SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Il-Ħames Awla)
5 ta’ Novembru 2014 ( *1 )
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari — Agrikoltura — Politika Agrikola Komuni — Produzzjoni organika u ttikkettjar ta’ prodotti organiċi — Regolament (KE) Nru 889/2008 — Artikolu 27(1)(f) — Użu ta’ prodotti u sustanzi fl-ipproċessar ta’ oġġetti tal-ikel — Projbizzjoni tal-użu ta’ minerali, vitamini, aminoaċidi u mikronutrijenti fejn ma jkunux legalment meħtieġa — Żieda ta’ glukonat ferruż u ta’ vitamini ma’ xarba organika — Użu ta’ minerali, vitamini, aminoaċidi u mikronutrijenti — Kwantitajiet meħtieġa biex jiġi awtorizzat il-bejgħ bħala suppliment tal-ikel, indikat bħala tajjeb għas-saħħa u nutrizzjonali jew bħala oġġett tal-ikel għal użu nutrittiv partikolari”
Fil-Kawża C‑137/13,
li għandha bħala suġġett talba għal deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 267 TFUE, imressqa mill-Bayerisch Verwaltungsgericht München (il-Ġermanja), permezz ta’ deċiżjoni tas-27 ta’ Frar 2013, li waslet fil-Qorti tal-Ġustizzja fit-18 ta’ Marzu 2013, fil-proċedura
Herbaria Kräuterparadies GmbH
vs
Freistaat Bayern,
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Il-Ħames Awla),
komposta minn T. von Danwitz, President tal-Awla, E. Juhász (Relatur), A. Rosas, D. Šváby u C. Vajda, Imħallfin,
Avukat Ġenerali: E. Sharpston,
Reġistratur: K. Malacek, Amministratur,
wara li rat il-proċedura bil-miktub u wara s-seduta tat-12 ta’ Frar 2014,
wara li kkunsidrat l-osservazzjonijiet ippreżentati:
— |
għal Herbaria Kräuterparadies GmbH, minn H. Schmidt, Rechtsanwalt, |
— |
għal Freistaat Bayern, minn C. Höfner u K. Mitsching, bħala aġenti, |
— |
għall-Gvern Ċek, minn M. Smolek u S. Šindelková, bħala aġenti, |
— |
għall-Gvern Spanjol, minn M. J. García-Valdecasas Dorrego, bħala aġent, |
— |
għall-Gvern Franċiż, minn C. Candat u D. Colas, bħala aġenti, |
— |
għall-Kummissjoni Ewropea, minn H. Kranenborg u G. von Rintelen kif ukoll minn S. Grünheid, bħala aġenti, |
wara li semgħet il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta tat-8 ta’ Mejju 2014,
tagħti l-preżenti
Sentenza
1 |
It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 27(1)(f) tar-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 889/2008, tal-5 ta’ Settembru 2008, li jistabbilixxi regoli dettaljati għall-implimentazzjoni tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 834/2007 dwar il-produzzjoni organika u t-tikkettar ta’ prodotti organiċi fir-rigward tal-produzzjoni, it-tikkettar u l-kontroll organiku (ĠU L 250, p. 1). |
2 |
Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ tilwima bejn Herbaria Kräuterparadies GmbH (iktar ’il quddiem, “Herbaria”) u l-Freistaat Bayern rigward il-possibbiltà li tintuża r-referenza marbuta mal-mod ta’ produzzjoni organika fl-ittikkettjar, ir-reklamar u l-kummerċjalizzazzjoni ta’ taħlita ta’ meraq tal-frott b’estratti tal-ħxejjex li tinkludi, minbarra prodotti organiċi, vitamini u glukonat ferruż li ma humiex ġejjin mill-agrikoltura organika. |
Il-kuntest ġuridiku
3 |
Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 834/2007, tat-28 ta’ Ġunju 2007, dwar il-produzzjoni organika u t-tikkettar ta’ prodotti organiċi u li jemenda r-Regolament (KEE) Nru 2029/91 (ĠU L 189, p. 1), jgħid fil-premessi 3, 5, 22 u 25 tiegħu:
[...]
[...]
[...]
|
4 |
L-Artikolu 3 ta’ dan ir-regolament jindika l-għanijiet ġenerali segwiti permezz tal-produzzjoni organika, b’mod partikolari “tipproduċi varjetà kbira ta’ ikel u prodotti agrikoli oħrajn li jwieġbu għad-domanda tal-konsumaturi għal oġġetti prodotti bl-użu ta’ proċessi li ma jagħmlux ħsara lill-ambjent, lis-saħħa tal-bniedem, lis-saħħa tal-pjanti jew lis-saħħa u l-benesseri ta’ l- annimali”. |
5 |
Skont l-Artikolu 6 tal-imsemmi regolament, intitolat “Prinċipji speċifiċi applikabbli għall-ipproċessar ta’ ikel organiku”: “Flimkien mal-prinċipji ġenerali mniżżla fl-Artikolu 4, il-produzzjoni ta’ għalf organiku pproċessat għandha tkun ibbażata fuq il-prinċipji speċifiċi li ġejjin:
|
6 |
L-Artikolu 19 tal-istess regolament, intitolat “Regoli ġenerali dwar il-produzzjoni ta’ l-ikel ipproċessat”, jipprevedi fil-paragrafu 2 tiegħu: “Il-kondizzjonijiet li ġejjin għandhom japplikaw għall-kompożizzjoni ta’ ikel organiku pproċessat:
[...]” |
7 |
L-Artikolu 21 tar-Regolament Nru 834/2007, intitolat “Kriterji għal ċerti prodotti u sustanzi fl-ipproċessar”, jipprevedi: “1. L-awtorizzazzjoni ta’ prodotti u sustanzi għall-użu fil-produzzjoni organika u l-inklużjoni tagħhom fil-lista ristretta ta’ prodotti u sustanzi msemmija fl-Artikolu 19(2) (b) u (ċ) għandha tkun soġġetta għall-objettivi u l-prinċipji stabbiliti fit-Titolu II u li ssegwi l-kriterji, li għandhom jiġu evalwati kollha kemm huma:
Barra minn hekk, il-prodotti u s-sustanzi msemmija fl-Artikolu 19(2) (b) jinsabu fin-natura u jistgħu jkunu għaddew minn proċessi mekkaniċi, fiżiċi, bijoloġiċi, enżimatiċi jew mikrobjali, ħlief jekk tali prodotti jew sustanzi minn tali sorsi ma jkunux disponibbli fi kwantitajiet jew kwalitajiet suffiċjenti fis-suq. 2. Il-Kummissjoni għandha, skond il-proċedura msemmija fl-Artikolu 37(2), tiddeċiedi dwar l-awtorizzazzjoni tal-prodotti u s-sustanzi u l-inklużjoni tagħhom fil-lista ristretta imsemmija fil-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu u tistabbilixxi kondizzjonijiet u limiti speċifiċi għall-użu tagħhom, u, jekk meħtieġ, dwar l-irtirar ta’ prodotti. [...]” |
8 |
Skont l-Artikolu 23 tal-imsemmi regolament, intitolat “Użu ta’ termini li jirreferu għall-produzzjoni organika”: “1. Għall-finijiet ta’ dan ir-Regolament prodott għandu jitqies li jinkludi termini li jirreferu għall-metodu ta’ produzzjoni organika fejn, fit-tikkettar, fil-materjal tar-riklamar jew f’dokumenti kummerċjali, tali prodott, l-ingredjenti jew il-materjali ta’ l-għalf tiegħu huma mfissra f’termini li jissuġġerixxu lix-xerrej li l-prodott, l-ingredjenti jew il-materjali ta’ l-għalf tiegħu nkisbu skond ir-regoli stabbiliti f’dan ir-Regolament. B’mod partikolari, it-termini elenkati fl-Anness, id-derivati jew id-diminuttivi tagħhom, bħal ‘bijo’ u ‘eko’, weħidhom jew b’mod kombinat, jistgħu jintużaw fil-Komunità kollha u fi kwalunkwe lingwa tal-Komunità għat-tikkettar u r-reklamar ta’ prodott li jissodisfa l-ħtiġiet stabbiliti fi jew skond dan ir-Regolament. [...] 2. It-termini msemmija fil-paragrafu 1 ma’ għandhom jintużaw imkien ieħor fil-Komunità u fl-ebda lingwa tal-Komunità għat-tikkettar, ir-reklamar u d-dokumenti kummerċjali ta’ prodott li ma jissodisfax il-ħtiġiet imniżżla taħt dan ir-Regolament, sakemm mhumiex applikati għal prodotti agrikoli f’ikel jew għalf jew b’mod ċar ma’ għandhom l-ebda rabta ma’ produzzjoni organika. [...] 4. Fir-rigward ta’ ikel ipproċessat, it-termini msemmija fil-paragrafu 1 jistgħu jintużaw:
|
9 |
Ir-Regolament Nru 889/2008 jgħid fil-premessa 21 tiegħu: “Għall-iskop ta’ l-ipproċessar ta’ ikel organiku, l-użu ta’ ċerti ingredjenti ta’ oriġini mhux agrikola, ċerta għajnuna għall-ipproċessar ta’ l-ikel u ċerti ingredjenti mhux organiċi ta’ oriġini agrikola kien permess taħt ir-Regolament (KEE) Nru 2092/91 taħt kundizzjonijiet definiti tajjeb. Bl-iskop li tkun żgurata l-kontinwità ta’ l-agrikoltura organika il-prodotti u s-sustanzi in kwistjoni għandhom, skond id-dispożizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 21(2) tar-Regolament (KE) Nru 834/2007, jibqgħu ikunu permessi. Barra minn hekk, għal raġunijiet ta’ ċarezza, huwa xieraq li fl-Annessi ma’ dan ir-Regolament ikunu elenkati l-prodotti u s-sustanzi li kienu permessi taħt ir-Regolament (KEE) Nru 2092/91. Jistgħu ikunu miżjuda prodotti u sustanzi oħrajn ma’ dawn il-listi fil-ġejjieni taħt bażi legali differenti, jiġifieri l-Artikolu 21(2) tar-Regolament (KE) Nru 834/2007. [...]” |
10 |
L-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 889/2008, intitolat “L-użu ta’ ċerti prodotti u sustanzi fl-ipproċessar ta’ l-ikel”, jipprevedi: “1. Għall-iskop ta’ l-Artikolu 19(2)(b) tar-Regolament (KE) Nru 834/2007, is-sustanzi li ġejjin biss jistgħu jintużaw fl-ipproċessar ta’ l-ikel organiku [...]: [...]
|
11 |
Id-Direttiva 2002/46/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal-10 ta’ Ġunju 2002, dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet tal-Istati Membri dwar is-supplimenti ta’ l-ikel (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 13, Vol. 29, p. 490), kif emendata permezz tar-Regolament (KE) Nru 1137/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tat-22 ta’ Ottubru 2008 (ĠU L 311, p. 1, iktar ’il quddiem, id-“Direttiva 2002/46”), tiddefinixxi l-kunċett ta’ “supplimenti tal-ikel” u tistabbilixxi l-kundizzjonijiet li għandhom jiġu sodisfatti sabiex oġġett tal-ikel ikun jista’ jiġi kklassifikat bħala tali suppliment. |
12 |
Ir-Regolament (KE) Nru 1924/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal-20 ta’ Diċembru 2006, dwar indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni u s-saħħa mogħtija fuq l-ikel (ĠU L 404, p. 9, u rettifika ĠU 2007, L 12, p. 3), jiddefinixxi l-kunċett ta’ “stqarrija [indikazzjoni]” u jistabbilixxi l-kundizzjonijiet għall-użu ta’ din. |
13 |
Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 432/2012, tas-16 ta’ Mejju 2012, li jistabbilixxi lista ta’ indikazzjonijiet permessi dwar is-saħħa li jsiru fuq l-ikel, barra dawk li jirreferu għat-tnaqqis fir-riskju tal-mard u għall-iżvilupp u s-saħħa tat-tfal (ĠU L 136, p. 1), jinkludi fl-anness tiegħu lista tal-indikazzjonijiet dwar is-saħħa awtorizzati rigward l-oġġetti tal-ikel, kif imsemmi fl-Artikolu 13(3) tar-Regolament Nru 1924/2006. Dan l-anness jawtorizza għall-ħadid l-indikazzjoni dwar is-saħħa li ġejja: “Il-ħadid jikkontribwixxi għall-formazzjoni normali ta’ ċelluli ħomor tad-demm u ta’ emoglobina. L-indikazzjoni tista’ tintuża biss għal ikel li huwa mill-inqas sors ta’ ħadid kif imsemmi fl-indikazzjoni [...]” |
14 |
L-Artikolu 1(2) tad-Direttiva 2009/39/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tas-6 ta’ Mejju 2009, dwar l-oġġetti tal-ikel għal użu ta’ nutriment partikolari (ĠU L 124, p. 21), jiddefinixxi l-oġġetti tal-ikel għal użu nutrittiv partikolari u jistabbilixxi r-rekwiżiti marbuta ma’ tali użu. |
15 |
L-anness tar-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 953/2009, tat-13 ta’ Ottubru 2009, dwar sustanzi li jistgħu jiġu miżjuda għal għanijiet nutrittivi speċifiċi fl-oġġetti tal-ikel għal użi nutrittivi partikolari (ĠU L 269, p. 9), stabbilixxa, skont l-Artikolu 4(3), tad-Direttiva 2009/39, lista ta’ sustanzi b’għanijiet ta’ nutriment partikolari, inklużi l-vitamini u l-melħ minerali, li jkunu jistgħu jiġu miżjuda ma’ oġġetti tal-ikel maħsuba għal użu nutrittiv partikolari. Il-premessi 4 u 5 ta’ dan ir-regolament jipprevedu: “(4) L-għażla tas-sustanzi għandha tissejjes qabelxejn fuq is-sikurezza tagħhom u għaldaqstant fuq id-disponibbiltà tagħhom għall-użu mill-bnedmin u fuq il-karatteristiċi organolettiċi u teknoloġiċi tagħhom. Sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor fid-dispożizzjonijiet applikabbli għal kategoriji speċifiċi ta’ oġġetti tal-ikel, l-inklużjoni ta’ sustanzi fil-lista ta’ dawk li jistgħu jintużaw fil-manifattura ta’ oġġetti tal-ikel għal użi nutrittivi partikolari ma tfissirx li ż-żieda tagħhom f’dawk l-oġġetti tal-ikel hija neċessarja jew mixtieqa. (5) Fejn iż-żieda ta’ sustanza nutrittiva ġiet meqjusa bħala neċessarja, din ġiet stipulata minn regoli speċifiċi fid-direttivi speċifiċi relevanti flimkien mal-kundizzjonijiet kwantitattivi xierqa, skont kif ikun il-każ.” |
16 |
Ir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 1235/2008, tat-8 ta’ Diċembru 2008, li jistabbilixxi r-regoli dettaljati għall-implimentazzjoni tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 834/2007 dwar l-arranġamenti għall-importazzjonijiet ta’ prodotti organiċi minn pajjiżi terzi (ĠU L 334, p. 25), taħt it-Titolu III, intitolat “Importazzjoni ta’ prodotti li jipprovdu garanziji ekwivalenti”, Kapitolu 1, intitolat “Lista ta’ pajjiżi terzi rikonoxxuti”, jipprevedi fl-Artikolu 7 tiegħu, dwar l-istabbiliment u l-kontenut tal-lista tal-pajjiżi terzi, li tali lista tinsab fl-Anness III ta’ dan ir-regolament. Taħt l-istess titolu, Kapitolu 2, intitolat “Lista ta’ korpi tal-kontroll u ta’ awtoritajiet tal-kontroll rikonoxxuti għall-iskop ta’ ekwivalenza”, l-Artikolu 10 tal-imsemmi regolament jgħid li l-lista tal-korpi ta’ kontroll u tal-awtoritajiet ta’ kontroll rikonoxxuti għall-iskop ta’ ekwivalenza tinsab fl-Anness IV tal-istess regolament. |
17 |
Ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) Nru 126/2012, tal-14 ta’ Frar 2012, li jemenda r-Regolament (KE) Nru 889/2008 fir-rigward ta’ evidenza dokumentata u li jemenda r-Regolament (KE) Nru 1235/2008 rigward l-arranġamenti għall-importazzjoni ta’ prodotti organiċi mill-Istati Uniti tal-Amerika (ĠU L 41, p. 5), jintroduċi, permezz tal-Anness II tiegħu, bidliet fl-Annessi III u IV tar-Regolament Nru 1235/2008. Il-verżjoni rilevanti ta’ dawn l-Annessi III u IV tirriżulta mir-Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) Nru 508/2012, tal-20 ta’ Ġunju 2012, li jemenda r-Regolament (KE) Nru 1235/2008 (ĠU L 162, p. 1). |
18 |
Il-premessa 4 tar-Regolament ta’ Implimentazzjoni Nru 126/2012 tgħid li “l-Istati Uniti għandhom jiġu inklużi fil-lista stabbilita fl-Anness III għar-Regolament (KE) Nru 1235/2008”. |
Il-kawża prinċipali u d-domandi preliminari
19 |
Herbaria timmanifattura l-prodott “Herbaria Blutquick — Eisen + Vitamine” (Herbaria Blutquick — Ħadid + Vitamini, iktar ’il quddiem, “Blutquick”), taħlita ta’ meraq tal-frott b’estratti tal-ħxejjex, li tinkludi, minbarra prodotti mill-pjanti li ġejjin minn agrikoltura organika, vitamini u glukonat ferruż. Dawn il-komponenti miżjuda msemmija l-aħħar ma humiex ġejjin minn prodotti ta’ agrikoltura organika. |
20 |
Blutquick huwa ppreżentat u kkummerċjalizzat bħala suppliment tal-ikel li għandu ħadid u vitamini, u t-tikketta tiegħu tagħmel riferiment għall-metodu ta’ produzzjoni protetta taħt l-Artikolu 23 tar-Regolament Nru 834/2007 kif ukoll l-indikazzjoni “Il-ħadid isostni l-formazzjoni normali ta’ ċelluli ħomor tad-demm u tal-emoglobina”. Id-doża rakkomandata ta’ kuljum ta’ Blutquick tkopri 20 % mill-porzjon irrakkomandata għal kuljum. Blutquick huwa rrakkomandat b’mod partikolari bħala ta’ benefiċċju għall-iżvilupp intellettwali naturali tat-tfal jekk jittieħed matul it-tqala u t-treddigħ. Blutquick jgħin, minbarra dan, fil-formazzjoni normali ta’ ċelluli ħomor tad-demm u tal-emoglobina u fit-tnaqqis tal-istati ta’ eżawriment. |
21 |
B’deċiżjoni tat-18 ta’ Diċembru 2011, l-awtoritajiet kompetenti tal-Bavarja ordnaw lil Herbaria tneħħi r-riferiment għall-metodu ta’ produzzjoni organika fl-ittikkettjar, fir-reklamar u fil-kummerċjalizzazzjoni ta’ Blutquick, għaliex dan kien jikser il-punt (a)(i) tal-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 23(4) tar-Regolament Nru 834/2007, moqri flimkien mal-Artikolu 19(2)(b) ta’ dan ir-regolament u mal-Artikolu 27(1)(f) tar-Regolament Nru 889/2008. Skont il-motivi ta’ din id-deċiżjoni, filwaqt li l-minerali u l-vitamini jistgħu jiġu miżjuda biss jekk l-użu tagħhom fl-oġġetti tal-ikel li fihom huma inkorporati jkun legalment meħtieġ, tali ħtieġa legali ma teżistix għal Blutquick. B’mod partikolari, il-fatt li r-Regolament Nru 1924/2006 issuġġetta l-“indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni u s-saħħa” għal rekwiżiti ddettaljati ma jfissirx li l-użu ta’ vitamini u ta’ minerali fil-manifattura ta’ oġġetti tal-ikel huwa legalment meħtieġ. Għalhekk, Blutquick ma jistax jiġi ttikkettjat, irreklamat jew ikkummerċjalizzat bir-riferiment għall-produzzjoni organika rregolata permezz tal-Artikolu 23 tar-Regolament Nru 834/2007, għaliex ir-Regolament Nru 1924/2006 ma jimponix l-obbligu li jiżdiedu vitamini u glukonat ferruż mal-oġġetti tal-ikel. |
22 |
Herbaria ppreżentat rikors kontra l-imsemmija deċiżjoni quddiem il-qorti tar-rinviju, filwaqt li sostniet li l-Artikolu 27(1)(f) tar-Regolament Nru 889/2008 kien maħsub sabiex jippermetti ż-żieda ta’ minerali u vitamini jekk, u sa fejn, dispożizzjonijiet oħra nazzjonali jew tal-Unjoni kienu jeżiġu kontenut speċifiku ta’ vitamini u ta’ minerali meta oġġett tal-ikel ma setax jaqdi l-għan indikat tiegħu mingħajr tali kontenut. Il-leġiżlazzjoni tal-Unjoni dwar is-supplimenti tal-ikel jew l-indikazzjonijiet dwar is-saħħa u n-nutrizzjoni, b’mod partikolari r-Regolament Nru 1924/2006, teżiġi li jiżdiedu minerali u vitamini mal-oġġetti tal-ikel ittikkettjati fis-sens li għandhom funzjoni nutrittiva speċifika. Herbaria qieset li l-għan iddikjarat ta’ suppliment tal-ikel kien il-bażi tal-obbligu legali li jintlaħqu l-valuri minimi korrispondenti u li jekk dawn il-valuri setgħu jinkisbu biss b’żieda ta’ sustanzi, iż-żieda għandha titqies li hija legalment meħtieġa. Barra minn hekk, ir-Regolament Nru 432/2012 jistabbilixxi rekwiżiti legali għal dożi għal kuljum u, għalhekk, jeħtieġ li jiżdiedu sustanzi f’oġġett ta’ ikel organiku. Herbaria enfasizzat li ż-żieda ta’ vitamini u ta’ glukonat ferruż fi Blutquick kienet essenzjali sabiex jinkisbu l-valuri nutrizzjonali meħtieġa sabiex jintlaħaq l-għan nutrizzjonali indikat u li dan ma setax isir bl-użu ta’ ingredjenti dderivati minn prodotti organiċi. F’kull każ, iż-żidiet kienu limitati għal dak li huwa meħtieġ. |
23 |
Skont l-awtoritajiet tal-Bavarja, l-ebda liġi ma teżiġi ż-żieda ta’ vitamini jew ta’ glukonat ferruż. Ir-Regolament Nru 1924/2006 sempliċement jawtorizza ż-żieda ta’ dawn is-sustanzi, iżda ma jgħidx li dan huwa rekwiżit. Minbarra dan, kwalunkwe interpretazzjoni oħra tmur kontra l-Artikolu 6(b) tar-Regolament Nru 834/2007, li jipprevedi li addittivi tal-ikel għandhom jintużaw mill-inqas fl-agrikoltura organika. |
24 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Bayerisch Verwaltungsgericht München iddeċieda li jissospendi l-proċeduri u li jagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:
|
Fuq it-talba għall-ftuħ mill-ġdid tal-proċedura orali
25 |
B’att ippreżentat fir-Reġistru tal-Qorti tal-Ġustizzja fis-16 ta’ Mejju 2014, Herbaria talbet il-ftuħ mill-ġdid tal-proċedura orali billi invokat fatt ġdid. |
26 |
Għal dan l-għan, Herbaria tosserva li s-suq tal-preparazzjonijiet għal trabi u tfal żgħar sa tliet snin huwa kważi esklużivament suq ta’ prodotti organiċi u li, kieku l-Qorti tal-Ġustizzja ssegwi l-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali rigward l-interpretazzjoni tal-Artikolu 27(1)(f) tar-Regolament Nru 889/2008, dawn il-prodotti jgħibu inkwantu prodotti organiċi, għaliex il-leġiżlazzjoni rigward il-prodotti tad-dieta teżiġi kontenuti minimi ta’ ċerti sustanzi, b’mod partikolari f’vitamini u minerali. Hija tenfasizza li ma jeżisti prattikament l-ebda oġġett tal-ikel intiż għat-trabi u għat-tfal ta’ età żgħira li għalih huma ggarantiti naturalment dawn il-kontenuti minimi u titlob, sabiex dan il-fatt jiġi kkonstatat, servej fl-Istati Membri u perizja. |
27 |
Minbarra dan, Herbaria tqis li r-regoli dwar il-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti li ġejjin mill-Istati Uniti inkwantu prodotti organiċi, li huma parti mid-dritt tal-Unjoni, huma, bil-kontra ta’ kif jirriżulta mill-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, rilevanti fil-kawża prinċipali. Hija ssostni li, skont id-dritt proċedurali nazzjonali, għall-finijiet tal-eżami tal-kwistjoni dwar jekk rikorrent sofriex dannu jew le, id-data rilevanti hija dik tal-aħħar seduta quddiem il-qorti adita. F’dan ir-rigward hija tispeċifika li s-seduta quddiem il-qorti tar-rinviju seħħet fl-20 ta’ Ġunju 2012, jiġifieri wara sew id-dħul fis-seħħ tar-Regolament Nru 126/2012 li jippermetti li l-prodotti ppakkjati fl-Istati Uniti bħala prodotti organiċi, minkejja l-kontenut tagħhom f’minerali u vitamini sintetiċi, ikunu jistgħu jitqiegħdu fis-suq tal-Unjoni. Herbaria tqis li, jekk hija tiċċaħħad mill-possibbiltà li tqiegħed Blutquick fis-suq tal-Unjoni, dan ikun jikkostitwixxi inugwaljanza fit-trattament. |
28 |
F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li l-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea u r-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja ma jipprevedux il-possibbiltà, għall-partijiet, li jippreżentaw osservazzjonijiet b’risposta għall-konklużjonijiet ippreżentati mill-Avukat Ġenerali (ara s-sentenzi Stichting Natuur en Milieu et, C‑266/09, EU:C:2010:779, punt 28, kif ukoll Il-Kummissjoni vs Il-Portugall, C‑335/12, EU:C:2014:2084, punt 45). |
29 |
Skont l-Artikolu 83 tar-Regoli tal-Proċedura, il-Qorti tal-Ġustizzja tista’, wara li jinstema’ l-Avukat Ġenerali, tordna l-ftuħ jew il-ftuħ mill-ġdid tal-fażi orali tal-proċedura, b’mod partikolari meta tqis li ma għandhiex informazzjoni biżżejjed jew meta waħda mill-partijiet tippreżenta, wara l-għeluq ta’ din il-fażi, fatt ġdid ta’ natura li jeżerċita influwenza deċiżiva fuq id-deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja, jew inkella meta l-kawża jkollha tiġi deċiża fuq il-bażi ta’ argument li ma kienx indirizzat mill-partijiet jew mill-partijiet interessati msemmija fl-Artikolu 23 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja. |
30 |
F’dan il-każ, il-Qorti tal-Ġustizzja, wara li nstema’ l-Avukat Ġenerali, tqis li għandha l-elementi kollha meħtieġa sabiex tiddeċiedi u li mit-talba ta’ Herbaria ma jirriżultax fatt ġdid ta’ natura li jeżerċita influwenza deċiżiva fuq is-sentenza li għandha tingħata. |
31 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, ma hemmx lok li tintlaqa’ t-talba għall-ftuħ mill-ġdid tal-proċedura orali. |
Fuq id-domandi preliminari
32 |
Bid-domandi tagħha, li għandhom jiġu eżaminati flimkien, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 27(1)(f) tar-Regolament Nru 889/2008 għandux jiġi interpretat fis-sens li l-użu ta’ sustanza msemmija f’din id-dispożizzjoni jkun legalment meħtieġ biss meta dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni jew dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali li tkun konformi mad-dritt tal-Unjoni timponi direttament iż-żieda tal-imsemmija sustanza fl-oġġett tal-ikel sabiex dan tal-aħħar ikun jista’ jiġi kkummerċjalizzat b’mod ġenerali, jew inkella l-użu ta’ tali sustanza jkun ukoll legalment meħtieġ meta oġġett tal-ikel jiġi kkummerċjalizzat bħala suppliment tal-ikel, b’indikazzjoni dwar in-nutrizzjoni jew is-saħħa, jew bħala oġġett tal-ikel għal użu nutrittiv partikolari, li jimplika li, sabiex jiġu rrispettati d-dispożizzjonijiet dwar l-inklużjoni ta’ sustanzi fl-oġġetti tal-ikel, li jinsabu, rispettivament, fid-Direttiva 2002/46, fir-Regolamenti Nri 1924/2006 u 432/2012, kif ukoll fid-Direttiva 2009/39 u fir-Regolament Nru 953/2009, dan l-oġġett tal-ikel għandu jinkludi kwantità speċifika tas-sustanza inkwistjoni. |
33 |
L-Artikolu 23 tar-Regolament Nru 834/2007 jipprojbixxi, fil-paragrafu 2 tiegħu, l-użu ta’ termini li jirreferu għall-metodu ta’ produzzjoni organika fil-każ tal-ittikkettjar ta’ prodott li ma jissodisfax ir-rekwiżiti msemmija f’dan l-istess regolament. |
34 |
Fir-rigward ta’ oġġett tal-ikel ipproċessat, bħalma huwa Blutquick, huwa previst, fil-paragrafu 4 ta’ dan l-artikolu, li l-imsemmi riferiment huwa awtorizzat bil-kundizzjoni li dan l-oġġett tal-ikel ikun konformi mal-Artikolu 19 tal-imsemmi regolament. |
35 |
L-imsemmi Artikolu 19 tar-Regolament Nru 834/2007 jippermetti, fil-paragrafu 2(b) tiegħu, iż-żieda, fost l-oħrajn, ta’ minerali u ta’ vitamini jekk ikunu ġew awtorizzati minn qabel għal użu fil-produzzjoni organika skont l-Artikolu 21 ta’ dan ir-regolament. |
36 |
L-Artikolu 21 tar-Regolament Nru 834/2007 jistabbilixxi kriterji għall-awtorizzazzjoni għall-użu ta’ dawn is-sustanzi u jawtorizza lill-Kummissjoni tiddetermina, fil-kuntest ta’ dawn il-kriterji, lista ristretta sabiex tinkludi fiha l-imsemmija sustanzi. Skont dawn il-kriterji, li jinsabu fil-punti (i) u (ii) tal-ewwel subparagrafu tal-paragrafu 1 ta’ dan l-artikolu, sabiex l-użu ta’ sustanza jkun jista’ jiġi awtorizzat, ma għandhomx ikunu jeżistu soluzzjonijiet oħra awtorizzati skont il-Kapitolu 4 tat-Titolu III ta’ dan ir-regolament u għandu jkun impossibbli, mingħajr ma jsir dan l-użu, li jiġi prodotti u kkonservati l-oġġetti tal-ikel jew li jiġu rrispettati l-proprjetajiet djetetiċi previsti taħt il-leġiżlazzjoni tal-Unjoni. |
37 |
Abbażi ta’ din id-dispożizzjoni, il-Kummissjoni stabbilixxiet, fl-Artikolu 27(1) u fl-Anness VIII tar-Regolament Nru 889/2008, il-lista ristretta tas-sustanzi li jistgħu jintużaw fl-ipproċessar ta’ oġġetti tal-ikel ikkummerċjalizzati bħala prodotti organiċi. L-Artikolu 27(1)(f) ta’ dan ir-regolament jispeċifika li l-minerali u l-vitamini huma awtorizzati biss sa fejn l-użu tagħhom fl-oġġetti tal-ikel li fihom huma inklużi jkun legalment meħtieġ. |
38 |
Il-formulazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni tindika mingħajr ambigwità li l-minerali u l-vitamini jistgħu jintużaw fl-ipproċessar tal-oġġetti tal-ikel organiċi biss jekk dispożizzjonijiet legali jimponu l-użu tagħhom sabiex ikunu jistgħu jiġu kkummerċjalizzati dawn l-oġġetti tal-ikel. |
39 |
Huwa irrilevanti li l-użu tal-imsemmija sustanzi jkun meħtieġ b’dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali jew tad-dritt tal-Unjoni. Fir-rigward ta’ dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali, hija l-qorti nazzjonali li għandha teżamina jekk hija tipprevedix tali rekwiżit fis-sens tal-Artikolu 27(1)(f) tar-Regolament Nru 889/2008. Fil-każ ta’ dubju fir-rigward tal-kompatibbiltà ta’ din mad-dritt tal-Unjoni, il-qorti nazzjonali tista’, jew skont il-każ għandha, tressaq il-kawża quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja skont l-Artikolu 267 TFUE. |
40 |
Il-proċess li għandha l-Qorti tal-Ġustizzja ma jinkludix elementi ta’ natura li juru l-eżistenza ta’ tali dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali u l-qorti tar-rinviju lanqas ma semmiet waħda. |
41 |
L-interpretazzjoni teleoloġika u sistematika tal-Artikolu 21 tar-Regolament Nru 834/2007 u tal-Artikolu 27(1)(f) tar-Regolament Nru 889/2008 tikkonferma li s-sustanzi, bħalma huma l-minerali u l-vitamini, jistgħu jintużaw fl-ipproċessar tal-oġġetti tal-ikel organiċi biss jekk dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni jew dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali li tkun konformi mal-imsemmi dritt tal-Unjoni timponi direttament l-użu tagħhom sabiex ikunu jistgħu jiġu kkummerċjalizzati dawn l-oġġetti tal-ikel. |
42 |
Fir-rigward tal-iskop tiegħu, ir-Regolament Nru 834/2007 huwa intiż, skont il-premessi 3, 5 u 22 tiegħu, għall-protezzjoni tal-kunfidenza tal-konsumaturi fil-prodotti ttikkettjati inkwantu prodotti organiċi u jipprevedi, fl-Artikolu 6(ċ) tiegħu, li għandhom jiġu esklużi s-sustanzi u l-metodi ta’ pproċessar li jistgħu jkunu qarrieqa rigward in-natura vera tal-prodott. |
43 |
L-Artikolu 21 tar-Regolament Nru 834/2007 jagħti s-setgħa lill-Kummissjoni sabiex tawtorizza sustanzi u sabiex tinkludihom fil-lista ristretta msemmija f’dan l-artikolu biss taħt kundizzjonijiet stretti, jiġifieri meta dawn is-sustanzi ma jkunux jistgħu jiġu ssostitwiti b’soluzzjonijiet oħra awtorizzati skont il-Kapitolu 4 tat-Titolu III ta’ dan ir-regolament u biss jekk l-użu tagħhom ikun inevitabbli. |
44 |
Kif isostni l-Freistaat Bayern, l-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 889/2008 jikkostitwixxi deroga mill-prinċipju ta’ tnaqqis tal-użu ta’ ingredjenti mhux organiċi, previst fl-Artikolu 6(b) tar-Regolament Nru 834/2007. Tali deroga li tapplika fil-qasam tal-oġġetti tal-ikel għall-bniedem għandha tiġi interpretata b’mod restrittiv. |
45 |
Herbaria tinvoka, quddiem il-qorti tar-rinviju u fil-kuntest ta’ din il-proċedura, diversi strumenti ġuridiċi tal-Unjoni sabiex turi li dawn jistabbilixxu obbligi legali li ġiegħluha tinkludi ħadid u vitamini f’Blutquick. B’dan il-mod hija tqis li ż-żieda ta’ dawn is-sustanzi għandha titqies ukoll li hija “legalment meħtieġ[a]” fis-sens tal-Artikolu 27(1)(f) tar-Regolament Nru 889/2008, peress li hija ma tkunx awtorizzata tikkummerċjalizza x-xarba tagħha bħala suppliment tal-ikel, b’indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni jew is-saħħa, jew bħala oġġett tal-ikel għal użu nutrittiv partikolari, jekk din ix-xarba ma tkunx tinkludi ċertu kontenut ta’ minerali jew ta’ vitamini. |
46 |
F’dan ir-rigward, għandu jiġi kkonstatat li huma l-operaturi ekonomiċi li għandhom jistabbilixxu l-kompożizzjoni tal-prodotti tagħhom u li għandhom jiddeċiedu taħt liema kategorija huma jixtiequ jikkummerċjalizzawhom. Jekk huma jixtiequ jikkummerċjalizzaw dawn il-prodotti bħala suppliment tal-ikel fis-sens tad-Direttiva 2002/46, b’indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni jew is-saħħa fis-sens tar-Regolamenti Nri 1924/2006 u 432/2012, jew bħala oġġett tal-ikel għal użu nutrittiv partikolari fis-sens tad-Direttiva 2009/39 u tar-Regolament Nru 953/2009, huma għandhom josservaw l-obbligi previsti f’dan il-qasam permezz tal-leġiżlazzjoni applikabbli tal-Unjoni, li jista’ jwassal għall-projbizzjoni ta’ kummerċjalizzazzjoni bħala prodott ta’ agrikoltura organika. Id-dritt tal-Unjoni ma jiggarantixxix li operatur ekonomiku jkun jista’ jikkummerċjalizza l-prodotti tiegħu taħt il-kategoriji kollha li huwa jqis vantaġġużi sabiex jippromwovi l-imsemmija prodotti. |
47 |
Għaldaqstant, ladarba l-kummerċjalizzazzjoni ta’ oġġett tal-ikel bħala suppliment tal-ikel fis-sens tad-Direttiva 2002/46, b’indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni jew is-saħħa fis-sens tar-Regolamenti Nri 1924/2006 u 432/2012, jew bħala oġġett tal-ikel b’użu nutrittiv partikolari fis-sens tad-Direttiva 2009/39 u tar-Regolament Nru 953/2009, hija fakultattiva, għandha tiġi miċħuda t-teżi li tgħid li dawn id-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni jikkostitwixxu rekwiżiti legali fis-sens tal-Artikolu 27(1)(f) tar-Regolament Nru 889/2008. |
48 |
Minn dan jirriżulta li ż-żieda ta’ vitamini u ta’ minerali, fil-produzzjoni ta’ xarba bħalma huwa Blutquick, ma tikkostitwixxix obbligu, prevista minn dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni sabiex din tkun tista’ tiġi kkummerċjalizzata. L-assenza ta’ tali żieda tista’, l-iktar l-iktar, toħloq, eventwalment, ostakolu għall-kummerċjalizzazzjoni ta’ din ix-xarba bħala suppliment tal-ikel, b’indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni jew is-saħħa, jew bħala oġġett tal-ikel b’użu nutrittiv partikolari. |
49 |
Barra minn hekk, Herbaria tallega li ssir diskriminazzjoni kontriha, sa fejn ma hijiex awtorizzata tikkummerċjalizza Blutquick bħala prodott organiku, filwaqt li, skont modifiki li saru permezz tar-Regolament ta’ Implimentazzjoni Nru 126/2012 fir-Regolamenti Nri 889/2008 u 1235/2008, xarba komparabbli li ġejja mill-Istati Uniti, ittikkettjata skont il-leġiżlazzjoni ta’ dan il-pajjiż terz bħala prodott organiku minkejja ż-żieda ta’ minerali u ta’ vitamini sintetiċi, tiġi kkummerċjalizzata liberament fl-Unjoni taħt tali tikketta organika. |
50 |
Madankollu, għandu jiġi kkonstatat li l-qorti tar-rinviju ma tagħmel l-ebda domanda fuq dan is-suġġett u d-deċiżjoni li jsir rinviju ma tipprovdix, f’dan ir-rigward, it-tagħrif meħtieġ fl-Artikolu 94 tar-Regoli tal-Proċedura. Għalhekk, ma hemmx lok li l-Qorti tal-Ġustizzja tiddikjara ruħha fuq dan il-punt (ara, f’dan is-sens, X u X, C‑319/10 u C‑320/10, EU:C:2011:720, punt 28). |
51 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, ir-risposta għad-domandi magħmula għandha tkun li l-Artikolu 27(1)(f) tar-Regolament Nru 889/2008 għandu jiġi interpretat fis-sens li l-użu ta’ sustanza msemmija f’din id-dispożizzjoni jkun legalment meħtieġ biss meta dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni jew dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali li tkun konformi mad-dritt tal-Unjoni timponi direttament iż-żieda tal-imsemmija sustanza f’oġġett tal-ikel sabiex dan tal-aħħar ikun jista’ jiġi kkummerċjalizzat b’mod ġenerali. L-użu ta’ tali sustanza ma huwiex legalment meħtieġ, fis-sens tal-imsemmija dispożizzjoni, meta oġġett tal-ikel jiġi kkummerċjalizzat bħala suppliment tal-ikel, b’indikazzjoni dwar in-nutrizzjoni jew is-saħħa, jew bħala oġġett tal-ikel għal użu nutrittiv partikolari, minkejja li dan jimplika li, sabiex jiġu rrispettati d-dispożizzjonijiet dwar l-inklużjoni ta’ sustanzi fl-oġġetti tal-ikel, li jinsabu, rispettivament,
dan l-oġġett tal-ikel għandu jinkludi kwantità speċifika tas-sustanza inkwistjoni. |
Fuq l-ispejjeż
52 |
Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas‑sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura. |
Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Il-Ħames Awla) taqta’ u tiddeċiedi: |
L-Artikolu 27(1)(f) tar-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 889/2008, tal-5 ta’ Settembru 2008, li jistabbilixxi regoli dettaljati għall-implimentazzjoni tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 834/2007 dwar il-produzzjoni organika u t-tikkettar ta’ prodotti organiċi fir-rigward tal-produzzjoni, it-tikkettar u l-kontroll organiku, għandu jiġi interpretat fis-sens li l-użu ta’ sustanza msemmija f’din id-dispożizzjoni jkun legalment meħtieġ biss meta dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni jew dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali li tkun konformi mad-dritt tal-Unjoni timponi direttament iż-żieda tal-imsemmija sustanza f’oġġett tal-ikel sabiex dan tal-aħħar ikun jista’ jiġi kkummerċjalizzat b’mod ġenerali. L-użu ta’ tali sustanza ma huwiex legalment meħtieġ, fis-sens tal-imsemmija dispożizzjoni, meta oġġett tal-ikel jiġi kkummerċjalizzat bħala suppliment tal-ikel, b’indikazzjoni dwar in-nutrizzjoni jew is-saħħa, jew bħala oġġett tal-ikel għal użu nutrittiv partikolari, minkejja li dan jimplika li, sabiex jiġu rrispettati d-dispożizzjonijiet dwar l-inklużjoni ta’ sustanzi fl-oġġetti tal-ikel, li jinsabu, rispettivament, |
|
|
|
dan l-oġġett tal-ikel għandu jinkludi kwantità speċifika tas-sustanza inkwistjoni. |
Firem |
( *1 ) Lingwa tal-kawża: il-Ġermaniż.