1.

F’din il-kawża li għandha bħala suġġett talba għal deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 267 TFUE, il-Verwaltungsgericht Wien (il-Qorti Amministrattiva ta’ Vjenna, l-Awstrija) tissottometti lill-Qorti tal-Ġustizzja tliet domandi preliminari li jirrigwardaw l-interpretazzjoni tal-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva tal‑Kunsill 2003/109/KE tal‑25 ta’ Novembru 2003 dwar l-istatus ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jkunu residenti għat-tul ( 2 ), emendata bid-Direttiva 2011/51/UE tal‑Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal-11 ta’ Mejju 2011 ( 3 ) (iktar ’il quddiem id‑“Direttiva 2003/109”).

2.

Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ kawża bejn ZK, ċittadin Kazaki, u l‑Landeshauptmann von Wien (il-Kap tal-Gvern tal-Land ta’ Vjenna, l-Awstrija) dwar ir-rifjut ta’ dan tal-aħħar li jġedded il-permess ta’ status ta’ ċittadin ta’ pajjiż terz resident għal żmien twil ta’ ZK. Id-deċiżjoni ta’ ċaħda kienet motivata mill-fatt li ZK kien irrisjeda biss għal ftit jiem fl-Unjoni kull sena, bejn Awwissu 2013 u Awwissu 2018. Il-qorti tar-rinviju tqis li l-leġiżlazzjoni Awstrijaka applikabbli għal dan il-każ, li tipprovdi li perijodi ta’ residenza għal żmien qasir u intermittenti fl-Unjoni ma humiex suffiċjenti sabiex jimpedixxu t-telf ta’ dan l-istatus ġuridiku minħabba assenza mit-territorju tal-Unjoni għal iktar minn tnax‑il xahar, ma hijiex kompatibbli mal-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109. Skont din id-dispożizzjoni, ċittadin ta’ pajjiż terz jitlef id-dritt għall-istatus ta’ resident għal żmien twil fil-każ ta’ “assenza mit-territorju tal-[Unjoni] għal perjodu ta’ 12‑il xahar konsekuttivi”. Skont il-qorti tar-rinviju, il-leġiżlazzjoni Awstrijaka msemmija iktar ’il fuq tmur lil hinn minn dak li jeżiġi u jawtorizza d-dritt tal-Unjoni.

3.

Din il-kawża tagħti lill-Qorti tal-Ġustizzja l-opportunità li tiddeċiedi dwar kwistjoni ta’ liġi mingħajr preċedent, jiġifieri l-kundizzjonijiet li jimponi l-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109 għall-irtirar, mill-awtoritajiet nazzjonali, tal-istatus ta’ ċittadin ta’ pajjiż terz resident għal żmien twil. B’mod iktar konkret, il-Qorti tal-Ġustizzja ser ikollha tispeċifika liema huma r-rekwiżiti dwar it-tul u l-kwalità tar-residenza fit-territorju tal-Unjoni li kull ċittadin ta’ pajjiż terz ser ikollu jikkonforma ruħu magħhom sabiex ikun jista’ jżomm l-istatus ġuridiku li tagħtih id-Direttiva 2003/109. Ir-risposta li l-Qorti tal-Ġustizzja ser tagħti għal dawn id-domandi preliminari jista’ jkollha impatt fuq l-integrazzjoni taċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi fl-ispazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja prevista mit-Trattati tal-Unjoni.

4.

Il-premessi 2, 4, 6, 10 u 12 tad-Direttiva 2003/109 jiddikjaraw:

[…]

[…]

[…]

[…]

5.

L-Artikolu 1 ta’ din id-direttiva, intitolat “Suġġett”, jistabbilixxi:

“Din id-Direttiva tistabbilixxi:

6.

Skont l-Artikolu 4 tal-imsemmija direttiva, intitolat “Tul ta’ żmien ta’ residenza”:

“1.   L-Istati Membri għandhom jagħtu status ta’ residenti għat-tul lil ċittadini ta’ pajjiżi terzi li ikunu rrisjedew legalment u kontinwament fit-territorju tagħhom għal ħames snin li jiġu minnufih qabel is-sottomissjoni ta’ l-applikazzjoni relevanti.

[…]

3.   Il-perjodi ta’ assenza mit-territorju ta’ l-Istat Membru konċernat ma għandhomx jinterrompu l-perjodu msemmi fil-paragrafu 1 u għandu jingħata kont għall-kalkolazzjoni tagħhom meta ikunu iqsar minn sitt xhur konsekuttivi u ma jeċċedux fit-total 10 xhur fil-perjodu msemmi fil-paragrafu 1.

[…]”

7.

L-Artikolu 8 tad-Direttiva 2003/109, intitolat “Permess [UE] ta’ residenza għal residenti għat-tul”, jipprovdi:

“1.   L-istatus ta’ residenti għat-tul għandu jkun permanenti, bla ħsara għall-Artikolu 9.

2.   L-Istati Membri għandhom joħorġu Permess [UE] ta’ residenza għal residenza għat-tul lir-residenti għat-tul. Il-permess għandu ikun validu għal ta’ l-anqas ħames snin; dan għandu ma’ l-applikazzjoni jekk meħtieġa, jiġġedded awtomatikament malli jiskadi.

[…]”

8.

L-Artikolu 9 ta’ din id-direttiva, intitolat “Irtirar jew telf ta’ status”, jistabbilixxi:

“1.   Ir-residenti għat-tul ma għandux ikollhom id-dritt li jżommu status ta’ residenti għat-tul fil-każi li ġejjin:

[…]

2.   B’deroga mill-paragrafu 1(ċ), l-Istati Membri jistgħu jipprovdu li assenzi li jeċċedu t‑12‑il xahar konsekuttivi jew għal raġunijiet speċifiċi jew eċċezzjonali ma għandhomx jinvolvu l-irtirar jew it-telf ta’ l-istatus.

[…]

5.   Fir-rigward tal-każi msemmija fil-paragrafu 1(ċ) u fil-paragrafu 4, l-Istati Membri li ikunu taw l-istatus għandhom jipprovdu għal proċedura faċilitata għall-kisba mill-ġdid ta’ l-istatus ta’ residenti għat-tul.

[…]”

9.

L-Artikolu 11 tal-imsemmija direttiva, intitolat “Trattament ugwali”, jistabbilixxi:

“1.   Ir-residenti għat-tul għandhom igawdu trattament ugwali ma’ dak taċ‑ċittadini fir-rigward ta’:

[…]

[…]

[…]

2.   Fir-rigward tad-disposizzjonijiet tal-paragrafu 1, il-punti (b), (d), (e), (f) u (g), l-Istat Membru konċernat jista’ jirrestrinġi trattament ugwali għall-każi fejn ir-residenza reġistrata jew il-post normali ta’ residenza tar-residenti għat-tul, jew dak tal-membri tal-familja li għalihom hu/i jagħmer talba għall-benefiċċji, ikun jinsab fit-territorju ta’ l-Istat Membru konċernat.

[…]”

10.

Id-dispożizzjonijiet rilevanti tad-dritt nazzjonali jinsabu fin‑Niederlassungs- und Aufenthaltsgesetz (il-Liġi dwar l-Istabbiliment u r‑Residenza ( 4 ), iktar ’il quddiem in-“NAG”).

11.

L-Artikolu 2(7) tan-NAG jaqra kif ġej:

“Il-perijodi ta’ residenza għal żmien qasir fit-territorju nazzjonali u barra mill‑pajjiż, b’mod partikolari għal finijiet ta’ żjarat, ma jinterrompux it-tul ta’ residenza jew ta’ installazzjoni meħtieġ għall-finijiet tal-kisba jew tat-telf ta’ dritt għal permess ta’ residenza. […]”

12.

L-Artikolu 20 tan-NAG, intitolat “Perijodu ta’ validità tal-permessi ta’ residenza”, jipprovdi:

“[…]

(3)   Id-detenturi ta’ permess ta’ residenza ‘resident għal żmien twil – UE’ (Artikolu 45) għandhom ikunu stabbiliti fl-Awstrija – bla ħsara għall-perijodu ta’ validità limitat tad-dokument li jikkorrispondi għal dawn il-permessi ta’ residenza – għal żmien indeterminat. Dan id-dokument għandu jinħareġ għal perijodu ta’ ħames snin u, b’deroga mill-Artikolu 24, għandu jiġġedded fuq talba anki wara l-iskadenza tiegħu, sa fejn ma tkun applikabbli ebda miżura skont il-Fremdenpolizeigesetz 2005 (il-Liġi tal-2005 dwar il-Kontroll tal-Barranin).

(4)   Permess ta’ residenza maħruġ skont il-paragrafu 3 iktar ’il fuq għandu jiddekadi meta ċ-ċittadin barrani jirrisjedi għal perijodu ta’ iktar minn tnax‑il xahar konsekuttivi barra mit-territorju [taż-Żona Ekonomika Ewropea (ŻEE)]. Għal raġunijiet li jistħoqqilhom b’mod partikolari li jittieħdu inkunsiderazzjoni, bħal mard gravi, it-twettiq ta’ obbligu soċjali jew ta’ servizz paragunabbli mas‑servizz militari obbligatorju jew mas-servizz ċivili, iċ-ċittadin barrani jista’ jirrisjedi sa 24 xahar barra mit-territorju taż-ŻEE, meta huwa jinforma b’dan minn qabel lill-awtorità kompetenti. Fejn ikun hemm interess leġittimu taċ-ċittadin barrani, l-awtorità kompetenti għandha tikkonstata, fuq talba, in-nuqqas ta’ dekadenza tal-permess ta’ residenza. Il-prova tar-residenza fit-territorju taż-ŻEE għandha taqa’ fuq iċ-ċittadin barrani.

[…]”

13.

Fis‑6 ta’ Settembru 2018, ZK, ċittadin Kazaki, ressaq talba għat-tiġdid tal-permess ta’ residenza tiegħu għal residenti għal żmien twil. Din it-talba ġiet miċħuda permezz ta’ deċiżjoni tad‑9 ta’ Lulju 2019 tal-Landeshauptmann von Wien (il-Kap tal-Gvern tal-Land ta’ Vjenna, l-Awstrija).

14.

Fit‑12 ta’ Awwissu 2019, ZK ippreżenta rikors kontra din id-deċiżjoni quddiem il-qorti tar-rinviju.

15.

Il-qorti tar-rinviju tirrileva li, għalkemm, fil-perijodu bejn ix-xahar ta’ Awwissu 2013 u x-xahar ta’ Awwissu 2018 kif ukoll sussegwentement, ZK qatt ma rrisjeda barra mit-territorju tal-Unjoni għal perijodu ta’ tnax‑il xahar konsekuttivi jew iktar, huwa paċifiku li, matul dan il-perijodu, dan tal-aħħar kien preżenti f’dan it-territorju biss għal ftit jiem fis-sena. Din iċ-ċirkustanza tal-aħħar ittieħdet inkunsiderazzjoni mill-awtorità amministrattiva konvenuta sabiex tirrifjuta t-tiġdid tal-permess ta’ residenza tar-rikorrent.

16.

Mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li r-rikorrent ipproduċa, quddiem il-qorti tar-rinviju, analiżi ġuridika mwettqa mill-grupp ta’ esperti tal-Kummissjoni Ewropea għall-migrazzjoni legali, li tikkonkludi favur interpretazzjoni stretta tal-kundizzjoni għall-applikazzjoni dwar l-assenza mit-territorju tal-Unjoni, prevista fl-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109, fis-sens li hija biss l-assenza fiżika minn dan it-territorju għal perijodu ta’ tnax‑il xahar konsekuttivi li twassal għat-telf tal-istatus ta’ resident għal żmien twil skont din id-dispożizzjoni. Skont din l-analiżi, f’dan ir-rigward, huwa irrilevanti li jsir magħruf jekk, matul il-perijodu rilevanti, resident għal żmien twil kienx, barra minn hekk, materjalment stabbilit fl-imsemmi territorju jew kienx stabbilixxa r-residenza abitwali tiegħu hemmhekk.

17.

Il-qorti tar-rinviju tqis li tali analiżi, li magħha hija ttendi li taqbel, issaħħaħ l-argument tar-rikorrent. Fil-fatt, li kieku dan tal-aħħar kellu jiġi segwit, anki residenza għal żmien qasir, saħansitra, bħal f’dan il-każ, perijodi ta’ residenza ta’ ftit jiem fis-sena biss, ikunu suffiċjenti sabiex tiġi eskluża l-applikazzjoni tal-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109, b’mod li r-rikorrent iżomm l-istatus tiegħu ta’ resident għal żmien twil.

18.

F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Verwaltungsgericht Wien (il-Qorti Amministrattiva ta’ Vjenna, l-Awstrija) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel id-domandi preliminari li ġejjin lill-Qorti tal-Ġustizzja:

19.

Id-deċiżjoni ta’ rinviju tat‑28 ta’ Awwissu 2020 waslet fir-Reġistru tal-Qorti tal-Ġustizzja fl‑14 ta’ Settembru 2020.

20.

Il-qorti tar-rinviju talbet lill-Qorti tal-Ġustizzja tissuġġetta r-rinviju għal deċiżjoni preliminari għall-proċedura b’urġenza, skont l-Artikolu 107(1) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja.

21.

Permezz ta’ deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja tat‑28 ta’ Settembru 2020, wara li nstema’ l-Avukat Ġenerali, din it-talba ġiet miċħuda.

22.

Il-Gvern Awstrijak, kif ukoll il-Kummissjoni Ewropea, ippreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub fit-terminu stabbilit mill-Artikolu 23 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea.

23.

Matul is-seduta tal‑15 ta’ Lulju 2021, il-mandatarji ad litem tal-Gvern Awstrijak, kif ukoll il-Kummissjoni, ippreżentaw osservazzjonijiet.

24.

Iċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi jemigraw lejn l-Unjoni Ewropea għal diversi raġunijiet: raġunijiet ekonomiċi, raġunijiet relatati mal-familja, sabiex jiġu segwiti studji jew sabiex tinkiseb protezzjoni internazzjonali. Uħud minn dawn il-persuni jibqgħu fit-territorju tal-Istati Membri għal diversi snin, u jinsġu rabtiet mal-Istat Membru kkonċernat. Din hija r-raġuni għalfejn l-integrazzjoni taċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi residenti għal żmien twil fl-Istati Membri titqies li hija element prinċipali għall-promozzjoni tal-koeżjoni ekonomika u soċjali fi ħdan l-Unjoni, għan fundamentali stabbilit fl-Artikolu 3 TUE. Barra minn hekk, għandu jitfakkar li l-Artikolu 79(1) TFUE jipprevedi l-iżvilupp ta’ politika komuni tal-immigrazzjoni maħsuba, fost oħrajn, sabiex “tassigura […] it-trattament ġust ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi residenti legalment fl-Istati Membri” ( 5 ).

25.

Wieħed mill-ewwel testi leġiżlattivi adottati mill-Unjoni fil-qasam tal-immigrazzjoni kien id-Direttiva 2003/109. L-għan ta’ din id-direttiva huwa li jingħata status “Ewropew” liċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jirrisjedu għal żmien twil u legalment fl-Unjoni. Sabiex tiżgura l-integrazzjoni tagħhom, din id-direttiva tfittex li tapprossima d-drittijiet ta’ dawn il-persuni ma’ dawk li jgawdu ċ-ċittadini tal-Unjoni, b’mod partikolari billi tistabbilixxi l-ugwaljanza fit-trattament ma’ dawn tal-aħħar f’firxa wiesgħa ta’ oqsma ekonomiċi u soċjali. Id-drittijiet mogħtija lilhom jibqgħu ta’ portata iktar limitata meta mqabbla ma’ dawk taċ-ċittadini tal-Unjoni ( 6 ), iżda madankollu jinkludu dispożizzjonijiet fil-qasam tal-moviment liberu, billi joffru d-dritt ta’ residenza għal perijodu ta’ iktar minn tliet xhur fit-territorju ta’ Stati Membri differenti minn dak li tahom l-istatus ta’ resident għal żmien twil. Barra minn hekk, id-detentur tal-istatus ta’ ċittadin għal żmien twil jaċċedi għas-suq tax-xogħol bil-kundizzjoni li l-attivitajiet tiegħu ma jkunux marbuta mal-eżerċizzju tal-awtorità pubblika jew li l-impjiegi ma jiġux irriżervati għaċ-ċittadini nazzjonali, għaċ-ċittadini tal-Unjoni u taż-Żona Ekonomika Ewropea. Fil-qasam tal-protezzjoni soċjali, l-Istati Membri jistgħu jiddeċiedu li jillimitaw l-aċċess tar-residenti għal żmien twil għall-“benefiċċji prinċipali”.

26.

L-aċċess għall-istatus ta’ resident għal żmien twil huwa rriżervat għaċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jkunu rrisjedew legalment u mingħajr interruzzjoni fit-territorju ta’ Stat Membru għal perijodu ta’ ħames snin. Huma esklużi dawk kollha li r-residenza tagħhom tista’ titqies li hija temporanja. L-Istati Membru jżommu marġnijiet ta’ diskrezzjoni wesgħin fir-rigward tal-kundizzjonijiet li jagħtu dritt għall-istatus ta’ resident għal żmien twil ( 7 ). B’żieda ma’ kundizzjonijiet ta’ riżorsi stabbli, regolari u suffiċjenti, kif ukoll tal-pussess ta’ assigurazzjoni għall-mard, li jintalbu wkoll miċ-ċittadini tal-Unjoni li jirrisjedu fi Stat Membru ieħor, hemm ukoll kundizzjoni fakultattiva dwar “kondizzjonijiet ta’ integrazzjoni” li tippermetti li jiġi limitat l-aċċess għall-istatus ta’ resident għal żmien twil. Il-prova ta’ konoxxenza suffiċjenti tal-lingwa tal-Istat Membru, fi gradi ta’ kompetenza li jvarjaw, hija l-kundizzjoni ta’ integrazzjoni prinċipali mitluba fl-Istati Membri kollha.

27.

Il-leġiżlatur tal-Unjoni jfittex li jilħaq l-għan ta’ integrazzjoni fit-tul taċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi permezz ta’ armonizzazzjoni tal-kundizzjonijiet għall-għoti u għall-irtirar (jew għat-telf) tal-istatus ta’ resident għal żmien twil. Madankollu, għandu jiġi osservat li din il-kawża hija differenti minn kawżi oħra li diġà ġew ittrattati mill-Qorti tal-Ġustizzja minħabba l-fatt li pjuttost tirrigwarda t-tieni aspett, jiġifieri l-interpretazzjoni tal-kundizzjonijiet għall-irtirar (jew għat-telf) ta’ dan l-istatus minħabba assenza kontinwa mit-territorju tal-Unjoni, skont l-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109. Għalkemm minn din id-dispożizzjoni jirriżulta li ċ-ċittadin ta’ pajjiż terz jitlef l-istatus ta’ resident għal żmien twil fil-każ ta’ assenza mit-territorju tal-Unjoni għal perijodu ta’ tnax‑il xahar konsekuttivi, hija ma tispeċifikax kif għandhom jiġu ttrattati l-perijodi ta’ residenza sporadiċi u għal żmien qasir, b’mod partikolari jekk dawn jistgħux jimpedixxu t-twettiq ta’ din il-konsegwenza ġuridika.

28.

Permezz tat-tliet domandi tagħha, li għandhom jiġu eżaminati flimkien, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, dwar il-kriterji li skonthom għandu jiġi stabbilit jekk resident għal żmien twil kienx “assenti” mit-territorju tal-Unjoni għal perijodu ta’ tnax‑il xahar konsekuttivi fis-sens tal-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109, billi tali assenza twassal, bħala prinċipju, għat-telf tad-dritt għall-istatus ta’ resident għal żmien twil. B’mod partikolari, hija tistaqsi jekk kwalunkwe residenza matul dan il-perijodu, qasira kemm tkun qasira, tistax tinterrompi din l-assenza u għalhekk teskludi t-telf ta’ dan l-istatus jew jekk il-persuna interessata għandhiex pjuttost ikollha, matul l-imsemmi perijodu, ir-residenza abitwali jew iċ-ċentru tal-interessi tagħha f’dan it-territorju.

29.

Peress li l-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109 ma jinkludi ebda riferiment għad-dritt nazzjonali, wieħed għandu jibda mill-premessa li l-kunċett ta’ “assenza” jikkostitwixxi kunċett awtonomu tad-dritt tal-Unjoni li għandu jingħata interpretazzjoni uniformi, billi jittieħdu inkunsiderazzjoni l-kliem ta’ din id-dispożizzjoni kif ukoll l-għanijiet li tfittex li tilħaq il-leġiżlazzjoni li minnha tifforma parti u l-kuntest tagħha ( 8 ).

30.

F’dak li jirrigwarda l-formulazzjoni tal-imsemmija dispożizzjoni, għandu jiġi osservat li teżisti ċerta varjazzjoni bejn id-diversi verżjonijiet lingwistiċi tagħha.

31.

Fil-fatt, minn naħa, f’numru kbir ta’ verżjonijiet lingwistiċi ( 9 ) tissemma “assenza” mit-territorju tal-Unjoni għal perijodu ta’ tnax‑il xahar konsekuttivi, ħaġa li tista’ tagħti x’tifhem li s-sempliċi preżenza fiżika ttemm din l-assenza. Min-naħa l-oħra, verżjonijiet lingwistiċi oħra ( 10 ) jirreferu għall-fatt li wieħed ma “jirrisjedix”, matul dan il-perijodu, f’dan it-territorju, u l-użu ta’ dan il-verb jista’ jimplika preżenza ftit iktar “solida”, mingħajr madankollu ma jiġu esklużi perijodi ta’ residenza ta’ ftit jiem biss.

32.

Madankollu, jidhirli li, barra minn dawn l-isfumaturi lingwistiċi żgħar, il-formulazzjoni tal-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109 ma tippermettix, waħedha, li tiġi ddeterminata b’mod inekwivoku l-portata eżatta tal-kunċett ta’ “assenza”. Ebda konklużjoni ċara ma tista’ tinsilet minn interpretazzjoni letterali ta’ din id-dispożizzjoni. Konsegwentement, jirriżulta li huwa neċessarju li jintużaw metodi oħra ta’ interpretazzjoni rrikonoxxuti fil-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja ( 11 ).

33.

Il-kuntest tal-Artikolu 9 tad-Direttiva 2003/109 jipprovdi xi punti ta’ riferiment utli sabiex tiġi ddefinita aħjar il-portata ta’ din id-dispożizzjoni. Fil-fatt, l-Artikolu 8(1) ta’ din id-direttiva jistabbilixxi li l-istatus ta’ resident għal żmien twil għandu jkun permanenti, “bla ħsara għall-Artikolu 9”. Għaldaqstant, peress li n-natura permanenti ta’ dan l-istatus hija r-“regola ġenerali”, l-Artikolu 9(1)(ċ) tal-imsemmija direttiva jidher li huwa “eċċezzjoni” u għalhekk għandu jingħata interpretazzjoni stretta, skont prinċipju ta’ interpretazzjoni rrikonoxxut fil-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja ( 12 ).

34.

Barra minn hekk, għandu jitfakkar li d-Direttiva 2003/109 tistabbilixxi dritt suġġettiv taċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jiksbu l-istatus ta’ resident għal żmien twil kif ukoll id-drittijiet l-oħra li jirriżultaw mill-għoti ta’ dan l-istatus, ladarba l-kundizzjonijiet previsti għal dan il-għan jiġu effettivament issodisfatti ( 13 ) u l-proċeduri rispettivi jkunu ġew osservati ( 14 ). Kif ġie indikat fl-introduzzjoni ta’ dawn il-konklużjonijiet ( 15 ), din id-direttiva tarmonizza b’mod eżawrjenti l-kundizzjonijiet għall-kisba tal-istatus ta’ resident għal żmien twil. L-istess japplika għall-kundizzjonijiet għall-irtirar tal-imsemmi status previsti fl-Artikolu 9 tal-imsemmija direttiva ( 16 ). Konsegwentement, l-Istati Membri ma jistgħux idaħħlu kundizzjonijiet addizzjonali ( 17 ) jew jinterpretaw b’mod wiesa’ d-dispożizzjoni tal-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109 mingħajr ma jikkompromettu ż-żamma tal-istatus ta’ resident għal żmien twil.

35.

F’dan ir-rigward, jidhirli li l-protezzjoni tad-drittijiet kweżiti hija imperattiva sabiex id-dispożizzjonijiet previsti fl-Artikolu 4(1), kif ukoll fl-Artikolu 8(1), ta’ din id-direttiva, li jagħtu status ġuridiku partikolari lir-residenti għal żmien twil, ma jiċċaħħdux mill-effett utli tagħhom. Il-fatt li l-leġiżlatur tal-Unjoni inkluda wkoll garanziji proċedurali fl-Artikolu 10 tal-imsemmija direttiva, li jipprevedi, fost oħrajn, l-obbligu li kull deċiżjoni ta’ rtirar ta’ dan l-istatus tkun motivata, kif ukoll dak li ċ-ċittadin tal-pajjiż terz ikkonċernat jiġi informat bir-rimedji ġudizzjarji disponibbli, kif ukoll bit-terminu li fih dan iċ-ċittadin jista’ jaġixxi, juri l-importanza li għandha tingħata lill-protezzjoni tal-imsemmi status ġuridiku. Dawn il-kunsiderazzjonijiet kollha jimmilitaw ukoll favur interpretazzjoni stretta ta’ din id-dispożizzjoni.

36.

L-Artikolu 11(2) tad-Direttiva 2003/109 joffri indizju favur it-teżi li ż-żamma tal-istatus ta’ resident għal żmien twil ma teżiġix li dan tal-aħħar ikollu r-residenza tiegħu fit-territorju tal-Istat Membru kkonċernat jew tal-Unjoni. Minn naħa, l-Artikolu 11(1) ta’ din id-direttiva jipprovdi li r-resident għal żmien twil għandu jgawdi l-ugwaljanza fit-trattament maċ-ċittadini nazzjonali fir-rigward ta’ firxa wiesgħa ta’ oqsma. Min-naħa l-oħra, l-Artikolu 11(2) tal-imsemmija direttiva jawtorizza lill-Istat Membru kkonċernat jillimita l-ugwaljanza fit-trattament għaċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jkollhom il-post ta’ residenza rreġistrat jew abitwali tagħhom fit-territorju tiegħu. Issa, għandu jiġi rrilevat il-fatt li dawn tal-aħħar iżommu l-istatus ta’ resident għal żmien twil minkejja din il-limitazzjoni tal-ugwaljanza fit-trattament.

37.

Din id-dispożizzjoni turi b’mod ċar li għandha ssir distinzjoni bejn, minn naħa, il-vantaġġi li minnhom iċ-ċittadin ta’ pajjiż terz jista’ jgawdi minħabba li jkollu l-post ta’ residenza rreġistrat jew abitwali tiegħu fit-territorju tal-Istat Membru kkonċernat u, min-naħa l-oħra, l-istatus ta’ resident għal żmien twil li jkollu dan iċ-ċittadin. Il-fatt li wieħed ma jkollux post ta’ residenza rreġistrat jew abitwali fit-territorju tal-Istat Membru kkonċernat jista’ jkollu konsegwenzi negattivi f’dak li jirrigwarda l-portata tal-benefiċċji mogħtija mid-Direttiva 2003/109 u mid-dritt nazzjonali li jittrasponiha, iżda ma jwassalx bilfors għat-telf tal-imsemmi status ġuridiku.

38.

Id-Direttiva 2003/109 tirregola, essenzjalment, żewġ aspetti distinti: il-kisba u ż-żamma tal-istatus ta’ resident għal żmien twil. Il-kisba ta’ dan l-istatus teżiġi sforz ta’ integrazzjoni min-naħa taċ-ċittadin ta’ pajjiż terz. Permezz tal-iffissar ta’ perijodu ta’ ħames snin ta’ residenza kontinwa, il-leġiżlatur tal-Unjoni jippreżupponi li l-integrazzjoni taċ-ċittadin ta’ pajjiż terz fis-soċjetà tal-Istat Membru ospitanti tkun żgurata wara l-iskadenza ta’ dan il-perijodu. Kif osservat il-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza Singh, iż-“żmien tar-residenza legali u kontinwu għal ħames snin […] jistabbilixxi l-għeruq tal-persuna kkonċernata fil-pajjiż u għaldaqstant li din il-persuna hija residenti għat-tul f’dan tal-aħħar” ( 18 ). Ladarba jintlaħaq dan l-għan ta’ integrazzjoni, iċ-ċittadin tal-Istat terz li jkun stabbilixxa rabta mill-qrib mal-Istat Membru ospitanti, fatt li jiġi kkonfermat mill-perspettiva ġuridika permezz tal-għoti tal-istatus ta’ resident għal żmien twil, ir-rekwiżiti għaż-żamma ta’ dan l-istatus isiru inqas stretti.

39.

Fil-fatt, għandu jiġi kkonstatat li hemm diverġenzi kunsiderevoli bejn il-kundizzjonijiet għall-għoti u l-kundizzjonijiet għaż-żamma tal-istatus ta’ resident għal żmien twil. Għall-għoti tal-imsemmi status, l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 2003/109 jeżiġi “residenza” mhux interrotta ta’ ħames snin fl-Istat Membru kkonċernat ( 19 ), filwaqt li l-irtirar huwa suġġett għall-kundizzjoni ta’ “assenza” mit-territorju tal-Unjoni ta’ tnax‑il xahar konsekuttivi mingħajr ma huwa speċifikat fejn eżattament għandu jirrisjedi ċ-ċittadin tal-pajjiż terz. Minn dan isegwi li residenza kontinwa fit-territorju tal-Unjoni ma tibqax indispensabbli wara l-iskadenza tal-perijodu ta’ ħames snin iffissat għall-kisba tal-istatus ta’ resident għal żmien twil.

40.

Sa fejn l-għan tad-Direttiva 2003/109 huwa li d-drittijiet ta’ dawn iċ-ċittadini jiġu approssimati ma’ dawk li jgawdu ċ-ċittadini tal-Unjoni, huwa possibbli li l-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109 jiġi interpretat billi jittieħed inkunsiderazzjoni l-qafas kuntestwali usa’, jiġifieri d-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2004/38/KE ( 20 ). Il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja turi li d-dispożizzjonijiet ta’ din id-direttiva jistgħu effettivament ikunu s-suġġett ta’ analiżi komparattiva ma’ dawk tad-Direttiva 2003/109, b’mod li jkunu jistgħu jinsiltu konklużjonijiet utli għall-finijiet tal-interpretazzjoni, minkejja ċerti differenzi li huma spjegati b’mod partikolari mill-għanijiet leġiżlattivi speċifiċi tagħhom ( 21 ).

41.

F’dan ir-rigward, għandha tinġibed l-attenzjoni għad-dispożizzjoni prevista fl-Artikolu 16(1) tad-Direttiva 2004/38, li tipprovdi li ċ-ċittadini tal-Unjoni li jkunu rrisjedew legalment għal perijodu mhux interrott ta’ ħames snin fit-territorju tal-Istat Membru ospitanti għandhom jiksbu dritt ta’ residenza permanenti f’dan it-territorju. Din id-dispożizzjoni għandha xebh partikolari ma’ dik tal-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 2003/109 peress li teżiġi miċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi residenza b’mod legali u mhux interrotta ta’ ħames snin ukoll sabiex jinkiseb l-istatus ta’ resident għal żmien twil.

42.

L-istess japplika għad-dispożizzjonijiet li jirregolaw it-telf tad-dritt ta’ residenza. Skont l-Artikolu 16(4) tad-Direttiva 2004/38, meta jinkiseb, “id-dritt ta’ residenza permanenti għandu jintilef biss permezz ta’ assenza mill-Istat Membru ospitanti għal perjodu ta’ sentejn konsekuttivi” (il-korsiv miżjud minni). F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li l-Qorti tal-Ġustizzja qieset fis-sentenza Dias ( 22 ), li tirrigwarda preċiżament l-interpretazzjoni tad-Direttiva 2004/38, li t-telf tad-dritt ta’ residenza permanenti, għaċ-ċittadin tal-Unjoni, minħabba assenzi ta’ perijodu itwal minn sentejn konsekuttivi mill-Istat Membru ospitanti, huwa ġġustifikat mill-fatt li, wara tali assenza, “ir-rabta mal-Istat Membru ospitanti hija mdgħajfa”.

43.

L-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109 huwa bbażat fuq l-istess loġika, fis-sens li hemm lok li jitqies li r-rabta taċ-ċittadin ta’ pajjiż terz mal-Unjoni, stabbilita permezz tal-isforz ta’ integrazzjoni magħmul fuq medda ta’ ħames snin previsti mill-Artikolu 4(1) ta’ din id-direttiva, tiġi “mdgħajfa” meta dan iċ-ċittadin ikun assenti għal iktar minn tnax‑il xahar konsekuttivi.

44.

Għandu jiġi osservat f’dan il-kuntest li l-proposta tal-Kummissjoni qabel l-adozzjoni tad-Direttiva 2003/109 inizjalment kienet ukoll tipprevedi assenza ta’ sentejn konsekuttivi ( 23 ). Għaldaqstant, l-oriġini ta’ din id-dispożizzjoni turi l-intenzjoni inizjali li jiġu allinjati d-dispożizzjonijiet li jirregolaw ir-residenza permanenti taċ-ċittadini tal-Unjoni u dik taċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi.

45.

Billi jittieħdu inkunsiderazzjoni l-elementi kollha msemmija iktar ’il fuq, jidhirli li huwa possibbli li tiġi miċħuda l-interpretazzjoni sostnuta mill-Gvern Awstrijak, li teżiġi li ċ-ċittadin ta’ pajjiż terz ikompli effettivament “jirrisjedi abitwalment” fit-territorju tal-Istat Membru kkonċernat jew fit-territorju tal-Unjoni.

46.

Sa fejn id-Direttiva 2003/109, kif jirriżulta mill-premessa 4 tagħha, tfittex li tippromwovi l-integrazzjoni taċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi installati għal żmien twil fl-Istati Membri fl-interess tal-promozzjoni tal-koeżjoni ekonomika u soċjali ( 24 ), għandu jiġi żgurat li l-istatus ġuridiku ta’ resident għal żmien twil jingħata biss lil dawk li huma intiżi li jibbenefikaw minnu, jiġifieri lill-persuni kollha li jkollhom rabta suffiċjentement mill-qrib u awtentika mal-Unjoni u mal-Istati Membri tagħha, stabbilita permezz ta’ integrazzjoni b’suċċess li tkun seħħet fuq medda ta’ ħames snin ta’ residenza legali u mhux interrotta.

47.

Mill-banda l-oħra, mill-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109 jista’ jiġi dedott li huwa neċessarju li l-istatus ta’ resident għal żmien twil jiġi rtirat meta l-persuni kkonċernati ma jibqax ikollhom din ir-rabta mal-Istat Membru ospitanti. Fil-fatt, ma hemm ebda raġuni leġittima li tiġġustifika ż-żamma tal-istatus ġuridiku ta’ resident għal żmien twil fil-każ ta’ “ħall” tal-imsemmija rabta, peress li l-għan previst mid-Direttiva 2003/109 ma jintlaħaqx iktar. Dawn il-kunsiderazzjonijiet kollha għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni fl-interpretazzjoni tad-dispożizzjoni inkwistjoni.

48.

Il-konsegwenza ta’ interpretazzjoni fid-dawl tal-għan leġiżlattiv imsemmi fil-punti preċedenti ta’ dawn il-konklużjonijiet hija li l-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109 ikollu jiġi applikat b’mod ikkwalifikat, skont iċ-ċirkustanzi ta’ kull każ partikolari. Sabiex il-qorti tar-rinviju tingħata elementi utli ta’ interpretazzjoni, inqis li huwa opportun li nispjega, bl-għajnuna ta’ xi eżempji prattiċi, il-mod kif l-interpretazzjoni teleoloġika tinfluwenza l-applikazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni.

49.

Qabelxejn, għandu jiġi osservat li assenza għal perijodu ta’ tnax‑il xahar konsekuttivi twassal, bħala regola ġenerali, għat-telf tad-dritt għall-istatus ta’ resident għal żmien twil, kif jipprovdi l-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109 ( 25 ). Mhux biss il-formulazzjoni univoka ta’ din id-dispożizzjoni ma tħalli ebda marġni ta’ interpretazzjoni f’dan ir-rigward, iżda mill-perspettiva tal-integrazzjoni taċ-ċittadin ta’ pajjiż terz jista’ jiġi dedott ukoll li r-rabta mal-Istat Membru ospitanti ġeneralment “tinħall” wara l-iskadenza ta’ perijodu daqshekk estiż.

50.

Ma jidhirlix li tali konsegwenza ġuridika hija sproporzjonata, fid-dawl tal-fatt li mill-Artikolu 9(5) tad-Direttiva 2003/109 jirriżulta li l-Istati Membri li jkunu taw l-istatus ta’ resident għal żmien twil għandhom jipprevedu “proċedura faċilitata” għall-kisba mill-ġdid tal-imsemmi status. Għaldaqstant, dejjem teżisti l-possibbiltà għall-persuna kkonċernata li tistabbilixxi mill-ġdid ir-rabta mal-Istat Membru ospitanti fl-interess reċiproku taż-żewġ partijiet.

51.

Nixtieq nispeċifika li tali konsegwenza ġuridika tirriżulta minn sitwazzjoni li fiha l-Istat Membru ospitanti ma jkunx għamel użu mill-eċċezzjoni prevista fl-Artikolu 9(2) tad-Direttiva 2003/109. Skont din id-dispożizzjoni, l-Istati Membri jistgħu jipprovdu, b’deroga mill-paragrafu 1(ċ), li “assenzi li jeċċedu t-12‑il xahar konsekuttivi” jew għal “raġunijiet speċifiċi jew eċċezzjonali” ma għandhomx iwasslu għall-irtirar jew għat-telf tal-istatus ( 26 ). Minn dan isegwi li titħalla libertà kbira lill-Istati Membri f’dak li jirrigwarda l-implimentazzjoni tal-imsemmija dispożizzjoni, ħaġa li għaldaqstant tippermetti li tiġi evitata l-konsegwenza ġuridika li tirriżulta mill-interpretazzjoni sostnuta iktar ’il fuq.

52.

Sakemm il-persuna kkonċernata tirrisjedi ħafna mill-ħin matul dan il-perijodu ta’ tnax‑il xahar fit-territorju tal-Unjoni, din iċ-ċirkustanza ma għandhiex tkun tista’ tqajjem diffikultajiet f’dak li jirrigwarda l-applikazzjoni tad-Direttiva 2003/109 għaliex huwa evidenti li l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 9(1)(ċ) ta’ din id-direttiva ma jkunux issodisfatti. Mill-banda l-oħra, tqum il-kwistjoni ta’ kif għandha tiġi ttrattata sitwazzjoni li fiha r-residenza tal-persuna kkonċernata fit-territorju tal-Unjoni tkun sporadika u tkun limitata għal perijodi ta’ żmien qasir matul is-sena.

53.

Fil-fehma tiegħi, anki tali preżenza sporadika u għal żmien qasir fit-territorju tal-Unjoni għandha tkun tista’ timpedixxi t-telf tad-dritt għall-istatus ta’ resident għal żmien twil, bil-kundizzjoni li jkun jista’ jiġi stabbilit b’ċertezza li jkunu għadhom jeżistu “għeruq” tal-persuna kkonċernata fil-pajjiż, fis-sens tal-premessa 6 tad-Direttiva 2003/109. Fi kliem ieħor, iċ-ċittadin ta’ pajjiż terz, li jkun detentur tal-istatus ta’ resident għal żmien twil, għandu jipprova “rabta ta’ integrazzjoni” suffiċjentement mill-qrib mal-Istat Membru ospitanti. Fil-każ li din il-kundizzjoni ma tkunx issodisfatta, jidhirli li r-regola ġenerali, li twassal għat-telf tad-dritt għall-istatus ta’ resident għal żmien twil ( 27 ), għandha tiġi applikata ( 28 ).

54.

Sa fejn l-Artikolu 4 tad-Direttiva 2003/109, moqri flimkien mal-Artikolu 8 ta’ din id-direttiva, jipprevedi l-għoti ta’ dritt ta’ residenza permanenti bil-kundizzjoni li ċ-ċittadin ta’ pajjiż terz jipproduċi, skont l-Artikolu 5 tal-imsemmija direttiva, il-prova li l-kundizzjonijiet għall-kisba ta’ dan l-istatus huma ssodisfatti, jidhirli li huwa loġiku u ekwu li jitqies li huwa l-kompitu tal-awtoritajiet nazzjonali li, min-naħa tagħhom, jeżaminaw iċ-ċirkustanzi rilevanti tal-każ partikolari u, jekk ikun il-każ, jipprovaw l-assenza ta’ tali rabta qabel ma jieħdu deċiżjoni dwar l-irtirar tal-istatus tal-persuna kkonċernata. Jidhirli li l-impożizzjoni tal-oneru tal-prova fuq l-awtoritajiet nazzjonali fir-rigward tal-eżistenza ta’ fatti fil-każ konkret, li jistgħu jiġġustifikaw l-użu tal-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109, hija imperattiva sabiex id-dispożizzjonijiet imsemmija iktar ’il fuq, li jagħtu status ġuridiku partikolari lir-residenti għal żmien twil, ma jiċċaħħdux mill-effett utli tagħhom.

55.

Jidhirli li tali approċċ huwa adegwat sabiex jiġi ggarantit li l-istatus ta’ resident għal żmien twil ma jintużax għal finijiet differenti minn dawk li ġew previsti mil-leġiżlatur tal-Unjoni. B’mod partikolari, huwa neċessarju li jiġi evitat li jinkiseb vantaġġ indebitu minn dan l-istatus, pereżempju, l-għażla ta’ qorti nazzjonali bil-għan li tiġi żgurata l-applikazzjoni ta’ liġi iktar favorevoli għall-interessi tiegħu (forum shopping), il-kisba ta’ allowances soċjali, il-faċilitazzjoni ta’ attivitajiet illegali, eċċ ( 29 ). Billi l-Istati Membri huma destinatarji tad-Direttiva 2003/109, u huma mitluba jittrasponuha fl-ordinament ġuridiku intern tagħhom, huwa l-kompitu tagħhom li jwettqu r-rwol kruċjali li jiżguraw li l-għanijiet ta’ din id-direttiva jintlaħqu.

56.

B’mod partikolari r-rekwiżit ta’ preżenza fit-territorju tal-Unjoni, li jirriżulta mill-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109, jirrifletti l-idea li, sabiex iċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi residenti għal żmien twil ikunu jistgħu jippreżervaw dan l-istatus b’mod permanenti, huma għandhom iżommu rabta “awtentika”, u mhux biss “formali”, mal-Istat Membru kkonċernat.

57.

F’dan ir-rigward, għandu madankollu jiġi speċifikat li ma jistgħux jiġu imposti rekwiżiti eċċessivament stretti fir-rigward tal-eżistenza ta’ tali rabta ta’ integrazzjoni suffiċjentement mill-qrib u awtentika, peress li l-“għeruq” taċ-ċittadin ta’ pajjiż terz fl-Istat Membru kkonċernat diġà kienu s-suġġett ta’ evalwazzjoni fid-dettall mill-awtoritajiet nazzjonali fil-kuntest tal-proċedura li tippermetti li jinkiseb l-istatus ta’ resident għal żmien twil. Barra minn hekk, jidhirli li l-impożizzjoni ta’ rekwiżiti eċċessivament stretti tostakola t-twettiq tal-għan li l-istatus ġuridiku taċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi jiġi approssimat ma’ dak taċ-ċittadini tal-Istati Membri ( 30 ).

58.

Fil-fatt, kif diġà ġie indikat f’dawn il-konklużjonijiet, interpretazzjoni wiesgħa wisq tal-kundizzjonijiet li jirregolaw l-irtirar jew it-telf tal-istatus ta’ resident għal żmien twil tirriskja li xxejjen l-għan li tiġi żgurata l-integrazzjoni taċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi. L-approċċ propost f’dawn il-konklużjonijiet ikopri biss il-każijiet fejn ikun jidher li ż-żamma tal-imsemmi status ġuridiku ma tkunx iġġustifikata iktar għar-raġuni li ma tikkontribwixxix għall-koeżjoni ekonomika u soċjali mfittxija mil-leġiżlatur tal-Unjoni.

59.

Fid-dawl tal-fatt li l-kompitu li tiġi evalwata rabta ta’ integrazzjoni jista’ jirriżulta li jkun partikolarment ikkumplikat fil-prattika, nipproponi li nipprovdi xi linji gwida lill-qorti tar-rinviju fil-forma ta’ kriterji li juru r-rieda taċ-ċittadin ta’ pajjiż terz li jipparteċipa fil-ħajja ekonomika u soċjali tal-Istat Membru ospitanti. L-awtoritajiet nazzjonali kompetenti jistgħu jinqdew b’din il-lista ta’ kriterji fil-kuntest tal-eżerċizzju tas-setgħa diskrezzjonali tagħhom. Din il-lista ta’ kriterji li għandha tiġi żviluppata permezz tal-ġurisprudenza għandha tinftiehem li hija purament indikattiva u mhux eżawrjenti. Peress li kull integrazzjoni f’soċjetà hija bbażata fuq fatturi territorjali, temporali u kwalitattivi ( 31 ), inqis li din il-lista għandha tkun magħmula minn kriterji li jirriżultaw mill-imsemmija kategoriji.

60.

Għalkemm l-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109 huwa marbut, a priori, ma’ kriterju “territorjali”, jidhirli li huwa neċessarju li l-kunċett ta’ “assenza” jiġi interpretat b’mod li jissodisfa aħjar l-eżiġenzi ta’ soċjetà globalizzata bħalma hija tagħna. Is-sempliċi preżenza “fiżika” fit-territorju tal-Unjoni tista’ tirriżulta li tkun qarrieqa jekk il-persuna kkonċernata ma tkunx verament integrata fis-soċjetà. F’dan il-kuntest, wieħed ma jistax jinsa li l-integrazzjoni ta’ persuna f’soċjetà barranija tikkostitwixxi proċess kumpless ta’ akkulturazzjoni li l-elementi prinċipali tiegħu, skont il-prinċipji bażiċi komuni tal-politika ta’ integrazzjoni tal-immigranti, iddikjarati mill-Kunsill fl‑2004 u kkonfermati mill-Programm ta’ Stokkolma ( 32 ), huma l-interazzjoni, l-intensifikazzjoni tal-iskambji bejn immigranti u ċittadini tal-Istat Membru kkonċernat u l-promozzjoni ta’ djalogu interkulturali.

61.

Bil-maqlub, ir-residenza għal żmien relattivament qasir ta’ persuna li jkollha rabtiet varji u profondi ta’ natura personali u/jew professjonali, stabbiliti matul il-proċess ta’ integrazzjoni deskritt iktar ’il fuq, tista’ tkun suffiċjenti sabiex jiġi evitat telf tal-istatus ta’ resident għal żmien twil. Huma l-awtoritajiet nazzjonali li għandhom jeżaminaw iċ-ċirkustanzi tal-każ partikolari fid-dawl tal-kriterji proposti iktar ’il quddiem.

62.

Qabelxejn, l-awtoritajiet nazzjonali ser ikunu obbligati jistabbilixxu t-tul tal-assenza mit-territorju tal-Unjoni, billi jieħdu inkunsiderazzjoni eventwali perijodi ta’ residenza li jistgħu jinterrompu din l-assenza, inklużi dawk għal żmien qasir. B’mod iktar konkret, elementi bħalma huma r-relazzjoni bejn il-perijodi ta’ assenza u ta’ preżenza, it-tul akkumulat u l-frekwenza ta’ dawn il-perijodi ta’ assenza kif ukoll ir-raġunijiet li jkunu mmotivaw lid-detentur tal-istatus ta’ resident għal żmien twil biex iħalli l-Istat Membru ospitanti jistgħu jipprovdu l-ewwel indizju dwar il-livell ta’ integrazzjoni tiegħu.

63.

Fil-fatt, għandu jiġi vverifikat jekk l-assenzi inkwistjoni jinvolvux iċ-ċaqliq lejn Stat ieħor taċ-ċentru tal-interessi personali, tal-familja jew professjonali tal-persuna interessata ( 33 ). Dan għandu, bħala prinċipju, jiġi eskluż fir-rigward ta’ perijodi ta’ residenza barra mill-pajjiż iġġustifikati minn raġunijiet speċifiċi jew eċċezzjonali ta’ natura temporanja, b’analoġija mas-sitwazzjonijiet imsemmija fit-tieni subparagrafu tal-Artikolu 4(3) tad-Direttiva 2003/109, li l-Istati Membri jistgħu ma jiħdux inkunsiderazzjoni bħala perijodu ta’ “assenza” fil-kalkolu tal-perijodu ta’ ħames snin ta’ residenza “mhux interrotta” fit-territorju tagħhom, perijodu li jikkostitwixxi waħda mill-kundizzjonijiet legali sabiex jinkiseb l-istatus ta’ resident għal żmien twil. Ir-raġunijiet għal perijodi ta’ residenza barra mill-pajjiż li jkunu ta’ natura temporanja jistgħu jkunu, pereżempju, vjaġġi għal vaganzi jew perijodi ta’ residenza għan-negozju ta’ tul simili, kif ukoll perijodi ta’ residenza għall-kustodja temporanja ta’ qraba, għat-twettiq tas-servizz militari jew perijodi ta’ residenza matul l-iskola jew it-taħriġ professjonali li huma biss limitati fiż-żmien, iżda żgur mhux dawk li jiddelokalizzaw it-taħriġ kollu kemm hu barra mill-pajjiż. Xorta waħda, indizji addizzjonali ser ikunu indispensabbli sabiex tiġi identifikata rabta suffiċjentement mill-qrib u awtentika mal-Istat Membru ospitanti ( 34 ).

64.

Minbarra l-preżenza fiżika tal-persuna nnifisha, li għar-raġunijiet esposti f’dawn il-konklużjonijiet tista’ tkun biss punt ta’ tluq għal evalwazzjoni iktar fid-dettall taċ-ċirkustanzi tal-każ partikolari, inqis li l-eżistenza ta’ patrimonju fil-forma ta’ kontijiet bankarji, ta’ proprjetà privata ta’ proprjetajiet immobbli jew ta’ impriżi stabbiliti fl-Istati Membri tista’ tirriżulta li tkun utli ( 35 ). Fil-fatt, investimenti finanzjarji jistgħu juru ċerti għeruq stabbiliti fl-ekonomija ta’ pajjiż kif ukoll interess personali fil-parteċipazzjoni fl-iżvilupp tagħha.

65.

Barra minn hekk, ma jistax jiġi eskluż li l-fatt li ċ-ċittadin ta’ pajjiż terz ikun għadda parti mhux negliġibbli minn ħajtu fit-territorju tal-Unjoni u li jkun iffamiljarizza ruħu mat-tradizzjonijiet, mad-drawwiet u mal-lingwa tal-Istat Membru ospitanti, ikun ippermettielu jinseġ rabtiet tal-familja ma’ ċittadini tal-Unjoni, pereżempju wara żwieġ li minnu eventwalment ikunu twieldu wlied. Rabtiet ta’ parentela ta’ dan it-tip ma’ membri tal-popolazzjoni lokali jista’ jkollhom importanza partikolari fil-kuntest tal-evalwazzjoni li għandha titwettaq mill-awtoritajiet nazzjonali.

66.

L-istess japplika għal relazzjonijiet professjonali, pereżempju fil-forma ta’ relazzjonijiet kummerċjali jew ta’ kuntatti akkademiċi li jkunu nħolqu mal-medda taż-żmien. It-twettiq ta’ attività ekonomika huwa ċertament marbut ma’ dan il-kriterju ( 36 ), li jidher li jingħata importanza partikolari mid-Direttiva 2003/109 għar-raġuni li, minn naħa, l-Artikolu 5(1)(a) ta’ din id-direttiva jeżiġi li ċ-ċittadin ta’ pajjiż terz ikollu riżorsi stabbli, regolari u suffiċjenti sabiex imantni lilu nnifsu u lill-membri tal-familja tiegħu mingħajr ma jirrikorri għas-sistema ta’ għajnuna soċjali tal-Istat Membru kkonċernat u, min-naħa l-oħra, l-Artikolu 11(1)(a) u (ċ) tal-imsemmija direttiva jiggarantixxi l-ugwaljanza fit-trattament f’dak li jirrigwarda l-kundizzjonijiet ta’ aċċess għas-suq tax-xogħol fl-Istat Membru ospitanti kif ukoll ir-rikonoxximent tad-diplomi, ċertifikati u kwalifiki professjonali oħra, skont il-proċeduri nazzjonali rilevanti. Dawn il-miżuri kollha jfittxu manifestament li jippromwovu l-iżvilupp professjonali taċ-ċittadin ta’ pajjiż terz fl-Unjoni għall-benefiċċju tiegħu u tas-soċjetà kollha kemm hi.

67.

Barra minn hekk, sa fejn id-Direttiva 2003/109 tfittex li tippromwovi l-koeżjoni ekonomika u soċjali, jidhirli li impenn soċjali tal-persuna kkonċernata fl-Istat Membru ospitanti ma għandux jiġi sottovalutat. Il-kwalità ta’ membru attiv f’partiti politiċi, f’organizzazzjonijiet soċjali li għandhom għanijiet karitatevoli jew ċiviċi, kif ukoll attivitajiet volontarji jistgħu jagħtu indizji ta’ rabta awtentika mal-komunità lokali li fi ħdanha tkun għexet il-persuna kkonċernata.

68.

Bl-istess mod, jidhirli li l-eżistenza ta’ obbligi fiskali, eventwalment marbuta mal-eżistenza ta’ patrimonju jew mat-twettiq ta’ attività ekonomika fl-Istat Membru ospitanti, tista’ turi r-rieda taċ-ċittadin ta’ pajjiż terz li jkun akkwista l-istatus ta’ resident għal żmien twil li jassumi responsabbiltajiet lejn is-soċjetà u li jikkontribwixxi għall-iżvilupp tagħha ( 37 ).

69.

Fl-aħħar nett, jidhirli li għandu wkoll ikun possibbli li jittieħdu inkunsiderazzjoni attivitajiet illegali imputabbli lid-detentur tal-istatus ta’ residenza għal żmien twil u li, bħala kriterju “negattiv”, jistgħu għaldaqstant juru nuqqas ta’ għeruq stabbiliti u, tal-inqas, attitudni opposta għall-integrazzjoni fis-soċjetà tal-Istat Membru ospitanti ( 38 ). Madankollu, għall-finijiet ta’ konformità mal-prinċipju ta’ proporzjonalità, huwa neċessarju li kemm il-gravità kif ukoll in-natura tal-ksur jittieħdu debitament inkunsiderazzjoni fil-kuntest tal-evalwazzjoni tal-każ partikolari. Minn dan isegwi li, minkejja li preċedenti kriminali jistgħu jinfluwenzaw deċiżjoni dwar l-irtirar jew it-telf tal-istatus ta’ resident għal żmien twil, huwa neċessarju li jitwettaq eżami globali tas-sitwazzjoni tad-detentur tal-istatus ta’ residenza għal żmien twil.

70.

Nixtieq madankollu nenfasizza li l-possibbiltà li jintuża dan il-kriterju “negattiv” b’ebda mod ma għandha tiġi interpretata fis-sens li l-awtoritajiet nazzjonali ma jibqgħux obbligati josservaw id-dispożizzjonijiet previsti fl-Artikoli 6 u 12 tad-Direttiva 2003/109. Għall-kuntrarju, dawn id-dispożizzjonijiet iżommu l-valur kollu tagħhom fil-kamp ta’ applikazzjoni rispettiv tagħhom, jiġifieri fl-eżerċizzju tal-kompetenza li jiġi rrifjutat l-għoti tal-istatus ta’ resident għal żmien twil u li tittieħed deċiżjoni ta’ tneħħija għal motivi ta’ ordni pubbliku jew ta’ sigurtà pubblika. L-użu ta’ dawn il-kompetenzi huwa suġġett għal ċerti kundizzjonijiet li l-Qorti tal-Ġustizzja fakkret reċentement fis-sentenza Subdelegación del Gobierno en Barcelona (Residenti għal żmien twil) ( 39 ).

71.

Sa fejn l-approċċ propost f’dawn il-konklużjonijiet huwa kkaratterizzat minn flessibbiltà li tieħu inkunsiderazzjoni l-każ partikolari, li tippermetti lill-awtoritajiet nazzjonali eventwalment jikkonkludu, wara evalwazzjoni globali taċ-ċirkustanzi rilevanti kollha tas-sitwazzjoni konkreta taċ-ċittadin ta’ pajjiż terz ikkonċernat, li saħansitra residenza għal żmien qasir timpedixxi t-telf tal-istatus ta’ resident għal żmien twil, għandu jiġi kkonstatat li dan l-approċċ jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali bħal dik tal-każ inkwistjoni li tipprevedi t-telf ta’ dan l-istatus meta d-detentur tiegħu ma jkollux il-post ta’ residenza rreġistrat jew abitwali tiegħu fl-Unjoni.

72.

Il-konsegwenza ta’ din il-konstatazzjoni hija li l-awtoritajiet nazzjonali responsabbli għat-twettiq ta’ din l-evalwazzjoni globali ma jistgħux leġittimament jikkonkludu li ma teżistix rabta awtentika mal-Unjoni sempliċement minħabba li l-persuna kkonċernata ma tissodisfax din il-kundizzjoni. Dawn tal-aħħar għandhom pjuttost jieħdu inkunsiderazzjoni firxa wiesgħa ta’ kriterji rilevanti, bħal dawk elenkati bħala eżempju fil-punti preċedenti ta’ dawn il-konklużjonijiet. Fil-fatt, ma jidhirlix li l-post ta’ residenza rreġistrat jew abitwali, waħdu, huwa adatt sabiex iservi ta’ indikatur tal-livell ta’ integrazzjoni ta’ ċittadin ta’ pajjiż terz fis-soċjetà tal-Istat Membru ospitanti. Il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar id-Direttiva 2004/38 turi kjarament li l-integrazzjoni ta’ persuna tista’ tiġi evalwata biss abbażi ta’ varji kriterji, fosthom il-fatturi soċjali u kulturali li għandhom importanza partikolari ( 40 ). Għar-raġunijiet li ssemmew f’dawn il-konklużjonijiet, jiġifieri l-għan li l-leġiżlatur ifittex li jilħaq u li jikkonsisti fl-approssimazzjoni tad-drittijiet ta’ dawn iċ-ċittadini ma’ dawk li jgawdu ċ-ċittadini tal-Unjoni ( 41 ), jidhirli li dawn il-kunsiderazzjonijiet għandhom jinfluwenzaw l-interpretazzjoni tad-Direttiva 2003/109.

73.

Fil-qosor, jista’ jiġi konkluż li l-approċċ propost huwa bbażat fuq interpretazzjoni tal-Artikolu 9(1)(ċ) tad-Direttiva 2003/109 li tieħu debitament inkunsiderazzjoni l-kliem ta’ din id-dispożizzjoni kif ukoll l-għanijiet li tfittex li tilħaq il-leġiżlazzjoni li minnha tifforma parti u l-kuntest leġiżlattiv tagħha, skont il-metodoloġija rrikonoxxuta fil-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja. Ninsab persważ li huwa biss approċċ flessibbli, bħal dak li ppreżentajt, li huwa bbażat fuq is-setgħa diskrezzjonali tal-awtoritajiet nazzjonali, filwaqt li jipprovdi kriterji utli li jippermettulhom jevalwaw rabta awtentika mal-Unjoni, li huwa adatt biex jiggarantixxi trattament adegwat tad-diversità taċ-ċirkustanzi li dawn tal-aħħar jaffaċċjaw ta’ kuljum.

74.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal‑Ġustizzja tirrispondi kif ġej għad-domandi preliminari magħmula mill‑Verwaltungsgericht Wien (il-Qorti Amministrattiva ta’ Vjenna, l-Awstrija):