1.

B’din it-talba għal deċiżjoni preliminari, il-Cour de Cassation Franċiża qed tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja xi domandi dwar l-interpretazzjoni tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003, tas-27 ta’ Novembru 2003, dwar il-ġurisdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta’ sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta’ responsabbilità tal-ġenituri, u li jirrevoka r-Regolament (KE) Nru 1347/2000 ( 2 ).

2.

Id-domandi għandhom l-għan li jiċċaraw jekk hija qorti Ungeriża jew qorti Franċiża li għandha ġurisdizzjoni biex tiddeċiedi dwar divorzju meta ż-żewġ konjuġi għandhom ir-residenza abitwali tagħhom fi Franza u għandhom kemm ċittadinanza Ungeriża kif ukoll dik Franċiża.

3.

Id-domandi jaqgħu fil-kuntest tar-rikonoxximent fi Franza ta’ sentenza ta’ divorzju mogħtija minn qorti Ungeriża. Is-sentenza ngħatat qabel id-dħul fis-seħħ tar-regolament u wara proċeduri li tressqu qabel l-adeżjoni tal-Ungerija mal-UE. F’każ bħal dan, l-applikazzjoni tar-Regolament Nru 2201/2003, skont id-dispożizzjonijiet tranżitorji rilevanti tiegħu stess, tiddependi fuq jekk il-qrati tal-Istat tal-oriġini tas-sentenza kellhomx ġurisdizzjoni skont ir-regolament.

4.

L-Artikolu 3(1) tar-Regolament Nru 2201/2003 (il-“ġurisdizzjoni ġenerali”) jistabbilixxi dan li ġej:

“1.   Fi kwistjonijiet dwar id-divorzju, is-separazzjoni legali jew l-annullament taż-żwieġ, il-ġurisdizzjoni ħa taqa’ taħt il-kompetenza ta’ l-qrati ta’ l-Istat Membru,

5.

L-Artikolu 19(1) u (3) jistabbilixxi d-dispożizzjonijiet li ġejjin għal-lis pendens fi kwistjonijiet matrimonjali:

“1.   Fejn il-proċedimenti dwar id-divorzju, is-separazzjoni legali jew l-annullament taż-żwieg bejn l-istess partijiet jinġiebu quddiem qrati ta’ Stati Membri differenti, it-tieni qorti li tkun ħadet il-pussess għandha b’mozzjoni proprja żżomm il-proċedimenti sakemm il-ġurisdizzjoni ta’ l-qorti li tkun ħadet il-pussess l-ewwel tigi stabbilita..

[…]

3.   Fejn il-ġurisdizzjoni ta’ l-ewwel qorti li ħadet il-pussess tiġi stabbilita, it-tieni qorti bil-pussess għandha iċċedi l-ġurisdizzjoni favur dik il-qorti […]”

6.

L-Artikolu 21 jirregola r-rikonoxximent tas-sentenzi barranin u jipprovdi, fil-parti li tinteressana:

“1.   Sentenza mogħtija fi Stat Membru għandha tiġi rikonoxxuta fl-Istati Membri l-oħra mingħajr il-bżonn ta’ ebda proċedura speċjali.

[…]

3.   Mingħajr preġudizzju għal Taqsima 4 ta’ dan il-Kapitolu, kwalsijasi parti nteressata tista’, skond il-proċedimenti imsemmija f’Taqsima 2 ta’ dan il-Kapitolu, tapplika għal deċizjoni li s-sentenza tiġi jew ma tiġix rikonoxxuta..

[…]

4.   Fejn ir-rikonoxximent ta’ xi sentenza titressaq bħala kwistjoni nċidentali f’qorti ta’ xi Stat Membru, dik il-qorti tista’ tiddetermina dik il-kwistjoni.”

7.

L-Artikolu 22 jipprovdi, inter alia, ir-raġunijiet għan-nuqqas ta’ rikonoxximent ta’ sentenza ta’ divorzju li ġejjin:

8.

Madankollu, skont l-Artikolu 24, il-ġurisdizzjoni tal-qorti tal-Istat Membru tal-oriġini ma tistax tiġi riveduta. Il-prova tal-ordni pubblika msemmija fl-Artikoli 22(a) u 23(a) ma tistax ssir fuq ir-regoli dwar il-ġurisdizzjoni msemmija fl-Artikoli 3 sa 14.

9.

L-Artikolu 64(1), (3) u (4) jinkludi d-dispożizzjonijiet tranżitorji li ġejjin:

“1.   Id-disposizzjonijiet ta’ dan ir-Regolament għandhom japplikaw biss għall-proċedimenti ġudizzjarji stitwiti, għad-dokumenti li ġew formalment miktuba jew irreġistrati bħala strumenti awtentiċi u għall-kuntratti konklużi bejn il-partijiet wara d-data ta’ l-applikazzjoni tagħha skond l-Artikolu 72.

[…]

3.   Is-sentenzi mogħtija qabel dik id-data ta’ l-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament fil-proċedimenti stitwiti wara d-dħul tas-seħħ tar-Regolament (KE) Nru 1347/2000 għandhom jiġu rikonoxxuti u nfurzati skond id-disposizzjonijiet tal-Kapitolu III ta’ dan ir-Regolament kemm-il darba dawn jirrigwardaw id-divorzju, is-separazzjoni legali jew l-annullament taż-żwieg jew ir-responsabbilità tal-ġenituri għall-minuri konjugi t-tnejn fl-okkażjoni ta’ dawn il-proċedimenti matrimonjali.

4.   Is-sentenzi mogħtija qabel id-data ta’ l-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament imma wara d-data tad-dħul tas-seħħ tar-Regolament (KE) Nru 1347/2000 fil-proċedimenti stitwiti qabel id-data tad-dħul tas-seħħ tar-Regolament (KE) Nru 1347/2000 għandhom jiġu rikonoxxuti u nfurzati skond id-dispożizzjonijiet tal-Kapitolu III ta’ dan ir-Regolament kemm-il darba dawn jirrigwardaw id-divorzju, is-separazzjoni legali jew l-annullament taż-żwieg jew ir-responsabbilità tal-ġenituri għall-minuri taż-żewġ konjuġi fl-okkażjoni ta’ dawn il-proċedimenti matrimonjali u dik il-ġurisdizzjoni kienet ibbażata dwar regoli li jaqblu ma’ dawk imsemmija jew fil-Kapitolu II ta’ dan ir-Regolament jew fil- Regolament (KE) Nru 1347/2000 jew inkella f’konvenzjoni konkluża bejn l-Istat Membru ta’ l-oriġini u l-Istat Membru ndirizzat li kienet fis-seħħ meta l-proċedimenti ġew istitwiti.”

10.

Skont kif inhu stabbilit fl-Artikolu 72, dan ir-regolament għandu jidħol fis-seħħ fl-1 ta’ Awissu tal-2004 u għandu japplika mill-1 ta’ Marzu tal-2005, bl-eċċezzjoni tal-Artikoli 67, 68, 69 u 70, li għandhom japplikaw mill-1 ta’ Awissu tal-2004.

11.

Ir-Regolament Nru 2201/2003 huwa marbut ( 3 ), fir-rigward tal-kontenut, mar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1347/2000 tad-29 ta’ Mejju 2000, dwar il-ġurisdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta’ sentenzi f’materji matrimonjali u f’materji ta’ responsabbiltà tal-ġenituri għall-ulied taż-żewġ konjuġi ( 4 ). L-Artikolu 2 tar-Regolament Nru 1347/2000 huwa kelma b’kelma l-istess bħall-Artikolu 3 tar-Regolament Nru 2201/2003. Skont l-Artikolu 46, ir-Regolament Nru 1347/2000 daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Marzu 2001.

12.

Ir-Regolament Nru 1347/2000, min-naħa tiegħu, irkupra ħafna mis-sistema tal-Konvenzjoni stabbilita abbażi tal-Artikolu K.3 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, dwar il-ġurisdizzjoni, ir-rikonoxximent u l-infurzar ta’ sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali tat-28 ta’ Mejju 1998 ( 5 ) (iktar ’il quddiem, il-“Konvenzjoni ta’ Brussell II”). Madankollu, il-Konvenzjoni ma daħlitx fis-seħħ. Meta ġie adottat ir-Regolament Nru 1347/2000, il-Kunsill ( 6 ) irrikonoxxa r-rapport ta’ spjegazzjoni li ħejjiet A. Borrás (iktar ’il quddiem, ir-“Rapport Borrás”) ( 7 ) dwar il-Konvenzjoni.

13.

I. Hadadi u C. M. Mesko, li għandhom ċittadinanza Ungeriża, iżżewġu fl-Ungerija fl-1979 u emigraw lejn Franza fl-1980 fejn, fl-1985, kisbu ċ-ċittadinanza Franċiża permezz tan-naturalizzazzjoni. Skont dak li ddikjarat C. M. Mesko, bejn l-2000 u l-2004, hija kemm-il darba kienet il-vittma ta’ vjolenza min-naħa tar-raġel tagħha. Fit-23 ta’ Frar 2002, I. Hadadi ressaq talba għal divorzju quddiem il-qorti ta’ Pest (l-Ungerija). C. M. Mesko, skont kif affermat, saret taf b’din il-proċedura biss sitt xhur wara. L-imsemmija qorti tat is-sentenza definittiva ta’ divorzju fl-4 ta’ Mejju 2004.

14.

Fid-19 ta’ Frar 2003, C. M. Mesko min-naħa tagħha talbet id-divorzju quddiem il-qorti li kellha ġurisdizzjoni dwar kwistjonijiet familjari tat-Tribunal de grande istance de Meaux (il-Qorti ta’ Meaux, Franza) minħabba nuqqas ta’ waħda mill-partijiet. B’digriet tat-8 ta’ Novembru 2005, din tal-aħħar iddeċidiet li t-talba kienet inammissibbli. C. M. Mesko ppreżentat appell quddiem il-Cour d’appel Paris (il-Qorti tal-Appell ta’ Pariġi), li annullat id-digriet tal-qorti tal-Prim’Istanza. Biex tiġġustifika d-deċiżjoni tagħha, il-Cour d’Appel qalet li fi Franza ma setgħetx tiġi rikonoxxuta s-sentenza ta’ divorzju li tat il-qorti Ungeriża, u konsegwentement, iddikjarat li t-talba għad-divorzju taż-żwieġ ta’ C. M. Mesko kienet ammissibbli.

15.

I. Hadadi kkontesta din l-aħħar sentenza quddiem il-Cour de Cassation (Qorti Suprema tal-Kassazzjoni Franċiża) li, b’deċiżjoni tas-16 ta’ April 2008, għamlet lill-Qorti tal-Ġustizzja dawn id-domandi preliminari li ġejjin skont l-Artikoli 234 KE u 68 KE:

16.

Fil-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, ressqu l-osservazzjonijiet tagħhom I. Hadadi, C. M. Mesko, il-Gvernijiet ta’ Franza, tal-Ġermanja, tal-Finlandja, tal-Polonja, tas-Slovakkja u tar-Repubblika Ċeka, kif ukoll il-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej.

17.

Il-kawża prinċipali tikkonċerna t-talba għal divorzju mressqa minn C. M. Mesko. F’dan ir-rigward, il-premessa għall-ammissibbiltà tar-rikors tagħha tidher li hija li ż-żwieġ ma ġiex xolt diġà b’sentenza ta’ qorti ta’ Stat Membru ieħor, li l-qrati Franċiżi għandhom l-obbligu li jirrikonoxxu. Ir-rikonoxximent tas-sentenza ta’ divorzju Ungeriża tal-4 ta’ Mejju 2004, għaldaqstant, hija kwistjoni preliminari fil-kuntest tal-eżami tal-ammissibbiltà tat-talba għal divorzju li tressqet quddiem il-qrati Franċiżi.

18.

F’dan ir-rigward, nixtieq niċċara li l-Artikolu 21(1) tar-Regolament Nru 2201/2003 jibda mill-prinċipju tar-rikonoxximent. Skont l-Artikolu 24 tal-istess regolament, in-nuqqas ta’ ġurisdizzjoni tal-qrati tal-Istat tal-oriġini tas-sentenza, ġeneralment, ma jippermettix li r-rikonoxximent jiġi miċħud.

19.

Id-divorzju, madankollu, intalab u ġie deċiż fl-Ungerija meta r-Regolament Nru 2201/2003 ma kienx għadu japplika. Rikonoxximent tas-sentenza ta’ divorzju bbażata fuq ir-regolament, għalhekk, jiġi kkunsidrat biss skont id-dispożizzjonijiet tranżitorji. Il-qorti nazzjonali, f’dan ir-rigward, ikkunsidrat ġustament li l-Artikolu 64(4) tar-regolament kien rilevanti fir-rigward tas-sentenzi ta’ divorzju

20.

Skont l-Artikolu 72, id-dispożizzjonijiet rilevanti tar-Regolament Nru 2201/2003 għandhom jiġu applikati mill-1 ta’ Marzu 2005. Ir-Regolament Nru 1347/2000 daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Marzu 2001. Madankollu id-data rilevanti għall-Ungerija, hija l-1 ta’ Mejju 2004 peress li, skont l-Artikolu 2 tal-Att ta’ Adeżjoni ( 8 ), fl-Istati l-ġodda l-liġi tal-acquis komuni tidħol fis-seħħ u tkun applikabbli biss minn din id-data. I. Hadadi ressaq talba għal divorzju fit-23 ta’ Frar 2002, jiġifieri qabel ma beda jiġi applikat ir-Regolament Nru 1347/2000 fl-Ungerija. Is-sentenza ta’ divorzju sussegwentement ingħatat fl-4 ta’ Mejju 2004, jiġifieri wara li r-Regolament Nru 1347/2000 beda jkollu effett fl-Ungerija u qabel ma r-Regolament Nru 2201/2003 kien applikabbli.

21.

Huwa minnu li C. M. Mesko, skont dak li sostniet hija stess, saret taf li tressqet il-kawża biss sitt xhur wara; madankollu, hija ma sostnietx li I. Hadadi kien naqas milli jieħu l-miżuri kollha li kellu jieħu sabiex tiġi nnotifikata bil-kawża, b’tali mod li, f’dak il-waqt, il-qorti ma setgħetx titqies bħala li kienet fil-pussess skont l-Artikolu 16 tar-regolament. Barra minn hekk, mill-proċess jirriżulta li pparteċipat bħala parti għall-proċedura quddiem il-qorti ta’ Pest.

22.

B’hekk it-tressiq tal-kawża u l-għoti tas-sentenza huma konformi mat-termini tal-Artikolu 64(4). Għalhekk, is-sentenza għandha tiġi rikonoxxuta skont ir-Regolament Nru 2201/2003, sa fejn jiġu applikati regoli dwar il-ġurisdizzjoni konformi ma’ dawk inklużi fil-Kapitolu II tal-imsemmi regolament, jew fir-Regolament Nru 1347/2000, jiġifieri f’konvenzjoni fis-seħħ bejn l-Ungerija u Franza fil-perijodu li tressqet il-kawża.

23.

Mill-proċess ma jirriżultax minn liema regoli l-qorti ta’ Pest iddeduċiet il-ġurisdizzjoni tagħha, u lanqas x’kienu jgħidu. Madankollu, biex inkunu nistgħu nippreżumu l-konformità tad-dispożizzjonijiet dwar il-ġurisdizzjoni applikati fl-Artikolu 3 tar-Regolament Nru 2201/2003, għar-regola stabbilita fl-Artikolu 2 tar-Regolament Nru 1347/2000, jiġifieri għad-dispożizzjonijiet applikabbli ta’ konvenzjoni, huwa suffiċjenti li minn dawn ir-regoli tirriżulta anke l-ġurisdizzjoni tal-qrati Ungeriżi. Ma hemmx għalfejn isir paragun wiesgħa tal-liġijiet rispettivi tagħhom, peress li l-Artikolu 64(4) huwa intiż li jiggarantixxi li r-regoli dwar ir-rikonoxximent tar-regolament jiġu estiżi għas-sentenzi tal-qrati kollha li wkoll kellhom ġurisdizzjoni permezz tar-regoli armonizzati jew tar-regoli stipulati f’konvenzjoni.

24.

Ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari għandu l-għan li jiċċara jekk din hix is-sitwazzjoni, jiġifieri jekk il-qorti ta’ Pest kellhiex ġurisdizzjoni anke skont l-Artikolu 3(1)(b) tar-Regolament Nru 2201/2003.

25.

Skont l-Artikolu 3(1)(b) tar-Regolament Nru 2201/2003 fi kwistjonijiet dwar id-divorzju, il-ġurisdizzjoni taqa’ taħt il-kompetenza tal-qrati tal-Istat Membru li tiegħu ż-żewg konjuġi huma ċittadini jew, fil-każ tar-Renju Unit u l-Irlanda, fejn iż-żewġ konjuġi għandhom id-“domiċilju”. Id-dispożizzjoni ma tipprovdi għall-ebda regola speċjali fil-każ li ż-żewġ konjuġi għandhom ċittadinanza doppja tal-istess Stati ( 9 ). It-tliet domandi preliminari jikkunsidraw diversi possibbiltajiet fejn għandhom x’jaqsmu l-mezzi biex tiġi stabbilita l-ġurisdizzjoni skont l-Artikolu 3(1)(b) f’ipoteżi bħal dik.

26.

F’każ ta’ risposta affermattiva għat-tieni domanda, għandha ssir referenza għaċ-ċittadinanza prevalenti. F’dan ir-rigward, għandna nikkunsidraw bħala prevalenti ċ-ċittadinanza li, abbażi tal-kriterji addizzjonali, bħal pereżempju r-residenza abitwali, għandha l-iktar rabta mill-qrib mal-qrati ta’ wieħed mill-Istati Membri, li l-konjuġi jkunu ċittadini tiegħu. Konsegwentement, skont l-Artikolu 3(1)(b), il-qorti tal-Istat Membru taċ-ċittadinanza prevalenti biss ikollha ġurisdizzjoni. B’regola bħal din, il-qrati tal-Istati Membri li ċ-ċittadinanza tagħhom ma tkunx prevalenti ma jistgħux jiġu kkunsidrati bħala li għandhom ġurisdizzjoni.

27.

Is-soluzzjoni alternattiva tikonsisti fil-possibbiltà deskritta fit-tielet domanda, jiġifieri li ż-żewġ ċittadinanzi komuni jagħtu lok għal qrati li jkollhom ġurisdizzjoni tal-istess grad, li jistgħu jintgħażlu bil-libertà kollha mir-rikorrent. Konsegwentement, ikollha ġurisdizzjoni l-qorti tal-Istat Membru li tkun l-ewwel waħda li quddiemha titressaq il-kawża, filwaqt li t-tieni qorti li tieħu konjizzjoni tal-kawża fl-Istat Membru l-ieħor ikollha tiddikjara li hija ma għandhiex ġurisdizzjoni skont l-Artikolu 19(3) tar-regolament.

28.

Il-Cour de Cassation l-ewwel nett qajmet il-kwistjoni jekk, f’każ ta’ persuni li jkollhom ċittadinanza doppja, qorti nazzjonali għandhiex tikkunsidra ċ-ċittadinanza interna bħala l-iktar waħda importanti, irrispettivament mill-kriterju tal-prevalenza.

29.

Biex nagħtu risposta għall-ewwel domanda preliminari għandna nqisu li l-qrati Franċiżi qed jintalbu jittrattaw sitwazzjoni atipika, peress li, fl-applikazzjoni tal-Artikolu 64(4) tar-Regolament Nru 2201/2003, iridu jiddeċiedu mhux jekk huma għandhomx ġurisdizzjoni, iżda jekk għandhomx ġurisdizzjoni l-qrati ta’ Stat Membru ieħor.

30.

Ġeneralment, kull qorti li quddiemha titressaq il-kawża tivverifika esklużivament il-ġurisdizzjoni tagħha u, eventwalment, tiddikjara li hija ma għandhiex ġurisdizzjoni skont it-termini tal-Artikolu 17 tar-regolament. Jekk tafferma li hija għandha ġurisdizzjoni u tagħti deċiżjoni, ħlief għall-motivi ta’ rifjut irregolati mill-Artikolu 22 tar-regolament, is-sentenza għandha tiġi rikonoxxuta fi Stat Membru ieħor. Skont l-Artikolu 24 tar-regolament, fl-Istat tar-rikonoxximent ma tistax titqajjem iktar il-kwistjoni tal-eżistenza effettiva tal-ġurisdizzjoni tal-qorti tal-Istat Membru tal-oriġini.

31.

L-imsemmi prinċipju nsibuh anke fil-lis pendens, kif ipprovduta fl-Artikolu 19(1) tar-regolament. Skont din ir-regola, il-qorti li sussegwentement għall-ewwel qorti, titressaq l-istess kawża quddiemha, għandha żżomm il-proċedimenti sakemm l-ewwel qorti li quddiemha tkun tressqet il-kawża ta’ Stat Membru ieħor tiġi ddikjarata bħala li għandha ġurisdizzjoni. Il-qorti li sussegwentement għall-ewwel qorti, titressaq il-kawża quddiemha ma tistax tkompli bil-proċeduri quddiemha peress, ngħidu aħna, tikkunsidra li l-ewwel qorti li quddiemha tkun tressqet il-kawża ma għandhiex ġurisdizzjoni. L-imsemmija regola, però, ma tistax tiġi applikata direttament f’dan il-każ, peress li il-proċedimenti tressqu qabel id-data tal-applikazzjoni tar-regolament (Artikolu 64(1) tar-Regolament Nru 2201/2003).

32.

Għaldaqstant, għandna nistaqsu, kif għandha ġġib ruħha qorti tal-Istat tar-rikonoxximent, li għandha tivverfika b’mod eċċezzjonali, skont l-Artikolu 64(4), jekk il-qorti tal-Istat tal-oriġini kellhiex ġurisdizzjoni skont l-Artikolu 3(1)(b), peress li l-konjuġi, minbarra ċ-ċittadinanza tal-Istat tal-oriġini, kellhom anke ċ-ċittadinanza tal-Istat tar-rikonoxximent.

33.

Il-Cour d’appel evidentement sostniet l-argument li ġej: għandu jiġi evalwat esklużivament abbażi tad-dritt nazzjonali liema ċittadinanza (komuni) għandhom iż-żewġ konjuġi skont l-Artikolu 3(1)(b). Skont il-leġiżlazzjoni Franċiża, il-persuni li jkollhom iktar minn ċittadinanza waħda, fosthom dik Franċiża, għandhom jiġu kkunsidrati esklużivament bħala ċittadini Franċiżi, mingħajr ma jitqies il-fatt li dawn għandhom, ukoll, ċittadinanza oħra jew ċittadinanzi oħrajn. Konsegwentement, il-qrati ma jitqisux li għandhom ġurisdizzjoni biex jagħtu deċiżjoni dwar id-divorzju tal-konjuġi Hadadi skont l-Artikolu 3(1)(b), peress li dawn tal-aħħar — skont il-qrati Franċiżi — huma Franċiżi u mhux Ungeriżi.

34.

Madankollu, ma nistax naqbel ma’ din l-opinjoni.

35.

Kif sostnew il-Gvern Ġermaniż, il-Gvern Pollakk kif ukoll il-Kummissjoni, għall-finijiet tal-applikazzjoni tal-Artikolu 3(1)(b), ma jistax jiġi deċiż esklużivament abbażi tad-dritt nazzjonali liema ċittadinanza jkollha persuna li għandha żewġ ċittadinanzi, jiġifieri, liema, bejn id-diversi ċittadinanzi, għandha tiġi kkunsidrata. Anzi, f’dan il-kuntest tkun meħtieġa intepretazzjoni awtonoma tal-kunċett ta’ ċittadinanza. Din l-interpretazzjoni awtonoma fil-fatt hija l-unika li tista’ tiggarantixxi l-applikazzjoni uniformi tar-regoli dwar il-ġurisdizzjoni tar-regolament fl-Istati Membri kollha ( 10 ).

36.

Huwa minnu li fir-rapport Borrás jingħad li l-Konvenzjoni ma tikkontemplax il-konsegwenzi li jirriżultaw miċ-ċittadinanza doppja, li fir-rigward tagħhom il-qrati ta’ kull Stat b’hekk japplikaw id-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali fil-qafas tal-leġiżlazzjoni Komunitarja ġenerali fis-seħħ f’dak il-qasam ( 11 ).

37.

Anke jekk nammettu li l-imsemmija affermazzjoni hija korretta fejn tikkonċerna l-Konvenzjoni, madankollu din ma tistax tiġi trasposta bil-għama għar-Regolament Nru 2201/2003, peress li huwa possibbli li f’konvenzjoni bejn l-Istati Membri bbażata fuq it-Trattat KE — b’differenza minn regolament tal-Komunità Ewropea — il-kwistjonijiet li ma jiġux espressament irregolati għandhom jiġu solvuti permezz ta’ referenza għad-dritt nazzjonali. Rigward l-atti Komunitarji, fl-imsemmija każijiet jeħtieġ li, l-ewwel nett, tingħata interpretazzjoni awtonoma, ibbażata fuq ir-ratio tar-regoli, iktar u iktar għaliex l-istess rapport jgħid li d-dritt nazzjonali għandu jkun konformi mal-qafas tal-leġiżlazzjoni Komunitarja ġenerali.

38.

F’dan il-kuntest, ċerti partijiet irreferew għas-sentenzi Micheletti u Garcia Avello ( 12 ), fejn il-Qorti tal-Ġustizzja eżaminat ir-rilevanza tal-libertaijiet fundamentali u l-projbizzjoni ta’ diskriminazzjoni ġenerali f’każijiet ta’ ċittadinanza doppja. Madankollu, f’dan il-każ, il-kwistjoni tal-portata tal-libertajiet fundamentali ma titqajjimx, peress li diġà mir-regolament nistgħu niddeduċu parametri suffiċjenti biex nirreferu għaċ-ċittadinanza.

39.

B’hekk, l-Artikolu 3(1)(b) tar-regolament ma jippermettix li persuni li jkollhom ċittadinanza doppja jiġu ttrattati bħala ċittadini proprji, peress li tali trattament jimpedixxi li tali persuni jinvokaw, quddiem il-qorti ta’ Stat Membru — f’dan il-każ il-qorti Franċiża — l-Artikolu 3(1)(b) biex jistabbilixxu l-ġurisdizzjoni tal-qrati ta’ Stat Membru ieħor — f’dan il-każ l-Ungerija — minkejja li jkollhom iċ-ċittadinanza tal-Istat tal-qorti li quddiemha titressaq il-kawża.

40.

Il-qrati ta’ dak l-Istat Membru l-ieħor, però, għandhom jiddikjaraw li huma għandhom ġurisdizzjoni biex jagħtu sentenza ta’ divorzju ta’ żewġ ċittadini ta’ dak l-Istat Membru skont l-Artikolu 3(1)(b) jekk — kif isir is-soltu — għandhom jivverifikaw ex officio l-ġurisdizzjoni tagħhom ( 13 ). Jekk, b’mod eċċezzjonali, qorti tal-Istat tar-rikonoxximent ikollha tivverifika l-ġurisdizzjoni tal-qorti fl-Istat tal-oriġini tas-sentenza, din ikollha tikkunsidra l-fatt li l-konjuġi għandhom anke ċ-ċittadinanza tal-Istat Membru tal-oriġini u, għaldaqstant, il-qrati ta’ dan tal-aħħar għandhom ukoll jitqiesu bħala li għandhom ġurisdizzjoni abbażi taċ-ċittadinanza. Dan huwa konformi anke mal-prinċipji tal-aspettativi reċiproċi u tar-rikonoxximent reċiproku li jispiraw lir-regolament.

41.

L-interpretazzjoni li qed nissuġġerixxi hawnhekk ma tipprekludix l-Artikolu 3 tal-Konvenzjoni tal-Aja tat-12 ta’ April 1930 dwar ċerti kwistjonijiet marbuta mal-kunflitti tal-liġijiet dwar iċ-ċittadinanza ( 14 ). Din id-dispożizzjoni tikkodifika r-regola tad-dritt konswetudinarju, jiġifieri li persuna li jkollha ċittadinanza doppja jew għadd ta’ ċittadinanzi tista’ tiġi kkunsidrata minn kull Stat li jkollha ċ-ċittadinanza tiegħu bħala ċittadina tiegħu. Madankollu din ir-regola ma timponix li jiġi injorat, f’każ bħal dan, li Stat ieħor li persuna jkollha ċ-ċittadinanza tiegħu wkoll jista’ jittratta lil din il-persuna bħala ċittadina tiegħu ( 15 ).

42.

Għaldaqstant, l-ewwel domanda preliminari għandha tiġi risposta kif ġej:

“Il-qorti ta’ Stat Membru, jekk ikollha taċċerta, skont l-Artikolu 64(4) tar-Regolament Nru 2201/2003, jekk il-qorti tal-Istat tal-oriġini ta’ sentenza kellhiex ġurisdizzjoni skont l-Artikolu 3(1)(b) tal-imsemmi regolament, ma tistax tikkunsidra esklużivament bħala ċittadini ta’ dak l-Istat Membru konjuġi li t-tnejn ikollhom iċ-ċittadinanza tal-Istat Membru tal-qorti li quddiemha titressaq il-kawża kif ukoll tal-Istat Membru tal-oriġini. L-imsemmija qorti anzi trid tikkunsidra l-fatt li l-konjuġi għandhom ukoll iċ-ċittadinanza tal-Istat Membru tal-oriġini u li, għaldaqstant, il-qorti tal-imsemmi Stat seta’ kellha l-ġurisdizzjoni.”.

43.

It-tieni u t-tielet domandi preliminari juru żewġ aspetti alternattivi għal xulxin: jew meta tiġi deċiża l-ġurisdizzjoni biex jingħata d-divorzju ta’ persuni li għandhom ċittadinanza doppja għandha tiġi kkunsidrata biss iċ-ċittadinanza prevalenti, biex b’hekk ikun hemm qorti waħda biss li għandha ġurisdizzjoni abbażi taċ-ċittadinanza, jew inkella għandhom jiġu kkunsidrati ż-żewġ ċittadinanzi biex b’hekk fuqhom jistgħu jiġu bbażati l-ġurisdizzjonijiet taż-żewġ Stati Membri. Biex ikunu evalwati l-punti tajba u l-punti dgħajfa taż-żewġ soluzzjonijiet possibbli, iż-żewġ domandi preliminari għandhom jiġu diskussi flimkien.

44.

C. M. Mesko u l-Gvern Pollakk qed isostnu li għandha tiġi kkunsidrata ċ-ċittadinanza prevalenti li C. M. Mesko tqis li hija dik Franċiża minħabba residenza ta’ iktar minn għoxrin sena fi Franza. Hija tenfasizza li jekk iż-żewġ ċittadinanzi jitqiegħdu fuq l-istess livell, dan se jwassal għal tellieqa bejn min iressaq il-kawża l-ewwel u b’hekk jista’ jkun hemm abbużi minħabba dak li jissejjaħ “forum shopping”.

45.

Il-partijiet l-oħra ma jaqblux ma’ dan l-argument, u jenfasizzaw li l-Artikolu 3(1)(b) jirreferi biss għaċ-ċittadinanza komuni tal-konjuġi. Il-ġurisdizzjoni ma tistax tkun suġġetta għall-kundizzjoni ulterjuri li din tkun ċittadinanza prevalenti. Barra minn hekk, huma jsostnu li l-Artikolu 3(1)(a) xorta jammetti qrati oħrajn li għandhom rabta mar-residenza abitwali u li jitqiegħdu fuq l-istess livell tal-qorti li jkollha ġurisdizzjoni li tiġi stabbilita minħabba ċ-ċittadinanza komuni.

46.

L-ewwel nett, għandu jingħad li r-Regolament Nru 2201/2003 jirregola esklużivament il-ġurisdizzjoni, iżda mhux ir-regoli ta’ kunflitt tal-liġijiet li jistabbilixxu liema dritt sostantiv ikun applikabbli rigward id-divorzju. Il-qorti li jkollha ġurisdizzjoni abbażi tar-Regolament Nru 2201/2003 għaldaqstant trid tiddeċiedi l-liġi applikabbli abbażi tal-leġiżlazzjoni nazzjonali. Jekk ir-regoli nazzjonali ta’ kunflitt — kif manifestament huma anke dawk Ungeriżi — jiddikjaraw li tkun applikabbli b’mod prevalenti l-liġi tal-qorti li quddiemha titressaq il-kawża (lex fori), l-għażla tal-qorti li għandha ġurisdizzjoni tista’ madankollu timplika deċiżjoni preliminari dwar il-liġi applikabbli.

47.

Iċ-“ċaħda tal-kunflitti tal-liġijiet” (négation des conflits de lois) ( 16 ) tar-regolament, ikkritikata fid-duttrina, għaldaqstant tista’ effettivament tinkoraġġixxi lill-konjuġi biex iħaffu ħalli jkunu l-ewwel li jippreżentaw rikors quddiem qorti. Minflok ma joqogħdu jaħsbuha bil-kalma jekk iressqux proċeduri għal divorzju, il-konjuġi miġġielda ma’ xulxin jistgħu jiġu mġiegħla jiftħu kawża ta’ malajr quddiem waħda mill-qrati li jkollha ġurisdizzjoni biex jiżguraw irwieħhom mill-vantaġġi tad-dritt sostantiv dwar id-divorzju li jkun applikabbli skont id-dritt privat internazzjonali ta’ dak il-pajjiż. Fil-fatt, jekk titressaq kawża quddiem żewġ qrati, abbażi tal-prinċipju ta’ prijorità stabbilit fl-Artikolu 19, hija l-ewwel qorti li tieħu konjizzjoni tal-kawża.

48.

Anke l-Kummissjoni indunat b’dawn ir-riperkussjonijiet negattivi li ġejjin mill-fatt li kulma jagħmel ir-regolament huwa li jirregola l-ġurisdizzjoni u, għaldaqstant, diġà pproponiet l-introduzzjoni ta’ regolamentazzjoni komuni sabiex tiġi deċiża l-liġi applikabbli ( 17 ).

49.

Madankollu, il-kunsiderazzjonijiet preċedenti, jikkonċernaw biss id-divorzju per se, iżda mhux il-konsegwenzi tiegħu bħal, b’mod partikolari, id-drittijiet għall-manteniment. Id-dispożizzjoni rilevanti dwar il-ġurisdizzjoni stabbilita fl-Artikolu 5(2) tar-Regolament (KE) Nru 44/2001 ( 18 ) tabilħaqq ġiet sostitwita minn regolament speċjali ( 19 ), li barra minn hekk jirreferi għall-Protokoll tal-Aja tat-23 ta’ Novembru 2007 dwar il-Liġi Applikabbli għall-Obbligi tal-Manteniment. Lanqas il-ġurisdizzjoni għas-sentenzi dwar ir-responsabbiltà tal-ġenituri mhi awtomatikament marbuta mal-ġurisdizzjoni dwar id-divorzju skont l-Artikolu 12 tar-Regolament Nru 2201/2003. Fl-aħħar nett, ma hemm l-ebda liġi Komunitarja li tikkonċerna l-konsegwenzi patrimonjali tad-divorzju.

50.

Huwa minnu li C. M. Mesko qed tikkontesta l-ġurisdizzjoni tal-qorti ta’ Pest. Fil-verità, madankollu, jidher li hija tqis li huwa żbaljat speċjalment il-fatt li fir-rigward tad-divorzju ġie applikat id-dritt Ungeriż u mhux dak Franċiż. Hija tibda mill-premessa li r-raġel tagħha intenzjonalment talab id-divorzju fl-Ungerija biex jaħrab mill-konsegwenzi ta’ divorzju minħabba n-nuqqasijiet fl-aġir tiegħu, abbażi tad-dritt Franċiż, minkejja li l-koppja prattikament ma kellha l-ebda rabta mal-Ungerija.

51.

F’dan il-kuntest, għandna nivverifikaw jekk l-Artikolu 3(1)(b) għandux jiġi interpretat fis-sens li, fil-każ ta’ persuni li għandhom iktar minn ċittadinanza waħda, il-ġurisdizzjoni għandhiex tkun deċiża biss abbażi taċ-ċittadinanza komuni prevalenti.

52.

Il-prinċipju tas-supremazija taċ-ċittadinanza prevalenti ilu rikonoxxut fid-dritt internazzjonali ( 20 ) u għandu konsegwenzi, pereżempju, fuq id-dritt tal-Istati biex tiġi ggarantita l-protezzjoni diplomatika ( 21 ). F’dan ir-rigward, titqies bħala prevalenti fuq kollox iċ-ċittadinanza tal-Istat fejn il-persuna jkollha r-residenza abitwali tagħha ( 22 ).

53.

F’dan il-każ, mhuwiex neċessarju li jiġi vverifikat sa fejn il-libertajiet fundamentali qed jillimitaw it-traspożizzjoni ta’ dan il-mudell ( 23 ), jekk ir-regolament diġà jipprekludi li ċ-ċittadinanza prevalenti tiġi kkunsidrata bi prijorità. F’dan ir-rigward, għandna neżaminaw jekk il-kunċett ta’ ċittadinanza stabbilit fl-Artikolu 3(1)(b) jistax jiġi interpretat b’mod li, fil-każ ta’ persuni li jkollhom iktar minn ċittadinanza waħda, għandhiex tintuża bħala kriterju ta’ konnessjoni ċ-ċittadinanza tal-Istat Membru li miegħu effettivament hemm l-iktar rabta mill-qrib.

54.

L-ewwel nett, tali intepretazzjoni mhi sostnuta bl-ebda mod mid-diċitura tal-Artikolu 3(1)(b). Kif isostni korrettament il-Gvern Ġermaniż, f’għadd ta’ punti oħrajn ir-regolament jirreferi għaċ-ċittadinanza mingħajr l-intenzjoni li jkun hemm referenza esklużivament għaċ-ċittadinanza prevalenti. Li kieku fl-Artikolu 3(1)(b) il-leġiżlatur xtaq jagħmel referenza esklużiva għaċ-ċittadinanza prevalenti, kienet tkun mistennija dispożizzjoni espliċita li tgħid hekk.

55.

Madankollu, id-diċitura per se mhix deċiżiva. Anzi, għandna nikkunsidraw anke r-ratio tad-dispożizzjoni, l-oriġini tagħha u l-kuntest fejn tiġi introdotta.

56.

Abbażi tal-ewwel premessa tiegħu, ir-Regolament Nru 2201/2003 jagħti l-kontribut tiegħu biex tiġi stabbilita żona ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja fejn jiġi ggarantit il-moviment liberu tal-persuni. Rigward ir-regolamentazzjoni tal-kwistjonijiet matrimonjali, huwa jippromwovi l-għanijiet li diġà kienu jispiraw lir-Regolament Nru 1347/2000 u lill-Konvenzjoni ta’ Brussell II ( 24 ).

57.

Kif ġie spjegat fir-rapport Borrás, ir-regoli dwar il-ġurisdizzjoni tal-Konvenzjoni ta’ Brussell II kienu bbażati fuq l-idea li jitqiesu l-interessi tal-partijiet u kienu msejsa fuq prinċipji ta’ flessibbiltà marbuta mal-mobbiltà tal-persuni, biex b’hekk ikunu ffavoriti mingħajr ma tiġi kompromessa ċ-ċertezza legali ( 25 ). Il-kriterji magħżula biex tiġi deċiża l-ġurisdizzjoni għaldaqstant huma oġġettivi, alternattivi u esklużivi ( 26 ).

58.

Dawn l-għanijiet jippermettu li l-persuni li jkunu eżerċitaw id-dritt tagħhom għall-moviment liberu jagħżlu l-qorti b’mod flessibbli. B’hekk, għal dawn il-persuni jista’ jkun iktar sempliċi li jressqu kawża quddiem il-qrati tal-Istat Membru fejn fih ikollhom ir-residenza abitwali tagħhom. Jista’ jkun ukoll li jippreferu jressqu kawża quddiem il-qrati tat-twelid u għejxien, fejn jafu aħjar il-lingwa u fejn jafu iktar is-sistema legali u ġuridika. Għal din ir-raġuni, l-Artikolu 3(1)(a) u (b) tar-Regolament Nru 2201/2003 isemmi għadd ta’ qrati li, b’differenza għall-Konvenzjoni ta’ Brussell tas-27 ta’ Settembru 1968 dwar il-ġurisdizzjoni u l-eżekuzzjoni ta’ sentenzi f’materji ċivili u kummercjali (iktar ’il quddiem, il-“Konvenzjoni ta’ Brussell”), ma ġewx elenkati intenzjonalment f’ordni ġerarkika ( 27 ).

59.

Jekk, fil-każ ta’ persuni li jkollhom ċittadinanza doppja, titqies, fil-kuntest tal-Artikolu 3(1)(b) biss iċ-ċittadinanza prevalenti, dan iwassal biex jiġu limitati l-possibbiltajiet tal-għażla. Peress li, sabiex ċittadinanza tiġi meqjusa bħala prevalenti, ir-residenza abitwali għandha importanza fundamentali, il-qrati stabbiliti fl-Artikolu 3(1)(a) u (b) ta’ spiss jikkoinċidu. Fil-fatt, fil-każ ta’ persuni li jkollhom ċittadinanza doppja dan jispiċċa biex joħloq ġerarkija tal-qrati fl-Artikolu 3(1)(a) u (b), li bl-ebda mod mhi mixtieqa. Bil-kontra, koppja li jkollha biss ċittadinanza komuni xorta tista’ tressaq kawża quddiem il-qrati ta’ art twelidha anke jekk ilu ma jkollha r-residenza abitwali tagħha f’dak l-Istat u żżomm biss ftit kuntatti reali miegħu.

60.

Il-kriterji dwar il-ġurisdizzjoni huma intiżi li jiggarantixxu rabta reali mal-Istat ikkonċernat, kif tenfasizza t-tnax-il premessa tar-Regolament Nru 1347/2000 ( 28 ). Din ir-rabta titwettaq permezz tar-residenza abitwali fl-Istat tal-qorti jew permezz taċ-ċittadinanza komuni. F’dan ir-rigward, il-leġiżlatur jitlaq mis-suppożizzjoni, skont argument ibbażat fuq każijiet tipiċi, li ċ-ċittadinanza twassal anke għal rabta reali u, b’hekk, hija marbuta ma’ kriterju faċilment użat u li jippermetti li tiġi deċiża b’ċertezza l-qorti li għandha ġurisdizzjoni.

61.

Fl-Artikolu 3(1)(b) ma jintlaqgħux kriterji kwalitattivi oħrajn bħal, pereżempju, il-prevalenza taċ-ċittadinanza. L-identifikazzjoni tal-prevalenza ta’ ċittadinanza, fil-fatt, minn naħa tikkumplika iktar il-verifika tal-ġurisdizzjoni u min-naħa l-oħra, tmur kontra l-għan tar-regolament, jiġifieri li tiġi garantita ċ-ċertezza legali b’referenza għall-ġurisdizzjoni.

62.

L-identifikazzjoni taċ-ċittadinanza l-iktar prevalenti tkun affettwata minn għadd ta’ inċertezzi diġà minħabba l-fatt biss li ma teżistix definizzjoni ta’ dan il-kunċett. Barra minn hekk, f’dan ir-rigward, probabbilment ikollhom jiġu kkunsidrati għadd ta’ cirkustanzi ta’ fatt li mhux dejjem iwasslu għal riżultat ċar. Fl-agħar ipoteżi, jista’ jinħoloq anke kunflitt negattiv ta’ ġurisdizzjoni, meta żewġ qrati jqisu rispettivament prevalenti ċ-ċittadinanza tal-Istat Membru l-ieħor. Ir-regolament ma fih l-ebda dispożizzjoni għal tali kunflitti ta’ ġurisdizzjoni li abbażi tagħha l-qorti ta’ Stat Membru tista’ tirrinvija, b’effett vinkolanti, il-proċedura quddiem il-qorti ta’ Stat Membru ieħor ( 29 ).

63.

Skont l-Artikolu 3(1)(b), dan ir-riżultat ma jipprekludix li fil-każ tar-Renju Unit u tal-Irlanda, ikun determinanti d-“domiċilju” tal-konjuġi minflok iċ-ċittadinanza tagħhom. Huwa wkoll minnu li d-“domiċilju” jista’ jkollu xi xebh ma’ ċittadinanza prevalenti; b’mod partikolari, kull persuna jista’ jkollha biss “domiċilju” wieħed, abbażi tad-dispożizzjonijiet nazzjonali rilevanti ( 30 ). Minn din ir-regola speċjali, li hija valida għal żewġ Stati Membri u li tippermetti li jkunu konformi ma’ kriterji li tradizzjonalment jintużaw biex tiġi identifikata l-ġurisdizzjoni, madankollu ma nistgħux niġbdu konklużjonijiet ġenerali sabiex jiġi interpretat il-kunċett ta’ ċittadinanza.

64.

Barra minn hekk, kif enfasizza ġustament il-Gvern Slovakk, fil-każ li fl-istess ħin jeżistu “domiċilju” komuni fi Stat Membru u ċittadinanza komuni fi Stat Membru ieħor, jistgħu jinqalgħu l-istess problemi bħal fil-każ ta’ ċittadinanza doppja. Mir-regolament ma jistgħux jiġu dedotti elementi li permezz tagħhom id-“domiċilju” komuni, f’dan il-każ, jiġġustifika qorti unika u tiġi eskluża l-preżentazzjoni ta’ rikors quddiem il-qrati taċ-ċittadinanza komuni.

65.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, fi ftit kliem, jista’ jiġi affermat li l-limitu tal-kunċett ta’ ċittadinanza stabbilit fl-Artikolu 3(1)(b) għaċ-ċittadinanza prevalenti ma jikkorrispondix la mad-diċitura u lanqas mal-għanijiet tar-Regolament Nru 2201/2003. Is-sistema tal-ġurisdizzjoni tar-regolament dwar id-divorzju mhix ibbażata, b’mod ġenerali, fuq il-prinċipju tal-esklużjoni ta’ diversi qrati. Anzi, hija prevista espressament il-koeżistenza ta’ iktar minn qorti waħda tal-istess grad.

66.

Għaldaqstant, jirriżulta dritt ta’ għażla għar-rikorrent. Il-fatt li persuni li jkollhom ċittadinanza doppja jistgħu, f’dan ir-rigward, jagħmlu għażla bejn il-qrati ta’ żewġ Stati Membri, li għandhom ġurisdizzjoni esklużivament abbażi taċ-ċittadinanza ma jmurx kontra r-regolament. Peress li l-Artikolu 3(1)(b) jippreżumi li ż-żewġ konjuġi għandhom iċ-ċittadinanza tal-qorti, l-applikazzjoni tal-imsemmija dispożizzjoni tiggarantixxi li ż-żewġ konjuġi jkollhom l-istess rabta ma’ din il-qorti u li ma tistax titressaq kawża quddiem qorti li l-ġurisdizzjoni tagħha tkun għalkollox imprevedibbli jew imbiegħda għal parti waħda mill-konjuġi.

67.

Il-possibbiltà ta’ għażla tar-rikorrent lanqas ma tfisser inqas ċertezza legali. Mill-prinċipju taċ-ċertezza legali jirriżulta li l-leġiżlazzjoni Komunitarja għandha tkun ċerta u l-applikazzjoni għandha tkun prevedibbli għal dawk li huma suġġetti għaliha ( 31 ). L-Artikolu 3(1)(b), fl-interpretazzjoni li qed tiġi suġġerita hawnhekk, jissodisfa dawn ir-rekwiżiti peress li l-ġurisdizzjoni żgur li tista’ tkun deċiża abbażi taċ-ċittadinanza komuni. Jekk huwa minnu li, fil-każ ta’ persuni li jkollhom iktar minn ċittadinanza waħda, il-qrati ta’ diversi Stati Membri jistgħu jkunu l-qorti li jkollha ġurisdizzjoni, huwa wkoll minnu li, jekk għal din ir-raġuni titressaq kawża quddiem il-qrati ta’ iktar minn Stat Membru wieħed, l-Artikolu 19 jsolvi b’mod ċar il-kunflitt ta’ ġurisdizzjoni.

68.

Kif juri dan il-każ, il-konsegwenzi negattivi, bħat-tellieqa biex titressaq kawża, mhumiex per se daqstant problematiċi rigward il-ġurisdizzjoni. Anke jekk C. M. Mesko ilha tgħix bosta snin fi Franza u tonfoq iktar flus biex tkun parti fi proċeduri fl-Ungerija milli kieku tkun parti fi proċedura quddiem qorti fil-post ta’ residenza tagħha, l-ewwel nett hija mhux qed toġġezzjona għall-qorti bħala tali, iżda pjuttost qed tilmenta għaliex ġiet applikata l-liġi Ungeriża dwar id-divorzju minflok dik Franċiża. Madankollu, dan mhux konsegwenza diretta tar-Regolament Nru 2201/2003, iżda tar-regoli tad-dritt internazzjonali privat Ungeriż. Ma jkunx korrett jekk in-nuqqas ta’ regoli ta’ kunflitt uniformi jitpatta permezz ta’ interpretazzjoni li tmur kontra l-għanijiet u s-sistematiċità tar-regoli fis-seħħ dwar il-ġurisdizzjoni.

69.

Fl-aħħar nett, ir-rikors ippreżentat quddiem qorti li jkollha ġurisdizzjoni skont l-Artikolu 3(1)(b) lanqas ma għandu jitqies bħala abbużiv, kif sostna r-rappreżentant ta’ C. M. Mesko waqt is-seduta. Fil-fatt, skont ġurisprudenza stabbilita, minkejja li persuni ma jistgħux b’mod frawdolenti jew abbużiv jibbażaw fuq in-normi Komunitarji ( 32 ), prattika abbużiva tippreżumi li, minkejja l-osservanza formali tal-kundizzjonijiet ipprovduti mil-leġiżlazzjoni Komunitarja, l-evokazzjoni tal-leġiżlazzjoni tmur kontra l-għanijiet tagħha stess ( 33 ).

70.

Madankollu, l-użu ta’ qrati ta’ Stat Membru fejn iż-żewġ konjuġi jkunu ċittadini, ma jmurx kontra l-għanijiet tal-Artikolu 3(1)(b), kif diġà ġie spjegajt, lanqas meta jkun hemm rabta ma’ ċittadinanza mhux prevalenti.

71.

Madankollu, għandna nenfasizzaw li, fil-każ ta’ regoli dwar il-ġurisdizzjoni, iċ-ċertezza legali għandha rwol importanti li jimponi li l-applikazzjoni tal-leġiżlazzjoni Komunitarja tkun prevedibbli għal dawk li jkunu suġġetti għaliha ( 34 ). Il-kunċett ta’ abbuż tad-dritt, għalhekk, xorta jista’ jwassal f’każijiet eċċezzjonali biss li kawża li titressaq quddiem qorti li jkollha ġurisdizzjoni skont id-dispożizzjonijiet applikabbli għandha titqies li hija abbużiva.

72.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti kollha, nissuġġerixxi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għad-domandi preliminari mressqa mill-Cour de Cassation fit-termini li ġejjin: