–

għal Eqiom SAS u Enka SA, minn R. Alberti, avukat,

–

għall-Gvern Franċiż, minn D. Colas u S. Ghiandoni, bħala aġenti,

–

għall-Gvern Daniż, minn C. Thorning u M. Wolff, bħala aġenti,

–

għall-Gvern Ġermaniż, minn T. Henze u R. Kanitz, bħala aġenti,

–

għall-Gvern Spanjol, minn Rubio González u V. Ester Casas, bħala aġenti,

–

għall-Gvern Taljan, minn G. Palmieri, bħala aġent, assistita minn E. De Bonis, avvocato dello Stato,

–

għall-Kummissjoni Ewropea, minn W. Roels u L. Pamukcu, bħala aġenti,

1

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikoli 49 u 63 TFUE kif ukoll tal-Artikolu 1(2) tad-Direttiva tal-Kunsill 90/435/KEE, tat-23 ta’ Lulju 1990, dwar is-sistema komuni tat-tassazzjoni li tapplika fil-każ tal-kumpanniji prinċipali u sussidjarji ta’ Stati Membri differenti (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 9, Vol. 1, p. 147), kif emendata bid-Direttiva tal-Kunsill 2003/123/KE, tat-22 ta’ Diċembru 2003 (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 9, Vol. 2, p. 3) (iktar ’il quddiem id-“Direttiva ommijiet-sussidjarji”).

2

Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ tilwima bejn Eqiom SAS, li kienet Holcim France SAS, suċċessur fit-titolu tal-kumpannija Euro Stockage, u Enka SA mal-amministrazzjoni fiskali Franċiża rigward ir-rifjut ta’ din tal-aħħar li teżenta t-taxxa f’ras il-għajn tad-dividendi mqassma minn Euro Stockage lil Enka, kumpannija omm ta’ Euro Stockage.

3

It-tielet u l-ħames premessi tad-Direttiva ommijiet-sussidjarji huma fformulati kif ġej:

“Billi d-dispożizzjonijiet eżistenti tat-taxxa li jirregolaw ir-relazzjonijiet bejn il-kumpanniji ġenituri u s-sussidjarji tagħhom fl-Istati Membri differenti ivarjaw b’mod apprezzabbli minn Stat Membru għall-ieħor u huma ġeneralment inqas vantaġġużi minn dawk li japplikaw għall-kumpanniji ġenituri u s-sussidjari fl-istess Stat Membru; billi l-kooperazzjoni bejn il-kumpanniji ta’ Stati Membri differenti tiġi b’hekk żvantaġġata meta mqabbla mal-kooperazzjoni bejn il-kumpanniji fl-istess Stat Membru; billi huwa meħtieġ li jiġi eliminat dan l-iżvantaġġ bid-dħul ta’ sistema komuni sabiex tiffaċilita r-raggruppament tal-kumpanniji;

[…]

Billi huwa barra minn hekk meħieġ, sabiex tiġi żgurata n-newtralità fiskali, illi l-profitti li kumpannija sussidjarja tqassam lill-kumpannija ġenitur tagħha jiġu eżentati mit-taxxa mnaqqsa; […]”

4

L-Artikolu 1 ta’ din id-direttiva jistabbilixxi:

“1.   Kull wieħed mill-Istati Membri għandu japplika din id-Direttiva:

għat-tqassim tal-qligħ irċevut mill-kumpanji ta’ dan l-Istat li jkun ġej mill-kumpanniji sussidjarji fl-Istati Membri l-oħra,

għat-tqassim tal-qligħ mill-kumpanniji ta’ dan l-Istat lill-kumpanniji fl-Istati Membri l-oħra li tagħhom il-kumpanniji ta’ l-Istat ta’ l-ewwel ikunu sussidjarji.

[…]

2.   Din id-Direttiva ma għandhiex tipprekludi l-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet domestiċi jew dawk imsejsa fuq ftehimijiet meħtieġa għall-prevenzjoni tal-frodi jew l-abbuż.”

5

L-Artikolu 5(1) ta’ din id-direttiva jipprovdi:

“Il-profitti li sussidjarja tqassam lill-kumpannija parent għandhom ikunu eżentati mit-taxxa f’ras il-għajn.”

6

Il-kodiċi ġenerali tat-taxxi, fil-verżjoni tiegħu applikabbli fid-data tal-fatti fil-kawża prinċipali (iktar ’il quddiem iċ-“CGI”), jipprovdi fit-tieni subparagrafu tal-Artikolu 119a(2):

“Il-prodotti msemmija fl-Artikoli 108 sa 117a jagħtu lok għall-applikazzjoni ta’ taxxa f’ras il-għajn li r-rata tagħha hija stabbilita mill-Artikolu 187‑1 meta dawn jibbenefikaw lil persuni li ma għandhomx id-domiċilju fiskali tagħhom jew is-sede tagħhom fi Franza. Digriet jistabbilixxi l-modalitajiet u l-kundizzjonijiet ta’ applikazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni.”

7

L-Artikolu 119b taċ-CGI jipprevedi:

“1.   It-taxxa f’ras il-għajn prevista fit-2 tal-Artikolu 119a ma hijiex applikabbli għad-dividendi mqassma lil persuna ġuridika li tissodisfa l-kundizzjonijiet elenkati fit-2 ta’ dan l-artikolu minn kumpannija jew minn organu suġġetti għat-taxxa fuq il-kumpanniji bir-rata normali.

2.   Sabiex tibbenefika mill-eżenzjoni prevista fl-1, il-persuna ġuridika għandha tiġġustifika mad-debitur jew mal-persuna li tiżgura l-pagament ta’ dan id-dħul li hija l-benefiċjarja effettiva tad-dividendi u li hija tissodisfa l-kundizzjonijiet li ġejjin:

[…]

2a   Id-dispożizzjonijiet tal-1 japplikaw għad-dividendi mqassma lill-istabbilimenti stabbli tal-persuni ġuridiċi li jissodisfaw il-kundizzjonijiet stabbiliti fit-2, meta dawn l-istabbilimenti stabbli jinsabu fi Franza jew fi Stat Membru ieħor tal-Komunità Ewropea.

3.   Id-dispożizzjonijiet tal-1 ma japplikawx meta d-dividendi mqassma jibbenefikaw lil persuna ġuridika kkontrollata direttament jew indirettament minn resident wieħed jew iktar ta’ Stati li ma humiex membri tal-Komunità, ħlief jekk din il-persuna ġuridika tiġġustifika li l-katina ta’ ishma ma għandhiex bħala għan prinċipali jew bħala wieħed mill-għanijiet prinċipali tagħha li tieħu vantaġġ mid-dispożizzjonijiet tal-1.

[…]”

8

Eqiom, li kienet Holcim France, suċċessur fit-titolu ta’ Euro Stockage, kumpannija rregolata mid-dritt Franċiż, hija sussidjarja ta’ Enka, kumpannija rregolata mid-dritt Lussemburgiż, fejn hija 100 % miżmuma minnha. Din l-aħħar kumpannija hija miżmuma b’iktar minn 99 % minn Waverley Star Investments Ltd, kumpannija rregolata mid-dritt Ċiprijott, hija stess ikkontrollata b’mod sħiħ minn Campsores Holding SA, kumpannija stabbilita fl-Isvizzera.

9

Euro Stockage ħallset matul is-snin 2005 u 2006 dividendi lill-kumpannija omm tagħha, Enka. Wara l-verifika tal-kontabbiltà li din l-ewwel kumpannija kienet suġġetta għaliha, l-amministrazzjoni fiskali Franċiża imponiet fuq din il-kumpannija t-taxxa f’ras il-għajn prevista fl-Artikolu 119a(2) taċ-CGI.

10

Għalhekk dawn iż-żewġ kumpanniji talbu l-benefiċċju tal-eżenjoni tat-taxxa f’ras il-għajn prevista fl-Artikolu 119b ta’ dan il-kodiċi. Din l-amministrazzjoni madankollu rrifjutat it-talba tagħhom abbażi tal-Artikolu 119b(3) taċ-CGI li jipprevedi li tali eżenzjoni ma tapplikax meta dividendi mqassma jkunu ta’ vantaġġ lil persuna ġuridika kkontrollata direttament jew indirettament minn resident wieħed jew iktar ta’ Stati li ma humiex membri tal-Unjoni Ewropea, ħlief jekk din il-persuna ġuridika tiġġustifika li l-katina ta’ ishma ma għandhiex bħala għan prinċipali, jew bħala wieħed mill-għanijiet prinċipali tagħha, li tieħu vantaġġ mill-eżenzjoni.

11

Dawn il-kumpanniji ppreżentaw rikors quddiem it-Tribunal administratif de Montreuil (qorti amministrattiva ta’ Montreuil, Franza). Billi r-rikors tagħhom ġie miċħud b’sentenza tat-28 ta’ April 2011, huma ppreżentaw appell quddiem il-Cour administrative d’appel de Versailles (qorti amministrattiva tal-appell ta’ Versailles, Franza), li kkonfermat din iċ-ċaħda.

12

Għalhekk dawn il-kumpanniji ppreżentaw appell quddiem il-Conseil d’État (kunsill tal-Istat, Franza) billi sostnew li l-leġiżlazzjoni fiskali inkwistjoni hija inkompatibbli mad-dritt primarju tal-Unjoni u mad-Direttiva ommijiet-sussidjarji.

13

Huwa f’dawn iċ-ċirkustanzi li l-Conseil d’État (kunsill tal-istat) iddeċieda li jissospendi l-proċeduri quddiemu u li jagħmel id-domandi preliminari li ġejjin lill-Qorti tal-Ġustizzja:

14

Permezz tad-domandi tagħha, li għandhom jiġu eżaminati flimkien, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi, minn naħa, jekk l-Artikolu 1(2) tad-Direttiva ommijiet-sussidjarji u, min-naħa l-oħra, l-Artikolu 49 jew l-Artikolu 63 TFUE għandhomx jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni fiskali nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tissuġġetta l-għoti tal-vantaġġ fiskali previst fl-Artiklu 5(1) ta’ din id-direttiva – jiġifieri l-eżenzjoni tat-taxxa f’ras il-għajn tal-profitti mqassma minn sussidjarja residenti lil kumpannija omm mhux residenti, meta din il-kumpannija omm hija kkontrollata direttament jew indirettament minn resident wieħed jew iktar ta’ Stati terzi – għall-kundizzjoni li din tistabbilixxi li l-katina ta’ ishma ma għandhiex bħala għan prinċipali jew bħala wieħed mill-għanijiet prinċipali tagħha li tieħu vantaġġ minn din l-eżenzjoni.

15

Peress li d-domandi magħmula jirreferu kemm għad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva ommijiet-sussidjarji kif ukoll għal dawk tat-Trattat u li, konformement ma’ ġurisprudenza stabbilita, kull miżura nazzjonali f’qasam li kien is-suġġett ta’ armonizzazzjoni eżawrjenti fil-livell tal-Unjoni għandha tiġi evalwata fir-rigward tad-dispożizzjonijiet ta’ din il-miżura ta’ armonizzazzjoni, u mhux ta’ dawk tad-dritt primarju (sentenza tat-8 ta’ Marzu 2017, Euro Park Service, C‑14/16, EU:C:2017:177, punt 19 u l-ġurisprudenza ċċitata), huwa neċessajru l-ewwel nett li jiġi stabbilit jekk l-Artikolu 1(2) tad-Direttiva ommijiet-sussidjarji joperax tali armonizzazzjoni.

16

F’dan il-każ, għandu jiġi rrilevat li jirriżulta b’mod ċar mill-formulazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni li dan ma huwiex il-każ.

17

Fil-fatt, l-Artikolu 1(2) tad-Direttiva ommijiet-sussidjarji jirrikonoxxi unikament lill-Istati Membri s-setgħa li japplikaw dispożizzjonijiet nazzjonali jew dawk imsejsa fuq ftehimiet meħtieġa sabiex jiġu evitati l-frodi u l-abbużi. Isegwi li tali dispożizzjonijiet jistgħu, għalhekk, jiġu evalwati fir-rigward tad-dritt primarju tal-Unjoni.

18

Minn dan kollu jirriżulta li leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, adottata sabiex jiġi implementat l-Artikolu 1(2) tad-Direttiva ommijiet-sussidjarji, tista’ tiġi evalwata fir-rigward mhux biss tad-dispożizzjonijiet ta’ din id-direttiva, iżda wkoll tad-dispożizzjonijiet rilevanti tad-dritt primarju.

19

L-ewwel nett, hemm lok li jiġi ppreċiżat li ma kienx ikkontestat, minn naħa, li l-kumpanniji inkwistjoni fil-kawża prinċipali jaqgħu taħt id-Direttiva ommijiet-sussidjarji u, min-naħa l-oħra, li l-profitti mqassma inkwistjoni fil-kawża prinċipali jidħlu fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 5(1) ta’ din id-direttiva.

20

Id-Direttiva ommijiet-sussidjarji, hekk kif jirriżulta mit-tielet premessa tagħha, hija intiża li, permezz tal-istabbiliment ta’ sistema fiskali komuni, telimina kull żvantaġġ għall-kooperazzjoni bejn kumpanniji ta’ Stati Membri differenti meta pparagunata mal-kooperazzjoni bejn kumpanniji tal-istess Stat Membru u li, b’dan il-mod, tiffaċilita l-formazzjoni ta’ grupp ta’ kumpanniji fil-livell tal-Unjoni. Din id-direttiva hija intiża għaldaqstant sabiex tiżgura n-newtralità, fil-livell fiskali, tat-tqassim ta’ profitti minn kumpannija stabbilita fi Stat Membru lill-kumpannija omm tagħha stabbilita fi Stat Membru ieħor (sentenza tat-8 ta’ Marzu 2017, Wereldhave Belgium et, C‑448/15, EU:C:2017:180, punt 25 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

21

Għal dan il-għan, il-ħames premessa ta’ din id-direttiva tipprovdi li, sabiex tiġi żgurata n-newtralità fiskali, għandhom jiġu eżentati mit-taxxa f’ras il-għajn il-profitti li kumpannija sussidjarja tqassam lill-kumpannija omm tagħha.

22

Fuq din il-bażi, sabiex tiġi evitata t-taxxa doppja, l-Artikolu 5(1) ta’ din id-direttiva jqajjem il-prinċipju tal-projbizzjoni tat-taxxi f’ras il-għajn fuq il-profitti mqassma minn sussidjarja stabbilita fi Stat Membru lill-kumpannija omm tagħha stabbilita fi Stat Membru ieħor (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tas-17 ta’ Ottubru 1996, Denkavit et, C‑283/94, C‑291/94 u C‑292/94, EU:C:1996:387, punt 22, kif ukoll tal-25 ta’ Settembru 2003, Océ van der Grinten, C‑58/01, EU:C:2003:495, punt 83).

23

Billi pprojbixxa lill-Istati Membri li jintaxxaw f’ras il-għajn il-profitti mqassma minn sussidjarja residenti lill-kumpannija omm mhux residenti tagħha, l-Artikolu 5(1) tad-Direttiva ommijiet-sussidjarji jillimita l-kompetenza tal-Istati Membri fir-rigward tat-tassazzjoni tal-profitti mqassma mill-kumpanniji stabbiliti fit-territorju tagħhom lill-kumpanniji stabbiliti fi Stat Membru ieħor (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-1 ta’ Ottubru 2009, Gaz de France – Berliner Investissement, C‑247/08, EU:C:2009:600, punt 38).

24

Għalhekk l-Istati Membri ma jistgħux jistabbilixxu unilateralment miżuri restrittivi u jissuġġettaw id-dritt li jittieħed vantaġġ mill-eżenzjoni ta’ taxxa f’ras il-għajn prevista f’dan l-Artikolu 5(1) għal kundizzjonijiet differenti (ara, f’dan is-sens, id-digriet tal-4 ta’ Ġunju 2009, KBC Bank u Beleggen, Risicokapitaal, Beheer, C‑439/07 u C‑499/07, EU:C:2009:339, punt 38 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

25

Madankollu, l-Artikoli 1(2) tad-Direttiva ommijiet-sussidjarji jipprevedi li din id-direttiva ma tipprekludix l-applikazzjoni ta’ dispożizzjonijiet nazzjonali jew dawk imsejsa fuq ftehimiet meħtieġa sabiex jiġu evitati l-frodi u l-abbużi.

26

Hekk kif l-Avukat Ġenerali indikat fil-punti 24 u 25 tal-konklużjonijiet tagħha, għalkemm l-Artikolu 1(2) tad-Direttiva ommijiet-sussidjarji jirrifletti l-prinċipju ġenerali tad-dritt tal-Unjoni li ħadd ma jista’ jibbenefika abbużivament jew b’mod frawdolenti mid-drittijiet previsti mis-sistema ġuridika tal-Unjoni, inkwantu jikkostitiwxxi deroga għar-regoli fiskali stabbiliti minn id-direttiva, madankollu dan għandu jkun suġġett għal interpretazzjoni stretta (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-25 ta’ Settembru 2003, Océ van der Grinten, C‑58/01, EU:C:2003:495, punt 86).

27

Għalhekk, is-setgħa mogħtija lill-Istati Membri bl-Artikolu 1(2) tad-Direttiva ommijiet-sussdijarji li jiġu applikati, fil-qasam irregolat minnha, dispożizzjonijiet nazzjonali jew dawk imsejsa fuq ftehimiet sabiex jiġu evitati l-frodi u l-abbużi ma tistax tiġi interpretata li tmur lil hinn mill-kliem stess ta’ din id-dispożizzjoni (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-25 ta’ Settembru 2003, Océ van der Grinten, C‑58/01, EU:C:2003:495, punt 86).

28

F’dan ir-rigward, hemm lok li jiġi rrilevat li mill-formulazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni jirriżulta li hija tippermetti unikament l-applikazzjoni ta’ dispożizzjonijiet nazzjonali jew dawk imsejsa fuq ftehimiet “meħtieġa” għal dan l-iskop.

29

Tqum għalhekk il-kwistjoni jekk leġiżlazzjoni fiskali nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, tissodisfax dan ir-rekwiżit ta’ ħtieġa.

30

F’dan il-kuntest, hemm lok li jitfakkar li, sabiex leġiżlazzjoni nazzjonali titqies bħala intiża sabiex jiġu evitati l-frodi u l-abbużi, l-għan speċifiku tagħha għandu għandu jkun li jiġi ostakolat aġir li jikkonsisti fil-ħolqien ta’ skemi purament artifiċjali, mingħajr realtà ekonomika, li l-għan tagħhom huwa li jittieħed benefiċċju indebitu minn vantaġġ fiskali (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat-12 ta’ Settembru 2006, Cadbury Schweppes u Cadbury Schweppes Overseas, C‑196/04, EU:C:2006:544, punt 55, kif ukoll tal-5 ta’ Lulju 2012, SIAT, C‑318/10, EU:C:2012:415, punt 40).

31

Għalhekk, preżunzjoni ġenerali ta’ frodi u ta’ abbuż ma tista’ tiġġustifika la miżura fiskali li tippreġudika l-għanijiet ta’ direttiva, u lanqas miżura fiskali li tippreġudika l-eżerċizzju ta’ libertà fundamentali ggarantita mit-Trattat (sentenzi tas-26 ta’ Settembru 2000, Il‑Kummissjoni vs Il‑Belġju, C‑478/98, EU:C:2000:497, punt 45 u l-ġurisprudenza ċċitata, kif ukoll tal-5 ta’ Lulju 2012, SIAT, C‑318/10, EU:C:2012:415, punt 38).

32

Sabiex jiġi vverifikat jekk tranżazzjoni jkollhiex għan ta’ frodi u ta’ abbuż, l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti ma jistgħux jikkuntentaw ruħhom li japplikaw kriterji ġenerali stabbiliti minn qabel, iżda għandhom iwettqu eżami individwali tat-tranżazzjoni kkonċernata kollha. L‑istabbiliment ta’ miżura fiskali li għandha portata ġenerali li awtomatikament teskludi ċerti kategoriji ta’ persuni taxxabbli mill-vantaġġ fiskali, mingħajr ma l-amministrazzjoni fiskali tkun obbligata li tipprovdi l-inqas prova prima facie jew indikazzjoni ta’ frodi u ta’ abbuż, imur lil hinn minn dak li huwa neċessarju sabiex jiġu evitati l-frodi u l-abbużi (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-8 ta’ Marzu 2017, Euro Park Service, C‑14/16, EU:C:2017:177, punti 55 u 56).

33

F’dan il-każ, għandu jiġi kkonstatat li l-leġiżlazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma għandhiex bħala għan speċifiku li teskludi mill-benefiċċju ta’ vantaġġ fiskali l-iskemi purament artifiċjali li l-għan tagħhom huwa li jittieħed benefiċċju indebitu minn dan il-vantaġġ, iżda hija intiża, b’mod ġenerali, għal kull sitwazzjoni li fiha kumpannija omm ikkontrollata direttament jew indirettament minn residenti ta’ Stati terzi għandha s-sede tagħha, għal kwalunkwe raġuni, barra minn Franza.

34

Issa, hekk kif irrilevat l-Avukat Ġenerali fil-punti 27 u 28 tal-konklużjonijiet tagħha, l-unika ċirkustanza li kumpannija residenti fl-Unjoni tkun ikkontrollata direttament jew indirettament minn residenti ta’ Stati terzi ma timplikax, fiha nnifisha, l-eżistenza ta’ skema purament artifiċjali, mingħajr realtà ekonomika, maħluqa unikament bl-għan li jittieħed benefiċċju indebitu minn vantaġġ fiskali.

35

Barra minn hekk, hemm lok li jiġi ppreċiżat li tali kumpannija hija, fi kwalunkwe każ, suġġetta għal-leġiżlazzjoni fiskali tal-Istat Membru li fit-territorju tiegħu hija stabbilita (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-12 ta’ Diċembru 2002, Lankhorst-Hohorst, C‑324/00, EU:C:2002:749, punt 37 u l-ġurisprudenza ċċitata).

36

Għaldaqstant, billi ssuġġettat l-eżenzjoni tat-taxxa f’ras il-għajn tal-profitti mqassma minn sussidjarja residenti lill-kumpannija omm mhux residenti tagħha għall-kundizzjoni li din il-kumpannija omm tistabbilixxi li l-katina ta’ ishma ma għandhiex bħala għan prinċipali jew bħala wieħed mill-għanijiet prinċipali tagħha li tieħu vantaġġ minn din l-eżenzjoni, mingħajr ma l-amministrazzjoni fiskali tkun obbligtata li tipprovdi l-inqas prova prima facie ta’ frodi jew ta’ abbuż, il-leġiżlazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali tistabbilixxi preżunzjoni ġenerali ta’ frodi u ta’ abbuż u tippreġudika l-għan imfittex mid-Direttiva ommijiet-sussidjarji, jiġifieri l-prevenzjoni tat-taxxa doppja tal-profitti mqassma minn sussidjarja lill-kumpannija omm tagħha.

37

Din l-interpretazzjoni ma hijiex ikkontestata miċ-ċirkustanza li l-kumpannija omm ikkonċernata hija kkontrollata direttament jew indirettament minn resident wieħed jew iktar ta’ Stati terzi. F’dan ir-rigward, huwa biżżejjed li jiġi kkonstatat li ma jirriżulta minn ebda dispożizzjoni tad-Direttiva ommijiet-sussidjarji li l-oriġini tal-azzjonisti ta’ kumpanniji residenti fl-Unjoni għandha effett fuq id-dritt ta’ dawn il-kumpanniji li jibbażaw ruħhom fuq vantaġġi fiskali previsti minn din id-direttiva.

38

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, hemm lok li jiġi kkonstatat li l-Artikolu 1(2) tad-Direttiva ommijiet-sussidjarji għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni fiskali nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tissuġġetta l-għoti tal-vantaġġ fiskali previst fl-Artiklu 5(1) ta’ din id-direttiva – jiġifieri l-eżenzjoni tat-taxxa f’ras il-għajn tal-profitti mqassma minn sussidjarja residenti lil kumpannija omm mhux residenti, meta din il-kumpannija omm hija kkontrollata direttament jew indirettament minn resident wieħed jew iktar ta’ Stati terzi – għall-kundizzjoni li din tistabbilixxi li l-katina ta’ ishma ma għandhiex bħala għan prinċipali jew bħala wieħed mill-għanijiet prinċipali tagħha li tieħu vantaġġ minn din l-eżenzjoni.

39

Mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li l-kwistjoni tat-trattament fiskali ta’ dividendi tista’ taqa’ taħt il-libertà ta’ stabbiliment kif ukoll taħt il-moviment liberu tal-kapital (sentenza tal-15 ta’ Settembru 2011, Accor, C‑310/09, EU:C:2011:581, punt 30 u l-ġurisprudenza ċċitata).

40

Fir-rigward tal-kwistjoni jekk leġiżlazzjoni nazzjonali taqax taħt waħda jew l-oħra mil-libertajiet ta’ moviment, hemm lok li jittieħed inkunsiderazzjoni l-għan tal-leġiżlazzjoni inkwistjoni (sentenza tal-15 ta’ Settembru 2011, Accor, C‑310/09, EU:C:2011:581, punt 31 u l-ġurisprudenza ċċitata).

41

F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà kkunsidrat li leġiżlazzjoni nazzjonali li hija intiża li tapplika biss għall-ishma li jippermettu li tiġi eżerċitata influwenza ċerta fuq id-deċiżjonijiet ta’ kumpannija u li jiġu ddeterminati l-attivitajiet tagħha, taqa’ taħt id-dispożizzjonijiet tat-Trattat dwar il-libertà ta’ stabbiliment. Min-naħa l-oħra, dispożizzjonijiet nazzjonali li japplikaw għal ishma miksuba biss bl-intenzjoni li jsir investiment finanzjarju mingħajr l-intenzjoni li jkun hemm influwenza fuq it-tmexxija u l-kontroll tal-impriża għandhom jiġu eżaminati esklużivament fir-rigward tal-moviment liberu tal-kapital (sentenza tal-15 ta’ Settembru 2011, Accor, C‑310/09, EU:C:2011:581, punt 32 u l-ġurisprudenza ċċitata).

42

F’dan il-każ, mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li l-leġiżlazzjoni fiskali inkwistjoni fil-kawża prinċipali kienet applikabbli matul is-snin 2005 u 2006 għall-kumpanniji li kienu jżommu tal-inqas 20 % tal-kapital tas-sussidjarji tagħhom. Min-naħa l-oħra, din id-deċiżjoni ma tinkludix informazzjoni dwar l-għan ta’ din il-leġiżlazzjoni.

43

Hekk kif l-Avukat Ġenerali semmiet fil-punt 42 tal-konklużjonijiet tagħha, tali sehem ma jimplikax neċessarjament li l-kumpannija li żżomm dan is-sehem teżerċita influwenza ċerta fuq id-deċiżjonijiet tal-kumpannija li tqassam id-dividendi (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-13 ta’ April 2000, Baars, C‑251/98, EU:C:2000:205, punt 20).

44

F’tali ċirkustanzi, hemm lok li jittieħdu inkunsiderazzjoni elementi fattwali tal-każ ineżami sabiex jiġi ddeterminat jekk is-sitwazzjoni intiża mill-kawża prinċipali taqax taħt waħda jew l-oħra minn dawn il-libertajiet ta’ moviment (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-13 ta’ Novembru 2012, Test Claimants in the FII Group Litigation, C‑35/11, EU:C:2012:707, punti 93 u 94).

45

Fir-rigward tal-fatti fil-kawża prinċipali, mill-proċess ippreżentat lill-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li Enka kienet iżżomm fiż-żmien tal-fatti l-kapital kollu tas-sussidjarja Franċiża tagħha, Euro Stockage.

46

Għalhekk għandu jiġi kkonstatat li tali sehem jagħti lil din l-ewwel kumpannija influwenza ċerta fuq id-deċiżjonijiet ta’ din it-tieni kumpannija, li tippermettilha li tiddetermina l-attivitajiet tagħha. Għaldaqstant, id-dispożizzjonijiet nazzjonali applikabbli għal dawn l-ishma għandhom jiġu eżaminati fir-rigward tal-libertà ta’ stabbiliment.

47

F’dan il-kuntest, għandu jiġi ppreċiżat li, kuntrarjament għal dak li jsostni l-Gvern Franċiż, iċ-ċirkustanza li kumpannija omm residenti fi Stat Membru li ma huwiex ir-Repubblika Franċiża hija kkontrollata direttament jew indirettament minn resident wieħed jew iktar ta’ Stati terzi ma ċċaħħadx lil din il-kumpannija mid-dritt li tibbaża ruħha fuq din il-libertà.

48

Fil-fatt, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li minn ebda dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni ma jirriżulta li l-oriġini tal-azzjonisti, persuni fiżiċi jew ġuridiċi, tal-kumpanniji residenti fl-Unjoni għandha effett fuq dan id-dritt, billi l-istatus ta’ kumpannija tal-Unjoni huwa bbażat, skont l-Artikolu 54 TFUE, fuq il-post tas-sede tagħha u tal-ordinament ġuridiku fejn il-kumpannija tkun inkorporata, u mhux fuq in-nazzjonalità tal-azzjonisti tagħha (sentenza tal-1 ta’ April 2014, Felixstowe Dock and Railway Company et, C‑80/12, EU:C:2014:200, punt 40).

49

Fil-kawża prinċipali, huwa paċifiku li l-kumpannija omm ikkonċernata hija kumpannija stabbilita fl-Unjoni. Konsegwentement, din il-kumpannija tista’ tibbaża ruħha fuq il-libertà ta’ stabbiliment.

50

Din l-evalwazzjoni ma tistax tiġi kkontestata mill-kunsiderazzjonijiet li jinsabu fil-punti 99 u 100 tas-sentenza tat-13 ta’ Marzu 2007, Test Claimants in the Thin Cap Group Litigation (C‑524/04, EU:C:2007:161), peress li, bid-differenza tas-sitwazzjoni inkwistjoni fil-kawża li tat lok għal din is-sentenza, fil-kawża prinċipali, il-kumpannija omm iżżomm ir-rabta ta’ kontroll fuq il-kumpannija sussidjarja tagħha.

51

Fid-dawl ta’ dak li ntqal, hemm lok li d-domandi magħmula jiġu risposti fid-dawl tal-libertà ta’ stabbiliment.

52

Il-libertà ta’ stabbiliment, li l-Artikolu 49 TFUE rrikonoxxa liċ-ċittadini tal-Unjoni, tinkludi għalihom l-aċċess għall-attivitajiet bħala persuni li jaħdmu għal rashom kif ukoll li jikkostitwixxu u li jmexxu impriżi, taħt l-istess kundizzjonijiet bħal dawk iddefiniti mil-leġiżlazzjoni tal-Istat Membru ta’ stabbiliment għaċ-ċittadini tiegħu stess. Din tinkludi, konformement mal-Artikolu 54 TFUE, għall-kumpanniji kkostitwiti b’konformità mal-leġiżlazzjoni ta’ Stat Membru u li jkollhom is-sede tagħhom, l-amministrazzjoni ċentrali tagħhom jew l-istabbiliment prinċipali tagħhom ġewwa l-Unjoni, id-dritt li jeżerċitaw l-attività tagħhom fl-Istat Membru kkonċernat permezz ta’ sussidjarja, ta’ fergħa jew ta’ aġenzija (sentenza tas-17 ta’ Lulju 2014, Nordea Bank Danmark, C‑48/13, EU:C:2014:2087, punt 17 u l-ġurisprudenza ċċitata).

53

Fir-rigward tat-trattament fl-Istat Membru ospitanti, mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li, peress li t-tieni sentenza tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 49 TFUE tħalli b’mod espliċitu lill-operaturi ekonomiċi l-possibbiltà li jagħżlu liberament il-forma legali xierqa għall-eżerċizzju tal-attivitajiet tagħhom fi Stat Membru ieħor, din l-għażla libera ma għandhiex tiġi limitata minn dispożizzjonijiet fiskali diskriminatorji (sentenza tas-17 ta’ Mejju 2017, X, C‑68/15, EU:C:2017:379, punt 4 u l-ġurisprudenza ċċitata).

54

Barra minn hekk, għandhom jitqiesu bħala restrizzjonijiet għal-libertà ta’ stabbiliment il-miżuri kollha li jipprojbixxu, jostakolaw jew irendu inqas attraenti l-eżerċizzju ta’ din il-libertà (sentenza tat-8 ta’ Marzu 2017, Euro Park Service, C‑14/16, EU:C:2017:177, punt 59 u l-ġurisprudenza ċċitata).

55

Mill-proċess ippreżentat lill-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li huwa unikament meta sussidjarja residenti tqassam profitti lil kumpannija omm mhux residenti, li hija kkontrollata direttament jew indirettament minn resident wieħed jew iktar ta’ Stati terzi, li l-benefiċċju tal-eżenzjoni ta’ taxxa f’ras il-għajn huwa suġġett għall-kundizzjoni li din il-kumpannija omm tistabbilixxi li l-katina ta’ ishma ma għandhiex bħala għan prinċipali jew bħala wieħed mill-għanijiet prinċipali tagħha li tieħu vantaġġ minn din l-eżenzjoni. Min-naħa l-oħra, meta tali sussidjarja tqassam profitti lil kumpannija omm residenti, ukoll ikkontrollata direttament jew indirettament minn resident wieħed jew iktar ta’ Stati terzi, din il-kumpannija omm residenti tista’ tibbenefika minn din l-eżenzjoni mingħajr ma tkun suġġetta għal tali kundizzjoni.

56

Tali differenza fit-trattament tista’ tiddisswadi kumpannija omm mhux residenti milli teżerċita fi Franza attivita permezz ta’ sussidjarja stabbilita f’dan l-Istat Membru u tikkostitwixxi, għalhekk, ostakolu għal-libertà ta’ stabbiliment.

57

Tali ostakolu jista’ jiġi ammess biss jekk jikkonċerna sitwazzjonijiet li ma humiex oġġettivament paragunabbli jew jekk huwa ġġustifikat minn raġunijiet imperattivi ta’ interess ġenerali rrikonoxxuti mid-dritt tal-Unjoni. Huwa wkoll neċessarju, f’din l-aħħar ipoteżi, li l-ostakolu jkun adatt sabiex jiggarantixxi t-twettiq tal-għan li dan ifittex li jilħaq u li ma jmurx lil hinn minn dak li huwa neċessarju sabiex jintlaħaq dan l-għan (sentenza tas-17 ta’ Diċembru 2015, Timac Agro Deutschland, C‑388/14, EU:C:2015:829, punt 26 u l-ġurisprudenza ċċitata).

58

Fir-rigward tan-natura paragunabbli tas-sitwazzjoni ta’ kumpannija residenti u ta’ dik ta’ kumpannija mhux residenti li jirċievu dividendi minn sussidjarja residenti, għandu jiġi ppreċiżat li l-eżenzjoni tat-taxxa f’ras il-għajn tal-profitti mqassma minn sussidjarja lill-kumpannija parent tagħha hija intiża, hekk kif issemma fil-punt 22 ta’ din is-sentenza, sabiex tiġi evitata taxxa doppja jew taxxa marbuta ma’ dawn il-profitti.

59

Għalkemm il-Qorti tal-Ġustizzja kkunsidrat, fir-rigward tal-miżuri previsti minn Stat Membru sabiex jipprevjeni jew inaqqas it-tassazzjoni bħala katina jew it-taxxa doppja tal-profitti mqassma minn kumpannija residenti, li l-azzjonisti benefiċjarji residenti ma jinsabux neċessarjament f’sitwazzjoni li hija paragunabbli ma’ dik tal-azzjonisti benefiċjarji residenti ta’ Stat Membru ieħor, hija ppreċiżat ukoll li, peress li Stat Membru jeżerċita l-kompetenza fiskali tiegħu mhux biss fuq id-dħul tal-azzjonisti residenti, iżda wkoll fuq dak tal-azzjonisti mhux residenti, għad-dividendi li huma jirċievu minn kumpannija residenti, is-sitwazzjoni ta’ dawn l-azzjonisti mhux residenti tersaq lejn dik tal-azzjonisti residenti (sentenza tal-14 ta’ Diċembru 2006, Denkavit Internationaal u Denkavit France, C‑170/05, EU:C:2006:783, punti 34 u 35 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

60

Fil-kawża prinċipali, peress li r-Repubblika Franċiża għażlet li teżerċita l-kompetenza fiskali tagħha fuq il-profitti mqassma mis-sussidjarja residenti lill-kumpannija omm mhux residenti, hemm lok li jiġi kkunsidrat li din il-kumpannija omm mhux residenti tinsab f’sitwazzjoni paragunabbli ma’ dik ta’ kumpannija omm residenti.

61

F’dak li jikkonċerna l-ġustifikazzjoni u l-proporzjonalità tal-ostakolu, ir-Repubblika Franċiża ssostni li dan huwa ġġustifikat kemm mill-għan ta’ ġlieda kontra l-frodi u l-evażjoni fiskali kif ukoll minn dak intiż li jiżgura tqassim ekwilibrat tas-setgħa ta’ tassazzjoni bejn l-Istati Membri.

62

B’mod partikolari, dan l-Istat Membru jsostni li l-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali hija intiża sabiex tipprekludi l-prassi msejħa “treaty shopping” li tikkonsisti fit-tfassil ta’ skemi li permezz tagħhom kumpanniji stabbiliti fi Stat terz jevitaw l-applikazzjoni tar-rata ta’ taxxa f’ras il-għajn fuq id-dividendi ta’ sors nazzjonali prevista mid-dritt Franċiż jew il-konvenzjoni konkluża bejn l-Istat terz u r-Repubblika Franċiża sabiex tiġi applikata rata ta’ tassazzjoni inqas prevista mill-konvenzjoni bejn Stat Membru ieħor u dan l-istess Stat terz, permezz tal-eżenzjoni ta’ taxxa f’ras il-għajn bejn Stati Membri prevista mid-Direttiva ommijiet-sussidjarji.

63

F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat, minn naħa, li l-għan intiż tal-ġlieda kontra l-frodi u l-evażjoni fsikali u dak intiż sabiex jitħares tqassim ekwilibrat tas-setgħa ta’ tassazzjoni bejn l-Istati Membri huma marbuta (sentenza tas-17 ta’ Diċembru 2015, Timac Agro Deutschland, C‑388/14, EU:C:2015:829, punt 47 u l-ġurisprudenza ċċitata) u, min-naħa l-oħra li dawn jistgħu, peress li jikkostitwixxu raġunijiet imperattivi ta’ interess ġenerali, jiġġustifikaw ostakolu għall-eżerċizzju tal-libertajiet ta’ moviment iggarantiti mit-Trattat (sentenza tat-8 ta’ Marzu 2017, Euro Park Service, C‑14/16, EU:C:2017:177, punt 65 u l-ġurisprudenza ċċitata).

64

Madankollu, għandu jiġi kkonstatat li l-għan intiż tal-ġlieda kontra l-frodi u l-evażjoni fiskali, kemm jekk invokat skont l-Artikolu 1(2) tad-Direttiva ommijiet-sussidjarji jew bħala ġustifikazzjoni ta’ ostakolu għad-dritt primarju, għandu l-istess portata. Għalhekk, il-kunsiderazzjonijiet imsemmija fil-punti 30 sa 36 ta’ din is-sentenza japplikaw ukoll f’dak li jikkonċerna din il-libertà.

65

Għaldaqstant, l-għan intiż tal-ġlieda kontra l-frodi u l-evażjoni fiskali invokat mir-Repubblika Franċiża fil-kawża prinċipali ma jistax jiġġustifika ostakolu għal-libertà ta’ stabbiliment.

66

Fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet preċedenti kollha, id-domandi magħmula għandhom jiġu risposti li l-Artikolu 1(2) tad-Direttiva ommijiet-sussidjarji, minn naħa, u l-Artikolu 49 TFUE, min-naħa l-oħra, għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni fiskali nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tissuġġetta l-għoti tal-vantaġġ fiskali previst fl-Artikolu 5(1) ta’ din id-direttiva – jiġifieri l-eżenzjoni ta’ taxxa f’ras il-għan tal-profitti mqassma minn sussidjarja residenti lil kumpannija omm mhux residenti, meta din il-kumannija omm hija kkontrollata direttament jew indirettament minn resident wieħed jew iktar ta’ Stati terzi – għall-kundizzjoni li din tistabbilixxi li l-katina ta’ ishma ma għandhiex bħala għan prinċipali jew bħala wieħed mill-għanijiet prinċipali tagħha li tieħu vantaġġ minn din l-eżenzjoni.

67

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il‑Qorti tal-Ġustizzja (Is‑Sitt Awla) taqta’ u tiddeċiedi:

L‑Artikolu 1(2) tad-Direttiva tal-Kunsill 90/435/KEE, tat-23 ta’ Lulju 1990, dwar is-sistema komuni tat-tassazzjoni li tapplika fil-każ tal-kumpanniji prinċipali u sussidjarji ta’ Stati Membri differenti, kif emendata bid-Direttiva tal-Kunsill 2003/123/KE, tat-22 ta’ Diċembru 2003, minn naħa, u l-Artikolu 49 TFUE, min-naħa l-oħra, għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni fiskali nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tissuġġetta l-għoti tal-vantaġġ fiskali previst fl-Artikolu 5(1) ta’ din id-direttiva – jiġifieri l-eżenzjoni ta’ taxxa f’ras il-għan tal-profitti mqassma minn sussidjarja residenti lil kumpannija omm mhux residenti, meta din il-kumannija omm hija kkontrollata direttament jew indirettament minn resident wieħed jew iktar ta’ Stati terzi – għall-kundizzjoni li din tistabbilixxi li l-katina ta’ ishma ma għandhiex bħala għan prinċipali jew bħala wieħed mill-għanijiet prinċipali tagħha li tieħu vantaġġ minn din l-eżenzjoni.