SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Il-Ħames Awla)
16 ta’ Lulju 2020 ( *1 )
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Spazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja – Politika tal-ażil – Proċeduri komuni għall-għoti u l-irtirar tal-protezzjoni internazzjonali – Direttiva 2013/32/UE – Artikoli 14 u 34 – Obbligu li l-applikant għal protezzjoni internazzjonali jingħata l-possibbiltà ta’ intervista personali qabel l-adozzjoni ta’ deċiżjoni ta’ inammissibbiltà – Ksur tal-obbligu matul il-proċedura fl-ewwel istanza – Konsegwenzi”
Fil-Kawża C‑517/17,
li għandha bħala suġġett talba għal deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 267 TFUE, imressqa mill-Bundesverwaltungsgericht (il-Qorti Amministrattiva Federali, il-Ġermanja), permezz ta’ deċiżjoni tas-27 ta’ Ġunju 2017, li waslet fil-Qorti tal-Ġustizzja fit-28 ta’ Awwissu 2017, fil-proċedura
Milkiyas Addis
vs
Ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja,
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Il-Ħames Awla),
komposta minn E. Regan, President tal-Awla, I. Jarukaitis, E. Juhász, M. Ilešič (Relatur) u C. Lycourgos, Imħallfin,
Avukat Ġenerali: G. Hogan,
Reġistratur: Reġistratur: M. Krausenböck, Amministratur,
wara li rat il-proċedura bil-miktub u wara s-seduta tal-15 ta’ Jannar 2020,
wara li kkunsidrat l-osservazzjonijiet ippreżentati:
– |
għal Addis, minn K. Müller, Rechtsanwältin, |
– |
għall-Bundesrepublik Deutschland, minn M. Henning u A. Horlamus, bħala aġenti, |
– |
għall-Gvern Ġermaniż, inizjalment minn J. Möller, T. Henze u R. Kanitz, sussegwentement minn J. Möller u u R. Kanitz, bħala aġenti, |
– |
għall-Gvern Belġjan, minn M. Jacobs, C. Van Lul u C. Pochet kif ukoll minn F. Bernard, bħala aġenti, |
– |
għall-Gvern Ċek, minn M. Smolek u J. Vláčil kif ukoll minn A. Brabcová, bħala aġenti, |
– |
għall-Gvern Franċiż, minn D. Colas kif ukoll minn E. de Moustier u E. Armoët, bħala aġenti, |
– |
għall-Gvern Ungeriż, minn M. Z. Fehér u G. Tornyai kif ukoll minn M. Tátrai, bħala aġenti, |
– |
għall-Gvern Olandiż, minn Mmes K. Bulterman u C. S. Schillemans, bħala aġenti, |
– |
għall-Kummissjoni Ewropea, minn C. Ladenburger u M. Condou-Durande, bħala aġenti, |
wara li semgħet il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta tad-19 ta’ Marzu 2020,
tagħti l-preżenti
Sentenza
1 |
It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 12(1) tad-Direttiva tal-Kunsill 2005/85/KE tal‑1 ta’ Diċembru 2005 dwar standards minimi għal proċeduri fl-Istati Membri għall-għoti u l-irtirar ta’ l-istatus ta’ rifuġjat (ĠU L 175M,29.6.2006, p. 168), u tal-Artikolu 14(1) tad-Direttiva 2013/32/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta’ Ġunju 2013 dwar proċeduri komuni għall-għoti u l-irtirar tal-protezzjoni internazzjonali (ĠU 2013, L 180, p. 60, iktar ’il quddiem id-“Direttiva dwar il-proċeduri”). |
2 |
Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ kawża bejn Milkiyas Addis u l-Bundesrepublik Deutschland (ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja) dwar il-legalità ta’ deċiżjoni tal-Bundesamt für Migration und Flüchtlinge (l-Uffiċċju Federali tal-Migrazzjoni u tar-Refuġjati, il-Ġermanja) (iktar ’il quddiem l-“Uffiċċju”) li tirrifjuta lill-persuna kkonċernata l-benefiċċju tad-dritt għall-ażil. |
Il-kuntest ġuridiku
Id-dritt tal-Unjoni
Id-Direttiva 2005/85
3 |
Skont l-Artikolu 1 tagħha, id-Direttiva 2005/85 kellha bħala għan li tistabbilixxi standards minimi għal proċedura għall-għoti u għall-irtirar tal-istatus ta’ refuġjat. |
4 |
L-Artikolu 12 tad-Direttiva intitolat “Intervista personali”, jipprevedi: “1. Qabel ma’ tiġi meħuda deċiżjoni mill-awtorita determinanti, l-applikant għall-ażil għandu jingħata l-opportunità ta’ intervista personali dwar l-applikazzjoni tiegħu għall-ażil ma’ persuna li tkun, taħt il-liġi nazzjonali, kompetenti sabiex tmexxi tali intervista. […] 2. L-intervista personali tista’ tiġi ommessa fejn:
l-awtorità kompetenti tkun diġà ltaqgħet ma’ l-applikant sabiex tassistih fit-tlestija ta’ l-applikazzjoni tiegħu u fil-preżentazzjoni ta’ l-informazzjoni essenzjali fir-rigward ta’ l-applikazzjoni, […], jew
3. L-intervista personali tista’ tiġi ommessa wkoll fejn ma tkunx raġonevolment prattikabbli, b’mod partikolari fejn l-awtorità kompetenti tkun tal-fehma li l-applikant mhuwiex f’sikktu jew kapaċi sabiex jiġi intervistat minnħabba ċirkostanzi persistenti li fuqhom huwa ma jkollux kontroll. F’każijiet ta’ dubbju, l-Istati Membri jistgħu jesiġu ċertifikat mediku jew psikoloġiku. Fejn l-Istat Membru ma jipprovdix l-opportunità għal intervista personali lill-applikant skont dan il-paragrafu, jew fejn applikabbli, lid-dipendenti, għandu jsir dak li jkun raġonevolment possibbli sabiex l-applikant jew id-dipendenti ikunu jistgħu jippreżentaw aktar informazzjoni. 4. In-nuqqas ta’ intervista personali skont dan l-Artikolu ma għandux jimpedixxi lill-awtorità determinanti milli tieħu deċiżjoni dwar applikazzjoni għall-ażil. 5. L-assenza ta’ intervista personali skont il-paragrafu 2(b) u (ċ) u l-paragrafu 3 ma għandhiex tinċidi negattivament fuq id-deċiżjoni tal-awtorità determinanti. 6. Irrispettivament mill-Artikolu 20(1), l-Istati Membri, meta jiddeċiedu dwar l-applikazzjoni għall-ażil, jistgħu jieħdu kont tal-fatt li l-applikant naqas milli jidher għall-intervista personali sakemm huwa ma kellux raġunijiet tajbin għan-nuqqas li jidher.” |
5 |
L-Artikolu 25 tal-imsemmija direttiva, intitolat “Azzjonijiet Ġudizzjarji”, jipprovdi fil-paragrafu 2 tiegħu: “L-Istati Membri jistgħu jikkunsidraw applikazzjoni għall-ażil bħala inammissibbli skont dan l-Artikolu jekk:
[…]” |
Id-Direttiva dwar il-proċeduri
6 |
Id-Direttiva dwar il-proċeduri fasslet mill-ġdid id-Direttiva 2005/85. |
7 |
Il-premessi 16, 18, 22, 29 u 32 tad-Direttiva dwar il-proċeduri huma fformulati kif ġej:
[…]
[…]
[…]
[…]
|
8 |
Skont l-Artikolu 1 tad-Direttiva dwar il-proċeduri, din għandha bħala għan li jiġu stabbiliti proċeduri komuni għall-għoti u l-irtirar tal-protezzjoni internazzjonali f’konformità mad-Direttiva 2011/95/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta’ Diċembru 2011 dwar standards għall-kwalifika ta’ ċittadini nazzjonali ta’ pajjiżi terzi jew persuni mingħajr stat bħala benefiċjarji ta’ protezzjoni internazzjonali, għal stat uniformi għar-refuġjati jew għal persuni eliġibbli għal protezzjoni sussidjarja, u għall-kontenut tal-protezzjoni mogħtija (ĠU 2011, L 337, p. 9). |
9 |
L-Artikolu 2 tad-Direttiva dwar il-proċeduri jipprevedi: “Għall-għanijiet ta’ din id-Direttiva, it-termini li ġejjin għandu jkollhom it-tifsiriet li ġejjin: […]
[…]
[…]” |
10 |
L-Artikolu 4 tad-Direttiva dwar il-proċeduri, intitolat “Awtoritajiet responsabbli”, jipprovdi: “1. L-Istati Membri għandhom jinnominaw, għall-proċeduri kollha, awtorità determinanti li tkun responsabbli li tagħmel eżami adegwat ta’ applikazzjonijiet skont din id-Direttiva. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li tali awtorità tkun ipprovduta b’mezzi xierqa, inkluż biżżejjed persunal kompetenti, biex iwettaq il-kompiti tiegħu skont din id-Direttiva. […] 3. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-persunal tal-awtorità determinanti jkun mistħarreġ b’mod xieraq. […] Il-persuni li jintervistaw lill-applikanti skont din id-Direttiva għandu jkollhom ukoll tagħrif ġenerali miksub ta’ problemi li jistgħu jaffettwaw b’mod ħażin il-kapaċità tal-applikant li jiġi intervistat, bħal indikazzjonijiet li l-applikant seta’ ġie ttorturat fil-passat. […]” |
11 |
Il-Kapitolu II tad-Direttiva dwar il-proċeduri, intitolat “Prinċipji u Garanziji Bażiċi”, jinkludi l-Artikoli 6 sa 30 tagħha. |
12 |
L-Artikolu 10 ta’ din id-direttiva, intitolat “Garanziji għall-applikanti għall-ażil”, jipprovdi: “1. Fir-rigward tal-proċeduri provduti fil-Kapitolu III, l-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-applikanti kollha jgawdu l-garanziji li gejjin: […]
[…]” |
13 |
L-Artikolu 12 tad-Direttiva intitolat “Intervista personali”, jipprevedi: “1. Qabel ma tittieħed deċiżjoni mill-awtorità determinanti, l-applikant għandu jingħata l-opportunità ta’ intervista personali dwar l-applikazzjoni tiegħu għall-protezzjoni internazzjonali ma’ persuna li tkun, taħt il-liġi nazzjonali, kompetenti sabiex tmexxi tali intervista. L-intervisti personali dwar is-sustanza tal-applikazzjoni għall-protezzjoni internazzjonali għandhom isiru mill-persunal tal-awtorità determinanti. Dan il-paragrafu għandu jkun mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 42(2)(b). Fejn l-applikazzjonijiet simultanji għall-protezzjoni internazzjonali minn numru kbir ta’ ċittadini ta’ pajjiż terz jew persuni apolidi jagħmluha impossibbli li fil-prattika l-awtorità determinanti tkun tista’ tagħmel intervisti fil-ħin dwar is-sustanza ta’ kull applikazzjoni, l-Istati Membri jistgħu jipprovdu li l-persunal ta’ awtorità oħra tkun involuta b’mod temporanju fit-twettiq ta’ dawn l-intervisti. F’każijiet bħal dawn, il-persunal ta’ dik l-awtorità l-oħra għandu jirċievi minn qabel it-taħriġ rilevanti li […]. […] 2. L-intervista personali dwar is-sustanza tal-applikazzjoni tista’ titneħħa meta:
Fejn ma ssirx intervista personali taħt il-punt (b) jew, fejn applikabbli, mal- persuna dipendenti, għandu jsir dak li jkun raġonevolment possibbli sabiex l-applikant jew il-persuna dipendenti jkunu jistgħu jippreżentaw aktar informazzjoni. 3. In-nuqqas ta’ intervista personali taħt dan l-Artikolu ma għandux jimpedixxi lill-awtorità determinanti milli tieħu deċiżjoni dwar applikazzjoni għall-protezzjoni internazzjonali. 4. In-nuqqas ta’ intervista personali skont il-paragrafu 2(b) ma għandhiex tinċidi negattivament fuq id-deċiżjoni tal-awtorità determinanti. 5. Irrispettivament mill-Artikolu 28(1), l-Istati Membri, meta jiddeċiedu dwar applikazzjoni għall-protezzjoni internazzjonali, jistgħu jieħdu kont tal-fatt li l-applikant naqas milli jidher għall-intervista personali sakemm huwa ma kellux raġunijiet tajbin għan-nuqqas li jidher.” |
14 |
L-Artikolu 15 tad-Direttiva 2013/32, intitolat “Rekwiżiti għal intervista personali” jipprovdi li: “1. Intervista personali għandha normalment issir mingħajr il-preżenza ta’ membri tal-familja sakemm l-awtorità li tiddeċiedi ma tikkunsidrax bħala meħtieġ, sabiex isir eżami adegwat, li jkun hemm membri oħra tal-familja preżenti. 2. Intervista personali għandha ssir taħt kundizzjonijiet li jiżguraw kunfidenzjalità adegwata. 3. L-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri meħtieġa sabiex jiżguraw li l-intervisti personali jitmexxew taħt kundizzjonijiet li jippermettu li l-applikanti jippreżentaw ir-raġunijiet għall-applikazzjonijiet tagħhom b’mod komprensiv. Għal dak l-għan, l-Istati Membri għandhom:
4. L-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu regoli li jikkonċernaw il-preżenza, waqt intervista personali, ta’ terzi persuni.” |
15 |
Il-Kapitolu II tad-Direttiva dwar il-proċeduri, intitolat “Proċeduri ta’ Prima Istanza”, jinkludi l-Artikoli 31 sa 43 tagħha. |
16 |
L-Artikolu 33 tal-imsemmija direttiva, intitolat “Applikazzjonijet inammissibbli”, jipprovdi fil-paragrafu 2 tiegħu: “L-Istati Membri jistgħu jikkunsidraw applikazzjoni għall- protezzjoni internazzjonali bħala inammissibbli biss jekk:
[…]” |
17 |
L-Artikolu 34 tad-Direttiva 2013/32, intitolat “Regoli speċjali dwar l-intervista tal-ammissibbiltà” jipprevedi: “1. L-Istati Membri għandhom jippermettu lill-applikanti biex jippreżentaw il-fehmiet tagħhom dwar l-applikazzjoni tar-raġunijiet li ssir referenza għalihom fl-Artikolu 33 fiċ-ċirkustanzi partikolari tagħhom qabel ma tittieħed deċiżjoni mill-awtorità determinanti dwar l-ammissibbiltà ta’ applikazzjoni. Għal dak il-għan, l-Istati Membri għandhom iwettqu intervista personali dwar l-inammissibbiltà tal-applikazzjoni. L-Istati Membri jistgħu jagħmlu eċċezzjoni biss taħt l-Artikolu 42 fil-każ ta’ applikazzjoni sussegwenti. […] 2. L-Istati Membri jistgħu jipprovdu biex il-persunal ta’ awtoritajiet oħra barra l-awtorità determinanti jagħmel l-intervista personali dwar l-ammissibbiltà tal-applikazzjoni għal protezzjoni internazzjonali. F’każijiet bħal dawn, l-Istati Membri għandhom jiżguraw li tali persunal jirċievu minn qabel it-taħriġ bażiku meħtieġ b’mod partikolari fir-rigward tal-liġi internazzjonali dwar id-drittijiet tal-bniedem, l-acquis tal-Unjoni dwar l-asil u t-tekniki biex issir intervista.” |
18 |
Il-Kapitolu V tad-Direttiva dwar il-proċeduri, intitolat “Proċeduri tal-Appelli”, jinkludi bħala dispożizzjoni unika l-Artikolu 46 ta’ din id-direttiva, li min-naħa tiegħu huwa intitolat “Id-dritt għal rimedju effettiv”, li jipprovdi: “1. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-applikanti jkollhom id-dritt għal rimedju effettiv quddiem qorti jew tribunal, kontra dawn li ġejjin:
[…] 3. Sabiex ikunu konformi mal-paragrafu 1, l-Istati Membri għandhom jiżguraw li rimedju effettiv jipprovdi għal eżami sħiħ u ex nunc ta’ kemm il-fatti kif ukoll il-punti tal-liġi, […] […]” |
19 |
L-Artikolu 51(1) tad- tad-Direttiva dwar il-proċeduri jipprovdi: “L-Istati Membri għandhom idaħħlu fis-seħħ il-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrativi meħtieġa sabiex jikkonformaw mal-Artikoli 1 sa 30, mal-Artikolu 31(1), (2) u (6) sa (9), mal-Artikoli 32 sa 46, mal-Artikoli 49 u 50 u mal-Anness I l-iktar tard mill-20 ta’ Lulju 2015. Huma għandhom jikkomunikaw immedjatament it-test ta’ dawk id-dispożizzjonijiet lill-Kummissjoni.” |
20 |
Skont l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 52 ta’ din id-direttiva: “L-Istati Membi għandhom japplikaw il-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi msemmija fl- Artikolu 51(1) fir-rigward ta’ applikazzjonijiet għall-protezzjoni internazzjonali ppreżentati u fir-rigward ta’ proċeduri għall-irtirar ta’ protezzjoni internazzjonali li jkunu mibdija wara l-20 ta’ Lulju 2015 jew f’data aktar kmieni. L-applikazzjonijiet ippreżentati qabel l-20 ta’ Lulju 2015 u l-proċeduri għall-irtirar tal-istatus ta’ rifuġjat mibdija qabel dik id-data għandhom ikunu rregolati mil-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi taħt id-Direttiva [2005/85].” |
21 |
L-ewwel paragrafu tal-Artikolu 53 tad-Direttiva dwar il-proċeduri jipprevedi: “Id-Direttiva [2005/85] tiġi mħassra għal dawk l-Istati Membri marbuta b’din id-Direttiva bis-seħħ mill-21 ta’ Lulju 2015, mingħajr preġudizzju għall-obbligi tal-Istati Membri fir-rigward għal-limiti ta’ żmien imposti għat-traspożizzjoni fil-liġi nazzjonali tad-Direttiva stabbilita fl-Anness II, Parti B.” |
22 |
Skont l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 54 tagħha, id-Direttiva dwar il-proċeduri daħlet fis-seħħ fl-għoxrin jum wara dak tal-pubblikazzjoni tagħha f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea, li seħħet fid-29 ta’ Ġunju 2013 |
Id-dritt Ġermaniż
23 |
L-Artikolu 24 tal-Asylgesetz (il-Liġi dwar id-Dritt għall-Ażil), fil-verżjoni tagħha applikabbli għall-fatti inkwistjoni fil-kawża prinċipali (iktar ’il quddiem l-“AsylG”), jipprovdi, fil-paragrafu 1 tiegħu: “L-[Uffiċċju] għandu jistabbilixxi l-fatti u għandu jiġbor il-provi neċessarji. […] Huwa għandu jisma’ personalment lill-barrani. L-[Uffiċċju] jista’ jiddispensah meta jkun irid jirrikonoxxi l-istatus ta’ refuġjat barra mill-pajjiż jew meta l-barrani jkun daħal fit-territorju billi jkun ġej minn pajjiż terz sigur […].” |
24 |
L-Artikolu 29 tal-imsemmija direttiva, intitolat “Applikazzjonijet inammissibbli”, jipprevedi fil-paragrafu 1 tiegħu: “Applikazzjoni għall-ażil hija inammissibbli meta […]
[…]” |
25 |
L-ewwel sentenza tal-Artikolu 77(1) tal-AsylG tipprovdi: “Fil-kawżi rregolati minn din il-liġi, il-qorti għandha tibbaża fuq is-sitwazzjoni fil-fatt u fil-liġi li teżisti fil-mument tal-aħħar seduta; jekk qabel id-deċiżjoni ma jkunx hemm seduta, il-mument determinanti huwa dak ta’ meta tingħata d-deċiżjoni.” |
26 |
L-Artikolu 46 tal-Verwaltungsverfahrensgesetz (il-Kodiċi ta’ Proċedura Amministrattiva, iktar ’il quddiem il-“VwVfG”) jipprevedi: “Applikazzjoni għall-annullament ta’ att amministrattiv li mhux invalidu […] ma tistax issir biss minħabba li l-att sar permezz tal-ksur ta’ regolamenti li jirregolaw proċedura, forma jew kompetenza lokali, fejn huwa evidenti li l-ksur ma influwenzax id-deċiżjoni fuq il-kwistjoni.” |
27 |
L-Artikolu 86 tal-Verwaltungsgerichtsordnung (il-Kodiċi tal-Kontenzjuż Amministrattiv) jipprovdi, fil-paragrafu 1 tiegħu: “Il-qorti għandha tinvestiga l-fatti ex officio; dawk ikkonċernati għandhom jiġu kkonsultati b’dan. Hija ma għandhiex tkun marbuta mas-sottomissjonijiet u mal-mozzjonijiet għat-teħid tal-provi ta’ dawk ikkonċernati.” |
Il-kawża prinċipali u d-domanda preliminari
28 |
Ir-rikorrent fil-kawża prinċipali, li jiddikjara li huwa ċittadin tal-Eritrea, daħal fil-Ġermanja fix-xahar ta’ Settembru 2011 u talab li hemmhekk jibbenefika mill-istatus ta’ refuġjat. Minħabba mutilizzazzjonijiet għal subgħajh, il-konsultazzjonijiet tad-database Eurodac ma setgħux, inizjalment, iwasslu għal identifikazzjoni. |
29 |
Filwaqt li r-rikorrent fil-kawża prinċipali kien indika, matul intervista li saret fl-1 ta’ Diċembru 2011, li huwa ma kienx mar qabel fi Stat Membru ieħor, l-eżami tal-marki tas-swaba’ diġitali tiegħu meħuda fix-xahar ta’ Ġunju 2012 madankollu wera li huwa kien diġà ppreżenta applikazzjoni għall-ażil fl-Italja matul is-sena 2009. Meta ġew mistiedna jieħdu lura l-persuna kkonċernata, l-awtoritajiet kompetenti Taljani wieġbu, fit-8 ta’ Jannar 2013, li dan kien kiseb l-istatus ta’ refuġjat fl-Italja, b’tali mod li, peress li l-proċedura ta’ ażil kienet magħluqa, it-teħid lura tiegħu seta’ jiġi kkunsidrat biss skont il-ftehim ta’ ammissjoni mill-ġdid, u mhux skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 343/2003 tat-18 ta’ Frar 2003 li jistabbilixxi l-kriterji u l-mekkaniżmi biex ikun iddeterminat l-Stat Membru responsabbli biex jeżamina applikazzjoni għall-ażil iddepożitata f’wieħed mill-Istati Membri minn ċittadin ta’ pajjiż terz (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 19 Vol.6, p. 109). Fis-26 ta’ Frar 2013, l-imsemmija awtoritajiet Taljani informaw lill-Bundespolizeipräsidum (id-Direttorat Federali tal-Pulizija, il-Ġermanja) li r-ritorn tar-rikorrent fil-kawża prinċipali fl-Italja kien ġie awtorizzat. |
30 |
Permezz ta’ deċiżjoni tat-18 ta’ Frar 2013, l-Uffiċċju, minn naħa, ikkonstata li, minħabba d-dħul tiegħu fil-Ġermanja minn pajjiż terz sigur, jiġifieri l-Italja, ir-rikorrent fil-kawża prinċipali ma kellux dritt għall-ażil fil-Ġermanja u, min-naħa l-oħra, u ordna d-deportazzjoni tiegħu lejn l-Italja. |
31 |
B’sentenza tal-15 ta’ April 2015, il-Verwaltungsgericht (il-Qorti Amministrattiva, il-Ġermanja) ċaħdet ir-rikors ippreżentat kontra din id-deċiżjoni. |
32 |
Permezz ta’ sentenza tad-19 ta’ Mejju 2016, l-Oberverwaltungsgericht Münster (il-Qorti Amministrattiva Superjuri ta’ Münster, il-Ġermanja), li quddiemha r-rikorrent fil-kawża prinċipali kien appella, annullat il-miżura ta’ akkumpanjament lejn l-Italja iżda ċaħdet il-kumplament tal-appell. Din il-qorti esponiet li d-dritt għall-ażil fil-Ġermanja kien ġie ġustament irrifjutat lill-persuna kkonċernata, peress li din kienet ġejja minn “pajjiż terz sigur”, f’dan il-każ l-Italja, fejn ma kienx hemm riskju li ssofri trattament inuman jew degradanti fis-sens tal-Artikolu 3 tal-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali, iffirmata f’Ruma fl-4 ta’ Novembru 1950. Min-naħa l-oħra, l-imsemmija qorti kkunsidrat li l-miżura ta’ akkumpanjament lejn l-Italja kienet illegali, peress li ma kienx stabbilit li r-Repubblika Taljana kienet għadha disposta tieħu lura lir-rikorrent fil-kawża prinċipali wara l-iskadenza, fil-5 ta’ Frar 2015, tal-permess ta’ residenza u tad-dokument tal-ivvjaġġar li l-awtoritajiet Taljani kienu ħarġulu. |
33 |
Ir-rikorrent fil-kawża prinċipali ppreżenta appell minn din is-sentenza quddiem il-Bundesverwaltungsgericht (il-Qorti Amministrattiva Federali, il-Ġermanja). Huwa jsostni, b’mod partikolari, li l-Uffiċċju ma setax ma jagħmilx intervista personali miegħu qabel ma jadotta d-deċiżjoni tat-18 ta’ Frar 2013. Barra minn hekk, peress li ġie rrikonoxxut bħala refuġjat fi Stat Membru ieħor u fl-assenza ta’ deċiżjoni ta’ inammissibbiltà skont l-Artikolu 25(2) (a) tad-Direttiva 2005/85, l-applikazzjoni tiegħu għal protezzjoni internazzjonali ma setgħetx tiġi miċħuda minħabba li huwa kien daħal fil-Ġermanja minn pajjiż terz sigur. |
34 |
Ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja tqis li l-applikazzjoni għall-ażil tar-rikorrent fil-kawża prinċipali hija, fi kwalunkwe każ, issa inammissibbli skont il-punt 2 tal-Artikolu 29(1) tal-AsylG, li l-kontenut tiegħu jikkorrispondi, f’dak li jirrigwarda s-sitwazzjoni fil-kawża prinċipali li fiha applikant diġà kiseb fi Stat Membru ieħor ir-rikonoxximent tal-istatus ta’ refuġjat, fl-Artikolu 25(2)(a) tad-Direttiva 2005/85 u fl-Artikolu 33(2)(a) tad-Direttiva dwar il-proċeduri li ssostitwixxieh. L-obbligu ta’ intervista personali mar-rikorrent fil-kawża prinċipali ma nkisirx peress li, skont l-Artikolu 12(4) tad-Direttiva 2005/85, l-assenza ta’ intervista personali fl-ipoteżijiet imsemmija minn din id-dispożizzjoni ma pprekluditx lill-awtorità kompetenti milli tiddeċiedi dwar applikazzjoni għall-ażil. |
35 |
Il-Bundesverwaltungsgericht (il-Qorti Amministrattiva Federali) tikkonstata li l-Uffiċċju ma setax jirrifjuta milli jeżamina l-applikazzjoni għall-ażil ippreżentata quddiemu minħabba li r-rikorrent fil-kawża prinċipali kien ġej minn pajjiż terz sigur. Fil-fatt, id-dritt nazzjonali għandu jiġi interpretat konformement mad-dritt tal-Unjoni, fejn pajjiż terz sigur jista’ jkun biss Stat li ma huwiex Stat Membru tal-Unjoni. Għalhekk għandu jiġi ddeterminat jekk id-deċiżjoni kontenzjuża tistax titqies bħala deċiżjoni ta’ ċaħda bbażata fuq l-inammissibbiltà tal-applikazzjoni għall-ażil, skont il-punt 2 tal-Artikolu 29(1) tal-AsylG. |
36 |
F’dan il-kuntest, il-Bundesverwaltungsgericht (il-Qorti Amministrattiva Federali) tikkunsidra li huwa neċessarju li jiġu ddeterminati l-konsegwenzi, fuq il-legalità ta’ tali deċiżjoni ta’ inammissibbiltà, tal-ksur tal-obbligu li l-applikant għal protezzjoni internazzjonali jingħata l-possibbiltà li jkollu intervista personali, prevista fl-Artikolu 12(1) tad-Direttiva 2005/85, meta l-applikant ikollu l-okkażjoni li jesponi fil-proċedura ta’ appell l-elementi kollha li jipprekludu d-deċiżjoni ta’ ċaħda u li dawn l-elementi ma jistgħux iwasslu sabiex din id-deċiżjoni tiġi emendata għal raġunijiet legali. Din il-qorti tosserva, b’mod partikolari, li l-Uffiċċju ħa d-deċiżjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali mingħajr ma sema’ lill-persuna kkonċernata minn qabel dwar il-fatti kkomunikati mill-awtoritajiet Taljani jew dwar iċ-ċaħda prevista tal-applikazzjoni għall-ażil tagħha. |
37 |
Il-Bundesverwaltungsgericht (il-Qorti Amministrattiva Federali) tirrileva li l-proċedura magħżula mill-Uffiċċju kisret l-obbligu li ssir intervista personali mar-rikorrent fil-kawża prinċipali, previst fl-Artikolu 12 tad-Direttiva 2005/85, peress li ebda waħda mill-eċċezzjonijiet imsemmija f’din id-dispożizzjoni ma hija applikabbli f’dan il-każ. L-istess japplika fil-każ ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 14 tal-Artikolu 34(1) tad-Direttiva dwar il-proċeduri. Għalhekk għandu jiġi ddeterminat jekk l-eċċezzjonijiet previsti fl-Artikolu 12(2) u (3) tad-Direttiva 2005/85 kif ukoll fl-Artikolu 14(2) tad-Direttiva dwar il-proċeduri humiex eżawrjenti jew jekk, fid-dawl tal-awtonomija proċedurali tal-Istati Membri, id-dritt tal-Unjoni jaċċettax li dawn jistgħu jipprevedu eċċezzjonijiet oħra. |
38 |
Il-Bundesverwaltungsgericht (il-Qorti Amministrattiva Federali) tesponi f’dan ir-rigward li, skont l-Artikolu 46 tal-VwVfG, in-nuqqas ta’ intervista jikkostitwixxi biss irregolarità minuri meta jkun ċar li din l-assenza ma kellha ebda effett fuq il-mertu tad-deċiżjoni inkwistjoni. Dan huwa l-każ f’din il-kawża, peress li deċiżjoni ta’ inammissibbiltà skont il-punt 2 tal-Artikolu 29(1) tal-AsylG hija deċiżjoni relatata, li fil-kuntest tagħha l-Uffiċċju u l-qrati amministrattivi għandhom l-obbligu li jeżaminaw ex officio l-kawża inkwistjoni u jivverifikaw il-kundizzjonijiet kollha għall-applikazzjoni tal-istandard, inklużi dawk mhux miktuba. B’hekk, u fid-dawl tal-istħarriġ ġudizzjarju komplet imwettaq mill-qrati amministrattivi u tal-fatt li dawn jagħtu huma stess lill-applikanti d-dritt għal smigħ, l-assenza ta’ intervista personali matul il-proċedura amministrattiva hija kkumpensata mis-smigħ imwettaq matul il-proċedura ġudizzjarja sussegwenti. |
39 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Bundesverwaltungsgericht (il-Qorti Amministrattiva Federali) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domanda preliminari li ġejja: “L-ewwel sentenza tal-Artikolu 14(1) tad-Direttiva [dwar il-proċeduri] jew id-dispożizzjoni predeċessur tal-ewwel sentenza tal-Artikolu 12(1) tad-Direttiva [2005/85] tipprekludi l-applikazzjoni ta’ dispożizzjoni nazzjonali li tgħid li ċ-ċaħda ta’ applikazzjoni għal ażil bħala inammissibbli li sseħħ fl-eżerċizzju tal-awtorizzazzjoni mogħtija permezz tal-Artikolu 33(2)(a) tad-Direttiva [dwar il-proċeduri] jew permezz tad-dispożizzjoni predeċessur tal-Artikolu 25(2)(a) tad-Direttiva [2005/85], mingħajr intervista personali mal-applikant ma twassalx għall-annullament ta’ din id-deċiżjoni minħabba nuqqas ta’ intervista meta l-applikant ikollu l-opportunità li jesponi fil-proċedura tar-rikors l-elementi kollha li jikkontestaw deċiżjoni ta’ inammissibbiltà mingħajr madankollu ma dawn l-elementi jistgħu jwasslu sabiex tinbidel id-deċiżjoni fuq il-mertu?” |
Il-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja
40 |
Il-qorti tar-rinviju talbet lill-Qorti tal-Ġustizzja li din il-kawża tiġi suġġetta għal proċedura mħaffa skont l-Artikolu 105(1) tar-Regoli ta’ Proċedura ta’ din tal-aħħar. Insostenn tat-talba tagħha, sostniet, essenzjalment, li jkun neċessarju li tibda mis-suppożizzjoni li l-Uffiċċju Federali u l-qrati amministrattivi Ġermaniżi bħalissa huma aditi b’diversi eluf ta’ proċeduri li fihom iqumu, għall-inqas parzjalment, l-istess kwistjonijiet bħal dawk imqajma fil-kuntest ta’ dan ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari u li, minħabba dan ir-rinviju, ma jistgħux jiġu deċiżi b’mod definittiv. |
41 |
Mill-Artikolu 105(1) tar-Regoli tal-Proċedura, jirriżulta li, fuq talba tal-qorti tar-rinviju jew, eċċezzjonalment, ex officio, il-President tal-Qorti jista’, fejn in-natura tal-kawża titlob li dan jiġi ttrattat minnufih, wara li jinstemgħu l-Imħallef Relatur u l-Avukat Ġenerali, jiddeċiedu li jissottomettu rinviju għal deċiżjoni preliminari għal proċedura mħaffa li tidderoga mid-dispożizzjonijiet tar-Regoli tal-Proċedura msemmija. |
42 |
F’dan il-każ, fit-13 ta’ Settembru 2017, il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja ddeċieda, wara li sema’ lill-Imħallef Relatur u lill-Avukat Ġenerali, li jiċħad it-talba tal-qorti nazzjonali msemmija fil-punt 40 ta’ din is-sentenza. Din id-deċiżjoni kienet motivata mill-fatt li r-raġuni invokata mill-qorti tar-rinviju, invokata wkoll minn din l-istess qorti fil-kawżi li wasslu għas-sentenza tad-19 ta’ Marzu 2019, Ibrahim et (C‑297/17, C‑318/17, C‑319/17 u C‑438/17, EU:C:2019:219), ma kinitx ta’ natura li tistabbilixxi li l-kundizzjonijiet previsti fl-Artikolu 105(1) tar-Regoli ta’ Proċedura il-kuntest ta’ din il-kawża kienu ġew issodisfatti (ara f’dan is-sens, id-Digrieti tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-14 ta’ Lulju 2017, Ibrahim et, C‑297/17, C‑318/17 u C‑319/17, mhux ippubblikati, EU:C:2017:561, punti 17 sa 21, kif ukoll tad-19 ta’ Settembru 2017, C‑438/17, Magamadov, mhux ippubblikat, EU:C:2017:723, punti 15 sa 19). |
43 |
Permezz ta’ deċiżjoni tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-26 ta’ Settembru 2017, din il-kawża ngħaqdet mal-Kawżi C‑540/17 u C‑541/17, Hamed u Omar, għall-finijiet tal-fażijiet bil-miktub u orali tal-proċedura kif ukoll tas-sentenza. Din l-għaqda tneħħiet permezz ta’ deċiżjoni tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-14 ta’ Mejju 2019 minħabba li d-domandi li ġġustifikaw l-imsemmija għaqda kienu ġew irtirati mill-qorti tar-rinviju wara li ngħatat is-sentenza tad-19 ta’ Marzu 2019, Ibrahim et (C‑297/17, C‑318/17, C‑319/17 u C‑438/17, EU:C:2019:219), li fl-istennija ta’ din il-kawża kif ukoll il-Kawżi C‑540/17 u C-541/17, Hamed u Omar, kienu ġew sospiżi. |
Fuq id-domanda preliminari
44 |
Preliminarjament, għandu jiġi kkonstatat li mit-talba għal deċiżjoni preliminari jirriżulta li, skont l-ewwel sentenza tal-Artikolu 77(1) tal-AsylG, il-qorti tar-rinviju għandha tibbaża d-deċiżjoni tagħha fil-kawża prinċipali fuq is-sitwazzjoni fattwali u legali eżistenti fid-data tal-aħħar seduta quddiem din il-qorti jew, fl-assenza ta’ seduta, fid-data tad-deċiżjoni tagħha. Għaldaqstant jidher li l-imsemmija qorti ser tapplika d-dispożizzjonijiet nazzjonali li jittrasponu d-Direttiva dwar il-proċeduri, b’mod partikolari dawk relatati, minn naħa, mal-intervista personali mal-applikant u, min-naħa l-oħra, għar-raġuni ta’ inammissibbiltà li tinsab fl-Artikolu 33(2) (a) tagħha. Tali applikazzjoni immedjata, inkluż ta’ din l-aħħar dispożizzjoni, għal applikazzjonijiet imressqa qabel l-20 ta’ Lulju 2015 u li dwarhom ma jkunx għadu ġie deċiż definittivament hija awtorizzata skont l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 52 tad-Direttiva dwar il-proċeduri meta, bħal fil-kawża prinċipali, l-applikant ikun diġà ngħata minn Stat Membru ieħor l-istatus ta’ refuġjat u mhux biss protezzjoni sussidjarja (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad-19 ta’ Marzu 2019, Ibrahim et, C‑297/17, C‑318/17, C‑319/17 u C‑438/17, EU:C:2019:219, punt 74, kif ukoll id-digriet tat-13 ta’ Novembru 2019, Hamed u Omar, C‑540/17 u C‑541/17, mhux ippubblikat, EU:C:2019:964, punt 30). |
45 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, id-domanda magħmula għandha tinftiehem bħala intiża sabiex isir magħruf, essenzjalment, jekk l-Artikolu 14(1) tad-Direttiva dwar il-proċeduri għandux jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li tipprovdi li l-ksur tal-obbligu li l-applikant għal protezzjoni internazzjonali jingħata l-possibbiltà li ssirlu intervista personali qabel l-adozzjoni ta’ deċiżjoni ta’ inammissibbiltà bbażata fuq l-Artikolu 33(2)(a) ta’ din id-direttiva ma jwassalx għall-annullament ta’ din id-deċiżjoni u r-rinviju tal-kawża quddiem l-awtorità responsabbli għad-determinazzjoni meta dan l-applikant ikollu l-opportunità li jippreżenta matul il-proċeduri tal-appell l-argumenti kollha tiegħu kontra l-imsemmija deċiżjoni u dawn l-argumenti probabbilment ma jbiddlux l-istess deċiżjoni. |
46 |
Sabiex tingħata risposta għal din id-domanda, għandu jiġi rrilevat, fl-ewwel lok, li d-Direttiva dwar il-proċeduri tistabbilixxi b’mod inekwivoku l-obbligu li l-applikant għal protezzjoni internazzjonali jingħata l-possibbiltà li jkollu intervista personali qabel l-adozzjoni ta’ deċiżjoni dwar l-applikazzjoni tiegħu. |
47 |
Għalhekk, l-Artikolu 14(1) tad-Direttiva dwar il-proċeduri jipprovdi, bħalma kien jipprevedi l-Artikolu 12(1) tad-Direttiva 2005/85, li, qabel ma tittieħed deċiżjoni mill-awtorità determinanti, l-applikant jingħata l-possibbiltà li jkollu intervista personali dwar l-applikazzjoni tiegħu għal protezzjoni internazzjonali ma’ persuna kompetenti skont id-dritt nazzjonali sabiex iwettaq din l-intervista. Dan l-obbligu, li jagħmel parti mill-prinċipji bażiċi u tal-garanziji fundamentali stabbiliti rispettivament fil-Kapitolu II ta’ dawn id-direttivi, japplika kemm għad-deċiżjonijiet ta’ ammissibbiltà kif ukoll għad-deċiżjonijiet dwar il-mertu. |
48 |
Il-fatt li l-imsemmi obbligu japplika wkoll għad-deċiżjonijiet ta’ ammissibbiltà huwa barra minn hekk espressament ikkonfermat fl-Artikolu 34 tad-Direttiva dwar il-proċeduri, intitolat “Regoli speċjali dwar l-intervista tal-ammissibbiltà”, li jipprovdi, fil-paragrafu 1 tiegħu, li, qabel ma l-awtorità determinanti tieħu deċiżjoni dwar l-ammissibbiltà ta’ applikazzjoni għal protezzjoni internazzjonali, l-Istati Membri jawtorizzaw lill-applikant jesponi l-perspettiva tiegħu dwar l-applikazzjoni tar-raġunijiet imsemmija fl-Artikolu 33 ta’ din id-direttiva għas-sitwazzjoni partikolari tiegħu u li, għal dan il-għan, huma jwasslu għal intervista personali dwar l-ammissibbiltà tal-applikazzjoni. |
49 |
Fil-każ fejn l-awtorità determinanti tipprevedi li tikkunsidra bħala inammissibbli applikazzjoni għal protezzjoni internazzjonali skont ir-raġuni msemmija fl-Artikolu 33(2) (a) tad-Direttiva dwar il-proċeduri, l-intervista personali dwar l-ammissibbiltà tal-applikazzjoni għandha l-għan li tagħti lill-applikant mhux biss l-opportunità li jesprimi ruħu fuq il-punt dwar jekk protezzjoni internazzjonali effettivament ingħatatlu minn Stat Membru ieħor, iżda fuq kollox il-possibbiltà li jesponi l-elementi kollha li jikkaratterizzaw is-sitwazzjoni speċifika tiegħu sabiex din l-awtorità tkun tista’ teskludi li dan l-applikant iġarrab, f’każ ta’ trasferiment lejn Stat Membru ieħor, riskju serju li jissubixxi trattament inuman jew degradanti, fis-sens tal-Artikolu 4 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem “il-Karta”). |
50 |
F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, l-Artikolu 33(2) (a) tad-Direttiva dwar il-proċeduri jipprekludi li Stat Membru jeżerċita l-possibbiltà offruta minn din id-dispożizzjoni li jiċħad applikazzjoni għal protezzjoni internazzjonali bħala inammissibbli għar-raġuni li l-applikant ikun diġà ngħata tali protezzjoni minn Stat Membru ieħor, meta l-kundizzjonijiet tal-ħajja prevedibbli li dan l-applikant jiltaqa’ magħhom bħala benefiċjarju ta’ din il-protezzjoni f’dan l-Istat Membru l-ieħor jesponuh għal riskju serju li jissubixxi trattament inuman jew degradanti, fis-sens tal-Artikolu 4 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad-19 ta’ Marzu 2019, Ibrahim et, C‑297/17, C‑318/17, C‑319/17 u C‑438/17, EU:C:2019:219, punt 101;kif ukoll id-digriet tat-13 ta’ Novembru 2019, Hamed u Omar, C‑540/17 u C‑541/17, mhux ippubblikat, EU:C:2019:964, punt 43) |
51 |
F’dan il-kuntest, il-Qorti diġà kkjarifikat li l-livell ta’ gravità partikolarment għoli meħtieġ mill-Artikolu 4 tal-Karta jintlaħaq meta l-indifferenza tal-awtoritajiet ta’ Stat Membru jkollha l-konsegwenza li persuna kompletament dipendenti fuq l-għajnuna pubblika ssib ruħha, indipendentement mill-volontà tagħha u mill-għażliet personali tagħha, f’sitwazzjoni ta’ deprivazzjoni materjali estrema, li ma tħallihiex tissodisfa l-ħtiġijiet l-iktar bażiċi tagħha, bħalma huma b’mod partikolari dawk li tiekol, li tinħasel u li jkollha fejn tgħix, u li ddgħajjef is-saħħa fiżika jew mentali tagħha jew li tpoġġiha fi stat ta’ degradazzjoni inkompatibbli mad-dinjità tal-bniedem (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad-19 ta’ Marzu 2019, Ibrahim et, C‑297/17, C‑318/17, C‑319/17 u C‑438/17, EU:C:2019:219, punt 90, kif ukoll id-digriet tat-13 ta’ Novembru 2019, Hamed u Omar, C‑540/17 u C‑541/17, mhux ippubblikat, EU:C:2019:964, punt 39). |
52 |
Għalhekk, meta l-awtoritajiet ta’ Stat Membru jkollhom elementi prodotti mill-applikant sabiex jistabbilixxu l-eżistenza ta’ tali riskju fl-Istat Membru li jkun diġà ta protezzjoni internazzjonali, dawn l-awtoritajiet huma obbligati jevalwaw, abbażi ta’ elementi oġġettivi, affidabbli, preċiżi u debitament ivverifikati u fid-dawl tal-livell ta’ protezzjoni tad-drittijiet fundamentali żgurat mid-dritt tal-Unjoni, ir-realtà ta’ nuqqasijiet sistematiċi jew iġġeneralizzati, jew inkella li jolqtu ċerti gruppi ta’ persuni (ara, b’analoġija, is-sentenza tad-19 ta’ Marzu 2019, Ibrahim et, C‑297/17, C‑318/17, C‑319/17 u C‑438/17, EU:C:2019:219, punt 88, kif ukoll id-digriet tat-13 ta’ Novembru 2019, Hamed u Omar, C‑540/17 u C‑541/17, mhux ippubblikat, EU:C:2019:964, punt 38). Barra minn hekk, ma jistax jiġi kompletament eskluż li applikant għal protezzjoni internazzjonali jista’ juri l-eżistenza ta’ ċirkustanzi eċċezzjonali tiegħu stess u li jimplikaw li rinviju fl-Istat Membru li jkun diġà tah protezzjoni internazzjonali jesponih, minħabba l-vulnerabbiltà partikolari tiegħu, għal riskju ta’ trattamenti li jmorru kontra l-Artikolu 4 tal-Karta (ara, b’analoġija, is-sentenza tad-19 ta’ Marzu 2019, Jawo, C‑163/17, EU:C:2019:218, punt 95). |
53 |
Minn dan isegwi li l-evalwazzjoni ta’ tali riskju għandha sseħħ wara li l-applikant jingħata l-opportunità li jippreżenta l-provi kollha, b’mod partikolari ta’ natura personali, li jistgħu jikkonfermaw l-eżistenza tagħhom. |
54 |
L-intervista personali dwar l-ammissibbiltà tat-talba, prevista fl-Artikolu 14(1) u fl-Artikolu 34(1) tad-Direttiva dwar il-proċeduri, għandha għalhekk importanza fundamentali sabiex jiġi żgurat li l-Artikolu 33(2)(a) ta’ din id-direttiva jiġi, fil-fatt, applikat b’konformità sħiħa mal-Artikolu 4 tal-Karta. Fil-fatt, din l-intervista tippermetti lill-awtorità determinanti li tevalwa s-sitwazzjoni speċifika tal-applikant kif ukoll il-grad ta’ vulnerabbiltà tiegħu bl-istess mod li jippermetti lil din l-awtorità li tiżgura ruħha li l-applikant ġie mistieden jipprovdi l-elementi kollha li jistgħu juru li riferiment fl-Istat Membru li diġà tah protezzjoni internazzjonali jesponih għal riskju ta’ pproċessar li jmur kontra dan l-Artikolu 4. |
55 |
Fit-tieni lok, għandu jiġi kkonstatat li l-Artikolu 34(1) tad-Direttiva dwar il-proċeduri jippreċiża li l-Istati Membri jistgħu jipprovdu eċċezzjoni għar-regola, li tgħid li huma għandhom iwettqu intervista personali mal-applikant dwar l-ammissibbiltà tal-applikazzjoni tiegħu għal protezzjoni internazzjonali, biss skont l-Artikolu 42 ta’ din id-direttiva fil-każ ta’ applikazzjoni sussegwenti. Issa, mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li l-kawża prinċipali ma taqax taħt tali każ. |
56 |
Għaldaqstant, għandha tiġi eżaminata, fit-tielet lok, il-kwistjoni dwar jekk il-ksur, matul il-proċedura fl-ewwel istanza quddiem l-awtorità determinanti, tal-obbligu li l-applikant għal protezzjoni internazzjonali jingħata l-possibbiltà li jkollu intervista personali, prevista fl-Artikoli 14 u 34 ta’ l-imsemmija direttiva, għandux neċessarjament iwassal għall-annullament tad-deċiżjoni ta’ ċaħda u r-rinviju tal-kawża quddiem din l-awtorità. |
57 |
Peress li d-Direttiva dwar il-proċeduri ma tirregolax espressament il-konsegwenzi legali tal-ksur ta’ dan l-obbligu, dawn jaqgħu, kif osservaw il-partijiet kollha li ppreżentaw osservazzjonijiet, taħt id-dritt nazzjonali sakemm id-dispożizzjonijiet nazzjonali applikabbli f’dan ir-rigward ikunu tal-istess natura bħal dawk li jibbenefikaw minnhom l-individwi f’sitwazzjonijiet simili tad-dritt nazzjonali (il-prinċipju ta’ ekwivalenza) u sakemm dawn ma jagħmlux prattikament impossibbli jew eċċessivament diffiċli l-eżerċizzju tad-drittijiet mogħtija mill-ordinament ġuridiku tal-Unjoni (il-prinċipju ta’ effettività) (ara, b’analoġija, is-sentenza tal-10 ta’ Settembru 2013, G. u R., C‑383/13 PPU, EU:C:2013:533, punt 35 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
58 |
F’dak li jikkonċerna l-prinċipju ta’ ekwivalenza, hemm lok li jiġi kkonstatat li l-Qorti tal-Ġustizzja ma għandha ebda element tali li jqajjem dubju dwar il-konformità ta’ leġiżlazzjoni bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma’ dan il-prinċipju. |
59 |
Fir-rigward tal-prinċipju ta’ effettività u għalhekk tal-kwistjoni dwar jekk l-applikazzjoni tal-Artikolu 46 tal-VwVfG għall-kuntest inkwistjoni fil-kawża prinċipali tirrendix, fil-prattika, impossibbli jew eċċessivament diffiċli l-eżerċizzju tad-drittijiet mogħtija mid-Direttiva dwar il-proċeduri, hemm lok li jiġi rrilevat li l-fatt li l-leġiżlatur tal-Unjoni għażel, fil-kuntest ta’ din id-direttiva, li jipprevedi, minn naħa, obbligu ċar u espress għall-Istati Membri li jagħtu lill-applikant għal protezzjoni internazzjonali l-possibbiltà li jkollu intervista personali qabel l-adozzjoni ta’ deċiżjoni oħra fuq din l-applikazzjoni u, min-naħa l-oħra, katalogu eżawrjenti ta’ eċċezzjonijiet għal dan l-obbligu jixhed l-importanza fundamentali li huwa jagħti għal tali intervista personali għall-proċedura tal-ażil. |
60 |
Barra minn hekk, il-fatt li, skont l-Artikolu14(1) u l-Artikolu 34(1) tad-Direttiva dwar il-proċeduri, il-possibbiltà li l-applikant ikollu intervista personali għandha tingħata matul il-proċedura tal-ewwel istanza qabel ma l-awtorità determinanti tieħu deċiżjoni dwar l-applikazzjoni tiegħu huwa intiż li jiggarantixxi, sa minn din l-ewwel istanza, determinazzjoni korretta tal-bżonn ta’ protezzjoni internazzjonali ta’ dan l-applikant fl-Istat Membru kkonċernat, li huwa, kif jenfasizzaw il-premessi 18 u 22 ta’ din id-direttiva, fl-interess kemm ta’ dan l-Istat Membru kif ukoll ta’ dan l-Istat Membru u tal-imsemmi l-applikant, billi jikkontribwixxi b’mod partikolari għall-għan tal-ħeffa. |
61 |
F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat, qabelxejn, li d-Direttiva dwar il-proċeduri twettaq distinzjoni bejn l-“awtorità determinanti”, li din tiddefinixxi fl-Artikolu 2(f) tagħha bħala “kwalunkwe korp semi-ġudizzjarju jew amministrattiv fi Stat Membru responsabbli sabiex jeżamina applikazzjonijiet għall-protezzjoni internazzjonali, u kompetenti sabiex jieħu fl-ewwel istanza deċiżjonijiet f’tali każijiet”, minn naħa, u l-“qorti jew tribunal”, imsemmija fl-Artikolu 46 tagħha, imsemmi fl-Artikolu 46 u responsabbli għall-proċeduri ta’ appell. Barra minn hekk, mill-premessi 16 u 22, mill-Artikolu 4 kif ukoll mill-istruttura ġenerali ta’ din id-direttiva jirriżulta li l-eżami tal-applikazzjoni għal protezzjoni internazzjonali minn korp amministrattiv jew kważi ġudizzjarju li għandu mezzi speċifiċi u persunal speċjalizzat fil-qasam huwa fażi essenzjali tal-proċeduri komuni stabbiliti mill-imsemmija direttiva (sentenza tal-25 ta’ Lulju 2018, Alheto, C‑585/16, EU:C:2018:584, punti 103 u 116). |
62 |
Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà kellha l-okkażjoni tikkonstata li r-rekwiżit ta’ eżami komplet u ex nunc kemm tal-fatti kif ukoll tal-punti ta’ natura legali fil-kuntest ta’ rikors, stabbilit fl-Artikolu 46(3) tad-Direttiva dwar il-proċeduri, jista’ wkoll jirrigwarda l-motivi ta’ inammissibbiltà tal-applikazzjoni għal protezzjoni internazzjonali msemmija fl-Artikolu 33(2) ta’ din id-direttiva, meta d-dritt nazzjonali jippermetti dan. Fil-każ li l-qorti adita bir-rikors tkun tixtieq teżamina raġuni ta’ inammissibbiltà li ma ġietx eżaminata mill-awtorità determinanti, hija għandha twettaq smigħ tal-applikant sabiex tippermettilu jesponi personalment, f’lingwa li jifhem, il-perspettiva tiegħu dwar l-applikabbiltà tal-imsemmija raġuni għas-sitwazzjoni partikolari tiegħu (sentenza tal-25 ta’ Lulju 2018, Alheto, C‑585/16, EU:C:2018:584, punt 130). |
63 |
Minn dan isegwi neċessarjament li huwa wkoll possibbli, bħala prinċipju, għall-qorti adita bir-rikors li tipproċedi għas-smigħ tal-applikant dwar l-applikabbiltà għas-sitwazzjoni partikolari tiegħu ta’ waħda mir-raġunijiet ta’ inammissibbiltà previsti fl-Artikolu 33(2) tad-Direttiva dwar il-proċeduri meta d-deċiżjoni ta’ rifjut tkun ġiet ibbażata fuq din ir-raġuni iżda l-awtorità determinanti ma tkunx tat minn qabel il-possibbiltà lill-applikant li jinstema’ dwar dan is-suġġett waqt intervista personali. |
64 |
F’dan ir-rigward, għandu madankollu jiġi rrilevat li d-dritt mogħti lill-applikant mill-Artikoli 14 u 34 tad-Direttiva dwar il-proċeduri sabiex ikun jista’ jesponi matul intervista personali l-fehma tiegħu dwar l-applikabbiltà għas-sitwazzjoni partikolari tiegħu ta’ tali motiv ta’ inammissibbiltà huwa akkumpanjat minn garanziji speċifiċi intiżi li jiżguraw l-effettività ta’ dan id-dritt. |
65 |
Għalhekk, mill-Artikolu 15(2) u (3) tad-Direttiva dwar il-proċeduri jirriżulta li l-intervista personali għandha ssir f’kundizzjonijiet li jiggarantixxu debitament il-kunfidenzjalità u li jippermettu lill-applikant li jesponi l-motivi kollha tal-applikazzjoni tiegħu. Fir-rigward b’mod partikolari dwar dan l-aħħar punt, l-Artikolu 15(3)(a) ta’ din id-direttiva, jobbliga l-Istati Membri sabiex jiżguraw li l-persuna li twettaq l-intervista tkun kompetenti sabiex tieħu kont taċ-ċirkustanzi personali u ġenerali relatati mal-applikazzjoni, b’mod partikolari l-oriġini kulturali, is-sess, l-orjentazzjoni sesswali, l-identità sesswali jew il-vulnerabbiltà tal-applikant. Min-naħa tiegħu, l-Artikolu 15(3)(b) ta’ din id-direttiva jeżiġi li l-Istati Membri jiżguraw, sa fejn ikun possibbli, li l-intervista mal-applikant titmexxa minn persuna tal-istess sess jekk l-applikant ma jitlobx tali intervista sakemm din ma tkunx ibbażata fuq raġunijiet li ma humiex marbuta ma’ diffikultajiet min-naħa tal-applikant sabiex jesponi r-raġunijiet kollha tal-applikazzjoni tiegħu. Barra minn hekk, l-Artikolu 15(3)(c) tal-istess direttiva jimponi fuq l-Istati Membri li jagħżlu interpretu kapaċi li jiżgura komunikazzjoni xierqa bejn l-applikant u l-persuna li tmexxi l-intervista, u dan sabiex jiġi implimentat id-dritt tal-applikant, stabbilit fl-Artikolu 12(1)(b) tad-Direttiva dwar il-Proċeduri, li jibbenefika, sa fejn ikun meħtieġ, mis-servizzi ta’ tali interpretu sabiex jippreżenta l-argumenti tiegħu. Fir-rigward tal-Artikolu 15(3)(e) ta’ din tal-aħħar, dan jitlob lill-Istati Membri jiżguraw li l-intervisti mal-minuri jsiru b’mod xieraq għat-tfal. |
66 |
Kif irrileva essenzjalment l-Avukat Ġenerali fil-punti 106, 109 u 115 tal-konklużjonijiet tiegħu, il-fatt li l-leġiżlatur tal-Unjoni ma llimitax ruħu li jiddikjara, fl-Artikoli 14 u 34 tad-Direttiva dwar il-proċeduri, l-obbligu li jagħti lill-applikant il-possibbiltà li jkollu intervista personali, iżda li huwa għażel li jimponi wkoll fuq l-Istati Membri regoli speċifiċi u ddettaljati fir-rigward tal-mod li bih għandha titwettaq din l-intervista juri l-importanza fundamentali li tagħti mhux biss liż-żamma ta’ tali intervista, iżda wkoll lill-kundizzjonijiet li fihom għandha sseħħ u li l-osservanza tagħha tikkostitwixxi premessa għall-validità ta’ deċiżjoni li tiddikjara applikazzjoni ta’ ażil inammissibbli. |
67 |
Barra minn hekk, mill-premessi 29 u 32 ta’ din id-direttiva jirriżulta li tali kundizzjonijiet huma intiżi b’mod partikolari sabiex jiżguraw li kull applikant jibbenefika, skont is-sess tiegħu u s-sitwazzjoni speċifika tiegħu, minn garanziji proċedurali adegwati. Huwa għalhekk fir-rigward tas-sitwazzjoni speċifika tal-applikant u każ b’każ li għandhom jiġu ddeterminati dawk fost l-imsemmija kundizzjonijiet li huma applikabbli għalih. |
68 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, ikun inkompatibbli mal-effettività tad-Direttiva dwar il-proċeduri, b’mod partikolari mal-Artikoli 14, 15 u 34 tagħha, li l-qorti adita bir-rikors tkun tista’ tikkonferma deċiżjoni li tkun ġiet adottata mill-awtorità determinanti bi ksur tal-obbligu li tagħti lill-applikant il-possibbiltà li jkollu intervista personali dwar l-applikazzjoni tiegħu għal protezzjoni internazzjonali, mingħajr ma tisma’ hija stess lill-applikant fl-osservanza tal-kundizzjonijiet u tal-garanziji fundamentali applikabbli f’dan il-każ. |
69 |
Fil-fatt, kif irrileva essenzjalment l-Avukat Ġenerali fil-punt 103 tal-konklużjonijiet tiegħu, fl-assenza ta’ tali smigħ, id-dritt tal-applikant għal intervista personali f’kundizzjonijiet li jiggarantixxu debitament il-kunfidenzjalità u li jippermettulu li jesponi l-motivi kollha tal-applikazzjoni tiegħu, inklużi l-elementi li jimmilitaw favur l-ammissibbiltà tagħha, ma jkun żgurat fl-ebda stadju tal-proċedura ta’ ażil, u dan iġib fix-xejn garanzija li l-leġiżlatur tal-Unjoni qies bħala fundamentali fil-kuntest ta’ din il-proċedura. |
70 |
Ċertament, minn ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li, sabiex ksur tad-drittijiet tad-difiża jwassal għall-annullament tad-deċiżjoni meħuda fi tmiem il-proċedura amministrattiva inkwistjoni, jeħtieġ, bħala prinċipju, li, fl-assenza ta’ din l-irregolarità, din il-proċedura setgħet twassal għal riżultat differenti (ara s-sentenza tal-10 ta’ Settembru 2013, G. u R., C‑383/13‑PPU, EU:C:2013:533, punt 35 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). Madankollu, din il-ġurisprudenza ma tistax tiġi trasposta għall-ksur tal-Artikoli 14, 15 u 38 tad-Direttiva dwar il-Proċeduri. Fil-fatt, minn naħa, dawn jistabbilixxu, f’termini vinkolanti, l-obbligu għall-Istati Membri li jagħtu lill-applikant il-possibbiltà li jkollu intervista personali kif ukoll regoli speċifiċi u ddettaljati dwar il-mod kif għandha ssir din l-intervista. Min-naħa l-oħra, tali regoli huma intiżi sabiex jiżguraw li l-applikant ikun ġie mistieden jipprovdi, f’kooperazzjoni mal-awtorità responsabbli għal din l-intervista, l-elementi rilevanti kollha sabiex tiġi evalwata l-ammissibbiltà u, jekk ikun il-każ, il-fondatezza tal-applikazzjoni tiegħu għal protezzjoni internazzjonali, li jagħti lil din l-intervista, kif ġie rrilevat fil-punt preċedenti ta’ din is-sentenza, importanza primarja fil-proċedura ta’ eżami ta’ din l-applikazzjoni (ara, b’analoġija, is-sentenza tal-14 ta’ Mejju 2020, NKT Verwaltung u NKT vs Il-Kummissjoni, C‑607/18 P, mhux ippubblikata, EU:C:2020:385, punt 57 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
71 |
Għandu jingħad ukoll, fid-dawl tad-domandi tal-qorti tar-rinviju f’dan ir-rigward, li ma jistgħux ikunu biżżejjed sabiex itaffu l-assenza ta’ seduta la l-possibbiltà li għandu l-applikant li jesponi bil-miktub, fir-rikors tiegħu, l-elementi li jikkontestaw il-validità tad-deċiżjoni ta’ inammissibbiltà adottata fuq l-applikazzjoni għal protezzjoni tiegħu, u lanqas l-obbligu impost mid-dritt nazzjonali fuq l-awtorità determinanti u lill-qorti adita bir-rikors li teżamina ex officio l-fatti rilevanti kollha. Barra minn hekk, għalkemm il-fatt li dispożizzjoni li tittrasponi fid-dritt nazzjonali l-motivi ta’ inammissibbiltà previsti fl-Artikolu 33(2) tad-Direttiva dwar il-proċeduri tħalli marġni ta’ diskrezzjoni lill-awtorità determinanti fir-rigward tal-opportunità li tapplika raġuni jew oħra għall-każ inkwistjoni jista’, ċertament, jeħtieġ rinviju tal-kawża quddiem din l-awtorità, in-nuqqas ta’ tali marġni ta’ diskrezzjoni fid-dritt Ġermaniż ma jistax, min-naħa tiegħu, jiġġustifika li l-eżerċizzju tad-dritt għal smigħ, kif maħsub minn din id-direttiva, jiġi rrifjutat lir-rikorrent. Fil-fatt, kif jirriżulta mill-punti 59 sa 69 ta’ din is-sentenza, fl-assenza taż-żamma ta’ intervista personali quddiem l-awtorità determinanti fl-ewwel istanza, huwa biss meta ssir tali intervista, quddiem il-qorti adita b’rikors kontra d-deċiżjoni ta’ inammissibbiltà adottata minn din l-awtorità u fl-osservanza tal-kundizzjonijiet kollha previsti mid-Direttiva dwar il-proċeduri, li huwa possibbli li tiġi żgurata n-natura effettiva tad-dritt għal smigħ f’dan l-istadju ulterjuri tal-proċedura. |
72 |
F’dan il-każ, mir-risposta mogħtija mill-qorti tar-rinviju għal talba għal kjarifika tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li, fil-każ ta’ ksur tal-obbligu li l-applikant jingħata l-possibbiltà li jkollu intervista personali matul il-proċedura fl-ewwel istanza quddiem l-awtorità determinanti, id-dritt Ġermaniż ma jiggarantixxix sistematikament id-dritt tal-applikant għal smigħ personali fil-kuntest tal-proċedura ta’ appell. Barra minn hekk, dejjem skont din ir-risposta, għalkemm huwa possibbli, permezz ta’ interpretazzjoni u applikazzjoni konformi tad-dispożizzjonijiet nazzjonali mad-dritt tal-Unjoni, li tali smigħ jiġi ggarantit lil kull applikant, l-osservanza tal-kundizzjonijiet kollha li għalihom l-Artikolu 15 tad-Direttiva dwar il-proċeduri jissuġġetta l-intervista personali ma tistax, minħabba r-regoli tal-proċedura ġudizzjarja nazzjonali, tiġi ggarantita waqt smigħ imwettaq quddiem il-qorti adita bir-rikors. |
73 |
Finalment, hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika jekk, fil-kuntest tal-kawża prinċipali, ingħatax jew tistax tingħata l-possibbiltà lil A. Addis li jinstema’ b’osservanza sħiħa tal-kundizzjonijiet u tal-garanziji fundamentali applikabbli għall-kawża prinċipali, sabiex huwa jkun jista’ jesponi personalment, f’lingwa li huwa jaf, il-perspettiva tiegħu dwar l-applikazzjoni għas-sitwazzjoni personali tiegħu tar-raġuni msemmija fl-Artikolu 3(2)(a) ta’ din id-direttiva. Fil-każ li din il-qorti tqis li din il-possibbiltà ma tistax tiġi ggarantita lill-persuna kkonċernata fil-kuntest tal-proċedura ta’ appell, hija jkollha tannulla d-deċiżjoni ta’ rifjut u tibgħat il-każ lura quddiem l-awtorità determinanti. |
74 |
Mill-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti jirriżulta li l-Artikoli 14 u 34 tad-Direttiva dwar il-proċeduri għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali li tipprovdi li l-ksur tal-obbligu li jingħata lill-applikant għal protezzjoni internazzjonali l-possibbiltà li jkollu intervista personali qabel l-adozzjoni ta’ deċiżjoni ta’ inammissibbiltà bbażata fuq l-Artikolu 33(2)(a) ta’ din id-direttiva ma jwassalx għall-annullament ta’ din id-deċiżjoni u r-rinviju tal-każ quddiem l-awtorità responsabbli għad-determinazzjoni, sakemm din il-leġiżlazzjoni tippermetti lil dan l-applikant, f’dan il-kuntest, li jiġu osservati l-argumenti kollha ta’ din id-deċiżjoni, biex tispjega personalment l-argumenti kollha tagħha kontra l-imsemmija deċiżjoni waqt seduta li tirrispetta l-kundizzjonijiet u l-garanziji fundamentali applikabbli, stabbiliti fl-Artikolu 15 tal-imsemmija direttiva, u li dawn l-argumenti x’aktarx ma jimmodifikawx dik l-istess deċiżjoni. |
Fuq l-ispejjeż
75 |
Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura. |
Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Il-Ħames Awla) taqta’ u tiddeċiedi: |
L-Artikoli 14 u 34 tad-Direttiva 2013/32/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta’ Ġunju 2013 dwar proċeduri komuni għall-għoti u l-irtirar tal-protezzjoni internazzjonali, għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali li tipprovdi li l-ksur tal-obbligu li jingħata lill-applikant għal protezzjoni internazzjonali l-possibbiltà li jkollu intervista personali qabel l-adozzjoni ta’ deċiżjoni ta’ inammissibbiltà bbażata fuq l-Artikolu 33(2)(a) ta’ din id-direttiva ma jwassalx għall-annullament ta’ din id-deċiżjoni u r-rinviju tal-każ quddiem l-awtorità responsabbli għad-determinazzjoni, sakemm din il-leġiżlazzjoni tippermetti lil dan l-applikant, f’dan il-kuntest, li jiġu osservati l-argumenti kollha ta’ din id-deċiżjoni, biex tispjega personalment l-argumenti kollha tagħha kontra l-imsemmija deċiżjoni waqt seduta li tirrispetta l-kundizzjonijiet u l-garanziji fundamentali applikabbli, stabbiliti fl-Artikolu 15 tal-imsemmija direttiva, u li dawn l-argumenti probabbilment ma jbiddlux l-istess deċiżjoni. |
Firem |
( *1 ) Lingwa tal-kawża: il-Ġermaniż.