tal-issuġġettar għat-taxxa tal-bejgħ ta’ din l-għodda. Hemm lok li jkun hemm kunsinna taxxabbli jew il-kunsinna tal-għodda hija l-istess bħal dik tal-komponenti hekk immanifatturati u kkunsinnati b’eżenzjoni (intra-Komunitarja)?

3.        Dan huwa rilevanti għax-xerrej tal-għodda, stabbilit barra mill-pajjiż, li jixtieq jikseb mingħand il-Bulgarija r-rimbors tal-VAT Bulgara li huwa ħallas lill-bejjiegħ bħala taxxa tal-input li tista’ titnaqqas. L-amministrazzjoni fiskali Bulgara tixtieq tirrifjuta li tagħmel dan, peress li l-kunsinna tal-għodda hija wkoll kunsinna intra-Komunitarja eżentata. Għaldaqstant, ma jeżistix dritt għal tnaqqis għal tranżazzjonijiet eżentati.

4.        F’dan ir-rigward, din il-kawża tqajjem kwistjonijiet dwar id-determinazzjoni tal-provvista prinċipali u anċillari jew ta’ kunsinna kumplessa unika fil-kuntest ta’ kunsinna intra-Komunitarja eżentata. Il-Qorti tal-Ġustizzja qatt ma rrispondiet dwar dawn il-kwistjonijiet, li jidher li għandhom importanza kunsiderevoli fil-prattika.

A.      Id-dritt tal-Unjoni

–       Id-Direttiva 2006/112/KE dwar is-sistema komuni ta' taxxa fuq il-valur miżjud (2) (iktar ’il quddiem id-“Direttiva dwar il-VAT”)

5.        It-tassazzjoni tal-moviment intra-Komunitarju ta’ merkanzija (provvisti) fid-dritt tal-VAT issir f’żewġ stadji. Din it-tassazzjoni ssir, minn naħa, permezz ta’ eżenzjoni tal-provvista fil-pajjiż ta’ oriġini u, min-naħa l-oħra, permezz ta’ tassazzjoni tal-akkwist intra-Komunitarju fil-pajjiż ta’ destinazzjoni.

6.        Il-fatt li jagħti lok għal kunsinna huwa previst fl-Artikolu 14(1):

“‘Provvista ta’ merkanzija’ għandha tfisser it-trasferiment tad-dritt ta’ sid li jiddisponi minn proprjetà tanġibbli.”

7.        L-akkwist intra-Komunitarju huwa rregolat mill-Artikolu 20 tad-Direttiva dwar il-VAT. Skont l-ewwel paragrafu tiegħu:

“‘Akkwist intra-Komunitarju ta’ merkanzija’ għandha tfisser l-akkwist tad-dritt li tiddisponi bħala sid ta’ proprjetà tanġibbli mobbli, mibgħuta jew ittrasportata għand il-persuna li qed takkwista l-merkanzija, mill-bejjiegħ jew f’ismu jew il-persuna li qed takkwista l-merkanzija, fi Stat Membru minbarra dak li minnu ntbagħtet jew kienet ittrasportata l-merkanzija.”

8.        L-eżenzjoni tal-kunsinna intra-Komunitarja tinsab b’mod partikolari fl-Artikolu 138(1) tad-Direttiva dwar il-VAT. Skont din id-dispożizzjoni:

“L-Istati Membri għandhom jeżentaw il-provvista ta’ merkanzija mibgħuta jew ittrasportata lejn destinazzjoni barra mit-territorju tagħhom iżda li tkun fil-Komunità, mill-bejjiegħ jew f’ismu jew mill-persuna li takkwista l-merkanzija, meta jiġu sodisfatti l-kondizzjonijiet li ġejjin:

(a)      il-merkanzija tiġi fornuta lil persuna taxxabbli oħra, jew lil persuna ġuridika mhux taxxabbli li taġixxi bħala tali fi Stat Membru li ma jkunx dak li minnu tkun bdiet tintbagħat jew tkun bdiet tiġi ttrasportata l-merkanzija;

(b)      il-persuna taxxabbli jew il-persuna ġuridika mhux taxxabbli li lilha ssir il-provvista tkun identifikata għall-finijiet tal-VAT fi Stat Membru li ma jkunx dak li minnu tkun bdiet tintbagħat jew tkun bdiet tiġi ttrasportata l-merkanzija u tkun indikat dan in-numru ta’ identifikazzjoni tal-VAT lill-fornitur.”

9.        L-Artikolu 171(1) tad-Direttiva dwar il-VAT jikkonċerna l-proċedura ta’ rimbors għall-persuni taxxabbli stabbiliti barra mill-pajjiż li ma jwettqux tranżazzjonijiet fit-territorju tal-pajjiż:

“Għandha ssir rifużjoni tal-VAT lil persuni taxxabbli li mhumiex stabbiliti fl-Istat Membru li fih jixtru merkanzija u servizzi jew jimpurtaw merkanzija soġġetti għall-VAT, imma li huma stabbiliti fi Stat Membru ieħor, skond ir-regoli dettaljati stabbiliti fid-Direttiva 2008/9/KE.”

–       Id-Direttiva 2008/9 li tistabbilixxi regoli dettaljati għar-rifużjoni tat-taxxa fuq il-valur miżjud, prevista fid-Direttiva 2006/112/KE, għal persuni taxxabbli mhux stabbiliti fl-Istat Membru ta’ rifużjoni iżda stabbiliti fi Stat Membru ieħor (3) (iktar ’il quddiem id-“Direttiva dwar ir-rimbors”).

10.      Il-proċedura ta’ rimbors hija speċifikata fid-Direttiva dwar ir-rimbors. Madankollu, għal dak li huwa rilevanti hawnhekk, l-Artikolu 4 jeskludi espressament ir-rimbors tal-VAT f’ċerti każijiet:

“Din id-Direttiva m’għandhiex tapplika fir-rigward ta’:

(a)      ammonti ta’ VAT li, skond il-leġislazzjoni ta’ l-Istat Membru ta’ rifużjoni, ġew fatturati b’mod żbaljat;

(b)      ammonti ta’ VAT fatturati fir-rigward tal-fornimenti ta’ oġġetti li l-forniment tagħhom huwa, jew jista’ jkun, eżentat skond l-Artikolu 138 jew l-Arikolu 146(1)(b) tad-Direttiva 2006/112/KE.”

B.      Id-dritt Bulgaru

11.      Id-Direttiva dwar il-VAT ġiet trasposta permezz taż-Zakon za danak varhu dobavenata stoynost (il-Liġi dwar it-Taxxa fuq il-Valur Miżjud, iktar ’il quddiem iz-“ZDDS”), fis-seħħ mill‑1 ta’ Jannar 2007.

12.      Id-Direttiva dwar ir-rimbors ġiet trasposta permezz tan-Naredba Nru N‑9 tas‑16 ta’ Diċembru 2009 dwar ir-rimbors tat-taxxa fuq il-valur miżjud, prevista fid-Direttiva 2006/112/KE, għal persuni taxxabbli mhux stabbiliti fl-Istat Membru ta’ rimbors iżda stabbiliti fi Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem ir-“Regolament Nru N‑9”).

II.    Il-fatti li wasslu għall-kawża

13.       Brose Prievidza spol. s r. o. (iktar ’il quddiem “Brose SK”) hija kumpannija inkorporata fis-Slovakkja, fejn hija rreġistrata u stabbilita għall-finijiet tal-VAT. Hija timmanifattura kontrolli ta’ twieqi, moduli tal-bibien u apparat għall-irfigħ tal-karozzi. Hija tixtri għall-attività tagħha mingħand “Integrated Micro-Electronics Bulgaria” EOOD (iktar ’il quddiem “IME Bulgaria”), kumpannija stabbilita f’Botevgrad (il-Bulgarija), komponenti li huma s-suġġett ta’ kunsinni intra-Komunitarji.

14.      Brose Coburg, kumpannija rreġistrata fil-Ġermanja, hija marbuta ma’ Brose SK fi ħdan grupp ta’ kumpanniji fir-rigward tad-dritt tal-kumpanniji u hija rreġistrata għall-finijiet tal-VAT kemm fil-Ġermanja kif ukoll fil-Bulgarija. Brose Coburg (iktar ’il quddiem “Brose DE”) inkarigat lil IME Bulgaria sabiex timmanifattura għodda speċjali għall-manifattura tal-komponenti li għandhom jiġu pprovduti lil Brose SK.

15.      Wara l-eżekuzzjoni tal-kuntratt, IME Bulgaria, fl‑14 ta’ Mejju 2020, ħarġet lil Brose DE l-fattura Nru 4921038649 fl-ammont nett ta’ EUR 62 000, miżjuda bil-VAT Bulgara, filwaqt li indikat in-numru tal-VAT Bulgaru tad-destinatarju (Brose DE). L-għodda speċjali saru l-proprjetà ta’ Brose DE, filwaqt li baqgħu għand il-fornitur, IME Bulgaria, li tużahom biss sabiex timmanifattura prodotti għal Brose SK.

16.      Fis‑7 ta’ Ġunju 2021, Brose DE ttrasferixxiet l-għodda speċjali lil Brose SK u ħarġet, f’dan ir-rigward, il-fattura kontenzjuża Nru 703047, dwar il-bejgħ tat-tagħmir “Spindel set imsemmi fl-Anness S‑T 08‑Р‑9965 - Portaġġ unitarju awtomatiku fis-sistema ta’ wweldjar”, għall-ammont nett ta’ EUR 62 000, flimkien mal-VAT Bulgara.

17.      Fl‑10 ta’ Marzu 2022, Brose SK ressqet talba għar-rimbors tal-VAT Bulgara indikata u mħallsa fuq il-fattura għall-perijodu mill‑1 ta’ Jannar sal‑31 ta’ Diċembru 2021. It-talba ta’ Brose SK ġiet miċħuda permezz ta’ deċiżjoni għar-raġuni li l-kunsinna tal-għodda speċjali u dik tal-komponenti kienu jikkostitwixxu kunsinna ekonomikament inseparabbli, li fil-kuntest tagħha l-għodda speċjali tilfet l-importanza ekonomika tagħha wara l-manifattura tal-komponenti. Peress li Brose SK irċeviet il-komponenti mmanifatturati minn IME Bulgaria bħala kunsinna intra-Komunitarja, il-kunsinna tal-għodda speċjali kellha wkoll titqies bħala tali. F’dan ir-rigward, Brose DE tqieset li la kienet id-destinatarja u lanqas l-utent effettiv tal-għodda speċjali mmanifatturata. Brose DE tqieset li kienet biss il-proprjetarja formali, filwaqt li IME Bulgaria kienet tuża l-għodda speċjali għall-manifattura tal-prodotti lesti u kienet teżerċita l-awtorità u l-kontroll fuq din l-għoddda.

18.      Brose SK ippreżentat rikors kontra din id-deċiżjoni mingħajr suċċess. Il-qorti tal-ewwel istanza mmotivat iċ-ċaħda tar-rikors bil-fatt li, għalkemm ir-rikorrenti kienet tissodisfa l-kundizzjonijiet għar-rimbors tal-VAT iddikjarata skont id-Direttiva 2008/9 u l-Artikolu 1(2) tar-Regolament Nru N-9, dawn ir-regoli ma japplikawx għall-ammonti tal-VAT indikati b’mod irregolari. Jekk il-kunsinna tal-komponenti kienet kunsinna intra-Komunitarja, l-istess kien japplika għall-kunsinna tal-għodda speċjali ffatturata. Konsegwentement, ebda VAT ma kellha tissemma fuq il-fattura relatata mal-kunsinna tal-għodda speċjali. B’hekk, Brose SK ma kellhiex dritt għar-rimbors tal-VAT imħallsa.

19.      Brose SK appellat fil-kassazzjoni quddiem il-qorti tar-rinviju. Il-qorti tar-rinviju tqis li l-konstatazzjonijiet fattwali tal-qorti tal-ewwel istanza, li skonthom kien hemm diviżjoni artifiċjali tal-kunsinni tal-komponenti tal-attività ta’ Brose SK minn dawk tal-kunsinna tal-għodda speċjali, huma korretti. Issa, skont il-qorti tar-rinviju, la ġie allegat u lanqas muri li l-uniku għan tad-diviżjoni tal-kunsinni kien li jinkiseb vantaġġ fiskali favur Brose SK u lanqas, jekk ikun il-każ, fiex jikkonsisti dan il-vantaġġ.

III. Il-proċedura għal deċiżjoni preliminari

20.      Il-Varhoven administrativen sad (il-Qorti Amministrattiva Suprema, il-Bulgarija) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domanda preliminari li ġejja:

“Id-destinatarju jista’ jinvoka, taħt id-Direttiva [2008/9], dritt għar-rimbors tal-VAT imħallsa fir-rigward ta’ kunsinna ta’ tagħmir (għodda), f’sitwazzjoni fejn is-suġġett tal-kunsinna ma jkunx ħareġ mit-territorju tal-Istat Membru tal-fornitur u fejn ikun biss b’mod artifiċjali li l-provvista tal-għodda ġiet mifruda mill-kunsinni intra-Komunitarji ta’ oġġetti ffabbrikati permezz ta’ dan it-tagħmir u indirizzati lill-istess destinatarju?”

21.      Fil-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, minbarra Brose SK u l-amministrazzjoni fiskali Bulgara, il-Kummissjoni Ewropea biss ippreżentat osservazzjonijiet bil-miktub. Il-Qorti tal-Ġustizzja rrinunzjat, skont l-Artikolu 76(2) tar-Regoli tal-Proċedura, għaż-żamma ta’ seduta għas-sottomissjonijiet orali.

IV.    Analiżi ġuridika

A.      Fuq ir-raġunament segwit

22.      Din it-talba għal deċiżjoni preliminari turi għal darba oħra li, minkejja sistema armonizzata tal-VAT, kull amministrazzjoni fiskali tinterpreta b’mod kompletament differenti kemm id-Direttiva kif ukoll id-deċiżjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja u li, għalhekk, hemm riskju li sitwazzjonijiet identiċi jiġu ttrattati b’mod differenti fi ħdan l-Unjoni fir-rigward tad-dritt tal-VAT.

23.       Fil-kawża Wilo Salmson France (4), li kienet tikkonċerna każ simili ta’ “tooling” fir-Rumanija, ma kienx ikkontestat, kif ġustament jenfasizzaw il-Kummissjoni u Brose SK, li l-kunsinna tal-għodda użata fir-Rumanija għall-manifattura tal-komponenti, u li kienet baqgħet hemmhekk, kienet kunsinna interna normali (fir-Rumanija). It-tnaqqis tat-taxxa tal-input imħallsa kien problematiku biss minħabba n-nuqqas ta’ fattura. Min-naħa l-oħra, fil-Bulgarija, it-tnaqqis tat-taxxa tal-input imħallsa qiegħed jiġi rrifjutat minħabba l-fatt li l-kunsinna tal-għodda ma hijiex kunsinna “normali”, iżda hija wkoll kunsinna intra-Komunitarja eżentata.

24.      Id-domanda tal-qorti tar-rinviju tirrigwarda prinċipalment ir-relazzjoni bejn il-provvista prinċipali u l-provvista anċillari jew l-eżistenza ta’ provvista kumplessa unika marbuta ma’ kunsinni intra-Komunitarji eżentati. Sabiex nirrispondi għal din id-domanda, ser niċċara l-ewwel nett jekk jistax ikun hemm kunsinna intra-Komunitarja tal-għodda speċjali meta din qatt ma tkun telqet mill-Bulgarija (ara taħt C.). Jekk dan ma jkunx il-każ, għandu jiġi eżaminat jekk jistax ikun hemm provvista anċillari mhux indipendenti (kunsinna tal-għodda speċjali) li tirċievi l-istess trattament bħall-provvista prinċipali (kunsinna ta’ komponenti) meta l-provvista “anċillari” u l-provvista “prinċipali” jitwettqu minn żewġ persuni differenti (ara taħt D.). Sa fejn dan ikun possibbli u l-kunsinna tal-għodda speċjali hija provvista anċillari, għandu jiġi eżaminat jekk din tistax tirċievi l-istess trattament bħall-kunsinna intra-Komunitarja eżentata (f’dan il-każ, il-kunsinna tal-komponenti) mingħajr ma tissodisfa hija stess il-kundizzjoni prinċipali (trasport lejn Stat Membru ieħor) (ara taħt E.).

25.      Qabel dan, madankollu, ser nindirizza l-kuntest tad-domanda preliminari, peress li l-qorti tar-rinviju titlaq mill-premessa li hemm struttura artifiċjali wara l-bejgħ tal-għodda speċjali minn Brose DE lil Brose SK, mingħajr madankollu ma tista’ tidentifika vantaġġ fiskali (ara taħt B.).

B.      Il-kuntest tad-domanda preliminari: l-ipoteżi ta’ diviżjoni artifiċjali ta’ tranżazzjoni

26.      Ma huwiex ċar jekk fil-Bulgarija huwiex ikkunsidrat li l-għodda speċjali ġiet ikkunsinnata minn Brose DE lil Brose SK b’eżenzjoni mit-taxxa jew jekk kienx hemm kunsinna eżentata tal-għodda speċjali minn IME Bulgaria lil Brose SK. Dan jidher li huwa dovut għall-fatt li l-qorti tar-rinviju titlaq mill-ipoteżi li kien hemm diviżjoni artifiċjali tat-tranżazzjonijiet (kunsinni tal-komponenti u tal-għodda).

27.      Fil-fehma tiegħi, konformement mal-pożizzjoni tal-Kummissjoni u Brose SK, din l-ipoteżi ma hijiex konvinċenti. Fi kwalunkwe każ, kunsinna minn Brose DE lil Brose SK ma hijiex eskluża mill-fatt li l-għodda speċjali kienet kontinwament użata fil-Bulgarija minn IME Bulgaria għall-manifattura tal-komponenti. Għall-kuntrarju, it-trasferiment tal-proprjetà ta’ oġġett, bħal f’dan il-każ bejn Brose DE u Brose SK, huwa preċiżament il-każ klassiku ta’ provvista fis-sens tal-Artikolu 14(1) tad-Direttiva dwar il-VAT (5).

28.      Ċertament, kunsinna tinkludi kull tranżazzjoni ta’ trasferiment ta’ proprjetà tanġibbli minn parti li tawtorizza lill-parti l-oħra sabiex tiddisponi minn din il-proprjetà bħallikieku kienet il-proprjetarja tagħha (6). Għaldaqstant, l-assenza ta’ trasferiment ta’ proprjetà fid-dritt ċivili ma tipprekludix kunsinna (7). Jekk il-benefiċjarju ta’ kunsinna ma jkunx jista’ jiddisponi mill-oġġett “bħala proprjetarju”, dan ma jeskludix kunsinna jekk huwa jkun jista’ tal-inqas jaġixxi “bħala proprjetarju” tal-oġġett (8). Dan jidher b’mod ċar, fi kwalunkwe każ, f’ċerti verżjonijiet lingwistiċi tad-Direttiva dwar il-VAT (9).

29.      Dak li huwa determinanti huwa li s-setgħa li wieħed jiddisponi mill-oġġett tkun ġiet ittrasferita. Is-setgħa li wieħed jiddisponi minn oġġett hija marbuta ma’ dak li jista’ (b’mod pożittiv) ikollu s-sustanza tal-oġġett u li jsostni (b’mod negattiv) ukoll ir-riskju tat-telf aċċidentali ta’ dan l-oġġett. Dan kien manifestament il-każ f’din il-kawża, peress li Brose DE kienet, sa fejn wieħed jista’ jara, l-unika waħda li setgħet tibbenefika mis-sustanza ekonomika tal-għodda speċjali permezz ta’ bejgħ segwit minn trasferiment ta’ proprjetà. Mill-proċess ma jirriżultax li IME Bulgaria kellha tbati r-riskju ta’ telf aċċidentali tal-għodda, pereżempju minħabba għargħar tas-sit tal-operat tagħha. Minn dan isegwi li t-trasferiment bi ħlas tal-għodda speċjali minn Brose DE lil Brose SK jikkostitwixxi wkoll kunsinna bejn dawn tal-aħħar.

30.      Lanqas ma hemm indikazzjoni li xi ħadd ieħor (b’mod partikolari mhux IME Bulgaria) kiseb is-setgħa li jiddisponi mill-għodda. Is-sempliċi għoti ta’ pussess u l-awtorizzazzjoni għall-użu ta’ dawn l-oġġetti għall-manifattura ta’ komponenti ma humiex biżżejjed għal dan l-għan. Dan jidher b’mod ċar mill-eżempju ta’ kerrej. Dan ma jiksibx is-setgħa li jiddisponi mir-residenza mikrija. Għall-kuntrarju, hija tibqa’ tal-proprjetarju li “jibbenefika” mis-sustanza preċiżament permezz tal-kiri.

31.      Jidher ukoll li t-trasferiment ta’ proprjetà minn Brose DE lil Brose SK fil-fatt seħħ. Ma jidhirx li hemm indizji ta’ struttura artifiċjali. Sa fejn il-qorti tar-rinviju u l-amministrazzjoni fiskali Bulgara jirreferu għas-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawża Part Service (10) għal din l-ipoteżi, dan ir-riferiment huwa bbażat fuq nuqqas manifest ta’ ftehim. Dik il-kawża kienet tirrigwarda diviżjoni ta’ tranżazzjoni waħda (taxxabbli) f’kiri dejjem taxxabbli u fi provvista ta’ servizzi ta’ assigurazzjoni eżentati minn żewġ kumpanniji tal-grupp fir-rigward ta’ destinatarju ta’ provvista wieħed. Madankollu, il-każ inkwistjoni ma huwiex paragunabbli ma’ dik il-kawża (11).

32.      F’dan il-każ, id-destinatarju taż-żewġ provvisti huwa Brose SK. F’dan ir-rigward, minn naħa, ma jeżistux relazzjonijiet rregolati mil-liġi tal-kumpanniji bejn iż-żewġ fornituri (Brose DE u IME Bulgaria). Min-naħa l-oħra, f’dan il-każ, ma hemmx parti mill-provvista li għandha tiġi eżentata artifiċjalment, iżda, għall-kuntrarju, Brose DE pprovdiet l-għodda speċjali taxxabbli (u, apparentement, il-VAT Bulgara tħallset korrettament). F’dan il-każ ma hija rilevanti l-ebda waħda mill-indikazzjonijiet ipprovduti mill-Qorti tal-Ġustizzja, fis-sentenza ċċitata iktar ’il fuq, lill-qorti nazzjonali sabiex tevalwa jekk kienx hemm żewġ tranżazzjonijiet imwettqa minn żewġ kumpanniji tal-grupp jew jekk kienx hemm tranżazzjoni waħda biss imwettqa minn kumpannija tal-grupp. Ir-raġuni għaliex il-bejgħ ta’ għodda speċjali minn kumpannija tal-grupp lil kumpannija oħra tal-grupp għandu jkun “ekonomikament illoġiku” minħabba s-sempliċi fatt li l-għodda speċjali tibqa’ għand il-fornitur tal-komponenti fil-Bulgarija, kif tindika espressament il-qorti tar-rinviju fid-digriet tar-rinviju, ma tistax tinftiehem f’dan ir-rigward.

33.      Jekk nifhem b’mod korrett is-sens u l-għan ta’ dak li jissejjaħ “tooling”, dan huwa l-ewwel u qabel kollox li, fil-każ ta’ insolvenza tas-sottokuntrattur inizjalment ingaġġat, ikun jista’ jinstab sottokuntrattur ieħor li jkun jista’ jkompli, f’qasir żmien u taħt kundizzjonijiet komparabbli, il-produzzjoni tal-komponenti permezz tal-għodda speċjali, sabiex jiġu evitati interruzzjonijiet fil-ktajjen tal-provvista (pereżempju dawk globali). Il-proprjetà tal-entità kontraenti (jew ta’ kumpannija oħra tal-entità kontraenti) tipprevjeni l-eżekuzzjoni tal-kredituri tas-sottokuntrattur insolventi fuq l-għodda speċjali. Jidhirli li dawn huma raġunijiet ekonomiċi validi.

34.      F’liema rendikont ta’ liema kumpannija tal-grupp jissemmew l-għodda speċjali, jidhirli pjuttost li hija kwistjoni interna għall-grupp li l-loġika ekonomika tagħha ma tistax tiġi evalwata fid-dawl tal-fatti tal-każ. Lanqas ma hija rilevanti għall-finijiet tal-evalwazzjoni fir-rigward tal-VAT, sa fejn is-setgħa ta’ dispożizzjoni ta’ Brose DE ġiet effettivament ittrasferita lil Brose SK. Madankollu, anki fid-dawl tal-ispjegazzjonijiet ipprovduti mill-qorti tar-rinviju, ma hemm l-ebda dubju evidenti f’dan ir-rigward.

C.      Kunsinna intraKomunitarja eżentata mingħajr ma l-għodda speċjali tkun telqet mill-Istat Membru (il-Bulgarija)?

35.      Għalhekk, l-ewwel nett, għandu jiġi ddeterminat jekk il-bejgħ tal-għodda speċjali jikkostitwixxix kunsinna intra-Komunitarja eżentata. Il-kundizzjonijiet għall-eżistenza ta’ kunsinna intra-Komunitarja eżentata jirriżultaw mill-Artikolu 138 tad-Direttiva dwar il-VAT.

36.      Madankollu, din l-eżenzjoni tapplika biss jekk l-oġġett ikkunsinnat (f’dan il-każ, l-għodda speċjali) ikun “mibgħut jew ittrasportat” mill-bejjiegħ (f’dan il-każ, Brose DE), mix-xerrej (f’dan il-każ, Brose SK) jew minn terz f’isimhom (ġeneralment trasportatur). Għalhekk, skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, l-eżenzjoni tal-kunsinna ta’ oġġett, fis-sens ta’ dan l-artikolu, issir applikabbli biss meta, wara din l-ispedizzjoni jew dan it-trasport, l-oġġett ikun fiżikament telaq mit-territorju tal-Istat Membru tal-kunsinna (12). Issa, skont it-talba għal deċiżjoni preliminari, l-għodda speċjali għadha tinsab fil-Bulgarija. F’dan ir-rigward, huwa stramb li wieħed jitkellem dwar kunsinna intra-Komunitarja.

37.      Din l-impressjoni tissaħħaħ jekk jittieħdu inkunsiderazzjoni s-sens u l-għan tal-Artikolu 138 tad-Direttiva dwar il-VAT. Fil-fatt, l-eżenzjoni prevista fih deliberatament ma ġietx inkluża fil-Kapitoli 2 u 3 tat-Titolu IX tad-Direttiva dwar il-VAT. Fil-fatt, hawnhekk ma hijiex kwistjoni li jingħata vantaġġ lid-destinatarju tal-provvista, bħalma huwa l-każ, pereżempju, tal-eżenzjonijiet previsti fl-Artikolu 132 tad-Direttiva dwar il-VAT. Din l-eżenzjoni lanqas ma hija vantaġġ għall-fornitur.

38.      Għall-kuntrarju, din l-eżenzjoni sservi biss sabiex timplimenta l-prinċipju tal-pajjiż ta’ destinazzjoni fil-każ ta’ kunsinni bejn persuni taxxabbli ġewwa l-Unjoni, fejn il-kunsinna hija eżentata fil-pajjiż ta’ oriġini (fejn jibda t-trasport) (tranżazzjoni eżentata tal-fornitur), iżda hija ntaxxata f’dan ir-rigward fil-pajjiż ta’ destinazzjoni (tranżazzjoni taxxabbli tax-xerrej). Fil-fatt, l-Artikolu 2(1)(b) tad-Direttiva dwar il-VAT jippreċiża li l-akkwist intra-Komunitarju huwa wkoll tranżazzjoni taxxabbli. L-akkwist intra-Komunitarju huwa rregolat mill-Artikolu 20 tad-Direttiva dwar il-VAT u jimponi l-ħlas tat-taxxa fuq il-persuna li takkwista l-merkanzija fil-kuntest ta’ kunsinna mwettqa fil-pajjiż ta’ destinazzjoni.

39.      Fl-aħħar mill-aħħar, din hija biss teknika oħra ta’ tassazzjoni li, fl-aħħar mill-aħħar, tittrasferixxi l-post tal-kunsinna mill-pajjiż ta’ oriġini lejn il-pajjiż ta’ destinazzjoni u hija akkumpanjata minn trasferiment tad-dejn fiskali lix-xerrej fil-pajjiż ta’ destinazzjoni.

40.      Anki jekk, skont l-Artikolu 20 tad-Direttiva dwar il-VAT, l-akkwist intra-Komunitarju jeħtieġ li l-merkanzija “tintbagħat jew tiġi ttrasportata” lejn l-akkwirent (f’dan il-każ Brose SK), ma hemmx lok, f’dan il-każ, li jiġi konkluż li teżisti kunsinna intra-Komunitarja. Minn dan isegwi li ma hija applikabbli ebda eżenzjoni skont l-Artikolu 138 tad-Direttiva dwar il-VAT.

D.      Fuq l-eżistenza ta’ provvista anċillari jew ta’ provvista kumplessa unika meta żewġ persuni taxxabbli jkunu involuti bħala fornituri

1.      Fuq l-evalwazzjoni uniformi tażżewġ kunsinni

41.      L-iktar l-iktar, jista’ jiġi previst riżultat differenti jekk il-kunsinna tal-komponenti minn IME Bulgaria u l-kunsinna tal-għodda speċjali kollha kemm hi minn Brose DE jkunu jistgħu jitqiesu bħala kunsinna intra-Komunitarja unika mwettqa lil Brose SK. Madankollu, dan l-approċċ huwa wkoll pjuttost remot.

42.      Minn naħa, il-Qorti tal-Ġustizzja tikkunsidra f’ġurisprudenza stabbilita li, għall-finijiet tal-VAT, kull tranżazzjoni għandha normalment titqies bħala tranżazzjoni distinta u indipendenti (13). Dan jirriżulta mit-tieni subparagrafu tal-Artikolu 1(2) tad-Direttiva dwar il-VAT, kif ukoll mill-Artikolu 2 tagħha (14). Dan japplika wkoll jekk tkun teżisti ċerta rabta bejn diversi tranżazzjonijiet peress li dawn ikunu jissodisfaw għan ekonomiku uniku (15).

43.      F’dan il-każ, l-għan ekonomiku uniku huwa diġà nieqes. Fil-fatt, dan l-għan ma huwiex identifikabbli għall-kunsinni ta’ żewġ fornituri differenti (IME Bulgaria u Brose DE) fir-rigward ta’ żewġ oġġetti distinti (il-komponenti mmanifatturati fil-Bulgarija u l-għodda speċjali li tibqa’ hemmhekk), li barra minn hekk saru b’mod indipendenti minn xulxin.

44.      Min-naħa l-oħra, il-prinċipju ta’ indipendenza ta’ kull tranżazzjoni mfakkar iktar ’il fuq jinkiser biss fil-każ ta’ provvista anċillari mhux indipendenti jew fil-każ ta’ provvista kumplessa unika (16). Għalkemm il-Qorti tal-Ġustizzja fixklet xi ftit dawn iż-żewġ sitwazzjonijiet f’deċiżjoni reċenti (17), xorta jibqa’ l-fatt li dawn huma żewġ sitwazzjonijiet differenti, li ma jeżistux f’dan il-każ.

45.      Provvista għandha tiġi kkunsidrata bħala provvista mhux indipendenti u anċillari għal provvista prinċipali jekk din ma tikkostitwixxix, għall-klijent, għan fih innifsu, iżda l-mezz sabiex il-provvista prinċipali titgawda taħt l-aħjar kundizzjonijiet (18). Peress li Brose DE u IME Bulgaria huma persuni taxxabbli indipendenti minn xulxin, ma tantx huwa possibbli li tiġi ddeterminata hawnhekk provvista prinċipali. Fil-fatt, kuntrarjament għal dak li ssostni r-Repubblika tal-Bulgarija fl-osservazzjonijiet tagħha, kull waħda mill-kunsinni msemmija iktar ’il fuq għandha natura unika u oriġinali u l-ebda waħda mill-kunsinni ma hija suġġetta għall-oħra fir-rigward tal-għan tagħhom. L-ebda waħda minn dawn it-tranżazzjonijiet ma hija provvista anċillari mhux indipendenti meta mqabbla mal-oħra.

46.      Lanqas ma hemm provvista kumplessa unika. F’dan il-każ, diversi elementi tal-provvista jikkostitwixxu benefiċċju sui generis. Dan huwa l-każ, skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, meta l-provvista minn persuna taxxabbli tkun tikkonsisti f’żewġ elementi jew atti, jew iktar, li tant ikunu relatati mill-viċin ma’ xulxin li oġġettivament jiffurmaw provvista ekonomika waħda inseparabbli, li l-analiżi separata tagħhom tkun artifiċjali (19). Il-Qorti tal-Ġustizzja tistabbilixxi jekk dan huwiex il-każ billi tiddetermina l-karatteristiċi essenzjali (20) u, għaldaqstant, in-natura tat-tranżazzjoni (21) mill-“perspettiva tal-konsumatur tipiku jew medju” (22)(23).

47.      Hawnhekk lanqas ma tista’ tiġi identifikata n-natura inseparabbli tal-elementi tal-provvista. Mill-perspettiva ta’ konsumatur medju, it-trattament separat tal-kunsinna minn persuna taxxabbli tal-komponenti mmanifatturati u tal-kunsinna tal-għodda speċjali minn persuna taxxabbli oħra ma huwiex artifiċjali. Għall-kuntrarju, trattament separat huwa evidenti peress li ż-żewġ provvisti jsiru minn persuni taxxabbli differenti.

2.      Provvista waħda b’diversi fornituri (differenti)?

48.      Meta żewġ provvisti jkollhom ċerta konnessjoni mill-qrib fuq il-mertu, iżda jiġu pprovduti minn żewġ persuni taxxabbli differenti, huwa biss b’mod kompletament eċċezzjonali li dawn il-provvisti jkunu jistgħu jitqiesu bħala tranżazzjoni unika, jiġifieri meta d-diviżjoni ta’ tranżazzjoni f’żewġ partijiet distinti kienet artifiċjali (24).

49.      Minn dan isegwi li kemm l-ipoteżi ta’ provvista anċillari mhux indipendenti, kif ukoll dik ta’ provvista kumplessa unika huma bħala prinċipju esklużi meta jkunu involuti diversi fornituri. L-iktar l-iktar, jista’ jitqies li huwa differenti fil-każ ta’ diviżjoni artifiċjali ta’ tranżazzjoni mill-fornitur ta’ servizzi nnifsu bejn żewġ persuni taxxabbli li huwa jikkontrolla. Kif spjegajt fil-punti 26 et seq. iktar ’il fuq, dan huwa eskluż f’dan il-każ. Bl-istess mod, il-Qorti tal-Ġustizzja dejjem iddikjarat li l-persuna taxxabbli (jiġifieri, waħda) tipprovdi diversi provvisti (25), li għandhom jiġu ttrattati jew separatament jew flimkien.

50.      Il-protezzjoni tad-drittijiet fundamentali timmilita wkoll favur din il-konklużjoni. Huwa diffiċli li l-kalkolu tal-prezz mill-persuna taxxabbli, involuta obbligatorjament fl-irkupru tat-taxxa (26), jinqered a posteriori u unilateralment minn terz. Dan jista’ jkun il-każ, pereżempju, ta’ impriża żgħira li tibbenefika minn eżenzjoni għat-tranżazzjonijiet tagħha skont l-Artikolu 287 tad-Direttiva dwar il-VAT għal raġunijiet ta’ tħaffif tal-proċedura (27). Din l-impriża titlef din l-eżenzjoni, mingħajr ma jkollha ebda effett f’dan ir-rigward, minħabba s-sempliċi fatt li l-provvisti tagħha jkollhom rabta materjali mal-provvisti ta’ persuna taxxabbli oħra li d-destinatarju jkun irċieva wkoll.

51.      Sa fejn, fil-kawża Horizon College (28), il-Qorti tal-Ġustizzja finalment estendiet eżenzjoni (li issa tinsab fl-Artikolu 132(1)(i) tad-Direttiva dwar il-VAT) għal terz (sottokuntrattur), dan kien jikkonċerna biss il-“provvisti ta’ servizzi u ta’ oġġetti relatati mill-qrib” ma’ tranżazzjoni eżentata. Madankollu, dan huwa każ differenti minn dak tal-provvista prinċipali u anċillari jew tal-provvista kumplessa unika (29). L-Artikolu 138 tad-Direttiva dwar il-VAT ma jitkellimx preċiżament dwar provvisti ta’ servizzi u kunsinni li huma marbuta mill-qrib ma’ xulxin.

3.      Konklużjoni intermedja

52.      Peress li, f’dan il-każ, il-fornitur tal-kunsinna tal-għodda speċjali (Brose DE) u l-fornitur tal-kunsinni intra-Komunitarji tal-komponenti prodotti (IME Bulgaria) huma żewġ persuni taxxabbli indipendenti minn xulxin, ma huwiex possibbli li l-evalwazzjoni ta’ kunsinna fir-rigward tal-VAT tiġi influwenzata mill-kunsinna l-oħra. Provvista anċillari mhux indipendenti hija eskluża, bl-istess mod bħalma hija eskluża provvista kumplessa unika. Madankollu, kull tranżazzjoni għandha tiġi kkunsidrata waħedha. Il-kunsinna tal-għodda speċjali tibqa’ għalhekk kunsinna “normali” li seħħet fil-Bulgarija skont l-Artikolu 31 tad-Direttiva dwar il-VAT u li għaliha ma teżisti ebda eżenzjoni.

E.      Sussidjarjament: kunsinna li tikkompleta kunsinna intra-Komunitarja, iżda li ma titlaqx mill-Istat Membru

53.      Fil-każ li l-Qorti tal-Ġustizzja tqis madankollu li għandha tikkunsidra li l-kunsinna tal-għodda speċjali tikkostitwixxi provvista anċillari mhux indipendenti meta mqabbla mal-kunsinni tal-komponenti hekk immanifatturati, iqumu kwistjonijiet oħrajn, mhux inqas interessanti.

54.      Kif ġie espost iktar ’il fuq (punti 37 et seq.), l-eżenzjoni ta’ kunsinna intra-Komunitarja sservi prinċipalment sabiex timplimenta l-prinċipju tal-pajjiż ta’ destinazzjoni u hija marbuta mill-qrib mat-tassazzjoni tax-xerrej li għandu jħallas it-taxxa fuq l-akkwist intra-Komunitarju bħala tranżazzjoni fil-pajjiż ta’ destinazzjoni. F’dawn iċ-ċirkustanzi, huwa evidenti li kunsinna waħda intiża sabiex tikkostitwixxi provvista anċillari mhux indipendenti minn kunsinna intra-Komunitarja għandu jkollha mill-inqas bl-istess mod titlaq mill-pajjiż ta’ oriġini u tasal fil-pajjiż ta’ destinazzjoni.

55.      Kunsinna intra-Komunitarja mingħajr akkwist intra-Komunitarju fir-realtà ma tistax teżisti sistematikament. Dawn huma żewġ uċuħ tal-istess munita (30). Brose SK għandha effettivament tħallas it-taxxa fuq l-akkwist intra-Komunitarju ta’ għodda speċjali fis-Slovakkja, minkejja li din għadha tinsab fil-Bulgarija? Jekk l-għodda speċjali sussegwentement tinbiegħ lill-fornitur Bulgaru (IME Bulgaria), dan jikkostitwixxi kunsinna intra-Komunitarja għaliex il-merkanzija ġiet intaxxata fis-Slovakkja bħala akkwist intra-Komunitarju? Il-bejgħ lil persuna taxxabbli Slovakka, li lilha mbagħad tiġi ttrasportata l-għodda speċjali, ikun kunsinna purament interna (fis-Slovakkja), minkejja li l-merkanzija tiġi ttrasportata mill-Bulgarija għas-Slovakkja?

56.      Dawn il-mistoqsijiet huma diġà ta’ natura li joħolqu konfużjoni u dan japplika a fortiori għat-tweġibiet possibbli. Madankollu, is-sens u l-għan tal-eżenzjoni ma japplikawx meta l-“provvista anċillari” tkun għadha fil-pajjiż ta’ oriġini. Din hija r-raġuni għaliex inqis li, sabiex tibbenefika mill-eżenzjoni speċjali prevista fl-Artikolu 138 tad-Direttiva dwar il-VAT, il-kundizzjoni prinċipali (trasport lejn Stat Membru ieħor) għandha tiġi ssodisfatta wkoll fir-rigward tal-provvistsa anċillari mhux indipendenti (anki jekk din tikkostitwixxi kunsinna) sabiex twassal għal trasferiment tat-tassazzjoni fl-Istat ta’ destinazzjoni u għal dejn fiskali tax-xerrej f’dan il-pajjiż.

57.      Peress li (kif indikat fil-punti 35 et seq. iktar ’il fuq) l-għodda speċjali baqgħet fil-Bulgarija u peress li kunsinna intra-Komunitarja eżentata hija eskluża minħabba nuqqas ta’ trasport jew ta’ spedizzjoni, ma hijiex possibbli eżenzjoni anki jekk f’dan il-każ tiġi aċċettata l-eżistenza ta’ provvista anċillari mhux indipendenti. Il-kunsinna ta’ oġġett marbuta ma’ kunsinna intra-Komunitarja tista’ tikkompleta jew tissupplimenta din it-tranżazzjoni eżentata biss jekk l-oġġett ikkonċernat jiġi ttrasportat ukoll lejn il-pajjiż ta’ destinazzjoni tal-provvista prinċipali.

V.      Konklużjoni

58.      Għalhekk nipproponi li r-risposta għad-domanda preliminari magħmula mill-Varhoven administrativen sad (il-Qorti Amministrattiva Suprema, il-Bulgarija) għandha tkun kif ġej:

Meta d-destinatarju ta’ komponenti kkunsinnati fil-kuntest ta’ kunsinna intra-Komunitarja eżentata u mmanifatturati minn sottokuntrattur permezz ta’ għodda speċjali li tinsab fil-Bulgarija jakkwista din l-għodda speċjali mingħand il-proprjetarju (terz stabbilit barra mill-pajjiż) u jkompli jużaha sabiex jimmanifattura dawn il-komponenti fil-Bulgarija, ikun hemm kunsinna taxxabbli fil-Bulgarija. L-akkwist tas-setgħa li wieħed jiddisponi mill-għodda speċjali ma jikkostitwixxix huwa stess kunsinna intra-Komunitarja eżentata u lanqas ma għandu jitqies bħala provvista anċillari mhux indipendenti għall-kunsinna intra-Komunitarja eżentata tal-komponenti mmanifatturati mis-sottokuntrattur jew bħala parti minn kunsinna intra-Komunitarja kumplessa eżentata unika. Għaldaqstant, l-Artikolu 4 tad-Direttiva 2008/9 ma jeskludix id-dritt għar-rimbors tal-VAT imħallsa.


1      Lingwa oriġinali: il-Ġermaniż.


2      Direttiva tal-Kunsill tat‑28 ta’ Novembru 2006 (ĠU 2006, L 347, p. 1, rettifika fil-ĠU 2007, L 335, p. 60), fil-verżjoni tagħha applikabbli fis-sena 2021; f’dan ir-rigward, kif emendata l-aħħar bid-Direttiva tal-Kunsill 2020/2020 tas‑7 ta’ Diċembru 2020 (ĠU 2020, L 419, p. 1), u bid-Direttiva tal-Kunsill (UE) 2021/1159 tat‑13 ta’ Lulju 2021 (ĠU 2021, L 250, p. 1).


3      Direttiva tal-Kunsill 2008/9/KE tat‑12 ta’ Frar 2008 (ĠU 2008, L 44, p. 23), emendata l-aħħar bid-Direttiva tal-Kunsill 2010/66/UE tal‑14 ta’ Ottubru 2010 (ĠU 2010, L 275, p. 1).


4      Sentenza tal‑21 ta’ Ottubru 2021 (C‑80/20, EU:C:2021:870, punti 34 et seq.).


5      Ara, b’mod partikolari, is-sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2018, AREX CZ (C‑414/17, EU:C:2018:1027, punt 78).


6      Sentenzi tas‑17 ta’ Ottubru 2024, Digital Charging Solutions (C‑60/23, EU:C:2024:896, punt 21); tat‑2 ta Lulju 2015, NLB Leasing (C‑209/14, EU:C:2015:440, punt 29); tat‑18 ta’ Lulju 2013, Evita K (C‑78/12, EU:C:2013:486, punt 33); tat‑3 ta’ Ġunju 2010, De Fruytier (C‑237/09, EU:C:2010:316, punt 24); tal‑14 ta’ Lulju 2005, British American Tobacco u Newman Shipping (C‑435/03, EU:C:2005:464, punt 35); u tat‑8 ta’ Frar 1990, Shipping and Forwarding Enterprise Safe (C‑320/88, EU:C:1990:61, punt 7).


7      Sentenzi tas‑17 ta’ Ottubru 2024, Digital Charging Solutions (C‑60/23, EU:C:2024:896, punt 26 u l-ġurisprudenza ċċitata), u tat‑8 ta’ Frar 1990, Shipping and Forwarding Enterprise Safe (C‑320/88, EU:C:1990:61, punt 9).


8      Ara, b’mod partikolari, il-konklużjonijiet tiegħi fil-kawża Herst (C‑401/18, EU:C:2019:834, punt 34).


9      B’hekk fil-verżjoni Ġermaniża (“wie ein Eigentümer”), fil-verżjoni Franċiża (“comme un propriétaire”); iżda possibbilment b’mod ieħor fil-verżjoni Ingliża (“as owner”). Ara, f’dan ir-rigward, il-konklużjonijiet tiegħi fil-kawża Herst imsemmija iktar ’il fuq (C‑401/18, EU:C:2019:834, punt 34 fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 16).


10      Sentenza tal‑21 ta’ Frar 2008 (C‑425/06, EU:C:2008:108, punti 56 u 57).


11      Dan jispjega wkoll għaliex il-qorti tar-rinviju ma setgħetx issib vantaġġ fiskali permezz tal-“istruttura artifiċjali”.


12      Sentenzi tas‑26 ta’ Lulju 2017, Toridas (C‑386/16, EU:C:2017:599, punt 30), u tas‑16 ta’ Diċembru 2010, Euro Tyre Holding (C‑430/09, EU:C:2010:786, punt 29 u l-ġurisprudenza ċċitata).


13      Sentenzi tas‑17 ta’ Ottubru 2024, Digital Charging Solutions (C‑60/23, EU:C:2024:896, punt 47); tat‑2 ta’ Lulju 2020, Blackrock Investment Management (UK) (C‑231/19, EU:C:2020:513, punt 23); tat‑18 ta’ Jannar 2018, Stadion Amsterdam (C‑463/16, EU:C:2018:22, punt 22); u tal‑10 ta’ Marzu 2011, Bog et (C‑497/09, C‑499/09, C‑501/09 u C‑502/09, EU:C:2011:135, punt 53).


14      Ara l-konklużjonijiet tiegħi fil-kawża Frenetikexito (C‑581/19, EU:C:2020:855, punt 16 u l-ġurisprudenza ċċitata).


15      Ara l-konklużjonijiet tiegħi fil-kawża Frenetikexito (C‑581/19, EU:C:2020:855, punt 18); ara s-sentenza tal‑4 ta’ Settembru 2019, KPC Herning (C‑71/18, EU:C:2019:660, punt 44), u ara wkoll f’dan ir-rigward is-sentenza tas‑17 ta’ Jannar 2013, BGŻ Leasing (C‑224/11, EU:C:2013:15, punt 42).


16      F’dan ir-rigward, huma rilevanti s-sentenzi tas‑17 ta’ Ottubru 2024, Digital Charging Solutions (C‑60/23, EU:C:2024:896, punti 47 u 48), u tas‑27 ta’ Ottubru 2005, Levob Verzekeringen u OV Bank (C‑41/04, EU:C:2005:649, punti 21 u 22).


17      Ara s-sentenza tal‑4 ta’ Mejju 2023, Finanzamt X (Il-kiri ta’ tagħmir u makkinarju installat b’mod permanenti) (C‑516/21, EU:C:2023:372, punt 39 – “meta dan il-kiri jikkostitwixxi provvista anċillari għal provvista prinċipali ta’ kiri ta’ bini, […] u [(enfasi miżjud minni)] meta dawn is-servizzi jiffurmaw provvista ekonomika waħda”).


      Meta wieħed iħares iktar mill-qrib, dan id-dispożittiv għandu jintuża b’mod limitat bħala tweġiba. Il-fatt li tranżazzjoni tikkostitwixxi kemm provvista unika kif ukoll provvista anċillari għal provvista prinċipali kien u loġikament huwa eskluż fid-dritt tal-VAT (u, fir-realtà, anki preċedentement fil-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, ara s-sentenzi tas‑17 ta’ Ottubru 2024, Digital Charging Solutions (C‑60/23, EU:C:2024:896, punti 47 u 48, u tas‑27 ta’ Ottubru 2005, Levob Verzekeringen u OV Bank (C‑41/04, EU:C:2005:649, punti 21 u 22)). Probabbilment, il-Qorti tal-Ġustizzja minflok “u” riedet tikkunsidra l-kelma “jew”.


18      Ara l-konklużjonijiet tiegħi fil-kawża Frenetikexito (C‑581/19, EU:C:2020:855, punt 34), kif ukoll is-sentenzi tat‑18 ta’ Jannar 2018, Stadion Amsterdam (C‑463/16, EU:C:2018:22, punt 23); tal‑10 ta’ Novembru 2016, Baštová (C‑432/15, EU:C:2016:855, punt 71); tal‑21 ta’ Frar 2008, Part Service (C‑425/06, EU:C:2008:108, punt 52); tal-15 ta’ Mejju 2001, Primback (C‑34/99, EU:C:2001:271, punt 45); u tal-25 ta’ Frar 1999, CPP (C‑349/96, EU:C:1999:93, punt 30).


19      Sentenzi tat‑2 ta’ Lulju 2020, Blackrock Investment Management (UK) (C‑231/19, EU:C:2020:513, punt 23); tad‑19 ta’ Diċembru 2018, Mailat (C‑17/18, EU:C:2018:1038, punt 33); tat‑18 ta’ Jannar 2018, Stadion Amsterdam (C‑463/16, EU:C:2018:22, punt 22); tal‑10 ta’ Novembru 2016, Baštová (C‑432/15, EU:C:2016:855, punt 70); u tad‑29 ta’ Marzu 2007, Aktiebolaget NN (C‑111/05, EU:C:2007:195, punt 23).


20      Sentenzi tad‑29 ta’ Marzu 2007, Aktiebolaget NN (C‑111/05, EU:C:2007:195, punt 22), u tas‑27 ta’ Ottubru 2005, Levob Verzekeringen u OV Bank (C‑41/04, EU:C:2005:649, punt 20).


21      Sentenzi tat‑18 ta’ Jannar 2018, Stadion Amsterdam (C‑463/16, EU:C:2018:22, punt 30); tas‑27 ta’ Settembru 2012, Field Fisher Waterhouse (C‑392/11, EU:C:2012:597, punt 18); u tal‑25 ta’ Frar 1999, CPP (C‑349/96, EU:C:1999:93, punt 29). Min-naħa l-oħra, is-sentenzi dejjem jużaw l-istess terminu fl-oriġinal (jiġifieri fil-verżjoni Franċiża): “éléments caractéristiques”.


22      Ara s-sentenzi tad‑19 ta’ Lulju 2012, Deutsche Bank (C‑44/11, EU:C:2012:484, punt 21); tat‑2 ta’ Diċembru 2010, Everything Everywhere (C‑276/09, EU:C:2010:730, punt 26); u tal_25 ta’ Frar 1999, CPP (C‑349/96, EU:C:1999:93, punt 29).


23      Ara wkoll, f’dan ir-rigward, il-konklużjonijiet tiegħi fil-kawża Frenetikexito (C‑581/19, EU:C:2020:855, punt 22).


24      Dan kien il-każ fil-kawża li wasslet għas-sentenza tal‑21 ta’ Frar 2008, Part Service (C‑425/06, EU:C:2008:108, punti 56 u 57)..


25      Sentenzi tas‑27 ta’ Settembru 2012, Field Fisher Waterhouse (C‑392/11, EU:C:2012:597, punt 16); tal‑11 ta’ Ġunju 2009, RLRE Tellmer Property (C‑572/07, EU:C:2009:365, punt 19); u tas‑27 ta’ Ottubru 2005, Levob Verzekeringen u OV Bank (C‑41/04, EU:C:2005:649, punt 20).


26      F’ġurisprudenza stabbilita, il-Qorti tal-Ġustizzja titkellem dwar kollettur tat-taxxa f’isem l-Istat: sentenzi tal‑11 ta’ Novembru 2021, ELVOSPOL (C‑398/20, EU:C:2021:911, punt 31); tal‑15 ta’ Ottubru 2020, E. (VAT – Tnaqqis tal-ammont taxxabbli tal-VAT) (C‑335/19, EU:C:2020:829, punt 31); tat‑8 ta’ Mejju 2019, A‑PACK CZ (C‑127/18, EU:C:2019:377, punt 22); tat‑23 ta’ Novembru 2017, Di Maura (C‑246/16, EU:C:2017:887, punt 23); tat‑13 ta’ Marzu 2008, Securenta (C‑437/06, EU:C:2008:166, punt 25); u tal-1 ta’ April 2004, Bockemühl (C‑90/02, EU:C:2004:206, punt 39).


27      Ara l-konklużjonijiet tiegħi fil-kawża UP CAFFE (C‑171/23, EU:C:2024:417, punti 52 et seq.).


28      Sentenza tal‑14 ta’ Ġunju 2007 (C‑434/05, EU:C:2007:343, punt 46).


29      Għal iktar dettalji, ara l-konklużjonijiet tiegħi fil-kawża Frenetikexito (C‑581/19, EU:C:2020:855, punti 44 et seq.).


30      F’dan is-sens, ara s-sentenza tas‑26 ta’ Lulju 2017, Toridas (C‑386/16, EU:C:2017:599, punti 31 et seq.).