–

għal Gazdasági Versenyhivatal, minn A. Kőhalmi u M. Nacsa, bħala aġenti,

–

għal Budapest Bank Nyrt., inizjalment minn L. Wallacher, sussegwentement minn A. Kékuti, ügyvédek,

–

għal ING Bank NV Magyarországi Fióktelepe, minn A. Kőmíves, ügyvéd,

–

għal OTP Bank Nyrt., minn L. Réti u P. Mezei, ügyvédek,

–

għal Kereskedelmi és Hitelbank Zrt., minn Z. Hegymegi-Barakonyi, ügyvéd,

–

għal Magyar Külkereskedelmi Bank Zrt., minn S. Szendrő, ügyvéd,

–

għal ERSTE Bank Hungary Zrt., minn L. Wallacher, ügyvéd,

–

għal Visa Europe Ltd, minn Z. Marosi u G. Fejes, ügyvédek,

–

għal MasterCard Europe SA, minn E. Ritter, ügyvéd,

–

għall-Gvern Ungeriż, minn M. Z. Fehér, G. Koós u G. Tornyai, bħala aġenti,

–

għall-Kummissjoni Ewropea, minn F. Castilla Contreras kif ukoll minn V. Bottka u I. Zaloguin, bħala aġenti,

–

Għall-Awtorità ta’ Sorveljanza AELE, minn M. Sánchez Rydelski u C. Zatschler kif ukoll minn C. Simpson u C. Howdle, bħala aġenti,

1

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 101(1) TFUE.

2

Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ tilwima bejn il-Gazdasági Versenyhivatal (L-Awtorità tal-Kompetizzjoni, l-Ungerija) u sitt stabbilimenti finanzjarji, jiġifieri Budapest Bank Nyrt., is-sussidjarja Ungeriża ta’ ING Bank NV, OTP Bank Nyrt., Kereskedelmi és Hitelbank Zrt., Magyar Külkereskedelmi Bank Zrt. u ERSTE Bank Hungary Zrt., kif ukoll żewġ kumpanniji li jipprovdu servizzi ta’ ħlas bil-kard, jiġifieri Visa Europe Ltd. (iktar ’il quddiem “Visa”) u MasterCard Europe SA (iktar ’il quddiem “MasterCard”), dwar deċiżjoni tal-awtorità tal-kompetizzjoni li permezz tagħha din ikkonstatat l-eżistenza ta’ ftehim antikompetittiv relatat mat-tariffi ta’ interkambju.

3

Skont l-Artikolu 11(1) tat-tisztességtelen piaci magatartás és a versenykorlátozás tilalmáról szóló 1996. évi LVII. törvény (il-Liġi Nru LVII tal-1996 dwar il-projbizzjoni ta’ prattiki kummerċjali żleali u restrittivi, iktar ’il quddiem il-“Liġi dwar prattiki kummerċjali żleali”):

“Huma pprojbiti kull ftehim bejn impriżi, kull prattika miftiehma u kull deċiżjoni ta’ korpi magħmula minn impriżi stabbiliti abbażi tal-libertà ta’ assoċjazzjoni, ta’ korpi ta’ dritt pubbliku magħmula minn impriżi, assoċjazzjonijiet ta’ impriżi u ta’ entitajiet simili oħrajn magħmula minn impriżi […], li għandhom l-għan jew li għandhom jew jista’ jkollhom effett li jipprevjenu, jirrestrinġu jew joħolqu distorsjoni fil-kompetizzjoni. Din id-definizzjoni ma tkoprix atti ta’ ftehim milħuqa bejn impriżi li ma humiex indipendenti waħda minn oħra.”

4

Mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li f’nofs is-snin 1990, Visa u MasterCard, jew il-predeċessuri rispettivi tagħhom, abbażi tar-regolamenti interni tagħhom, ippermettew li l-istabbilimenti finanzjarji joħorġu l-kards tagħhom (iktar ’il quddiem il-“banek emittenti”), minn naħa, u li l-istabbilimenti finanzjarji li jipprovdu lill-kummerċjanti servizzi li jippermettulhom li jaċċettaw dawn il-kards bħala mezz ta’ ħlas (iktar ’il quddiem il-“banek akkwirenti”), min-naħa tagħhom, jiddefinixxu flimkien l-ammont tat-tariffi nazzjonali msejħa “ta’ interkambju” bejn l-imsemmija banek ta’ emissjoni u banek akkwirenti, jiġifieri l-ammont imħallas mit-tieni lill-ewwel meta ssir tranżazzjoni ta’ ħlas bil-kard.

5

Matul is-snin 1995 u 1996, il-banek li ngħaqdu fis-servizz ta’ ħlas bil-kard stabbilew kooperazzjoni multilaterali (iktar ’il quddiem il-“forum”), li fil-kuntest tagħha ġew diskussi, każ b’każ, diversi kwistjonijiet li dwarhom ġie kkunsidrat li kienet meħtieġa kooperazzjoni fi ħdan dan is-settur.

6

Fil-kuntest tal-forum, seba’ banek, li l-maġġoranza tagħhom kienet aderixxiet għas-sistemi ta’ ħlas bil-kard stabbiliti minn Visa u MasterCard u li kienu jirrappreżentaw parti kbira mis-suq nazzjonali tal-banek emittenti u akkwirenti, wara diversi negozzjati, ddeċidew, fl-24 ta’ April 1996, it-test ta’ ftehim (iktar ’il quddiem il-“Ftehim TSN”), dwar id-determinazzjoni, skont il-kategorij ta’ kummerċjanti, tal-livell minimu tat-tariffa ta’ servizz uniformi li għandha titħallas minn dawn tal-aħħar (iktar ’il quddiem it-“TSN”). Sussegwentement, fit-28 ta’ Awwissu 1996, huma kkonkludew ftehim, li daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Ottubru 1996, li permezz tiegħu uniformizzaw l-ammont tal-ispejjeż ta’ tariffi ta’ interkambju relatati mal-ħlasijiet li jsiru bil-kards propost minn Visa jew minn MasterCard (iktar ’il quddiem il-“Ftehim TIM”). Kereskedelmi és Hitelbank innegozzjat il-Ftehim TIM f’isem Visa u MasterCard u dawn applikawh.

7

Fl-aħħar nett, il-Ftehim TSN ma ġiex iffirmat minn dawn is-seba’ banek, iżda l-ispejjeż tat-tariffi ta’ interkambju stabbiliti mill-Ftehim TIM, inkwantu element ta’ spiża, influwenza direttament id-determinazzjoni tal-ammont tat-TSN. B’mod partikolari, it-tariffi msemmija fil-Ftehim TIM ħadmu bħala limitu inferjuri fit-tnaqqis tat-TSN. Barra minn hekk, it-tiftix ta’ għanijiet fissi fil-Ftehim TSN maħsuba kellu rwol fil-konklużjoni tal-Ftehim TIM u fil-kalkolu tal-iskali uniformi li jikkonċernaw lil Visa u MasterCard, anki jekk dawn l-għanijiet ma twettqux sussegwentement.

8

Biż-żmien, banek oħra interessati mis-settur tas-servizzi ta’ ħlas bil-kard aderew mal-Ftehim TIM u ngħaqdu fl-attivitajiet tal-forum, b’tali mod li n-numru ta’ banek partijiet għall-imsemmi ftehim ikkonċernati mill-kawża prinċipali tela’ għal 22 matul is-sena 2006.

9

Il-Ftehim TIM kien għadu fis-seħħ fil-31 ta’ Jannar 2008 meta l-awtorità tal-kompetizzjoni bdiet proċedura dwar dan.

10

Ix-xoljiment tal-Ftehim TIM seħħ b’effett fit-30 ta’ Lulju 2008.

11

F’deċiżjoni mogħtija fl-24 ta’ Settembru 2009 (iktar ’il quddiem id-“deċiżjoni tal-awtorità tal-kompetizzjoni”), l-awtorità tal-kompetizzjoni kkonstatat li, l-ewwel nett, billi ddefinixxew il-livell u l-istruttura tat-tariffa ta’ interkambju uniformement applikabbli għal Visa u għal MasterCard kif ukoll għall-banek kollha, it-tieni nett, billi prevedew kuntest għal tali ftehim fir-regoli interni tagħhom u, it-tielet nett, billi ffaċilitawh, it-22 bank partijiet fil-Ftehim TIM, kif ukoll Visa u MasterCard ikkonkludew ftehim antikompetittiv u mhux suġġett għal eżenzjoni. B’dan l-aġir, bdew, mill-mument meta bdiet l-adeżjoni tagħhom għall-Ftehim TIM – fejn id-data ta’ bidu tal-aġir antikompetittiv hija dik tad-dħul fis-seħħ, fl-1 ta’ Jannar 1997, tal-liġi dwar il-prattiki kummerċjali żleali, għall-banek li kkonkludew il-Ftehim TIM u li tvarja għall-banek li bdew l-adeżjoni tagħhom iktar tard – sat-30 ta’ Lulju 2008, jiksru l-Artikolu 11(1) ta’ din il-liġi u, wara l-1 ta’ Mejju 2004, l-Artikolu 101(1) TFUE. L-imsemmi aġir jikkostitwixxi restrizzjoni għall-kompetizzjoni msejħa “minħabba l-għan”, fis-sens li l-Ftehim TIM għandu bħala għan aġir antikompetittiv, iżda wkoll restrizzjoni msejħa “minħabba l-effett”, fis-sens li dan il-ftehim joħloq effett restrittiv fuq il-kompetizzjoni. L-awtorità tal-kompetizzjoni imponiet fuq is-seba’ banek li kienu inizjalment ikkonkludew il-Ftehim TIM kif ukoll fuq Visa u fuq MasterCard multi ta’ ammonti differenti.

12

Adita b’rikors kontra d-deċiżjoni tal-awtorità tal-kompetizzjoni minn Visa u MasterCard kif ukoll mis-sitt banek ikkundannati għall-ħlas ta’ multa, il-Fővárosi Közigazgatási és Munkaügyi Bíróság (il-Qorti Amministrattiva u Industrijali tal-Belt ta’ Budapest, l-Ungerija) ċaħdet it-talba tagħhom.

13

F’deċiżjoni dwar l-appell ippreżentat minn dawn il-partijiet, bl-eċċezzjoni ta’ MasterCard, il-Fővárosi Törvényszék (il-Qorti tal-Belt ta’ Budapest, l-Ungerija) bidlet id-deċiżjoni tal-awtorità tal-kompetizzjoni u, għal dawn il-motivi proċedurali, għalqet il-proċedura f’dak li jikkonċerna lis-sussidjarja Ungeriża ta’ ING Bank. Fir-rigward tal-partijiet l-oħra, hija annullat l-imsemmija deċiżjoni u bagħtet lura l-każ quddiem l-awtorità tal-kompetizzjoni sabiex din tiddeċiedi mill-ġdid.

14

L-awtorità tal-kompetizzjoni appellat fil-kassazzjoni quddiem il-qorti tar-rinviju, il-Kúria (il-Qorti Suprema, l-Ungerija), mis-sentenza tal-Fővárosi Törvényszék (il-Qorti tal-Belt ta’ Budepest).

15

Il-qorti tar-rinviju tistaqsi, fl-ewwel lok, dwar il-punt jekk l-istess aġir jistax jagħti lok għall-konstatazzjoni ta’ ksur fir-rigward tal-Artikolu 101(1) TFUE minħabba kemm l-għan kif ukoll l-effetti antikompetittivi tiegħu inkwantu bażijiet ġuridiċi awtonomi.

16

Minn naħa, fil-kawżi partikolarment kumplessi, l-awtoritajiet tal-kompetizzjoni nazzjonali u l-Kummissjoni Ewropea jibbażaw id-deċiżjonijiet tagħhom fuq bażi ġuridika doppja sabiex jiġi evitat li evalwazzjoni ulterjuri, li tkun parzjalment diverġenti, fil-kuntest ta’ proċedura ta’ stħarriġ ġudizzjarju, taffettwa d-deċiżjoni ta’ kundanna fil-mertu.

17

Min-naħa l-oħra, mill-użu tal-konġunzjoni “jew” li tinsab fl-Artikolu 101(1) TFUE jista’ jiġi dedott li ma huwiex possibbli li l-istess ftehim jiġi kkunsidrat li jimplika restrizzjoni tal-kompetizzjoni kemm “minħabba l-għan” kif ukoll “minħabba l-effett”, sa fejn deċiżjoni f’dan is-sens tkun ta’ natura inċerta u kontradittorja.

18

Barra minn hekk, il-kundizzjonijiet ta’ eżenzjoni u s-sanzjonijiet jeħtieġu neċessarjament evalwazzjoni differenti skont jekk ir-restrizzjoni kkonċernata tiġix kkwalifikata “minħabba l-għan” jew “minħabba l-effett”, b’mod li l-kwalifika tal-imsemmija restrizzjoni taffettwa bi kwalunkwe mod il-mertu tal-kawża. Skont il-qorti tar-rinviju, anki jekk, f’każ ta’ restrizzjoni tal-kompetizzjoni minħabba l-għan, l-awtorità tal-kompetizzjoni kkonċernata għandha, skont il-kuntest fattwali, twettaq analiżi fil-fond tal-effetti tar-restrizzjoni inkwistjoni sabiex tkun tista’ tiddeċiedi sanzjonijiet ta’ livell xieraq u tkun tista’ tevalwa l-eżistenza ta’ kundizzjonijiet ta’ eżenzjoni, dan ma jfissirx madankollu li deċiżjoni li tikkonstata u tissanzjona aġir antikompetittiv tista’ tkun ibbażata fuq bażi ġuridika doppja.

19

Fit-tieni lok, il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk il-Ftehim TIM setax jiġi kkunsidrat bħala restrizzjoni tal-kompetizzjoni “minħabba l-għan”. F’dan ir-rigward, hija tenfasizza li, fil-prassi deċiżjonali tagħha, il-Kummissjoni qatt ma adottat pożizzjoni deċiżiva dwar il-punt dwar jekk ftehim simili jistgħux jiġu kkunsidrati li jikkostitwixxu tali restrizzjonijiet. Ir-risposta għal din id-domanda lanqas ma tirriżulta b’mod ċar mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja. Barra minn hekk, il-kawża prinċipali fiha xi differenzi meta mqabbla ma’ dawk eżaminati mill-Kummissjoni u mill-Qorti tal-Ġustizzja sa issa. Waħda minn dawn id-differenzi tinsab fil-fatt li, fil-kawża preċedenti, ma ġiex ivverifikat jekk it-tariffi ta’ interkambju ġewx realment stabbiliti fl-istess livell.

20

F’dan l-aħħar rigward, il-qorti tar-rinviju tosserva li l-Ftehim TIM ma kienx eżenti mill-iffissar ta’ prezz purament orizzontali peress li l-partijiet għal dan il-ftehim kienu jinkludu fosthom mingħajr distinzjoni kemm banek emittenti kif ukoll banek akkwirenti. Barra minn hekk, fl-ipoteżi li Visa u MasterCard kienu direttament involuti fil-ftehim TIM, dan ma stabbilixxiex prezzijiet ta’ bejgħ u ta’ xiri, iżda l-kundizzjonijiet ta’ tranżazzjoni relatati mas-servizzi rispettivi tagħhom. Il-qorti tar-rinviju tenfasizza wkoll li l-Ftehim TIM jikkonċerna suq kompetittiv mhux tipiku u imperfett fejn huwa possibbli li jiġu rrimedjati l-effetti biss billi jiġu imposti regoli. Fl-aħħar nett, l-imsemmija qorti tenfasizza l-fatt li, fil-passat, is-suq kien, fil-parti l-kbira tiegħu, ikkaratterizzat minn prezzijiet uniformi. Hija osservat, b’mod iktar partikolari, li huwa biss fil-każ li l-kundizzjonijiet l-oħra ta’ kompetizzjoni bejn Visa u MasterCard kienu differenti li l-fatt li jiġu mitluba tariffi ta’ interkambju differenti ma jkunx antikompetittiv, iżda f’dan il-każ inkwistjoni ma kienx hemm indikazzjoni f’dan is-sens.

21

Għall-kuntrarju, il-qorti tar-rinviju tirrikonoxxi l-eżistenza ta’ argumenti li jippermettu li jiġi konkluż li l-Ftehim TIM kien jikkawża restrizzjoni tal-kompetizzjoni minħabba l-għan. B’mod partikolari, waħda mill-motivazzjonijiet li hija bażi tal-uniformizzazzjoni tal-prezzijiet deċiża minn dan il-ftehim hija li din kienet kundizzjoni neċessarja tal-Ftehim TSN. Madankollu, peress li dan l-għan sparixxa immedjatament, peress li l-Ftehim TSN ma ġiex adottat, ma jista’ jiġi rrikonoxxut lill-Ftehim TIM ebda effett. Fil-fatt, għalkemm tali intenzjoni suġġettiva li tiġi ristretta l-kompetizzjoni setgħet kienet teżisti fost il-banek li ħadu sehem f’dan il-ftehim, tal-inqas f’moħħ Visa u MasterCard, l-intenzjonijiet suġġettivi ma jistgħux, huma waħdihom, jippermettu li jiġi kkunsidrat, fuq il-livell oġġettiv, li l-Ftehim TIM għandu għan restrittiv tal-kompetizzjoni.

22

Il-qorti tar-rinviju tqis li l-ħtieġa li jittieħed inkunsiderazzjoni, minbarra l-kontenut stess tal-ftehim li allegatament jirrestrinġi l-kompetizzjoni, tal-kuntest ekonomiku u ġuridiku li jaqa’ fih irendi partikolarment imċajpar il-punt dwar fejn l-eżami tal-ftehim mill-angolu tal-għan tiegħu jintemm u fejn l-eżami tal-ftehim mill-angolu tal-effetti tiegħu jibda.

23

Fl-aħħar nett, sa fejn l-awtorità tal-kompetizzjoni kkunsidrat li l-Ftehim TIM kien jikkostitwixxi restrizzjoni tal-kompetizzjoni “minħabba l-għan” ukoll minħabba li jimplika determinazzjoni tal-prezz indiretta relatata mal-livell tat-tariffi ta’ servizz imħallsa mill-kummerċjanti, il-qorti tar-rinviju tqis li din ma hijiex kwistjoni ta’ ffissar indirett tal-prezz.

24

Fit-tielet u fl-aħħar lok, il-qorti tar-rinviju għandha dubji dwar l-involviment ta’ Visa fil-Ftehim TIM u, b’mod partikolari, il-kwistjoni dwar jekk din l-impriża setgħetx tiġi kkunsidrata bħala li kienet parti mill-ftehim, meta hija ma kinitx ipparteċipat direttament għad-determinazzjoni tal-kontenut tal-imsemmi ftehim, iżda ppermettiet il-konklużjoni tiegħu kif ukoll aċċettatu u applikatu, jew jekk għandux pjuttost jiġi kkunsidrat li teżisti prattika miftiehma bejnha u l-banek li kkonkludew il-ftehim. Din il-qorti tistaqsi wkoll jekk huwiex neċessarju li ssir tali distinzjoni, filwaqt li jiġi osservat li l-mod kif jiġi kkwalifikat l-involviment ta’ Visa jista’ jkollu konsegwenzi f’termini ta’ responsabbiltà u ta’ sanzjonijiet applikati.

25

F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Kúria (il-Qorti Suprema) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:

26

Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 101(1) TFUE għandux jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi li l-istess aġir antikompetittiv jiġi kkunsidrat li għandu fl-istess waqt l-għan u l-effett li jillimita l-kompetizzjoni, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni.

27

Budapest Bank, ERSTE Bank Hungary u MasterCard isostnu li l-ewwel domanda hija inammissibbli. B’mod partikolari, dawn iż-żewġ banek jikkunsidraw li d-dibattitu fil-kawża prinċipali jirrigwarda biss il-kriterji tal-kunċett ta’ restrizzjoni “minħabba l-għan”. Barra minn hekk, il-qrati Ungeriżi huma stess kkunsidraw li l-kwalifika ta’ aġir ta’ restrizzjoni minħabba l-għan jew minħabba l-effett teħtieġ li jiġu eżaminati ċirkustanzi differenti, b’tali mod li l-kwistjoni tal-possibbiltà li ssir kwalifika doppja abbażi ta’ fatti identiċi ma tqumx. Skont MasterCard, l-ewwel domanda hija ipotetika, peress li, minn naħa, hija ma għandha ebda effett fuq ir-riżultat tal-kawża prinċipali u, min-naħa l-oħra, mill-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li huwa possibbli għall-qorti tar-rinviju li tikkwalifika l-istess aġir bħala restrizzjoni minħabba l-għan jew minħabba l-effett, iżda li ma jeżisti ebda obbligu li jiġi kkwalifikat fuq bażi ġuridika doppja.

28

Barra minn hekk, mingħajr ma invoka formalment l-inammissibbiltà tal-ewwel domanda, OTP Bank iqis li huwa neċessarju li din tiġi fformulata mill-ġdid, peress li, fil-formulazzjoni attwali tagħha, ma jirriżultax b’mod ċar kif din hija rilevanti fir-rigward tal-kawża prinċipali, filwaqt li Magyar Külkereskedelmi Bank u l-Gvern Ungeriż isostnu li l-imsemmija domanda ma tistax tiġi kkunsidrata rilevanti għall-finijiet tar-riżoluzzjoni ta’ din il-kawża peress li, skont dan il-bank, il-Ftehim TIM ma jirrestrinġi l-kompetizzjoni la minħabba l-għan u lanqas minħabba l-effett tiegħu, u, skont dan il-gvern, evalwazzjoni simultanja tal-għan u tal-effett tal-istess aġir hija problematika biss fil-każ fejn din tikser il-prinċipju ta’ “ne bis in idem”, li ma huwiex il-każ f’din il-kawża.

29

Għandu jitfakkar li, skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, ir-rifjut li tingħata deċiżjoni dwar domanda preliminari magħmula minn qorti nazzjonali huwa possibbli biss meta jkun jidher b’mod ċar li l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni mitluba ma għandha l-ebda relazzjoni mar-realtà jew mas-suġġett tal-kawża prinċipali, meta l-problema hija ta’ natura ipotetika jew meta l-Qorti tal-Ġustizzja ma tiddisponix mill-punti ta’ fatt u ta’ liġi neċessarji sabiex tirrispondi b’mod xieraq għad-domandi magħmula lilha (sentenza tat-13 ta’ Lulju 2006, Manfredi et, C‑295/04 sa C‑298/04, EU:C:2006:461, punt 27 u l-ġurisprudenza ċċitata).

30

F’dan il-każ, huwa paċifiku li d-deċiżjoni tal-awtorità tal-kompetizzjoni, li, kif jirriżulta mill-punti 11 sa 14 ta’ din is-sentenza, wasslet għall-appell fil-kassazzjoni li hija adita bih il-qorti tar-rinviju, tikkwalifika l-Ftehim TIM bħala restrizzjoni kemm minħabba l-għan kif ukoll minħabba l-effetti tiegħu. F’dawn il-kundizzjonijiet ma jistax jiġi kkunsidrat li l-ewwel domanda, li permezz tagħha l-qorti tar-rinviju tfittex preċiżament li ssir taf jekk tali kwalifika doppja hijiex kompatibbli mal-Artikolu 101(1) TFUE, ma għandha ebda relazzjoni mar-realtà jew mal-għan tat-tilwima fil-kawża prinċipali jew li hija ta’ natura ipotetika.

31

Fil-fatt, ebda waħda miċ-ċirkustanzi speċifiċi enfasizzati mill-partijiet li ppreżentaw osservazzjonijiet ma tista’ timmina din il-konstatazzjoni. B’mod partikolari, il-fatt li waħda jew l-oħra minn dawn il-kwalifiċi li saru fir-rigward tal-Ftehim TIM tista’ possibbilment ma tkunx fondata, il-fatt li ma jeżisti ebda obbligu fuq il-qorti tar-rinviju li tikkwalifika l-istess aġir fuq bażi ġuridika doppja jew il-fatt li d-doppja kwalifika inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma tiksirx il-prinċipju ta’ “ne bis in idem” jikkonċernaw mhux l-ammissibbiltà tal-ewwel domanda, iżda l-fondatezza tad-deċiżjoni tal-awtorità tal-kompetizzjoni.

32

Għaldaqstant, l-ewwel domanda hija ammissibbli.

33

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar mill-ewwel li, sabiex jaqa’ taħt il-projbizzjoni stabbilita mill-Artikolu 101(1) TFUE, ftehim għandu jkollu “bħala għan jew riżultat” il-prevenzjoni, ir-restrizzjoni jew id-distorsjoni tal-kompetizzjoni fis-suq intern. Skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja sa mis-sentenza tat-30 ta’ Ġunju 1966, LTM (56/65, EU:C:1966:38), in-natura alternattiva ta’ din il-kundizzjoni, indikata bil-konġunzjoni “jew”, twassal qabel xejn għall-bżonn li jiġi kkunsidrat l-għan stess tal-ftehim (sentenzi tas-26 ta’ Novembru 2015, Maxima Latvija, C‑345/14, EU:C:2015:784, punt 16, u tal-20 ta’ Jannar 2016, Toshiba Corporation vs Il-Kummissjoni, C‑373/14 P, EU:C:2016:26, punt 24).

34

Għalhekk, meta l-għan antikompetittiv ta’ ftehim jiġi stabbilit, ma hemmx lok li jiġu mfittxija l-effetti tiegħu fuq il-kompetizzjoni (sentenzi tas-26 ta’ Novembru 2015, Maxima Latvija, C‑345/14, EU:C:2015:784, punt 17, u tal-20 ta’ Jannar 2016, Toshiba Corporation vs Il-Kummissjoni, C‑373/14 P, EU:C:2016:26, punt 25).

35

Fil-fatt, mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li ċerti tipi ta’ koordinazzjoni bejn impriżi jiżvelaw grad suffiċjenti ta’ dannu għall-kompetizzjoni sabiex jiġu kkwalifikati bħala restrizzjoni minħabba l-għan, b’mod li jista’ jiġi kkonstatat li ma hemmx bżonn li jsir eżami tal-effetti tagħhom. Din il-ġurisprudenza hija bbażata fuq li ċerti forom ta’ koordinazzjoni bejn impriżi jistgħu jiġu kkunsidrati, min-natura tagħhom stess, bħala li jikkawżaw dannu għall-funzjonament tajjeb tal-kompetizzjoni (sentenzi tal-11 ta’ Settembru 2014, MasterCard et vs Il-Kummissjoni, C‑382/12 P, EU:C:2014:2201, punti 184 u 185, kif ukoll tal-20 ta’ Jannar 2016, Toshiba Corporation vs Il-Kummissjoni, C‑373/14 P, EU:C:2016:26, punt 26).

36

Għalhekk, huwa preżunt li ċertu aġir kollużiv, bħal dak li jwassal għall-iffissar orizzontali tal-prezzijiet permezz ta’ kartelli, jista’ jitqies bħala li tant jista’ jkollu effetti negattivi fuq, b’mod partikolari, il-prezz, il-kwantità jew il-kwalità tal-prodotti u tas-servizzi li jista’ jitqies inutli, għall-finijiet tal-applikazzjoni tal-Artikolu 101(1) TFUE, li jintwera li dan għandu effetti konkreti fis-suq. Fil-fatt, l-esperjenza turi li tali aġir jinvolvi tnaqqis fil-produzzjoni u żidiet fil-prezzijiet, li jwassal għal allokazzjoni ħażina tar-riżorsi b’detriment, b’mod partikolari, għall-konsumaturi (sentenzi tal-11 ta’ Settembru 2014, CB vs Il-Kummissjoni, C‑67/13 P, EU:C:2014:2204, punt 51, u tas-26 ta’ Novembru 2015, Maxima Latvija, C‑345/14, EU:C:2015:784, punt 19).

37

Fid-dawl tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja mfakkra fil-punti 35 u 36 ta’ din is-sentenza, il-kriterju ġuridiku essenzjali sabiex jiġi ddeterminat jekk ftehim fihx restrizzjoni tal-kompetizzjoni “minħabba l-għan” għaldaqstant jinsab fil-konstatazzjoni li tali ftehim għandu, fih innifsu, livell suffiċjenti ta’ ħsara għall-kompetizzjoni sabiex jitqies li ma hemmx bżonn li jitfittxu l-effetti tiegħu (sentenza tas-26 ta’ Novembru 2015, Maxima Latvija, C‑345/14, EU:C:2015:784, punt 20 u l-ġurisprudenza ċċitata).

38

Fil-każ fejn l-analiżi ta’ tip ta’ koordinazzjoni bejn impriżi ma turix grad suffiċjenti ta’ dannu fir-rigward tal-kompetizzjoni, ikun jaqbel, għall-kuntrarju, li jiġu eżaminati l-effetti tagħha u, sabiex din tkun ipprojbita, li jiġu ssodisfatti l-elementi li jistabbilixxu li effettivament kien hemm jew prevenzjoni jew restrizzjoni jew inkella distorsjoni kunsiderevoli tal-kompetizzjoni (sentenza tal-11 ta’ Settembru 2014, CB vs Il-Kummissjoni, C‑67/13 P, EU:C:2014:2204, punt 52 u l-ġurisprudenza ċċitata).

39

Għalkemm mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja ċċitata msemmija fil-punti 33 sa 38 ta’ din is-sentenza jirriżulta li, meta ftehim jiġi kkwalifikat bħala restrizzjoni tal-kompetizzjoni “minħabba l-għan” abbażi tal-Artikolu 101(1) TFUE, ma huwiex neċessarju li jintwerew, barra minn hekk, l-effetti ta’ dan il-ftehim sabiex jiġi kkunsidrat li dan huwa pprojbit abbażi ta’ din id-dispożizzjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà kkonstatat, fil-fatt, peress li dan kien l-istess u l-uniku aġir, li dan tal-aħħar kellu kemm l-għan kif ukoll l-effett li jirristrinġi l-kompetizzjoni (ara, f’dan is-sens, b’mod partikolari, is-sentenzi tal-1 ta’ Ottubru 1987, van Vlaamse Reisbureaus, 311/85, EU:C:1987:418, punt 17; tad-19 ta’ April 1988, Erauw-Jacquery, 27/87, EU:C:1988:183, punti 14 u 15; tas-27 ta’ Settembru 1988, Ahlström Osakeyhtiö et vs Il-Kummissjoni, 89/85, 104/85, 114/85, 116/85, 117/85 u 125/85 sa 129/85, EU:C:1988:447, punt 13, kif ukoll tad-9 ta’ Lulju 2015, InnoLuxvs Il-Kummissjoni, C‑231/14 P, EU:C:2015:451, punt 72).

40

Minn dan isegwi li l-fatt li konstatazzjoni ta’ restrizzjoni ta’ kompetizzjoni “minħabba l-għan” teħles lill-awtorità jew lill-qorti kompetenti mill-bżonn li jiġu eżaminati l-effetti ta’ din ma jimplika bl-ebda mod li din l-awtorità jew qorti ma tistax tagħmel tali eżami meta hija tqisu opportun.

41

Il-kunsiderazzjonijiet fil-punt preċedenti ma huma bl-ebda mod imqegħda f’dubju minn dawk li tirreferi għalihom il-qorti tar-rinviju, skont liema, fil-każ ta’ restrizzjoni tal-kompetizzjoni “minħabba l-għan”, minn naħa, huwa iktar diffiċli li tiġi ġġustifikata eżenzjoni abbażi tal-Artikolu 101(3) TFUE milli l-każ ta’ restrizzjoni “minħabba l-effett” u, min-naħa l-oħra, restrizzjoni “minħabba l-għan” hija ssanzjonata b’mod iktar aħrax milli restrizzjoni “minħabba l-effett”.

42

F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat il-fatt li, skont il-każ, il-kunsiderazzjonijiet sottostanti għall-kwalifika ta’ aġir ta’ restrizzjoni tal-kompetizzjoni “minħabba l-għan” għandhom ukoll relevanza fil-kuntest tal-eżami tal-punt dwar jekk din ir-restrizzjoni tistax tiġi eżentata abbażi tal-Artikolu 101(3) TFUE jew tal-eżami tas-sanzjoni li għandha tiġi imposta fir-rigward tal-imsemmija restrizzjoni ma għandha ebda effett fuq il-possibbiltà, għall-awtorità kompetenti tal-kompetizzjoni, li tikkwalifika aġir ta’ impriża bħala li jirrestrinġi l-kompetizzjoni abbażi tal-Artikolu 101(1) TFUE minħabba kemm l-għan ta’ dan kif ukoll tal-effetti tiegħu.

43

Fl-aħħar nett, għandu jingħad ukoll li, kif irreleva l-Avukat Ġenerali fil-punti 29 u 30 tal-konklużjonijiet tiegħu, il-possibbiltà miftuħa għall-awtorità jew għall-qorti kompetenti li jikkwalfikaw l-istess aġir antikompetittiv bħala restrizzjoni kemm “minħabba l-għan” kif ukoll “minħabba l-effett”, minn naħa, ma jneħħi xejn mill-obbligu li għandha din l-awtorità jew din il-qorti, minn naħa, li ssostni l-konstatazzjonijiet tagħha għal dawn il-finijiet bil-provi neċessarji u, min-naħa l-oħra, li jiġi ppreċiżat sa fejn l-imsemmija provi ma humiex relatati ma’ tip jew ma’ ieħor ta’ restrizzjoni hekk ikkonstatata.

44

Fid-dawl ta’ dak li jippreċedi, ir-risposta għall-ewwel domanda għandha tkun li l-Artikolu 101(1) TFUE għandu jiġi interpretat fis-sens li ma jipprekludix li l-istess aġir antikompetittiv jiġi kkunsidrat bħala li għandu fl-istess ħin l-għan u l-effett li jirrestrinġi l-kompetizzjoni, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni.

45

Permezz tat-tieni domanda, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 101(1) TFUE għandux jiġi interpretat fis-sens li ftehim interbankarju li jistabbilixxi għall-istess ammont it-tariffa ta’ interkambju li jirċievu, meta ssir tranżazzjoni ta’ ħlas bil-kard, il-banek li ħarġu tali kards proposti mill-kumpanniji ta’ servizzi ta’ ħlas bil-kard attivi fuq is-suq nazzjonali kkonċernat, jista’ jiġi kkwalifikat bħala ftehim li għandu “l-għan” li jipprevjeni, jirrestrinġi jew joħloq distorsjoni fil-kompetizzjoni, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni.

46

L-awtorità tal-kompetizzjoni, Magyar Külkereskedelmi Bank, MasterCard u l-Gvern Ungeriż isostnu li t-tieni domanda hija inammissibbli, minħabba li ma hijiex il-Qorti tal-Ġustizzja li għandha tiddeċiedi dwar l-applikazzjoni konkreta tal-Artikolu 101(1) TFUE għaċ-ċirkustanzi fattwali tal-kawża prinċipali.

47

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, fil-kuntest tal-proċedura msemmija fl-Artikolu 267 TFUE, li hija bbażata fuq separazzjoni netta tal-funzjonijiet bejn il-qrati nazzjonali u l-Qorti tal-Ġustizzja, ir-rwol ta’ din tal-aħħar huwa limitat għall-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni li ssirilha domanda dwarhom (sentenza tal-14 ta’ Marzu 2013, Allianz Hungária Biztosító et, C‑32/11, EU:C:2013:160, punt 29).

48

Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja, meta tkun qegħda tiddeċiedi dwar rinviju għal deċiżjoni preliminari, tista’, jekk meħtieġ, tagħmel preċiżazzjonijiet bil-għan li tiggwida lill-qorti nazzjonali fl-interpretazzjoni tagħha (sentenza tat-13 ta’ Lulju 2006, Manfredi et, C‑295/04 sa C‑298/04, EU:C:2006:461, punt 48 u l-ġurisprudenza ċċitata). Fil-fatt, għalkemm il-Qorti tal-Ġustizzja ma għandhiex kompetenza, fil-kuntest tal-Artikolu 267 TFUE, sabiex tapplika d-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni f’każijiet konkreti, hija tista’ madankollu tipprovdi lill-qorti nazzjonali l-kriterji ta’ interpretazzjoni neċessarji sabiex tkun tista’ taqta’ l-kawża (ara, b’mod partikolari, is-sentenzi tas-26 ta’ Jannar 1977, Gesellschaft für Überseehandel, 49/76, EU:C:1977:9, punt 4, u tat-8 ta’ Lulju 1992, Knoch, C‑102/91, EU:C:1992:303, punt 18).

49

F’dan il-każ, mill-motivi tad-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li l-qorti tar-rinviju titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja, essenzjalment, li tiddeċiedi mhux dwar l-applikazzjoni konkreta tal-Artikolu 101(1) TFUE għaċ-ċirkustanzi tal-kawża prinċipali, iżda dwar il-kwistjoni dwar jekk ftehim interbankarju li jistabbilixxi l-istess ammont tat-tariffa ta’ interkambju li jirċievu, meta ssir tranżazzjoni ta’ ħlas bil-kard, il-banek li ħarġu tali kards proposti mill-kumpanniji ta’ servizzi ta’ ħlas bil-kard attivi fuq is-suq nazzjonali kkonċernat, jistax jiġi kkwalifikat, fir-rigward ta’ din id-dispożizzjoni, bħala ftehim li għandu l-għan li jipprevjeni, jirrestrinġi jew joħloq distorsjoni fil-kompetizzjoni.

50

Għaldaqstant, it-tieni domanda hija ammissibbli.

51

Minbarra l-kunsiderazzjonijiet li saru fil-punti 33 sa 40 ta’ din is-sentenza, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li għandu, sabiex jiġi evalwat jekk ftehim bejn impriżi, jew deċiżjoni ta’ assoċjazzjoni ta’ impriżi, jippreżentawx grad suffiċjenti ta’ dannu sabiex jitqies bħala restrizzjoni tal-kompetizzjoni minħabba l-għan fis-sens tal-Artikolu 101(1) TFUE, li għandu jsir riferiment għall-kontenut tad-dispożizzjonijiet tiegħu, għall-għanijiet li huwa jfittex li jilħaq, kif ukoll għall-kuntest ekonomiku u ġuridiku li jinsab fih. Fil-kuntest tal-evalwazzjoni tal-imsemmi kuntest, hemm lok ukoll li tittieħed inkunsiderazzjoni n-natura tal-prodotti jew tas-servizzi affettwati kif ukoll il-kundizzjonijiet reali tal-funzjonament u tal-istruttura tas-suq jew tas-swieq inkwistjoni (sentenza tal-11 ta’ Settembru 2014, CB vs Il‑Kummissjoni, C‑67/13 P, EU:C:2014:2204, punt 53 u l-ġurisprudenza ċċitata).

52

Fir-rigward tat-teħid inkunsiderazzjoni tal-għanijiet intiżi minn miżura suġġetta għal evalwazzjoni abbażi tal-Artikolu 101(1) TFUE, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li l-fatt li miżura tkun ikkunsidrata bħala li għandha għan leġittimu ma jeskludix li, fid-dawl tal-eżistenza ta’ għan ieħor intiż minn din u li għandu jiġi kkunsidrat, min-naħa tiegħu, bħala illeġittimu, fid-dawl ukoll tal-kontenut tad-dispożizzjonijiet ta’ din il-miżura u tal-kuntest li taqa’ taħtu, l-imsemmija miżura tista’ tiġi kkunsidrata bħala li għandha għan li jirrestrinġi l-kompetizzjoni (ara, f’dan is-sens, sentenza ta 11 ta’ Settembru 2014, CB vs Il-Kummissjoni, C‑67/13 P, EU:C:2014:2204, punt 70).

53

Barra minn hekk, minkejja li l-intenzjoni tal-partijiet ma tikkostitwixxix element neċessarju għad-determinazzjoni tan-natura restrittiva ta’ ftehim bejn impriżi, xejn ma jipprojbixxi lill-awtoritajiet tal-kompetizzjoni jew lill-qrati nazzjonali u tal-Unjoni milli jikkunsidrawha (sentenza ta 11 ta’ Settembru 2014, CB vs Il-Kummissjoni, C‑67/13 P, EU:C:2014:2204, punt 54 u l-ġurisprudenza ċċitata).

54

Barra minn hekk, il-kunċett ta’ restrizzjoni tal-kompetizzjoni “minħabba l-għan” għandu jiġi interpretat b’mod restrittiv. Fil-fatt, taħt piena li l-Kummissjoni tiġi eżentata mill-obbligu li tagħti prova tal-effetti konkreti fis-suq tal-ftehimiet li fir-rigward tagħhom xejn ma huwa stabbilit li dawn huma, min-natura tagħhom stess, ta’ ħsara għall-funzjonament tajjeb tal-kompetizzjoni, il-kunċett ta’ restrizzjoni tal-kompetizzjoni “minħabba l-għan” jista’ biss jiġi applikat għal ċerti tipi ta’ koordinazzjoni bejn impriżi li juru grad suffiċjenti ta’ dannu fir-rigward tal-kompetizzjoni sabiex ikun jista’ jitqies li l-eżami tal-effetti tagħhom ma huwiex neċessarju. Il-fatt li t-tipi ta’ ftehimiet imsemmija fl-Artikolu 101(1) TFUE ma jiffurmawx lista eżawrjenti ta’ kollużjonijiet ipprojbiti huwa, f’dan ir-rigward, irrilevanti (ara, f’dan is-sens, sentenza tal-11 ta’ Settembru 2014, CB vs Il-Kummissjoni, C‑67/13 P, EU:C:2014:2204, punt 58 u l-ġurisprudenza ċċitata).

55

Fil-każ fejn il-ftehim ikkonċernat ma jistax jiġi kkunsidrat bħala li għandu għan antikompetittiv, għandu għalhekk jiġi evalwat jekk dan jistax jiġi kkunsidrat bħala pprojbit minħabba l-alterazzjonijiet fil-kompetizzjoni li jikkostitwixxu l-effetti tiegħu. Għal dan il-għan, kif irrepetiet diversi drabi l-Qorti tal-Ġustizzja, il-kompetizzjoni għandha tiġi eżaminata fil-kuntest reali fejn taħdem kieku dan il-ftehim ma kienx eżista sabiex jiġi evalwat l-effett ta’ dan tal-aħħar fuq il-parametri tal-kompetizzjoni, bħal, b’mod partikolari, il-prezz, il-kwantità u l-kwalità tal-prodotti jew tas-servizzi (ara, f’dan is-sens, sentenza tal-11 ta’ Settembru 2014, MasterCard et vs Il-Kummissjoni, C‑382/12 P, EU:C:2014:2201, punti 161 u 164 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

56

F’dan il-każ, mill-fajl mibgħut lill-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li jistgħu jiġu identifikati tliett iswieq differenti fil-qasam tas-sistemi ta’ kards bankarji miftuħa, jiġifieri, qabel xejn, is-“suq intersistemi”, fejn jikkompetu s-sistemi differenti ta’ kards, imbagħad, is-“suq tal-emittenti”, fejn il-banek emittenti jikkompetu sabiex jakkwistaw il-klijentela tad-detenturi tal-kards u, fl-aħħar nett, is-“suq tal-akkwirenti” fejn il-banek akkwirenti jikkompetu sabiex jakkwistaw il-klijentela tal-kummerċjanti.

57

Skont l-indikazzjonijiet ipprovduti mill-qorti tar-rinviju, l-awtorità tal-kompetizzjoni, fid-deċiżjoni tagħha, ikkunsidrat li l-Ftehim TIM kien jirrestrinġi l-kompetizzjoni minħabba l-għan tiegħu, b’mod partikolari, peress li, l-ewwel nett, innewtralizza l-element l-iktar importanti tal-kompetizzjoni fuq il-prezzijiet fuq is-suq intersistemi fl-Ungerija, it-tieni nett, il-banek stess ikkonferewlu rwol li jirrestrinġi l-kompetizzjoni fuq is-suq tax-xiri f’dan l-Istat Membru u, it-tielet nett, neċessarjament effettwa l-kompetizzjoni fuq dan l-aħħar suq.

58

Quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, l-awtorità tal-kompetizzjoni, il-Gvern Ungeriż u l-Kummissjoni sostnew, f’dan is-sens ukoll, li l-Ftehim TIM jikkostitwixxi restrizzjoni tal-kompetizzjoni “minħabba l-għan” sa fejn jimplika determinazzjoni indiretta tat-tariffi ta’ servizzi, li jaħdmu bħala prezz fuq is-suq tax-xiri fl-Ungerija. Min-naħa l-oħra, is-sitt banek inkwistjoni fil-kawża prinċipali kif ukoll Visa u MasterCard jikkontestaw li dan kien il-każ.

59

Fir-rigward tal-punt dwar jekk, fid-dawl tal-elementi rilevanti li jikkaratterizzaw is-sitwazzjoni fil-kawża prinċipali u fid-dawl tal-kuntest ekonomiku u ġuridiku li taqa’ taħtu, ftehim bħall-Ftehim TIM jistax jikkwalifika bħala restrizzjoni “minħabba l-għan”, għandu jiġi enfasizzat li, kif jirriżulta mill-punt 47 ta’ din is-sentenza, hija l-qorti tar-rinviju li għandha tevalwa definittivament jekk dan il-ftehim kellux l-għan li jirrestrinġi l-kompetizzjoni. Il-Qorti tal-Ġustizzja barra minn hekk ma għandhiex l-elementi kollha li jistgħu jkunu rilevanti f’dan ir-rigward.

60

F’dak li jikkonċerna l-elementi li effettivament ġew mibgħuta lill-Qorti tal-Ġustizzja, għandu jiġi osservat, fir-rigward, l-ewwel nett, tal-kontenut tal-Ftehim TIM, li huwa paċifiku li dan tal-aħħar uniformizza l-ammont tat-tariffi ta’ interkambju li l-banek akkwirenti jħallsu lill-banek emittenti meta ssir tranżazzjoni ta’ ħlas b’kard maħruġa minn bank membru tas-sistema ta’ ħlas bil-kard propost minn Visa jew minn MasterCard.

61

F’dan ir-rigward, għandu jiġi kkonstatat li, kif irreleva l-Avukat Ġenerali, essenzjalment, fil-punt 53 tal-konklużjonijiet tiegħu, kemm mill-perspettiva tal-kompetizzjoni bejn iż-żewġ sistemi tal-ħlas bil-kard jew ta’ dik tal-kompetizzjoni bejn il-banek akkwirenti f’dak li jikkonċerna t-tariffi ta’ servizz, ftehim bħall-Ftehim TIM ma jistabbilixxix direttament il-prezzijiet ta’ xiri jew ta’ bejgħ, iżda juniformizza aspett tal-ħlas li jagħmlu l-banek akkwirenti favur il-banek emittenti bħala korrispettiv għas-servizzi ta’ attivitajiet għall-użu bħala mezz ta’ ħlas bil-kards maħruġa minn dawn l-aħħar banek.

62

Minkejja din il-kunsiderazzjoni, mill-formulazzjoni tal-istess Artikolu 101(1)(a) TFUE jirriżulta li ftehim li jistabbilixxi “l-iffissar […] indirett tal-prezzijiet ta’ l-akkwist jew tal-bejgħ” jista’ wkoll jiġi kkunsidrat li għandu bħala għan li jipprevjeni, jirrestrinġi jew joħloq distorsjoni fil-kompetizzjoni fis-suq intern. Tqum għalhekk il-kwistjoni dwar jekk ftehim bħall-Ftehim TIM jistax jiġi kkunsidrat li jaqa’ taħt l-iffissar indirett tal-prezz, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni, sa fejn kien jiddetermina indirettament it-tariffi ta’ servizz.

63

Barra minn hekk, mill-formulazzjoni tal-Artikolu 101(1)(a) TFUE jirriżulta wkoll u, speċjalment mit-terminu “partikolarment” li, kif ġie rrilevat fil-punt 54 ta’ din is-sentneza, it-tipi ta’ ftehim kkunsidrati fl-Artikolu 101(1) TFUE ma jifformawx lista eżwrjenti tal-kollużjonijiet ipprojbiti, u tipi oħra ta’ ftehim jistgħu b’hekk jiġu rrikonoxxuti l-kwalifika ta’ restrizzjoni “minħabba l-għan” meta tali kwalifika ssir skont ir-rekwiżiti li jirriżultaw mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja mfakkra fil-punti 33 sa 39, 47 u 51 sa 55 ta’ din is-sentenza. Għaldaqstant, lanqas ma jista’ jiġi eskluż mill-ewwel li ftehim bħall-Ftehim TIM jiġi kkwalifikat bħala restrizzjoni “minħabba l-għan” sa fejn jinnewtralizza element ta’ kompetizzjoni bejn żewġ sistemi ta’ ħlas bil-kard.

64

F’dan ir-rigward, mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li żewġ livelli uniformi ta’ tariffi ta’ interkambju kienu ġew stabbiliti fil-Ftehim TIM għal diversi tranżazzjonijiet ta’ ħlas li saru permezz tal-kards proposti minn Visa u minn MasterCard. Barra minn hekk, parti mill-ispejjeż uniformi preċedenti kienet żdiedet iżda parti oħra minn dawn kienet inżammet fl-istess livell bħal qabel. Matul il-perijodu meta l-Ftehim TIM kien fis-seħħ, jiġifieri mill-1 ta’ Ottubru 1996 sat-30 ta’ Lulju 2008, il-livelli tat-tariffi ta’ interkambju naqsu diversi drabi.

65

Għalkemm mill-fajl mibgħut lill-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li perċentwali u ammonti speċifiċi ġew stabbiliti fil-Ftehim TIM għall-finijiet tal-iffissar tat-tariffi ta’ interkambju, il-kontenut ta’ dan il-ftehim madankollu ma jirrivelax madankollu neċessarjament restrizzjoni “minħabba l-għan”, fin-nuqqas ta’ natura dannuża ċerta għall-kompetizzjoni tad-dispożizzjonijiet ta’ dan.

66

Sussegwentement, f’dak li jikkonċerna l-għanijiet intiżi mill-Ftehim TIM, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li, fir-rigward tas-sistemi ta’ ħlas bil-kard b’żewġ lati bħal dawk proposti minn Visa u MasterCard, hija l-awtorità jew il-qorti kompetenti li għandha tanalizza r-rekwiżiti ta’ ekwilibriju bejn l-attivitajiet ta’ ħruġ u ta’ akkwist fi ħdan is-sistema ta’ ħlas ikkonċernat sabiex jiġi ddeterminat jekk il-kontenut ta’ ftehim jew ta’ deċiżjoni ta’ assoċjazzjoni ta’ impriżi tirrivelax l-eżistenza ta’ restrizzjoni tal-kompetizzjoni “minħabba l-għan”, fis-sens tal-Artikolu 101(1) TFUE (ara, f’dan is-sens, sentenza ta 11 ta’ Settembru 2014, CB vs Il-Kummissjoni, C‑67/13 P, EU:C:2014:2204, punti 76 u 77).

67

Fil-fatt, sabiex jiġi evalwat jekk koordinazzjoni bejn impriżi hijiex, min-natura tagħha stess, ta’ dannu għall-funzjonament tajjeb tal-kompetizzjoni, għandu jittieħed inkunsiderazzjoni kull element rilevanti, kont meħud, b’mod partikolari, tan-natura tas-servizzi inkwistjoni kif ukoll tal-kundizzjonijiet reali ta’ funzjonament u tal-istruttura tas-swieq, relattiva għall-kuntest ekonomiku jew ġuridiku li fih taqa’ l-imsemmija koordinazzjoni, mingħajr ma jkun rilevanti jekk tali element jaqax jew le fis-suq rilevanti (sentenza tal-11 ta’ Settembru 2014, CB vs Il-Kummissjoni, C‑67/13 P, EU:C:2014:2204, punt 78).

68

Dan għandu jkun il-każ, b’mod partikolari, meta dan l-element ikun jikkonsisti preċiżament fit-teħid inkunsiderazzjoni tal-eżistenza ta’ interazzjonijiet bejn is-suq rilevanti u suq konness distint u, iktar u iktar, meta jkunu jeżistu, bħal f’dan il-każ, interazzjonijiet bejn iż-żewġ komponenti ta’ sistema b’żewġ lati (sentenza ta 11 ta’ Settembru 2014, CB vs Il-Kummissjoni, C‑67/13 P, EU:C:2014:2204, punt 79).

69

F’dan il-każ, għalkemm l-elementi li jinsabu fil-fajl mibgħut lill-Qorti tal-Ġustizzja jissuġġerixxu li l-Ftehim TIM kellu diversi oġġettivi, hija l-qorti tar-rinviju li għandha tiddetermina liema minn dan l-għan jew għanijiet huma effettivament stabbiliti.

70

F’dan ir-rigward, il-qorti tar-rinviju tirreleva li t-tfittxija tal-għanijiet stabbiliti fil-Ftehim TSN, anki jekk dan ma daħalx fis-seħħ, kellha rwol fil-konklużjoni tal-Ftehim TIM u fil-kalkolu tal-iskali uniformi previsti fih. Issa, il-Ftehim TSN kellu preċiżament bħala għan li jiddetermina, skont il-kategorija tal-kummerċjanti, il-livell minimu tat-tariffa ta’ servizz uniformi li kellu jitħallas minn dawn tal-aħħar.

71

Għaldaqstant, ċerti elementi li jinsabu fil-fajl suġġett lill-Qorti tal-Ġustizzja għandhom tendenza jindikaw li għan tal-Ftehim TIM kien li jiġi żgurat ċertu ekwilibriju bejn l-attivitajiet ta’ ħruġ u dawk ta’ akkwist fi ħdan is-sistema ta’ ħlas bil-kard fil-kawża prinċipali.

72

B’mod partikolari, minn naħa, it-tariffi ta’ interkambju kienu ġew uniformizzati permezz mhux tal-limiti minimi jew massimi, iżda ta’ ammonti fissi. Għalkemm l-għan tal-Ftehim TIM kien jikkonsisti sempliċement f’li jiġi żgurat li l-kummerċjanti jħallsu tariffi ta’ servizzi li jilħqu ċertu livell, kien possibbli, għall-partijiet ta’ dan il-ftehim, li jipprevedu biss limiti minimi għat-tariffi ta’ interkambju. Min-naħa l-oħra, filwaqt li t-tariffa ta’ interkambju hija mħallsa lill-banek emittenti bħala korrispettiv tas-servizzi attivati mill-użu tal-kard tal-ħlas, mill-fajl mibgħut lill-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li, matul is-snin 2006 u 2007, il-banek ġew informati minn MasterCard u minn Visa li studji tal-ispejjeż li dawn it-tnejn tal-aħħar kienu wettqu kull waħda minnhom kienu juru li l-livelli tal-ispejjeż stabbiliti fil-Ftehim TIM ma kinux suffiċjenti sabiex ikopru dawk kollha magħmula mill-banek emittenti.

73

Issa, ma jistax jiġi eskluż li tali elementi huma indikattivi tal-fatt li l-Ftehim TIM kellu għan li jikkonsisti mhux f’li jiġi żgurat limitu massimu għat-tariffi ta’ servizz, iżda li jiġi stabbilit ċertu ekwilibriju bejn l-attivitajiet ta’ “ħruġ” u ta’ “akkwist” fi ħdan kull waħda mis-sistemi ta’ ħlas bil-kard inkwistjoni fil-kawża prinċipali sabiex jiġi ggarantit li ċerti spejjeż ikkawżati mill-użu ta’ kards fil-kuntest ta’ tranżazzjonijiet ta’ ħlas ikunu koperti, filwaqt li jiġu protetti dawn is-sistemi mill-effetti mhux mixtieqa li jirriżultaw minn livell għoli ħafna ta’ tariffi ta’ interkambju u għalhekk, skont il-każ, tat-tariffi ta’ servizz.

74

Il-qorti tar-rinviju tindika wkoll li l-Ftehim TIM, billi nnewtralizza l-kompetizzjoni bejn iż-żewġ sistemi ta’ ħlas bil-kard inkwistjoni fil-kawża prinċipali f’dak li jikkonċerna l-aspett tal-ispiża li jirrappreżentaw it-tariffi ta’ interkambju, seta’ kellu bħala konsegwenza li jintensifika l-kompetizzjoni bejn dawn is-sistemi minn aspetti oħra. B’mod partikolari, din il-qorti tosserva li kemm id-deċiżjoni tal-awtorità tal-kompetizzjoni kif ukoll l-appell fil-kassazzjoni li hija adita bih huma bbażati fuq il-premessa li l-karatteristiċi tal-prodotti proposti minn Visa u MasterCard huma essenzjalment l-istess. Issa, l-imsemmija qorti tenfasizza li dawn il-karatteristiċi jista’ jkun li varjaw matul il-perijodu meta l-aġir antikompetittiv ikkritikat f’dan il-każ kien seħħ. Skont din l-istess qorti, l-uniformizzazzjoni tat-tariffi ta’ interkambju setgħet tiġġenera kompetizzjoni f’dak li jikkonċerna l-karatteristiċi l-oħra, kundizzjonijiet ta’ tranżazzjonijiet u prezz ta’ dawn il-prodotti.

75

Jekk dan kien effettivament il-każ, li hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika, restrizzjoni tal-kompetizzjoni fuq is-suq tas-sistemi ta’ ħlas fl-Ungerija, kuntrarja għall-Artikolu 101(1) TFUE tista’ tiġi kkonstatata biss wara l-evalwazzjoni tal-kompetizzjoni li kienet tkun teżisti fuq dan is-suq li kieku ma kienx eżista l-Ftehim TIM, evalwazzjoni li, kif jirriżulta mill-punt 55 ta’ din is-sentenza, taqa’ taħt eżami tal-effetti ta’ dan il-ftehim.

76

Fil-fatt, kif irreleva l-Avukat Ġenerali fil-punt 54 u 63 sa 73 tal-konklużjonijiet tiegħu, sabiex jiġi ġġustifikat li ftehim jiġi kkwalifikat bħala restrizzjoni tal-kompetizzjoni “minħabba l-għan”, mingħajr ma tkun neċessarja analiżi tal-effetti tiegħu, għandha tkun teżisti esperjenza solida u affidabbli biżżejjed sabiex ikun jista’ jiġi kkunsidrat li dan il-ftehim huwa, min-natura tiegħu stess, dannuż għall-funzjonament tal-kompetizzjoni.

77

Issa, f’dan il-każ, f’dak li jikkonċerna, minn naħa, il-kompetizzjoni bejn iż-żewġ sistemi ta’ ħlas bil-kard, l-elementi li għandha l-Qorti tal-Ġustizzja ma jippermettux li jiġi ddeterminat jekk il-fatt li titħassar il-kompetizzjoni bejn Visa u MasterCard fir-rigward tal-aspett tal-ispiża li jirrappreżentaw it-tariffi ta’ interkambju jirrevelax, minnu nnifsu, grad suffiċjenti ta’ dannu fir-rigward tal-kompetizzjoni sabiex ikun jista’ jiġi kkunsidrat li l-eżami tal-effetti tiegħu ma huwiex neċessarju. F’dan ir-rigward, minbarra l-kunsiderazzjonijiet esposti fil-punti 74 u 75 ta’ din is-sentenza, għandu jiġi osservat li l-argumenti ppreżentati quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja intiżi sabiex juru l-eżistenza, f’dan il-każ, ta’ restrizzjoni “minħabba l-għan” jikkonsistu, essenzjalment, sabiex isostnu li l-eżistenza tal-istess livell ta’ tariffa ta’ interkambju bejn dawn iż-żewġ sistemi saħħet l-effetti antikompetittivi li jirriżultaw mill-uniformizzazzjoni tat-tariffi fi ħdan kull wieħed minn dawn.

78

Min-naħa l-oħra, fir-rigward tas-suq tal-akkwist fl-Ungerija, anki fl-ipoteżi li l-Ftehim TIM kellu b’mod partikolari l-effett li jistabbilixxi livell massimu applikabbli għat-tariffi ta’ servizz, il-Qorti tal-Ġustizzja ma ngħatatx biżżejjed elementi li jippermettulha li tistabbilixxi li dan il-ftehim kellu grad suffiċjenti ta’ dannu fir-rigward tal-kompetizzjoni fuq dan is-suq sabiex restrizzjoni tal-kompetizzjoni “minħabba l-għan” tkun tista’ tiġi kkonstatata. Hija l-qorti tar-rinviju li għandha madankollu twettaq il-verifiki neċessarji f’dan ir-rigward.

79

B’mod partikolari, f’dan il-każ, taħt riżerva ta’ dawn l-istess verifiki, l-elementi mressqa għal dan il-għan ma jippermettux li jiġi konkluż li teżisti esperjenza biżżejjed ġenerali u konsistenti sabiex ikun jista’ jiġi kkunsidrat li n-natura dannuża għall-kompetizzjoni ta’ ftehim bħal dak inkwistjoni fil-kawża prinċipali tiġġustifika li jiġi ddispensat minn kwalunkwe eżami tal-effetti konkreti ta’ dan il-ftehim fuq il-kompetizzjoni. L-elementi li bbażaw ruħhom fuqhom l-awtorità tal-kompetizzjoni, il-Gvern Ungeriż u l-Kummissjoni f’dan ir-rigward, jiġifieri, essenzjalment, il-prattika deċiżjonali ta’ din l-awtorità kif ukoll il-ġurisprudenza tal-qrati tal-Unjoni, juru, fl-istat attwali, preċiżament in-neċessità li jsir eżami fil-fond tal-effetti ta’ tali ftehim sabiex jiġi vverifikat jekk dan effettivament kellux l-effett li jistabbilixxi limitu massimu applikabbli għat-tariffi ta’ servizz u jekk, fid-dawl tas-sitwazzjoni li tkun ipprevaliet kieku kien eżista dan il-ftehim, dan kienx irrestrinġa l-kompetizzjoni minħabba l-effetti tiegħu.

80

Fl-aħħar nett, fir-rigward tal-kuntest li jaqa’ taħtu l-Ftehim TIM, fl-ewwel lok, huwa minnu li, kif issostni l-Kummissjoni, la l-kumplessità tas-sistemi ta’ ħlas bil-kard tat-tip bħal dak inkwistjoni fil-kawża prinċipali, la n-natura bilaterali ta’ dawn is-sistemi inkwantu tali u lanqas l-eżistenza ta’ relazzjonijiet vertikali bejn id-diversi tipi ta’ operaturi ekonomiċi kkonċernati, ma jistgħu, minnhom infushom, jostakolaw il-kwalifika ta’ restrizzjoni “minħabba l-għan” tal-Ftehim TIM (ara, b’analoġija, is-sentenza tal-14 ta’ Marzu 2013, Allianz Hungária Biztosító et, C‑32/11, EU:C:2013:160, punt 43 u l-ġurisprudenza ċċitata). Għaldaqstant, xorta jibqa’ l-fatt li tali għan antikompetittiv għandu jiġi pprovat.

81

Fit-tieni lok, ġie argumentat quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja li l-kompetizzjoni bejn is-sistemi ta’ ħlas bil-kard fl-Ungerija wasslet mhux għal tnaqqis, iżda għal żieda fit-tariffi ta’ interkambju, kuntrarjament għall-effett ta’ dixxiplina fuq il-prezzijiet li l-kompetizzjoni teżerċita abitwalment f’ekonomija tas-suq. Skont dawn l-elementi, dan huwa dovut, b’mod partikolari, għall-fatt li l-kummerċjanti jistgħu jeżerċitaw biss pressjoni limitata fuq id-determinazzjoni tat-tariffi ta’ interkambju, filwaqt li l-banek emittenti għandhom interess li jagħmlu l-iktar qliegħ possibbli mit-tariffi.

82

Fl-ipoteżi fejn il-qorti tar-rinviju tikkonstata wkoll l-eżistenza, a priori, ta’ indikazzjonijiet serji ta’ natura li juru li l-Ftehim TIM wassal għal tali pressjoni biex il-prezzijiet jitilgħu jew, tal-inqas, elementi kontradittorji jew ambivalenti f’dan ir-rigward, dawn l-indikazzjonijiet jew elementi ma jistgħux jiġu injorati mill-imsemmija qorti fil-kuntest tal-eżami tagħha dwar l-eżistenza, f’dan il-każ, ta’ restrizzjoni “minħabba l-għan”. Fil-fatt, kuntrarjament għal dak li jidher li jista’ jiġi dedott mill-osservazzjonijiet bil-miktub tal-Kummissjoni f’dan ir-rigward, il-fatt li, fl-assenza tal-Ftehim TIM, il-livell tat-tariffi ta’ interkambju li jirriżulta mill-kompetizzjoni kien ikun iktar għoli huwa rilevanti għall-finijiet tal-eżami tal-eżistenza ta’ restrizzjoni li tirriżulta minn dan il-ftehim, peress li tali ċirkustanza għandha għan antikompetittiv li huwa akkużat bih dan il-ftehim fir-rigward tas-suq ta’ akkwist fl-Ungerija, jiġifieri li dan l-istess ftehim illimita t-tnaqqis tat-tariffi ta’ interkambju u, konsegwentement, il-pressjoni biex jonqsu l-prezzijiet li l-kummerċjanti setgħu jeżerċitaw fuq il-banek akkwirenti sabiex jinkiseb tnaqqis tat-tariffi ta’ servizz.

83

Barra minn hekk, kieku kellhom jeżistu indikazzjonijiet serji li, kieku l-Ftehim TIM ma kienx ġie konkluż, kien ikun hemm pressjoni biex jiżdiedu l-prezzijiet fuq it-tariffi ta’ interkambju, b’tali mod li ma kienx ikun jista’ jiġi sostnut li dan il-ftehim kien ikkostitwixxa restrizzjoni tal-kompetizzjoni “minħabba l-għan” fuq is-suq tal-akkwist fl-Ungerija, għandu jsir eżami fil-fond tal-effetti tal-imsemmi ftehim, li fil-kuntest tiegħu, skont il-ġurisprudenza mfakkra fil-punt 55 ta’ din is-sentenza, ikun hemm lok li tiġi eżaminata l-kompetizzjoni kieku dan il-ftehim ma kienx eżista sabiex jiġi evalwat l-effett ta’ dan tal-aħħar fuq il-parametri ta’ kompetizzjoni u jiġi vverifikat għalhekk jekk dan ħoloqx effettivament effetti restrittivi fuq il-kompetizzjoni.

84

Fit-tielet u l-aħħar lok, għandu jiġi rrilevat li huwa wkoll rilevanti fil-kuntest tal-eżami tal-punt dwar jekk il-Ftehim TIM jistax jiġi kkwalifikat bħala restrizzjoni “minħabba l-għan”, il-fatt enfasizzat mill-qorti tar-rinviju li l-banek li kienu parti f’dan il-ftehim kienu jinkludu, mingħajr distinzjoni, l-operaturi direttament ikkonċernati mit-tariffi ta’ interkambju, jiġifieri kemm il-banek emittenti kif ukoll il-banek akkwirenti, kwalitajiet li fil-fatt ħafna drabi jikkoinċidu.

85

B’mod partikolari, għalkemm tali ċirkustanza ma tipprekludi bl-ebda mod, fiha nnifisha, il-konstatazzjoni ta’ restrizzjoni tal-kompetizzjoni “minħabba l-għan” fir-rigward ta’ ftehim bħal dak inkwistjoni fil-kawża prinċipali, hija jista’ jkollha ċerta relevanza fil-kuntest tal-verifika tal-punt dwar jekk il-Ftehim TIM kellux l-għan li jiżgura ċertu ekwilibriju fi ħdan kull waħda mis-sistemi ta’ ħlas bil-kard ikkonċernati f’dan il-każ. Fil-fatt, mhux biss il-banek emittenti u l-banek akkwirenti setgħu jfittxu, permezz ta’ dan il-ftehim, li jsibu mod kif jikkonċiljaw l-interessi tagħhom possibbilment diverġenti, iżda l-banek li kienu preżenti kemm fuq is-suq ta’ ħruġ kif ukoll fuq dak ta’ akkwist setgħu riedu forsi jaslu għal livell ta’ tariffi ta’ interkambju li kien jippermetti li jiġu protetti bl-aħjar mod l-attivitajiet tagħhom fuq dawn iż-żewġ swieq.

86

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, ir-risposta għat-tieni domanda għandha tkun li l-Artikolu 101(1) TFUE għandu jiġi interpretat fis-sens li ftehim interbankarju li jistabbilixxi għall-istess ammont it-tariffa ta’ interkambju li jirċievu, meta ssir tranżazzjoni ta’ ħlas bil-kard, il-banek li ħarġu tali kards proposti mill-kumpanniji ta’ servizzi ta’ ħlas bil-kard attivi fuq is-suq nazzjonali kkonċernat, jista’ jiġi kkwalifikat bħala ftehim li għandu “l-għan” li jipprevjeni, jirrestrinġi jew joħloq distorsjoni fil-kompetizzjoni, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni, sakemm dan il-ftehim, fid-dawl tat-termini tiegħu, tal-għanijiet u tal-kuntest tiegħu, jista’ jiġi kkunsidrat li għandu grad ta’ dannu suffiċjenti fir-rigward tal-kompetizzjoni sabiex jiġi hekk ikkwalifikat, li hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika.

87

Permezz tat-tielet u tar-raba’ domanda tagħha, li jaqbel li jiġu eżaminati flimkien, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 101(1) TFUE għandux jiġi interpretat fis-sens li huwa neċessarju li tiġi ppreċiżata n-natura tal-involviment ta’ kumpanniji li jipprovdu servizzi ta’ ħlas bil-kard li ma pparteċipawx direttament fid-determinazzjoni tal-kontenut ta’ ftehim interbankarju kkunsidrat li huwa antikompetittiv fid-dawl ta’ din id-dispożizzjoni, iżda li ppermettew il-konklużjoni ta’ dan il-ftehim u aċċettawh u applikawh u, fl-affermattiv, jekk tali kumpanniji għandhomx jiġu kkunsidrati bħala partijiet għall-imsemmi ftehim jew bħala partijiet għal prattika miftiehma mal-banek li kkonkludew l-istess ftehim abbażi tal-imsemmija dispożizzjoni.

88

Mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li t-tielet u r-raba’ domanda huma magħmula fil-każ fejn il-qorti tar-rinviju titwassal, għal proċedura ulterjuri, sabiex tagħti istruzzjonijiet konformi mad-dritt tal-Unjoni. B’mod partikolari, din il-qorti tirreleva li, fis-sentenza li hija s-suġġett tal-appell fil-kassazzjoni li hija adita bih il-Fővárosi Törvényszék (il-Qorti tal-Belt ta’ Budapest) ma kkunsidratx il-kwsitjoni tal-involviment ta’ Visa fil-Ftehim TIM fir-rigward tad-dritt tal-Unjoni u Visa ma ppreżentatx appell inċidentali fil-kassazzjoni quddiem il-qorti tar-rinviju dwar din il-kwistjoni.

89

Barra minn hekk, matul is-seduta quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, MasterCard irrelevat li l-kawża prinċipali ma għandha ebda effett fuq is-sitwazzjoni ġuridika tagħha, peress li, kif jirriżulta mid-deċiżjoni tar-rinviju, MasterCard ma appellatx mis-sentenza mogħtija fl-ewwel istanza mill-Fővárosi Közigazgatási és Munkaügyi Bíróság (il-Qorti Amministrattiva u Industrijali tal-Belt ta’ Budapest) quddiem il-Fővárosi Törvényszék (il-Qorti tal-Belt ta’ Budapest).

90

Minn dan isegwi li, kif irrikonoxxietu espressament il-qorti tar-rinviju, l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni li hija tipprova tikseb permezz tat-tielet u r-raba’ domanda tagħha ma hijiex neċessarja sabiex tippermettilha li taqa’ l-kawża li hija attwalment adita biha, iżda tista’ tkun utli fil-kuntest ta’ eventwali proċedura nazzjonali futura.

91

F’dawn iċ-ċirkustanzi, fid-dawl tal-ġurisprudenza mfakkra fil-punt 29 ta’ din is-sentenza, it-tielet u r-raba’ domandi għandhom jiġu kkunsidrati, minħabba n-natura ipotetika tagħhom bħala inammissibbli.

92

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Il-Ħames Awla) taqta’ u tiddeċiedi: