SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (It-Tmien Awla)
20 ta’ Ottubru 2022 ( *1 )
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Protezzjoni tad-data personali – Regolament (UE) 2016/679 – Kamp ta’ applikazzjoni – Artikolu 2(2)(a) – Kunċett ta’ ‘attività li ma taqax taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tal-liġi tal-Unjoni’ – Elezzjonijiet nazzjonali u Ewropej – Artikolu 6(1)(e) – Legalità tal-ipproċessar – Artikolu 58 – Att adottat mill-awtoritajiet superviżorji li jillimita, jew jekk ikun il-każ, li jipprojbixxi r-reġistrazzjoni vidjo tal-għadd tal-voti fil-bini elettorali”
Fil-Kawża C‑306/21,
li għandha bħala suġġett talba għal deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 267 TFUE, imressqa mill-Varhoven administrativen sad (il-Qorti Amministrattiva Suprema, il-Bulgarija), permezz ta’ deċiżjoni tat-23 ta’ April 2021, li waslet fil-Qorti tal-Ġustizzja fit-12 ta’ Mejju 2021, fil-proċedura
Komisia za zashtita na lichnite danni,
Tsentralna izbiratelna komisia
vs
Koalitsia “Demokratichna Bulgaria – Obedinenie”,
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (It-Tmien Awla),
komposta minn N. Piçarra, li qed jaġixxi bħala President tal-Awla, N. Jääskinen (Relatur) u M. Gavalec, Imħallfin,
Avukat Ġenerali: M Campos Sánchez-Bordona,
Reġistratur: A. Calot Escobar,
wara li rat il-proċedura bil-miktub,
wara li kkunsidrat l-osservazzjonijiet ippreżentati:
|
– |
għall-Komisia za zashtita na lichnite danni, minn V. Karadzhov, |
|
– |
għall-Gvern Rumen, minn L.-E. Baţagoi, E. Gane u A. Wellman, bħala aġenti, |
|
– |
għall-Kummissjoni Ewropea, minn A. Bouchagiar, C. Georgieva u H. Kranenborg, bħala aġenti, |
wara li rat id-deċiżjoni meħuda, wara li nstema’ l-Avukat Ġenerali, li taqta’ l-kawża mingħajr konklużjonijiet,
tagħti l-preżenti
Sentenza
|
1 |
It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 2(2)(a) u tal-Artikolu 6(1)(e) tar-Regolament (UE) 2016/679 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-27 ta’ April 2016 dwar il-protezzjoni tal-persuni fiżiċi fir-rigward tal-ipproċessar ta’ data personali u dwar il-moviment liberu ta’ tali data, u li jħassar id-Direttiva 95/46/KE (Regolament Ġenerali dwar il-Protezzjoni tad-Data) (ĠU 2016, L 119, p. 1, rettifika fil-ĠU 2018, L 127, p. 2, iktar ’il quddiem il-“GDPR”). |
|
2 |
Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ kawża bejn, minn naħa, il-Komisia za zashtita na lichnite danni (il-Kummissjoni għall-Protezzjoni tad-Data Personali, il-Bulgarija) (iktar ’il quddiem il-“KPDP”) u t-Tsentralna izbiratelna komisia (il-Kummissjoni Elettorali Ċentrali, il-Bulgarija) (iktar ’il quddiem il-“KEĊ”), u min-naħa l-oħra l-Koalitsia “Demokratichna Bulgaria – Obedinenie” (iktar ’il quddiem il-“Koalitsia”), koalizzjoni ta’ partiti politiċi Bulgari, fir-rigward tal-istruzzjonijiet dwar l-ipproċessar u l-protezzjoni tad-data personali matul il-proċess elettorali (iktar ’il quddiem l-“istruzzjonijiet kontenzjużi”), adottati mill-KPDP u mill-KEĊ. |
Il-kuntest ġuridiku
Id-dritt tal-Unjoni
|
3 |
Il-premessi 4, 16 u 129 tal-GDPR huma fformulati kif ġej:
[…]
[…]
|
|
4 |
L-Artikolu 2 ta’ dan ir-regolament, intitolat “Kamp ta’ applikazzjoni materjali”, jipprevedi: “1. Dan ir-Regolament japplika għall-ipproċessar ta’ data personali kompletament jew parzjalment b’mezzi awtomatizzati, u għall-ipproċessar għajr b’mezzi awtomatizzati ta’ data personali li tifforma parti minn sistema ta’ arkivjar jew li tkun maħsuba sabiex tifforma parti minn sistema ta’ arkivjar. 2. Dan ir-Regolament ma japplikax għall-ipproċessar ta’ data personali:
[…]” |
|
5 |
L-Artikolu 3 tal-imsemmi regolament jiddefinixxi l-kamp ta’ applikazzjoni territorjali tiegħu. Skont il-paragrafu 1 tiegħu, il-GDPR “japplika għall-ipproċessar tad-data personali fil-kuntest tal-attivitajiet ta’ stabbilment ta’ kontrollur jew proċessur fl-Unjoni, indipendentement minn jekk l-ipproċessar iseħħx fl-Unjoni jew le.” |
|
6 |
Skont l-Artikolu 4 tal-GDPR: “Għall-finijiet ta’ dan ir-Regolament: […]
[…]” |
|
7 |
L-Artikolu 5 ta’ dan ir-regolament, intitolat “Prinċipji relatati mal-ipproċessar ta’ data personali”, jipprovdi: “1. Id-data personali għandha: […]
[…]” |
|
8 |
L-Artikolu 6 tal-imsemmi regolament, intitolat “Legalità tal-ipproċessar”, fil-paragrafi 1 u 3 tiegħu jipprevedi: “1. L-ipproċessar għandu jkun legali biss jekk u safejn mill-inqas ikun japplika wieħed mill-punti li ġejjin: […]
[…] 2. L-Istati Membri jistgħu jżommu jew jintroduċu dispożizzjonijiet aktar speċifiċi biex jadattaw l-applikazzjoni tar-regoli ta’ dan ir-Regolament fir-rigward ta’ pproċessar għal konformità mal-punti (c) u (e) tal-paragrafu 1 billi jiddeterminaw b’mod aktar preċiż rekwiżiti speċifiċi għall-ipproċessar u miżuri oħrajn biex jiġi żgurat ipproċessar legali u ġust inkluż għal sitwazzjonijiet speċifiċi oħrajn ta’ pproċessar kif previst fil-Kapitolu IX. 3. Il-bażi għall-ipproċessar imsemmi fil-punti (c) u (e) tal-paragrafu 1 għandha tkun stipulata minn:
Il-fini tal-ipproċessar għandu jkun iddeterminat fdik il-bażi legali jew, fir-rigward tal-ipproċessar imsemmi fil-punt (e) tal-paragrafu 1, għandu jkun meħtieġ għat-twettiq ta’ kompitu li jsir fl-interess pubbliku jew fl-eżerċizzju tal-atorità uffiċjali mogħtija lill-kontrollur. Dik il-bażi legali jista’ jkun fiha dispożizzjonijiet speċifiċi biex tiġi adattata l-applikazzjoni ta’ regoli ta’ dan ir-Regolament, inklużi l-kondizzjonijiet ġenerali li jirregolaw il-legalità tal-ipproċessar mill-kontrollur; it-tipi ta’ data li huma soġġetti għall-ipproċessar; is-suġġetti tad-data kkonċernati; l-entitajiet li lilhom, jew li għalihom, tista’ tiġi żvelata d-data personali; il-limitazzjoni tal-fini; il-perijodi tal-ħażna u attivitajiet ta’ pproċessar u proċeduri ta’ pproċessar, inklużi miżuri li jiżguraw ipproċessar legali u ġust bħal dawk għal sitwazzjonijiet speċifiċi oħrajn ta’ pproċessar kif previst fil-Kapitolu IX. Il-liġi tal-Unjoni jew il-liġi tal-Istat Membru għandha tissodisfa l-objettiv ta’ interess pubbliku u tkun proporzjonata mal-għan leġittimu mfittex.” |
|
9 |
L-Artikolu 58 ta’ dan l-istess regolament, intitolat “Setgħat”, fil-paragrafi 2 sa 4 tiegħu jipprovdi: “2. Kull awtorità superviżorja għandu jkollha s-setgħat kollha korrettivi li ġejjin: […]
[…] 3. Kull awtorità superviżorja għandu jkollha s-setgħat kollha konsultattivi u ta’ awtorizzazzjoni li ġejjin: […]
[…] 4. L-eżerċizzju tas-setgħat ikkonferiti lill-awtorità superviżorja skont dan l-Artikolu għandu jkun soġġett għal salvagwardji xierqa, inklużi r-rimedju ġudizzjarju effettiv u l-proċess ġust, stabbiliti fil-liġi tal-Unjoni u l-liġijiet tal-Istati Membri f’konformità mal-[Karta tad-Drittijiet Fundamentali].” |
|
10 |
Skont l-Artikolu 85 tal-GDPR, intitolat “Ipproċessar u libertà ta’ espressjoni u ta’ informazzjoni”: “1. L-Istati Membri għandhom jirrikonċiljaw skont il-liġi d-dritt għall-protezzjoni ta’ data personali skont dan ir-Regolament mad-dritt għal-libertà ta’ espressjoni u ta’ informazzjoni, inkluż l-ipproċessar għal finijiet ġurnalistiċi u l-finijiet ta’ espressjoni akkademika, artistika jew letterarja. 2. Għall-ipproċessar li jsir għal finijiet ġurnalistiċi jew għall-fini ta’ espressjoni akkademika artistika jew dik letterarja, l-Istati Membri għandhom jipprevedu eżenzjonijiet jew derogi mill-Kapitolu II (prinċipji), il-Kapitolu III (drittijiet tas-suġġett tad-data), il-Kapitolu IV (kontrollur u proċessur), il-Kapitolu V (trasferiment tad-data personali lil pajjiżi terzi jew organizzazzjonijiet internazzjonali), il-Kapitolu VI (awtoritajiet superviżorji indipendenti), il-Kapitolu VII (kooperazzjoni u konsistenza) u l-Kapitolu IX (sitwazzjonijiet speċifiċi ta’ pproċessar tad-data) jekk dawn jinħtieġu għal rikonċiljazzjoni tad-dritt għall-protezzjoni ta’ data personali mal-libertà ta’ espressjoni u ta’ informazzjoni. 3. Kull Stat Membru għandu jinnotifika lill-Kummissjoni [Ewropea] dwar id-dispożizzjonijiet tal-liġi tiegħu li jkun adotta skont il-paragrafu 2 u, mingħajr dewmien, dwar kwalunkwe liġi ta’ emenda jew emenda sussegwenti li taffettwahom.” |
Id-dritt Bulgaru
|
11 |
L-Artikolu 272 tal-Izboren kodeks (il-Kodiċi Elettorali), fil-verżjoni tiegħu applikabbli għall-kawża prinċipali, jipprovdi: “Meta jinfetħu l-kaxxi li fihom il-poloz tal-vot u meta jiġu stabbiliti r-riżultati tal-votazzjoni, fil-bini fejn ikunu saru l-elezzjonijiet jistgħu jkunu preżenti l-kandidati, attivisti u rappreżentanti ta’ partiti, koalizzjonijiet u kumitati ta’ inizjattiva […], l-osservaturi […], investigatur irreġistrat minn aġenzija ta’ studji soċjoloġiċi rreġistrata u rappreżentanti tal-media, u l-viżibbiltà diretta waqt l-għadd tal-voti għandha tiġi żgurata lilhom.” |
Il-kawża prinċipali u d-domandi preliminari
|
12 |
L-istruzzjonijiet kontenzjużi ġew adottati permezz ta’ deċiżjoni tal-KPDP tat-28 ta’ Jannar 2021 u permezz ta’ deċiżjoni tal-KEĊ tat-8 ta’ Frar 2021. |
|
13 |
Fir-rigward tal-ipproċessar tad-data personali permezz tar-reġistrazzjoni vidjo (reġistrazzjoni jew trażmissjoni diretta) fil-kuntest tal-proċess elettorali, l-istruzzjonijiet kontenzjużi jippreċiżaw li l-għan ta’ tali pproċessar huwa li jiggarantixxi t-trasparenza, l-oġġettività, il-leġittimità tal-proċess elettorali, l-ugwaljanza fit-trattament bejn l-atturi ta’ dan il-proċess kif ukoll il-libertà ta’ espressjoni u d-dritt għall-informazzjoni. |
|
14 |
F’dak li jirrigwarda l-modalitajiet tal-ipproċessar tad-data personali permezz tar-reġistrazzjoni vidjo matul il-proċess elettorali, l-istruzzjonijiet kontenzjużi jipprevedu, minn naħa, li l-media għandhom jipproċessaw data personali permezz tar-reġistrazzjoni vidjo biss fil-ftuħ tal-ġurnata elettorali, fl-għeluq tagħha, fit-tħabbir tar-riżultati tal-għadd tal-voti kif ukoll fit-tlugħ tan-numri tal-ordni tal-poloz. |
|
15 |
Min-naħa l-oħra, dawn l-istruzzjonijiet jippreċiżaw li ebda parteċipant ieħor fil-proċess elettorali ma jista’ jipproċessa data personali permezz tar-reġistrazzjoni vidjo, minħabba l-inkompatibbiltà tar-rwol tagħhom fil-kuntest tal-proċess elettorali. |
|
16 |
Permezz ta’ rikors tal-10 ta’ Frar 2021, il-Koalitsia kkontestat il-legalità ta’ dawn l-istruzzjonijiet quddiem l-Administrativen sad Sofia (il-Qorti Amministrattiva ta’ Sofija, il-Bulgarija) sa fejn dawn japplikaw għall-ipproċessar tad-data personali permezz tar-reġistrazzjoni vidjo. |
|
17 |
Permezz ta’ sentenza tal-15 ta’ Marzu 2021, din il-qorti annullat:
|
|
18 |
Skont l-Administrativen sad Sofia (il-Qorti Amministrattiva ta’ Sofija), skont l-Artikolu 2(2)(a) tal-GDPR, dan tal-aħħar ma japplikax fil-kuntest ta’ attività li ma taqax fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, jiġifieri l-organizzazzjoni ta’ elezzjonijiet parlamentari nazzjonali jew tal-awtoritajiet lokali ta’ Stat Membru. Konsegwentement, l-istruzzjonijiet kontenzjużi, sa fejn huma miżuri ta’ applikazzjoni tal-GDPR, ma għandhomx bażi legali. |
|
19 |
Fid-29 ta’ Marzu 2021, il-KPDP u l-KEĊ appellaw minn din is-sentenza quddiem il-Varhoven administrativen sad (il-Qorti Amministrattiva Suprema, il-Bulgarija), jiġifieri l-qorti tar-rinviju. |
|
20 |
Permezz ta’ talba tat-2 ta’ April 2021, il-KPDP, sostnuta mill-KEĊ, talbet li l-Qorti tal-Ġustizzja tiġi adita b’talba għal deċiżjoni preliminari dwar l-applikabbiltà tad-dritt tal-Unjoni fil-kawża prinċipali. |
|
21 |
Il-Koalitsia ssostni quddiem il-qorti tar-rinviju li l-imsemmija sentenza għandha tiġi kkonfermata u li ma hemmx lok li titressaq quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja talba għal deċiżjoni preliminari. |
|
22 |
Il-qorti tar-rinviju tindika li l-istruzzjonijiet kontenzjużi jikkostitwixxu att amministrattiv li għandu effetti legali ripetuti fl-elezzjonijiet. Hija tenfasizza li l-istruzzjonijiet kontenzjużi japplikaw għall-elezzjonijiet nazzjonali, lokali u Ewropej kollha organizzati fit-territorju tar-Repubblika tal-Bulgarija. |
|
23 |
Din il-qorti tistaqsi, b’mod partikolari, dwar l-applikabbiltà tal-GDPR fil-kuntest tal-organizzazzjoni ta’ elezzjonijiet fi Stat Membru u, fil-każ tal-applikabbiltà tiegħu f’dan il-kuntest, dwar l-effett tad-dispożizzjonijiet tal-GDPR fuq il-possibbiltà tal-awtoritajiet kompetenti fil-qasam tal-protezzjoni tad-data personali li jillimitaw, jew jekk ikun il-każ li jipprojbixxu, l-ipproċessar ta’ tali data fil-kuntest tal-proċess elettorali. |
|
24 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Varhoven administrativen sad (il-Qorti Amministrattiva Suprema) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri u tagħmel id-domandi preliminari segwenti lill-Qorti tal-Ġustizzja:
|
Fuq l-ammissibbiltà tat-talba għal deċiżjoni preliminari
|
25 |
Fl-14 ta’ Settembru 2021, il-Qorti tal-Ġustizzja għamlet talba għal informazzjoni lill-qorti tar-rinviju fejn stednitha tippreċiża l-effett possibbli tal-emenda tal-Artikolu 272 tal-Kodiċi Elettorali, li seħħet wara t-tressiq tat-talba għal deċiżjoni preliminari, dwar ir-rilevanza tad-domandi magħmula sabiex tinstab soluzzjoni għat-tilwima fil-kawża prinċipali. |
|
26 |
Fir-risposta tagħha tad-29 ta’ Ottubru 2021, il-qorti tar-rinviju indikat li, skont id-dritt proċedurali nazzjonali, hija għandha tevalwa l-legalità tal-istruzzjonijiet kontenzjużi billi tieħu inkunsiderazzjoni mhux id-data li fiha saret l-imsemmija emenda leġiżlattiva, iżda d-data li fiha ġew adottati l-istruzzjonijiet kontenzjużi. Għaldaqstant, ir-rilevanza tar-rinviju għal deċiżjoni preliminari ma hijiex ikkontestata minn din l-emenda leġiżlattiva li seħħet wara l-adozzjoni tal-istruzzjonijiet kontenzjużi. |
|
27 |
F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, skont il-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, id-domandi relatati mal-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni magħmula mill-qorti nazzjonali fil-kuntest leġiżlattiv u fattwali li hija tiddefinixxi taħt ir-responsabbiltà tagħha, u li l-eżattezza tagħha ma huwiex il-kompitu tal-Qorti tal-Ġustizzja li tivverifika, jibbenefikaw minn preżunzjoni ta’ rilevanza. Ma huwiex possibbli għall-Qorti tal-Ġustizzja li tirrifjuta li tiddeċiedi fuq domanda preliminari magħmula minn qorti nazzjonali, fis-sens tal-Artikolu 267 TFUE, ħlief meta, b’mod partikolari, ir-rekwiżiti rigward il-kontenut tat-talba għal deċiżjoni preliminari li jinsabu fl-Artikolu 94 tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja ma jiġux osservati jew meta jkun jidher b’mod manifest li l-interpretazzjoni jew l-evalwazzjoni tal-validità ta’ regola tal-Unjoni, mitluba mill-qorti nazzjonali, ma jkollhom l-ebda rabta mar-realtà jew mas-suġġett tal-kawża prinċipali jew meta l-problema tkun ta’ natura ipotetika (sentenza tal-25 ta’ Marzu 2021, Obala i lučice, C‑307/19, EU:C:2021:236, punt 48 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
|
28 |
F’dan il-każ, mill-ispjegazzjonijiet ipprovduti mill-qorti tar-rinviju jirriżulta mingħajr ekwivoku li hija tqis li r-risposta għad-domandi magħmula hija neċessarja sabiex tiddeċiedi l-kawża li għandha quddiemha. |
|
29 |
Minn dak li ntqal preċedentement jirriżulta li t-talba għal deċiżjoni preliminari hija ammissibbli. |
Fuq id-domandi preliminari
Fuq l-ewwel u t-tieni domanda
|
30 |
Permezz tal-ewwel u t-tieni domanda tagħha, li għandhom jiġu eżaminati flimkien, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk l-Artikolu 2(2)(a) tal-GDPR għandux jiġi interpretat fis-sens li huwa eskluż mill-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan ir-regolament l-ipproċessar tad-data personali fil-kuntest tal-organizzazzjoni ta’ elezzjonijiet fi Stat Membru. |
|
31 |
L-ewwel nett għandu jitfakkar li, skont l-Artikolu 2(1) tal-GDPR, dan ir-regolament japplika għall-ipproċessar ta’ data personali, fl-intier tiegħu jew parti minnu b’mezzi awtomatiċi, u għall-ipproċessar b’mezzi mhux awtomatiċi ta’ data personali li tkun tinsab jew li tkun maħsuba li tagħmel parti minn sistema ta’ arkivjar. Skont il-punt 2 tal-Artikolu 4 ta’ dan ir-regolament, jaqgħu taħt id-definizzjoni ta’ “ipproċessar”, fost l-oħrajn, kwalunkwe attività li titwettaq fuq data personali jew fuq settijiet ta’ data personali, sew jekk b’mezzi awtomatizzati u sew jekk mingħajrhom, bħalma huma, b’mod partikolari, il-ġbir, ir-reġistrazzjoni, l-użu, l-iżvelar bi trażmissjoni, it-tixrid jew it-tqegħid għad-dispożizzjoni b’xi mezz ieħor. |
|
32 |
Minn dan jirriżulta li tikkostitwixxi pproċessar ta’ data personali li, bħala prinċipju, jaqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni ratione materiae tal-GDPR, ir-reġistrazzjoni vidjo tal-persuni fiżiċi (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-11 ta’ Diċembru 2014, Ryneš, C‑212/13, EU:C:2014:2428, punt 35). |
|
33 |
It-tieni, hemm lok li jiġi enfasizzat li l-eċċezzjonijiet għall-kamp ta’ applikazzjoni ratione materiae tal-imsemmi regolament huma stabbiliti b’mod eżawrjenti fl-Artikolu 2(2) u (3) tiegħu. |
|
34 |
F’dan il-każ, il-qorti tar-rinviju tistaqsi dwar jekk l-ipproċessar ta’ data personali permezz tar-reġistrazzjoni vidjo waqt l-organizzazzjoni ta’ elezzjonijiet kemm Ewropej kif ukoll nazzjonali jaqax taħt l-eċċezzjoni prevista fl-Artikolu 2(2)(a) tal-GDPR, li skontu dan ir-regolament ma japplikax għall-ipproċessar ta’ data personali mwettaq “matul attività li ma taqax taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tal-liġi tal-Unjoni”. |
|
35 |
Għandu jiġi enfasizzat li din l-eċċezzjoni għall-applikabbiltà tal-GDPR għandha, bħall-eċċezzjonijiet l-oħra previsti fl-Artikolu 2(2) tiegħu, tingħata interpretazzjoni stretta (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-22 ta’ Ġunju 2021, Latvijas Republikas Saeima (Punti ta’ penalità), C‑439/19, EU:C:2021:504, punt 62 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
|
36 |
Kif iddeċidiet il-Qorti tal-Ġustizzja, l-Artikolu 2(2)(a) tal-GDPR għandu jinqara flimkien mal-Artikolu 2(2)(b) u mal-premessa 16 tiegħu, li tispeċifika li l-imsemmi regolament ma japplikax għall-ipproċessar ta’ data personali fil-kuntest ta’ “attivitajiet li jaqgħu barra l-kamp ta’ applikazzjoni tal-liġi tal-Unjoni, bħal attivitajiet rigward is-sigurtà nazzjonali” u l-“attivitajiet fir-rigward tal-politika estera u ta’ sigurtà komuni tal-Unjoni” (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-22 ta’ Ġunju 2021, Latvijas Republikas Saeima (Punti ta’ penalità), C‑439/19, EU:C:2021:504, punt 63). |
|
37 |
Minn dan jirriżulta li l-Artikolu 2(2)(a) u (b) tal-GDPR jkompli mal-ewwel inċiż tal-Artikolu 3(2) tad-Direttiva 95/46/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta’ Ottubru 1995 dwar il-protezzjoni ta’ individwi fir-rigward ta’ l-ipproċessar ta’ data personali u dwar il-moviment liberu ta’ dik id-data (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 13, Vol. 15, p. 355). Minn dan isegwi li l-Artikolu 2(2)(a) u (b) tal-GDPR ma jistax interpretat fis-sens li għandu portata usa’ mill-eċċezzjoni li tirriżulta mill-ewwel inċiż tal-Artikolu 3(2) tad-Direttiva 95/46, li kienet diġà teskludi mill-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-direttiva, b’mod partikolari, l-ipproċessar ta’ data personali li jseħħ fil-kuntest “ta’ attività li ma tkunx skond il-finijiet ta’ liġi tal-Komunità, bħalma huma dawk provduti fit-Titoli V u VI tat-Trattat [UE, fil-verżjoni tiegħu qabel it-Trattat ta’ Lisbona], u fi kwalunkwe każ għal operazzjonijiet ta’ ipproċessar dwar sigurtà pubblika, difiża, sigurtà ta’ l-Istat […]” (sentenza tat-22 ta’ Ġunju 2021, Latvijas Republikas Saeima (Punti ta’ penalità), C‑439/19, EU:C:2021:504, punt 64). |
|
38 |
Issa, huwa biss l-ipproċessar ta’ data personali mwettaq fil-kuntest ta’ attività speċifika għall-Istati jew għall-awtoritajiet Statali u msemmi espressament fl-imsemmi Artikolu 3(2) jew fil-kuntest ta’ attività li tista’ tiġi kklassifikata fl-istess kategorija, li kien eskluż mill-kamp ta’ applikazzjoni tal-imsemmija direttiva (sentenza tat-22 ta’ Ġunju 2021, Latvijas Republikas Saeima (Punti ta’ penalità), C‑439/19, EU:C:2021:504, punt 65 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
|
39 |
Għalhekk, l-Artikolu 2(2)(a) tal-GDPR, moqri fid-dawl tal-premessa 16 ta’ dan ir-regolament, għandu jitqies li għandu l-uniku għan li jeskludi mill-kamp ta’ applikazzjoni tal-imsemmi regolament l-ipproċessar ta’ data personali mwettaq mill-awtoritajiet statali fil-kuntest ta’ attività intiża li tippreżerva s-sigurtà nazzjonali jew attività li tista’ tiġi kklassifikata fl-istess kategorija, b’tali mod li s-sempliċi fatt li attività tkun speċifika għall-Istat jew għal awtorità pubblika ma huwiex biżżejjed sabiex din l-eċċezzjoni tkun applikabbli awtomatikament għal tali attività (sentenza tat-22 ta’ Ġunju 2021, Latvijas Republikas Saeima (Punti ta’ penalità), C‑439/19, EU:C:2021:504, punt 66 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
|
40 |
L-attivitajiet li għandhom bħala għan li jippreżervaw is-sigurtà nazzjonali msemmija fl-Artikolu 2(2)(a) tal-GDPR ikopru, b’mod partikolari, dawk li għandhom l-għan li jipproteġu l-funzjonijiet essenzjali tal-Istat u l-interessi fundamentali tas-soċjetà (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-22 ta’ Ġunju 2021, Latvijas Republikas Saeima (Punti ta’ penalità), C‑439/19, EU:C:2021:504, punt 67). |
|
41 |
Issa, l-attivitajiet relatati mal-organizzazzjoni ta’ elezzjonijiet fi Stat Membru ma għandhomx tali għan u, konsegwentement, ma jistgħux jiġu kklassifikati fil-kategorija tal-attivitajiet li għandhom l-għan li jippreżervaw is-sigurtà nazzjonali, imsemmija fl-Artikolu 2(2)(a) tal-GDPR. |
|
42 |
Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, għall-ewwel u t-tieni domanda magħmula għandha tingħata r-risposta li l-Artikolu 2(2)(a) tal-GDPR għandu jiġi interpretat fis-sens li ma huwiex eskluż mill-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan ir-regolament l-ipproċessar tad-data personali fil-kuntest tal-organizzazzjoni ta’ elezzjonijiet fi Stat Membru. |
Fuq it-tielet sas-sitt domanda
|
43 |
Preliminarjament, għandu jitfakkar li, skont ġurisprudenza stabbilita, fil-kuntest tal-proċedura ta’ kooperazzjoni bejn il-qrati nazzjonali u l-Qorti tal-Ġustizzja stabbilita fl-Artikolu 267 TFUE, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tagħti lill-qorti nazzjonali risposta utli li tgħinha tiddeċiedi l-kawża li jkollha quddiemha. F’din il-perspettiva, jekk ikun meħtieġ, hija l-Qorti tal-Ġustizzja li għandha tifformula mill-ġdid id-domandi magħmula lilha (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-7 ta’ Lulju 2022, Pensionsversicherungsanstalt (Perijodi ta’ trobbija tat-tfal imwettqa barra mill-pajjiż), C‑576/20, EU:C:2022:525, punt 35 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
|
44 |
Għal dawn il-finijiet, mill-informazzjoni kollha pprovduta mill-qorti tar-rinviju, u b’mod partikolari mill-motivazzjoni tad-deċiżjoni tar-rinviju, il-Qorti tal-Ġustizzja tista’ tislet l-elementi tal-imsemmi dritt li jeħtieġu interpretazzjoni fid-dawl tas-suġġett tal-kawża prinċipali (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-2 ta’ Ġunju 2022, HK/Danmark u HK/Privat, C‑587/20, EU:C:2022:419, punt 18 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
|
45 |
F’dan il-każ, mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li l-kawża prinċipali tirrigwarda essenzjalment il-punt dwar jekk l-awtoritajiet kompetenti fil-qasam tal-protezzjoni tad-data personali jistgħux jillimitaw jew jipprojbixxu l-ipproċessar ta’ tali data fir-rigward tal-possibbiltà li jiġi ffilmjat il-proċess elettorali, u b’mod partikolari l-għadd tal-voti. |
|
46 |
Għaldaqstant, għandu jinftiehem li, permezz tat-tielet sas-sitt domanda tagħha, li għandhom jiġu eżaminati flimkien, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 6(1)(e) u l-Artikolu 58 tal-GDPR għandhomx jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu lill-awtoritajiet kompetenti ta’ Stat Membru milli jadottaw att amministrattiv ta’ applikazzjoni ġenerali li jipprevedi l-limitazzjoni jew, jekk ikun il-każ, il-projbizzjoni tar-reġistrazzjoni vidjo tal-għadd tal-voti fil-kmamar tal-votazzjoni waqt elezzjonijiet f’dan l-Istat Membru. |
|
47 |
Fl-ewwel lok, għandu jiġi rrilevat li l-Artikolu 6 tal-GDPR jistabbilixxi l-kundizzjonijiet tal-legalità tal-ipproċessar tad-data personali. |
|
48 |
Fir-rigward, b’mod iktar partikolari, tal-Artikolu 6(1)(e) tal-GDPR, imsemmi speċifikament mit-talba għal deċiżjoni preliminari, minn din id-dispożizzjoni jirriżulta li l-ipproċessar tad-data personali huwa legali jekk ikun meħtieġ għat-twettiq ta’ kompitu li jsir fl-interess pubbliku jew fl-eżerċizzju ta’ awtorità uffiċjali mogħtija lill-kontrollur. |
|
49 |
Issa, il-punt (e) tal-Artikolu 6(1) tal-GDPR għandu jinqara flimkien mal-Artikolu 6(3) ta’ dan ir-regolament, li jippreċiża li l-bażi tal-ipproċessar imsemmi fil-punt (e) għandha tkun stipulata mid-dritt tal-Unjoni jew mid-dritt tal-Istat Membru li għalih huwa suġġett il-kontrollur. |
|
50 |
Id-dispożizzjonijiet ikkombinati tal-Artikolu 6(1)(e) tal-GDPR u tal-Artikolu 6(3) ta’ dan ir-regolament għaldaqstant jippermettu lill-Istati Membri jadottaw regoli li abbażi tagħhom il-kontrolluri jistgħu jipproċessaw data personali fil-kuntest tat-twettiq ta’ kompitu li jsir fl-interess pubbliku jew fl-eżerċizzju ta’ awtorità uffiċjali. |
|
51 |
F’dan il-każ, il-qorti tar-rinviju tidher li tqis, fil-kuntest tal-ħames domanda tagħha, li wħud mill-atturi preżenti fil-bini elettorali waqt l-għadd tal-voti jistgħu jeżegwixxu kompitu li jsir fl-interess pubbliku, fis-sens tal-Artikolu 6(1)(e) tal-GDPR. |
|
52 |
F’dan ir-rigward, għandu jiġi enfasizzat li l-ipproċessar legali ta’ data personali minn tali atturi abbażi tal-Artikolu 6(1)(e) tal-GDPR jippresupponi mhux biss li dawn jistgħu jitqiesu bħala li jeżegwixxu kompitu li jsir fl-interess pubbliku, iżda wkoll li l-ipproċessar ta’ data personali għall-finijiet tal-eżekuzzjoni ta’ tali missjoni huwa bbażat fuq bażi legali msemmija fl-Artikolu 6(3) ta’ dan ir-regolament. |
|
53 |
Kif irrilevat ġustament il-Kummissjoni fl-osservazzjonijiet bil-miktub tagħha, l-istruzzjonijiet kontenzjużi, adottati mill-awtoritajiet superviżorji Bulgari kompetenti, ma jidhrux li jikkostitwixxu tali bażi legali. Għall-kuntrarju, dawn jidhru li jikkostitwixxu miżura intiża għall-protezzjoni tad-data personali tal-persuni preżenti fil-bini elettorali billi jillimitaw, fir-rigward tar-rappreżentanti tal-media, u billi jipprojbixxu, fir-rigward tal-atturi l-oħra preżenti fil-bini elettorali, l-ipproċessar ta’ tali data permezz tar-reġistrazzjoni vidjo matul fażi speċifika tal-proċess elettorali, jiġifieri matul l-għadd tal-voti. |
|
54 |
Fit-tieni lok, għandu jitfakkar li s-setgħat tal-awtoritajiet superviżorji huma stabbiliti fl-Artikolu 58 tal-GDPR. |
|
55 |
Mill-Artikolu 58(2)(f) tal-GDPR, moqri fid-dawl tal-premessa 129 ta’ dan ir-regolament, jirriżulta li l-awtoritajiet superviżorji għandhom, b’mod partikolari, is-setgħa li jimponu limitazzjoni temporanja jew definittiva għall-ipproċessar ta’ data personali, inkluża projbizzjoni, u li din is-setgħa għandha tiġi eżerċitata b’osservanza tal-prinċipju ta’ proporzjonalità. Bl-istess mod, skont l-Artikolu 58(3)(b) tal-GDPR, kull awtorità superviżorja għandu jkollha s-setgħa li tagħti, fuq l-inizjattiva tagħha stess jew fuq talba, opinjonijiet, f’konformità mad-dritt tal-Istat Membru kkonċernat, lil istituzzjonijiet u korpi oħra għajr il-parlament nazzjonali jew il-gvern ta’ dak l-Istat Membru kif ukoll lill-pubbliku, dwar kwalunkwe kwistjoni marbuta mal-protezzjoni tad-data personali. Fl-aħħar nett, skont l-Artikolu 58(4) ta’ dan ir-regolament, l-eżerċizzju ta’ dawn is-setgħat huwa suġġett għal salvagwardji xierqa, inkluż id-dritt għal rimedju ġudizzjarju effettiv. |
|
56 |
Issa, il-preżentazzjoni tad-dritt Bulgaru u tal-istruzzjonijiet kontenzjużi, kif jirriżulta mill-proċess li għandha l-Qorti tal-Ġustizzja, ma tippermettix li jiġi stabbilit, bla ħsara għall-verifiki li għandhom jitwettqu mill-qorti tar-rinviju, li l-awtoritajiet Bulgari kompetenti eċċedew is-setgħat li huma għandhom abbażi tal-Artikolu 58(2)(f) u (3)(b) tal-GDPR, u b’mod partikolari li l-istruzzjonijiet kontenzjużi ma josservawx il-prinċipju ta’ proporzjonalità. |
|
57 |
F’dan ir-rigward, il-qorti tar-rinviju tirrileva li l-istruzzjonijiet kontenzjużi jillimitaw, fir-rigward tar-rappreżentanti tal-media, u jipprojbixxu, fir-rigward tal-atturi l-oħra preżenti fil-bini elettorali, l-ipproċessar tad-data personali permezz tar-reġistrazzjoni vidjo matul fażi speċifika tal-proċess elettorali, jiġifieri matul il-proċedura tal-ftuħ tal-kaxxi u tal-istabbiliment tar-riżultati tal-elezzjonijiet. Min-naħa l-oħra, dawn l-istruzzjonijiet ma jidhrux li jillimitaw il-possibbiltà tal-atturi preżenti fil-bini elettorali, waqt l-għadd tal-voti, li josservaw il-ftuħ tal-kaxxi u l-istabbiliment tar-riżultati tal-elezzjonijiet, li jippermetti li tiġi ggarantita t-trasparenza, l-oġġettività u l-leġittimità tal-proċess elettorali, l-ugwaljanza fit-trattament bejn l-atturi tal-proċess kif ukoll il-libertà tal-espressjoni u d-dritt għall-informazzjoni, konformement mal-għan tal-imsemmija istruzzjonijiet. |
|
58 |
Għalhekk, għandu jiġi kkunsidrat li l-istruzzjonijiet kontenzjużi huma intiżi, skont il-prinċipju ta’ minimizzazzjoni tad-data msemmija fl-Artikolu 5(1)(c) tal-GDPR, sabiex jimminimizzaw l-ostakolu għad-dritt għall-protezzjoni tad-data personali kkawżat mir-reġistrazzjoni vidjo tal-proċess elettorali. |
|
59 |
Fit-tielet u fl-aħħar lok, għandu jitfakkar ukoll, għall-finijiet utli kollha, li l-Istati Membri jistgħu jipprevedu eżenzjonijiet u derogi minn ċerti dispożizzjonijiet tal-GDPR sabiex jiġu rrikonċiljati d-dritt għall-protezzjoni tad-data personali u l-libertà tal-espressjoni u tal-informazzjoni. |
|
60 |
Skont l-Artikolu 85(1) tal-GDPR, l-Istati Membri għandhom jirrikonċiljaw, skont il-liġi, id-dritt għall-protezzjoni ta’ data personali skont dan ir-regolament u d-dritt għal-libertà ta’ espressjoni u ta’ informazzjoni, inkluż l-ipproċessar ta’ data personali għal finijiet ġurnalistiċi. Skont l-Artikolu 85(2) tal-imsemmi regolament, l-Istat Membri għandhom jipprevedu eżenzjonijiet jew derogi minn ċerti kapitoli tal-GDPR, fosthom il-Kapitolu II, li fih jinsab l-Artikolu 6 tiegħu. Dawn l-eżenzjonijiet jew derogi għandhom ikunu limitati għal dak li huwa neċessarju sabiex jiġu rrikonċiljati d-dritt għall-protezzjoni tad-data personali u l-libertà ta’ espressjoni u ta’ informazzjoni. |
|
61 |
Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, ir-risposta għat-tielet sas-sitt domanda għandha tkun li l-Artikolu 6(1)(e) u l-Artikolu 58 tal-GDPR għandhom jiġu interpretati fis-sens li dawn id-dispożizzjonijiet ma jipprekludux lill-awtoritajiet kompetenti ta’ Stat Membru milli jadottaw att amministrattiv ta’ applikazzjoni ġenerali li jipprevedi l-limitazzjoni jew, jekk ikun il-każ, il-projbizzjoni tar-reġistrazzjoni vidjo tal-għadd tal-voti fil-kmamar tal-votazzjoni fl-elezzjonijiet f’dan l-Istat Membru. |
Fuq l-ispejjeż
|
62 |
Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li għandha tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, minbarra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura. |
|
Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (It-Tmien Awla) taqta’ u tiddeċiedi: |
|
|
|
Firem |
( *1 ) Lingwa tal-kawża: il-Bulgaru.