1.

Verein für Konsumenteninformation (iktar ’il quddiem “VKI”), assoċjazzjoni ta’ protezzjoni tal-konsumaturi stabbilita fl-Awstrija, ippreżentat quddiem il-qrati Awstrijaki azzjoni għal inġunzjoni intiża li tipprekludi l-użu minn Amazon EU Sàrl, stabbilita fil-Lussemburgu, ta’ klawżoli allegatament inġusti li jinsabu fil-kundizzjonijiet ġenerali tal-bejgħ tagħha fir-rigward tal-konsumaturi li jirresjedu fl-Awstrija.

2.

F’dan il-kuntest, l-Oberster Gerichtshof (qorti suprema, l-Awstrija) tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja, qabelxejn, dwar id-dritt applikabbli, fil-kuntest ta’ tali azzjoni għal inġunzjoni, għall-eżaminazzjoni tan-natura inġusta ta’ dawn il-klawżoli. Dan għandu jkun iddeterminat skont ir-regoli tal-kunflitt ta’ liġijiet previsti fir-Regolament (KE) Nru 864/2007 (iktar ’il quddiem ir-“Regolament Ruma II”) ( 2 ), ladarba l-assoċjazzjoni rikorrenti trid tiddefendi l-interessi kollettivi tal-konsumaturi skont dritt mogħti lilha mil-liġi, irrispettivament minn kull rabta kuntrattwali partikolari? Jew l-għażla tad-dritt applikabbli għal tali eżaminazzjoni għandha ssir skont ir-regoli tal-kunflitt ta’ liġijiet stabbiliti mir-Regolament (KE) Nru 593/2008 (iktar ’il quddiem ir-“Regolament Ruma I”) ( 3 ), peress li l-possibbiltà ta’ detriment għall-interessi kollettivi tal-konsumaturi toriġina mir-rabtiet kuntrattwali bejn dawn tal-aħħar u l-impriża rikorrenti?

3.

Sussegwentement, din il-qorti tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja jekk klawżola kuntrattwali li tindika, bħala liġi applikabbli għal kuntratt konkluż permezz ta’ kummerċ elettroniku, id-dritt tal-Istat Membru tas-sede tal-professjonist, hijiex ta’ natura inġusta fis-sens tad-Direttiva 93/13/KEE ( 4 ).

4.

Fl-aħħar nett, l-imsemmija qorti tistaqsi, essenzjalment, fid-dawl ta’ liema liġi nazzjonali li tittrasponi d-Direttiva 95/46/KE ( 5 ) għandha tiġi evalwata l-legalità tal-klawżoli kuntrattwali li jipprovdu l-ipproċessar ta’ data personali minn impriża tal-kummerċ elettroniku, bħal Amazon EU, li tindirizza l-attivitajiet tagħha lejn Stat Membru għajr dak li fih għandha s-sede tagħha.

5.

L-Artikolu 1(1) tar-Regolament Ruma I jipprovdi li “[d]an ir-Regolament għandu japplika, f’sitwazzjonijiet li jinvolvu konflitt ta’ liġijiet, għal obbligazzjonijiet kuntrattwali f’materji ċivili u kummerċjali […]”.

6.

L-Artikolu 3(1) ta’ dan ir-regolament jipprovdi li “[k]untratt għandu jkun regolat mil-liġi magħżula mill-partijiet”. Skont l-Artikolu 3(5) “[l]-eżistenza u l-validità tal-kunsens tal-partijiet fir-rigward ta’ l-għażla tal-liġi applikabbli għandhom jiġu determinati skond id-dispożizzjonijiet ta’ l-Artikoli 10, 11 u 13”.

7.

L-Artikolu 6 tal-istess regolament, intitolat “Kuntratti ta’ konsum”, jipprovdi:

“1.   Bla ħsara għall-Artikoli 5 u 7, kuntratt konkluż minn persuna fiżika għal skop li jista’ jitqies bħala mhux relatat mas-sengħa jew professjoni tagħha (iktar ’il quddiem ‘il-konsumatur’), ma’ persuna oħra li taġixxi fl-eżerċizzju tas-sengħa jew professjoni tagħha (iktar ’il quddiem ‘il-professjonist’) għandu jkun regolat mil-liġi tal-pajjiż fejn il-konsumatur ikollu r-residenza abitwali tiegħu, bil-kondizzjoni li:

u li l-kuntratt jaqa’ fl-ambitu ta’ dawn l-attivitajiet.

2.   Minkejja l-paragrafu 1, il-partijiet jistgħu jagħżlu d-dritt applikabbli għal kuntratt li jissodisfa r-rekwiżiti tal-paragrafu 1, skond l-Artikolu 3. Tali għażla, madankollu, ma tistax twassal sabiex iċċaħħad lill-konsumatur mill-protezzjoni mogħtija lilu minn dispożizzjonijiet li ma jistgħux jiġu derogati bi ftehim taħt il-liġi li, fin-nuqqas ta’ l-għażla, kienet tkun applikabbli abbażi tal-paragrafu 1.

[...]”

8.

L-Artikolu 10(1) tal-istess regolament jipprovdi li “[l]-eżistenza u l-validità ta’ kuntratt jew ta’ dispożizzjoni ta’ kuntratt għandhom jiġu determinati mil-liġi li tkun applikabbli għalih taħt dan ir-Regolament kieku l-kuntratt jew id-dispożizzjoni kienu validi”.

9.

Skont l-Artikolu 1(1) tiegħu, ir-Regolament Ruma II “għandu japplika, f’sitwazzjonijiet li jinvolvu konflitt ta’ liġijiet, għall-obbligazzjonijiet mhux kuntrattwali f’materji ċivili u kummerċjali […]”.

10.

L-Artikolu 4 ta’ dan ir-regolament huwa fformulat kif ġej:

“1.   Sakemm ma jkunx previst mod ieħor f’dan ir-Regolament, il-liġi applikabbli għal obbligazzjoni mhux kuntrattwali li tirriżulta minn delitt jew kważi-delitt ċivili għandha tkun il-liġi tal-pajjiż fejn iseħħ id-dannu irrispettivament mill-pajjiż fejn seħħ l-avveniment li wassal għad-dannu u irrispettivament mill-pajjiż jew pajjiżi fejn iseħħu l-konsegwenzi indiretti ta’ dak l-avveniment.

[…]

3.   Fejn jidher ċar miċ-ċirkostanzi kollha tal-każ li, fin-nuqqas ta’ għażla ta’ liġi, il-kuntratt huwa manifestament aktar marbut ma’ pajjiż divers minn dak indikat fil-paragrafu 1 jew fil-paragrafu 2, għandha tapplika l-liġi ta’ dak il-pajjiż l-ieħor. Konnessjoni manifestament aktar mill-qrib ma’ pajjiż ieħor tista’ tkun ibbażata b’mod partikolari fuq relazzjoni pre-eżistenti bejn il-partijiet, bħal kuntratt, li tkun konnessa mill-qrib mad-delitt jew kważi-delitt ċivili in kwistjoni”.

11.

Skont l-Artikolu 6(1) tal-imsemmi regolament, “[i]l-liġi applikabbli għal obbligazzjoni mhux kuntrattwali li tirriżulta minn att ta’ kompetizzjoni żleali għandha tkun il-liġi tal-pajjiż fejn ir-relazzjonijiet ta’ kompetittività jew l-interessi kollettivi tal-konsumaturi ikunu, jew probabbilment jiġu, milquta”.

12.

L-Artikolu 12(1) tal-istess regolament jipprovdi li “[i]l-liġi applikabbli għal obbligazzjoni mhux kuntrattwali li tirriżulta minn relazzjonijiet qabel il-konklużjoni ta’ kuntratt, irrispettivament minn jekk il-kuntratt kienx fil-fatt ġie konkluż jew le, għandha tkun il-liġi li tapplika għall-kuntratt jew li kienet tkun applikabbli għalih kieku ġie konkluż”.

13.

L-Artikolu 1 tad-Direttiva 2009/22/KE ( 6 ) jipprovdi:

“1.   L-għan ta’ din id-Direttiva huwa li japprossima l-liġijiet, regolamenti u dispożizzjonijiet amministrattivi tal-Istati Membri relatati ma’ azzjonijiet għal inġunzjoni li ssir riferenza għalihom fl-Artikolu 2 immirati lejn il-protezzjoni tal-interessi kollettivi tal-konsumaturi inklużi fid-Direttivi elenkati fl-Anness I, bil-għan li tkun żgurata l-ħidma t-tajba tas-suq intern.

2.   Għall-iskop ta’ din id-Direttiva, ksur għandu jfisser kull att kuntrarju tad-Direttivi elenkati fl-Anness I li jinbidlu bl-ordni legali interna tal-Istati Membri li jagħmlu l-ħsara lill-interessi kollettivi li saret riferenza għalihom fil-paragrafu 1”.

14.

L-Anness I ta’ din id-direttiva jinkludi, fil-paragrafu (5) tiegħu, id-Direttiva 93/13.

15.

Skont l-Artikolu 2(2) tal-imsemmija direttiva, din “tkun mingħajr preġudizzju għar-regoli tad-dritt privat internazzjonali, b’rispett għal-liġi applikabbli, jiġifieri, normalment, jew il-liġi tal-Istat Membru fejn oriġina l-ksur jew tal-liġi tal-Istat Membru fejn il-ksur ikun ħalla l-effetti tiegħu”.

16.

L-Artikolu 3 tal-istess direttiva jiddefinixxi l-“entitajiet kwalifikati sabiex jieħdu azzjoni [għall-inġunzjoni]” bħala “kull korp jew organizzazzjoni li, filwaqt li huwa debitament kostitwit skont il-liġi ta’ Stat Membru, għandu interess leġittimu li jiżgura li d-dispożizzjonijiet li saret riferenza għalihom fl-Artikolu 1 […]”.

17.

L-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 19/13 jipprovdi li “[k]lawżola kuntrattwali li ma tkunx ġiet negozjata individwalment għandha titqies inġusta jekk, kontra l-ħtieġa ta’ buona fede, tkun tikkawża żbilanċ sinifikanti fid-drittijiet u l-obbligi tal-partijiet li joħorġu mill-kuntratt, bi ħsara għall-konsumatur”.

18.

Skont l-Artikolu 4(1) ta’ din id-direttiva, “[m]ingħajr preġudizzju għall-Artikolu 7, il-karattru inġust ta’ klawżola kuntrattwali għandu jiġi stmat, billi titqies in-natura tal-merkanzija jew servizzi li għalihom ikun kien konkluż il-kuntratt u ssir referenza, filwaqt li jiġi konkluż il-kuntratt, għaċ-ċirkostanzi kollha preżenti waqt il-konklużjoni tal-kuntratt u għall-klawżoli l-oħra kollha tal-kuntratt jew ta’ kuntratt ieħor li jiddependi fuqu”.

19.

L-Artikolu 5 tal-imsemmija direttiva jistabbilixxi:

“Fil-każ ta’ kuntratti fejn ċerti klawżoli jew il-klawżoli kollha offruti lill-konsumatur ikunu bil-miktub, dawn il-klawżoli għandhom ikunu abbozzati b’lingwaġġ sempliċi u ċar. Fejn ikun hemm dubju dwar it-tifsira ta’ kondizzjoni, għandha tirbaħ l-interpretazzjoni l-aktar favorevoli għall-konsumatur. Din ir-regola dwar l-interpretazzjoni m’għandhiex tgħodd fil-kuntest tal-proċeduri stabbiliti fl-Artikolu 7(2)”.

20.

L-Artikolu 7 tal-istess direttiva huwa fformulat kif ġej:

“1.   L-Istati Membri għandhom jiżguraw li, fl-interessi tal-konsumaturi u l-kompetituri, jeżistu mezzi adegwati u effettivi biex jipprevjenu li jibqgħu jintużaw klawżoli inġusti f’kuntratti konklużi mal-konsumaturi mill-bejjiegħa jew fornituri.

2.   Il-mezzi msemmija fil-paragrafu 1 għandhom jinkludu disposizzjonijiet li bihom persuni jew organizzazzjonijiet, li jkollhom interess leġittimu skond il-liġi nazzjonali li jipproteġu lill-konsumaturi, ikunu jistgħu jieħdu azzjoni skond il-liġi nazzjonali kkonċernata quddiem il-qrati jew quddiem korpi amministrattivi kompetenti għal deċiżjoni dwar jekk il-klawżoli kuntrattwali ppreparati għal-użu ġenerali jkunux inġusti, biex ikunu jistgħu japplikaw mezzi xierqa u effettivi biex jipprevjenu li jkomplu jintużaw dawn il-klawżoli.

[…]”

21.

L-Anness I tad-Direttiva 93/13 jinkludi lista ta’ eżempji ta’ klawżoli li jistgħu jiġu ddikjarati inġusti. Il-paragrafu 1(q) ta’ dan l-anness isemmi l-klawżoli intiżi sabiex “jeskludu jew ifixklu d-dritt tal-konsumatur li jieħu azzjon legali jew jeżerċita kull rimedju legali ieħor […]”.

22.

L-Artikolu 4 tad-Direttiva 95/46 jipprovdi:

“1.   Kull Stat Membru għandu japplika d-dispożizzjonijiet nazzjonali li hu jadotta skond din id-Direttiva għall-ipproċessar ta’ data personali meta:

[…]”

23.

L-Artikolu 6(3) tal-Konsumentenschutzgesetz (liġi dwar il-protezzjoni tal-konsumatur) tat-8 ta’ Marzu 1979 (iktar ’il quddiem “KSchG”) jipprovdi li dispożizzjoni li tinsab fil-kundizzjonijiet ġenerali jew f’formoli ta’ kuntratt stampati minn qabel hija mingħajr effett jekk tkun ifformulata b’mod ekwivoku jew inkomprensibbli.

24.

L-Artikolu 13a(2) ta’ din il-liġi jipprovdi li l-imsemmi Artikolu 6 japplika għall-finijiet ta’ protezzjoni tal-konsumatur, indipendentement mil-liġi tal-kuntratt, meta dan il-kuntratt jirriżulta minn attività tal-impriża jew ta’ intermedjarju impjegat minnha, li jintbagħat fl-Awstrija bil-għan li jikkonkludi tali kuntratti.

25.

Amazon EU hija kumpannija tal-kummerċ elettroniku li s-sede tagħha tinsab fil-Lussemburgu. Din il-kumpannija ddikjarat, fl-osservazzjonijiet bil-miktub tagħha, li hija sussidjarja tal-kumpannija Amazon.com, Inc., li s-sede tagħha tinsab fl-Istati Uniti. Skont il-qorti tar-rinviju, il-grupp li minnu tifforma parti Amazon EU ma għandux stabbiliment fl-Awstrija. Madankollu, din il-kumpannija ffirmat kuntratti ta’ bejgħ online ma’ konsumaturi li jirrisjedu fl-Awstrija permezz ta’ sit tal-internet bil-lingwa Ġermaniża (www.amazon.de).

26.

Il-kuntratti ffirmati ma’ dawn il-konsumaturi kienu jinkludu, sa nofs is-sena 2012, kundizzjonijiet ġenerali tal-bejgħ li minnhom tnax-il klawżola huma s-suġġett tal-kawża prinċipali. B’mod partikolari, il-klawżoli 6, 9, 11 u 12 kienu fformulati kif ġej:

27.

VKI hija assoċjazzjoni ta’ protezzjoni tal-konsumaturi stabbilita fl-Awstrija u hija awtorizzata tressaq azzjoni għal inġunzjoni skont l-Artikolu 3 tad-Direttiva 2009/22. Hija ressqet, quddiem il-Handelsgericht Wien (qorti tal-kummerċ ta’ Vjenna, l-Awstrija), azzjoni għal inġunzjoni kontra l-użu tat-tnax-il klawżola msemmija iktar ’il fuq kif ukoll talba għall-pubblikazzjoni tas-sentenza li tilqa’ t-talba għall-azzjoni għal inġunzjoni tagħha, skont il-każ. Skont VKI, dawn il-klawżoli jiksru diversi liġijiet Awstrijaki, fosthom il-KSchG u d-Datenschutzgesetz (liġi dwar il-protezzjoni tad-data, iktar ’il quddiem id-“DSG”).

28.

Din il-qorti laqgħet ir-rikors fir-rigward ta’ ħdax mit-tnax-il klawżola inkwistjoni. Abbażi tal-Artikolu 6(2) tar-Regolament Ruma I, hija ddeċidiet li l-klawżola 12 hija invalida, minħabba li l-għażla tal-liġi applikabbli ma tistax twassal sabiex iċċaħħad lill-konsumatur mill-protezzjoni li tiggarantixxilu l-leġiżlazzjoni tal-Istat ta’ residenza normali tiegħu. Skont l-imsemmija qorti, il-validità tal-klawżoli l-oħra, bl-eċċezzjoni tad-dispożizzjonijiet dwar il-protezzjoni tad-data li jinsabu fil-klawżoli 6, 9 u 11, għandha għalhekk tiġi evalwata fid-dawl tad-dritt Awstrijak. Min-naħa l-oħra, il-validità ta’ dawn l-aħħar dispożizzjonijiet għandha tkun evalwata fid-dawl tad-dritt Lussemburgiż, skont id-Direttiva 95/46.

29.

Iż-żewġ partijiet appellaw minn din is-sentenza quddiem l-Oberlandesgericht Wien (qorti reġjonali superjuri ta’ Vjenna, l-Awstrija). Din il-qorti kkonfermat li d-dritt applikabbli għall-eżaminazzjoni tal-klawżoli inkwistjoni għandu jiġi stabbilit skont ir-regoli tal-kunflitt ta’ liġijiet previsti fir-Regolament Ruma I. Madankollu, hija kkunsidrat li l-Artikolu 6(2) ta’ dan ir-regolament ma jippermettix li tiġi konkluża l-illegalità tal-klawżola 12. Il-validità tagħha kellha pjuttost tiġi evalwata, skont l-Artikolu 10(1) ta’ dan ir-regolament, fid-dawl tad-dritt Lussemburgiż. L-imsemmija qorti għalhekk annullat is-sentenza tal-qorti tal-ewwel istanza u rrinvijat il-kawża lil din tal-aħħar sabiex tipproċedi b’tali evalwazzjoni. L-Oberlandesgericht Wien (qorti reġjonali superjuri ta’ Vjenna) ikkonstatat ukoll li, fil-każ li l-klawżola 12 tirriżulta li hija legali skont id-dritt Lussemburgiż, il-Handelsgericht Wien (qorti tal-kummerċ ta’ Vjenna) għandha teżamina l-klawżoli l-oħra fid-dawl ta’ dan id-dritt. Hija għandha għalhekk twettaq paragun mad-dritt Awstrijak sabiex tiddetermina jekk din tinkludix dispożizzjonijiet iktar favorevoli għall-konsumatur. Fil-fatt, l-għażla tad-dritt Lussemburgiż ma tistax, skont l-Artikolu 6(2) tar-Regolament Ruma I, iċċaħdu mill-protezzjoni mogħtija lilu minn tali dispożizzjonijiet.

30.

VKI ressqet kawża quddiem l-Oberster Gerichtshof (qorti suprema, l-Awstrija) li ddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel id-domandi preliminari li ġejjin lill-Qorti tal-Ġustizzja:

31.

VKI, Amazon EU, il-Gvernijiet tal-Awstrija, tal-Ġermanja u tar-Renju Unit, kif ukoll il-Kummissjoni, ippreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub u kienu rrappreżentati waqt is-seduta tat-2 ta’ Marzu 2016.

32.

Permezz tal-ewwel sat-tielet domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar id-dritt applikabbli “għal azzjoni għal inġunzjoni” mressqa minn assoċjazzjoni ta’ protezzjoni tal-konsumaturi, skont liġi nazzjonali li tittrasponi d-Direttiva 2009/22, intiża sabiex tipprevjeni l-użu ta’ klawżoli inġusti minn professjonist ( 7 ).

33.

Preliminarjament, jiena naħseb li huwa utli li tiġi kkjarifikata l-portata ta’ dawn id-domandi billi jiġi enfasizzat li kull kunflitt ta’ liġijiet li jqum fil-kuntest ta’ proċedura ġudizzjarja għandu bħala oġġett kwistjoni legali partikolari. L-istess proċedura tista’ tqajjem ukoll diversi kunflitti ta’ liġijiet fir-rigward ta’ kwistjonijiet differenti tad-dritt. Kull waħda minn dawn għandha tiġi deċiża b’mod separat, skont ir-regoli tal-kunflitt ta’ liġijiet li jirregolaw il-kwistjoni kkonċernata, skont il-każ, favur liġijiet nazzjonali differenti.

34.

Għalhekk, meta azzjoni tirrigwarda kemm “obbligi kuntrattwali” fis-sens tal-Artikolu 1(1) tar-Regolament Ruma I, kif ukoll “obbligi mhux kuntrattwali” fis-sens tal-Artikolu 1(1) tar-Regolament Ruma II, id-dritt applikabbli għal kull wieħed minn dawn l-obbligi għandu jkun iddeterminat skont regoli differenti ( 8 ).

35.

Għalhekk, f’dan il-każ, jeħtieġ li jiġi identifikat id-dritt applikabbli mhux “għal azzjoni għal inġunzjoni”, iżda għall-kwistjoni legali speċifika li hija l-oġġett tal-kunflitt ta’ liġijiet li fir-rigward tagħha l-qorti nazzjonali trid tiddeċiedi. Kif jirriżulta mid-deċiżjoni tar-rinviju, din tirrigwarda l-eżaminazzjoni tan-natura inġusta tal-klawżoli li qiegħda tintalab il-projbizzjoni tagħhom fil-kuntest tal-azzjoni għal inġunzjoni.

36.

L-Artikolu 2(2) tad-Direttiva 2009/22 jirreferi, għal dak li jirrigwarda d-dritt applikabbli fil-kuntest tal-azzjonijiet għal inġunzjoni li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tagħha “għar-regoli tad-dritt privat internazzjonali” tal-qorti adita.

37.

Fl-ewwel lok, sabiex tingħata risposta għall-ewwel domanda preliminari, għandu jiġi stabbilit jekk ir-regoli tad-dritt privat internazzjonali applikabbli humiex, f’dan il-każ, dawk stabbiliti mir-Regolament Ruma I jew dawk previsti mir-Regolament Ruma II ( 9 ). Din id-determinazzjoni tiddependi fuq jekk l-obbligi li fir-rigward tagħhom hemm kunflitt ta’ liġijiet humiex kuntrattwali jew mhux kuntrattwali.

38.

Il-Qorti tal-Ġustizzja għadha ma kellhiex l-opportunità tiddeċiedi dwar il-klassifikazzjoni tal-obbligi invokati fil-kuntest ta’ azzjoni għal inġunzjoni intiża għall-projbizzjoni tal-użu ta’ klawżoli inġusti għall-finijiet tad-delimitazzjoni tal-kamp ta’ applikazzjoni rispettiv tar-Regolamenti Ruma I u Ruma II.

39.

Madankollu, fir-rigward tal-klassifikazzjoni ta’ tali azzjoni (imressqa wkoll minn VKI) għall-finijiet tad-determinazzjoni tal-ġurisdizzjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja, fis-sentenza Henkel ( 10 ), ikkunsidrat li din ma taqax f’“materja kuntrattwali” fis-sens tar-regola ta’ ġurisdizzjoni speċjali prevista fl-istrument li ppreċeda r-Regolament Brussell I ( 11 ). Hija ġġustifikat din il-konklużjoni bin-nuqqas ta’ rabta kuntrattwali bejn il-bejjiegħ u l-assoċjazzjoni ta’ protezzjoni tal-konsumaturi, li kienet qiegħda taġixxi abbażi ta’ dritt mogħti mil-liġi sabiex tipprojbixxi l-użu ta’ klawżoli illegali mill-professjonist. Għalhekk, skont il-Qorti tal-Ġustizzja, l-istess japplika irrispettivament mill-kwistjoni dwar jekk l-azzjoni għandhiex natura purament preventiva jew jekk saritx wara kuntratti diġà konklużi ma’ ċerti konsumaturi ( 12 ).

40.

Min-naħa l-oħra, minn din is-sentenza jirriżulta li tali azzjoni taqa’ f’materja ta’ delitti jew kważi delitti. Fil-fatt, hija għandha l-għan li tiddetermina r-responsabbiltà tal-konvenut “fir-rigward tal-obbligu extra-kuntrattwali impost fuq il-kummerċjant li fir-relazzjonijiet tiegħu mal-konsumaturi, jastjeni minn ċertu aġir li l-leġiżlatur jikkundanna” ( 13 ).

41.

Din il-kawża tistieden lill-Qorti tal-Ġustizzja tippreċiża jekk dawn l-istess kriterji ta’ evalwazzjoni humiex imposti fid-dawl tad-determinazzjoni dwar jekk l-obbligi invokati fil-kuntest tal-azzjoni għal inġunzjoni għandhomx natura kuntrattwali jew mhux kuntrattwali fis-sens tar-Regolamenti Ruma I u Ruma II.

42.

Skont VKI u kif ukoll il-Gvernijiet tal-Awstrija u tar-Renju Unit, dawn jikkostitwixxi obbligi mhux kuntrattwali li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tar-Regolament Ruma II. Min-naħa l-oħra, Amazon EU, il-Gvern tal-Ġermanja u l-Kummissjoni argumentaw, essenzjalment, li minkejja li l-kwistjonijiet l-oħra mqajma fil-kuntest tal-azzjoni għal inġunzjoni jistgħu jirrigwardaw obbligi mhux kuntrattwali ( 14 ), l-evalwazzjoni tan-natura inġusta tal-klawżoli previsti minn din l-azzjoni għandha tkun l-oġġett ta’ rabta separata skont ir-Regolament Ruma I. Skont l-Artikolu 10(1) ta’ dan ir-regolament, il-legalità ta’ dawn il-klawżoli għandha għalhekk tkun evalwata fid-dawl tal-liġi li hija applikabbli skont l-imsemmi regolament jekk dawn il-klawżoli kienu validi.

43.

Għar-raġunijiet esposti iktar ’il quddiem, jiena naqbel mal-ewwel approċċ.

44.

Fl-ewwel lok, il-kwistjoni tan-natura inġusta tal-klawżoli kkontestati ma tirrigwardax, fl-opinjoni tiegħi, obbligi kuntrattwali.

45.

Il-leġiżlatur ma ddefinixxiex il-kunċetti ta’ obbligu kuntrattwali u ta’ obbligu mhux kuntrattwali fis-sens tar-Regolament Ruma I u Ruma II ( 15 ). Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja ddefinixxiet il-kamp ta’ applikazzjoni tagħhom fis‑sentenza ERGO Insurance u Gjensidige Baltic ( 16 ). F’din is-sentenza, hija kkonkludiet li obbligu kuntrattwali jindika “obbligu legali liberament ikkonsentiet minn persuna fir-rigward ta’ persuna oħra” ( 17 ). Il-kunċett ta’ obbligu mhux kuntrattwali jipprevedi, min-naħa tiegħu, kull obbligu li jirriżulta minn dannu, kif iddefinit fl-Artikolu 2 ta’ dan ir-regolament ( 18 ).

46.

Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja ma ppreċiżatx jekk il-kunċett ta’ obbligu kuntrattwali jeħtieġx jew le rabta bejn il-partijiet fil-kawża ( 19 ), kif tirrikjedi l-Qorti tal-Ġustizzja, b’mod partikolari fis-sentenza Henkel ( 20 ), sabiex azzjoni taqa’ f’materja kuntrattwali fis-sens tar-regoli tal-kunflitt ta’ ġurisdizzjonijiet. Li kieku dan ir-rekwiżit kien estiż għall-kunċett ta’ obbligu kuntrattwali, ir-Regolament Ruma I ma jkunx jista’ jirregola d-determinazzjoni tad-dritt applikabbli għall-eżaminazzjoni tal-klawżoli inġusti fil-kuntest ta’ azzjoni għal inġunzjoni. L-assoċjazzjoni rikorrenti u l-professjonist konvenut ma humiex, fil-fatt, marbuta b’xi obbligu kuntrattwali.

47.

F’dan ir-rigward, il-premessi 7 tar-Regolamenti Ruma I u Ruma II jenfasizzaw in-neċessità ta’ definizzjoni koerenti tal-kamp ta’ applikazzjoni materjali rispettiv ta’ dawn ir-regolamenti u tar-Regolament Brussell I. Madankollu, fl-opinjoni tiegħi, minn dawn ma jirriżultax li l-kunċetti ta’ materja kuntrattwali fis-sens tar-Regolament Brussell I u tal-obbligu kuntrattwali fis-sens tar-Regolament Ruma I għandhom jikkoinċidu b’mod awtomatiku u assolut. Dawn għandhom pjuttost jiġu interpretati mhux b’mod identiku, iżda parallelament.

48.

Wara din il-kjarifika, jiena nikkunsidra li l-kunċett ta’ obbligu kuntrattwali ma jiddependix fuq l-identità tal-partijiet fil-kawża. Fil-fatt, il-klassifikazzjoni ta’ obbligu għall-finijiet tal-applikazzjoni tar-regoli tal-kunflitt ta’ liġijiet tiddependi fuq is-sors – kuntrattwali jew mhux kuntrattwali – tiegħu. L-identità tal-partijiet fil-kawża ma tistax għalhekk timmodifika n-natura tiegħu ( 21 ).

49.

Barra minn hekk, kif osservat il-Kummissjoni, ir-rekwiżit ta’ rabta bejn il-partijiet fil-kawża, li għalih il-Qorti tal-Ġustizzja ssuġġettat l-applikazzjoni tar-regola tal-ġurisdizzjoni speċjali marbuta ma’ materja kuntrattwali ( 22 ), hija bbażata fuq il-kunsiderazzjoni li tipprovdi li din ir-regola ma hijiex prevedibbli għal konvenut li ma kienx parti fil-kuntratt inizjali, bħas-subakkwirenti ta’ oġġett ( 23 ). Madankollu, din il-kunsiderazzjoni ma hijiex rilevanti fir-rigward tad-determinazzjoni tad-dritt applikabbli.

50.

Madankollu, minkejja li l-kunċett ta’ obbligu kuntrattwali ma huwiex limitat għall-obbligi li jorbtu l-partijiet fil-proċedura, huwa jimplika tal-inqas rabta konkreta u eżistenti, element li huwa nieqes f’dan il-każ.

51.

F’dan ir-rigward, nosserva li r-Regolament Ruma I ma jippermettix li jintgħażel id-dritt applikabbli għal obbligi li għadhom ma tnisslux ( 24 ). B’mod partikolari, l-Artikolu 6 ta’ dan ir-regolament japplika biss, kif jirriżulta mill-kliem tal-Artikolu 6(1), meta jkun hemm kuntratt “konkluż” bejn professjonist u konsumatur.

52.

Għall-kuntrarju, ir-Regolament Ruma II japplika għall-obbligi mhux kuntrattwali “li probabbilment jirriżultaw” ( 25 ). Fost dawn hemm b’mod partikolari, l-obbligi li jirriżultaw minn relazzjonijiet prekuntrattwali ( 26 ) jew minn att ta’ kompetizzjoni żleali li jista’ jaffettwa l-interessi kollettivi tal-konsumaturi ( 27 ).

53.

Madankollu, kif irrilevat il-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza Henkel ( 28 ), l-azzjoni għal inġunzjoni, għad-differenza tar-rikorsi individwali (kemm jekk ippreżentati minn konsumatur individwali, grupp ta’ konsumaturi jew assoċjazzjoni li taġixxi għan-nom tagħhom) ( 29 ), hija indipendenti minn kull rabta konkreta u eżistenti.

54.

L-ewwel nett, ma għandha ebda konnessjoni ma’ tilwima individwali konkreta bejn professjonist u konsumaturi ( 30 ). Għall-kuntrarju ta’ dak sostnut minn Amazon EU, l-assoċjazzjoni rikorrenti ma tintervjenix minflok il-konsumaturi li hija tirrappreżenta, iżda taġixxi fl-interess kollettiv skont setgħa mogħtija lilha mil-liġi. B’hekk din l-azzjoni għandha l-għan li tipprekludi atti illegali li jaffettwaw lill-ordinament ġuridiku li jirriżultaw mill-użu ta’ klawżoli inġusti. Għalhekk, hija għandha natura astratta peress li ma hija bbażata fuq ebda obbligu kuntrattwali partikolari ( 31 ).

55.

It-tieni nett, l-azzjoni għal inġunzjoni għandha natura preventiva peress li hija intiża li tipprojbixxi l-użu ta’ klawżoli inġusti, bħal dawk li jinsabu f’kuntratti diġà konklużi jew li hemm riskju li jiġu inklużi f’kuntratti futuri ( 32 ). Hija għalhekk indipendenti mill-eżistenza ta’ kull rabta diġà kkonsentita minn persuna lejn oħra u hija intiża sabiex tipprojbixxi l-użu mill-professjonist konvenut ta’ ċerti klawżoli fformulati fid-dawl ta’ użu ġeneriku fil-kuntest ta’ kuntratti standard ( 33 ).

56.

Huwa f’din il-perspettiva li l-Artikolu 2(2) tad-Direttiva 2009/22 jistabbilixxi li d-dritt applikabbli fil-kuntest tal-azzjoni għal inġunzjoni huwa “normalment, jew il-liġi tal-Istat Membru fejn oriġina l-ksur jew tal-liġi tal-Istat Membru fejn il-ksur ikun ħalla l-effetti tiegħu”. Din id-dispożizzjoni turi li l-obbligi li fuqhom hija bbażata din l-azzjoni jitnisslu, mhux minn kuntratt, iżda minn ksur ta’ liġi ( 34 ).

57.

Jiena nikkonkludi li l-klawżoli li qed tintalab il-projbizzjoni tagħhom fil-kuntest ta’ azzjoni għal inġunzjoni bħal dawk inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma huma, f’dan il-kuntest, is-sors ta’ ebda obbligu kuntrattwali fis-sens tar-Regolament Ruma I.

58.

Min-naħa l-oħra, tali azzjoni hija intiża sabiex il-professjonist jinsab responsabbli abbażi tal-obbligu mhux kuntrattwali impost fuqu li huwa dak li jastjeni milli juża klawżoli inġusti fir-relazzjonijiet tiegħu mal-konsumaturi. Għalhekk, hija għandha l-għan li tipprevjeni dannu li jieħu l-forma ta’ detriment għall-interessi kollettivi tal-konsumaturi kkawżat minn ksur ta’ dan l-obbligu. L-istess japplika għal obbligu mhux kuntrattwali, fis-sens tar-Regolament Ruma II, bħal ma hija tirrileva, kif jirriżulta mis-sentenza Henkel ( 35 ), f’materja ta’ delitt jew kważi delitt fis-sens tar-Regolament Brussell I ( 36 ).

59.

Fit-tieni lok, dan l-approċċ huwa kkorroborat mill-fatt li, b’mod iktar partikolari fir-rigward tal-eżaminazzjoni tal-validità ta’ klawżola ta’ għażla tal-liġi, ir-regoli tal-kunflitt ta’ liġijiet stabbiliti mir-Regolament Ruma I huma adattati biss għal rikorsi individwali.

60.

F’dan ir-rigward, l-Artikolu 10(1) ta’ dan ir-regolament jipprovdi li l-validità ta’ klawżola kuntrattwali hija suġġetta għal “liġi li tkun applikabbli għalih taħt dan ir-Regolament kieku [din il-klawżola] kien[et] valid[a]”. Għalhekk, skont din id-dispożizzjoni, il-legalità ta’ klawżola ta’ għażla tal-liġi, għandha tkun evalwata fid-dawl tad-dritt magħżul minn din il-klawżola. Kieku l-imsemmija dispożizzjoni tapplika għall-eżaminazzjoni tan-natura inġusta ta’ klawżola ta’ għażla tal-liġi fil-kuntest ta’ azzjoni għal inġunzjoni, il-professjonist jista’ unilateralment jiddeċiedi, billi jinkludi tali klawżola fil-kundizzjonijiet ġenerali fformulati minn qabel ma tiġi stabbilita kwalunkwe relazzjoni kuntrattwali ( 37 ), id-dritt applikabbli għall-eżaminazzjoni tal-validità ta’ dawn l-istess kundizzjonijiet ġenerali.

61.

Madankollu, jiena niddubita jekk tali konsegwenza kinitx intiża mil-leġiżlatur. Dan jixhdu l-kliem tal-Artikolu 3(5) tar-Regolament Ruma I, li jipprovdi li “l-eżistenza u l-validità tal-kunsens tal-partijiet fir-rigward ta’ l-għażla tal-liġi applikabbli” huma rregolati, b’mod partikolari, mill-Artikolu 10 ta’ dan ir-regolament. Din l-aħħar dispożizzjoni tirreferi wkoll, fil-paragrafu 1 tagħha, għall-“eżistenza u l-validità ta’ kuntratt”. Fil-kuntest ta’ azzjoni għal inġunzjoni, ta’ natura astratta u preventiva, ma la jista’ jeżisti kunsens tal-partijiet u lanqas kuntratt li l-eżistenza u l-validità tiegħu jistgħu jiġu evalwati. Din l-osservazzjoni titfa’ dawl fuq id-diffikultajiet li jistgħu jqumu jekk jiġi kkunsidrat li r-Regolament Ruma I jirregola d-dritt applikabbli għall-eżaminazzjoni tal-legalità tal-klawżoli ta’ għażla tal-liġi meta dawn ma jkollhom konnessjoni ma’ ebda rabta konkreta u partikolari.

62.

Fit-tielet lok, jiena nikkunsidra li l-argumenti invokati minn Amazon EU, mill-Gvern tal-Ġermanja u mill-Kummissjoni insostenn tal-applikabbiltà tar-Regolament Ruma I ma jikkontestawx l-approċċ li qiegħed nirrakkomanda.

63.

Dawn l-intervenjenti jallegaw, b’mod partikolari, li d-dritt applikabbli għall-eżaminazzjoni tan-natura inġusta tal-istess klawżoli għandu jkun identiku fil-kuntest tar-rikorsi individwali u tal-azzjonijiet għal inġunzjoni. F’każ kuntrarju, din l-eżaminazzjoni tista’ twassal għal riżultati kontradittorji skont it-tip ta’ rikors.

64.

Niddubita jekk tali simetrija hijiex neċessarjament meħtieġa. Għall-kuntrarju, il-possibbiltà li l-istess klawżoli jistgħu, jekk ikun il-każ, ikunu eżaminati fid-dawl tal-liġijiet ta’ ordinament ġuridiku differenti fil-kuntest ta’ azzjoni għal inġunzjoni u ta’ rikors individwali jidhirli li hija inerenti għan-natura diverġenti u komplementari ta’ dawn iż-żewġ tipi ta’ rikorsi ġudizzjarji ( 38 ).

65.

Barra minn hekk, id-Direttiva 93/13 tipprovdi espressament il-possibbiltà li l-evalwazzjoni tan-natura inġusta ta’ klawżoli kuntrattwali twassal għal riżultat diverġenti skont it-tip ta’ rikors li jagħti lok għaliha. Fil-fatt, skont l-Artikolu 5 ta’ din id-direttiva, li tallega lii l-klawżoli huma ta’ natura inġusta, ir-regoli ta’ interpretazzjoni applikabbli fil-kuntest ta’ azzjoni individwali huma differenti minn dawk applikabbli f’azzjoni għal inġunzjoni ( 39 ).

66.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti kollha, jiena nikkunsidra li d-dritt applikabbli għall-eżaminazzjoni tan-natura inġusta tal-klawżoli li tintalab il-projbizzjoni tagħhom fil-kuntest ta’ azzjoni għal inġunzjoni mressqa skont id-Direttiva 2009/22 għandu jkun iddeterminat skont ir-regoli tal-kunflitt ta’ liġijiet previsti mir-Regolament Ruma II.

67.

Fit-tieni lok, sabiex tingħata risposta għat-tieni domanda preliminari, hemm lok li jiġi ppreċiżat liema dispożizzjonijiet ta’ dan ir-regolament jirregolaw tali determinazzjoni.

68.

L-Artikolu 4(1) tar-Regolament Ruma II jipprovdi, bħala regola ġenerali, l-applikazzjoni għall-obbligi mhux kuntrattwali li jirriżultaw minn fatt dannuż tal-liġi tal-“pajjiż fejn iseħħ id-dannu” (lex loci damni).

69.

L-Artikolu 6(1) ta’ dan ir-regolament jistabbilixxi, bħala regola speċifika dwar l-obbligi mhux kuntrattwali li jirriżultaw minn “att ta’ kompetizzjoni żleali”, l-applikazzjoni tal-liġi tal-“pajjiż fejn ir-relazzjonijiet ta’ kompetittività jew l-interessi kollettivi tal-konsumaturi ikunu, jew probabbilment jiġu, milquta”.

70.

Kif jirriżulta mill-premessa 21 tal-imsemmi regolament, l-Artikolu 6(1) tiegħu jikkostitwixxi lex specialis li, iktar milli deroga mill-Artikolu 4(1), jippreċiża l-portata tiegħu. Fi kliem ieħor, ir-regola stabbilita fl-Artikolu 6(1) tar-Regolament Ruma II tikkonkretizza, fil‑qasam partikolari tal-kompetizzjoni żleali, il-prinċipju tal-lex loci damni.

71.

Fl-opinjoni tiegħi, l-Artikolu 6(1) tar-Regolament Ruma II japplika għall-obbligi mhux kuntrattwali li jistgħu jirriżultaw mill-fatt ta’ ksur tad-Direttiva 93/13 imwettaq għad-detriment tal-interessi kollettivi tal-konsumaturi.

72.

Tali interpretazzjoni, li jidhirli li tirriżulta mill-kliem stess ta’ din id-dispożizzjoni, hija kkorroborata mix-xogħol preparatorju relatat magħha. F’dan ir-rigward, l-espożizzjoni tal-motivi tal-abbozz tar-Regolament Ruma II issemmi b’mod espliċitu, fir-rigward tal-oqsma li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din ir-regola partikolari, l-azzjonijiet kollettivi għal inġunzjoni kontra l-użu ta’ klawżoli inġusti f’kuntratti ta’ konsum ( 40 ).

73.

Għalhekk, jiena nikkunsidra li l-kamp ta’ applikazzjoni tal-imsemmi Artikolu 6(1), jestendi għal kull att li għandu n-natura li jibdel ir-relazzjonijiet bejn il-parteċipanti fis-suq, kemm bejn il-kompetituri kif ukoll fir-rigward tal-konsumaturi b’mod kollettiv ( 41 ). Skont din id-definizzjoni awtonoma tal-“kompetizzjoni żleali” fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni, din tinkludi l-użu ta’ klawżoli inġusti inklużi fil-kundizzjonijiet ġenerali tal-bejgħ peress li dan jista’ jaffettwa l-interessi kollettivi tal-konsumaturi bħala kategorija, u barra minn hekk, jinfluwenza l-kundizzjonijiet ta’ kompetizzjoni fis-suq.

74.

Skont l-Artikolu 6(1) tar-Regolament Ruma II, l-azzjoni għal inġunzjoni intiża li tipprojbixxi l-użu ta’ klawżoli inġusti fil-kuntratti konklużi mal-konsumaturi li jirrisjedu fl-Awstrija hija, fl-opinjoni tiegħi, irregolata mid-dritt Awstrijak. Huwa fil-fatt fil-pajjiżi ta’ residenza ta’ dawn il-konsumaturi li l-interessi kollettivi li din l-azzjoni hija intiża li tipproteġi huma affettwati jew jistgħu jiġu affettwati.

75.

Ir-regola ta’ rabta inċidentali stabbilita fl-Artikolu 4(3) tar-Regolament Ruma II ma tikkontestax il-konklużjoni magħmula fil-punt preċedenti. Din id-dispożizzjoni tipprovdi deroga mir-regola ġenerali tal-lex loci damni meta jkun hemm “konnessjoni manifestament aktar mill-qrib” ma’ Stat Membru ieħor. Skont l-imsemmija dispożizzjoni, tali konnessjoni tista’, b’mod partikolari, tirriżulta minn “relazzjoni pre-eżistenti bejn il-partijiet, bħal kuntratt, li tkun konnessa mill-qrib mad-delitt jew kważi-delitt ċivili in kwistjoni”.

76.

Fl-opinjoni tiegħi din id-deroga ma hijiex intiża sabiex tapplika għal sitwazzjonijiet li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ regola partikolari bħal dik stabbilita fl-Artikolu 6(1) tar-Regolament Ruma II.

77.

F’dan ir-rigward, mix-xogħol preparatorju relatat ma’ dan ir-regolament jirriżulta li l-Kummissjoni kkunsidrat li r-regoli ta’ rabta inċidentali jikkorrispondu għal dawk previsti fl-Artikolu 4(2) u (3) ta’ dan ir-regolament, “ma humiex adattati għal qasam [tal-kompetizzjoni żleali] b’mod ġenerali” ( 42 ). Jiena naqbel ma’ din il-perspettiva, peress li l-Artikolu 6(1) tal-imsemmi regolament huwa intiż li jipproteġi l-interessi kollettivi – li jeċċedu l-kuntest tar-relazzjonijiet bejn il-partijiet fil-kawża – billi jipprovdi regola adattata b’mod speċifiku għal dan l-għan. Madankollu, dan il-għan jintlaħaq jekk ikun permess li din ir-regola tkun evitata abbażi ta’ konnessjonijiet ta’ rabta personali bejn dawn il-partijiet ( 43 ).

78.

Barra minn hekk, VKI u Amazon EU, f’dan il-każ, ma huma marbuta b’ebda kuntratt pre-eżistenti (il-kundizzjonijiet ġenerali tal-bejgħ huma intiżi biss għal konsumaturi individwali). Barra minn hekk, infakkar li, peress li l-azzjoni għal inġunzjoni hija indipendenti minn kull tilwima individwali konkreta bejn professjonist u konsumaturi, hija tista’ tkun eżerċitata anki jekk il-klawżoli li tintalab il-projbizzjoni tagħhom ma jkunux intużaw f’kuntratti partikolari ( 44 ). F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-fatt li dawn il-kundizzjonijiet ġenerali jipprevedu l-applikabbiltà tad-dritt Lussemburgiż ma jnissilx, fin-nuqqas ta’ kwalunkwe relazzjoni pre-eżistenti kemm bejn il-partijiet fil-kawża kif ukoll bejn il-professjonist u ċerti konsumaturi partikolari, konnessjoni manifestament iktar mill-qrib mal-Lussemburgu fil-kuntest ta’ tali azzjoni.

79.

L-Artikolu 12 tar-Regolament Ruma II, li l-Kummissjoni invokat l-applikazzjoni tiegħu b’mod sussidjarju, lanqas ma huwa rilevanti f’dan il-kuntest. Din id-dispożizzjoni, li tirregola d-dritt applikabbli għall-obbligi mhux kuntrattwali li jirriżultaw minn relazzjonijiet prekuntrattwali (culpa in contrahendo), tippreżumi fl-opinjoni tiegħi l-eżistenza ta’ relazzjonijiet prekuntrattwali konkreti u partikolari. Madankollu, fid-dawl tan-natura astratta u kollettiva tal-azzjoni għal inġunzjoni, dan l-element huwa nieqes. Fi kwalunkwe każ, din l-azzjoni hija intiża sabiex tipprekludi, mhux kwalunkwe culpa in contrahendo, iżda l-użu ta’ klawżoli kuntrattwali nfushom.

80.

Jekk l-approċċ li jiena nipproponi jiġi segwit f’dan il-każ, l-evalwazzjoni tan-natura inġusta tal-klawżoli previsti mit-talba għal inġunzjoni taqa’ għalhekk, bl-applikazzjoni tal-Artikolu 6(1) tar-Regolament Ruma II, taħt id-dritt Awstrijak biss – inkluż, b’mod partikolari, il-leġiżlazzjoni Awstrijaka li tittrasponi d-Direttiva 93/13 (jiġifieri l-KSchG).

81.

Min-naħa l-oħra, fil-kuntest tar-rikors individwali, din il-kwistjoni tkun irregolata, skont l-Artikolu 6(2) tar-Regolament Ruma I ( 45 ), mid-dritt magħżul mill-partijiet skont il-klawżola 12 tal-kundizzjonijiet ġenerali tal-bejgħ ikkontestati (preżunt li din hija valida ( 46 )), jiġifieri d-dritt Lussemburgiż. Madankollu, dan id-dritt jiġi applikat bla ħsara għall-protezzjoni mogħtija lill-konsumaturi mid-dispożizzjonijiet imperattivi tad-dritt li kienu jkunu applikabbli fin-nuqqas ta’ għażla ( 47 ). Dan jikkorrispondi, skont l-Artikolu 6(1) ta’ dan ir-regolament, għad-dritt tal-pajjiż ta’ residenza abitwali tal-konsumatur, f’dan il-każ, id-dritt Awstrijak.

82.

Il-qorti tar-rinviju tistaqsi, permezz tal-ewwel parti tar-raba’ domanda tagħha, jekk klawżola tal-għażla tal-liġi li tindika d-dritt tal-Istat Membru tas-sede tal-professjonist, bħall-klawżola 12 tal-kundizzjonijiet ġenerali tal-bejgħ ta’ Amazon EU, hijiex inġusta fis-sens tad-Direttiva 93/13.

83.

Skont l-Artikolu 3(1) ta’ din id-direttiva, klawżola li ma tiġix innegozjata individwalment hija inġusta meta toħloq, minkejja r-rekwiżit tal-bona fede, żbilanċ sinjifikattiv bejn id-drittijiet u l-obbligi tal-partijiet għad-detriment tal-konsumatur.

84.

L-Artikolu 3(2) ta’ din id-dispożizzjoni jippreċiża li klawżola għandha dejjem titqies li ma tkunx ġiet innegozjata individwalment meta tkun ġiet abbozzata minn qabel mill-professjonist, mingħajr ma l-konsumatur ma jkun seta’ influwenza l-kontenut tagħha, b’mod partikolari fil-kuntest ta’ kuntratt standard imfassal minn qabel. Fl-opinjoni tiegħi, ma hemm ebda dubju li dan il-każ jinkludi kundizzjonijiet ġenerali tal-bejgħ bħal dawk inkwistjoni fil-kawża prinċipali.

85.

Skont l-Artikolu 4(1) tal-imsemmija direttiva, in-natura inġusta ta’ klawżola tista’ tkun iddikjarata biss skont eżaminazzjoni każ b’każ fir-rigward taċ-ċirkustanzi kollha rilevanti, inkluż tan-natura tal-merkanzija jew servizzi li huma s-suġġett tal-kuntratt.

86.

Barra minn hekk, l-Artikolu 5 tal-istess direttiva jipprovdi li, meta l-klawżoli offerti lill-konsumatur ikunu bil-miktub, dawn għandhom isiru “b’lingwaġġ sempliċi u ċar” ( 48 ).

87.

Skont qari konġunt tad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 3(3) u tal-paragrafu 1(q) tal-Anness I tad-Direttiva 93/13, jistgħu b’mod partikolari jiġu ddikjarati inġusti l-klawżoli intiżi li “jeskludu jew ifixklu d-dritt tal-konsumatur li jieħu azzjon legali […]” ( 49 ).

88.

Hija l-qorti nazzjonali li għandha tiddetermina jekk, fir-rigward taċ-ċirkustanzi proprji tal-każ inkwistjoni, klawżola tissodisfax ir-rekwiżiti tal-bona fede, bilanċ u trasparenza li jirriżultaw mid-dispożizzjonijiet imsemmija iktar ’il fuq ( 50 ). Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha l-kompetenza sabiex tislet mid-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 93/13 il-kriterji li din il-qorti tista’ jew għandha tapplika f’tali evalwazzjoni ( 51 ).

89.

Preliminarjament, hemm lok li tiġi miċħuda l-premessa li fuqha huwa bbażat l-argument ta’ VKI, li l-klawżola 12 tal-kundizzjonijiet ġenerali tal-bejgħ ikkontestati tipprovdi li l-kuntest huwa esklużivament suġġett għad-dritt Lussemburgiż, mingħajr ma l-konsumaturi jistgħu jibbenefikaw mill-protezzjoni mogħtija lilhom mid-dispożizzjonijiet imperattivi tad-dritt tal-Istat ta’ residenza tagħhom. Fl-opinjoni tiegħi, tali interpretazzjoni ma tirriżultax mill-kliem ta’ din il-klawżola. Din ma tistax, minħabba s-sempliċi fatt li ma tagħmilx riferiment espliċitu għal din il-protezzjoni mogħtija lill-konsumaturi mill-Artikolu 6(2) tar-Regolament Ruma I, iċċaħħad lil dawn tal-aħħar minnha. L-istess japplika meta l-imsemmija protezzjoni tirriżulta direttament minn din id-dispożizzjoni leġiżlattiva li tillimita l-awtonomija tal-volontà tal-partijiet. B’hekk, il-konsumaturi jistgħu jinvokawha mingħajr ma jkun neċessarju li din tiġi tradotta wkoll taħt il-forma ta’ obbligu kuntrattwali ( 52 ).

90.

Għalhekk, wara li ġiet ippreċiżata l-portata ta’ din il-klawżola, għandu jiġi eżaminat jekk, skont il-każ, l-inkonvenjenzi li ser ikollha fuq il-konsumaturi jilħqux il-livell ta’ żbilanċ sinjifikattiv bejn id-drittijiet u l-obbligi tal-partijiet fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 93/13.

91.

Fl-opinjoni tiegħi, klawżola tal-għażla tal-liġi li tindika d-dritt tal-Istat Membru tas-sede tal-professjonist ma tistax tkun inġusta għas-sempliċi fatt li, ipotetikament, tista’, minn naħa, trendi iktar diffiċli l-eżerċizzju ta’ azzjoni legali mill-konsumatur medju residenti fi Stat ieħor, u min-naħa l-oħra, tiffavorixxi l-professjonist fil-kuntest tad-difiża tiegħu.

92.

Huwa minnu li, kif jargumentaw VKI u l-Gvern Brittaniku, kunsiderazzjonijiet simili wasslu lill-Qorti tal-Ġustizzja tikkunsidra, fis-sentenza Océano Grupo Editorial u Salvat Editores ( 53 ), li klawżola li tat ġurisdizzjoni esklużiva lill-pajjiż tas-sede tal-professjoni taqa’ taħt il-paragrafu I(q) tal-Anness I tal-imsemmija direttiva. Madankollu, din il-konklużjoni, ma hijiex trasponibbli b’analoġija għal klawżola tal-għażla tal-liġi bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li l-effetti tagħha huma differenti minn dawk ta’ klawżola li tagħti ġurisdizzjoni.

93.

Il-leġiżlazzjoni tal-Unjoni tawtorizza, fil-prinċipju, espressament, il-klawżoli ta’ għażla tal-liġi, anki meta dawn ma jkunux ġew innegozjati individwalment. Fil-fatt, l-Artikolu 6(2) tar-Regolament Ruma I jistabbilixxi – permezz tar-riżerva msemmija fit-tieni sentenza ta’ din id-dispożizzjoni – il-fakultà tal-partijiet li jiftiehmu dwar id-dritt applikabbli għal kuntratt ta’ konsum. Din id-dispożizzjoni ma tagħmilx distinzjoni bejn klawżoli nnegozjati individwalment u dawk li ma humiex. Fir-rigward tal-klawżoli li ma kinux suġġetti għal tali negozjar ( 54 ), il-ħames u s-sitt premessa tad-Direttiva 93/13 jindikaw barra minn hekk li l-leġiżlatur ippreveda b’mod speċifiku l-possibbiltà li jiġu konklużi kuntratti rregolati mid-dritt ta’ Stat Membru għajr dak fejn jirresjedi l-konsumatur, filwaqt li jirrikonoxxu l-bżonn li dan tal-aħħar ikun protett kontra l-użu ta’ klawżoli inġusti f’tali sitwazzjoni.

94.

F’dawn iċ-ċirkustanzi, nikkunsidra li klawżola ta’ għażla tal-liġi li tindika d-dritt tal-Istat Membru tas-sede tal-professjonist ma hijiex inġusta ħlief jekk tkun tippreżenta ċerti partikolaritajiet, fil-formulazzjoni jew fil-kuntest tagħha, li joħolqu żbilanċ sinjifikattiv bejn id-drittijiet u l-obbligi tal-partijiet.

95.

B’mod partikolari, in-natura inġusta ta’ tali klawżola tista’ tirriżulta minn kliem li ma jissodisfax ir-rekwiżit ta’ redazzjoni sempliċi u ċara stabbilit fl-Artikolu 5 tad-Direttiva 93/13. Kif jirriżulta mill-ġurisprudenza, dan ir-rekwiżit għandu, fid-dawl tas-sitwazzjoni ta’ inferjorità li fiha jinsab il-konsumatur fir-rigward tal-professjonist dwar b’mod partikolari, il-livell ta’ informazzjoni, ikun suġġett għal interpretazzjoni estensiva ( 55 ). Il-Qorti tal-Ġustizzja enfasizzat ukoll in-natura essenzjali tal-informazzjoni tal-konsumatur dwar il-konsegwenzi tal-klawżoli kuntrattwali ( 56 ). Fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet, l-imsemmi rekwiżit jeħtieġ b’mod partikolari, fl-opinjoni tiegħi, li l-klawżola ma tkunx tali li twassal lill-konsumatur medju jiżbalja dwar il-kontenut tad-drittijiet tiegħu.

96.

F’dan il-każ, il-klawżola kkontestata għandha, b’mod iktar preċiż, tkun trasparenti biżżejjed fir-rigward tal-fakultà tal-konsumatur li jinvoka d-dispożizzjonijiet imperattivi tad-dritt tal-Istat ta’ residenza tiegħu, mogħtija lilu mill-Artikolu 6(2) tar-Regolament Ruma I. Il-grad ta’ trasparenza meħtieġ għal dan il-għan jiddependi fuq iċ-ċirkustanzi rilevanti kollha f’dan il-każ ( 57 ).

97.

F’dan ir-rigward, nosserva li l-kuntratti ta’ konsum jirrigwardaw ħafna drabi ammonti żgħar ( 58 ), iktar u iktar fil-kuntest tal-kummerċ elettroniku. F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-konsumatur medju huwa inqas inkorraġġut jippreżenta rikors ġudizzjarju kontra l-professjonist ( 59 ). Klawżola ta’ għażla tal-liġi li tindika d-dritt ta’ Stat Membru li ma huwiex dak li fih jirresjedi l-konsumatur hija tali li tirrendi inqas attraenti tali rikors.

98.

Barra minn hekk, jidhirli li huwa probabbli li l-konsumatur medju ma huwiex informat biżżejjed dwar il-protezzjoni li jagħtih l‑Artikolu 6(2) tar-Regolament Ruma I. Konsegwentement, bħala regola, jirrigwarda biss il-formulazzjoni tal-klawżola ta’ għażla tal-liġi. Madankollu, il-possibbiltà li l-konsumatur iqajjem il-protezzjoni mogħtija lilu mil-liġijiet imperattivi tal-Istat ta’ residenza tiegħu għandha importanza prattika kunsiderevoli.

99.

Qabel xejn, dawn il-liġijiet jinkludu volum sinjifikattiv ta’ dispożizzjonijiet li minnhom jista’ jipprevalixxi ruħu l-konsumatur. Fosthom hemm, b’mod partikolari, id-dispożizzjonijiet nazzjonali li jittrasponu l-acquis tal-Unjoni fil-qasam tal-protezzjoni tal-konsumaturi, b’mod partikolari f’dak li jirrigwarda l-kummerċ elettroniku ( 60 ). Fil-fatt, kif jirriżulta mid-direttivi li jirregolaw dan il-qasam, dawn id-dispożizzjonijiet għandhom bħala regola natura imperattiva ( 61 ).

100.

Għalhekk, il-liġijiet tal-Istat fejn jirresjedi l-konsumatur huma, b’mod ġenerali, iktar familjari u aċċessibbli minn dawn (ħlief għal raġunijiet lingwistiċi), u għalhekk iktar faċli li jiġu invokati, minn dawk tal-Istat Membru tas-sede tal-professjonist. F’dan ir-rigward, insostni wkoll li l-Artikolu 6(2) tar-Regolament Ruma I ma jissuġġettax, fl-opinjoni tiegħi, il-benefiċċju tal-konsumatur mill-“protezzjoni mogħtija lilu minn dispożizzjonijiet li ma jistgħux jiġu derogati bi ftehim” skont id-dritt tal-pajjiż ta’ residenza tiegħu għall-kundizzjoni li dawn id-dispożizzjonijiet jipprovdu livell ta’ protezzjoni superjuri, minn perspettiva sostantiva, minn dak li jirriżulta mil-leġiżlazzjoni tal-ordinament legali magħżul ( 62 ). L-imsemmi Artikolu 6(2) jippermetti għalhekk lill-konsumatur jinvoka b’mod globali d-dispożizzjonijiet imperattivi tad-dritt tal-Istat ta’ residenza tiegħu, kemm jekk ikunu iktar favorevoli mid-dispożizzjonijiet tad-dritt magħżul fir-rigward tal-kontenut tagħhom kif ukoll jekk le ( 63 ).

101.

Fl-aħħar nett, id-diffikultà tal-possibbiltà li l-konsumatur jinvoka tali protezzjoni tiżdied bil-fatt li ċerti direttivi tal-Unjoni fil-qasam tal-protezzjoni tal-konsumaturi jimmiraw biss għal armonizzazzjoni minima ( 64 ). Oħrajn jippermettu lill-Istati Membri jżommu jew jadottaw regoli nazzjonali fir-rigward ta’ ċerti aspetti li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tagħhom ( 65 ). L-Istat Membru ta’ residenza tal-konsumatur jista’ għalhekk jagħti lil dan tal-aħħar protezzjoni iktar estiża minn dik prevista f’dawn id-direttivi, u jekk ikun il-każ, fil-liġijiet ta’ traspożizzjoni tagħhom fl-ordinament ġuridiku magħżul.

102.

F’dawn iċ-ċirkustanzi, jiena nikkunsidra, bħal VKI u l-Gvern Brittaniku, li l-fatt li l-imsemmija klawżola 12 ma ssemmix il-fakultà tal-konsumatur li jinvoka l-liġijiet imperattivi tal-pajjiż ta’ residenza tiegħu, jista’ jagħti lill-konsumatur medju l-impressjoni żbaljata li huwa biss id-dritt magħżul skont din il-klawżola li japplika għall-kuntratt. Madankollu, jekk tali konsumatur ikun żbaljat, huwa jkollu r-riskju li jkun skoraġġut milli jippreżenta rikors minħabba prinċipalment in-nuqqas ta’ familjarità mal-liġijiet li jipproteġu lill-konsumaturi fl-ordinament legali magħżul ( 66 ).

103.

Konsegwentement, din il-klawżola jidhirli li hija tali li toħloq żbilanċ bejn id-drittijiet u l-obbligi tal-partijiet u għalhekk, hija inġusta fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 93/13, aspett li għandu jiġi vverifikat mill-qorti tar-rinviju.

104.

Amazon EU oġġezzjonat fir-rigward tal-fatt li l-konstatazzjoni tan-natura inġusta ta’ tali klawżola tqiegħed fuq il-professjonisti l-obbligu eċċessivament tqil li jelenkaw il-liġijiet imperattivi kollha rilevanti tal-Istat ta’ residenza tal-konsumatur sabiex ikunu jistgħu jagħżlu l-liġi applikabbli għall-kuntratt. Sabiex ineħħi kull konfużjoni f’dan ir-rigward, nippreċiża li din il-konstatazzjoni ma twassalx għal tali obbligu. Hija sempliċement tobbliga lill-professjonisti jagħżlu formulazzjoni li tindika b’mod inekwivoku, fil-formulazzjoni tal-klawżola ta’ għażla tal-liġi, li din topera bla ħsara għall-protezzjoni mogħtija lill-konsumaturi mil-liġijiet imperattivi tal-Istat ta’ residenza tagħhom, mingħajr ma huwa neċessarjament meħtieġ li jiġu elenkati dawn il-liġijiet.

105.

Permezz tat-tieni parti tar-raba’ domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar id-dritt applikabbli għall-ipproċessar tad-data personali mwettaq minn impriża ta’ kummerċ elettroniku li tindirizza l-attivitajiet tagħha lejn Stat Membru għajr dak fejn għandha s-sede tagħha. Din il-qorti tistaqsi jekk tali pproċessar huwiex, f’dan il-każ, irregolat biss mid-dritt tal-Istat Membru tas-sede ta’ Amazon EU (jiġifieri l-Lussemburgu), jew mid-dritt Awstrijak ukoll, peress li din il-kumpannija tolqot il-konsumaturi residenti fl-Awstrija permezz tas-sit tal-internet tagħha fil-lingwa Ġermaniża.

106.

Din id-domanda saret lill-Qorti tal-Ġustizzja peress li VKI argumentat li l-klawżoli 6, 9 u 11 tal-kundizzjonijiet ġenerali tal-bejgħ ta’ Amazon EU jmorru kontra d-DSG, li tittrasponi d-Direttiva 95/46 fid-dritt Awstrijak ( 67 ). Fid-dawl ta’ dan il-kuntest, il-qorti tar-rinviju għandha, fir-realtà, dubji dwar id-dritt nazzjonali ta’ traspożizzjoni ta’ din id-direttiva li fid-dawl tagħha għandha teżamina l-legalità ta’ dawn il-klawżoli fil-kuntest ta’ azzjoni għal inġunzjoni.

107.

Kunsiderazzjoni simultanja tal-kliem u tal-kuntest tal-imsemmija domanda turi wkoll li din il-qorti titlaq mill-premessa li d-dritt applikabbli għal tali eżaminazzjoni għandha tkun identika għad-dritt applikabbli għall-ipproċessar tad-data li twettaq Amazon EU, jekk ikun il-każ, skont l-istess klawżoli.

108.

Ħadd mill-intervenjenti ma kkontesta din il-premessa. Jiena naqbel ukoll. Fil-fatt, l-Artikolu 4 tad-Direttiva 95/46 jipprovdi regoli speċifiċi li jippermettu l-identifikazzjoni tad-dritt nazzjonali ta’ traspożizzjoni tagħha li jirregola pproċessar ta’ data partikolari ( 68 ). Dawn ir-regoli partikolari jindikaw ukoll, fl-opinjoni tiegħi, id-dritt applikabbli għall-eżaminazzjoni tal-legalità tal-klawżoli li jipprovdu dan l-ipproċessar ( 69 ).

109.

Skont ix-xogħol preparatorju tad-Direttiva 95/46, l-Artikolu 4 tagħha huwa intiż b’mod partikolari, fl-intier tiegħu, sabiex jevita li operazzjoni ta’ pproċessar ta’ data tkun irregolata mil-liġijiet ta’ iktar minn Stat Membru wieħed ( 70 ). Din id-direttiva hija bbażata, fil-fatt, fuq l-idea li l-armonizzazzjoni li hija twettaq tiżgura livell ekwivalenti ta’ protezzjoni tad-data fl-Unjoni kollha. Għalhekk hija timponi fuq l-Istati Membri obbligu ta’ fiduċja reċiproka li jipprekludi li l-istess operazzjoni ta’ pproċessar tgħaddi mill-għarbiel ta’ diversi liġijiet nazzjonali, u b’hekk tostakola l-moviment tad-data kkonċernata ( 71 ).

110.

Din id-dispożizzjoni għandha għalhekk funzjoni doppja ( 72 ):

111.

Wara din il-kjarifika, mill-Artikolu 4(1)(a) tad-Direttiva 95/46 jirriżulta li l-applikabbiltà ta’ liġi ta’ traspożizzjoni ta’ Stat Membru għal ipproċessar ta’ data personali tippreżumi li żewġ kundizzjonijiet jiġu ssodisfatti:

112.

It-tieni kundizzjoni sseħħ, fil-prattika, meta impriża jkollha stabbilimenti f’diversi Stati Membri ( 75 ). Hija tippermetti għalhekk li jiġi stabbilit liema dritt ta’ dawn l-Istati Membri jirregola l-operazzjoni tal-ipproċessar ikkonċernata: ser japplika biss id-dritt tal-Istat Membru tal-istabbiliment fil-kuntest tal-attivitajiet li fihom taqa’ din l-operazzjoni ( 76 ).

113.

F’dan il-każ, ma huwiex ikkontestat li l-klawżoli 6, 9 u 11 tal-kundizzjonijiet ġenerali tal-bejgħ ta’ Amazon EU jipprevedu “ipproċessar ta’ data personali” li jaqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tad‑Direttiva 95/46 ( 77 ). Għandu jiġi evalwat ukoll jekk tali pproċessar huwiex intiż li jseħħ “fil-kuntest ta’ l-attivitajiet” ta’ “stabbiliment” ta’ din il-kumpannija fl-Awstrija, fil-Lussemburgu jew – minkejja li din l‑eventwalità la tqajmet mill-qorti tar-rinviju u lanqas mill-intervenjenti – fil-Ġermanja.

114.

Fir-rigward tal-eżistenza ta’ stabbiliment ta’ Amazon EU fl-Awstrija, jiena nosserva qabel xejn li l-kunċett ta’ stabbiliment, fis-sens tal-Artikolu 4(1)(a) ta’ din id-direttiva, għandu sinjifikattiv awtonomu ( 78 ).

115.

Skont il-premessa 19 tal-imsemmija direttiva, dan il-kunċett jippreżumi “l-eżerċizzju effettiv u reali ta’ attività permezz ta’ arranġamenti stabbli”. Din il-premessa tippreċiża li “l-forma legali ta’ stabbiliment bħal dan […] mhux il-fattur determinanti dwar dan”. Hija tindika wkoll li meta l-istess kontrollur ikun stabbilit fit-territorju ta’ diversi Stati Membri, huwa għandu jiżgura li kull wieħed minn dawn l-istabbilimenti jissodisfa l-obbligi previsti mid-dritt nazzjonali applikabbli għall-attivitajiet ta’ kull wieħed minnhom.

116.

Fid-dawl ta’ dawn id-dispożizzjonijiet, il-Qorti tal-Ġustizzja adottat, fis-sentenza Weltimmo ( 79 ), interpretazzjoni wiesgħa tal-kunċett ta’ stabbiliment, li testendi għal “għal kull attività reali u effettiva, anki minima, eżerċitata permezz ta’ arranġament stabbli”, irrispettivament mill-forma legali tiegħu. F’din is-sentenza, hija ppreċiżat li “sabiex jiġi ddeterminat jekk kumpannija, il-kontrollur tad-data, għandhiex stabbiliment, fis-sens tad-Direttiva 95/46, fi Stat Membru ieħor li ma huwiex l-Istat Membru jew il-pajjiż terz li fih hija rreġistrata, għandu jiġi evalwat kemm il-livell ta’ stabbiltà tal-arranġamenti kif ukoll ir‑realtà tal-eżerċizzju tal-attivitajiet f’dan l-Istat Membru l-ieħor” ( 80 ).

117.

Il-Qorti tal-Ġustizzja mbagħad fdat lill-qorti nazzjonali l-funzjoni li tiddetermina, fid-dawl ta’ dawn il-prinċipji, jekk il-kumpannija inkwistjoni għandhiex stabbiliment fl-Ungerija fir-rigward ta’ serje ta’ kriterji. Minn naħa, hija stiednitha tieħu inkunsiderazzjoni l-fatt li l-attività kkonċernata tikkonsisti fl-użu ta’ siti tal-internet li jippubblikaw riklami dwar proprjetajiet immobbli li jinsabu fl-Ungerija u miktuba bl-Ungeriż – b’tali mod li l-użu ta’ dawn is-siti kien prinċipalment, jew anki kompletament, indirizzat lejn dan l-Istat Membru. Min-naħa l-oħra, il-Qorti tal-Ġustizzja enfasizzat il-preżenza ta’ rappreżentant fl-Ungerija responsabbli mill-irkupru tad-djun li jirriżultaw minn din l-attività u li jirrappreżenta lill-imsemmija kumpannija fil-proċeduri dwar l-ipproċessar tad-data kkonċernat, kif ukoll il-ftuħ ta’ kont bankarju u l-użu ta’ kaxxa postali fl-Ungerija ( 81 ). Barra minn hekk, nirrimarka li l-istabbiliment mill-Qorti tal-Ġustizzja ta’ dawn il-kriterji jimplika li stabbiliment fl-Ungerija ma jistax jeżisti bis-sempliċi fatt li l-imsemmija siti tal-internet huma aċċessibbli minn hemmhekk.

118.

Hija l-qorti tar-rinviju li għandha tiddetermina, fid-dawl ta’ din il-ġurisprudenza u billi tieħu inkunsiderazzjoni ċ-ċirkustanzi kollha rilevanti ta’ dan il-każ, jekk Amazon EU għandhiex stabbiliment fl-Awstrija. Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja hija awtorizzata tipprovdilha ċerti indikazzjonijiet li jistgħu jiggwidawha fil-kuntest ta’ tali evalwazzjoni, bħal dawk proposti iktar ’il fuq.

119.

Qabelxejn, kif jirriżulta mill-punt 114 ta’ dawn il-konklużjonijiet, il-fatt li Amazon EU hija rreġistrata u għandha s-sede tagħha fil-Lussemburgu u ma la għandha sussidjarja u lanqas fergħa fl-Awstrija ma jeskludix li hija għandha stabbiliment fis-sens tad-Direttiva 95/46.

120.

Sussegwentement, mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li Amazon EU għandha relazzjoni u tikkonkludi kuntratti mal-konsumaturi Awstrijaki permezz tas-sit tal-internet fil-lingwa Ġermaniża. Fl-opinjoni tiegħi, fir-rigward b’mod partikolari tal-ġurisprudenza esposta fil-punti 116 u 117 ta’ dawn il-konklużjonijiet, dan l-element ma jistax, waħdu, ikun il-bażi tal-eżistenza ta’ stabbiliment ta’ Amazon EU fl-Awstrija fin-nuqqas ta’ fatturi oħra li jistgħu jistabbilixxu li din il-kumpannija għandha “arranġament stabbli”.

121.

Fl-aħħar nett, jiena ma neskludix li, kif allegat VKI, eventwali servizz ta’ wara l-bejgħ, bħal servizz ta’ lmenti, intiż għall-klijenti residenti fl-Awstrija, jista’ jikkostitwixxi stabbiliment fl-Awstrija. Tali konstatazzjoni ma tistax, madankollu, tiġġustifika waħedha l-applikabbiltà tad-DSG.

122.

Fil-fatt, anki jekk tiġi preżunta l-eżistenza ta’ tali servizz u l-klassifikazzjoni tiegħu bħala stabbiliment, xorta għandu jiġi stabbilit li l-ipproċessar ta’ data previst mill-klawżoli kkontestati huwa intiż li jaqa’ fil-kuntest tal-attivitajiet ta’ dan is-servizz, fis-sens tat-tieni kundizzjoni stabbilita mill-Artikolu 4(1)(a) tad-Direttiva 95/46.

123.

Il-Qorti tal-Ġustizzja kellha l-opportunità tivverifika l-osservanza ta’ din il-kundizzjoni fis-sentenza Google Spain u Google ( 82 ). F’din il-kawża, hija adottat interpretazzjoni wiesgħa billi kkunsidrat, essenzjalment, li din tkun issodisfatta meta l-attivitajiet tal-utent tal-mutur ta’ tfittxija stabbilit fl-Istati Uniti (li għall-bżonnijiet tiegħu seħħ l-ipproċessar tad-data inkwistjoni) u l-attivitajiet ta’ promozzjoni u provvista ta’ spazji pubbliċitarji tal-istabbiliment tiegħu fi Spanja kienu “marbuta indissoċjabilment” ( 83 ).

124.

Madankollu, jiena niddubita jekk dan l-approċċ huwiex trasponibbli għal din il-kawża. Minbarra differenzi fattwali oħra, il-kawża li tat lok għal din is-sentenza hija distinta minn dan il-każ peress li din il-kawża kienet tirrigwarda l-evalwazzjoni dwar jekk l-ipproċessar tad-data kkonċernata kienx kopert mill-qafas ta’ protezzjoni stabbilit mid-Direttiva 95/46 (permezz tad-dritt Spanjol ta’ traspożizzjoni tagħha). Fl-opinjoni tiegħi, huwa f’din il-perspettiva li l-Qorti tal-Ġustizzja interpretat it-tieni kundizzjoni stabbilita fl-Artikolu 4(1)(a) ta’ din id-direttiva b’mod estensiv, sabiex tevita li tali pproċessar ikun eżentat mill-obbligi jew mill-garanziji previsti minnha ( 84 ).

125.

F’dan il-każ, hemm lok, min-naħa l-oħra, li jiġi ddeterminat, liema fost id-diversi drittijiet nazzjonali ta’ traspożizzjoni ta’ din id-direttiva, hija intiża sabiex tirregola l-operazzjonijiet ta’ pproċessar ta’ data previsti mill-klawżoli kkontestati. Tali eżerċizzju jimplika l-identifikazzjoni tal-istabbiliment li fil-kuntest tal-attivitajiet tiegħu jaqgħu bl-iktar mod dirett dawn l-operazzjonijiet. Madankollu, prima facie jidhirli, bla ħsara għall-verifika mill-qorti tar-rinviju, li l-operazzjonijiet previsti mill-klawżoli 6, 9 u 11 tal-kundizzjonijiet ġenerali ta’ Amazon EU ma humiex marbuta mal-attivitajiet tagħha ta’ kwalunkwe servizz ta’ wara l-bejgħ fl-Awstrija.

126.

Jekk il-qorti tar-rinviju tikkunsidra li Amazon EU ma għandhiex stabbiliment fl-Awstrija jew li, fi kwalunkwe każ, l-operazzjonijiet tal-ipproċessar previsti minn dawn il-klawżoli ma humiex intiżi sabiex jaqgħu fil-kuntest tal-attivitajiet ta’ tali stabbiliment, xorta għandu jiġi eżaminat fid-dawl taż-żewġ kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 4(1)(a) tad-Direttiva 95/46, jekk l-imsemmija operazzjonijiet humiex suġġetti għad-dritt ta’ Stat Membru ieħor, u jekk ikun il-każ, l-identifikazzjoni tiegħu.

127.

La l-qorti tar-rinviju u lanqas l-intervenjenti ma jiddubitaw, f’dan ir-rigward, li Amazon EU għandha stabbiliment fil-Lussemburgu. Madankollu, wieħed jista’ jistaqsi jekk l-operazzjonijiet tal-ipproċessar previsti mill-imsemmija klawżoli humiex pjuttost marbuta mal-attivitajiet ta’ eventwali stabbiliment ta’ din il-kumpannija fil-Ġermanja. Fil-fatt, huwa permezz tas-sit tal-internet f’isem dominju Ġermaniż www.amazon.de li hija stabbilixxiet relazzjonijiet mal-konsumaturi Awstrijaki. Il-klawżola 6 tal-kundizzjonijiet ġenerali ta’ Amazon EU tindika barra minn hekk li “Amazon.de” tivverifika, tevalwa u tiskambja – jiġifieri tipproċessa – id-data personali tal‑klijenti ( 85 ). Fid-dawl ta’ tali indizji, l-applikabbiltà tad-dritt Ġermaniż jista’ jkun previst. Id-deċiżjoni tar-rinviju ma tipprovdix madankollu elementi fattwali oħra relatati mal-attivitajiet ta’ Amazon EU fil‑Ġermanja.

128.

F’dawn iċ-ċirkustanzi, hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika, anki fid-dawl tal-ġurisprudenza esposta fil-punti 116 u 117 ta’ dawn il-konklużjonijiet, jekk Amazon EU għandhiex stabbiliment fil-Ġermanja fis-sens tal-Artikolu 4(1)(a) tad-Direttiva 95/46. Fl-affermattiv, din il-qorti għandha teżamina jekk l-operazzjonijiet tal-ipproċessar previsti mill-klawżoli kkonċernati humiex intiżi sabiex jitwettqu fil-kuntest tal-attivitajiet ta’ dan l-istabbiliment jew tal-istabbiliment fil-Lussemburgu ta’ Amazon EU.

129.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, jiena nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi kif ġej għad-domandi preliminari: