Kawżi magħquda C-175/08, C-176/08, C-178/08 u C-179/08

Aydin Salahadin Abdulla et

Bundesrepublik Deutschland

(talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Bundesverwaltungsgericht)

“Direttiva 2004/83/KE — Livelli minimi dwar il-kundizzjonijiet għall-għoti tal-istatus ta’ refuġjat jew tal-istatus mogħti permezz tal-protezzjoni sussidjarja — Kwalità ta’ ‘refuġjat’ — Artikolu 2(ċ) — Waqfien tal-istatus ta’ refuġjat —Artikolu 11 — Bdil fiċ-ċirkustanzi — Artikolu 11(1)(e) — Refuġjat — Biża’ infondata ta’ persekuzzjoni — Evalwazzjoni — Artikolu 11(2) — Revoka tal-istatus ta’ refuġjat — Prova — Artikolu 14(2)”

Sommarju tas-sentenza

1. Domandi preliminari — Ġurisdizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja — Limiti

(Artikoli 68 KE u 234 KE)

2. Viżi, ażil, immigrazzjoni — Politika tal-ażil — Status ta’ refuġjat jew status mogħti permezz tal-protezzjoni sussidjarja — Direttiva 2004/83 — Waqfien tal-istatus ta’ refuġjat

(Direttiva tal-Kunsill 2004/83, Artikoli 2(ċ), 7(1),u 11(1)(e))

3. Viżi, ażil, immigrazzjoni — Politika tal-ażil — Status ta’ refuġjat jew status mogħti permezz tal-protezzjoni sussidjarja — Direttiva 2004/83 — Waqfien tal-istatus ta’ refuġjat

(Direttiva tal-Kunsill 2004/83, Artikoli 2(e), 4 u 11(1)(e))

4. Viżi, ażil, immigrazzjoni — Politika tal-ażil — Status ta’ refuġjat jew status mogħti permezz tal-protezzjoni sussidjarja — Direttiva 2004/83 — Waqfien tal-istatus ta’ refuġjat

(Direttiva tal-Kunsill 2004/83, Artikoli 2(ċ), u 11(1)(e))

5. Viżi, ażil, immigrazzjoni — Politika tal-ażil — Status ta’ refuġjat jew status mogħti permezz tal-protezzjoni sussidjarja — Direttiva 2004/83 — Waqfien tal-istatus ta’ refuġjat

(Direttiva tal-Kunsill 2004/83, Artikoli 4(4), u 11(1)(e))

1. La mit-termini tal-Artikoli 68 KE u 234 KE u lanqas mill‑għan tal-proċedura stabbilita minn din id-dispożizzjoni ma jirriżulta li l-awturi tat-Trattat KE kellhom l-intenzjoni jeskludu mill-ġurisdizzjoni tal‑Qorti tal-Ġustizzja, ir-rinviji għal deċiżjoni preliminari li jirrigwardaw direttiva fil-każ partikolari fejn id-dritt nazzjonali ta’ Stat Membru jirreferi għall-kontenut tad-dispożizzjonijiet ta’ din id-direttiva sabiex jiġu stabbiliti r-regoli applikabbli għal sitwazzjoni kompletament interna ta’ dan l-Istat. Fil-fatt, f’tali każ, jeżisti interess Komunitarju ċert fejn, sabiex jiġu evitati interpretazzjonijiet differenti fil-futur, id-dispożizzjonijiet tad-dritt jiġu interpretati b’mod uniformi, ikunu xi jkunu l-kundizzjonijiet li fihom għandhom japplikaw.

(ara l-punt 48)

2. L-Artikolu 11(1)(e) tad-Direttiva 2004/83, dwar livelli stabbiliti minimi għall-kwalifika u l-istat ta’ ċittadini nazzjonali ta’ pajjiżi terzi jew persuni mingħajr stat bħala refuġjati jew bħala persuni li nkella jeħtieġu protezzjoni internazzjonali u l-kontenut tal-protezzjoni mogħtija, għandu jiġi interpretat fis-sens li:

- persuna titlef l-istatus ta’ refuġjat meta, fid-dawl ta’ bdil fiċ-ċirkustanzi li għandhom natura sinjifikattiva u mhux temporanja, li seħħ fil-pajjiż terz ikkonċernat, iċ-ċirkustanzi li jiġġustifikaw il-biża’ li hija kellha li tiġi ppersegwitata minħabba waħda mir-raġunijiet imsemmija fl-Artikolu 2(ċ) ta-Direttiva 2004/83, li abbażi tagħhom ġiet rikonoxxuta bħala refuġjata, waqfu jeżistu u li hija ma għandhiex raġunijiet oħrajn ta’ biża’ li tiġi “ppersegwitat[a]” għall-finijiet tal-Artikolu 2(ċ) tal-imsemmija direttiva;

- għall-finijiet tal-evalwazzjoni ta’ bdil fiċ-ċirkustanzi, l-awtoritajiet kompetenti tal-Istat Membri għandhom jivverifikaw, fir-rigward tas-sitwazzjoni individwali tar-refuġjat, li l-attur jew l-atturi li joffru protezzjoni msemmija fl‑Artikolu 7(1) tad-Direttiva 2004/83 ħadu passi raġonevoli sabiex jipprevjenu l-persekuzzjoni, li għaldaqstant għandhom, b’mod partikolari, sistema legali effettiva għall-kxif, prosekuzzjoni u kastig ta’ atti li jikkostitwixxu persekuzzjoni u li ċ-ċittadin ikkonċernat, fil-każ ta’ waqfien tal-istatus tiegħu ta’ refuġjat, ikollu aċċess għal din il-protezzjoni;

- l-atturi li joffru protezzjoni msemmija fl-Artikolu 7(1)(b) tad‑Direttiva 2004/83 jistgħu jinkludu organizzazzjonijiet internazzjonali li jikkontrollaw l-Istat jew parti sinjifikattiva tat-territorju tiegħu, inkluż permezz tal-preżenza ta’ forza multinazzjonali f’dan it-territorju.

(ara l-punt 76 u d-dispożittiv 1)

3. Fil-kuntest tal-kunċett ta’ protezzjoni internazzjonali, id‑Direttiva 2004/893, dwar livelli stabbiliti minimi għall-kwalifika u l-istat ta’ ċittadini nazzjonali ta’ pajjiżi terzi jew persuni mingħajr stat bħala refuġjati jew bħala persuni li nkella jeħtieġu protezzjoni internazzjonali u l‑kontenut tal-protezzjoni mogħtija, tirregola żewġ sistemi distinti ta’ protezzjoni, jiġifieri, minn naħa, l-istatus ta’ refuġjat, u min-naħa l-oħra, l‑istatus mogħti permezz tal-protezzjoni sussidjarja, peress li l-Artikolu 2(e) tad‑Direttiva jipprovdi li l-persuna eliġibbli għal protezzjoni sussidjarja hija dik li ma tikkwalifikax bħala refuġjat. Għaldaqstant, peress li altrimentri l‑oqsma rispettivi taż-żewġ sistemi ta’ protezzjoni ma jitqiesux, il-waqfien tal-istatus ta’ refuġjat ma jistax jiġi ssuġġettat għall-konstatazzjoni li persuna ma tikkwalifikax għall-istatus ta’ protezzjoni sussidjarja.

Fis-sistema ta’ din id-direttiva, il-waqfien eventwali tal-istatus ta’ refuġjat iseħħ bla ħsara għad-dritt tal-persuna kkonċernata li titlob l‑għoti tal-istatus mogħti permezz tal-protezzjoni sussidjarja, meta l-elementi neċessarji, imsemmija fl-Artikolu 4 tad-Direttiva, ġew miġbura kollha sabiex jiġi stabbilit li l-kundizzjonijiet proprji sabiex tkun ġustifikata tali protezzjoni, stabbiliti fl-Artikolu 15 tad-Direttiva, huma sodisfatti.

(ara l-punti 78-80)

4. Meta ċ-ċirkustanzi li jwasslu għall-għoti tal-istatus ta’ refuġjat wafqu jeżistu u li l-awtoritajiet kompetenti tal-Istat Membru jivverifikaw li ma jeżistux ċirkustanzi oħrajn li jiġġustifikaw il-biża’ tal-persuna kkonċernata li tiġi ppersegwitata kemm għall-istess raġuni kif ukoll għal dik inkwistjoni inizjalment, jew għal waħda mir-raġunijiet stabbiliti fl-Artikolu 2(ċ) tad‑Direttiva 2004/83, dwar livelli stabbiliti minimi għall-kwalifika u l-istat ta’ ċittadini nazzjonali ta’ pajjiżi terzi jew persuni mingħajr stat bħala refuġjati jew bħala persuni li nkella jeħtieġu protezzjoni internazzjonali u l‑kontenut tal-protezzjoni mogħtija, il-kriterju ta’ probabbiltà sabiex jiġi evalwat ir-riskju li jirriżulta minn dawn iċ-ċirkustanzi l-oħrajn huwa l-istess bħal dak applikat matul l-għoti tal-istatus ta’ refuġjat.

Fil-fatt, għal dawn iż-żewġ stadji tal-eżami, l-evalwazzjoni tirrigwarda l-istess kwistjoni dwar jekk iċ-ċirkustanzi stabbiliti jikkostitwixxux jew le theddida li l-persuna kkonċernata tista’ jkollha raġuni li tibża’, fid-dawl tas‑sitwazzjoni individwali tagħha, li tkun effettivament is-suġġet ta’ atti ta’ persekuzzjoni. Din l-evalwazzjoni tal-importanza tar-riskju għandha, f’kull każ, issir b’viġilanza u prudenza, peress li tirrigwarda kwistjonijiet ta’ integrità tal-persuna umana u tal-libertajiet individwali, kwistjonijiet li jaqgħu taħt il-valuri fundamentali tal-Unjoni.

(ara l-punti 89-91 u d-dispożittiv 2)

5. L-Artikolu 4(4) tad-Direttiva 2004/83, dwar livelli stabbiliti minimi għall-kwalifika u l-istat ta’ ċittadini nazzjonali ta’ pajjiżi terzi jew persuni mingħajr stat bħala refuġjati jew bħala persuni li nkella jeħtieġu protezzjoni internazzjonali u l-kontenut tal-protezzjoni mogħtija, sa fejn jipprovdi indikazzjonijiet rigward il-portata, f’termini ta’ saħħa probatorja, ta’ atti jew ta’ theddid preċedenti ta’ persekuzzjoni, jista’ japplika meta l-awtoritajiet kompetenti jikkunsidraw li jirrevokaw l-istatus ta’ refuġjat skont l-Artikolu 11(1)(e) tad‑Direttiva 2004/83 u l-persuna kkonċernata, sabiex tiġġustifika l‑insistenza ta’ biża’ fondata li tiġi ppersegwitata, tinvoka ċirkustanzi differenti minn dawk li f’konnessjoni magħhom ġiet rikonoxxuta bħala refuġjat. Madankollu, bħala regola ġenerali dan jista’ jkun il-każ biss meta r-raġuni ta’ persekuzzjoni hija differenti minn dik użata fil-mument tal‑għoti tal-istatus ta’ refuġjat u li jeżistu atti jew theddid preċedenti ta’ persekuzzjoni li huma konnessi mar-raġuni ta’ persekuzzjoni eżaminata f’dan l-istadju.

(ara l-punt 100 u d-dispożittiv 3)

SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Awla Manja)

2 ta’ Marzu 2010 (*)

“Direttiva 2004/83/KE – Livelli minimi dwar il-kundizzjonijiet għall-għoti tal-istatus ta’ refuġjat jew tal-istatus mogħti permezz tal-protezzjoni sussidjarja – Kwalità ta’ ‘refuġjat’ – Artikolu 2(ċ) – Waqfien tal-istatus ta’ refuġjat – Artikolu 11 – Bdil fiċ-ċirkustanzi – Artikolu 11(1)(e) – Refuġjat – Biża’ infondata ta’ persekuzzjoni – Evalwazzjoni – Artikolu 11(2) – Revoka tal-istatus ta’ refuġjat – Prova – Artikolu 14(2)”

Fil-Kawżi magħquda C-175/08, C-176/08, C-178/08 u C-179/08,

li għandhom bħala suġġett talbiet għal deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 68 KE u l-Artikolu 234 KE, imressqa mill-Bundesverwaltungsgericht (il‑Ġermanja), permezz ta’ deċiżjonijiet tas-7 ta’ Frar u tal-31 ta’ Marzu 2008, li waslu fil-Qorti tal-Ġustizzja fid-29 ta’ April 2008, fil-proċeduri

Aydin Salahadin Abdulla (C-175/08),

Kamil Hasan (C-176/08),

Ahmed Adem,

Hamrin Mosa Rashi (C-178/08),

Dler Jamal (C-179/08)

Bundesrepublik Deutschland,

IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Awla Manja),

komposta minn V. Skouris, President, K. Lenaerts, J.‑C. Bonichot, R. Silva de Lapuerta u P. Lindh, Presidenti ta’ Awla, C. W. A. Timmermans, A. Rosas, K. Schiemann, P. Kūris, A. Ó Caoimh, L. Bay Larsen (Relatur), A. Arabadjiev u T. von Danwitz u A. Arabadjiev, Imħallfin,

Avukat Ġenerali: J. Mazák,

Reġistratur: K. Malacek, Amministratur,

wara li rat il-proċedura bil-miktub u wara s-seduta tat-2 ta’ Ġunju 2009,

wara li kkunsidrat l-osservazzjonijiet ippreżentati:

– għal A. Salahadin Abdulla, minn A. Lex, avukat,

– għal K. Hasan u D. Jamal, minn T. Grüner, avukat,

– għal A. Adem u H. Mosa Rashi, minn C. Heidemann, avukat,

– għall-Gvern Ġermaniż, minn M. Lumma, C. Blaschke u N. Graf Vitzthum, bħala aġenti,

– għall-Gvern Taljan, minn I. Bruni, bħala aġent, assistita minn G. Albenzio, avvocato dello Stato,

– għall-Gvern Ċiprijott, minn D. Lysandrou, bħala aġent,

– għall-Gvern tar-Renju Unit, minn V. Jackson, bħala aġent, assistita minn T. Ward, barrister,

– għall-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej, minn M. Condou-Durande, kif ukoll minn F. Erlbacher u F. Hoffmeister, bħala aġenti,

wara li semgħet il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta tal-15 ta’ Settembru 2009,

tagħti l-preżenti

Sentenza

1 It-talbiet għal deċiżjoni preliminari jirrigwardaw l-interpretazzjoni tal-Artikolu 11(1)(e) tad-Direttiva tal-Kunsill 2004/83/KE, tad-29 ta’ April 2004, dwar livelli stabbiliti minimi għall-kwalifika u l-istat ta’ ċittadini nazzjonali ta’ pajjiżi terzi jew persuni mingħajr stat bħala refuġjati jew bħala persuni li nkella jeħtieġu protezzjoni internazzjonali u l-kontenut tal-protezzjoni mogħtija (Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 19, Vol. 7, p. 96, u rettifika, ĠU 2005, L 204, p. 24, iktar ’il quddiem id-“Direttiva”) moqri flimkien mal-Artikolu 2(ċ) ta’ din id-direttiva.

2 Dawn it-talbiet ġew imressqa fil-kuntest ta’ kawżi bejn, A. Salahadin Abdulla, K. Hasan, A. Adem u martu H. Mosa Rashi, kif ukoll D. Jamal rispettivament (iktar ’il quddiem, flimkien, ir-“rikorrenti fil-kawża prinċipali”), ċittadini Iraqini, u l-Bundesrepublik Deutschland, irrappreżentata mill-Bundesministerium des Inneren (Ministeru Federali tal-Affarijiet Interni), min-naħa tiegħu rrappreżentat mill-Bundesamt für Migration und Flüchtlinge (Uffiċċju Federali għall-Migrazzjoni u għar-Refjuġati, iktar ’il quddiem il-“Bundesamt”), dwar ir-revoka minn dan l-aħħar tal-istatus ta’ refuġjat tagħhom.

Il-kuntest ġuridiku

Il-Konvenzjoni li għandha x’taqsam mal-istatus ta’ refuġjati

3 Il-Konvenzjoni li għandha x’taqsam mal-istatus ta’ refuġjati, iffirmata f’Genève fit-28 ta’ Lulju 1951 [Ġabra tat-Trattati tan-Nazzjonijiet Uniti, Vol. 189, p. 150, Nru 2545 (1954)], daħlet fis-seħħ fit-22 ta’ April 1954. Hija kienet issupplimentata bil-Protokoll li għandu x’jaqsam mal-istatus ta’ refuġjati tal-31 ta’ Jannar 1967, li daħal fis-seħħ fl-4 ta’ Ottubru 1967 (iktar ’il quddiem il-“Konvenzjoni ta’ Genève”).

4 Skont l-Artikolu 1(A)(2) tal-Konvenzjoni ta’ Genève, it-terminu “refuġjat” japplika għal kull persuna li “jkollha biża’ fondata minn persekuzzjoni minħabba r-razza tagħha, ir-reliġjon tagħha, in-nazzjonalità tagħha, is-sħubija tagħha fi grupp soċjali partikolari jew l-opinjonijiet politiċi tagħha, issib ruħha barra mill-pajjiż li tiegħu hija ċittadina u li ma tkunx tista’ jew, minħabba din il-biża’, ma tkunx trid tinvoka l-protezzjoni ta’ dan il-pajjiż; jew li, jekk ma jkollhiex nazzjonalità u tkun tinsab barra mill-pajjiż fejn l-aħħar kellha r-residenza abitwali tagħha ma tistax jew, minħabba l-imsemmija biża’, ma tkunx trid tmur lura f’dak il-pajjiż”. [traduzzjoni mhux uffiċjali]

5 L-Artikolu 1(C)(5) tal-imsemmija konvenzjoni jipprovdi li:

“Din il-konvenzjoni ma tibqax tapplika fir-rigward ta’ kull persuna li taqa’ taħt id-dispożizzjonijiet imsemmija fis-Sezzjoni A imsemmija iktar ’il fuq:

[…]

5. Jekk, iċ-ċirkustanzi li f’konnessjoni magħhom hija tkun ġiet magħrufa bħala refuġjat ikunu waqfu milli jeżistu, hija ma tistax tkompli tirrifjuta milli tapprofitta ruħha mill-protezzjoni tal-pajjiż taċ-ċittadinanza tagħha;

Madankollu, id-dispożizzjonijiet ta’ dan il-paragrafu ma japplikawx għal kull refuġjat imsemmi fil-paragrafu 1 tas-Sezzjoni A li jista’ jinvoka, sabiex ikompli jirrifjuta milli japprofitta mill-pajjiż taċ-ċittadinanza tiegħu, raġunijiet imperattivi li jirriżultaw minn persekuzzjonijiet preċedenti.”

Il-leġiżlazzjoni tal-Unjoni

6 L-ewwel paragrafu tal-Artikolu 6(1) TUE jipprovdi li:

“L-Unjoni tirrikonoxxi d-drittijiet, il-libertajiet u l-prinċipji stabbiliti fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali ta’ l-Unjoni Ewropea tas- 7 ta’ Diċembru 2000, kif adattata fit- 12 ta’ Diċembru 2007 ġo Strasburgu, li għandha jkollha l-istess valur legali bħat-Trattati”.

7 L-Artikolu 18 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea iktar ’il quddiem il-“Karta”) jistabbilixxi li:

“Id-dritt għall-asil għandu jkun garantit b’rispett għar-regoli tal-[Konvenzjoni ta’ Genève] u skond it-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u t-Trattat dwar il-Funzjonament ta’ l-Unjoni Ewropea.”

8 Il-premessi 2 u 3 tad-Direttiva jipprovdu li:

“(2) Il-Kunsill Ewropew fil-laqgħa speċjali tiegħu f’Tampere fil-15 u s- 16 ta’ Ottubru 1999 ftiehem li jaħdem sabiex jistabbilixxi Sistema ta’ Kenn [Ażil] (Asylum) Komuni Ewropea, ibbażata fuq l-applikazzjoni sħiħa u inklussiva tal-Konvenzjoni ta’ Ġinevra [...] b’hekk tafferma l-prinċipju ta’ non-refoulement u tiżgura li ħadd ma’ jintbagħat lura għal persekuzzjoni.

(3) Il-Konvenzjoni ta’ Ġinevra [...] [tikkostitwixxi] l-cornerstone [pedament] tar-reġim legali internazzjonali għall-protezzjoni ta’ refuġjati.”

9 Il-premessa 10 tad-Direttiva tispeċifika li:

“Din id-Direttiva tirrispetta d-drittijiet fondamentali u tosserva l-prinċipji magħrufa partikolarment mill-Kapitolu ta’ Drittijiet Fondamentali ta’ l-Unjoni Ewropea. Partikolarment, din id-Direttiva tfittex li tiżgura rispett sħiħ għad-dinjita tal-bniedem u d-dritt għal kenn [ażil] (asylum) għal applikanti għal kenn [ażil] (asylum) u l-membri tal-familja li jakkompanjawhom.”

10 Il-premessi 16 u 17 tad-Direttiva huma fformulati kif ġej:

“(16) Livelli stabbiliti minimi għad-definizzjoni u l-kontenut ta’ stat ta’ refuġjat għandhom jiġu preskritti sabiex jiggwidaw il-korpi nazzjonali kompetenti ta’ l-Istati Membri fl-applikazzjoni tal-Konvenzjoni ta’ Ġinevra.

(17) Huwa meħtieġ li jiddaħħlu kriterji komuni għall-għarfien ta’ applikanti għal kenn [ażil] (asylum) bħala refuġjati fit-tifsira ta’ l-Artikolu 1 tal-Konvenzjoni ta’ Ġinevra.”

11 L-Artikolu 1 tad-Direttiva jipprovdi li:

“L-għan ta’ din id-Direttiva tal-Kunsill huwa li tippreskrivi livelli stabbiliti minimi għall-kwalifika ta’ ċittadini nazzjonali ta’ pajjiżi terzi jew persuni mingħajr stat bħala refuġjati jew bħala persuni li nkella jeħtieġu protezzjoni internazzjonali u l-kontenut tal-protezzjoni mogħtija.”

12 Skont l-Artikolu 2(a), (ċ) sa (e) u (g) tad-Direttiva, għall-għanijiet ta’ din id-Direttiva:

“(a) “protezzjoni internazzjonali” tfisser l-istat ta’ refuġjat u ta’ protezzjoni sussidjarja kif definit f’(d) u (f);

[…]

ċ) “refuġjat” ifisser ċittadin nazzjonali ta’ pajjiż terz li, minħabba f’biża’ bir-raġun [fondata] li jiġi persegwitat għar-raġunijiet ta’ razziżmu, reliġjon, nazzjonalita, opinjoni politika jew sħubija ta’ grupp soċjali partikolari, huwa barra mill-pajjiż ta’ nazzjonalita u ma jistax, jew minħabba f’din il-biża, ma jixtieqx japprofitta ruħu jew ruħha mill-protezzjoni ta’ dak il-pajjiż, jew persuna mingħajr stat, li, minħabba li qiegħed barra mill-pajjiż tar-residenza abitwali ta’ qabel għall-istess raġunijiet kif imsemmija hawn fuq, ma jistax jew, minħabba f’din il-biża, ma jixtieqx jirritorna lejha, u li l-Artikolu 12 ma japplikax għalih;

d) “stat ta’ refuġjat” ifisser l-għarfien minn Stat Membru ta’ ċittadin nazzjonali ta’ pajjiż terz jew persuna mingħajr stat bħala refuġjat;

e) “persuna eliġibbli għal protezzjoni sussidjarja” tfisser ċittadin nazzjonali ta’ pajjiż terz [...] li ma tikkwalifikax bħala refuġjat imma rigward min intwerew raġunijiet sostanzjali sabiex jitwemmen li l-persuna interessata, jekk tirritorna lejn il-pajjiż ta’ oriġini tiegħu jew tagħha [...], jiffaċċja riskju veru li jsofri periklu serju kif definit fl-Artikolu 15 [...], u ma jistax, jew, minħabba f’dan ir-riskju, ma jixtieqx japprofitta ruħu jew ruħha mill-protezzjoni ta’ dak il-pajjiż,

[…]

g) “applikazzjoni għal protezzjoni internazzjonali” tfisser talba magħmula minn ċittadin nazzjonali ta’ pajjiż terz [...], li tista’ tinftiehem li tfittex stat ta’ refuġjat jew stat ta’ protezzjoni sussidjarja […]”

13 L-Artikolu 13 u l-Artikolu 18 tad-Direttiva jistabbilixxu li l-Istati Membri għandhom jagħtu status ta’ refuġjat jew status ta’ protezzjoni sussidjarja lil ċittadini ta’ pajjiż terz li jissodisfaw il-kundizzjonijiet stabbiliti, rispettivament, fil-Kapitolu II u fil-Kapitolu III jew fil-Kapitolu II u fil-Kapitolu V ta’ din id-direttiva.

14 L-Artikolu 4 tad-Direttiva, inkluż fil-Kapitolu II tagħha intitolat “Stima ta’ applikazzjonijiet għal protezzjoni internazzjonali”, jistabbilixxi l-kundizzjonijiet ta’ evalwazzjoni tal-fatti u taċ-ċirkustanzi u fil-paragrafu 1 tiegħu jipprovdi li:

“L-Istati Membri jistgħu iqisuha bħala d-dmir ta’ l-applikant li jissottometti kemm jista’ jkun malajr l-elementi kollha meħtieġa biex tiġi sostanzjata l-applikazzjoni għal protezzjoni internazzjonali. F’koperazzjoni ma’ l-applikant huwa d-dmir ta’ l-Istat Membru li jistma l-elementi rilevanti ta’ l-applikazzjoni.”

15 L-Artikolu 4(3) tad-Direttiva jispeċifika l-elementi li għandhom jitqiesu għall-finijiet tal-evalwazzjoni individwali tal-applikazzjoni għal protezzjoni.

16 Skont l-Artikolu 4(4) tad-Direttiva, “[i]l-fatt li applikant diġa kien suġġett għal persekuzzjoni [...] jew għal theddid dirett għal din il-persekuzzjoni [...] huwa indikazzjoni serja tal-biża bir-raġun [fondata] ta’ persekuzzjoni [...], minbarra jekk ikun hemm raġunijiet tajbin li jista’ jitqies li din il-persekuzzjoni [...] ma [t]iġix ripetut[a].”

17 L-Artikolu 5(1) tad-Direttiva, inkluż ukoll fil-Kapitolu II tagħha jżid li biża’ fondata li jiġi ppersegwitat tista’ tibbaża fuq każijiet li jkunu seħħu minn meta l-applikant ikun telaq mill-pajjiż ta’ oriġini.

18 L-Artikolu 6 tad-Direttiva, inkluż fl-imsemmi Kapitolu II u intitolat “Atturi ta’ persekuzzjoni jew periklu serju” jipprovdi li:

“Atturi ta’ persekuzzjoni jew periklu serju jinkludu:

a) l-Istat;

b) partijiet jew organizzazzjonijiet li jikkontrollaw l-Istat jew parti sostanzjali tat-territorju ta’ l-Istat;

ċ) atturi mhux ta’ l-Istat, jekk ikun jista’ jiġi muri li l-atturi msemmija f’(a) u (b), inkluż organizzazzjonijiet internazzjonali, ma jistgħux jew ma jixtiequx jipprovdu protezzjoni kontra persekuzzjoni jew periklu serju kif definit fl-Artikolu 7.”

19 L-Artikolu 7(1) u (2), inkluż fl-istess kapitolu u intitolat “Atturi ta’ protezzjoni”, jipprovdi li:

“1. Protezzjoni tista’ tiġi provvduta minn:

a) l-Istat; jew

b) partijiet jew organizzazzjonijiet inkluż organizzazzjonijiet internazzjonali, li jikkontrollaw l-Istat jew parti sostanzjali tat-territorju ta’ l-Istat.

2. Protezzjoni hija ġeneralment provvduta meta l-atturi msemmija fil-paragrafu 1 jieħdu passi raġunevoli sabiex jipprevjenu l-persekuzzjoni jew isofru minn periklu serju, fost ħwejjeġ oħra, billi joperaw sistema legali effettiva għall-kxif, prosekuzzjoni u kastig ta’ atti li jikkostitwixxu persekuzzjoni jew periklu serju, u l-applikant għandu aċċess għal din il-protezzjoni.”

20 L-Artikolu 9(1) u (2) tad-Direttiva, inkluż fil-Kapitolu III tagħha intitolat “Kwalifika biex wieħed ikun refuġjat”, jistabbilixxi l-atti ta’ persekuzzjoni. Il-paragrafu 3 tiegħu jeżiġi konnessjoni bejn ir-raġunijiet imsemmija fl-Artikolu 10 tad-Direttiva u dawn l-atti ta’ persekuzzjoni.

21 L-Artikolu 10(1) tad-Direttiva, inkluż ukoll fil-Kapitolu III tagħha u intitolat “Raġunijiet għal persekuzzjoni”, jistabbilixxi l-elementi li għandhom jitqiesu biex jistmaw kull waħda mill-ħames raġunijiet għal persekuzzjoni.

22 L-Artikolu 11 tad-Direttiva, inkluż ukoll fl-istess kapitolu u intitolat “Waqfien”, jipprovdi li:

“1. Ċittadin nazzjonali ta’ pajjiż terz [...] għandu jieqaf milli jkun refuġjat, jekk huwa jew hija:

[…]

e) ma jistax aktar, minħabba li ċ-ċirkostanzi li f’konnessjoni magħhom huwa jew hija jkunu ġie magħrufa bħala refuġjat ikunu waqfu milli jeżistu, jkompli jirrifjuta milli japprofitta ruħu jew ruħha mill-protezzjoni tal-pajjiż ta’ nazzjonali [taċ-ċittadinanza tiegħu jew tagħha];

[…]

2. Fil-konsiderazzjoni tal-[punt] (e) [...], l-Istati Membri għandhom iqisu jekk il-bdil fiċ-ċirkostanzi huwiex ta’ natura sinifikanti u mhux temporanja li l-biża tar-refuġjat minn persekuzzjoni ma tistax tibqa’ titqies bħala bir-raġun [fondata].”

23 L-Artikolu 14 tad-Direttiva, intitolat “Revoka u, tmien ta’ jew rifjut għat-tiġdid ta’ stat ta’ refuġjat” u inkluż fil-Kapitolu IV tiegħu, min-naħa tiegħu intitolat “Stat ta’ Refuġjat” jipprovdi li:

“1. Rigward applikazzjonijiet għal protezzjonijiet internazzjonali depożitati wara d-dħul fis-seħħ ta’ din id-Direttiva, l-Istati Membri għandhom jirrevokaw, itemmu jew jirrifjutaw li jġeddu l-istat ta’ refuġjat ta’ ċittadin nazzjonali ta’ pajjiż terz [...] mogħti minn [awtorità kompetenti] jekk huwa jew hija jkunu waqfu milli jkunu refuġjati bi qbil ma’ l-Artikolu 11.

2. Mingħajr preġudizzju għad-dmir tar-refuġjat bi qbil ma’ l-Artikolu 4(1) li jiżvela l-fatti rilevanti kollha u jipprovdi d-dokumentazzjoni rilevanti kollha għad-dispożizzjoni tiegħu/tagħha, l-Istat Membru, li jkun ta l-istat ta’ refuġjat, għandu fuq bażi individwali juri li l-persuna interessata tkun waqfet milli tkun jew qatt ma kienet refuġjat bi qbil ma’ paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu.

[…]”

24 L-Artikolu 15 tad-Direttiva, intitolat “Periklu serju” u inkluż fil-Kapitolu V tagħha, intitolat “Kwalifika għal protezzjoni sussidjarja”, jistabbilixxi li:

“Periklu serju jikkonsisti minn:

a) piena kapitali jew eżekuzzjoni; jew

b) tortura jew trattament inuman jew degradanti jew kastig ta’ applikant fil-pajjiż ta’ l-oriġini; jew

ċ) theddida serja u individwali għal ħajja ta’ pajżan jew persuna minħabba fi vjolenza indiskriminatorja f'sitwazzjonijiet ta’ konflitt armat internazzjonali jew intern.”

25 Skont l-Artikolu 38 u l-Artikolu 39 tagħha, id-Direttiva daħlet fis-seħħ fl-20 ta’ Ottubru 2004 u kellha tiġi trasposta mhux iktar tard mill-10 ta’ Ottubru 2006.

Il-leġiżlazzjoni nazzjonali

26 Skont l-Artikolu 3(1) tal-Att dwar il-Proċedura ta’ Ażil (Asylverfahrensgesetz) (Asylverfahrensgesetz, iktar ’il quddiem l-“AsylVfG”):

“Persuna barranija titqies bħala refuġjata skont il-[Konvenzjoni ta’ Genève] meta tkun mhedda mill-perikli msemmija fl-Artikolu 60(1) tal-Liġi dwar ir-Residenza tal-Barranin [Aufenthaltsgesetz] fl-Istat ta’ nazzjonalità tagħha […]”

27 L-Artikolu 60 tal-Liġi dwar ir-Residenza tal-Barranin, inkluż fil-kapitolu dwar il-waqfien tar-residenza u intitolat “Projbizzjoni ta’ deportazzjoni”, fil-paragrafu 1 tiegħu jipprovdi:

“Skont il-Konvenzjoni [ta’ Genève], barrani ma jistax diportat lejn Stat Membru li fih il-ħajja tiegħu jew il-libertà tiegħu huma mhedda minħabba r-razza tiegħu, ir-reliġjon tiegħu, iċ-ċittadinanza tiegħu, is-sħubija tiegħu fi grupp soċjali partikolari jew l-opinjonijiet politiċi tiegħu […]”

28 L-ewwel u t-tieni sentenzi tal-Artikolu 73(1) tal-AsylVfG, kif emendata bil-Liġi ta’ Traspożizzjoni tad-Direttiva fil-qasam tad-Dritt ta’ Residenza u tad-Dritt għal Ażil (Gesetz zur Umsetzung aufenhalts- und asylrechtlicher Richtlinien der Europäischen Union) tad-19 ta’ Awwissu 2007 (BGBl. 2007 I, p. 1970), jipprovdu li:

“L-għoti tad-dritt għal ażil u dak tal-istatus ta’ refuġjat għandu jiġi rrevokat mingħajr dewmien meta l-kundizzjonijiet li fuqhom kienu bbażati ma baqgħux jeżistu iktar. Dan huwa partikolarment il-każ meta, peress li ċ-ċirkustanzi li f’konnessjoni magħhom ingħata d-dritt għal ażil jew l-istatus ta’ refuġjat lil persuna barranija ma baqgħux jeżistu iktar, hija ma tistax tkompli tirrifjuta li tapprofita ruħha mill-protezzjoni tal-pajjiż tan-nazzjonalità tagħha […]”

29 Skont it-tielet sentenza tal-AsylVfG l-għoti tad-dritt għal ażil u dak tal-istatus ta’ refuġjat ma jiġux rrevokati “meta l-barrani jista’ jinvoka raġunijiet imperattivi, li jirriżultaw minn persekuzzjonijiet li huwa kien suġġett għalihom fil-passat, li jirrifjuta milli japprofitta ruħu mill-protezzjoni tal-pajjiż taċ-ċittadinanza tiegħu […]”.

Il-kawża prinċipali u d-domandi preliminari

30 Matul l-1999 u l-2002, ir-rikorrrenti fil-kawża prinċipali daħlu fil-Ġermanja fejn applikaw għal ażil.

31 Insostenn tal-applikazzjonijiet rispettivi tagħhom, huma invokaw raġunijiet differenti li jbeżżgħuhom milli jiġu ppersegwitati fl-Iraq mir-reġim tal-partit Baas ta’ Saddam Hussein.

32 Fl-2001 u fl-2002, il-Bundesamt tahom l-istatus ta’ refuġjat.

33 Matul l-2004 u l-2005, minħabba l-evoluzzjoni tas-sitwazzjoni tal-Iraq, il-Bundesamt beda proċeduri ta’ revoka tal-istatus ta’ refuġjat mogħti lill-persuni kkonċernati.

34 B’riżultat ta’ dawn il-proċeduri, il-Bundesamt effettivament irrevoka dan l-istatus ta’ refuġjat bid-deċiżjonijiet adottati bejn Jannar u Awwissu 2005.

35 Bis-sentenzi mogħtja bejn Lulju u Ottubru 2005, il-qrati amministrattivi kompetenti annullaw id-deċiżjonijiet ta’ revoka. Huma ddeċidew, essenzjalment, li, fid-dawl tas-sitwazzjoni estremament instabbli fl-Iraq, ma setax jiġi deċiż li kien hemm bdil dewmieni u stabbli fis-sitwazzjoni tali li jiġġustifika r-revoka tal-istatus ta’ refuġjat.

36 Wara l-appelli tar-Repubblika Federali tal-Ġermanja, permezz ta’ sentenzi mogħtija f’Marzu u f’Awwissu 2006, il-qrati amministrattivi superjuri kompetenti annullaw is-sentenzi tal-ewwel istanza u ċaħdu r-rikorsi għal annullament ippreżentati kontra d-deċiżjonijiet ta’ revoka. Billi rreferew għall-bidla fundamentali tas-sitwazzjoni fl-Iraq, huma ddeċidew li r-rikorrenti fil-kawża prinċipali s’issa kienu protetti minn persekuzzjonijiet imġarrba taħt ir-reġim preċedenti u ma kinux esposti għal theddid ġdid ta’ persekuzzjoni, suffiċjentement probabbli, minħabba raġunijiet oħrajn.

37 Ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali ppreżentaw appelli fuq punti ta’ liġi kontra s-sentenzi tal-Bundesverwaltungsgericht (Qorti Amministrattiva Federali), sabiex jiksbu l-konferma tas-sentenzi tal-ewwel istanza.

38 Din il-qorti tqis li l-waqfien tal-istatus ta’ refuġjat iseħħ meta, minn naħa, is-sitwazzjoni fil-pajjiż ta’ oriġini ta’ refuġjat tbidlet b’mod sinjifikattiv u mhux temporanju u li ċ-ċirkustanzi li jiġġustifikaw il-biża tiegħu li jiġi ppresegwitat, li f’konnessjoni magħhom huwa jkun ġie magħruf bħala refuġjat, ikunu waqfu milli jeżistu, u meta, min-naħa l-oħra, l-persuna kkonċernata ma għandhiex raġunijiet oħra li jbeżżgħuha milli tiġi “ppersegwitata” fis-sens tad-direttiva.

39 Fl-opinjoni tagħha, l-espressjoni “protezzjoni tal-pajjiż”, li jsir riferiment għaliha fil-paragrafu 11(1)(e) tad-Direttiva, tfisser l-istess bħall-espressjoni “protezzjoni ta’ dak il-pajjiż” tad-direttiva u tirreferi biss għall-protezzjoni mill-persekuzzjonijiet.

40 Il-perikli ta’ natura ġenerali la jaqgħu taħt il-protezzjoni mogħtija mill-imsemmija direttiva u lanqas taħt tal-Konvenzjoni ta’ Genève. Il-kwistjoni dwar jekk refuġjat jistax jiġi obbligat li jirritorna fil-pajjiż ta’ oriġini tiegħu meta jkunu jeżistu perikli ta’ natura ġenerali ma tistax tiġi eżaminata fil-kuntest tar-revoka tal-istatus ta’ refuġjat skont l-Artikolu 73(1) tal-AsylVfG. Tali eżami jista’ jsir biss fi stadju ulterjuri, meta għandu jiġi stabbilit jekk il-persuna kkonċernata għandhiex tiġi mibgħuta lura lejn il-pajjiż ta’ oriġini tagħha.

41 Il-qorti tar-rinviju tenfasizza li, skont konstatazzjonijiet magħmula fl-istadju tal-proċeduri ta’ appell li hija marbuta bihom, ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali ma jistgħux jinvokaw effetti li jirriżultaw minn atti ta’ persekuzzjoni preċedenti sabiex jirrifjutaw li jirritornaw fl-Iraq. Hija tiddeduċi li quddiemha ma jistgħux jiġu invokati r-“raġunijiet imperattivi” minħabba persekuzzjonijiet preċedenti msemmija fit-tielet sentenza tal-Artikolu 73(1) tal-AsylVfG kif ukoll fit-tieni sentenza tal-Artikolu 1(C) tal-Konvenzjoni ta’ Genève.

42 Madankollu, hija tirrileva li r-revoka tal-istatus ta’ refuġjat ma twassalx neċessarjament għat-telfien tad-dritt ta’ residenza fil-Ġermanja.

43 F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Bundesverwaltungsgericht iddeċiediet li tissospendi l-proċeduri u li tagħmel id-domandi preliminari li ġejjin lill-Qorti tal-Ġustizzja:

“1) L-Artikolu 11(1)(e) tad-Direttiva [...] għandu jiġi interpretat fis-sens li, indipendentement mit-tieni klawżola tal-Artikolu 1(C)(5) tal-Konvenzjoni tat- 28 ta’ Lulju 1951 li għandha x’taqsam mal-istatus ta’ refuġjati (Konvenzjoni ta’ Genève dwar ir-refuġjati), persuna titlef l-istatus ta’ refuġjat tagħha jekk il-biża’ fondata minn persekuzzjoni fis-sens tal-Artikolu 2 ta’ din id-direttiva, u li fuq il-bażi tagħha l-istatus ta’ refuġjat ikun ingħata, ma tibqax teżisti, jew din il-persuna ma għandhiex raġuni oħra sabiex tibża minn persekuzzjoni skont l-Artikolu 2(ċ) tal-imsemmija direttiva?

2) Fil-każ ta’ risposta fin-negattiv għall-ewwel domanda, il-waqfien tal-istatus ta’ refuġjat skont l-Artikolu 11(1)(e) tad-Direttiva [...] jeħtieġ ukoll li, fil-pajjiż li tiegħu r-refuġjat għandu ċ-ċittadinanza:

a) jeżisti attur ta’ protezzjoni skont l-Artikolu 7(1) tad-Direttiva, u huwa biżżejjed f’dan ir-rigward jekk il-protezzjoni tista’ tiġi żgurata biss bl-għajnuna ta’ truppi multinazzjonali;

b) ir-refuġjat ma jkunx mhedded minn periklu serju skont l-Artikolu 15 tad-Direttiva u li jwassal għall-għoti ta’ protezzjoni sussidjarja taħt l-Artikolu 18 ta’ din id-direttiva u/jew

ċ) is-sitwazzjoni tkun stabbli fuq il-livell tas-sigurtà u l-kundizzjonijiet tal-ħajja ġenerali jiżguraw livell stabbilit minimu ta’ ħajja?

3) Fil-każ fejn iċ-ċirkustanzi li minħabba fihom il-persuna kkonċernata tingħata status ta’ refuġjat waqfu jeżistu, iċ-ċirkustanzi l-ġodda u differenti li jiġġustifikaw il-biża minn persekuzzjoni:

a) għandhom jiġu evalwati fid-dawl tal-kriterju ta’ probabbiltà applikat sabiex jiġi rrikonoxxut l-istatus ta’ refuġjat jew fid-dawl ta’ kriterju ieħor li għandu jiġi applikat favur il-persuna kkonċernata, u/jew;

b) għandhom jiġu evalwati b’kunsiderazzjoni tat-tnaqqis tal-oneru tal-prova li jirriżulta mill-Artikolu 4(4) tad-Direttiva […]?”

44 Permezz ta’ digriet tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-25 ta’ Ġunju, il-kawżi C‑175/08 sa C‑179/08 ġew magħquda flimkien għall-finijiet tal-proċedura bil-miktub u dik orali kif ukoll għall-finijiet tas-sentenza. B’digriet tal-President tal-Ġustizzja tal-4 ta’ Awwissu 2008, il-Kawża C‑177/08 ġiet isseparata sussegwentement minn dawn il-kawżi u mħassra mir-Reġistru tal-Qorti tal-Ġustizzja.

Fuq il-ġurisdizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja

45 Fil-kawżi prinċipali, ir-rikorrenti ppreżentaw l-applikazzjonijiet tagħhom għal protezzjoni internazzjonali qabel id-dħul fis-seħħ tad-Direttiva, jiġifieri qabel l-20 ta’ Ottubru 2004.

46 Fil-każ fejn ir-refuġjat waqaf milli jibbenefika mill-istatus tiegħu skont l-Artikolu 11 tad-Direttiva, l-Artikolu 14(1) tagħha jipprovdi r-revoka tal-imsemmi status biss jekk l-applikazzjoni għal protezzjoni internazzjonali tkun ġiet ippreżentata wara d-dħul fis-seħħ tal-imsemmija direttiva.

47 L-applikazzjonijiet għal protezzjoni internazzjonali li taw lok għad-domandi magħmula mill-qorti tar-rinviju ma jaqgħux għaldaqstant rationae temporis fil-kuntest tad-Direttiva.

48 Madankollu, għandu jitfakkar li, peress li d-domandi magħmula mill-qrati nazzjonali jirrigwardaw l-interpretazzjoni ta’ dispożizzjoni ta’ dritt Komunitarju, il-Qorti tal-Ġustizzja hija, bħala regola, obbligata li tiddeċiedi. Fil-fatt, la mit-termini tal-Artikoli 68 KE u 234 KE u lanqas mill-għan tal-proċedura stabbilita minn din id-dispożizzjoni ma jirriżulta li l-awturi tat-Trattat KE kellhom l-intenzjoni jeskludu mill-ġurisdizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja, ir-rinviji għal deċiżjoni preliminari li jirrigwardaw direttiva fil-każ partikolari fejn id-dritt nazzjonali ta’ Stat Membru jirreferi għall-kontenut tad-dispożizzjonijiet ta’ din id-direttiva sabiex jiġu stabbiliti r-regoli applikabbli għal sitwazzjoni kompletament interna ta’ dan l-Istat. F’tali każ, jeżisti interess Komunitarju ċert fejn, sabiex jiġu evitati interpretazzjonijiet differenti fil-futur, id-dispożizzjonijiet tad-dritt jiġu interpretati b’mod uniformi, ikunu xi jkunu l-kundizzjonijiet li huma invokati li japplikaw (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-16 ta’ Marzu 2006, Poseidon Chartering, C‑3/04, Ġabra p. I‑2505, punti 15 u 16 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

49 F’din il-kawża, il-qorti tar-rinviju enfasizzat li l-Liġi ta’ Traspożizzjoni tad-Direttiva fil-qasam tad-Dritt ta’ Residenza u tad-Dritt għal Ażil, li daħlet fis-seħħ fit- 28 ta’ Awwissu 2007 u li minnha tirriżulta l-formulazzjoni tal-Artikolu 73(1) tal-AsylVfG, ittrasponiet l-Artikolu 11 u l-Artikolu 14 tad-Direttiva mingħajr limitazzjoni tal-applikabbiltà rationae temporis tad-dispożizzjonijiet tagħha, b’tali mod li dawn id-dispożizzjonijiet huma applikabbli għal applikazzjonijiet għal protezzjoni internazzjonali ppreżentati qabel id-dħul fis-seħħ tad-Direttiva.

50 F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandha tingħata risposta għad-domandi magħmula.

Fuq id-domandi preliminari

Osservazzjonijiet preliminari

51 Id-direttiva ġiet adottata abbażi, b’mod partikolari, tal-punt l(ċ) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 63 KE, li jinkariga lill-Kunsill tal-Unjoni Ewropea li jadotta miżuri dwar l-ażil, skont il-Konvenzjoni ta’ Genève u Trattati oħrajn rilevanti, fil-kuntest tal-livelli minimi f’dak li għandu x’jaqsam mal-kwalifika bħala refuġjati ta’ persuni ta’ ċittadinanza ta’ pajjiżi terzi.

52 Mill-premessi 3, 16 u 17 tad-Direttiva jirriżulta li l-Konvenzjoni ta’ Genève tikkostitwixxi l-pedament tas-sistema legali internazzjonali dwar il-protezzjoni tar-refuġjati u li d-dispożizzjonijiet tad-Direttiva dwar il-kundizzjonijiet ta’ għoti tal-istatus ta’ refuġjat kif ukoll il-kontenut tagħha ġew adottati biex jgħinu lill-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri sabiex japplikaw din il-konvenzjoni abbażi ta’ kunċetti u kriterji komuni.

53 L-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva għandha, għaldaqstant issir fid-dawl tal-istruttura ġenerali u tal-għan tagħha, billi jiġu osservati l-Konvenzjoni ta’ Genève u t-Tratti l-oħrajn rilevanti msemmija fil-punt 1 tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 63 KE.

54 Din l-interpretazzjoni għandha ssir ukoll, kif jirriżulta mill-premessa 10 tad-Direttiva, billi jiġu rrispettati d-drittijiet fundamentali u osservati l-prinċipji rikonoxxuti mill-Karta.

Fuq l-ewwel domanda

55 Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 11(1)(e) tad-Direttiva, għandux jiġi interpretat fis-sens li persuna titlef l-istatus ta’ refuġjat tagħha meta ċ-ċirkustanzi li jiġġustifikaw il-biża’ li hija kellha li tiġi ppersegwitata minħabba waħda mir-raġunijiet imsemmija fl-Artikolu 2(ċ) tad-Direttiva, li f’konnessjoni magħhom ingħatat l-istatus ta’ refuġjat, waqfu jeżistu u li hija ma għandhiex raġunijiet oħrajn ta’ biża’ li tiġi “ppersegwitat[a]” fis-sens tal-Artikolu 2(ċ) tad-Direttiva.

56 F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, skont l-Artikolu 2(ċ) tad-Direttiva, ir-refuġjat huwa, b’mod partikolari, ċittadin ta’ pajjiż terz li jinsab barra mill-pajjiż tan-nazzjonalità tiegħu “minħabba f’biża’ bir-raġun [fondata] li jiġi persegwitat” minħabba r-razza tiegħu, ir-reliġjon tiegħu, in-nazzjonalità tiegħu, l-opinjonijiet politiċi tiegħu jew l-appartenenza tiegħu għal ċertu grupp soċjali, u li ma jistax jew, “minħabba f’din il-biża”, ma jixtieqx japprofitta ruħu mill-“protezzjoni” ta’ dan il-pajjiż.

57 Iċ-ċittadin ikkonċernat għandu għaldaqstant, minħabba ċirkustanzi eżistenti fil-pajjiż ta’ oriġini tiegħu, jikkonfronta l-biża’ fondata ta’ fuq persekuzzjoni eżerċitata fuqu ta’ mill-inqas għal waħda mir-raġunijiet elenkati fid-Direttiva jew fil-Konvenzjoni ta’ Genève.

58 Fil-fatt, dawn iċ-ċirkustanzi juru li l-pajjiż terz ma jipproteġix iċ-ċittadin tiegħu minn atti ta’ persekuzzjoni.

59 Huma r-raġuni għaliex huwa impossibbli għall-persuna kkonċernata, jew għar-rifjut iġġustifikat tagħha, li tapprofitta ruħha mill-“protezzjoni” tal-pajjiż ta’ oriġini tagħha fis-sens tal-Artikolu 2(ċ) tad-Direttiva, jiġifieri fis-sens tal-kapaċità ta’ dan il-pajjiż li jipprevjeni jew li jissanzjona atti ta’ persekuzzjoni.

60 Għaldaqstant huma determinanti għall-għoti tal-istatus ta’ refuġjat.

61 Skont l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva, il-fatti u ċ-ċirkustanzi huma stmati, għall-finijiet ta’ din l-għotja, b’kooperazzjoni mal-applikant.

62 Skont l-Artikolu 13 tad-Direttiva, l-Istat Membru jagħti l-istatus ta’ refuġjat lill-applikant jekk huwa jissodisfa l-kundizzjonijiet stabbiliti, b’mod partikolari, fl-Artikolu 9 u l-Artikolu 10 tagħha.

63 L-Artikolu 9 tad-Direttiva jiddefinixxi l-elementi li jippermettu li ċerti atti jitqiesu bħala persekuzzjoni. F’dan ir-rigward, l-Artikolu 9(1), jispeċifika li l-fatti rilevanti għandhom ikunu “serji biżżejjed” fin-natura jew repetizzjoni tagħhom li jikkostitwixxu “vjolazzjoni serja ta’ drittijiet bażiċi tal-bniedem”, jew ikunu akkumulu ta’ diversi miżuri li jkunu “serji biżżejjed” li jaffettwaw individwu b’manjiera simili għal “vjolazzjoni serja ta’ drittijiet bażiċi tal-bniedem”.

64 L-Artikolu 9(3) tad-Direttiva jżied li għandu jkun hemm konnessjoni bejn ir-raġunijiet ta’ persekuzzjoni msemmija fl-Artikolu 10 tad-Direttiva u l-atti ta’ persekuzzjoni.

65 L-Artikolu 11(1)(e) tad-Direttiva, l-istess bħall-Artikolu 1C(5) tal-Konvenzjoni ta’ Genève, jipprovdi t-telf tal-kwalità ta’ refuġjat meta ċ-ċirkustanzi li f’konnesjoni magħhom ikunu ngħataw din il-kwalità jkunu waqfu milli jeżistu jew, fi kliem ieħor, meta l-kundizzjonijiet tal-għoti tal-istatus ta’ refuġjat ma għadhomx sodisfatti.

66 Meta jipprovdi li l-imsemmija ċirkustanzi “jkunu waqfu milli jeżistu”, iċ-ċittadin “ma jistax aktar [...] jkompli jirrifjuta milli japprofitta ruħu jew ruħha mill-protezzjoni tal-pajjiż ta’ nazzjonali[tà]”, l-imsemmija dispożizzjoni tistabbilixxi, permezz tal-formulazzjoni tagħha, rabta kawżali bejn il-bdil fiċ-ċirkustanzi u l-impossibbiltà għall-persuna kkonċernata li tkompli ssostni r-rifjut tagħha u għaldaqstant iżżomm l-istatus ta’ refuġjat tagħha, peress li l-biża oriġinarja tagħha li tiġi ppersegwitata ma tirriżultax li għadha fondata.

67 Meta jipprovdi li ċ-ċittadin “ma jistax aktar [...] jkompli jirrifjuta” milli japprofitta ruħu jew ruħha mill-protezzjoni tal-pajjiż ta’ oriġini, jimplika li l-“protezzjoni” inkwistjoni hija l-istess bħal dik li sa dak il-mument kienet nieqsa, jiġifieri dik kontra l-atti ta’ persekuzzjoni msemmija fid-Direttiva.

68 B’dan il-mod iċ-ċirkustanzi li juru l-inkapaċità jew, bil-kuntrarju, il-kapaċità tal-pajjiż ta’ oriġini li jiżgura protezzjoni kontra atti ta’ persekuzzjoni jikkostitwixxu element deċiżiv tal-evalwazzjoni li jwassal għall-għoti jew, skont il-każ, b’mod simetriku, għall-waqfien tal-istatus ta’ refuġjat.

69 Konsegwentement, l-istatus ta’ refuġjat jieqaf mill-mument li ċ-ċittadin ikkonċernat jirriżulta li ma għadux espost, fil-pajjiż ta’ oriġini tiegħu, għal ċirkustanzi li juru l-inkapaċità tal-imsemmi pajjiż li jiżguralu protezzjoni kontra atti ta’ persekuzzjoni li huma eżerċitati fuqu minħabba waħda mir-raġunijiet elenkati fl-Artikolu 2(ċ) tad-Direttiva. Tali waqfien jinvolvi għaldaqstant li l-bdil fiċ-ċirkustanzi rrimedja għall-kawżi li waslu għar-rikonoxximent tal-istatus ta’ refuġjat.

70 Sabiex jaslu għall-konklużjoni li l-biża’ tar-refuġjat li jiġi ppersegwitat ma għadhiex fondata, l-awtoritajiet kompetenti, fid-dawl tal-Artikolu 7(2) tad-Direttiva, għandhom jivverifikaw, fir-rigward tas-sitwazzjoni individwali tar-refuġjat, li l-attur jew l-atturi li joffru protezzjoni tal-pajjiż terz inkwistjoni jieħdu passi raġonevoli sabiex jipprevjenu l-persekuzzjoni, li għaldaqstant għandhom, b’mod partikolari, sistema legali effettiva għall-kxif, prosekuzzjoni u kastig ta’ atti li jikkostitwixxu persekuzzjoni u li ċ-ċittadin ikkonċernat, fil-każ ta’ waqfien tal-istatus tiegħu ta’ refuġjat, ikollu aċċess għal din il-protezzjoni.

71 Din il-verifika twassal lill-awtoritajiet kompetenti jistmaw, b’mod partikolari, l-kundizzjonijiet ta’ funzjonament tal-istituzzjonijiet, tal-amministrazzjonijiet u tal-forzi tal-ordni, minn naħa, u tal-gruppi jew entitajiet kollha tal-pajjiż terz li jistgħu jkunu l-kawża, minħabba azzjoni tagħhom jew minħabba nuqqas tagħhom, ta’ atti ta’ persekuzzjoni mwettqa fuq il-benefiċjarju tal-istatus ta’ refuġjat, fil-każ li jirritorna f’dan il-pajjiż, min-naħa l-oħra. Skont l-Artikolu 4(3) tad-Direttiva, dwar l-evalwazzjoni tal-fatti u taċ-ċirkustanzi, dawn l-awtoritajiet jistgħu jieħdu inkunsiderazzjoni, partikolarment, il-liġijiet u r-regolamenti tal-pajjiż ta’ oriġini kif ukoll il-mod kif inhuma applikati, u sa fejn ir-rispett tad-drittijiet fundamentali tal-bniedem huwa żgurat f’dan il-pajjiż.

72 L-Artikolu 11(2) tad-Direttiva jipprovdi, fost oħrajn, li l-bdil fiċ-ċirkustanzi kkonstatat mill-awtoritajiet kompetenti għandu jkun ta’ “natura sinjifikanti u mhux temporanju” li l-biża tar-refuġjat minn persekuzzjoni ma tistax tibqa’ titqies bħala fondata.

73 Il-bdil fiċ-ċirkustanzi għandu natura “sinjifikanti u mhux temporanja” fis-sens tal-Artikolu 11(2) tad-Direttiva, meta l-fatturi li abbażi tagħhom il-beżgħat tar-refuġjat li jiġi ppersegwitat jistgħu jitqiesu li ġew eliminati b’mod dewmieni. L-evalwazzjoni tan-natura sinjifikattiva u mhux temporanja taċ-ċirkustanza tinvolvi għaldaqstant in-nuqqas ta’ beżgħat fondati li jiġi espost għal atti ta’ persekuzzjoni li jikkostitwixxu ksur serju tad-drittijiet fundamentali tal-bniedem fis-sens tal-Artikolu 9(1) tad-Direttiva.

74 Għandu jiġi speċifikat li l-attur jew l-atturi li joffru protezzjoni fil-kuntest li fihom hija stmata l-effettività ta’ bdil fiċ-ċirkustanzi fil-pajjiż ta’ oriġini huma, skont l-Artikolu 7(1), jew l-Istat stess, jew partiti jew organizzazzjonijiet, inkluż organizzazzjonijiet internazzjonali, li jikkontrollaw l-Istat jew parti sostanzjali tat-territorju tal-Istat.

75 Fuq dan l-aħħar punt, hemm lok li jiġi ammess li l-Artikolu 7(1) tad-Direttiva ma jipprekludix li l-protezzjoni tista’ tiġi żgurata minn organizzazzjonijiet internazzjonali, inkluż permezz tal-preżenza ta’ forza multinazzjonali fuq it-territorju tal-pajjiż terz.

76 Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti kollha, ir-risposta għall-ewwel domanda għandha tkun li l-Artikolu 11(1)(e) tad-Direttiva għandu jiġi interpretat fis-sens li:

– persuna titlef l-istatus ta’ refuġjat meta, fid-dawl ta’ bdil fiċ-ċirkustanzi li għandhom natura sinjifikattiva u mhux temporanja, li seħħ fil-pajjiż terz ikkonċernat, iċ-ċirkustanzi li jiġġustifikaw il-biża’ li hija kellha li tiġi ppersegwitata minħabba waħda mir-raġunijiet imsemmija fl-Artikolu 2(ċ) ta-Direttiva, li abbażi tagħhom ġiet rikonoxxuta bħala refuġjata, waqfu jeżistu u li hija ma għandhiex raġunijiet oħrajn ta’ biża’ li tiġi “ppersegwitat[a]” għall-finijiet tal-Artikolu 2(ċ) tad-Direttiva;

– għall-finijiet tal-evalwazzjoni ta’ bdil fiċ-ċirkustanzi, l-awtoritajiet kompetenti tal-Istat Membri għandhom jivverifikaw, fir-rigward tas-sitwazzjoni individwali tar-refuġjat, li l-attur jew l-atturi li joffru protezzjoni msemmija fl-Artikolu 7(1) tad-Direttiva ħadu passi raġonevoli sabiex jipprevjenu l-persekuzzjoni, li għaldaqstant għandhom, b’mod partikolari, sistema legali effettiva għall-kxif, prosekuzzjoni u kastig ta’ atti li jikkostitwixxu persekuzzjoni u li ċ-ċittadin ikkonċernat, fil-każ ta’ waqfien tal-istatus tiegħu ta’ refuġjat, ikollu aċċess għal din il-protezzjoni;

– l-atturi li joffru protezzjoni msemmija fl-Artikolu 7(1)(b) tad-Direttiva jistgħu jinkludu organizzazzjonijiet internazzjonali li jikkontrollaw l-Istat jew parti sinjifikattiva tat-territorju tiegħu, inkluż permezz tal-preżenza ta’ forza multinazzjonali f’dan it-territorju.

Fuq it-tieni domanda

77 Fid-dawl tar-risposta mogħtija għall-ewwel domanda u tal-ispeċifikazzjonijiet mogħtija fil-punt 74 u l-punt 75 ta’ din is-sentenza, ma hemmx lok li tingħata risposta għat-tieni domanda.

78 Madankollu, għal dak li jirrigwarda din d-domanda 2(b), għandu jiġi enfasizzat, f’kull każ, li d-Direttiva, fil-kuntest tal-kunċett ta’ “protezzjoni internazzjonali”, tirregola żewġ sistemi distinti ta’ protezzjoni, jiġifieri, minn naħa, l-istatus ta’ refuġjat, u min-naħa l-oħra, l-istatus mogħti permezz tal-protezzjoni sussidjarja, peress li l-Artikolu 2(e) tad-Direttiva jipprovdi li l-persuna eliġibbli għal protezzjoni sussidjarja hija dik “li ma tikkwalifikax bħala refuġjat”.

79 Għaldaqstant, peress li altrimentri l-oqsma rispettivi taż-żewġ sistemi ta’ protezzjoni ma jitqiesux, il-waqfien tal-istatus ta’ refuġjat ma tistax tiġi ssuġġettata għall-konstatazzjoni li persuna ma tikkwalifikax għall-istatus ta’ protezzjoni sussidjarja.

80 Fis-sistema tad-Direttiva, il-waqfien eventwali tal-istatus ta’ refuġjat iseħħ bla ħsara għad-dritt tal-persuna kkonċernata li titlob l-għoti tal-istatus mogħti permezz tal-protezzjoni sussidjarja, meta l-elementi neċessarji, imsemmija fl-Artikolu 4 tad-Direttiva, inġabru kollha sabiex jiġi stabbilit li l-kundizzjonijiet proprji sabiex tkun ġustifikata tali protezzjoni, stabbilita fl-Artikolu 15 tad-Direttiva, huma sodisfatti.

Fuq it-tielet domanda

Osservazzjonijiet preliminari

81 It-tielet domanda tirrigwarda s-sitwazzjoni li fiha, ipotetikament, iċ-ċirkustanzi li minħabba fihom ingħata l-istatus ta’ refuġjat diġà ġew ikkonstatati li waqfu jeżistu.

82 Hija tikkonċerna l-kundizzjonijiet li fihom l-awtoritajiet kompetenti jivverifikaw sussegwentement, jekk ikun neċessarju, qabel jikkonstataw il-waqfien ta’ dan l-istat, jekk jeżistux ċirkustanzi oħrajn li jiġġustifikaw il-biża’ fondata tal-persuna kkonċernata li tiġi ppersegwitata.

83 L-imsemmija verifika tinvolvi għaldaqstant evalwazzjoni analoga għal dik magħmula matul l-eżami ta’ applikazzjoni inizjali ta’ għoti tal-istatus ta’ refuġjat.

Fuq id-domanda 3(a)

84 Permezz tad-domanda 3(a) tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi essenzjalment jekk, meta ċ-ċirkustanzi li jwasslu għall-għoti tal-istatus ta’ refuġjat wafqu jeżistu u li l-awtoritajiet kompetenti tal-Istat Membru jivverifikaw li ma jeżistux ċirkustanzi oħrajn li jiġġustifikaw il-biża’ tal-persuna kkonċernata li tiġi ppersegwitata kemm għall-istess raġuni kif ukoll għal dik inkwistjoni inizjalment, jew għal waħda mir-raġunijiet stabbiliti fl-Artikolu 2(ċ) tad-Direttiva, il-kriterju ta’ probabbiltà sabiex jiġi evalwat ir-riskju li jirriżulta minn dawn iċ-ċirkustanzi l-oħrajn huwa l-istess bħal dak applikat matul l-għoti tal-istatus ta’ refuġjat.

85 F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li:

– dan il-kriterju ta’ probabbiltà japplika għall-evalwazzjoni tal-importanza tar-riskju li effettivament iġġarrab atti ta’ persekuzzjoni f’kuntest partikolari, kif stabbilit fil-kuntest tal-kooperazzjoni bejn l-Istat Membru u l-persuna kkonċernata, li jirreferu għaliha l-Artikolu 4(1) u l-Artikolu 14(2) tad-Direttiva;

– skont l-Artikolu 9(1) tad-Direttiva, il-fatti rilevanti eżaminati għandhom ikunu serji biżżejjed.

86 Hemm lok li jiġi ammess li l-livell ta’ diffikultà, qabel kollox, sabiex jinġabru l-elementi rilevanti kollha għall-finijiet tal-evalwazzjoni taċ-ċirkustanzi jista’, mill-perspettiva tal-materjalità tal-fatti, ikun iktar jew inqas għoli skont il-każ.

87 F’dan ir-rigward, persuna li, wara li kienet tirrisjedi għal diversi snin bħala refuġjata barra mill-pajjiż ta’ oriġini tagħha, tinvoka ċirkustanzi oħrajn sabiex tiġġustifika biża’ li tiġi ppersegwitata, normalment ma għandhiex l-istess possibbiltajiet sabiex tevalwa r-riskju li għalih tkun esposta fil-pajjiż ta’ oriġini tagħha meta mqabbla ma’ applikant li telaq reċentement mill-pajjiż ta’ oriġini tiegħu.

88 Minn naħa l-oħra, il-livell rikjest li għandu jiggwida, sussegwentement, l-evalwazzjoni tal-elementi miġbura ma jvarjax, la fl-istadju tal-eżami ta’ applikazzjoni għall-għoti tal-istatus ta’ refuġjat u lanqas fl-istadju tal-eżami tal-kwistjoni jekk l-istatus għandux jinżamm, meta, wara ċ-ċirkustanzi li waslu għall-għoti tiegħu kienu ġew ikkonstatati waqfu jeżistu, huma evalwati ċirkustanzi oħrajn li jistgħu taw lok għal biża’ fondata ta’ atti ta’ persekuzzjoni.

89 Fil-fatt, għal dawn iż-żewġ stadji tal-eżami, l-evalwazzjoni tirrigwarda l-istess kwistjoni dwar jekk iċ-ċirkustanzi stabbiliti jikkostitwixxux theddida li l-persuna kkonċernata tista’ jkollha raġuni li tibża’, fid-dawl tas-sitwazzjoni individwali tagħha, li tkun effettivament is-suġġet ta’ atti ta’ persekuzzjoni.

90 Din l-evalwazzjoni tal-importanza tar-riskju għandha, f’kull każ, issir b’viġilanza u prudenza, peress li tirrigwarda kwistjonijiet ta’ integrità tal-persuna umana u tal-libertajiet individwali, kwistjonijiet li jaqgħu taħt il-valuri fundamentali tal-Unjoni.

91 Għaldaqstant ir-risposta li għandha tingħata għad-domanda 3(a) hija li, meta ċ-ċirkustanzi li jwasslu għall-għoti tal-istatus ta’ refuġjat wafqu jeżistu u l-awtoritajiet kompetenti tal-Istat Membru jivverifikaw li ma jeżistux ċirkustanzi oħrajn li jiġġustifikaw il-biża’ tal-persuna kkonċernata li tiġi ppersegwitata kemm għall-istess raġuni kif ukoll għal dik inkwistjoni inizjalment, jew għal waħda mir-raġunijiet stabbiliti fl-Artikolu 2(ċ) tad-Direttiva, il-kriterju ta’ probabbiltà sabiex jiġi evalwat ir-riskju li jirriżulta minn dawn iċ-ċirkustanzi l-oħrajn huwa l-istess bħal dak applikat matul l-għoti tal-istatus ta’ refuġjat.

Fuq id-domanda 3(b)

92 Permezz tad-domanda 3(b), il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 4(4) tad-Direttiva, sa fejn jipprovdi indikazzjonijiet rigward il-portata, f’termini ta’ saħħa probatorja, ta’ atti jew ta’ theddid preċedenti ta’ persekuzzjoni, japplikax meta l-awtoritajiet kompetenti jikkunsidraw li jirrevokaw l-istatus ta’ refuġjat skont l-Artikolu 11(1)(e) tad-Direttiva u l-persuna kkonċernata, sabiex tiġġustifika l-insistenza ta’ biża’ fondata li tiġi ppersegwitata, tinvoka ċirkustanzi differenti minn dawk li f’konnessjoni magħhom ġiet rikonoxxuta bħala refuġjata.

93 F’dan ir-rigward, għandu jiġi kkonstatat li l-Artikolu 4(4) tad-Direttiva japplika meta l-awtoritajiet kompetenti għandhom jevalwaw jekk iċ-ċirkustanzi li qed jeżaminaw jiġġustifikawx biża’ fondata tal-applikant li jiġi ppersegwitat.

94 Din hija s-sitwazzjoni, l-ewwel u qabel kollox, fl-istadju tal-eżami ta’ applikazzjoni inizjali għall-għoti tal-istatus ta’ refuġjat, meta l-applikant jinvoka atti jew theddid preċedenti ta’ persekuzzjoni bħala indizji tal-fondatezza tal-biża’ tiegħu li l-persekuzzjoni inkwistjoni tirrikorri fil-każ li jirritorna fil-pajjiż ta’ oriġini. L-awtoritajiet kompetenti jieħu inkunsiderazzjoni s-saħħa probatorja attribwita mill-Artikolu 4(4) tad-Direttiva lil tali atti jew theddid preċedenti bil-kundizzjoni, li tirriżulta mill-Artikolu 9(2) tad-Direttiva, li dawn l-atti jew theddid ikollhom konnessjoni mar-raġuni ta’ persekuzzjoni invokata mill-applikant għal protezzjoni.

95 Fis-sitwazzjoni msemmija fid-domanda magħmula, l-evalwazzjoni li għandha titwettaq mill-awtoritajiet kompetenti rigward l-eżistenza ta’ ċirkustanzi oħrajn minbarra dawk li abbażi tagħhom ingħata l-istatus ta’ refuġjat hija, kif ukoll ġie rrilevat fil-punt 83 ta’ din is-sentenza, analoga għal dik imwettqa matul l-eżami ta’ applikazzjoni inizjali.

96 Sussegwentement, f’din is-sitwazzjoni, l-Artikolu 4(4) tad-Direttiva jista’ japplika meta jeżistu atti jew theddid preċedenti ta’ persekuzzjoni li huma konnessi mar-raġuni ta’ persekuzzjoni eżaminata f’dan l-istadju.

97 Dan jista’ jkun il-każ, b’mod partikolari, meta r-refuġjat jinvoka raġuni ta’ persekuzzjoni differenti minn dik użata fil-mument tal-għoti tal-istatus ta’ refuġjat u li:

– preċedentement għall-applikazzjoni inizjali tiegħu għal protezzjoni internazzjonali, huma ġarrab atti jew theddid ta’ persekuzzjoni minħabba din ir-raġuni oħra, iżda għadu ma invokahomx;

– huwa ġarrab atti jew theddid ta’ persekuzzjoni minħabba l-imsemmija raġuni qabel it-tluq tiegħu mill-pajjiż ta’ oriġini u li dawn l-atti jew dawn it-theddid joriġinaw minnu.

98 Min-naħa l-oħra, fil-każ li r-refuġjat, billi jinvoka l-istess raġuni ta’ persekuzzjoni bħal dik użata fil-mument tal-għoti tal-istatus ta’ refuġjat, jipprekludi lill-awtoritajiet kompetenti li l-waqfien tal-fatti li taw lok għal din l-għotja ġiet segwita minn fatti oħrajn li waslu għal biża’ ta’ persekuzzjonijiet għall-istess raġuni, l-evalwazzjoni li għandha titwettaq ma taqax normalment taħt l-Artikolu 4(4) tad-Direttiva, iżda taħt l-Artikolu 11(2) tagħha.

99 Fil-fatt huwa fil-kuntest ta’ din l-aħħar dispożizzjoni li l-awtoritajiet kompetenti għandhom jevalwaw jekk l-allegat bdil fiċ-ċirkustanzi, kostitwit, pereżempju, mill-għajbien ta’ attur ta’ persekuzzjonijiet segwit mill-dehra ta’ attur ieħor ta’ persekuzzjonijiet, huwiex sinjifikattiv biżżejjed sabiex il-biża’ tar-refuġjat li jiġi ppersegwitat ma tibqax iktar meqjusa bħala fondata.

100 Għaldaqstant ir-risposta għad-domanda 3(b) għandha tkun li:

– L-Artikolu 4(4) tad-Direttiva, sa fejn jipprovdi indikazzjonijiet rigward il-portata, f’termini ta’ saħħa probatorja, ta’ atti jew ta’ theddid preċedenti ta’ persekuzzjoni, jista’ japplika meta l-awtoritajiet kompetenti jikkunsidraw li jirrevokaw l-istatus ta’ refuġjat skont l-Artikolu 11(1)(e) tad-Direttiva u l-persuna kkonċernata, sabiex tiġġustifika l-insistenza ta’ biża’ fondata li tiġi ppersegwitata, tinvoka ċirkustanzi differenti minn dawk li f’konnessjoni magħhom ġiet rikonoxxuta bħala refuġjat.

– Madankollu, bħala regola ġenerali dan jista’ jkun il-każ biss meta r-raġuni ta’ persekuzzjoni hija differenti minn dik użata fil-mument tal-għoti tal-istatus ta’ refuġjat u li jeżistu atti jew theddid preċedenti ta’ persekuzzjoni li huma konnessi mar-raġuni ta’ persekuzzjoni eżaminata f’dan l-istadju.

Fuq l-ispejjeż

101 Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, il-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) taqta’ u tiddeċiedi:

1) L-Artikolu 11(1)(e) tad-Direttiva tal-Kunsill 2004/83/KE, tad-29 ta’ April 2004, dwar livelli stabbiliti minimi għall-kwalifika u l-istat ta’ ċittadini nazzjonali ta’ pajjiżi terzi jew persuni mingħajr stat bħala refuġjati jew bħala persuni li nkella jeħtieġu protezzjoni internazzjonali u l-kontenut tal-protezzjoni mogħtija, għandu jiġi interpretat fis-sens li:

– persuna titlef l-istatus ta’ refuġjat meta, fid-dawl ta’ bdil fiċ-ċirkustanzi li għandhom natura sinjifikattiva u mhux temporanja, li seħħ fil-pajjiż terz ikkonċernat, iċ-ċirkustanzi li jiġġustifikaw il-biża’ li hija kellha li tiġi ppersegwitata minħabba waħda mir-raġunijiet imsemmija fl-Artikolu 2(ċ) tad-Direttiva 2004/83, li abbażi tagħhom ġiet irrikonoxxuta bħala refuġjata, waqfu jeżistu u li hija ma għandhiex raġunijiet oħrajn ta’ biża’ li tiġi “ppersegwitat[a]” għall-finijiet tal-Artikolu 2(ċ) tad-Direttiva 2004/83;

– għall-finijiet tal-evalwazzjoni ta’ bdil fiċ-ċirkustanzi, l-awtoritajiet kompetenti tal-Istat Membri għandhom jevalwaw, fir-rigward tas-sitwazzjoni individwali tar-refuġjat, li l-attur jew l-atturi li joffru protezzjoni msemmija fl-Artikolu 7(1) tad-Direttiva 2004/83 ħadu passi raġonevoli sabiex jipprevjenu l-persekuzzjoni, li għaldaqstant għandhom, b’mod partikolari, sistema legali effettiva għall-kxif, prosekuzzjoni u kastig ta’ atti li jikkostitwixxu persekuzzjoni u li ċ-ċittadin ikkonċernat, fil-każ ta’ waqfien tal-istatus tiegħu ta’ refuġjat, ikollu aċċess għal din il-protezzjoni;

– l-atturi li joffru protezzjoni msemmija fl-Artikolu 7(1)(b) tad-Direttiva 2004/83 jistgħu jinkludu organizzazzjonijiet internazzjonali li jikkontrollaw l-Istat jew parti sinjifikattiva tat-territorju tiegħu, inkluż permezz tal-preżenza ta’ forza multinazzjonali f’dan it-territorju.

2) Meta ċ-ċirkustanzi li jwasslu għall-għoti tal-istatus ta’ refuġjat wafqu jeżistu u l-awtoritajiet kompetenti tal-Istat Membru jivverifikaw li ma jeżistux ċirkustanzi oħrajn li jiġġustifikaw il-biża’ tal-persuna kkonċernata li tiġi ppersegwitata kemm għall-istess raġuni kif ukoll għal dik inkwistjoni inizjalment, jew għal waħda mir-raġunijiet stabbiliti fl-Artikolu 2(ċ) tad-Direttiva 2004/83, il-kriterju ta’ probabbiltà sabiex jiġi evalwat ir-riskju li jirriżulta minn dawn iċ-ċirkustanzi l-oħrajn huwa l-istess bħal dak applikat matul l-għoti tal-istatus ta’ refuġjat.

3) L-Artikolu 4(4) tad-Direttiva 2004/83, sa fejn jipprovdi indikazzjonijiet rigward il-portata, f’termini ta’ saħħa probatorja, ta’ atti jew ta’ theddid preċedenti ta’ persekuzzjoni, jista’ japplika meta l-awtoritajiet kompetenti jikkunsidraw li jirrevokaw l-istatus ta’ refuġjat skont l-Artikolu 11(1)(e) tad-Direttiva 2004/83 u l-persuna kkonċernata, sabiex tiġġustifika l-insistenza ta’ biża’ fondata li tiġi ppersegwitata, tinvoka ċirkustanzi oħrajn minn dawk li f’konnessjoni magħhom ġiet irrikonoxxuta bħala refuġjat. Madankollu, bħala regola ġenerali dan jista’ jkun il-każ biss meta r-raġuni ta’ persekuzzjoni hija differenti minn dik użata fil-mument tal-għoti tal-istatus ta’ refuġjat u li jeżistu atti jew theddid preċedenti ta’ persekuzzjoni li huma konnessi mar-raġuni ta’ persekuzzjoni eżaminata f’dan l-istadju.

Firem

* Lingwa tal-kawża: il‑Ġermaniż.