1. 

Din it-talba għal deċiżjoni preliminari mill-Kúria (qorti suprema Ungeriża) tqajjem kwistjonijiet mhux tas-soltu li jinvolvu l-Konvenzjoni ta’ Montreal ( 2 ), ir-Regolament Brussell I ( 3 ), ir-Regolament dwar Passiġġieri bl-Ajru ( 4 ) u r-Regolament dwar Ordni ta’ Ħlas Ewropea (iktar ’il quddiem “ir-Regolament EOP”) ( 5 ).

2. 

Iċ-ċirkustanzi kumplessi – u pjuttost imħabbla – fil-kawża prinċipali jistgħu jinġabru fil-qosor kif ġej. Passiġġiera Ungeriża fuq titjira mdewma minn Newark (New Jersey, l-Istati Uniti tal-Amerika) għal Londra (ir-Renju Unit) sostniet li kellha dritt għal kumpens, abbażi tar-Regolament dwar Passiġġieri bl-Ajru, mingħand trasportatur tal-ajru stabbilit fil-Ġermanja. Hija ċediet dak id-dritt lil kumpannija stabbilita fir-Renju Unit, li kisbet ordni ta’ ħlas Ewropea mingħand nutar fl-Ungerija, billi użat il-proċedura stabbilita fir-Regolament EOP. Il-kompetenza tan-nutar kienet ibbażata fuq traduzzjoni Ungeriża (ħażina) tad-dispożizzjoni li tirregola l-ġurisdizzjoni fil-Konvenzjoni ta’ Montreal. It-trasportatur tal-ajru ppreżenta dikjarazzjoni ta’ oppożizzjoni għall-ordni ta’ ħlas Ewropea u ċaħad li kien opera t-titjira inkwistjoni. F’ċirkustanzi bħal dawn, skont ir-Regolament EOP, il-proċeduri għandhom jissoktaw “quddiem il-qrati kompetenti ta’ l-Istat Membru ta’ oriġini” (jiġifieri l-Ungerija, fejn kienet inħarġet l-ordni ta’ ħlas Ewropea). Madankollu, ma jidhirx li hemm bażi fir-Regolament Brussell I għal ebda qorti f’dak l-Istat Membru biex tiġi eżerċitata l-ġurisdizzjoni għat-talba għal kumpens. Hija l-Kúria li għandha taħtar qorti kompetenti, iżda l-Kúria tħoss li ma tistax tagħmel hekk mingħajr iktar gwida dwar l-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet rilevanti tal-liġi tal-Unjoni.

3.

Skont l-Artikolu 19 tal-Konvenzjoni ta’ Montreal, trasportaturi jkunu responsabbli għad-danni kkawżati minn dewmien fit-trasport bl-ajru ta’ passiġġieri, bagalji jew tagħbija.

4.

L-Artikolu 33 tal-Konvenzjoni ta’ Montreal għandu bħala titolu “Ġurisdizzjoni”. L-Artikolu 33(1) jipprovdi: “Azzjoni għad-danni għandha tinġieb, skont kif jagħżel l-attur, fit-territorju ta’ wieħed mill-Istati Partijiet, jew quddiem il-qorti tad-domiċilju tat-trasportatur jew tal-post prinċipali tan-negozju tiegħu, jew fejn ikollu post tan-negozju li permezz tiegħu jkun sar il-kuntratt jew quddiem il-qorti fil-post tad-destinazzjoni.”

5.

Konsegwentement, dik id-dispożizzjoni toffri żewġ għażliet bażiċi – il-qrati tal-post tad-domiċilju tat-trasportatur jew tan-negozju tiegħu jew dawk tal-post tad-destinazzjoni. Fiż-żewġ każijiet, dawk il-qrati għandhom ikunu fit-territorju ta’ wieħed mill-Istati Partijiet.

6.

Madankollu, l-Artikolu 33 kien tradott għall-Ungeriż b’mod li “fit-territorju ta’ wieħed mill-Istati Partijiet” tista’ tidher li hija (t-tielet) għażla awtonoma għall-attur, iktar milli kundizzjoni li tapplika għaż-żewġ għażliet li jsegwu ( 6 ). Għalhekk, f’kuntrast ma’ mill-inqas il-verżjonijiet awtentiċi bl-Ingliż, bil-Franċiż u bl-Ispanjol ( 7 ), jista’ għall-bidu jidher mit-test Ungeriż li tista’ tinġieb azzjoni għad-danni, skont kif jagħżel l-attur, (a) fit-territorju ta’ wieħed mill-Istati Partijiet, (b) quddiem il-qorti tad-domiċilju tat-trasportatur jew tal-post ewlieni tan-negozju tiegħu, jew jekk ikollu post tan-negozju li permezz tiegħu jkun sar il-kuntratt, jew (c) quddiem il-qorti fil-post tad-destinazzjoni. (Madankollu, meta l-frażi tinqara t-tieni darba, tali interpretazzjoni tista’ titwarrab malajr, sa fejn l-għażliet (b) u (c) jkunu rilevanti biss jekk l-azzjoni kellha tinġieb barra mit-territorju ta’ kull wieħed mill-Istati Partijiet – u, għalhekk, fi Stat li ma jkunx marbut bil-Konvenzjoni ta’ Montreal.)

7.

Bħala regola ġenerali, skont l-Artikoli 2(1), 3(1) u 5(1) u (5) tar-Regolament Brussell I, moqrija flimkien, persuna domiċiljata fi Stat Membru tista’ titħarrek għal kumpens li joriġina minn obbligazzjoni kuntrattwali biss fil-qrati ta’ dak l-Istat jew f’dawk tal-post tal-eżekuzzjoni tal-obbligazzjoni inkwistjoni. Dak il-post huwa, fil-każ ta’ għoti ta’ servizzi, il-post fi Stat Membru fejn, skont il-kuntratt, is-servizzi jkunu ngħataw jew kien imisshom ingħataw. Barra dan, meta tqum tilwima li tkun ġejja mill-operazzjonijiet ta’ fergħa, aġenzija jew stabbiliment ieħor, tali persuna tista’ titħarrek fil-qrati tal-post fejn il-fergħa, l-aġenzija jew l-istabbiliment ikunu jinsabu.

8.

Filwaqt li hemm għadd ta’ eċċezzjonijiet possibbli għal dik ir-regola ġenerali, tlieta biss jidhru li jistgħu, għall-inqas fit-teorija, ikunu rilevanti għall-każ fil-kawża prinċipali.

9.

L-ewwel nett, skont l-Artikolu 16(1), konsumatur jista’ jressaq proċeduri kontra l-parti l-oħra f’kuntratt jew fil-qrati tal-Istat Membru li fih dik il-parti tkun domiċiljata jew fil-qrati tal-post fejn il-konsumatur ikun domiċiljat. Madankollu, skont l-Artikolu 15(3), dik l-eċċezzjoni ma tapplikax għal kuntratt ta’ trasport ħlief għal kuntratt li, għal prezz inklużiv, jipprovdi għal taħlita ta’ vjaġġar u akkomodazzjoni. F’dan il-każ ma hemmx indikazzjoni dwar jekk it-titjira inkwistjoni setgħetx għamlet parti minn pakkett ta’ vvjaġġar bħal dan.

10.

It-tieni nett, l-Artikolu 23 (moqri, b’rabta ma’ kuntratti tal-konsumatur, flimkien mal-Artikolu 17) jirregola l-kundizzjonijiet li skonthom partijiet f’relazzjoni legali jistgħu jiftiehmu li qorti jew il-qrati ta’ Stat Membru għandu jkollhom ġurisdizzjoni biex jisimgħu tilwim b’rabta ma’ dik ir-relazzjoni. F’dan il-każ, ma hemmx indikazzjoni dwar jekk kienx hemm ftehim bħal dan.

11.

It-tielet nett, skont l-Artikolu 24, qorti ta’ Stat Membru li quddiemha jidher konvenut għandha ġurisdizzjoni, indipendentement mill-ġurisdizzjoni li toriġina minn dispożizzjonijiet oħra tar-regolament, ħlief meta l-konvenut jidher biex jikkontesta l-ġurisdizzjoni. B’kuntrast, skont l-Artikolu 26(1), meta konvenut domiċiljat fi Stat Membru wieħed jitħarrek f’qorti ta’ Stat Membru ieħor u ma jidhirx, il-qorti għandha tiddikjara ex officio li ma jkollhiex ġurisdizzjoni sakemm il-ġurisdizzjoni tagħha ma tkunx ġejja mid-dispożizzjonijiet tar-regolament.

12.

Dispożizzjoni oħra li tista’ tkun ta’ rilevanza għall-kawża prinċipali hija l-Artikolu 27(1), li jipprovdi: “Meta proċedimenti jinvolvu l-istess kawża ta’ azzjoni u bejn l-istess partijiet ikunu miġjuba quddiem qrati ta’ Stati Membri differenti, xi qorti apparti mil-ewwel qorti li jkollha quddiema l-każ għandha bl-inizjattiva tagħha stess tissosspendi l-proċedimenti ta’ quddiemha sa dak iż-żmien li fih tiġi stabbilita l-ġurisdizzjoni ta’ l-ewwel qorti invokata.”

13.

Ir-Regolament dwar Passiġġieri bl-Ajru jistabbilixxi drittijiet minimi għal passiġġieri meta ma jitħallewx jitilgħu abbord jew meta t-titjira tagħhom titħassar jew tiddewwem (Artikolu 1(1)). Dan japplika għal passiġġieri li jkunu qed iħallu ajruport li jinsab fit-territorju ta’ Stat Membru li għalih japplika t-Trattat (Artikolu 3(1)(a)) jew, jekk it-trasportatur tal-ajru li jopera t-titjira kkonċernata jkun trasportatur Komunitarju, li jaslu f’ajruport bħal dak minn ajruport f’pajjiż terz (Artikolu 3(1)(b)). Trasportatur Komunitarju għal dak l-għan ikun trasportatur tal-ajru b’liċenzja li jopera valida mogħtija minn Stat Membru (Artikolu 2(ċ)).

14.

Meta titjira titħassar, l-Artikolu 5(1)(ċ) jagħti lill-passiġġieri dritt għal kumpens skont l-Artikolu 7. Skont l-Artikolu 7(1)(ċ), għal kull titjira ta’ iktar minn 3500 kilometru li ma tkunx titjira intra-Komunitarja (il-kategorija li fiha tidħol it-titjira inkwistjoni fil-kawża prinċipali), l-ammont ta’ kumpens għandu jkun ta’ EUR 600. Madankollu, skont l-Artikolu 7(2)(ċ), għall-istess kategorija ta’ titjira, dak l-ammont jista’ jitnaqqas b’50 % jekk il-passiġġier jiġi offrut titjira b’rotta alternattiva li l-ħin tal-wasla tagħha ma jkunx jaqbeż il-ħin skedat tal-wasla tat-titjira oriġinarjament maqtugħa b’erba’ sigħat. Għal kategoriji oħra ta’ titjira, id-dewmien rilevanti fil-ħin tal-wasla huwa ta’ sagħtejn jew tliet sigħat, skont il-każ.

15.

L-Artikolu 6 jirrigwarda, mill-kliem tiegħu, l-obbligi ta’ trasportaturi tal-ajru f’każ ta’ dewmien raġonevolment mistenni ta’ titjira lil hinn mill-ħin skedat tat-tluq tagħha. Dawk l-obbligi japplikaw, f’każ ta’ titjira ta’ iktar minn 3500 kilometru li ma tkunx titjira intra-Komunitarja, meta d-dewmien fit-tluq jaqbeż erba’ sigħat. Skont iċ-ċirkustanzi preċiżi, trasportaturi għandhom jipprovdu kura (fl-għamla ta’ ikel u xorb ħafif, akkomodazzjoni, trasport, eċċ.) u/jew rimborż jew rotta alternattiva.

16.

Dak l-artikolu ma jipprovdix li l-passiġġieri jirċievu kumpens fil-każ ta’ dewmien, u ma jagħmilx riferiment għal dewmien lil hinn mill-ħin skedat tal-wasla. Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja interpretat l-Artikoli 5, 6 u 7 flimkien, fid-dawl tal-għan tar-regolament li jkun żgurat livell għoli ta’ protezzjoni għal passiġġieri bl-ajru irrispettivament minn jekk jitħallewx jitilgħu abbord jew jekk it-titjira tagħhom titħassarx jew tiddewwimx, bħala li jfissru li passiġġieri li t-titjiriet tagħhom jiddewmu jistgħu jiġu ttrattati, għall-finijiet tal-applikazzjoni tad-dritt għal kumpens, bħala passiġġieri li t-titjiriet tagħhom jitħassru u huma għalhekk jistgħu jinvokaw id-dritt għal kumpens stabbilit fl-Artikolu 7 tar-regolament meta jġarrbu, minħabba titjira mdewma, telf ta’ ħin daqs jew iktar minn tliet sigħat ( 8 ).

17.

Ir-Regolament dwar Passiġġieri bl-Ajru ma fih ebda regola speċifika ta’ ġurisdizzjoni f’każ li tinqala’ tilwima dwar l-applikazzjoni tiegħu.

18.

L-għan tar-Regolament EOP huwa b’mod partikolari li jkunu ssimplifikati, jitħaffu u jitnaqqsu l-ispejjeż ta’ litigazzjoni f’kawżi transkonfinali dwar talbiet ta’ flus mhux ikkontestati (Artikolu 1(1)(a)). Dan japplika, skont l-Artikoli 2(1) u 3(1), moqrija flimkien, għal materji ċivili u kummerċjali f’kawżi fejn għall-inqas waħda mill-partijiet tkun domiċiljata jew residenti abitwalment fi Stat Membru li ma jkunx l-Istat Membru tal-qorti li quddiemha tkun tressqet il-kawża. L-Artikolu 4 jistabbilixxi l-proċedura għall-ordni ta’ ħlas Ewropea “għall-ġbir ta’ talbiet ta’ flus ta’ ammont speċifiku li jridu jitħallsu fil-waqt meta tiġi sottomessa l-applikazzjoni għal ordni ta’ ħlas Ewropea”. Madankollu, il-persuna li tagħmel it-talba ma tinżammx milli ssegwi talba bħal dik permezz ta’ kull proċedura oħra li tkun disponibbli skont liġi nazzjonali jew tal-Unjoni Ewropea (Artikolu 1(2)). Skont l-Artikolu 5(1), l-Istat Membru li fih tinħareġ ordni ta’ ħlas Ewropea jkun “Stat Membru ta’ oriġini”, u l-Artikolu 5(3) jiddefinixxi “qorti” bħala “awtorità fi Stat Membru bil-kompetenza dwar ordnijiet għal ħlas Ewropej jew kwalunkwe kwistjonijiet relatati oħra”.

19.

L-Artikolu 6(1) jgħid: “Għall-finijiet ta’ l-applikazzjoni ta’ dan ir-regolament, il-ġurisdizzjoni għandha tiġi ddeterminata skond ir-regoli rilevanti tal-liġi Komunitarja, b’mod partikolari r-Regolament (KE) Nru 44/2001.”

20.

Skont l-Artikolu 7(1), applikazzjoni għal ordni ta’ ħlas Ewropea għandha ssir billi tintuża l-formola standard kif stabbilita fl-Anness I. Flimkien mad-dettalji dwar it-talba nnifisha, l-applikazzjoni għandha tiddikjara r-raġunijiet għall-ġurisdizzjoni. It-Taqsima 3 tal-formola standard telenka 13-il raġuni possibbli li ma jeħtiġux iktar speċifikazzjonijiet, filwaqt li l-14-il raġuni hija “Oħrajn (Jekk jogħġbok ispeċifika)”. Il-“Linji gwida biex timtela l-formola ta’ applikazzjoni”, ukoll fl-Anness I, tgħid, inter alia: “Jekk l-applikazzjoni hija dwar talba kontra konsumatur b’rabta ma’ kuntratt ta’ konsumatur, hija għandha tiġi ppreżentata quddiem il-qorti kompetenti tal-Istat Membru fejn il-konsumatur ikun iddomiċiljat. F’każijiet oħra, l-applikazzjoni għandha tiġi ppreżentata quddiem il-qorti li jkollha ġurisdizzjoni skont ir-regoli tar-[Regolament Brussell I]. […]”

21.

Skont l-Artikolu 8, il-qorti li quddiemha titressaq applikazzjoni għal ordni ta’ ħlas Ewropea għandha teżamina, abbażi tal-formola ta’ applikazzjoni, jekk ir-rekwiżiti msemmija, inter alia, fl-Artikolu 6 (dwar il-ġurisdizzjoni) ikunux sodisfatti; l-eżami jista’ jieħu l-għamla ta’ “proċedura awtomatizzata” (għalkemm ma tingħata ebda indikazzjoni dwar x’tista’ tinkludi fiha proċedura bħal din). Skont l-Artikolu 11, jekk ir-rekwiżiti ma jkunux sodisfatti, l-applikazzjoni għandha tiġi miċħuda, iżda ċaħda bħal din la tkun tista’ ssir is-suġġett ta’ appell u lanqas ma tkun tikkostitwixxi ostaklu għal iktar proċeduri ta’ kull xorta. Jekk ir‑rekwiżiti speċifikati kollha jkunu sodisfatti, madankollu, l-ordni ta’ ħlas Ewropea għandha tinħareġ u tiġi nnotifikata lill-konvenut, skont l-Artikolu 12.

22.

L-Artikolu 16 huwa intitolat “Oppożizzjoni għal ordni ta’ ħlas Ewropea”. Skont l-Artikolu 16(1) sa (3), il-konvenut jista’ jippreżenta dikjarazzjoni ta’ oppożizzjoni quddiem il-qorti ta’ oriġini, fi żmien 30 jum min-notifika tal-ordni, billi juża formola standard li fuqha huwa jkun jeħtieġlu biss jindika li huwa jikkontesta t-talba, mingħajr ma jkollu jispeċifika r-raġunijiet.

23.

L-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 17(1) jgħid: “Jekk dikjarazzjoni ta’ oppożizzjoni tiddaħħal fil-limitu ta’ żmien stabbilit fl-Artikolu 16(2), il-proċedimenti għandhom ikomplu qabel il-qrati kompetenti ta’ l-Istat Membru ta’ oriġini b’mod konformi mar-regoli ta’ proċedura ċivili ordinarja sakemm il-pretendent ma jkunx talab b’mod espliċitu biex f’dak il-każ jintemmu l-proċedimenti” (li hija tista’ titlob billi timla l-Appendiċi 2 tal-formola ta’ applikazzjoni standard). Skont l-Artikolu 17(2), tali trasferiment għal proċeduri ċivili ordinarji għandu jkun irregolat mil-liġi tal-Istat Membru ta’ oriġini.

24.

Jekk ma tkun ippreżentata ebda dikjarazzjoni ta’ oppożizzjoni fiż-żmien stabbilit, l-Artikolu 18(1) jeħtieġ li l-qorti ta’ oriġini tiddikjara bla dewmien li l-ordni ta’ ħlas Ewropea tkun eżegwibbli.

25.

L-Artikolu 20 jipprovdi għal “Reviżjoni f’każijiet eċċezzjonali”. B’mod partikolari l-Artikolu 20(2) jipprovdi: “Wara l-iskadenza tal-limitu ta’ żmien stabbilit fl-Artikolu 16 (2) il-konvenut għandu jkun intitolat ukoll biex japplika għal reviżjoni ta’ l-ordni ta’ ħlas Ewropea quddiem il-qorti kompetenti fl-Istat Membru ta’ oriġini fejn l-ordni ta’ ħlas tkun kjarament inħarġet ħażin, b’kont meħud tar-rekwiżiti stabbiliti f’dan ir-regolament, jew minħabba ċirkostanzi eċċezzjonali oħra”. Skont l-Artikolu 20(3), jekk il-qorti tiddeċiedi li r-reviżjoni tkun iġġustifikata, l-ordni ta’ ħlas Ewropea għandha tkun nulla u bla effett; inkella, din tibqa’ fis-seħħ.

26.

L-Artikolu 26 jipprovdi: “Il-kwistjonijiet proċedurali kollha li ma ġewx ittrattati b’mod speċifiku f’dan ir-regolament għandhom jiġu rregolati mil-liġi nazzjonali.”

27.

Permezz tal-Artikolu 59(1) tal-Liġi Nru 50 tal-2009 dwar proċedura għal ordni ta’ ħlas (2009. évi L. törvény a fizetési meghagyásos eljárásról), in-nutara għandhom ġurisdizzjoni joħorġu ordni ta’ ħlas Ewropea, b’kompetenza mal-Ungerija kollha.

28.

Skont l-Artikolu 38(1) u (3) tal-istess liġi, f’każ ta’ oppożizzjoni għal ordni ta’ ħlas, in-nutar għandu jgħaddi l-fajl tal-każ lill-qorti indikata mill-persuna li tagħmel it-talba jew, jekk ebda qorti bħal dik ma tkun indikata, lill-qorti li jkollha kompetenza territorjali bis-saħħa tar-regoli stabbiliti fil-Liġi Nru 3 tal-1952 dwar il-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili (1952. évi III. törvény a polgári perrendtartásról).

29.

Skont il-punt 30(2) ta’ dak il-kodiċi, f’azzjoni kontra persuna ġuridika li ma jkollhiex uffiċċju rreġistrat fl-Ungerija, il-qorti b’ġurisdizzjoni territorjali għandha tkun stabbilita abbażi tal-uffiċċju rreġistrat tal-persuna li tagħmel it-talba li tkun persuna ġuridika residenti, jew tal-indirizz tad-dar jew tar-residenza abitwali tal-persuna li tagħmel it-talba li tkun persuna fiżika residenti.

30.

Skont il-punt 36(2), azzjonijiet għal talbiet li joriġinaw minn kull tranżazzjoni konkluża minn operatur ekonomiku li jaġixxi fl-attività tan-negozju tiegħu jistgħu jinġiebu quddiem il-qorti tal-post tat-tranżazzjoni jew tal-post tal-eżekuzzjoni. Skont il-punt 37, azzjoni għad-danni tista’ tinġieb quddiem il-qorti tal-post fejn ikunu ġew ikkawżati jew attwalment seħħew id-danni.

31.

Il-punt 43(1) jeħtieġ li l-qorti li quddiemha tkun tressqet il-kawża tinvoka n-nuqqas ta’ ġurisdizzjoni territorjali tagħha ex officio, iżda hija tista’ teżamina l-akkurattezza tal-fatti ppreżentati b’rabta mal-ġurisdizzjoni territorjali biss jekk dawn ikunu jikkontradixxu dak li jkun magħruf minn kulħadd jew ikunu inkompatibbli mal-informazzjoni li jkunu uffiċjalment għad-dispożizzjoni tal-qorti, jekk jitqiesu li ma jkunux probabbli jew jekk ikunu kkontestati mill-konvenut.

32.

Fejn ikun hemm kunflitt ta’ kompetenza, il-punt 45(1) u (2)(c) jeħtieġ li l-Kúria tindika l-qorti kompetenti.

33.

Skont il-punt 130(1), il-qorti li quddiemha tkun tressqet il-kawża għandha tiċħad it-talba sommarjament jekk ikun hemm provi li, b’mod partikolari, (i) il-kawża tkun barra mill-ġurisdizzjoni ta’ kull qorti Ungeriża skont att ta’ ftehim internazzjonali, (ii) qorti jew awtorità oħra jkollhom ġurisdizzjoni ratione materiae biex jisimgħu t-talba jew (iii) qorti oħra jkollha ġurisdizzjoni territorjali biex tisma’ l-proċeduri.

34.

Skont il-punt 157, il-kawża għandha titwaqqaf jekk it-talba kellha tiġi miċħuda sommarjament għal tali raġunijiet. Skont il-punt 157/A(1), f’każijiet fejn ma kienx hemm tali raġuni għal ċaħda sommarja iżda l-ġurisdizzjoni ta’ qorti Ungeriża ma tkunx tista’ tiġi stabbilita b’ebda regola ġurisdizzjonali, il-qorti għandha tiċħad il-proċeduri jekk, inter alia, il-konvenut ikun naqas milli jidher għall-ewwel seduta, u jkun naqas milli jissottometti difiża bil-miktub.

35.

Id-digriet tar-rinviju ta d-deskrizzjoni li ġejja tal-isfond fattwali u proċedurali tal-kawża prinċipali.

36.

Passiġġiera ta’ linja tal-ajru ċediet id-drittijiet għal kumpens tagħha għal titjira mdewma lil Flight Refund Ltd (iktar ’il quddiem “Flight Refund”), kumpannija rreġistrata fir-Renju Unit u speċjalizzata fl-irkupru ta’ talbiet bħal dawn. Flight Refund imbagħad applikat għand nutar Ungeriż għal ordni ta’ ħlas Ewropea kontra Deutsche Lufthansa AG (iktar ’il quddiem “Lufthansa”), kumpannija stabbilita fil-Ġermanja. Hija bbażat it-talba tagħha għal EUR 600 għar-raġuni li, wara ċ-ċessjoni, hija kellha dritt għal kumpens mingħand Lufthansa minħabba dewmien ta’ iktar minn tliet sigħat għat-titjira LH7626 ( 9 ).

37.

In-nutar ħarġet l-ordni ta’ ħlas Ewropea mingħajr ma aċċertat ruħha dwar il-post fejn kien sar il-kuntratt, il-post tal-eżekuzzjoni tiegħu, il-post fejn oriġinaw id-danni allegati, il-post tan-negozju tat-trasportatur li permezz tiegħu kien sar il-kuntratt, jew id-destinazzjoni tat-titjira. Hija ddikjarat li kienet kompetenti minħabba li l-Ungerija hija Stat Parti tal-Konvenzjoni ta’ Montreal. Lufthansa ppreżentat dikjarazzjoni ta’ oppożizzjoni, billi qalet li ma kinitx it-trasportatur operatorju tat-titjira speċifikata, li kienet operata minn United Airlines ( 10 ).

38.

L-avukat ta’ Flight Refund iddikjarat li ma setgħetx tindika l-qorti kompetenti minħabba li l-proċeduri kienu saru kontenzjużi. In-nutar wara talbet lil Kúria tindika l-qorti kompetenti, billi ddikjarat li: il-qrati Ungeriżi kellhom ġurisdizzjoni skont l-Artikolu 33(1) tal-Konvenzjoni ta’ Montreal; ma kienx possibbli li jiġi stabbilit liema qorti kienet attwalment awtorizzata tisma’ l-proċeduri, minħabba li l-ebda parti ma kellha uffiċċju rreġistrat fl-Ungerija; lanqas il-post fejn kien sar il-kuntratt jew il-post tal-eżekuzzjoni tiegħu ma kienu jidhru mit-talba; minħabba li t-titjira LH7626 kienet issir bejn Newark u Londra, id-danni setgħu oriġinaw fl-Istati Uniti jew fir-Renju Unit; u Lufthansa sostniet li l-operatur tar-rotta kienet United Airlines.

39.

Abbażi ta’ kif fehmet is-sitwazzjoni, il-Kúria rreferiet ħames domandi għal deċiżjoni preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja, fejn l-ewwel tlieta minnhom kienu relatati ma’ talba għal kumpens ibbażata fuq l-Artikolu 19 tal-Konvenzjoni ta’ Montreal u r-relazzjoni bejn ir-regoli tal-ġurisdizzjoni li jinsabu f’dik il-konvenzjoni u dawk fir-Regolament EOP u fir-Regolament Brussell I. Ir-raba’ domanda kienet tirrigwarda l-possibbiltà ta’ stħarriġ ex officio ta’ ordni ta’ ħlas Ewropea maħruġa bi ksur tar-regoli rilevanti, jew biex il-proċeduri jintemmu, filwaqt li l-ħames domanda kienet tikkonċerna l-possibbiltà ta’ obbligu li tiġi indikata qorti Ungeriża biex tisma’ proċeduri kontenzjużi dwar ordni bħal din anki fin-nuqqas ta’ kull fattur ta’ konnessjoni li jiġġustifika l-ġurisdizzjoni tal-qrati Ungeriżi.

40.

Osservazzjonijiet bil-miktub intbagħtu inizjalment mill-gvernijiet tal-Ġermanja u tal-Ungerija u mill-Kummissjonii, u kienu nnotifikati, inter alia, lill-partijiet fil-kawża prinċipali.

41.

L-avukat ta’ Flight Refund imbagħad kitbet lill-Qorti tal-Ġustizzja u indikat li hija kienet għarrfet lil Kúria li t-talba għal kumpens kienet ibbażata mhux fuq l-Artikolu 19 tal-Konvenzjoni ta’ Montreal iżda fuq ir-Regolament dwar Passiġġieri bl-Ajru, għalkemm il-bażi pretiża tal-ġurisdizzjoni tal-qrati Ungeriżi kienet l-Artikolu 33 tal-Konvenzjoni ta’ Montreal. Hija spjegat li ma kinitx indikat il-bażi tat-talba fil-formola ta’ applikazzjoni għax ma kienx hemm taqsima li kienet titlob dik l-informazzjoni; iżda hija kienet speċifikat l-Artikolu 33 tal-Konvenzjoni ta’ Montreal bħala l-bażi għall-ġurisdizzjoni skont il-punt 14 tat-taqsima 3 tal-formola minħabba li kienet dispożizzjoni li kien fiha regola ta’ ġurisdizzjoni fir-rigward ta’ talbiet għal danni dovuti għal dewmien fi trasport bl-ajru, filwaqt li r-Regolament dwar Passiġġieri bl-Ajru ma kellux tali regola.

42.

Fid-dawl ta’ dik il-komunikazzjoni u skont l-Artikolu 101(1) tar-Regoli tal-Proċedura tagħha, il-Qorti tal-Ġustizzja talbet kjarifika mill-Kúria dwar il-bażi legali tat-talba inkwistjoni fil-kawża prinċipali u l-identità tat-trasportatur operatorju tal-ajru għall-fini tar-Regolament dwar Passiġġieri bl-Ajru.

43.

Bi tweġiba, il-Kúria speċifikat li t-talba ta’ Flight Refund kienet tabilħaqq ibbażata fuq l-Artikoli 6 u 7 tar-Regolament dwar Passiġġieri bl-Ajru, iżda li d-dipendenza tagħha fuq il-ġurisdizzjoni tal-qrati Ungeriżi kienet ibbażata fuq l-Artikolu 33 tal-Konvenzjoni ta’ Montreal. Fid-dawl ta’ dan, il-Kúria rtirat l-ewwel tliet domandi tagħha u emendat il-ħames waħda. Madankollu, minħabba li b’regoli proċedurali nazzjonali ma setgħetx tisma’ xhieda dwar il-mertu tal-każ, hija ma setgħetx tagħti iktar informazzjoni dwar l-identità tat-trasportatur operatorju tal-ajru.

44.

Iż-żewġ domandi li dwarhom il-Qorti tal-Ġustizzja qed tintalab tagħti deċiżjoni preliminari issa jaqraw kif ġej:

45.

Fir-risposta tagħha, il-Kúria kompliet tgħid li kien għadu essenzjali li jiġi aċċertat jekk, fil-każ li r-Regolament dwar Passiġġieri bl-Ajru ma kellux ir-regoli meħtieġa, il-ġurisdizzjoni għal proċedura ta’ ordni ta’ ħlas Ewropea li tiddikjara talba skont dak ir-regolament kellhiex tkun irregolata mill-Konvenzjoni ta’ Montreal, mir-Regolament Brussell I jew minn regoli oħra. Barra dan, kien jeħtiġilha tkun taf jekk l-Artikolu 17(1) tar-Regolament EOP jipprovdix regola ta’ ġurisdizzjoni li, indipendentement mir-Regolament Brussell I, tistabbilixxi l-kompetenza tal-qrati tal-Istat Membru ta’ oriġini.

46.

Wara n-notifika tar-risposta u tad-domandi kif ifformolati mill-ġdid tal-Kúria, l-Ungerija biss bagħtet osservazzjonijiet bil-miktub ulterjuri. Ma ntalbitx seduta u ma saritx waħda.

47.

Fl-osservazzjonijiet tiegħu, il-gvern Ġermaniż issuġġerixxa li t-talba għal deċiżjoni preliminari setgħet tkun inammissibbli jew kollha, minħabba li kien jidher mis-sit elettroniku ta’ Flight Refund li l-kumpannija kienet issospendiet l-attivitajiet tagħha, jew fir-rigward tal-ewwel tliet domandi, minħabba li interpretazzjoni tal-Konvenzjoni ta’ Montreal ma kinitx rilevanti biex ikunu ddeterminati l-kwistjonijiet fil-kawża prinċipali.

48.

Minħabba li l-Kúria kkonfermat li kien għad hemm proċeduri pendenti quddiemha u rtirat l-ewwel tliet domandi tagħha, ma huwiex meħtieġ li dawk l-aspetti jitqiesu ulterjorment.

49.

Id-domanda bażika f’dan il-każ hija: x’għandu jsir meta tkun inħarġet ordni ta’ ħlas Ewropea minn awtorità fi Stat Membru li l-qrati tiegħu ma jkollhomx ġurisdizzjoni jittrattaw it-talba ddikjarata fl-ordni u meta, wara dikjarazzjoni ta’ oppożizzjoni, proċeduri kontenzjużi jkollhom jiġu segwiti quddiem “il-qrati kompetenti tal-Istat Membru ta’ oriġini”? Kif innota l-gvern Ġermaniż, ma hemmx regola fir-Regolament EOP biex tiġi ttrattata sitwazzjoni bħal din.

50.

Permezz tad-domandi tagħha, il-Kúria tipprevedi l-possibbiltà ta’ żewġ soluzzjonijiet. L-ewwel, li hija stess jista’ jkollha s-setgħa, mingħajr ma jkollha taħtar qorti biex tittratta l-mertu tat-talba bażika, li tistħarreġ l-ordni ta’ ħlas Ewropea, li twassal – jekk wieħed jassumi li l-ordni kienet b’mod ċar inħarġet ħażin, fid-dawl tar-rekwiżiti stabbiliti fir-Regolament EOP – biex issib li l-ordni kienet nulla u bla effett jew li ttemm il-proċeduri. It-tieni, il-Kúria tista’ tkun meħtieġa, anki fin-nuqqas ta’ kull motiv identifikabbli għal ġurisdizzjoni, tindika qorti Ungeriża biex tittratta t-talba.

51.

Madankollu, qabel ma neżamina jekk jistax jiġi segwit xi wieħed minn dawn l-approċċi (ebda wieħed, jidher ċar, ma jista’ jiġi interpretat bħala li huwa meħtieġ mil-leġiżlazzjoni, u jidher li jkun aħjar jekk jiġu eżaminati flimkien), ikun, fil-fehma tiegħi, ta’ siwi li jerġa’ jiġi eżaminat mill-ġdid x’seħħ u x’ma seħħx sa issa fil-każ, b’paragun ma’ dak li kellu jseħħ. Naħseb li jkun ġust ngħid, dwar dan, li l-kumplessità li l-Kúria għandha teħles minnha hija dovuta essenzjalment għal żbalji elementari magħmula l-ewwel nett minn Flight Refund u mill-avukat tagħha u, imbagħad, min-nutar li ħarġet l-ordni ta’ ħlas Ewropea. Dawk l-iżbalji effettivament iġibu fix-xejn l-għan tar-Regolament EOP biex tiġi ssimplifikata u mħaffa l-litigazzjoni f’kawżi transkonfinali dwar talbiet ta’ flus mhux ikkontestati ( 11 ).

52.

L-ewwel nett, Flight Refund ma misshiex ipprovat tistrieħ fuq il-Konvenzjoni ta’ Montreal biex tibbaża l-ġurisdizzjoni biex toħroġ ordni ta’ ħlas Ewropea kontra Lufthansa fl-Ungerija ( 12 ). Skont l-Artikolu 6 tar-Regolament EOP, il-kompetenza għandha tiġi ddeterminata skont “ir-regoli rilevanti tal-liġi Komunitarja, b’mod partikolari r-Regolament (KE) Nru 44/2001”. Għalkemm “regoli rilevanti tal-liġi Komunitarja” jistgħu fil-prinċipju jinkludu l-Konvenzjoni ta’ Montreal, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà sostniet, kif kien innotat fl-osservazzjonijiet bil-miktub, li l-ġurisdizzjoni fir-rigward ta’ talba skont ir-Regolament dwar Passiġġieri bl-Ajru hija rregolata mir-Regolament Brussell I waħdu ( 13 ). Barra minn hekk, il-“Linji gwida biex timtela l-formola ta’ applikazzjoni” għal ordni ta’ ħlas Ewropea jagħmluha ċara li r-regoli tar-Regolament Brussell I huma dawk li għandhom ikunu osservati (ara l-punt 20 iktar ’il fuq). F’kull każ, għandu jkun evidenti li kull regola ġurisdizzjonali li tinsab fil-Konvenzjoni ta’ Montreal tikkonċerna proċeduri mressqa b’rabta ma’ talbiet irregolati minn dik il-konvenzjoni, u mhux ma’ talbiet irregolati minn strumenti oħra. Kuntrarjament għar-Regolament Brussell I, il-Konvenzjoni ta’ Montreal ma għandhiex l-għan li tistabbilixxi regoli ta’ ġurisdizzjoni applikabbli b’mod ġenerali.

53.

It-tieni nett, anki meta straħet fuq il-Konvenzjoni ta’ Montreal, l-avukat ta’ Flight Refund missha kienet taf li kien hemm żewġ verżjonijiet Ungeriżi differenti minn xulxin ta’ dak l-istrument ( 14 ), li ebda waħda minnhom ma kienet awtentika iżda għall-inqas waħda minnhom setgħet tiġi interpretata bħala li tfisser li “fit-territorju ta’ wieħed mill-Istati Partijiet”ma kienx motiv awtonomu u awtosuffiċjenti għall-ġurisdizzjoni, u, għalhekk, riferiment għal verżjoni awtentika tal-Konvenzjoni kien essenzjali.

54.

It-tielet nett, in-nutar li rċeviet l-applikazzjoni għal ordni ta’ ħlas Ewropea missha vverifikat dak li ssostni Flight Refund li l-ġurisdizzjoni kienet ibbażata fuq l-Artikolu 33 tal-Konvenzjoni ta’ Montreal. Huwa minnu li l-Artikolu 8 tar-Regolament EOP jippermetti li verifika bħal din tieħu l-għamla ta’ “proċedura awtomatizzata”, li tista’, ċertament, tkun sors ta’ żball. Min-naħa l-oħra, nutar Ungeriż huwa, għall-finijiet tar-Regolament EOP, awtorità ġudizzjarja u għandu, bħala tali, jitqies li jkun jaf il-liġi li huwa jew hija huma msejħa jamministraw u jieħdu r-responsabbiltà għall-mod li bih tiġi amministrata.

55.

Għalhekk, kemm l-avukat kif ukoll in-nutar ta’ Flight Refund misshom eżaminaw il-motivi possibbli għall-kompetenza fid-dawl tar-Regolament Brussell I waħdu. Dawk il-motivi possibbli jidher li huma kif ġej.

56.

L-ewwel li għandhom ġurisdizzjoni fl-iskema tar-Regolament Brussell I huma l-qrati tal-Istat Membru li fih il-konvenut ikollu d-domiċilju tiegħu (Artikolu 2(1)) – f’dan il-każ il-Ġermanja. It-tieni, f’materji relatati ma’ kuntratt, huma l-qrati tal-post tal-eżekuzzjoni tal-obbligu inkwistjoni (Artikolu 5(1)(a)). Peress li t-talba għal kumpens toriġina minħabba allegat dewmien fil-wasla, il-post ta’ eżekuzzjoni għandu, fil-fehma tiegħi, ikun il-post tal-wasla – jiġifieri, Londra. Konsegwentement, il-qrati l-iktar ovvji li mingħandhom tintalab ordni ta’ ħlas Ewropea, u dawk li l-iktar huwa ċert li għandhom ġurisdizzjoni, kienu dawk tal-Ġermanja jew tal-Ingilterra.

57.

It-tielet possibbiltà tista’ tkun il-qrati tal-post li fih il-fergħa, aġenzija jew stabbiliment ieħor ta’ Lufthansa kienu stabbiliti (Artikolu 5(5)), jekk il-biljett inxtara minn tali fergħa, aġenzija jew stabbiliment ieħor. Jidher li dak huwa l-każ u, minħabba li l-passiġġiera tidher li hija residenti fl-Ungerija, dak jista’ jkun il-bażi tal-ġurisdizzjoni tal-qrati Ungeriżi. Madankollu, ikun meħtieġ li l-Kúria tistħarreġ dik il-kwistjoni, minħabba li jidher li ma hemmx prova f’dan l-istadju dwar fejn inxtara l-biljett.

58.

Jista’ jiġi nnotat – għalkemm ma hijiex prova rilevanti – li t-tliet motivi għall-ġurisdizzjoni msemmija iktar ’il fuq jaqblu ma’ dawk tal-Artikolu 33(1) tal-Konvenzjoni ta’ Montreal, malli l-motiv fieragħ ta’ sempliċement “fit-territorju ta’ wieħed mill-Istati Partijiet” ma jitqiesx iktar.

59.

Motiv ieħor li jista’ jkun hemm li fuqu setgħet tiġi ddikjarata l-ġurisdizzjoni tal-qrati Ungeriżi huwa relatat mad-domiċilju tal-passiġġier. Huwa minnu li r-regola tal-liġi Ungeriża li tippermetti li titressaq azzjoni fl-Ungerija minn persuna fiżika ddomiċiljata jew residenti abitwalment fl-Ungerija kontra persuna ġuridika li ma jkollhiex uffiċċju rreġistrat hemmhekk ( 15 ) ma tidhirx li hija għalkollox kompatibbli mar-Regolament Brussell I, jekk tkun regola applikabbli b’mod ġenerali. Regola bħal din tkun eżattament l-oppost tar-regola ġenerali tar-Regolament Brussell I, li tagħti preferenza lill-qrati tal-Istat Membru tad-domiċilju tal-konvenut ( 16 ). Madankollu, hemm ċirkustanzi li fihom dak ir-regolament fil-fatt jippermetti possibbiltà bħal din – jiġifieri, meta l-persuna fiżika tkun konsumatur u tressaq proċeduri kontra l-parti l-oħra f’kuntratt ta’ konsumatur li, jekk ikun kuntratt ta’ trasport, ikun jagħmel parti minn pakkett ta’ vvjaġġar ( 17 ).

60.

F’kull każ, iċ-ċirkustanzi tal-kuntratt inkwistjoni jkollhom jerġgħu jiġu investigati mill-Kúria. Barra minn hekk, niddubita kemm tali bażi għall-ġurisdizzjoni tkunx ta’ min joqgħod fuqha meta l-konsumatur inkwistjoni jkun ċeda t-talba lil aġenzija ta’ ġbir bħal Flight Refund. Għalkemm ċessjoni ta’ talba ma hijiex punt indirizzat fir-Regolament Brussell I ( 18 ) u ma naf b’ebda ġurisprudenza li tittrattah, huwa ċar li r-regola eċċezzjonali li biha l-qrati tal-post tad-domiċilju tal-konsumatur jistgħu jingħataw kważi l-istess piż daqs dawk tal-post tad-domiċilju tal-konvenut hija maħsuba biex teħles lill-parti l-iktar dgħajfa tal-kuntratt mill-ħtieġa li ssegwi talba fi qrati barranin ( 19 ). Dak il-ħsieb ma japplikax iktar meta l-persuna li tagħmel it-talba ma tkunx il-parti iktar dgħajfa tal-kuntratt – jiġifieri l-konsumatur – iżda aġenzija professjonali ta’ ġbir ta’ flus ( 20 ).

61.

Finalment, huwa possibbli li t-termini u l-kundizzjonijiet li jirregolaw il-bejgħ tal-biljett kellhom klawżola ta’ ġurisdizzjoni. Jekk dan huwa l-każ, il-validità tagħha jkollha titkejjel mad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 23 u, jekk japplika, mal-Artikolu 17 tar-Regolament Brussell I ( 21 ).

62.

Għalhekk jidhirli li mill-informazzjoni disponibbli, il-ġurisdizzjoni internazzjonali tal-qrati Ungeriżi biex jittrattaw it-talba għal kumpens skont ir-Regolament dwar Passiġġieri bl-Ajru ma tistax tiġi eleminata għalkollox abbażi tar-Regolament Brussell I, għalkemm la din il-Qorti tal-Ġustizzja u lanqas il-Kúria ma għandhom xi informazzjoni li tagħmel ċara ġurisdizzjoni bħal din. Li jista’ jingħad huwa li l-ġurisdizzjoni ma’ tistax tiġi bbażata fuq il-Konvenzjoni ta’ Montreal u li hija meħtieġa iktar informazzjoni biex tiġi stabbilita l-ġurisdizzjoni abbażi tar-Regolament Brussell I.

63.

Il-Kúria għarrfet lill-Qorti tal-Ġustizzja li hija ma għandhiex is-setgħa tisma’ xhieda dwar il-mertu tal-każ. Għalkemm ma huwiex għal din il-Qorti tal-Ġustizzja li tinterpreta l-liġi Ungeriża, jidhirli li jista’ jkun li d-dispożizzjonijiet imsemmija minn Kúria u stabbiliti fil-punt 29 et seq. iktar ’il fuq jistgħu ma jipprekludux is-smigħ tax-xhieda dwar il-kwistjoni tal-ammissibbiltà. F’kull każ inqis li, f’konformità mal-ġurisprudenza konsistenti tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-Kodiċi ta’ Proċedura Ċivili Ungeriż għandu jiġi interpretat b’mod tali li jingħata effett sħiħ lid-dispożizzjonijiet tal-liġi tal-Unjoni Ewropea, inklużi dawk li jirregolaw il-ġurisdizzjoni ( 22 ).

64.

Kieku eżami sħiħ tal-fatti rilevanti kollha għall-kwistjoni tal-ġurisdizzjoni, fid-dawl tar-Regolament Brussell I, kien juri li l-qrati Ungeriżi kienu kompetenti jittrattaw it-talba ta’ Flight Refund kontra Lufthansa abbażi tal-interpretazzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja tar-Regolament dwar Passiġġieri bl-Ajru, il-Kúria ma kienx ikollha diffikultajiet.

65.

Għalhekk, f’dak li ġej ser nassumi li eżami bħal dan kien sar u wassal għall-konklużjoni li dawk il-qrati ma għandhomx ġurisdizzjoni biex jittrattaw dik it-talba. F’dawk iċ-ċirkustanzi l-Kúria sempliċement ma hijiex f’pożizzjoni tindika qorti kompetenti tal-Istat Membru ta’ oriġini li quddiemha l-proċeduri jistgħu jissoktaw skont ir-regoli ordinarji ta’ proċedura ċivili, kif ipprovdut mill-Artikolu 17(1) tar-Regolament EOP.

66.

Madankollu, l-istorja ma tintemmx bil-ħruġ xejn għaqli min-nutar tal-ordni ta’ ħlas Ewropea.

67.

Dik l-ordni ntbagħtet lil Lufthansa, li ppreżentat dikjarazzjoni ta’ oppożizzjoni. Għalkemm ma kienx jeħtiġilha tagħmel hekk, Lufthansa indikat il-motiv li fuqu hija ċaħdet ir-responsabbiltà, jiġifieri li hija ma kinitx it-trasportatur operatorju tal-ajru għat-titjira kkonċernata. Jekk dak seta’ tqies bħala li l-konvenuta dehret għall-finijiet tal-Artikolu 24 tar-Regolament Brussell I, dan seta’ ta ġurisdizzjoni lill-qrati Ungeriżi ( 23 ). Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja sostniet li l-preżentata ta’ dikjarazzjoni ta’ oppożizzjoni għal ordni ta’ ħlas Ewropea, anki meta jkollha argumenti dwar il-mertu tal-każ, ma tistax titqies bħala li jkun deher il-konvenut għall-finijiet tal-Artikolu 24 tar-Regolament Brussell I ( 24 ).

68.

L-effett tad-dikjarazzjoni ta’ oppożizzjoni huwa, l-ewwel nett, li l-ordni ta’ ħlas Ewropea ma tkunx tista’ tiġi ddikjarata eżegwibbli skont l-Artikolu 18 tar-Regolament EOP u, it-tieni nett, li l-proċeduri jkollhom jissoktaw quddiem “il-qrati kompetenti tal-Istat Membru ta’ oriġini” skont l-Artikolu 17(1) ta’ dak ir-Regolament.

69.

Sakemm il-proċeduri jkunu jistgħu jissoktaw hekk, it-talba ta’ Flight Refund tidher li tkun raqdet. Ordni ta’ ħlas Ewropea tkun inħarġet iżda ma tkunx tista’ tiġi ddikjarata eżegwibbli. Ir-Regolament EOP jgħid b’mod ċar li l-proċeduri għandhom jissoktaw fl-Istat Membru ta’ oriġini, jiġifieri, fl-Ungerija.

70.

Ċertament dak huwa l-iter korrett jekk wieħed jassumi li l-qrati ta’ dak l-Istat Membru huma kompetenti internazzjonalment biex jittrattaw it-talba, li fil-prinċipju jkun il-każ jekk l-awtorità li tkun ħarġet l-ordni ta’ ħlas Ewropea tkun eżaminat b’mod korrett il-kompetenza tagħha stess skont l-Artikoli 6 u 8 tar-Regolament EOP. Madankollu, il-leġiżlatura ma tidhirx li pprevediet kompletament il-possibbiltà li l-qrati tal-Istat Membru ta’ oriġini jistgħu ma jkunux kompetenti internazzjonalment biex jittrattaw it-talba bażika.

71.

Barra minn hekk, minkejja li l-Artikolu 1(2) tar-Regolament EOP jipprovdi li r-regolament ma jżommx lil persuna li tagħmel it-talba milli ssegwi t-talba b’kull proċedura oħra, dan ma jistax, fil-fehma tiegħi, ikun interpretat bħala li t-talba tkun tista’ tiġi segwita, jew li l-ordni tiġi eżegwita fl-istess waqt bi proċedura oħra, bir-riżultat li jista’ jkun hemm eżekuzzjoni doppja. Minflok, sakemm il-proċedura tal-ordni ta’ ħlas Ewropea ma tkunx intemmet, l-Artikolu 27 tar-Regolament Brussell I jista’ jidher li jżomm lil kull qorti oħra milli tittratta t-talba.

72.

Kif issuġġerejt ( 25 ) u kif ġie nnotat fl-osservazzjonijiet sottomessi lill-Qorti tal-Ġustizzja, il-leġiżlazzjoni ma tipprovdix speċifikatament għal soluzzjoni f’ċirkustanzi bħal dawk inkwistjoni fil-kawża prinċipali. Konsegwentement, dak li għandu jinstab hija soluzzjoni li ma tkunx inkonsistenti mal-leġiżlazzjoni u li tippermetti li l-proċedura tal-ordni ta’ ħlas Ewropea tinġieb fi tmiemha, li Flight Refund issegwi t-talba tagħha (jekk għadha tixtieq tagħmel dan) u li Lufthansa tiddefendi lilha nnifisha f’forum li jkun kompetenti għall-finijiet tar-Regolament Brussell I.

73.

Lufthansa, fid-dikjarazzjoni ta’ oppożizzjoni tagħha, ma qajmitx il-kwistjoni tan-nuqqas ta’ kompetenza territorjali tan-nutar. Madankollu, anki kieku għamlet hekk, ma narax kif dan seta’ jibdel is-sitwazzjoni proċedurali. L-effett tad-dikjarazzjoni ta’ oppożizzjoni, li ma hijiex maħsuba li tinkludi dikjarazzjoni tal-motivi ta’ oppożizzjoni, kien, kif naraha jiena, jibqa’ l-istess bħal fiċ-ċirkustanzi attwali tal-kawża prinċipali: it-talba xorta kien ikollha tissokta quddiem il-qrati kompetenti tal-Istat Membru ta’ oriġini, u l-impossibbiltà li tinstab qorti bħal din kienet tibqa’ l-istess.

74.

Lufthansa setgħet, forsi, skont l-Artikolu 20(2) tar-Regolament EOP, qajmet il-kwistjoni tal-kompetenza territorjali tan-nutar wara l-iskadenza tat-terminu għall-preżentata tal-oppożizzjoni tagħha (u, b’hekk, impliċitament, biss malli l-ordni ta’ ħlas Ewropea tkun ġiet iddikjarata eżegwibbli), għar-raġuni li l-ordni kienet “b’mod ċar inħarġet ħażin, fid-dawl tar-rekwiżiti stabbiliti f’dan ir-regolament” – kunċett li, fil-fehma tiegħi, għandu jiġi interpretat bħala li jinkludi li l-ordni kienet inħarġet minn awtorità li b’mod ċar ma kellhiex kompetenza internazzjonali skont ir-Regolament Brussell I. Dak kien ikollu jinvolvi l-applikazzjoni ta’ reviżjoni tal-ordni mill-“qorti kompetenti fl-Istat Membru ta’ oriġini”, li kien ikun jeħtiġilha, kieku sabet li r-reviżjoni kienet iġġustifikata, tiddikjara l-ordni ta’ ħlas Ewropea nulla u bla effett. U hemmhekk il-proċeduri kienu jintemmu (bla ħsara li t-talba terġa’ titressaq, bl-istess jew bi proċedura differenti, f’forum kompetenti).

75.

Ma nissuġġerix li Lufthansa missha segwiet proċedura ta’ azzjoni bħal din – ma huwiex probabbli, mill-aspett kummerċjali, li kien ikun fl-interess tagħha li tagħmel hekk. Madankollu naħseb li jkun sewwa li jkun hemm waqfa żgħira biex titqies sitwazzjoni bħal din u titqabbel ma’ dik fil-kawża prinċipali.

76.

Meta l-konvenut japplika għal reviżjoni skont l-Artikolu 20(2) tar-Regolament EOP, huwa ċar, l-ewwel nett, li għandu dejjem ikun hemm “qorti kompetenti fl-Istat Membru ta’ oriġini” biex twettaq dik ir-reviżjoni, anki jekk – kif x’aktarx ikun il-każ – ma jkunx hemm qorti f’dak l-Istat b’ġurisdizzjoni biex tittratta t-talba bażika. Jekk dan ma jkunx hekk, ikun impossibbli jissewwew sitwazzjonijiet li fihom ordni ta’ ħlas Ewropea tkun inħarġet minn awtorità nieqsa minn kompetenza internazzjonali, u għandu jkun possibli li jsir hekk.

77.

Huwa ċar ukoll li, minħabba li l-identifakazzjoni tal-qorti kompetenti ma hijiex ittrattata fir-Regolament EOP, hija għandha tkun irregolata mil-liġi nazzjonali skont l-Artikolu 26 ta’ dak ir-regolament. Fl-Ungerija, għalhekk, dik il-liġi nazzjonali ( 26 ) għandha tkun interpretata fis-sens li, jekk l-indikazzjoni tal-qorti kompetenti ma tkunx issegwi awtomatikament minn, pereżempju, il-post fejn ikun stabbilit in-nutar li jkun ħareġ l-ordni ta’ ħlas Ewropea, il-Kúria għandha tkun kemm f’pożizzjoni, kif ukoll obbligata tindika l-qorti kompetenti. Jekk l-ordni tkun inħarġet ħażin, dik il-qorti għandha ttemm il-proċeduri billi ssib li l-ordni tkun nulla u bla effett. Madankollu, il-qorti kompetenti f’dik is-sitwazzjoni ma tkunx il-qorti kompetenti biex tittratta t-talba bażika. Tkun il-qorti kompetenti biex tistħarreġ il-legalità tal-ordni ta’ ħlas Ewropea.

78.

Iżda dik hija wkoll, fil-qofol, is-sitwazzjoni fil-kawża prinċipali hawnhekk. Il-Kúria jeħtiġilha fil-prinċipju, bis-saħħa tal-obbligi tagħha skont il-Kodiċi ta’ Proċedura Ċivili Ungeriż, flimkien mad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 17(1) tar-Regolament EOP, u skont id-dmir tagħha li tiżgura l-effettività sħiħa tar-regoli ta’ ġurisdizzjoni tal-liġi tal-Unjoni, tindika qorti kompetenti biex tittratta t-talba bażika. Biex tagħmel hekk hija għandha teżamina l-fatti rilevanti kollha biex tiġi ddeterminata l-ġurisdizzjoni. Is-sitwazzjoni waħdanija li fiha ma tkunx tista’ tagħti indikazzjoni bħal din hija dik li fiha hija tkun aċċertat li l-qrati Ungeriżi ma jkollhomx ġurisdizzjoni internazzjonali.

79.

Proċedura loġika li għandha tiġi segwita f’dik is-sitwazzjoni tkun għalhekk, li tiġi indikata qorti li kienet tkun kompetenti biex tistħarreġ il-validità tal-ordni ta’ ħlas Ewropea jekk il-konvenut kien applika għal reviżjoni skont l-Artikolu 20(2) tar-Regolament EOP u li tkun ukoll kompetenti materjalment biex tittratta talbiet tax-xorta inkwistjoni. Dik il-qorti jkun imbagħad jeħtiġilha, skont l-Artikolu 26(1) tar-Regolament Brussell I, tiddikjara li ma għandhiex kompetenza biex tittratta t-talba sakemm il-konvenut ma jidhirx ħlief biex jikkontesta l-ġurisdizzjoni tagħha. Il-persuna li tagħmel it-talba tkun imbagħad ħielsa ssegwi talba f’kull forum kompetenti ieħor. Jekk il-konvenut fil-fatt ikun deher għal kull skop ieħor, il-ġurisdizzjoni tal-qorti tiġi stabbilita skont l-Artikolu 24 tar‑Regolament Brussell I u l-proċeduri jkunu jistgħu jissoktaw skont l-Artikolu 17 tar-Regolament EOP.

80.

Soluzzjoni bħal din, li taqbel ħafna ma’ dik prevista fit-tieni domanda tal-Kúria, jidhirli li ma tkun f’konflitt bl-ebda mod ma’ kull waħda mil-leġiżlazzjonijiet rilevanti. Tista’, bla ebda dubju, tippreżenta problemi kieku ma kienx ikun hemm qorti identifikabbli li kienet tkun kompetenti tistħarreġ il-validità tal-ordni ta’ ħlas Ewropea u kompetenti tittratta talbiet tax-xorta inkwistjoni.

81.

Is-soluzzjoni l-oħra prevista minn Kúria, fl-ewwel domanda tagħha, tkun tinvolvi reviżjoni ex officio tal-ordni ta’ ħlas Ewropea mill-Kúria nnifisha. Filwaqt li din tikseb tabilħaqq ir-riżultat ovvjament meħtieġ b’mod mhux differenti ħafna mis-soluzzjoni l-oħra, għalija tidher li tkun taqbel ftit inqas aħjar mad-dispożizzjonijiet tar-Regolament EOP, billi l-Artikolu 20 ta’ dak ir-regolament ma jipprovdix għal reviżjoni ex officio iżda biss għal reviżjoni meta jintalab mill-konvenut.

82.

L-ammont inkwistjoni fil-kawża prinċipali huwa f’dan il-każ żgħir ( 27 ), għalkemm nirrikonoxxi li l-interessi jistgħu jkunu kunsiderevolment ogħla fi proċeduri oħra ta’ ordni ta’ ħlas Ewropea. Iżda fis-sitwazzjonijiet paragunabbli kollha s-soluzzjoni aħħarija għall-problema mqajma hija ċara: fl-interessi tal-partijiet kollha, il-proċedura tal-ordni ta’ ħlas Ewropea għandha tintemm biex it-talba titħalla tiġi segwita, jekk ikun mixtieq, quddiem qorti kompetenti. Kieku l-problema tqajmet quddiem qorti inferjuri, huwa kważi konċepibbli li setgħet tinstab soluzzjoni prattika, mingħajr ma tintalab deċiżjoni preliminari mingħand din il-Qorti tal-Ġustizzja.

83.

Madankollu, il-kwistjoni jeħtiġilha tinqata’ minn qorti li kontra d-deċiżjonijiet tagħha ma hemmx rimedju ġudizzjarju skont il-liġi nazzjonali u li, għalhekk, skont it-tielet punt tal-Artikolu 267 TFUE, ma kellhiex għażla ħlief li titlob għal deċiżjoni bħal din. Il-Kúria lealment kienet konformi ma’ dak l-obbligu. Konsegwentement, għalkemm iż-żewġ soluzzjonijiet li l-Kúria stess identifikat kienu (fil-fehma tiegħi) jipprovdu riżultat sodisfaċenti, il-każ kellu jiġi ttrattat fit-tul mill-Qorti tal-Ġustizzja.

84.

Jidhirli li dan huwa, par excellence, it-tip ta’ każ li għalih xi forma inqas intensiva ta’ trattament tkun tidher adatta – kemm jekk tkun il-proċedura “green light” (dawl aħdar) sikwit irrakkomandata mill-predeċessur tiegħi fil-kariga, Sir Francis Jacobs ( 28 ), jew xi mekkaniżmu ieħor. Fid-dawl tax-xogħol dejjem jiżdied tal-Qorti tal-Ġustizzja u l-pressjoni fuqha biex taqta’ sentenzi bla telf ta’ żmien bi tweġiba lil qrati nazzjonali, jista’ jkun ta’ siwi li terġa’ tinfetaħ id-diskussjoni dwar din il-kwistjoni.

85.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha msemmija iktar ’il fuq, jiena tal-fehma li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha tirrispondi għad-domandi magħmula mill-Kúria f’dan is-sens:

(a)

ordni ta’ ħlas Ewropea tkun inħarġet minn qorti jew awtorità ta’ Stat Membru iżda ma jkunux jistgħu jiġu identifikati motivi biex tiġi stabbilita l-kompetenza territorjali tal-qrati ta’ dak l-Istat Membru fir-rigward tat-talba segwita,

(b)

il-konvenut ikun ippreżenta dikjarazzjoni ta’ oppożizzjoni bir-riżultat li, skont l-Artikolu 17(1) tar-Regolament Nru 1896/2006, il-proċeduri jkollhom jissoktaw quddiem il-qrati kompetenti ta’ dak l-Istat Membru skont ir-regoli ordinarji ta’ proċedura ċivili u

(ċ)

qorti superjuri jkun jeħtiġilha, skont dawk ir-regoli, tindika qorti kompetenti bħal dik,