SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (L-Ewwel Awla)
8 ta’ Mejju 2019 ( *1 )
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Politika soċjali – Projbizzjoni ta’ kull diskriminazzjoni bbażata fuq l-età – Direttiva 2000/78/KE – Esklużjoni tal-esperjenza professjonali miksuba qabel l-età ta’ 18-il sena – Sistema ġdida ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz tal-uffiċjali – Żamma tad-differenza ta’ trattament – Dritt għal rimedju effettiv – Artikolu 47 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea – Ġustifikazzjonijiet”
Fil-Kawża C‑396/17,
li għandha bħala suġġett talba għal deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 267 TFUE, imressqa mill-Bundesverwaltungsgericht (il-Qorti Amministrattiva Federali, l-Awstrija), permezz ta’ deċiżjoni tat-30 ta’ Ġunju 2017, li waslet fil-Qorti tal-Ġustizzja fit-3 ta’ Lulju 2017, fil-proċedura
Martin Leitner
vs
Landespolizeidirektion Tirol,
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (L-Ewwel Awla),
komposta minn R. Silva de Lapuerta, Viċi President tal-Qorti tal-Ġustizzja, li qed taġixxi bħala President tal-Ewwel Awla, A. Arabadjiev (Relatur), E. Regan, C. G. Fernlund u S. Rodin, Imħallfin,
Avukat Ġenerali: H. Saugmandsgaard Øe,
Reġistratur: K. Malacek, Amministratur,
wara li rat il-proċedura bil-miktub u wara s-seduta tat-12 ta’ Settembru 2018,
wara li kkunsidrat l-osservazzjonijiet ippreżentati:
– |
għal M. Leitner minn M. Riedl u V. Treber-Müller, Rechtsanwälte, |
– |
għall-Gvern Awstrijak, minn G. Hesse u J. Schmoll, bħala aġenti, |
– |
għall-Kummissjoni Ewropea, minn B.-R. Killmann u D. Martin, bħala aġenti, |
wara li semgħet il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta tas-6 ta’ Diċembru 2018,
tagħti l-preżenti
Sentenza
1 |
It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikoli 21 u 47 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem il-“Karta”) kif ukoll tal-Artikoli 1, 2, 6, 9, 16 u 17 tad-Direttiva Tal-Kunsill 2000/78/KE tas-27 ta’ Novembru 2000 li tistabbilixxi qafas ġenerali għall-ugwaljanza fit-trattament fl-impjieg u fix-xogħol (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 5, Vol. 4, p. 79). |
2 |
Din it-talba ġiet ippreżentata fil-kuntest ta’ kawża bejn Martin Leitner u l-Landespolizeidirektion Tirol (id-Direttorat tal-Pulizija Reġjonali tal-Land ta’ Tirol, l-Awstrija) dwar l-avvanz u l-pożizzjoni fl-iskala ta’ remunerazzjoni tar-rikorrent fil-kawża prinċipali. |
Il-kuntest ġuridiku
Id-dritt tal-Unjoni
Id-Direttiva 2000/78
3 |
Skont l-Artikolu 1 tagħha, id-Direttiva 2000/78 għandha “[l]-iskop […] li tniżżel parametru ġenerali biex tikkumbatti diskriminazzjoni fuq bażi ta’ reliġjon jew twemmin, diżabilità, età jew orjentazzjoni sesswali f’dak li għandu x’jaqsam ma’ l-impjieg u x-xogħol, bi skop li timplimenta fl-Istati Membri il-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament.” |
4 |
L-Artikolu 2 ta’ din id-direttiva jipprevedi: “1. Għall-iskop ta’ din id-Direttiva, ‘il-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament’ għandu jfisser li m’għandux ikun hemm diskriminazzjoni diretta jew indiretta għall-ebda raġuni msemmija fl-Artikolu 1. 2. Għall-iskopijiet tal-paragrafu 1:
[…]” |
5 |
L-Artikolu 6 tal-imsemmija direttiva jipprovdi: “1. Minkejja l-Artikolu 2(2), l-Istati Membri jistgħu jipprovdu li trattament differenti fuq bażi ta’ età m’għandux jikkostitwixxi diskriminazzjoni, jekk, fil-kuntest tal-liġi nazzjonali, hu objettivament u raġonevolment iġġustifikat b’għan leġittimu, inkluża politika leġittima ta’ l-impjieg, tas-suq tax-xogħol u ta’ objettivi ta’ taħriġ professjonali, u jekk il-mezzi biex jintlaħqu dawk l-għanjiet ikunu approprjati u neċessarji. Dan it-trattament differenti jista’ b’mod partikolari jinkludi:
2. Minkejja l-Artikolu 2(2) l-Istati Membri jistgħu jipprovdu illi l-iffissar fir-rigward ta’ skemi ta’ sigurtà soċjali professjonali, ta’ età għall-parteċipazzjoni jew intitolament għall-benefiċċji ta’ l-irtirar jew ta’ l-invalidità, inkluża wkoll l-iffissar għal dawn l-iskemi ta’ etajiet differenti għal ħaddiema jew għal gruppi jew kategoriji differenti ta’ ħaddiema jew ta’ kriterji ta’ età fil-kalkoli ta’ l-attwarji fil-qafas ta’ dawn l-iskemi ma jikkostitwix diskriminazzjoni minħabba l-età, sakemm dan ma jirriżultax f’diskriminazzjoni fuq il-bażi ta’ sess.” |
6 |
L-Artikolu 9 ta’ din l-istess direttiva huwa fformulat kif ġej: “1. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-proċeduri ġudizzjarji u/jew amministrattivi, inklużi meta jitqies approprjat proċeduri ta’ konċiljazzjoni, għall-eżekuzzjoni ta’ obbligi taħt din id-Direttiva, ikunu disponibbli għal-persuni kollha li jikkunsidraw ruħhom trattati ħażin minħabba nuqqas ta’ applikazzjoni tal-prinċipju ta’ l-ugwaljanza fit-trattament, anke wara li r-relazzjoni li fiha jkun allegat li saret id-diskriminazzjoni tkun spiċċat. 2. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li assoċjazzjonijiet, organizzazzjonijiet jew entitajiet legali oħrajn li, skond il-kriterji stabbiliti mil-liġi nazzjonali tagħhom, għandhom interess leġittimu biex jiżguraw li d-dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva huma rispettati, jistgħu jibdew, jew għan-nom jew bħala sostenn ta’ min għamel l-ilment, bl-approvazzjoni tiegħu jew tagħha, xi proċedura ġudizzjarja u/jew amministrattiva prevista għall-esekuzzjoni ta’ obbligi li joħorġu minn din id-Direttiva. 3. Il-Paragrafi 1 u 2 huma mingħajr preġudizzju għar-regoli nazzjonali dwar limiti taż-żmien biex iġibu azzjonijiet għar-rigward tal-prinċipju ta’ l-ugwaljanza fit-trattament.” |
7 |
Skont l-Artikolu 16 tad-Direttiva 2000/78: “L-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri neċessarji biex jiżguraw li:
|
8 |
L-Artikolu 17 ta’ din id-direttiva jistipula: “L-Istati Membri għandhom jistabbilixxu r-regoli dwar sanzjonijiet applikabbli għall-ksur tad-dispożizzjonijiet nazzjonali adottati skond din id-Direttiva u għandhom jieħdu l-miżuri kollha neċessarji biex jiżguraw li jiġu applikati. Is-sanzjonijiet, li jistgħu jinvolvu l-pagament ta’ kumpens lill-vittma, għandhom ikunu effettivi, proporzjonati u dissważivi. L-Istati Membri għandhom jgħarrfu lill-Kumissjoni dwar dawk id-dispożizzjonijet sa mhux aktar tard mit-2 ta’ Diċembru 2003 u għandhom jinnotifikawha mingħajr dewmien b’kull emenda sussegwenti li taffettwahom.” |
Id-dritt Awstrijak
9 |
Il-qorti tar-rinviju tesponi li l-leġiżlazzjoni nazzjonali fil-qasam ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz tal-uffiċjali tal-Istat, minħabba li ċerti dispożizzjonijiet imorru kontra d-dritt tal-Unjoni, ġiet emendata diversi drabi. Is-sistema ġdida ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz ta’ dawn l-uffiċjali, li toħroġ minn emendi leġiżlattivi ppromulgati matul is-snin 2015 u 2016, hija intiża b’mod partikolari biex ittemm diskriminazzjoni bbażata fuq l-età li kienet tirriżulta mis-sistema ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz preċedentement fis-seħħ. |
Il-Liġi dwar ir-Remunerazzjoni ta’ Uffiċjali
10 |
L-Artikolu 8 tal-Gehaltsgesetz 1956 (il-Liġi dwar is-Salarji tal-1956, BGB1. 54/1956), kif emendata mil-Liġi Federali, tat-30 ta’ Awwissu 2010 (BGB1.I, 82/2010) (iktar ’il quddiem il-“Liġi dwar ir-Remunerazzjoni tal-Uffiċjali”), kien jipprevedi, fil-paragrafu 1 tiegħu: “L-avvanz huwa ddeterminat skont data ta’ referenza. Ħlief għal dispożizzjoni kuntrarja f’dan l-artikolu, il-perijodu neċessarju għal avvanz għat-tieni skala ta’ kull kategorija ta’ impjieg huwa ta’ ħames snin u ta’ sentejn għall-iskali l-oħra.” |
11 |
L-Artikolu 12 tal-Liġi dwar ir-Remunerazzjoni tal-Uffiċjali kien jipprovdi: “Bla ħsara għar restrizzjonijiet imsemmija fil-paragrafi 4 sa 8, id-data ta’ referenza li għandha tittieħed inkunsiderazzjoni għall-finijiet tal-avvanz fl-iskala għandha tiġi kkalkulata billi wieħed imur lura għall-jum tar-reklutaġġ fir rigward ta’ perijodi sussegwenti għat-30 ta’ Ġunju tas-sena li matulha jkunu twettqu disa’ snin ta’ skola jew kienu jitwettqu wara ammissjoni fl-ewwel livell ta’ tagħlim:
|
Il-Liġi Emendata dwar ir-Remunerazzjoni ta’ Uffiċjali
12 |
Bil-għan li tirrimedja diskriminazzjoni bbażata fuq l-età li ġiet ikkonstatata mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenzi tat-18 ta’ Ġunju 2009, Hütter (C‑88/08, EU:C:2009:381), u tal-11 ta’ Novembru 2014, Schmitzer (C‑530/13, EU:C:2014:2359), il-Liġi dwar ir-Remunerazzjoni ta’ Uffiċjali ġiet emendata b’effett retroattiv mill-Bundesbesoldungsreform 2015 (il-Liġi Federali ta’ Riforma fis-Salarji tal-2015, BGBl. I, 32/2015) u mill-Besoldungsrechtsanpassungsgesetz (il-Liġi dwar ir-Riforma fis-Salarji tal-2016, BGB1. I, 104/2016) (iktar ’il quddiem il-“Liġi Emendata dwar ir-Remunerazzjoni tal-Uffiċjali”). |
13 |
Taħt it-titolu “Klassifikazzjoni u avvanz”, l-Artikolu 8 tal-Liġi Emendata dwar ir-Remunerazzjoni tal-Uffiċjali jipprevedi, fil-paragrafu 1 tiegħu: “[…] Il-klassifikazzjoni u l-avvanz ulterjuri huma stabbiliti abbażi tal-anzjanità fis sistema ta’ remunerazzjoni.” |
14 |
Skont l-Artikolu 12 tal-Liġi Emendata dwar ir-Remunerazzjoni ta’ Uffiċjali, intitolat “Anzjanità fis-sistema ta’ remunerazzjoni”: “(1) L-anzjanità fis-sistema ta’ remunerazzjoni tinkludi l-perijodi ta’ servizz utli għall-avvanz, miżjuda bil-perijodi ta’ servizz preċedenti li għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni. (2) L-anzjanità fis-sistema ta’ remunerazzjoni għandha tieħu inkunsiderazzjoni, bħala perijodi ta’ attività preċedenti, il-perijodi mwettqa
(3) Minbarra l-perijodi msemmija fil-paragrafu 2, jistgħu jittieħdu inkunsiderazzjoni, bħala perijodi ta’ servizz preċedenti, il-perijodi ta’ eżerċizzju ta’ attività professjonali jew ta’ stage ma’ amministrazzjoni rilevanti, għal mhux iktar minn total ta’ għaxar snin. […]” |
15 |
L-Artikolu 169c tal-Liġi Emendata dwar ir-Remunerazzjoni tal-Uffiċjali, li jirrigwarda l-klassifikazzjoni mill-ġdid tal-uffiċjali fis-servizz fis-sistema l-ġdida ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz, jipprevedi: “(1) L-uffiċjali kollha ta’ kategoriji ta’ remunerazzjoni u ta’ impjieg imsemmija fl-Artikolu 169d, li huma fis-servizz fil-11 ta’ Frar 2015, ser jiġu kklassifikati mill-ġdid, skont id-dispożizzjonijiet li ġejjin u abbażi biss tas-salarju preċedenti tagħhom, fis-sistema l-ġdida ta’ remunerazzjoni maħluqa b’din il-liġi federali. Fl-ewwel stadju, l-uffiċjali ser jiġu kklassifikati, skont is-salarju preċedenti tagħhom, fi skala tas-sistema l-ġdida ta’ remunerazzjoni li fiha jinżamm is-salarju preċedenti.[…] (2) It-trasferiment tal-uffiċjal fis-sistema l-ġdida ta’ remunerazzjoni jsir permezz ta’ kalkolu globali tal-anzjanità tiegħu fis-sistema ta’ remunerazzjoni. L-ammont ta’ trasferiment huwa determinanti għall-kalkolu globali. L-ammont ta’ trasferiment jikkorrispondi għas-salarju sħiħ mingħajr eventwali avvanz eċċezzjonali, kif użat għall-kalkolu tas-salarju tal-uffiċjal għax-xahar ta’ Frar 2015 (ix-xahar tat-trasferiment).[…] (2a) L-ammont li għandu jintuża bħala ammont ta’ trasferiment huwa dak tal-iskala ta’ salarju li kien effettivament determinanti għas-salarju mħallas għax-xahar tat-trasferiment (klassifikazzjoni skont id-dikjarazzjoni tas-salarju). Huwa eskluż li jsir eżami dwar il-korrettezza tal-bażi tas-salarju kif ukoll tal-ammont tiegħu. Ma għandhiex tiġi kkunsidrata korrezzjoni ulterjuri tas-salarji mħallsa għall-kalkolu tal-ammont ta’ trasferiment ħlief jekk
(2b) Meta, mill-perspettiva tal-ammont, il-klassifikazzjoni effettiva skont id-dikjarazzjoni tas-salarju hija inqas mill-klassifikazzjoni ggarantita bil-liġi, għandha tintuża għall-kalkolu tal-ammont ta’ trasferiment, fuq talba tal-uffiċjal, il-klassifikazzjoni ggarantita mil-liġi, jekk ma jkunx possibbli li jitwettaq skont l-Artikolu 169d(5), minħabba l-eżistenza ta’ sempliċi klassifikazzjoni provviżorja. Il-klassifikazzjoni ggarantita mil-liġi hija dik li tikkorrispondi għal skala ta’ salarju fid-data ta’ referenza. Id-data ta’ referenza hija dik tal-jum li tirriżulta mit-teħid inkunsiderazzjoni, billi tmur lura fiż-żmien qabel l-ewwel jum tax-xahar tat-trasferiment, tal-perijodi li ġejjin. Hemm lok li jittieħdu inkunsiderazzjoni minn antipożizzjoni:
(2c) Il-paragrafi 2a u 2b jittrasponu fid-dritt Awstrijak, fil-qasam tar Regolamenti tal-Persunal Federali u tal-Għalliema tal-Länder, l-Artikoli 2 u 6 tad-[Direttiva 2000/78] kif interpretati mill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea fis-sentenza tad-19 ta’ Ġunju 2014, Specht et (C‑501/12 sa C‑506/12, C‑540/12 sa C‑541/12, EU:C:2014:2005). Il-modalitajiet ta’ trasferiment tal-uffiċjali identifikati qabel id-dħul fis-seħħ tar-riforma federali tar-remunerazzjonijiet tal-2015 għalhekk ġew stabbiliti fis-sistema l-ġdida ta’ remunerazzjoni u jipprevedu li, minn naħa waħda, l-iskala ta’ remunerazzjoni li issa huma marbuta magħha hija stabbilita biss abbażi tas-salarju li kellhom taħt is sistema ta’ remunerazzjoni qadima, minkejja li din is-sistema kienet ibbażata fuq diskriminazzjoni bbażata fuq l-età tal-uffiċjal u li, min-naħa l-oħra, l-avvanz ulterjuri għal skala ta’ remunerazzjoni ogħla issa hija kkalkolata biss skont l-esperjenza professjonali miksuba mid dħul fis-seħħ tar-riforma tar-remunerazzjonijiet tal-2015. (3) L-anzjanità fis-sistema ta’ remunerazzjoni tal-uffiċjal ikklassifikat mill-ġdid hija stabbilita abbażi tal-perijodu neċessarju għall-avvanz mill-ewwel skala ta’ salarju (mill-ewwel ġurnata) sal-iskala ta’ salarju tal-istess kategorija ta’ impjieg li għaliha huwa previst, fil verżjoni fis seħħ fit-12 ta’ Frar 2015, is-salarju inqas l-iktar qrib tal-ammont ta’ trasferiment. Jekk l-ammont ta’ trasferiment jikkorrispondi għall ammont l-iktar baxx ta’ skala ta’ salarju fl-istess kategorija ta’ impjieg, allura tinżamm din l-iskala. L-ammonti kollha pparagunati għandhom jitqarrbu għall-eqreb unità f’EUR. (4) L-anzjanità fl-iskala ta’ remunerazzjoni stabbilit fil-paragrafu 3 għandha tiżdied bit-tul bejn id-data tal-aħħar bidla għal salarju ogħla u l-iskadenza ta’ xahar ta’ trasferiment sa fejn dan it-tul huwa utli għall-avvanz. […] (6) […] Jekk is-salarju l-ġdid tal-uffiċjal huwa inqas mill-ammont ta’ trasferiment, jitħallas allowance sad-differenza tal-ammont, meħud inkunsiderazzjoni għall-kalkolu tal-pensjoni tal-irtirar, bħala allowance kumplimentari […], sakemm jilħaq skala ta’ salarju ogħla mill-ammont ta’ trasferiment. Il-paragun tal-ammonti jinkludi l-eventwali allowances ta’ anzjanità u l-avvanzi straordinarji. […] (9) Sabiex jiġu protetti l-aspettattivi għall-avvanz suċċessiv, għall-avvanz straordinarju jew għall-allowance ta’ anzjanità fis-sistema ta’ remunerazzjoni l-qadima, meħuda inkunsiderazzjoni għall-kalkolu tal-pensjoni tal-irtirar, l-uffiċjal huwa intitolat għal allowance kumplimentari […], malli jilħaq l-iskala tranżitorja […] […].” |
16 |
Skont il-punt 3 tal-Artikolu 175(79) tal-Liġi Emendata dwar ir-Remunerazzjoni ta’ Uffiċjali, l-Artikoli 8 u 12 ta’ din il-liġi, inkluż it-titoli tagħhom, jidħlu fis-seħħ fil-verżjoni tal-Liġi Federali ta’ Riforma fis-Salarji tal-2015, ippubblikata fil-BGBl. I, 32/2015, “fl-1 ta’ Frar 1956; il-verżjonijiet kollha ta’ dawn id-dispożizzjonijiet ippubblikati qabel il-11 ta’ Frar 2015 ma jistgħux jiġu applikati iktar fil-proċeduri pendenti jew futuri”. |
Il-kawża prinċipali u d-domandi preliminari
17 |
M. Leitner, imwieled fl-1968, jaqa’, bħala uffiċjal tal-pulizija, taħt ir-Regolamenti tal-Persunal tal-amministrazzjoni Awstrijaka. Sax-xahar ta’ Frar 2015, ir-remunerazzjoni tiegħu kienet irregolata mis-sistema l-antika ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz. Sussegwentement, huwa ġie kklassifikat mill-ġdida taħt is-sistema l-ġdida ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz introdotta permezz tal-Liġi Emendata dwar ir-Remunerazzjoni tal-Uffiċjali. |
18 |
Fis-27 ta’ Jannar 2015, M. Leitner talab lid-Direttorat tal-Pulizija Reġjonali tal-Land ta’ Tirol li d-data ta’ referenza għall-finijiet tal-klassifikazzjoni tiegħu terġa’ tiġi kkalkolata mill-ġdid, sabiex jittieħed inkunsiderazzjoni l-esperjenza miksuba qabel l-età ta’ 18-il sena. Huwa talab ukoll it-tfakkira tar-remunerazzjonijiet dovuti lilu. |
19 |
Fit-30 ta’ April 2015, it-talba ta’ M. Leitner ġiet miċħuda bħala inammissibbli, għar-raġuni li d-dispożizzjonijiet dwar id-data ta’ referenza għall-finijiet tal-avvanz ma baqgħux japplikaw iżjed. |
20 |
M. Leitner ippreżenta rikors kontra din id-deċiżjoni ta’ ċaħda quddiem il-Bundesverwaltungsgericht (il-Qorti Amministrattiva Federali, l-Awstrija). Fis-7 ta’ Novembru 2016, din il-qorti annullat id-deċiżjoni tad-Direttorat tal-Pulizija Reġjonali tal-Land ta’ Tirol u stiednet lil din tal-aħħar tiddeċiedi fuq il-mertu tat-talba ta’ M. Leitner. |
21 |
Fid-9 ta’ Jannar 2017, id-Direttorat tal-Pulizija Reġjonali tal-Land ta’ Tirol ċaħditha għar-raġuni li M. Leitner ma setax jinvoka drittijiet tar-reġim preċedenti ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz, peress li din is-sistema ma kinitx iktar applikabbli wara d-dħul fis-seħħ retroattiv tal-Liġi Federali ta’ Riforma fis-Salarji tal-2015, imwettaq permezz tal-Liġi Emendata dwar ir-Remunerazzjoni tal-Uffiċjali. |
22 |
Fit-8 ta’ Frar 2017, M. Leitner ippreżenta rikors kontra din id-deċiżjoni quddiem il-Bundesverwaltungsgericht (il-Qorti Amministrattiva Federali). |
23 |
Din il-qorti għandha dubju dwar jekk emenda leġiżlattiva bħal dik li tirriżulta mil-Liġi Emendata dwar ir-Remunerazzjoni tal-Uffiċjali temmet effettivament kull diskriminazzjoni bbażata fuq l-età li kienet teżisti qabel. |
24 |
L-imsemmija qorti ssostni li, inkwantu l-klassifikazzjoni mill-ġdid tal-uffiċjali fis-servizz issir fuq il-bażi ta’ remunerazzjoni kkalkolata skont ir-regoli tas-sistema antika ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz, il-kategorija ta’ uffiċjali li l-perijodi tagħhom ta’ attività mwettqa qabel l-età ta’ 18-il sena ma jittiħdux inkunsiderazzjoni għall-kalkolu tal-anzjanità tagħhom hija f’pożizzjoni inqas favorevoli minn dik ta’ uffiċjali li l-perijodi tagħhom ta’ attività ta’ tul paragunabbli twettqu wara li jkunu laħqu din l-età. |
25 |
Din l-istess qorti tosserva li ma jistgħux jittieħdu inkunsiderazzjoni għall-finijiet tal-kalkolu tal-avvanz tal-uffiċjali kklassifikati mill-ġdid il-perijodi ta’ attività li wettqu qabel l-età ta’ 18-il sena. It-trasferiment tal-uffiċjal fis-sistema l-ġdida ta’ remunerazzjoni u, konsegwentement, id-determinazzjoni tal-pożizzjoni tiegħu f’din is-sistema l-ġdida kienu joperaw permezz tal-iffissar tal-anzjanità tiegħu fl-iskala ta’ remunerazzjoni. Għall-finijiet li tiġi stabbilita din l-anzjanità, għandu jinżamm l-ammont ta’ trasferiment, jiġifieri l-ammont tal-aħħar salarju rċevut mill-uffiċjal taħt is-sistema l-antika ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz. Peress li l-eżami tar-regolarità tar-remunerazzjonijiet li tħallsu kienet eskluża, hija biss ir-rettifika ta’ żbalji sempliċi ta’ kodifikazzjoni tad-data użata għall-finijiet tar-riklassifikazzjoni, fil-kuntest tal-kalkolu tal-ammont tat-trasferiment, li hija possibbli. L-ammont ta’ trasferiment ma jistax għalhekk jitqies bħala remunerazzjoni mhux diskriminatorja dovuta abbażi tas-sistema l-antika ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz. |
26 |
Rigward il-ġustifikazzjoni ta’ differenza fit-trattament diretta, il-qorti tar-rinviju tosserva li l-argument ibbażat fuq iż-żieda tal-piżijiet finanzjarji u eventwali diffikultajiet amministrattivi ma jistgħux, bħala prinċipju, jiġġustifikaw in-nuqqas ta’ osservanza tal-obbligi li jirriżultaw mill-projbizzjoni ta’ diskriminazzjoni bbażata fuq l-età. |
27 |
Il-qorti tar-rinviju żżid li l-Land tat-Tirol, fejn qabel kienet teżisti leġiżlazzjoni diskriminatorja bbażata fuq l-età paragunabbli ma’ dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, ipproċeda, wara s-sentenza tal-11 ta’ Novembru 2014, Schmitzer (C‑530/13, EU:C:2014:2359), għal kalkolu ġdid tad-dati ta’ referenza tal-uffiċjali kollha diġà fis-servizz u b’hekk temm id-diskriminazzjoni bbażata fuq l-età. |
28 |
F’dawn ir-ċirkustanzi, il-Bundesverwaltungsgericht (il-Qorti Amministrattiva Federali, l-Awstija) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:
|
Fuq id-domandi preliminari
Fuq l-ewwel domanda
29 |
Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk l-Artikoli 1, 2 u 6 tad-Direttiva 2000/78, moqrija flimkien mal-Artikolu 21 tal-Karta, għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li jidħlu fis-seħħ b’mod retroattiv, li, sabiex ittemm diskriminazzjoni bbażata fuq l-età, tipprevedi trasferiment tal-uffiċjali fis-servizz lejn sistema ġdida ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz li fil-kuntest tiegħu l-ewwel klassifikazzjoni ta’ dawn l-uffiċjali huwa ddeterminat abbażi tal-aħħar salarju rċevut taħt is-sistema preċedenti. |
30 |
L-ewwel nett għandu jistħarreġ jekk il-leġiżlazzjoni nazzjonali kkunsidrata tistabbilixxi differenza fit-trattament fis-sens tal-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 2000/78. |
31 |
F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, skont din id-dispożizzjoni, il-“prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament” ifisser li ma għandux ikun hemm diskriminazzjoni diretta jew indiretta bbażata fuq xi waħda mir-raġunijiet imsemmija fl-Artikolu 1 ta’ din id-direttiva. L-Artikolu 2(2)(a) tagħha jippreċiża li, għall-finijiet tal-Artikolu 2(1) tagħha, tirriżulta diskriminazzjoni diretta meta persuna tiġi ttrattata b’mod inqas favorevoli minn persuna oħra f’sitwazzjoni paragunabbli, abbażi ta’ xi waħda mir-raġunijiet imsemmija fl-Artikolu 1 tal-imsemmija direttiva. |
32 |
Fil-kawża prinċipali, il-kategoriji ta’ persuni rilevanti għall-finijiet ta’ dan il-paragun huma, minn naħa, l-uffiċjali fis-servizz fil-mument tat-trasferiment li l-esperjenza tagħhom kisbuha, anki jekk parzjalment, qabel l-età ta’ 18-il sena (iktar ’il quddiem l-“uffiċjali żvantaġġati mis-sistema preċedenti”) u, min-naħa l-oħra, dawk li kisbu, wara li għalqu din l-età, esperjenza tal-istess natura u ta’ tul paragunabbli (iktar ’il quddiem l-“uffiċjali vantaġġati mis-sistema preċedenti”). |
33 |
Jirriżulta mill-proċess li għandha l-Qorti tal-Ġustizzja li l-leġiżlatur Awstrijak, permezz tal-adozzjoni tal-Artikolu 169c tal-Liġi Emendata dwar ir-Remunerazzjoni tal-Uffiċjali, daħħal mekkaniżmu ta’ riklassifikazzjoni mwettaq abbażi ta’ “ammont ta’ trasferiment” ikkalkolat skont ir-regoli tas-sistema preċedenti. B’mod iktar partikolari, dan “l-ammont ta’ trasferiment”, li skont l-Artikolu 169c(2) ta’ din il-liġi huwa determinanti għall-iffissar ġenerali tal-anzjanità tal-uffiċjali ttrasferiti fl-iskali ta’ remunerazzjoni, huwa kkalkolat abbażi tar-remunerazzjoni mħallsa lil dawn l-uffiċjali ix-xahar qabel it-trasferiment tagħhom fis-sistema l-ġdida. |
34 |
Issa, fis-sentenza tagħha tal-11 ta’ Novembru 2014, Schmitzer (C‑530/13, EU:C:2014:2359), il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li r-regoli tas-sistema preċedenti ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz jistabbilixxu diskriminazzjoni diretta bbażata fuq l-età, fis-sens tad-Direttiva 2000/78. |
35 |
F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet, f’din is-sentenza, li leġiżlazzjoni nazzjonali li, sabiex ittemm diskriminazzjoni bbażata fuq l-età fil-konfront tal-uffiċjali, tieħu inkunsiderazzjoni perijodi ta’ taħriġ u ta’ servizz imwettqa qabel l-età ta’ 18-il sena iżda li, fl-istess waqt, tintroduċi fir-rigward biss tal-uffiċjali vittmi ta’ din id-diskriminazzjoni estensjoni ta’ tliet snin tat-tul neċessarju sabiex ikun jista’ jgħaddi mill-ewwel għat-tieni skala ta’ kull kategorija ta’ impjieg u ta’ kull kategorija ta’ salarji żżomm diskriminazzjoni diretta bbażata fuq l-età, fis-sens ta’ l-Artikolu 2(1) u 2(a), u tal-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78. |
36 |
Hemm lok ukoll li jiġi rrilevat li jirriżulta mill-kliem stess użat fl-Artikolu 169c(2)(c) tal-Liġi Emendata dwar ir-Remunerazzjoni tal-Uffiċjali li s-sistema l-antika ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz kienet ibbażata fuq diskriminazzjoni bbażata fuq l-età tal-uffiċjali. |
37 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, mekkaniżmu ta’ riklassifikazzjoni bħal dak stabbilit permezz tal-Liġi Emendata dwar ir-Remunerazzjoni tal-Uffiċjali u espost fil-punt 33 ta’ din is-sentenza, jista’ jżomm l-effetti prodotti mis-sistema l-antika ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz, fid-dawl tar-rabta li huwa jistabbilixxi bejn l-aħħar salarju rċevut skont din is-sistema u l-klassifikazzjoni fis-sistema l-ġdida ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz. |
38 |
Għalhekk, għandu jiġi kkunsidrat li l-Artikolu 169c tal-Liġi Emendata dwar ir-Remunerazzjoni tal-Uffiċjali twettaq differenza fit-trattament bejn l-uffiċjali żvantaġġati mis-sistema preċedenti u l-uffiċjali vantaġġati minn din is-sistema, peress li l-ammont tar-remunerazzjoni li huwa pperċepit minn dawk tal-ewwel ser ikun inqas minn dak li jitħallas lil dawk tal-aħħar biss minħabba l-età li huma kellhom fid-data tar-reklutaġġ tagħhom, minkejja l-fatt li huma jinsabu f’sitwazzjonijiet paragunabbli (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad-9 ta’ Settembru 2015, Unland, C-20/13, EU:C:2015:561, punt 40). |
39 |
Hemm lok, f’din it-tieni okkażjoni, li jiġi eżaminat jekk din id-differenza fit-trattament ibbażata fuq l-età tistax tiġi ġġustifikata fid-dawl tal-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78. |
40 |
L-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78 fil-fatt jippreċiża li l-Istati Membri jistgħu jipprevedu li differenza fit-trattament ibbażata fuq l-età ma tikkostitwixxix diskriminazzjoni meta din tkun oġġettivament u raġonevolment iġġustifikata, fil-kuntest tad-dritt nazzjonali, minn għanijiet leġittimi, b’mod partikolari minn għanijiet leġittimi ta’ politika tal-impjieg, tas-suq tax-xogħol u tat-taħriġ professjonali, u jekk il-mezzi intiżi sabiex dawn l-għanijiet jintlaħqu jkunu xierqa u neċessarji. |
41 |
Il-Qorti tal-Ġustizzja b’mod repetut iddeċidiet li l-Istati Membri għandhom marġni ta’ diskrezzjoni wiesa’ fl-għażla mhux biss tat-tfittxija ta’ għan partikolari fost għanijiet oħra fil-qasam tal-politika soċjali u tal-impjieg, iżda wkoll fid-definizzjoni tal-miżuri li kapaċi jilħquh (sentenza tat-28 ta’ Jannar 2015, Starjakob, C-417/13, EU:C:2015:38, punt 34 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
42 |
F’dan il-kuntest, il-qorti tar-rinviju tosserva li l-leġiżlazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali hija, qabelxejn, intiża sabiex tistabbilixxi sistema ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz mhux diskriminatorja. Din il-qorti tippreċiża li din il-leġiżlazzjoni ssegwi għanijiet ta’ newtralità finanzjarja, ta’ ekonomija amministrattiva, ta’ rispett tad-drittijiet kweżiti u ta’ protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi. |
43 |
Għal dak li jirrigwarda, minn naħa, l-għan ta’ newtralità finanzjarja tal-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali, għandu jitfakkar li d-dritt tal-Unjoni ma jipprekludix li l-Istati Membri jqisu kunsiderazzjonijiet baġitarji b’mod parallel ma’ kunsiderazzjonijiet politiċi, soċjali jew demografiċi, sakemm, filwaqt li jagħmlu hekk, jirrispettaw, b’mod partikolari, il-prinċipju ġenerali ta’ projbizzjoni tad-diskriminazzjonijiet ibbażati fuq l-età. F’dan ir-rigward, għalkemm kunsiderazzjonijiet ta’ natura baġitarja jistgħu jkunu l-bażi tal-għażliet tal-politika soċjali ta’ Stat Membru u jistgħu jinfluwenzaw in-natura jew il-portata tal-miżuri li jkun jixtieq jadotta, tali kunsiderazzjonijiet ma jistgħux jikkostitwixxu, waħedhom, għan leġittimu fis-sens tal-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78. Dan japplika wkoll fir-rigward tal-kunsiderazzjonijiet amministrattivi msemmija mill-qorti tar-rinviju u mill-Gvern Awstrijak (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-28 ta’ Jannar 2015, Starjakob, C‑417/13, EU:C:2015:38, punt 36). |
44 |
Fir-rigward, min-naħa l-oħra, tar-rispett tad-drittijiet kweżiti u tal-protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi tal-uffiċjali vantaġġati mis-sistema preċedenti f’dak li jikkonċerna r-remunerazzjoni tagħhom, għandu jiġi rrilevat li dawn jikkostitwixxu għanijiet leġittimi ta’ politika tal-impjieg u tas-suq tax-xogħol li jistgħu jiġġustifikaw, matul perijodu tranżitorju, iż-żamma tar-remunerazzjonijiet preċedenti u, konsegwentement, dik ta’ differenza fit-trattament ibbażata fuq l-età (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-11 ta’ Novembru 2014, Schmitzer, C‑530/13, EU:C:2014:2359, punt 42). |
45 |
Madankollu, dawn l-għanijiet ma jistgħux jiġġustifikaw miżura li żżomm b’mod definittiv, anki jekk għal ċerti persuni biss, id-differenza fit-trattament ibbażata fuq l-età li r-riforma li fiha din il-miżura tagħmel parti hija intiża li telimina. Tali miżura ma hijiex idonea sabiex tistabbilixxi sistema nondiskriminatorja għall-kategorija ta’ persuni żvantaġġati (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-28 ta’ Jannar 2015, Starjakob, C‑417/13, EU:C:2015:38, punt 39 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
46 |
F’dan il-każ, l-Artikolu 169c tal-Liġi Emendata dwar ir-Remunerazzjoni tal-Uffiċjali jipprevedi mekkaniżmi differenti sabiex jiġi evitat tnaqqis sinjifikattiv tar-remunerazzjoni tal-uffiċjali kklassifikati mill-ġdid. Huwa fost dawn il-mekkaniżmi l-ħlas ta’ primjum għaż-żamma li kien jammonta għad-differenza bejn l-ammont tas-salarju l-ġdid ipperċepit mill-uffiċjal trasferit u l-ammont ta’ trasferiment. Dan il-primjum għaż-żamma jingħata minħabba l-fatt li, wara t-trasferiment tiegħu, dan l-uffiċjal ikun affiljat fi skala ta’ salarju tas-sistema l-ġdida ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz li għalih jikkorrispondi livell ta’ salarju immedjatament inferjuri għal dak li kien jirċievi fl-aħħar lok skont is-sistema l-antika. Jinsab ukoll fost dawk il-mekkaniżmi ż-żieda ta’ 6 sa 18-il xahar tal-anzjanità fl-iskala ta’ remunerazzjoni tal-uffiċjal ittrasferiet. |
47 |
Madankollu, kif ippreċiża l-Gvern Awstrijak waqt is-seduta, dawn il-mekkaniżmi kollha għandhom japplikaw, mingħajr distinzjoni, għall-uffiċjali kollha li jiġu trasferiti b’mod komprensiv lejn is-sistema l-ġdida ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz, kemm jekk dawn ġew żvantaġġati jew le skont is-sistema l-antika ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz. |
48 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jiġi kkunsidrat li, b’differenza mill-kawżi li taw lok għas-sentenzi tad-19 ta’ Ġunju 2014, Specht et (minnC‑501/12 sa C-506/12, C‑540/12 u C‑541/12, EU:C:2014:2005), kif ukoll tad-9 ta’ Settembru 2015, Unland (C‑20/13, EU:C:2015:561), li fihom id-differenza fir-remunerazzjoni bejn iż-żewġ kategoriji ta’ membri tal-persunal inkwistjoni f’dawn il-kawżi naqset u, f’xi każijiet, saħansitra gradwalment tneħħiet, ma jirriżultax mill-fajl ippreżentat lill-Qorti tal-Ġustizzja f’din il-kawża li l-mekkaniżmi previsti bil-leġiżlazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali jippermettu konverġenza gradwali tat-trattament irriżervat għall-uffiċjali żvantaġġati mis-sistema preċedenti lejn it-trattament mogħti lil uffiċjali vantaġġati, b’tali mod li tal-ewwel jibbenefikaw fuq terminu medju, anki għal żmien qasir, minn aġġustament tal-benefiċċji mogħtija lil dawn tal-aħħar. L-imsemmija mekkaniżmi ma għandhomx, konsegwentement, bħala effett li jtaffu, wara perijodu determinat, id-differenza fir-remunerazzjoni li teżisti bejn l-uffiċjali vantaġġati u l-uffiċjali żvantaġġati. |
49 |
B’hekk, anki jekk il-leġiżlazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali tista’ tiżgura l-protezzjoni tad-drittijiet kweżiti u tal-aspettattivi leġittimi fir-rigward tal-uffiċjali vantaġġati mis-sistema preċedenti, ma hijiex idonea sabiex tistabbilixxi sistema nondiskriminatorja għall-uffiċjali żvantaġġati mis-sistema preċedenti ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz, waqt li żżomm b’mod definittiv fir-rigward tagħhom id-diskriminazzjoni abbażi tal-età stabbilita mis-sistema preċedenti. |
50 |
Mill-kunsiderazzjonijiet preċedenti kollha jirriżulta li r-risposta għall-ewwel domanda għandha tkun li l-Artikoli 1, 2 u 6 tad-Direttiva 2000/78, moqrija flimkien mal-Artikolu 21 tal-Karta, għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tidħol fis-seħħ b’mod retroattiv, li, sabiex ittemm diskriminazzjoni bbażata fuq l-età, tipprevedi trasferiment tal-uffiċjali fis-servizz lejn sistema ġdida ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz li fil-kuntest tagħha l-ewwel klassifikazzjoni ta’ dawn l-uffiċjali hija ddeterminata abbażi tal-aħħar remunerazzjoni pperċepita taħt is-sistema preċedenti. |
Fuq it-tieni domanda
51 |
It-tieni domanda tal-qorti tar-rinviju tirreferi għall-Artikolu 17 tad-Direttiva 2000/78. |
52 |
Għandu jitfakkar li, skont l-Artikolu 17 tad-Direttiva 2000/78, l-Istati Membri għandhom jistabbilixxu r-regoli dwar sanzjonijiet applikabbli għall-ksur tad-dispożizzjonijiet nazzjonali adottati skont din id-direttiva u għandhom jieħdu l-miżuri kollha neċessarji biex jiżguraw li jiġu applikati. Is-sanzjonijiet, li jistgħu jinvolvu l-pagament ta’ kumpens lill-vittma, għandhom ikunu effettivi, proporzjonati u dissważivi. |
53 |
Jirriżulta mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li l-għan ta’ dan l-artikolu jobbliga lill-Istati Membri jipprovdu sistema ta’ sanzjonijiet għal ksur kollu tad-dispożizzjonijiet nazzjonali adottati għall-finijiet tat-traspożizzjoni ta’ din id-direttiva (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-25 ta’ April 2013, Asociația Accept, C‑81/12, EU:C:2013:275, punt 61). |
54 |
Issa, fil-kawża prinċipali, ma jirriżultax mill-proċess għad-dispożizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja li inkwistjoni hemm ksur tad-dispożizzjonijiet nazzjonali adottati għall-finijiet tat-traspożizzjoni tad-direttiva msemmija. |
55 |
L-interpretazzjoni tal-Artikolu 17 tad-Direttiva 2000/78 ma hijiex għalhekk neċessarja għall-finijiet tas-soluzzjoni tal-kawża prinċipali. |
56 |
Skont il-possibbiltà rrikonoxxuta minn ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, u b’mod partikolari mis-sentenza tal-21 ta’ Settembru 2017, Beshkov (C‑171/16, EU:C:2017:710, punt 33 u l-ġurisprudenza ċċitata), għandha tiġi rriformulata t-tieni domanda bħala li, essenzjalment, jekk l-Artikolu 47 tal-Karta u l-Artikolu 9 tad-Direttiva 2000/78 għandhomx jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali li, f’sitwazzjoni bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, tnaqqas il-portata tal-istħarriġ li l-qrati nazzjonali huma f’pożizzjoni li jeżerċitaw, bl-esklużjoni ta’ kwistjonijiet relatati mal-bażi tal-“ammont ta’ trasferiment” kif ikkalkolat skont ir-regoli tas-sistema antika ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz. |
57 |
F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li minn ġurisprudenza stabbilita jirriżulta li d-drittijiet fundamentali ggarantiti fl-ordinament ġuridiku tal-Unjoni huma intiżi li jiġu applikati fis-sitwazzjonijiet kollha rregolati mid-dritt tal-Unjoni u li l-applikabbiltà ta’ dan id-dritt timplika l-applikabbiltà tad-drittijiet fundamentali ggarantiti mill-Karta (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat-30 ta’ April 2014, Pfleger et, C‑390/12, EU:C:2014:281, punt 33 u l-ġurisprudenza ċċitata, kif ukoll tas-17 ta’ April 2018, Egenberger, C‑414/16, EU:C:2018:257, punt 49). |
58 |
F’dan il-każ, mill-Artikolu 169c(2)(c) tal-Liġi Emendata dwar ir-Remunerazzjoni tal-Uffiċjali jirriżulta li din tinvolvi l-implimentazzjoni, skont id-dritt Awstrijak, tad-Direttiva 2000/78, fis-sens tal-Artikolu 51(1) tal-Karta, b’tali mod li l-leġiżlatur Awstrijak kien obbligat jirrispetta d-drittijiet fundamentali ggarantiti fl-Artikolu 47 tagħha, u iktar speċifikament id-dritt tal-partijiet f’kawża li jibbenefikaw minn protezzjoni ġudizzjarja effettiva tal-prerogattivi li d-dritt tal-Unjoni jagħtihom (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-17 ta’ April 2018, Egenberger, C‑414/16, EU:C:2018:257, punt 52). |
59 |
Dan premess, għandu jitfakkar li, skont l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 47 tal-Karta, kull persuna li d-drittijiet u l-libertajiet tagħha ggarantiti mid-dritt tal-Unjoni ġew miksura, għandha d-dritt għal rimedju effettiv quddiem qorti fl-osservanza tal-kundizzjonijiet previsti fl-imsemmi artikolu. |
60 |
Sabiex jiggarantixxi l-osservanza fi ħdan l-Unjoni ta’ dan id-dritt fundamentali, it-tieni subpagragrafu tal-Artikolu 19(1) TUE jimponi lill-Istati Membri l-obbligu li jistabbilixxu rimedji neċessarji sabiex tiġi żgurata protezzjoni ġudizzjarja effettiva fl-oqsma koperti mid-dritt tal-Unjoni. |
61 |
Id-dritt għal rimedju effettiv huwa kkonfermat permezz tad-Direttiva 2000/78 stess, li l-Artikolu 9 tagħha jipprovdi li l-Istati Membri għandhom jiżguraw li kull persuna li tqis li hija leża minn diskriminazzjoni tkun tista’ tasserixxi d-drittijiet tagħha (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-11 ta’ Novembru 2014, Schmitzer, C‑530/13, EU:C:2014:2359, punt 49). |
62 |
Minn dan isegwi li l-osservanza tal-prinċipju ta’ ugwaljanza teħtieġ, fir-rigward ta’ persuni li kienu suġġetti għal diskriminazzjoni bbażata fuq l-età, li protezzjoni ġudizzjarja effettiva tad-dritt tagħhom għall-ugwaljanza fit-trattament tiġi ggarantita. |
63 |
F’dan il-każ, kif irrileva l-Avukat Ġenerali fil-punt 74 tal-konklużjonijiet tiegħu, fil-kuntest tas-sistema l-ġdida Awstrijaka ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz, il-portata tal-istħarriġ materjali li l-qrati nazzjonali kompetenti jistgħu jeżerċitaw fir-rigward tal-“ammont ta’ trasferiment”, li jistabbilixxi l-klassifikazzjoni mill-ġdid tal-uffiċjali kkonċernati, hija mnaqqsa b’mod sinjifikattiv. Fil-fatt, dan l-istħarriġ jista’ jirrigwarda biss dikjarazzjonijiet skorretti li jirriżultaw minn żbalji ta’ kodifikazzjoni tad-data rilevanti, u mhux fuq l-eventwali irregolarità fil-bażi tal-kalkolu tas-salarju, li fuqu huwa bbażat l-imsemmi ammont, l-ammont ta’ trasferiment huwa ddeterminat skont is-salarju kif stabbilit fil-prinċipju u fl-ammont tiegħu skont is-sistema l-antika ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz. |
64 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, jekk uffiċjal żvantaġġat mis-sistema preċedenti ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz ma jistax jikkontesta l-effetti diskriminatorji tal-“ammont ta’ trasferiment”, ma huwiex f’pożizzjoni li jinforza d-drittijiet kollha li huwa jislet mill-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament ggarantit ukoll permezz tad-Direttiva 2000/78, bi ksur tal-Artikolu 47 tal-Karta. Il-fatt li huwa jista’ jressaq rikors kontra s-sistema l-ġdida ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz fl-intier tagħha ma huwiex tali li jinvalida din il-konstatazzjoni. |
65 |
B’hekk, uffiċjal li kien vittma ta’ diskriminazzjoni bbażata fuq l-età jrid ikun jista’ jinvoka l-Artikolu 2 tad-Direttiva 2000/78 sabiex jikkontesta l-effetti diskriminatorji tal-modalitajiet tat-trasferiment tiegħu lejn is-sistema l-ġdida ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz. |
66 |
Fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet, ir-risposta għat-tieni domanda għandha tkun li l-Artikolu 47 tal-Karta u l-Artikolu 9 tad-Direttiva 2000/78 għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali li, f’sitwazzjoni bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, tnaqqas il-portata tal-istħarriġ li l-qrati nazzjonali huma f’pożizzjoni li jeżerċitaw, bl-esklużjoni ta’ kwistjonijiet relatati mal-bażi tal-“ammont ta’ trasferiment” kif ikkalkolat skont ir-regoli tas-sistema l-antika ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz. |
Fuq it-tielet domanda
67 |
Permezz tat-tielet domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk il-prinċipju ta’ supremazija tad-dritt tal-Unjoni għandu jiġi interpretat fis-sens li, meta leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, tikser il-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni bbażata fuq l-età u tal-Artikolu 47 tal-Karta, dan jimponi li s-sitwazzjoni tal-uffiċjali fis-servizz li kienu s-suġġett ta’ tali diskriminazzjoni bbażata fuq l-età, meta jiġi applikat il-mekkaniżmu ta’ trasferiment lejn is-sistema l-ġdida ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz, tiġi eżaminata ulterjorment u li dawn l-uffiċjali jkunu ttrasferiti, mingħajr diskriminazzjoni, f’din is-sistema l-ġdida. |
68 |
F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat li, skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, huma l-qrati nazzjonali li, filwaqt li jittieħdu inkunsiderazzjoni r-regoli kollha tad-dritt nazzjonali u fl-applikazzjoni tal-metodi ta’ interpretazzjoni rrikonoxxuti minnu, jiddeċiedu jekk u sa fejn dispożizzjoni nazzjonali tista’ tiġi interpretata b’mod konformi mad-Direttiva 2000/78 mingħajr interpretazzjoni contra legem ta’ din id-dispożizzjoni nazzjonali (sentenza tat-22 ta’ Jannar 2019, Cresco Investigation, C‑193/17, EU:C:2019:43, punt 74). |
69 |
Billi ma kienx possibbli li tingħata interpretazzjoni u applikazzjoni tal-leġiżlazzjoni nazzjonali skont il-ħtiġijiet ta’ din id-direttiva, għandu jitfakkar li, skont il-prinċipju ta’ supremazija tad-dritt tal-Unjoni, li minnu jibbenefika wkoll il-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni bbażata fuq l-età, leġiżlazzjoni nazzjonali kuntrarja li tidħol fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni ma għandhiex tiġi applikata (sentenza tad-19 ta’ Ġunju 2014, Specht et, C‑501/12 sa C‑506/12, C‑540/12 u C‑541/12, EU:C:2014:2005, punt 89). |
70 |
Hija wkoll il-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja li, meta diskriminazzjoni, li tmur kontra d-dritt tal-Unjoni, tkun ġiet ikkonstatata u sakemm miżuri li jerġgħu jistabbilixxu l-ugwaljanza fit-trattament ma ġewx adottati, l-osservanza tal-prinċipju ta’ ugwaljanza tista’ biss tiġi żgurata permezz tal-għoti lill-persuni tal-kategorija żvantaġġata tal-istess vantaġġi bħal dawk li jibbenefikaw minnhom il-persuni tal-kategorija pprivileġġata. Il-persuni żvantaġġati għandhom għalhekk jitqiegħdu fl-istess sitwazzjoni tal-persuni li jibbenefikaw mill-vantaġġ ikkonċernat (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-22 ta’ Jannar 2019, Cresco Investigation, C-193/17, EU:C:2019:43, punt 79 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
71 |
F’din l-ipoteżi, il-qorti nazzjonali hija obbligata li twarrab kull dispożizzjoni nazzjonali diskriminatorja, mingħajr ma jkollha għalfejn titlob jew tistenna t-tħassir minn qabel tagħha mil-leġiżlatur, u għandha tapplika għall-kategorija tal-persuni żvantaġġat l-istess sistema bħal dik li minnu jibbenefikaw il-persuni tal-kategorija l-oħra. Dan l-obbligu jaqa’ fuqha indipendentement mill-eżistenza, fid-dritt intern, ta’ dispożizzjonijiet li jagħtuha l-kompetenza sabiex tagħmel dan (sentenza tat-22 ta’ Jannar 2019, Cresco Investigation, C-193/17, EU:C:2019:43, punt 80 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
72 |
Madankollu, tali soluzzjoni tista’ tapplika biss fil-preżenza ta’ sistema ta’ riferiment valida (sentenza tat-22 ta’ Jannar 2019, Cresco Investigation, C‑193/17, EU:C:2019:43, punt 81 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
73 |
F’dan il-każ, minn naħa, għandu jitfakkar fil-kuntest tar-risposta għall-ewwel domanda li, fis-sentenza tal-11 ta’ Novembru 2014, Schmitzer (C‑530/13, EU:C:2014:2359), il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li r-regoli tas-sistema preċedenti ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz u, speċifikament iktar, dawk li, sabiex ittemmu diskriminazzjoni bbażata fuq l-età fil-konfront tal-uffiċjali, għandhom jieħdu inkunsiderazzjoni perijodi ta’ taħriġ u ta’ servizz imwettqa qabel l-età ta’ 18-il sena, iżda li, fl-istess waqt, jintroduċu fir-rigward biss tal-uffiċjali vittmi ta’ din id-diskriminazzjoni, estensjoni ta’ tliet snin tat-tul neċessarju sabiex ikunu jistgħu jgħaddu mill-ewwel għat-tieni skala ta’ kull kategorija ta’ impjieg u ta’ kull kategorija fis-salarji jżommu diskriminazzjoni diretta bbażata fuq l-età, fis-sens ta’ l-Artikolu 2(1) u 2(a), u tal-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78. |
74 |
Min-naħa l-oħra, ir-regoli ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz applikabbli għall-uffiċjali vantaġġati huma dawk li jippermettu lill-uffiċjali żvantaġġati li javvanzaw fl-iskali mingħajr ebda diskriminazzjoni. |
75 |
Għaldaqstant, sakemm miżuri li jistabbilixxu mill-ġdid l-ugwaljanza fit-trattament ma jkunux ġew adottati, l-istabbiliment mill-ġdid tagħha, f’każ bħal dak inkwistjoni fil-kawża prinċipali, timplika l-għoti lill-uffiċjali żvantaġġati mis-sistema preċedenti ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz mill-istess vantaġġi bħal dawk li minnhom setgħu jibbenefikaw l-uffiċjali vantaġġati minn din is-sistema, f’dak li jikkonċerna kemm it-teħid inkunsiderazzjoni tal-perijodi ta’ servizz imwettqa qabel l-età ta’ 18-il sena kif ukoll l-avvanz fil-livell ta’ remunerazzjonijiet (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-28 ta’ Jannar 2015, Starjakob, C‑417/13, EU:C:2015:38, punt 48). |
76 |
Minn dan jirriżulta wkoll li uffiċjal żvantaġġat mis-sistema preċedenti ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz għandu d-dritt li jikseb mill-persuna li timpjegaha, il-ħlas ta’ kumpens sal-ammont tad-differenza bejn l-ammont tar-remunerazzjoni li l-uffiċjal ikkonċernat kellu jirċievi kieku ma ġiex ittrattat b’mod diskriminatorju u l-ammont tar-remunerazzjoni li huwa effettivament irċieva. |
77 |
Huwa importanti li jitfakkar li l-kunsiderazzjonijiet li jinsabu fil-punti 75 u 76 ta’ din is-sentenza japplikaw biss sakemm miżuri li jistabbilixxu mill-ġdid l-ugwaljanza fit-trattament ma jkunux ġew adottati mil-leġiżlatur nazzjonali (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-22 ta’ Jannar 2019, Cresco Investigation, C‑193/17, EU:C:2019:43, punt 87). |
78 |
Fil-fatt, għandu jitqies li għalkemm l-Istati Membri, konformement mal-Artikolu 16 tad-Direttiva 2000/78, għandhom l-obbligu li jneħħu l-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi kuntrarji għall-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament, dan l-artikolu madankollu ma jimponilhomx jadottaw miżuri speċifiċi fil-każ ta’ ksur tal-projbizzjoni ta’ diskriminazzjoni, iżda jħallilhom il-libertà jagħżlu, minn fost is-soluzzjonijiet differenti intiżi sabiex jintlaħaq l-għan imfittex, dak li huma jqisu bħala l-iktar adatt għal dan il-għan, skont is-sitwazzjonijiet li jistgħu jinqalgħu (sentenza tat-22 ta’ Jannar 2019, Cresco Investigation, C-193/17, EU:C:2019:43, punt 88). |
79 |
Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, ir-risposta għat-tielet domanda għandha tkun li, fl-ipoteżi fejn id-dispożizzjonijiet nazzjonali ma jistgħux jiġu interpretati b’mod konformi mad-Direttiva 2000/78, il-qorti nazzjonali hija marbuta li tiżgura, fil-kuntest tal-kompetenzi tagħha, il-protezzjoni legali tal-partijiet f’kawża li tirriżulta minn din id-direttiva u li tiggarantixxi l-effett sħiħ ta’ din, billi jekk ikun il-każ ma tapplikax kull dispożizzjoni nazzjonali kuntrarja. Id-dritt tal-Unjoni għandu jiġi interpretat fis-sens li, meta diskriminazzjoni, li tmur kontra d-dritt tal-Unjoni, tkun ġiet ikkonstatata u sakemm miżuri li jistabbilixxu mill-ġdid l-ugwaljanza fit-trattament ma jkunux ġew adottati, l-istabbiliment mill-ġdid tal-ugwaljanza fit-trattament, f’każ bħal dak inkwistjoni fil-kawża prinċipali, jimplika l-għoti lill-uffiċjali żvantaġġati mis-sistema antika ta’ remunerazzjoni u ta’ avvanz tal-istess vantaġġi bħal dawk li minnhom setgħu jibbenefikaw l-uffiċjali vantaġġati minn din is-sistema, f’dak li jikkonċerna kemm it-teħid inkunsiderazzjoni tal-perijodi ta’ servizz imwettqa qabel l-età ta’ 18-il sena kif ukoll tal-avvanz fl-iskala ta’ remunerazzjonijiet u, konsegwentement, l-għoti ta’ kumpens finanzjarju lill-uffiċjali ddiskriminati li kienu jammontaw għad-differenza bejn l-ammont tar-remunerazzjoni li l-uffiċjal ikkonċernat kellu jirċievi kieku ma ġiex ittrattat b’mod diskriminatorju u l-ammont tar-remunerazzjoni li huwa effettivament rċieva. |
Fuq ir-raba’ domanda
80 |
Fid-dawl tar-risposta mogħtija għall-ewwel u għat-tieni domandi, ma hemmx lok li tingħata risposta għar-raba’ domanda. |
Fuq l-ispejjeż
81 |
Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura. |
Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (L-Ewwel Awla) taqta’ u tiddeċiedi: |
|
|
|
Firem |
( *1 ) Lingwa tal-kawża: il-Ġermaniż.